Afvalmagazine Aan de Bak by Gemeente Arnhem

aan debak TIJDSCHRIFT OVER afval scheiden in Arnhem | 2016

Omgekeerd Inzamelen vragen uit de praktijk Afval scheiden op de Hugo de Grootschool Welles, nietes wat moet waarin?

Arnhem maakt er wat van ‘Dit recycle-servies is mijn best lopende product!’

• het afvaldagboek

Het afvaldagboek van het gezin Dam-de Roon

‘Om nou die hele lamp uit elkaar te halen’ Johanneke de Roon (38) uit de Arnhemse wijk Stadseiland houdt drie dagen bij wat haar opvalt wanneer ze haar afval scheidt. Afvalcoach Stef de Bont kijkt mee.

Dag 1 Het is zonde om dingen weg te gooien die nog gebruikt kunnen worden. Dat heb ik van huis uit meegekregen. Ik bedenk me hoe precies mijn vader hierin is. Die haalt zelfs de nietjes uit zijn papier, doet ze in een luciferdoosje en bewaart ze tot hij naar het afvalbrengstation moet. Ik denk dat ik daarom ook mijn afval zo consequent scheid. Of afvalcoach Stef de Bont ons hierover nieuwe dingen kan vertellen, weet ik niet. Maar we zijn ook heel benieuwd naar het Omgekeerd Inzamelen dat binnenkort in onze wijk start. Tijdens het bezoek heb ik toch een vraag: moet de folieverpakking van onze koffie nu bij het restafval of PMD (Plastic verpakkingen, Metalen verpakkingen en Drankkartons, red.)? Stef vertelt dat de folieverpakking plastic en aluminiumfolie bevat, maar dat deze lagen zó dun zijn dat ze niet te scheiden zijn. Het moet dus bij het restafval. Drankkartons kunnen wel bij het PMD omdat die dikkere lagen plastic en aluminium hebben die wél te scheiden zijn.

Dag 2

2 Aan de bak mei 2016

Afvalcoach Stef de Bont, Gert Dam, Johanneke de Roon en zoon Quinten. Afvalcoaches zijn medewerkers van de gemeente Arnhem die inwoners helpen bij het nieuwe afvalscheidingssysteem (zie ook pagina 13 + 14).

Dag 3 Toeval of niet: vanochtend lag er een uitnodiging van de gemeente op de deurmat voor een inloopavond over het Omgekeerd Inzamelen. Ik ben benieuwd waar de ondergrondse containers komen. Als Quinten naar school is, ruim ik op en zie de schroefjes van de kapotte lamp liggen die we laatst hebben vervangen. Dat is wel zoiets: die ging in de grijze bak. Want om nou die hele lamp uit elkaar te halen met plastic houder, schroefjes, plaatje en andere kleine onderdelen… Aan de andere kant: alle beetjes helpen... Batterijen, spaarlampen en bijvoorbeeld een kapotte Senseo brengen we wel naar een Wecycle-inleverpunt.

Reactie afvalcoach Stef “Dit gezin gaat heel bewust met afval scheiden om en weet hoe het recycleproces werkt. Maar het kan makkelijker! Schoonmaken van potten hoeft niet en plastic deksels mogen ook in de glasbak. En voor wat betreft de kapotte lamp: die kan ook in zijn geheel naar een Wecycle-inleverpunt.” Ook meedoen aan deze rubriek? Mail dan naar afval@arnhem.nl met in de onderwerpregel ‘Het afvaldagboek’.

Fotografie: Gerard van Bree

Voor Quinten doe ik zijn brood in z’n trommel, limonade in z’n drinkbeker en fruit in een oud ijsbakje. De lege pindakaaspot laat ik meedraaien in de vaatwasser. Ik maak ‘m schoon omdat de deksel bij het PMD kan en het open glas gaat stinken. Later neem ik de pot mee naar de glasbak. Metalen deksels laat ik gewoon op de potjes zitten want ik weet dat die met een magneet tussen het glas vandaan worden gehaald. Gert

zegt wel eens: ‘Ik ben opgevoed door mijn ouders, maar heropgevoed door mijn vrouw.’ Op dit vlak dan, hè. Hij was wat makkelijker. Ook door Quinten is hij consequenter geworden. Quinten is de fanatiekste afvalscheider! Als ik ga koken, besef ik hoe automatisch ik alles scheid. Ik doe het ‘kussentje’ van het vleesbakje bij het restafval, spoel het bakje om, kieper het in de PMD-zak en leg de groenteresten op een schoteltje. Die gaan later naar de groene kliko. Maar als ik bijvoorbeeld een hele vis koop, doe ik de graten in een plastic zak en gooi die direct in de grijze bak. Als het Omgekeerd Inzamelen wordt ingevoerd, zal ik hiervoor dus naar een container moeten lopen. Maar dat is ook wel weer handig: heb je direct die vislucht weg.

vooraf •

Inhoud Het afvaldagboek van...

Arnhem maakt er wat van

het gezin Dam-de Roon

fietsen, meubilair en servies

Welles, nietes

Rinus Restverwerker

Op de hotelschool waar ik zat, noemden we een van de docenten Rinus Restverwerker. Hij leerde ons koken met restjes. Dankzij hem heb ik, culinair gezien, vrijwel nooit afval.

wat moet waarin?

Achter de voordeur

‘plastic bewaar ik soms achter mijn bed’

Vraag & antwoord

afval scheiden in Arnhem

Omgekeerd Inzamelen

Dat geldt minder voor de andere afvalstromen. Glas, papier, het beetje GFT dat ik heb, restafval, plastic, blik… Wonend op eenhoog vind ik afval scheiden een logistieke uitdaging. Dus als iemand hét afvalscheidingssysteem voor op mijn aanrecht weet, hou ik me aanbevolen (zie pagina 23, red.).

in gesprek

Reportage Hugo de Grootschool

met groep 7/8 naar het afvalbrengstation

Rondje Arnhem

Los van keukenmanagement: in woonbladen en onze eigen Arnhem Store zie ik de mooiste lampen van oud glas en andere recycle-accessoires. Ontwerpster Moyca Gort maakte van een van mijn verkiezingsbanners een tas. Te gek. Inmiddels durf ik te zeggen: ik hou van afval, nu ik weet wat ervan gemaakt kan worden.

lokale initiatieven

Contact en colofon

en een prijsvraag...

10 Fotografie wethouder: Koos Groenewold

Fotografie cover: Goedele Monnens

Maar er zijn meer redenen om van afval te houden. De weggeefkast in de wijk vind ik ook super. Een boek, klok of paar schoenen dat iemand niet meer nodig heeft, zet hij in de kast, en een ander kan het meenemen. Op zo’n manier verbindt ‘afval’. Ik vind die kringloop heel inspirerend. Er zijn zoveel redenen om afval te zien als grondstof voor iets anders, dat we er een magazine over konden maken. Ik ben benieuwd welk voorbeeld uit dit blad - van gerecycled papier natuurlijk - ervoor zorgt dat u afval gaat zien als iets waardevols. Ine van Burgsteden wethouder gemeente Arnhem Aan de bak mei 2016 3

Arnhem maakt er wat van Afval is grondstof. Dat hoef je de Arnhemse Jasper Meijerink, Esther van Groeningen en Klaas Kuiken niet uit te leggen. Wat sommigen zien als â&#x20AC;&#x2DC;waardeloosâ&#x20AC;&#x2122; afval, is voor hen materiaal waar ze de mooiste dingen van maken.

