ISTANBUL, EEN BOEIENDE SMELTKROES
Istanbul is een echte wereldstad. Als enige stad ter wereld strekt ze zich uit over twee continenten: een deel ligt in Europa, en een ander deel in Azië. De Bosporus vormt de natuurlijke verbinding, een waterweg van ruim 30 km, tussen de twee werelddelen. Daarnaast wordt de stad met haar historische centrum, waar de meeste bezienswaardigheden te vinden zijn, en het modernere Europese gedeelte verbonden door de Gouden Hoorn, een inham van 7 kilometer, en enkele bruggen.
Istanbul heeft een unieke geschiedenis, omdat het de hoofdstad was van zowel de christelijke als islamitische godsdienst. Istanbul is niet langer de politieke hoofdstad van Turkije: die rol is overgegaan naar Ankara. Desondanks blijft Istanbul het economische, culturele en toeristische hart van het land. Het is een buitengewoon boeiende stad waar je nergens anders zo'n directe getuige bent van de culturele en religieuze verscheidenheid.
Istanbul: stadswandeling
Met deze wandeling kom je langs de belangrijkste bezienswaardigheden van Istanbul. De wandelroute brengt je in de wijk Sultanahmet waar op wandelafstand de Blauwe Moskee, de Aya Sofia en het Topkapi Paleis zich bevinden. Maar ook kom je langs een aantal bijzondere plaatsen zoals een indrukmakend ondergronds waterreservoir, en kan je even uitblazen in het grote Gülhane Park.
Uiteraard vergeten we het shoppinggedeelte niet, en daarom nemen we je mee naar de Egyptische Bazaar, vooral gekend voor zijn eindeloos assortiment kruiden, en de Grote Bazaar die zijn naam waardig is: groot en zeer divers.
• Afstand: 10,3 km
• Beginpunt: Blauwe Moskee, wijk Sultanahmet (zie ligging op de kaart)
• Eindpunt: Grote Bazaar, Beyazıt, 34126 Fatih/İstanbul (zie ligging op de kaart)
De At Meydani (het Paardenplein) is een lang smal plein met een ovale vorm. Waar je op het plein komt, zie je een fontein in de vorm van een prieel, ter ere van een bezoek van de Duitse keizer Wilhelm II aan Istanbul in 1898. De fontein werd gebouwd in Duitsland en daarna overgebracht naar deze plek in 1900. De vorm van het Paardenplein is historisch bepaald door zijn oorspronkelijke gebruik als een paardenrenbaan in de Romeinse periode.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 3
A
Toen keizer Constantijn in het jaar 324 alleenheerser werd van het Romeinse Rijk, streefde hij ernaar het christendom als belangrijkste godsdienst te laten gelden. Daartoe wou hij van Byzantium, dat deel uitmaakte van het Romeinse Rijk, dé centrale plek maken van zijn keizerrijk. Omdat daartegen verzet rees vanuit Rome, liet Constantijn het nieuwe Rome opbouwen (Nova Roma). Mede door zijn invloed betekende dit voor de stad de start van een grote bloei. Toevallig (?) werd Istanbul, net als in Rome, uitgebouwd op zeven heuvels.
Constantijns idee kreeg concrete vorm door de bouw van een paleis met ernaast een hippodroom net als het Circus Maximus in Rome. Noch van het paleis, noch van de paardenrenbaan zijn enige zichtbare restanten overgebleven. Aan de vorm van het huidige plein At Meydani kan je wel nog een beeld vormen hoe het moet geweest zijn. Hier raasden ze dus met hun twee- en vierspannen rond een aarden middenberm.
Je kan niet naast de Egyptische obelisk (oorspronkelijk gebouwd in 16de eeuw v.Chr.) kijken en de Slangenzuil. Deze monumenten stonden op een verhoging midden in de hippodroom waarrond de paarden moesten rennen.
Een
4
verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten
Egyptische obelisk op het At Meydani, Istanbul © Shutterstock
Slechts een gedeelte van de oorspronkelijk 60 meter hoge obelisk overleefde de verhuis in de 4de eeuw vanuit Egypte. De afbeeldingen op de sokkel liet keizer Theodosius I aanbrengen om zichzelf en zijn familie te vereeuwigen. Je kan o.a. zien hoe de keizer en zijn gevolg kijken naar de paardenrennen. De slangenzuil is een onderdeel van een Grieks offeraltaar. Van de oorspronkelijke bronzen slangenkoppen is er nog één intact die te bezichtigen is in het Archeologisch Museum.
At Meydani, Istanbul, Turkije // GPS: 41.006457, 28.976858
Ongeveer in het midden van het plein vind je de centrale ingang van de Blauwe Moskee. Op het eerste gezicht heeft deze grote moskee veel gelijkenissen met die van de Aya Sofia, een moskee die we later op de wandeling tegenkomen.
Deze wijk Sultanahmet is overigens genoemd naar sultan Ahmet I die in 1609 de bouw van de Blauwe Moskee liet opstarten. Hij wou een moskee die groter en mooier was dan de Aya Sofia (gebouwd in de 6de eeuw). Lang kon Ahmet I niet pronken met ‘zijn’ moskee want nauwelijks een jaar na de voltooiing (1617) stierf hij op amper 27-jarige leeftijd.
De buitenkant alleen al is méér dan de moeite waard om zien. Er is één centrale koepel van 33 meter doorsnede, vier halfkoepels, vier kleinere koepels in de hoeken, 260 ramen. Als enige moskee in Istanbul heeft de Blauwe Moskee zes minaretten. Enkel de Grote Moskee in Mekka had er al zes, wat tot enig verzet leidde in Mekka. Ahmet bedacht een slimme en sluwe oplossing: hij schonk Mekka een zevende minaret.
