Bhoomi Kosam - Newsletter on Land Rights and Related Legislations (November 2007)

ã¨OzHõ : 2

#=O|~°∞ – 2007

Ñ¿ ^ŒÅ‰õΩ, Ñ¿ ^ŒÅ QÆ∞iOz Ѩx KÕã¿ HÍ~°ºHõ~Åΰ ‰õΩ Éè∂í q∞ ǨωõΩ¯Å‰õΩ ã¨O|OkèOz# K«\ÏìÅ∞ "å\˜Ö’x ã¨=∞㨺Å∞, =∂~°∞`«∞#fl Ѩiã≤`÷ ∞« Å∞–ã¨∂K«#Å#∞ JOkOKÕ L^ÕâÌ O◊ `À Éè∂í q∞ HÀã¨O Ñ„ K ¨ ∞« ~°}#∞ KÕÑ\¨ ÏìO. "≥Ú^Œ\˜ ã¨OzHõÖ’ JÃã·<£"≥∞O\ò Éèí∂=ÚÅ (|^ŒÖÏ~ÚOѨ٠x¿+^èŒ) K«@ìO, „ѨÉèí∞`«fiO ^•xH˜ `≥zÛ# ã¨=~°} ã¨O|Okè`« JOâßÅ#∞ á⁄O^Œ∞ѨiKåO. D ã¨OzHõÖ’ J@g Éè∂í =ÚÅ ã¨=∞㨺Å∞ =ÚYºOQÍ `«~`° ~« åÅ∞QÍ yi[#∞Å J#∞Éè=í OÖ’ L#fl Éèí∂=ÚÅ#∞ i[~°∞fi á¶êÔ~ã¨∞ì Éèí∂=ÚÅ∞QÍ =∂iÛ "åi =∞#∞QÆ_»<Õ „Ѩâß~°÷HõO KÕã¨∞Î#fl K«~°ºÅ∞, "å\˜H˜ ã¨O|OkèOz# K«\ÏìÅ∞, HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ KÕÜ«∞=Åã≤# „Ѩܫ∞`åflÅ∞ JOkã¨∞Î<åflO. D ã¨OzHõÖ’x q+¨Ü«∂Å#∞ J^躌 Ü«∞#O`À áê@∞ Ñ≤.Zãπ. J[Ü«∞‰õΩ=∂~ü `«# Hˆ `„∆ « ™ê÷~Ú J#∞Éè"í åÅ#∞ *’_çOz ~°∂á⁄OkOKå~°∞.

J@g Éè∂í q∞ ã¨=∞㨺Å∞

=∞# ~åROÖ’ P =∂@H˘¿ãÎ ^ÕâO◊ Ö’<Õ J@g Éè∂í =ÚÅk

Ju ÃÑ^ŒÌ ã¨=∞㨺. J_»qÖ’ =Ù#fl „Ѩun qÅ∞"≥#· ^Õ. Éè∂í q∞ ™ê~°=O`«"∞≥ #ÿ k. P Éè∂í q∞ ֒ѨŠ=ÙO_≥ Yx*ÏÅ∞, Éè∂í q∞ÃÑ·# =ÙO_Õ ''HõÅѨ—— (K≥@∞¡), P K≥@¡ #∞O_ç =KÕÛ Ñ¶Å¨ ™êÜ«∞O J`«ºO`« qÅ∞"≥·#q. nx`Àáê@∞ J_»=ÙÅH©, Ѩ~åº=~°}ÏxH˜, XHõ Jq<åÉèÏ= ã¨O|O^èOŒ =ÙO_»@O, Éè∂í QÀà◊ Jã≤` Î åfixH˜ P^è∞Œ xHõ r=#â‹e· „Ѩ=∂^ŒH~õ O° QÍ =∂~°_O» =O\˜ JOâßÅ∞ J@g Éè∂í ã¨=∞㨺#∞ =∞iO`« ã¨OH˜+¡ Oì¨ QÍ =∂ˆ~Ûâß~Ú.

J@g Éè∂í =ÚʼnõΩ ã¨O|OkèOz# x~°Ü ‚ ∂« Å∞ *ÏfÜ«∞ Ѩikèx ^•\˜áÈÜ«∂~Ú. nx`À ™ê÷xHõOQÍ =KÕÛ XHõ z#fl ã¨=∞㨺 Ѩiëê¯~°O ‰õÄ_® ™ê^躌 OHÍx Ѩiã≤u÷ `«Ü∂« ~°~ÚºOk. J@g Éè∂í =ÚŠǨωõΩ¯Å QÆ∞iÎOѨÙÖ’ Pk"åã‘ʼnõΩ Kåi„`«Hõ J<åºÜ«∞O [iyO^Œ x Éè Ï ~° ` « „Ѩ É è í ∞ `« fi O JOwHõ i OK« _ ®xH˜ 60 ã¨O=`«û~åÅ∞ Ѩ\Oì˜ k. J@g ǨωõΩ¯Å aÅ∞¡#∞ ~°∂á⁄OkO Kåˆ~QÍx JkOHÍ <À\˜ÃѶ· HÍÖË^∞Œ . DÖ’QÍ ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ

*ÏfÜ«∞OQÍ, JO`«~å˚fÜ«∞OQÍ ÉèÏs „ѨKå~°O XHõ\˜ "≥Ú^ŒÅ ~ÚºOk. J@g Éè í ∂ =Úʼnõ Ω 㨠O |Okè O z# 㨠= ∞㨠º Å∞ ˆ H =ÅO Pk"åã‘ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#q =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞. Pk"åã‘ „áêO`å ʼnõΩ ɡ@ · ‰õÄ_® ÅHõÖ∆ Ïk ZHõ~åÅ J@g Éè∂í =ÚÅ∞ =Ù<åfl~Ú. Éèí∂ã¨=∞㨺ÅÃÑ· ѨxKÕ¿ã ™ê=∂lHõ HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ U^À XHõ ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ D ã¨=∞㨺#∞ Z^Œ~˘¯O@∂<Õ =ÙO\Ï~°∞. D ã¨=∞㨺Å#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åÅO>Ë =∞#O J_»=ÙÅÖ’ ~°HÍÅ∞, "å\˜H˜ ã¨O|OkèOz# K«\ÏìÅ Kåi„`«Hõ <ÕÑ^¨ ºŒè O, qq^èŒ ã¨=∞㨺Šã¨fiÉèÏ=O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.

J_»=ÙÅÖ’ ~°HÍÅ∞: J_»q J#QÍ<Õ =∞# =∞<ÀѶ¨ÅHõOÃÑ· XHõ ^Œ$â◊ºOKÀ@∞KÕã¨∞ ‰õΩO@∞Ok. ^Œ@Oì QÍ, UѨÙQÍ ÃÑiy# ~°H~õ H° ÍÅ K≥@∞¡, KÕ=∞Å∞, =#º=∞$QÍÅ∞, Pk"åã‘Å∞ =∞#‰õΩ "≥O@<Õ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =™êÎ~∞° .

J@g Éè∂í =ÚÅ∞ HÍx K«@ìO x~°fiK«#OÖ’ J_»=ÙÅ∞ =¸_»∞ J@g Éè∂í q∞ q∞eÜ«∞<£ ÃÇÏHÍ¡~∞° ¡ ~°HÍÅ∞QÍ =Ù<åfl~Ú. Jq: 1. i[~°∞fi J_»=ÙÅ∞, 1946-47 1950-51 1986-87 2. ~°H` ∆˜ « („á⁄>ˇHÔ _ì )£ J_»=ÙÅ∞, 3. _ô"∞£ ¤ (L^ÕtÌ Oz#) 26.16 53.82 66.65 J_»=ÙÅ∞. `«~z° K«∂¿ãÎ 1, 2 ~°HÍÖË K«@Oì Ö’ „ѨÉèí∞`«fiO Æ ,« L=∞‡_ç 13.78 14.20 08.53 HõxÑ≤™êÎ~Ú. =¸_»= ~°HOõ J_»∞=ÙÅ∞ XHõ =∞^躌 ã¨Î =ºH˜QÎ ` ^Œâ◊#∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨∂z™êÎ~Ú. g\˜x =∞iO`« (Hõ=¸ºx\©) `≥ Å ∞㨠∞ HÀ=_®xH˜ =ÚO^Œ ∞ K« \ Ïì Å <Õ Ñ ¨ ^ ä Œ º O P^è•~°O - J@g K«\ÏìÅ∞ Z. Hõ$+¨‚ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O. 1956 #=O|~°∞ 1# `≥ÅOQÍ}, PO„^è• „áêO`åÅ∞ HõÅã≤ Kåi„`«Hõ <ÕѨ^䌺O: ''PO„^è„Œ Ѩ^âÕ —ò —QÍ U~°Ê_»@O`À 1882 PO„^è• J@g K«@Oì , 1945 ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ J@g K«\ÏìÅ#∞ HõeÑ≤, PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò J@g 1800 #∞O_ç 1967 =~°‰Ωõ : J_»=ÙÅÃÑ· „a\˜+π WO_çÜ∂« q^è•<åÅ#∞ ^ŒH} ∆˜ ÉèÏ~°`« K«@Oì , 1967#∞ ~°∂á⁄OkOKå~°∞. ^Õâ"◊ ∞Õ „ѨÉÏè q`«O KÕãO≤ k. =∞ÅÉÏ~°∞ J_»=ÙÅÖ’ >ˉΩõ 1967 J@g K«@O ì: ÅÉèíº`«#∞ JOK«<å"Õã≤ ^•x Ѩi~°Hõ∆}‰õΩ fã¨∞HÀ=Åã≤# Wk Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò K«@Oì . U^≥<· å XHõ Éè∂í YO_®xfl i[~°∞fi ÖË^• K«~º° Å#∞ ã¨∂zOK«_®xH˜ 1800Ö’ „a\˜+π „ѨÉ∞íè `«fiO XHõ „á⁄>ˇÔHì_»∞ J_»qQÍ (JHõ¯_» K≥@∞¡ =Ù<åflÜ«∂ ÖË^• J<Õk Hõg∞+¨<#£ ∞ xÜ«∞q∞OK«_O» `À Hõ^Œä "≥Ú^ŒÅ~ÚºOk. J„Ѩã∞¨ ` Î O« ) „ѨH\ õ O˜ K«_®xH˜ ~åR „ѨÉ∞íè `åfixH˜ Wk JkèHÍ~°O J_»q ''ã¨OѨ^—Œ —#∞ JOK«<å "ÕÜ∞« _®xH˜, ^•xfl „ѨÉ∞íè `åfixH˜ Wã¨∞OÎ k. ''Pã≤Η—QÍ =∂~°Û_®xH˜ fã¨∞HÀ=Åã≤# K«~°ºÅHÀã¨O 1805Ö’ „áê^äŒq∞Hõ „ѨHõ@#: =∞~À Hõg∞+¨<#£ ∞ "Õâß~°∞. i[~°∞fi J_»q „áêO`«OQÍ „ѨH\ õ O˜ K« ^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl Éè∂í ÉèÏQÍxfl XHõ Éè∂í ÉèÏQÍxfl J_»qQÍ „ѨH\ õ O˜ K«_®xH˜ (^•xÃÑ· J@g âßY ¿Ñ~˘¯O@∂ ^•x ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ ã¨∂÷ÅOQÍ q=iã¨∂Î ~åR ^•fi~å „Ñ¨Éèí∞`«fiO QÆ∞`«Î ǨωõΩ¯Å∞ á⁄O^Œ_®xH˜) =∞„^•ã¨∞ „ѨÉ∞íè `«fiO ~å[Ѩ„`«O (QÆl\ò)Ö’ K«@Oì Ö’x ÃãHõ<∆ £ 4 J#∞ã¨iOz „ѨÉ∞íè `«fiO 1882 =∞„^•ã¨∞ J@g K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOzOk. XHõ „ѨHõ@# (<À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£) Wã¨∞ÎOk. i[~°∞fi á¶êÔ~ã¨∞ìQÍ 1953 JHÀì|~°∞ 1# PO„^èŒ ~åRO U~°Ê_»@O`À XHõ ã¨=~°} „ѨHõ\˜OKÕO^Œ∞‰õΩ L^ÕÌtOz# Éèí∂=ÚÅ<Õ ''_ô"£∞¤ á¶êÔ~ãπì—— ^•fi~å nxfl PO„^è~Œ åR J@g K«@Oì 1882QÍ =∂~åÛ~°∞. W^Õ JO\Ï~°∞.

