Welcome to Poland. Maj, czerwiec.

ISSN 1234-4427 5/6/248 May/June 2014

www.welcometopoland.net.pl

Patrzeć w przyszłość z optymizmem

tyczne przy Zespole Szkół w Puszczykowie.

Dofinansowujemy również zajęcia pozalekcyjne i fakultatywne dla maturzystów oraz szkolenia zawodowe dla nauczycieli, fundujemy stypendia dla najzdolniejszych uczniów.

Zdawalność egzaminów maturalnych w powiecie poznańskim wynosi blisko sto procent.

By utrzymać szkolnictwo na wysokim poziomie, potrzeba więc sporych nakładów.

W jakie inne obszary Powiat inwestował w ostatnich czterech latach? W drogi?

Rozmowa z Janem Grabkowskim, Starostą Poznańskim Panie Starosto, już niedługo kolejne wybory samorządowe. To dobry moment do podsumowania minionych czterech lat. W Pańskim przypadku perspektywa ta może być zdecydowanie szersza. Właśnie dobiega końca trzecia kadencja Pańskiej pracy na stanowisku włodarza powiatu poznańskiego. Jak ocenia Pan ten czas?

Powiat cały czas się rozwija, coraz więcej osób chce się tutaj osiedlać, region cieszy się też ogromnym zainteresowaniem inwestorów. Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego tendencja ta w kolejnych latach będzie się utrzymywać. Oznacza to, że mamy warunki, które pozwalają zaspokajać potrzeby mieszkańców. Mówiąc prościej – jest to dobre miejsce do życia. Cieszę się, że mam w tym swój udział. Jesteśmy zauważani i doceniani na zewnątrz – Powiat jest laureatem I edycji Konkursu Jakości Funkcjonowania Samorządów Terytorialnych w kategorii „Najlepiej zarządzany powiat w Polsce”, ostatnio przyznano mu tytuł „Super Powiatu” w ramach zorganizowanego przez Związek Powiatów Polskich Rankingu Powiatów 2013 roku.

Nasza pozycja wśród powiatów w kraju jest wyjątkowa i myślę, że warto się tym chwalić.

Liczba mieszkańców wzrasta, trzeba więc rozbudowanej infrastruktury, nowych miejsc pracy, konkurencyjnego szkolnictwa… To zadania kosztowne, a jednocześnie wymagające podejmowania bardzo przemyślanych działań…

Oczywiście. Powiat to swego rodzaju system naczyń połączonych. Stabilna lokalna gospodarka oraz wsparcie ze strony władz powiatu stanowi zachętę do prowadzenia działalności

w naszym regionie zarówno dla światowych koncernów, jak i małych i średnich firm.

Dotyczy to również infrastruktury. Obecnie jesteśmy na czołowym miejscu w kraju pod względem liczby oddanych do użytku budynków niemieszkalnych, np. hal produkcyjnych.

Atrakcyjność inwestycyjna regionu przekłada się na ograniczenie liczby osób pozostających bez pracy. Od wielu lat bezrobocie w powiecie poznańskim utrzymuje się na stałym poziomie około 4 procent. Ale zapobiegać temu zjawisku można też dostosowując ofertę edukacyjną do potrzeb rynku pracy.

Czy w dobie kryzysu oświaty jest to w ogóle możliwe?

Jak najbardziej. Potrzeba tylko działań systemowych, które uwzględniać będą warunki ekonomiczne w regionie. Konieczna jest współpraca między samorządem, szkołami i pracodawcami. Konkretne wyniki daje wspieranie szkolnictwa zawodowego, które dla Powiatu Poznańskiego stanowi kwestię priorytetową. W 2005 roku rozpoczęliśmy współpracę z firmą Volkswagen Poznań. Absolwenci klas patronackich w Zespole Szkół nr 1 w Swarzędzu zyskują szerokie kompetencje, które pozwalają im podjąć pracę w całej Europie. Na podobnych zasadach współpracujemy też z innymi firmami, np. z SKF Polska czy Solaris Bus & Coach. Na utrzymanie szkół i innych prowadzonych przez nas placówek edukacyjnych wydaliśmy w tym roku 60 milionów złotych, ale są to inwestycje, które przyniosą długofalowe korzyści. Nasze szkoły dysponują nowoczesnymi pracowniami, mają też rozbudowaną bazę sportową, jak choćby wielokrotnie nagradzane, spełniające bardzo wysokie standardy boisko lekkoatle-

Od roku 2012 na cele związane z drogownictwem wydaliśmy 83 miliony złotych, współpracując z gminami powiatu poznańskiego, władzami województwa i Ministerstwem Transportu. Skutecznie pozyskiwaliśmy też środki z Unii Europejskiej. Inwestujemy w ochronę zdrowia i pomoc społeczną.

W obecnej kadencji zmodernizowaliśmy szpital w Puszczykowie. Standard opieki jest tu bardzo wysoki, stale też poszerza się oferta leczenia. Do tej pory szpitalne inwestycje wyniosły blisko 80 milionów złotych.

W ostatnich latach obejmowały one termomodernizację budynków, zwiększenie liczby oddziałów, wyposażenie placówki w najnowocześniejszy sprzęt. W tym roku do nowego budynku został przeniesiony Oddział Opieki Paliatywno-Hospicyjnej, do użytku oddano też Oddział Ginekologiczny Jednego Dnia oraz Pracownię Rezonansu Magnetycznego.

Obecnie planujemy budowę dwukondygnacyjnego bloku operacyjnego, który ma kosztować około 30 milionów złotych.

Gdyby miał Pan wskazać projekt, z którego jest Pan w tej kadencji szczególnie dumny, co by to było?

Utworzenie Parku Orientacji Przestrzennej przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Owińskach. To jedyny tego typu obiekt w Europie, służący rehabilitacji podopiecznych oraz integracji ze środowiskiem ludzi zdrowych, dla których jest również dostępny. Inwestycja ta zapewniła nam tytuł Laureata Samorządowego Lidera Zarządzania 2013. Zdobyliśmy też nagrodę główną w VI edycji konkursu „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich” w kategorii „Miejsce przyjazne dzieciom”. Jest to największy tego typu konkurs w Europie Środkowo-Wschodniej, po raz pierwszy w jego historii uhonorowany został obiekt z Wielkopolski. Park znalazł się również w finale konkursu Budowa Roku 2012.

Wiele inwestycji Powiatu Poznańskiego zostało w ostatnim czasie nagrodzonych przez gremia konkursowe. Jaki jest przepis na sukces?

Kochać to, co się robi, a to, co się robi – robić jak najlepiej i patrzeć w przyszłość z optymizmem.

Dziękuję za rozmowę.

Redakcja Welcome to Poland promoting Poland’s regions

Konin Konin

4-5

Nowy Tomyśl przykładem gminy,która wie jak wykorzystywać unijne środki Nowy Tomyśl: an example of a municipality that made good use of EU funding

6-7

Domy pasywne Passive houses

8-9

Rozmowa z Zofią Springer Burmistrzem Gminy Mosina

10

11-22

Welcome to Wawer & Józefów

Związek Międzygminny „Pilski Region Gospodarki Odpadami Komunalnymi”

23

Brześć Kujawski

24-25

Miastko – urokliwe, kolorowe, aktywne Miastko – charming, colorful, active

26-27

Powiat Czarnkowsko-Trzcianecki zaprasza

28

Agro Skansen „Leśna Polana” w Ślesinie

29

fot. na okładce: Radosław Dąbrowski, Zbigniew Chojęta

Welcome to Poland... ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań, tel./fax +48 61 852 10 06, tel. +48 61 861 70 00, e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Editor-in-chief: Bożena Prusakowska, bprusakowska@post.pl Director of Marketing: Renata Piątkowska-Ratajczak – mobile 600 45 32 16 Marketing managers: Ewa Stasiak – mobile 698 805 992 Translation: Kacper Kozicki Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Lidia Wejman, Romuald Ferens, Renata Piątkowska-Ratajczak Correction of text: Lidia Wejman DTP & Prepress: Elżbieta Zawadzka, Agrys

Wydawnictwo BESSA 04-687 Warsaw, 243 Mrówcza Welcome to Cracow and Małopolska – franczyza 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. tel./fax +48 12 421 89 77 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i artykułów sponsorowanych.

We do not take responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles.

Cena zakupu jednego egzemplarza: 10,58 zł brutto 3

– 10 lat w Unii Europejskiej Wejście Polski do Unii Europejskiej diametralnie zmieniło oblicze Konina. Piszemy wiele projektów, pozyskujemy fundusze, mamy nowe mosty, drogi, nasi niepełnosprawni lepiej odnajdują się w społeczeństwie, bo ono za sprawą unijnych projektów, stało się bardziej im przystępne. Żyje nam się lepiej, spokojniej i mamy większe poczucie stabilizacji a to za sprawą wielu ciekawych projektów unijnych.

Jednym z najbardziej znaczących dla Konina był projekt strategiczny dla rozwoju regionu „Przeprawa przez rzekę Wartę - nowy przebieg drogi krajowej nr 25”.

W ramach tego projektu został zbudowany nowy most przez rzekę nazwany ,,Mostem Unii Europejskiej”, ponadto zbudowano i przebudowano drogę wraz z wiaduktami i estakadami oraz Most Toruński.

Miasto pozyskało również środki z EFRR na projekt „Wsparcie Efektywnego Zarządzania Projektem Przeprawa przez Wartę, nowy przebieg drogi krajowej nr 25”.

W ramach projektu zakupiono sprzęt komputerowy, oprogramowanie i inne urządzenia techniczne.

Dbamy także o szkolnictwo. Władze samorządowe Konina pozyskały środki zewnętrzne na projekty stypendialne dla uczniów i studentów w ramach „Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego”.

Ale to nie wszystko. W okresie planowania budżetu Unii Europejskiej na lata 2007-2013 Konin realizował kilkanaście przedsięwzięć finansowanych z Funduszy Europejskich.

Wsparcie merytoryczne i zakres działań każdego z nich przyczyniało się do realizacji „Strategii Rozwoju Konina 2007-2015” w zakresie pierwszego celu strategicznego: „Stymulowanie rozwoju nowoczesnej i zrównoważonej gospodarki miasta” oraz drugiego celu strategicznego: „Poprawa życia mieszkańców miasta”.

Pozyskane zostały również środki zewnętrzne na przygotowanie terenów inwestycyjnych w obrębie Konin-Międzylesie w ramach „Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013”. Konin podpisał z Ministerstwem Gospodarki umowy na dofinansowanie dwóch

projektów, tj. „Przygotowanie terenów inwestycyjnych w obrębie Konin – Międzylesie (działania studyjno-koncepcyjne)”, jak również „Uzbrojenie terenów inwestycyjnych w obrębie Konin – Międzylesie”.

Uzyskaliśmy także dofinansowanie zewnętrzne z „Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013” na realizację następujących projektów: - Przebudowa ulicy Świętojańskiej w Koninie (od ulicy Kolskiej do ulicy Europejskiej) - Przebudowa ulicy Jana Pawła II w Koninie - etap II - Wymiana taboru (autobusów) – MZK. W ramach tego projektu zakupiono 15 nowoczesnych, niskopodłogowych autobusów miejskich, marki SOLARIS. Zakupione autobusy zostały przekazane do MZK w Koninie.

- Zagospodarowanie terenów nadbrzeżnych w Koninie – Bulwar Nadwarciański.

Przedsięwzięcie polegało na budowie nowej, ogólnodostępnej przestrzeni turystycznej w centrum miasta poprzez poprawę estetyki zdegradowanych obszarów śródmiejskich Konina oraz powstanie nowych obiektów o funkcjach turystycznych i rekreacyjnych. Zagospodarowanie tej przestrzeni pozwoliło na wykreowanie pięknego miejsca spacerowego dla mieszkańców Konina - Bulwaru Nadwarciańskiego, który cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem i stał się nie tylko miejscem odpoczynku mieszkańców miasta, ale także miejscem organizacji wielu ciekawych imprez w mieście.

W ramach „Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007- 2013” Konin pozyskał dofinansowanie na realizację 10 projektów: - Podniesienie kwalifikacji pracowników samorządowych subregionu konińskiego, - Wsparcie rozwoju narzędzi związanych z kontraktowaniem usług społecznych w Koninie - projekt innowacyjny testujący, - Aktywni po pięćdziesiątce – czas na zmiany, pn.

Twój zawód, Twoja praca - poprawa dostępu do

www.konin.pl 4

zatrudnienia na konińskim rynku pracy, pn. Nowe możliwości zawodowe - Twoja szansa na konińskim rynku pracy, - Twoja firma – wspomagamy przedsiębiorczych w Koninie, Jesteś przedsiębiorczy! Zacznij działać już dziś w Koninie, Dobry pomysł na firmę – wspomagamy przedsiębiorczość w Koninie.

Konin realizował również dwa projekty systemowe z obszaru edukacji. Pierwszy projekt „Pierwsze kroki w edukacji”, jak też drugi „Edukacja wczesnoszkolna na dobry początek” obejmowały wsparcie w postaci zajęć edukacyjnych w szkołach podstawowych, dla których organem prowadzącym był Konin.

Ponadto Miasto Konin, jako partner, uczestniczyło i nadal uczestniczy w realizacji dwóch projektów dotyczących turystyki w regionie. Liderem w ich realizacji jest Wielkopolska Organizacja Turystyczna. Projekty te otrzymały dofinansowanie z „Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013”.

Jeden jest już zrealizowany i dotyczył stworzenia Systemu Informacji Turystycznej w Wielkopolsce. Projekt nosił nazwę: „Wielkopolski System Infokiosków Turystycznych”. Partnerem była tu Miejska Biblioteka Publiczna w Koninie. Bazuje on na dobrych praktykach Unii Europejskiej, wykorzystując innowacyjne technologie, które tworzą turystom wiele ciekawych możliwości poznania naszego regionu.

Drugim jest projekt „Kompleksowa promocja markowego produktu turystyki wodnej Wielka Pętla Wielkopolski”. Liderem jest tu również WOT w Poznaniu, a jednym z pomysłodawców i partnerów jest Miasto Konin.

Celem tego projektu jest profesjonalna, kompleksowa kampania promocyjna markowego produktu o nazwie Wielka Pętla Wielkopolski łączącego 690 km dróg wodnych naszego regionu w wodny szlak turystyczny.

Tekst: UM Konin Zdjęcia: Mirosław Jurgielewicz

Urząd Miejski w Koninie •

Konin: 10 years in the European Union Poland’s accession to the European Union has completely changed the image of Konin. Numerous projects are developed, funding is sourced, new bridges and roads are built; disabled people feel better in the society because the society has become more welcoming thanks to EU-funded ventures.

We live a better life, a more peaceful life. We enjoy greater stability owing to a variety of interesting EU projects.

Among those most significant for Konin, one was strategic for the region’s development: Warta river crossing – a new course of National Route 25. It envisaged the construction of a new bridge over the river, called the European Union Bridge. Moreover, the road (including viaducts and flyovers) as well as the Toruń Bridge were redeveloped.

The city also obtained funding from the ERDF for the project Support for effective management of the project “Warta river crossing – a new course for National Route 25”. IT equipment, software and other devices were bought for that project.

We also take care of education. Konin’s local authorities obtained external funding for grants for school and university students under the Integrated Regional Development Operational Programme.

However, it does not end here. During the planning stage of the 2007-2013 EU financial perspective, Konin completed about a dozen undertakings co-funded by the EU. The knowhow and the scope of actions contributed to the implementation of the Strategy of Konin’s Development for 2007-2015 with regard to the first strategic objective: Stimulating the development of the city’s modern and sustainable economy and the second strategic objective: Enhancing the quality of life of the city’s residents.

External funding was also sourced to prepare investment areas in Konin-Międzylesie under the 2007-2013 Innovative Economy Operational Programme. Konin signed

agreements with the Ministry of the Economy relating to the financing of two projects: Acquisition of the KoninMiędzylesie investment areas (concept study) as well as Connecting the Konin-Międzylesie investment areas to utilities.

We have also obtained external funding from the 2007-2013 Regional Operational Programme of Wielkopolska for the implementation of the following projects: - Redevelopment of Świętojańska Street in Konin (from Kolska Street to Europejska Street) - Redevelopment of John Paul II Street in Konin – 2nd stage - Replacing the rolling stock (buses) – Municipal Transport Company. Fifteen modern Solaris city buses with disabled access were bought for the project. The buses were delivered to the Municipal Transport Company in Konin.

- Management of the areas situated along the river in Konin – the Warta Boulevard The undertaking consisted in the creation of a new tourist space in the city centre, open for the public, through enhancing the image of the degraded city centre area of Konin and the development of new facilities designated for tourism and recreation. The development of that area resulted in a beautiful walking area for the residents of Konin - the Warta Boulevard - which has been very popular and has become a place for rest for the city’s residents and the place where many interesting local events are held.

As part of the 2007-2013 Human Capital Operational Programme, Konin was given funding to implement 10 projects: - Raising qualifications of the local government staff of the Konin sub-region;

- Support for tools related to the contracting of social services in Konin – an innovative test project; - Fifty-plus and active - time for changes entitled: Your profession, your job – better access to employment in the Konin job market, entitled: New professional opportunities – your chance in the Konin job market; - Your company – support for entrepreneurial people in Konin; You are entrepreneurial! Start your operations in Konin today; A good idea for a company – we support enterprise in Konin.

Konin has also implemented two systemic educational projects. The first project, First steps in education, as well the second one, Early education for a good start, included assistance in the form of educational classes in schools.

In addition, the City of Konin has been taking part, as a partner, in carrying out two projects relating to tourism in the region. The leader in its implementation is the Tourist Board of Wielkopolska.

These projects were subsidised by the 2007-2013 Regional Operational Programme of Wielkopolska.

One has already been completed. It consisted in establishing the Tourist Information System in Wielkopolska. It was called Wielkopolski Tourist Infokiosk System. The City Public Library in Konin was a partner. It is based on good practice from the European Union and uses innovative technologies which provide tourists with many interesting possibilities of discovering our region.

The other one is the Comprehensive promotion of the Great Loop of Wielkopolka tourist brand. The Regional Tourist Board in Poznań has also been the leader in this case.

The City of Konin has been one of the authors and partners.

The aim of this project is to provide a professional and comprehensive promotional campaign for the product called the Great Loop of Wielkopolska. It connects 690 km of the region’s waterways into a nautical tourist route.

Text: Konin City Council Photos: Mirosław Jurgielewicz

Wydział Promocji i Współpracy z Zagranicą • 62-500 Konin • Plac Wolności 1 • tel. +48 63 240 11 11 • fax +48 63 242 99 20 5

Nowy Tomyśl

przykładem gminy, która wie, jak wykorzystywać unijne środki W zachodniej części Wielkopolski, 60 km od Poznania leży Nowy Tomyśl. Doskonałe połączenie z resztą kraju i zagranicą zapewnia przebiegająca przez teren gminy autostrada A-2.

Zaledwie 3 km od miasta znajduje się węzeł autostradowy.

Nowy Tomyśl posiada wiele walorów inwestycyjnych, jak również turystycznych. Cennym zabytkiem miasta jest np. układ urbanistyczny jego najstarszej części z dwoma rynkami - placem Niepodległości i placem Chopina, które połączone są ulicą Mickiewicza.