Tekst: Laura Thuis Fotografie: Goedele Monnens

4 Aan de bak mei 2016

inspiratie •

‘In onze fietsolie zou je aardappeltjes kunnen bakken’

Wie: Jasper Meijerink (45) Wat: maakt en verkoopt gerecyclede fietsen in zijn fietsenzaak CycleNation

Waarom: “We hebben maar één planeet. En die gaat nog altijd harder achteruit dan vooruit. Daarom let ik bij de inkoop van spullen voor mijn fietsenzaak op duurzaamheid en kijk of producten gerecycled zijn. Met een fiets heb je sowieso al een milieuvriendelijk vervoermiddel tot je beschikking. Wij zetten een stapje extra. Zo is onze fietsolie 100% biologisch afbreekbaar en 100% plantaardig. Je zou er bij wijze van spreken je aardappeltjes in kunnen bakken. Daarnaast is het serieus goed spul. Vroeger liep die plantaardige olie je bij twee vlokjes sneeuw van de ketting, maar dat is niet meer zo. Naast de verkoop van gerecyclede fietsen van merken als Roetz bouwen we zelf fietsen met gerecyclede onderdelen. Van versleten fietsen bewaren we de goede onderdelen, zoals frames, zadels en banden. Die komen altijd weer van pas. Zo kwam laatst een man met een oud Italiaans racefietsframepje binnen en een doos met oude spulletjes. ‘Maak er maar wat van’, zei hij en noemde een budget. Ik wist dat ik nog een crankstelletje (zie foto, red.) achter had liggen, dat er perféct bij zou passen. ‘Hij is nog mooier geworden dan ik had gedacht’, zei hij. Dan heb je eer van je werk.”

crankstelletje

Aan de bak mei 2016 5

‘Restklei werd weggegooid, zonde’

Wie: Esther van Groeningen (44) Wat: maakt servies van restklei in het Arnhems keramiek atelier Waarom: “Tijdens mijn opleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten, het huidige ArtEZ, wist ik al snel dat ik met keramiek verder wilde. Het is zulk mooi materiaal! Het was alleen opletten met de verschillende soorten vloeibare klei: aardewerk, steengoed en porselein. Deze variëren in stevigheid en mochten daarom niet bij elkaar. Klei die per ongeluk werd gemixt, kreeg het labeltje ‘mix’ en werd weggegooid. Dat vond ik zonde. Zo is mijn recycle-servies ontstaan. Want ik ging gewoon kijken wat er gebeurde als je met deze mixen ging werken. Het zou gaan barsten en scheuren, maar het trekt alleen een beetje krom af en toe. Wat logisch is, want de verschillende soorten klei krimpen anders. Het grappige is dat dit zichtbare ‘handwerk’ nu de reden is voor de populariteit van mijn recycle-servies. Het is mijn best lopende product, handwerk is ‘in’. Wat alleen nog wel eens gebeurt, is dat mensen later eenzelfde mok, kom, kopje of bord willen. En dan werk ik natuurlijk alweer met andere restklei, die ik meestal krijg via de academie of collega-keramisten. Dat exact ‘matchen’ lukt dan niet, elk stuk is uniek. En dat is tegelijkertijd de charme.” 6 Aan de bak mei 2016

Wie: Klaas Kuiken (32) Wat: maakte meubilair van restmaterialen voor

inspiratie •

Industriepark Kleefse Waard (IPKW)

Waarom: “Ik heb afval nooit als afval gezien. Als kind maakte ik al de gaafste dingen van wat ik op de stort vond. Van vier fietsen één maken, je kent het wel. De opdracht vanuit IPKW om met restmaterialen van het park meubilair voor parkrestaurant De Waard te maken, paste daarom perfect. Samen met collega-productdesigner Luuk Wiehink ben ik alle bedrijven langsgegaan om te kijken welke materialen geschikt zijn voor het maken van meubilair. De IPKW-Collectie bestaat nu uit lampen van ouderwetse vezeldoekjes, stoelpoten, tafels en krukjes van Accoya hout, kuipstoelen van aramide en tafelbladen en zittingen voor krukjes van gerecyclede plastic flessen. Misschien zit er wel een oude petfles van jou tussen! We weten dat we met deze collectie het afvalprobleem niet kunnen oplossen, maar we kunnen wel bijdragen aan bewustwording. Daarom laten we ook gewoon de grove korrels van de petflessen aan de onderkant van de tafelbladen zien.“

‘Misschien zit er wel een petfles van jou tussen!’

Aan de bak mei 2016 7

welles, nietes!

Weg met de twijfel Zes bakken op een rij: wat moet waarin? En wat wordt er bijvoorbeeld van gemaakt?

PMD

GFT

Oud papier

Welles

Plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drankkartons (PMD) zoals plastic flesjes, vleesbakjes, plastic zakken, blikjes en melkpakken.

Groente-, fruit- en tuinafval in de brede zin van het woord, zoals etensresten (van botjes tot schillen), konijnenmest, kattenbakkorrels met milieukeur, koffiefilters, koffiedik en theezakjes.

Oud papier en karton zoals boeken, papier, kranten, tijdschriften en dozen.

Nietes

Bijvoorbeeld chipszakken, pannen, spuitbussen, speelgoed en tuinstoelen.

Bijvoorbeeld kauwgom, steekschuim (Oasis), sigaretten, (pot)grond, glas en metalen.

Bijvoorbeeld drankkartons, diepvriesverpakkingen, plastic zakken, vervuild papier en behang.

Dit wordt er bijvoorbeeld van gemaakt

speelgoed

compost

nieuwe boeken

8 Aan de bak mei 2016

gieter

biogas

wc-papier

de goede bak •

MEER INFORMATIE Op www.arnhem.nl/afval kunt u onder het ‘afval ABC’ precies lezen welk afval in welke bak moet en waar u de desbetreffende bakken kunt vinden.

Textiel

Elektrische apparaten

Glas

Welles

Textiel zoals kleren, schoenen (in paren samengebonden), lakens, gordijnen, theedoeken en handdoeken.

Afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA) zoals oude ovens, scheerapparaten, koelkasten, computers en spaarlampen.

Glazen voorwerpen zoals flessen, cosmeticaflesjes, kruidenpotjes en medicijnflesjes.

Nietes

Bijvoorbeeld matrassen, breigaren en zwaar vervuilde kleding en tapijt.

Bijvoorbeeld koelkasten met inhoud, pannen, door olie aangedreven apparaten, chemisch afval en glas.

Bijvoorbeeld bloempotten, ovenschalen, vlakglas, gloei- en spaarlampen, porselein en aardewerk.

Dit wordt er bijvoorbeeld van gemaakt

nieuwe kleding

bureaulamp

nieuwe flessen

knuffels

televisie

vazen Aan de bak mei 2016 9

zo doen wij het

Achter de voordeur Afval scheiden. Hoe doen zij het? Een kijkje achter de voordeur bij drie Arnhemse huishoudens.