J=ã¨~°O HÀã¨O ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ (<≥·*ÏO) ~åROÖ’ '1867 QÆl\ò „ѨH@ õ #Å∞ ™ê^è•~°} „Ѩ[ʼnõΩ JO^Œ=Ù. Wq HõÖHˇ ~ìõ ∞° ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ J@g K«@Oì — =zÛOk. 1900, 1916Ö’ ã¨=~°}Å∞ HÍ~åºÅÜ«∂xH˜ KÕ~°`å~Ú. H˘xfl™ê~°∞¡ ã¨O|Okè`« =∞O_»Å K≥O^Œ∞`«∂ z=iQÍ 1945 <å\˜H˜ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ J@g K«@Oì QÍ PѶ‘ã¨∞‰õΩ ‰õÄ_® ~å=K«∞Û. Ô~"≥#∂º HÍ~åºÅÜ«∞ ã≤|ƒOkH˜ ã≤~÷ Ñ° _¨ Oç k. ^ŒÜ∞« =ÙO>Ë <À\©ã∞¨ É’~°∞‰¤ Ωõ ÃÑ_»`å~°∞.

J_»=ÙÅ QÆ∞iÎOѨ٠„Ѩ„H˜Ü∞« HÀã¨O Hˆ O„^Œ „ѨÉ∞íè `«fiO ÉèÏ~°fÜ«∞ HÍx "å\˜<=≥ ~°∂ Ѩ\Oì˜ K«∞HÀ~°∞. P Éè∂í q∞Ö’ =Ù#fl ¿Ñ^ŒÅHÔ =iH© J@gK«@Oì , 1927#∞ ~°∂á⁄OkOzOk. |Ǩïâß ã¨fiO`« J@g D q+¨Ü∞« O `≥b^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ D Éè∂í =ÚÅ∞ „ѨÉ∞íè `«fi K«\ÏìÅ∞ KÕÜ∞« x ~å„ëêìÅ∞ („áêq<≥ûãπ), Hˆ O„^Œáêe`« „áêO`åÅ∞, |O[~°∞"≥· =ÙO\Ï~Ú. JHõ¯_»H¯õ _» =º‰õΩÅΠѨ\Ïì Éè∂í =ÚÅ∞ W`«~° ã¨O™ê÷<åÅ HÀã¨O nxfl KÕã#≤ @∞¡ =Ù<åfl~°∞. WѨC_»∞ =∞#H˜ =ÙO_»=K«∞Û. JÉèºí O`«~åÅÃÑ· qKå~°} KÕ¿ã JkèHÍi Z=~À 3 J@g K«\ÏìÅ∞ ÖˇH¯õ `ÕÖÏ~Ú. Jq: 1. =∞„^•ã¨∞ (`«^∞Œ Ѩi "≥Ú^Œ\˜ „ѨH@ õ #Ö’<Õ „ѨÉ∞íè `«fiO `≥eÜ«∞KÕã∞¨ OÎ k. J`«#∞/P"≥∞#∞ PO„^è•) J@q K«@Oì 1882, 2. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ J@g K«@Oì á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò PѶ㑠~¨ ∞° JO\Ï~°∞.

1945, (3) ÉèÏ~°fÜ«∞ J@g K«@Oì 1927. ™ê~åOâ◊OÖ’ W=hfl =∞#O ~°H` ∆˜ « („á⁄>ˇHÔ _ì )£ J_»=ÙÅ∞ J<Õ Hˆ @yi QÆ∞iOz ‰õÄ_® XHõ>.Ë ÃÑ·# K≥ÑC¨ ‰õΩ<åflO. „ѨÉ∞íè `åfixH˜ K≥Ok# J_»=ÙÅ∞ ÖË^• |O[~°∞

Éè∂í =ÚÅ#∞ ‰õÄ_® W^Õ K«@Oì ÃãHõ<∆ £ 24#∞ J#∞ã¨iOz „á⁄>ˇHÔ _ì £ á¶ê~Ô ã¨∞Åì ∞QÍ „ѨÉ∞íè `«fiO „ѨH\ õ O˜ K«=K«∞Û. K«@Ñì ~¨ O° QÍ J_»=ÙÅ#∞ D H˜Ok q^èOŒ QÍ „HÀ_ôHiõ OK«∞HÀ=K«∞Û: 1967 PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò J@g K«\Ïìxfl J#∞ã¨iOz ÃãHõ<∆ £ 4 „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # WzÛ# Éè∂í q∞ _ô"∞£ ¤ á¶ê~Ô ãπ,ì ÃãHõ<∆ £ 15 H˜O^Œ „ѨH@ õ # WzÛ# Éè∂í =ÚÅ∞ ''i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Åì ∞——, ÃãHõ<∆ £ 24 J#∞ã¨iOz WzÛ#q ''„á⁄>ˇHÔ _ì £ á¶ê~Ô ã¨∞—ì —Å∞.

J@g Éè∂í q∞ ã¨=∞㨺Å∞: J@g Éè∂í q∞x ™êQÆ∞KÕã∂¨ Î J#∞Éè=í OÖ’ =Ù#fl ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ Ѩ\ÏìÅ∞ WÑ≤ÊOK«_O» Ö’ J@gâßY`À ™ê^è•~°}OQÍ D H˜Ok ã¨=∞㨺Å∞ =ã¨∞OÎ \Ï~Ú.

1. Ѩ\ÏìÅ∞ J_»∞QÆ∞`«∞#flk J@q Éè∂í q∞ HÍ|\˜ì W=fi_®xH˜ gÅ∞ÖË^xŒ J@gâßY JÉèºí O`«~åÅ∞ ÃÑ_»∞`«∞O_»@O. 2. Ô~"≥#∂º âßY `«# Éèí∂q∞QÍ ÉèÏqOz Ѩ\Ïì Wã¨∞ÎOk. J@gâßY Jk =∂k JO@∞Ok. Wk ã¨iǨÏ^Œ∞ÅÌ ã¨=∞㨺.

3. J_»=ÙÅ∞ #iˆH™ê~°<À, J„Hõ=∞OQÍ J@g Éè∂í =ÚÅÖ’H˜ „Ѩ"tÕ OKå~°<À Hˆ ã¨∞Å∞ ÃÑ_»∞`«∂ =ÙO\Ï~°∞.

4. Jã¨Å∞ ''J@g Éèí∂q∞—— Jx á¶êÔ~ã¨∞ì JkèHÍi K≥¿ÑÊk (ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÅ∞, ã¨÷ÅO) x["≥∂, HÍ^À x~åúiOK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O =ÙO_»Háõ È=_»O ("å~°∞ Uk J_»q JO>Ë J^Õ #=∞‡=Åã≤ ~å=_»O).

5. XHõ Éè∂í ÉèÏQÆO ''J_»q—— J~Ú<å Jk U ~°HÍxH˜ K≥Ok# J_»q, JO^Œ∞Ö’ ™ê÷x‰õΩʼnõΩ ZÖÏO\˜ ǨωõΩ¯Å∞ =ÙO\Ï Ü≥∂ `≥eÜ«∞Hõ áÈ=_»O. 6. J@gâßM‰õΩ ã¨O|OkèOz# áêÅ#, =ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∂« Å∞, x~°Ü ‚ ∂« Å∞ ™ê^è•~°} „Ѩ[ÅÔHˆ HÍ^Œ∞ W`«~° „ѨÉ∞íè `«fi âßYʼnõΩ `≥eÜ«∞Hõ áÈ=_»O (ã¨=∂Kå~°O QÀѨºOQÍ =ÙOK«_O» ).

