Welcome to Poland - sierpień 2014

ISSN 1234-4427 7/8/250 July/August 2014

www.welcometopoland.net.pl

50. rocznica

Wielkopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu

Do Deli Parku po przygodę, wiedzę i wypoczynek Na obrzeżu Wielkopolskiego Parku Narodowego, w miejscowości Rosnówko/Trzebaw w gminie Stęszew 20 czerwca 2014 otwarto pierwszy w okolicy Poznania rozległy i bogato wyposażony park edukacyjno-rozrywkowy nazwany DELI Park. Wzniesione z rozmachem obiekty i urządzenia dostarczają nie tylko wspaniałej zabawy, ale przede wszystkim uczą i zachęcają do ochrony środowiska oraz wspólnych rodzinnych wypraw po przygodę, wiedzę i wypoczynek.

- O utworzeniu miejsca przyjaznego rodzinom, w którym wypoczynek będzie się łączyć z edukacją i zabawą myślałem od dawna. A ponieważ obok znanego i popularnego hotelu Delicjusz było do zagospodarowania ponad 6 hektarów, postanowiliśmy wspólnie z moimi synami urządzić park służący ludziom, a przede wszystkim dzieciom. Nazwa Deli Park pochodzi właśnie od pierwszych liter nazwy hotelu. Razem oba obiekty tworzą wielkie i niezwykłe centrum wypoczynku i edukacji – mówi Józef Sadłocha, inicjator budowy parku.

Zwiedzający mogą przyjrzeć się setkom gatunkom roślin, oraz 9 rodzajom ogrodów i na własne

oczy zobaczyć różnice między ogrodem japońskim, francuskim czy angielskim. Jesienią planujemy obsadzić teren ok.

200 tys. tulipanów, tworzących już wczesną wiosną przepięknie roztaczające się różnobarwne dywany. Pomiędzy nimi rozmieszczono miniatury najbardziej znanych budowli z różnych kontynentów, od Akropolu po Alcatraz i Taj Mahal.

Spotkać można zwierzęta, które przed wiekami żyły na terenie Wielkopolski, np. mamuta włochatego a także ich współczesnych pobratymców przebywających w mini-zoo. Niezwykłą atrakcją są wielkie modele motyli nocnych i chrząszczy, mieszkańców pól i lasów jednak zagrożonych obecnie wyginięciem.

Na jesień planowana

Centrum Hotelowo-Konferencyjne Delicjusz Trzebaw - Rosnówko, ul. Poznańska 1 Tel.: +4861 8 108 108, +4861 8 195 260 Fax: +4861 8 195 255 e-mail: recepcja@delicjusz.pl www.delicjusz.pl

To Deli Park for adventure, knowledge and rest At the edge of the Wielkopolski National Park, in the town of Rosnówko/Trzebaw in the municipality of Stęszew, the first education and amusement park in the Poznań area was opened on 20th June 2014. It is called DELI Park. Facilities

and features provide not only great fun but primarily teach and encourage to protect the environment and to make family outings for adventure, knowledge and rest.

‘For a long time I had been thinking about a family-friendly place which would combine education and fun. Next to the well-known and popular Delicjusz hotel there were over six hectares of unused land. Together with my sons we decided to set up a park for the people and, first of all, for the kids.

The name Deli Park derives from the name of the hotel. Together the two make up a large and unique education and leisure centre, says Józef Sadłocha, who came up with the idea for the park.

Visitors can see hundreds of plant species, nine kinds of gardens and see for themselves the differences among Japanese, French and English gardens. ‘In the autumn, we are going to plant about 200,000 tulips around here. Early in the

jest budowa podniebnej Eko-Wioski. Dzięki drewnianym i linowym konstrukcjom umieszczonym na kilku poziomach, zwiedzający będą mieli okazję poznać poszczególne partie lasu, od podszycia po koronę drzew oraz wirtualnie przenieść się do wnętrza pni i ziemi.

Na terenie parku znajdują się również place zabaw dla najmłodszych oraz DELI Cafe& Bar, oferujący smakowite wyroby własnej produkcji i zachęcający do ich degustacji, a także DELI Markecik z regionalnymi produktami oraz pamiątkami, grami i zabawkami. Organizujemy imprezy urodzinowe zarówno dla dzieci jak i dorosłych.

Atrakcji podczas rodzinnych wędrówek przez wieki i kontynenty z pewnością więc nie zabraknie, tym bardziej że 5 lipca 2014 zdobyliśmy pierwsze miejsce w konkursie organizowanym przez Głos Wielkopolskim Turystyczne Hity Wielkopolan - co zobowiązuje i za co wszystkim Wielkopolanom serdecznie dziękuję i zapraszam.

s p r i n g, they will provide a multi-coloured floral carpet. Among them, you will find miniatures of well-known buildings from various continents, from the Acropolis to Alcatraz to Taj Mahal.

You will be able to see animals which used to inhabit Wielkopolska before centuries, such as the woolly mammoth and their modern-day cousins kept in the minizoo. Giant models of moths and beetles will be an unusual attraction. These inhabitants of fields and forests often face extinction.

In the autumn we also plan to build an elevated Eco-Village.

Thanks to wood and ropes located on several levels, visitors will be able to get to know specific parts of the forest, from the bottom to the top, and get transported to the inside of tree trunks and the planet Earth.

The park also features playgrounds for the youngest ones as well as DELI Cafe&Bar offering tasty home-made snacks, along with the DELI Markecik store selling regional products alongside souvenirs, games and toys. We organise birthday parties for children and adults.

There will be no shortage of attractions during family trips across the continents. On 5th July 2014, we were awarded the first prize in the Turystyczne Hity Wielkopolan contest held by the Głos Wielkopolski daily. I would like to thank the residents of Wielkopolska for this distinction and encourage everyone to visit us’.

WFOŚiGW w Poznaniu na rzecz wielkopolskiego środowiska

4-5

RDOŚ w Poznaniu - O wilku mowa

6-7

RDLP w Poznaniu Bocian czarny –skrzydlaty podopieczny leśników

8-9

Żyrardów – turystyczna perła Mazowsza

10

50-lecie służb melioracyjnych w Wielkopolsce

Gmina Bytnica – jedna z lubuskich pereł

12-13

14

Gmina Siedlec – wędliniarskie smakowitości i dobra zabawa

15-16

ZEUK Sp. z o.o. w Siedlcu - Unijne Korzyści dla Gminy Siedlec

17

Sława –miasto do którego się wraca

Welcome to Poland... ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań, tel./fax +48 61 852 10 06, tel. +48 61 861 70 00, e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Editor-in-chief: Bożena Prusakowska, bprusakowska@post.pl Director of Marketing: Renata Piątkowska-Ratajczak – mobile 600 45 32 16 Marketing managers: Ewa Stasiak – mobile 698 805 992 Translation: Kacper Kozicki Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Lidia Wejman, Romuald Ferens, Renata Piątkowska-Ratajczak Correction of text: Lidia Wejman DTP & Prepress: Elżbieta Zawadzka, Agrys

18-19

Wydawnictwo BESSA 04-687 Warsaw, 243 Mrówcza Welcome to Cracow and Małopolska – franczyza 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. tel./fax +48 12 421 89 77 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i artykułów sponsorowanych.

We do not take responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles.

Cena zakupu jednego egzemplarza: 10,58 zł brutto 3

WFOŚiGW

Hanna Grunt, Prezes Zarządu WFOŚiGW w Poznaniu

Wsparcie udzielane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu uwzględnia zarówno charakter regionu, potrzeby inwestycyjne wielkopolskich samorządów, jak i skalę zaniedbań, które wpływają niekorzystnie na tutejsze środowisko – mówi Prezes Zarządu Hanna Grunt.

w Poznaniu na rzecz wielkopols

Do finansowych priorytetów Funduszu należy ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi w tym wsparcie dla zadań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej (budowa sieci kanalizacyjnych i urządzeń oczyszczających ścieki). Poznański WFOŚiGW objął pomocą projekty służące ochronie przeciwpowodziowej i ograniczeniu potencjalnie negatywnych skutków powodzi dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz gospodarki. Wspierane są np. projekty zwiększające naturalną pojemność retencyjną zlewni, służące odtwarzaniu polderów, renaturalizacji cieków, przywracaniu możliwości naturalnego meandrowania rzek, jak również zakładaniu pasów zieleni wzdłuż rzek i jezior zabezpieczających przed spływem do wód powierzchniowych substancji biogennych pochodzenia rolniczego.

Kolejnym ważnym obszarem jest dokończenie budowy systemów gospodarki odpadami, ich uzupełnienie i wzmocnienie oraz realizacja polityki odpadowej (m.in. budowa i rozbudowa instalacji unieszkodliwiania odpadów komunalnych i innych, systemów selektywnej zbiórki i odzysku, segregacji i recyklingu). Rekultywacje zamkniętych i zamykanych składowisk będą wspierane finansowo przez Fundusz, jako zadania uzupełniające dla realizowa-

nych i wzmacnianych systemów gospodarki odpadami.

Następnym priorytetowym polem działalności poznańskiego Funduszu jest ochrona atmosfery. WFOŚiGW wspiera finansowo projekty związane z ograniczeniem niskiej i ponadstandardowej emisji substancji do powietrza, w szczególności polegające na zamianie źródła energii (m.in. z wykorzystaniem OZE), poprawie ich efektywności jak i wykorzystaniu końcowym, eliminacji „niskiej emisji”, czy też zmniejszeniu emisyjności transportu publicznego.

Służyć ma to ograniczeniu i zmniejszeniu emisji CO2, CO, NOx, SOx i pyłów w ramach aglomeracji objętych POP oraz termomodernizację obiektów użyteczności publicznej i finansowanie OZE. Kolejne działania obejmują ochronę różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów. Fundusz wspomaga projekty realizowane na obszarach cennych przyrodniczo.

Przedmiotem wsparcia są m.in. zintegrowane projekty dotyczące kompleksowej ochrony środowiska na terenach o najwyższych walorach przyrodniczych oraz rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów chronionych w oparciu o zasoby przyrodnicze. WFOŚiGW finansuje przedsięwzięcia zwiększające potencjał przyrodniczy obszarów chronionych – w tym działania bezpośrednio związane z ochroną

WFOŚiGW in Poznań for the benefit of Wielkopo The assistance provided by the Regional Fund of Environmental Care and Water Management in Poznań takes into account the region’s character, the investment needs of Wielkopolska’s local governments, and the scale of neglect which has had negative impact on our environment says Hanna Grunt, Chairman of the Board The Fund’s financial priorities include the protection and sustainable management of water resources including assistance in research related to water and waste management (the development of sewerage networks and waste treatment facilities). Poznań’s WFOŚiGW has been supporting projects aimed at flood protection and limiting potentially negative effects of floods on the life and health of people, the environment, the cultural heritage and the economy. Projects for which assistance is provided increase the storage capacity of drainage basins, facilitate the redevelopment of polders, provide rivers with the natural ability to meander and establish green belts alongside rivers and lakes protecting surface water against contact with bioactive substances of agricultural origin.

The completion of waste management system development is another important area including the strengthening and the implementation of a waste policy (including the development and extension of installations for neutralising municipal waste along with other selective collection, segregation and recycling systems. Re-cultivation of unused and closed-down landfills will obtain the financial support of the Fund as a supplementary measure for the developed waste management systems.

The next priority is atmosphere protection. The WFOŚiGW provides financial assistance for projects related

4

Budowa elektrowni wiatrowej z instalacja do przesyłu energii o mocy znamionowej 2 MW w Graboszewie Construction of a wind farm featuring the installation for 2 MW energy transmission in Graboszewo

to reducing excessive emissions of substances into the air, in particular those consisting in energy source replacement (including the use of renewables), enhancing their effectiveness and their end use, eliminating „low emissions” and limiting the emissions from public transport. This aims to limit and reduce the emissions of CO2, CO, NOx, SOx and particulates in agglomerations which have Air Protection Programmes in order to ensure thermal modernisation of public use buildings and to provide funding for renewable sources of energy.

Further measures include the protection of biodiversity and ecosystem functions. The Fund supports projects implemented in areas of natural value. Integrated projects related to comprehensive environmental care in areas of the highest natural value and the socioeconomic development of protected areas based on natural resources are the targets of assistance. The WFOŚiGW provides funding for undertakings which boost the environmental potential of protected areas, including measures directly linked to the protection of habitats along with projects relating to the development of green infrastructure aimed at protecting areas of natural value as well as routing and managing the tourist flow.

Environmental education is an important sphere of the Fund’s activities. This priority encompasses assistance for classes and field workshops, media campaigns, programmes promoting biodiversity and the use of local natural resources for the needs of training courses and education provided at all school and non-school education levels.

In 2004-2013 the total value of measures co-funded by the EU and processed by the WFOŚiGW was PLN

skiego środowiska

ul. Szczepanowskiego 15 A 60-541 Poznań tel +48 61 845 62 00

www.wfosgw.poznan.pl Fot. WFOŚiGW w Poznaniu

siedlisk, jak również projekty dotyczące rozwoju zielonej infrastruktury służącej ochronie obszarów przyrodniczo cennych, czy w sposób kontrolowany wprowadzające lub ukierunkowujące ruch turystyczny.

