Welcome to Poland - kwiecień 2014

ISSN 1234-4427 4/245 April 2014

www.welcometopoland.net.pl

Polskie 10 lat w Unii

Poland’s 10 years in the EU

 To już 10 lat odkąd Polska stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Zmiany, które w tym czasie zaszły w naszym kraju, wielu ludziom umykają, bo traktowane są dziś, jako oczywiste.  Bezsporne korzyści, które odnieśliśmy, to m.in. możliwość legalnej pracy w innych państwach europejskich, swoboda podróżowania - często bez paszportu - i napływ unijnych pieniędzy, które radykalnie zmieniły standard życia oraz wygląd polskich miast i wsi. Nowe ulice, chodniki, ścieżki rowerowe, kanalizacja, wodociągi i wiele innych inwestycji zostało sfinansowane w dużej mierze z unijnych środków, choć trzeba także podkreślić wysiłek i własny wkład - zwłaszcza - polskich samorządów potrafiących, w zdecydowanej większości dobrze zagospodarować unijne środki. Pod tym, właśnie, względem Polska postrzegana jest w Brukseli, jako kraj mogący stanowić przykład dla innych „nowych” członków Unii.  Nie ma już obecnie większej różnicy, choćby w wyglądzie, np. miast i miasteczek między tymi polskimi a tymi na tzw. Zachodzie, co kiedyś było, aż nadto widoczne zaraz po przekroczeniu naszych granic. Zniknęła też większość granic, co dzisiaj również uważamy za coś całkiem normalnego, choć jeszcze niedawno, wcale, tak nie było.  Oczywiście Polsce nadal daleko jest do unijnych potęg, jeśli chodzi o poziom życia, zamożność obywateli czy siłę gospodarki, dlatego tak wielu Polaków szuka lepszej pracy np. w Wlk. Brytanii czy Niemczech, ale nie musi już tam zatrudniać się„na czarno” czy zabiegać przed wyjazdem o wizę a nawet sam paszport.  Patrząc, więc na bilans zysków i strat - bo nie ukrywajmy, że są w Polsce eurosceptycy (ok. 12 proc. wg badań) widzący w naszym członkostwie w Unii wyłącznie negatywy - to zyski z polskiego udziału w Unii Europejskiej zdecydowanie przeważają.  Dodajmy, że oprócz skoku inwestycyjnego, zwłaszcza w dziedzinie wspomnianej infrastruktury, Polska dokonała w minionym dziesięcioleciu także dużego skoku cywilizacyjnego we wszystkich dziedzinach życia. Chociaż sama Unia boryka się obecnie z wieloma problemami wewnętrznymi, to zanosi się na to, że dzięki kolejnym miliardom euro, które wkrótce trafią do Polski jej kolejna dekada w UE będzie równie udana, jak ta pierwsza, która, właśnie, mija.

 It has been 10 years since Poland became a member state of the European Union. Many people fail to notice the changes which have taken place in our country during that time and take them for granted.  Indisputable benefits include the possibility of legal employment in other European countries; freedom of travel (often without a passport); and the inflow of EU funding which has radically changed the standard of life and the looks of Polish cities and villages. New streets, pavements, cycle lanes, water supply and sewerage systems and many other investments were paid for mostly with EU funding, although local governments’ own contribution and effort needs to be emphasized. In this respect Poland is seen in Brussels as a country which can set an example for other “new” EU members.  Gone is the noticeable difference among the looks of Polish cities and towns and those in Western Europe, which once could be spotted right away. Borders have mostly become a thing of the past, which we also consider natural, though only a while ago it was not so.  Obviously Poland still has a lot of catching up to do with the European powers in terms of the quality of life, affluence of its citizens or economic power; that is why so many Poles seek better job opportunities in the UK or Germany. However, they can work there legally and do not have to apply for a visa or even for a passport.  The balance of gains and losses is therefore downright positive even though the Eurosceptics make up 12% of our society.  Aside from the investment boom, particularly in the already mentioned area of infrastructure, Poland has made a huge leap forward in all areas of life. Although the EU itself is plagued by a number of internal problems, it seems that the next decade will be just as successful thanks to the billions of euros which will be received by Poland soon.

A. Kaliński

Chodzież

4-5

Kórnik

18-19

Siedlce

6-7

Mosina

20-21

Wielkopolska na Agrotravel

8-9

Tarnowo Podgórne

22-23

Kalisz

10

Wielkopolskie melioracje

24

Powiat Poznański

11-13

Wolsztyn

25-27

Dopiewo

14-15

Zbąszyn

28-29

Kleszczewo

16-17

3

Chodzież –

wykorzystana szansa Zainwestuj tutaj Leżąca w północnej Wielkopolsce Chodzież, z dawna zwana Chodzieską Szwajcarią, to urokliwe miasto usytuowane przy drodze K-11 pomiędzy Poznaniem, a Piłą. Ciekawa rzeźba terenu sprawia, że miejsce to przyciąga amatorów pięknych widoków – przypominających, w miniaturze, krajobraz górski. W całej okolicy jest łącznie ponad 100 km szlaków rowerowych, w tym trasy MTB wyznaczone przez samego Czesława Langa. Chodzieskie tereny doskonale nadają się również do uprawiania turystyki pieszej i konnej, a także narciarstwa. W Chodzieży powstał najdłuższy w tej części Polski naturalny stok narciarski z dwoma wyciągami. Stok mierzy ponad 600m, z czego wykorzystanych obecnie jest 350.

W roku 2011, przy wsparciu środków z Unii Europejskiej, do użytku oddana została promenada – szeroki ciąg pieszo-rowerowy wokół Jeziora Miejskiego, który spina w całość znajdujące się tam obiekty o funkcji turystycznej, gastronomicznej, sportowej i rekreacyjnej. Znajdują się tam przystanie żeglarskie, wypożyczalnie sprzętu wodnego i rowerów, place zabaw dla dzieci, restauracje, skatepark, boiska do gier zespołowych, korty tenisowe, kryta pływalnia i stadion piłkarski. Wybudowanie promenady kilkakrotnie zwiększyło nasilenie ruchu turystycznego i sportowo-rekreacyjnego w tym rejonie.

Potencjał krajobrazowy aż prosi się o wykorzystanie i na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat sporo udało się zdziałać. Sprzyjające naturalne ukształtowanie terenu oraz unijne wsparcie były szansą, po którą miasto sięgnęło, w krótkim okresie odnosząc wymierną korzyść.

Niepowtarzalną okoliczność stanowi istniejące w Chodzieży sprzężenie pięknych warunków przyrodniczych z niemal półwieczną już tradycją kulturalną, którą reprezentują najstarsze w kraju Międzynarodowe Chodzieskie Warsztaty Jazzowe. Warsztaty odbywają się każdego lata w Chodzieskim Domu Kultury. Na bazie tych doświadczeń i kontaktów z najlepszymi jazzowymi muzykami Polski, Europy i Świata, powstała koncepcja budowy Europejskiej Akademii Muzyki i Sztuki.

Akademia wpisuje się w wieloletnią tradycję wykorzystania tego terenu jako obszaru o funkcji kulturalnej. W jej obręb zostałby włączony istniejący tu Chodzieski Dom Kultury z kinem 3D i Miejski Amfiteatr.

Koncepcja ta zakłada realizację rozległego kompleksu o funkcjach koncertowych, szkoleniowych, noclegowych i gastronomicznych.

Kompleks, usytuowany w przeważającej części na terenach leśnych, w swej 4

formie zyskałby postać nowoczesnego i funkcjonalnego kampusu, przedłużającego w światowej klasy formacie muzyczny i artystyczny sezon na cały rok. Projekt Akademii przewiduje, podobnie jak w przypadku promenady, wykorzystanie walorów widokowych, stoków wzgórz, na których sytuuje zespół Akademii, a także bliskości drogi krajowej 11, z której do kompleksu będzie prowadził bezpośredni zjazd. Tak więc, obok dogodności czysto praktycznych, a więc łatwego dojazdu i bliskości miasta Akademia uzyskałaby również takie walory jak lokalizacja na jednym z najlepszych punktów widokowych na Chodzież i Dolinę Noteci oraz unikalne leśne otoczenie.

Niezmiernie ważne dla realizacji tego śmiałego projektu jest dokładne rozpoznanie potrzeb i możliwości artystycznego środowiska, goszczącego każdego lata w Chodzieży.

Koncepcja form funkcjonowania oraz form architektonicznej Akademii to w dużej mierze wyjście naprzeciw oczekiwań kilku pokoleń zarówno uczestników, jak i odbiorców życia artystycznego w Chodzieży.

Urząd Miejski w Chodzieży ul. Paderewskiego 2 64-800 Chodzież centrala: +4867 282 71 71 sekretariat: +4867 282 72 12 fax: +4867 282 72 32

Chodzież:

a seized opportunity.

Invest over here.

Chodzież, which lies in northern Wielkopolska and used to be called Chodzieska Szwajcaria, is a charming town located by the K-11 route between Poznań and Piła. Its remarkable landscape, which brings to mind landscapes of more mountainous regions, attracts enthusiasts of beautiful views.

The whole area encompasses more than 100 kilometres of cycling routes including MTB trails marked out by Czesław Lang himself. The Chodzież area is also excellent for hiking, horse riding and skiing. The longest ski slope in this part of Poland, featuring two ski lifts, was created in Chodzież. It is over 600 metres long, of which 350 metres are in use.

A promenade – a wide path for walking and cycling – was opened around the City Lake in 2011 thanks to EU assistance, and linked all the facilities related to tourism, sports, hospitality and recreation. They include yacht marinas, water equipment rentals, bicycle rentals, playgrounds for

children, restaurants, a skate park, as well as pitches for various team sports, tennis courts, an indoor pool and a football stadium. The promenade has boosted the intensity of tourist flow in this area severalfold.

The potential coming from landscape is an opportunity waiting to be capitalised on, and a lot has been done in the last ten years. The combination of the local natural features and EU funding provided an opportunity which was seized, and the town felt the benefits shortly afterwards.

Culture also fits in this picture, with the International Jazz Workshops, the oldest nationwide, held in the local Cultural Centre every summer for almost half of the century. A project of the construction of the European Academy of Music and Arts in Chodzież was developed based on the contacts with top jazz musicians from Poland, Europe and the world. The academy will be a reference to the longstanding tradition of using this area for cultural purposes. It will encompass the existing Chodzież Cultural Centre with a 3D cinema and the City Amphitheatre.