Tekst: Maaike Kuyvenhoven Fotografie: Gerard van Bree

Elina Cerpa uit Geitenkamp

‘Het is supersupersimpel’ Theatermaakster Elina Cerpa werkt graag met afval. In 2014 won ze de Arnhemse Wijkprijs met het idee Muziekinstrumenten maken van afval. “Hergebruik is belangrijk. We moeten goed voor onze aarde zorgen.” “Tijdens een wandeling zag ik een kikker in een leeg blikje zitten. Hij kon er niet meer uit. Dat vond ik naar om te zien. Wat doet dat blikje daar? Ik heb kennissen die hun afval niet scheiden, dat begrijp ik ook niet. Het is pijnlijk om te zien hoe we de aarde mishandelen. We krijgen veel, en geven zo weinig terug. Het afval scheiden hier in mijn huis is supersupersimpel. De schillen - ik eet veel groente en fruit - gaan in dit afvalbakje op de grond, het restafval in het bakje ernaast. In de voorraadkast hangt mijn zak met plastic. De doos voor het oud papier staat hier ook, net als de bakken met afvalprulletjes die ik voor mijn werk verzamel. Ik kom overal spullen tegen die ik kan hergebruiken. Van alles is er al teveel op de wereld. We moeten hergebruiken. Heel soms, als ik heel chagrijnig ben, gooi ik wel eens een stuk papier bij het restafval. Maar dat voelt slecht. Aan de overkant van de straat staat de glasbak. Vlak voor het huis staan mijn containers. Alles is enorm goed gefaciliteerd. Daardoor vind ik het extra leuk om afval te scheiden. In Letland, waar ik vandaan kom, is de afvalindustrie niet zo ontwikkeld als hier. Gaan we Omgekeerd Inzamelen? Wat is dat? Ooohh… dat lijkt me fantastisch. Dan moet je je afval wel scheiden anders zit je in je eigen troep.” 10 Aan de bak mei 2016

Elina vraagt zich nog af waar de papieren aardappelzak met vetachtig laagje aan de binnenkant in moet. Bij het restafval. Het vettige laagje is waarschijnlijk plastic maar dat kan in het recycleproces nog niet worden gescheiden.

Familie Emerenciana uit De Laar-Oost

‘Hij wordt wel simpel van die kledingzakken’ Bij Sanne Emerenciana (36, beleidsmedewerker bij de gemeente) zit afval scheiden in haar natuur. Haar man, en collega, Leo (48) is er niet mee opgegroeid. Sanne: “Op Bonaire gaat alles in één container. Daar word ik helemaal zenuwachtig van.”

Sanne vraagt zich nog af waar het netje van de sinaasappels bij moet. Het is van plastic dus kan het bij het PMD.

Sanne: “De kinderen weten het ook, hoor: bananenschil op het aanrecht, plastic in dit bakje, papier daar en de rest hier. Voor batterijen hebben we dit glazen potje. Je wilt niet weten hoeveel batterijen wij gebruiken met al dat speelgoed. Deze fles met oud frituurvet staat al sinds december op het aanrecht. Die moeten we nou echt eens wegbrengen.” Leo (lachend): “Misschien kan je dan ook die zes zakken met kleren meenemen.” Sanne: “Hij wordt een beetje simpel van de kledingzakken die boven staan. De ene is voor het Leger des Heils. De andere voor de vluchtelingen in De Koepel. Ik zet ook veel spullen op de Weggeefhoek van Facebook. De oude keuken bijvoorbeeld. Hij was zo weg. Zodra iemand ‘m weer gebruikt, is het geen afval meer. Dat vind ik mooi. Wat ik wel lastig vind, zijn de luiers. Die kan ik naar het afvalbrengstation brengen maar dat vind ik letterlijk en figuurlijk een stap te ver. Het zijn er veel en het stinkt. Ik gooi ze daarom in de grijze container. Omdat in die container altijd nog plek is, is het wel verleidelijk om er nóg iets bij te gooien… Een stuk hout ofzo, of een kapot plastic krat. Maar ik weet dat het op het afvalbrengstation apart kan worden ingezameld.” Leo: “Wat ik fijn vind: doordat we meer scheiden, hebben we de grote prullenbak in de keuken niet meer nodig. Die stond altijd in de weg.”

Familie Bernds uit Immerloo

‘Plastic bewaar ik soms achter mijn bed’ Diny Bernds (56, kantinemedewerkster) woont met dochter Djamilla (23) en zoon Pascal (27) op tweehoog. Ze zien het afval van hogere verdiepingen wel eens naar beneden vliegen: “Maar elk jaar weer hang ik de afvalkalender in de hal van de flat.” “Wat is de moeite nou? Of ik dit dingetje nu links in de prullenbak gooi, of rechts in de verzamelzak voor plastic. Ik heb wel eens gekeken naar zo’n standaard waar je die verzamelzak in kan hangen zodat de zak mooi rechtop staat, maar die past niet in m’n keukenkast. De kalender met de dagen waarop het plastic wordt opgehaald, hang ik behalve in de hal van de flat, ook in ons halletje thuis. Om beurten brengen we het afval naar beneden. Als ik te veel plastic heb, bewaar ik het even achter mijn bed. Op het balkon wordt het nat. Het GFT doe ik nu bij het restafval. Als ik mijn bak met GFT, of zo’n speciale citybin, aan de straat zet, ben ik ‘m zo kwijt. Daar ga ik niet aan beginnen. Doppen en deksels van de glazen potten was ik af en neem ik mee naar mijn werk. Een collega zamelt ze in voor blindengeleidehonden en de carnavalsvereniging. Oud frituurvet giet ik in een lege plastic fles. Als ik op de fiets naar het winkelcentrum ga, neem ik ‘m mee naar de gele inzamelcontainer voor frituurvet die bij de supermarkt staat. Als je het vet door de gootsteen gooit, raakt je gootsteen verstopt. Daar heb je alleen jezelf maar mee.”

Diny vraagt zich nog af waarom er geen ondergrondse GFT-container is. Omdat ze niet schoon te houden zijn. Lees meer op pagina 14. Is uw minicontainer of citybin gestolen? De gemeente geeft u graag een nieuwe. Aan de bak mei 2016 11

Afval scheiden zó werkt het! in Arnhem Het hoe, wat en waarom van afval scheiden in Arnhem in 10 veelgestelde vragen.

Waarom moeten we ons afval scheiden? Kort gezegd: omdat de gemeente Arnhem afval ziet als grondstof. Al het afval dat thuis wordt gescheiden, kan worden hergebruikt. Kijk op pagina 8 en 9 maar eens wat er van afval wordt gemaakt. De slogan van de gemeente ten aanzien van afval is daarom: Afval? Laten we er wat van maken. Als we geen afval scheiden, moeten we ons afval verbranden. Dat is duur en niet goed voor het milieu. Bovendien raken wereldwijd grondstoffen en fossiele brandstoffen op. Daarom zetten we in op recycling.

De meeste MENSEN scheiden hun afval al. Kan het nog beter? Ja. Uit sorteerproeven is gebleken dat het huishoudelijk restafval nog veel herbruikbare stoffen bevat, zoals groente-, fruit- en tuinafval, papier en karton, plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drankkartons (PMD). Van een weggooi-maatschappij gaan we naar een circulaire economie. De landelijke ambitie is dat in 2020 75% van het huishoudelijk afval wordt hergebruikt en dat elke inwoner niet meer dan 130 kg restafval heeft per jaar. Als gemeente Arnhem sluiten we ons daar graag bij aan.