Ważną sferą działalności Funduszu jest edukacja ekologiczna. W ramach tego priorytetu wspierane są zajęcia i warsztaty terenowe, kampanie medialne, programy promujące bioróżnorodność i wykorzystanie lokalnych zasobów przyrodniczych na potrzeby szkoleń i edukacji prowadzonej na wszystkich szczeblach nauczania i edukacji pozaszkolnej.

W latach 2004-2013 całkowita wartość zadań współfinansowanych przez UE, a obsługiwanych przez WFOŚiGW wyniosła 1,928,87 mln zł, natomiast wartość wsparcia unijnego obsługiwanego przez WFOŚiGW 1,034,46 mln zł. Liczba zadań dofinansowanych przez UE i wspieranych przez poznański Fundusz wyniosła 262. Niektóre wymierne efekty blisko 20-letniej działalności poznańskiego Funduszu w latach 1993-2012 to m.in. - 9,920 km sieci kanalizacyjnych i 60 km sieci wodociągowych, 110 nowych i zmodernizowanych oczyszczalni ścieków oraz 255 km odbudowanych i remontowanych koryt rzek, potoków i wałów przeciwpowodziowych.

olska’s environment 192,887,000,000, while the value of EU assistance processed by the WFOŚiGW was PLN 103,446,000,000. The number of measures co-funded by the EU and supported by the Poznań Fund was 262. Some of the tangible results of almost 20 years of the Poznań Fund’s operation in 1993-2012 include 9,920 km of sewerage networks, 60 km of water supply networks, 110 new and modernised waste water treatment plants and 255 km of redeveloped and restored river beds, streams and levees.

Zapewnienie prawidłowego systemu odbioru ścieków na obszarze aglomeracji Oborniki Providing a suitable waste water collection system in the Oborniki area Regulacja rzeki (cieku) Jawnik i budowa polderów zalewowych na terenie gminy Krotoszyn Regulating River Jawnik (watercourse) and developing polders in the municipality of Krotoszyn

Budowa Szlaku Żurawiego wokół Jeziora Wolsztyńskiego służącego promocji obszarów chronionych w Gminie Wolsztyn etap I,II,III Establishing the Crane Route around Lake Wolsztyńskie aimed at the promotion of protected areas in the municipality of Wolsztyn: stages I, II, III

Fot. WFOŚiGW w Poznaniu

5

O wilku mowa...

Jolanta Ratajczak Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu

Najstarsze dane o pojawiających się wilkach na terenach współczesnej Polski pochodzą z XVI wieku, choć zwierzęta te występowały powszechnie na zachód od Wisły również w następnych stuleciach. Mimo intensywnego zwalczania m.in. przy użyciu wilczych dołów i płotów, których ślady do dzisiaj przetrwały w lasach Brandenburgii i Saksonii, jeszcze w XVIII stuleciu praktycznie cały zachodni brzeg Nysy Łużyckiej i Odry zasiedlony był przez wilki. Stopniowo jednak populacja tego ssaka zaczęła dramatycznie spadać.

Pojedyncze, wędrujące osobniki w lasach zachodniej Polski konsekwentnie zabijano, dlatego w latach siedemdziesiątych XIX w. drapieżnik ten został tu wytępiony, a jego występowanie ograniczyło się do wschodnich i południowych krańców dzisiejszego terytorium kraju. Na początku XX wieku liczebność tych zwierząt powoli wzrasta. Wtedy to wilki znowu widywano w Puszczy Noteckiej i Borach Dolnośląskich. Jednak dopiero na przełomie lat 40. i 50., dzięki istniejącemu połączeniu z populacją w Europie Wschodniej, polska populacja wilka stała się liczniejsza i zwiększyła zasięg występowania. Niestety władze zadecydowały o systematycznej likwidacji tych drapieżników w kolejnych dziesięcioleciach, co doprowadziło do przetrzebienia gatunku w naszym kraju. Dopiero w 1992 r. wojewodowie objęli wilka ochroną w dawnych województwach poznańskim i gorzowskim, później w 1995 r. minister ochrony środowiska wpierw ustanowił jego ochronę na znacznej części terytorium RP, a od 1998 r. - w całym państwie.

6

fot. Agnieszka Borkowska

– W aktualnym stanie prawnym wilk Canis lupus jest w Polsce gatunkiem ściśle chronionym. Oznacza to, że nie wolno tych zwierząt zabijać, okaleczać, odławiać, niepokoić w miejscach rozrodu. Niedopuszczalne jest także niszczenie ich siedlisk, preparowanie i posiadanie martwych osobników tak w całości, jaki i w części.

Odstępstwa od tych zakazów wymagają uzyskania zezwolenia właściwego organu – wyjaśnia Jolanta Ratajczak, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu. Szczególną troską Komisja Europejska objęła populację wilka w zachodniej Polsce i wschodnich Niemczech, ponieważ ma ona status krytycznie zagrożonej. Dlatego nasz kraj ponosi odpowiedzialność za ewentualne szkody spowodowane m.in. nielegalnym odstrzałem lub kłusownictwem. W świetle Dyrektywy Siedliskowej Canis lupus jest gatunkiem priorytetowym przez co znaczący procent jego siedlisk jest objęty ochroną, w ramach krajowej sieci obszarów Natura 2000. W Wielkopolsce siedliska tego ssaka są przedmiotem ochrony takich obszarów naturowych, jak: Poligon w Okonku, Uroczyska Puszczy Drawskiej czy Jezioro Kubek. Według danych Stowarzyszenia dla Natury Wilk w województwie wielkopolskim występuje 32-37 osobników w 6 stałych grupach rodzinnych, przy czym terytoria trzech watah znajdują się w całości na terenie tego województwa, natomiast terytoria kolejnych trzech watah – tylko w jego niewielkiej części. W ostatnich latach wilcze watahy obserwowane były w nadleśnictwach: Sieraków,

Wronki, Potrzebowice, Krucz, Oborniki, Krzyż, Okonek, Wałcz, i Jastrowie.

– Wilki bytujące w naszym regionie powodują niewielkie szkody wśród zwierząt hodowlanych. Wprawdzie notowane są pojedyncze ataki na inwentarz gospodarski, w których ginie głównie bydło, owce lub kozy, to jednak jest to mniej niż promil w porównaniu z rozmiarami szkód bobrowych – ocenia J. Ratajczak, która jako Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu w imieniu Skarbu Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez zwierzęta chronione. Wilki polują głównie na dzikie zwierzęta kopytne, choć czasami również na zające, jenoty, lisy, psy a nawet koty. Niewidziane od lat często zaskakują swą obecnością hodowców i zwykłych gospodarzy, którzy dawno temu zarzucili skuteczne metody ochrony inwentarza przed ewentualnymi atakami drapieżników.

– Zdarza się, że bydło pasie się w pobliżu lasów bez dozoru lub innych zabezpieczeń. Stąd tak ważne jest podnoszenie świadomości rolników nie tylko o miejscach występowania wilków, ale także o sposobach skutecznej ochrony zwierząt hodowlanych – zauważa dyrektor Ratajczak. Dlatego też Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu przy wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu przygotowuje specjalną publikację, która dotyczyć będzie m.in. tej problematyki.

Keep the wolves at bay...

The oldest records of wolves’ existence in the area of modern-day Poland come from the 16th century, though these animals were widespread west of the Vistula river also in the next centuries. Despite intensive extermination with holes and fences, the traces of which can still be found in the forests of Brandenburg and Saxony, the whole western bank of Lusatian Oder and Neisse was populated by wolves in the 17th century. However, the population of this mammal began to gradually decrease. Single, wandering wolves in the forests of the western Poland were killed one by one; in 1870s they became extinct in that area, and its habitat was restricted to the eastern and the southern edges of the country’s modern-day area. At the beginning of the 20th century the number of these animals began to slowly grow. Wolves could be observed in the Notecka Forest and in the Lower Silesia Forests. However, it was not until the 1940s and 1950s that the population of wolves began to expand as a result of its combination with the population in Eastern Europe. Unfortunately, the authorities decided to systematically exterminate these predators in the decades that followed, which led to the scarcity of the species in our country. It was not until 1992 that provincial governors decided to protect wolves in the provinces of Poznań and Gorzów, and in 1995 the Minister of Environmental Protection declared it a protected species on a significant part of the territory of Poland. In 1998 the protection was extended to the entire country.

Under the current legislation, the wolf (Canis lupus) is a strictly protected species in Poland. This means that these animals may not be killed, injured, captured and disturbed in their places of reproduction. It is forbidden to damage their habitats and to engage in taxidermy of dead wolves. ‚Exceptions to these rules would require permits from relevant authorities’, explains Jolanta Ratajczak, the Regional Director of Environmental Care in Poznań. The European Commission is taking particular care of the population of wolves in western Poland and eastern Germany because of its critically endangered status. This is why our country is responsible for potential damages caused by illegal shooting and hunting. In the light of the Habitat Directive, Canis lupus is a priority species and a significant percentage of its habitat is protected as part of the national newtork of Natura 2000 areas. In Wielkopolska, the habitats of this mammal are subject to protection as part of such natural areas as: the Military Training Ground in Okonek, the Drawsko Forest Bog and Lake Kubek. According to the data provided by the Association for Nature, there are 32-37 wolves in six permanent family groups. The habitat of three of them stretches across the whole province, while the other three take only a small part of it. In recent years, groups of wolves were spotted in the forest districts of Sieraków, Wronki, Potrzebowice, Krucz, Oborniki, Krzyż, Okonek, Wałcz and Jastrowie.

Wolves living in our region cause minor damage to farm animals. ‚Although there are records of individual attacks on farming stock causing casualties in cattle, sheep and goats, this is still a tiny amount compared to the extent of damage caused by beavers’, says Jolanta Ratajczak, who, as the Regional Director of Environmental Care in Poznań, is responsible for damages caused by protected animals on behalf of the State Treasury. Wolves hunt mostly ungulates, though they sometimes go for hares, raccoons, foxes, dogs, and even cats. Unseen for years, they surprise farmers with their presence. The latter abandoned effective methods of inventory protection against predatory attacks long ago. Occasionally, cattle is farmed close to forests without supervision or any other form of protection. This is why it is important to raise awareness of wolf habitats among farmers, and also of the ways that farm animals can be protected effectively’, says Ms Ratajczak. For this reason, the Regional Directorate of Environmental Care in Poznań with the support of the Regional Fund for Environemtal Care and Water Management in Poznań is preparing a special publication which will discuss these issues.

ul. 28 Czerwca 1956 r. nr 223/229 61-485 Poznań tel. +48 61-831-11-77 faks +48 61-831-11-99

sekretariat.poznan@rdos.gov.pl www.poznan.rdos.gov.pl

Wykorzystano: Wilki na zachód od Wisły, S. Nowak, R.W. Mysłajek, Twardorzeczka 2011

fot. Cezary Korkosz

7

Bocian czarny

– skrzydlaty podopieczny leśników Piotr Grygier Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu

Często możemy usłyszeć, że „Wielkopolska bocianem stoi”. Pierwszym skojarzeniem jest najbardziej rozpoznawalny i medialny ptak w Polsce – bocian biały. Nie wszyscy jednak wiedzą, że stwierdzenie to dotyczy również jego skrytego, leśnego kuzyna.

Od kilkunastu lat poznańscy leśnicy wspólnie z Południowowielkopolską Grupą Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków realizują projekt „Aktywnej ochrony bociana czarnego (Ciconia nigra) w Południowej Wielkopolsce”. Ma on na celu wypracowanie optymalnych metod ochrony i monitoringu tego gatunku. Jednym z założeń projektu jest również edukacja, czyli poszerzenie wiedzy i zdobywanie niezbędnych umiejętności przez poznańskich leśników, którzy pod okiem ornitologów czynnie uczestniczą w inwentaryzacji, monitorując lęgi i pomagając w obrączkowaniu młodych ptaków. Są to pierwsze na taką skalę badania dotyczące ekologii i behawioru wielkopolskiej populacji bociana czarnego.

W wielkopolskich lasach gniazduje największa i najbardziej zwarta populacja bociana czarnego w kraju. Poznańscy leśnicy mają tym samym powód do dumy, a nasza Dyrekcja utrzymuje pod tym względem pozycję krajowego lidera. W porównaniu z lekko zauważalnym spadkiem liczebności w innych województwach, wielkopolskie bociany wykazują nadal niezwykłą dynamikę i ekspansję – informuje Piotr Grygier, Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu.

Bocian czarny, nazywany potocznie hajstrą, jest ptakiem prowadzącym wyjątkowo skryty trybie życia. W przeciwieństwie do bociana białego, związanego z krajobrazem rolniczym i osadami ludzkimi, czarny zakłada gniazdo zazwyczaj w głębi lasu, w zacisznym starodrzewiu z dala od ludzi. Na dom wybiera olbrzymie dęby, choć zdarzają się również gniazda na gatunkach iglastych, modrzewiach czy sosnach. Niezbędnym elementem jego biotopu jest również woda – śródleśne cieki, bagna, jeziorka, stawy, rozlewiska. Tam żeruje, żywiąc się przede wszystkim małymi rybami i płazami. Dlatego najczęściej bociana można zauważyć na żerowiskach, choć i to nie jest łatwe, gdyż jego liczebność w Polsce oceniamy tylko na około 1200–1400 par.