ɡ@ · ‰õΩ ~åx ã¨=∂Kå~°O: ™êQÆ∞ Éè∂í =ÚÅ#∞ ~Ô "≥#∂º âßY, J@g Éè∂í =ÚÅ#∞ J@gâßY Ѩ~º° "ÕHã∆˜ ∂¨ Î =ÙO\Ï~Ú. ã¨=∂Kå~åxfl ^•zÃÑ\˜ì =ÙOK«_"» ∞Õ D ~Ô O_çO\˜H© JkèHÍ~°O, P^•Ü«∞O. ã¨OH˜+¡ Oì¨ QÍ =ÙO_≥ áêÅ# „Ѩ„H˜Ü∞« Å∞, XHõ Ѩ\Ïì# J~°O÷ HÍx K«\ÏìÅ∞ ™ê^è•~°} „Ѩ[ňH HÍ^Œ∞, K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl "åiH˜ ‰õÄ_® H˘~°∞‰õΩ_»∞ Ѩ_=» Ù.

J~Ú`Õ „Hõ=∞OQÍ ~Ô "≥#∂ºâßY ã¨OQÆ`∞« Å∞ ɡ@ · H˜ =ã¨∞<Î åfl~Ú. ѨÅ∞ ã¨OѶ∂¨ Å∞, ã¨Oã¨Å÷ ∞, =º‰õΩÅÎ ∞ KÕã∞¨ #Î fl Hõ$+≤ JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O.

HÍh, J@g Éèí∂q∞ =º=Ǩ~åÅ∞ WѨÊ\H©˜ QÀѨºOQÍ<Õ =Ù<åfl~Ú. "å~°∞ #O^ŒO>Ë #Ok, ѨO^ŒO>Ë Ñ¨Ok. nxx KèkÕ OK«=Åã≤# ÉÏ^躌 `« =∞#ÃÑ· =ÙOk. L^•Ç¨Ï~°}H˜ ~åR „ѨÉèí∞`«fiO Hõ\˜ì f~åÅ#∞ ‰õΩO@∞#fl áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰Ωõ Öì ’ ã¨∞=∂~°∞QÍ 7500 ZHõ~åÅ i[~°∞fi á¶êÔ~ã¨∞ì =ÚxyáÈ`«∞Ok. nxH˜ „ѨuQÍ ~Ô "≥#∂º áÈ~°OÉ’‰õΩÅ#∞ ¿ãHõiOK«=∞x ~åR „ѨÉ∞íè `«fiO H˘xfl lÖÏ¡Å HõÖHˇ ~ìõ #¡° ∞ P^ÕtOzOk. qâßY lÖÏ¡Ö’ Dq^èOŒ QÍ 2 "ÕÅ ZHõ~åÅ ¿ãHõ~} ° ‰õΩ ã≤^=úŒ ∞ Ü«∂º~°∞. „ѨuáêkOz# Éèí∂=ÚÅ∞ =Ù#fl „QÍ=∂ÅÖ’ „Ѩ[ʼnõΩ, ѨOKå~ÚfʼnõΩ D ã¨OQÆu `≥b<Õ `≥b^Œ∞.

JO`≥O^Œ∞‰õΩ 18 lÖÏ¡ÅÖ’ á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ HÀ~°∞Åì #∞ ~åR „ѨÉèí∞`«fiO xÜ«∞q∞OzOk. JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ q[Ü«∞#QÆ~O° lÖÏ¡ áêzÃÑO@ =∞O_»ÅO ÉÏ¡‰Ωõ #∞ i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Qì Í „ѨH\ õ 㘠∂¨ Î 26 E<£, 2007 `Õk# QÆl\ò <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ =zÛOk. HÍx ™ê÷xHõ Pk"åã‘ „QÍ=∂ʼnõΩ P ã¨OQÆu `≥b^Œ∞.

JO^Œ∞KÕ`« XHõ Éèí∂q∞ J_»qQÍ =∂ˆ~ K«@ì „Ñ¨„H˜Ü«∞#∞ =ÚO^Œ∞QÍ J=QÍǨÏ# KÕã∞¨ HÀ"åe. ''=∂k ¿Ñ^ŒÅ Ѩ„Éèí∞`«fiO. Ѩ\ÏìÅ∞ fã¨∞H˘x ˆ~Ѩ\˜ #∞O_ç Éèí∂=ÚÅ∞ ^Œ∞#∞flHÀO_ç. g∞‰õΩ ã≤ZÖò_çÑ≤ ‰õÄ_® W™êÎ_»∞.

'' Z=_ç ÉÏ|∞QÍ~°∞ Éèí∂=ÚÅx ^Œ∞xfl™êÎ~å„?

Wq á¶êÔ~ãπì Éèí∂=ÚÅ∞. ZHõ¯O_ç "Õ#∞.

!

x*ÏxH˜ ~Ô "≥#∂º, J@gâßYÅ∞ ~Ô O_»∂ Éè∂í =ÚÅ<Õ Ô~"≥#∂º - á¶êÔ~ã¨∞ìÅ âßY‰õΩ `Õ_® J[=∂~Ú+‘ KÕ™êÎ~Ú. 1967 (JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ 1882) J@g Ãã\˜Öò "≥∞O\ò K«\ÏìÅ ^•fi~å „Ñ¨`ºÕ H˜OK«|_ç# (J@g) „áêO`åÅÃÑ· J@g âßY ÃÑ`«#Î O Hõey =ÙO>Ë ~Ô "≥#∂º âßY 1948 [g∞O^•s ~°^∞Œ Ì K«@Oì , W<å=ÚÅ ~°^∞Œ Ì K«@Oì =O\˜ ~Ô "≥#∂º Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò K«\ÏìÅ ^•fi~å „Ñ¨`ºÕ H˜OK«|_ç# (=º=™êÜ«∞) „áêO`åÅÃÑ· ÃÑ`«#Î O Hõey =ÙO@∞Ok. ~Ô "≥#∂º âßY ã¨QOÆ <åºÜ«∞âßY J~Ú`Õ, J@gâßY ã¨QOÆ áÈbã¨∞âßY. ~Ô O_çO\˜H˜ Éè∂í "Õ∞ „Ѩ^•è #"≥∞<ÿ å "å\˜ „áê^äqŒ ∞Hõ áêÅ# ''Ü«¸x@∞¡—— "Õ~∞° . JO^Œ∞Hˆ g\˜x J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. ~Ô "≥#∂º „QÍ=∞O - á¶ê~Ô ã¨∞ì ÉÏ¡‰Ωõ : ~Ô "≥#∂º âßY áêÅ#‰õΩ „áê^äqŒ ∞Hõ Ü«¸x\ò XHõ ~Ô "≥#∂º „QÍ=∞O. ^•x ã¨=∞ã¨Î iHÍ~°∞Ť ∞, HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ~Ô "≥#∂º „QÍ=∞O`À „áê~°OÉè"í ∞≥ ÿ =ÚQÆ∞™êÎ~Ú. J@gâßY‰õΩ „áê^äqŒ ∞Hõ áêÅ# Ü«¸x\ò XHõ ''ÉÏ¡‰Ωõ ——. XHõ ''ÉÏ¡‰Ωõ —— XˆH ~Ô "≥#∂º „QÍ=∞OÖ’ =ÙO_®Åx ÖË^∞Œ . XHõ\˜ HõO>Ë Z‰õΩ¯= ~Ô "≥#∂º „QÍ=∂ʼnõΩ, =∞O_»ÖÏʼnõΩ ‰õÄ_® qã¨iÎ Oz =ÙO_»=K«∞Û. ~Ô "≥#∂º, J@gâßYÅ ã¨iǨÏ^Œ∞Ì q"å^•Å‰õΩ, Jq XHõ Ѩ\Ïì# `ÕÅHõáÈ=_®xH˜ ‰õÄ_® Wk HÍ~°}O. JO^Œ∞KÕ`« J@g Éè∂í =ÚÅ#∞ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_Õ „Ѩu ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ Jk U ÉÏ¡‰Ωõ ‰õΩ K≥O^Œ∞`«∞Ok, ^•x ¿Ñ~°∞ Uq∞\˜, ^•x á¶ê~Ô ã¨~ì ∞° Z=~°∞, U ~ˆ Ol, _çZѶXπ Z=~°∞, J<Õ „Ѩâfl◊ Å∞ "Õã∞¨ HÀ"åe. ~ˆ O[~°∞ XHõ ~°HOõ QÍ `åjÖÏÌ~∞° ã¨=∂# Ǩϟ^•‰õΩ K≥Ok`Õ, _çZѶFπ ~Ô "≥#∂ºÖ’x P~ü_Fç `À ã¨=∂#O. ZÖÏ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ@ì=K«∞Û: J@g Éè∂í ã¨=∞㨺ÅÖ’ =ÚO^Œ∞ XHõ Ѩ@O ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. J^Õ q^èOŒ QÍ „á⁄>ˇHÔ _ì £ á¶ê~Ô ã¨∞ì QÍ =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤Ok ÉÏ¡‰Ωõ ¿Ñ~°∞, Jk i[~°∞fi á¶ê~Ô ™êì, J~Ú`Õ ÃãHõ∆<£ 24 H˜O^Œ WzÛ# QÆl\ò <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£, Ѩ@O LO\Ï~Ú. ã¨=∂Kå~° ǨωõΩ¯ K«@Oì ^•fi~å ã¨O|Okè`« _çZѶFπ „á⁄>ˇHÔ _ì £ á¶ê~Ô ™êì, _ô"∞£ ¤ á¶ê~Ô ™êì Jx. <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ ã¨OáêkOKåe: ÃÑ·# `≥eÑ≤# U ~°HOõ J_»"<·≥ å #∞O_ç W=hfl =∞#O á⁄O^Œ=K«∞Û. ^•xH˜ YzÛ`«OQÍ QÆl\ò <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ =ÙO@∞Ok. _ô"∞£ ¤ á¶ê~Ô ã¨∞ì ˆH∆„`«™ê÷~ÚÖ’ UO KÕÜ«∞=K«∞Û: J@gÉÏ¡‰õΩ <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£, J~Ú`Õ 4 („áê^äqŒ ∞Hõ) <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Ö’ „QÍ=∞O Ѩ@O ã¨OáêkOK«_O» ^•fi~å ÉÏ¡‰Ωõ K«∞@∂ì =Ù#fl ~Ô "≥#∂º, t"å~°∞ ÖË^• „QÍ=∂Å ¿Ñ~°∞¡, „Ѩuáêk`« ÉÏ¡‰õΩ‰õΩ ã¨O|OkèOz# „QÍ=∂Å#∞ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. q"å^ŒO Z@∞"≥Ñ· Ù¨ LO^À P „QÍ=∞O ã¨iǨÏ^Œ∞ÅÌ ∞, qã‘~Î O‚° =ÙO\Ï~Ú. J^Õ i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞ì J~Ú`Õ ~Ô "≥#∂º, „QÍ=∞ Ѩ\ÏÅ#∂ ã¨OáêkOKåe. ÉÏ¡‰Ωõ Ѩ@O, „QÍ=∞ ÃãHõ<∆ £ 15 H˜O^Œ WzÛ# QÆl\ò <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ =ÙO@∞Ok. (L^•Ç¨Ï Ѩ\ÏÅ#∞ ^Œy~æ ð Ñ@∞ìH˘x q"å^ŒOÖ’ =Ù#fl Éè∂í q∞ J@gâßY ~°}‰õΩ XHõ <À\˜ÑHˆ≤¶ ã¨<£ #=¸<å 11= ¿ÑrÖ’ [`«Ñi¨ KåO.) "åà◊√¡ JO@∞#fl@∞¡ x[OQÍ "åà◊§ ÉÏ¡‰Ωõ ѨikèÖ’H˜ "≥à√◊ `«∞O^• JO^Œ∞Ö’ i[~°∞fi KÕã#≤ ÉÏ¡‰Ωõ qã‘~Î O‚° , P ÉÏ¡‰Ωõ ‰õΩ ã¨O|OkèOz# ÖËHõ ~Ô "≥#∂º ã¨~ˆ fi <≥O|~°Ö¡ ’ LO^À XHõ JOK«<å‰õΩ ~å=K«∞Û.