Hoe gaan we die doelen halen? De gemeente heeft gekozen voor een nieuw systeem om afval in te zamelen: Omgekeerd Inzamelen. Gebleken is dat door de invoering van Omgekeerd Inzamelen veel meer afval wordt 12 Aan de bak mei 2016

gescheiden (kijk op www.arnhem.nl/ oiprofs onder ‘De Resultaten’, ‘hoeveelheden afval’). Groot voordeel is ook dat je nu je restafval kunt wegbrengen op het moment dat het jou uitkomt.

Geldt Omgekeerd Inzamelen voor iedereen in Arnhem? Ja. Op basis van de positieve resultaten van een proef in 2014 heeft de gemeenteraad in juni 2015 besloten Omgekeerd Inzamelen in heel Arnhem in te voeren. Dat gebeurt in de periode 2016 tot en met 2018.

Betekent dit: hoe beter ik mijn afval scheidt, hoe minder ik betaal? Iedereen in Arnhem betaalt hetzelfde bedrag voor de afvalinzameling en -verwerking via de afvalstoffenheffing: eenpersoonshuishoudens betalen 181,68 euro, meerpersoonshuishoudens betalen 245,16 euro. Hier komen geen extra kosten bij voor het gebruik van de ondergrondse containers of het legen van de minicontainers. De gemeente investeert nu om in de hele stad Omgekeerd Inzamelen te kunnen invoeren, en heeft nu dus hoge kosten. De gemeente verwacht dat dit systeem op termijn gaat helpen de kosten voor afvalverwerking en -inzameling in de hand te houden. In een later stadium volgt de discussie met de gemeenteraad over eventuele invoering van een systeem op basis van ‘de vervuiler betaalt’.

Wat zijn de gevolgen voor verenigingen die NU HET papier inzamelen?

Bij het inzamelen van oud papier blijven verenigingen een rol spelen. Zij legen de minicontainers met papier in plaats van, zoals vroeger, de losse stapels en doosjes in de inzamelwagen mee te nemen. Vanzelfsprekend ontvangen zij daar een vergoeding voor. Maar er verandert ook wel iets voor de verenigingen. De inzameling van papier bij de hoogbouw vindt namelijk plaats met behulp van ondergrondse containers en deze worden geleegd door SUEZ.

Moet ik ver lopen naar de ondergrondse container voor restafvaL? Dat valt mee. De loopafstand bedraagt meestal 100 tot 150 meter. De gemeente heeft wel een vangnet gecreëerd voor huishoudens die het restafval echt niet zelf kunnen (laten) wegbrengen

vraag & antwoord •

VRAGEN? • Heeft u vragen of meldingen over de afvalinzameling in uw wijk? Bel SUEZ, tel. (026) 446 04 90. SUEZ (nieuwe naam van Sita) voert in opdracht van de gemeente de afvalinzameling uit en beheert de afvalbrengstations in Arnhem. • Heeft u vragen over Omgekeerd Inzamelen? Mail deze via omgekeerdinzamelen@arnhem.nl of kijk op www.arnhem.nl/ omgekeerdinzamelen • Of neem contact op met het Klant Contact Centrum van de gemeente Arnhem tel. 0900 1809.

naar een container in de buurt. Via wijkteams en coaches wordt ondersteuning dichtbij huis georganiseerd (zie ook pagina 18). De ervaring leert echter dat het vangnet niet vaak nodig is: blijkbaar worden er oplossingen gevonden met hulp van buren, vrienden, familieleden of verzorgers.

WAT IS EEN zwerfvuilKLEP? Door het invoeren van Omgekeerd Inzamelen worden er veel nieuwe ondergrondse containers voor restafval geplaatst. Deze containers zijn standaard voorzien van een zwerfvuilklep. Hier kan klein afval in. Om deze klep te openen, is geen afvalpas nodig. Containers die al waren geplaatst voor de invoering van Omgekeerd Inzamelen, hebben niet allemaal zo’n klepje. Suggesties voor bestaande containers waar een zwerfvuilklepje op zou moeten, kunnen gemaild naar afval@arnhem.nl.

Hoe gaan jullie om met afval dat naast de container staat? Bij de invoering van Omgekeerd Inzamelen zijn afvalcoaches actief in de wijken. Zij letten extra op verkeerd ‘afval-aanbiedgedrag’ en geven voorlichting over afvalzaken. Als het nodig is, roepen afvalcoaches de hulp in van collega’s van de afdeling Handhaving. In heel Arnhem mogen zij boetes uitschrijven wanneer er afval naast de container staat, maar zij houden wel rekening met een wenperiode voor bewoners in wijken waar Omgekeerd Inzamelen recent is ingevoerd.

Ik kan mijn afval wel scheiden, maar de gemeente gooit toch alles weer op één hoop? Nee. De gemeente heeft contracten met meerdere afvalverwerkers en heeft de verantwoordelijkheid om de juiste afvalstromen bij de juiste afvalverwerker

af te leveren. De inzamelbakken en inzamelwagens hebben daarom soms verschillende compartimenten, bijvoorbeeld bij de glasbakken en glasinzamelwagens. Dit is aan de buitenkant niet te zien en dat kan zorgen voor verwarring.

Hoe werkt Omgekeerd Inzamelen precies? Laagbouw

Hoogbouw

• PMD, papier en GFT-afval wordt bij u aan

• PMD, papier en restafval gooit u in

de straat opgehaald.

ondergrondse containers bij u in de buurt

• het restafval gooit u weg in een

• u kunt voor uw GFT-afval de citybin

ondergrondse container bij u in de buurt.

aanvragen bij SUEZ, tel. (026) 446 04 90.

• u opent de container voor restafval met

De citybin wordt voor u aan de straat geleegd.

uw afvalpas

• u opent de container voor restafval met

uw afvalpas

oude situatie

nieuwe situatie

Aan de bak mei 2016 13

‘Waarom staan nergens

alle containers bij elkaar?’ Arnhem voert een nieuw afvalscheidingssysteem in: Omgekeerd Inzamelen. Een aantal wijken werkt al met het nieuwe systeem, andere zijn pas eind 2018 aan de beurt. Wat verandert er precies? Inwoners stellen hun vragen aan de gemeente.

Tekst: Maaike Kuyvenhoven Fotografie: Gerard van Bree

NIEUW! Omgekeerd Inzamelen

Twee jaar geleden is de gemeente Arnhem gestart met het testen van Omgekeerd Inzamelen in drie wijken. De resultaten waren zo positief, dat de gemeente heeft besloten het systeem geleidelijk in de hele stad in te voeren. Geert Boonzaaijer, projectleider Omgekeerd Inzamelen: “We hebben definitief gekozen voor dit systeem waarbij het inwoners van Arnhem makkelijker wordt gemaakt hun afval gescheiden aan te bieden. Maar hun restafval moeten ze zelf wegbrengen. We willen dit systeem wel blijven verbeteren en horen daarom graag welke vragen bewoners hebben.”