Projekt monitoringu bociana czarnego jest przykładem wspomagania ochrony gatunkowej ptaków, należących do tzw. gatunków strefowych. Oprócz wspomnianych bocianów w grupie tej znajdują się rzadkie gatunki ptaków szponiastych i sów, np. orły czy puchacze.

Ideą ochrony strefowej jest wytyczenie wokół gniazd ob8

szaru, w którym zabronione jest przebywanie człowieka.

Wszystko po to, by nie niepokoić ptaków w trakcie sezonu lęgowego. W innym wypadku ludzka ingerencja może przyczynić się do opuszczenia przez ptaki gniazda.

Kluczowa rola w ochronie strefowej ptaków przypada leśnikom, jako zarządcy terenów leśnych. Wymaga to dobrej znajomości nie tylko przepisów prawa ale i wiedzy merytorycznej. Tym samym ochrona gatunkowa stanowi ważną część ochrony przyrody realizowanej przez Lasy Państwowe. Jej efektywność przejawia się m.in. w 105 strefach bociana czarnego o łącznej powierzchni blisko 4 tys. ha, funkcjonujących obecnie na terenie RDLP w Poznaniu. To jeden z najwyższych wskaźników w kraju.

Zaangażowanie leśników i ornitologów w ramach „Aktywnej ochrony bociana czarnego w Południowej Wielkopolsce” przynosi wymierne efekty, również w formie naukowych danych, które zapisują się na kartach nie tylko wielkopolskich ale i krajowych obserwacji. W 2009 roku udokumentowano pierwszy przypadek powrotu do Wielkopolski bociana czarnego z Nadleśnictwa Jarocin, oznakowanego w ramach projektu.

Zaledwie rok później bocian czarny z Nadleśnictwa Antonin został opisany jako prawdopodobnie lęgowy w północnych Węgrzech. Był to zarazem pierwszy przypadek potwierdzenia osiedlenia się polskiego bociana czarnego za granicą po 80 latach znakowania polskimi obrączkami. Wydawać by się mogło, że obserwacje bocianów po powrotach w rodzinne strony są powszechne, należy jednak pamiętać, iż informacje te dotyczą głównie bocianów białych. W wypadku rodzimych bocianów czarnych częściej „odczytywano” zaobrączkowane ptaki poza naszymi granicami, głównie na Słowacji i w Czechach. Przypadek bociana z Jarocina był dopiero trzecim odczytem w Polsce i pierwszym w Wielkopolsce. Mimo niewielu stwierdzeń niewątpliwie i on przyczynił się do ugruntowania opinii o przywiązaniu bocianów czarnych do rodzinnych stron. W 2014 roku potwierdzono kolejne trzy powroty młodych bocianów zaobrączkowanych w latach 2010-2012. Takie wiadomości to najprzyjemniejszy moment dla leśników, wynagradzający cały trud włożony w ochronę ich skrzydlatych podopiecznych.

W tegorocznej, 13-tej edycji projektu oznakowano 26 młodych bocianów z 9 gniazd w 7 nadleśnictwach Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu (Jarocin, Krotoszyn, Antonin, Kalisz, Przedborów, Taczanów i Grodziec). W ramach obchodów 90-lecia Lasów Państwowych planowana jest również we wrześniu br. na antenie TVP1 emisja programu o bocianach czarnych z wielkopolskich lasów. Już teraz serdecznie zapraszamy!

Tekst: Rafał Śniegocki Starszy Specjalista Służby Leśnej ds. Ochrony Przyrody i Edukacji RDLP w Poznaniu

Black stork:

looked after by foresters

We can often hear that „Wielkopolska is a stork haven”, which brings to mind the most recognisable bird in Poland, the white stork. Not everyone knows, however, that this phrase is also true about its secretive forest cousin.

For about a dozen years now, Poznań’s foresters, along with the Southern Wielkopolska Group of the National Bird Protection Society have been implementing the project „Active protection of black stork (Ciconia nigra) in Southern Wielkopolska”. It is aimed at developing the best methods of protecting and monitoring this species. One of the objectives of the project is also education, i.e. extending knowledge and providing the necessary skills to Poznań’s foresters who are involved in active stock taking by monitoring nesting areas and assisting in young bird ringing under ornithologists’ supervision. These is the first large-scale research on the ecology and behaviour of the black stork population of Wielkopolska. ‚Poland’s largest and most dense population of the black stork can be found in this region’s forests. The foresters have a reason to be proud, and our Directorate continues to be the national leader. In comparison with the slight decrease in the number of birds in other provinces, the storks of Wielkopolska have shown great dynamics and expansiveness’, says Piotr Grygier, Director of the Regional Directorate of the State Forests in Poznań.

The black stork, nicknamed hajstra, is a bird which leads a particularly secretive life. Contrary to the white stork which is linked to the farming landscape and human dwellings, the black one usually nests deep inside forests in peace and quiet among old trees, far away from the people. It usually chooses giant oaks for its nests, though nests situated on conifers, like larches or pines, can also be found. Water is also a crucial element of its biotope, such as forest streams, marshes, lakes, ponds and wetlands. This is where it gets food from – mostly small fish and amphibians. That is why storks are usually spotted in their feeding grounds, though coming across one is not easy due to its scarcity: in Poland there are only 1,200 - 1,400 couples.

The black stork monitoring project is an example of bird species protection support for the so-called zone species.

Apart from the storks, this group also includes rare species of birds of prey and owls, such as the eagle and the eagleowl. The idea behind zone protection is to mark out an area where human access is forbidden. All this in order not to disturb the birds during their mating season. Otherwise, human intrusion could contribute to the birds abandoning their nests.

The key role in the zone protection of birds is played by foresters as the managers of forest areas. This requires a good knowledge of regulations as well as professional expertise. The protection of certain species is an important part of environmental care exercised by the State Forests.

The signs of its effectiveness include 105 zones of the black stork with a total area of almost 4,000 hectares, currently operating under the Regional Directorate of State Forests in Poznań; one of the highest rates across the country.

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Poznaniu

The foresters and ornithologists’ involvement as part of „Active protection of the black stork in Southern Wielkopolska” brings tangible results also in the form of data from regional and national observations. In 2009 the first case was documented of a return of a black stork (ringed under the project) to Wielkopolska from the Jarocin Forest District.

Only a year later, a black stork from the Antonin Forest District was identified as likely to have been born in northern Hungary. This was also the first case of confirmation that a Polish stork settled down abroad following 80 years of nationwide ringing. It would seem that stork observation upon their return to their native land is widespread, but this information relates mostly to white storks. Poland’s black storks are more often identified abroad, mainly in Slovakia and in the Czech Republic. The Jarocin case was only the third one in Poland and the first one in Wielkopolska. Despite few identifications, that case has largely contributed to the opinion on the black stork’s attachment to their native land. In 2014 subsequent three returns were confirmed of young storks ringed in 2010-2012. Such news is a great moment for foresters; it means that all the hard work that went into protecting their winged protégés has paid off.

e-mail: sekretariat@poznan.lasy.gov.pl

ul. Gajowa 10 60-959 Poznań tel. +48 61-668-44-11 faks +48 61-668-44-10

www.poznan.lasy.gov.pl

In this year’s 13th edition of the project 26 young storks were ringed; they came from 9 nests in 7 forest districts of the Regional Directorate of State Forests in Poznań (Jarocin, Krotoszyn, Antonin, Kalisz, Przedborów, Taczanów and Grodziec). As part of the celebrations of the 90 years of the State Forests, a broadcast is scheduled on TVP1 about the black storks from the forests of Wielkopolska. Don’t miss it!

By Rafał Śniegocki, Senior Forest Service Specialist for Environmental Care and Education at the Regional Directorate of State Forests in Poznań

9

Rozmawiamy z Prezydentem Żyrardowa

Andrzejem Wilkiem

Urząd Miasta Żyrardowa Plac Jana Pawła II nr 1 96-300 Żyrardów tel.: +48 46 858 15 00 fax: +48 46 858 15 11

Żyrardów – turystyczna perła Mazowsza Co, jako prezydent Żyrardowa, uważa pan za największy sukces obecnej kadencji?

Andrzej Wilk: Uznając za priorytet podnoszenie komfortu życia w mieście, na pewno największym sukcesem tej kadencji było doprowadzenie do zakończenia budowy obwodnicy Żyrardowa. Oddanie do użytku obwodnicy i wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza granice miasta sprawiło, że po raz pierwszy od wielu lat Żyrardów stał się przejezdny, a podróżowanie po centrum miasta zdecydowanie bezpieczniejsze.

Mam także wielką satysfakcję, że na przestrzeni obecnej kadencji rozpoczęliśmy i z sukcesem zakończyliśmy starania o przyznanie żyrardowskiej XIX-wiecznej zabytkowej osadzie fabrycznej tytułu Pomnika Historii. Jest to najwyższa w Polsce prawna forma ochrony zabytków, którą obejmuje się zabytki wyjątkowe i unikatowe w skali kraju, o szczególnym znaczeniu dla narodowego dziedzictwa kulturowego.

Nadanie przez Prezydenta RP żyrardowskiej zabytkowej osadzie fabrycznej tak prestiżowego tytułu niewątpliwie przyczyniło się do tego, że Żyrardów jest dziś jeszcze lepiej rozpoznawalny w kraju i zagranicą, a nam - jako władzom miasta – nieco łatwiej jest dziś zabiegać o środki zewnętrzne na rewitalizację zabytkowego centrum miasta.

Uważam, że na miano sukcesu zasługuje też fakt, że udało nam się w obecnej kadencji doprowadzić do stworzenia w Żyrardowie Muzeum Lniarstwa. Idea uruchomienia muzeum narodziła się już w latach 70-tych XX wieku. Dopiero jednak teraz, dzięki pozyskanemu przez nas dofinansowaniu z Unii Europejskiej, pomysł powołania w Żyrardowie Muzeum Lniarstwa staje rzeczywistością. Fabryka, która była sercem naszego miasta już dziś niestety nie pracuje.

Tym ważniejsze jest zatem, by zachować dla kolejnych pokoleń świadectwo tego, co było kolebką i przyczynkiem do powstania Żyrardowa.

10

A największa porażka?

Mamy sezon letni, więc cały czas myślę, o tym, że wciąż nie udało nam się znaleźć inwestora, który wykorzystałby ogromny potencjał Zalewu Żyrardowskiego. Jest to sztuczny zbiornik na przepływającej przez Żyrardów rzece Pisi-Gągolinie, o powierzchni lustra wody ok. 14 ha. - największy w tej części Mazowsza. Mimo atrakcyjnej lokalizacji i doskonałych warunków do uprawniania tak popularnych dziś sportów wodnych, od ponad 15 lat, ani moim poprzednikom, ani mnie nie udało się zainteresować tym obiektem inwestora, który zmieniłby go w tętniący życiem ośrodek rekreacyjny, wykraczający swą ofertą poza strzeżone kąpielisko i piękną plażę.

Wielu prezydentów polskich miast o podobnym potencjale do Żyrardowa skarży się na coraz więcej obowiązków narzucanych przez ustawodawcę i coraz mniej pieniędzy na realizowanie wyznaczonych zadań. Czy pan podobnie to odbiera?

Rzeczywiście, ja również mam podobne doświadczenia. Sama tendencja przekazywania samorządom nowych zadań i poszerzania ich kompetencji, nie budzi moich zastrzeżeń. Uważam, że lokalnie, będąc bliżej mieszkańców, wiele spraw jesteśmy w stanie rozwiązać szybciej i skuteczniej, niż z poziomu administracji centralnej. Natomiast bardzo niepokojące, a zarazem frustrujące dla nas, jako samorządowców, jest to, że w ślad za sukcesywnym nakładaniem na samorządy gminne kolejnych zadań, nie idą niestety środki finansowe w wymiarze niezbędnym do ich realizacji. Jestem prezydentem Żyrardowa już drugą kadencję, i analizując cały ten czas, nie jestem w stanie podać jednego przykładu scedowania na samorząd konkretnego zadania wraz z pełnym zabezpieczeniem finansowym.

Zwykle albo są to symboliczne pieniądze, które chcąc nie chcąc musimy uzupełniać z budżetu miasta albo nie ma ich wcale.

O Żyrardowie kilka lat temu było głośno, m.in. za sprawą powstających tu modnych loftów w miejscu starych zakładów przemysłowych. Teraz na rynku mieszkaniowym trwa zastój, a o mieście mówi się i pisze mniej, niż kiedyś. Czy ma pan jakiś pomysł na ożywienie zainteresowania Żyrardowem i promocję miasta?

Lofty, jako inwestycja realizowana przez prywatnych inwestorów, nigdy nie były motywem przewodnim naszych działań promocyjnych, a jedynie cennym ich uzupełnieniem. Żyrardów należy do nielicznych miast w Europie, które mogą pochwalić się zachowaną niemal w całości zabytkową osadą fabryczną, będącą przykładem modelowego miasta przemysłowego z przełomu XIX i XX wieku.

