-1-
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ เนื้อหา 1. บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ 2. ขอบเขตของเทคโนโลยีสารสนเทศ 3. ความกาวหนาของเทคโนโลยีสารสนเทศ 4. ประโยชนที่ไดจากเทคโนโลยีสารสนเทศ 5. เทคโนโลยีกับแนวโนมโลก 6. ระบบสารสนเทศ 7. องคประกอบของระบบสารสนเทศ 8. ตัวอยางการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ
ผลการเรียนรูที่คาดหวัง 1. อธิบายความหมายของคําวา เทคโนโลยี สารสนเทศ และเทคโนโลยีสารสนเทศได 2. อธิบายพัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ ตั้งแต อดีต ปจจุบัน และแนวโนมในอนาคตได 3. อธิบายและตระหนักถึงประโยชนของเทคโนโลยีสารสนเทศ และสามารถนําไปประยุกตใชได
1. บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ การเปลี่ยนแปลงสังคมความเปนอยูของมนุษยเปนไปอยางรวดเร็ว กลาวกันวาไดเกิดการเปลี่ยนแปลงใน ลักษณะที่เรียกวา การปฏิวัติมาแลวสองครั้ง ครั้งแรกเกิดจากการที่มนุษยรูจักใชระบบชลประทานเพื่อการเพาะปลูก สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากการเรรอนมาเปนการตั้งหลักแหลงเพื่อทําการเกษตร ตอมาเมื่อประมาณ รอยกวาปที่แลว กอนสงครามโลกครั้งที่ 1 หลังจากที่วัตตประดิษฐเครื่องจักรไอน้ํา มนุษยรูจักนําเอาเครื่องจักรมาชวย ในอุตสาหกรรมการผลิตและชวยในการสรางยานพาหนะเพื่องานคมนาคมขนสง ผลที่ตามมาทําใหเกิดการปฏิวัติทาง อุตสาหกรรม สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากสังคมเกษตรมาเปนสังคมเมือง
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
-2-
การปฏิวัติอุตสาหกรรมยุคแรก เริ่มจากการใชเครื่องจักรกลแทนการทํางานดวยมือ พลังงานที่ใชขับเคลื่อน เครื่องจักรมาจากพลังงานน้ํา พลังงานไอน้ํา และเปลี่ยนเปนพลังงานจากน้ํามัน มีการขับเคลื่อนเครื่องยนตและมอเตอร ไฟฟา การปฏิวัติอุตสาหกรรมไดเกิดขึ้นอีก โดยเปลี่ยนแปลงระบบทํางานจากทีละขั้นตอนมาเปนการทํางานระบบ อัตโนมัติ การทํางานเหลานี้ลวนอาศัยระบบควบคุมดวยคอมพิวเตอรทั้งสิ้น
รูปที่ 1.1 โรงงานประกอบรถยนตที่ใชแขนหุนยนต มีผูกลาววาการปฏิวัติครั้งที่สามกําลังจะเกิดขึ้น โดยสิ่งที่เกิดใหมนี้ ไดแก การพัฒนาทางดานความคิด การ ตัดสินใจ โดยอาศัยหลักการของคอมพิวเตอร ในอนาคตกลุมคนเพียงกลุมเดียวอาจทํางานทั้งหมดโดยอาศัยระบบ คอมพิวเตอรควบคุม ทําการควบคุมหุนยนตคอมพิวเตอร และใหหุนยนตควบคุมการทํางานของเครื่องจักรอีกตอหนึ่ง ความเจริญกาวหนาทางอุตสาหกรรมเกือบทุกแขนงมีคอมพิวเตอรเขามาเกี่ยวของดวยเสมอ ระบบการผลิตสวนใหญ ต อ งใช ค อมพิ ว เตอร แ ละอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส แ ทรกเข า มาเกื อ บทุ ก กระบวนการ ตั้ ง แต ก ารควบคุ ม การขนส ง วั ต ถุ ดิ บ กระบวนการผลิต และการบรรจุหีบหอ ในระดับประเทศ ประเทศไทยสั่งซื้อสินคาเทคโนโลยีระดับสูงเปนปริมาณมาก ทําใหตองซื้อเทคนิควิธีการ ตลอดจนเครื่องมือเครื่องจักรเขามาในปริมาณมากไปดวย ขณะเดียวกันเรายังขาดบุคลากรที่จะพัฒนาเครื่องจักร เครื่องมือเหลานั้นใหมีประสิทธิภาพ การสูญเสียเงินตราเนื่องจากสาเหตุนี้จึงเกิดขึ้นมิใชนอย หลายโรงงานยังไมกลาใช เครื่องจักรที่ใชเทคโนโลยีใหม เพราะหาบุคลากรในการดําเนินการไดยาก แตในระยะหลังคาจางแรงงานสูงขึ้นและการ แขงขันทางธุรกิจมีมากขึ้น จึงตกอยูในสภาวะจํายอมที่ตองนําเครื่องมือเหลานั้นเขามา เนื่องจากเครื่องมือดังกลาวให ผลผลิตที่ดีกวาของเดิมและทําใหราคาตนทุนการผลิตสินคาต่ําลงอีกดวย ในยุควิกฤตการณพลังงาน หลายประเทศพยายามลดการใชพลังงาน โรงงานพยายามหาทางควบคุมการใช พลังงานใหมีประสิทธิภาพสูงสุดเพื่อจะลดคาใชจายลง จึงนําคอมพิวเตอรมาชวยควบคุม เชน ควบคุมการเดินเครื่องให เหมาะสม ควบคุมปริมาณการเผาไหมของเครื่องจักรในกระบวนการผลิต ควบคุมการจัดภาระงานใหเหมาะสม รวมถึง การควบคุมสิ่งแวดลอมตาง ๆ ดวย
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
-3-