Afvalcoaches Rogier Groenestein is coördinator van de afvalcoaches. Afvalcoaches zijn medewerkers van de gemeente die inwoners helpen bij het nieuwe inzamelsysteem. Theo Jans wil weten: “Hoe doen jullie dat dan? Bel je aan bij mensen?” Rogier: “Soms. We

‘Kan dat Omgekeerd Inzamelen niet wat sneller worden ingevoerd?’ lopen en fietsen rond in de wijk waar het Omgekeerd Inzamelen wordt ingevoerd zodat mensen ons hun vragen kunnen stellen. We noteren de plekken waar veel troep naast de containers staat. Minicontainers die op de stoep staan om te worden geleegd, openen we soms om te zien of mensen goed 14 Aan de bak mei 2016

hebben gescheiden.” Theo: “Dat vind ik best een inbreuk op de privacy. Weten mensen dat jullie dit kunnen doen?” “We zijn geen afvalpolitie. Als we zien dat in de containers het afval niet is gescheiden, bellen we aan om mensen te vragen of ze weten wat ze waar in moeten gooien. We leggen het hen graag uit. Op den duur zal het namelijk zo zijn dat ‘vervuilde’ containers zoals we ze noemen, niet worden geleegd.” Geert: “Maar het is goed dat u dit zegt. Dit gaan we duidelijker communiceren.” Els van Middelkoop: “Hoe lang lopen de afvalcoaches rond?” Rogier: “Een half jaar. Mocht het nodig zijn, dan bespreken we met elkaar of de afvalcoaches bij wijze van service nog langer in de wijk kunnen zijn.”

Vieze containers Els: “Ik woon in hoogbouw, en mis een ondergrondse GFTcontainer. Na het eten wil ik mijn schillen en restjes weggooien maar ik weet niet waar. De citybin die ik kan aanvragen, past niet op mijn kleine balkon.” Geert: “We zoeken nog naar een goede oplossing voor het GFT. Dit is de grootste afvalstroom die we hebben, dus we willen het goed regelen. Maar GFT is gevoelig voor rotting en het stinkt snel. Ook is het zwaar door het vocht dat in het afval zit. Ondergrondse containers zijn daarom niet echt geschikt. In Gooi- en Vechtstreek zijn ze wel bezig met een containertest. Die resultaten wachten we nu af.” Vincent ter Beek vertelt dat hij eens in de zoveel tijd zijn papier, plastic, glas en restafval in zijn auto laadt en een rondje rijdt op zoek naar ondergrondse containers: “Waarom staan ze nergens alle vier bij elkaar?” Geert: “Op weinig plaatsen in Arnhem is genoeg ruimte, vrij van kabels en leidingen, om vier

in gesprek • Els van Middelkoop

Geert Boonzaaijer

Theo Jans

Ilona van Angelen

Rogier Groenestein

Saowanee ter Beek-Pongpueng

Maaike Kuyvenhoven

Laura Thuis

Vincent ter Beek

containers bij elkaar te plaatsen. Ze moeten diep de grond in en we houden daarbij ook rekening met bijvoorbeeld niet gesprongen explosieven.” Ilona van Angelen: “Ik vind dat de containers wel beter onderhouden moeten worden. In de zomer kunnen ze echt stinken. En de platen waarop ze staan, plakken vaak.” Geert: “Bwaste, de producent van de containers, maakt ze twee keer per jaar schoon. Bij klachten hierover kun je in ieder geval de gemeente bellen.” Ilona: “Ik heb wel eens het 0900-nummer gebeld dat op de container staat, maar dat nummer is door de week alleen van negen tot vijf bereikbaar.” Vincent: “Dan ben ik aan het werk en niet met mijn afval bezig. Dat zouden ze anders moeten regelen.”

Twijfel Els: “Ik twijfel nog wel eens als het gaat om plastic: ‘Waar moeten die harde make-uppotjes in?’” Rogier: “Dat is verpakkingsmateriaal en kan gewoon in de PMD-zak en PMD-container. Sinds oktober 2015 mogen plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drankkartons bij elkaar: PMD.” Vincent: “Waarom mag dat? Die materialen hebben toch niets met elkaar te maken?” Rogier: “Klopt, maar de nieuwste sorteermachines kunnen deze stoffen heel makkelijk scheiden”. Els: “Nog iets: blauw glas, waar mag dat in?” “Blauw en rood glas mogen bij het groene”, zegt Rogier. Ilona woont in een wijk waar Omgekeerd Inzamelen is getest en wijst met haar handen aan hoe klein het zakje restafval is dat zij per week overhoudt. “En ik ben niet de enige. We doen het in Malburgen echt heel goed. Tijdens de test in 2014 hingen er een soort barometers in de startwijken die aangaven hoeveel papier en plastic er werd opgehaald

en hoe de hoeveelheid restafval naar beneden ging. Ik dacht eigenlijk dat het nooit zou lukken, maar van de drie startwijken was Malburgen Oost niet eens de slechtste.” Theo:“Als het

‘Ik woon in hoogbouw en mis een ondergrondse GFTcontainer’ zulke goede resultaten geeft, waarom voeren we het systeem dan niet wat sneller in de hele stad in?” Geert: “We hebben de tijd nodig om goede locaties voor de ondergrondse containers te vinden. We organiseren inloopavonden om inwoners de kans te geven hun mening hierover te geven. Zíj kennen hun wijk tenslotte het beste. En er zijn twaalf afvalcoaches beschikbaar, die kunnen niet de hele stad in één keer begeleiden.”

Geld Tot slot snijdt Vincent het onderwerp geld aan: “Wordt er bijgehouden hoe vaak en hoeveel kilo ik straks in de containers voor restafval gooi? Word ik daar op afgerekend? Ik ga bijvoorbeeld vaak met mijn vrouw de uiterwaarden in om zwerfvuil te verzamelen. Ik gooi regelmatig een afvalzak vol troep die niet van mij is, weg. Als blijkt dat ik daarvoor moet betalen, doe ik dat niet meer.” Geert: “We vinden het belangrijk dat mensen elkaar helpen bij het verminderen van de afvalberg en het scheiden van afval. Op dit moment word je niet afgerekend op het aantal keer dat je restafval weggooit. Je betaalt al via de afvalstoffenheffing.” Aan de bak mei 2016 15

Kinderen volgen hun afval

‘SUEZ bedankt, SUEZ bedankt SUEZ, SUEZ, SUEZ bedankt’

Groep 7/8 van de Hugo de Grootschool uit het Arnhemse Broek ontdekt tijdens een bijzondere buitenles waarom afval scheiden zo belangrijk is. “Kun je daar weer beton van maken dan? Cool!”

Tekst: Laura Thuis Fotografie: Anne Hamers

1 Ingrid Hoffmann van het Natuurcentrum Arnhem gooit een volle afvalbak leeg op tafel: “Wat is het eerste dat je nu denkt?” “Vies”, “Gatverdarrie”, “Dat stinkt!” Ingrid: “Maar als ik nu vertel dat je van deze oude plastic flesjes weer een tuinstoel of speelgoed kunt maken. En van het papier weer nieuw papier? Dan ligt hier eigenlijk geld op tafel, geen afval!”

2 Aaliya: “Maar waarom ligt afval soms op een vuilnisbelt als het geld waard is?” Ingrid: “Goede vraag. Vroeger wisten we nog niet zoveel van afval. We dachten dat we genoeg grondstoffen hadden en gooiden spullen gewoon weg. Maar grondstoffen worden steeds schaarser. Daarom proberen we nu zo veel mogelijk afval opnieuw te gebruiken. Een kringloop van grondstoffen dus, net als in de natuur.”