Osadą, która nie jest jedynie muzealnym skansenem, ale „żyjącym” sercem współczesnego miasta. I ten właśnie fakt uczyniliśmy osią promocji Żyrardowa. Przez osiem ostatnich lat, bo jestem prezydentem Żyrardowa od 2006 roku, włożyliśmy wiele pracy, by zmienić sposób postrzegania miasta. By Żyrardów nie był kojarzony wyłącznie z dramatycznymi momentami swojej historii - z upadkiem zakładów lniarskich i okresowym wzrostem bezrobocia. Myślę, że odnieśliśmy na tym polu sukces, bo dziś nasze miasto jest znanym ośrodkiem turystycznym na Mazowszu i coraz bardziej rozpoznawalnym ośrodkiem turystycznym w Polsce, z dużymi szansami na uzyskanie podobnego statusu w skali europejskiej. Potwierdzeniem tego jest choćby przyznane miastu przez Polską Organizację Turystyczną wyróżnienie Najlepszy produkt turystyczny 2010 roku, czy też uzyskana w roku 2011 główna nagroda w ogłoszonym przez Komisję Europejską konkursie na Najlepszą Europejską Destynację Turystyczną EDEN. Dziękuję za rozmowę Rozmawiał Adam Kaliński

25 lat dla środowiska

13-14 października 2014 r., Poznań Podczas targów POLEKO 2014 www.envicon.abrys.pl

Współorganizator:

Sponsor Generalny:

Partnerzy:

Mecenas Gali:

50-lecie

służb melioracyjnych w Wielkopolsce

Rok 2014 jest rokiem jubileuszu dla Wielkopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu. Służby melioracyjne powołano 1 października 1964 roku, uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej, jako Wojewódzki Zarząd Wodnych Melioracji w Poznaniu. Pierwszym jej dyrektorem był Tadeusz Babś a na jego zastępcę powołano Jerzego Machczyńskiego. Tadeusz Babś sprawował to stanowisko do roku 1966. Od 01.IX.1966 roku funkcję dyrektora Zarządu powierzono Jerzemu Machczyńskiemu, a zastępcami zostali: • Józef Grochowina – dyrektor do spraw konserwacji i eksploatacji urządzeń wodno-melioracyjnych oraz łąkarstwa • Józef Białończyk – dyrektor do spraw melioracji • Stanisław Pięta – dyrektor do spraw technicznych Pierwszą reorganizację Wojewódzkiego Zarządu Wodnych Melioracji przeprowadzono w roku 1973, poszerzając znacznie zakres działań o zaopatrzenie rolnictwa i wsi w wodę oraz oczyszczalnie ścieków i kanalizacje wsi. Dołączono do Zarządu Wojewódzki Inspektorat Zaopatrzenia Rolnictwa i Wsi w Wodę, zmieniając nazwę na Wojewódzki Zarząd Gospodarki Wodnej i Melioracji w Poznaniu.

Reforma administracji państwowej z 1975 roku sprawiła, że województwo poznańskie podzielone zostało na pięć mniejszych. Kompetencje Wojewódzkiego Zarządu Gospodarki Wodnej i Melioracji poszerzono o zadania związane z budownictwem rolniczym na wsi, tworząc jeden Zarząd z Dyrekcją Budownictwa Rolniczego w Poznaniu. Powstała instytucja pod nazwą Wojewódzki Zarząd Inwestycji

12

Rolniczych (WZIR). Dyrektorem został Jerzy Machczyński a zastępcami zostali: • Klemens Wolniak - zastępca do spraw planowania • Stanisław Pięta - zastępca do spraw technicznych • Andrzej Dzięgielewski - zastępca do spraw zaopatrzenia rolnictwa i wsi w wodę • Wanda Mazurek – zastępca do spraw eksploatacji i konserwacji urządzeń melioracyjnych i łąkarstwa • Remigiusz Wawrzyniak – zastępca do spraw budownictwa Po przejściu na emeryturę Jerzego Machczyńskiego na stanowisko dyrektora naczelnego WZIR powołano Kazimierza Grzesiaka. W 1983 roku został on wiceministrem w Ministerstwie Rolnictwa. Dyrektorem Naczelnym Zarządu został wówczas Stanisław Pięta, a zastępcą do spraw melioracji Zofia Tymczuk.

Na bazie zlikwidowanych Powiatowych Inspektoratów Wodnych Melioracji powstały Rejonowe Oddziały WZIR podległe bezpośrednio wojewódzkim zarządom inwestycji rolniczych. Nowe jednostki, poza realizacją zadań związanych z gospodarką wodną w rolnictwie oraz zaopatrzeniem rolnictwa i wsi w wodę, prowadziły pełną obsługę inwestycyjną w zakresie budownictwa kubaturowego w państwowych gospodarstwach rolnych i rolniczych spółdzielniach produkcyjnych. Do zakresu działań WZIR włączono zadania związane z inwestycjami budowlanymi i wodnymi w państwowych ogródkach działkowych, szkołach rolniczych, spółdzielniach kółek rolniczych. Przemiany ustrojowe w latach 1987-1989 w Polsce przyczyniły się do likwidacji

państwowych gospodarstw rolnych i dotacji budżetu państwa dla tych jednostek oraz dla rolniczych spółdzielni produkcyjnych. W tej sytuacji działalność budowlana w Wojewódzkich Zarządach Inwestycji Rolniczych przestała istnieć.

W 1990 roku wojewodowie zdecydowali o przekształceniu tych jednostek w Wojewódzkie Zarządy Melioracji i Urządzeń Wodnych. Jednostkami terenowymi podległymi były Rejonowe Oddziały i Inspektoraty Wojewódzkich Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych.

1 stycznia 1999 roku Wojewódzkie Zarządy Melioracji i Urządzeń Wodnych w Kaliszu, Koninie, Lesznie, Pile i Poznaniu przekazane zostały do Samorządu Województwa Wielkopolskiego. Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu, jako wojewódzka samorządowa jednostka budżetowa utworzony został przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego Uchwałą Nr VII/34/99 z dnia 22 lutego 1999 roku.

Po przejściu na emeryturę dyrektora Stanisława Pięty, dyrektorem naczelnym została Zofia Tymczuk a jej zastępcą Cezary Siniecki.

W byłych województwach powołano Rejonowe Oddziały WZMiUW jako jednostki bezpośrednio podległe Wielkopolskiemu Zarządowi Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu. Obecne władze Wielkopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu: Dyrektor – Arkadiusz Błochowiak Zastępca Dyrektora - Cezary Siniecki Główna Księgowa - Grażyna Żytkowiak

Jaz Sworowo 2, Orla w km 28+100

Struktura Wielkopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu Wyszczególnienie WZMiUW Poznań

Rejonowy Oddział w Koninie Rejonowy Oddział w Lesznie Rejonowy Oddział w Ostrowie Wlkp.

Rejonowy Oddział w Pile

Dyrektor

Podległe inspektoraty

Powiaty objęte działalnością Arkadiusz Gniezno, Poznań, Błochowiak Nowy Tomyśl, Gniezno, Oborniki, Września, Przeźmierowo, Śrem, Śrem, Grodzisk, Wągrowiec, Nowy Tomyśl, Września Wolsztyn, Szamotuły, Międzychód, Oborniki, Wągrowiec Marian Koło, Słupca Koło, Turek, Jacolik Słupca, Konin Franciszek Halec

Gostyń, Kościan, Rawicz, Leszno Łukasz Jarocin, Kalisz, Jarocin, Kuroszczyk Kępno Krotoszyn, Pleszew, Kalisz, Ostrów Wlkp., Kępno, Ostrzeszów Adam Trzcianka, Czarnków, Rogoziecki Złotów Trzcianka, Złotów, Piła, Chodzież

Zbiorn ik wod ny Wo nieść, gm.

Kościa n, Śm igiel, Krzy

wiń, Osiec zna

Powołanie samodzielnych służb melioracyjnych wiązało się z koniecznością zapewnienia wsparcia dla rolnictwa w zakresie gospodarowania wodą, poprzez budowę i utrzymanie urządzeń melioracji podstawowych i szczegółowych.

Inwestowanie w urządzenia melioracji i gospodarki wodnej wymaga pokaźnych zasobów finansowych, których niestety ciągle brakuje. Szacuje się, że aby zapewnić sprawne działanie tych urządzeń, rok rocznie potrzeba ok. 100 mln zł. Sytuację z niedoborem środków poprawiło wejście Polski do Unii Europejskiej, co zaowocowało wzrostem inwestycyjnym i pozwoliło na złapanie oddechu w walce z niekorzystnym bilansem wodnym w naszym regionie.

W roku 2010 uruchomiono Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013), w którym Wielkopolska otrzymała najwięcej środków finansowych ze wszystkich województw w kraju. Poziom dofinansowania wzrósł do wysokości ok. 70-90 milionów złotych rocznie, co pozwoliło zaspokoić nawet 90 procent rocznych potrzeb.

W ramach wszystkich programów pomocowych UE, zrealizowano do tej pory 62 inwestycje o łącznej wartości 305,4 miliona złotych oraz 17 inwestycji w trakcie realizacji o wartości 139,0 milionów złotych.

Największe inwestycje zrealizowane przy współudziale środków Unii Europejskiej: • budowa Zbiornika wodnego Jutrosin w gminie Jutrosin (WRPO 2007-2013 za kwotę - 27,1 mln zł), • modernizacje obwałowań rzeki Warty – łącznie 42,23 km (PROW 2007-2013 i SPO 2004-2006 za kwotę 55,13 mln zł), • zbiornik wodny Rydzyna gmina Rydzyna (PROW 20072013 za kwotę 30,1 mln zł), • zbiornik wodny Jaraczewo - w realizacji , gm. Jaraczewo (PROW 2007-2013 za kwotę 14,8 mln zł), • Rów Polski - regulacja i obwałowanie w km 8+100 21+100 gm. Rydzyna, Poniec, pow. leszczyński, gostyński (PROW 2007-2013 za kwotę 22,61 mln zł) Mijające 50 lat to czas wielu reform wynikających między innymi ze zmian prawnych, administracyjnych województw oraz powstania samorządów. W każdym

z tych okresów melioracje i gospodarka wodna były i są nadal istotnym elementem naszej gospodarki. Rozwijające się rolnictwo, przemysł, w tym rolno-spożywczy, wymagają coraz większej ilości wody. Z drugiej strony nawiedzające nasz region susze i powodzie nakładały na służby melioracyjne i gospodarki wodnej konieczność podejmowania działań interwencyjnych, organizacyjnych, konserwacyjnych, zmierzających do racjonalnego gospodarowania wodą, a przede wszystkim zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom regionu.

Mobilny zestaw pompowy wykorzystywany przez WZMiUW do akcji p. powodziowych

Rzeka Ołobok w Ostrowie

Zdj ęcia z

arc iwu m

WZ MiU Ww Po zna niu

Gmina Bytnica – jedna z Lubuskich pereł Rozmawiamy z Wójtem Gminy Bytnica – Leszkiem Olgrzymkiem Piękna przyroda, urokliwe zakątki,dobroczynny dla zdrowia mikroklimat. To wymarzone miejsce na wypoczynek.

Również tak sadzę i zapraszam, aby się o tym osobiście przekonać. Gmina Bytnica znajduje się w północnej części powiatu krośnieńskiego. Jest to jeden z najpiękniejszych zakątków ziemi lubuskiej, nieskażony przemysłem krajobraz, jeziora o najwyższej jakości wód oraz rozległe lasy zajmujące prawie 80 procent terenu gminy. Znajdują się tutaj powierzchnie chronione, w tym tereny NATURA 2000 – 2087 ha, parki krajobrazowe – 6390 ha, obszary chronionego krajobrazu – 900 ha.Łączna powierzchnia terenów chronionych to 9940 ha co stanowi ponad 40 % powierzchni gminy.

Będąc tutaj, koniecznie trzeba zobaczyć naszą przyrodniczą perełkę tj. Gryżyński Park Krajobrazowy z przepastnymi wąwozami, bukowinami czy urokliwie wijącymi się rzeczkami.

Na terenie Parku znajduje się 11 polodowcowych jezior, które są zasilane przez przeszło 100 źródeł położonych między miejscowościami Gryżyna i Grabin. Obfitość i czystość wód stanowi o pięknie krajobrazu i rozmaitości form życia.

W wodach rzeki żyją pstrągi a nad jej brzegami obserwować można rzadkie ptaki. Nad brzegiem Jeziora Gryżyńskiego, które należy do najczystszych i najpiękniej położonych akwenów Środkowego Nadodrza usytuowany jest Ośrodek Wypoczynkowy Anapausis.

Miejscem, doskonale znanym fanatykom świata zwierząt jest Rykowisko Jeleni na Łąkach Dobrosułowskich. Na łąkach i nieużytkach nieopodal Dobrosołowa, co roku od września rozgrywa się największe w Europie rykowisko, gdzie króluje jeleń szlachetny. Ta nie lada gratka przyrodnicza znana jest wśród turystów z zacięciem przyrodniczym w kraju i za granicą. Rozlegle bory sosnowe w Lasach Dobrosułowskich i niezniszczona przyroda to miejsca gdzie rokrocznie spotykają się amatorzy grzybobrania - wędrówek po lesie w poszukiwaniu dorodnych borowików, kurek, kań czy też licznie występujących tu podgrzybków.