The concept envisages a spacious complex which can be used for concerts, training courses, accommodation and restaurants. Its form, reminiscent of a modern and practical campus situated in a wooded area, would extend the season for world-class music and arts onto the whole year. The design of the academy provides for using some landscape features (hill slopes) as the location for the academy complex, just like in the case of the promenade. Direct links will be provided by National Route 11 thanks to its proximity. This way, apart from practicalities, such as easy access and closeness to the town, the Academy would gain from a location in one of the best viewpoints over Chodzież and the Noteć Valley and unique wooded surroundings.

It is of vital importance for the completion of this daring project that detailed needs and capabilities of the artistic circles, visiting Chodzież every summer, are recognised. To a great extent the concept of the functioning and design of the Academy meets the expectations of several generations of those who participate and find themselves on the receiving end of Chodzież’s artistic life.

5

Siedlce

Zaledwie 90 km od Warszawy i 100 km od wschodniej granicy Unii Europejskiej leży 80-tysięczne Siedlce. Miasto o wielowiekowej, bogatej przeszłości i dynamicznym rozwoju w ostatnich latach.

nikacyjnych Europy. Trasa kolejowa Paryż – Moskwa, której modernizacja i przekształcanie w „kolej dużych prędkości” dobiega końca, zapewnia dogodne połączenia z całą Europą. Siedlce to silny ośrodek gospodarczy. Działają tu potężne spółki notowane na giełdzie, ale także ponad 8 tys. przedsiębiorstw różnej wielkości. W ostatnich latach na inwestycje w Siedlcach zdecydowały się firmy ze Szwajcarii, Francji, USA, Niemiec, Szwecji oraz Portugalii. Zachętą inwestycyjną, która przysporzyła wielu nowych miejsc pracy, było utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz znaczące ulgi podatkowe i niezmieniane od 8 lat stawki podatków lokalnych.

Miasto młodych

Tradycja zobowiązuje

Siedlce to miasto ludzi młodych, otwartych, przyjaznych i dobrze wykształconych. Wyższe uczelnie, a wśród nich Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny, Collegium Mazovia Innowacyjna Szkoła Wyższa oraz inne uczelnie kształcą 12 tys. studentów. Z edukacji w 50 szkołach korzysta 18 tys. dzieci i młodzieży.

Siedlce od lat plasują się na czołowych miejscach w rankingach oceniających warunki i jakość życia w polskich miastach. W ubiegłym roku dokonania prospołeczne miejskiego samorządu, a zwłaszcza unikalny w skali kraju program budownictwa komunalnego, dostrzeżone zostały przez Prezydenta RP, który uhonorował miasto główną nagrodą w konkursie „Dobry klimat dla rodziny”.

Tradycje kulturalne miasta sięgają czasów księżnej Aleksandry Ogińskiej, kiedy to w drugiej połowie XVIII wieku Siedlce były jednym z najważniejszych ośrodków kultury w kraju. Z tego też okresu pochodzą najcenniejsze zabytki miasta - pałac Ogińskich, ratusz miejski zwany „Jackiem”, klasycystyczny kościół pw. św. Stanisława BM i zabytkowy park „Aleksandria”. Siedlce to perła kulturalna wschodniego Mazowsza. Nowoczesna Scena Teatralna, której wizytówkami są spektakle i koncerty: Teatru ES, Teatru Tańca Caro Dance, Chóru i Orkiestry Symfonicznej Miasta Siedlce, prezentowane są w ciągu sezonu dla setek tysięcy widzów. Międzynarodowe i ogólnopolskie festiwale muzyczne, teatralne i taneczne od lat przyciągają do Siedlec artystów i turystów z całej Polski. Znaczącą rolę w upowszechnianiu kultury muzycznej ma siedlecka Orkiestra Wojskowa, która stale koncertuje w kraju i zagranicą. W ofertę kulturalną miasta doskonale wpisał się także zespół folklorystyczny „Chodowiacy” oraz licznie tu działające zespoły muzyki kameralnej i rozrywkowej.

Miasto Przyjazne

Dogodne położenie Od ponad 200 lat miasto jest silnym i znaczącym ośrodkiem administracyjnym, akademickim, edukacyjnym, gospodarczym, usługowym, handlowym i kulturalnym, o historycznym i faktycznym oddziaływaniu na tereny wschodniego Mazowsza, północnej Lubelszczyzny i południowego Podlasia. Siedlce zamieszkuje 80 tys. osób, a w okalających miasto gminach blisko 350 tys. Niekwestionowanym atutem Siedlec jest położenie na jednym z najważniejszych szlaków komu6

Jedyny w Polsce Niezwykle cennymi zbiorami może poszczycić się Muzeum Diecezjalne, w którym prezentowane jest najzna-

mienitsze dzieło sztuki hiszpańskiej w Polsce - „Ekstaza św.

Franciszka” pędzla El Greco. Ten unikatowy obraz zaliczany jest do grona pięciu najcenniejszych malowideł w Polsce.

Zdaniem fachowców „Ekstaza świętego Franciszka” powstała najprawdopodobniej przed rokiem 1580 i była jednym z pierwszych dzieł z tzw. serii franciszkańskiej. Obraz ukazujący Świętego Stygmatyka nadal fascynuje postacią ukazaną w specyficznej dla malarza manierze. Niezwykła historia związana z odkryciem tego malowidła na podsiedleckiej parafii w Kosowie Lackim stała się kanwą do wielu książek wydanych ostatnio w Polsce. Rok 2014 został ustanowiony przez UNESCO Rokiem El Greco. Muzeum Diecezjalne w związku z obchodami przygotowało szereg interesujących wydarzeń promujących postać malarza i „Ekstazę Św. Franciszka”. Dzieło też po raz pierwszy opuści mury siedleckiego muzeum i będzie eksponowane na Zamku Królewskim w Warszawie oraz w Krakowie.

Będąc w Siedlcach warto odwiedzić jeszcze jedną placówkę muzealną. Imponującą kolekcją pamiątek, trzecią na świecie pod względem wielkości zbiorów, związanych z osobą Jana Pawła II . Jest to Muzeum jego imienia. Placówka ta ma obecnie ponad 40 relikwii błogosławionego, a niebawem już świętego Jana Pawła II.

Otwarta brama w dolinę Bugu Siedlce to doskonałe miejsce do rozpoczęcia wyprawy w cudowną dolinę Bugu. Unikatowa przyroda terenów nadbużańskich nie dotkniętych cywilizacją, multietniczność oraz wielokulturowość regionów położonych nad rzeką sprawia, że wyprawa w krainę Bugu na długo pozostaje w pamięci.

Każde miejsce jest tu urokliwe, ale te wyjątkowe to widok na rzekę z Góry Zamkowej w Drohiczynie czy Mielniku, najsłynniejsza w świecie stadnina koni krwi arabskiej w Janowie Podlaskim czy góra Grabarka - miejsce kultu prawosławnych.

Stąd tylko krok do Białowieży, która ze swoją unikatową puszczą wpisana jest na listę światowego dziedzictwa.

Miasto Siedlce • Skwer Niepodległości 2, 08-110 Siedlce, tel. +48 25 794 3709, e-mail: boi@um.siedlce.pl

fot. Dariusz Dybciak

Siedlce: a friendly city

Siedlce, with a population of 80,000, lies only 90 km away from Warsaw and 100 km away from the eastern border of the EU. It is a city with many centuries of history, which has experienced rapid growth in recent years.

Young people’s city Siedlce is a city of young, open, friendly and well-educated people. Universities including Siedlce University of Natural Sciences and Humanities and Collegium Mazovia are attended by 12,000 students. Fifty schools provide education for 18,000 children and young people.

For years, Siedlce has ranked top in terms of the quality and conditions of life in Polish cities. Last year, the local government’s achievements, especially the unique programme of social housing, were noted by the President of Poland, and awarded the main prize in the Dobry klimat dla rodziny (“Good climate for the family”) competition.

Convenientlocation For over 200 years the city has been a major administrative, academic, educational, economic, service, commercial and cultural centre, with historical and actual influence over eastern Mazovia, northern Lublin region and southern Podlasie. Siedlce has a population of 80,000, with additional 350,000 people living in municipalities which surround it.

Siedlce’s unquestionable asset is its location on one of Europe’s major transport routes. The Paris-Moscow railway, whose modernisation and transformation into a high-speed railway is nearing completion, provides a convenient con-

nection with Europe. Siedlce is a robust economic centre.

It is home to major listed companies and 8,000 other businesses of various sizes. In the last few years companies from Switzerland, France, the USA, Germany, Sweden and Portugal decided to open businesses in Siedlce. Setting up the Special Economic Zone, combined with significant tax reliefs and the local tax rate which has remained unchanged for the last 8 years, provided incentives for investments, which resulted in creating many new jobs.

Obliged by tradition The city’s cultural traditions date back to the times of Princess Alexandra Ogińska. In the second half of the 18th century, Siedlce was among the most important cultural centres in the country. The city’s most valuable historic sites come from this period, including the palace of the Ogiński family, the city hall (nicknamed “Jacek”), the neoclassical St Stanislaus church and the centuries-old Aleksandria park.

Siedlce is a cultural gem of eastern Mazovia. The modern Theatre Stage, which became known through the performances and concerts by ES Theatre, Caro Dance Theatre, the Siedlce Symphony Orchestra, is visited by hundreds of thousands of spectators every season. International and national music, theatre and dance festivals have been attracting artists and tourists from all over Poland. The Siedlce Military Orchestra, which continues to tour at home and abroad, has played a significant role in popularising musical culture. The city’s cultural offerings include also the Chodowiacy folklore group and a number of bands performing chamber music and pop music.

The only one in Poland

of Spanish art in Poland. This rare painting is considered to be one of the most valuable paintings in Poland. According to experts, Ecstasy of St Francis was created before 1580 and was one of the first works of art of the so-called Franciscan series. The painting showing the saint stigma bearer continues to fascinate with the subject shown in a manner typical for its author. An incredible story related to the discovery of this painting in a parish in Kosów Lacki near Siedlce inspired many books published in Poland recently.

The year 2014 was declared the year of El Greco by UNESCO. As a result, the Diocesan Museum prepared a series of interesting events promoting the painter and the Ecstasy of St Francis. For the first time the painting will be shown outside the Siedlce museum: at the Royal Castle in Warsaw as well as in Krakow.

While in Siedlce, you may want to visit another museum with an impressive collection (third largest in the world) of keepsakes related to John Paul II. The museum was named after him. It is home to over 40 relics of the blessed (soon to be declared saint) Pope.