H˘Å`«Å∞ (á¶ê~Ô ã¨∞ì Hˆ ~Ô <£û =∞^躌 ^Œ∂~°O) =ÙO\Ï~Ú. g\˜`Àáê@∞ `«^•fi~å =∞# "å^Œ# ã¨iQÍæ =Ù#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞H˘<Õ J=HÍâ◊O á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò JkèHÍi QÆ∞iÎOz #"≥∂^Œ∞ KÕã#≤ ™ê÷xHõ =ÙO@∞Ok. J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ Jxfl iHÍ~°∞Ť #∞ g∞Ô~ˆ ã¨OáêkOz ‚ ∂« ʼnõΩ <≥u · Hõ â◊HΘ Z‰õΩ¯= „Ѩ[ŠǨωõΩ¯Å∞ L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ HÍe^•i, J@g ^•i, ѨÙ~å`«# „áê^äqŒ ∞Hõ ѨijÅ# KÕã≤ =KÕÛ≥ x~°Ü ^Õ"åÅÜ«∂Å∞, K≥~°∞=ÙÅ∞, h\˜ =#~°∞Å∞, ѨzÛHõ "Õ∞ѨÙH˘<Õ =ÙO@∞Ok. g∞ "å^Œ#Å#∞ ~Ô "≥#∂º, J@gâßY JkèHÍ~°∞ʼnõΩ ❏ ǨωõΩ¯Å∞ =ÔQ~· å LO\Ï~Ú. i[~°∞fi J~Ú# „Ѩu ÉÏ¡‰Ωõ ‰õΩ |ÅOQÍ qxÑ≤OK«QÅÆ ∞QÆ∞`å~°∞.

ã¨~ˆ fi ã¨=∞㨺Å∞:

"

Éèí∂q∞x H˘Å`«"Õã≤ ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ x~åúiOK«_»O, qã‘Î~°‚O ÖˇH˜¯OK«_»O XHõ ™êOˆHuHõ (>ˇH˜flHõÖò) „Ѩ„H˜Ü«∞. ^•xH˜ „Ѩ`ÕºHõ <≥·Ñ¨Ù}ϺÅ∞, tHõ∆} HÍ"åe. JO`ÕH͉õΩO_® Ô~"≥#∂º, J@gâßYÅ∞ `«=∞ Éèí∂ÉèÏQÍŠǨÏ^Œ∞ÌÅ x~åú~°}‰õΩ "å_Õ≥ QÆ∞~°∞ÎÅ∞ (㨈~fi~åà◊√¡), ã¨~ˆ fi Ѩ^Œú`«∞Å∞ "Õ~°∞QÍ =ÙO\Ï~Ú. Ô~"≥#∂ºâßY Éèí∂q∞ H˘Å`«‰õΩ 㨈~fi K≥·#∞, „HÍãπ™êìѶπ J<Õ ™ê^èŒ<åÅ#∞, PO„^è•Ö’ ZѶπZ"£∞a, `≥ÅOQÍ}Ö’ \˜Ñ¨Ê<£ J<Õ≥ iHÍ~°∞¤#∞ LѨÜ≥∂yã¨∞ÎOk. J@gâßY‰õΩ Wk ѨxH˜~å^Œ∞. "å\˜ 'ÉÏ¡‰õΩ—Å∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌq. (XHõ™êi =O^ŒÅ ZHõ~åÅÖ’ =ÙO\Ï~Ú.)

XHõ á¶êÔ~ã¨∞ì k=∞‡ (ˆHÔ~<£û) #∞O_ç =∞~À^•xH˜ ã¨iǨÏ^Œ∞Ì ˆ~Y Zxfl _ç„wÅ∞ =ÙO^À (15 ÃãHõ∆<£) <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£Ö’ =ÙO@∞Ok. D Ô~O_çO\˜x (Ô~"≥#∂º, J@g) HõeÑ≤ Éèí∂q∞ ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ x~°‚~ÚOK«_»OÖ’ W~°∞=Ù~°∂ Pã¨H˜Î K«∂Ѩ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë XHõi Ѩ^Œúu =∞~˘HõiH˜ `≥b^Œ∞. (6, 7 ¿ÑrÖ’ =Ù#fl Ѩ@O K«∂_»O_ç.)

J@gâßY x~å‡}O =ÚYº=∞O„u ê

Ѩ~åº=~°}O, J@g âßY =∞O„u ê

~åR „Ѩ^•è # HÍ~°º^Œi≈ ê

=ÚYº HÍ~°º^Œi≈, Ѩ~åº=~°}O, J@g, âß„ã¨Î ™êOˆHuHõ âßY ê

=ÚYº „Ѩ^•è # J@g ã¨O~°H} ∆õ êÏkèHÍi (Ñ≤ãã≤ Z≤ Ѷ)π (2){(1){1

J^Œ#Ѩ٠=ÚYº „Ѩ^•è # J@g ã¨O~°H} ∆õ ÏkèHÍi (10){(1)

„Ѩ^•è # J@g ã¨O~°H} ∆õ ÏkèHÍi (ã≤ãZ≤ Ѷ)π (11) ê

J@g ã¨O~°H} ∆õ ÏkèHÍi (ã≤ZѶ)π „áêO`åÅ "åsQÍ 12, qÉèÏQÍÅ "åsQÍ 12) ê

_çq[#Öò J@g JkèHÍi (_çZѶFπ ) („áêO`åÅ "åsQÍ 48, qÉèÏQÍÅ "åsQÍ 40) ê

ã¨Éò _çq[#Öò J@g JkèHÍi (56) ê

J@g ~ˆ O*ò JkèHÍi (ZѶP π ~üF) (420) ê

LѨ J@g ~ˆ O*ò JkèHÍi (1644) ê

J@g c\ò JkèHÍi (ZѶaπ F) (2870) ê

ã¨Ç¨ Ü«∞ c\ò JkèHÍi (1444) (W`«~° HÍ~åºÅÜ«∞ ã≤|ƒOk (qq^èŒ ™ê÷~ÚÅÖ’ 2982))

J@gâßY JkèHÍ~°∞Å q^è∞Œ Å∞, ÉÏ^躌 `«Å∞ =ÚYº „Ѩ^•è # J@g ã¨O~°H} ∆õ ÏkèHÍi (Ñ≤ãã≤ Z≤ Ѷ)π : XHõ~∞° J@g âßY‰õΩ JkèÑu¨ QÍ LO_ç „Ñ¨É∞íè `«fiO`À ã¨=∞#fiÜ«∞O KÕã∂¨ Î âßY "≥Ú`«OÎ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ Ѩ~º° "ÕHã∆˜ ∞¨ OÎ \Ï~°∞. =∞~˘Hõ~∞° =#º„áê}∞Å qÉèÏQÆOÖ’ =#º„áê}∞Å pѶπ "åÔ~<¤ Q£ Í LO@∂ nxH˜ ã¨O|O kèOz „ѨÉèí∞`«fiO`À ã¨=∞#fiÜ«∞O KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. =#º„áê}∞Å ~°Hõ∆}, r= "≥·q^茺`« ã¨O~°Hõ∆} =O\˜ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ Ѩ~º° "ÕHã∆˜ ∞¨ OÎ \Ï~°∞.

J^Œ#Ѩ٠=ÚYº „Ѩ^è•# J@g ã¨O~°Hõ∆}ÏkèHÍi: qq^èŒ q+¨ Ü « ∂ ʼnõ Ω Jkè Ñ ¨ ` « ∞ Å∞QÍ LO\Ï~° ∞ , P ™ê÷ ~ Ú HÍ~åºÅÜ«∂ʼnõΩ JkèÑ` ¨ ∞« Å∞QÍ LO\Ï~°∞.