Na gości czeka tu wiele atrakcyjnych, zarówno historycznie, jak i krajobrazowo miejsc, zaś dobra baza turystyczna i rozwinięta gastronomia dopełniają obrazu Nowego Tomyśla, jako miejsca, które warto odwiedzić w poszukiwaniu odskoczni od zgiełku wielkiego miasta. Pod koniec kwietnia odbyła się w Nowym Tomyślu Konferencja z okazji 10-lecia wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Poprzez to wydarzenie nowotomyski gminny samorząd postanowił uczcić tą ważną rocznicę, a także oddać szacunek wszystkim, którzy pracowali na rzecz integracji europejskiej i przystąpienia Polski do tej wspólnoty, a następnie dokładali starań, aby właściwie wykorzystać szansę, jaką ta przynależność dała Polsce. Spotkanie to stało się okazją do podsumowania nowotomyskiej dekady w Unii Europejskiej oraz pokazania korzyści wynikających dla Gminy z przynależności do unijnych struktur.

Wymiernym efektem są fundusze pozyskane na realizację zarówno projektów o charakterze inwestycyjnym, jak i oświatowym oraz kulturalnym.

Wśród ważniejszych projektów realizowanych przez Gminę w okresie 2004-2014, które uzyskały dofinansowanie ze środków unijnych znalazły się m.in.: będąca w budowie gminna infrastruktura dostępu do Internetu dla osób wykluczonych: Koszt całkowity: Dofinansowanie:

6.757.206,45 zł 6.757.206,45 zł

Zadanie to jest realizowane w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Priorytet VIII działanie 3.

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Nowym Tomyślu w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko obecnie realizuje projekt pn. „Kompleksowe zagospodarowanie ścieków w zlewni rzeki Obry - Gmina Nowy Tomyśl” Na zdjęciu od lewej Burmistrz Nowego Tomyśla Henryk Helwing, Poseł do Parlamentu Europejskiego Andrzej Grzyb

6

Koszt całkowity: Dofinansowanie: Wkład Gminy:

34.743.810,00 zł 24.770.182,11 zł 8.000.000,00 zł

W ramach projektu zrealizowane zostaną dwa kluczowe zadania: przebudowa i rozbudowa Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Nowym Tomyślu oraz budowa kanalizacji sanitarnej w ul. 3 go Stycznia. Zadanie realizowane jest w latach 2012 – 2015.

Przebudowana i rozbudowana w ramach projektu oczyszczalnia ścieków umożliwi odbiór i oczyszczenie ścieków zgodnie z normami Unii Europejskiej od mieszkańców Aglomeracji Nowy Tomyśl oraz podmiotów gospodarczych funkcjonujących na jej terenie. Bezpośrednimi użytkownikami sieci kanalizacyjnej refinansowanej w ramach niniejszego przedsięwzięcia jest 73 mieszkańców ul. 3-go Stycznia.

Z przebudowywanej i rozbudowywanej Oczyszczalni Ścieków będzie korzystać ok. 16 tys. mieszkańców Aglomeracji oraz podmioty gospodarcze zlokalizowane na jej terenie (w tym 18 większych przedsiębiorstw).

Istotnym zadaniem realizowanym w ostatnich latach jest także Budowa obwodnicy Nowego Tomyśla (przy udziale środków PHARE).

Beneficjent: Udział Gminy Nowy Tomyśl: Koszt całkowity:

Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich 2.400.000,00 zł 30.500.000,00 zł.

Gmina Nowy Tomyśl zrealizowała wiele zadań, zarówno inwestycyjnych, jak i kulturalno-społecznych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują: * Kompleksowe zagospodarowanie ścieków w zlewni rzeki Obry gmina Nowy Tomyśl: budowa sieci kanalizacji sanitarnej Nowy Tomyśl-Sękowo-Jastrzębsko Stare oraz Nowy Tomyśl-Boruja Kościelna.

Koszt całkowity: 10.911.504,30 zł Dofinansowanie: 4.000.000,00 zł * Przebudowa placu wokół Wiejskiego Domu Kultury, OSP i Biblioteki w Bukowcu.

Koszt całkowity: 201.000,00 zł Dofinansowanie: 70.755,00 zł * Budowa ścieżki pieszo-rowerowej w ul. Komunalnej w Nowym Tomyślu.

Koszt całkowity: 182.695,74 zł Dofinansowanie: 118.449,00 zł * Budowa placów zabaw na terenie 8 wsi z terenu gminy Nowy Tomyśl: w Wytomyślu, Starym Tomyślu, Cichej Górze, Jastrzębsku Starym, Sątopach, Bukowcu, Borui Nowej oraz Glinnie.

Koszt całkowity: 182.333,18 zł Dofinansowanie: 118.558,16 zł * Integracja mieszkańców ziemi nowotomyskiej poprzez organizację Jarmarku Chmielo-Wikliniarskiego w Nowym Tomyślu.

Koszt całkowity: 16.300,00 zł Dofinansowanie: 10.000,00 zł

* Zagospodarowanie miejsca rekreacji i wypoczynku sobotnio – niedzielnego we wsi Przyłęk.

Koszt całkowity: 14.773,95 zł Dofinansowanie: 8.476,86 zł * Turystyczno-Historyczny Szlak po Nowym Tomyślu Koszt całkowity: 40.049,96 zł Dofinansowanie: 25.000,00 zł * Udostępnienie na terenie Parku Miejskiego w Nowym Tomyślu urządzeń siłowni zewnętrznej w celu rozwijania aktywności społeczności lokalnej poprzez promocję i organizację aktywnego trybu życia.

Koszt całkowity: 23.370,86 zł Dofinansowanie: 11.725,76 zł

Gmina Nowy Tomyśl korzystała także z innych programów.

W ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowała zadanie pn. Opracowanie programu i budowa ścieżek rowerowych. Budowa ścieżki rowerowej na odcinku Stary Tomyśl - Róża wzdłuż drogi nr 701 (2738P).

Koszt całkowity: Dofinansowanie:

589.601,29 zł 400.084,57 zł

Ze środków Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (Priorytet IX działanie 1 poddziałanie 2) w szkołach na terenie gminy Nowy Tomyśl realizowane było zadanie pn. Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych.

Koszt całkowity: Dofinansowanie: Okres realizacji:

358.523,77 zł 358.523,77 zł 2011-2013

Wartość dofinansowania uzyskanego z Unii Europejskiej w okresie minionych 10 lat, na projekty realizowane przez Urząd Miejski w Nowym Tomyślu i jednostki gminne wynosi ponad 40 milionów złotych.

Tylko na wskazanych wyżej przykładach widać (a było ich znacznie więcej), że Nowy Tomyśl właściwie wykorzystał szansę, jaką dała mu przynależność do Unii Europejskiej i przy dużym wykorzystywaniu unijnych funduszy, a także przy jednoczesnym zaangażowaniu własnych sił i środków, zrealizował wiele ważnych inwestycji oraz projektów służących integracji i edukacji mieszkańców.

Szlak turystyczno-historyczny po Nowym Tomyślu

Urząd Miejski w Nowym Tomyślu ul. Poznańska 33 64-300 Nowy Tomyśl tel. +48 61 44 26 600, fax +48 61 44 22 754 urzad@nowytomysl.pl

www.nowytomysl.pl In the western part of Wielkopolska, 60 km away from Poznań, lies Nowy Tomyśl. It is very well linked with the rest of the country and with abroad thanks to the A-2 motorway running through the municipality. A motorway hub is only 3 km away from the town.

Nowy Tomyśl has plenty of investment- and tourism-related advantages. The town’s oldest part is a valuable historic site, encompassing two market squares: Niepodległości (Independence) Square and Chopin Square, which are joined by Mickiewicza Street.

Visitors can enjoy many places which are attractive in terms of heritage and landscape, while the solid tourist base and broad offer of food outlets complement the image of Nowy Tomyśl, a place worth visiting to escape the hustle and bustle of big city life. At the end of April, a conference took place in Nowy Tomyśl to celebrate Poland’s 10 years in the European Union. By holding that event the local government marked this important anniversary and honoured everyone who worked for the benefit of European integration and Poland’s EU accession and then continued to strive to seize the opportunities brought by the EU membership. The meeting was a chance to sum up the last decade and its meaning for the area, including the benefits for the municipality resulting from EU membership.

The funding acquired to carry out investment, educational and cultural projects provides tangible proof. Key projects completed by the municipality in 2004-2014, which received EU financial assistance include: Municipal infrastructure providing access to the Internet for people suffering from exclusion (under construction): Total cost: Subsidies:

PLN 6,757,206.45 PLN 6,757,206.45

The task is being completed under the Innovative Economy Operational Programme, Priority VIII, Measure 3.

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. in Nowy Tomyśl, as part of the Infrastructure and Environent Operational Programme, is currently implementing a pro-

Nowy Tomyśl:

an example of a municipality that made good use of EU funding

ject ”Complex waste management in the water basin of River Obra – Municipality of Nowy Tomyśl”.

Total cost: Subsidies: Contribution from the Municipality:

PLN 34,743,810 PLN 24,770,182.11 PLN 8,000,000

The project envisages two main tasks: re-development and extension of the Municipal Waste Treatment Plant in Nowy Tomyśl and the construction of sewerage in 3 Stycznia Street. The project will be carried out in 2012-2015.

Following re-development and extension, the plant will be capable of receiving and treating local private and corporate waste in compliance with EU norms. The immediate users of the sewerage will be the 73 residents of 3 Stycznia Street. The plant will be used by about 16,000 local residents and businesses (including 18 bigger companies).

Important projects completed in recent years include the construction of the Nowy Tomyśl bypass (with the use of PHARE funding).

Beneficiary: Contribution from the Municipality of Nowy Tomyśl: Total cost:

Regional Road Authority of Wielkopolska PLN 2,400,000 PLN 30,500,000

The Municipality of Nowy Tomyśl has completed a number of investments as well as social and cultural tasks under the Rural Areas Development Programme. The major ones included: * Complex waste management in the water basin of River Obra – Municipality of Nowy Tomyśl: development of Nowy TomyślSękowo-Jastrzębsko Stare as well as Nowy Tomyśl-Boruja Kościelna sewerage Total cost: PLN 10,911,504 Subsidies: PLN 4,000,000 * Re-development of the square surrounding the Village Community Centre, Fire Service and Library in Bukowiec Total cost: PLN 201,000 Subsidies: PLN 70,755 * Development of pedestrian and cycle path in Komunalna Street in Nowy Tomyśl Total cost: PLN 182,695 Subsidies: PLN 118,449 * Construction of playgrounds in 8 villages in the municipality of Nowy Tomyśl: Wytomyśl, Stary Tomyśl, Cicha Góra, Jastrzębsko Stare, Sątopy, Bukowiec, Boruja Nowa and Glinno.

Total cost: PLN 182,333.18 Subsidies: PLN 118,558.16 * Integration of the residents of the Nowy Tomyśl area through organising the Hop and Wicker Fair in Nowy Tomyśl.

Total cost: PLN 16,300 Subsidies: PLN 10,000

* Development of an area for weekend recreation and rest in the village of Przyłęk.

Total cost: PLN 14,773.95 Subsidies: PLN 8,476.86 Tourist Historical Route of Nowy Tomyśl Total cost: PLN 40,049.96 Subsidies: PLN 25,000 * Outdoor fitness facilities in the City Park in Nowy Tomyśl aimed at increasing fitness of the local community through promoting active lifestyle.

Koszt całkowity: PLN 23,370.86 Dofinansowanie: PLN 11,725.76

Nowy Tomyśl has also benefitted from other programmes. Under the Regional Operational Programme for Wielkopolska, the following project was completed: Design and development of cycle routes. Development of the Stary Tomyśl - Róża cycle route along the 701 National Route (2738P).

Total cost: Subsidies:

PLN 589,601.29 PLN 400,084.57

The task Individualisation of the process of teaching and educating 1st-3rd grade students was completed thanks to the funding received from the Human Capital Operational Programme (Priority IX, Measure 1, Sub-measure 2) in schools in the municipality of Nowy Tomyśl.

Total cost: Subsidies: Completed:

PLN 358,523.77 PLN 358,523.77 2011-2013

The amount of funding received from the European Union in the last 10 years for projects implemented by the Municipal Office in Nowy Tomyśl and its units reached almost PLN 40 million.

The above examples (of which there are more) show that Nowy Tomyśl seized the opportunities brought by EU membership and used EU finding combined with its own resources to complete many important investments aimed at integrating and educating its residents.

Zmodernizowany plac we wsi Boruja Kościelna

7

Budownictwo w standardzie pasywnym to wyższy poziom kultury budowlanej Rozmowa z Bartoszem Królczykiem, prezesem Stowarzyszenia Wielkopolski Dom Pasywny, współwłaścicielem Akademii Pasywnej Sp. z o.o.

Wieloletni wykładowca na uczelniach w USA: School of Management, University of Massachusetts oraz School of Business, University of Connecticut; a także na uczelniach Polsce: Uniwersytety Ekonomiczne w Poznaniu i Wrocławiu a także na Wyższej Szkole Bankowej.

Jest współautorem Strategii wzrostu efektywności energetycznej i rozwoju odnawialnych źródeł energii w Wielkopolsce na lata 2011-2020 i autorem wielu projektów edukacyjno-promocyjnych z dziedziny zrównoważonego rozwoju energetycznego.

Long-term lecturer at the School of Management, University of Massachusetts and the School of Business, University of Connecticut in the US as well as at Poznań University of Economics, Wrocław University of Economics and the School of Banking.

He is the co-author of the Strategy of enhancing energy efficiency and the development of renewable sources of energy in Wielkopolska for 2011-2020 and the author of many educational and promotional projects relating to renewable energy development.

Znalezienie skutecznych sposobów oszczędzania energii - wobec jej deficytu, wzrostu cen, konieczności stawienia czoła zmianom klimatycznym - jest ogromnym wyzwaniem naszych czasów. Jak w działania te wpisuje się budownictwo pasywne?

Budynki odpowiadają za 40% łącznego zużycia energii pierwotnej. Dlatego ograniczenie zużycia energii, ale również wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych w sektorze budynków będą miały ogromne znaczenie przy rozwiązaniu zarówno wyzwań klimatycznych, jak i tych związanych z kurczeniem się zasobów surowców energetycznych.

Standard pasywny nie tylko w znacznym stopniu ogranicza zużycie energii w budynkach, ale także zwiększa komfort i zdrowie mieszkańców, jest przyjazny środowisku i dodatkowo jest opłacalny ekonomicznie. Budownictwo pasywne wpisuje się doskonale w koncepcję zrównoważonego rozwoju energetycznego i w takim ujęciu powinno być rozpatrywane i rozwijane. Koncepcja ta polega na pewnej hierarchii priorytetów. Po pierwsze, powinno się zwiększać efektywność energetyczną i ograniczać zużycie energii.

Po drugie, pozostałe potrzeby energetyczne powinno się zaspokajać z odnawialnych źródeł energii. A w ostateczności, gdy odnawialne alternatywy nie wystarczają, należy sięgnąć po lokalną energię konwencjonalną, aby - eliminując choćby transport - zminimalizować jej wpływ na środowisko.

Dążąc do tego ideału, jak przekuwamy zasady zrównoważonego rozwoju energetycznego na grunt budownictwa?

Konsekwentnie zmierzamy ku nowym standardom energetycznym - nieuchronnym ze względów ekonomicznych, ekologicznych, a także politycznych. Jesteśmy też zobowiązani do wywiązania się z postanowień unijnej dyrektywy, która nakazuje, aby po 31 grudnia 2018 roku wszystkie nowe budynki publiczne miały niemal zerowe zużycie energii, a do 31 grudnia 2020 roku – wszystkie nowobudowane budynki. Rozwojowi budownictwa pasywnego sprzyjają programy uruchomione przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jeden z nich udziela dopłat do kredytów na budowę budynków energooszczędnych, drugi, o nazwie „Prosument” dofinansowuje zakup mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii. Programy te stanowią dobry krok naprzód. Szkoda jednak, że stanowią one jakby dwa odrębne systemy wsparcia i nie są ze sobą połączone. Zgodnie z logiką zrównoważonego rozwoju energetycznego, w przypadku pierwszego programu powinien obowiązywać wymóg by już na etapie projektu przystosować budynek do zastosowania w nim instalacji energii odnawialnej. Z kolei, w przypadku programu „Prosument”, przed instalacją energii odnawialnej powinny być najpierw przeprowadzone działania zwiększające jego efektywność energetyczną – najlepiej poprzez przeprowadzenie tak zwanej „głębokiej termomodernizacji”, czyli termomodernizacji wykorzystującej technologie, materiały i komponenty stosowane w budynkach pasywnych. Dzięki temu, instalacja, którą użyjemy nie będzie przewymiarowana.

Dodatkowe wymogi, to dla beneficjentów dodatkowe koszty...

Fot. Mariusz Rojewski, Wizualizacja powstającego w Poznaniu osiedla - Passivia Visualisation of the Passivia housing estate which is under construction in Poznań 8

Tak, ale w ostatecznym rozrachunku ich stosowanie jest dla klienta opłacalne. Chodzi właśnie o to, aby nie ponosić

Passive house standard takes us to a higher level of construction culture

Fot. Agnieszka Figielek, Projekt z pracowni Pasywny m2 powstający pod Poznaniem Design by the Pasywny m2 studio, which is under construction near Poznań

zbędnych kosztów, lecz działać w sposób jak najbardziej racjonalny. Zmiany, które wprowadzamy na etapie projektu są zawsze tańsze niż te, które wprowadzamy na etapie budowy. Jeśli na przykład budujemy dom energooszczędny i nie uwzględnimy w projekcie instalacji dla energii odnawialnej, to późniejsze dostosowanie budynku do jej wykorzystania będzie kosztowniejsze, trudniejsze, a być może nawet niemożliwe. Opłaca się zatem, już w fazie projektowania budynku, pomyśleć na przykład o odpowiednim przygotowaniu powierzchni dachowej pod panele fotowoltaiczne, niż później, nakładem sił i środków, stosować specjalną konstrukcję na dachu. To samo dotyczy instalacji pomp ciepła, które wymagają przemyślenia i przygotowania „przebić” w przegrodach budynku, tak by w przyszłości nie naruszyć szczelności budynku. Dzięki takiemu podejściu, nie musimy jednocześnie budować domu i instalacji odnawialnych, ale możemy działać etapowo: najpierw stawiamy budynek lub przeprowadzamy termomodernizację, a za jakiś czas, chcąc korzystać z energii odnawialnej, bez problemu ją instalujemy. Najistotniejsze jest to, aby takie rozwiązania uwzględnić w projekcie, jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji, co uchroni nas przed dodatkowymi trudnościami i kosztami.

ży możliwość uzyskania dotacji, a także zazwyczaj w ogóle pomijaną - wartość rezydualną. Budowa domu w standardzie pasywnym daje nam gwarancję, że także za te 20 lat, gdy spłacimy już kredyt, nadal będziemy mieli budynek energooszczędny, wygodny i nowoczesny, spełniający obowiązujące w przyszłości wymogi, co będzie miało niebagatelne znaczenie na przykład gdy będziemy chcieli dom sprzedać. Ogromną, ale niedocenianą i nierozumianą korzyścią dla inwestora jest wymóg weryfikacji jakości budynku, w tym jego charakterystyki energetycznej.