An open gate to the Bug valley Siedlce is an excellent starting point for a trip to the magnificent Bug valley. The unique natural features of the areas situated along the Bug will make the trip an unforgettable one: they are multi-ethnical, multi-cultural and yet untouched by civilisation. Every place here has its charm, but those that stand out include the view of the river from the Castle Hills in Drohiczyn and Mielnik, the world’s most popular Arabian stud in Janów Podlaski, and Garbarka, the Orthodox sacred mountain. From there it is very close to the Białowieża Forest included in the World Heritage List thanks to its uniqueness.

The Diocesan Museum hosts valuable collections featuring El Greco’s Ecstasy of St Francis, the most exquisite work 7

Wielkopolska Regionem Partnerskim

VI Międzynarodowych Targów Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGROTRAVEL 2014 Stoisko promujące potencjał turystyczny wielkopolskiej wsi - wykonane z wikliny, innowacyjne i interaktywne - zdobyło pierwsze miejsce i statuetkę Złotego Koguta w konkursie na najciekawszą ekspozycję targów Agrotravel 2013. Tym samym Wielkopolska powtórzyła z nawiązką swój sukces (drugie miejsce) z 2012 roku oraz zapewniła sobie prestiżową pozycję Regionu Partnerskiego w kolejnej, szóstej edycji kieleckiej imprezy, która odbyła się w dniach 11 – 13 kwietnia 2014 roku.

Szczególna rola jaka przypadła w tym roku Wielkopolsce jest wyrazem uznania dla targowych działań promocyjnych regionu, docenieniem jego osiągnięć w branży agroturystyki i turystyki wiejskiej. Jako Region Partnerski Wielkopolska współorganizowała wieczór branżowy, znalazła się w centrum zainteresowania zarówno mediów, jak i targowych gości.

Stoisko promocyjne Wielkopolski - zaprojektowane i wykonane z drewna i wikliny przez Stowarzyszenie Wikliniarzy i Plecionkarzy Polskich z Nowego Tomyśla - przez trzy targowe dni tętniło życiem. Barwna ekspozycja, liczne pokazy i warsztaty przyciągały gości targowych, wabionych także ludową muzyką i zapachami regionalnych przysmaków. Reprezentanci pięciu lokalnych grup działania, gospodarstw agroturystycznych, w tym laureaci konkursów „Agroturystyka – współpraca w sieci” oraz Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej z Mniszek, prezentowali różnorodną ofertę wielkopolskiej agroturystyki oraz bogate dziedzictwo kulturowe i kulinarne regionu.

Prezentacjom towarzyszyły warsztaty wypiekania chleba, lepienia pierogów, wybijania monet, haftu regionalnego oraz pokazy: ginących zawodów, filetowania pstrągów, rzeźbienia, a także bardzo atrakcyjne przejażdżki bryczką. A że do Wielkanocy było tuż, tuż, z masła powstawały baranki, z jajek barwne pisanki, z różnych kolorowych materiałów świąteczne dekoracje i palmy. Muzycznie reprezentowały region wielkopolskie zespoły ludowe: Zespół Folklorystyczny Marynia z Wronek, Zespół Pieśni i Tańca Lusowiacy z Gminy Tarnowo Podgórne, Kapela „Zza Winkla”, Kapela z Orliczka.

- Po raz kolejny Wielkopolska pokazała, że jest regionem o olbrzymim potencjale i walorach turystycznych, w którym żyją ludzie z prawdziwą pasją i zmieniają oblicze naszych obszarów wiejskich. Natomiast Komisja Oceniająca po raz trzeci doceniła nasz pomysł na promocję regionu, przyznając Województwu Wielkopolskiemu II miejsce w konkursie na najciekawsze stoisko – podsumowuje

Tegoroczną edycję Agrotravel zwieńczyła uroczysta gala ze szczególnym udziałem Wielkopolski jako Regionu Partnerskiego oraz Ukrainy (Obwodu Winnickiego) jako Kraju Partnerskiego. Ponad 500 gości z Polski i z zagranicy podczas prezentacji promującej Wielkopolskę poznało atrakcje turystyczne regionu, a przy biesiadnym stole, przy muzyce kapeli Zza Winkla przekonało się, że Wielkopolska brzmi i smakuje wyśmienicie.

udział Wielkopolski w Agrotravel 2014 Tomasz Bugajski, Członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego”.

Międzynarodowe Targi Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki wpisały się na stałe w kalendarz wydarzeń, w których uczestniczy Województwo Wielkopolskie.

Organizowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz Urząd Marszałkowski i Regionalną Organizację Turystyczną Województwa Świętokrzyskiego, są najważniejszą imprezą wystawienniczą w Polsce, integrującą branżę turystyczną z obszarów wiejskich Polski i Europy.

Stanowią też platformę wymiany doświadczeń oraz centrum spotkań partnerów do współpracy w zakresie budowania i rozwoju markowych i sieciowych produktów turystyki wiejskiej.

8

Wielkopolska: Partner Region of 6th International Rural Tourism and Agrotourism Trade Show AGROTRAVEL 2014

The stand promoting the tourist potential of the rural areas of Wielkopolska – innovative, interactive and made of wicker – won the main prize and the Golden Rooster statuette in a contest for the most interesting exhibition during the 2013 Agrotravel trade show. This way Wielkopolska surpassed its own 2012 success (2nd prize) and secured the prestigious position of the Partner Region in the sixth edition of the Kielce trade show which was held on 11-13 April 2014.

Wielkopolska’s special role this year is a token of appreciation of the region’s promotional efforts and its achievements in the area of agrotourism and rural tourism. As the Partner Region, Wielkopolska coorganised the trade evening and became the focus of interest of both the media and the trade show visitors.

‘Once again Wielkopolska has shown that it is a region with enormous potential and tourist appeal, inhabited by truly passionate people who are changing the image of our rural areas. It was the third time that the Evaluating Commission appreciated our idea for the promotion of the region, awarding the Wielkopolska Region 2nd prize in the contest for the most interesting stand’, said Tomasz Bugajski, Member of the Board of the Wielkopolska Region, summing up Wielkopolska’s attendance at the Agrotravel 2014.

Wielkopolska’s promotional stand – designed and made of wood and wicker by the Polish Association of Wicker and Plait Craftsmen from Nowy Tomyśl – materials were used to make Easter decorations and palm trees. As for music, the region was represented by folk groups: Marynia from Wronki, Lusowiacy from Tarnowo Podgórne, Zza Winkla and Kapela z Orliczka.

This year’s edition of Agrotravel ended with a festive gala attended by Wielkopolska as the Partner Region and Ukraine (Vinnytsia Oblast) as the Partner Country. Over 500 visitors from Poland and abroad became acquainted with Wielkopolska’s tourist attractions during a presentation at the dinner table, while the music added to the overall impression.

The Agrotravel trade show has become a permanent feature in the calendar of events attended by the Wielkopolska Region. This is the most important fair in Poland aimed at integrating the tourist industry and the rural areas of Poland and Europe. It is organised by the Ministry of Agriculture and Rural Development, the Ministry of Sports and Tourism, Marshal’s Office and the Regional Tourist Board of the Świętokrzyskie Voivodeship. They serve as a platform for exchange of expertise and a focal point for meetings of partners in matters related to building and developing brands and chain products in rural tourism.

was surrounded by crowds for the three days when the fair was held. The colourful exhibition, numerous demonstrations and workshops attracted visitors and charmed them with folk music and regional specialities. Representatives of five local action groups, tourist farms (including the winners of the “Agrotourism: network cooperation” competition), and the Centre for Regional and Natural Education from Mniszki, presented Wielkopolska’s offer in the field of agrotourism along with the cultural and culinary heritage of the region. The presentations were accompanied by workshops teaching bread baking, dumpling making, coin production, regional crafts, as well as by shows of dying trades, trout filleting, sculpting, and delightful horse and cart tours. Since Easter was coming, butter was used to make sheep, eggs were being painted, and a variety of colourful Zdjęcia z archiwum Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego

SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO (XURSHMVNL )XQGXV] 5ROQ\ QD U]HF] (XURSHMVNL )XQGXV] 5ROQ\ QD U]HF] (XURSHMVNL )XQGXV] 5ROQ\ QD U]HF] Europejski Fundusz Rolny na rzecz (XURSHMVNL )XQGXV] 5ROQ\ QD U]HF] 5R]ZRMX 2EV]DUyZ :LHMVNLFK 5R]ZRMX 2EV]DUyZ :LHMVNLFK 5R]ZRMX 2EV]DUyZ :LHMVNLFK 5R]ZRMX 2EV]DUyZ :LHMVNLFK Rozwoju Obszarów Wiejskich

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Projekt realizowany przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego w ramach realizacji Planu Działania Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2015 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

9

Wybierz Kalisz na weekend!

Choose Kalisz for the weekend!

Urząd Miejski w Kaliszu Główny Rynek 20 62-800 Kalisz tel.: +48 62 765 43 00 fax: +48 62 764 20 32

Are you looking for ideas for the weekend? Come to Kalisz! A new edition of the “Kalisz for the weekend” campaign will be launched this spring to encourage you to visit the oldest town in Poland while having a lot of fun.

All that thanks to three tourist attractions which will let you look at the town’s history and cultural heritage from different perspectives. Boat cruise down the Prośna river, a tour of the town in a classic bus from the 1970s, and a climb on the town hall tower – each of these suggestions will be a different kind of fun. Which one should you choose? All of them!

Sightseeing in a vintage bus is as much fun as it gets. The rumbling of the engine and lack of air conditioning are truly enjoyable in this case. Such a tour is fun in itself. During the 10

Szukasz pomysłu w na weekend? Przyjedź do Kalisza!

Tej wiosny rusza kolejna edycja akcji „Kalisz na weekend”, w ramach której można zwiedzić najstarsze miasto w Polsce, wyśmienicie się przy tym bawiąc.

Wszystko za sprawą trzech atrakcji turystycznych, które pozwalają spojrzeć z różnych perspektyw na historię miasta i jego dziedzictwo kulturowe. Rejs łodzią Calisia po rzece Prośnie, przejazd po mieście zabytkowym autobusem z lat siedemdziesiątych lub wejście na wieżę ratusza – każda z tych propozycji dostarcza innych wrażeń. Którą wybrać? – najlepiej wszystkie!

Zwiedzanie miasta zabytkowym autobusem jest przede wszystkim zabawną przygodą. Warkot silnika i brak klimatyzacji są w tym przypadku prawdziwymi atutami.