J@g ã¨O~°H} ∆õ ÏkèHÍi (ã≤ZѶ)π : 12 „áêO`åʼnõΩ (XH˘¯Hõ¯ „áêO`«OÖ’ 2–3 lÖÏ¡Å∞ LO\Ï~Ú, PkÖÏÉÏ^£, Y=∞‡O J@g „áêO`åÅÖ’ PÜ«∂ lÖÏ¡Å∞ =∂„`«"∞Õ L<åfl~Ú) JkèÑ` ¨ ∞« Å∞, Ñ≤ãã≤ Z≤ Ѷπ HÍ~åºÅÜ«∂Å`À ã¨=∞#fiÜ«∞O, |_≥@ ˚ ∞ xÜ«∞O„`«}, „Ѩ}ÏoHõʼnõΩ ÉÏ^躌 `«. _çq[#Öò J@g JkèHÍi (_çZѶFπ ): lÖÏ¡ JkèÑu¨ . J@g ~°H} ∆õ ÉÏ^躌 `«, Ѩ#∞Å∞ J=∞Å∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎ~∞° . L`«Ê`«∞ÅÎ J=∞‡HõO KÕÑ\ ¨ Ïìe. lÖÏ¡ Ü«∞O„`åOQÆO`À ã¨=∞#fiÜ«∞O. lÖÏ¡Ö’ J_»=ÙÅ |\˜ì =∞~˘Hõ JkèHÍi LO\Ï~°∞. ã¨Éò _çq[#Öò J@g JkèHÍi: J_»=ÙÅ ~°H} ∆õ , Ü«∂[=∂#ºO, Ѩ#∞ŠѨ~º° "ÕH} ∆õ Ö’ _çq[#Öò J@g JkèHÍiH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞O. J@g ~ˆ O*ò JkèHÍi (ZѶP π ~üF): J@g ~°H} ∆õ , Ѩ#∞Å J=∞Å∞, Ѩ~º° "ÕH} ∆õ KÕÑ\ ¨ Ïìe. giH˜O^Œ 4–6 J@g _çq[#∞¡ LO\Ï~Ú.

J@ì_∞» QÆ∞ ™ê÷~Ú ã¨fi`«O„`« HÍ~åºÅÜ«∞O W^Õ. _çÑÓ¨ º\© J@g ~ˆ O*ò JkèHÍi: 3–5 J@g ~ˆ O*òʼnõΩ ÉÏ^躌 `«, (ã¨∞=∂~°∞QÍ 100–150 K«^~Œ Ñ° Ù¨ H˜Ö’g∞@~°∞)¡ J@g ~°H} ∆õ , Ѩ#∞Å J=∞Å∞, Ѩ~º° "ÕH} ∆õ .

J@g c\ò JkèHÍi: J_»qÖ’ ѨÇϨ ~å u~°∞QÆ∞`«∂ ~°H} ∆õ ÉÏ^躌 `« KÕÑ@ ¨ _ì O» , gi ѨikèÖ’ 30 K«^~Œ Ñ° Ù¨ H˜Ö’g∞@~°¡ J_»q LO@∞Ok. Ѩ#∞Å J=∞Å∞‰õΩ ÉÏ^躌 `«. ã¨Ç¨ Ü«∞ c\ò JkèHÍi: J@g c\ò JkèHÍiH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞ Ѩ_@ » O. # ❏

$

™œ[#ºO`À: â◊H˜Î – ˆH~ü ¿ãìÑπ

%

1967 J@g K«@Oì UO K≥|∞`ÀOk

D K«@Oì Ö’ 10 J^蕺ܫ∂Å∞ 72 ÃãHõ<∆ Å£ ∞

&

=Ù<åfl~Ú. ã¨Éò ÃãHõ<∆ ,£ q=~°}Å`À HõÅ∞ѨÙH˘x 68 ÃãHõ<∆ Å£ ∞ =Ù<åfl~Ú. =ÚYº=∞x ÉèÏqOz# "å\˜x H˜O^Œ WKåÛO. ѨÓiÎ q=~åʼnõΩ K«\Ïìxfl ѨijeOKåe. ÃãHõ∆<£ 1: K«@Oì ¿Ñ~°∞, qã¨$Î u ÃãHõ∆<£ 2: x~°fiK«<åÅ∞ ÃãHõ∆<£ 3: ~åR „ѨÉ∞íè `åfixH˜ U Éè∂í ÉèÏQÍ<≥fl· <å ~°H`∆˜ « (i[~°∞fi) J_»qQÍ „ѨH\ õ O˜ KÕ≥ JkèHÍ~°O ÃãHõ∆<£ 4: U^≥·<å XHõ Éèí∂ ÉèÏQÍxfl i[~°∞fi J@gQÍ „ѨHõ\˜OK««^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#flѨC_»∞ =ÚO^Œ∞QÍ WKÕÛ „áê^äŒq∞Hõ (<À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<)£ „ѨH@ õ # ÃãHõ∆<£ 5: ÃãHõ<∆ £ 4 J#∞ã¨iOz „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@õ #‰õΩ qKå~°} J#O`«~O° ÃãHõ<∆ £ 15 J#∞ã¨iOz WKÕÛ PYi (i[~°∞fi J_»=ÙÅ) „ѨHõ@#‰õΩ =∞^茺 „ѨÉèí∞`åfixH˜ =ºuˆ~HõOQÍ U HÀ~°∞ì Z\˜ì "åº*Ϻxfl ã‘fiHõiOK«‰Äõ _»^∞Œ . ÃãHõ∆<£ 6: ''JÉèíºO`«~åÅ#∞—— (4= „ѨHõ@#ÃÑ·) PǨfixã¨∂Î „ѨÉ∞íè `«fiO xÜ«∞q∞Oz# á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍi WKÕÛ „ѨH@ õ #. ÃãHõ<∆ £ 7: „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@õ # (ÃãHõ<∆ £ 4), i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞ì „Ñ¨H@õ # (ÃãHõ<∆ £ 15)‰õΩ =∞^躌 U =ºH˜HÎ © Z@∞=O\˜ ǨωõΩ¯Å∞ ÅaèOK«=Ù. ÃãHõ∆<£ 8: á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò JkèHÍi qKå~°} ÃãHõ∆<£ 9: á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍiH˜QÅÆ JkèHÍ~åÅ∞ ÃãHõ∆<£ 10: H˘xfl ǨωõΩ¯Å∞, Hõ~¡ Ú=ÚÅ∞ (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ HÍe ÉÏ@, Ѩâ√◊ =ÙÅ "Õ∞`«, =ÔQ~· å) QÆ∞iOz ѨijÅ# ÃãHõ∆<£ 11: ÃÑ·# `≥eÑ≤#@∞=O\˜ Hõ~¡ Ú=ÚÅÃÑ· Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò JkèHÍi WKÕÛ L`«~Î ∞° fiÅ∞ ÃãHõ∆<£ 12: H˘xfl ''ǨωõΩ¯——ʼnõΩ á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍi x~°~‚ ÚOKÕ #+¨Ñì i¨ Ǩ~åÅ∞ ÃãHõ∆<£ 13: á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍi WKÕÛ L`«~Î ∞° fiÅÃÑ·

JÑ‘Êà◊√§

ÃãHõ∆<£ 14: <åºÜ«∞"åkx ÃÑ@∞ìH˘<Õ J=HÍâ◊O ÃãHõ∆<£ 15: i[~°∞fi á¶ê~Ô ãπì „Ñ¨H@õ # ÃãHõ<∆ £ 16: ÃãHõ<∆ £ 6 J#∞ã¨iOz JÉèºí O`«~åÅ∞ K≥ÑC¨ HÀ=_®xH˜ á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍi WzÛ# QÆ_∞» =Ù ^•\˜áÈÜ«∂Hõ i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞ì „Ñ¨H@ õ # (ÃãHõ<∆ £ 15)‰õΩ =ÚO^Œ∞ JÉèºí O`«~åÅ∞ `≥Å∞ѨÙH˘<ÕÇϨ ‰õΩ¯. ÃãHõ<∆ £ 17: QÆ∞iÎOK«|_ç# ǨωõΩ¯Å∞ `«Ñʨ =∞ˆ~q^è"Œ ∞≥ #ÿ ǨωõΩ¯Å∞ i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞‰ì Ωõ =iÎOK«=Ù. ÃãHõ∆<£ 18: ÃãHõ<∆ £ 11 ^•fi~å Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò JkèHÍi WzÛ# U ǨωõΩ¯#∞ „ѨÉ∞íè `«fi =ÚO^Œã∞¨ Î J#∞=∞u ÖˉΩõ O_® J<庄HÍO`«O KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . KÕã<≤ å Jk K≥Å^¡ ∞Œ . ÃãHõ<∆ £ 19: i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Åì QÆ∞O_® "≥à§ı ~°ÇϨ ^•~°∞,¡ HÍeÉÏ@Å∞, h\˜`À=ʼnõΩ „Ѩ`åº=∂flÜ«∂Å∞ =Ù#flѨÙ_»∞ ÖË^• HõeÊOz#ѨÙ_»∞ „ѨÉ∞íè `«fi J#∞=∞u`À "å\˜x _çZѶFπ (_çql#Öò á¶ê~Ô ãπì PѶ㑠~¨ ∞° ) =¸ã≤"Ü Õ ∞« =K«∞Û#∞. ÃãHõ<∆ £ 20: i[~°∞fi J_»=ÙÅÖ’H˜ J„Hõ=∞OQÍ „Ѩ"tÕ Oz#"åiH˜, ÖË^• #+¨Ñì i¨ z#"åiH˜ qkèOKÕ tHõ∆ ÃãHõ∆<£ 21: J„â◊^Œú =Å¡QÍx ÖË^• x~°¡Hõ∆ºO=Å¡QÍx i[~°∞fi J_»=ÙʼnõΩ Z=Ô~#· „Ѩ=∂^•xfl Hõey¿ãÎ „ѨÉ∞íè `«fiO x~°~‚ ÚOz# HÍÅѨiq∞u =~°‰Ωõ Jxfl~°HÍŠǨωõΩ¯Å#∞ `å`å¯eHõOQÍ ~°^∞Œ Ì KÕÜ∞« =K«∞Û. ÃãHõ<∆ £ 22: ~°H`∆˜ « J_»qÖ’ ǨωõΩ¯Å∞ HõeÊOK«|_ç# U =ºHõ~Î Ú<å qkèQÍ J@g áÈbã¨∞ JkèHÍ~°∞ʼnõΩ ã¨ÇϨ HõiOKåe. ÃãHõ<∆ £ 23: XHõ „ѨH@õ # (<À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<)£ ^•fi~å i[~°∞fi J_»qxQÍx ÖË^• JO^Œ∞Ö’ H˘O`« ÉèÏQÍxH˜QÍx ''Jq i[~°∞fi J_»=ÙÅ∞—— HÍ^Œx „ѨH\ õ O˜ K«=K«∞Û..