Wymagania w tym względzie są restrykcyjne i obejmują zarówno weryfikację projektu jak i weryfikację samego budynku uwzględniającą analizę wszystkich jego elementów mających wpływ na charakterystykę energetyczną i dodatkowo zakończoną testem szczelności. Trudno o lepszy sprawdzian jakości wykonania domu. Cała ta procedura sprawia, że wraz z wdrażaniem w Polsce standardów budynków energooszczędnych, wdrażamy jednocześnie procedury wymuszające wyższy poziom kultury budowlanej.

Podsumowując, po uwzględnieniu wszystkich czynników, w dłuższej perspektywie, budynek pasywny jest znacznie tańszy od tradycyjnego.

Standard pasywny to najwyższej jakości materiały oraz restrykcyjne warunki dotyczące technologii i montażu. Oznacza to, że budownictwo pasywne jest droższe od tradycyjnego i już na starcie wymaga większego zaangażowania środków finansowych...

„Przymierzając się” do budowy domu pasywnego, niezbędna nam będzie szeroka wiedza na temat tego standardu. Jej propagowaniem oraz wdrażaniem standardu pasywnego w regionie zajmuje się Stowarzyszenie Wielkopolski Dom Pasywny. Z jakim skutkiem?

Początkowy koszt inwestycji w budynek pasywny jest wyższy o około 15 procent od kosztu domu tradycyjnego.

Skupiając się jednak wyłącznie na początkowym koszcie inwestycyjnym, popełnilibyśmy duży błąd. Rzetelna kalkulacja korzyści inwestycji w nieruchomość powinna być analizą długoletnią i obejmować co najmniej okres spłacania kredytu zaciągniętego na jej realizację. Podstawową korzyścią domu pasywnego są coroczne, nawet dziesięciokrotnie niższe rachunki za ogrzewanie. Nie można jednak pomijać innych walorów domu pasywnego, które z czasem przełożą się na realne korzyści finansowe. Choćby koszty remontów, których w budynkach pasywnych, dzięki solidnej izolacji, wysokiej szczelności powietrznej i wyższej jakości wykonania, praktycznie nie ma. Uwzględnić też nale-

Świadomość i wiedza naszego społeczeństwa na temat standardu pasywnego są niskie, dlatego konsekwentnie staramy się tę wiedzę propagować, poprzez różne wydarzenia: szkolenia, warsztaty, publikacje, filmy a także konferencje i seminaria z udziałem wybitnych ekspertów z całego świata. Cieszy nas, że dzięki działaniom Stowarzyszenia, w Poznaniu powstał pierwszy certyfikowany budynek pasywny - Czytogruszka, a kolejne trzy obiekty uzyskały już pozwolenie na budowę. Dodatkowo, w Poznaniu na granicy z Luboniem, powstaje pierwsze osiedle domów pasywnych, o wdzięcznej nazwie Passivia. A więc mamy już pierwsze konkretne sukcesy. Chcielibyśmy jednak, by budownictwo pasywne stało się w naszym województwie normą.

Rozmawiała Ewa Stasiak

Passive house standard is the best way to reduce energy consumption in construction. Buildings account for 40% of total primary energy consumed in the world. Not only does the passive house standard largely reduce energy consumption in buildings, but it also has a positive impact on the comfort and health of the residents. It is ecofriendly and, more importantly, profitable.

We have been steadily striving to reach new energy standards which are inevitable for economic, environmental and political reasons. We are also obligated to meet the requirements of the EU directive which envisages zero energy consumption for all new public buildings completed after 31st December 2018 and any new buildings erected after 31st December 2020. The development of passive houses is supported by the programmes launched by the National Fund for Environmental Protection and Water Management. One of them subsidises loans taken out for the construction of energy efficient buildings. The other one (called Prosument) subsidises purchases of micro renewable energy installations.

The initial cost of investment in a passive house building is about 15% higher than that of a traditional one.

However, it would be a huge mistake to focus only on the initial investment cost. A reliable calculation of the cost of investing in real estate should be a long-term analysis and include at least the loan repayment period. The main benefits of passive house buildings include lower (up to 10 times) heating bills. However, you should not ignore other positive aspects of passive houses buildings, which will, in time, translate into tangible financial benefits. These include the cost of refurbishment – almost non-existent in passive buildings thanks to their high air tightness and higher build quality. The possibility of obtaining a subsidy, and the residual value (which is usually omitted) should also be taken into account. Building in passive house standard will guarantee that in 20 years’ time, when the loan has been repaid, you will still be enjoying an energy efficient, comfortable and modern house meeting future standards; it will prove significant if you wish to sell your house. A great benefit for an investor, which is underestimated and misunderstood, is the requirement for verification of the building’s energy performance. The related requirements are very strict; they comprise project verification and building verification, including an analysis of all the elements which may have impact on its energy characteristics, with an additional air tightness test. You will struggle to find a better quality test for a building. As a result, the standards for energy efficient buildings are implemented in Poland along with procedures imposing a higher level of construction culture. To sum up, all factors considered, a passive house building will prove a lot cheaper than a traditional one in a long-term.

The Wielkopolska Passive House Association has been implementing the passive house standard in the region and disseminating relevant knowledge. It organises a variety of events, training courses, conferences and seminars, featuring outstanding experts. Czytogruszka, the first passive house in Wielkopolska, was built in Poznań. Three more have been approved for construction. The first passive housing estate, called Passivia, is currently being built in Poznań.

Bartosz Królczyk Chairman of the Wielkopolska Passive House Association 9

W wyborach samorządowych 2002 r. spośród wielu kandydatów na burmistrza, mieszkańcy Gminy Mosina wybrali właśnie Panią, jedyną kobietę.

Nie było wtedy ułatwień parytetów dla kobiet na stanowiskach kierowniczych. Jak wspomina Pani tamten czas?

Odczuwałam atmosferę wielkiego entuzjazmu. Odebrałam dziesiątki gratulacji. Należy przypomnieć, że były to pierwsze wybory bezpośrednie, podczas których to mieszkańcy mieli bezpośredni wpływ na wybór konkretnej osoby. Nie wystarczyło jak wcześniej mieć poparcie 11 radnych. Demokracja w tym wypadku odpowiedziała na zapotrzebowania społeczeństwa, które domagało się takiego rozwiązania.

Każdy głos miał ogromną wartość. Niestety metody wyboru radnych dopiero teraz będą naprawdę bezpośrednie i każdy głos zadecyduje o mandacie.

Rzeczywiście liczba kobiet na stanowiskach wójtów, burmistrzów i prezydentów jest niewielka. Wynika to przede wszystkim z tego, że kobiety na takich stanowiskach niemal zawsze muszą łączyć obowiązki żony, matki - z zawodowymi, a praca w samorządzie angażuje niemal 24 godziny na dobę – także w soboty, niedziele, a nawet święta, czyli dni ustawowo wolne dla większości społeczeństwa. Nie kryję, że mimo wsparcia bliskich w pewnym stopniu cierpi na tym rodzina, przyjaciele czy realizacja własnych pasji.

Mieszkańcy dobrze ocenili Pani pracę i zaufali, wybierając przez trzy kolejne kadencje swojego burmistrza. Czy może Pani liczyć na ich pomoc i współpracę?

Tak istotnie zostałam trzykrotnie wybrana burmistrzem Mosiny. Mieszkańcy obdarzyli mnie zaufaniem. Myślę, że głównie, dlatego, że obiecywanie w stylu „nikt ci nie zrobi tego, co ja ci mogę obiecać” jest mi obce. Staram się wywiązywać ze złożonych zobowiązań. Dla burmistrza jest to trudne, bo mimo ogromnej odpowiedzialności jest organem wykonawczym Rady Miejskiej, czyli w przypadku Mosiny 21 radnych. Wdzięczna jestem grupie większości radnych za wsparcie i współpracę - to naprawdę odpowiedzialni i wspaniali ludzie. Ich działania nie są łatwe, gdyż opozycja od 12 lat zamiast działać na rzecz swojej lokalnej społeczności w każdym działaniu szuka afer. To według mnie żenujące i smutne.

Kandydując ponownie powiedziała Pani, że cztery lata to zbyt mało czasu, aby zaplanować i skutecznie zrealizować zamierzenia. Czy się powiodło?

Faktycznie 4 lata na rozpoczęcie prac planistycznych, pozyskanie funduszy, to najczęściej mało, jednak mimo tego w Gminie Mosina dużo się dzieje. Niestety w dalszym ciągu potrzeby w zakresie infrastruktury komunalnej są bardzo duże – to zresztą dotyczy całego kraju, a nie tylko naszej Gminy. W Polsce nie ma chyba gminy mającej powierzchnię w 100 % pokrytą uchwalonymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Te dokumenty tworzone są sukcesywnie i aby to wszystko się zazębiło moim zdaniem potrzeba więcej niż jedną kadencję.

Należy też pamiętać, że na przestrzeni minionych 25 lat zmieniają się priorytety, ważne dla samorządów. To, co było najważniejsze w latach 90. niekoniecznie jest najważniejsze w dzisiejszych czasach. Braki w infrastrukturze podziemnej (kanalizacja sanitarna i deszczowa, sieci wodociągowe) drogowej wciąż są duże – dotyczy to szczególnie wsi. Przed laty w wielu gminach budowało się np. tylko kanalizację sanitarną, zostawiając deszczową „na potem”. Teraz trzeba to uzupełniać, a to droższe rozwiązanie, niż gdyby wykonano to kompleksowo. Zmienia się też struktura demograficzna, mieszkańcy „uciekają” z dużych miast i przenoszą się na ich 10

Rozmowa z Zofią Springer, Burmistrzem Gminy Mosina obrzeża. Mosina jest tego przykładem. To także duże wyzwanie dla samorządu, który musi zmierzyć się z przygotowaniem dla nowych mieszkańców infrastruktury, zaplecza edukacyjnego, itp.

Spoglądając na kadencję z tej perspektywy faktycznie można stwierdzić, że jest ona za krótka. Demokracje zachodnie wcześniej doszły już do takich wniosków. We Francji kadencja burmistrza trwa 6 lat, a w Niemczech nawet 8 lat, przy 4-letniej kadencji rady.

W tym roku świętujemy 10. rocznicę przystąpienia do UE. Co Mosina zyskała dzięki unijnym funduszom?

Wątpię czy znalazłabym kogokolwiek, kto ma jakieś racjonalne argumenty na to, że nasza Gmina straciła na wejściu do Unii Europejskiej. Gmina Mosina w latach 2004-2014 aplikowała o środki unijne na 55 projektów, z czego udało się uzyskać dofinansowanie na 33 projekty, a 6 znalazło się na listach rezerwowych, natomiast 27 zrealizowano lub jest w trakcie realizacji, w tym 5 w partnerstwie z innymi Gminami, stowarzyszeniami oraz organizacjami.

Gmina Mosina korzysta najczęściej z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W ramach tego programu zrealizowaliśmy: świetlice wiejskie, boiska trawiaste i ze sztuczną nawierzchnią, siłownię zewnętrzną, doposażono place zabaw oraz zakupiono sprzęt do zajęć fitness. Ciekawą inwestycją była także budowa wieży widokowej na Pożegowie, oraz studni Napoleona, które stały się już lokalnymi atrakcjami turystycznymi.

Gmina pozyskała także środki z Unii Europejskiej na projekty „miękkie” tzn. z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, m.in. na indywidualizacje nauczania w 9 szkołach, dofinansowanie na różne szkolenia. W roku 2013 uzyskano dofinansowanie na przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Mosina z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

Gmina korzysta również z inwestycji i projektów realizowanych przez spółkę AQUANET, w której ma udziały. Wymienić tu można chociażby budowę kanalizacji sanitarnej z przyłączami na terenie Gminy Mosina w miejscowości Krosinko czy Modernizację Stacji Uzdatniania Wody w Mosinie. Koszt tej ostatniej to ok. 300 mln zł.

Będąc przy dofinansowaniu należy zaznaczyć, że nasza Gmina aplikując do projektów często już na starcie stoi na dużo gorszej pozycji niż wiele innych gmin. Dzieje się tak, dlatego, że nasza Gmina ma np. zbyt wysoki poziom dochodów na mieszkańca oraz zbyt niski poziom bezrobocia.

Równocześnie musimy pokonać wiele trudności związanych z przygotowaniem dokumentacji projektowej inwestycji oraz wykonaniem wynikające z obostrzeń środowiskowych: Wielkopolski Park Narodowy, Obszary Natura 2000, Park Krajobrazowy i Obszary Strefy Ochrony Bezpośredniej i Pośredniej Ujęcia Wody dla aglomeracji poznańskiej. Podsumowując jednym zdaniem bilans jest zdecydowanie na plus.

W tym roku kończy się kadencja. Wiąże Pani swoje najbliższe plany z pracą w samorządzie Mosiny?

Nie podjęłam jeszcze ostatecznej decyzji na pewno moje doświadczenia i wiedza byłaby przydatna w działaniach samorządowych.

Dziękuję za rozmowę.

Renata Ratajczak

www.

.pl

ISSN 1234-4427 6/247 May 2014

WYDANIE

SPECJALNE

SPECIAL

EDITION

to Wawer

& J贸zef贸w www.welcometopoland.net.pl

DoubleTree by Hilton Warsaw ul. Skalnicowa 21, 04-797 Warszawa DoubleTreeWarsaw.com

11

Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych Mazovian Landscape Park Complex

ul. Sułkowskiego 11, 05-400 Otwock tel. | phone: +48 22 779 26 94 e-mail: sekretariat@parkiotwock.pl

Mazowiecki Park Krajobrazowy im. Czesława Łaszka położony jest na obrzeżach Warszawy w części południowo-wschodniej i rozciąga się wzdłuż pradoliny Wisły. Został utworzony na przełomie lat 1986 i 1987. Powstał w celu zapewniania ochrony lasów oraz najcenniejszych przyrodniczo obszarów znajdujących się po prawej stronie doliny Wisły w Kotlinie Warszawskiej oraz wschodniej części Wysoczyzny Siedleckiej. Jego powierzchnia wynosi 15 710 ha, a otuliny 7 992 ha. Obejmuje teren dzielnic warszawskich: Wawer i Wesoła, oraz gmin: Józefów, Otwock, Wiązowna, Karczew, Celestynów, Kołbiel, Osieck, Sobienie Jeziory oraz Pilawa. Od 1 stycznia 2010 r. nasz park wchodzi w skład Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych. Park jest nazywany „Leśnym Mazowszem”, gdyż jego rozległe tereny zajmują lasy, które kiedyś wchodziły w skład dużego kompleksu leśnego zwanego Puszczą Osiecką. Charakterystyczne dla mazowieckiego krajobrazu jest, występowanie łańcuchów wydm, rozległych łąk, zagłębień bezodpływowych z torfowiskami, jeziorkami, strumieniami. Perłą w skali europejskiej jest Bagno Całowanie, jedno z największych torfowisk Mazowsza, które objęte zostało programem Natura 2000. Obszar ten jest prawdziwym rajem dla wielu gatunków ptaków oraz siedliskiem cennej roślinności. Całowanie ma też znaczenie archeologiczne - na jednej z wydm o nazwie Pękatka, odkryto ślady łowców reniferów z epoki paleolitu. Cenne walory przyrodnicze parku chronione są w 9 rezerwatach.

Pięć z nich jest torfowiskowych: Pogorzelski Mszar (utworzony w 1987r., leży na terenie miasta i gminy Otwock), Bocianowskie Bagno (utworzony w 1982 r., leży na terenie gminy Celestynów), Żurawinowe Bagno (utworzony w 1994 r., leży na terenie gminy Celestynów), Szerokie Bagno (utworzony w 1984 r., leży na terenie gminy Osieck) i Czarci Dół (utworzony w 1983 r., leży na terenie gminy Celestynów), dwa leśne: Las im.

Króla Jana III Sobieskiego (utworzony w 1952 r., leży na terenie dzielnicy Warszawa-Wawer) i Celestynowski Grąd (utworzony w 1987 r., leży na terenie gminy Celestynów). Rezerwat „Na Torfach” jest rezerwatem faunistycznym (utworzonym w 1977 r., leży na terenie gminy Karczew).

Swobodnie meandrujący odcinek Świdra i Mieni chroni rezerwat krajobrazowy „Świder” (utworzony w 1978 r., leży na terenie gmin: Kołbiel i Wiązowna oraz miast: Otwock i Józefów). Wśród 230 gatunków kręgowców wyróżniono 50 gat. ssaków, 140 gat. ptaków lęgowych, 10 gat. płazów, 7 gat. gadów (występowanie żółwia błotnego wymaga potwierdzenia) i ponad 20 gat. ryb. Flora reprezentowana jest przez ok. 1000 gat. roślin naczyniowych. Jednym z celów powołania MPK była ochrona cennego krajobrazu przyrodniczo-kulturowego, jaki zachował się w pobliżu aglomeracji warszawskiej. Zabytkowe budownictwo wiejskie regionu kołbielskiego oraz letniskowo-uzdrowiskowa architektura Nadwiślańskiej Linii Kolejowej sprawiają, że obszar ten jest unikatowy w skali kraju i regionu. Na terenie parku oznaczono liczne ścieżki edukacyjne. Od 1995r. działa również Ośrodek edukacyjno-muzealny „Baza Torfy”, gdzie odbywają się zajęcia przyrodnicze dla grup zorganizowanych. Ponadto od kwietnia do października baza czynna jest w każdą niedzielę (w godz. 11-17) i mogą ją zwiedzać turyści indywidualni (wstęp wolny).

Więcej informacji | More info at: www.parkiotwock.pl The Czesław Łaszek Mazovian Landscape Park

is located in the south-eastern outskirts of Warsaw and stretches along the old bed of the River Vistula.

It was established in order to protect forests and key natural resources situated on the right bank of the River Vistula. It has an area of 15,710 hectares, while its outer parts cover 7,992 hectares.

It encompasses the Wawer and Wesoła boroughs of Warsaw, as well as the following municipalities: Józefów, Otwock, Wiązowna, Karczew, Celestynów, Kołbiel, Osieck, Sobienie Jeziory and Pilawa. On 1st January 2010, the park was incorporated in the Mazovian Landscape Park Complex. The Całowanie Bog is unique on a European scale. It is one of Mazovia’s largest mires, and is part of the Natura 2000 programme. This area is a true paradise for many species of birds and a habitat for rare plants. The park’s precious natural assets are protected in nine reserves.

They include five mires, two forests, a fauna reserve and a landscape reserve. One of the objectives of establishing the MLP was to protect the valuable natural and cultural landscape which had survived around the Warsaw agglomeration. The historic rural buildings of the Kołbiel area and the architecture of the summer houses of the Vistula Railway Line make this area special on an international and regional scale. There are many signposted educational trails across the park. The educational museum Baza Torfy opened in 1995, and runs biology classes for organised groups of visitors.

fot. Radosław Dąbrowski

12

Warto odwiedzić Wawer i tu zamieszkać Na temat walorów turystycznych dzielnicy Wawer rozmawiamy z Burmistrz dzielnicy Jolantą Koczorowską Wawer jest dzielnicą Warszawy położoną w południowo-wschodniej części miasta nad prawym brzegiem Wisły. Jest największą pod względem powierzchni dzielnicą Warszawy i drugą od końca, pod względem gęstości zaludnienia. Ponad 36 proc. jej powierzchni zajmują tereny leśne.