เมื่ อ คอมพิ ว เตอร เ ข า มาเกี่ ย วข อ งกั บ การดํ า เนิ น ชี วิ ต ของมนุ ษ ย ม ากขึ้ น ก็ ไ ด มี ก ารพั ฒ นางานทางด า น เทคโนโลยีสารสนเทศ และในปจจุบันเทคโนโลยีสารสนเทศไดเขามามีบทบาทตอชีวิตประจําวันของมนุษยมากขึ้น สังเกตไดจากการนําคอมพิวเตอรสวนบุคคลมาใชในสํานักงาน การจัดทําระบบฐานขอมูลขนาดใหญ การใชอุปกรณ อํานวยความสะดวกที่ประกอบดวยชิ้นสวนอิเล็กทรอนิกส แสดงวาเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการคํานวณและเก็บขอมูล ไดแพรไปทั่วทุกแหง เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทสําคัญตอการแขงขันดานธุรกิจและการขยายตัวของบริษัท มีผล ตอการใหบริการขององคกรและหนวยงาน และมีผลตอการประกอบกิจการในแตละวัน เทคโนโลยีสารสนเทศเริ่มใชงานในประเทศไทยเมื่อไมนานมานี้เอง โดยในป พ.ศ.2507 มีการนําคอมพิวเตอร เขามาใชในประเทศไทยเปนครั้งแรก และในขณะนั้นเทคโนโลยีสารสนเทศยังไมแพรหลายนัก จะมีเพียงการใชโทรศัพท เพื่อการติดตอสื่อสาร และนําคอมพิวเตอรมาชวยประมวลผลขอมูล งานดานสารสนเทศอื่น ๆ สวนใหญ ยังคงเปนงาน ภายในสํานักงานที่ยังไมมีอุปกรณและเครื่องมือดานเทคโนโลยีมาชวยงานเทาใดนัก เมื่อมีการประดิษฐคิดคนอุปกรณชวยงานสารสนเทศ เชน เครื่องถายเอกสาร โทรสาร และไมโครคอมพิวเตอร อาชีพของประชากรก็ปรับเปลี่ยนมาสูงานดานสารสนเทศมากขึ้น สํานักงานเปนแหลงที่มีการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ มากที่สุด เชน การใชคอมพิวเตอรทําบัญชีเงินเดือนและบัญชีรายรับรายจาย การติดตอสื่อสารภายในและภายนอกโดย ใชโทรศัพทและโทรสาร การจัดเตรียมเอกสารดวยการใชเครื่องถายเอกสารและคอมพิวเตอร งานดานสารสนเทศมีแนวโนมขยายตัวที่คอนขางสดใส เพราะเทคโนโลยีดานนี้ไดรับการสงเสริมสนับสนุน อยางเต็มที่ มีการวิจัยและพัฒนาใหเกิดผลิตภัณฑใหมออกมาตอบสนองความตองการของมนุษยอยูตลอดเวลา
รูปที่ 1.2 การใชคอมพิวเตอรทํางานในสํานักงาน เทคโนโลยีที่ใชในระบบสารสนเทศที่กําลังไดรับความสนใจอยางมากในขณะนี้ คือ เทคโนโลยีสื่อประสม (Multimedia) ซึ่งรวมขอความ ภาพ เสียง และวีดิทัศนเขามาผสมกัน เทคโนโลยีนี้กําลังไดรับการพัฒนา ในอนาคต เทคโนโลยีแบบสื่อประสมจะชวยเสริมและสนับสนุนงานดานสารสนเทศใหกาวหนาตอไป เปนที่คาดหมายวาอัตราการ เติบโตของผูทํางานดานเทคโนโลยีสารสนเทศจะมีมากขึ้น รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
-4-
แนวโนมของเทคโนโลยีสารสนเทศคอย ๆ กลายมาเปนระบบรวม โดยใหคอมพิวเตอรระบบหนึ่งทํางานพรอม กันไดหลาย ๆ อยาง นอกจากใชประมวลผลขอมูลดานบัญชีแลว ยังใชงานจัดเตรียมเอกสารแทนเครื่องพิมพดีด ใช รับสงขอความหรือจดหมายกับคอมพิวเตอรที่อยูหางไกล ซึ่งอาจอยูคนละซีกโลกในลักษณะที่เรียกวา “ไปรษณีย อิเล็กทรอนิกส” (Electronic Mail หรือ E-Mail) สําหรับเครื่องถายเอกสาร นอกจากจะใชถายสําเนาเอกสารตามปกติ แลว อาจเพิ่มขีดความสามารถใหใชงานเปนเครื่องพิมพหรือรับสงโทรสารไดอีกดวย การพัฒนาทางเทคโนโลยีสารสนเทศเปนไปอยางรวดเร็ว ทั้งดานฮารดแวร (Hardware) ซอฟตแวร (Software) ขอมูล (Data) และการติดตอสื่อสาร (Communication) ผูใชจึงตองปรับตัวยอมรับและเรียนรูเทคโนโลยีใหม ที่เกิดขึ้นอยูเสมอ โดยเฉพาะขอมูลและการติดตอสื่อสารซึ่งเปนหัวใจสําคัญของการดําเนินธุรกิจ หากการดําเนินงาน ธุรกิจใชขอมูลซึ่งมีการบันทึกใสกระดาษและเก็บรวบรวมใสแฟม การเรียกคนและสรุปผลขอมูลยอมทําไดชาและเกิด ความผิดพลาดไดงายกวาการประมวลผลขอมูลดวยเครื่องคอมพิวเตอร เทคโนโลยีสารสนเทศจะชวยใหทํางานไดงาย สะดวก รวดเร็ว และถูกตองขึ้น และที่สําคัญชวยใหสามารถตัดสินใจดําเนินงานไดเร็ว
2. ขอบเขตของเทคโนโลยีสารสนเทศ คําวา เทคโนโลยี (Technology) หมายถึง การประยุกตเอาความรูทางดานวิทยาศาสตร ความจริงเกี่ยวกับ ธรรมชาติและสิ่งแวดลอม มาทําใหเกิดประโยชนตอมวลมนุษย เทคโนโลยีจึงเปนวิธีการในการสรางมูลคาเพิ่มของสิ่ง ตางๆ ใหเกิดประโยชนมากยิ่งขึ้น เชน ทรายหรือซิลิคอน (Silicon) เปนสารแรที่พบเห็นทั่วไปตามชายหาด หากนํามา สกัดดวยเทคนิควิธีการสรางเปนชิป (Chip) จะทําใหสารแรซิลิคอนนั้นมีคุณคาและมูลคาเพิ่มขึ้นไดอีกมาก สารสนเทศ (Information) หมายถึง ขอมูลที่เปนเรื่องเกี่ยวของกับ ความจริงของคน สัตว สิ่งของ ทั้งที่เปนรูปธรรมและนามธรรม ที่ไดรับจากการ จัดเก็บรวบรวม ประมวลผล เรียกคน และสื่อสารระหวางกัน นํามาใชใหเกิด ประโยชนไดซึ่งนักเรียนจะไดเรียนเพิ่มเติมตอไป
รูปที่ 1.3 ชิป (Chip)
เทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology : IT) หมายถึง การ นําวิทยาการที่กาวหนาทางดานคอมพิวเตอรและการสื่อสารมาสรางมูลคาเพิ่ม ใหกับสารสนเทศ ทําใหสารสนเทศมีประโยชนและใชงานไดกวางขวางมากขึ้น เทคโนโลยี ส ารสนเทศรวมถึ ง การใช เ ทคโนโลยี ด า นต าง ๆ ในการรวบรวม จัดเก็บ ใชงาน สงตอ หรือสื่อสารระหวางกัน เทคโนโลยีสารสนเทศเกี่ยวของ โดยตรงกั บ เครื่ อ งมื อ เครื่ อ งใช ใ นการจั ด การสารสนเทศ ได แ ก เครื่ อ ง คอมพิวเตอรและอุปกรณรอบขาง ขั้นตอนวิธีการดําเนินการซึ่งเกี่ยวของกับ ซอฟตแวร เกี่ยวของกับขอมูล บุคลากร และกรรมวิธีการดําเนินงานเพื่อให ขอมูลเกิดประโยชนสูงสุด
เทคโนโลยีสารสนเทศจึงเปนเทคโนโลยีที่ครอบคลุมเรื่องเกี่ยวกับการประมวลผลขอมูล ซึ่งไดแก การใช เทคโนโลยีคอมพิวเตอร การติดตอสื่อสารระหวางกันดวยความรวดเร็ว การจัดการขอมูล รวมถึงวิธีการที่จะใชขอมูลให เกิดประโยชนสูงสุด รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
