Durme- en Scheldeland - 2013-2

Durme- en Scheldeland NR 2 I 2013 I JAARGANG 16 I DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE REGIONALE NATUURVERENIGING VZW DURME

In de kijker:

Beheer van knotbomen in een GIS

Inhoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

p.4 2

Redactie: Thomas Van Lancker (hoofdredactie & opmaak).

Michaël Crapoen, Marieke De Vos, Leen De Laender, Kristof Scheldeman.

I

Kalender

Inhoud

Colofon

nr 2/2013

Actueel

p.11

p.15

3

Voorwoord

Secretariaat: Bezoekerscentrum Molsbroek Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren tel/fax: 09 348 30 20 e-mail: info@vzwdurme.be website: www.vzwdurme.be

4

Beheer van knotbomen in een GIS

8

Dagvlinderfiche: de Koninginnenpage

Abonnementen:

11 Soortenbeschermingsproject Molsbroek

10,00 euro per kalenderjaar of 25 euro als steunend lidmaatschap.

Betalingen kunnen gebeuren via onze bezoekerscentra, de afdelingen of door overschrijving op BE52 0012 2999 0009 van vzw Durme, Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren.

12 De Linie op twee

15 Gezwam in het Molsbroek

Leden die zich ook op ‘t Groene Waasland, het tijdschrift dat vzw Durme uitgeeft samen met andere Wase natuurverenigingen, willen abonneren, betalen 15 euro per kalenderjaar.

16 Struweeltjes

Wenst u onze digitale nieuwsbrief te ontvangen?

Mail dan naar digitalenieuwsbrief@vzwdurme.be

19 Molsbroekdag

Artikels voor het volgende tijdschrift kunnen digitaal worden bezorgd aan de redactie (thomas.vanlancker@vzwdurme.be) uiterlijk op 1 juni. De auteurs zijn verantwoordelijk voor hun publicaties.

25 Vogelnieuws

28 Activiteitenkalender

Overnemen van artikels is toegelaten als je de bron vermeldt. Alle foto’s zijn auteursrechtelijk beschermd.

Taalkundig advies: Paule Bosch Druk: www.drukindeweer.be Gedrukt op milieuvriendelijk papier met plantaardige inkten.

Cover:

citroenvlinder foto: An De Wilde

Onze partners:

Vo o r w o o r d

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

De eerste week van maart liet de lente zich even zien en de eerste padden werden geteld die zich vanuit hun winterschuilplaats zich naar de waterkant spoedden voor het voorjaarsritueel van de voortplanting…

Brutaal riep koning winter in de tweede week dat prille lenteoffensief een hand toe en werden we terug geconfronteerd met sneeuw en vriestemperaturen. De warme jassen en truien werden snel terug uit de kast gehaald. ‘Gaat die winter nu blijven duren?’ hoorde je meer dan eens. ‘En dan beweren ze dat de aarde aan het opwarmen is!, je zou het niet zeggen…’

En toch, samen met een aantal vzw Durme personeelsleden volgden we begin dit jaar de cursus klimaatgids. Het wispelturig gedrag van het weer dat zich de laatste jaren ook bij ons manifesteert, was een van de talloze onderwerpen die aan bod kwamen.

Onze ongebreidelde jacht naar olie en grondstoffen en het lichtzinnig verbruik ervan doet onze aarde blijkbaar geen goed. In de ons omringende natuur begint het fenomeen van de opwarming zich stilaan te laten gelden. Zuidelijke soorten van insecten en dieren palmen onze contreien in en een aantal autochtone soorten schuiven al op in noordelijke richting op zoek naar een habitat dat hier wordt aangetast …

Het zet een mens aan tot nadenken: hoog tijd om eens voor onszelf eens te bekijken hoe het met onze eigen ecologische voetafdruk staat. Allicht zullen enkelen de wenkbrauwen fronsen, maar met een aantal kleine ingrepen in onze huishouding en ons dagelijks gedrag zetten we al een stap in de goede richting. Een rem op je energieverbruik en je mobiliteit, de aanschaf van streekgebonden seizoensgroenten en fruit en eens een dagje zonder vlees, allemaal goed voor minder uitstoot van CO2 en broeikasgassen zoals methaan die de opwarming nog versnellen.

Maar veel kleine stapjes behouden onze natuurlijke habitat zoals die al eeuwen was…

Ik wil dan ook een lans breken voor bewegingen zoals transitie, voedselteams en het letsen die op tal van plaatsen de kop op steken in onze buurt. Via het provinciaal niveau krijg je dan weer tal van tips om op energiejacht te gaan. Via het internet kan je meer info vinden en je eigen steentje bijdragen, goed voor mens en milieu…

Maar genoeg voorlopig, je zou bijna vergeten dat er tal van boeiende activiteiten en weetjes in deze nieuwe editie van Durme en Scheldeland te ontdekken zijn, de Scheldehappening, de vlinderwerkgroep, de wildakkertjes, een vosjeskamp, de Molsbroekdag en nog veel meer dat onze vrijwilligers en personeelsleden bij elkaar sprokkelden voor een boeiend overzicht van wat de natuur tussen Schelde en Durme ons aanbiedt. Dankzij jullie blijvende steun en lidmaatschap gaan we ervoor…

Jullie voorzitter, Patrick De Brauwer

nr 2 / 2013

3

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Beheer van knotbomen in een GIS Kristof Scheldeman - Thomas Van Lancker

nr 2 / 2013

4

Als natuurvereniging beheert vzw Durme naast bossen, moerassen, hooilanden, e.d. in onze reservaten ook Kleine Landschapselementen (KLE’s) zoals poelen, houtkanten en knotbomen.

Het onderhoud van deze KLE’s maakt deel uit van het landschapsbeheer dat vzw Durme in zijn reservaten uitvoert. Zo zijn o.a. knotbomen al eeuwenlang een vertrouwd beeld in ons Vlaams cultuurlandschap. Het is daarom belangrijk om die monumenten in stand te houden. De knotwilg is in onze streek de bekendste knotboom. Veel minder bekend is dat ook de gewone es, de zwarte els, de populier en zelfs de zomereik tot knotboom kunnen omgevormd worden.

Vroeger koesterden landbouwers knotbomen aangezien ze leveranciers waren van belangrijke producten zoals hout voor verwarming, weidepalen, bezemstelen, klompen, takken om in de zomer hooimijten mee te maken, twijgen om manden te vlechten, enz … In de moderne landbouwbedrijfsvoering zijn al die producten echter niet meer nodig, waardoor knotbomen het de afgelopen tientallen jaren hard te verduren kregen en beetje per beetje uit ons landschap verdwenen. Vzw Durme levert een inspanning om die monumenten te bewaren en kan daarbij rekenen op de hulp van vrijwilligers. Zij helpen ons bij het onderhoud van de knotbomen, als wederdienst kunnen zij het gekapte hout als brandhout mee naar huis nemen. Knotbomen hebben naast die economische waarde eveneens een belangrijke ecologische waarde. Vooral oudere knotbomen herbergen tal van planten en dieren en zijn een toonbeeld van biodiversiteit.

De steenuil is een fervent liefhebber van knotbomen.

Foto: Joris Everaert

Denk maar aan de gekraagde roodstaart en de steenuil, maar ook aan verschillende eendensoorten die heel graag in knotwilgen broeden.

Ook heel wat kleine zoogdieren wonen in knotbomen. Zo hebben conservators van vzw Durme afgelopen jaar waarnemingen verricht van dwergmuis en hermelijn. Daarnaast wonen een groot aantal insecten in knotbomen zoals de minder algemene, maar spectaculaire wilgenboktor die je in knotwilgen kunt aantreffen. Niet onbelangrijk is tevens dat wilgen - en dus ook knotwilgen één van de eerste inheemse lentebloeiers zijn. In het voorjaar zijn de bloemen, de wilgenkatjes, dan ook erg belangrijk voor de bijen en dagvlinders zoals dagpauwoog, kleine vos en gehakkelde aurelia.

Wat plantensoorten betreft kunnen o.a. vlier, lijsterbes, braam, fluitenkruid, grassen, varens, mossen en paddenstoelen een goede humusrijke voedingsbodem vinden in de vermolmde delen van oudere knotbomen en er op die manier een mini-oerwoud creëren.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

Binnen ons werkingsgebied bieden verschillende gemeentes subsidies aan voor het periodiek onderhoud van deze KLE’s. Vzw Durme dient dan ook jaarlijks subsidiedossiers in bij die instanties om zo een beperkte financiële steun te ontvangen voor de uitgevoerde kapwerken.

Aangezien het opvolgen van ons knotbomenbestand echter geen sinecure is, rijpte het idee om een centrale knotbomendatabank aan te maken waarin alle knotbomeninformatie verzameld zou worden. Die databank - aangemaakt in ons Geografisch Informatie Systeem (GIS) - kan o.a. gekoppeld worden aan verschillende soorten kaartmateriaal.

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Detailinformatie over o.a. hoeveel exemplaren een bomenrij telt, welke boomsoort het betreft, hoeveel dikke bomen er staan (>2 m stamomtrek), wie het onderhoud doet, wanneer er het laatst geknot is, enz … komen op het scherm door een simpele klik op de muis. Ook het opmaken van subsidiedossiers voor het onderhoud van onze KLE’s wordt hierdoor veel eenvoudiger.

Tot vóór enkele jaren bevond de veldkennis van de knotbomen zich voornamelijk bij de conservators en enkele vrijwilligers. Door die spreiding had niemand er eigenlijk een idee van hoeveel knotbomen vzw Durme in totaal in beheer had. Ook het cyclisch kapbeheer - dat om de 5 à 7 jaar dient uitgevoerd te worden vergt een goed overzicht van welke bomen wanneer geknot moeten worden. Zo werd er al eens een knotbomenrij over het hoofd gezien.