Wawer charakteryzuje niska zabudowa, brak dużych blokowisk i skupisk osiedli (wyjątkiem jest Marysin Wawerski).

W dzielnicy jest siedem przystanków kolejowych tzw. „ linii otwockiej”: Gocławek, Wawer, Anin, Międzylesie, Radość, Miedzeszyn, Falenica. Przystanki te leżą w strefie obowiązywania wspólnego biletu miejskiego ZTM-KM-WKD. Powierzchnia: 80 km² Liczba mieszkańców: 71 tys.

Wawer is a borough of Warsaw located in the south-eastern part of the city on the right bank of the River Vistula. It is Warsaw’s largest borough in terms of area and second last in terms of population density. Forests cover over 36 percent of its area.

The borough is characterised by low-rise housing, absence of high-rise tower blocks and high-density housing estates (with the exception of Marysin Wawerski).

Area: 80 sq km Population: 71,000

Pani Burmistrz, dlaczego warto przyjechać na odpoczynek do Wawra?

Wawer to największa dzielnica Warszawy i jej „zielone płuca”. Dzięki pięknym terenom Mazowieckiego Parku Krajobrazowego mamy doskonałe warunki przyrodnicze do uprawiania różnego rodzaju sportów takich jak kolarstwo, czy bieganie.

W stolicy coraz więcej osób biega na świeżym powietrzu, jeździ na rowerach, a Wawer jest do tego wymarzonym miejscem.

Nie trzeba wyjeżdżać na Mazury, czy w Bieszczady żeby pojeździć na rowerze, czy pobiegać w niesamowitych miejscach, których w Wawrze nie brakuje. Chętnych zapraszamy na cudowne piesze wycieczki, a zimą na narty.

Wawer to także tradycja i historia, leży bowiem wzdłuż tzw. „linii otwockiej” obejmującej takie miejscowości jak Otwock, Józefów i wawerskie osiedla Falenica, Radość, czy Anin, które w przeszłości były popularne jako warszawskie letniska. „Linię otwocką” upodobali sobie liczni artyści m.in. Julian Tuwim, czy K. I. Gałczyński, którzy tu mieszkali.

Dlaczego warto zamieszkać w Wawrze?

Wawer to jedna z najszybciej rozwijających się dzielnic Warszawy. Mamy jeszcze wiele do nadrobienia w porównaniu z innymi dzielnicami w Warszawie, ale codziennie dostrzec można jak bardzo w ostatnich latach zmieniła się w nowoczesne i przyjazne do życia miejsce. Dzielnica ma swój urok i klimat dla osób, które cenią ciszę, spokój i przyrodę, z dala od miejskiego zgiełku, a jednocześnie chcą mieszkać w dzielnicy dobrze skomunikowanej z centrum. Ze względu na stale zwiększającą się liczbę mieszkańców i powstawanie wielu nowych osiedli, koncentrujemy się na polepszaniu infrastruktury drogowej, społecznej, kulturalnej i sportowej, utrwalając wizerunek dzielnicy jako „zielonych płuc” Warszawy. Efekty widoczne są gołym okiem np. w postaci coraz większej liczbie inwestycji. Budujemy i modernizujemy także placówki oświatowe w naszej dzielnicy, aby wyjść naprzeciw rosnącym potrzebom nowych mieszkańców. Na pewno warto u nas zamieszkać.

Redakcja

Wawer: a great place to visit and to live

We talk to Ms Jolanta Koczorowska, the mayor of Warsaw’s Wawer borough about its tourist potential Madame Mayor, why is Wawer worth visiting?

Wawer is Warsaw’s largest borough and its green lung. Thanks to the beautiful areas of the Mazovia Landscape Park, we have excellent natural conditions for a variety of sports including cycling and running. There are more and more people across the capital city who do running and cycling, and Wawer is the dream place for that. You do not need to travel to the Masuria Lake District or to the Bieszczady Mountains to ride your bike or go for a run in incredible places; there are lots of them here in Wawer. In summer you can enjoy marvellous walks, and in winter you can go skiing. Wawer also stands for tradition and history, as it lies by the so-called Otwock line encompassing localities such as Otwock, Józefów and Wawer’s neighbourhoods, such as Falenica, Radość and Anin, which used to be popular summer sites in the past and used to double as cultural centres with a wealth of tradition and history. The Otwock line was favoured by many artists including Julian Tuwim and K. I. Gałczyński, who both lived in the area.

Why is Wawer a good place to live?

Wawer is one of the most rapidly developing boroughs of Warsaw. Compared with other areas in the capital we still have a lot to do, but day by day people notice how it is changing into a modern and resident-friendly place. It has its charm and atmosphere for those who value quiet, calm and nature; it is far enough from the city’s hustle and bustle, and at the same time it enjoys good transport links with the city centre. Because of the increasing number of residents and the development of numerous housing estates, we have focused on improving road infrastructure as well as social, cultural and sports facilities, while preserving a durable image of the borough as the green lung of Warsaw. We have also been building and redeveloping educational centres across our borough in order to meet the needs of our new residents. It is certainly a great place to live.

Urząd m. st. Warszawy Dzielnica Wawer | ul. Żegańska 1 | 04-713 Warszawa | tel. +48 22 443 7000 | www.wawer.warszawa.pl

13

Jak zmieniamy Wawer z oddziałami integracyjnymi dla ponad 200 dzieci, kolejne przedszkole budujemy przy ul. Kadetów w osiedlu Las.

Wawer to nie tylko płuca Warszawy, dla których warto tu mieszkać, ale także nowe inwestycje infrastrukturalne. W ostatnim czasie otworzyliśmy najnowocześniejsze w Warszawie przedszkole przy ul. Krupniczej, obiekt wyposażony w multimedia i sale do terapii sensorycznej

How we are changing Wawer Wawer is not only Warsaw’s green lung, which itself makes it a nice place to live, but also enjoys new infrastructural investments. We have recently opened a state-of-the-art kindergarten in Krupnicza St, which is fitted with multimedia equipment and classrooms designated for sensory therapy with integration groups for over 200 children. We are building another one in Kadetów St, near the Las housing estate.

When planning Wawer’s development, we have taken care of the construction and refurbishment of the major roads.

We have built a new four-kilometre stretch of Panny Wod-

Myśląc o rozwoju Wawra zadbaliśmy o budowę nowych i remont najważniejszych ulic. Zbudowaliśmy nowy, 4 km odcinek drogi łączący ul. Skalnicową z ul. Panny Wodnej, który finalnie stanie się połączeniem ważnym dla codziennej komunikacji mieszkańców, ale również doskonałą trasą dla wycieczek rowerowych, łączącym obszar rezerwatu Wisły z Mazowieckim Parkiem Krajobrazowym. Dodatkowo już za dwa lata w Międzylesiu powstanie tunel pod torami kolejowymi, usprawniający komunikację między wschodnią i zachodnią częścią dzielnicy. W 2016 roku ma się rozpocząć także budowa ostatniego odcinka Południowej Obwodnicy Warszawy , która połączy Wawer z Europą Zachodnią. Myślę, że za kilka lat wielu mieszkańców nie pozna swojej dzielnicy. nej St, which will eventually become not only an important link for our residents’ everyday commute but also an excellent route for bicycle trips, connecting the area of the Vistula reserve with the Mazovian Landscape Park. Moreover, a tunnel running under the railway tracks will be completed in Międzylesie within two years, making it easier to move between eastern and western parts of the borough. The start of the construction of the last section of the Southern Bypass of Warsaw is scheduled for 2016; it will connect Wawer with Western Europe. I think that the borough will change beyond recognition within a few years.

The Municipal Waterworks and Sewerage Company, which

Na rower do Wawra Macie ochotę pojeździć na rowerze albo pobiegać po lesie? Lato za pasem... Nie musicie wyjeżdżać z Warszawy. Mamy dla Was propozycję. Wystarczy wsiąść w samochód lub kolejkę SKM i przyjechać do Wawra, by aktywnie odpocząć wśród urokliwych terenów Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Dzielnica przygotowała 5 doskonale oznakowanych, leśnych ścieżek rowerowych i 3 biegowe o zróżnicowanym stopniu trudności.

Wśród pięknej przyrody Szlaki rowerowe zielonego Wawra to rekreacyjne trasy prowadzące przez przepiękne lasy sosnowe i mieszane. To unikatowe miejsce - znakomite na rodzinny relaks albo sportową zaprawę – znajduje się w bliskim sąsiedztwie centrum Warszawy. Wystarczy 20 minut podróży kolejką albo autobusem ze Śródmieścia, aby znaleźć się w otulinie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego.

Trasy rowerowe są oznaczone pięcioma kolorami: czerwo-

Wawer on two wheels

Do you feel like riding a bicycle or running in the forest? Summer is here… You do not need to venture outside Warsaw! We have a suggestion for you. All you need to do is to get in a car or take the SKM train and come to Wawer to pursue active leisure among the charming landscapes of the Mazovia Landscape Park. The borough offers five thoroughly signposted forest cycling routes and three running trails with various levels of difficulty.

Surrounded by beautiful nature Wawer’s green cycling routes include recreational bike trails running through delightful pine and mixed forests. This is a unique place, suitable for family relaxation and sporty fun and yet located close to the Warsaw city centre. It will take you just 20 minutes to get here in the SKM train or a bus from the city centre, and you will find yourself surrounded by the Mazovia Landscape Park.

14

W najbliższym czasie Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, budujące obecnie w Wawrze sieć kanalizacyjną, zainwestuje w prace około 300 mln zł, co jest kwotą bez precedensu w historii naszej dzielnicy i całego miasta. Cały czas budujemy też nowe place zabaw dla dzieci i siłownie plenerowe, aby uatrakcyjnić rodzinom spędzanie wolnego czasu.

Krajobraz dzielnicy zmienił się nie do poznania odkąd zamieszkałem tu w końcu lat 80-tych. Jesteśmy coraz nowocześniejszą dzielnicą i szybko nadrabiamy zaległości, a ceny nieruchomości w porównaniu z resztą miasta są bardzo atrakcyjne. Wawer - tu po prostu warto mieszkać!

Adam Godusławski Zastępca burmistrza dzielnicy Wawer is currently developing the sewerage network in Wawer, will soon invest about PLN 300 million in their projects, an amount unprecedented in the history of the borough and the entire city. We continue to build new playgrounds for children and open-air fitness facilities in order to make spending free time outdoors more attractive for families.

The local landscape has changed beyond recognition since I moved here in late 1980s. We are becoming an increasingly modern borough and we have been quick to catch up, while the real estate prices remain relatively attractive compared with the rest of the city.

Wawer – it is simply a great place to live!

nym, niebieskim, żółtym, zielonym i czarnym. Mają różną długość i stopień trudności. Ale łączy je jedno - wszystkie prowadzą przez piękne, zielone tereny Wawra i Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Zróżnicowanie terenu sprawia, że obszar ten jest wyjątkowo atrakcyjny dla turystyki rowerowej, wypoczynku i relaksu. Tereny są również niezwykłe z przyrodniczego punktu widzenia. Można tu spotkać takie zwierzęta jak łosie, czy niezwykle rzadkie bociany czarne.

Skala trudności szlaków jest różnorodna, tak aby każdy rowerzysta mógł dobrać trasę dokładnie do swoich umiejętności. Odnajdą się na nich zarówno zawodowcy, amatorzy jak i rodziny z dziećmi. W Wawrze znajduje się także jedyny 27 km szlak rowerowy MTB dla profesjonalistów, na którym corocznie organizowane są maratony MTB.

Dla profesjonalistów i rodzinnie Układ ścieżek jest bardzo logiczny i funkcjonalny. Start i meta każdej trasy znajdują się w sąsiedztwie węzłów komunikacyjnych. Trasy odznaczają się wyjątkowymi walorami przyrodniczymi, stwarzają również wiele okazji do odpoczynku i skorzystania z bogatej oferty gastronomicznej dzielnicy. Na trasach znajdują się altany turystyczne oraz specjalne stojaki na rowery zachęcające do krótkich postojów.

W wyniku rozmów przeprowadzonych ze środowiskami biegaczy przełajowych wytypowano w Wawrze 3 trasy biegowe w formie zamkniętych pętli (start i meta w tym samym miejscu). Ścieżki znajdują się w trzech różnych miejscach Wawra: w Marysinie Wawerskim, Międzylesiu i Falenicy. Dzięki położeniu, różnej długości ścieżek (5km, 3,5 km i 3,3 km) i trudności, każdy amator biegów znajdzie w Wawrze coś dla siebie. Ścieżki są oznakowane i wyposażone w ławki, kosze i słupki kilometrażowe. Zapraszamy!

Więcej o trasach szlaków: www.rower.wawer.warszawa.pl

Bicycle routes are marked with five colours: red, blue, yellow, green and black. They vary in length and difficulty levels. However, they have one thing in common: all of them run through beautiful areas of Wawer and the Mazovia Landscape Park. The diverse landscape makes this area exceptionally attractive for cycling tours, rest and relaxation. These areas are also unusual in terms of nature.

Here you can come across such animals as mousses and the extremely rare black storks.

For professionals and families The layout of the routes is very logical and practical. The start and finish of each of them is located near transport hubs. The routes have remarkable natural features; they also provide a number of places to rest and to take advantage of the rich offer of the local food outlets. Along the routes you will find shelters and special bicycle stands encouraging short stops.

The scale of difficulty is so extensive that every cyclist can

be sure to find a route perfectly suited for their needs. The routes are designed to satisfy everyone from professionals to families with kids. Wawer is home to the only 27-kilometre MTB route for professionals, where MTB marathons are held every year.

Something special for runners As a result of talks held with the community of cross-country runners, three running trails were marked out in Wawer.

They have a form of three closed circuits (start and finish is in the same place). The trails can be found in three different locations in Wawer: in Marysin Wawerski, Międzylesie and Falenica. Thanks to the location of the trails of various length (5 km; 3.5 km; 3.3 km) and difficulty level, every running enthusiast will find something for themselves in Wawer.

The trails are signposted and feature benches, bins and mile posts. Welcome!

More info about the trails: www.rower.wawer.warszawa.pl

Coś specjalnie dla biegaczy

Interesujące imprezy kulturalne i sportowe w Wawrze w tym roku: „Czwórbój Wawerski - Cztery Pory Roku” – 14 czerwca (zawody pływackie), 20 września (biegi przełajowe) - to cykl czterech zawodów sportowych (wyścigi rowerowe i narciarskie już za nami) rozgrywanych w czterech różnych konkurencjach, na które składają się: wyścigi kolarskie MTB, zawody pływackie, biegi przełajowe, biegi narciarskie. Klasyfikacja generalna obejmuje sumę punktów zdobytych w trakcie każdych zawodów i prowadzona jest w 14 kategoriach (OSiR Wawer, ul. V Poprzeczna 22).

Grand Prix Dzielnicy Wawer w rowerowej jeździe na orientację - najbliższa impreza odbędzie się w dniach 14-15 czerwca (Zespól Szkół Nr 120 ul. Wilgi 19,) następna w październiku.

Wawerska Noc Naukowa, 21 czerwca, (róg ul. Rzeźbiarskiej i VI Poprzecznej) - Wawer NN to impreza plenerowa dla mieszkańców Warszawy organizowana we współpracy z Centrum Nauki Kopernik. Ma charakter pikniku popularyzującego naukę. Główną atrakcją imprezy będą pokazy naukowe oraz wystawa „Eksperymentuj” z Centrum Nauki Kopernik, a także pokazy laserów.

Wawerski Kabareton – 7 września, Hotel Boss, ul. Żwanowiecka 20.

Letnisko z Artystami, 14 września - Już po raz trzeci przez Wawer przejedzie zabytkowy parowóz z 1914 roku. W tym czasie w pociągu i na poszczególnych stacjach PKP w Wawrze będą odbywać się imprezy związane z historią i tradycją „linii otwockiej”.

Poland Bike Maraton, 12 października 2014 – ostatni etap cyklu maratonów dla amatorów wyścigów rowerowych MTB, organizowany przez Grzegorza Wajsa, już po raz trzeci odbędzie się w Wawrze. W zeszłym roku w wyścigu wzięło udział ponad 600 uczestników.

Interesting cultural and sports events held in Wawer this year The “Four Seasons” Wawer Quadrathlon – 14th June (swimming contest), 20th September (cross-country run) – this is a series of four sporting events (the bicycle and skiing races are already behind us) held in four various disciplines encompassing MTB races, swimming contests, cross-country runs and skiing races. The general classification is the result of the sum of the points won during each of those competitions, and is divided into 14 categories.

The Grand Prix of the Borough of Wawer in MTB orienteering – the next event will be held on June 14th-15th (Complex of Schools No. 120 at 19 Wilgi St) Wawer’s Science Night, 21st June (the corner of Rzeźbiarska St and VI Poprzeczna St) – the WSN is an open-air event for the people of Warsaw organised jointly with the Copernicus Science Centre. It is a kind of a picnic promoting science. The main attractions will include science shows and an exhibition called “Go ahead and experiment” (jointly with the Copernicus Science Centre), accompanied by laser shows.

Wawer’s Comedy Show – 7th September, Hotel Boss (20 Żwanowiecka St) Summer Camp with Artists, 14th September – It is the third time a classic steam locomotive from 1914 will go through Wawer.

At the same time, events related to the history and tradition of the Otwock line will be held on the train and at individual railway stations in Wawer.

Poland Bike Marathon, 12th October 2014 – the last stage of a series of marathons for MTB enthusiasts, organised by Grzegorz Wajs and held in Wawer for the third time. Last year the race attracted over 600 participants.

15

Wawer i Józefów na lato i nie tylko W letnie dni proponujemy mieszkańcom stolicy spędzenie wolnego czasu, choćby w któryś z weekendów, w miejscach położonych niedaleko od centrum, ale nie do końca znanych.

Tym razem zapraszamy do zielonego Wawra i graniczącego z nim Józefowa, gdzie można dotrzeć np. rowerem albo linią kolejki otwockiej.

Wawer to największa obszarowo dzielnica Warszawy leży, jakby na uboczu, co poniekąd stanowi, również, jej atut, bowiem ciszej tu i spokojniej.

Wawer i Józefów znajdują się na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego będącego świetnym miejscem do aktywnego wypoczynku (różne szlaki biegowe, spacerowe i rowerowe). Józefów to przykład miasta żyjącego w symbiozie z naturą, to miejsce do życia slow, tak dzisiaj modne.

Wawer i Józefów mają do zaproponowania wiele uroczych kawiarni, restauracji i miejsc rekreacyjnych - usytuowanych, często, tuż przy turystycznych szlakach. Gdy zagłębimy się w leśne obszary tych miejsc lub te położone nad samą Wisłą, gdzie nie brak małych jezior i wodnych

rozlewisk możemy się poczuć, dosłownie, jak na Mazurach.

