Sport en de Stadsprogramma's

Sport

en de stadsprogramma’s

2

Sport en de stadsprogramma’s Uit het overzicht dat hier wordt gepresenteerd blijkt duidelijk dat sport, in diverse gedaanten, bijdraagt aan het realiseren van de doelstellingen van de stadsprogramma’s. Het is geen ‘toeval’ dat we zoveel verschillende sportonderdelen kunnen noemen die bijdragen aan het vergroten van de aantrekkelijkheid van onze stad, het verbeteren van de woon- en leefomgeving, het stimuleren van participatie en het voorkomen of verminderen van zorg.

Het is nog niet zo dat we sport heel bewust inzetten bij het behalen van de doelstellingen van de stadsprogramma’s. Hier kunnen we dus nog beter presteren! Bij het uitwerken van de nieuwe sportvisie kan een sterkere relatie gelegd worden met de doelstellingen van elk van de stadsprogramma’s door het stellen van de volgende vraag: “Kan sport bijdragen aan het realiseren van de doelstelling van dit stadsprogramma en zo ja, hoe kan dit worden aangepakt?”.

Op die manier wordt per stadsprogramma altijd een koppeling gemaakt tussen doelstelling en sportactiviteit en kan er ook daadwerkelijk gestuurd worden via de ‘sportknop’.

Arnhem is een echte sportstad. Wij zijn niet voor niets gekozen tot de beste sportstad van het jaar.

Arnhem is één van de vijf steden met een CIOS en één van de vier steden met een centrum voor sport en onderwijs. Samenwerking tussen instellingen, de duizenden sportvrijwilligers, de vele sportverenigingen, bedrijfsleven en de gemeente biedt enorm veel kansen voor de toekomst!

Gerrie Elfrink Wethouder sport 3

Doelen van stadsprogramma 1

Doelen van stadsprogramma 2

Doelen van stadsprogramma 3

Doelen van stadsprogramma 4

Arnhem Aantrekkelijke

Verbeteren woon- en

Participatie en werk

Zorgzame stad

centrumstad

leefomgeving

• De unieke kwaliteiten van Arnhem behouden, verder uitbouwen en bekend maken.

• Sterke en kansrijke, onderscheidende econo­mische sectoren versterken.

• Een samenhangende ontwikkeling van de binnenstad stimuleren.

• Een betere, fysieke en digitale, bereik­baar­ heid realiseren.

• Toename van het aandeel huishoudens met midden- en hogere inkomens en toename van het aandeel koopwoningen van 35 % in 2004 naar 50% in 2016.

• Toename van sociale kwaliteit en afname van de overlast in stad en wijken en toename van de subjectieve veiligheid in stad en buurt.

• Toename van de waardering van de open­ bare ruimte (zowel groen als stenig) en deze ruimte in Arnhemse wijken op een aangepast niveau onderhouden.

• Zo min mogelijk mensen in een uitkerings­ situatie terecht laten komen en substantiële vermindering van het aantal (langdurig) werklozen.

• Substantieel meer Arnhemmers verrichten betekenisvolle activiteiten naar hun mogelijkheden.

• Participatie vergroten door belemmeringen bij mensen weg te nemen, met name taal­ achterstand.

• Verbeteren van de aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt met aandacht voor de relatie tussen onderwijs en arbeids­ markt.

• Vergroten van aandacht voor ontwikkelingen op de lange termijn zoals bijvoorbeeld demo­grafie van de beroepsbevolking.

• Krachtiger maken van jongeren en vol­was­ senen die kampen met ernstige problemen (bijv. combinaties van ver­slaving, schulden, psychosociale problemen, etc.) en het beter inspelen op en definiëren van hun zorgbehoefte, zodat zij de regie op hun eigen leven zoveel mogelijk kunnen terug­ pakken en weer normaal gaan functioneren.

• Een goed lopende keten van zorg en onder­steuning die (ook) per wijk zichtbaar aanwezig is.

• Vergroten van maatschappelijk actief burgerschap, versterken van sociale netwerken en versterking van het ondernemerschap.

De doelstellingen van de stadsprogramma’s worden elk jaar aangepast aan de actualiteit. Eén van de focuspunten van de stadsprogramma’s is om de maatschappelijke functie van sport te verbreden. Sport draagt in belangrijke mate bij aan het meedoen in de (lokale) samenleving en vergroot de betrokkenheid van mensen ten opzichte van elkaar. Bij sport gaat het om veel meer dan sporten bij een vereniging, topsport of recreatief sportbedrijven; het gaat ook om de betrokkenheid van sportclubs bij maatschappelijke initiatieven voor jong en oud en de relatie met welzijn en gezondheidszorg (preventie). Sport levert bijdragen aan het realiseren van de doelen van alle vier de stadsprogramma’s. Hoe kan sport in de nabije toekomst nog meer bijdragen aan de realisatie van de stadsprogramma’s? Welke mogelijkheden zien we bijvoorbeeld als het gaat om de inrichting van de openbare ruimte. Hoe kunnen we nog meer rekening houden met de sportende mensen?

Een andere vraag is bijvoorbeeld hoe sport nog meer kan bijdragen aan het krachtiger maken van jongeren die maatschappelijk dreigen uit te vallen. Kan sport jongeren weer toeleiden naar school en vervolgens naar werk? Het is ook interessant om “anders om te denken”: wat kunnen de stadsprogramma’s in de toekomst nog meer voor sport betekenen? Deze vraag is een aanknopingspunt bij de verdere uitwerking van de programma’s en het gesprek met partners in de stad. Ter illustratie de volgende vragen:

Hoe kunnen wij de unieke kwaliteiten van Arnhem in zetten om “Sportstad” te blijven?

4

Hoe kan de openbare ruimte zodanig worden ingericht dat sporten nog aantrekkelijker wordt voor de bewoners?

Is het mogelijk om bij de aanpak van taalachterstand ook sport als hefboom te gebruiken?

Hoe kunnen sociale netwerken sportdeelname stimuleren?

Arnhem Sportstad 2011

5

6

1

Aantrekkelijke centrumstad Sport als middel om de doelen van het stadsprogramma te bereiken: • Unieke kwaliteiten van Arnhem behouden, verder uitbouwen en bekend maken.

• Sterke en kansrijke, onderscheidende economische sectoren versterken.

De volgende voorbeelden laten zien dat sport als middel gezien kan worden om de doelen van dit stadsprogramma te bereiken. Het zijn voorbeelden die laten zien dat Arnhem als centrum stad sterker en aantrekkelijker kan worden met de komst van een Arnhem Hal, met ambities voor de Olympische spelen of met een goed sportaanbod voor studenten. Arnhem kan zich hiermee onderscheiden en haar concurrentie positie in het land versterken.

7

1. Arnhem Hal op Papendal

2. De ambitie van

3. Bridge to Bridge loop

Olympische plan 2028

in de eredivisie!

/Nederland sportland

Nationaal sportcentrum Papendal is aan­gewezen als één van de vier nationale centra voor topsport en onderwijs.

Op Papen­dal komt de Arnhem Hal: een trainings­hal voor vele takken van sport op Olympisch niveau, bestemd voor top­ sporters en voor Arnhemse sporters. De hal is allereerst bestemd voor topsporterts die fulltime op Papendal - Arnhem wonen, trainen en studeren of die hier enkele dagen per week komen trainen. Het gaat in totaal om zo’n 500 topsporters en om verschil­lende nationale sportselecties waar­onder atletiek, badminton, handbal, rolstoel­basketbal, taekwondo, volleybal en verschillende wielerdisciplines. Daarmee draagt Papendal - Arnhem bij aan de verdere ontwikkeling van Nederland tot topsportland.