Al gauw bleek het gebruik van een GIS een heel nuttig hulpmiddel bij de organisatie van het jaarlijkse kapbeheer tijdens de winterperiode.

Dankzij de visualisatie van de knotbomenrijen op luchtfoto krijgen we nl. een goed zicht op de plaats van de bomen. Méér nog, dankzij het gebruik van kleurenpaletten, waarbij elk winterhalfjaar een unieke kleurcode krijgt van rood naar groen (zie detailkaart), wordt het duidelijk wanneer de bomenrijen geknot zijn en welke bomenrijen het volgend jaar of later aan de beurt zijn. Het gebruik van ‘alarmkleuren’ laat ons zelf toe om bomenrijen die dringend aan een knotbeurt toe zijn (>7 jaar niet geknot) niet uit het oog te verliezen. Het opslaan van al die knotbomeninfo in een databank gekoppeld aan ons GIS zorgt er alvast voor dat de informatie overzichtelijker is geworden.

Overzicht van de knotbomen in de Linie aan de Moervaart. Dankzij een kleurencode is het duidelijk welke bomen volgende winter aan de beurt zijn.

Maar een GIS kan nog verder gaan. Het is een instrument dat je de mogelijkheid biedt geografische vragen te stellen. In combinatie met andere interne lagen kan je bijvoorbeeld informatie opvragen zoals: ’In welk reservaat of in welke gemeente bevinden zich de meeste knotbomen?, Welk reservaat telt het grootste aandeel dikke exemplaren of met welk vegetatietype worden de knotbomen in onze reservaten vooral gelinkt?’ Staan ze in soortenarm cultuurgrasland, in dotterbloemgrasland, in rietruigtes?.

nr 2 / 2013

5

Behoud

nr 2/2013

I

Studie

I

Beheer

I

Onze knotbomen-GIS-databank werd opgestart in het voorjaar van 2011 en is nog volop in opbouw. Zo zijn er momenteel al meer dan 2500 knotbomen geïnventariseerd en verwerkt in ons systeem. Enkele eenvoudige vragen (query’s) leerden ons reeds dat de meeste knotbomen van vzw Durme zich op

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

het grondgebied Lokeren bevinden (meer dan 1600 exemplaren) en dat het grootste aantal oudere knotbomen zich in het reservaat ‘De Linie’ in Eksaarde bevindt.

Er wordt voorzien dat de databank tegen de winter van 2014 - 2015 volledig operationeel zal zijn.

6

Geknotte wilgen van deze winter in het reservaat De Buylaers in Lokeren.

Foto: archief

Creatief met wilgenvlechtwerk Wilgen worden vaak gesnoeid aan het eind van de winter. Zonde om niets te doen met het ‘afval’.

Onder leiding van Yvonne Knevels en i.s.m. Inverde werd er een workshop ‘creatief met wilgentenen’ georganiseerd in de Hemelse Rij. De terreinploeg had gezorgd voor allerlei snoeiafval van wilg en het team kon aan de slag gaan. Er werden gaten in de grond geboord, zijtakjes van de tenen werden verwijderd en takken werden gebogen.

Als pronkstuk van de dag werd er ook een heuse ‘wiglo’ gemaakt.Voor het skelet van deze wilgen iglo werden wilgentenen schuin in de grond geduwd en bovenaan aan elkaar vastgebonden. Hierna werden de rest van de wilgentenen er doorheen gevlochten. Ook zeker doenbaar om thuis, al dan niet samen met kinderen, te maken. Een leuker kamp gaan ze zich niet kunnen inbeelden. De ideale verstopplaats, een gezellig plekje om even alleen te zijn en tot rust te komen of om er stiekem de grootste geheimen tegen elkaar te vertellen! En dan is het nu wachten op de lente… zodat de takken die we in de grond gestoken hebben, kunnen wortelen en onze hut kan beginnen leven!

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Lezing over de wondere wereld van mieren Vrijdag 19 april

Zin om meer te weten over die fascinerende mierenwereld? Wouter Dekoninck, werkzaam als bioloog aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, weet er alles over. Wouter doet het wel en wee van mieren uit de doeken en stelt ons ook de gloednieuwe tweetalige mierenatlas van België voor.

Foto: Thomas Parmentier

Iedereen heeft ze wel eens in huis op bezoek gehad: mieren! Deze ijverige insecten leven in kolonies en kennen in hun nest een verbluffende organisatie. Naast de koningin heb je werksters, voedselverzamelaars, nestbouwers en soldaten, elk met hun eigen functie. In de zomer krioelt het soms in je tuin of huis van de mieren. Dan vindt namelijk de massale bruidsvlucht plaats.

Afspraak: om 20 uur in de refter van Lagere School Ruiter, Podsmeulen 9 in Waasmunster.

Prijs en info: 2 euro voor leden vzw Durme, 3 euro voor niet-leden. Geen voorkennis vereist!

Contact: Leen De Laender, 09 348 30 20 of leen.delaender@vzwdurme.be Spreker: Wouter Dekoninck, bioloog aan het KBIN en coördinator van de mierenatlas van België.

Uitstap naar het Verdronken Land Van Saeftinghe Zaterdag 23 augustus in het kader van het project ‘van Saeftinghe tot Sigma’ Het verdronken Land is met zijn 3.200 hectare een van de grootste en belangrijkste schorgebieden van Nederland. Een indrukwekkend landschap dat bovendien een paradijs is voor vogels en planten.

Met een gids gaan we op stap doorheen dit uitgestrekte brakwatergebied en maken we kennis met het Zeeuwe oerland. Nadien brengen we een bezoek aan de Hedwige-Prosperpolder. Deze polders aan beide zijden van de grens tussen België en Nederland worden ontpolderd en teruggeven aan de natuur. Zonder meer een unieke uitstap!

Afspraak: om 8.30 uur aan het bezoekerscentrum Molsbroek, Molsbergenstraat 1 in Lokeren (parkeren kan langs de knotwilgenrij) of om 9 uur in Marc’s Frietshop in Tielrode, Burg. A. Heymanstraat t.h.v. kruising met kerkstraat (parkeren kan op de parking van de sporthal). Einde voorzien rond 18.30 uur.

Prijs: 5 euro. In de prijs is inbegrepen: busvervoer, bezoek aan het bezoekerscentrum en wandeling met gids in Saeftinghe.

Inschrijven en info: neem contact op met Leen De Laender vóór 1 juli op 09 348 30 20 of via leen.delaender@vzwdurme.be met vermelding van aantal personen, adres en opstapplaats.

Schrijf het bedrag vervolgens over op het rekeningnummer BE52 0012 2999 0009 van vzw Durme met mededeling van ‘naam- Saeftinghe’ om je inschrijving te bevestigen.

Meebrengen: laarzen of wandelschoenen die vuil mogen worden, picknick. Je trekt best oude kleren aan en neemt reservekleren en schoenen mee voor op de bus.

nr 2 / 2013

7

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Project Dagvlinders Durme- en Scheldegebied Dagvlinderfiche: de Koninginnenpage Sylvain Cuvelier - VVE WG Dagvlinders nr 2 / 2013

8

In het kader van het Project Dagvlinders 2013 Durme- en Scheldegebied, zal er regelmatig een dagvlinder uit de regio in de schijnwerpers worden geplaatst. In het huidige nummer is voor de eerste vlinderfiche gekozen voor de zeer aaibare Koninginnenpage die binnenkort zal beginnen vliegen.

Al is de vlinder slechts zelden talrijk te zien toch kennen heel wat mensen deze opvallende verschijning bij naam. Weinigen kunnen trouwens onberoerd blijven bij deze prachtige soort. Het is niet alleen onze grootste dagvlinder maar zeker ook ĂŠĂŠn van de mooiste qua vorm en kleuren. De opvallende gele kleur in contrast met de donkere tekening en de lange staarten aan het uiteinde van de achtervleugels geven deze vlinder een exotische toets. Het mannetje en wijfje zijn qua tekening volledig vergelijkbaar maar de wijfjes zijn gemiddeld wel groter.

Fenologie van de Koninginnenpage

Grafiek: ZWVVK

De Koninginnenpage zwerft graag rond. Men kan ze dan ook overal in onze regio verwachten. Maar ze vertoont wel een duidelijke voorkeur voor glooiende bermen en bloemrijke graslanden. De weidse, vochtige hooilanden van bijvoorbeeld de Kalkense meersen bieden kansen om de vlinder te zien. De vlinders worden bovendien sterk aangetrokken naar tuinen met bloeiende vlinderstruiken en ijzerhard (Verbena bonariensis), een duidelijke tip voor elke tuinier die graag vlinders ziet.

De Konininginnenpage vliegt jaarlijks in twee generaties. De eerste vliegperiode situeert zich hoofdzakelijk van april tot in juni. De vroegste melding uit de regio dateert van 15 april 2011 in Denderbelle. De tweede generatie kan je vervolgens zien in volle zomer, vanaf begin juli tot september. De laatste melding van 2 september 2011 komt uit Dendermonde. In het voorjaar is de Koninginnenpage doorgaans een zeldzame observatie maar in de zomer, zeker bij langdurige zonnige en warme perioden, is de vlinder talrijker waar te nemen.

Koninginnenpage op kale jonker.

