2 minute read
Zoetwaterschorren, zwammenparadijs of oord van parasieten?
Fiets je op het jaagpad langs de Schelde, dan kom je tussen Schoonaarde brug en Zele de Scheldebroeken tegen, één van onze gebieden die doorgaans erg geapprecieerd wordt om de aanwezigheid van leuke vogelsoorten zoals blauwborst en grutto. Kijkt men echter langs het Scheldewater, dan treffen we ook buitendijks stukjes vegetatie aan. Dit zijn onze zoetwaterschorren, een, zelfs op Europees vlak, erg zeldzaam geworden type natuur! Schorren zijn de hoger gelegen, en vaak ruig begroeide, stroken langsheen de rivier die enkel met springtij overstromen. We vinden hier vooral riet en wilgenstruiken. Het is een habitat die niet direct in verband wordt gebracht met paddenstoelen, en ze worden dan ook niet vaak bezocht door paddenstoelenliefhebbers. Tijdens een babbel met conservator van de Scheldebroeken, Jan Maertens, ontstond het idee om op zoek te gaan naar zwammen in deze uitdagende omgeving. Nathan Schoutteten & Glen Dierickx
We bezochten twee kleine gebieden langs de Schelde, waar we telkens een half uurtje paddenstoelen inzamelden. De begroeiing was op alle plaatsen erg gelijkaardig. Op één van de plaatsen was de invasieve reuzenbalsemien dominant aanwezig en bemoeilijkte de doorgang. De typische vegetatie bestaat uit opschietende wilg en vlier, met een ondergroei van braam en brandnetels. Een kleine rietkraag is aanwezig waar de helling niet te sterk is. De bodem is doorgaans heel modderig en wordt regelmatig overstroomd, waardoor er doorgaans geen bodembedekkende laag aanwezig is. Echte paddenstoelen op de bodem troffen we dan ook niet aan, de grootste diversiteit zijn de afbrekers die zich te goed doen aan de grote hoeveelheden dood hout van vlier en wilg. Dit substraat is alomtegenwoordig in de bezochte zoetwaterschorren, daar de hoge vegetatie heel wat stress ondervindt van waterstroming en wind.
Advertisement
verborgen levenswijze De meeste soorten die we aantroffen zijn vrij algemeen. Hoofdzakelijk vonden we zogenaamde ‘korstzwammen’, paddenstoelen die een korstig laagje vormen op (vooral) hout. In mindere mate vonden we ook de typische plaatjeszwammen, paddenstoelen met een goed ontwikkelde steel en hoed. Op afgebroken wilgentakken vonden we regelmatig de donzige korstzwam (Cylindrobasidium laeve). Andere veelvoorkomende zwammen op wilg zijn oranjerode schorszwam (Peniophora incarnata), klontjestrilzwam (Myxarium nucleatum s.l.) en oranje druppelzwam (Dacrymyces stillatus).
Daarnaast vermoedden we ook de erg zeldzame stekeltjesmycena (Mycena tenuispinosa) gevonden te hebben. Helaas vergaten we hiervan materiaal bij te houden, en kan die zeldzaamheid voorlopig niet met zekerheid bevestigd worden. Op vlier troffen we steevast de witte vlierschorszwam (Lyomyces sambuci) aan, herkenbaar aan zijn gladde, spierwitte oppervlak. Bij gedetailleerd microscopisch onderzoek bleek dat één van de witte vlierschorszwamcollecties werd bewoond door een andere zwam, Spiculogloea occulta. Die vreemde en verborgen zwam verkrijgt als parasiet voedingsstoffen van zijn gastheer. De Nederlandse naam, verborgen kapselzwam, verwijst naar zijn verborgen levenswijze. Ook enkele collecties van de oranje druppelzwam (D. stillatus) bleken bewoond door een microscopisch kleine parasiet, een soort trilzwam (Tremella sp.). In Duitsland werd vorig jaar een bijzondere zwam, Heterogastridium pycnoideum, gevonden op reuzenbalsemien. Dit is een piepklein zwammetje dat kleine (<1 mm) witte vruchtjes vormt. Echter, microscopisch nazicht is onontbeerlijk om deze soort te herkennen. We willen de komende periode in de gaten houden of deze zwam ook bij ons opduikt op afgebroken stengels van deze invasieve plantensoort.
fotogenieke zwammen Samenvattend kunnen we stellen dat de Berlaarse zoetwaterschorren een interessant gebied vormen voor de hardcore paddenstoelenliefhebber. Het aanwezige dood hout wordt bewoond door een aantal typische afbrekers, die uitbundig kunnen groeien door de extreem vochtige omstandigheden. Fotogenieke zwammen vind je er moeilijk, maar wie graag een specialleke bekijkt, komt hier aan z’n trekken.