Het is een van de meest bezochte monumenten in Istanbul. Hou er daarom rekening mee dat je een tijdje in de wachtrij kan staan vooraleer je (gratis) binnen kan. Als er geen gebedsdienst is (vijf keer per dag, start te herkennen door de oproep van de imam), kan je deze bezoeken en zal je onmiddellijk ontdekken waarom ze de naam Blauwe Moskee meekreeg. Wanden en zuilen zijn bezet met in totaal 20 000 handgeschilderde tegels in blauw, groen en roodbruin waarvan de meeste nog de originele Iznik-tegels (gefabriceerd in de stad Iznik) zijn. Vooral in de zijgangen en aan de onderkant van de muren zijn de tegels blauw getint
In één van de bijgebouwen bevindt zich de graftombe van Ahmet, zijn vrouw en drie van hun zonen. En dan te bedenken dat de meeste bijgebouwen met o.a. een ziekenhuis, school, marktgebouw verloren gingen tijdens vernietigingen in de 19de eeuw.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 5
B
Praktische info voor je bezoek aan de Blauwe Moskee:
• Je moet als toerist bij het binnenkomen de schoenen uitdoen (plastic zakjes worden uitgedeeld).
• Bovendien waakt men er streng op om fatsoenlijk gekleed te zijn: armen en benen moeten bedekt zijn, en vrouwen dienen een sjaaltje op het hoofd te dragen.
• Ga mee met een tour of rondleiding en kom meer te weten over dit bijzondere bouwwerk.
Sultanahmet Camii, Istanbul, Turkije // GPS: 41.005522, 28.977715
Als je de Blauwe Moskee hebt bezocht, loop in de richting van de obelisk. Aan de overzijde van de Blauwe Moskee vind je het Museum voor Turkse en Islamitische Kunst.
Het Museum voor Turkse- en Islamitische Kunst bevindt zich tegenover de Blauwe Moskee en stamt uit de 16de eeuw. Het wordt ook wel het Paleis van Ibrahim Pasa genoemd. Ooit behoorde het luxueuze woonhuis toe aan Ibrahim Pasa, de schoonbroer van sultan Süleyman de Grote.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten
6
Blauwe Moskee in Istanbul © Shutterstock
C
De collectie bevat naast manuscripten mooi keramiek- en houtsnijwerk, sculpturen, glas en klederdrachten uit de 7de tot de 19de eeuw. In één van de zalen bevinden zich Turkse tapijten die tot de mooiste van de wereld mogen gerekend worden. Tijdens onze laatste verkenning (november 2014) was het museum gesloten voor renovatiewerken.
Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Istanbul , Turkije // GPS: 41.006369, 28.975170 // muze.gov.tr
DEen meesterwerk van de hand van de architect Mimar Sinan in opdracht gebouwd ter ere van de vermoorde Sokollu Mehmet, die als grootvizier enkele sultans diende (eind 16de eeuw). Men zegt over de Sokollu moskee dat je die in Istanbul móet gezien hebben, ook al liep je al in vele andere moskeeën binnen. Maar wij bleven toch wat op onze honger zitten. Misschien zullen je de witte, groene en rode kleuren van de Iznik-tegels nog het meest bekoren, maar oordeel gerust zelf dus.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten
7
Sokullu Mehmet Paşa Camii, Istanbul, Turkije // GPS: 41.004854, 28.972853
Interieur van de Sokollu moskee, Istanbul © Shutterstock
De Kücük Ayasofya moskee mag dan al een wat minder bekende moskee zijn. Hij is een bezoek absoluut waard. De Kleine Aya Sofia is een voormalige Orthodoxe kerk, gewijd aan de Heiligen Sergius en Bacchus in Constantinopel. Dit bouwwerk uit de Byzantijnse architectuur werd gebouwd in de periode 527 tot 536 ten tijde van de regeerperiode van Justinianus I. De kerk stond model voor de grote Aya Sofia, waarvan de bouw in 532 begon. Tijdens het Ottomaanse Rijk werd de kerk omgevormd tot moskee.
Küçük Ayasofya, Istanbul, Turkije // GPS: 41.002895, 28.972994
Als je de moskee verlaat, ga je naar rechts en vervolg je de Kücük Ayasofya gedurende 500 meter. Je komt nu uit aan de achterkant van de Blauwe Moskee. Loop rechtdoor de Kabasakal Cd in en zo kom je in de overdekte Arasta Bazaar. Loop de bazaar in. Op je rechterkant zie je een plakkaatje dat het Mozaïek Museum aangeeft.
Buiten het Mozaïek Museum zie je fragmenten van de architectuur van enkele keizerlijke appartementen. Binnen bijzonder fraaie mozaïekvloeren met daarop afbeeldingen van landschappen, jachtscènes. Zij zouden dateren uit de regeerperiode van de Byzantijnse keizer Justinianus (527-565 n. Chr.)
De huidige Aya Sofia, soms vind je de benaming Haghia Sophia terug, werd gebouwd door keizer Justinianus in de 6de eeuw als een Byzantijnse kerk toen Istanbul nog Constantinopel heette.
Het moest een duidelijk voorbeeld zijn van de machtige rijkdom onder zijn bewind. De kerk is nog duidelijk te herkennen in de architecturale vorm (rechthoekig met middenschip en zijschepen) en de vele fresco's. Opvallend is de grote koepel die een doorsnede heeft van 30 m. Het is niet meer de originele want die stortte in.
Heel wat kostbare kunstschatten werden geroofd tijdens één van de kruistochten in 1204. Met het begin van de Osmaanse verovering en toen sultan Mehmet de Veroveraar de macht greep, werd ten gevolge het christelijke bastion omgebouwd tot een moskee. Dat uitte zich in een toevoeging van vier minaretten, praalgraven, een Koranschool en een gaarkeuken. Een restauratie drong zich op toen bij een aardbeving (19de eeuw) een groot deel instortte.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 8
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi , Istanbul, Turkije // GPS: 41.004286, 28.977454
E F G
De functie als moskee bleef het gebouw houden tot 1932. Twee jaar later liet Atatürk de moskee sluiten en kreeg het zijn huidige bestemming als museum. Ga er zeker eens binnen want de fraaie mozaïeken (Christus, Maria, keizers, …) zijn enig mooi. Bewonder er de minbar (preekstoel), de mihrab (nis die de richting van Mekka aangeeft), de loge van de sultan en enkele houten schilden.