ÃãHõ∆<£ 24: „ѨÉ∞íè `åfixH˜ K≥Ok# J_»=ÙÅ∞ ÖË^• |O[~°∞ Éè∂í =Ú Å#∞ ~°H` ∆˜ « („á⁄>ˇHÔ _ì )£ J_»=ÙÅ∞QÍ „ѨH\ õ O˜ K«@O. ❏

J@g Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\òû – 18 lÖÏ¡Å J#∞Éè"í åÅ∞

~åR „ѨÉ∞íè `«fiO 18 lÖÏ¡Ö’¡ á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò PѶ㑠~¨ #¡° ∞

''=# Éè∂í q∞QÍ—— Hõ~¡ ÚO KÕÜ∞« _»O „áê~°Oaèã∞¨ OÎ k. nx<Õ "å~°∞ ''_ô"∞£ ¤ (L^ÕtÌ Oz#) á¶ê~Ô ãπ—ì — JO\Ï~°∞. „ѨÉèí∞`«fiO WzÛ# „áê^äŒq∞Hõ „ѨHõ@#‰õΩ, á¶êÔ~ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍi qKå~°} ѨÓiÎKãÕ ≤ PY~°∞QÍ WKÕÛ ÃãHõ<∆ 1£ 5 J#∞ã¨iOz i[~°∞fi á¶ê~Ô ãπì „Ñ¨H@ õ #‰õΩ =∞^躌 D Éè∂í =ÚÅÃÑ· (JO>Ë „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # WzÛ# Éèí∂=ÚÅÃÑ·) ˆHã¨∞Å#∞ ã≤qÖò HÀ~°∞ìÅ∞ qKå~°}‰õΩ ã‘fiHõiOK«‰õÄ_»^Œ∞ (ÃãHõ∆<£ 5). Z@∞=O\˜ ǨωõΩ¯Å∞ ã¨O„Hõq∞OK«=Ù. H˘`«QÎ Í Wà◊#¡ ∞ xi‡OK«_O» , g\˜ÃÑ· `À@Å∞ ÃÑOK«_O» , ™êQÆ∞HÀã¨O Éè∂í q∞x â◊√„ÉèOí KÕÜ∞« _»O, "åºáê~°O HÀã¨O ÖË^• x~å‡}O HÀã¨O K≥@¡#∞ #~°Hõ_»O =O\˜q KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . H˘`«QÎ Í Z=iH˜ Ѩ\ÏìÅ∞ W=fi‰õÄ_»^∞Œ (ÃãHõ<∆ £ 7).

xÜ«∞q∞Oz ã¨∞=∂~°∞QÍ 24 ÅHõÅ∆ ZHõ~åÅ Éè∂í =ÚÅ#∞ i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Åì ∞QÍ „ѨH\ õ O˜ KÕ Ñ¨xx „áê~°OaèOzOk. =∞# ~åROÖ’ Éè∂í áÈ~å@ L^Œº=∂Å∞ XHõ "≥Ñ· Ù¨ L^è$Œ `«OQÍ ™êQÆ∞`«∞O_»QÍ KåѨH˜O^Œ h~°∞ÖÏ D „Ѩ„H˜Ü«∞ ™êyáÈ`«∂ =ÙO_»@O, nxÃÑ· áêsìÅ∞, ã¨OѶ∂¨ Å∞, ã¨Oã¨Å÷ ∞ ^Œ$+≤™ì êiOK«Hõ áÈ=_»O qKå~°H~õ O° . "ÕÖÏk ZHõ~åÅÖ’ ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ ǨωõΩ¯Å∞ HõeÊOK«_®xH˜ JOk=zÛ# J=HÍâßxfl *Ï~°q_»∞K«∞HÀ=_»O, P#Hõ QÆ∞O_≥Å∞ ÉÏ^Œ∞H˘x, Q˘O`«∞ zOK«∞HÀ=_»O XHõ JÅ"å @∞QÍ =∂iOk. PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò J@gK«@Oì 1967 J#∞ã¨iOz =∞# ~åROÖ’ ã¨∞=∂~°∞QÍ 22 ÅHõ∆Å ZHõ~åÅ#∞ i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Åì ∞QÍ =∂~°Û\ÏxH˜ „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # WKåÛ~°∞. 2 ^Œâß ÉÏÌÅ∞ QÆ_∞» ã¨∞<Î åfl ZHõ¯_»"ãÕ #≤ Q˘OQÆo JHõ¯_Õ =ÙOk. „Ѩã∞¨ ` Î « „ѨÉèí∞`«fiO g\˜x i[~°∞fi á¶êÔ~ã¨∞ìÅ∞QÍ =∂ˆ~Û „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ qKå~°} ZѨÊ\˜Ö’QÍ ? "ÕQÆ=O`«O KÕÜ«∞_®xH˜ 18 lÖÏ¡ÅÖ’ á¶êÔ~ã¨∞ì Ãã\˜Öò"≥∞O\ò i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Qì Í =∂ˆ~Û L^ÕâÌ O◊ `À „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # WzÛ# PѶ㑠~¨ #¡° ∞ xÜ«∞q∞OzOk. gà◊√§ ѨxKÕÜ∞« _»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì~∞° . `«~°∞"å`«, á¶êÔ~ã¨∞ì Ãã\˜Öò"≥∞O\ò JkèHÍi ''JÉèíºO`«~åÅ∞—— D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ Éè∂í ™ê=∂lHõ HÍ~°ºHõ~Åΰ ∞QÍ =∞# áê„`« ZO`À `≥eÜ«∞KÕã¨∞HÀ=∞x HÀ~°∞`«∂ ™ê÷xHõ ÉèÏ+¨Ö’ lÖÏ¡ QÆl\òÖ’ =ÙOk. „ѨH@ õ # W™êÎ~∞° . JÉèºí O`«~åÅ∞ K≥ÑC¨ HÀ=_®xH˜ P~°∞<≥ÅÅ #∞O_ç HÀ<Õ~∞° Hõq∞\© UO K≥ÑÊ≤ Ok: XHõ ã¨O=`«û ~°O (ÃãHõ<∆ £ 6 (_ç)) HÍŠѨiq∞u =ÙO@∞Ok. D HÀ<Õ~∞° ~°OQÍ~å=Ù Hõq∞\© `«# x"ÕkHõÖ’ 9= J^蕺ܫ∞O „ѨH@ õ ##∞ =∞O_»Å Hˆ O„^ŒO, „QÍ=∞ ѨOKå~ÚfÅÖ’ =ÙOKåe.

9.33 ã¨∂K«#Ö’ D ã¨=∞㨺#∞ q=~°OQÍ K«iÛOzOk. J^Õ Ãã\˜Öò"≥∞O\ò JkèHÍi WzÛ# QÆ_»∞=ÙÖ’QÍ ™ê÷xHõ „Ѩ[Å∞, x"ÕkHõÖ’ lÖÏ¡Å "åsQÍ „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # WzÛ# Éè∂í =ÚÅ =º‰õΩÅÎ ∞ `«=∞ JÉèºí O`«~åÅ#∞ ^•YÅ∞ KÕã∞¨ HÀ"åe. JÉèºí O`«~O° q=~åÅ∞ WzÛOk. „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # WzÛ# Éè∂í =ÚÅÖ’ (Hõ~¡ ÚOÅ∞) ÃÑ\˜#ì "å~°∞ "å^Œ∞Å∞QÍ, J@gâßY „Ѩu"åkQÍ Ãã\˜Öò Hõhã¨O 50âß`«O Éèí∂=ÚÅ∞ Pk"åã‘, ¿Ñ^ŒÅ ™êfinè# "≥∞O\ò HÀ~°∞ì Hˆ ã¨∞ qKå~°} KÕã≤ J"å~°∞¤ „ѨH\ õ 㘠∞¨ OÎ k. nO`À J#∞Éè=í OÖ’ =Ù<åflÜ«∞x Hõq∞\© Jaè„áêÜ«∞Ѩ_Oç k† JO>Ë qÉèkË OKÕ áêsì Z=Ô~<· å lÖÏ¡ HÀ~°∞Öì ’ JÑ‘ÊÅ∞ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û.

12 ÅHõ∆Å ZHõ~åÅ∞. ™êQÆ∞ J#∞ Éèí=OÖ’ =Ù#fl ¿Ñ^ŒÅ J~Ú`Õ Jã¨Å∞ ã¨=∞㨺 ZHõ¯_»=ÙO^ŒO>Ë, JÉèíºO`«~åÅ∞ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO ÖˉΩõ O_®<Õ Wq i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Åì ∞QÍ =∂iáÈ K≥ÑC¨ HÀ=_®xH˜ HÍÅѨiq∞ux xˆ~tÌ Oz# K«@Oì , qKå~°} ѨÓiÎ `«∞O_»@O x[OQÍ ÉÏ^è•Hõ~O° .