Ook met de klas naar het afvalbrengstation? Medewerkers van SUEZ geven op de Arnhemse afvalbrengstations (Beyerinckweg 9a en De Overmaat 17) graag een toelichting op de verschillende soorten afval en laten zien wat er met de verschillende afvalstromen gebeurt nadat ze zijn ingezameld. Rondleidingen zijn mogelijk voor groep 5 tot en met 8. Meer informatie: (026) 446 04 90 (SUEZ servicelijn). 16 Aan de bak mei 2016

3 Ingrid: “Zullen we eens kijken of we samen tot oplossingen kunnen komen? We kunnen afval verminderen. Want wat je niet aan afval produceert, hoeft ook niet verwerkt te worden. Spullen opnieuw gebruiken, kan ook. En tot slot: als je toch afval hebt, kun je ‘t scheiden. Want dan worden de grondstoffen weer hergebruikt.”

reportage •

4 Norah: “Je kunt een nieuw kladblok maken van oud papier.” Idries: “Drinken moet je gewoon in je drinkbeker doen.” Ingrid: “Goede ideeën allemaal! We gaan naar buiten voor de afvalrace. Eens kijken of jullie weten welk afval in welke bak moet.”

“En… kom allemaal dichterbij. De maïskolf ligt in de groene bak. Goed. De kranten en eierdozen bij oud papier, ook goed. En dan dat pakje Sportlife, die is lastig hè? Het papieren hoesje mag bij het oud papier, maar het plasticje waar de kauwgom in zit, heeft een dun folielaagje. Daarom moet het bij het restafval. Nu gaan we naar het afvalbrengstation. We nemen het gescheiden, herbruikbare afval mee om daar in te leveren.”

Geert Steeghs van SUEZ: “Welkom! Ik zie dat jullie allemaal afval hebben meegenomen. Gaan we eens kijken in welke containers alles hoort en wat er van gemaakt kan worden. Zien jullie die hoge container daar? Daar worden bijvoorbeeld batterijen, tl-buizen en gloeilampen apart bewaard. Want als die samenkomen, kan er een ontploffing komen. Daarom doen we die container ‘s avonds altijd goed op slot.”

Geert: “Wie heeft er plastic flesjes mee?” Idries: “Waar gaan die trouwens heen?” Geert: “Naar een sorteermachine in Rotterdam.” Geert: “En weten jullie wat je van oud frituurvet kunt maken? Biodiesel, daar kun je een auto op laten rijden!”

Ali, kijkend naar het bouwen sloopmateriaal: “Dus je kunt hier weer nieuw beton van maken, zoals deze vloer hier? Dat wist ik niet. Cool! Ik had niet zo veel verstand van afval.” In de huifkar terug naar school zingt de hele klas: “SUEZ bedankt, SUEZ bedankt, SUEZ, SUEZ, SUEZ bedankt.”

Ook aan de slag met de leskist ‘Afval, verzin wat beters?’ Met de leskist van het Natuurcentrum Arnhem komen in vijf lessen verschillende thema’s rond huishoudelijk afval aan de orde. Naast de afvalrace (zie hierboven) zoeken kinderen uit hoe afval wordt gescheiden en worden ze uitgedaagd om boodschappen te doen met zo weinig mogelijk verpakkingsmateriaal. Meer informatie: (026) 377 54 64 (Natuurcentrum Arnhem). Aan de bak mei 2016 17

samen aan de bak

rondje Arnhem Zwerfvuil opruimen met kinderen, verpakkingsvrij winkelen, oude onderbroeken door de shredder… Er zijn veel Arnhemmers met steengoede ideeën om de afvalberg te verminderen. En bij die lokale initiatieven snijdt het mes vaak aan twee kanten.

Siza

Glas ophalen voor de buren

Cliënten van Siza helpen buurtbewoners met het wegbrengen van glas en restafval. Het glas doen ze al jaren, het idee voor het restafval kwam met de invoering van Omgekeerd Inzamelen. Er zijn tenslotte mensen die hun zak restafval niet zelf kunnen wegbrengen.

Vangnet

18 Aan de bak mei 2016

Chocola Collega-participatiecoach Chantal Opperman zorgt er met de bewoners van activiteitencentrum De Laar voor dat het glas van buurtbewoners wordt weggebracht. Ook hebben de cliënten vijf prullenbakken in De Laar West geadopteerd. Chantal: “Elke eerste dinsdag van de maand zetten de buurtbewoners hun kratje glas neer. Die brengen we, met een bolderkar van gemeente, naar de glasbak. De prullenbakken legen we wekelijks. En als we dan toch buiten lopen, nemen we onze grijper mee om zwerfvuil op te ruimen. Door dit werk hebben we veel meer contact met buurtbewoners. Als we langslopen wordt er naar ons gezwaaid en getoeterd. Soms krijgen cliënten als bedankje een reep chocola. Dan glimmen ze.”

Fotografie: Al Hajem

Ook de gemeente is blij dat dit ‘vangnet’ er is. Geert Boonzaaijer, projectleider Omgekeerd Inzamelen: “Ouderen en mindervaliden die het restafval echt niet zelf kunnen wegbrengen, moeten kunnen rekenen op hulp. De gemeentelijke wijkteams beoordelen de hulpvragen en kunnen Siza inschakelen.” Dat in dit verhaal het mes aan twee kanten snijdt, blijkt uit de ervaringen van Cindy Schrauwers en Chantal Opperman. Cindy is participatiecoach bij Siza op De Buitenplaats: “Door het wegbrengen van afval helpen we inwoners van Arnhem en hebben we een mooie klus voor onze cliëntmedewerkers. Wij doen dit ook omdat we het onze cliënten gunnen om een zinvolle bijdrage te leveren aan de samenleving.

Dus kom maar op, wijkteams. Wanneer wij namen en adressen ontvangen, zorgen wij dat het afval wordt opgehaald.”

lokale initiatieven •

Donderdag is zwerfvuildag Onder de noemer ‘donderdag = zwerfvuildag’ ruimen buurtbewoners uit Rijkerswoerd zwerfvuil op. Donderdag om 19.30 uur ontmoeten ze elkaar op Het Groene Plein (what’s in a name) tussen Kruisstraat, Marga Klompélaan en Joop Den Uylsingel. Online ontmoeten ze elkaar in de Facebookgroep ‘Zwerfie6836’. Van elke opruimactie maken ze een foto - een zwerfie - en zetten die op Facebook of Twitter: #zwerfie6836. Of, zoals ze het zelf verwoorden in hun vier-stappen-plan: 1. Pak, 2. Klik-klak (foto maken), 3. In de bak 4. Bakkie doen.

zwerfie 6836

WAAROM AFVAL PRODUCEREN Loesje

ALS HET TOCH WORDT WEGGEGOOID

Loesje: “Soms, als ik een boterhamzakje zie zwerven op straat, vraag ik me af waar afval vandaan komt en vooral waar het naartoe gaat. Dan bedenk ik me dat afval een groot probleem is dat voorkomen moet worden. Daarom schrijf ik erover. Ik wil mensen bewust maken van hoe ze met hun afval omgaan, zodat er nooit meer boterhamzakjes of ander afval over straat hoeft te zwerven. En daar wordt de wereld een stuk mooier van.”