-5-
3. ความกาวหนาของเทคโนโลยีสารสนเทศ ในภาวะสั ง คมป จ จุ บั น หลายสิ่ ง หลายอย า งที่ เ กิ ด ขึ้ น รอบตั ว เป น ตัว ชี้ บ อกว า ประเทศไทยกําลั ง ก า วสู ยุ ค สารสนเทศ ดังจะเห็นไดจากวงการศึกษาสนใจใหความรูดานคอมพิวเตอรและสงเสริมการนําเทคโนโลยีคอมพิวเตอรมา ประยุกตงานตาง ๆ มากขึ้น การบริหารธุรกิจของบริษัทหางรานตาง ๆ ตลอดจนหนวยงานของรัฐบาลและรัฐวิสาหกิจ มีการพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อใชในองคการ ดวยการเก็บขอมูล ประมวลผลและวิเคราะหขอมูล แลวนําผลลัพธมา ชวยในการวางแผนและตัดสินใจ ระยะเริ่มแรกที่มนุษยไดคิดคนประดิษฐคอมพิวเตอรที่มีลักษณะเปนเครื่องคํานวณอิเล็กทรอนิกส คอมพิวเตอร ไดถูกใชทํางานดานการคํานวณทางวิทยาศาสตรเปนสวนใหญ แลวจึงนํามาใชเก็บรวบรวมและประมวลผลขอมูล ทางดานธุรกิจในเวลาตอมา ระยะแรกนี้เรียกวา ระยะของการประมวลผลขอมูล (Data Processing Age) ขอมูลที่ไดมาจะตองผานการประมวลผลใหไดเปนสารสนเทศกอนจึงจะนําไปใชใหเกิดประโยชน วิธีการ ประมวลผลขอมูลจะเริ่มตั้งแตการรวบรวมจัดเก็บขอมูล เมื่อไดขอมูลแลวตองมีการตรวจสอบความถูกตอง แบงกลุมจัด ประเภทของขอมูล เชน ขอมูลตัวอักษรซึ่งเปนชื่อหรือขอความก็อาจตองมีการเรียงลําดับ และขอมูลตัวเลขก็อาจตองมี การคํานวณ จากนั้นจึงทําการสรุปไดเปนสารสนเทศออกมา ถาขอมูลที่นํามาประมวลผลมีจํานวนมากจนเกินความสามารถของมนุษยที่จะจัดการไดในเวลาอันสั้น ก็จําเปน จะตองนําคอมพิวเตอรมาชวยเก็บและประมวลผล เมื่อขอมูลอยูภายในคอมพิวเตอร การแกไขหรือเรียกคนสามารถทํา ไดสะดวกและรวดเร็ว ขณะเดียวกันการทําสําเนาและการแจกจายขอมูลก็สามารถดําเนินการไดทันที งานที่เกิดขึ้นจากการประมวลผลขอมูลมักเก็บในลักษณะแฟมขอมูล ตัวอยางเชน การทําบัญชีเงินเดือนของ พนักงานในบริษัท ขอมูลเงินเดือนของพนักงานที่เก็บในคอมพิวเตอรจะรวมกันเปนแฟมขอมูลที่ประกอบดวยชื่อ พนักงาน เงินเดือน และขอมูลสําคัญอื่น ๆ โปรแกรมคอมพิวเตอรจะเรียกแฟมเงินเดือนมาประมวลผลและสรุปผลรวม ยอด ขั้ น ตอนการทํ างานจะต อ งทํ าพร อ มกัน ที เดี ยวทั้ งแฟ มข อ มูล ที่ เ รียกว า การประมวลผลแบบกลุม (Batch Processing) แตเนื่องจากระบบงานที่เกิดขึ้นภายในองคกรคอนขางซับซอน เชน รายไดของพนักงานที่ไดรับในแตละเดือน อาจไมไดมาจากอัตราเงินเดือนประจําเทานั้น แตอาจจะมีคานายหนาจากการขายสินคาดวย ในลักษณะนี้แฟมขอมูล การขายจะสัมพันธกับแฟมขอมูลเงินเดือน และสัมพันธกับแฟมขอมูลอื่น ๆ เชน คาสวัสดิการ การหักเงินเดือนเปน คาใชจายตาง ๆ ระบบขอมูลจะกลายเปนระบบที่มีแฟมขอมูลหลายแฟมเชื่อมสัมพันธกัน และโปรแกรมคอมพิวเตอร เรียกแฟมขอมูลเหลานั้นมาจัดการใหเปนไปตามตองการ ระบบนี้เรียกวา ระบบฐานขอมูล (Database System) การจัดการขอมูลที่เปนฐานขอมูล จะเปนระบบสารสนเทศที่มีประโยชนซึ่งนําไปชวยงานดานตาง ๆ อยาง ไดผล ระบบขอมูลที่สรางเพื่อใชในบริษัทจะเปนระบบฐานขอมูลของกิจกรรมที่เกิดขึ้น เพื่อแสดงสารสนเทศที่เปนจริง ของบริษัท สามารถนําขอเท็จจริงนั้นไปวิเคราะหและนําผลลัพธไปประกอบการตัดสินใจของผูบริหาร เพื่อการวางแผน และกําหนดนโยบายการจัดการตาง ๆ
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
-6-
ในปจจุบันการนําคอมพิวเตอรไปใชงานของประเทศตาง ๆ ทั่วโลก อยูที่การใชสารสนเทศเปนสวนใหญ แนวโนมของระบบจัดการขอมูลของยุคนี้ เริ่มเปลี่ยนจากระบบงานการประมวลผลแบบกลุมมาเปนระบบตอบสนอง ทันที ที่เรียกวา การประมวลผลแบบเชื่อมตรง (Online Processing) เชน การฝากถอนเงินของธนาคารตาง ๆ ผานเครื่องรับ-จายเงินอัตโนมัติ หรือระบบเอทีเอ็ม (Automatic Teller Machine : ATM) ขณะที่ประเทศตาง ๆ ยังอยูในยุคของการประมวลผลสารสนเทศ ในบางประเทศ เชน สหรัฐอเมริกา และญี่ปุน ไดพัฒนาเขาสูการประมวลผลฐานความรู (Knowledge Base Processing) โดยใหคอมพิวเตอรใชงาย รูจัก ตอบสนองกั บ ผู ใ ช และสามารถแก ป ญ หาที่ ต อ งอาศั ย การตั ด สิ น ใจระดั บ สู ง ด ว ยการเก็ บ สะสมฐานความรู ไ ว ใ น คอมพิวเตอร และมีโครงสรางการใหเหตุผล เพื่อนําความรูมาชวยแกปญหาที่สลับซับซอน
รูปที่ 4 Robosoft, a French company, has announced the introduction of ESTELE, a remotely operated robotic echo system. [ที่มา http://www.medgadget.com/archives/2007/04/estele_expert_s.html] การประมวลผลฐานความรูเปนการประยุกตหลักวิชาดานปญญาประดิษฐ (Artificial Intelligence : AI) ที่ รวบรวมศาสตรหลายแขนง คือ คอมพิวเตอร จิตวิทยา ปรัชญา และภาษาศาสตรเขาดวยกัน ตัวอยางชิ้นงานประเภทนี้ ไดแก หุนยนต (Robot) และระบบผูเชี่ยวชาญ (Expert System) ปจจุบันมีซอฟตแวรที่เปนระบบผูเชี่ยวชาญชวยใน การวินิจฉัยโรคตาง ๆ และการสํารวจทรัพยากรธรรมชาติ