Een van de zuilen, links als je binnenkomt, wordt de ‘zwetende zuil’ genoemd. Een legende vertelt dat ene Gregorius de Wonderdoener op deze plaats zijn opwachting maakte en sinds dan zou het vocht dat uit de zuil ‘druipt’ een genezende kracht geven. De steen voelt wel nat(jes) aan en heel wat mensen zal je de zuil dan ook zien aanraken. Boek je bezoek aan de Hagia Sophia met gids hier online
Bij de uitgang van de Aya Sofia ga je rechts, dwars je de grote straat (waar de tramlijn loopt) naar de Yerebatan Cd. Even verder aan je linkerkant ligt Yerebatan Cisterne.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 9
Ayasofya Camii, Istanbul, Turkije // GPS: 41.008720, 28.980561
Haghia Sophia, Istanbul © Shutterstock
Tussen de Hippodroom en de Aya Sofia bevindt zich de toegang tot een groots ondergronds waterreservoir. Een opslagplaats voor ongeveer 80 000 m³ water. Water dat werd aangevoerd via een aquaduct vanuit de bergen. Zeker is dat dit niet het enige reservoir was in het toenmalige Constantinopel, maar van die andere zijn amper overblijfselen bewaard gebleven.
De Yerebatan Cisterne is gebouwd in opdracht van keizer Justinianus in de 6de eeuw (Byzantijnse periode). Het reservoir voorzag zijn paleis en de omliggende gebouwen van drinkwater. Er zijn paden aangelegd boven het water. Je loopt hier eigenlijk onder de voormalige Hippodroom. Indrukwekkend sowieso, want de ruimte is 9 m hoog en meet 143 bij 65 meter. Bovendien geven de 336 zuilen de omgeving een aanblik als van een ondergrondse basiliek. De muziek, in combinatie met de verlichting, zorgen voor een onvergetelijk bezoek.
10
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten
Yerebatan Sarnıcı , Istanbul, Turkije // GPS: 41.008481, 28.977877
H
Yerebatan Cisterne © Shutterstock
Tussen Aya Sofia en de ingang van het eerste deel Topkapi Paleis bevindt zich de fontein van Ahmet III, voorbeeld van de sierlijkheid eigen aan de Tulpenperiode. Via de Keizerlijke Poort (Bab-i Hümayun) betreed je via een groene zone het ‘complex’ van het Topkapi Paleis.
Het Topkapi Paleis geldt als hét pronkstuk van uiterlijk vertoon uit de Ottomaanse bloeiperiode. Het ligt op de landtong grenzend aan de Bosporus en omdat het op een van de zeven heuvels ligt, garandeert het je dan ook een paar mooie panorama’s over de stad.
De benaming Topkapi betekent ‘kanonnenpoort', een afgeleide van een Byzantijnse poort dicht bij de zeemuren (verdedigingsmuren). Paleis doet dan misschien denken aan een groot gebouw, maar Topkapi bestaat uit verschillende paviljoenen. Er werd aan gebouwd tussen 1459 en 1465.
Fatih Mehmet (de Veroveraar) vestigde er zich als eerste sultan. Het zou vier eeuwen lang het politieke centrum blijven van het Ottomaanse bewind. Vanaf 1855 verhuisde het hof naar andere residenties. Boek je tickets voor het Topkapi paleis voordelig online
Het complex bestaat uit vier hoven:
• Het eerste hof diende als toegang en verder waren er vooral dienstruimtes zoals een bakkerij, ziekenhuis, houtopslagplaats enz. Je ziet er ook de Aya Eirene, een Byzantijnse kerk, uit de regeerperiode van Justianus.
• Het tweede hof gaf uit op een plek waar de sultan audiënties deed en de ministerraden plaatsvonden. In de 10(!) keukens werden de maaltijden bereid voor het personeel, …40 000 per dag! Nu tref je er een verzameling van Chinees porselein (één der kostbaarste collecties ter wereld), Japans en porselein uit Europese landen. Bij een harem wordt er van alles gefantaseerd en ja, dat doe je ook bij een geleid en een extra betalend bezoek hier. Hier leefden de vrouwen en kinderen, de honderden mooie slavinnen, zorgvuldig geselecteerd op schoonheid en talent (dans, zang) om als het de sultan beval, voor hem op te treden. En uiteraard moesten ze voor voldoende nakomelingen zorgen. De vele salons, eetkamers, woonpaviljoenen, de bibliotheek, een wapenzaal…zullen je met verstomming doen slaan.
• In het derde hof bevinden zich o.a. de troonzaal, een bibliotheek, de schatkamer met sierraden, edelstenen, de Topkapi-dolk (bekend uit de film Topkapi), een zaal met sultanportretten, relieken, relikwieën enz.
• Het vierde hof omvat voornamelijk paviljoens met prachtige tuinen en terrassen met zicht op de Gouden Hoorn. Je kan voor of na het bezoek in het groot park errond vrij wandelen of gewoon wat uitrusten. Boek je tickets voor het Topkapi paleis voordelig online.
Een
kijk hier
onze favorieten 11
verblijf boeken op Turkije,
voor
I
Topkapı Sarayı Müzesi, Istanbul, Turkije // GPS: 41.011607, 28.984082
Cinili Kiosk, ook wel eens het Betegelde Paviljoen genoemd, werd gebouwd door sultan Fatih als tuinpaviljoen, om er vanuit een eretribune te kijken naar sporten of spelende prinsen. Nu vind je er een unieke collectie keramiek uit de 12de tot de 19de eeuw. Gesloten op maandag.
Çinili Köşk Müzesi , Istanbul, Turkije // GPS: 41.012605, 28.984905
In het Archeologisch Museum van Istanbul kan je onder meer sarcofagen, keramiek en andere waardevolle kunstvoorwerpen uit de periode van het Ottomaanse Rijk bewonderen. In de nieuwe vleugel vooral klassieke en Byzantijnse beeldhouwkunst uit KleinAzië. Ook een afdeling met het geschiedenisverhaal van Istanbul.
İstanbul Arkeoloji Müzeleri, Istanbul, Turkije // GPS: 41.011920, 28.981480
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten
12
Interieur van het Topkapi Paleis, Istanbul © Shutterstock
J K
Wandel ook even door het Gülhane Park. Een groene long die als adempauze welkom kan zijn na de geweldige indrukken van de voorbije bezienswaardigheden. Je zal er evenwel niet alleen zijn want het park wordt door honderden mensen dagelijks bezocht.