Foto: Sylvain Cuverlier

De lentegeneratie is gemiddeld iets donkerder dan de zomergeneratie: de tweede generatie heeft lichtere schubben in de donkere tekening.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

Tijdens de vliegtijd zetten de wijfjes bolvormige eitjes af op verschillende soorten schermbloemigen (o.a. wilde peen, venkel en wijnruit) maar ook heel dikwijls op tuinworteltjes.

Direct na de eileg is het eitje lichtgeel maar het kleurt al snel oranje en wordt donkerder naarmate het rupsje zich erin ontwikkelt. Reeds na enkele dagen komt het kleine rupsje te voorschijn en eet de eierschaal snel op. Het is zwart gekleurd en heeft een witte rugvlek, wat het heel onopvallend maakt. Het doet nogal wat mensen trouwens denken aan een vogelpoepje. Toch kan die camouflage niet beletten dat spinnen tot 65 % van de rupsen doden vóór hun eerste vervelling.

De rups eet flink door en zal meerdere keren vervellen en wordt daarbij telkens wat groter.

De grotere rupsen vallen dan weer vooral ten prooi aan vogels: tot tweederde van de overblijvende rupsenpopulatie wordt opgegeten.

Rups Koninginnenpage (stadium L3).

Foto: ZWVVK

Na de derde vervelling krijgen de rupsen een zeer opvallend patroon met een groene grondkleur én op elk segment een zwarte band en oranje vlekken. Zo vallen ze heel fel op. Het is in dat stadium dat de rups op de tuinworteltjes dan ook gemakkelijk te vinden is. Dit is een uitgelezen moment voor een tweede dagvlinder tuintip: door het aanplanten van worteltjes, uiteraard puur natuur, maak je een reële kans dat je dit allemaal kan meemaken in je moestuintje.

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

nr 2 / 2013

9

Rups Koninginnenpage met osmaterium.

Foto: Hans Kinders

De grotere rupsen hebben ook een uniek verdedigingsorgaan ontwikkeld, het osmaterium.

Dat fel oranje V-vormige orgaan bevindt zich in de nek en wordt snel uitgestoken en weer ingetrokken als de rups zich bedreigd voelt. Door de opvallende kleur alsook de doordringende, onaangename geur die het verspreidt, worden menige aanvallers én mensen afgeschrikt. Toch beschermt het de Koninginnenpage rupsen amper voor de frequente aanvallen van vogels.

Na ongeveer een maand gulzig smullen en groeien zoekt de volwassen rups een lage stam of een takje om eraan te verpoppen. De rups spint een matje om zich vast te hechten en maakt finaal ook een draad achter de rug waarvan beide uiteinden vastgehecht zijn aan de nabije omgeving. De pop hangt met de kop naar boven. Dit is de typische gordelpop. De pop heeft twee kleurvormen, soms geelgroen, soms bruin. Het is ook in het popstadium dat de Koninginnenpage de gure winter zal doorkomen. Net voor het uitkomen wordt de huid dunner en doorzichtig zodat de vlinder kort ervoor zichtbaar wordt. Het uitkomen van de nieuwe vlinder gebeurt meestal in de ochtenduren. Dit mirakel is een prachtig schouwspel waarbij het oppompen van de vleugels een hele tijd in beslag zal nemen. De weke vleugels zijn nog onvoldoende sterk zodat het nog een tijdje duurt vooraleer de vlinder zijn eerste vleugelslagen maakt.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

nr 2/2013

10

Gordelpop van de Koninginnenpage.

De cirkel, ei – pop – rups – vlinder, is rond.

Opnieuw kan deze prachtige vlinder ons hart sneller doen kloppen bij een vluchtig tuinbezoek of een flitsende vlucht over een bloemrijke berm.

Geef de Koninginnenpage een duwtje in de rug.

Voorzie een zonnige plaats in je tuin voor een vlinderstruik, wat ijzerhard en vooral ook veel gezonde worteltjes. De Koninginnenpage zal je een dankbaar bezoek brengen en mogelijk haar volledige cyclus in uw tuin doormaken.

Foto: Hans Kinders

Om het voorkomen en de levenswijze van de Koninginnenpage in onze eigen regio beter te leren kennen, doen we graag een oproep: meld alle observaties www.waarnemingen.be.

Neem ook veel foto’s. Op die manier werk je mee met het dagvlinderproject in de Durme- en Scheldestreek. Schrijf je in op de dagvlinderflash bij filip.vandevelde@skynet.be en/of couckuyt.jurgen@telenet.be, en wie weet komt uw foto in de volgende editie.

Legende kaart:

Verspreiding Koninginnenpage (2004-2012) Durme- & Scheldegebied.

Kaart: VVE WG Dagvlinders

Rood: waarnemingen Koninginnenpage Groen: boscomplexen Blauwe lijnen: Schelde, Durme & Moervaart Zwarte lijnen: spoorlijnen Rode lijnen: E34-E17

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Goedgekeurd soortenbeschermingsproject Molsbroek Kristof Scheldeman Vorig jaar dienden we bij de provincie Oost-Vlaanderen een zogenaamd soortenbeschermingsproject in met als titel ‘Ruimen van een verlande slotenstructuur in het reservaat Molsbroek, als herstel van Europees bedreigde vegetaties van matig eutrofe waterpartijen rijk aan waterplanten’. Een hele mond vol dus! Een paar weken geleden kregen we het goede nieuws dat de Provincie ons project steunt. Zodoende zal vanaf eind augustus een kraan in het Molsbroek aan het werk zijn.

In het project zal een deel van de slotenstructuur uit het hooilandcomplex van het Molsbroek geruimd worden. Die sloten zijn grotendeels verland en toegeslibd met modderspecie waarop zich botanisch minder interessante vegetaties ontwikkeld hebben. Ruimingswerken zullen ervoor zorgen dat de verlande sloten in hun oorspronkelijke waterhoudende functie hersteld worden. Er zijn een aantal verlande sloten geselecteerd die nog in verbinding staan met de diepere ringsloot van het Molsbroek.

Die ringsloot herbergt nog een ecologisch interessant visbestand met soorten als snoek, pos en zeelt. Zeldzame vissoorten zoals bittervoorn, kleine en grote modderkruiper zouden er nog kunnen rondzwemmen, maar daar zijn geen recente gegevens van. Door de ruiming van de sloten zullen zij nieuwe kansen krijgen en wordt de biodiversiteit in het Molsbroek versterkt.

nr 2 / 2013

11

Waterspitsmuis.

Foto: René Janssen

Ook zeldzame planten- en diersoorten zoals kikkerbeet, zwanenbloem, porseleinhoen en waterspitsmuis zullen kunnen profiteren van de geplande ingreep.

In totaal zal 650 m aan sloten geruimd worden.

De sloten zullen maximaal 80 cm diep ontslibd worden. We zullen er ook op toezien dat het oorspronkelijke slotenpatroon behouden blijft.

Normaal gezien vatten we het werk aan tijdens de periode met de laagste grondwatertafel, meestal is dat augustus - september.

Dit pilootproject zal interessante gegevens opleveren die we in de toekomst als een leidraad zullen kunnen gebruiken. Vooral dan in het kader van een integraal slotenherstelplan waar het verland moerasbiotoop van het Molsbroek toch wel nood aan heeft.

Verbeelde beelden Zoeken niet maar vinden zich In doek en wat was Een tentoonstelling van Marleen De Vos, Lydia Bracke en Herman De Backer. Tot eind juni tijdens de openingsuren te bezichtigen in bezoekerscentrum Molsbroek.

Foto: Lydia Bracke

Tijdelijke tentoonstelling: ‘Tussen was en wezen’.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

De Linie op twee Thomas Van Lancker

nr 2 / 2013

12

Neen, het gaat hier niet over een nieuwe tvzender, maar sinds begin dit jaar is de Linie in Eksaarde het tweede grootste natuurreservaat van vzw Durme op grondgebied Lokeren.

Dankzij de aankoop van 1,72 ha vochtig weiland is de totale oppervlakte in eigendom en beheer gestegen naar iets meer dan 27 ha.

Het nieuwe puzzelstukje - omgedoopt tot Den Bult - wordt enerzijds begrensd door onze percelen Den Dieperik en Moerman Dam en anderzijds door de Fondatiegracht. Die waterloop was trouwens tot halverwege de 16e eeuw de oude loop van de Zuidlede en het reliëf is op het perceel nog steeds waarneembaar.

Het beheer in ons reservaat De Linie wordt hoofdzakelijk gekenmerkt door extensieve begrazing met ezels en koeien.

Door hun begrazing werken zij mee op het open karakter van het landschap te behouden en bevorderen ze de structuurrijkdom van onze percelen. Het historisch en reliëfrijk weiland dat werd aangekocht, past dan ook binnen die vorm van beheer.

Met haar lappendeken van o.a. bossen, weilanden en turfputten, gecombineerd met de weinige bebouwing, is het reservaat zowel recreatief als ecologisch interessant. Voor fietsers en wandelaars is het gebied toegankelijk via de Liniewegel en de Moervaartdijk.

Natuurliefhebbers kunnen het reservaat ook verkennen langsheen de kaarsrechte dreven die het gebied doorsnijden. Met een beetje geluk hoor je er de virtuoze zang van de nachtegaal of maak je er kennis met dartele reeën.

De nieuwe aanwinst in De Linie (omgedoop tot ‘Den Bult’) met links de Fondatiegracht en rechts ‘Den Dieperik’.

Wil je kennismaken met dit lappendeken van bossen, moerassen, weilanden, houtkanten, rietvelden, turfputten en vijvers? Kom dan op zondag 2 juni mee wandelen doorheen De Linie.

Afspraak: om 14 uur, hoofdkerk Eksaarde. Einde voorzien rond 17 uur.