W sezonie letnim organizujecie dużo imprez. Które nich poleca Pan szczególnie?

Gmina słynie z bardzo aktywnych mieszkańców, którzy dla pozyskania środków na ważne dla nich cele społeczne przeprowadzają różne dochodowe imprezy. Prekursorem są mieszkańcy Dobrosułowa, którzy 20 września tego roku przeprowadzą jubileuszowy XX Festyn Pieczonego Ziemniaka.

Zawsze w 3 sobotę czerwca zapraszamy na Festyn Ruskich Pierogów w Budachowie. Jego główną atrakcją są ruskie

14

pierogi własnego wyrobu, które rokrocznie zjada ponad 5 tys. osób w ilościach ok. 30 tys. sztuk. Dużym zainteresowaniem cieszy się Festiwal Kultury Łowieckiej w Bytnicy.

Podczas Festiwalu odbywają się międzynarodowe koncerty muzyki myśliwskiej, degustacja specjalnie przygotowanych potraw myśliwskich oraz pokazy malarstwa, trofeów i sprzętu myśliwskiego, wabienia, pokazu sokołów i wiele innych atrakcji związanych z myślistwem. W ubiegłym roku Festiwal wszedł w nowy etap i zmienił koncepcję oraz nazwę na „Łowiectwo – między naturą a kulturą”. To rezultat rozwinięcia transgranicznej współpracy o kolejne działania mające na celu kształtowanie postaw przyrodniczych oraz integrację mieszkańców gmin na pograniczu powiatu krośnieńskiego i powiaty Spree Nisse i Cottbus. W ramach projektu w ciągu roku odbyły się warsztaty kuchni myśliwskiej, sygnałów myśliwskich, wabienia a także konkursy wiedzy przyrodniczej oraz konkursy plastyczne w szkołach po obydwu stronach granicy. Posumowanie projektu będzie miało miejsce na Festynie w Bytnicy 16 sierpnia. Zapraszamy.

Gmina Bytnica do bogatych nie należy, a jednak dzięki inwestycjom bardzo dużo zmienia się tutaj na lepsze.

W celu poprawienia infrastruktury społecznej, a także mając na uwadze ochronę tak bogatego środowiska naturalnego, gmina mimo skromnych dochodów, inwestuje znaczne środki. W Rankingu Gmin Wiejskich przeprowadzanego przez Rzeczpospolitą za wyniki w 2013 r. uplasowaliśmy się na 30 miejscu spośród 1576 gmin. Udzielamy też znacznych zniżek w podatku od nieruchomości przedsiębiorcom w tym w branży turystycznej.

Aby wzbogacić możliwości skorzystania przez turystów z bogatej oferty imprez które odbywają się w regionie, poprzez między innymi uzgodniony kalendarz imprez, powołaliśmy międzygminne porozumienie turystyczne „Lubuskie perły”. W skład porozumienia wchodzi pięć gmin, położonych w centrum województwa lubuskiego: Sulęcin, Lubniewice, Bytnica, Łagów i Lubrza. Naszym celem jest współpraca na rzecz rozwoju oraz promocji turystyki, sportu i rekreacji w regionie. Łączą nas bogate walory przyrodnicze, historyczne i kulturowe. Zapraszamy Państwa do odwiedzania miejsc, które mile zapadną w pamięć i wrócą we wspomnieniach. Przez obszar „Lubuskich pereł” przebiega autostrada A2.

Dziękuje za rozmowę

Rozmawiała Renata Ratajczak

Urząd Gminy Bytnica Bytnica 52 66-630 Bytnica tel. +48 68 391 57 96 fax: +48 68 391 58 88 e-mail: sekretariat@bytnica.pl

Urząd Gminy Siedlec 64-212 Siedlec ul. Zbąszyńska 17 tel. +48 68 384 85 21 tel. +48 68 384 85 95 fax +48 68 384 84 73

www.siedlec.pl

Wędliniarskie smakowitości i dobra zabawa – Gmina Siedlec kolejny raz zaprasza na Święto Świni Leżąca przy zachodniej granicy województwa wielkopolskiego Gmina Siedlec posiada głównie rolniczy charakter. Dominuje tutaj hodowla trzody chlewnej, uprawy (zbóż, grzybów hodowlanych, warzyw) oraz przetwórstwo rolno-spożywcze. Gmina słynna jest, choćby ze wspaniałych wyrobów wędliniarskich, których część trafia na eksport. Ostatnie lata to szybki jej rozwój m.in. dzięki unijnym środkom (nowa kanalizacja, inwestycje drogowe i inne), jak i własnemu wysiłkowi oraz zaangażowaniu jej gospodarnych mieszkańców.

Siedlec może pochwalić się wieloma atrakcjami turystycznymi w związku, z czym stale przybywa tu gospodarstw agroturystycznych działających przez okrągły rok.

Okoliczne lasy, jeziora, urokliwe zakątki, szlaki piesze, ro-

werowe i kajakowe, a do tego malownicze krajobrazy przyciągają turystów z położonego 80 km od Gminy Poznania, jak i innych części Polski. Spacery, wędkowanie, zbieranie runa leśnego, pływanie (nad jeziorem Borui działa strzeżone kąpielisko) - słowem - każdy znajdzie tu dla siebie odpowiednią formę relaksu i wypoczynku, zarówno biernego, jak i aktywnego.

Siedlec w ostatnich latach najbardziej rozsławiło Święto Świni - impreza, która odbywa się od 2004 r. Święto wymyślił wójt gminy Adam Cukier, który, jak co roku gorąco zachęca i zaprasza gości i mieszkańców do wspólnej zabawy. Jest ono wyrazem uznania dla rolniczej pracy oraz znakomitą okazją do spotkań przedstawicieli branży rolniczej, zwłaszcza, zajmujących się przetwórstwem mięsa.

Impreza ta obfituje też w wiele atrakcji. Integralną jej część stanowi konkurs na najlepsze wyroby wędliniarskie, organizowany wśród zakładów tej branży. Świętu towarzyszą ponadto wystawy oraz sympozja i prezentacje dotyczące problematyki rolniczej i hodowlanej. Najważniejsza jest, jednak dobra zabawa a tę gwarantują zarówno lokalni wykonawcy, jak i zaproszone gwiazdy.

Liczba gości, którzy odwiedzają Gminę w dniach Święta sięga ok. 40 tysięcy i ciągle przybywają nowi zachęceni sławą tego wydarzenia promującego polską żywność, jak i turystyczne walory gminy.

Zapraszamy i gwarantujemy dobrą zabawę połączoną z degustacją najlepszych w kraju wyrobów wędliniarskich!

Cured-meat treats and good fun: the Municipality of Siedlec yet again invites you to the Pig Fest Situated by the western border of the province of Wielkopolska, the municipality of Siedlec is mostly rural in character. The farming of pigs, cereal grains, mushrooms and vegetables prevails, along with food processing. The municipality is famous for its delicious cured meats, of which some part is exported. Recent years have brought a rapid development boosted by the inflow of EU funding (new sewerage, road investments, etc.) and the efforts of the thrifty locals.

Siedlec boasts numerous tourist attractions and, as a result, the number of tourist farms operating all year round is growing.

The local forests, lakes, charming spots, routes for

walking, cycling and kayaking, along with picturesque landscapes, have been attracting tourists from Poznań (80 km away) and other parts of Poland. You can choose from walking, fishing, mushroom picking, swimming (there is a guarded swimming area at the lake in Boruja); in a word, everyone will find something to suit their taste.

In the last few years, Siedlec became well-known thanks to the Pig Fest, held since 2004. It was Adam Cukier, Mayor of the Municipality, who came up with the idea. Every year he invites visitors and encourages the locals to have fun together. This is a token of appreciation for the farmers’ work and an excellent opportunity for the representatives of the farming industry the meat processing sector in particular - to meet up.

The event abounds in attractions. Its integral part has been the contest for the best cured meats, organised for the businesses from the industry. The Fest is accompanied by exhibitions and symposia as well as presentations related to farming and breeding issues. The most important, however, is good fun which is provided by local performers and guest stars.

The estimated number of people visiting the municipality during the fest is 40,000, while new visitors continue to come encouraged by the popularity of the event promoting both Polish food and the local tourist attractions.

We invite you to join them, and we can guarantee great fun combined with the tasting of Poland’s best cured meats!

15

Rozmowa z Wójtem Gminy Siedlec Adamem Cukierem Gmina Siedlec składa się z 26 mniejszych i większych wsi. Trudno zarządzać na tak rozproszonym terenie.

Jednak cieszy się Pan zaufaniem mieszkańców już kilkanaście lat. Co jest tutaj najtrudniejsze?

Najtrudniej jest sprostać oczekiwaniom mieszkańców Gminy w taki sposób, aby wszyscy byli zadowoleni. W ciągu ostatnich kilkunastu lat znacząco zmienił się krajobraz naszej Gminy. Przybyło nowych dróg, chodników, ścieżek rowerowych, świetlic, boisk sportowych czy placów zabaw.

Wspólnie wyremontowaliśmy sale wiejskie, dokonaliśmy renowacji miejsc pamięci, ustanowiliśmy pomniki przyrody, a także zadbaliśmy o plaże, wspierając przez to rozwój turystyki. Jednak najdroższe i chyba zarazem najważniejsze przedsięwzięcia, które zrealizowaliśmy są niewidoczne dla oczu. Zwodociągowaliśmy niemal całą Gminę i zbudowaliśmy kanalizację sanitarną dla kilku miejscowości.

Nad rozszerzeniem tych inwestycji pracujemy nieustannie. Oczekiwania są coraz większe, bo jak wiadomo apetyt rośnie w miarę jedzenia. Niestety, te oczekiwania często przerastają możliwości Gminy Siedlec. Mimo to, dokładam wszelkich starań, by zaspokoić najważniejsze potrzeby mieszkańców. Zarządzam budżetem racjonalnie, dokładnie analizując każdy wydany grosz. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że stoją przed nami zadania, które Gmina Siedlec z mocy ustawy, musi zrealizować.

Gmina Siedlec jest w tej szczęśliwej sytuacji, że działają tutaj duże firmy, zatrudniające mieszkańców.

Czy może Pan liczyć na wsparcie przedsiębiorców?

Tak i bardzo wysoko cenię sobie współpracę i pomoc z ich strony. Po pierwsze, jak Pani wspomniała, lokalne firmy stanowią miejsce zatrudnienia znacznej części mieszkańców, dzięki czemu w Gminie Siedlec notuje się jeden z najniższych wskaźników stopy bezrobocia w Województwie Wielkopolskim. Po drugie podatki. Środki z tej daniny stanowią dochód budżetu Gminy, a więc to dzięki nim realizujemy większość inwestycji, jak chociażby budowa dróg czy chodników. Po trzecie życzliwość i zrozumienie. Przedsiębiorcy niejednokrotnie sponsorowali różne przedsięwzięcia w zakresie zarówno oświaty jak i kultury. W ramach tych działań realizowaliśmy między innymi „Święto Świni” – imprezę, która rozsławiła Siedlec nie tylko w Polsce, ale nawet poza jej granicami.

Wywołał Pan temat „Święta Świni”. Jest Pan jego pomysłodawcą. Początkowo nazwa wzbudzała kontrowersje i niezadowolenie mieszkańców. Okazało się, że to Pan miał rację i dzisiaj to jedna z najbardziej rozpoznawalnych imprez w regionie. Sympatycy ściągają do Siedlca z odległych krańców Polski i nie tylko.

16

„Święto Świni” było dla mieszkańców naszej Gminy czymś znacznie więcej niż tylko weekendową rozrywką. Gościliśmy u nas wiele autorytetów – ludzi nauki. Uczyliśmy się od nich i dziś tę wiedzę wykorzystujemy. Przypomnę o licznych sympozjach naukowych, organizowanych w ramach obchodów Święta, które w znaczący sposób podnosiły świadomość rolników. Ich tematami przewodnimi były sprawy aktualne i niezwykle ważne, jak chociażby ochrona środowiska, pozyskiwanie alternatywnych źródeł energii, ubezpieczenia, zagadnienia weterynaryjne, sposoby efektywnego inwestowania w rozwój gospodarstwa oraz możliwości uzyskania środków na te inwestycje. Jednakże nie tylko głód nauki udało nam się zaspokoić. O Siedlcu zrobiło się głośno również dzięki wspaniałym wędliniarskim wyrobom, produkcji lokalnych masarni i potraw przygotowanych przez panie z kół gospodyń wiejskich. Przy okazji„Święta Świni” organizowaliśmy bowiem konkurs na najsmaczniejszy Produkt Regionalny oraz potrawę. Podnoszenie jakości produktów, dbałość o tradycję, o niezapomniane walory smakowe sprawiły, że prawdziwymi zwycięzcami wspomnianych konkursów staliśmy się my wszyscy, konsumenci. Zbudowaliśmy, kolokwialnie mówiąc, kawał historii. Toteż z pewną nostalgią wspominam każdą z dziesięciu edycji Święta Świni. Niesamowita atmosfera, promocja, integracja, pogłębienie wiedzy, kultywowanie tradycji – to wszystko udało nam się wspólnie osiągnąć.