Gülhane park, Istanbul, Turkije // GPS: 41.013469, 28.981907
De nieuwe moskee, oftewel de Yeni Cami is nu ook zo nieuw niet meer. Het startjaar van de bouw was 1597. Pas in 1663 voltooid, weliswaar nadat jarenlang er niet werd aan doorgewerkt. Het is een indrukwekkende moskee met aansluitend een tuin. De laatste in het rijtje bouwwerken van Sinan, de meest toonaangevende architect uit de Ottomaanse tijd.
Yeni Cami, Istanbul, Turkije // GPS: 41.017115, 28.972184
Egyptische Bazaar in Istanbul © Shutterstock
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 13
L M
De Egyptische Bazaar of Kruidenbazaar is een overdekte bazaar, in een L-vorm en maakt deel uit van de Yeni Cami. Gedurende eeuwen werd hier handel gedreven in specerijen. Een aangename bazaar met voornamelijk kruiden en specerijen, Turks fruit en theesoorten: een palet van geuren en kleuren.
Mısır Çarşısı , Istanbul, Turkije // GPS: 41.016645, 28.970884
Vlak bij de Yeni Cami en de Egyptische Bazaar ligt de Galatabrug over de Gouden Hoorn. Deze werd aangelegd in 1973 naar aanleiding van het vijftigjarig jubileum van de Turkse republiek. Ze brengt je naar de andere kant van het Europese deel. De drukke baan die je oversteken moet om de brug te bereiken, heeft een ondergrondse tunnel. In deze korte tunnel bevinden zich speelgoedwinkels. Op de Galatabrug zal je vissers zien staan, een typisch dagelijks beeld. Aan de zijkant van de brug vind je vele visrestaurants.
Galata Köprüsü , Istanbul, Turkije // GPS: 41.020136, 28.973574
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 14
N O
Vissers op de Galatabrug © Shutterstock
Verken het moderne Istanbul
Bij de Galatabrug heb je de mogelijkheid om je naar het moderne Istanbul te begeven. Je kan je verplaatsen te voet of met de tram. Tussen Tünel en Taksim rijdt immers een historisch trammetje. Dit loopt langs de meest bezochte en drukste winkelstraat van Istanbul, de Istiklal Caddesi.
Of je kan ook met de Tünel, een kabeltreintje (het reed voor het eerst in 1875!) vanuit Karaköy (Evren Caddesi, net voorbij de Galatabrug) tot aan het begin van de Istiklal Caddesi.
• In het moderne Istanbul vind je het Taksimplein met het Monument voor de Onafhankelijkheid. In de Taksimwijk zijn ook tal van horecagelegenheden en discotheken. Wie even wil proeven van het uitgaansleven weet meteen waar die terecht kan.
• De Galata-toren biedt de kans om na een klim te genieten van een prachtig vergezicht met o.a. een uniek beeld op het Topkapi Paleis.
• Istiklal Caddesi is dé winkelstraat met winkeltjes, restaurants, kerken, paleizen, …
• Er loopt een nostalgische tram die uitgeeft op het Taksimplein.
• Istanbul Modern is sinds 2004 een museum voor hedendaagse kunst zowel van Turkse als buitenlandse kunstenaars.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 15
Nostalgisch treintje op het Taksimplein, Istanbul © Shutterstock
Van de Galatabrug loop je terug richting kruidenbazaar (Yeni Camii ligt aan je linkerkant). Je gaat de kruidenbazaar niet binnen, maar je vervolgt de weg ernaast, Sabuncuhani Sk die overloopt in Fincancilar Sk. Je komt bij de T-splitsing uit op de Cakmakcilar Yks. Sla hier rechtsaf, even verder vind je de ingang van de Buyuk Valedi Han.
Een “Han” is een vroegere herberg voor reizigers waaraan ook werkplaatsen en opslagruimtes voor handelswaar waren aangebouwd. Bemerk de grote houten poort, met letter Valedi Hani in een boog. Het gebouw geeft een wat verlaten indruk. Ga er evenwel toch binnen. Neem de eerste ladder links omhoog, dan tref je een man die je naar het dak zal leiden voor vijf lira. Indrukwekkend zicht. Gesloten op zondag.
Büyük Valide Han, Istanbul, Turkije // GPS: 41.013244, 28.968941
De Süleymaniye-moskee is de grootste moskee van Istanbul. Die ligt op een van de zeven heuvels.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten
16
Süleymaniye-moskee, Istanbul © Shutterstock
P Q
Het is een indrukwekkend complex met centraal de moskee en de vier minaretten. Ook de bijgebouwen hebben allemaal een koepel. De moskee dateert van halfweg de 16de eeuw en werd in ijltempo, amper zeven jaar, gebouwd in opdracht van Süleyman de Grote.
De architect Sinan leverde een meesterwerk af. Het is een bijzonder gebouw omdat de architectuur enigszins afwijkt van de klassieke bouw van een moskee. De ingang alleen al is prachtig. Deuren zijn voorzien van ebbenhout, parelmoer en ivoor. Binnen valt het licht en de ruimte op. De grote koepel is 53 m hoog en heeft een diameter van 25 m. Süleyman en diens vrouw Roxelana liggen er begraven. Zeker bezoeken!
De site is UNESCO Werelderfgoed. Sinan stierf in 1588 en ligt er in een tombe begraven aan de voet van de moskee. Een mooier eerbetoon kon de man niet krijgen.
Süleymaniye Camii , Istanbul, Turkije // GPS: 41.016184, 28.964968
De Sehzademoskee, ook wel bekend als de Prinsenmoskee, is een monument dat opgericht werd ter ere van prins Mehmet, de oudste zoon van Süleymann de Grote en Roxelana, die helaas op slechts 22-jarige leeftijd overleed. De moskee onderscheidt zich door de opvallende tegenstelling tussen het harmonieuze en lichte interieur en het levendige en gedetailleerde exterieur.
Şehzade Camii , Istanbul, Turkije // GPS: 41.013759, 28.958116
Op het plein van Beyazit heb je de monumentale toegangspoort van die universiteit. Op dit plein is ook de Beyazitmoskee die stamt uit de 16de eeuw, een eeuwenoude boekenmarkt waar zelfs al in de 18de eeuw manuscripten werden verkocht, en het museum voor Kalligrafie.
De moskee is momenteel gesloten voor renovatie, , met uitzondering van een klein gedeelte dat toegankelijk is. Vrouwen verkopen voederbakjes waarmee je de duiven kunt voederen.