Meer info: Geert Braem, 09 348 47 78. Laarzen zijn handig bij regenweer.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Centrum voor Natuur- en Milieueducatie, Cultureel Centrum Temse, vzw Durme en Natuurpunt Educatie organiseren: Van Saeftinghe tot Sigma Een vormingsreeks voor het brede publiek over klimaat, klimaatadaptatie en waterbeheer in het Scheldeland.

Het klimaat verandert, ook bij ons. In het Scheldeland is water daarbij de grote uitdaging. Hoe gaan we in de toekomst problemen zoals wateroverlast, watertekort en verzilting vermijden? Het Sigmaproject biedt hierin een oplossing. Met onder andere de inrichting van gecontroleerde overstromingsgebieden en de versteviging van dijken wil men de Scheldevallei beschermen tegen overstromingen en nieuwe kansen bieden voor de natuur. Wil je hier meer over weten over klimaatverandering in het Scheldeland? Benieuwd wat er in jouw buurt verandert? Vijf lezingen en vier excursies maken van klimaatverandering, klimaatadaptatie en waterbeheer een ‘dicht-bij-mijn-bed’-verhaal.

Graag nodigen we jou uit voor: 5 infoavonden met telkens 2 lezingen over diverse aspecten i.v.m. klimaat en/of waterbeheer.

Locatie: Cultureel Centrum Temse, theaterzaal Roxy, Stationsstraat 29 in Temse Data: donderdagen 13 juni - 26 september - 24 oktober - 21 november - 5 december. Start lezingen om 20 uur. Het concrete programma van de lezingen vind je op www.cvn.be en www.vzwdurme.be 4 excursies in het Scheldeland: - Bergenmeersen in Wichelen: zaterdag 25 mei - Het Lippenbroek in Hamme: zaterdag 6 juli - Het Verdonken land van Saeftinghe - Prosperpolder/Hedwigepolder (bustocht): zaterdag 24 augustus - Polder in Kruibeke-Bazel-Rupelmonde: zaterdag 12 oktober Meer info over deze activiteiten in onze kalender.

Wij houden de deelnameprijs zo laag mogelijk: 2 euro per avond voor de lezingen en 5 euro per excursie. Gratis voor kinderen tot en met 12 jaar.

Dit project wordt gerealiseerd en gecofinancierd in het kader van het Plattelandsproject Scheldelandspark VLM, in opdracht van de Vlaamse regering. Dit project kadert tevens in het Interreg project ‘Neem de mensen mee’ en wordt gerealiseerd met de steun van de Provincie Zeeland, Provincie Oost-Vlaanderen, Provincie West-Vlaanderen, Euregio Scheldemond, Interreg Vlaanderen Nederland en Europa.

Leden maken leden!

In 2012 liep er bij vzw Durme een ledenwedstrijd. In totaal werden er maar liefst 89 nieuwe leden gemaakt door 13 deelnemers. Hierdoor strandde het ledenaantal eind 2012 op meer dan 1000 leden. Dat is vooral een goede zaak voor de natuur in jouw buurt want met de inkomsten uit lidgelden kopen we nieuwe natuurgebieden aan.

De hoofdprijs van de ledenwedstrijd - een etentje voor twee personen in restaurant Elvira in Berlare - gaat naar Pol De Meyer uit Berlare. Pol maakte maar liefst 38 nieuwe leden in 2012!

Een smakelijke troostprijs gaat naar Martin Haentjens uit Lokeren die 22 nieuwe leden op de teller heeft staan. Hartelijk gefeliciteerd!

nr 2 / 2013

13

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

HAMME NATUURLIJK! Vlinder- en insectenwandeling in de Durmemeersen Zondag 9 juni i.s.m. het gemeentebestuur Hamme, de milieuraad en Natuurpunt Hamme nr 2/2013

14

Vlinders zijn pareltjes. Je vindt ze in alle vormen en kleuren. Vandaag trekken we samen met een vlindergids naar de Durmemeersen in Hamme, maar we hebben ook oog voor de andere gewenste en minder gewenste insecten die ons pad kruisen. Wandel mee langs dijken en bloemrijke hooilanden en ontdek de natuur in je buurt. Iedereen van harte welkom!

Afspraak: om 14 uur aan de Heilige Jozefkapel in Hamme Sint-Anna (op de kruising van de Moortelstraat en de Legierstraat). Einde voorzien rond 17 uur.

Info: gratis wandeling i.s.m. het gemeentebestuur Hamme, de milieuraad en Natuurpunt Hamme.

Geen voorkennis vereist! Parkeren kan je best aan de kerk van Hame Sint-Anna. Van hieruit is het twee minuten wandelen tot aan de Heilige Jozefkapel.

Contact: vzw Durme, Leen De Laender via leen.delaender@vzwdurme.be of 09 348 30 20.

Meebrengen: wandelschoenen en eventueel een vlinder - of insectenboek.

Sigma-excursie in het Lippenbroek in Hamme Zaterdag 6 juli

in het kader van het project ‘Van Saeftinghe tot Sigma’ i.s.m. CVN

Binnen het geactualiseerd Sigmaplan werd het Lippenbroek in Hamme als overstromingsgebied ingericht. In maart 2003 werden de werken aangevat om het gebied om te vormen tot hoogwaardige natuur. Op die manier kunnen overstromingen in woon- en industriegebieden vermeden worden. Ondertussen is het Lippenbroek een 10 hectare grote binnendijkse gebied omgevormd tot een prachtig slikken- en schorrengebied, met een meerwaarde voor wandelaars, fietsers en natuurliefhebbers. Op deze manier draagt het Lippenbroek bij aan het biologisch herstel van het estuarium. In Europa zijn deze zoetwaterschorren, wegens hun zeldzaamheid, van het hoogste belang.

Afspraak: om 14 uur aan het veer van Driegoten te Hamme. Einde voorzien rond 17 uur.

Info: 5 euro, gratis voor kinderen t.e.m. 12 jaar. Goede stapschoenen zijn een aanrader. Er is parking in de omgeving en ligt beneden de dijk. Bij eventuele problemen bel: 0475 58 99 89.

Contact: CVN, Yves Dumarey via yves.dumarey@c-v-n.be of 03 205 17 55.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Gezwam in het bezoekerscentrum Molsbroek Leen De Laender

Een verborgen wereld

Op maandagnamiddag is het een plezante boel in het bezoekerscentrum Molsbroek. Tussen de geur van koffie hoor je een geheimzinnig geroezemoes, afgewisseld met een bulderlach.

Vandaag zijn Freddy en Frank van de partij!

Met de MWW of de ‘microscopische werkgroep Waasland’ buigen zij zich elke week over hun microscoop op zoek naar de geheimen van de zwammen. Tijd voor een kennismaking.

Met een microscoop gaat er werkelijk een verborgen wereld open. Dacht je dat een paddenstoel enkel bestaat uit een steel en een hoed?

Met de microscoop zie je ook sporen met zotte vormen, sporenzakjes of asci, sporensteeltjes of basidia, hyfen of lamellentrama. Elke soort heeft zijn vorm en kenmerken. Dat maakt het juist zo boeiend! Die termen klinken nu misschien nog Chinees, maar je bent er snel mee weg. Voor je je het weet heb je de microbe te pakken.

Zin in een oliebolzwam?

Waarom toch?

Er bestaan honderden verschillende paddenstoelen. Sommige lijken zo sterk op elkaar dat je ze met een veldgids moeilijk uit elkaar kan houden. Een microscoop is de oplossing en de mensen van de MWW hebben er een passie voor. Noem ze geen freaks, maar een groep met passie voor mycologie. Lou, Frank, Freddy, Hugo en Vera. Samen bekijken ze preparaten door de microscoop en brengen ze de paddenstoelen op naam. ‘Veel leuker om dat samen in een werkgroep te doen, dan alleen thuis,’ zegt Freddy. ‘Je kan altijd iets vragen aan elkaar en bovendien heeft iedereen zijn eigen ‘lievelingsgroep’. Zo leer je veel van elkaar en met de namen van de zwammen is het vaak lachen geblazen!’ vult hij aan. ‘Heb je al gehoord van een gesteelde stuifbal, een oliebolzwam of een blauwvlekkende roodsteelfluweelboleet?’.

Naast plezant is het werk ook nuttig. De MWW werkt samen met natuurverenigingen vzw Durme en Natuurpunt en die gebruiken de gegevens voor monitoringsrapporten. Het ultieme doel hun samenkomst op maandagnamiddag is om een bijdrage te leveren aan een algemene verspreidingsatlas. Paddenstoelen hebben daarnaast ook een ecologische waarde, ze vertellen veel over de omgeving waar ze groeien. Als afsluiter tonen Frank en Freddy mij nog een ‘eierzakje’ (Nidularia deformis). Niets te maken met spinnen of andere dieren, maar een klein nestzwammetje. Het zwammetje is aanvankelijk bol- of zakvormig en bij rijpheid scheurt het open en komen de verstopte ‘eitjes’ met sporen naar buiten.

Iets voor jou?

Heb jij ook zin om meer te weten over paddenstoelen en microscopie? De werkgroep komt in de winterperiode iedere maandagnamiddag (van 14 tot 17 uur) samen in bezoekerscentrum Molsbroek in Lokeren. Voorkennis is niet vereist, enkel zin om je te verdiepen in die geheimzinnige wereld. De rest komt vanzelf!

Frank en Freddy in actie.

Foto: archief

Contact: Lou Roelandt, lou.roelandt@skynet.be

nr 2 / 2013

15

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Struweeltjes Struweeltjes is een rubriek met allerlei interessante, opvallende of leuke natuurweetjes uit onze regio.