Z żalem muszę ogłosić, że w tym roku obchody „Święta Świni” będą bardzo skromne. Jestem pomysłodawcą tego przedsięwzięcia, ale przede wszystkim jestem rozsądnym włodarzem Gminy Siedlec. Do tej pory godziliśmy organizację „Święta Świni” z realizacją wszystkich zadań stawianych naszej gminie. Jednakże, w dobie ogólnokrajowego kryzysu i znacznie ograniczonego budżetu, nadszedł czas na wybór priorytetów. Kilka dnia temu podpisaliśmy umowy na rozszerzenie zakresu projektu pod nazwą „Kompleksowe zagospodarowanie ścieków w zlewni rzeki Obry – Gmina Siedlec” o następujące zadania: „Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Jaromierz i Mała Wieś wraz z kolektorami tłocznymi Jaromierz – komora połączeniowa K-P-2, Mała Wieś – Kopanica (część I)”, „Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Kopanica wraz z kolektorami tłocznymi Mała Wieś – Kopanica (część II), Kopanica – Jaromierz” w ramach tak zwanego Funduszu Spójności i budowę wodociągu w miejscowości Boruja w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Są to dla nas sprawy najważniejsze, ponieważ inwestując w infrastrukturę poprawiamy komfort życia mieszkańców, czyniąc milowy krok w rozwoju Gminy. Słyniemy z gościnności, ale przede wszystkim z gospodarności, dlatego wierzę, że spotkam się ze zrozumieniem. Inna decyzja stwarzałaby ryzyko zachwiania budżetu, a na to, jako wójt, pozwolić nie mogę.

Dziękuję za rozmowę.

Renata Piątkowska-Ratajczak

Zakład Eksploatacji Urządzeń Komunalnych Sp z o.o. w Siedlcu Kierunki

rozwoju

skala 1:20 000

Miejscowości objęte zakresem rozszerzonym projektu

www.zeuk.pl

Miejscowości objęte zakresem podstawowym projektu Projektowana sieć - zakres podstawowy

Unijnych korzyści dla Gminy Siedlec ciąg dalszy

Projektowana sieć - zakres rozszerzony Kierunek przepływu ścieków

W dniu 24.07.2014 r., Prezes Zakładu Eksploatacji Urządzeń Komunalnych Sp. z o. o. p. Maciej Brudło podpisał w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu aneks rozszerzający projekt pn.:„Kompleksowe zagospodarowanie ścieków w zlewni rzeki Obry – Gmina Siedlec POIS.01.01.0000-003/10”. Do zbudowanej kanalizacji w ośmiu miejscowościach (patrz mapa) dobudowana zostanie kanalizacja sanitarna w Jaromierzu, Kopanicy i Małej Wsi. Także z tych trzech miejscowości ścieki będą tłoczone do m. Obra w Gminie Wolsztyn i dalej do OŚ Wolsztyn.

W ramach rozszerzenia projektu zostaną wykonane 20,51 km sieci w tym: 9,83 km sieci grawitacyjnej; 2,18 km przykanalików; 2,69 km sieci tłocznej; 5,81 km rurociągów przesyłowych; 1 tłocznia ścieków oraz 9 szt. przepompowni ścieków.

Całkowita wartość projektu wyniesie 38.674.549,59 zł brutto. Planowana całkowita dotacja wyniesie 19.266.615,89 zł. Projekt obejmie swoim zasięgiem 11 wsi gm. Siedlec.

JAROMIERZ

MAŁA WIEŚ

Municipality of Siedlec continues to benefit from EU membership

KOPANICA

Pozostałe zadnia w trakcie realizacji Lp.

ul. Zbąszyńska 15 64 212 Siedlec tel/fax + 48 68 384 80 80 e-mail : zeuk@siedlec.pl

Nazwa zadania

Rozpoczęcie realizacji zadania

Zakończenie realizacji zadania

6

Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Chobienice – etap II, Grójec Mały i Grójec Wielki wraz z kolektorem ścieków Grójec Mały Chobienice

07.2013

09.2014

7

Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Jaromierz i Mała Wieś wraz z kolektorami tłocznymi Jaromierz – komora połączeniowa K-P-2, Mała Wieś – Kopanica (część I)

07.2014

08.2015

8

Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Kopanica wraz z kolektorami tłocznymi Mała Wieś – Kopanica (część II), Kopanica Jaromierz

07.2014

09.2015

*) zadania realizowane w ramach działania I.1 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM. Priorytetu I. Gospodarka wodno-ściekowa Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013

On 24 July 2014, at the office of the Regional Fund for Environmental Care and Water Management in Poznań, the Chairman of Zakład Eksploatacji Urządzeń Komunalnych Sp. z o. o. (Municipal Facilities Plant, limited liability company) Mr Maciej Brudło, signed an annex which extends the project „Comprehensive management of waste water in the drainage basin of River Obra - the Municipality of Siedlec POIS.01.01.0000-003/10”. The existing sewerage systems in eight localities (see map) will be extended to include sanitary sewerage in Jaromierz, Kopanica and Mała Wieś. Waste water from these three localities will be pumped to the town of Obra in the municipality of Wolsztyn and then to the Wolsztyn waste water treatment plant.

As part of the extension, 20.51 km of network will be built, including: 9.83 km of gravity-flow water supply; 2.18 km of house sewers; 2.69 of pumped water supply network; 5.81 km of pipeline; 1 sewage collection system and 9 waste water pumping stations.

The total gross value of the project will be PLN 38,674,549.59. The overall envisaged subsidy will be PLN 19,266,615.89. The project will cover 11 villages across the municipality of Siedlec.

17

SŁAWA – MIASTO, Sława: a town you return to Sława leży na pograniczu Dolnego Śląska i Wielkopolski. Słynie m.in. z Jeziora Sławskiego, największego akwenu w południowo-zachodniej części kraju, które wraz z dziewięcioma innymi jeziorami tworzą Pojezierze Sławskie, przyciągające miłośników sportów wodnych i wędkarstwa czystą wodą, plażami, ośrodkami wypoczynkowymi oraz ciszą i spokojem.

Sława lies in the borderland of Lower Silesia and Greater Poland. It is known for Lake Sławskie, the largest reservoir in the south-western part of the country, which, along with nine other lakes, makes up the Sławskie Lakeland attracting water sports and fishing enthusiasts with its clear waters, beaches, leisure centres, peace and quiet.

Urozmaicona linia brzegowa jeziora z licznymi półwyspami i zatoczkami stwarza doskonałe warunki dla bytowania licznych gatunków ptactwa wodno-błotnego. Wśród nich spotkać można bąka, gęś gęgawę, łabędzia niemego, kormorana, żurawia, perkoza dwuczubego. W okolicznych lasach gniazdują rybołowy, kanie, myszołowy, jastrzębie. Jezioro zostało też włączone do programu Natura 2000, jako kontynentalny obszar specjalnej ochrony ptaków.

The varied coastline with numerous peninsulas and little bays provides an excellent habitat for many species of waterfowl. These include the Eurasian Bittern, the Greylag Goose, the Mute Swan, the Great Cormorant, the Common Crane and the Great Crested Grebe. The local forests are home to ospreys, kites, buzzards and hawks. The lake was included in the Natura 2000 programme as a continental area of special fowl protection.

Pomiędzy jeziorem a miastem rozciąga się Park Miejski. Rośnie w nim m.in. najgrubsza w Polsce sosna czarna, a porastający wiele drzew bluszcz pospolity tworzy największe jego skupisko na zachodzie Polski.

Liczba imprez organizowanych w Sławie - zwłaszcza - w sezonie letnim usatysfakcjonuje najbardziej wymagających turystów. Malownicze położenie miasta i urokliwy sławski nastrój sprawią, że ci, którzy raz zasmakują w Sławie, wrócą tutaj ponownie.

In Sława you can come across many famous musicians and artists. They perform during the local Reggae Night, the Las, Woda & Blues (“Forest, Water & Blues”) Festival, the Bridge Meeting or the Lato Bez Granic (“Summer Without Borders”) city fest.

W Sławie można spotkać wielu znanych muzyków czy artystów. Biorą oni udział m.in. w Sławskiej Nocy Reggae, Festiwalu Bluesowym Las, Woda& Blues, Mityngu Brydżowym czy Lecie Bez Granic będącym świętem miasta.

Na Nowym Rynku znajduje się pierwsza w Polsce Aleja Gwiazd Bluesa. Swoje dłonie odcisnęli tu m.in.: Magda Piskorczyk oraz Sławek Wierzcholski z Nocnej Zmiany Bluesa, Józef Skrzek, Leszek Winder, Ryszard Riedel. Honorową gwiazdą alei jest nieżyjący już Tadeusz Nalepa - Ojciec Polskiego Bluesa.

Poland’s first Blues Walk of Fame can be found in the New Market Square. It features handprints left by Magda Piskorczyk and Sławek Wierzcholski of Nocna Zmiana Bluesa, Józef Skrzek, Leszek Winder and Ryszard Riedel. The late Tadeusz Nalepa, the father of Polish blues, is the honorary star of the Walk of Fame.

Ważniejsze imprezy odbywające się w sezonie letnim: • Ogólnopolski Festiwal Bluesowy Las, Woda & Blues • Papieski Spływ Kajakowy • Zlot Garbatych bolidów • Bluesobiegi sławskie • Lato bez granic – SŁAWA • Zawody w Triathlonie • Międzynarodowy Kongres Brydżowy • Sławska Noc Reggae • Maraton pływacki • Regaty o Puchar Ziem Zachodnich w klasie Omega • Festiwal Muzyki Chóralnej

18

The City Park stretches between the lake and the town.

It features Poland’s thickest black pine. Many of the tree trunks make up the largest habitat of ivy in western Poland.

The number of events held in Sława, especially in the summer season, will satisfy even the most demanding of tourists. The town’s scenic location and charming atmosphere will make everyone want to return to Sława for more.

, DO KTÓREGO SIĘ WRACA will

Sława – eine Stadt, in die man wieder zurück kommt Sława liegt an der Grenze zwischen Niederschlesien und Großpolen. Die Stadt ist u.a. für Jezior Sławskie (Schlesiersee) bekannt, der das größte Gewässer im Südwesen von Polen ist. Dieser See bildet mit neun anderen Seen die Sławskie-Seeplatte, die mit ihrem sauberen Wasser, Stränden, Erholungseinrichtungen und Ruhe und Stille Wassersportler und Angler anzieht.

Some of the major events held in the summer season include: • Forest, Water & Blues Nationwide Blues Festival • Papal Kayak Tour • VW Beetle show • Sława Blues Runs • Summer Without Borders - SŁAWA • Triathlon race • International Bridge Congress • Sława Reggae Night • Swimming marathon • Omega-class Western Cup Regatta • Choral Music Festival

Eine abwechslungsreiche Uferlinie mit mehreren Halbinseln und Buchten schafft ausgezeichnete Existenzbedingungen für zahlreiche Sumpf- und Wasservogelarten. Unter ihnen kann man Dommel, Graugans, Höckerschwan, Kormoran, Kranich, Haubentaucher finden. In den nah gelegenen Wäldern nisten: Fischadler, Milan, Mäusebussard, Habicht. Der See wurde in das Programm Natura 2000 als kontinentales besonderes Vogelschutzgebiet aufgenommen.

Zwischen dem See und der Stadt erstreckt sich der Stadtpark.

Dort wächst u.a. die polenweit dickste Schwarzkiefer. Hier kann man auch den in Westpolen größten Bestand an Gewöhnlichen Efeu vorfinden, der zahlreiche Bäume bewächst.

In Sława kann man viele bekannte Musiker oder Künstler antreffen. Sie nehmen u.a. an Sławska Noc Reggae (Sława-Reggae-Nacht), Festiwal Bluesowy Las, Woda & Blues (Blues-Festival Wald, Wasser & Blues), Mityng Brydżowy (Bridge-Spiel-Meeting) oder an dem Stadtfest Lato Bez Granic (Sommer ohne Grenzen) teil.

Auf dem Neuen Markt wurde die erste polnische Blues-Stars-Allee errichtet. Ihre Handabdrücke ließen hier u.a.: Magda Piskorczyk sowie Sławek Wierzcholski von der Band Nocna Zmiana Bluesa, Józef Skrzek, Leszek Winder, Ryszard Riedel.

Ehrenstar in der Allee ist der verstorbene Tadeusz Nalepa, der als Vater des polnischen Blues gilt.

Die Anzahl der insbesondere in der Sommerzeit in Sława organisierten Veranstaltungen stellt auch die anspruchsvollsten Touristen zufrieden. Die malerische Stadtlage und zauberhafte Atmosphäre von Sława führen dazu, dass diejenigen, die einmal an Sława Gefallen finden, hier wieder kommen werden.