Beyazıt Meydanı , Istanbul, Turkije // GPS: 41.010619, 28.964641
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 17
R S
TDe Grote Bazaar is ongetwijfeld een van 's werelds grootste overdekte marktplaatsen, met meer dan 4.000 winkels verspreid over een doolhof van 66 smalle straatjes.
De geschiedenis van de Grote Bazaar gaat terug tot het Ottomaanse tijdperk, waar het diende als een belangrijk handelscentrum voor handelaren uit verschillende delen van de wereld.
Deze historische markt heeft veel meer te bieden dan alleen winkels; je vindt er ook opslagplaatsen, banken, een prachtige moskee, en zelfs een eigen kliniek Voor wie even wil ontsnappen aan de drukte, zijn er ook enkele sfeervolle cafeetjes
De Grote Bazaar trekt voortdurend een grote menigte aan, vooral op zaterdagen. Als toerist is het daarom raadzaam om deze markt op doordeweekse dagen te bezoeken en zo de drukte te vermijden. Hier vind je een uitgebreide selectie van Turkse tapijten, juwelen, koperen voorwerpen, lederwaren, schoenen, …
Kapalı Çarşı , Istanbul, Turkije // GPS: 41.010785, 28.968324
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 18
Uitzicht op het Beyazit plein met de monumentale toegangspoort tot de universiteit, Istanbul © Shutterstock
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 19
Ingang van de Grand Bazaar in Istanbul © Shutterstock
Een verblijf
kijk hier voor onze favorieten 20
boeken op Turkije,
OVER TURKIJE
1. Geschiedenis
Istanbul had in de loop van de ruim 2 500 jaar geschiedenis al meerdere namen: Byzantium, Constantinopel en tenslotte Istanbul.
• 675 v. Chr.: Griekse kolonisten bouwen op de heuvel, waar de inlandse zee-engte De Gouden Hoorn en de Zee van Marmara samenkomen, de eerste nederzettingen. Ze noemen de stad Byzantium naar de koning Byzas. Door de strategische ligging en mede door de rijke voedselvoorziening uit zee groeide de stad snel uit tot een belangrijk handelscentrum. De Romeinen verslaan de Macedoniërs die er toen de macht hadden en lijven de stad in als deel van de Romeinse provincie Asia.
• 324 n. Chr. : Keizer Constantijn wil een nieuwe hoofdstad voor het Romeinse Rijk en kiest Byzantium uit. De stad wordt eerst nog Nova Roma genoemd maar wordt in 330 omgedoopt in Constantinopel (afgeleide van Constantijn). Bezienswaardigheid: Hippodroom.
• 395 - 1204: de stad vaart meer en meer een eigen koers en neemt afstand van Rome. Het westelijke deel raakt in handen van barbaarse veroveraars wat ertoe leidt dat Constantinopel als hoofdstad van het oostelijke deel furore maakt. Grieks was nu opnieuw de voertaal, het christendom de godsdienst. Het was de start van de Byzantijnse periode. Een opstand tegen de keizer wordt neergeslagen waarna keizer Justianus zijn invloed doet gelden door het optrekken van imposante gebouwen.
Door haar enorme rijkdom was de stad meermaals het toneel van aanvallen. Perzen, Avaren, Slaven, Arabieren, Bulgaren waagden hun kans, maar telkens zouden de keizerlijke legers er in slagen de stad met succes te verdedigen. Tot in 1204. Toen namen kruisvaarders de stad in. Er werd flink geplunderd waardoor heel wat schatten vernietigd werden. Bezienswaardigheid: kleine en grote Aya Sofia, ondergronds waterreservoir Yerebatan, Aya Eirene.
• 1261: de Grieken heroveren Constantinopel maar toen al was het verval van de stad al aan de gang. Intellectuelen en kunstenaars trokken weg naar Europa vooral Italië.
• 1453: het einde van het Byzantijnse Rijk. Aan de oostgrens had zich een islamitische volkerengroep, de Osmanen, gevormd. Zij veroverden Constantinopel onder leiding van de Ottomaanse sultan Mehmed II De Veroveraar, ook nog Fatih Sultan Mehmet genoemd. De start van het Ottomaanse Rijk dat heel snel uitbreidde door aanhechtingen van gebieden in het Midden-Oosten, de Balkan, Noord-Afrika. Hier lag de kiem van de verdeelde stad in religieus en cultureel opzicht. De meerderheid was moslim (Turks) terwijl er dus ook de Griekse christelijk-orthodoxe bevolkingsgroep was. De stad kreeg nog maar eens een andere naam.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 21
Constantinopel werd vanaf toen Istanbul genoemd, afgeleid van het oude Grieks ‘is tin polin’, in de stad. Bezienswaardigheid: de Hagia Sophia (tot moskee omgebouwde Byzantijnse kathedraal), de Blauwe Moskee en het Topkapi Paleis.
• 1520-1566: Sultan Süleyman de Grote slaagt erin het Ottomaanse Rijk te laten uitgroeien tot een immens groot gebied, van Hongarije tot Libië. Met een deel van de oorlogsschatten wordt de stad verfraaid. De architect Mimar Sinan bouwt een geweldig complex, de Süleymanmoskee.
• 17de eeuw: De macht van de sultans brokkelt af. Grootviziers vergaarden rijkdom en macht.
• 18de – 19de eeuw: Pogingen om te moderniseren, naar het voorbeeld van Europese welvarende landen, mislukken. De invloed van janitsaren, een elitekorps dat zich militaire, politieke en economische macht toe-eigende, groeide gestaag. De sultans wisten zich vaak geen raad met dit korps. De stad ondergaat een periode van verval, mede omdat Griekenland en Egypte zich afscheuren. Ook loeren landen als Rusland, Engeland, Frankrijk, Griekenland en Bulgarije om de Ottomaanse hoofdstad in te palmen. In 1875 is het Ottomaanse Rijk zo goed als failliet.
• Eind 19de eeuw: het Turkse nationalisme komt sterk op. Dat wil een moderne Turkse staat.
• 1914: Mehmed V Resad sluit een geheim akkoord met de Duitsers. Het betekent het definitieve einde van het Ottomaanse Rijk.