De kansen op sportieve successen bij de Olympische Spelen groeien, evenals de kans op de toewijzing van de Olympische en Paralympische Spelen 2028 aan Nederland. De Arnhem Hal is, zoals de naam aangeeft, ook bestemd voor het Arnhemse sportleven. Buiten de topsport­ trainingsuren kunnen Arnhemse sport­ verenigingen en sporters gebruik maken van de hal met zijn uitgebreide sport- en trainingsfaciliteiten.

8

4. Vitesse: voetbalclub

2016 De ambitie is om met sport in de volle breedte een bijdrage te leveren aan Nederland Sportland, met veel positieve effecten nú en in de toekomst. Met de organisatie van de Olympische en Paralympische Spelen van 2028 in Nederland als inspirerend perspectief en mogelijke uitkomst.

Het Olympisch Plan 2028 formuleert acht ambities. Die betreffen de topsport, de breedtesport, de sociaal-maatschappelijke effecten, welzijn, economie, ruimtelijke ordening, de organisatie van evenementen en de media-aandacht. De provincie Gelderland maar ook de gemeente Arnhem willen verder met het plan. Het regionaal kiezen voor G-sport (voor mensen met een beperking), meer inzetten op talentontwikkeling en betere afstemming tussen de betrokken partijen zijn voorbeelden van talentontwikkeling.

Dit is een evenement dat meer sportdeel­ name onder alle lagen van de bevolking stimuleert. Het is een evenement dat ont­vankelijk is voor de historische context (Slag om Arnhem). Het wordt gehouden in de herdenkings­maand en loopt over her­ denk­­ingsgrond. Het past bij de identi­teit van de stad, maakt gebruik van haar kwali­ teiten en wordt door haar gedragen.

De Bridge to Bridge loop is een evenement dat streeft naar een evenwichtige mix tussen mensen, milieu en opbrengst (People, Planet, Profit) zodat het evene­ ment een gezonde toekomst tegemoet kan gaan.

De Bridge to Bridge loop is een evenement waarvoor je naar Arnhem komt en waar­ voor je in Arnhem blijft: als deelnemer, als toe­schouwer en als inwoner van Arnhem.

De Bridge to Bridge loop met meer dan 6.000 deelnemers en even zoveel bezoekers het grootste en meest attractieve breedtesportevenement dat jaarlijks in Arnhem en directe omgeving op een duur­ zame wijze georganiseerd wordt.

Het sportbedrijf Arnhem richt zich in de onder­steuning op deelname jeugd en vol­ wassenen teams. www.bridgetobridge.nl

De geschiedenis van Vitesse gaat terug tot 1892! Toen werd de cricketclub “Vitesse” opgericht. Kort daarna is de club uitgebreid met een voetbal- en atletiekafdeling. Nu is Vitesse een club die geworteld is in de samenleving.

Vitesse hoort bij Arnhem en de regio.

Als goed presterende voetbalclub in de eredivisie zorgt Vitesse voor veel beweging, uitstraling en sportbeleving in de stad. Zie ook Vitesse betrokken op pagina 24.

5. GelreDome

Het grootste theater van Nederland met muziek en sportevenementen van hoog niveau en met ruim één miljoen bezoekers per jaar. Het evenementen­ complex is jaarlijks thuisbasis voor meer dan zestig grootschalige evenementen.

Van Symphonica in Rosso tot Piraten­ festijn, Monsterjam en de Holiday Kickoff voor de jonge jeugd uit Arnhem.

Daarnaast worden ook veel vergaderin­ gen en congressen in GelreDome georganiseerd. De maximale capaciteit van het complex is 34.000 personen.

6. Binnenstad en sport

9. Nationale /Arnhemse

11. Euro Sportring

13. Wereldbeker BMX (Bicycle Motocross: de X staat dus voor cross).

Sportweek

In het zuidelijk deel van de binnenstad zijn diverse initiatieven gestart op het gebied van sport. Het gaat o.a. om paintball, beach­­sporten en urbansports in en rondom het Coberco terrein. Het doel is om samen met bewoners en instellingen sport en bewegen, kunst en cultuur in samenhang te ontwikkelen en een prettig uitdagend leefklimaat in dit gebied te ontwikkelen.

7. Rondje Nederland

Jaarlijks terugkerende hardloopwedstrijd dwars door het Openluchtmuseum in Arnhem. Een leuke loop voor kinderen én volwassen. We noemen het met trots de grootste familieloop van Nederland.

8. Studentensport Arnhem

Sterk sportaanbod voor alle HBO en MBO studenten in Arnhem. Hierin nemen jaar­lijks 600 studenten deel aan zo’n 40 (sport)­ activiteiten. Samen met HBO/MBO instel­lin­gen en (particuliere) aanbieders.

Met de Student­en­­sportkaart zijn meer dan 15 sporten gratis. Als extra bij de Studenten­ sportkaart krijgt de student korting op diver­se lidmaatschappen bij sport­verenig­ ingen en sportaanbieders.

Doel van de Arnhemse invulling van de Nationale Sportweek is om sport binnen Arnhem op de kaart te zetten.

Sportbeleving in al zijn facetten met zoveel mogelijk Arnhemmers, sportverenigingen en sport­­aanbieders: daar gaat het om tijdens de Arnhemse Sportweek. In 2012 zal de Arnhemse Sportweek zelfs verbonden worden met de provinciale plannen op het gebied van sport en bewegen. Het thema 30 minuten bewegen staat cen­traal, een sport­gala is in voorbereiding en in vijf Arnhemse wijken zal er extra sport­program­mering zijn.

10. EK Handbal < 19

In 2011 was dit evenement zeer succesvol.

Het is een mooi voorbeeld van wat het binnenhalen van internationale finales en toernooien voor Arnhem kan betekenen.

Naast een grote sportieve waarde heeft het evenement ook een sterke uitstraling gehad naar de breedtesport. Dat levert ook nu nog veel spinoff op. Dit alles moge­­­lijk gemaakt door een succesvolle samenwerking tussen Arnhemse handbal­ verenigingen, sportbond, de HAN en gemeente Arnhem .

Groot tweedaags internationaal Handbalen Voetbaltoernooi dat plaatsvindt in Arnhem. Op sportcentrum Valkenhuizen, Elderveld en de Laar voetballen en hand­ ballen 92 (Europese) teams uit Italië, Denemarken, Duitsland, Noorwegen, Spanje en Neder­land. Het evenement

duurt 2 dagen en er zijn globaal 1000 sporters per editie.

12. Landelijke finales

Arnhem heeft meerdere geschikte sport­ accommodaties om regionale en landelijke finales van sportbonden te kunnen facili­ teren. Er zijn al ervaringen met kracht- en vechtsport en handbalfinales. In 2012 is er een regionale turnfinale in Sporthal Elderveld gepland. Arnhem stimuleert de sportbonden actief om van deze faciliteiten gebruik te maken (zie EK Handbal < 19).

Sportevenementen met een internationaal karakter geven kleur aan onze stad. Het Arnhemse Papendal heeft een BMX baan die voldoet aan de Olympische eisen.

In 2011 was de eerste wereldbeker een groot succes. Honderden kinderen van Arnhemse basisscholen hebben tijdens dit evenement kennis kunnen maken met deze spectaculaire sport.

14. Breed scala aan sport, onder andere American football!

Arnhem kent een breed scala aan sporten voor jong en oud voor talentvolle sporters en de echte recreatiesporter.