Taka wyprawa już sama w sobie jest frajdą. Ale, co najważniejsze, podczas niej można poznać Kalisz – jego przestrzeń, architekturę i historię, o której z charyzmą opowiadają przewodnicy przebrani za konduktorów. Autobus zatrzymuje się na przystankach, zlokalizowanych przy najważniejszych miejscach i budowlach. Dzięki temu pasażerowie mogą z bliska przyjrzeć się zabytkom, reprezentującym dzieje miasta od czasów wczesnego średniowiecza aż po współczesność.

Dla tych, którzy poszukują odrobiny wytchnienia, znakomitym przeżyciem będzie rejs łodzią Calisia po rzece Prośnie. Wyrusza ona spod kaliskiego teatru i z każdą minutą oddala się od centrum miasta. Jest to bajkowa wyprawa, która przenosi turystów najpierw do czasów starożytnej Kalisii i szlaku bursztynowego, a następnie do wczesnego średniowiecza, kiedy to Kalisz był niewielkim drewnianym grodem, zlokalizowanym w zupełnie innym miejscu, niż dzisiejsze zabytkowe centrum z ratuszem. Plusk wody, piękna – miejscami wręcz dzika – przyroda i pełne ciekawostek opowieści przewodnika – wszystko to sprawia, że rejs Calisią jest przyjemnym oderwaniem od codzienności.

Trzecim stałym elementem akcji „Kalisz na weekend” jest zwiedzanie z przewodnikiem wieży ratusza i wejście na taras widokowy, z którego rozpościera się przepiękna panorama miasta.

Co ciekawe i miłe zarazem – na wszystkich, którzy zwiedzą Kalisz w ramach tego przedsięwzięcia, czekają kulinarne niespodzianki, przygotowane przez kaliskie restauracje i kawiarnie.

Naszą akcję doceniła Polska Organizacja Turystyczna, przyznając jej certyfikat „Najlepszy Produkt Turystyczny 2013”. Teraz czas na Ciebie! Zapraszamy do Kalisza.

tour you can get to know Kalisz – its space, architecture and history – while listening to charismatic tour guides dressed up as ticket inspectors. The bus stops at key sites and buildings, so the passengers can take a closer look at places of interest representing the town’s history from early medieval times to the present day.

For those looking for a bit of rest, the Calisia boat cruise down the Prośna river will be a great adventure. Calisia sails off from the Kalisz Theatre and moves further away from the city centre minute by minute. This is a fairy tale cruise which transports the tourists to the times of ancient Calisia and the Amber Route, and then to the early Middle Ages when Calisia was a small wooden town located in a completely different place than the present-day historic

centre with the Town Hall. The splashing of water, beautiful wildlife and tour guides’ mesmerising stories will contribute to a nice break from everyday life, which the boat cruise will provide you with.

The third permanent element of the “Kalisz for the weekend” campaign is a guided tour of the Town Hall Tower including a visit to the observation deck from which there is a magnificent panorama of the town.

Everyone who will visit Kalisz during the campaign will be able to enjoy culinary surprises prepared by the local restaurants and coffee shops.

Our campaign was appreciated by the Polish Tourist Board. It was awarded the Best Tourist Product of 2013 certificate. Now it is your turn! Welcome to Kalisz!

www.kalisz.pl

www.cit.kalisz.pl

Powiat Poznański

liderem w pozyskiwaniu środków unijnych W tym roku mija 10 lat od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. To doskonały moment, aby podsumować inwestycje, które udało się zrealizować w powiecie poznańskim dzięki funduszom europejskim. Unia gwarantuje bezpieczeństwo, stabilizację, warunki do rozwoju, otwarty rynek i wymianę dóbr czy usług na obszarze starego kontynentu.

Powiat działa na mniejszą skalę, lecz z nie mniejszą troską, prowadząc projekty dobrze przemyślane i trafiające w realne potrzeby ostatecznych użytkowników. Tak jak nadrzędnym celem Wspólnoty jest działanie na rzecz państw członkowskich, wspieranie ich w wyrównywaniu szans, zapewnianie opty-

Przekrój zadań doskonale obrazuje jak szeroki jest zakres zainteresowań lokalnych władz oraz zasięg oddziaływania unijnej administracji. Od promocji przedsiębiorczości (projekt „Sprawna firma”) i integracji społecznej (kampania „Wykluczamy wykluczenie”), poprzez system stypendiów i szkoleń zawodowych, aż po przebudowę dróg. Choć dominują projekty infrastrukturalne, udało się zrealizować wiele środowiskowych, społecznych czy edukacyjnych programów z inicjatywy jednostek powiatu, a także szereg innych (prawie 1500 na jego terenie), których pomysłodawcami są prywatni przedsiębiorcy, urzędy centralne czy ośrodki naukowe. Władze województwa oraz

mln zł). Ogólna wartość wszystkich projektów (prawie 130 mln zł) oraz ich ilość (34) jest naprawdę imponująca i lokuje Powiat Poznański w czołówce najaktywniejszych samorządów.

Część ze zrealizowanych do tej pory przedsięwzięć zostało docenionych i nagrodzonych.

Park Orientacji Przestrzennej przy SOSW dla Dzieci Niewidomych w Owińskach wyróżniono w 2013 r. w konkursie „Polska Pięknieje.

7 Cudów Unijnych Funduszy”. Pozostałe bez medialnego rozgłosu skutecznie służą mieszkańcom. Najlepszym przykładem jest zmodernizowany Szpital w Puszczykowie, który zyskał nowy sprzęt medyczny, lądowisko dla helikopterów i specjalistyczne oddziały. Największym

Park Orientacji Przestrzennej w Owińskach, fot. archiwum Starostwa

Park Orientacji Przestrzennej w Owińskach, fot. Kamila Wojszcz

Park Orientacji Przestrzennej w Owińskach, fot. Kamila Wojszcz

Zespół Szkół im. Jadwigi i Władysława Zamoyskich w Rokietnicy, fot. archiwum Starostwa

Oddział SOR, Szpital w Puszczykowie, fot. archiwum Starostwa

instytucje gminne w Wielkopolsce stawiają sobie za cel zwiększenie atrakcyjności turystycznej (ochrona zabytków), poprawę warunków mieszkaniowych (budowa sieci kanalizacyjnych) czy podniesienie komfortu nauki (termomodernizacja) wykorzystując do tego środki europejskie.

Bez względu na to, kto jest beneficjentem dotacji, przy znacznym wsparciu finansowym Unii, powiat może się rozwijać, planować stabilną przyszłość i zapewniać solidną infrastrukturę tym, którzy w nim mieszkają (to dla nich powstają wielofunkcyjne boiska przyszkolne – 7 mln zł) oraz tym, co są tylko przejazdem (z myślą o nich rozbudowuje się sieć drogową – 45

obecnie realizowanym projektem jest przebudowa ulicy Rabowickiej w Swarzędzu, łączącej drogę powiatową z krajową dziewięćdziesiątką-dwójką. Efektywność dotychczasowej współpracy z Unią pozwala wierzyć, że również kolejne lata (w ramach perspektywy 20142020) będą obfitować w nowe inwestycje.

malnych warunków do życia i rozwoju, tak również Powiat Poznański działa dla dobra swoich gmin i mieszkańców.

– Współpraca i pomoc ponadnarodowa jest dla nas bardzo istotna, gdyż bez wsparcia silniejszych partnerów wiele kluczowych przedsięwzięć nie byłoby możliwych – mówi Jan Grabkowski, Starosta Poznański. – Nasze działania mają służyć szerokiemu gronu i trwać długie lata. Są to zwykle inwestycje duże, infrastrukturalne, ale nie tylko. Unia pomogła nam choćby sfinansować konserwację zbiorów wystawianych w unikatowym Muzeum Tyflologicznym w Owińskach.

12

– Cieszy mnie, że możemy wypełniać naszą misję i rozwijać się na europejską skalę – mówi Jan Grabkowski. – Choć fundusze płyną z dalekiej Brukseli, to przeznaczamy je na zaspokojenie potrzeb najbliższych mieszkańcom powiatu. Mam nadzieję, że dzięki unijnemu wsparciu nie spoczniemy tak prędko na laurach – dodaje Starosta.

The Poznań District:

a leader in obtaining EU funding This year marks the 10th anniversary of Poland’s accession to the European Union. This is an excellent moment for summing up the investments which have been successfully completed in the Poznań District thanks to EU funding. The European Union guarantees security, stability, conditions for development, an open market and an exchange of goods and services across the old continent. The district operates on a smaller scale, but not with less care, managing projects which are well considered and aimed at real needs of the beneficiaries. Just as the Community’s key objective is to act on behalf of its member states, to assist them in creating equal opportunities and to provide

The variety of tasks shows how broad is the scope of interests of the local authorities and also the range of effects of EU administration.

From promoting enterprise (the “Efficient company” project) and social integration (the “Excluding exclusion” campaign) to scholarships and professional training courses to roadworks. Even though infrastructural projects are the most popular, initiatives of the local government led to a number of environmental, social and educational programmes being successfully implemented, along with many others (almost 1,500 in this area). They were devised by businesspeople, central government institutions and academic centres. The regional

and their number (34) is really impressive. It puts the Poznań District on top of the list of the most active local governments.

Some of the completed projects have been appreciated and awarded. The Spatial Orientation Park at the Special Educational Centre for Visually Impaired Children in Owińska won a distinction in the 2013 edition of the “Beautiful Poland: 7 Wonders of the EU Funds” contest. The others are resourcefully used by the residents without any publicity. The best example is the modernised hospital in Puszczykowo, which was fitted with new medical equipment, specialist wards and a helipad.

The largest ongoing project is the alteration of

Park Orientacji Przestrzennej w Owińskach, fot. Kamila Wojszcz

Oddział SOR, Szpital w Puszczykowie, fot. archiwum Starostwa

Zespół Szkół im. Jadwigi i Władysława Zamoyskich w Rokietnicy, fot. archiwum Starostwa

Droga w Bolechowie, fot. Tomasz Skupio

them with the best conditions for living and development, the Poznań District acts for the benefit of its municipalities and residents.

and municipal authorities of Wielkopolska aim to boost the region’s tourist appeal (preservation of historic monuments), improve the local living standards (sewerage system) and to raise the comfort of studying (thermal efficiency improvement) with the use of EU funding.

The district and its inhabitants have been able to flourish thanks to EU financial subsidies.