Warto dodać, że walory dzielnicy Wawer doceniła np. sieć hotelowa Hilton, która zbudowała tu największy w tej części Europy hotel.

Na naszych łamach polecamy miejsca, gdzie można dobrze zjeść posilając się potrawami , kuchni polskiej, włoskiej czy hiszpańskiej, skosztować wybornych ciast i lodów, napić się kawy albo wina w reklamowanych winiarniach.

Chcemy Państwa przekonać, że warto poznać i odkryć miejsca które są tak blisko nas. Zapraszamy!

Redakcja

Wawer and Józefów: not only for the summer On summer days we suggest visiting places located not far from the city centre, and yet not entirely discovered. This time we invite you to the green boroughs of Wawer and Józefów, which can be reached by bicycle or commuter train.

Wawer is the largest borough of Warsaw in terms of area, and a secluded one at the same time. It is less noisy and more peaceful as a result.

Wawer and Józefów are situated within the Mazovian Landscape Park, which is a great place to pursue active lei-

sure (a variety of routes for walking and cycling). Józefów is an example of a town which lives in harmony with nature, a place where the term “slow life”, so trendy these days, is cherished.

Wawer and Józefów have a lot to offer: plenty of charming cafés, restaurants and other venues dedicated to leisure, often located just off the tourist routes. If you venture out deeper into the forest areas or explore places along the River Vistula, you might get an impression that you have

„Wino Na Widelcu” to oaza dla miłośników wina, jak i koneserów wyszukanych potraw Miejsce stworzone z pasji do wina i gotowania. Minimalistyczne wnętrza, ciepła, niezobowiązująca atmosfera, która pozwoli na chwilę oderwać się od codzienności. W menu są niepowtarzalne kompozycje rybne, owoce morza, pyszne steki, jak i obezwładniająco słodkie desery. Atutem naszego lokalu jest niezależnie działający sklep z winem i nalewkami, które można zakupić na wynos, jak również skosztować na miejscu.

Karta dań zmienia się zależnie od pory roku, a nad jej ewolucją stale czuwa juror „Top Chefa”, mistrz kuchni, Joseph Seeletso.

found yourself are somewhere at the lakes.

Wawer’s qualities were also appreciated by the Hilton hotel chain. It was chosen as the location for the biggest hotel in this part of Europe.

On these pages you will find recommendations for where to try Polish, Italian and Spanish cuisine, treat yourself to a delicious dessert, or simply have some coffee or wine.

Our aim is to convince you that there are places near you that are waiting to be discovered. Welcome!

Wino Na Widelcu: an oasis for wine lovers and food connoisseurs A place created out of passion for wine and cooking. The minimalistic design and the warm, unassuming atmosphere will let you take a break from your everyday life, if only for a moment. The menu features unique combinations of fish, seafood, delicious steaks and amazingly sweet desserts. The advantages of our venue include an independently operating wine and brandy store which offers shopping and tasting.

The menu changes with the seasons, and is supervised by one of the Top Chef judges, master chef Joseph Seeletso.

05-420 Józefów ul. Jarosławska 11 A , tuż przy wiadukcie, tel./Phone: +48 22 610 44 18, www.facebook.com/winonawidelcu e-mail: info@winonawidelcu.com Z-Hotel Business & Spa to zielony i ekologiczny obiekt. Położony 25 km od centrum Warszawy, w sąsiedztwie rzeki Świder, w samym sercu otwockiego mikroklimatu.

Posiłki serwowane w Restauracji Werbena przygotowywane są ze świeżych i naturalnych produktów. Dania kuchni śródziemnomorskiej i polskiej powstają w oparciu o tradycyjne receptury, również w wersji bezglutenowej.

W Z-Spa profesjonalny i dyskretny personel wykonuje zabiegi z zakresu kosmetyki twarzy, ciała, terapii manualnej i rekreacji. Basen z hydromasażem i przeciwprądem, jacuzzi, sauna fińska ze studnią lodową, łaźnia błotna oraz sala fitness to miejsca idealne na szybką regenerację i głębokie odprężenie. Serdecznie zapraszamy!

Z-Hotel Business & Spa is a green and eco-friendly place, located 25 kilometres away from Warsaw city centre, in the very heart of the Otwock microclimate, by the River Świder.

Meals served at the Werbena Restaurant are prepared using fresh and natural products. Uncommon Mediterranean and Polish dishes were created based on traditional recipes and are also available in the gluten-free version.

At Z-Spa, our professional and discrete personnel performs facial, body, manual therapy and recreational treatments. The facilities which provide quick regeneration and deep relaxation include a pool with hydro massage and a counter-current flow, a hot tub, a Finnish sauna with an ice well, a mud bath, and a fitness room. Welcome!

Z-Hotel Business & Spa, ul. Wczasowa 25, 05-402 Otwock, tel./phone: +48 22 778 11 30, www.z-hotel.com 16

Z myślą o mieszkańcach With the residents in mind

Urząd Miasta Józefowa

Józefów Town Council ul. Kardynała Wyszyńskiego 1 05-420 Józefów www.jozefow.pl tel./ Phone: +48 22 779 00 00 fax: +48 22 779 00 15

Józefów

to dynamicznie rozwijające się i z każdym dniem piękniejsze miasto, otwarte na inwestycje, dzięki którym życie staje się tutaj wygodniejsze i bezpieczniejsze. Od lat zajmuje czołowe miejsca w rankingach ogólnopolskich: Ranking dotyczący nadwyżki operacyjnej, Złota Setka Samorządów, Ranking Inwestycyjny, Konkurs Mazowiecka Gmina Roku oraz Europejska Gmina Europejskie Miasto. Należy także do czołówki polskich miast umiejętnie wykorzystujących środki unijne na gminne inwestycje. Usytuowanie miasta w zacisznym i malowniczym rejonie stanowi o idealnych warunkach do osiedlania się i lokalizacji inwestycji mieszkaniowych podnoszących standard życia mieszkańców.

Józefów

is a rapidly growing town which is getting prettier day by day. It is open to investments aiming to make the local life more convenient and safe. For years it has occupied top positions in nationwide ranking lists: Operational Surplus Ranking, Golden 100 of Local Governments, Investment Ranking, Mazovian Municipality of the Year and European Municipality, European Town. It also belongs to the top Polish towns which have skilfully been using EU funding for municipal investments. The town’s location in a quiet and picturesque area makes it an ideal place to settle down and to locate housing investments raising the standards of living for the residents.

17

Przyjazne Miasto Rekreacyjnie Marzeniem władz samorządowych jest, aby Józefów z każdym rokiem zbliżał się do poziomu oferowanego przez zachodnioeuropejskie miasta, gdzie na każdym osiedlu znajdują się wielofunkcyjne boiska, place zabaw i tereny rekreacyjne. Już dziś ma do zaoferowania bogatą infrastrukturę miejską, wyposażoną w liczne atrakcje, które sprawiają, że chętnie korzystają z niej zarówno mieszkańcy miasta, jak i okolicznych gmin, w tym sąsiedniej Warszawy.

Sztandarowym obiektem tego typu jest nowoczesny kompleks rekreacyjno-sportowy – Integracyjne Centrum Sportu i Rekreacji, w skład którego wchodzą m.in.: hala sportowo-widowiskowa z wielofunkcyjnym boiskiem do gry w piłkę nożną, ręczną, siatkówkę i koszykówkę, dwa kryte baseny ze zjeżdżalnią, siłownia, solarium, sauna, jacuzzi i gabinet masażu. Kompleks jest w pełni przystosowany do korzystania przez osoby niepełnosprawne. ICSiR zatrudnia dyplomowanych trenerów i fizjoterapeutów – absolwentów AWF Warszawa, którzy prowadzą zajęcia rehabilitacyjne oraz treningi pływackie. Prowadzą zajęcia nauki pływania we wszystkich kategoriach wiekowych, od zajęć z dziećmi, które ukończyły 3 miesiąc życia, poprzez treningi pływackie, do zajęć skierowanych do emerytów i rencistów.

W ICSiR prowadzone są zajęcia: • nauki pływania, • sekcji i klubu pływackiego, • bobasy pierwszy krok w wodzie – zajęcia dla rodziców z małymi dziećmi, • aqua aerobiku, • judo, • salsy, • koszykówki, • siatkówki, • karate, • piłki nożnej, • tenisa stołowego, • jazdy na łyżwach.

W 2012 r. zakończona została rozbudowa miejskich terenów sportowo-rekreacyjnych nad Świdrem. Ten gruntownie zmodernizowany kompleks sportowy ma dwa pełnowymiarowe, oświetlone boiska piłkarskie (trawiaste i ze sztuczną

Miasto Józefów nie od dziś ukierunkowane jest na rozwój w zakresie zaspokajania potrzeb mieszkańców, tak by życie tu przebiegało wygodnie, spokojnie i bezpiecznie. Atutem jest m.in. położenie miasta w obszarach Parku Krajobrazowego i Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, sprzyjające osiedlaniu się mieszkańców, którzy szukają ciszy, spokoju i czystego powietrza, a jednocześnie dogodnego połączenia komunikacyjnego ze stolicą.

nawierzchnią), urządzenia do uprawniania fitness out-door, plac zabaw, trybunę dla widzów oraz parking. Boisko otrzymało certyfikat FIFA RECOMMENDED II STARS – którym może pochwalić się jedynie dziewięć obiektów w Polsce. Obiekty są dostępne dla wszystkich mieszkańców.

Kulturalnie Oprócz życia sportowo-rekreacyjnego w mieście świetnie funkcjonuje życie kulturalne. Miejski Ośrodek Kultury jest liderem wśród domów kultury powiatu otwockiego, znanym również w Warszawie. Pracuje metodą projektów interdyscyplinarnych, organizuje przedsięwzięcia międzypokoleniowe. W sztuce współczesnej zapoznaje z nowymi trendami sztuki medialnej i multimedialnej, sztuki przestrzeni publicznej, designu itp. Współpracuje z każdym środowiskiem, instytucją lub organizacją, która chce aktywnie uczestniczyć w życiu kulturalnym miasta. Często goszczą w nim uznani artyści. Organizuje nietuzinkowe wydarzenia artystyczne jak: Mazowieckie Forum Kultury i Biznesu,, Festiwal Niezwykłych Instrumentów, Ogólnopolski Festiwal Bluesowy im. Tadeusza Nalepy „Lep na Bluesa”, czy Festiwal Otwarte Ogrody.

By żyło się lepiej - Naszym priorytetem jest przede wszystkim wygoda życia mieszkańców – mówi Burmistrz Stanisław Kruszewski W tym zakresie finiszujemy projekt największej w historii Józefowa inwestycji: rozbudowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, dofinansowany ze środków Funduszu Spójności.

Dzięki tej inwestycji nasze miasto prawie w całości pokryte zostało siecią.

W trosce o środowisko i interes mieszkańców planujemy budowę jednej z najnowocześniejszych w Europie oczyszczalni ścieków.

Józefów jest miastem przyjaznym dla rowerzystów, którzy mogą korzystać z ponad 14 kilometrów ciągów pieszo-rowerowych. Na amatorów sportów bardziej ekstremalnych czeka natomiast wybudowany przez Miasto w 2009 roku skate

park, gdzie można szkolić się w akrobacjach na rolkach, deskorolce, czy rowerze. Dzieci od najmłodszych lat mają komfortowe warunki do zabawy. W Józefowie funkcjonuje osiem miejskich i ogólnodostępnych placów zabaw, które corocznie modernizujemy. Wśród zabawek najnowszej generacji znajduje się m.in. okazałe linarium na placu przy ulicy Małej.

Ciekawostką są całoroczne stoły do gry w tenisa stołowego, do gry w chińczyka i szachy. Dla dojrzalszych józefowian dostępne są dwa place fitness na świeżym powietrzu. A w tym roku rozpoczęliśmy budowę kolejnych trzech placów zabaw i siedmiu fitness.

Wśród inwestycji, wpływających na zwiększenie komfortu i bezpieczeństwa życia mieszkańców warto wymienić także m.in. uruchomioną instalację monitoringu miejskiego, przebudowanie niebezpiecznego skrzyżowania ulic Sikorskiego i Skłodowskiej oraz Piłsudskiego i Polnej na ronda.

Koncepcja zabudowy i zagospodarowania centrum Władze Józefowa stawiają wyłącznie na inwestycje, które nie będą stanowiły zagrożenia dla zachowania walorów przyrodniczych regionu Józefowa, podnosząc jednocześnie standard życia mieszkańców i stwarzając dogodne warunki inwestycyjne.

Józefów, ze swoją wyjątkową dynamiką rozwoju oraz otwartością na inwestorów, planuje zagospodarowanie centrum miasta, zgodnie z opracowaną przez nas koncepcją, w którym znajdzie się miejsce na lokale usługowe, gastronomiczne, jak również przyjazna przestrzeń dla mieszkańców z elementami małej architektury. Inwestycja ta na pewno pozytywnie wpłynie na wygląd centrum miasta i zabezpieczy potrzeby mieszkańców.

Na wygląd centrum miasta będzie też miało wpływ uporządkowanie skweru Jana Pawła II, bezpośrednio przylegającego do zabudowań Miejskiego Ośrodka Kultury i Urzędu Miasta. Wykorzystane zostaną prace architektoniczne nagrodzone w konkursie dla studentów architektury krajobrazu SGGW. Stworzone zostaną między innymi: strefa wystawowa, strefa wypoczynkowa, podświetlona fontanna i letnia scena koncertowa. Prace powinny zostać zakończone do końca września br.

fot. Zbigniew Chojęta

18

fot. Janusz Maciejowski

fot. Zbigniew Chojęta

Friendly town Recreation The local government’s goal is to bring Józefów closer every year to the level offered by Western European towns where every housing estate includes multi-purpose fields, playgrounds and recreational areas. Even today, it offers extensive urban infrastructure featuring numerous attractions used by the town’s residents as well as people from neighbouring municipalities, including Warsaw.

The flagship facility of this kind is the modern sports and recreation complex called the Integration Sports and Recreation Centre, which encompasses a sports hall with a multi-purpose ground for football, handball, volleyball and basketball, two indoor pools with a slide, a weightlifting room, sunbeds, a sauna, a hot tub and a massage parlour.

The complex is fully accessible to disabled persons. The ISRC employs certified trainers and physiotherapists – graduates of Warsaw’s University of Physical Education – who run physiotherapy classes and swimming training sessions.

Swimming classes are available in all age categories, from children aged 3 months and older to elderly people.

The ISRC offers the following: • swimming courses; • swimming club; • first steps in the water: classes for parents with small children; • aqua aerobics; • judo; • salsa; • basketball; • volleyball; • karate; • football; • table tennis; • ice-skating.

The extension of the sports and recreation facilities by the River Świder was completed in 2012. The thoroughly modernised sports complex encompasses two full-size, illuminated football grounds (with artificial grass); outdoor fitness facilities; a playground; seats for spectators and a car park. The football ground received the FIFA RECOMMENDED II STARS certificate which is held by only nine sports venues in Poland. The venues are open to all the residents.

Culture Apart from sports and recreation, the town has a rich cultural life. The Town Cultural Centre is the leader among the cultural centres of the Otwock District, and is known also in Warsaw. In its activities it employs the meth-

fot. Maciej Piłat

For a long time now, Józefów’s priority has been to satisfy the needs of its residents so that the town life is convenient, peaceful and safe. Its advantages include the town’s location within a landscape park and the Warsaw Protected Landscape Area, which is conducive for attracting new residents looking for quiet, calm and clean air – and at the same time good transport links with the capital.

od of interdisciplinary projects and engages in crossgenerational undertakings. As far as contemporary art is concerned, it presents new trends in media and multimedia art, public space art, design, etc. It collaborates with any circles, institutions and organisations willing to take active part in the town’s cultural life. Renowned artists are frequent visitors. Unusual artistic events, such as the Mazovian Culture and Business Forum, the Bizarre Instruments Festival, the Tadeusz Nalepa Nationwide Blues Festival “Lep na Bluesa” and the Open Gardens Festival are organised.

Living well ‘Comfort of our residents is our main priority’, says Stanisław Kruszewski, the Mayor. ‘We are about to finish the biggest investment in the history of Józefów: the development of the water supply and sewerage networks, co-financed by the Cohesion Fund. Thanks to that investment, our town will be almost entirely covered by the network.

Out of care for the environment and the residents’ interests, we are planning to build one of the most modern waste water treatment plants in Europe.

Józefów is a bicycle-friendly town. Cyclist can use over 14 kilometres of pedestrian and cycle routes. Those keen on more extreme sports can use the skate park which we built in 2009, where you can practice roller skate, skateboard and bicycle acrobatics. Children can enjoy a comfortable environment for playing from a very young age. In Józefów there are eight generally accessible municipal playgrounds, which are modernised every year. State-of-the-art facilities include a magnificent rope park in the square in Mała St. All-yearround table tennis, pachisi and chess facilities are an interesting feature. More mature residents can take advantage of two open-air fitness sets. This year, we have begun building three more playgrounds and seven fitness sets’.

The investments which increase the comfort and safety of the residents’ life include a municipal CCTV system as well as a transformation of the dangerous junctions of Sikorskiego and Skłodowskiej St and Piłsudskiego and Polna St into roundabouts.

Town centre development concept Józefów’s authorities bet only on investments which will not endanger the preservation of the area’s natural assets and at the same time will raise the standard of life of the residents and create good conditions for investing.

With its exceptional dynamics of growth and openness to investors, Józefów plans the development of the town centre according to the concept worked out on its own, consisting in stores offering services and hospitality combined with as a friendly space for the residents including

fot. Archiwum UM

elements of small architecture. This investment will surely have a positive impact on the looks of the town centre and is likely to meet the needs of the residents.

The town centre image will be also enhanced following the tidying up of the John Paul II Square adjacent to the buildings of the Town Cultural Centre and the Town Council. Architectural proposals which won prizes in a contest for landscape architecture students of Warsaw Agricultural University will be used. An exhibition area, a rest area, an illuminated fountain and a summer concert stage will be built. The works should be completed by the end of September this year.

Planowane imprezy kulturalne i sportowe: 14-15.06 Wielki Nocny Turniej Piłki Siatkowej 21.06 Józefów jeździ na rolkach – II warsztaty dla rolkarzy 16.06. VII Spartakiada Przedszkolaków 05.07. III Spływ Kajakowy Lipiec - Letnia Akademia Nordic Walking 02.08. Piknik na Półmetku wakacji 23.08. Wycieczka rowerowa do Nałęczowa 31.08. Piknik na Zakończenie Wakacji, IX edycja akcji BOBO PLUSK 12-28 września Festiwal Bluesowy im. Tadeusza Nalepy „Lep na Bluesa” 08.11. XV Turniej Karate Kyokushin IKO o Puchar Burmistrza Józefowa 10.11. Halowy Turniej Piłki Nożnej o Puchar Burmistrza Józefowa 06.12. VII Kuźnia Młodych Talentów Judo

Planned cultural and sports events: 14-15.06. The Great Nocturnal Volleyball Tournament 21.06. Józefów goes roller skating: 2nd workshop for roller skaters 16.06. 7th Spartakiad for Preschoolers 05.07. 3rd Kayak Tour July - Summer Nordic Walking Academy 02.08. Mid-summer holiday picnic 23.08. A bicycle trip around Nałęczów 31.08. End of summer holidays picnic; 9th edition of the BOBO PLUSK campaign 12-28.09. “Lep na Bluesa” Tadeusz Nalepa Blues Festival 08.11. 15th Karate Kyokushin IKO Tournament for the Cup of the Mayor of Józefów 10.11. Indoor Football Tournament for the Cup of the Mayor of Józefów 06.12. 7th Judo Young Talents Show

fot. Tomasz Marcinkiewicz

19

JestEM w Trakcie...