Heb je zelf zo’n nieuwtje, geeft het gerust door aan de redactie!

Grote zilverreigers in de Fondatie nr 2 / 2013

16

Deze winter kon je getuige zijn van een groep van 15 grote zilverreigers (Casmerodius albus) in de Fondatie van Boudelo in Sinaai-Stekene.

Met haar weilanden, vochtige bossen en tal van sloten en poelen is dit natuurreservaat voor hen een uitgelezen biotoop om hun kost van vissen, amfibieën, muizen en mollen bijeen te scharrelen. Deze prachtige witte reigers zijn ongeveer even groot als onze blauwe reigers, hebben een gele snavel en zwarte poten en tenen. In tegenstelling tot zijn kleinere broertje, de kleine zilverreiger, (zwarte snavel en poten, maar gele tenen) trekken zij niet weg waardoor ze in de winter in het binnenland te bezichtigen zijn. Zo werden er in de streek leuke aantallen grote zilverreigers waargenomen in het Molsbroek in Lokeren en in de Polsmeersen en het Berlarebroek in Berlare.

Er was zelfs een waarneming van een slaapplaats in een sparrenbos aan de Lokerse Moervaartmeersen in Daknam.

Toen werden de dames aan het hof ‘verplicht’ een verentooi van deze vogel te dragen.

Doordat de prijs per kilo veren tweemaal zo hoog lag als die van goud, tierde handel in sierveren welig. Het resultaat was dan ook ronduit triest met honderdduizenden sterfgevallen en het verdwijnen van hele kolonies in West-Europa.

Gelukkig is onze sierlijkste reigersoort de laatste decennia aan een opmars bezig in de lage landen met o.a. een vaste broedkolonie in de Oostvaardersplassen in Nederland.

Daarnaast werd er vorig jaar voor het eerst sinds lang een broedgeval opgetekend in België. In Ploegsteert (Henegouwen) bracht een koppel twee kuikens groot. Welkom terug!

Thomas Van Lancker Rondjes draaien Half februari was ik, samen met andere vogelkijkers, in de moerasvlakte van het Molsbroek getuige van een natuurfenomeen dat echt wel kan thuishoren in een reportage van National Geographic.

Een conventie grote zilverreigers in de Fondatie van Boudelo.

Foto: Paul Vercauteren

De grote zilverreiger was vroeger alom vertegenwoordigd in Europa (dat is Jeroen Bosch ook niet ontgaan toen hij zijn Tuin der Lusten schilderde), maar een modeverschijnsel aan het Britse hof rond begin ‘1900 heeft daar anders over beslist.

In de open waterplas vóór het bezoekerscentrum had zich namelijk een groep van wel 50 slobeenden verzameld, zowel mannetjes als vrouwtjes. Plots begonnen ze, net als in een kleurrijke circusattractie, samen rondjes te draaien, terwijl ze in het water aan het slobberen waren met hun bek.

Wat een bizar gedrag en waartoe dient het? Ik had het wel eens slobeendenpaartjes apart zien doen, maar 50 dieren die samen één grote cirkel draaiden? Enig opzoekingswerk over dit

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Iedereen is uiteraard welkom, maar we richten ons toch vooral op een doelpubliek van solitaire bijtjes en andere zoemende insecten.

Kleurrijk spektakel van slobeenden die rondjes aan het draaien zijn.

Foto: Christophe Hillaert

gedrag leerde me het volgende: het samen rondjes draaien dient om het water en de sliblaag te doen opwervelen waardoor kleine waterdiertjes zoals watervlooien, muggenlarven, e.d. naar boven komen zweven en zo gemakkelijker op te ‘slobberen’ zijn. Samenwerken om meer voedsel te vangen, ook eenden kunnen er blijkbaar wat van. Enkele informatiebronnen verwijzen eveneens naar baltsgedrag (in de vorm van een romantisch etentje?). Ik vond het alvast één van de leukste natuurbeelden uit het Molsbroek van de afgelopen jaren.

Een zorgvuldig gekozen ontwerpersteam van de 3e graad van VBS De Kleurenboog Donk zorgde voor een geslaagde realisatie van dit project. Door gebruik te maken van diverse stijlen en natuurlijke materialen hebben zij nieuwe kansen gecreëerd voor deze diertjes. Iets wat erg nodig is, want heel wat van deze nuttige insecten hebben moeite om aan voldoende eten of nestgelegenheid te geraken.

Michaël Crapoen

Kristof Scheldeman Op hotel in het Bezoekerscentrum Donkmeer dankzij VBS De Kleurenboog!

Sinds eind februari stellen we gratis ruimtes ter beschikking in de natuurtuin van het bezoekercentrum. Enige voorwaarde: je moet zes pootjes hebben!

Alle kamers zijn op het zuiden gericht, kurkdroog en bieden een panoramisch uitzicht over de kleurrijke tuin. De individuele kamers zijn voorzien van enig comfort zoals airco en zonneterras, en de afwerking gaat van structuurrijke, moszachte muren tot minimalistische rietbekleding. Faciliteiten zoals een ondiep zwembad, heel wat nectarrijke restaurantjes en sappige vruchtencocktails zijn in de onmiddellijke omgeving van het hotel terug te vinden.

De 3e graad van VBS De Kleurenboog en het begin van hun insectenhotel.

Foto: archief

Vierspitsspinneneter in huis Heb je al gehoord van een vierspitsspinneneter? Ik ook niet, tot ik op een dag het geluk had dat spinnetje te ontmoeten in mijn veranda. Het waren nog heel jonge spinnetjes van amper 1,5 mm groot. De wijfjes worden tot 3,3 mm groot en de mannetjes tot 2,6 mm.

Deze spin behoort tot de familie van de spinneneters en zoals je kan raden, voeden deze dieren zich alleen met andere spinnen.

Hun prooi is vaak zelfs groter dan zijzelf, maar met hun giftige spinnenbeet in de spinnenpoot van hun maaltijd schakelen ze die meteen uit. Mensen hebben gelukkig niets te vrezen!

nr 2 / 2013

17

Behoud

nr 2/2013

I

Studie

I

Beheer

I

Zoals de naam het zegt, herken je de vierspitsspinneneter aan de vier knobbels op het achterlijf, alle vier even groot, maar met de voorste iets verder uit elkaar dan de achterste.

Waarschijnlijk zijn de diertjes via planten de veranda binnengekomen. Alleszins: een leuke ontdekking in eigen huis!

18

René Pletinck Paddenstoel in de lente?

Rode kelkzwam is zijn naam. Deze kwetsbare bekerzwam is deze week ontdekt in het natuurreservaat het Molsbroek. En neen, deze zwam heeft zich beslist niet van seizoen vergist. De rode bekerzwam is een typische voorjaarssoort. Vaak vormt hij zelfs zijn knalrode vruchtlichamen op het einde van een vriesperiode.

De rode kelkzwam verkiest oude moerasbossen met omgevallen bomen en bemoste takken. In het Molsbroek heeft hij het dus uitstekend naar zijn zin. De zwam is een opruimer van dood hout, met voorkeur voor wilg en zwarte els. Op Europees niveau gaat de soort namelijk sterk achteruit doordat moerasbossen door verdroging verdwijnen.

Met de rode kelkzwam lijkt de lente dan toch eindelijk echt gestart!

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Merkwaardige merel Op het landelijke Heiende wordt momenteel de (huis)rust van de familie VdB verstoord door een merkwaardige merel. Elke ochtend wordt het gezin gewekt door de vogel, maar in tegenstelling tot in de meeste woonwijken heeft de merel er voor gekozen dat daar niet met melodieus gezang te doen.Wat ooit begon met de nieuwsgierigheid naar zijn spiegelbeeld is omgeslagen in een dagelijks ritueel om de ‘indringer’ te verjagen. Mannelijke vogels zijn in het voorjaar zeer territoriaal en zullen kost wat kost hun territorium afbakenen en beschermen. Dit doen ze d.m.v. zang, maar in sommige gevallen ook door te dreigen of te vechten.

Dit fenomeen is in de vogelwereld niet vreemd en werd bij - de toch wel iets agressievere roodborstjes reeds beschreven in De roodborst dichtbij en ver weg van Jenny De Laet. Naast vinken, mezen en kraaien kunnen merels er dus ook wat van. Maatregelen werden reeds getroffen, maar nog zonder veel resultaat. Zo schrikt o.a. een poster van de Colombiaanse voetballer Falcao (de valk) de vogel niet af. Op Heiende hopen ze alvast dat met de komst van de lente de vogel zijn prioriteiten zal verleggen.

Thomas Van Lancker

Met dank aan de terreinploeg en Frank Cornelis en Freddy Moorthamer van de MWW. Leen De Laender

De merel is voorlopig niet onder de indruk van het afweermechanisme.

Foto:Yo-Mara Van den Broeck

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

nr 2 / 2013

19

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Gastronomische Elvira-wandeling Zaterdag 20 april

nr 2 / 2013

20

Voor het 11e jaar op rij organiseren we dit jaar opnieuw een wandeling-voor-fijnproevers, begeleid door ervaren vzw Durme-gidsen! We proberen tijdens de wandeling wat extra aandacht te geven aan de vele voorjaarszangers die je nu overal hoort.

Programma: - 09 uur ontbijtbuffet - 10 tot 13 uur natuurwandeling met gids (korte stop voor soep) - 13 uur vis-vleesbarbeque in restaurant Elvira Prijs: € 37,50 Van te voren inschrijven!