Growth and a stable future are in sight for its residents enjoying solid infrastructure (they have benefitted from school sport grounds worth 7 million zloty) and those who are just visiting (they will appreciate the road network worth 45 million zloty). The total value of all the projects came close to 130 million zloty

‘Cooperation and supranational assistance are very important for us, because many key projects would not have been feasible without the support of stronger partners’, says Jan Grabkowski, the Governor of Poznań. ‘Our actions are aimed at a wide audience and should last for years. Usually, but not exclusively, these are big infrastructural investments. The EU’s assistance included subsidies for the conservation of collections featured in the unique Museum of Typhlology in Owińska’.

Rabowicka Street in Swarzędz, which connects a local road with the national route 92. The efficiency of the current cooperation with the EU may lead to believe that also the coming years (the 2014-2020 EU financial perspective ) will bring many new investments.

‘I am glad that we can fulfill our mission and enjoy a European expansion’, says Jan Grabkowski. ‘Even though the funding comes from as far as Brussels, we are channelling it to satisfy the most urgent needs of the local residents. I hope that thanks to EU assistance we will not rest on laurels soon’, adds the Governor.

13

Rozmawiamy z Zofią Dobrowolską – wójtem Gminy Dopiewo

 Korzyści z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej to niepodważalny fakt. Co według Pani jest najważniejsze?

Zmiana naszej świadomości i mentalności. Doceniam, że jesteśmy w UE. To otworzyło nam drzwi na świat. Wstąpienie do UE świętowałam z młodzieżą - byłam wtedy dyrektorem szkoły. Cieszę się, że dzisiaj młodzież ma lepsze perspektywy. W 7. rocznicę członkostwa Gmina Dopiewo zorganizowała konferencję i wydała publikację podsumowującą lata z UE. Uzmysłowiliśmy sobie, jak wiele zostało zrobione i jak zmieniła się nasza Gmina w tym okresie. W kadencji 2006-2010, jako przewodnicząca Rady Gminy Dopiewo, przekonywałam radnych i wójta do aplikowania o środki unijne, również w zakresie tzw. projektów miękkich. Wątpiących w to, że uda się pozyskać takie dotacje było wtedy wielu. Dzięki determinacji i wsparciu ze strony specjalistów i entuzjastów, wiele udało się zrobić, w tym m.in. roczne projekty realizowane we wszystkich gminnych szkołach podstawowych, związane z „Paszportem do Przyszłości”, nauką pływania, robotyką, informatyką.

Gmina Dopiewo współpracuje z gminami z Francji, Niemiec, Litwy i Ukrainy. Z gminą St. Brice w Bretanii nasze gimnazja zrealizowały kilka projektów unijnych. Jestem przekonana, że skuteczność w pozyskiwaniu środków z UE osiągamy poprzez inicjatywę, wiedzę i umiejętności. Wiemy, jak wyszukiwać konkursy, w porę się do nich przygotować i aplikować. Do pozyskiwania środków na realizację infrastruktury konieczne jest posiadanie dokumentacji technicznej, którą przygotowuje się kilka miesięcy. Wcześniejsze sporządzenie planów i projektów, pozwala na gotowość w chwili ogłoszenia konkursu na dofinansowanie. Czasem jestem krytykowana za wyprzedzającą zapobiegliwość, ale daje ona skuteczność.  Do niedawna Dopiewo kojarzyło się z podpoznańską miejscowością o charakterze rolniczym. Dzisiaj rozwój gminy jest bardzo zauważalny. Co Pani zdaniem jest najbardziej znaczące dla takiej zmiany?

Cieszę się z takiej oceny. W poprzednich latach podjęte zostały decyzje związane z rozwojem urbanistycznym gminy.

Plan w Dopiewcu pod zabudowę mieszkaniową wymusza obecnie planowanie nowych rozwiązań, m.in. budowy drogi wzdłuż torów kolejowych do Poznania i bezkolizyjnego wyprowadzenia ruchu nad lub pod węzłem kolejowym do autostrady A2. Od 2004 r. co roku przybywa w naszej gminie ok. 1100 mieszkańców. Wiąże się to z koniecznością szybkiego rozwoju dróg, kanalizacji, rozbudowy oczyszczalni itp.

W tym roku budujemy drugi blok oczyszczalni w Dąbrówce i przygotowujemy projekt kilkukilometrowej magistrali wodnej. Nie zapominamy o rozwoju infrastruktury społecz14

nej - obiektach oświaty, kultury, sportu i rekreacji. Chcemy, by nasi mieszkańcy nie tylko u nas spali, ale również odpoczywali. Od ubiegłego roku przybyło nam ok. 280 dzieci w szkołach podstawowych i tyleż samo w przedszkolach.

Dbamy o to, by nasze szkoły były bezpieczne, dobrze wyposażone, m.in. w tablice interaktywne, nauczały w oparciu o nowoczesne metody – i tak się dzieje. Oświata kosztuje nas jednak ponad 50 % budżetu i wymusza konieczność permanentnej budowy nowych obiektów – zwłaszcza szkół i przedszkoli, co stanowi znaczną kwotę wydatków majątkowych. W tej kadencji wybudowaliśmy 2 przedszkola, kolejne 2 wybudowali inwestorzy prywatni, a gmina finansuje każde dziecko w 100 % - jak we własnej placówce publicznej. W ten sposób rodzice nie odczuwają, że dziecko uczęszcza do przedszkola prywatnego. 2 lata temu oddaliśmy do użytku nowoczesną szkołę podstawową w Dąbrówce i od początku okazała się za mała. Od 1 września przy funkcjonujących szkołach w Dąbrowie i Dąbrówce postawimy tymczasowo obiekty kontenerowo – modułowe, dla kilku oddziałów każdy. Jest także decyzja o rozbudowie obu tych szkół. W bieżącym roku budujemy drugą salę gimnastyczną w Skórzewie i nowe gimnazjum w Dopiewie. Niestety, nie pomagają nam w tej budowie deweloperzy powodujący szybki przyrost mieszkańców. Umowy zawarte z nimi w poprzednich latach nie wymuszają na nich takiego obowiązku.

Czekamy na ustawę, która sformalizuje uznanie porozumień gmin z deweloperami i spowoduje możliwość nałożenia na nich obowiązku budowy infrastruktury towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu - tak dróg, jak i obiektów społecznych. Postępująca urbanizacja obciąża obecnie wyłącznie gminy, które nie są w stanie nadążyć za potrzebami nowych mieszkańców. Ich podatki są niewystarczające w stosunku do realizowanych zadań. Na jedno miejsce w nowo wybudowanej szkole 4-osobowa rodzina pracuje 10 lat, a miejsce to zajmuje często od razu po zamieszkaniu.  Napływ nowych mieszkańców jest jak zastrzyk świeżej krwi.

Tak, ale wymusza on konieczność zaspokojenia potrzeb.

Nowi mieszkańcy to potencjał, ale często także roszczenia.

Są wśród nich tacy, którzy od razu chcieliby wszystko, na co inni czekają 50 lat. W tej kadencji zostały opracowane i przyjęte plany odnowy miejscowości dla kilku sołectw.

Mieszkańcy inicjują oddolnie działania, a ja z zespołem w urzędzie pomagam im w pozyskiwaniu środków na realizację zamierzeń. Podoba mi się, gdy ludzie biorą sprawy w swoje ręce. Wspieram działające i nowe stowarzyszenia.

Każdy mieszkaniec z inicjatywą jest dla mnie partnerem do współpracy. Z mojej inicjatywy powstała Młodzieżowa Rada Gminy - skupiająca wspaniałych, energicznych młodych ludzi z terenu całej gminy. Od kilku lat aktywizuje ona środowisko, inicjuje i opiniuje działania, łączy młodzież różnych środowisk, zmienia relacje pomiędzy młodymi i starszymi mieszkańcami gminy.  Bliskość Poznania to atut dla inwestorów. Co Pani zdaniem jeszcze przemawia za inwestowaniem w Gminie Dopiewo?

Wszystko. Warto tu inwestować z kilku powodów. Gmina Dopiewo otwiera się na rozwój gospodarczy. Należymy do Aglomeracji Poznańskiej i uczestniczymy w tzw. MasterPlanie dla kolei metropolitalnej i w programie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, co gwarantuje nam przyspieszony rozwój w nowej perspektywie unijnej. Wyprzedzamy działania, które przewidują modernizację sieci komunikacyjnej, zwłaszcza kolejowej, przejmując od PKP dworce kolejowe

w Dopiewie i Palędziu i przyległe do nich nieruchomości pod drogi i parkingi buforowe. Mamy tereny inwestycyjne przy obwodnicy Poznania S-11, z dwoma wjazdami, pozwalającą na szybki dojazd do autostrady lub do lotniska Ławica (7 minut). W ubiegłym roku zostało uchwalone studium zagospodarowania przestrzennego naszej Gminy, które umożliwia nam swobodne przekształcanie gruntów pod inwestycje. W obecnej kadencji uchwalony został miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego pod AG na 108 ha przy S-11 – między węzłem Dąbrówka, a linią PKP. Wkrótce uchwalone zostaną kolejne plany pod inwestycje, w tym dotyczący ok. 60 ha przy autostradzie, wokół węzła Konarzewo, przy planowanej wkrótce S-5. Prowadzone są rozmowy o utworzeniu podstrefy gospodarczej w tym obszarze. Za ok.

2 lata, gdy zostanie wybudowana druga część obwodnicy Poznania - od A2 w kierunku południowym, na Wrocław gmina uzyska więc trzeci węzeł w Konarzewie umożliwiający w 2 minuty wjazd na autostradę Warszawa – Berlin.  Które z zawodowych działań ostatnich lat najbardziej Panią cieszy?

Cieszy mnie ukończona niedawno przebudowa Centrum Rehabilitacyjno – Kulturalnego w Konarzewie. Przed wieloma laty obiekt został wybudowany jako dom kultury przez Kombinat PGR Konarzewo, następnie był własnością Agencji Nieruchomości Rolnych w Poznaniu. Przez lata zaniedbań niszczał i popadał w ruinę. Wspólnie z kilkoma samorządami postanowiliśmy przebudować obiekt na cele kultury i osób niepełnosprawnych. Wniosły one odpowiednio: 600 tys.(Komorniki), 276 tys. (Stęszew) i 200 tys. zł (Starostwo Powiatowe). W pierwotnych planach wyremontowana miała być do użytku tylko część obiektu. Nie mogłam pogodzić się z rozwiązaniem połowicznym. Udało mi się pozyskać kolejnego partnera – Urząd Marszałkowski, który za pośrednictwem Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Poznaniu dofinansował przedsięwzięcie kwotą 1,27 mln zł. Mariaż finansowy był trudny do wykonania, ale udało się. Dobra wola zainteresowanych sprawiła, że udało nam się wypracować porozumienie. Całość inwestycji kosztowała ok. 3,6 mln zł, z tego Gmina Dopiewo wniosła wkład w wysokości 1,27 mln zł. To miejsce staje się centrum kultury, edukacji i rehabilitacji. Znalazły w nim siedzibę 2 stowarzyszenia prowadzące warsztaty terapii zajęciowej.