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
-7-
4. ประโยชนที่ไดจากเทคโนโลยีสารสนเทศ การประยุกตใชเทคโนโลยีสารสนเทศในปจจุบัน กอใหเกิดประโยชนในดานตางๆ มากมาย ยกตัวอยางเชน 1. ชวยใหติดตอสื่อสารระหวางกันอยางสะดวกรวดเร็วโดยใชโทรศัพท เครือขายคอมพิวเตอรและอินเทอรเน็ต 2. ชวยในการจัดระบบขาวสารจํานวนมหาศาล ซึ่งผลิตออกมาในแตละวัน 3. ชวยใหเก็บสารนิเทศไวในรูปที่สามารถเรียกใชไดครั้งแลวครั้งเลาอยางสะดวก 4. เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสารนิเทศ เชน ชวยนักวิทยาศาสตร วิศวกร ในการคํานวณตัวเลขที่ยุงยาก ซับซอน ซึ่งไมสามารถทําใหสําเร็จไดดวยมือ 5. สามารถจัดระบบอัตโนมัติเพื่อการเก็บ เรียกใชและประมวลผลสารนิเทศ 6. สามารถจําลองแบบระบบการวางแผนและทํานาย เพื่อทดลองกับสิ่งที่ยังไมเกิดขึ้น 7. อํ า นวยความสะดวกในการเข า ถึ ง สารนิ เ ทศดี ก ว า สมั ย ก อ น ทํ า ให ผู ใ ช ส ารนิ เ ทศมี ทางเลื อ กที่ ดี ก ว า มี ประสิทธิภาพกวา และสามารถแขงขันกับผูอื่นไดดีกวา 8. ชวยใหมีการตัดสินใจที่ดีขึ้น จากการมีสารสนเทศประกอบการตัดสินใจและพิจารณาทางเลือกภายใตเงื่อนไข ตาง ๆ 9. ลดคาใชจายซึ่งเปนผลมาจากการใชเทคโนโลยีที่ทันสมัย ทําใหประหยัดเวลาการทํางานหรือลดคาใชจายใน การทํางานลง 10. พัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนโดยมีการคนควาผานระบบเครือขาย เพิ่มโอกาสใหนักศึกษาสามารถสืบคน ขอมูลไดจากสถานที่อื่นนอกมหาวิทยาลัย เปนการฝกใหรูจักเรียนรูดวยตนเองมากขึ้น 11. เพิ่มประสิทธิภาพการดําเนินงาน ทั้งในดานความเที่ยงตรง ความรวดเร็วในความตองการใชขอมูล ขอมูลมี ความสมบูรณมากยิ่งขึ้น สอดคลองกับความตองการของผูใช และสามารถตรวจสอบขอมูลไดอยางถูกตอง 12. ชวยในการรื้อปรับระบบ (reengineering) และพัฒนาระบบสอดคลองกับความตองการขององคการไดอยาง ตอเนื่อง โดยการใชเทคโนโลยีสารสนเทศเปนเครื่องมือการปรับระบบ และพัฒนาระบบใหทันสมัยอยูเสมอ
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
-8-
5. เทคโนโลยีกับแนวโนมโลก ปจจุบันคอมพิวเตอรและระบบสื่อสารมีบทบาทมากขึ้น มีการใชเครือขายคอมพิวเตอร เชน อินเทอรเน็ต เชื่อมโยงการทํางานตาง ๆ การดําเนินธุรกิจใชสารสนเทศอยางกวางขวาง เกิดคําใหมวา ไซเบอรสเปซ (Cyberspace) มีการดําเนินกิจกรรมตาง ๆ ในไซเบอรสเปซ เชน การพูดคุย การซื้อสินคาและบริการ การทํางานผานทางเครือขาย คอมพิวเตอร ทําใหเกิดสภาพที่เสมือนจริงมากมาย เชน หองสมุดเสมือนจริง หองเรียนเสมือนจริง ที่ทํางานเสมือนจริง ฯลฯ เทคโนโลยีสารสนเทศ เปนเทคโนโลยีแบบสุนทรียสัมผัสและตอบสนองตามความตองการ ปจจุบันการใช เทคโนโลยีเปนแบบบังคับ การดูโทรทัศน การฟงวิทยุ เมื่อเราเปดเครื่องรับโทรทัศนเราไมสามารถเลือกตามความ ตองการได ถาสถานีสงสัญญาณใดมาเราก็จะตองชมตามตารางเวลาที่สถานีกําหนด หากผิดเวลาก็ทําใหพลาดรายการ ที่สนใจไป และหากไมพอใจรายการก็ทําไดเพียงเลือกสถานีใหม แนวโนมจากนี้ไปจะมีการเปลี่ยนแปลงในลักษณะที่ เรียกวาออนดีมานด (On Demand) เราจะมีทีวีออนดีมานด (TV On Demand) เชน เมื่อตองการชมภาพยนตรเรื่องใด ก็เลือกชม และดูไดตั้งแตตนรายการ การศึกษาออนดีมานด (Education On Demand) คือ สามารถเลือกเรียนตาม ตองการได การตอบสนองตามความตองการเปนหนทางที่เปนไปได เพราะเทคโนโลยีมีพัฒนาการที่กาวหนาจน สามารถนําระบบสื่อสารมาตอบสนองตามความตองการของมนุษยได เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหเกิดสภาพการทํางานแบบทุกสถานที่และทุกเวลา เมื่อการสื่อสารแบบสองทาง กาวหนาและแพรหลายขึ้น การโตตอบผานเครือขายทําใหเสมือนมีปฏิสัมพันธไดจริง เรามีระบบประชุมทางวีดิทัศน ระบบประชุมบนเครือขาย มีระบบการศึกษาบนเครือขาย มีระบบการคาบนเครือขาย ลักษณะของการดําเนินธุรกิจ เหลานี้ทําใหขยายขอบเขตการทํางานหรือดําเนินกิจกรรมไปทุกหนทุกแหง และดําเนินการไดตลอด 24 ชั่วโมง เชน ระบบเอทีเอ็ม ทําใหมีการเบิกจายไดเกือบตลอดเวลา และกระจายไปใกลตัวผูรับบริการมากขึ้น แตดวยเทคโนโลยีที่ กาวหนายิ่งขึ้น การบริการจะกระจายมากยิ่งขึ้น จนถึงที่บาน และในอนาคตสังคมการทํางานจะกระจายจนงานบางงาน อาจนั่งทําที่บานหรือที่ใดก็ได และเวลาใดก็ได เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหระบบเศรษฐกิจเปลี่ยนจากระบบแหงชาติไปเปนเศรษฐกิจโลก ความเกี่ยวโยงของ เครือข ายสารสนเทศทําใหเกิ ดสังคมโลกาภิวัฒ น (Globalization) ระบบเศรษฐกิจซึ่ งแตเ ดิมมีขอบเขตจํากั ด ภายในประเทศก็ ก ระจายเปน เศรษฐกิ จ โลก ทั่ ว โลกจะมีก ระแสการหมุ น เวี ย นแลกเปลี่ ย นสิ น ค า และบริ ก ารอย า ง กวางขวางและรวดเร็ว เทคโนโลยีสารสนเทศมีสวนเอื้ออํานวยใหการดําเนินการมีขอบเขต กวางขวางมากยิ่งขึ้น ระบบ เศรษฐกิจของโลกจึงผูกพันกับทุกประเทศและเชื่อมโยงกันแนบแนนขึ้น เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหองคกรมีลักษณะผูกพัน หนวยงานภายในเปนแบบเครือขายมากขึ้น แตเดิมการ จัดองคกรมีการวางเปนลําดับขั้น มีสายการบังคับบัญชาจากบนลงลาง แตเมื่อการสื่อสารแบบสองทางและการกระจาย ข า วสารดี ขึ้ น มี ก ารใช เ ครื อ ข า ยคอมพิ ว เตอร ใ นองค ก รผู ก พั น กั น เป น กลุ ม งาน มี ก ารเพิ่ ม คุ ณ ค า ขององค ก รด ว ย เทคโนโลยีสารสนเทศ การจัดโครงสรางขององคกรจึงปรับเปลี่ยนจากเดิม และมีแนวโนมที่จะสรางองคกรเปนเครือขาย ที่มีลักษณะการบังคับบัญชาแบบแนวราบมากขึ้น หนวยธุรกิจจะมีขนาดเล็กลงและเชื่อมโยงกันกับหนวยธุรกิจอื่นเปน เครื อ ข าย สถานภาพขององค ก รจึ ง ต อ งแปรเปลี่ ย นไปตามกระแสของเทคโนโลยี เพราะการดํ า เนิ น ธุ ร กิ จ ต อ งใช ระบบสื่อสารที่มคี วามรวดเร็วเทากับแสง กอใหเกิดการแลกเปลี่ยนขอมูลไดงายและรวดเร็ว รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
-9-
เทคโนโลยีสารสนเทศกอใหเกิดการวางแผนการดําเนินการระยะยาวขึ้น อีกทั้งยังทําใหวิถีการตัดสินใจหรือ เลือกทางเลือกไดละเอียดขึ้น แตเดิมการตัดสินปญหาอาจมีหนทางใหเลือกไดนอย เชน อาจมีคําตอบเพียง ใช หรือ ไมใช แตดวยขอมูลขาวสารที่สนับสนุนการตัดสินใจ ทําใหวิถีความคิดในการตัดสินปญหาเปลี่ยนไป ผูตัดสินใจมี ทางเลือกไดมากขึ้น มีความละเอียดออนในการตัดสินปญหาไดดีขึ้น เทคโนโลยีสารสนเทศเปนเทคโนโลยีเดียวที่มีบทบาทในทุกวงการ ดังนั้นจึงมีผลตอการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองไดอยางมาก ลองนึกดูวาขณะนี้เราสามารถชมขาว ชมรายการโทรทัศนที่สงกระจายผาน ดาวเทียมของประเทศตาง ๆ ไดทั่วโลก เราสามารถรับรูขาวสารไดทันที เราใชเครือขายอินเทอรเน็ตในการสื่อสาร ระหวางกัน และติดตอกับคนไดทั่วโลก จึงเปนที่แนชัดวาแนวโนมการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม เศรษฐกิจ สังคม และ การเมือง จึงมีลักษณะเปนสังคมโลกมากขึ้น
6. ระบบสารสนเทศ จากความสําคัญของสารสนเทศ และการหาหนทางที่จะใชเทคโนโลยีในการจัดการสารสนเทศ ใน พ.ศ.2538 รัฐบาลไทยไดประกาศอยางเปนทางการใหเปนปแหงเทคโนโลยีสารสนเทศไทย รัฐบาลไดเห็นความสําคัญของระบบ ขอมูลที่มีเทคโนโลยีทางดานคอมพิวเตอรและระบบสื่อสารเปนตัวนํา และจะมีบทบาทสําคัญในการพัฒนาและผลักดัน ใหเกิดการใชทรัพยากรของประเทศอยางมีประสิทธิภาพสูงสุด ทั้งในดานทรัพยากรมนุษย วัสดุอุปกรณ และเวลา รัฐบาลไดลงทุนใหกับโครงการพื้นฐานทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศเปนจํานวนมาก เชน การขยายระบบโทรศัพท การขยายเครือขายสื่อสาร การสรางระบบฐานขอมูลทะเบียนราษฎร การสรางระบบการจัดเก็บภาษีและระบบศุลกากร ดวยคอมพิวเตอร ไม เ พี ย งแต ป ระเทศไทยเท า นั้ น ที่ ใ ห ค วามสํ า คั ญ เรื่ อ งเทคโนโลยี ส ารสนเทศ หลายประเทศทั่ ว โลกก็ ใ ห ความสําคัญเชนกัน แตละประเทศไดลงทุนทางดานนี้เปนจํานวนมาก ทั้งนี้เพราะขอมูลเปนกลไกสําคัญในเชิงรุก เพื่อ พัฒนาประเทศใหสามารถแขงขันในระดับสากลได อีกทั้งยังเพิ่มคุณภาพชีวิต กระจายความเจริญสูชนบท และสราง ความเสมอภาคในสังคม สังคมความเปนอยูและการทํางานของมนุษยมีการรวมกลุมเปนประเทศ การจัดองคกรเปนหนวยงานของ รัฐบาลและเอกชน และภายในองคกรก็มีการแบงยอยลงเปนกลุม เปนแผนก เปนหนวยงาน ภายในหนวยงานยอยก็มี ระดับบุคคล เมื่อพิจารณาระบบสารสนเทศที่เกี่ยวของในองคกรพอที่จะแบงการจัดการสารสนเทศขององคกรไดตามจํานวน คนที่เกี่ยวของตามรูปแบบการรวมกลุมขององคกรได 3 ระดับ คือ ระบบสารสนเทศระดับบุคคล ระบบสารสนเทศระดับ กลุม และระบบสารสนเทศระดับองคกร 6.1 ระบบสารสนเทศระดับบุคคล ระบบสารสนเทศระดั บ บุ ค คล คื อ ระบบที่ เ สริ ม ประสิ ท ธิ ภ าพและเพิ่ ม ผลงานให แ ต ล ะบุ ค คลในหน า ที่ ที่ รับผิดชอบ ปจจุบันคอมพิวเตอรสวนบุคคลมีขนาดเล็กลง ราคาถูก แตมีความสามารถในการประมวลผลดวยความเร็ว สูงขึ้น ประกอบกับมีโปรแกรมสําเร็จที่ทําใหผูใชสามารถใชงานไดงายกวางขวางและและคุมคามากขึ้น รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
- 10 -
ข อ มู ล ที่ ช ว ยให ก ารทํ า งานของบุ ค ลากรดี ขึ้ น นั้ น ต อ งขึ้ น อยู กั บ หน า ที่ รั บ ผิ ด ชอบของแต ล ะคนต า งกั น ไป ตัวอยางเชน นักวิจัยอาจจําเปนจะตองใชคอมพิวเตอรและโปรแกรมเฉพาะดาน เพื่อชวยในการจัดเก็บ รวบรวมขอมูล รวมไปถึงการคํานวณและวิเคราะหขอมูลหรือผลลัพธที่ไดจากการทดลองไดอยางถูกตอง