Zo is er een goed draaiende American footballvereniging en heeft Arnhem een honk- en softbalvereniging. Daarnaast is er een roei- en zeilvereniging, een schermvereniging, een zeer groot scala aan vecht- en verdedigingssportverenigingen, een bowlvereniging en nog veel meer!

9

Arjo Wijnhorst:

‘

Hij is sinds 2,5 jaar coördinator aangepast sporten regio Arnhem voor De Onderwijs­

de mensen op het sportveld, dáár gaat het om

’

specialisten, Sportbedrijf Arnhem en de Gelderse Sport Federatie. Dat betekent dat Arjo Wijnhorst sportadvies geeft, verenigingen ondersteunt, evenementen organiseert, PR en communicatie verzorgt en, misschien wel het belangrijkste op dit moment: partijen verbindt om aangepast sporten te bevorderen. Zoals bij (speciaal) onderwijsinstellingen, woonvormen en revalidatiecentra.

“Binnen afzienbare tijd moet dit uitgroeien naar een Sportservicepunt aangepast sporten”, vertelt Wijnhorst. “Zodat mensen met een beperking of hun ouders ergens terecht kunnen met hun vragen over sportaanbod. Sporten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met een beperking zeker. Om overgewicht tegen te gaan, maar vooral voor het sociale aspect. Volwaardig meedoen, geeft zelfvertrouwen en sportend raken ze niet zo snel in een sociaal isolement. Bovendien is het een pluspunt voor de sociale ontwikkeling; bij een sportclub horen immers zaken als regels, sociale omgang en samenwerking.”

“Het stimuleringsprogramma Special Heroes is bedoeld om meer kinderen en jongeren met een beperking te laten sporten. In dat programma laten we leerlingen fasegewijs kennis­ maken met sport door eerst de vereniging naar school te halen, vervolgens na schooltijd de vereniging op school sport te laten verzorgen en daarna de kinderen bij de vereniging te laten deelnemen. Combinatiefunctionarissen – vakdocenten bewegings­onderwijs met extra uren - vanuit het onderwijs begeleiden deze leerlingen. Ze gaan fysiek mee naar de vereni­ ging en geven trainers informatie en bruikbare handvatten. In Arnhem sport nu gemiddeld vijftig procent van de leerlingen in het speciaal onderwijs. En dat is het belangrijkste. Wij kunnen plannen bedenken, maar het gaat om de mensen die op het veld staan; dat is de basis.”

10

11

Floris Vos:

‘

Niet verzanden in plannen maken, maar de handen uit de mouwen steken en doen; dat

studenten zijn de basis, doen is het motto

’

is het motto van Floris Vos. Hij is coach en begeleider van Stichting Diagonaal. Studenten zijn de basis van die stichting. Ze volgen er hun stage, leren er werken en hebben serieuze verantwoordelijkheden naar Presikhaaf, hun werkgebied, toe. Het opzetten van sportprojecten in de wijk is een van hun bezigheden.

“We werken samen met scholen en organiseren bijvoorbeeld naschoolse sportactiviteiten, zoals een sportinstuif met allerlei spellen en pleinvoetbal”, vertelt Vos. “Maar ook school­ sportdagen voor 500 kinderen in het park. Als al die kinderen dan een superdag hebben, is dat geweldig. Ook doen we ad hoc activiteiten: gewoon de wijk in, tent opzetten en de kinderen sportief vermaak bieden. Meestal andere dingen dan voetbal, want dat spelen ze uit zichzelf ook wel eens. Door het aanbieden van andere materialen, zien kinderen wat er allemaal nog meer mogelijk is op sportgebied. Alleen gymles is niet genoeg; ook na school willen we hen aan het bewegen krijgen. Zo leren ze sámen doen, strategieën uitdenken en plezier en succes ervaren uit sport.”

“In de toekomst krijgen we er hier in Presikhaaf nog een nieuw gebouw bij, in de Roompot­ straat. Daar kunnen we nog veel meer leerplekken creëren; daar hebben we een receptie en kunnen we facilitaire dienstverleners aannemen. We willen er bijvoorbeeld een speluitleen opzetten. Studenten doen bij ons niet alsof; ze moeten echt het bedrijf draaiende houden.

En we regelen niet alleen sportieve activiteiten voor kinderen, ook voor de rest van de wijk maken we ons sterk. Bijvoorbeeld met fietscursussen. Belangrijk is dat we concrete stappen zetten. De wijk moet weten dat ze kan bouwen op Diagonaal.”

12

13

2 14

2

Verbeteren woonen leefomgeving Sport als middel om de doelen van het stadsprogramma te bereiken: • Krachtwijkenaanpak behouden en versterken.

• Vergroten van de waardering van de openbare ruimte.

Voor de krachtwijkenaanpak is de inzet van sport van groot belang. De vele praktijk voorbeelden laten zien dat sport in de wijk zowel jongeren als ouderen kan binden en letterlijk en figuurlijk in beweging kan krijgen. De sportpunten bieden een prima aanbod aan sport en zorgen ook voor meer contact tussen bewoners. Een experiment zoals “De Gezonde Wijk” laat duidelijk zien dat het niet alleen gaat om extra sporten: sport gaat over het leven in de wijk.

15

1. Sport als bindmiddel

2. Wijk Sportpunten

bij de wijkaanpak

Klarendal en ’t Broek

3. De Vitale Sport­

4. Richard Krajicek

vereniging

playgrounds en Cruijff Courts

Via de (kracht- en GSO-) wijkaanpak zijn diverse sportinitiatieven in de wijken gesti­mu­leerd en/of ondersteund. Goede voorbeelden zijn: “Omars’ gym”, jong­eren sportleider uit de wijken actief in eigen wijk.

Extra sportmogelijkheden via 3 nieuwe Cruyff­courts en 4 Krajicekvelden.Stads­ parken in beweging.

Omars’ gym Sportschool specifiek gericht op jongeren.

Aanbod bestaat vooral uit kracht- en vechtsport. Richt zich vooral op kansarme jongeren en op preventie van schooluitval, contacten justitie en politie en langdurige werkloosheid. Wekelijks trainen er 100 tot 150 jongeren. Woningcorporatie en gemeente ondersteunen financieel.

Zie ook stadsprogramma Zorgzame stad!

16

Een Sportpunt is een wijksportclub voor alle bewoners van de wijken (in Klarendal, St. Marten, Sonsbeekkwartier en het Broek). De sportpunten bieden een ruim aanbod van activiteiten rond spelen, (leren) bewegen en sporten. Zoveel moge­lijk activi­teiten van verschillende orga­nisaties worden via het programma van het sport­punt gepromoot. Contact tussen bewoners, spelplezier en het bevor­deren van een actieve leefstijl staan centraal. Samen­werking tussen profes­ sionele sport­begeleiders, sport­aan­bieders en wijk­bewoners bij het organiseren van activiteiten wordt gesti­mu­leerd. De sport­ punten zijn ook gezel­lige ontmoet­ings­­ plekken. Naast activiteiten in sport­hallen worden activiteiten op enkele andere plaatsen in de wijk georga­niseerd.

Vanuit de sportpunten nemen 400 kinderen deel aan sport, dit als aanvulling op program­ma’s van de brede scholen. Sport­ punten hebben ook een brug­functie naar verenigingen.