Obiekt jest dostosowany dla niepełnosprawnych, ma salę widowiskową i świetlicę służą społeczności.  Kobiet na stanowiskach wójtów, burmistrzów, prezydentów jest zdecydowanie mniej niż mężczyzn.

Jest im zapewne trudniej. Skąd Pani, drobna, filigranowa kobieta czerpie energię?

Jestem urodzoną optymistką. Dla mnie szklanka zawsze jest w połowie pełna. Ta kadencja dostarczyła mi tyle przeciwności, że niejeden mężczyzna poddałby się po roku. A ja czuję w sobie moc, mogłabym przestawiać góry. Zawsze pracowałam, nie licząc czasu i sił. Najpierw, będąc dyrektorem szkoły, dla uczniów i środowisk osób niepełnosprawnych, teraz dla mieszkańców, których szanuję i traktuję jak rodzinę. Pracuję z pasją i zaangażowaniem, dlatego udaje mi się pokonać trudności w realizacji celów zmierzających do zrównoważonego rozwoju w Gmnie Dopiewo. W nowej kadencji chciałabym współpracować z Radą Gminy, która będzie kierowała się wartościami, intencją budowania i służenia rozwojowi Gminy. Synergii w działaniu, warunkującej rozwój wszystkich dziedzin życia, życzę nie tylko Gminie Dopiewo.

Dziękuję za rozmowę.

Renata Ratajczak

Urząd Gminy Dopiewo Dopiewo Gmina Office ul. Leśna 1c, 62-070 Dopiewo tel. +48 61 814 83 31 e-mail: promocja@dopiewo.pl

www.dopiewo.pl Gmina Dopiewo jest zachodnią bramą Poznania, obszarem intensywnej urbanizacji związanej z jednym z największych przyrostów liczby mieszkańców w Polsce - w ciągu dekady o 70%. Od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, poprawie uległa infrastruktura społeczna i sieć dróg, łączących ją ze stolicą regionu. Dopiewo stało się gminą podmiejską.

Gmina ta w pełni wykorzystuje szanse rozwojowe, jakie dało samorządom lokalnym w Polsce członkostwo w UE. Wartość przyznanych gminie Dopiewo do tej pory dofinansowań z funduszy unijnych wyniosła od momentu wstąpienia do UE blisko 20 mln zł.

Większość tej kwoty , bo ponad 15 mln zł przypada na inwestycje infrastrukturalne, związane z - kanalizacją, oczyszczalniami oraz ujęciem i stacją uzdatniania wody , w tym:  5,24 mln zł na budowę kanalizacji sanitarnej w Dąbrowie i Palędziu (realizacja w latach: 2010 – 2013),  3,6 - 5 mln zł na rozbudowę oczyszczalni w Dąbrówce (2012 – 2014),  1,7 mln na budowę kanalizacji w Skórzewie (2009 – 2012),  1,6 mln na rozbudowę oczyszczalni w Dopiewie (2007 – 2008),  1,6 mln zł na budowę ujęcia i stacji uzdatniania wody w Joance (2007 – 2008),  1,43 mln zł na budowę kanalizacji w Zakrzewie (2005 – 2006).

Znaczne środki dofinansowania posłużyły gminie Dopiewo na realizację wartościowych projektów społecznych, związanych z edukacją, integracją społeczną, ekologią, renowacją, rekreacją, kulturą i profesjonalizacją urzędu, w tym m.in.: Dopiewo is the western gate to Poznań, an area of intensive urbanisation related to one of the biggest rates of resident growth in Poland (70% within a decade). Since Poland joined the European Union, social infrastructure has been amended and the road network connecting it with the region’s main city has been expanded. Dopiewo has become a suburban municipality.

Great use is being made of the growth opportunities provided by EU membership for the local governments. The value of EU subsidies granted so far to the municipality of Dopiewo is almost PLN 20 million.

The majority of this amount (over PLN 15 million) was spent on infrastructural investments related to sewerage, waste treatment plants and water supply, including the following:  PLN 5.24 million to build sewerage in Dąbrowa and Palędzie (completed in 2010-2013),  PLN 3.6 - 5 million to expand the waste water treatment plant in Dąbrówka (2012 - 2014),  PLN 1.7 million to provide Skórzewo with sewerage (2009 - 2012),  PLN 1.6 million to build a waste water treatment plant in

 2 mln zł na projekty związane ze zmniejszeniem nierówności w stopniu upowszechniania edukacji przedszkolnej, dzięki którym 2 przedszkola publiczne - w Konarzewie (w latach 2011-2013) i w Skórzewie (2012-2014) otrzymały wyposażenie i okresowe bezpłatne funkcjonowanie,  980 tys. zł na wyrównanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych w systemie oświaty - na projekt „Paszport do przyszłości – wiedza matematyczna, informatyczna i naukowo – techniczna (2009 – 2011) i projekt przeznaczony dla uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji z klas I-III (2011 – 2013),  255 tys. zł na modernizację administracji samorządowej i wdrożenie ISO (2010 – 2012),  226 tys. zł projekty związane z budową wiaty biesiadnej w Żarnowcu (2011-2013) i zagospodarowaniem terenu rekreacyjnego wokół niej (2013),  140 tys.zł na przebudowę starej przepompowni na przystań żeglarską (2013 – 2014),  104 tys. zł na rekultywacja stawów w Dopiewcu i Więckowicach (2013),  środki unijne wspierały organizację wydarzeń kulturalnych i wydanie publikacji.

Oprócz wsparcia w postaci dofinansowania z programów UE: WRPO, PO KL, PROW, ZPORR, Gmina Dopiewo pozyskiwała w tym okresie 1,75 mln zł na 3 projekty drogowe zrealizowane w Skórzewie z NPPDL, w tym: na budowę ul. Spółdzielczej i Rzemieślniczej (2013), na rozbudowę ul. Batorowskiej (2011), na budowę ul. Szarotkowej (2009), zbudowała także 2 boiska typu Orlik w Dopiewie i w Skórzewie oraz zrealizowała projekty ekologiczne dofinansowane przez WFOŚiGW, zyskując miano „Mecenasa Polskiej Ekologii”.

Dopiewo (2007 - 2008),  PLN 1.6 million to build water intake and treatment plant in Joanka (2007 - 2008),  PLN 1.43 million to build sewerage in Zakrzewo (2005 2006).

Significant funding was used by Dopiewo’s authorities to complete valuable social projects related to education, social integration, ecology, repairs, leisure, culture, as well as enhancing the professionalism of the office. They included the following:  PLN 2 million related to targeting inequalities in access to pre-school education; as a result, two public kindergartens: in Konarzewo (2011-2013) and Skórzewo (2012-2014) were fitted with equipment and temporarily operated free of charge,  PLN 980,000 to combat educational inequalities and to provide high-quality education services as part of the “Passport to the future” project (knowledge related to maths, IT and science) aimed at 1st-3rd grade students suffering from poor access to education (2011 – 2013),  PLN 255,000 to modernise local government administration and to implement the ISO (2010 - 2012),  PLN 226,000 for projects related to the construction of

Budowa kanalizacji w Palędziu, 2011 r.

Development of sewerage in Palędzie, 2011

Centrum Rehabilitacyjno-Kulturalne w Konarzewie, 2013 r.

Centre for Physiotherapy and Culture in Konarzewo, 2013

Przedszkole w Konarzewie, 2011 r.

Kindergarten in Konarzewo, 2011

Rozbudowa oczyszczalni w Dąbrówce, 2014 r.

Extension of the waste treatment plant in Dąbrówka, 2014

a shelter for a function venue in Żarnowiec (2011-2013) and management of the recreational area surrounding the shelter (2013),  PLN 140,000 to transform an old water pumping station into a yacht marina (2013 - 2014),  PLN 140,000 to re-cultivate the ponds in Dopiewiec and Więckowice (2013),  EU finding was used to help in the organisation of cultural events and for publishing purposes.

Aside from the assistance received from EU regional development programmes, during that time the municipality of Dopiewo obtained also PLN 1.75 million for road projects carried out in Skórzewo under the National Local Road Alteration Programme, including the construction of Spółdzielcza Street and Rzemieślnicza Street (2013), the extension of Batorowska Street (2011), and the construction of Szarotkowa Street (2009). Moreover, two Orlik-type football grounds were built in Dopiewo and Skórzewo. In addition, environment-related projects were implemented.

They were subsidised by the Regional Fund of Environmental Protection and Water Management and resulted in winning the Patron of Polish Ecology award.

15

Urząd Gminy Kleszczewo Dopiewo Gmina Office ul. Poznańska 4, 63-005 Kleszczewo tel. +48 61 817 60 17 e-mail: urzad@kleszczewo.pl

www.kleszczewo.pl

Kleszczewo jest malowniczą i gościnną gminą usytuowaną w południowo-wschodniej części aglomeracji poznańskiej.

Dominujący dotąd charakter rolniczy szybko zmienia się za sprawą dynamicznego rozwoju budownictwa mieszkaniowego.

Gmina odznacza się dobrym klimatem dla tworzenia nowych inwestycji. Posiada dostęp krajowych i międzynarodowych szlaków komunikacyjnych, a także aktualny dla całej gminy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Na aktywizację gospodarczą przeznaczone są wielohektarowe obszary w atrakcyjnych lokalizacjach.

Przez teren gminy przebiega autostrada A2 z węzłem „Poznań Wschód” łączącym ją z drogą ekspresową S5 i węzłem „Kleszczewo”.

Rozległe tereny, dobrze rozwinięta baza oświatowa, kulturalna i sportowa, a równocześnie bliskość stolicy regionu

- Poznania, sprawiają, że gmina jest miejscem, w którym warto zamieszkać i zainwestować.

Działają tu dwa zespoły szkół skupiające przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja oraz szkoła podstawowa z przedszkolem, rozwija się też sieć przedszkoli prywatnych. Animatorem życia kulturalnego i sportowego jest Gminny Ośrodek Kultury i Sportu.