Contacteer: Restaurant Elvira, Donklaan 255, 9290 Berlare Tel.: 09 367 06 82 of info@restaurant-elvira.be

Vzw Durme op de Polifonics De Lokerse Feesten en de Fonnefeesten begin augustus zijn een begrip in Lokeren en omstreken, maar naast deze twee ‘groten’ is er nog een derde: De Polifonics. De Lokerse Ronde Tafel organiseert dit tiendaagse muziekfestival vóór en met het goede doel nu al de negende keer op een rij in het Josephine Charlottepark. Vzw Durme kan daar uiteraard niet op ontbreken en stak zo vorige zomer met een 20-tal vrijwilligers mee de handen uit de mouwen.

De opbrengst van dit tiendaagse muziekfestival wordt jaarlijks verdeeld onder de deelnemende vzw’s en organisaties. Zo mocht vzw Durme tijdens de cheque-uitreiking het mooie bedrag van €650 in ontvangst nemen. Dat bedrag werd ondertussen integraal gebruikt voor de aankoop van ons nieuw reservaatperceel in Eksaarde, Lokeren (lees meer p. 12).

Hartelijk dank aan alle medewerkers van de Polifonics, maar ook aan onze vrijwilligers! Bedankt Albert, André, Angèle, Bavo, Carlos, Dorothy, Eric, Erik, Hilde, Joris, Jurgen, Leen, MaJa, Marieke, Martin, Neleke, Niels, Pieter en Pol! Ook dit jaar zal vzw Durme van de partij zijn op donderdag 8 augustus 2013. Dus mocht je je reeds geroepen voelen of meer info wensen, mag je altijd contact opnemen met ons secretariaat op 09 348 30 20 of mailen naar thomas.vanlancker@vzwdurme.be.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Vzw Durme in beeld Was je er bij? Meer foto’s op www.vzwdurme.be

nr 2 / 2013

21

De paddentrek is begonnen.

Foto: archief

Roofvogelwandeling in de Eenbes in Moerbeke op 26 december.

Foto: Lou Roelandt

Workshop ‘Knutselen met natuurlijke materialen’ in het Molsbroek op 28 december.

Foto:Yannick De Spiegeleir

Samen de handen uit de mouwen in Reservaatzone Donkmeer op 9 februari.

Foto: Eddy Copers

Naarstig op zoek naar eitjes van de eikenpage in Waasmunster op 13 februari.

Foto: Ortwin Hoffmann

Creatief met wilgenvlechtwerk in de Hemelse Rij op 5 maart.

Foto: archief

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

De kleine wildernis Een blaadje voor kinderen met wistjedatjes, raadseltjes of tips om een natuurknutselwerk te maken.

nr 2/2013

De lente kriebelt! Overal is er terug groen. Speur eens goed rond en je zal ook allerlei kleine kriebelbeestjes zien. Kijk maar eens onder stenen en draai eens een stuk hout om. Of doe een regenwormdans! Trappel met je voeten op de grond, door de trillingen zal je zo de regenwormen lokken.

22

De regenworm is een ongewerveld dier met een lang rozig week lichaam. Wees dus heel voorzichtig als je ze opraapt. Het lichaam is opgebouwd uit ringen. En op elke ring of ‘segment’ staan vier paar borstels. Die borstels gebruiken ze om over en door de grond te kruipen. Het zijn dus echte tunnelbouwers! Zo zorgen ze ervoor dat er lucht in de grond kan komen en dat het water kan zakken.

Heel gek, maar eigenlijk is een regenworm een jongen én een meisje tegelijk! In een moeilijk woord noemt men dit ‘hermafrodiet’. Op het lichaam van de regenworm zie je een verdikking. Dit is een ‘zadel’ en heeft de regenworm nodig om zich voort te planten. En wist je dat een regenworm niet 1, maar 10 hartjes heeft?

De regenworm eet graag blaadjes en dood hout.

Eigenlijk zijn het onze tuinmannen die alles netjes opruimen en de grond gezond en vruchtbaar maken.

De wormen zelf staan op het menu van vele dieren.

Mollen, merels, kippen, eksters, ... ze lusten ze allemaal.

Help jij de mol de juiste gang te graven zodat hij een lekker hapje vindt?

Foto: Flickr

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Vosjeskamp Dinsdag 16, woensdag 17, donderdag 18 en vrijdag 19 juli Net zoals het Grote Bomen Kamp vorig jaar, zal er deze zomer opnieuw een kindercursus doorgaan in het Molsbroek. Hopelijk zijn jullie zo sluw als een vos, want het wordt een kamp vol vossenstreken en plezier!

nr 2 / 2013

23

Foto: Robbe De Groeve

Afspraak: in de voormiddag van 9 uur tot 12 uur en in de namiddag van 13.30 uur tot 16.30 uur, in bezoekerscentrum Molsbroek. Opgelet: de cursus in de namiddag is reeds volzet.

Info: voor kinderen van 6 tot 12 jaar. De prijs is 22 euro (leden)of 30 euro (niet-leden).

Inschrijven: contacteer Marieke De Vos via marieke.devos@vzwdurme.be of via 09 348 30 20 en schrijf vervolgens het juiste bedrag over op BE52 0012 2999 0009 met vermelding van ‘naam kind is zo sluw als een vos’.

Spinnencursus Vrijdag 6 september, vrijdag 20 september en zaterdag 19 oktober.

Spinnen zijn de schrik van vele huismoeders. Het spreekwoord zegt: ‘Onbekend maakt onbemind.’

Daarom nodigen we iedereen uit om samen met spinnenexpert Bryan Goethals, tijdens twee theorielessen en een excursie, deze wondere diertjes te ontdekken.

Afspraak: voor de theorielessen om 20 uur in het bezoekerscentrum Molsbroek.

Inschrijven: via leen.delaender@vzwdurme.be of 09 348 30 20.

Na bevestiging 30 euro (leden) en 37 euro (niet-leden) storten op BE52 0012 2999 0009 van vzw Durme met mededeling van ‘naam spinnencursus’.

Info: lesmateriaal is inbegrepen in de prijs. Voor de excursie op zaterdag 19 oktober wordt afgesproken tijdens de tweede theorieles.

Lesgever: Bryan Goethals. Auteur van het boek ‘Een spin als huisgenoot’.

Foto: Eddy Copers

De eerste theorieles op 6 september bestaat uit een algemene kennismaking met dode en levende dieren. De lichaamsbouw, voortplanting, verwantschap en natuurlijk ook de schrik voor spinnen komen aan bod. Tijdens de tweede theorieles op vrijdag 20 september gaan we dieper in op de verschillende families en soorten spinnen die bij ons voorkomen. Wist je dat het web al veel verklapt over welk soort spin erin woont? Tot slot trekken we op zaterdag 19 oktober het veld in en ontmoeten we de diertjes in levenden lijve.

nr 2 / 2013

24

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

Vogelnieuws

I

Actueel

I

Kalender

www.durmevallei.be

Joris Everaert Deze waarnemingsrubriek – verzorgd door de Vogelwerkgroep Durmevallei – behandelt het voorkomen van bijzondere en zeldzame soorten in de Durmevallei en omgeving en beslaat de periode december 2012 tot februari 2013.

Waarnemers worden verzocht hun waarnemingen zelf in te voeren in de online database www.waarnemingen.be (meer info daarover op onze website www.durmevallei.be) waarbinnen de Vogelwerkgroep Durmevallei een werkgroepscherm heeft met enkel weergave van de waarnemingen uit onze regio direct te consulteren via onze website met ‘recente waarnemingen’, zie

Een kleine zilverreiger was op 23 januari aanwezig in het Molsbroek. Er werden meermaals grote zilverreigers waargenomen in Lokeren, Sint-Niklaas, Waasmunster, Hamme, Zele, Berlare en Wichelen, met een grootste aantal van 15 vogels op 1 januari in de Fondatie van Boudelo (zie struweeltjes op p 16), 11 vogels op 26 december in het Berlarebroek, 6 vogels op 21 december in de Hemelse Rij, 6 vogels op 1 januari in de Scheldebroeken in Berlare, 5 vogels op 30 december aan Papelaar in Sinaai.

www.durmevallei.be/waarnemingen.htm De roerdomp werd deze winter op verschillende plaatsen opgemerkt: Daknamse meersen (1 vogel), Molsbroek in Lokeren (2), Hamputten in Waasmunster (1), Moervaartmeersen in Sinaai (1), Nieuwdonk in Berlare (1), Hemelse Rij in Berlare (1), en Reservaatzone Donkmeer in Berlare (2).

Slobeend.

Foto: Joris Everaert

Overvliegende kleine zwanen werden op 5 december gemeld aan de Oude Durme in Hamme (11) en op 11 januari in het Berlarebroek (6). Op 26 januari pleisterden 55 rotganzen aan de Oude Durme in Hamme.

Op 15 december werden 441 slobeenden geteld in de Reservaatzone Donkmeer. Dit is meer dan 1% van de totale NoordwestEuropese populatie en dus van internationaal belang.

Het mannetje witoogeend kwam weer overwinteren op de Hamputten.

Roerdomp.

Foto: Joris Everaert

nr 2 / 2013

25

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Op de Nieuwdonk was op 7 en 27 januari telkens 1 bonte strandloper aanwezig. Op 20 januari werd een bokje gemeld in Waasmunster. Een pontische meeuw zat op 31 december kortstondig op de Hamputten.

nr 2/2013

26

Nonnetje (man).