Postbus 1045 6801 BA Arnhem www.loesje.nl

winkels

Verpakkingsvrij winkelen in Arnhem

10 winkels in Arnhem waar je aankopen mee naar huis neemt in zelf meegebrachte potjes, zakjes en bakjes: • • • • • • • • • •

Keurslager De Haas, Achter de coulissen 4 Bakkerij Hilvers, Achter de coulissen 1 Mimint Bio Market, Turfstraat 15 De groene vos, Hommelseweg 41 Simon Levelt, Koningstraat 79 Bakkerij Tom van Otterloo, Graaf Lodewijkstraat 2 Rawsome, Brouwersplein 7 Simply Delicious, Burgemeester Weertsstraat 73 De Tuinen, Hanzestraat 199 En... de markt!

Dit lijstje en de foto zijn van Yvonne Renckens van www.Yfairproductions.nl

Aan de bak mei 2016 19

• lokale initiatieven Duurzame mode

Awearness Fashion

Gemeente Arnhem

Consumenten, ontwerpers en retailers moeten elkaar op weg naar een meer duurzame mode-industrie versterken, stellen Wilma Mulder en Jeannette Ooink van Awearness Fashion. Zo kan tijdens het ontwerp- en maakproces door een innovatieve werkwijze snijafval worden beperkt. Houdt een ontwerper daarbij ook nog rekening met “the end of life” van een kledingstuk, dan creëer je geen toekomstig afval, maar nieuwe grondstof. De circulaire economie, wil Awearness Fashion maar zeggen, is in de mode-industrie een heel logische stap: grondstoffen en transport zijn duur en het is winstgevend om materialen te hergebruiken. In Arnhem zijn mooie voorbeelden te vinden: DutchSpirit, Hiernamaals, NetA, Bartinki, Reshare en Jofel. En geef zelf je kleding een langer leven: laat het maken in het Repair Café, ruil je kleding met vriendinnen en als je je textiel – dus niet alleen je kleding maar al je huishoudelijk textiel – in de textielbak doet, dan komt het goed terecht. Zélfs die oude onderbroek. Die gaat door de shredder en kan dan nog prima dienst doen als isolatiemateriaal.

Afval scheiden is dubbel scoren!

De gemeente stimuleert afvalscheiding in Arnhem met een scala aan maatregelen. De meest opvallende daarvan is het ‘Omgekeerd Inzamelen’ (zie ook pagina 14). Daarnaast start de gemeente met de proef ‘Schoon Belonen’: sportclubs en basisscholen gaan plastic flesjes, blikjes en drankkartons scheiden en de gemeente haalt het gratis op. Dit is bijzonder want de gemeente is formeel verantwoordelijk voor het inzamelen van huishoudelijk afval van inwoners. Scholen en bedrijven moeten het in principe zelf organiseren. Arnhemse sportclubs die zich hebben verenigd in Arnhem United gaven aan dat zij meer afval wilden scheiden. Tegelijkertijd startte de landelijke pilot ‘Schoon Belonen’ waar de gemeente aan mee kon doen. Resultaat: binnenkort gooien Arnhemse sporters en leerlingen hun lege flesjes en blikjes in een speciale bak en wordt dit afval hergebruikt. Ook als werkgever probeert de gemeente Arnhem afvalscheiding te stimuleren. Bij elke werkplek in het Stadhuis en het Stadskantoor staat een prullenbak voor papier en een prullenbak voor restafval. Bij de koffieautomaten staat een ton voor plastic bekertjes. Iedere week halen de koffieleveranciers deze tonnen op en brengen ze naar recyclebedrijven. Daarnaast worden elektrische apparaten zoals computers en mobieltjes veilig verwerkt, net als chemisch afval zoals toners. Dit jaar breidt de gemeente haar interne afvalscheiding uit met GFT en PMD.

Kinderen ruimen zwerfvuil op

KinderWijkteam

Van maandag tot en met vrijdag, van Klarendal tot Rijkerswoerd, trekt Mike Hoose erop uit met een clubje kinderen, vuilniszakken en grijpers om zwerfafval op te ruimen. Mike vindt dat iedereen zijn steentje bij te dragen heeft aan “het verdedigen van de natuur”. Hij begint bij basisschoolkinderen in de leeftijd van 7 tot 12 jaar. Zij zijn immers de volwassenen van later. De volwassenen van nu laat Mike trouwens een mooi voorbeeld zien als hij met zijn kinderen door de wijk loopt. Hij hoopt natuurlijk dat de kinderen uit zijn Kinder-Wijkteam niet meedoen aan de “snoeproutes” van school naar huis. 20 Aan de bak mei 2016

En dat ze straks geen afval uit het raampje van hun auto gooien. On the way leren de kinderen hoe lang het duurt voordat een bananenschil of een blikje zijn verteerd door de natuur. Ook verfraaien ze de wijk met bloemen, en versieren ze houten vogelhuisjes die ze in de wijk ophangen. Mochten ouders nu denken: dat is leuk voor mijn kind! Op www. hetkinderwijkteam.nl kun je kijken of Mike actief is in jullie wijk. Hij is trouwens altijd op zoek naar betrokken ouders die mee willen helpen bij de begeleiding van de kinderen en naar volwassen bewoners die de handen uit de mouwen willen steken tegen het zwerfafval.

Fotografie: 2switch

Schatgraven bij 2switch Wie 2switch aan de Westervoortsedijk regelmatig bezoekt, weet hoe fijn schatgraven het er is. Op zoek naar een mooie vaas, spiegel of jas? Grote kans dat je het er voor een aantrekkelijk prijsje vindt. â&#x20AC;&#x153;2switch heeft een kloppend hart voor mooie spullen die een tweede leven krijgenâ&#x20AC;?, zeggen ze zelf. Extra prettig: door spullen een tweede leven te geven, ontlasten we het milieu. Met hergebruik van 1 ton huisraad, 2switch besparen we maar liefst 1 ton CO2-uitstoot. Goed om te weten als de speciale textielzak van 2switch weer in de bus valt. Gebruikte kleding kan hierin worden gedaan en aan de straat worden gezet. Andere gebruikte spullen kunnen naar de Westervoortsedijk worden gebracht.

Aan de bak mei 2016 21

• lokale initiatieven Bloei! je mee? Het platform Bloei! in Arnhem (www.bloeiinarnhem.nl) wil “inspiratie bieden voor een nog duurzamer, groener en socialer Arnhem”. Voorzitter Ellen Karis: “Door kleine dingen te veranderen in je leefstijl, kun je al een verschil maken. Neem bijvoorbeeld altijd een klein opvouwbaar tasje mee, zodat je nooit een tas in de winkel hoeft te kopen. Of afval op straat hoeft te gooien. Ik vind het vreemd dat mensen het gewoon vinden om afval op straat te gooien. Alsof de buitenruimte een afvalbak is. Dan hou je toch niet echt van je stad? Een Koningsdag waar je tussen de afvalhopen wandelt, heeft niets feestelijks. Dat kan heel anders. En met nog minder restafval kunnen we met het uitgespaarde geld wel een echt leuk feest vieren. Bloei je mee?”