รูปที่ 1.5 นักวิจัยใชโปรแกรมคอมพิวเตอรในการทํางานวิจัยของตนเอง 6.2 ระบบสารสนเทศระดับกลุม ระบบสารสนเทศระดับกลุม คือ ระบบสารสนเทศที่ชวยเสริมการทํางานของกลุมบุคคลที่มีเปาหมายการทํางาน รวมกันใหมีประสิทธิภาพมากขึ้น ตัวอยางของการใชระบบสารสนเทศเพื่อสนับสนุนงานของแผนก คําวา การทํางานเปนกลุม (Workgroup) ใน ที่นี้หมายถึง กลุมบุคคลจํานวน 2 คนขึ้นไปที่รวมกันทํางานเพื่อใหบรรลุเปาหมายเดียวกัน โดยทั่วไปบุคลากรในกลุม เดียวกันจะรูจักกันและทํางานรวมกัน เปาหมายหลักของการทํางานเปนกลุม คือ การเตรียมสภาวะแวดลอมที่จะ เอื้ออํานวยประโยชนในการทํางานรวมกันเปนกลุมไดอยางมีประสิทธิภาพ และชวยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน โดยทํา ใหเปาหมายของธุรกิจดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิผล แนวทางหลักก็คือการทําใหเกิดการใชทรัพยากรรวมกัน โดยเฉพาะขอมูลและอุปกรณเทคโนโลยีพื้นฐาน การนําเอาคอมพิวเตอรสวนบุคคลมาเชื่อมตอกันดวยเครือขายทองถิ่น (Local Area Network : LAN) ทําใหมีการ เชื่อมโยงและใชทรัพยากรของคอมพิวเตอรรวมกัน เชน เครื่องพิมพขอมูลที่ใชรวมกันในแผนก จะบรรจุไวในระบบ คอมพิวเตอรที่มีหนาที่ควบคุมการจัดเก็บแฟมขอมูลกลางที่เรียกวา เครื่องบริการแฟม (File Server) ถามีการแกไข ขอมูลในฐานขอมูลกลางนี้โดยผูใชคนใดคนหนึ่ง ผูใชคนอื่นที่อยูบนเครือขายคอมพิวเตอรนี้ก็จะไดรับขอมูลที่ผานการ แกไขแลวนั้นเชนกัน
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
- 11 -
รูปที่ 1.6 ฝายการเงินที่อยูบนชั้นหนึ่งของอาคารสํานักงานที่มีการเชื่อมตอคอมพิวเตอร เปนเครือขายที่มีการใชขอมูลรวมกัน เปนระบบสารสนเทศระดับกลุม การประยุกตใชงานคอมพิวเตอรในลักษณะของการทํางานเปนกลุม สามารถใชกับงานตาง ๆ ได ตัวอยางเชน ระบบบริการลูกคา หรือ การเสนอขายสินคาผานทางสื่อโทรศัพท พนักงานในทีมงานอาจจะมีอยูหลายคน และใช เครือขายคอมพิวเตอรในการเก็บขอมูลกลางของลูกคารวมกันกลาวคือ มีขอมูลเพียงชุดเดียวที่พนักงานทุกคนจะเขาถึง ได ถามีการเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติม พนักงานในกลุมจะตองรับรูดวย เชน ลูกคาโทรศัพทมาถามคําถาม หรือขอ คําปรึกษาเกี่ยวกับสินคา พนักงานอาจจะชวยเตือนความจําเมื่อถึงเวลาตองโทรศัพทกลับไปหาลูกคา แมพนักงานที่รับ โทรศัพทครั้งที่แลวจะไมอยู แตพนักงานที่ทํางานอยูสามารถเรียกขอมูลจากระบบคอมพิวเตอร แลวโทรกลับไปตามนัด หมาย ทําใหธุรกิจดําเนินตอไปไดโดยไมหยุดชะงัก เปนตน อันจะเปนการเพิ่มคุณภาพการบริการ หรือเปนกลยุทธที่ ชวยทางดานการขาย ระบบสารสนเทศของกลุมหรือแผนกยังมีแนวทางอื่น ๆ ในการสนับสนุนการบริหารงานและการปฏิบัติงาน เชน การสื่อสารดวยระบบไปรษณียอิเล็กทรอนิกส การประชุมผานเครือขาย ซึ่งอาจจะประชุมปรึกษาหารือกันไดโดย อยูตางสถานที่กัน การจัดทําระบบแผงขาว (Bulletin Board System : BBS) ของแผนก การประชุมทางไกล (Video Conferrence) การทําตารางทํางานของกลุม ระบบสนับสนุนการตัดสินใจของกลุม ระบบจัดการฐานขอมูล ระบบการ ไหลเวียนอัตโนมัติของเอกสาร ระบบการจัดการเก็บขอความ ระบบการจัดตารางเวลาของกลุม ระบบการบริหาร โครงการของกลุม ระบบการใชแฟมขอความรวมกันของกลุม และระบบประมวลผลภาพเอกสาร เปนตน 6.3 ระบบสารสนเทศระดับองคกร ระบบสารสนเทศระดับองคกร คือระบบสารสนเทศที่สนับสนุนงานขององคการในภาพรวม ระบบในลักษณะนี้ จะเกี่ยวของกับการปฏิบัติงานรวมกันของหลายแผนก โดยการใชขอมูลที่เกี่ยวของรวมกัน ดวยวิธีสงผานถึงกันจาก แผนกหนึ่งขามไปอีกแผนกหนึ่ง ระบบสารสนเทศดังกลาวนี้สามารถสนับสนุนงานในระดับผูปฏิบัติการ และสนับสนุน การตัดสินใจ เนื่องจากสามารถใหขอมูลจากแผนกตาง ๆ ที่เกี่ยวของมาประกอบการตัดสินใจโดยอาจนําขอมูลมาแสดง ในรูปแบบสรุป หรือในแบบฟอรมที่ตองการ บอยครั้งที่การบริหารงานในระดับสูงจําเปนตองใชขอมูลรวมกันจากหลาย แผนกเพื่อประกอบการตัดสินใจ รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
- 12 -
รูปที่ 1.7 การเชื่อมตอคอมพิวเตอรและอุปกรณตางๆ เปนระบบเครือขาย โดยเชื่อมคอมพิวเตอรทุกตัวในอาคาร สํานักงานเขาดวยกัน คอมพิวเตอรทุกเครื่องของทุกฝายใชขอมูลกลางจากเครื่องแมขาย เปนสารสนเทศระดับองคกร [ที่มาของรูป: http://www.axxanet.com/structuredcabling.htm] หัวใจสําคัญของระบบสารสนเทศในระดับองคกร คือ ระบบเครือขายคอมพิวเตอรภายในองคกรที่จะตอง เชื่อมโยงระบบคอมพิวเตอรของแตละแผนกเขาดวยกัน เพื่อใหเกิดการใชขอมูลรวมกัน นอกจากนี้ยังสามารถใช ทรัพยากรรวมกันไดดวย ในเชิงเทคนิคระบบสารสนเทศระดับองคกรอาจมีระบบคอมพิวเตอรที่ดูแลแฟมขอมูล มีการ เชื่อมโยงคอมพิวเตอรหลายระบบเขาดวยกันเปนเครือขาย หรืออาจจะมีเครือขายคอมพิวเตอรในระดับกลุมอยูแลว การ เชื่อมโยงเครือขายยอยเหลานั้นเขาดวยกัน ทําใหกลายเปนเครือขายของเครือขายคอมพิวเตอร ในกรณีที่มีจํานวนผูใช ในองคการมากเครื่องมือพื้นฐานอีกประการหนึ่งของระบบขอมูลก็คือระบบจัดการฐานขอมูล ซึ่งเปนโปรแกรมสําคัญใน การดูแลระบบฐานขอมูล