Wichtigste Events in der Sommerzeit: • Gemeinpolnisches Blues-Festival Wald, Wasser&Blues • Päpstliche Paddelboottour • Buckel-Bolide-Rally • Sława-Blueslauf • Sommer ohne Grenzen - SŁAWA • Triathlon-Wettkämpfe • Internationaler Bridge-Spiel-Kongress • Sława-Reggae-Nacht • Schwimmmarathon • Regatta um Westlandpokal in der Omega-Klasse • Chormusikfestival

Rekomendujemy / We rekommend

Food is a celebration, so there is no need to hurry... and nights in Greece are long...

Without a shadow of doubt, Mykonos is the only authentic Greek tavern in Poznań. A holiday atmosphere, Greek hospitality, music and interiors inspired by the architecture and climate of the island of Myconos make this a very special place. Mykonos quickly became popular with Poznań’s gourmands for its excellent and beautifully served cuisine. All products are imported from Greece and the chef is also a native of this enchanting country. Mykonos offers the authentic taste of traditional Greek food – grilled octopus, feta cheese, Greek olives, fresh herbs and lamb which will take all visitors on a magnificent journey to this sunny island.

Where to go

14 Wolności Sq., tel. 061 853 34 36, www.tawerna-mykonos.com.pl welcome_kwiecien2012.qxd 7/20/2012 9:48 AM Page 1

A COMBINATION OF A PUB AND A MUSEUM Muzeum Socrealizmu

Proletaryat has been a cult venue since its inception 10 years ago.

A provoking Lenin’s bust at the door, the walls decorated with paintings, and a plethora of things related to the spirit of the past era make up a unique atmosphere. Here you can have a coffee in a glass with an aluminium spoon, naturally-brewed Proletaryat beer, old-style lemonade and Polish vodka; the latter can be enjoyed with some herring and gherkins or bread with lard topping. The pub hosts meetings with interesting people. This is the perfect place for trips down the memory lane with your friends or an evening meeting over a pint of good beer and chill-out music.

By visiting Proletaryat you contribute to saving Polish classic cars, as the venue donates most of its revenue to their restoration. So far two old fire engines, a FIAT 125p and a black Volga were restored; works are underway on rebuilding the cult JELCZ bus, the so-called “cucumber”.

PUB’S & CLUBS

GIRASOLE

Klub Muzyczny 13/15 Nowowiejskiego St. tel. +48 61 853 28 81 Co wieczór gramy inn¹ muzykê www.alcatraz.pl

27 ¯ydowska St. tel. +48 61 851 37 29 www.girasole.com.pl e-mail: trattoria�girasole.com.pl Otwarte od 12 do ostatniego goœcia. Polecamy kuchniê w³osk¹ i œródziemnomorsk¹

80/82 Stary Rynek

RESTAURACJA HOTEL NH Poznañ

9 Wrocawska St., www.proletaryat.pl ALCATRAZ

SPANISH GARDEN AT THE HEART OF THE OLD ROTOWN OM 55

tel. +48 61 855 32 24 67 Œwiêty Marcin St. Tapas Bar is one of the most famous and popular restaurants in Poznań, www.room55.pl tel. +48 61 624 88 00 which has already become an inherent element in the topography of the Stary fax +48 61 624 88 01 nhpoznan�nh-hotels.com RESTAURANTS Rynek Square. It is the meeting place for those who find pleasure in unusual www.nh-hotels.com KA REC G JA AC AUR EST R food and a glass of good wine, sherry or any other favourite drink.

PIANO BAR MYKONOS The restaurant specialises in gambas in white wine and garlic sauce, beefsteak Restaurant & Cafe 14 Wolnoœci Sq. tel. +48 61 853 34 36 BROWAR PUB S³odownia with pepper, grilled meats and other tapas... otw. pn.-pt. 11-23, sob.-niedz. 12-23 42 Pó³wiejska St. In the Summer, Tapas Bar offers a garden, where visitors maywww.tawerna-mykonos.com.pl sit and enjoy the Old Market Square tel./fax +48 61 859 65 70 CAFE BORDO atmosphere in the very heart of Poznań. The garden is open from the very morning – www.pianobar.poznan.pl visitors may enjoy www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia a fantastic outdoor breakfast out of a great variety: French, spicy, Spanish, Polish, intercontinental a 28 ¯ydowska St. Lokalizacja: Stary Browar or wejœcie tel. +48 61 851 00 81 Sztuki lub od tapas-breakfast. The garden is open until very late at night – aswww.cafebordo.com customary in Spain.zul.Dziedziñca Koœciuszki Uniesienia dla podniebienia w najIn the evening you may sit down with your friends enjoying a mojito or a capirinha. CHIÑSKA RESTAURACJA piêkniejszym ogrodzie Starówki

THE MEXICAN

AZALIA

19 Kramarska St. (od ul.Wielkiej) tel. +48 61 851 05 36 www.mexican.pl

34 Œw. Marcin St. tel. +48 61 853 24 42 open 12 pm-10.30 pm www.azalia.poznan.pl

60 Stary Rynek/Wrocławska, tel. +48 61 852 85 32, www.tapas.pl

chiñski masa¿

ELEGANCE AND REFINEMENT Discreet service, refined elegance and sophistication best describe the Delicjusz Hotel and Restaurant. The restaurant serves excellent food and specializes in Polish cuisine which will tickle the palate of the most demanding guests. The hotel features a beautiful garden and offers a variety of active recreation options such as horseback riding, bowling and other attractions which will make every guest’s stay in Delicjusz an unforgettable experience. The hotel is the ideal venue for organizing conventions, conferences, training sessions and business meetings.

Trzebaw-Rosnówko, 1 Poznańska St., tel. + 48 61 810 81 08, +48 61 819 52 60, fax + 48 61 819 52 55, www.delicjusz.pl

20

7/20/2012

9:48 AM

Page 1

Muzeum Socrealizmu Muzeum Socrealizmu

PUB’S & CLUBS

GIRASOLE

ALCATRAZ Klub Muzyczny 13/15 Nowowiejskiego St. tel. +48 61 853 28 81 Co wieczór gramy inn¹ muzykê www.alcatraz.pl

27 ¯ydowska St. tel. +48 61 851 37 29 www.girasole.com.pl e-mail: trattoria�girasole.com.pl Otwarte od 12 do ostatniego goœcia. Polecamy kuchniê w³osk¹ i œródziemnomorsk¹

ROOM 55 80/82 Stary Rynek DON PRESTIGE tel. +48 61 855 32 24 RESIDENCE www.room55.pl 2 Św. Marcin St.

tel. +48 61 8590 590 fax. +48 61 8590 591 PUB’S & CLUBS e-mail: RESTAURANTS reception@donprestige.com PUB’S & CLUBS www.donprestige.com

Wydawnictwo BESSA tel./fax +48 22 877 33 71 President: Elżbieta Swatowska Vice-President: Bożena Prusakowska THE PUBLISHER OF: Welcome to Warsaw 04- 697 Warsaw, 243 Mrówcza St. tel./fax +48 22 877 33 71 Welcome to Cracow and Małopolska – franczyza 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. tel./fax +48 12 421 89 77

WhereWhere to goto go Where to go

welcome_kwiecien2012.qxd

RESTAURACJA HOTEL H Poznañ NHOTEL-RESTAURACJA 67DELICJUSZ Œwiêty Marcin St. Trzebaw-Rosnówko tel. +48 61 624 88 00 1 Poznańska fax +48 61 St. 624 88 01 tel. +48 61 810 81 08, +48 61 819 52 60 GIR ASO nhpoznan�nh-hotels.com fax +48 61 819 52LE55 GIRASOLE www.nh-hotels.com www.delicjusz.pl 27 ¯ydowska St.

27 ¯ydowska St. ALCATRAZ GIRASOLE PUB’S tel. +48 61 851 37 29 RESTAU RACJA &GRCLUBS ECKA ALCATRAZ tel.BAR +48 61 851 37 29 PIANO Muzyczny RESTAURACJA GRECKA Klub MYKONOS www.girasole.com.pl 27 ¯ydowska St. AN O BAR PI Klub Muzyczny O S13/15 Restaurant & Cafe www.girasole.com.pl Nowowiejskiego St. 14 WolnościMY Sq.KONALCATRAZ e-mail: tel. +48 61trattoria�girasole.com.pl 851 37 29 13/15 Nowowiejskiego St. BROWAR Słodownia e-mail: Resta ura nPUB t &trattoria�girasole.com.pl Cafe tel. +48 6114853Wolnoœci 34Klub 36tel.Muzyczny Sq. +48 61 853 28 81 Otwarte od 12 do ostatniego www.girasole.com.pl tel. +48 61 853 28 81 otw. pn.-pt.tel.

11-23 OtwarteSt. od 12 do ostatniego Pó³wiejska Co 853 wieczór gramy inn¹ Nowowiejskiego St. muzykê42 +4813/15 61 34 36 e-mail: BROW Agoœcia.

R Ptrattoria�girasole.com.pl UBPolecamy S³odowniakuchniê w³osk¹ sob.-niedz. 12-23 Co wieczór gramy inn¹ muzykê tel./fax +48 61 Polecamy 859 65 70 kuchniê w³osk¹ goœcia. tel.www.alcatraz.pl +48 61 sob.-niedz.

853 28 81 12-23 otw. pn.-pt.

11-23, i œródziemnomorsk¹ Otwarte od 12 do ostatniego www.tawerna-mykonos.com.pl www.alcatraz.pl i œródziemnomorsk¹ 42 Pó³wiejska St. Co wieczór gramy inn¹ muzykê www.pianobar.poznan.pl www.tawerna-mykonos.com.pl goœcia. Polecamy kuchniê w³osk¹ www.slodownia.com GIRASOLE www.alcatraz.pl ROOM 55 tel./fax +48 61 859 65HOTE RE STA URA CJA L i œródziemnomorsk¹ Lokalizacja: Stary Browar wejście z70 Dziedziñca Sztuki 27 ¯ydowska RESTAURACJA HOTEL CASt. FE BROOM OR DO 55 80/82 Stary Rynek www.pianobar.poznan.pl lub od ul.

Kościuszki NH Pozn añ tel. +48 61 851 37 29 80/82 Stary Rynek NH Poznañ ROOM 55 61 855 32 24 tel. +48 www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia RESTAURACJA HOTEL www.girasole.com.pl 67 Œwiêty Marcin St. tel. +48 61 855 32 24 www.room55.pl 80/82 Stary 67RESTAURACJA Œwiêty Marcin St. e-mail: trattoria@girasole.com.pl CHIÑSKA NH Poznañ 28 ¯ydowska St. Rynek tel. +48 61 624 88 00 Lokalizacja: Stary Browar wejœcie www.room55.pl Otwarte od 12 do ostatniego gościa.

Polecamy tel.61+48 6100 8558132 24 AZALIA tel. +48 61 624 88 00 tel. +48 851 fax +48 61 624 88 01 67 Œwiêty Marcin St. z Dziedziñca Sztuki lub od kuchniê w³osk¹ i śródziemnomorsk¹ www.room55.pl fax +48 61 624 88 01 34 Św.tel.

Marcin www.cafebordo.com nhpoznan�nh-hotels.com +48 St.61 624 88 00 RESTAURANTS ul. +48 Koœciuszki tel.

61 853 24 42 nhpoznan�nh-hotels.com THE MEXICAN RESTAURANTS faxwww.nh-hotels.com +48 61 624 Uniesienia dla podniebienia w najopen 12 pm – 10.30 pm 88 01 19 Kramarska St. (od ul.Wielkiej) www.nh-hotels.com nhpoznan�nh-hotels.com piêkniejszym ogrodzie Starówki C HI Ñ SK A RE S TA www.azalia.poznan.pl URACJA tel. +48 61 851 05RESTAURANTS 36RESTAURACJA GRECKA GRECKA chiñskiwww.nh-hotels.com masa¿ PIANO BAR www.mexican.pl RESTAURACJA MYKONOS BAR AZALPIANO IA MYKONOS THE MEX ICAN RESTAURACJA GRECKA Restaurant & Cafe 14 Wolnoœci Sq. Restaurant & Cafe 34 Œw.

Marcin BAR St. PIANO 14 Wolnoœci 19 Kramarska St. 61 Sq. MYKONOS tel. +48 853 34 36 BROWA R PU B42 S³odownia tel. +48 61 853 24 tel. +48 61 853 34 36 Marketing managers: Ewa Stasiak – mobile 698 805 992 BROWAR PUB S³odownia (od ul.Wielkiej) Welcome to Poland pn.-pt.Sq. 11-23, sob.-niedz. 12-23 Restaurant & Cafe 14 otw.

Wolnoœci otw. pn.-pt.

11-23, sob.-niedz.