Z jego pomieszczeń, dwóch placówek bibliotecznych i świetlic wiejskich w prawie wszystkich miejscowościach, na co dzień korzysta wielu mieszkańców gminy. Gmina posiada dobrze rozwiniętą bazę sportową i rekreacyjną, w tym nowoczesne hale sportowo – widowiskowe w Kleszczewie i w Tulcach, dwa boiska Orlik, a także kompleksy sportowo-rekreacyjne dla dzieci i dorosłych.

Gminne linie komunikacji autobusowej umożliwiają mieszkańcom dojazd do Poznania, rozszerzając dostęp do szkół, instytucji kulturalnych, finansowych, placówek usługowych i handlowych oraz miejsc pracy dla każdego poziomu przygotowania zawodowego.

Kleszczewo – gmina, która wykor Kleszczewo: a municipality that seized the

Gmina potrafiła w ostatnich latach bardzo sprawnie i efektywnie wykorzystać unijne fundusze. Wśród licznych przedsięwzięć poprawiających warunki życia mieszkańców są budowy i remonty dróg, chodników, oświetlenia ulicznego realizowane z Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich przebudowany i zmodernizowany został Ośrodek Kultury i Sportu w Kleszczewie, zmodernizowano także kilka świetlic wiejskich. Inwestycje, które zmieniły oblicze wszystkich sołectw to minikompleksy sportowo-rekreacyjne z boiskami do piłki nożnej i siatkówki, placami zabaw, a także siłowniami zewnętrznymi. Prawdziwą wizytówką gminy jest zabytkowy park dworski o powierzchni 4 ha w Kleszczewie - to obecnie najatrakcyjniejsze miejsce do wypoczynku, jak również

uprawiania czynnej rekreacji. W wyniku przeprowadzonej przy udziale środków Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego rewitalizacji, nie tylko przywrócono obiekt do dawnej świetności, ale także powiększono i dostosowano do pełnienia nowych funkcji związanych ze zmianami stylu życia mieszkańców.

Ogromny zakres prac wykonanych z udziałem środków unijnych dotyczy kanalizacji i modernizacji sieci wodociągowych. Obok budowy tradycyjnych systemów kanalizacji, spektakularną inwestycją w tym zakresie była budowa sieci ciśnieniowej kanalizacji sanitarnej, która swym zasięgiem objęła 7 miejscowości, tj. połowę terytorium gminy, umożliwiając zrzut ścieków na oczyszczalnię z terenów o bardzo rozproszonej zabudowie.

Inwestycjami towarzyszącymi w tym przypadku były: wymiana sieci wodociągowej w 3 miejscowościach.

Poza walorami przyrodniczymi i dobrze rozwiniętą infrastrukturą społeczną i techniczną, gmina poszczycić się może zabytkami, których dzieje datowane są od XIII w. Z tego okresu pochodzi jeden z najstarszych ceglanych kościołów w Wielkopolsce – kościół pw. Narodzenia NMP w Tulcach, który cieszy się zainteresowaniem turystów i gromadzi setki pielgrzymów na dorocznym odpuście. Jest to jedna z najstarszych parafii w Archidiecezji Poznańskiej - w 2013 roku obchodziła 650-lecie istnienia.

Równie piękny jest XVI-wieczny kościół w Krerowie, którego ołtarz ozdabia 5 scen z życia św. Jana Chrzciciela, a także drewniany kościół w Kleszczewie z rokokową amboną, wzniesiony w XVIII wieku. Wszystkie trzy kościoły można oglądać nie tylko za dnia, ale dzięki iluminacji świetlnej również w porze nocnej.

Zabytki w gminie Kleszczewo to nie tylko budowle sakralne. Do historycznej spuścizny zaliczyć można urokliwe zespoły pałacowo-parkowe w Krerowie, Tulcach i Nagradowicach, wszystkie pochodzące z początków XX wieku, czy przepiękną, brukowaną Aleję Kasztanową w Gowarzewie.

16

Gmina serdecznie zaprasza, zarówno turystów, jak i inwestorów poszukujących możliwości rozwoju!

Kleszczewo is a picturesque and hospitable municipality located in the south-western part of the Poznań agglomeration. Its hitherto prevailing rural character is being replaced by residential housing thanks to residential development.

The municipality is characterised by a good climate for new investments. It has access to domestic and international transport routes and an up-to-date zoning plan for the entire municipality. Large areas have been designated for economic activation.

The A2 motorway runs through the municipality, along with the Poznań East hub connecting it with the S5 expressway and the Kleszczewo hub.

An extensive area, well-developed educational, cultural and sports facilities, as well as the proximity of Poznań, the region’s main city, make the municipality a worthwhile place to live and invest.

There are two school complexes comprising kindergartens, elementary schools, junior high schools as well as an elementary school with a kindergarten; the network of private kindergartens is growing. The animator of the cultural and sports life is the Municipal Sports and Culture Centre. Its facilities, along with two libraries and the village community centres in almost all the localities are used daily by many local residents.

The municipality has a developed sports and recreation base including modern sports and concert halls in Kleszczewo and Tulce, two Orlik-class football grounds, as well as sports and recreation complexes for children and adults.

Municipal bus lines enable the residents to commute to Poznań, extending access to schools, cultural and financial institutions, services, shops and jobs for everyone.

rzystuje modernizacyjną szansę opportunity for modernisation The municipality has been very effective in managing EU funding. Numerous projects enhancing the residents’ lives included repairs of roads and pavements, street lighting, all of which have been financed from the Sectoral Operational Programme of Regional Development or Wielkopolska’s Regional Operational Programme. The Rural Areas Development Programme was the source of funding for the Culture and Sports Centre in Kleszczewo. Several village community centres were also modernised. Investments which have changed the image of all the villages included minicomplexes designated for sports and leisure featuring football grounds, playgrounds and outdoor fitness facilities. The true showpiece of the municipality is the park surrounding the manor in Kleszczewo, covering an area of four hectares. This is currently the best place

for rest and active leisure. As a result of the revitalisation financed from Wielkopolska’s Regional Operational Programme, the building was not only returned to its former glory but also extended and adjusted for new purposes related to the changes in the residents’ lifestyles.

The extensive scope of works, subsidised by the EU, included the modernisation of sewerage and water supply networks. Apart from the construction of traditional sewerage systems, a spectacular investment of this kind was the completion of the pressure sewer system which encompassed seven localities, i.e. half of the territory of the municipality, enabling delivering waste to the plant from areas with scattered housing. The accompanying investments included the replacement of water supply networks in three localities.

Apart from the natural assets and the well-developed social and technical infrastructure, the municipality boasts historical sites dating back to the 13th century. The church in Tulce, which is one of the oldest brick churches in Wielkopolska, enjoys tourist interest and gathers hundreds of pilgrims at an annual church fair. This is one of the oldest parishes of the Poznań Archdiocese. It celebrated its 650th anniversary in 2013.

Also beautiful is the 16th-century church in Krerowo, whose altar features five scenes from the life of St John the Baptist, as well as the wooden church in Kleszczewo with a rococo pulpit, erected in the 18th century. All the three churches can be visited not only during the day but also at night thanks to illumination.

Historical buildings in Kleszczewo include also secular ones. Historical heritage comprises charming palace and park complexes in Krerowo, Tulce and Nagradowice, all from early 20th century, as well as the beautiful cobbled Chestnut Alley in Gowarzewo.

The municipality welcomes both tourists and investors looking for opportunities for growth!

17

Urząd Miejski w Kórniku Pl. Niepodległości 1 62-035 Kórnik tel. +48 61 8 170 411

www.kornik.pl  Dobre połączenia komunikacyjne – drogowe, kolejowe i lotnicze sprawiają, że Kórnik staje się obowiązkową pozycją na szlaku turystycznym w Wielkopolsce. Miasto znajduje się w centralnej części Pojezierza Wielkopol-

skiego, w sąsiedztwie autostrady A2, zaledwie 20 km od Poznania. Zachwyca zabytkami architektonicznymi oraz pięknem okolicznych lasów, jezior i rozlewisk Warty.

 Well-communicated by road, rail and air, Kórnik has made it to the list of mandatory places to visit on the tourist routes of Greater Poland. The city is situated in the central part of the Greater Poland Lakeland, in the vicinity of the A2 mo-

W tym roku mija 10 lat od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Unia Europejska zapewniła Polsce fundusze na rozwój przedsiębiorczości, na modernizowanie obszarów wiejskich oraz infrastruktury, czego najlepszym dowodem są liczne remonty dróg miejskich, gminnych czy krajowych.

W gminie Kórnik w tym okresie powstało również wiele inwestycji dofinansowanych ze środków unijnych.

Pierwszą inwestycją w gminie Kórnik, która w znaczący sposób została dofinansowana ze środków unijnych była budowa nowoczesnego przedszkola dla 150 dzieci w Kórniku.

Największym projektem inwestycyjnym zrealizowanym w 2007 roku w Gminie Kórnik przy udziale środków unijnych była budowa obwodnicy miasta. Co prawda obwodnica nie jest inwestycją gminną, lecz samorządu Wojewódzkiego, ale samorząd Kórnika bardzo aktywnie włączył się w jego budowę, przeznaczając 3,5 mln zł na wykup gruntów. Łącznie firma „SKANSKA”, generalny wykonawca obwodnicy, wybudowała 52 000 m nowej trasy i zmodernizowała 1 900 m istniejących dróg. Budowa obwodnicy w znacznym stopniu odciążyła miasto od bardzo uciążliwego ruchu samochodowego, a przede wszystkim od samochodów ciężarowych, które stanowiły zagrożenie nie tylko dla bezpieczeństwa mieszkańców, ale również dla naszego pięknego zamku i arboretum, największych atrakcji turystycznych naszej gminy.

Kolejną bardzo ważną inwestycją współfinansowaną ze środ-

ków z Unii Europejskiej w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego była budowa sieci wodociągowej od miejscowości Orkowo w gminie Śrem do wsi Czmoniec, Trzykolne Młyny i Radzewo w gminie Kórnik.

Dzięki środkom unijnym została rozbudowana i zmodernizowana istniejąca od 1901 roku szkoła podstawowa w Bninie.

We wsi Runowo i Borówiec dzięki dofinansowaniu ze środków unijnych wybudowane zostały mini centra kulturalno-rekreacyjne, jako miejsca integracji społeczności lokalnych i zmniejszające dysproporcje edukacyjne pomiędzy wsią a miastem.