Bloei!

Spelen met afval De Arnhemse productdesigner Luuk Wiehink tovert plastic verpakkingen uit de supermarkt om in speelgoed. Een champignonbakje wordt een autootje, een bakje voor krabsalade een tank. Wiehink: “Die plastic verpakkingen zijn van uitzonderlijk hoge kwaliteit. Het is zonde dat ze zo’n korte levensduur hebben.” Met hitte en een vacuüm verandert hij waar nodig de vorm van de kunststof en brengt hij reliëf aan. Toebehoren als een kanon of roeispanen zijn zo gekozen dat ze in elk huishouden te vinden zijn. Is het speelgoed al te koop? “Ik voer gesprekken met een niet nader te noemen supermarktketen.”

Luuk Wiehink

Rijnstate Arnhem

11.000 kilo plastic per jaar

Rijnstate is vijf jaar geleden als eerste ziekenhuis van Nederland gestart met het apart inzamelen van plastic afval. Aan het begin deden alleen het personeelsrestaurant en het magazijn mee, inmiddels scheiden 25 afdelingen fanatiek hun plastic. Een behoorlijke klus. Zeker wanneer je je bedenkt dat door strenge hygiënische eisen plastic uit medisch afval bijvoorbeeld niet bij het gewone plastic mag. En plastic weegt niet veel, maar neemt veel ruimte in. In vier jaar tijd is de hoeveelheid ingezameld plastic verdubbeld van 5.500 kg plastic afval in een jaar, naar rond de 11.000 kg. Rijnstate scheidt naast plastic en medisch afval vijftien verschillende soorten

22 Aan de bak mei 2016

chemisch afval en onder meer hout, oud ijzer, bouwafval, grof afval, elektronica, papier, karton, privacy papier en glas. Door de strenge regels van een ziekenhuis wordt elke afvalstroom als bedrijfs- c.q. ziekenhuisafval gezien. Hierdoor is het niet altijd mogelijk om álle afvalstromen gescheiden in te zamelen. Voor het ziekenhuis brengt dit simpelweg te veel kosten met zich mee. Maar wat mogelijk is, doen ze. Freddy van der Kolk, hoofd facilitaire voorzieningen: “We maken continu de afweging tussen patiëntveiligheid en duurzaamheid. Onze boodschap is: als wij als ziekenhuis afvalstromen kunnen scheiden, dan kan een privéhuishouden dat zeker. Dus gewoon doen!”

contact en colofon •

Repair Café Arnhem

Dit is de eerste uitgave van Aan de bak. Wij zijn benieuwd wat u ervan vindt. Mail ons via: afval@arnhem.nl, o.v.v. ‘Aan de bak’. Aan de bak is op te vragen via ditzelfde mailadres en digitaal te bekijken op www.arnhem.nl/ aandebak.

• Vragen over omgekeerd inzamelen: omgekeerdinzamelen@arnhem.nl

Repair Café Arnhem Stofzuigers, broodroosters, printers, kapotte beeldschermen van telefoons, kleding: het kan allemaal worden gerepareerd door de vrijwilligers van een van de vijf Arnhemse Repair Cafés. Daan van der Gun is organisator van het Café in De Groene Vos: “We doen dit zodat je niet gedachteloos iets weggooit en naar de Media Markt stapt om een nieuwe te halen, maar ook om je reparatieskills bij te houden en om te leren wat er kapot kan gaan aan een printer, wekker of vul maar in. Samen met de klant duiken we in het kapotte apparaat om ‘m te fixen.”

• De inzameldagen op uw adres: www.arnhem.nl/afvalwijzer. Hier kunt u de afvalwijzer van uw eigen adres downloaden. Wanneer u uw postcode invult, krijgt u een jaaroverzicht en ziet u precies wanneer welke soort afval aan de straat wordt opgehaald. • Meldingen: www.arnhem.nl/melding of gemeente Arnhem tel. 0900 1809. • Op www.afvalbalie.nl of de SUEZ servicelijn ((026) 446 04 90) kunt u terecht voor het aanvragen van een afvalpas, afspraken voor het ophalen van grof huisvuil en grof tuinafval, het aanvragen van minicontainers en de citybin en vragen aan SUEZ over de afvalinzameling. • Grote elektrische apparaten en herbruikbaar huisraad laten ophalen: www.2switch.nl of 0900 0205. • Meer informatie: www.arnhem.nl/afval

Prijsvraag

Deze Aan de bak is gedrukt met bio-inkt op FSC-gereycled papier.

Ontwerp een miniafvalbrengstation Dat er veel creativiteit rondom afval bestaat, blijkt wel uit dit magazine. Ontwerp jij een mini-afvalbrengstation voor in huis (lees ook het voorwoord van de wethouder op pagina 3)? De gemeente Arnhem beloont het beste idee met een zestiendelig recycle-servies van de Arnhemse Esther van Groeningen (zie ook pagina 6) ter waarde van ruim 250 euro.

Daarnaast legt de gemeente het winnende concept voor aan een producent. Op www.arnhem.nl/ aandebak staan de exacte spelregels.

Aan de bak (mei 2016) is een uitgave van de gemeente Arnhem Concept & realisatie Met Kop en Staart, versterkende verhalen (Maaike Kuyvenhoven en Laura Thuis) in samenwerking met de gemeente Arnhem Vormgeving Grafische Studio, gemeente Arnhem Druk Coers & Roest Met dank aan alle mensen die hebben meegewerkt aan Aan de bak Lezers kunnen geen rechten ontlenen aan de inhoud van dit blad. Zonder toestemming van de gemeente Arnhem mogen teksten en beelden niet worden gekopieerd of vermenigvuldigd.

Aan de bak mei 2016 23

Doe mee! Afval? Laten we er wat van maken. Speelgoed bijvoorbeeld, of stropdassen. Doe mee met afvalscheiding. We moeten samen aan de bak!

handje compost

repaircafé

Het Arnhemse verhaal achter de memory-kaartjes Oude elektrische apparaten Oude elektrische apparaten kun je laten maken in het Repair Café Arnhem. Op verschillende plekken in de stad worden Café’s gerund door vrijwilligers. Vergeet geen fooi in de pot te doen! PMD Van champignonverpakkingen maakt de Arnhemse productdesigner Luuk Wiehink kinderspeelgoed. Met hitte en een vacuüm kan kunststof elke gewenste vorm aannemen. Eenmaal afgekoeld behoudt het zijn vorm. Glas In de oven verwarmd glas kun je vervormen door er lucht in te blazen. Hoe dunner het glas, hoe meer het opbolt. Gemaakt door de Arnhemse productdesigner Klaas Kuiken.

GFT De gemeente Arnhem laat het GFT-afval ophalen door SUEZ. Daarna wordt er compost van gemaakt in de composteringsinstallatie van Attero in Wilp. De compost wordt gebruikt in parken en in uw eigen (moes)tuin. Textiel Van de garens uit oude KLM-kleding worden door het Arnhemse kledingbedrijf DutchSpirit deze nieuwe stropdassen gemaakt. Op alle kleding die je bij DutchSpirit koopt, zit bovendien statiegeld. Alles voor de kledingkringloop. Papier Dit afvalblad is gedrukt op papier met het FSC Recycled label. Afval? Laten we er wat van maken in optima forma dus.