• Eerste Wereldoorlog: het Ottomaanse Rijk behoort tot de grote verliezers en verliest o.a. Syrië, Palestina en Irak.
• 1919-1922: Turkse rebellen strijden tegen de Grieken en de geallieerden, die weliswaar verslagen werden in 1922. Leider in deze Turkse Onafhankelijkheidsoorlog was Mustafa Kemal, later beter bekend als Atatürk.
• 1923: Vrede van Lausanne. Officieel het einde van de Onafhankelijkheidsoorlog, erkenning van Turkse soevereiniteit. Atatürk roept Ankara uit tot hoofdstad van het moderne Turkije, dat een republiek wordt.
2. Geografie
Turkije, officieel bekend als de Republiek Turkije, is een transcontinentaal land dat zich grotendeels op het Anatolische schiereiland in West-Azië bevindt, met een klein deel in Zuidoost-Europa op het Balkanschiereiland. Het land grenst in totaal aan acht landen: Griekenland en Bulgarije in het noordwesten, Georgië in het noordoosten, Armenië, Azerbeidzjan en Iran in het oosten, Irak en Syrië in het zuiden. Daarnaast wordt Turkije omringd door drie zeeën: de Egeïsche Zee in het westen, de Middellandse Zee in het zuiden en de Zwarte Zee in het noorden.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 22
3. Klimaat
Vanwege de geografische diversiteit heeft Turkije verschillende klimaatzones. De kustgebieden hebben over het algemeen een mediterraan klimaat met milde winters en hete zomers, terwijl het binnenland een continentaal klimaat heeft met koude winters en hete zomers. In het oosten zijn de winters strenger en zijn er bergachtige gebieden waar het klimaat alpine is.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 23
REISINFORMATIE
1. Beste reistijd vakantie Turkije
Turkije is een onmetelijk groot land, dat kon je al lezen in de inleiding. Afhankelijk van waar je je bevindt, kan het klimaat erg verschillen. Maar wees gerust, in de gebieden die wij aandoen valt het mee. ’s Zomers warm tot heet, mild in de winter en nat vooral langs de kuststrook aan de Middellandse Zee. In de zomer gaat de temperatuur dikwijls boven de 35°C. In de winter kan er in Istanbul zelfs sneeuw vallen.
De beste periode is daarom de lente en de herfst, niet alleen omwille van de doenbare temperaturen maar het is er dan ook veel minder druk natuurlijk. De Turkse Riviera is door de gunstige ligging (inham aan de Middellandse Zee) ideaal tijdens de winter.
Alle informatie over de huidige, toekomstige en gemiddelde temperaturen kan je vinden op www.dmi.gov.tr
2. Reizen naar Turkije
Reizen met het vliegtuig naar Turkije
Er is maar één goed en veilig transportmiddel naar Turkije en dat is het vliegtuig. Naar de meeste vakantiebestemmingen worden er rechtstreekse charters ingelegd door de touroperators of reisorganisatoren. De vluchtduur bedraagt op alle bestemmingen ca. 4 uur.
• Vanuit Brussel en Amsterdam zijn er rechtstreekse vluchten naar Istanbul en de luchthavens langs de kust.
• Voor de Turkse Riviera vlieg je op Antalya, verder zijn er nog de luchthavens van Dalaman (Egeïsche kust), Bodrum en Izmir (Turkse Westkust).
Reizen met de auto naar Turkije
Overweeg je om met de wagen naar Turkije te rijden? Dit is niet zonder gevaar en daardoor ook alleen maar voorbehouden aan avonturiers. Je moet een omweg maken langs Griekenland om je reisweg veiliger te maken. De probleemlanden zijn Servië, Kosovo en Bulgarije. In dat laatste land zal men je aan de grenspost aanraden om alleen in konvooi dit land te doorkruisen. Het stikt er van de valse politieagenten die je beroven. Vandaar maak je best een omweg via Griekenland.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 24
3. Reizen in Turkije Verplaatsen met de bus
In Turkije zelf kan je je tussen de steden het best verplaatsen met de bus. Ze hebben een hoge frequentie en zijn relatief goedkoop. Privébedrijven zorgen voor dag- en nachtdiensten met frequente verbindingen tussen de grote steden. Best twee dagen vooraf reserveren.
Een paar maatschappijen die rijden op lange afstand met comfortabele bussen zijn:
• Feztravel (alleen toeristisch) www.feztravel.com
• Ulusoy Holding en Varan: degelijk, comfortabele zitjes en betrouwbaar
Hou wel rekening met de gebruiken. Er knalt meestal luide Turkse muziek door de boxen. Mooi meegenomen is dat sommige busmaatschappijen gratis thee, koffie en versnaperingen aanbieden. Prijstarieven en uurregeling zijn vaak nogal flink verschillend.
De trein levert niet zo'n goede service
Met de trein reis je wel comfortabeler maar trager dan met een bus. Door het bergachtige landschap moeten treinen vaak omwegen maken. Er zijn alleen maar verbindingen met grote steden.
Taxi/minibusje Dolmuş
Een interessant vervoermiddel in de Turkse steden is de dolmuş. Eigenlijk een taxi of minibusje maar wel eentje die een vaste route aflegt, die je deelt met andere passagiers en waar je op vastgelegde plaatsen kan in- en uitstappen. Gewoon je hand opsteken en je wordt opgepikt. Gewoon beleefd ‘dur’ roepen (stop) en je wordt afgezet.
Je vindt ze zeker in de grotere steden als Bodrum, Alanya en Izmir. De meeste zijn blauw van kleur. De route komt voorbij bijna alle belangrijkste bezienswaardigheden.
Dolmuş is het Turks voor ‘volgepakt’. Mogelijks zal je dit ook aan den lijve ondervinden als je een dolmuş neemt. Meestal geldt er maar één tarief. Lang mee rijden komt dus voordeliger uit dan voor een korte verplaatsing.
• Hoewel de rijtijden verschillen van plaats tot plaats kan je de dolmuş nemen vanaf 8 uur ‘s ochtends tot 19 uur ’s avonds tijdens het toeristenseizoen (april tot oktober), tot zonsondergang in de wintermaanden.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 25
• In drukke toeristische oorden rijdt een dolmuş wel tot 23 uur of eventueel zelfs later. Meestal hoef je maar een tiental minuutjes wachttijd in te calculeren vooraleer een andere dolmuş opdaagt.