KÕÜ∞« _®xH˜ ZÖÏO\˜ HÍÅѨiq∞ux x~°~‚ ÚOK«Ö^Ë ∞Œ . JO>Ë K«@ì „Ñ¨„H˜Ü∞« : i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Qì Í =∂~°Û^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl Éè∂í ÉèÏQÆÑÙ¨ „áê^äŒq∞Hõ „ѨHõ@# =zÛ# `«~°∞"å`«, Ãã\˜Öò"≥∞O\ò JkèHÍi QÆ∞iÎOK«^QŒ æÆ (H˘O_»Q∞Æ ~°∞ÅÎ ∞) ǨÏ^Œ∞ÅÌ `À ÃãHõ<∆ £ 4 J#∞ã¨iOz ZѨC_≥·<å JÉèíºO`«~åÅ∞ HÀ~°=K«∞Û. JÉèíºO`«~åʼnõΩ QÆ_»∞=Ù „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # W™êÎ~∞° . P „ѨH@ õ #Ö’<Õ qKå~°} x~°fiÇ≤ÏOKÕ≥ =Úyã≤# `«~∞° "å`« ZѨC_≥<· å `«^∞Œ Ѩi qKå~°} KÕÑ@ ¨ =ì K«∞Û. á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò JkèHÍix ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. Éè∂í q∞ÃÑ· ǨωõΩ¯Å x~åú~} ° [~°QHÆ áõ È~Ú<å J@gâßY ™êQÆ∞ „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # *Ïs J~Ú# "≥O@<Õ P Éè∂í q∞x J@gâßY ^•~°#¡ ∞ "Õkãè ∞¨ OÎ k, Hˆ ã¨∞Å∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. ZÖÏO\˜ ǨωõΩ¯Å∞ '

~å‰õΩO_® ''Ãã·O^è=Œ Ù_çÖÏ—— J_»∞Ѥ _¨ ∞» `«∞Ok. Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò JkèHÍi WzÛ# QÆ_∞» =Ù ^•\˜# JÉèºí O`«~åÅ#∞ ÃãHõ<∆ £ 16#∞ J#∞ã¨iOz ^•YÅ∞ KÕ ã ¨ ∞ HÀ=K« ∞ Û. J@∞=O\˜ JÉè í º O`« ~ åÅ#∞ qKå~°}‰õΩ ã‘fiHõiOz f~åÅx Ug∞ ÖË^∞Œ . JkèHÍi qK«H} ∆õ Ï JkèHÍ~°OÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç =ÙO@∞Ok. XHõ"àÕ ◊ qKå~° } ‰õ Ω ã‘ fi Hõ i OKåÅx PÜ« ∞ # f㨠∞ ‰õ Ω #fl x~°‚Ü«∂xfl HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë J@gâßY ÃÑ·HÀ~°∞ìÖ’ ''KèåÖˇO*ò—— KÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞.

á¶ê~Ô ã¨∞ì ÉÏ¡‰Ωõ Ѩ@O #=¸<å

ãà \˜Ö"ò ∞≥ O\ò JkèHÍi JkèHÍ~°O: „ѨÉ∞íè `«fiO WzÛ# „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ #ÃÑ· qKå~°} [iÑ≤ Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò JkèHÍi WKÕÛ f~°∞Ê#‰õΩ KåÖÏ qÅ∞= =ÙOk. 1908 ã≤qÖò HÀ~°∞ì „á⁄ã‘[~°∞ J#∞ã¨iOz <åºÜ«∞=¸~°∞ÅÎ ‰õΩ =ÙO_Õ JkèHÍ~åÅhfl PÜ«∞#‰õΩ =ÙO\Ï~Ú.

PÜ«∞# ''Hõ~¡ Ú=Ú——Å#∞ qKåiOz, J@gâßY JÉèºí O`«~åÅ#∞ ‰õÄ_® ѨijeOz, Hõ~¡ ÚO "≥Ú`åÎxfl u~°ã¯¨ iOK«QÅÆ _»∞ ÖË^• JOwHõiOK«QÅÆ _»∞. JO`ÕHÍHõ Éèqí +¨º `«∞Î i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞ì ÉÏ¡‰Ωõ Ö’ H˘xfl ™ê=Ú^•Ü«∞Hõ ǨωõΩ¯Å#∞ HõeÊOK«#∂QÆÅ_»∞. Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍi XHõ Hõ~¡ Ú=Ú#∞ JOwHõiOz, P Éè∂í q∞x q∞#Ǩ~Úã¨∂Î L`«~Î ∞° fiÅ∞ W¿ãÎ WHõ P Éè∂í q∞ J_»q x~°fiK«#O H˜O^Œ‰Ωõ ~å^Œx ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì x~åúiOzOk (~å[QÀáêÖò~Ô _ç¤ =∞iÜ«Ú

lÖÏ¡ HõÖHˇ ~ìõ ∞° , z`«∂~Î ∞° 1995(5) ZZÖò_ç 586).

UO K≥Ü∂« ºe ? lÖÏ¡Å"åiQÍ ÃãHõ<∆ £ 4 „ѨHÍ~°O <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ WzÛ# Éè∂í =ÚÅ q=~åÅ∞ fã¨∞HÀ"åe (W^Õ ã¨OzHõÖ’ q=~åÅ∞ WKåÛO). lÖÏ¡ HõÖHˇ ~ìõ ∞° HÍ~åºÅÜ«∂ÅÖ’ =Ù#fl á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò JkèHÍix ã¨fiÜ«∞OQÍ HõÅ∞ã¨∞H˘x =∂\Ï¡_ç "åi #∞Oz ÉÏ¡‰Ωõ Å "åiQÍ

JeÎ ÉÏ¡‰õΩ Hõ^äŒ „jH͉õΩà◊O lÖÏ¡ áê`«Ñ@¨ flO J@gˆ~O*ò ѨikèÖ’x ''JeΗ— ÉÏ¡‰Ωõ #∞ i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Qì Í =∂ˆ~ÛO^Œ∞‰õΩ ~åR

„ѨÉ∞íè `«fiO lXZO Zãπ<O≥ . 2006 ZѶZπ ãπZO `Õk 13-9-1963# „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # (ÃãHõ<∆ 4£ ) WzÛOk. D ÉÏ¡‰Ωõ qã‘~Î O‚° 2953 ZHõ~åÅ∞. nx K«∞@∂ì 17 Pk"åã‘ QÆ∂_®Å∞ =Ù<åfl~Ú. „áê^äŒq∞Hõ „ѨHõ@# WzÛ# 8 ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« JO>Ë `Õk 30-6-1971# á¶êÔ~ã¨∞ì Ãã\˜Öò"≥∞O@∞ JkèHÍi JÉèíºO`«~åÅ∞ HÀ~°∞`«∂ „ѨH@ õ # (ÃãHõ<∆ £ 6) WKåÛ~°∞. „Ѩ[ʼnõΩ PÜ«∞# WzÛ# QÆ_∞» =Ù XHõ ã¨O=`«û~°O, JO>Ë 1972.

HÍx U qKå~°} [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ . WѨÙ_»∞ „ѨÉ∞íè `«fiO XHõ á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍix xÜ«∞q∞OzOk. PÜ«∞# D ÉÏ¡‰Ωõ #∞ i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Qì Í =∂ˆ~Û „Ѩ„H˜Ü∞« #∞ „áê~°OaèOKå~°∞. JO>Ë ''JeΗ— ÉÏ¡‰Ωõ „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨH@ õ # WzÛ# 44 ã¨O=`«û~åÅ `«~∞° "å`«, ÃãHõ<∆ £ 6 <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ WzÛ# 35 ã¨O=`«û~åÅ `«~∞° "å`« `åÑ‘QÍ qKå~°}‰õΩ ã≤^=úŒ ∞Ü«∂º~°∞.

D =∞^躌 HÍÅOÖ’ UO [iyOk? JeÎ ÉÏ¡‰Ωõ ‰õΩ K≥Ok# 2953 ZHõ~åÅ#∞ `«# Éè∂í "Õ∞#x J@gâßY 17 „QÍ=∂Å Pk"åã‘Å#∞ "Õkèã¨∂Î<Õ =ÙOk. P Éèí∂=ÚÅ#∞ `«~°`«~åÅ∞QÍ ™êQÆ∞KÕã¨∞Î#fl „Ѩ[ʼnõΩ ǨωõΩ¯Å∞ ~å‰õΩO_® J_»∞¤HÀ=_»"Õ∞HÍ^Œ∞, H˘O^ŒiÃÑ· P„Hõ=∞}^•~°∞ÅO@∂ Hˆ ã¨∞Å∞ ‰õÄ_® ÃÑ\˜Oì k.

U JÉèºí O`«~åÅÃÑ· qKå~°}? [iyO^Õ^À [iyáÈ~ÚO^Œ#∞‰õΩO^•O. =∞# á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍi U JÉèºí O`«~åÅ g∞^Œ qKå~°} KÕ™êÎ~∞° ? WѨC_»∞ H˘`«QÎ Í =KÕÛ≥ JÉèºí O`«~åÅÃÑ·<å? HÍ^Œ∞ 1971-1972 =∞^躌 Ö’ ''JeΗ— ÉÏ¡‰Ωõ ÃÑ· JѨÊ\˜ „Ѩ[Å∞ Z=Ô~<· å JÉèºí O`«~åÅ∞ ^•YÅ∞ KÕã=≤ ÙO>Ë (yO>Ë) "å\˜ÃÑ·#.

„ѨÜ≥∂[<åÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ HÍeÉÏ@Å∞, ѨÙO`«^•~°∞Å∞, "Õ∞`« J=ã¨~åÅ∞, h\˜K«Å=∞Å#∞ "å_»∞H˘<Õ J=ã¨~åÅ∞, QÆ∞à◊√¡, QÀѨÙ~åÅ∞ =O\˜ ѨÓ*Ï ã¨÷ÖÏÅ∞ =O\˜ "å\˜ ã¨=∂Kå~°O ‰õÄ_® ¿ãHõiOKåe.