Immerse in satisfying meals in the company of laughter and friends

Restauracja W Trakcie, oferuje włoskie potrawy przygotowane z włoskich produktów, pizzę na cienkim cieście wypiekaną w piecu opalanym drewnem, ręcznej roboty makarony, wszystko świeże i zdrowe. Znajdziesz tu prawdziwą włoską kuchnię, będącą fascynującą podróżą przez Italię, do tego toskańskie wina, świetną kawę oraz cudowne desery w dobrej cenie. Poczuj wytchnienie latem i ciepło ognia z pieca zimą.

To miejsce dla miłośników włoskiej kuchni, przyjazne rodzinie i dzieciom, rowerzystom, wegetarianom... Wpadnij do nas i bądź W Trakcie...

W Trakcie Restaurant serves simple but excellent Italian food made of real Italian ingredients, with pizza from wooden oven and homemade pasta. Owners are committed to authentic Italian cuisine made of fresh products. Menu is a wonderful journey around Italy and featuring classics like delicious Gnocchi Quatro Formaggi or Pizza Classica with variety of Tuscan wines, great coffee and fine deserts. The food will warm you soul from the inside out.

Cozy place giving your freshness in summertime and warm from fire oven in wintertime. Place for families with kids, bikers, vegetarians...

Open from 12 to 22, ul. Trakt Lubelski 204, tel./Phone: +48 502 901080, www.wtrakcie.pl

Ciasta i słodkości - to nasza pasja Cakes and sweets are our passion Jedna z najbardziej popularnych cukierni w tej części Warszawy. Tu się wypieka i od razu jeszcze ciepłe słodkości trafiają do cukierni połączonej z kawiarnią. W ciepłe dni do dyspozycji gości jest zielony ogródek, z placem zabaw dla dzieci. Zwłaszcza latem jest tu gwarno i wesoło, na świeżym powietrzu można rodzinnie wypić kawę i połasuchować. Do naszych lodów używamy tylko naturalnych składników: owoców, mleka, śmietany itd... Specjalnością tego miejsca są torty ręcznie robione, mamy do wyboru m.in. również pączki, makowce, keksy, ciasteczka francuskie, maślane... Ale najlepsze w całej Warszawie są tu wypiekane w czasie karnawału faworki. Zapraszamy!

This is one of the most popular cake shops in this part of Warsaw. Everything is baked on site and all the sweet delicacies, still warm, go straight to the cake shop which is combined with a café. On warm days customers can take advantage of the green garden which features a playground for children. Especially in the summertime the atmosphere here is joyful and lively; families can enjoy coffee and sweets in the sun. Cakes and ice-cream are excellent. The specialities include hand-made birthday cakes, doughnuts, poppy seed cakes, fruit cakes, French pastries, butter cookies, and so on. However, it is the faworki baked during the Carnival that are said to be the best in Warsaw. Welcome!

04-766 Warszawa Trakt Lubelski 155 A tel./phone: +48 22 615 34 03 e-mail: cukiernia.mytlewski@wp.pl www.cukierniamytlewski.pl

przystanek na rowerowej wycieczce

Zapraszamy do odwiedzenia „Prowincji” i skosztowania niebanalnych dań, m.in. pikantnej zupy z owoców morza na białym winie, małży św. Jakuba na grillowanej cukinii z sosem szpinakowym.

Serwujemy też prawdziwą włoską pizzę, na cienkim, ręcznie wyrabianym cieście. Zamiast sosów proponujemy wyśmienite oliwy (truflową, czosnkową, kaparową, ziołową i inne).

Mamy do tego wybór win z różnych stron świata, piwa z browarów regionalnych i rzemieślniczych. W okresie wiosenno-letnim działa także ogródek grillowy. „Prowincja” jest wprost idealnym miejscem do odpoczynku w trakcie wycieczek rowerowych, gdyż leży przy samej ścieżce rowerowej.

Serdecznie zapraszamy rodziców z dziećmi.

a stop on your bicycle tour

We would like to encourage you to visit Prowincja and to try some original dishes including the spicy seafood soup on white wine and St Jacob’s clams on a grilled courgette with spinach sauce.

We also serve genuine Italian pizza on thin hand-made crust. We suggest replacing sauces with excellent flavoured oils (truffle, garlic, caper, herbs and more). We also have a selection of wines from across the world to go with all of the above, as well as beers from local and craft breweries.

Our barbecue garden is open in the spring and summer period.

Prowincja is a truly ideal place to take a rest during your bicycle trips since it is located just off a bicycle route.

Parents with children are welcome.

Warszawa –Wawer ul. Mrówcza 10, tel./ phone: + 48 501 832 011, e-mail: restauracja-prowincja@o2.pl www.facebook.com/prowincja.restauracja Włoskie jedzenie – w Pasta La Vista wiemy, jak je robić

Italian food – at Pasta La Vista we know how to make it

Pasta La Vista powstała z namiętności do włoskiej kuchni.

Przyświecała nam chęć dzielenia się z gośćmi włoskimi smakami w rodzinnej atmosferze panującej w naszym lokalu.

Potrawy przygotowujemy ze świeżych składników.

Pizza, na ciasto, do której przepis dał nam nasz włoski przyjaciel zachwyci każdego. Cienkie i chrupiące, pokryte sosem z włoskich pomidorów i mozarellą, przygotowywane jest na oczach klientów i kusi smakowymi doznaniami. Do tego proponujemy sałatki i całą gamę różnych dań włoskiej kuchni.

W Pasta La Vista unosi się zapach świeżego czosnku, bazylii, oregano i wypiekanej pizzy, a smak serwowanych tu dań, sprawi, iż zawsze chętnie się do nas wraca. Zapraszamy i życzymy smacznego!

Pasta La Vista was born out of passion for Italian cuisine. We were driven by the need to share Italian flavours with our guests in the family atmosphere of our restaurant. We prepare our dishes using fresh ingredients.

Our pizza, the dough for which is made according to a recipe given to us by our Italian friend, will amaze anyone. Thin and crispy, covered with sauce made from Italian tomatoes and mozzarella, is prepared in full view of our customers and will seduce them with a gourmet experience. We also offer salads and a whole range of Italian dishes.

Pasta La Vista smells of fresh garlic, basil, oregano and pizza baking, while the taste of the dishes we serve will make everyone want to return here for more. Welcome and enjoy your food!

Ulanowska 34, 04-589 Warszawa, tel./Phone: +48 663 002 440, www.pastalavista.pl 20

Niedzielne obiady w Hotelu BOSS

Sunday dinners at Hotel BOSS

Hotel BOSS*** znajduje się w zielonej części Wawra – wśród sosnowych lasów Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, w odległości 600 m od Stacji PKP Miedzeszyn. Dobrze skomunikowana lokalizacja sprawia, że do Centrum można dojechać jedynie w 20 minut. To doskonałe miejsce nie tylko do organizacji konferencji, firmowych eventów, przyjęć weselnych i noclegów, ale również jest idealnym miejscem na spędzenie niedzielnego popołudnia w gronie rodzinnym.

W każdą wakacyjną niedzielę w Restauracji Stary Młyn organizowane są obiady grillowe z wieloma atrakcjami dla dzieci (plac zabaw, kącik bajek, dmuchana zjeżdżalnia).

Jesteśmy przekonani, że nasza kuchnia zadowoli najbardziej wybrednych smakoszy!

Hotel BOSS*** is located in the green part of Wawer, among the pine forests of the Mazovian Landscape Park, 600 metres away from the Miedzeszyn railway station. Its good transport links make it possible to reach the city centre in just 20 minutes. This is an excellent place to organise conferences, corporate events, wedding parties, and also to spend a Sunday afternoon with your family.

Every Sunday during the summer holidays at the Stary Młyn restaurant you can enjoy barbecue dinners along with numerous attractions for children (a playground, a fairy-tale corner, an inflatable slide).

We are sure that our menu will satisfy even the most demanding of food lovers!

Hotel BOSS ul. Żwanowiecka 20, 04-849 Warszawa, tel./ phone: +48 22 51 66 100 www.hotelboss.pl e-mail: hotelboss@hotelboss.pl

Jedyne takie miejsce... One of a kind Kinokawiarnia Stacja Falenica to jedyne takie miejsce w kraju, mieszczące nowoczesne kino studyjne w zabytkowym dworcu kolejowym. To jednocześnie kawiarnia i bistro, gdzie świetną kawę, ciasto, śniadanie i obiad można zjeść obserwując przejeżdżające pociągi. Znajduje się tu księgarnia, odbywają się koncerty, wystawy, imprezy edukacyjne dla najmłodszych. Stacja była nominowana w plebiscycie „Wdech” w kategorii Miejsce Roku. W ciągu 4 lat działalności stała się „ikoną” linii otwockiej, wspierając lokalną społeczność i promując bogate tradycje tej części Warszawy.

Godziny otwarcia: pon. - pt. 8-21 sob. - niedz. 10-22

Kinokawiarnia Stacja Falenica is the only place of its kind in Poland, encompassing a modern studio cinema in a historic railway station building. This is a combination of a cinema and a bistro, where you can watch the passing trains while sipping coffee and munching on a piece of cake, breakfast or dinner. The place features also a bookstore. Concerts, exhibitions and educational events for kids are also held here. In the four years since it opened it became an icon of the Otwock line, actively supporting the local community and cultivating the rich traditions of this part of Warsaw.

fot. Katarzyna Krajewska

Kinokawiarnia Stacja Falenica ul. Patriotów 44 a 04-912 Warszawa budynek dawnego dworca PKP Warszawa-Falenica www.stacjafalenica.pl rezerwacje: +48 530 882 809

Słodkie chwile u Meryka

Sweet moments at Meryk

„Meryk” to cukiernia niebanalna... Cukiernia istniejąca od lat, obecnie rozbudowana, z przeszkloną werandą i zacienionym sosnami ogrodem, z miejscem zabaw dla dzieci.

Urodzinowe, fantazyjnie zdobione torty, pachnące wanilią drożdżowe ciasta, rozpływające się w ustach serniki, pączki, ciastka i ciasteczka i do tego zapach doskonałej kawy...

Własnej produkcji lody i świeżo wyciskane soki dogodzą najbardziej wymagającym podniebieniom. Idealne miejsce na odpoczynek i oderwanie się od rzeczywistości choć na słodką chwilę.

Meryk is an unusual cake shop. It has been open for years; now it has expanded, and features a veranda and a garden with pine shade and a playground.

Finely ornamented birthday cakes, vanilla-flavoured yeast cakes, cheesecakes that will melt in your mouth, doughnuts, pastries and cookies accompanied by the smell of delicious coffee...

Home-made ice-cream and freshly-squeezed juices will satisfy even the most demanding of tastes. This is the perfect place for a rest and a sweet break from reality.

Zakład Cukierniczy, Kafeteria „Meryk” 04-950 Warszawa, ul. Patriotów 125, tel./Phone: +48 228721006, e-mail: cukierniameryk@op.pl

Jak na Mazurach Winiarnia i gospoda „Nad jeziorem” leży nad samym brzegiem jeziora Łacha, w sąsiedztwie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, na skrzyżowaniu tras pieszych i rowerowych.

Latem, kiedy okolica szczególnie urzeka przyrodą, nasi kucharze serwują sałaty, makarony, ryby i mięsa z grilla a my z przyjemnością pomagamy w doborze odpowiedniego wina.

Jesienią i zimą, gdy czas zwalnia, nasza Winiarnia staje się bardziej nastrojowa i melancholijna, rozpalamy w kominku, gramy jazzowe standardy i zapalamy dużo świec.

Zapraszamy o każdej porze roku.

The Nad Jeziorem wine house and inn lies right at the shore of Lake Łacha neighbouring the Mazovia Landscape Park, at the crossroads of walking and bicycle routes.

In summertime, when the area enchants with nature and fresh air, our chefs serve salads, pasta, grilled fish and meat accompanied by fresh herbs. We will help with the choice of the right wine.

In autumn and winter, when time slows down, our wine house becomes more atmospheric and melancholic; we put on jazz standards and we light plenty of candles. You should definitely visit us. Welcome!

05-410 Józefów Aleja Nadwiślańska 96 B tel./Phone: 885-800-600, e-mail winiarnia@nadjeziorem.pl www.nadjeziorem.pl 21

Restauracja Hiszpańska „La Ibérica” istnieje na warszawskiej mapie gastronomicznej nieco ponad cztery lata, ale może się już poszczycić tytułem Knajpy Roku 2010, zdobytym w konkursie Gazety Wyborczej.

Dewizą José Peréz i Miguel Ángel Capitán, rodowitych Hiszpanów, działających w branży gastronomicznej od lat, jest dobre jedzenie i profesjonalna obsługa. „Gotujemy tradycyjne potrawy kuchni hiszpańskiej, które znamy z domu i które można zjeść w „tapas bar” i restauracjach Hiszpanii. Oczywiście nadajemy im nasz rys indywidualny. Gotujemy tak, jak nauczyliśmy się tego w domu.” „La Ibérica” to hiszpańska kuchnia w najlepszym wydaniu oraz najwyższej jakości produkty iberyjskie. Można tu skosztować zarówno różnorodnych tapas, jak i typowych dań głównych, do których pomagamy dobrać odpowiednie wino z naszej karty.

Restauracja posiada także duży taras oraz plac zabaw dla dzieci, co sprzyja rodzinnym wizytom.

Warsaw’s La Ibérica Spanish restaurant opened its doors a little over four years ago, and it has already won the 2010 Restaurant of the Year title, awarded by the Gazeta Wyborcza daily.

José Peréz and Miguel Ángel Capitán, native Spaniards, swear by good food and professional service. “We offer traditional dishes of the Spanish cuisine, which we know from our homes and which can be found in tapas bars in Spain. Of course we add our individual twist. We cook like we were taught back home”.

La Ibérica provides not only the Spanish cuisine at its best but also Iberian products of the highest quality. You can choose from a variety of tapas and typical main courses. We will help you to choose the right wine from our menu.

The restaurant has also a large terrace and a playground for children, which makes family outings more convenient.

• ul. Płowiecka 35 ( róg Nowowiśniowej) • 04-501 Warszawa • +48 22 810 22 47 • www.laiberica.pl • restauracja@laiberica.pl • pl.facebook.com/laiberica

22

Jak zachęcać mieszkańców do segregacji i kreować właściwe postawy w gospodarce odpadami? Jak skutecznie informować o nowym systemie gospodarki odpadami? Odpowiedzi na te pytania udało się znaleźć Związkowi Międzygminnemu „Pilski Region Gospodarki Odpadami Komunalnymi”, który skupia 14 gmin północnej Wielkopolski.

Jak segregować odpady?

Wielka ofensywa informacyjna Rozmowa z Zygmuntem Jasieckim, Przewodniczącym Zarządu Związku Międzygminnego „Pilski Region Gospodarki Odpadami Komunalnymi” Od ponad 10 miesięcy funkcjonuje nowy system gospodarki odpadami komunalnymi. Pilski Związek był jednym z tych, który z powodzeniem uruchomił system i w terminie wyłonił jego operatora. Jak mieszkańcy przyjęli „rewolucję śmieciową”?

Wdrożenie nowego systemu gospodarki odpadami nie przebiega bez problemów, jednak z dzisiejszej perspektywy mogę stwierdzić, iż najtrudniejsza jest „nauka” mieszkańców o jego funkcjonowaniu. Stąd, w 2013 roku zainicjowaliśmy działania promocyjne, przygotowując i realizując szeroką kampanię informacyjno-edukacyjną adresowaną z jednej strony do właścicieli nieruchomości, z drugiej zaś –mając na uwadze, że „czym skorupka za młodu nasiąknie...” – do młodych ludzi. Postanowiliśmy przeprowadzić prelekcje na temat segregacji odpadów w każdym przedszkolu i w każdej szkole podstawowej na terenie wszystkich gmin członkowskich. Na początku podchodzono do nas z rezerwą, lecz dziś nauczyciele sami dzwonią i proszą o spotkania. To są żywe, pokazowe lekcje, uczące, na przykład, że plastikową butelkę trzeba zgnieść, karton - złożyć, a z butelki czy słoika - zdjąć nakrętkę. W spotkaniach tych chętnie uczestniczą też wychowawcy, bo to przecież wiedza przydatna każdemu, niezależnie od wieku. W ubiegłym roku z kampanią dotarliśmy do około 18 tysięcy dzieci i młodzieży.

Działania edukacyjne Związku kierowane są nie tylko do dzieci i młodzieży...

Do dzieci trafić najłatwiej, trudniej natomiast od złych nawyków odzwyczaić dorosłych. Właśnie po to realizowana jest kampania „Segreguję odpady”, której głównym założeniem jest kreowanie właściwych postaw w gospodarce odpadami komunalnymi. W tym roku Związek wyda cztery biuletyny informacyjne (maj, lipiec, wrzesień, listopad), każdy w nakładzie 70 tysięcy egzemplarzy. Ich dystrybucja obejmie wszystkie gospodarstwa domowe na terenie gmin członkowskich. Ponadto powstanie 10-odcinkowy cykl programów telewizyjnych „Moda na segregację”, które przez najbliższe pół roku będą emitowane na antenie lokalnych stacji telewizyjnych. Wyprodukowane zostaną również trzy filmy promujące nowy system gospodarki odpadami, selektywną zbiórkę oraz ideę ograniczania wytwarzania odpadów w życiu codziennym.

W tym roku Związek podwyższył poprzeczkę, chcąc zasady segregacji wpoić ponad 30. tysiącom młodych ludzi. W jaki sposób?

W bieżącym roku kampanią edukacyjną objęliśmy wszystkie dzieci przedszkolne oraz uczniów wszystkich szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z terenu Związku. Do końca czerwca, w blisko 160 placówkach oświatowych, przeprowadzonych zostanie ponad 250 prelekcji na temat selektywnej zbiórki odpadów. Spotkania uzupełniają materiały edukacyjne, m.in. kolorowanki, zakładki do książek, poradniki, odblaski. Związek organizuje też cztery konkursy promujące segregację odpadów na terenie ZM PRGOK. Ich laureaci otrzymają atrakcyjne nagrody (laptop, aparaty fotograficzne, tablety, gry edukacyjne) a wszystkie placówki – stosowny certyfikat.

To już prawdziwa ofensywa informacyjno-edukacyjna...

Rzeczywiście, można tak to określić. Wartość zaplanowanych przedsięwzięć edukacyjnych wynosi około 250 tysięcy złotych, Na ich realizację Związek otrzymał z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu dotację w wysokości 104,5 tysięcy złotych. Złożyliśmy trzy wnioski o dofinansowanie i każdy z nich został przyjęty.