Voorbeeld: www.sportpuntklarendal.nl

Door inzet van combinatiefunctionarissen en verenigingsondersteuning worden sportverenigingen ondersteund bij het opzet­ten van projecten en activiteiten met een maatschappelijk karakter. Ook krijgen verenigingen ondersteuning op bestuurlijk vlak, financiële problematiek, en advisering op gebied van gedrag en respect. Voor­ beelden zijn: Budo sportcentrum, waar bijvoorbeeld Turkse vrouwen leren fietsen en zwemmen, gymnastiekvereniging AAC met gehandicaptenaanbod en voetbal­ vereniging Presikhaaf die ondersteuning krijgt bij het opzetten van een jeugd­ afdeling.

Richard Krajicek velden Het doel van de Richard Krajicek Foundation (KRAJI) is het stimuleren van sportieve activi­teiten in een sociaal veilige situatie voor jongeren in wijken waar de mogelijkheden beperkt zijn. De Richard Krajicek Foundation wil haar doel bereiken door het aanleggen van playgrounds. Dat zijn beschermde speelvoorzieningen.

Deze speelvoorzieningen worden vooral gebruikt door alle wijkbewoners met accent op de jeugd tot 18 jaar. Ze zijn te vinden in Klarendal, Kronenburg, ’t Broek, Thialf en Geitenkamp.

Cruijff Courts Op en rond de velden worden veel voetbal­ gerichte activiteiten georganiseerd door het sportbedrijf Arnhem, in samenwerking met de wijkvereniging en Johan Cruijff Foundation (JCF). Gericht op de wijk en voor­namelijk voor jeugd tot 18 jaar.

Accent ligt op programmering, zo zijn er wekelijks activiteiten. De jeugd zelf wordt opgeleid tot sportleider en ingezet op pro­ gramma’s. Ook wordt er zoveel mogelijk samengewerkt met de omliggende (vitale) sportverenigingen. In Arnhem zijn drie Cruijff Courts waarvan één specifiek gericht op gehandicaptensport.

5. De Gezonde Wijk

7. Buurt Battles

8. Voetbalmasters

9. School (voetbal-) toernooien

(Presikhaaf)

Het experiment de Gezonde Wijk is volop ’bezig’ in Presikhaaf en heeft alles te maken met prettig en fijn wonen, leven, werken en meer. Het experiment ‘De Gezonde Wijk’ gaat dus niet (alleen) om extra sporten of dieetvoorschriften: het gaat over het leven in de wijk Presikhaaf. http://issuu.com/gerjanne/docs/gezonde_ wijk_presikhaaf_-1/1

6. Beach activiteiten op

In de diverse (kracht- en GSO-) wijken worden Spel zonder Grenzen-activiteiten georganiseerd met een Grand Finale in park Sonsbeek. Per wijk nemen 10 teams deel van 5 personen. Op de finale dag trekken ca. 2000 toeschouwers uit de wijken naar park Sonsbeek om de prestaties van hun teams in de finale te volgen en aan te moedigen.

De Buurt Battles zijn gericht op sportstimu­ lering 25 +, 30 minuten bewegen en leef­bare wijk. Dit is ook gekoppeld aan het Nationaal Actieplan Sport en bewegen; zie stadsprogramma Zorgzame stad.

Ook de Voetbalmasters start, net als de Buurt Battles, met wijkgerichte activi­teiten (voetbalwedstrijden in dit geval) en eindigt met een stedelijke finale. Wie de stedelijke finale wint, plaatst zich voor de landelijke finale. Het Sportbedrijf Arnhem organiseert deze straatvoetbalwedstrijden samen met de KNVB, ASF, Vitesse Betrokken en Jeugdland­partners. In totaal doen zo’n 80 wijkteams mee en trekt de stedelijke finale ca. 2000 bezoekers.

Als voorbeeld: voetbaltoernooien waaraan jaarlijks 5000 basisschool kinderen aan deel­ nemen. De finale van het voetbal­toer­nooi vindt plaats in Gelredome als voor­wedstrijd van Vitesse. Er is intensieve samenwerking met vakdocenten, (voetbal)verenigingen en Sportbedrijf Arnhem.

10. Vitesse Betrokken

playground het Thialf

In de zomerperiode worden jaarlijks door de gemeente en sportverenigingen samen sport­activiteiten georganiseerd op play­ ground het Thialf. Er is beach volleybal, handbal en voetbal. De wijk, scholen en verenigingen sporten dan buiten op de playground. Deze activiteiten zijn vooral gericht op jeugd en volwassenen en vormen een nieuw en eigentijds sportaan­ bod in de wijken. Het is heel laagdrempelig, wijk­bewoners doen zeer actief mee met het sporten zelf maar ook in de organisatie.

Zie ook stadsprogramma Participatie en werk!

17

Menno Schermer:

‘

Als het aan extern adviseur Menno Schermer ligt, brengt hij zoveel mogelijk mensen in

wijksportclubs verlagen drempel om te gaan sporten

’

Arnhemse krachtwijken in aanraking met sport en bewegen. Omdat niet iedereen daar vanzelf de weg naar sportclubs en verenigingen vindt, zijn er sinds begin 2011 twee wijksportclubs: in Klarendal en in het Arnhemse Broek. Daar kunnen bewoners van jong tot oud terecht voor allerlei sport- en bewegingsactiviteiten.

“Eigenlijk gaat het om veel meer dan sporten alleen”, zegt Schermer. “We creëren met de sportpunten een sociale structuur binnen de wijk. Bewoners worden lid en kunnen voor een heel bescheiden bedrag elke dag komen sporten. Per punt zijn er wekelijks veertig verschil­ lende activiteiten. Variërend van voetbal tot dansen, van peutergym tot seniorensport en van hardloopgroep op zondag tot zwemgroep. Volwassenen halen zelfs hun diploma bij ons. Op een herkenbare en veilige plek in de krachtwijken zorgen wij voor een echte sportclub. In Klarendal hebben we inmiddels bijna 400 leden en in ’t Broek 100.”

Schermer adviseert het Sportbedrijf en is bestuurslid van de Stichting Sportpunten Arnhem.

Vertaald naar de praktijk betekent dit dat hij de coördinatoren van beide clubs aanstuurt.

“Basisschoolkinderen komen elke dag na school bij ons bewegen. De scholen zijn daar heel erg over te spreken. Eentje wil zich zelfs gaan profileren als sportbasisschool, met ons brede programma aan bewegingsactiviteiten. Onder middelbare scholen zie je dat profileren wel meer, maar onder basisscholen is dat nog behoorlijk uniek. Ik juich dat alleen maar toe. Verder zijn de wijksportpunten elk een leerbedrijf voor gemiddeld 15 MBO- of HBO-studenten die er vrijwillig activiteiten opzetten. De drempel om te gaan bewegen, maken we voor wijk­ bewoners zo laag mogelijk. Want: hoe meer mensen sporten, hoe beter.”

18

19

Miloš Bunda:

‘

Het levert voorzitter Miloš Bunda de nodige publiciteit op: een sportvereniging die functio­

sport bevorderen vraagt om professionele aanpak!

’

neert als een bedrijf. Want zo werkt het kort gezegd bij ‘de Vitale Sportvereniging’ in Arnhem: het bestuur bestaat grotendeels uit vrijwilligers, maar cruciale taken waarmee de continuïteit van de vereniging gemoeid is, zijn ondergebracht bij professionals. Lesgeven bijvoorbeeld, maar ook de salarisadministratie.