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
- 13 -
7. องคประกอบของระบบสารสนเทศ องคประกอบของระบบสารสนเทศ ซึ่งเปนระบบสนับสนุนการบริหารงาน การจัดการ และการปฏิบัติการของ บุ ค คล ไม ว า จะเป น ระดั บ บุ ค คล ระดั บ กลุ ม หรื อ ระดั บ องค ก ร ไม ใ ช มี เ พี ย งเครื่ อ งคอมพิ ว เตอร เ ท า นั้ น แต ยั ง มี องคประกอบอื่น ๆ ที่เกี่ยวของกับความสําเร็จของระบบอีก รวมเปน 5 องคประกอบ ซึ่งจะขาดองคประกอบใดไมได คือ ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมูล บุคลากร และขั้นตอนการปฏิบัติงาน
บุคลากร
ขอมูล
ฮารดแวร
เทคโนโลยี สารสนเทศ
ขั้นตอนวิธี
ซอฟตแวร
รูปที่ 1.8 องคประกอบของระบบสารสนเทศ ฮารดแวร ฮารดแวรเปนองคประกอบสําคัญของระบบสารสนเทศ หมายถึง เครื่องคอมพิวเตอร อุปกรณรอบขาง เชน เครื่องพิมพ รวมทั้งอุปกรณสื่อสารสําหรับเชื่อมโยงคอมพิวเตอรเขาเปนเครือขาย ซอฟตแวร ซอฟตแวรหรือโปรแกรมคอมพิวเตอรเปนองคประกอบที่สําคัญประการที่สอง ซึ่งก็คือลําดับขั้นตอนของ ชุดคําสั่งที่สั่งงานใหฮารดแวรทํางาน เพื่อประมวลผลขอมูลใหไดผลลัพธตามความตองการ ปจจุบันมีซอฟตแวรควบคุม ระบบงาน ซอฟตแวรสําเร็จ ทําใหการใชงานคอมพิวเตอรในระดับบุคคลเปนไปอยางกวางขวาง และสงเสริมการทํางาน ของกลุมมากขึ้น สวนงานในระดับองคกรสวนใหญมักจะมีการพัฒนาระบบตามความตองการ โดยการวาจางบริษัทที่รับ พัฒนาซอฟตแวรหรือโดยนักคอมพิวเตอรที่อยูในฝายคอมพิวเตอรขององคกร เปนตน รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
- 14 -
ขอมูล ขอมูล เปนองคประกอบที่สําคัญอีกประการหนึ่งของระบบสารสนเทศ เปนตัวชี้ความสําเร็จหรือความลมเหลว ของระบบได เนื่องจากตองมีการเก็บขอมูลจากแหลงกําเนิด ขอมูลจะตองถูกตอง ทันสมัย มีการกลั่นกรองตรวจสอบ แลวเทานั้นจึงจะมีประโยชน โดยเฉพาะเมื่อใชงานในระดับกลุมหรือระดับองคกร ขอมูลตองมีโครงสรางในการจัดเก็บที่ เปนระบบระเบียบเพื่อการสืบคนที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ บุคลากร บุคลากรในระดับผูใช ผูบริหาร ผูพัฒนาระบบ นักวิเคราะหระบบ และนักเขียนโปรแกรม เปนองคประกอบ สําคัญในความสําเร็จของระบบสารสนเทศ บุคลากรมีความรูความสามารถทางคอมพิวเตอรมากเทาใด โอกาสที่จะใช งานระบบสารสนเทศและระบบคอมพิวเตอรไดเต็มศักยภาพและคุมคายิ่งมากขึ้นเทานั้น โดยเฉพาะระบบสารสนเทศใน ระดับบุคคลซึ่งเครื่องคอมพิวเตอรมีขีดความสามารถมากขึ้น ทําใหผูใชมีโอกาสพัฒนาความสามารถของตนเองและ พัฒนาระบบงานไดเองตามความตองการ สําหรับระบบสารสนเทศในระดับกลุมและองคการที่มีความซับซอนมาก อาจจะตองใชบุคลากรในสาขาคอมพิวเตอรโดยตรงมาพัฒนาและดูแลระบบงาน ขั้นตอนการปฏิบัติงาน ขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ชัดเจนของผูใชหรือของบุคลากรที่เกี่ยวของก็เปนเรื่องสําคัญอีกประการหนึ่ง เมื่อได พัฒนาระบบงานแลวจําเปนตองปฏิบัติงานตามลําดับขั้นตอน ในขณะใชงานก็จําเปนตองคํานึงถึงลําดับขั้นตอนการ ปฏิบัติของคนและความสัมพันธกับเครื่อง ทั้งในกรณีปกติและกรณีฉุกเฉิน เชน ขั้นตอนการบันทึกขอมูล ขั้นตอนการ ประมวลผล ขั้นตอนการปฏิบัติเมื่อเครื่องมือชํารุดหรือขอมูลสูญหาย และขั้นตอนการทําสําเนาขอมูลสํารองเพื่อความ ปลอดภัย เปนตน สิ่งเหลานี้จะตองมีการซักซอม มีการเตรียมการ และการทําเอกสารคูมือการใชงานใหชัดเจน
8. ตัวอยางการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ การประยุกตใช RFID RFID (Radio Frequency Identification) เปนหนึ่งใน เทคโนโลยีที่เกี่ยวกับระบบการระบุเอกลักษณดวยคลื่นวิทยุ สามารถใชใน การระบุเอกลักษณของวัตถุ บอกตําแหนง ติดตามและตรวจสอบสินคา โดย การใชปายอิเล็กโทรนิกสที่ฝงไมโครชิปเก็บขอมูล และสายอากาศ ทํางาน โดยใชเครื่องอานที่สื่อสารกับปายดวยคลื่นวิทยุในการอานและเขียนขอมูล ปจจุบัน มีการประยุกตใช RFID Tag กันอยางแพรหลาย โดย นํามาใชแทนระบบบารโคดแบบเดิม เนื่องจาก RFID มีความสะดวกสบาย ในการใชงานมากกวา ไมจําเปนตองนําวัตถุมาอานดวยเครื่องอานบารโคด เพี ย งแค นํ า วั ต ถุ ที่ ติ ด Tag ไปผ า นบริ เ วณที่ มี เ ครื่ อ งอ า นสั ญ ญาณก็ จ ะ สามารถอานคาไดทันที ทําใหสามารถใหบริการไดอยางรวดเร็วมากขึ้น รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