12-23 open 12 pm-10.30 pm Translation: Kacper Kozicki 42 Pó³wiejska St. ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań, tel. +48tel.61 851 05 36 www.tawerna-mykonos.com.pl +48 61 853 34 36 BROWAR PUB St. S³odownia 42 Pó³wiejska Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Wejman, www.tawerna-mykonos.com.pl tel./fax +48 61 852 10 06, tel. +48 61www.mexican.pl 8617 000, tel./fax +48 61Lidia 859 65 70 otw. pn.-pt. 11-23, sob.-niedz. 12-23 www.azalia.poznan.pl tel./fax +48 61 859 65 70 Romuald Ferens, Renata piątkowska-Ratajczak CAFE BORDO e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl 42 Pó³wiejska St. www.pianobar.poznan.pl chiñski masa¿ www.tawerna-mykonos.com.pl CAFE BORDO www.pianobar.poznan.pl Correction of text: Lidia Wejman Editor-in-chief: Bożena Prusakowska, bprusakowska@post.pl tel./fax +48 61 859 65 70 www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia DTP & Prepress: Agnieszka Jankowska www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia Director of Marketing: Renata Piątkowska-Ratajczak – mobile 600 45 32 16 CAFE BORDO www.pianobar.poznan.pl 28 ¯ydowska St. Lokalizacja: Stary Browar wejœcie 28 ¯ydowska St. Lokalizacja: Stary Browar wejœcie www.slodownia.com tel. +48 61 851 00 81 Restauracja-Kawiarnia z Dziedziñca Sztuki od 10,58 zł Redakcja nie odpowiada za treść reklam i artykułów Cena zakupu jednegolub egzemplarza: tel.sponsorowanych. +48 61 851 00 81 z Dziedziñca Sztuki lub od www.cafebordo.com 28advertisements ¯ydowska and St. the sponsored articles. Lokalizacja: We do not take responsibility for the kontent of the Stary Browar wejœcie ul.

Koœciuszki www.cafebordo.com dla 00 podniebienia w naj- ul. Koœciuszki tel.Uniesienia +48 61 851 81 Uniesienia dla podniebienia w naj- z Dziedziñca Sztuki lub od piêkniejszym ogrodzie Starówki CHIÑSK www.cafebordo.com A RESTAURACJA ul.CHIÑSKA Koœciuszki piêkniejszym ogrodzie Starówki RESTAURACJA Uniesienia dla podniebienia w najAZALIA THE MEXI CAN CHIÑSKA piêkniejszym ogrodzie Starówki AZALIA RESTAURACJA THE MEXICAN 34 Œw. Marcin St. 19 Kramarska St. 34 Œw. Marcin St. AZALIA 19 Kramarska St. THE tel. +48 61 853 24 42 (odMEXICAN ul.Wielkiej) tel. +48 61 853 24 42 (od ul.Wielkiej) 12 pm-10.30 pm 34 open Œw. Marcin St. +48 61 St. 851 05 36 19 tel.

Kramarska open 12 pm-10.30 pm tel. +48 61 851 05 36 www.azalia.poznan.pl tel. +48 61 853 24 42 (odwww.mexican.pl ul.Wielkiej) www.azalia.poznan.pl www.mexican.pl chiñski masa¿ open 12 pm-10.30 pm tel. +48 61 851 05 36 chiñski masa¿ www.azalia.poznan.pl www.mexican.pl chiñski masa¿

21

DELICJUSZ DELICJUSZ ul. Parkowa 48, 64-330 Opalenica ul. Parkowa tel. +4848, 61 64-330 44 824 Opalenica 00 tel. +48 61 44 824 00 www.hotelremes.pl www.hotelremes.pl info@hotelremes.pl info@hotelremes.pl MAT'S HOTEL MAT'S HOTELSt. 115 Bu³garska 115+48 Bu³garska St. 31 tel.

61 868 78 tel. +48 61 868 7878 31 fax +48 61 861 41 fax +48 61 861 41 www.hotelmats.pl 78 www.hotelmats.pl HOTEL RZYMSKI HOTEL RZYMSKI 22 K. Marcinkowskiego Ave 22 K. Marcinkowskiego tel. +48 61 852 81 21 Ave tel.+48 +4861 61852 85289 8183 21 fax fax +48 61 852 89 www.hotelrzymski.pl83 www.hotelrzymski.pl e-mail: hotel@rzymski.pl e-mail: hotel@rzymski.pl HOTEL MALTA*** HOTEL MALTA*** CAMPING MALTA**** CAMPING 98 KrañcowaMALTA**** St. 98 +48 Krañcowa tel.

61 876St. 62 03 tel.+48 +4861 61876 87662 6283 03 fax fax +48 61 876 62 www.posir.poznan.pl83 www.posir.poznan.pl HOTEL SPORT HOTEL SPORT 34 Chwia³kowskiego St. 34 Chwia³kowskiego tel. +48 61 833 05 91 St. tel.+48 +4861 61833 83324 0544 91 fax fax +48 61 833 24 www.posir.poznan.pl44 www.posir.poznan.pl DWÓR W SKRZYNKACH DWÓR W1 SKRZYNKACH Skrzynki, Parkowy Sq. Skrzynki, Parkowy tel. +48 611819 62 25 Sq. tel. +48 61 819 6281 25 fax +48 61 819 63 fax +48 61 819 63 81 Hotel, konferencje, imprezy Hotel, konferencje, imprezy plenerowe, okolicznościowe plenerowe, okolicznościowe PENSJONAT ZACISZE PENSJONAT ZACISZE RESTAURACJA RESTAURACJA Poznañ-Plewiska Poznañ-Plewiska 471 Grunwaldzka St. 471+48 Grunwaldzka St. tel.

61 867 56 66 tel. +48 61 867 56 66 www.zacisze.poznan.pl www.zacisze.poznan.pl

22

Trzebaw-Rosnówko 1Trzebaw-Rosnówko Poznańska St. 1 Poznańska tel. +48 61 810St. 81 08, +48 61 819 52 60 tel.+48 +4861 61819 81052 8155 08, +48 61 819 52 60 fax fax +48 61 819 52 55 www.delicjusz.pl www.delicjusz.pl IBB ANDERSIA HOTEL ANDERSIA 3IBB Andersa Sq. HOTEL 3 Andersa Sq. 80 00 tel. +48 61 667 tel. +48 61 667 80 00 andersia@andersiahotel.pl andersia@andersiahotel.pl www.andersiahotel.pl www.andersiahotel.pl HOTEL VIVALDI VIVALDI 9HOTEL Winogrady St. 9 Winogrady tel. +48 61 858St.81 00 tel.+48 +4861 61853 85829 8177 00 fax fax +48 61 853 29 77 www.vivaldi.pl www.vivaldi.pl e-mail: vivaldi@vivaldi.pl e-mail: vivaldi@vivaldi.pl GREEN HOTEL**** GREEN HOTEL**** 1a Jeziorna St. 1a Jeziorna St. Poznañ – Komorniki Poznañ – Komorniki tel. +48 61 810 80 75 tel.+48 +4861 61810 81081 8023 75 fax fax +48 61 810 81 www.greenhotel.pl 23 www.greenhotel.pl rezerwacja@greenhotel.pl rezerwacja@greenhotel.pl Jedyne takie miejsce!

Jedyne takie miejsce!

NH Poznań NHŚwiêty Poznań 67 Marcin St. 67 +48 Świêty Marcin tel.

61 624 88 St. 00 tel.+48 +4861 61624 62488 8801 00 fax fax +48 61 624 88 01 nhpoznan@nh-hotels.com nhpoznan@nh-hotels.com www.nh-hotels.com www.nh-hotels.com HOTEL ORANGE HOTEL ORANGE PRZEŹMIEROWO PRZEŹMIEROWO 14a Poznañska St. 14a Poznañska St. PrzeŸmierowo PrzeŸmierowo tel. +48 61 651 86 00 tel.+48 +4861 61651 65186 8601 00 fax fax +48 61 651 86 www.hotelorange.pl 01 www.hotelorange.pl GOŚCINIEC SUCHOLESKI 6GOŚCINIEC Sucholeska SUCHOLESKI St. 6 Sucholeska St. Suchy Las Suchy tel. +48 Las 61 892 69 92 tel. +48 61 892 69 92 www.gosciniec-sucholeski.com.pl www.gosciniec-sucholeski.com.pl e-mail: e-mail: recepcja@gosciniecsucholeski.com.pl recepcja@gosciniecsucholeski.com.pl

DON PRESTIGE DON PRESTIGE RESIDENCE RESIDENCE

2 Św. Marcin St. 2 Św.

St.590 tel. +48Marcin 61 8590 tel. +48 +48 61 61 8590 8590 591 590 fax. fax. +48 61 8590 591 e-mail: reception@donprestige.com e-mail: reception@donprestige.com www.donprestige.com www.donprestige.com

HOTEL GROMADA*** POZNAŃ GROMADA*** POZNAŃ 7HOTEL Babimojska St. 7 Babimojska St. tel. +48 61 866 92 07 tel.+48 +4861 61867 86631 9261 07 fax fax +48 61 867 31 61 www.gromada.pl www.gromada.pl e-mail: hotelpoznan@gromada.pl e-mail: hotelpoznan@gromada.pl HOTEL POZNAŃSKI POZNAŃSKI 4HOTEL Krañcowa St., 4 Krañcowa 62-030 LuboñSt., k/Poznania 62-030 Luboñ tel. +48 61 649 k/Poznania 99 88 tel. +48 61 649 99 88 www.hotelpoznanski.pl www.hotelpoznanski.pl HOTEL-RESTAURACJA T&T T&T 4HOTEL-RESTAURACJA Metalowa St. 4 Metalowa St. tel. +48 61 864 12 81 tel.+48 +4861 61864 86412 1282 81 fax fax +48 61 864 12 82 www.hoteltt.com.pl www.hoteltt.com.pl e-mail: hotel@hoteltt.com.pl e-mail: hotel@hoteltt.com.pl HOTEL TWARDOWSKI**** HOTEL TWARDOWSKI**** 358a G³ogowska St. 358a St. tel. +48G³ogowska 61 83 99 800 tel. +48 61 83 99 800 www.hoteltwardowski.pl www.hoteltwardowski.pl

HOTEL TANZANIT HOTELJesionka TANZANIT Kolsko, 57 Kolsko, Jesionka tel: +48 68 352 40 57 00 tel: +48hotel@hoteltanzanit.pl 68 352 40 00 e-mail: e-mail: hotel@hoteltanzanit.pl www.hoteltanzanit.pl www.hoteltanzanit.pl HOTEL SZRENICA HOTEL SZRENICA Szklarska Porêba Szklarska Porêba 29 Turystyczna St. 29 Turystyczna tel/fax +48 75 717St.35 98 tel/fax recepcja@hotelszrenica.pl +48 75 717 35 98 e-mail: e-mail: recepcja@hotelszrenica.pl www.hotelszrenica.pl www.hotelszrenica.pl

Hotel Restauracja HotelSt, Restauracja 35 Poznañska 62-020 Swarzêdz 35 Poznañska St,81 62-020 Swarzêdz tel. +48 61 73 147 tel. +48 81376 73 147 mobile +4861607 916 mobile +48 607 376 916 e-mail:palacykpodlipami@palacyk.com.pl e-mail:palacykpodlipami@palacyk.com.pl www.palacyk.com.pl www.palacyk.com.pl

www.welcometopoland.net.pl www.welcometopoland.net.pl

Informacje / Useful information Informacje/Useful information Informacje / Useful information

HOTEL-RESTAURACJA HOTEL-RESTAURACJA

www.tuodpoczniesz.pl Tu odpoczniesz.pl

 ofof TORUŃ’S TORUŃ’S FORT IV

FORT IV

PTG Twierdza Toruń PTG Twierdza FortToruń IV Fort IV 87-100 Toruń 87-100 Toruń ul. B. Chrobrego 86 ul. 56 B. Chrobrego tel. +48 655 82 3686 tel. +48+48 56 56 655655 81 82 34 36 +48 56 655 81 34 biuro@fort.torun.pl biuro@fort.torun.pl

Zapraszamy przez cały rok

FORFTOIRT IV - C V - Cer ertyfik tyfikow owany any Pr Produk odukt t Tury Turysty styczn czny Ry Roku oku 20 2009 09

Enjoy your stay at any time of the year Genießen Sie Ihren Aufenthalt zu jeder Zeit des Jahres

•Obozy konne •Kolonie w siodle •Spływy kajakowe •Szlaki turystyczne z GPS •Rodzinne lato •Konferencje •Imprezy •Noclegi •Horse Camps •Summer camps in the saddle •Canoeing •Hiking with GPS •Family summer •Conferences •Events •Accommodation •Ferienlager mit Pferden •Sommerferien im Sattel •Kanusport •Wandern mit GPS •Familiensommer •Konferenzen •Events Unterkunft

.Ł Fot ak . Gd

Poznaj opowieść o tysiącletniej wyspie…

Find out about the 1000-year-old island...

m seu

xhib

ae

edi

ltim

mu

re

n itio

atu

oc odp

e

zyn

a

n ko

lis kb

mu eco

cja ozy

www.BramaPoznania.pl ul. Gdańska 2 61 -123 Poznań +48 61 647 76 34

tur y

zem mu

ksp

Visit Porta Posnania, see Ostrów Tumski and discover a new sightseeing destination!

eko

ae aln edi

ltim

mu

Odwiedź Bramę Poznania, zobacz Ostrów Tumski i odkryj nowy kierunek zwiedzania!

t res

cl

to n ose