K« @ ì Ñ ¨ ~ ° O QÍ JÉè í º O`« ~ åʼnõ Ω WzÛ# QÆ _ » ∞ =Ù J~ÚáÈ~Ú=ÙO>Ë ÃãHõ∆<£ 16 H˜O^Œ Hõ¡~Ú=ÚÅ#∞ (L=∞‡_ç/=ºH˜QÎ ` Æ )« ÃÑ\˜Oì Kåe. „QÍ=∞ã¨É,íè Hˆ „∆ `« ѨijÅ# [~°áêÅx _ç=∂O_£ KÕÜ∂« e. Hˆ ã¨∞ qKå~°} `ÕnÅ#∞, Hˆ „∆ `« Ѩ~º° @# q=~åÅ#∞ `≥ÖáêÅx _ç=∂O_£ KÕÜ∂« e.

QÆ∞@∞ì K«ÑC¨ _»∞H͉õΩO_® ÅHõÖ∆ Ïk ZHõ~åÅ#∞ UHõÑH¨ O∆õ QÍ i[~°∞fi á¶ê~Ô ã¨∞Qì Í =∂ˆ~Û „Ѩ„H˜Ü∞« #∞ |Ç≤Ï~°` æ O« KÕÜ∂« e.

1882 á¶ê~Ô ã¨∞ì K«\ÏìxH˜ 1967 á¶ê~Ô ã¨∞ì K«@Oì #HõÅ∞. ^•xÖ’ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ã¨∂ÊùiÎ ÖËâ=◊ ∞O`≥<· å ÖË^∞Œ . K«@Oì Ö’ ã¨=¸Å ❏ =∂~°∞ÊʼnõΩ =∞#O _ç=∂O_£ KÕÜ∂« e.

ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fi L`«Î~°∞fiÅ∞ ã¨=∂Kå~°O fã¨∞HÀ"åe. P ÉÏ¡‰Ωõ Ö’ U =∞O_»ÖÏxH˜ K≥Ok#q, ^•xK«∞@∂ì Zxfl „QÍ=∂Å∞ Uq∞\’ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O ÃÑ^ŒÌ Hõ+Oì¨ HÍ^Œ∞. ÉÏ¡‰õΩ "åsQÍ q=~åÅ∞ `≥e¿ãÎ =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤# ÉÏ¡‰õΩ 4 &<À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<Å£ HÀã¨O Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ PѶ㑠~¨ ∞° ‰õΩ (P~ü\S˜ ^•fi~å) ^Œ~M° Ïã¨∞Î KÕÜ∞« =K«∞Û. ^•xÖ’ ÉÏ¡‰Ωõ ‰õΩ WzÛ# ǨÏ^Œ∞ÅÌ ∞, ^•x ѨikèÖ’H˜ =zÛ# „QÍ=∂Å q=~åÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. ÉÏ¡‰õΩ‰õΩ ã¨O|OkèOz# „QÍ=∂ÅÖ’ Ѩ~°º\˜Oz „Ѩ[ʼnõΩ q=~åÅ∞ K≥áêÊe. P„Hõ=∞}Å∞/J#∞Éè=í ^•~°∞¡ =ÙO>Ë QÆ∞iÎOz q=~åÅ∞ ~åã¨∞HÀ"åe. ÉÏ¡‰Ωõ ‰õΩ <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ WzÛ# ǨÏ^Œ∞ÅÌ #∞ „Ѩ[ʼnõΩ q=i¿ãÎ "å~°∞ "≥O@<Õ "å\˜x QÆ∞~°∞ÑÎ _¨ ` » å~°∞. nx ^•fi~å XH˘¯Hõ¯ „QÍ=∞OÖ’ ZO^Œ~°∞ J#∞Éèí=^•~°∞¡, ZO`« qã‘~Î O‚° Ö’ =Ù<åfl~À =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. ™ê÷xHõ „Ѩ[ʼnõΩ <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨#¡ QÆ∞iOz ã¨=∂Kå~°O (#∂\˜H˜ #∂~°∞âß`«O) `≥eã≤ =ÙO_»^∞Œ . J@gâßY JkèHÍ~°∞Å PQÆ_®Å∞ =∂„`«O =∞#‰õΩ K≥ÑÙ¨ `å~°∞. XHõ ÉÏ¡‰Ωõ "≥Ú`«OÎ Ö’ ZO`« =∞Ok =ºH˜QÎ ` Æ « Hõ~¡ ÚO^•~°∞¡ =Ù<åfl~À x~åúiOK«∞HÀ"åe. WqQÍHõ L=∞‡_ç

ѨÅ∞ ~å„ëêìÅÖ’ á¶ê~Ô ã¨∞ì Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O\ò K«\ÏìÅ H˜O^Œ „áê^äqŒ ∞Hõ „ѨHõ@# WKÕÛã≤, `«~°∞"å`« qKå~°} „Ѩ„H˜Ü«∞Å#∞ ѨÓiÎ KÕÜ«∞@OÖË^Œx ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO QÆ∞iÎOzOk. ^ŒâßÉÏÌÅ `«~| ° _ç ǨωõΩ¯Å#∞ Ѩi+¨¯iOK«‰Ωõ O_® J@gâßY ÃÑ`«#Î O KÕã¨∞ÎO_»@O=Å¡ á¶êÔ~ã¨∞ì K«\ÏìÅѨ@¡ „Ѩ[ÅÖ’ Q“~°=O áÈ`ÀO^Œx „QÆÇÏ≤ OzOk. D ã¨=∞㨺 Ѩiëê¯~åxH˜ ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fiO J@g, Ѩ~åº=~°} =∞O„u`«fi âßY ZÖòP~ü<O≥ . 13-1/90 ZѶÑπ ≤ (2) `Õ k . 18-9-90 =∂~° æ ^ Œ ~ ° ≈ HÍÅ#∞ Jxfl ~å„ëêì Å ‰õ Ω , Hˆ O„^Œáêe`« „áêO`åʼnõΩ WzÛOk. q"å^•Å Ѩiëê¯~åxH˜ _çq[<£ ™ê÷~ÚÖ’ J@g, ~Ô "≥#∂º, ã¨OˆH∆=∞âßY JkèHÍ~°∞Å`À „uã¨Éèíº Hõq∞\©Å∞ "ÕÜ«∞=∞x P^ÕtOzOk. 17 ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ =∞# ~åR „ѨÉ∞íè `åfiÅ∞ D P^ÕâßÅ#∞ Ѩ\Oì˜ K«∞HÀÖË^∞Œ . g\˜x J=∞Å∞Ѩ~K° =« ∞x HÀ<Õ~∞° Hõq∞\© ‰õÄ_® ã¨∂zOzOk. „uã¨Éºíè Hõq∞\©Å∞ "ÕÜ∞« =∞x Hˆ O„^ŒO K≥a`Õ ~åR „ѨÉ∞íè `«fiO Ãã\˜Ö"ò ∞≥ O@∞ JkèHÍ~°∞Å#∞ xÜ«∞q∞Oz Hõ^Œä #_çÑ™≤ ÈÎOk.

J@g ã¨i¯Öò, lÖÏ¡Å "åsQÍ 4 <À\©Ñ¶≤ˆH+¨<£ WzÛ 15= ÃãHõ∆<£ „ѨHÍ~°O <À\˜ÃѶ· K≥Ü«∞ºx Éèí∂=ÚÅ q=~åÅ∞ „Hõ.ã¨.

ã¨i¯Öò ¿Ñ~°∞

lÖÏ¡ ¿Ñ~°∞

1 1

2 =~°OQÆÖ,ò u~°∞Ѩu

2 3

Nâ‹Å· O Hõ~°∂flÅ∞

4

QÆ∞O@∂~°∞

5

~å[=∞O„_ç

6

=~°OQÆÖò

7

qâßYѨ@flO

8

J#O`«ÑÙ¨ ~°O

9 10

ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ PkÖÏÉÏ^Œ∞

11

x*Ï=∂ÉÏ^Œ∞, "≥∞^ŒH± ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞, #Å¡Q˘O_» =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü Y=∞‡O

3 z`«∂~Î ∞° , Hõ_»Ñ¨ =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü Hõ~°∂flÅ∞, Hõ_»Ñ¨ QÆ∞O@∂~°∞, „ѨHÍâ◊O <≥Å∂¡~∞° ѨtÛ=∞ QÀ^•=i, Hõ$ëê‚ `«∂~°∞Ê QÀ^•=i =~°OQÆÖò HõsO#QÆ~ü qâßYѨ@flO q[Ü«∞#QÆ~°O NH͉õΩà◊O J#O`«ÑÙ¨ ~°O z`«∂~Î ∞° ~°OQÍÔ~_ç¤ PkÖÏÉÏ^Œ∞ HõsO#QÆ~ü x*Ï=∂ÉÏ^Œ∞ "≥∞^ŒH± ~°OQÍÔ~_ç5¤ 2 #Å¡Q˘O_», =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü Y=∞‡O (23) "≥Ú`«OÎ

12 13

á¶êÔ~ã¨∞ì ÉÏ¡‰õΩÅ∞ 4 7 2 4 4 2 2 2 8 6 18 10 26 7 45 9 6 8 14 1 49 1 46 71 52 55 22 35 495

qã‘Î~°‚O (ÃÇÏHÍì~°∞Ö’) 5 52,504.38 98.89 2277.49 4762.30 1704.17 219.35 3454.24 29719.35 4296.13 17105.08 18158.39 117654.49 6350.13 239328.35 37184.68 22709.19 3207.00 54021.00 490.00 209829.64 2669.90 42300.63 24965.19 15545.77 410.67 13720.43 68865.00 993551.84

Book Post

"åã¨<£ 12–13–450, gkè <≥O|~°∞ 1, `å~åflHõ ã≤HO˜ „^•ÉÏ^Œ∞ – 500017 á¶È<£:

040-27015295/27015296, 65284580 Email: wassan@eth.net, Website: www.wassan.org

To

for private circulation only

Éè∂í q∞ Hˆ O„^OŒ