“Waar het uiteindelijk om gaat, is dat we laagdrempelig gymnastische sport aanbieden in verenigingsverband in Arnhem”, legt Bunda uit. “Voor alle leeftijdscategorieën, in alle soorten wijken en voor alle soorten mensen. We houden de contributie laag en we verzorgen ook aanbod voor speciale doelgroepen, zoals mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking. Dit doen we door zelfstandig lessen te verzorgen, maar ook door samenwerking met andere partijen. Denk maar aan SKAR, Stichting Rijnstad en het Sportbedrijf Arnhem bijvoorbeeld.”

“Ons aanbod varieert van peutergym tot bewegen voor ouderen en van weerbaarheid­ training tot Trickz, een spectaculaire combinatie van turnen en bewegingen uit de vecht­ sport. Het is belangrijk om sport en bewegen stevig te borgen in een breed en goed gecoördineerd programma. Anders trek je alleen tijdelijk mensen de sportzaal in met een leuke clinic, maar is de winst niet structureel. Zo zijn er bijvoorbeeld kinderen die eerst nog geen koprol kunnen maken, maar die – als ze een tijdje buitenschools aan hun motoriek werken - ineens op school hun energie beter kunnen gebruiken, zich beter kunnen concen­ treren; dat zijn zaken die we terughoren van leerkrachten. Zulke verbeteringen willen we toch vasthouden? Dat mag je als vereniging niet meer laten lopen; daar moeten we ons hard voor maken.”

20

21

3 22

3

Participatie en werk Sport als middel om de doelen van het stadsprogramma te bereiken: • Voorkomen dat mensen in een uitkeringssituatie terechtkomen.

• Vermindering van het aantal (langdurig) werklozen.

• Belemmeringen wegnemen om te participeren en meer betekenisvolle activiteiten.

Sport ‘alleen’ kan niet voorkomen dat mensen in een uitkeringssituatie terecht komen; sport kan wel helpen om er beter mee om te gaan, in een goede conditie te blijven en om maatschappelijk actief te blijven. Dat de vele vrijwilligers in de sport onmisbaar zijn staat buiten kijf! De vele voorbeelden op de volgende pagina’s laten ook hier zien dat sport bijdraagt aan het stimuleren van maatschappelijke participatie, aan ondersteuning bij opleiden en ontwikkelen van jongeren en aan de werkgelegenheid in Arnhem.

23

1. Leerbedrijf

2. Vitesse Betrokken

3. Meedoen

Diagonaal

(jeugdparticipatie)

24

Leerbedrijf Diagonaal Presikhaaf is een samenwerking tussen Sportbedrijf Arnhem, Rijn IJssel College en Stichting Rijnstad.

Door deze samenwerking is zij in staat om studenten van diverse opleidingen een prak­tijkgerichte leerplek te bieden en te voldoen aan de (activiteiten)behoeften van de bewoners uit Presikhaaf ongeacht leef­tijd, geloofsovertuiging en achtergrond.

Diago­naal is alert op wat er leeft en speelt in de wijk en is actief met activiteiten, evene­ menten, contact met bewoners, onder­zoek en advies. Diagonaal onder­steunt niet alleen de reguliere wijkactivi­teiten, maar levert op verzoek ook maat­werk: sociale kaarten, wijksport/speel­plannen, beleids­voorstellen jongeren­participatie, organisatie­vormen maar ook concreet sportaanbod. Dankzij de inzet vanuit het Leerbedrijf zijn er wekelijks 20 sportactiviteiten in samen­werking met sportaanbieders in de wijk.

De missie van stichting Vitesse Betrokken is: mensen samenbrengen en met elkaar ver­binden. De stichting heeft als hoofddoel het vervullen van een maatschappelijke rol in gebieden waaruit de achterban van voetbal­ club Vitesse afkomstig is.

Dutch Career Cup-team van Vitesse en Wajongers Er is een Vitesse-team van Wajongers samen­ gesteld die deel zullen gaan nemen aan de Dutch Career Cup. Medewerkers van Vitesse, UWV WERKbedrijf en USG Restart werken samen. Via dit ‘voetbaltraject’ wordt er met Wajongers gezocht naar een geschikte werkplek.

Scoren door Scholing Sinds september 2007 bestaat in Arnhem het project Scoren door Scholing, een samen­ werkingsverband tussen stichting Vitesse Betrokken, gemeente Arnhem en Rijn IJssel College. Het project is bedoeld om jongeren tussen de 17 en 23 jaar een duwtje in de rug te geven en hen te coachen naar een opleiding of bij het vinden van een passende baan of combinatie van deze twee. Vitesse­ spelers onderhouden wekelijks con­tact met de deelnemers en waar mogelijk stimuleren en motiveren zij hen om het project tot een goed einde te brengen. Dit project is nu beëindigd.

Bij het zoeken naar passende stage­ bedrijven wordt mede een beroep gedaan op de Business Club Vitesse-Gelredome.

Playing for Success Playing for Success is een landelijk program­ma en voor Nederland een grens­ verleggend initiatief waarmee leer­lingen in de leeftijd van 9 tot 14 jaar hun prestaties in taal, rekenen en ICT verbeteren.

Het gaat om onderpresterende kinderen: ‘gewone’ leer­lingen die minder presteren dan ze kunnen en soms achter­blijven op het gemiddelde niveau. Playing for Success draagt structureel bij aan het opheffen van deze leerachter­standen. Daarnaast levert Playing for Suc­cess een belangrijke bijdrage aan het zelfvertrouwen én een positiever zelfbeeld. www.playingforsuccess.nl

Meedoen is een vierjarig programma in samenwerking met onder andere Johan Cruijff Foundation en Richard Krajicek Foundation. Er worden bijvoor­beeld sportleiders ingezet op de Cruijff Courts en RK-Playgrounds. Ook worden er (sport) projecten georganiseerd gericht op de jeugd uit de krachtwijken. Door dit programma is de deelname van allochtone jeugd aan sport met 14 % gestegen in de periode 2006-2010! Goede samenwerking tussen gemeenten, zes sportbonden en sportverenigingen is een van de sleutels tot dit succes. Met de scolarships vanuit de Foundations worden jongeren opgeleid om zelf sportactiviteiten te organiseren en begeleiden. Deze jongeren zijn belangrijk in het binden van moeilijk te bereiken jeugd.

4. Samenwerking met

6. CIOS opleiding voor

ROC’s en HAN

Op jaarbasis zijn er 200 stagiaires van de HAN, het ROC-A12 en het Rijn IJssel College actief binnen de Arnhemse sport. Zij worden bijvoorbeeld ingezet op het bewegingsonderwijs, naschoolse sport­activiteiten in de wijk en bij sport­ verenigingen en sportpunten.

kansarme jongeren

Opleiding van kansarme jongeren uit de kracht­wijken tot sportleider. Jongeren naar CIOS nivo 2 (Instructeur). Stages worden er gelopen in 3 krachtwijken. In een aantal gevallen worden de jongeren ingezet bij lopende projecten en activiteiten vanuit verenigingen en Sportbedrijf Arnhem.

5. RSL Opleidingen

7. Vrijwilligers in de sport

(leider sportieve recreatie)

8. ArnhemCard en

(100 verenigingen, minimaal

9. CTO

Jeugdsportfonds

Opgezet met als doel het wegnemen van financiële drempels: 100% vergoeding contributie sportverenigingen plus geld om sportkleding aan te schaffen (i.s.m.

Jeugd­sportfonds). Jaarlijks maken hier 1000 kinderen gebruik van. Dit heeft geleid tot een stijging van de sportdeelname van 14% in de afgelopen 4 jaar onder jeugd tot 12 jaar in de krachtwijken van Arnhem.