Miasto i Gmina Okonek To duży sukces, dzięMiasto i Gmina ki któremu możemy Jastrowie dotrzeć z informaMiasto Piła cjami o nowym systemie do wszystkich Miasto i Gmina mieszkańców na Krzyż Wielkopolski terenie Związku.

Miasto i Gmina Wieleń Za tymi wszystkim działaniami stoi rzeGmina Drawsko czywisty, wymierny Gmina Czarnków wysiłek organiza-

The Inter-Municipal Association “Piła Region of Municipal Waste Management” operating across 14 municipalities of northern Wielkopolska, has been running a large-scale information and education campaign in 2014 aimed at their entire population of almost 200,000. These activities include: A total of over 250 lectures on waste segregation given at all the 160 educational entities (kindergartens, pri-

mary schools, middle schools, secondary schools) operating in the member municipalities.

More than 30,000 children and young people will attend the lectures; they will be given information booklets on how to segregate waste as well as bookmarks featuring the rules for selective collection, colouring pages and reflective items.

Every household across the Association area will receive the Association’s Information Bulletin entitled Clean Municipali-

cyjny, wielki ciężar finansowy, zaangażowanie operatora, dobra współpraca z gminami i szkołami, odpowiednia wymiana informacji. Wszystko po to, by zmienić ludzkie przyzwyczajenia, aby segregacja była nową, pożądaną jakością w gospodarowaniu odpadami.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał: Mariusz Szalbierz

Miasto i Gmina Krajenka Miasto i Gmina Wysoka Miasto i Gmina Wyrzysk Gmina Białośliwie Gmina Miasteczko Krajeńskie Gmina Kaczory Miasto i Gmina Ujście

ties. There will be four editions in 2014, 70,000 copies each.

A 10-episode TV series and three educational films will be produced: on how the system works, how to segregate waste, and how to reduce its amount in everyday life.

The cost of the educational activities will be PLN 250,000, of which PLN 104,500 will be provided in the form of subsidies by the Regional Fund for Environmental Care and Water Management in Poznań.

23

Brześć Kujawski

to komunikacyjne serce Polski, miejsce otwarte na nowoczesne technologie, które powstają na terenie Brzeskiej Strefy Gospodarczej – obszaru 470 ha położonego w obrębie węzłów autostrady A1.

Strategicznym atutem jest lokalizacja terenów inwestycyjnych, przy jednych z najważniejszych szlaków komunikacyjnych – autostradzie A1, drodze krajowej nr „91”oraz „62”. Jednocześnie sieć dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych stwarza doskonałe perspektywy i nieograniczone możliwości dla inwestorów poszukujących szybkich i korzystnych połączeń komunikacyjnych.

Położenie w centrum Polski, południowo-wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego, w obrębie ponad 100-tysięcznego miasta Włocławek, dystans 195 km od portu w Gdańsku i Gdyni oraz 165 km od międzynarodowego lotniska w Warszawie, korzystna odległości do dużych miast regionu, sprawia, że tereny inwestycyjne są atrakcyjne zarówno dla inwestorów z zachodniej jak i wschodniej Europy.

Plan zagospodarowania przestrzennego oraz szereg udogodnień w zakresie projektowania i prowadzenia procesów inwestycyjnych, profesjonalna pomoc, stwarzają idealne warunki do rozwoju przedsiębiorczości i lokowania inwestycji.

Brzeska Strefa Gospodarcza posiada pełny dostęp do sieci energetycznej i gazowej, finalizowane są prace związane z budową sieci wodno-kanalizacyjnej, a w najbliższym czasie rozpoczną się prace przy budowie sieci światłowodowej i dróg technologicznych wraz z oświetleniem.

Część terenów objęta jest patronatem Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej co świadczy, że są dobrze przygotowane i korzystnie zlokalizowane.

Dobre i żyzne gleby, profesjonalne gospodarstwa rolne, prężnie rozwijające się firmy i zakłady to jest nasza najlepsza wizytówka. Znakomite tereny mieszkaniowe, cieszące się dużym powodzeniem uzbrojone działki budowlane, wysoka aktywność społeczności lokalnych, rosnąca liczba wydarzeń kulturalnych i społecznych, istniejąca bardzo dobra baza oświatowa, sportowa i rekreacyjna zachęcająca do aktywnego wypoczynku sprawiają, że Brześć Kujawski staje się miejscem w którym dobrze czują się mieszkańcy, inwestorzy, jak i turyści.

Zapraszamy do Brześcia Kujawskiego gdzie bogatą historię wspiera nowoczesna infrastruktura zachęcająca do lokalizacji podmiotów gospodarczych. Status gminy uzdrowiskowej (funkcjonujące Uzdrowisko w Wieńcu – Zdroju posiadające unikatowe warunki lecznicze, które wkrótce stanie się europejskim kurortem zabiegów leczniczych i SP) gwarantuje warunki do wypoczynku i rehabilitacji.

Zapraszamy do Brześcia Kujawskiego komunikacyjnego serca Polski, gdzie otwieramy drzwi dla Twojego biznesu.

Urząd Miejski w Brześciu Kujawskim Brześć Kujawski Municipal Office Pl. Wł. Łokietka 1 87-880 Brześć Kujawski tel. (+48) 54 231 63 10 fax (+48) 54 231 63 24 e-mail: urzad@brzesckujawski.pl www.brzesckujawski.pl

24

w w w. i nwe s t u j. b

Brześć Kujawski

is the transport heart of Poland. It is a place open to modern technologies which are developed in the Brześć Economic Zone, an area of 470 hectares located near the hubs of the A1 motorway.

Its strategic asset is the location of land for investments near some of the key transport routes: the A1 motorway, National Route 91 and National Route 62.

At the same time, the network of regional, county and municipal roads provides excellent perspectives and unlimited opportunities for investors looking for fast and convenient transport links. The location in the heart of Poland, in the south-eastern part of the province of Kuyavia-Pomerania, within the town of Włocławek with a population of over 100,000, 195 kilometres away from the harbours in Gdańsk and Gdynia and 165 kilometres away from Warsaw’s International Airport, within short distances to the main cities of the region makes these areas attractive for investors from both Western and Eastern Europe.

Zoning plans along with a range of arrangements facilitating design and investment processes and professional assistance create perfect conditions for developing and locating your investments.

The Brześć Economic Zone has full access to energy and gas networks.

Works related to water and sewerage networks are nearing completion.

The development of a fibre optic cable network and illuminated access roads is to start soon.

Some of the areas are included in the Pomeranian Special Economic Zone which serves as proof that they are well prepared and favourably located.

Good soils, professional farms, rapidly developing companies and plants are our pride. Excellent land for housing, popular lots connected to utilities, highly-active local communities, growing number of cultural and community events, very good educational, sports, and recreational offer encouraging the pursuit of active leisure make Brześć Kujawski a place where everybody feels great: the residents, investors and tourists.

We would like to invite you to visit Brześć Kujawski, where rich history is combined with modern infrastructure encouraging setting up new businesses. It has the status of a spa (the spa in Wieniec-Zdrój has unique medicinal qualities; it is soon to become a European resort offering medical treatments, providing conditions for rest and physiotherapy).

rzesckujawski.pl

We would like to invite you to Brześć Kujawski in the transport heart of Poland, where we will open doors for your business.

25

Miastko - urokliwe, kolorowe, aktywne

Centrum Informacji Turystycznej

Tourist Information Centre| Touristisches Informationszentrum

Zapraszamy do Gminy Miastko, leżącej w zachodniej części województwa pomorskiego, w powiecie bytowskim. Gmina jest pełna ciekawostek przyrodniczych i atrakcji turystycznych.

W wielokulturowym Miastku zgodnie żyją Kresowiacy, Ukraińcy, ludność pochodzenia niemieckiego i Kaszubi.

Dokąd można Państwa zaprosić? Na pewno do zrewitalizowanego parku w centrum miasta z fontanną, przy której można odpocząć i nabrać sił do dalszego spaceru po mieście. Warto obejrzeć ratusz zbudowany na początku XX wieku, budynek sądu i poczty. Warto też naprzeciwko budynku poczty obejrzeć drewnianą figurę zbója Rummela, który

26

www.miastko.pl

ul. Dworcowa 29 77-200 Miastko tel. +48 59 720 33 99 miastko@kaszubskipierscien.pl przed wiekami rządził okolicą, łupiąc bogatych i rozdając biednym. Obowiązkowo należy także odwiedzić kościół rzymskokatolicki p.w. NMP Wspomożenia Wiernych, wybudowany w XVIII wieku.

W Miastku co roku odbywa się wiele imprez, jakich w innych gminach nie uświadczymy. Największą popularnością cieszą się imprezy kulturalne – wieczory kabaretowe, plenery malarskie, warsztaty poetyckie, projekcje filmów w ramach projektu „Polska Światłoczuła”, Dni Miastka czy imprezy turystyczne, w tym piesze wędrówki na orientację czy rajdy rowerowe.

Opuszczając Miastko warto prze-

mierzyć ścieżki przyrodnicze nad Studnicą, w tym położony jeszcze w granicach miasta „Zielony Ruczaj” oraz biegnące z Pasieki dwie ścieżki „Kąpielisko Rummela” i „U źródeł Studnicy”. Ciekawa jest „Kraina Rummela” - urokliwa okolica pełna ciekawostek przyrodniczych i turystycznych, gdzie można napić się krystalicznie czystej wody ze źródełka na Hamrze, posłuchać plusku wody z malutkiego wodospadu, potem odwiedzić okazały myśliwski wigwam, zadumać się przy leśnej kapliczce

fot. Archiwum Urzędu Miejskiego w Miastku

Miastko - charming, colourful, active

Urząd Miejski w Miastku

Miastko - reizend, bunt, aktiv

We would like to invite you to the Municipality of Miastko, lying in the western part of the Pomeranian voivodeship, in the Bytowski district. The municipality is full of interesting natural and tourist attractions.

Wir laden in die Gemeinde Miastko ein, die im Westen der Woiwodschaft Pommern im Kreis Bytów liegt. Die Gemeinde ist voller Natursehenswürdigkeiten und touristische Attraktionen.

In the multicultural municipality of Miastko, East Poles, Ukrainians, people of German origin and Kashubes live peacefully together. Where can we invite you? Certainly to the revitalized park with a fountain in the city centre, where guests can relax and recharge to continue walking through the city. It is worth seeing the city hall, built in the early twentieth century, the building of the court, and the post office. Across from the post office, it is also worth to see a wooden statue of the robber Rummel, who for centuries ruled the neighbourhood, preying on the rich and giving to the poor. You also simply have to visit the Roman Catholic church of Blessed Virgin Mary of Aid to the Faithful, built in the eighteenth century.

In Miastko, every year there are many events, you will not be able to experience in other municipalities. The most popular are the cultural events - cabaret evenings, open air painting, poetry workshops, film screenings within the framework of the project „Photosensitive Poland”, Days of Miastko, or other tourist events, including orientation hiking, and cycling tours.

Leaving Miastko it is worth to traverse the nature trails by the Studnica river, including „Złoty Ruczaj” still located within the city limits, as well as two paths stretching from the Apiary „Kąpielisko Rummela” and „U źródeł Studnicy”. „Kraina Rummela” is interesting as well - a charming setting full of natural attractions and tourist destinations, where you can enjoy crystal clear water from the spring on the Hamer, listen to the splash of water from a tiny waterfall, and then visit a stately hunting lodge, lose yourself to thought at the forest shrine of St. Hubert and finally visit the hideout of the bandit Rummel.

The Miastko Municipality is rich not only in forests, but also in lakes, of which there are as many as 150. These basins are ideal for catching fish to be proud of, practice water sports, including sailing, and swimming in them is a pure joy. The capital of the Miastko water sports is Bobięcino, where in the sailing school the future sea wolves are educated. At their disposal are two reservoirs, including Bobięcińskie Wielkie Lake, one of the largest lobelia lakes in Europe.

Lobelia - this unique water creeper can also be found in three water nature reserves in the lakes: Orle, Kamień, and Smołowe.

In the municipality, the most interesting, unique landmarks are the half-timbered churches - in Trzcinno, Wałdowo and Miłocice.

More than 20 agritourism farms await the tourist in our community that are sure to tempt many a city dweller with home-made food, drink, fish straight from the backyard pond, fresh milk, goat’s cheese, smoked trout and sturgeon, and most of all with incredible „home-like” hospitality.

All information on staying in the municipality of Miastko can be obtained by visiting the newest municipality facility - Tourist Information Centre - Gates of the Kashubian Ring.

From Miastko, there is only a leap to the sea, where in the summer there are crowds, crowds and crowds... And here in our neighbourhood there is only silence and peace of mind, no better place if you want to relax. Then why go anywhere else? Miastko is after all a true Gateway to nature!

In multikulturellem Miastko leben friedlich die Grenzlandbewohner, die Ukrainer, die Bevölkerung deutscher Herkunft sowie die Kaschuben. Wohin kann man Sie einladen? Ganz bestimmt in den revitalisierten Park mit der Fontäne im Stadtzentrum, wo man sich erholen und Kräfte tanken kann, um weiter durch die Stadt spazieren zu gehen. Sehenswert sind das Anfang des 20. Jahrhunderts erbaute Rathaus, Post- und Gerichtsgebäude. Es lohnt sich ebenfalls, die gegenüber dem Postgebäude befindliche und den Räuber Rummel darstellende hölzerne Figur zu sehen. Rummel herrschte früher in der Gegend, plünderte die Reichen und gab den Armen. Obligatorisch muss auch die im 18. Jahrhundert erbaute römisch – katholische Maria-Hilf-Kirche besucht werden.

In Miastko finden jedes Jahr viele Veranstaltungen statt, die wir in anderen Gemeinden nicht finden. Der größten Beliebtheit erfreuen sich kulturelle Veranstaltungen – die Kabarettabende, Freilichtmalerei, Filmprojektionen im Rahmen des Projekts „Polska Światłoczuła”/“Lichtempfindliches Polen“, „Dni Miastka“/“Tage von Miastko“ oder touristische Veranstaltungen, darunter Orientierungswanderungen oder Fahrradfährte.

Beim Verlassen der Ortschaft Miastko lohnt es sich, die Naturpfade am Fluss Studnica durchzuwandern (darunter den noch in der Stadt befindlichen „Zielony Ruczaj“/“Grünen Bach“). Empfehlenswert sind auch zwei aus Pasieka führende Pfade und zwar „Kąpielisko Rummela”/“Bad vom Rummel“ und „U źródeł Studnicy”/“An der Quelle von Studnica“.

Interessant ist „Kraina Rummela”/”Land vom Rummel” – eine reizende Landschaft voller Natursehenswürdigkeiten und touristische Attraktionen, wo man ein wie das Kristall sauberes Wasser von der Quelle auf dem Hammer trinken, ein plätscherndes Wasser aus klitzekleinem Wasserfall hören, dann einen grossen Jägerwigwam besuchen, sich an der St.-Hubertus-Waldkapelle in Gedanken vertiefen und zu Ende den Unterschlupf vom Räuber Rummel sehen kann.

Die Gemeinde Miastko ist reich sowohl an Wäldern als auch an Seen. Hier gibt es nicht weniger als 150 Seen. Auf ihrem Gebiet kann man sehr große Fische fangen, Wassersporte treiben (darunter segeln) und beim Schwimmen drin kann man vor Freude außer sich geraten. Als Hauptstadt der Wassersporte aus der Gegend von Miastko gilt Bobięcino, wo künftige Seebären in der Segelschule lernen. Zur Verfügung haben sie zwei Seegebiete, darunter Bobięcińskie Wielkie-See, einen der größten Lobelien-Seen in Europa. Die Lobelie – diese einzigartige Wasserpflanze sehen wir auch in drei Wassernaturschutzgebieten im Orle-, Kamień- und Smołowe-See. Die interessantesten einzigartigen Sehenswürdigkeiten der Gemeinde sind Kirchen einer Flechtwerkwand-Konstruktion – in Trzcinno, Wałdowo und Miłocice.

Auf den Touristen warten in unserer Gemeinde mehr als 20 Ferienbauernhöfe, die viele Städter bestimmt mit einheimischem Essen, Getränken, Fischen aus dem am Hause gelegenen Teich sowie mit frischer Milch, Ziegenkäse, geräucherten Forellen und Stören und vor allem mit einer ungewöhnlichen Gastfreundlichkeit „wie bei der Mutter“ verlocken.

Alle Informationen über Aufenthalt in der Gemeinde Miastko erhält jeder, wenn er das jüngste Objekt der Gemeinde und zwar das Touristische Informationszentrum – das Tor des Kaschubischen Rings besucht.

Aus Miastko gibt es schon nur einen Sprung an die See, wo es im Sommer sehr viele Touristen gibt. Und bei uns herrscht eine solche Ruhe, dass man einfach Lust zur Erholung hat. Wieso soll man also irgendwohin fahren? Miastko ist doch ein wahres Tor in die Natur!

City Hall in Miastko| Stadtamt Miastko

77-200 Miastko ul. Grunwaldzka 1 tel. +48 59 857 20 81/86 promocja@umig.miastko.pl

Świętego Huberta i na koniec zajrzeć do kryjówki zbója Rummela.

Gmina Miastko jest bogata nie tylko w lasy, ale i w jeziora, których jest aż 150. Akweny te doskonale nadają się do połowu taaakich ryb, uprawiania sportów wodnych, w tym żeglarstwa, a pływanie w nich to sama radość. Stolicą miasteckich sportów wodnych jest Bobięcino, gdzie w szkole żeglarstwa uczą się przyszłe wilki morskie. Do swej dyspozycji mają dwa akweny, w tym jezioro Bobięcińskie Wielkie, jedno z największych jezior lobeliowych w Europie. Lobelię – tę unikatową wodną roślinkę zobaczymy również w trzech wodnych rezerwatach przyrody w jeziorach: Orle, Kamień i Smołowe.

W gminie najciekawszymi unikatowymi zabytkami są szachulcowe kościółki – w Trzcinnie, Wałdowie i Miłocicach.

Na turystę w naszej gminie czeka ponad 20 gospodarstw agroturystycznych, które na pewno skuszą niejednego mieszczucha swojskim jadłem, napojami, rybkami prosto z przydomowego stawku, świeżym mleczkiem, kozim serkiem, wędzonymi pstrągami i jesiotrami, a przede wszystkim niebywałą gościnnością „jak u mamy”.

Wszystkie informacje na temat pobytu w gminie Miastko każdy otrzyma zachodząc w gościnne progi najmłodszego obiektu gminy – Centrum Informacji Turystycznej – Bramy Kaszubskiego Pierścienia.

Z Miastka już tylko skok nad morze, gdzie latem tłumy, tłumy i tłumy… A u nas cisza i spokój, że aż po prostu chce się wypoczywać. Po cóż więc jeździć gdzie indziej? Miastko jest przecież prawdziwą Bramą do natury!

