3 minute read
Martin Fondse & Bachfestival Dordrecht
MARTIN FONDSE
BACH ALS INSPIRATOR
Advertisement
Door Gerard Scheltens
Het heeft even geduurd (corona...), maar in 2022 is de monumentale Grote of OnzeLieve-Vrouwekerk in Dordrecht weer het toneel van het Bachfestival Dordrecht. In 2020 en 2021 wist de vindingrijke organisatie een beknopte alternatieve opzet voor te schotelen, maar nu wordt het gewone festival hersteld.
Foto: Krijn van Noordwijk
23
Het is niet alleen Bach wat de klok slaat. De grote JSB wordt geflankeerd door een gevarieerd en op hem geïnspireerd programma. Oude en nieuwe composities gaan hand in hand. Meteen al tijdens het openingsconcert op 17 juni gaat Bach met het barokensemble Música Temprana op reis naar Latijns-Amerika voor een bijzondere choreografie van Thiago Bordin. De vaste organist Cor Ardesch speelt op zaterdagochtend 18 juni Bach en diens mentor Georg Böhm op het imposante kerkorgel. Zijn optreden is het eerste in een rijtje boeiende lunchconcerten.
Ook om zeer naar uit te kijken: een masterclass en een orgelconcert van Olivier Latry. Violiste Liza Ferschtman speelt de solopartita’s, Tim Kliphuis presenteert zijn nieuwe Rhapsody in Yellow and Blue, er is de interactieve voorstelling Bach to the Future, de Boerencantate gaat letterlijk de boer op, en niet te vergeten: het Nationaal Orgelconcours is onderdeel van het festival.
En dan is er de morgenster. Een heel bijzondere avond wordt zondag 19 juni, als Martin Fondse zijn Morningstar Cantata komt uitvoeren, met Anna Serierse, Claudia Puntin, Jörg Brinkmann en Vera van der Bie. Een gloednieuwe compositie, de inkt is nog nat en niets ligt nog vast, want alle opties blijven open. Martin Fondse volgde begin 2022 Calliope Tsoupaki op als Componist des Vaderlands. Hij zit vol plannen die in de komende twee jaar vorm krijgen. We kennen hem van jazz, geïmproviseerde muziek, klassiek, Oktemble en het Martin Fondse Orchestra, als componist en arrangeur van filmmuziek, en als bespe-
ler van piano, orgel en niet te vergeten het vibrandoneon (ook in de Grote Kerk te horen), het unieke pocketorgeltje annex blaasinstrument.
Fondse bespeelt het in 2007 nieuwgebouwde Dordtse Bachorgel. Wie zou dat verwachten van de Componist des Vaderlands... Hij lacht om mijn verbazing. “Dan heb je niet goed opgelet, ik ben op Tholen opgegroeid met orgel en koorzang, die hebben mijn jeugd bepaald. Mijn opa was kerkorganist! En zelf speel ik graag in Amsterdam in het Orgelpark, met die ruime keus aan mooie orgels.”
Welke rol speelt Bach voor jou? “Naar Bach keer je altijd terug. Ik zie hem niet als sacrosanct, maar hij is wel degene die alle muziek van een context voorziet. Bij hem valt alles altijd op zijn plaats.”
En nu maak je een cantate in zijn stijl... “Op Bach geïnspireerd, kun je beter zeggen. De cantatevorm geeft ruimte voor improvisatie. Ik denk aan een bijzondere benadering. De rijk galmende akoestiek in de Grote Kerk is voor mij een deel van de compositie. Het publiek hoort de cantate twee keer. Eerst het totale klankbeeld in de hele kerk, en dan leiden we de mensen naar de andere kant om de muziek nog eens in ander perspectief te horen. Het publiek wordt een op een met de muzikanten gecombineerd, of een op twintig, het hangt van het aantal mensen af.”
En als de kerk helemaal vol zit? Daar hopen we toch op? “Ja, dan wordt het weer anders, daar denk ik nog over na. We praten over iets wat er nog niet is.”
De Morningstar Cantata is een duidelijke toespeling op Bach. Wie schön leuchtet der Morgenstern, Bach gebruikt het koraal van Philipp Nicolai in de cantate van die naam. “Het is een prachtige tekst, vol hoop en verwachting, geschreven na een pestepidemie, er is een analogie met de coronaperiode die nu zo’n beetje voorbij is. Al zijn de omstandigheden anders, je kijkt als componist hoopvol naar de toekomst.”
Ik zou wel een stukje willen horen, een tipje van de sluier... “O nee, het componeren is in volle gang, het publiek moet voor verrassingen komen te staan. Voor mij komt de vorm vóór de inhoud, ik wil ook alle vrijheid houden om de cantate te kneden voor allerlei bezettingen, naar behoefte.” Er komen dus meer uitvoeringen? Het lot van veel nieuwe muziek dat we die na de première nooit meer horen. “Ja, erg is dat! Maar er wordt een opname gemaakt door Radio 4 en we gaan ook op tournee met het stuk. Maar eerst Dordrecht. Ik ben erg benieuwd, en ik heb er zin in!”