• Hoe betalen? Er geldt een speciale manier van betalen op de dolmuş. Je krijgt geen ticket en geld wordt doorgegeven tot bij de chauffeur. Wisselgeld gaat in de omgekeerde richting uiteraard.
De gewone gele taxi is handig, er geldt een dag- en nachttarief. Fooien worden normaal gezien niet gegeven.
Er rijden ook de gewone stadsbussen rond in de grote steden. Een bus ticket kan je aanschaffen bij busstations, krantenkiosken.
Voordelig reizen met de Akbil-pas en Istanbulkart
Wil je voordelig gebruik maken van het openbaar vervoer, neem dan een Akbil-pas. Deze pas is te krijgen bij kiosk of automaat voor een borgsom van 6 Turkse lira. Je kan vervolgens de pas opladen tot 150 lira. Geeft je 10% korting tegenover losse kaart (2 lira). Met een los kaartje kan je 1 rit maken. De Akbil-pas is geldig in metro, tram, bus (let wel, niet op de privé busmaatschappij Ozel Halk Otobüs) en veerboot. Lever je de pas na gebruik in, dan krijg je de borg van 6 lira terug. Handig dus.
Je kan ook kiezen voor de Istanbulkart, zie IETT (meer info op de officiële website), overal te koop in dagbladwinkels, te gebruiken op tram, toeristisch tram, bus , metro.
Auto rijden in Turkije
Je kan natuurlijk met eigen wagen of met een huurwagen rondrijden. Maar dit laatste is alleen voor mensen die houden van een beetje spanning. Het verkeer is er moordend te noemen. Turken hebben een agressieve manier van rijden. Bovendien zijn de meeste verkeersborden verdwenen, een goede kaart en stevig oriëntatie vermogen zijn dan ook onontbeerlijk.
De staat van de gewone wegen is over het algemeen redelijk te noemen. Tussen de steden liggen expreswegen met 2x2 rijstroken. De snelwegen (otoyol in het Turks) zijn aan een inhaalbeweging toe. Tot hier toe bestonden er 4 grote netwerkassen.
In het donker rijden is al zeker af te raden want de tegenliggers rijden dikwijls zonder rijlichten. Schrik niet als je paard en kar ziet in het midden van de nacht, zonder één enkel lichtje. Opgepast, als je betrokken bent in een verkeersongeval met gekwetsten krijg je een paar dagen gratis verblijf in de lokale gevangenis tot bewezen is wie in fout is!
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 26
Wil je er een auto huren, dan doe je dat best vooraf want dat drukt de prijs. Op de luchthaven bevinden zich tal van autoverhuurbedrijven. Tip: controleer vooraf of de huurauto voorzien is van reserveband, gereedschap en een gevarendriehoek. Minimum leeftijd om een auto te huren is 21 jaar en het rijbewijs moet je al langer dan een jaar bezitten. Een nationaal rijbewijs volstaat.
Brandstof(prijzen)
Reis je in het westen van Turkije, dan kan je zonder problemen super en diesel tanken. Meer naar het oosten zijn de tankstations al heel wat schaarser. Voordeel is dat tankstations in Turkije lang open zijn, ook vaak met een restaurant erbij.
Verkeersregels in ’t kort:
• Men rijdt er rechts van de weg.
• De maximum toegelaten snelheden bedragen 50 km/h binnen de bebouwde kom, 90 km/h buiten de bebouwde kom en 120 km/ h op snelwegen.
• Alle gemotoriseerd verkeer dat van rechts komt, heeft voorrang.
• Dragen van veiligheidsgordels is verplicht.
• Maximum toegestane alcoholgehalte in het bloed is 0.5 promille.
• De bestuurder die op de rotonde rijdt, heeft voorrang.
4. Eten en Drinken
Zonder overdrijving kan je de Turkse keuken een wereldkeuken noemen. Gezien de overheersingen door verschillende volkeren is het logisch dat van elke beschaving op culinair vlak iets is blijven hangen. Je zal dus invloeden tegenkomen uit Centraal-Azië, Griekse en Romeinse Rijk, Byzantijnse Rijk en Ottomaanse.
Eten is méér dan zich voeden. Het is een beleving, een feest met alles erop en eraan, en waarvoor tijd wordt genomen. Het begint al met de voorgerechten. Totaal anders dan wat wij begrijpen onder voorgerecht. Bij de Turken krijg je schoteltjes aangereikt met koude en warme vlees- en groentebereidingen. Het zijn allemaal Turkse en regionale specialiteiten die je smaakpapillen verwennen. Meze (hapjes) als bulgur, börek, humus, … zullen je niet echt vreemd in de oren klinken. Veel koud geserveerde groenten ook in allerlei variëteiten. Vooral aubergine is een favoriete groente. Vlees van het schaap (lam) komt ook in alle vormen op tafel (gegrilld, uit de oven) naast gehakt (met groenten, in balletjes, …). Er wordt gebruik gemaakt van olijfolie, kruiden, noten, bonen, erwten. Stoofpotjes zijn erg gegeerd met rijst, bulgur enz. Denk niet dat men alleen schapenvlees eet in Turkije. Ook wat uit de zee komt is erg gegeerd.
Naast fruit is het de gewoonte om na de maaltijd zich over te leveren aan een rijk arsenaal van zoetigheden (baklava en kadayif zijn échte klassiekers).
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 27
Gezond en lekker kan je de Turkse keuken zéker noemen. Bovendien betaal je vaak een redelijk goedkope prijs. Voor een bedrag minder dan 10 euro heb je al een deftig driegangenmenu. Al geldt ook aan de bekendste badplaatsen meer en meer wat je overal in de toeristencentra vindt: een éénheidsworstkwaliteit.
In het hotel krijg je meestal Europese gerechten die zowel de Duitser als de Nederlander en de Belg graag heeft.
Handige weetjes & tips:
• Turkse koffie: hoewel thee als nationale drank wordt beschouwd, is koffie ook in trek. Hoe die wordt geserveerd hangt af van jouw voorkeur: sade (zonder suiker), orta sekerli (gematigd zoet), çok sekerli (mierezoet).