27

www.tuodpoczniesz.pl Tu odpoczniesz.pl

Zapraszamy przez cały rok Enjoy your stay at any time of the year Genießen Sie Ihren Aufenthalt zu jeder Zeit des Jahres

•Obozy konne •Kolonie w siodle •Spływy kajakowe •Szlaki turystyczne z GPS •Rodzinne lato •Konferencje •Imprezy •Noclegi •Horse Camps •Summer camps in the saddle •Canoeing •Hiking with GPS •Family summer •Conferences •Events •Accommodation •Ferienlager mit Pferden •Sommerferien im Sattel •Kanusport •Wandern mit GPS •Familiensommer •Konferenzen •Events Unterkunft 28

AgroSkansen Leśna Polana in Ślesin:

AgroSkansen „Leśna Polana” w Ślesinie

a new venue on the map of the Culinary Heritage of Wielkopolska

nowym punktem na mapie Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopolski

We have been part of the hospitality industry for over 20 years. During that period we have succeeded in restoring and reviving the local cuisine which we named using the adjective ochweśnicka. It derives from the traditional name for the goose merchants of the municipality of Ślesin, who used to be called ochweśnicy.

Funkcjonujemy na rynku usług gastronomiczno-hotelarskich od 20 lat.

W okresie tym staraliśmy się odtworzyć i serwować kuchnię lokalną, którą nazwaliśmy „ochweśnicką”. Zgodnie z tradycyjną nazwą handlarzy gęśmi gminy Ślesin – „ochweśnicy”.

The organisation of nine festivals dedicated to that cuisine and six goose festivals featuring the local Farm Wives Associations enabled us to define the essentials of the local gastronomical product for both tourists and residents alike.

On 24th July 2013, our selected products were included in the list of the Culinary Heritage of Wielkopolska, thus obligating us to comply with recipes and to make our dishes from local products sourced from small farms in the Konin district.

The Licheń Stary Basilica of Our Lady, the stories included in the book An Ancient Tale by Józef Ignacy Kraszewski, the Amber Route and the Piast Route all determine the location of Ślesin and Leśna Polana.

The venue was built on the eastern shore of Lake Ślesińskie, in an old pine forest, 8 kilometres away from Licheń Stary and 20 kilometres away from Konin and the A2 motorway, alongside Route No. 25 (Ostrów-Bydgoszcz).

Zorganizowanie 9 festiwali kuchni ochweśnickiej i 6 festiwali gęsi z udziałem lokalnych Kół Gospodyń Wiejskich pozwoliło na zdefiniowanie podstaw lokalnego produktu gastronomicznego dla turystów i mieszkańców.

W dniu 24 lipca 2013 roku nasze wybrane produkty zostały wpisane na listę „ Dziedzictwa Kulinarnego Wielkopolski”, a tym samym zostaliśmy zobowiązani do przestrzegania przepisów i starań, aby potrawy były oparte o produkty lokalne wytwarzane tradycyjnie w niewielkich gospodarstwach rolnych na terenie powiatu konińskiego.

Sanktuarium Maryjne w Licheniu Starym, opowieści „Starej Baśni”, Bursztynowy i Piastowski Szlak określają położenie Ślesina i „Leśnej Polany”.

Ośrodek wybudowany został przy wschodnim brzegu Jeziora Ślesińskiego, w starym sosnowym lesie, 8 km od Lichenia Starego i 20 km od Konina i autostrady A2 przy drodze nr 25 Ostrów – Bydgoszcz.

Every day we serve different dishes reflecting the character of the region’s culinary traditions.

TUESDAY – the taste of dishes made from potatoes, called here kartofel or pyra. Pyrczok, obsypunek and placki ziemniaczane (potato pancakes) come especially recommended.

WEDNESDAY – is all about fish. Numerous fish farms and lakes will make it possible for you to try fresh carp, catfish, sturgeon and trout.

THURSDAY – pig slaughter; fried fresh pork, kaszanka (black pudding), salceson (head cheese), sausage, as well as ribs and traditional schab (pork tenderloin).

FRIDAY – this is when pierogi (dumplings) take over. The stuffings of cabbage and mushrooms; potato, cheese and onion; and sweet cheese (children’s favourite) come especially recommended.

SATURDAY – single-pot dishes and barbecue meetings at our Barbecue Hut. SUNDAY – the time for family relaxation at the traditional ochweśnicki table. The meetings can be pre-arranged by phone and e-mail. We promise tasty, freshly-made meals.

Gourmet lovers are encouraged to visit AgroSkansen Leśna Polana and to try our dishes.

Każdego dnia serwujemy inne potrawy oddające charakter tradycji kulinarnej regionu.

WTOREK – to smak potraw z ziemniaka nazywanego tutaj kartoflem lub pyrą.

Polecamy szczególnie pyrczoka, Obsypunka i placki ziemniaczane. ŚRODA – należy do ryb. Liczne hodowle i wiele jezior sprawiają ze możemy spróbować bardzo świeżych dań z karpia, suma, jesiotra i pstrąga.

CZWARTEK – tzw. „świniobicie” w postaci smażonki ze świeżego wieprza, kaszanka, salceson, kiełbasa, ale także żeberko i tradycyjne schaby.

PIĄTEK – oddaliśmy we władanie pierogów. Szczególnie polecamy z kapustą i grzybami, ruskie i z serem (bardzo chętnie zjadane przez dzieci).

SOBOTA – dania jednogarnkowe i spotkania przy grillu w naszej „Chacie grillowej”.

NIEDZIELA – to czas rodzinnego relaksu przy tradycyjnym „ochweśnickim stole”. Spotkania te organizujemy na wcześniejsze zamówienie (telefoniczne, mailowe) i zobowiązujemy się do smacznego, świeżego prosto z patelni (pieca) serwowanego posiłku.

Smakoszy zachęcamy do odwiedzenia AgroSkansenu „Leśna Polana” i spróbowania dań naszej kuchni. tel. +48 63 270 41 27 , e-mail: lesna.polana@wp.pl, pełna oferta na stronie www.lesna-polana.com.pl phone: +48 63 270 41 27, e-mail: lesna.polana@wp.pl, full offer available at: www.lesna-polana.com.pl

7/20/2012

9:48 AM

Where to go

welcome_kwiecien2012.qxd

Page 1

Where to go

Muzeum Socrealizmu

Muzeum Socrealizmu

PUB’S & CLUBS

_kwiecien2012.qxd

7/20/2012

GIRASOLE

27 ¯ydowska St. ALCATRAZ tel. +48 61 851 37 29 Klub Muzyczny www.girasole.com.pl 13/15 Nowowiejskiego St. e-mail: trattoria�girasole.com.pl GIRASOLEod 12 do ostatniego tel.PUB’S +48 61&853 28 81 CLUBS Otwarte Co wieczór gramy inn¹ muzykê 27 ¯ydowska St. kuchniê w³osk¹ goœcia.

Polecamy ALCATRAZ www.alcatraz.pl +48 61 851 37 29 i tel. œródziemnomorsk¹ Klub Muzyczny www.girasole.com.pl 13/15 St. RO OM 5Nowowiejskiego 5 trattoria�girasole.com.pl Re-mail: ESTAURA CJA HOTEL tel. +48 853 28 81 80/82 Stary61Rynek Otwarte od 12 do ostatniego H N Po z na ñ HOTEL-RESTAURACJA DON PRESTIGE wieczór gramy tel.Co+48 61 855 32 inn¹ 24 muzykê goœcia. Polecamy kuchniê w³osk¹ 67 Œwiêty Marcin St. RESIDENCE www.alcatraz.pl www.room55.pl i DELICJUSZ œródziemnomorsk¹ 2 Św. Marcin St. Trzebaw-Rosnówko tel. +48 61 624 88 00 tel. +48 61 8590 590 1 Poznańska fax +48 61 St. 624 88 01 RO O M 5 5 fax. +48 61 8590 591 Rtel.

ES+48 TAU61RA CJA HOT EL61 819 52 60 810 81 08, +48 GIR ASO nhpoznan�nh-hotels.com PUB’S e-mail: RESTAURANTS reception@donprestige.com 80/82 Stary Rynek& CLUBS fax +48 61 819 52LE55 H N Po z na ñ HOTEL-RESTAURACJA DON PRESTIGE www.nh-hotels.com www.donprestige.com www.delicjusz.pl 27 ¯ydowska St. tel. +48 61 855 32 24 67DELICJUSZ Œwiêty Marcin St. RESIDENCE ALCA TRA Z tel. +48 61 851 37 29 www.room55.pl RE S TA U RA C JA GR E CKA 2 Św. Marcin St. Klub Trzebaw-Rosnówko tel. +48 61 624 88 00 PIANO BAR Muzyczny RESTAURACJA GRECKA MYKONOS O www.girasole.com.pl BAR PIAN tel. +48 61 8590 MY KON OS590 1 Poznańska Restaurant Cafe fax +48 61& St. 624 88 01 13/15 Nowowiejskiego St. 14 Wolności Sq. e-mail: trattoria�girasole.com.pl fax. +48 61 8590 591 tel.

61 81af08, BROWAR Re sta+48 uraGIR nPUB t 810 & Słodownia C e +48 61 819 52 60 tel. +48 6114853 34 36tel.PUB’S Wolnoœci Sq. +48 61&853 28 81 ASO nhpoznan�nh-hotels.com RESTAURANTS CLUBS e-mail: reception@donprestige.com fax +48Otwarte 61 819 52LEod 55 12 do ostatniego otw. pn.-pt.

11-23 Pó³wiejska St. Co 853 wieczór gramy inn¹ muzykê42 tel. +48 61 34 36 www.donprestige.com 27 Bwww.nh-hotels.com Rwww.delicjusz.pl OWAgoœcia.

R P¯ydowska UBPolecamy S³odoSt. wniakuchniê w³osk¹ sob.-niedz. 12-23 tel./fax +48 61 859 65 70 ALCA TRA Z www.alcatraz.pl otw. pn.-pt.

11-23, sob.-niedz.

12-23 tel. +48 61 851 37 29 i œródziemnomorsk¹ RESTAURACJA GRECKA www.tawerna-mykonos.com.pl www.pianobar.poznan.pl PIANO Muzyczny RESTAURACJA GRECKA Klub MYKONOS 42 Pó³wiejska St. www.girasole.com.pl www.tawerna-mykonos.com.pl OBAR BAR PIAN S13/15 Nowowiejskiego St. www.slodownia.com GIRASOLE Restaurant &61 Cafe 14 WolnościMY Sq.KONORO OM 55 tel./fax RE +48 859 e-mail: trattoria�girasole.com.pl STA URA CJA65 HOTE L Lokalizacja: Stary Browar z70 Dziedziñca Sztuki 27tel. ¯ydowska BROWAR Reodsta uKościuszki ra nPUB t & Słodownia Cafodewejście +48 C 6114 853 34 36 ASt. FEWolnoœci BOR DO Sq. tel. +48 853 28 81 80/82 Stary61Rynek www.pianobar.poznan.pl Otwarte 12 do ostatniego lub ul. NH Pozn añ tel.otw. +48pn.-pt.

61 851 37 29 11-23 42 Co 853 wieczór gramy inn¹ muzykêwww.slodownia.com tel. +48 61 34 36 BRPó³wiejska OW67 Agoœcia.

R Œwiêty PSt. UBPolecamy S³odownSt. iakuchniê w³osk¹ Restauracja-Kawiarnia www.girasole.com.pl sob.-niedz.

12-23 tel. +48 61 855 32 24 tel./fax +48 61 859 Marcin 65 70 www.alcatraz.pl pn.-pt.

11-23, www.room55.pl e-mail: trattoria@girasole.com.pl i œródziemnomorsk¹ RESTAURACJA www.tawerna-mykonos.com.pl 28otw. ¯ydowska St. sob.-niedz. 12-23 CHIÑSKA www.pianobar.poznan.pl tel. +48 61 88 00 Lokalizacja: Stary Browar wejœcie 42 Pó³wiejska St. 624 Otwarte od 12 www.tawerna-mykonos.com.pl do ostatniego gościa. Polecamy AZALIA www.slodownia.com tel. +48 61 851 00 81 fax +48 61 624 88 01 GIRASOLE z Dziedziñca Sztuki lub od kuchniê w³osk¹ i śródziemnomorsk¹ ROOM 55 tel./fax +48 65HOTE RE STA URA859 CJA L Lokalizacja: Stary Browar wejście z70 Dziedziñca Sztuki 34 Św. Marcin St.61 27 ¯ydowska www.cafebordo.com nhpoznan�nh-hotels.com CASt. FE BOR DO Stary Rynek RESTAURANTS ul.

Koœciuszki 80/82 www.pianobar.poznan.pl lub od ul.61 Kościuszki tel. +48 853 24añ 42 NH Pozn THE tel. MEXICAN +48 61 851 37 29 www.nh-hotels.com Uniesienia dla podniebienia w najtel. +48 61 855 32 24 open 12 pm – 10.30 pm www.slodownia.com 19www.girasole.com.pl KramarskaRestauracja-Kawiarnia St. (od ul.Wielkiej) Œwiêty Marcin St. piêkniejszym ogrodzie Starówki C HI Ñ SK67 A RE STAU RACJA www.azalia.poznan.pl www.room55.pl RES TAU RACJ A GR ECK A tel.e-mail: +48 61 851 05 36 trattoria@girasole.com.pl CHIÑSKA RESTAURACJA 28 ¯ydowska St. tel. +48 61 624 88 00 Lokalizacja: Stary Browar wejœcie chiñski masa¿ PIANO BAR Otwarte od 12 do ostatniego gościa.

AZALIA MYK ONO00 SPolecamy 9:48 AM Page 1 www.mexican.pl tel. +48 61 851 81 fax +48 61 624 88 01 A ZA L IA z Dziedziñca Sztuki lub od THEi śródziemnomorsk¹ MEXICAN kuchniê w³osk¹ 34 Św. Marcin Res tauSt.rant & Cafe www.cafebordo.com 14RESTAURANTS Wolnoœci Sq. nhpoznan�nh-hotels.com ul. Œw.

Koœciuszki 34 Marcin tel. +48 61 853 24St. 42 THE MEXICAN 19Uniesienia Kramarska St. tel.dla +48 61 853 34 36 www.nh-hotels.com podniebienia w najROWA R PU S³odownia open+48 12BEwa pm – 853 10.30 pmB42 St. (od ul.Wielkiej) tel.

61Stasiak 24 Marketing managers: – (od ul.Wielkiej) Welcome to Poland 19 Kramarska otw.

11-23, sob.-niedz.

12-23 ogrodzie Starówki CHIÑSKA RESTAmobile URAC698 JA 805 992 www.azalia.poznan.pl RESpn.-pt.

TAURACJA GR ECK A tel. +48 61piêkniejszym 851 05 36 open 12 pm-10.30 pm Translation: Kacper Kozicki 42 Pó³wiejska St. ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań, tel. +48 61 851 05 36 www.tawerna-mykonos.com.pl chiñski masa¿ O BAR Lidia Wejman, PIAN www.mexican.pl MYKONOS Associates: Adam Ewa Stasiak, tel./fax +48 61 852 10 06, tel. +48 61www.mexican.pl 8617 www.azalia.poznan.pl AZAKaliński, LIAtel./fax +48 61 859 65 70 THE000, MEXICAN

Where to go

Wydawnictwo BESSA tel./fax +48 22 877 33 71 President: Elżbieta Swatowska Vice-President: Bożena Prusakowska THE PUBLISHER OF: Romuald Ferens, Renata Restau rant piątkowska-Ratajczak & Cafe CA BORDO Sq. e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl 14FEWolnoœci Welcome to Warsaw Wydawnictwo BESSA www.pianobar.poznan.pl chiñski masa¿ Marcin St. 19 Kramarska St. 61 853 34 36 Correction of 34 text: Œw.

Lidia Wejman Editor-in-chief: Bożena Prusakowska, bprusakowska@post.pl 04- 697 Warsaw, 243 Mrówcza St. 22 877 33 71 tel. +48 tel./fax +48 www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia B ROWA R PU B42 S³odownia tel.Agnieszka +48Ewa61Jankowska 853–24 DTP & Prepress: Marketing managers: Stasiak mobile 698 805 992 (od ul.Wielkiej) Director of Marketing: Renata Piątkowska-Ratajczak – mobile 600 4511-23, 32 16 sob.-niedz. tel./fax +48 22Elżbieta 877 33Swatowska 71 Welcome to Poland pn.-pt.

12-23 President: 28otw. ¯ydowska St. Lokalizacja: Stary open Kozicki 12 pm Translation: Kacper Welcome to CracowBożena and Małopolska – franczyza 42 pm-10.30 Pó³wiejska St. Browar wejœcie ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań, tel. +48 tel.

61 851 05 36 www.tawerna-mykonos.com.pl Vice-President: Prusakowska +48 61 851 00 81Associates: Adam Kaliński, ztel./fax Dziedziñca lub od 10,58 zł Ewa Stasiak, Lidia Wejman, Redakcja odpowiada treśćtel.reklam artykułów Cena zakupu jednego egzemplarza: 31-503 25AOF: Lubicz St. tel./faxnie +48 61 852 10za06, +48 61i www.mexican.pl 8617 000,sponsorowanych. www.azalia.poznan.pl +48 61Sztuki 859 65 70 THE Cracow, PUBLISHER www.cafebordo.com Romuald Ferens, Renata piątkowska-Ratajczak tel./fax +48 12 421 89 77 We do not take responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles.

CA FE BO RDO ul.

Koœciuszki e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Welcome to Warsaw chiñski www.pianobar.poznan.pl masa¿ Muzeum Socrealizmu Uniesienia dla podniebienia w najCorrection of text: Lidia Wejman Editor-in-chief: Bożena Prusakowska, bprusakowska@post.pl 04- 697 Warsaw, 243 Mrówcza St. www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia DTP & Prepress: Agnieszka Jankowska Starówki CHIÑSK A RESTAURACJA Director of Marketing: Renata Piątkowska-Ratajczakpiêkniejszym – mobile 600 45ogrodzie tel./fax +48 22 877 33 71 28 ¯ydowska32St.16 Lokalizacja: Stary Browar wejœcie Welcome to Cracow and Małopolska – franczyza tel. MEXI +48 61 AZ A Cena zakupu z ALI Dziedziñca Sztuki od 10,58 zł Redakcja nie odpowiada za treść reklam i artykułówTHE sponsorowanych. jednegolub egzemplarza: CAN851 00 81 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. www.cafebordo.com tel./fax +48 12 421 89 77 We do not take responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles. ul.

Koœciuszki 34 Œw. Marcin St.

30

7/20/2012

9:48 AM

Page 1

19 Kramarska St. (od ul.Wielkiej) tel. +48 61 851 05 36 www.mexican.pl

tel. +48 61 853 24 42 CHIÑSKA RESTAURACJA open 12 pm-10.30 pm www.azalia.poznan.pl AZALIA chiñski 34 Œw.masa¿ Marcin St.

tel. +48 61 853 24 42 open 12 pm-10.30 pm www.azalia.poznan.pl chiñski masa¿

to go

welcome_kwiecien2012.qxd

19Uniesienia Kramarska dla St. podniebienia w naj(od ul.Wielkiej) piêkniejszym ogrodzie Starówki tel. +48 61 851 05 36 www.mexican.pl THE MEXICAN