Nationaal Sportcentrum Papendal heeft de status van Centrum voor Topsport en Onderwijs (CTO) gekregen. Uniek aan een CTO is dat topsporters op één locatie fulltime kunnen trainen, studeren en wonen, met minimale reistijden. Net als Amsterdam, Heerenveen en Eindhoven heeft Arnhem met Papendal een van de vier erkende CTO’s binnengesleept.

10. Beekdal Lyceum: Topsport klas

2000 vrijwilligers) Opleiding gericht om bewoners uit de krachtwijken door middel van sport een zetje te geven richting opleiding/werk.

Om de twee jaar zijn er, 15 tot 20 deelnemers uit de Arnhemse wijken.

De sportleiders die gediplomeerd zijn worden ingezet bij sportverenigingen, sportscholen en op projecten vanuit de gemeente.

Vrijwilligers zijn onmisbaar voor de sport­ verenigingen. Andersom geldt ook dat voor vrijwilligers de sport onmisbaar is; het is de plek waar ze veel (werk)ervaring en sociale contacten opdoen waardoor participatie in de samenleving wordt bevorderd.

Het Beekdal Lyceum heeft de LOOTstatus (Landelijke Organisatie Onderwijs en Topsport). Jeug­dige sporttalenten kunnen dankzij een onder­wijsprogramma op maat zich opti­maal ontwikkelen als topsporter. Leer­lingen uit de regio met een topsportprofiel kunnen op het Beekdal zich aan­melden als topsporter en gebruik maken van de aanwezige voor­zieningen en know how.

25

Omar Abouk:

‘

“Dat vechtsport jongeren agressiever maakt, is onzin”, vertelt Omar Abouk, eigenaar van

sport geeft vertrouwen in jezelf en anderen

’

Omar’s Gym. “Sport is een middel om hen zelfvertrouwen, sociale vaardigheden en disci­ pline bij te brengen.” Abouk is al twaalf jaar actief in de Arnhemse wijk Malburgen. Eerst als pedagogisch medewerker. In 2007 heeft hij er zijn kickboksschool opgezet voor (probleem) jongeren uit de wijk.

“In vechtsport gaat het om beheersing”, legt Abouk uit. “We leren kinderen niet om zich op te fokken en te gaan slaan; we leren hen zichzelf en anderen te vertrouwen. Inmiddels kloppen ze zelf bij me aan en soms hun ouders. Het ontbreekt hen vaak vooral aan structuur.

Ik laat ze hun verhaal doen en vertel altijd meteen dat studie nummer één moet zijn, daarná komt sport. Kampioen worden is mooi, maar als je ouder wordt, houdt het een keer op. Dan moet je dat papiertje op zak hebben, anders val je in een zwart gat. Maar sport is een belang­ rijk hulpmiddel; het kan ervoor zorgen dat jongeren op een goede manier hun energie kwijt kunnen. Ze leren succes ervaren in plaats van aanhoren dat ze niet deugen. Na lekker trainen, hebben ze weer de spirit om huiswerk te maken én laten ze zich op straat niet meer opnaaien.”

“Twintig jongens die bij mij gesport hebben, zijn nu ook pedagogisch medewerker geworden. (lachend) Ik heb ze aangestoken. Naast leren kickboksen, leren we hen ook studeren, betrekken we ouders bij het traject, geven we opvoedtips, zoeken we naar stageplekken voor onze leerlingen; ik kom vaak handen tekort.”

Foto: Ook meisjes zijn welkom bij Omar’s Gym.

26

27

Jochem Schellens:

‘

Arnhem Hal op Papendal is uniek concept voor Nederland

Krachttrainende hockeydames, sprintende atleten en spinnende crossfietsers; op Papendal traint de crème de la crème van de Nederlandse topsport. En als het aan manager Sports­ center Jochem Schellens ligt, is dat vanaf volgend jaar nóg meer het geval: dan gaat de prestigieuze Arnhem Hal open. Een twee verdiepingen tellende trainingshal met een keur aan faciliteiten.

“De Arnhem Hal is puur bestemd voor trainen; niet voor evenementen of wedstrijden.

’

Het is een uniek concept voor Nederland. Naast uitmuntende trainingsfaciliteiten is er ook alle expertise aanwezig op het gebied van voeding en bijvoorbeeld krachttraining en zijn er speciale herstelruimten voor topsporters. De bestaande accommodaties komen dan veel meer beschikbaar voor de ‘breedtesport’; voor sporters uit de regio die net onder topsportniveau bezig zijn.”

“Ook de ‘gewone’ burger uit Arnhem kan profiteren van de nieuwe hal. Denk maar aan clinics voor trainers uit de regio. En aan scholieren die in ons voedingscentrum komen eten en allerlei voorlichting over voeding krijgen. Sowieso is de impact van topsport in de stad veel groter dan tot nu toe gedacht werd. Zo’n vijftig sporters op de komende Spelen komen van Papendal. Hier werken bijna 600 mensen. Honderdvijftig jonge sporters wonen hier en nog eens honderd in de buurt, waarvan er zo’n 150 onderwijs volgen in Arnhem. Papendal is echt onderdeel van de stad. Het is een trainings- en kenniscentrum met nationale en inter­ nationale allure. De kraamkamer van de Nederlandse topsport, waarvan ook Arnhem de vruchten kan plukken.”

28

Atleet Joeri Moerman (24) is Nederlands kampioen op de 400 meter. Hij traint zo’n zes keer per week.

Oorspronkelijk komt hij uit Zuid-Limburg. Tegen­ woordig woont hij in ’t Dorp. Papendal is voor hem ideaal; alles is er voorhanden: een sprintbaan, krachthonk, coaches en een stimulerende omgeving vol andere topsporters. Straks, met het nieuwe voedingscentrum, krijgt hij op een wed­ strijd­locatie precies door wat hij wanneer moet eten en hoeveel, gewoon per sms. “Mijn doel is eerst het EK volgend jaar en dan natuurlijk de Spelen. De Arnhem Hal klinkt prachtig. Zelf ben ik als combinatiefunctionaris veel bezig met basis­ school­jeugd en sport. Ik zou willen investeren in schoolsport voor kinderen van groep 5 tot en met groep 8. Als je langer wacht, worden het pubers en die zijn toch een stuk lastiger te motiveren als je ze dán pas laat warmlopen voor atletiek.”

29

4 30

4

Zorgzame stad Sport als middel om de doelen van het stadsprogramma te bereiken: • Krachtiger maken van jongeren en volwassenen die kampen met ernstige problemen, zodat zij de regie op hun eigen leven kunnen terugpakken.

• Voorkomen dat jongeren maatschappelijk uitvallen.

Een gezonde leefstijl en bewegingsstijl zijn helaas niet voor iedereen zo vanzelfsprekend. Bovendien is het voor veel mensen een enorme stap om de ‘drempel’ over te gaan en in beweging te komen. In Arnhem zijn voorbeelden te vinden van landelijke projecten (30 minuten bewegen, combinatie functionarissen) en ook van unieke Arnhemse activiteiten die helpen om jong en oud te stimuleren om te sporten, te bewegen of om te fietsen. En meer dan dat: het gaat niet alleen om sport! Het gaat om een structureel gezonder leven, om het terug vinden van zelfvertrouwen, sociale vaardigheden, discipline en ook om leren samenwerken.

31

1. Nationaal Actieplan

2. Combinatie­

Sport en Bewegen (NASB)

Het landelijke actieplan NASB geeft een grote impuls aan sport en beweging in Nederland en richt zich op inactieven.