รูปที่ 1.9 ตัวอยาง RFID Tag รูปแบบ หนึ่ง ภาคเรียนที่ 1/2552
- 15 -
ตัวอยางการประยุกตใช RFID ในปจจุบัน ไดแก
การใชระบุเอกลักษณบุคคล ในงานดานการรักษาความปลอดภัยของอาคาร โดยจะฝง Tag ไวใต ผิวหนังของบุคคลที่มีสิทธิในการเขาออกพื้นที่ตางๆ ของอาคาร ซึ่งเครื่องอานสัญญาณจาก Tag ที่ฝงไว จะประมวลผลไดวา จะอนุญาตใหบุคคลนั้น ผานเขาไปในบริเวณที่กําหนดไวไดหรือไม การใชงานในเชิงพาณิชย เพื่อการทําสตอกสินคา และการขายสินคา โดยนํามาใชแทนรหัสบารโคด แบบเดิม เนื่องจาก RFID มีคุณสมบัติที่สามารถตรวจสอบตําแหนงของวัตถุไดดวยขอมูลใน Tag ทําใหการตรวจสอบสินคาทําไดสะดวก สามารถรูตําแหนงของสินคาแตละชิ้นที่อยูในรานไดทันที การ อานคาจาก Tag ก็ทําไดอยางรวดเร็วกวาบารโคด และบรรจุขอมูลไดหลากหลายกวา
รูปที่ 1.10 รถเข็นซึ่งติดเครือ่ งอาน RFID จากสินคาที่อยูในรถเข็น ทําใหลูกคา ทราบราคาสินคาที่ตนเองเลือกซื้อทั้งหมดจากหนาจอ LCD และรายการโปรโมชั่นตางๆ
การใชงานในดานการจราจร/ขนสง มีการประยุกตใชระบบ RFID กับการคํานวณคาขึ้นลงทางดวน โดยรถที่ตองการใชทางดวน จะติด Tag ไวบริเวณกระจกหนา เมื่อรถแลนผานเครื่องอานสัญญาณ บริเวณทางขึ้นและทางลง เครื่องจะทําการคํานวณคาใชจายใหโดยอัตโนมัติ หนังสือเดินทางและใบขับขี่ของหลายประเทศในปจจุบันไดฝง RFID Tag ไว โดยภายใน Tag ที่ฝงไวจะ มีขอมูลของบุคคลที่เปนเจาของ เพื่อใหสามารถตรวจสอบขอมูลไดทันทีที่เดินผานบริเวณเครื่องอาน สั ญ ญาณ ทํ า ให เ พิ่ ม ความรวดเร็ ว ในการให บ ริ ก าร และช ว ยในการรั ก ษาความปลอดภั ย ในมี ประสิทธิภาพมากขึ้น
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
- 16 -
รูปที่ 1.11 RFID Passport
เครื่องอานระดับน้ําตาล เนื่องจากผูปวยบางรายที่เปนเบาหวานจะตองเจาะเลือดที่นิ้วตนเองเพื่อนํา เลือดมาทดสอบและฉีด insulin ใหตัวเองอยูตลอดเวลา บริษัท VeriChip จึงไดคิดเทคโนโลยีใหมนี้ ขึ้นมา ซึ่งจะเปนการนําเอา implantable RFID chip มาประยุกตใชรวมกับ glucose sensor ฝงเขาไป ในรางกายผูปวย หลังจากนั้นจะใหใชเครื่องอาน RFID อานระดับน้ําตาลจาก RFID chip ที่ฝงอยูไดเลย
รูปที่ 1.12 เครือ่ งอานระดับน้าํ ตาลจาก RFID chip
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552
- 17 -
ระบบงานหองสมุด เปนการนําเทคโนโลยี RFID มาใชในกระบวนการยืมคืนหนังสือและสื่อโสตทัศน ด ว ยตนเอง ห อ งสมุ ด แต ล ะแห ง พั ฒ นาฐานข อ มู ล เพื่ อ จั ด เก็ บ รายละเอี ย ดทางบรรณานุ ก รมและ สถานภาพของทรั พ ยากรสารสนเทศ เพื่ อ ใช ใ นการตรวจสอบข อ มู ล เกี่ ย วกั บ ยื ม คื น ทรั พ ยากร สารสนเทศแตละรายการของหองสมุด โดยทรัพยากรสารสนเทศแตละรายการจะไดรับตัวเลขที่เฉพาะ รายการ (บารโคด) ซึ่งไมไดมีความสัมพันธกันระหวางชื่อผูแตง และชื่อเรื่องของทรัพยากรสารสนเทศ รายการนั้ น ๆ การยื ม คื น ทรั พ ยากรสารสนเทศที่ ใ ช เ ทคโนโลยี บ าร โ ค ด ผู ใ ช ต อ งติ ด ต อ ขอความ ช ว ยเหลื อ จากบรรณารั ก ษ / เจ า หน า ที่ จากนั้ น บรรณารั ก ษ / เจ า หน า ที่ จ ะนํ า แถบบาร โ ค ด ที่ ติ ด กั บ ทรัพยากรสารสนเทศนั้นไปไวในบริเวณที่เครื่องอานรหัสบารโคด โดยสามารถอานไดทีละเลม แตสําหรับเทคโนโลยี RFID นั้นมีลักษณะคลายกับบารโคดและยังสามารถรองรับความตองการ อีกหลายๆอยางที่บารโคดไมสามารถตอบสนองได กลาวคือ เทคโนโลยีบารโคดเปนระบบที่อานได อยางเดียว ไมสามารถเปลี่ยนแปลงขอมูลที่อยูบนบารโคดได แตปาย RFID สามารถอานและบันทึก ขอมูลเพิ่มเติมนอกเหนือจากตัวเลขและเพิ่มเติมขอมูลภายหลังได นอกจากนี้ระบบเทคโนโลยี RFID เปนเทคโนโลยีที่สามารถสงขอมูลทุกอยางผานคลื่นความถี่วิทยุ ดังนั้นการอานขอมูลจากปาย RFID จึงไมตองปายขอมูลอยูในบริเวณที่เครื่องอานอานได และผูใชสามารถยืมคืนทรัพยากรสารสนเทศได ดวยตนเอง นอกจากนี้เมื่อมีการยืมคืนผานเทคโนโลยี RFID ฐานขอมูลทรัพยากรสารสนเทศจะถูก ปรับปรุงขอมูลเปนปจจุบันทันที
รูปที่ 1.13 Library RFID Management System จากที่กลาวมาจะเห็นไดวา มีการประยุกตใชเทคโนโลยี RFID กันอยางแพรหลาย ดวยคุณสมบัติที่สามารถ อานขอมูลไดอยางรวดเร็ว และสามารถใชอานขอมูลจากวัตถุที่มีการเคลื่อนที่อยูก็ได ทําให RFID เปนทางเลือกใหม สําหรับการระบุเอกลักษณ และการรับสงขอมูลในระยะหางกัน จึงมีการนํามาใชมากขึ้นในธุรกิจและการใหบริการตางๆ ในปจจุบัน เปนยุคการสื่อสารขอมูลไรสาย ที่อํานวยความสะดวกใหแกผูใชและเพิ่มประสิทธิภาพในการทํางาน
รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน
ภาคเรียนที่ 1/2552