Foto: Joris Everaert

De 4 grote zee-eenden die sinds 14 november op de Nieuwdonk pleisterden, bleven daar nog tot 5 januari. Vanaf 8 en 15 december kregen ze zelfs het gezelschap van resp. een vijfde en zesde vogel. In december en januari werden regelmatig 1 tot 3 brilduikers gezien op de Nieuwdonk. Ook op de Hamputten kon enkele keren een brilduiker waargenomen worden, en op 16 februari zwom nog een vogel in de Reservaatzone Donkmeer. In januari en februari waren regelmatig 1 tot 3 nonnetjes te zien op de Hamputten. Op 12 januari pleisterde ook een vogel op de Turfput in Berlare. Op 24 januari waren tijdelijk 3 grote zaagbekken aanwezig op de Nieuwdonk en op 16 februari pleisterde ook telkens ĂŠĂŠn vogel op de Hamputten en aan de Oude Durme.

Een overvliegende rode wouw kon in Lokeren bewonderd worden op 25 december, 26 januari en 18 februari. De blauwe kiekendief werd enkele keren gemeld in Lokeren, Sint-Niklaas, Stekene, Waasmunster, Hamme en Berlare. Een havik vloog op 2 december boven het Klein Broek in Hamme. De slechtvalk was aanwezig in Lokeren (o.a. aan de nestkast op kerktoren), Sint-Niklaas, Waasmunster en Berlare.

Een topaantal van 28.200 meeuwen werd op 18 januari geteld op de slaapplaats aan de Nieuwdonk, met 17.890 kokmeeuwen, 9740 stormmeeuwen, 558 zilvermeeuwen en 12 kleine mantelmeeuwen. Op 21 december kon daar ook een geelpootmeeuw worden waargenomen. De grote verrassing deze winter was de aanwezigheid van een uiterst zeldzame kleine burgemeester in de meeuwenslaapplaats aan de Nieuwdonk van 26 januari tot 3 februari.

Een zwarte specht was heel de winter aanwezig in de Reservaatzone Donkmeer. De kleine bonte specht kon gezien worden in Lokeren, Waasmunster, Berlare en Hamme.

Op 6 december pleisterden 4 boomleeuweriken in Overmere.

Rode wouw.

Foto: Joris Everaert

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

In december en januari was regelmatig een zingende cetti's zanger te bewonderen in de Reservaatzone Donkmeer. In januari waren 2 vuurgoudhaantjes aanwezig in het Berlarebroek, en 1 vogel in Sint-Niklaas.

Een baardmannetje zat op 6 februari in het riet van het Lippensbroek in Hamme.

Kleine burgemeester.

Foto: Joris Everaert

De zeldzame pestvogel kon bewonderd worden op 5 december aan de Rozen in Lokeren, 16 en 24 december in Eksaarde, 3 december en 26 januari in Sint-Niklaas, 7 december in Sint-Niklaas Zuid (4 vogels) en 16 december aan de Reservaatzone Donkmeer (4 vogels). De grootste groepen van de kramsvogel waren aanwezig in het Klein Broek in Hamme (400 vogels) en aan Oudenbos in Lokeren (250 vogels).

Een witkoppige staartmees kon op 21 januari gezien worden in Berlare. Twee fraters pleisterden op 21 februari tijdelijk op de durmedijk in het Molsbroek. Barmsijzen waren meermaals aanwezig in Lokeren, Waasmunster en Berlare.

Een goudvink werd regelmatig waargenomen in de Reservaatzone Donkmeer en Hemelse Rij. De appelvink kon gezien worden in Eksaarde, Lokeren en Waasmunster en aan het Donkmeer werden zelfs tot 10 vogels opgemerkt.

De lijst van alle waarnemers kan je terugvinden via www.durmevallei.be

Vroege vogelaars komen aan hun trekken dit voorjaar Op woensdag 1 mei neemt conservator Paul Vercauteren je mee doorheen de Fondatie van Boudelo. Tijdens deze vroege ochtendwandeling gaan we op zoek naar zingende nachtegalen en laten we ons verleiden door een fris vogelorkest.

Afspraak: om 5 uur in de Liniedreef (kruising Liniedreef en Weimansstraat) in Sinaai.

Info: Paul Vercauteren, 03 772 35 38.

Op zondag 12 mei hebben we aandacht voor al wat zingt en fladderd tijdens een ochtendwandeling langs de boorden van de Schelde. Nadien is er een mogelijkheid (mits inschrijving) tot een heerlijk ontbijt in het Veerhuis (inschrijvingen uiterlijk tegen 5 mei).

Afspraak: om 7.30 uur aan het Veerhuis, Waterhoek 25, 9290 Berlare.

Info en inschrijven: Rudi Van Onderbergen, 0478 49 87 86.

nr 2 / 2013

27

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Activiteitenkalender april - juni

nr 2 / 2013

28

ZONDAG 7 APRIL

VRIJDAG 19 APRIL

Wandeling in het Molsbroek

Lezing over de wondere wereld van mieren

Een ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiende wandeling rondom natuurreservaat het Molsbroek.

Zin om meer te weten over die fascinerende mierenwereld? Wouter Dekoninck, werkzaam als bioloog aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, weet er alles over.

Afspraak: om 14.30 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek. Wandeling is gratis.

Contact: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservator André Verstraeten, 09 348 18 59.

WOENSDAG 10 APRIL Kinderactivieit ‘De Moerastocht’ We maken een wandeling langs de eendenkooi, maar komen dan aan een moeras… Oei, oei, we kunnen er niet over, we kunnen er niet onder, we moeten erdoor! Wie is niet bang van een spatje modder en gaat mee op deze avontuurlijke tocht onder de reigerkolonie?

Afspraak: om 13.30 uur in bezoekerscentrum Donkmeer, Donklaan 119a in Berlare. Einde om 16.30 uur.

Info en inschrijving: voor kinderen van 6 tot 12 jaar. De prijs bedraagt 6,5 euro (leden), 8 euro (niet-leden). Inschrijven door Marieke De Vos te contacteren via 09 348 30 20 of marieke.devos@vzwdurme.be. Na bevestiging schrijf je het juiste bedrag over op BE52 0012 2999 0009 met mededeling 'naam kind gaat mee door het moeras’.

Meebrengen: laarzen zijn absoluut noodzakelijk. Je doet best ook kleren aan die vuil mogen worden.

Foto: Eric Everaert

Afspraak: om 20 uur in de refter van Lagere School Ruiter, Podsmeulen 9 in Waasmunster.

Prijs en info: 2 euro (leden), 3 euro (nietleden). Geen voorkennis vereist!

Contact: Leen De Laender, 09 348 30 20 of leen.delaender@vzwdurme.be Spreker: Wouter Dekoninck, bioloog aan het KBIN en coördinator van de mierenatlas van België.

ZATERDAG 20 APRIL Cullinaire Elvira wandeling Voor het 7e jaar op rij organiseren we samen met restaurant Elvira uit Berlare een zeer gesmaakte wandeling langsheen de mooiste plekjes van het Donkmeer. Een combinatie van prachtige natuur en heerlijke gastronomie.

Programma: 9 uur ontbijtbuffet, van 10 tot 13 uur begeleide wandeling met om 11.30 uur een culinaire tussenstop. Om 13 uur zijn we terug en wacht de heerlijke 3-gangen lunch.

Prijs: 37,50 euro.

Inschrijven: restaurant Elvira, Donklaan 255, 9290 Berlare. info@restaurant-elvira.be of tel.

09 367 06 82. Stevige wandelschoenen of laarzen zijn ten zeerste aan te raden!

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

WOENSDAG 1 MEI

ZONDAG 12 MEI

Nachtegalenwandeling in de Fondatie

Ontbijtwandeling in de Scheldebroeken

Paul Vercauteren neemt ons mee langs de mooiste kanten en plekjes van de Fondatie tijdens deze vroegochtend-wandeling.

Vroege ochtendwandeling langs de boorden van de Scheldebroeken met nadien een ontbijt in het Veerhuis.

Afspraak: 5 uur ‘s ochtends aan de beuken in de Liniedreef in Sinaai.

Info: Paul Vercauteren, 03 772 35 38.

Afspraak: om 7.30 uur aan het Veerhuis, Waterhoek 25, 9290 Berlare.

Info en inschrijven: Rudi Van Onderbergen, 0478 49 87 86 (inschrijven vóór 5 mei).

nr 2 / 2013

29

ZATERDAG 4 MEI ZATERDAG 18 MEI Bezoek actieve eendenkooi in Zeeland We trekken in het voetspoor van de kooiker en krijgen een boeiende rondleiding in de eendenkooi. In de namiddag trekken we naar het nabijgelegen natuurgebied Plaats van Vliet.

Afspraak: om 8.30 uur aan bezoekerscentrum Donkmeer, Donklaan 119a, Berlare. Einde voorzien rond 18 uur.

Info en inschrijven: 5 euro (leden) en 8 euro (niet-leden). Inschrijven via info@vzwdurme.be of 09 348 30 20 en na bevestiging over te schrijven op BE52 0012 2999 0009 met mededeling ‘bezoek eendenkooi - aantal personen’. Er wordt gecarpoold.

Meebrengen: goede wandelschoenen, picknick, eventueel verrekijker of telescoop.

Contact: Patrick De Brauwer, 052 44 88 38.

ZONDAG 5 MEI Wandeling in het Molsbroek Een ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiende wandeling rondom natuurreservaat het Molsbroek.

Afspraak: om 14.30 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek. Wandeling gratis.

Contact: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservator André Verstraeten, 09 348 18 59.

Lentewandeling in de Fondatie Ontdek een pareltje natuur in het Waasland: de Fondatie van Boudelo in Sinaai.