Het doel van het NASB is om weinig bewe­­gende of sportende mensen meer en structureel in beweging te brengen.

De gemeente Arnhem doet hieraan mee.

Sportbedrijf Arnhem is verantwoordelijk voor de uitvoering en richt zich op de jonge jeugd en op preventie van over­gewicht.

Bewegen: 30 minuten Dit is een campagne gericht op de bewustwording van een gezonde beweegstijl. Ongeveer 40% van de volwassen Nederlanders haalt de 30 minuten beweegnorm niet. 70% van de jeugd beweegt niet volgens de ‘dubbel 30­-norm’. Het accent ligt de komende twee jaar op ondersteuning van het lokale niveau, onder de titel ‘totaal­lokaal’. www.30minutenbewegen.nl

32

functionarissen

3. Pimp my Goal

(Malburgen)

Naschoolse voetbaltraining (los van club­ verband) in combinatie met huiswerk­ begeleiding voor straatjongens (autoch­ toon en allochtoon) uit Malburgen.

Een deel van deze jongens dreigt hun school niet af te maken en spijbelen veel.

Het gaat om jongens vanaf 11 jaar. Ze hebben één ding gemeenschappelijk: voetbal is alles!

4. Ome Joops Tour

Sport De combinatiefunctionaris is deels werk­ zaam bij en/of namens de sport­vere­ni­ gingen, die daardoor worden versterkt.

Hij/zij geeft bij­voor­beeld clinics op scholen of organiseert een kennismakingscursus bij een vereniging. Ook kan de combinatie­ functionaris vrijwillige trainers begeleiden of een plan uitwerken voor de inzet van maat­schappelijke sta­giaires. Doordat de combinatie­functio­naris sporten en bewegen bevordert op scholen en bij sport­ verenigingen, brengt dit kansen voor de sportverenigingen. De combi­natie­functio­ narissen hebben een spil­functie in het verbinden van jeugd, school en bewegen.

Combi functie aangepast sporten, G-sport Deze speciale vorm van “combi-­functie” richt zich op allerlei vormen van aangepaste sporten. Niet alleen in Arnhem, maar ook voor de omliggende gemeenten. De G-sport-combinatiefunctie zorgt voor een goed afgestemd sportaan­bod in Arnhem en omstreken. Samen­werking met speciaal Onderwijs staat hierbij centraal. De regie van de regeling combinatiefuncties ligt bij de gemeente Arnhem.

Dit onderdeel is ook relevant voor stads­ programma 2!

Ome Joops Tour is de jaarlijkse Arnhemse jeugdronde door Nederland, een fietstour van tien dagen voor jongens en meisjes in de leeftijd vanaf 10 jaar. Voorwaarde is dat het kind nog op de basisschool zit en verder geen vakantiemogelijkheid heeft. Er wordt geen onderscheid gemaakt ten aanzien van afkomst, godsdienst, nationaliteit, of anders­zins. Naast de gezelligheid wordt ook aan wedstrijdjes gedaan: sprints, heel langzaam fietsen en behendigheidsritten.

Hiermee zijn - net als in de Tour de France - heuse truien te verdienen. Anno 2009 rijden er zo’n 180 kinderen mee. Ieder jaar zijn er veel meer aanmeldingen dan dat er plaats is. Kinderen in het bezit van een Arnhem Card zijn gegarandeerd van deel­name. In 2010 vond de 60ste Tour plaats. Per jaar zijn er ca. 200 vrijwilligers betrokken bij deze tour, evenals studenten van de HAN. Zie ook www.omejoopstour. nl. De tour wordt voor een klein deel gesub­ sidieerd door de gemeente en gespon­sord door enorm veel Arnhemse ondernemers.

5. Club Extra

(5 tot 12 jaar)

Gericht op kinderen met beweeg­achter­ stand, om in een veilige omgeving plezier te beleven aan sport. Gymnastiek, aquaactiviteiten en weerbaarheidstraining zijn onderdeel van het programma.

Er doen 8 groepen mee aan Club Extra in de Zuidwijken van Arnhem. De activiteit is onderdeel van het activiteitenpakket van een combinatiefunctionaris die bij de gymnastiekverenigingen is geplaatst.

7. Gezond de wereld rond

8. Sportwijs (Wijs worden

10. Jeugdland

over sport!)

(ook onderdeel van Actie­plan Sport en Bewegen)

Dit programma wordt uitgevoerd door de combinatiefunctionarissen en opgezet door het sportbedrijf in samenwerking met de HAN. Het is gericht op het bewust worden van een gezonde leefstijl.

6. Ouder- en kindgym

(ook onderdeel van Actieplan Sport en Bewegen)

Gymactiviteiten om ouders bewust te maken van de (gezonde) waarden van sport voor kinderen. Peutergym vanuit peuter­speelzalen, ouderkindgym vanuit de sportpunten, de Malburgt en verenigingen.

Er zijn nu 18 groepen in de krachtwijken die meedoen aan ouder- en kindgym.

Bewegen op recept. Op grond van het advies van een fysiotherapeut kan iemand 10 weken meedoen aan een van de speciale beweegprogramma’s in de wijk. Deze programma’s zijn opgesteld door het sport­ bedrijf en de begeleiding is in handen van sportinstructeurs van sportaanbieders uit de wijken.

Hier ligt ook relatie met stadsprogramma 1: Groene agenda en beter benutten unieke kwaliteiten. Het is een samenwerking van Sportbedrijf Arnhem, Gelderse Sport Fede­ratie, Carans en Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden (VGGM).

Dit is een sportaanbod voor alle basis­ school­scholieren van Arnhem (15.000).

Het sport­bedrijf werkt hier samen met 50 (sport)aanbieders, verenigingen en orga­nisaties. Wijs worden door en met sport en daarna bewust kiezen voor een sport- of spel­activi­teit bij een Arnhemse sportaanbieder.

9. Gezonde kinderen gezonde kind

Vakantieactiviteiten voor de jeugd van Arnhem, georganiseerd door de stichting Jeugdland (Jeugdland paspoort). Activi­ teiten die georganiseerd worden zijn: Speeldorp, Thialfweek, Holiday Kickoff (Gelredome). Dat laatste is het start­mo­ment van Jeugdland voor alle basisschool­kinderen van Arnhem en Elst als promo en start voor de vakantie­activi­teiten. 5000 deelnemers.

Samen­werking met Sport­bedrijf Arnhem, Rijnstad, Jeugdland, SKAR, Gelredome, Vitesse Betrokken, verenig­ingen, ROC Rijn IJssel en ROC A12 Sport en Bewegen.

11. Seniorensport

omgeving (Presikhaaf)

Vier scholen in Presikhaaf dragen bij aan de gezondheid van kinderen op school door naschoolse activiteiten te organiseren.

Doel is om kinderen in beweging te krijgen en te houden en overgewicht terug te dringen. Dit project duurt 3 jaar en commerciële instel­lingen worden geprikkeld mee te denken en te faciliteren in een gezonde om­ge­ving van het kind.

Een initiatief van de universiteit Essen die testen organiseert voor voorkomen en terugbrengen van over­gewicht.

Wekelijks sporten en bewegen er zo’n 2200 Arnhemse senioren van 55 jaar en ouder Er is een breed sport- en beweegprogramma variërend van wandelen en fietsen tot aan fitness en valpreventie. De sportactiviteiten worden door professionals binnen wijk­ centra, ouderen en zorg centra, sport­ verenig­ingen en commerciële aanbieders uitgevoerd. Het Sportbedrijf heeft naast het uitvoeren van aanbod vooral een coör­di­ne­ rende en ontwikkelende rol. www.sportinarnhem.nl

33

Marcel Bulten:

‘

Bovenin het Gelredome is het leercentrum van Playing for Success (PfS). Een initiatief dat

leren met een wow-factor geeft kinderen een boost!