• Turks fruit: typische Turkse snoep (lokum), suikergoed vaak mismeesterd door chemische toevoegingen.
• Döner kebap: wie kent niet het gebraad dat aan een ronddraaiend spit langzaam op de gewenste ‘hardheid’ wordt gebracht? Het is een echt exportproduct geworden. Iskender kebab, de combinatie van vlees, brood, yoghurt en een pittig tomatensausje, … wie lust dit niet?
• Turkse wijnen: ze hebben nog geen naam hoewel men langzaamaan een inhaalbeweging bezig is. Rode wijn is ‘kirmisi’, witte ‘beyaz’, rosé ‘roze’
Op restaurant, theehuis, café :
• Een fooi geven is geen gewoonte maar eerder een verplichting, niet alleen in klasse restaurants maar ook in de doordeweekse eethuizen. Tussen de 5 en 10% wordt als normaal beschouwd. Afrekenen gebeurt niet aan de kassa.
• Voor westerlingen klinkt het vandaag wat verrassend misschien maar het blijft in Turkije bestaan dat niet overal alcohol (içkisiz) zal geschonken worden. Thee en koffie wordt meestal sterk geserveerd.
• Haalt men snel je bord weg, zie dit niet als opdringerigheid. Het is de gewoonte om je niet met een leeg of vies bord te laten zitten.
• De rekening: laat je niet verrassen op het einde bij de overhandiging van de rekening. Staat het niet op de menukaart dat er een toeslag wordt aangerekend voor bestek en bediening, dan kan je in principe weigeren om die toeslagen te betalen. Ook brood en water wordt ongevraagd op je tafel aangeboden, maar wel achteraf in rekening gebracht.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 28
5. Geld
In Turkije wordt de Turkse lira gebruikt als de officiële munteenheid. In veel badplaatsen en toeristische gebieden is het echter ook mogelijk om met euro's te betalen. De waarde van de lira ten opzichte van de euro kan sterk variëren, daarom is het verstandig om vlak voordat je op reis gaat te controleren hoeveel lira je krijgt voor elke euro. Zo kan je beter inschatten hoeveel je kan besteden tijdens je verblijf.
Geldautomaten zijn te vinden in de badplaatsen en op toeristische plaatsen. Kredietkaarten worden bijna overal aangenomen in toeristische oorden.
6. Hygiëne
Water drink je best niet uit de kraan. Wees ook voorzichtig met rauwe groenten en fruit die gewassen zijn. Tanden poetsen en water drinken doe je dus steeds uit flessenwater die bij aankoop duidelijk afgesloten zijn door de bottelarij.
7. Elektriciteit
Voor je elektrische apparaten is er geen aparte stekker vereist. Stopcontacten, stekkers zijn tweepolig.
8. Noodnummers
• Politie: 155
• Ambulance: 112
• Brandweer: 110
• Brandweer voor bosbranden: 177
• Het gratis Europees noodnummer is 112 en werkt ook in Turkije.
• Noteer ook voor alle zekerheid het reguliere nummer en het noodnummer van je reisverzekering en de reisorganisatie.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 29
9. Woordenlijst Nederlands - Turks
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10
bir, iki, üç, dört, beş, alti, yedi, sekiz, dokuz, on ja / neen
dank u / alstublieft
goedemorgen / goedendag
herentoilet / damestoilet
ingang / uitgang
koud / warm
lepel / mes / vork
links / rechts / rechtdoor
open / gesloten
evet / hayir
teşekkür ederim / lütfen
günaydin / iyi günler
baylara / kadinlar tuvaleti
giriş / çikiş
soğuk / sicak
kaşik / biçak / çatal
sol / sağ / düz
açik / kapah
pazartesi, sali, carşamba, perşembe, cuma, cumartesi, pazar
maandag, dinsdag, …
apotheek / dokter
eczaci / doktor
bagage bagaj
bakkerij
belegd broodje
ekmekçi
ekmek atasi
bier bira
boekhandel
drinkwater
kitapevi
içme suyu
hotel otel
huurauto
inkom
kiralik araba
giriş
kamer oda
kassa vezne
kasteel
kerk / moskee
kleingeld / wisselen
Turkse koffie
luchthaven
şato
kilise / cami
bozuk para / müdabele etmek
Türk kahvesi
havaalani
markt pazar
museum müze
ontbijt kahvalti
politie polis
restaurant restoran, lokanta
standbeeld heykel
station istasyon
strand plaj
Toeristische Dienst
Turizm Danişma
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 30
toilet tuvalet
tram tramvay
vegetarisch vejeteryan
winkelcentrum carşi merkezi
ziekenhuis hastane
zwembad yuzme havuzu
Ik begrijp u niet
Sizi anlamiyorum
Ik spreek geen Turks Türkçe konuşmuyorum
Heeft u nog kamers vrij?
Daha boş odaniz var mi?
Wat zijn de openingstijden van de winkels? Dükkanlarin açilis saatleri nedir?
Hoe laat is de voorstelling?
Hoeveel kost dit?
Kamer met ontbijt
Kan ik betalen met een creditcard?
De rekening alstublieft
Spreekt u Engels?
Matine kaçta başhyor?
Bu ne kadar?
Kahvaltili oda
Kredi kartiyla ödeyebilirmiyim?
Hesabi alabilirmiyim?
Ingilizce konuşuyormusunuz?
Verboden te roken Sigara
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 31
DISCLAIMER
We krijgen onze informatie van betrouwbare en zorgvuldig geselecteerde bronnen. Niettegenstaande kunnen we niet verantwoordelijk worden gehouden voor mogelijk niet-accurate informatie noch voor het gebruik van deze informatie en mogelijke negatieve gevolgen. We waarderen het erg als je opmerkingen, toevoegingen of fouten aan ons zou kunnen doorgeven via info@themediabay.be.
Ontdek meer reisgidsen op www.reisroutes.be en www.reisroutes.nl
Alle kaarten © OpenStreetMap.org
Adverteren in deze reisgids?
Neem contact op met The Media Bay via info@themediabay.be
Laatste update: september 2023
© Alle rechten voorbehouden.
Deze reisgids is een uitgave van The Media Bay.
Niets van deze uitgave mag vermenigvuldigd worden zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 32
Een verblijf boeken op Turkije, kijk hier voor onze favorieten 33