Afspraak: om 9 u aan de Koebrug in Stekene (einde Weimansstraat).

Info: Paul Vercauteren, 03 772 35 38.

ZATERDAG 18 T.E.M. 20 MEI Cursus Natuurschilderen in de Condroz Net als vorig jaar trekken we naar de Condroz en verblijven in de charmante gite 'Le Noyer'.

Inschrijven: Marieke De Vos via 09 348 30 20 of marieke.devos@vzwdurme.be en schrijf vervolgens 240 euro (leden) of 255 euro (nietleden) over op BE52 0012 2999 0009 met mededeling ‘naam gaat schilderen in de Condroz’ (inschrijven vóór 31 maart).

Meer info: volpension (incl. linnengoed, 3 lunchen, 2 ontbijten, 2 warme maaltijden, begeleiding en verzekering tijdens de workshop.

Contact: Teresa De Smet, teresa.de.smet@telenet.be, 09 228 99 05 of 0478 23 46 07.

Meebrengen: handdoeken en washandjes.

De deelnemers zorgen zelf voor alle schildermateriaal en vervoer. Samen rijden is mogelijk.

Behoud

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

ZATERDAG 25 MEI

ZATERDAG 8 JUNI

Sigma-excursie in de Bergenmeersen (Wichelen)

Wandeling ‘Klei en Vallei’ i.s.m. Milieuwerkgroep Ons Streven

In het kader van het project ‘Van Saeftinghe tot Sigma’ i.s.m. CVN

Geniet van de schoonheid van de Durmevallei en kom mee wandelen langs kleine paden en wegeltjes in Tielrode.

30

In het Sigmagebied Kalkense Meersen wordt in totaal 1000 hectare land heringericht. Door deze natuurinvulling wordt het zoetwaterecosysteem van de Schelde opnieuw versterkt.

Afspraak: om 14 uur in de Scheldebrugstraat (zijstraat van de Dreefstraat), aan het oefenterrein voor autorijlessen. Einde rond 17 uur.

Info: 5 euro, gratis voor kinderen t.e.m. 12 jaar.

Contact: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of info@vzwdurme.be.

Afspraak: om 14 uur aan het Durmeveer in Tielrode. Einde voorzien rond 16 uur.

Info: gratis wandeling. Goede wandelschoenen zijn aangeraden.

Contact: Leen De laender, 09 348 30 20 of leen.delaender@vzwdurme.be Foto: Chrstophe Hillaert

nr 2/2013

I

ZONDAG 2 JUNI Wandeling in natuurreservaat De Linie i.s.m. CVN De Liniewegel is voor veel Lokeraars het mooiste wandel- en fietspad en vandaag neemt conservator Geert Braem je mee door dit mooie gebied.

Afspraak: om 14 uur, hoofdkerk Eksaarde.

Einde voorzien rond 17 uur.

Meer info: Geert Braem, 09 348 47 78.

ZONDAG 2 JUNI Wandeling in het Molsbroek Een ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiende wandeling rondom natuurreservaat het Molsbroek.

Afspraak: om 14.30 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek. Wandeling gratis.

Contact: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservator André Verstraeten, 09 348 18 59.

ZONDAG 9 JUNI Vlinder- en insectenwandeling in de Durmemeersen i.s.m. het gemeentebestuur Hamme, de milieuraad en Natuurpunt Hamme Vandaag trekken we samen met een vlindergids naar de Durmemeersen in Hamme. Wandel mee langs dijken en bloemrijke hooilanden en ontdek de natuur in je buurt.

Afspraak: om 14 uur aan de Heilige Jozefkapel in Hamme Sint-Anna (op de kruising van de Moortelstraat en de Legierstraat). Einde voorzien rond 17 uur.

Info: gratis wandeling Geen voorkennis vereist!

Contact: Leen De Laender via 09 348 30 20 of leen.delaender@vzwdurme.be.

Meebrengen: wandelschoenen en eventueel een vlinder - of insectenboek.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

DONDERDAG 13 JUNI

ZATERDAG 29 JUNI

Lezing Klimaatadaptatie en Waterbeheer in het Scheldeland

Molsbroekdag in het kader van het Molsbroekjaar 2013

In het kader van het project ‘Van Saeftinghe tot Sigma’ i.s.m. CVN, CC Temse en Natuurpunt Educatie

Vaar mee op de Durme, ontdek de leefwereld van kabouter Patjoepelke, de kleinste inwoner van Lokeren en dans mee onder de Rozenhoed. Meer info op pagina 19.

Het klimaat verandert, ook bij ons. In het Scheldeland is water daarbij de grote uitdaging.

Twee sprekers brengen hun visie en verhaal over de klimaatverandering in jouw buurt.

Afspraak: om 20 uur in Cultureel Centrum Temse, theaterzaal Roxy. Stationsstraat 29.

Info: 2 euro. Nadien wordt een drankje aangeboden. Meer info op www.vzwdurme.be of www.cvn.be.

Contact: Leen De Laender, 09 348 30 20 of leen.delaender@vzwdurme.be ZATERDAG 22 JUNI Op zoek naar dagvlinders-in de Serskampe bossen

Contact: André Verstraeten, 09 348 47 78 of Leen De Laender, 09 348 30 20.

ZATERDAG 6 JULI Sigma-excursie in het Lippensbroek (Hamme) In het kader van het project ‘Van Saeftinghe tot Sigma’ i.s.m. CVN Binnen het geactualiseerd Sigmaplan werd het Lippenbroek in Hamme als overstromingsgebied ingericht. Op die manier draagt het Lippenbroek bij aan het biologisch herstel van het Schelde-estuarium.

i.s.m. VVE Werkgroep Dagvlinders Vandaag trekken we naar de vallei van de Serskampse beek. Op vlindervlak is het gebied een aanrader en speciale aandacht gaat naar de kleine ijvogelvlinder die sinds 2000 zijn areaal uitbreidt in Vlaanderen. Zoek jij met ons mee?

Afspraak: om 9 uur aan de kerk van Serskamp, deelgemeente van Wichelen.

Info: van aan de kerk wordt er gecarpoold naar de verschillende delen van het gebied.

Meebrengen: vlindergids, eventueel verrekijker.

Contact: Philippe Van de Velde, 0472 63 58 14.

Afspraak: om 14 uur aan het veer van Driegoten te Hamme. Einde voorzien rond 17 uur.

Info: 5 euro, gratis voor kinderen t.e.m. 12 jaar.

Parking in de onmiddelijke omgeving.

Contact:Yves Dumarey, yves.dumarey@c-v-n.be of 03 205 17 55.

ZONDAG 7 JULI Wandeling in het Molsbroek Een ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiende wandeling rondom natuurreservaat het Molsbroek.

Afspraak: om 14.30 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek. Wandeling gratis.

Contact: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservator André Verstraeten, 09 348 18 59.

nr 2 / 2013

31

vzw Durme

Regionale vereniging voor natuur- en milieubeheer Secretariaat en zetel: Molsbergenstraat 1 I 9160 Lokeren tel./fax: 09 348 30 20 I e-mail: info@vzwdurme.be website: www.vzwdurme.be

Het secretariaat is open: maandag t.e.m. woensdag: van 8u tot 12u en van 13u tot 17u, donderdag t.e.m. vrijdag: van 8u tot 12u en van 13u tot 16u.

Bezoekerscentra Bezoekerscentrum Molsbroek Molsbergenstraat 1 in Lokeren.

Tentoonstelling over de omgevende natuur en de geschiedenis van het landschap, terras en leeshoek met drankgelegenheid en documentatiehoek.Verhuur van verrekijkers en gezinsrugzakjes.

Openingsuren: Gratis toegankelijk.

- 1 februari tot 31 mei:zon- en feestdag van 14u tot 18u, woensdag van 13u tot 17u - 1 juni tot 15 september: zaterdag en zondag van 14u tot 18u, dinsdag tot vrijdag van 13u tot 17u - 16 september tot 31 oktober: zondag van 14u tot 18u, woensdag van 13u tot 17u - 1 november tot 31 januari: zondag van 14u tot 17u Bezoekerscentrum Donkmeer Donklaan 119a in Berlare.

Tentoonstelling over de geschiedenis van het Donkmeer, het reservaat, de eendenkooi en de werking van vzw Durme. Vanaf het voorjaar kan je ook in de ecologische tuin kuieren.

Openingsuren: Open op aanvraag of tijdens activiteiten.

Meer info via donk@vzwdurme.be

Afdelingen - contactpersonen Afdeling Zele-Berlare-Wichelen: zele-berlare-wichelen@vzwdurme.be Afdeling Lokeren-Moerbeke-Stekene: lokeren-moerbeke-stekene@vzwdurme.be Afdeling Sint-Niklaas-Sinaai: sintniklaas-sinaai@vzwdurme.be Afdeling Hamme-Dendermonde: hamme-dendermonde@vzwdurme.be Afdeling Waasmunster-Temse: waasmunster-temse@vzwdurme.be

Begeleide bezoeken Wenst u onze digitale nieuwsbrief te ontvangen? Mail dan naar digitalenieuwsbrief@vzwdurme.be Een begeleide wandeling in onze reservaten met je groep of school? Kijk op www.vzwdurme.be voor ons aanbod. Reserveren kan via tel.: 09 348 30 20 of info@vzwdurme.be

Durme- en Scheldeland Driemaandelijks tijdschrift van vzw Durme

V.U. Patrick De Brauwer Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren 2013 I jaargang 16 I nr 2 Afgiftekantoor Lokeren 1

BelgiĂŤ/ Belgique P.B. 9160 Lokeren 1 3/5066 P003350