’

is begonnen in Groot-Brittannië en inmiddels, met groot succes, ook in Nederland loopt.

Het idee is om kinderen die op school onder hun kunnen presteren, op een uitdagende en inspirerende plek positieve leerervaringen te laten opdoen. Zodat ze ontdekken dat ze wél kunnen leren en dat het ook nog eens leuk kan zijn.

Bij zo’n leercentrum zijn altijd een betaalde voetbalclub, verschillende onderwijs­instellingen, gemeentelijke instellingen en sponsoren betrokken. In Arnhem heeft Vitesse een leer­ centrum ingericht onder de Noordtribune van het Gelredome. Centrummanager Marcel Bulten vertelt: “Hier komen kinderen met bijvoorbeeld faalangst, motivatiegebrek of gebrek aan zelfvertrouwen. Ze zijn altijd tussen de twaalf en veertien jaar en eerstejaars VMBO of Praktijkonderwijs.”

“Het is hier geen huiswerkclub of bijleshonk; kinderen doen hier avontuurlijke taal- en rekenopdrachten. Ze mogen bijvoorbeeld in de fanshop van Vitesse denkbeeldig honderd euro uitgeven en daarvoor moeten ze vijf producten kopen en dan zo dicht mogelijk bij honderd euro eindigen. We leren hen interviewen en dan komt er ‘toevallig’ tijdens een rondleiding door het stadion een Vitessespeler de kleedkamer in. Die mogen ze dan dus interviewen. Leren met een wow-factor, noemen we dat.”

“We helpen zo mee aan het terugdringen van schooluitval. De kinderen krijgen hier een boost. Bij alle deelnemers verbeteren de schoolprestaties. CITO heeft onderzocht dat bij kinderen na 10 sessies van twee uur in het leercentrum soms achterstanden van drie tot vier maanden zijn weggewerkt. ‘Ook jij hebt talent, laat het maar zien’, geven wij hen mee. Kinderen die niets durven vertellen, geven na tien keer PfS een presentatie aan vijftig mensen. Nou, dan zie je ze groeien!”

34

Goed nieuws: Teijin Aramid, de grootste aramide­ producent ter wereld, sponsort de komende drie jaar Playing for Success. De multinational ondersteunt financieel, maar ook met mensen en materiaal. Zo komen bedrijfsmedewerkers vertellen over hun werk en hoe ze op die plek terecht gekomen zijn Ên levert het bedrijf gratis keycords, badges en andere spullen.

35

Martijn Stappers:

‘

Mensen structureel gezonder laten leven. Een mooi doel, maar hoe bereik je dat? Martijn

gezond de wereld rond, begint in Arnhem

’

Stappers, unitleider sportontwikkeling bij Sportbedrijf Arnhem en projectleider Nationaal Actieplan Sport en Bewegen, houdt zich er dagelijks mee bezig. De financiële middelen uit het Actieplan probeert hij zo goed mogelijk te investeren. Zodat Arnhemmers, ook na de vier actiejaren, een gezonde levensstijl houden.

Stappers: “De campagne ‘30 minuten bewegen’ is voor ons de paraplu waaronder we alle activiteiten kunnen scharen. Maar bewegen is niet het enige; een gezonde levensstijl vraagt ook om gezond eten. We ontwikkelen projecten voor alle leeftijden, maar kinderen vormen natuurlijk wel een belangrijke factor als het gaat om preventief overgewicht bestrijden. Een specifiek voorbeeld van een project gericht op kinderen is ‘Gezond de wereld rond’: een motiverend spel voor op school over zes werelddelen gekoppeld aan zes sporten. Kinderen moeten daarbij spelstickers verdienen door te bewegen op school, maar ook daarbuiten bij naschoolse activiteiten en op de sportclub. Op een speelse manier is er ook aandacht voor eetgewoonten in verschillende landen en bij kinderen thuis. Het eerste pilotjaar zit erop en kinderen en vakleerkrachten zijn enthousiast.”

“Voor iedereen met chronische klachten, waaronder ook overgewicht - komen er twee leef­ stijl­coaches in Arnhem: één sportspecialist en één gezondheidsspecialist. Die gaan mensen helpen om gezond te worden en te blijven. Met ons magazine ‘Beweeg’ brengen we de vraag van 50-plussers om activiteiten en het aanbod daarin bij elkaar. Zo werken we samen, in een grote keten van betrokken partijen, aan een blijvend gezondere stad. Idealistisch of niet: als door het spel ‘Gezond de wereld rond’ een deel van de 1000 deel­nemers zich bewust is van een gezonde levensstijl en lekker gaat bewegen, is het voor mij de moeite waard.”

36

37

Ozgür Unal:

‘

Het liefst wordt hij gymdocent in het middelbaar onderwijs. Zet Özgür Ünal in een gym­

scolarship brengt me dichterbij mijn doel

’

lokaal en hij haalt het onderste uit de kan. Hij is hard op weg om zijn droom werkelijkheid te laten worden; vorig jaar rondde hij zijn MBO Sport & Bewegen af en nu is hij eerstejaars HBO/ALO. En misschien wel de eerste HBO’er met een scolarship van de Cruijff en Krajicek Foundation... Ünal viel op toen hij stage liep voor zijn MBO opleiding bij het Sportbedrijf Arnhem. “Ik deed mee aan het project Meedoen, leren en winnen, en moest een toernooi organiseren. Tijdens acht bijeenkomsten kon ik laten zien wat ik waard ben en dat leverde me een scolarship van Cruijff op. Super, want ik kreeg een geldbedrag om mijn studie te bekostigen én ik ging vier uur per week aan het werk op het Cruijff Court Presikhaaf. Elke woensdagmiddag met kinderen honkballen of trefballen bijvoorbeeld. Anders hangen ze maar voor hun Play­ station. Ik wil hen leren dat een half uur bewegen per dag gezond en vooral heel leuk is.”

“Door het scolarship heb ik heel veel contacten opgedaan. Dat is geweldig, want dat kan ik allemaal gebruiken als ik grote toernooien moet organiseren. Dit jaar ben ik al projectleider bij Meedoen, leren en winnen, en help ik anderen om te organiseren. Misschien wordt mijn scolarship verlengd; dan zou ik de eerste HBO’er zijn die er eentje krijgt. Het Cruijff Court zorgt ook voor spontane initiatieven uit de wijk. Tijdens de zomerstop komen jongeren uit zichzelf voetballen en ontstaat er een heel toernooi. Zonder onenigheid, met heel veel toeschouwers. Dat is toch hartstikke leuk!?”

Op de foto staat Özgür Ünal links in het midden, tussen ‘zijn’ jongens bij jongerencentrum Push op Presikhaaf. Ünal werkt hier al sinds zijn vijftiende als vrijwilliger.

38

39

Deze digitale nota is gemaakt in opdracht van Directie Programmasturing en Strategie (DPS) gemeente Arnhem Teksten en foto’s interviews: Floortje Dekkers Teksten en foto’s nota: Sportbedrijf Arnhem en DPS Vormgeving: Harald Slaterus Deze folder is ook te zien op www.arnhem.nl Politiek en Organisatie/ Hoe denkt de gemeente over?/Toekomst Arnhem/Stadsprogramma’s

40