Centra te wyposażone zostały w sprzęt potrzebny do ich prawidłowego funkcjonowania.

W kolejnych latach z programu„Odnowa i rozwój wsi” wybudowane zostały kolejne świetlice wiejskie w: Czołowie, Konarskim i Robakowie oraz przebudowana i rozbudowana została świetlica wiejska w Dębcu.

W ramach projektu partnerskiego z Instytutem Dendrologii PAN, ze środków unijnych dofinansowana została budowa promenady nad Jeziorem Kórnickim i ścieżki turystyczno-edukacyjnej „Drzewa Świata w Arboretum”, co przyczyniło się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej Kórnika.

Tak więc fundusze unijne widoczne są w mniejszym lub większym stopniu praktycznie we wszystkich polskich jednostkach samorządu terytorialnego i mają znaczący wpływ na rozwój samorządu, czego doskonałym przykładem jest samorząd Kórnika.

This year marks the 10th anniversary of Poland’s accession to the European Union. It provided Poland with funding for the development of enterprise and for modernisation of its rural areas and infrastructure, the best proof of which have been numerous repair works carried out on urban, municipal and national roads.

During that period, the municipality of Kórnik benefited from a number of investments subsidised by EU funding.

The first local investment to be granted significant EU financial support was the construction of a modern kindergarten for 150 children in Kórnik.

The biggest investment project completed in the municipality of Kórnik in 2007 and co-funded by the EU was the construction of the town’s bypass. Although the bypass was not a municipal investment, and was carried out by the regional government, the municipal government of Kórnik took an active part in its implementation, allocating PLN 3.5 million for land purchases.

In total, SKANSKA (the general contractor for the bypass) built 52,000 m of a new road and modernised 1,900 m of the existing roads. The construction of the bypass was significant in terms of relieving the town from burdensome traffic (mostly trucks), which posed risks for the safety of the residents and for the local castle and arboretum, which are the top tourist attractions in the municipality.

The other important investment to receive EU subsidies un-

Świetlica w Konarskim | Village community centre in Konarskie 18

Rozbudowana szkoła w Bninie | School in Bnin with

torway, just 20 km away from Poznań. The local historical buildings, beautiful local forests, lakes and riverside areas continue to enchant visitors.

der the Integrated Regional Development Programme was the construction of the water supply network running from Orkowo in the municipality of Śrem to the villages of Czmoniec, Trzykolne Młyny and Radzewo in the municipality of Kórnik.

Also the elementary school in Bnin, established in 1901, was extended and modernised thanks to EU funding.

The villages of Runowo and Borówiec used EU subsidies to build small culture and leisure centres as venues for integrating local communities and reducing educational disparities among urban and rural areas. The centres were fitted with all the equipment necessary for their functioning.

Subsequent years saw the construction of village community centres in Czołowo Konarskie and Rybakowo as well as the alteration and extension of the village community centre in Dębiec under the programme called “Modernisation and development of rural areas”.

As part of the partnership with the Institute of Dendrology of the Polish Academy of Sciences (PAN) the construction of a promenade by Lake Kórnickie and the “Trees of the World at the Arboretum” tourist educational route received EU subsidies in order to boost Kórnik’s appeal for tourists.

As you can see, EU funding has been present more or less in all the Polish local government units. It continues to have an enormous impact on the development of local governance, a great example of which can be found in Kórnik.

an extension

Wodociąg w Czmońcu | Water supply network in Czmoniec

Obwodnica Kórnika z rondem | Kórnik bypass with a roundabout

Przedszkole w Kórniku | Kindergarten in Kórnik 19

Gmina Mosina | Municipality of Mosina Pl. 20 Października 1, 62-050 Mosina tel. +48 61 8109 500 fax +48 61 8109 558 e-mail: um@mosina.pl skype: um-mosina

www.mosina.pl

MOSINA

Próbując podsumować 10-letni okres funkcjonowania naszego kraju w strukturach Unii Europejskiej warto a nawet należy spojrzeć na to z perspektywy samorządu lokalnego. To, co dzieje się w gminach, ma przecież bezpośrednie przełożenie na jakość życia mieszkańców.

Wyliczając korzyści wynikające dla Gminy Mosina oraz jej mieszkańców należy podkreślić, że dotyczą one bardzo wielu sfer życia. W okresie 2004 – 2014 samorząd Mosiny uzyskał bowiem dofinansowania dziesiątków projektów: od budowy infrastruktury technicznej, bazy turystycznej poprzez dofinansowanie zakupów wyposażenia szkół, świetlic na szkoleniach wielu grup społecznych skończywszy. Projekty zrealizowane w Gminie zaplanowano oraz wykonano w sposób przemyślany, gdyż obejmowały one inwestycje niezbędne i ważne dla jej mieszkańców.

Dzięki unijnemu wsparciu wybudowano nową infrastrukturę techniczną (np. ul. Rzeczypospolitej Mosińskiej w Mosinie, kanalizację deszczową w Krosinku i wodociąg w Drużynie). Przy wsparciu zewnętrznych środków prowadzona jest również modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Mosinie dla aglomeracji poznańskiej realizowana przez spółkę Aquanet, w której Mosina jest udziałowcem.

wykorzystuje unijną szansę

Gmina Mosina dysponuje bogatym zapleczem turystyczno-rekreacyjnym oraz szeroką ofertą aktywnych form spędzania wolnego czasu, np.: wycieczki piesze i rowerowe, żeglarstwo, wędkowane, jazda konna i wiele innych. To właśnie głównie dla turystów na przełomie 2011/12 r. w ramach realizacji projektu pod nazwą „Turystyka na terenach chronionych Mikroregionu WPN - budowa miejsc wypoczynku i edukacji ekologicznej” (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko) powstała drewniana wieża widokowa na najwyższym wzniesieniu gminy Wzgórzu Pożegowskim. Koło wieży dla turystów przygotowano parking i kładkę spacerową łączącą parking z wieżą, dwie wiaty biwakowe, gdzie można usiąść, odpocząć, podziwiać niesamowity krajobraz oraz przeczytać o walorach przyrodniczych terenu na tablicach edukacyjno-informacyjnych. Nieopodal wieży w 2012 r. w ramach projektu „Odbudowa owianej legendą Studni Napoleona”, dofinansowanego z zakresu małych projektów w ramach działania 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” - Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, powstała kolejna atrakcja turystyczna - Studnia Napoleona.

W minionych latach dzięki funduszom pozyskanym z budżetu unijnego (Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na

lata 2007-2013) na terenie Gminy Mosina powstało wiele wspaniałych obiektów sportowych. Nowoczesne boiska z naturalnymi i sztucznymi nawierzchniami zrealizowano w Rogalinie, Rogalinku, Czapurach, Pecnej, Mieczewie, Dymaczewie Starym, Nowinkach oraz w Krajkowie. W Mosinie powstała natomiast siłownia zewnętrzna oraz sala do zajęć fitness. Zrealizowano także remonty świetlic w Krajkowie, Radzewicach Żabinku, Świątnikach i Wiórku oraz II etap budowy świetlicy w Czapurach. Wybudowano także targowisko „Zielony Rynek” w Mosinie, którego celem jest promocja handlu produktami rolno-spożywczymi z terenu Gminy Mosina.

Nie można zapomnieć też o projektach realizowanych z zakresu szeroko pojętej edukacji. Dzięki środkom unijnym w Gminie powstało Centrum Edukacyjno-Oświatowe w Świątnikach oraz Centrum Kształcenia w Nowinkach.

W ubiegłym roku rozpoczęto projekt „Radosne przedszkolaki w Gminie Mosina”, na który uzyskano dofinansowanie w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki priorytet IX - Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach.

W roku szkolnym 2011/2012 z tych samych środków zreali-

MOSINA seizes the opportunities brought by In trying to sum up the 10 years of our country’s membership in the European Union, it would be worthwhile and even recommended to look at it from the perspective of local governance. What happens in municipalities has direct impact on the quality of life of their residents.

When considering the benefits for the municipality of Mosina and its residents, it should be emphasized that they relate to many areas of life. In 2004 – 2014 Mosina’s local government succeeded in obtaining subsidies for dozens of projects: from the development of technical infrastructure and tourist base through financing purchases of school equipment, community centres, to providing training for many social groups. The projects implemented in the municipality were planned and carried out in a sensible way because they included investments which were crucial for its residents.

Thanks to EU assistance, new technical infrastructure appeared (Rzeczpospolitej Mosińskiej Street in Mosina, rainwater drainage system in Krosinek and a water supply network in Drużyna). Funding provided by the European Union was also used to modernise the Water Treatment Plant in Mosina for the Poznań agglomeration; the contractor was

20

Aquanet, a company of which Mosina is a shareholder.

The Municipality of Mosina has extensive tourist and recreation resources including a wide range of active forms of leisure, such as: walking, cycling, sailing, fishing, horse riding and many more. It was mostly for the tourists that in 2011-2012 as part of the project called Tourism in the protected areas of Wielkopolski National Park Micro-region - creating places dedicated to rest and environmental education (Infrastructure and Environment Operational Programme) a wooden observation deck was built on Wzgórze Pożegowskie, the tallest hill in the municipality. Next to the observation deck there is a car park and a footbridge which connects them. There are also two roofed rest areas where you can sit down, take a rest and enjoy the magnificent landscape while reading about the natural qualities of this area from the information boards. In 2012 the project Reconstruction of the legendary Napoleon’s Well (subsidised as a small projaect under Measure 413 of the Rural Areas Development Programme: Implementing local development strategies) featured another tourist attraction located near the observation deck: the Napoleon’s Well.

In recent years, thanks to EU funding (2007-2013 Rural Areas Development Programme) a number of excellent sports facilities sprang up in the municipality of Mosina. Modern football grounds with natural and artificial surfaces were built in Rogalin, Rogalinek, Czapury, Pecna, Mieczewo, Dymaczewo Stare, Nowinki and Krajkowo. An outdoor fitness centre and a fitness hall were opened in Mosina. Community centres in Krajkowo, Radzewice Żabinek, Świątniki and Wiórek were set up; the second stage of the construction of the community centre in Czapury was completed. The “Zielony Rynek” (“Green Market”) was developed in Mosina in order to promote food trade in the municipality of Mosina.

One should not forget projects in the broad area of education. Thanks to EU financial assistance, the Education Centres in Świątniki and Nowinki were created. Last year the project Happy kindergarten children in the Municipality of Mosina which is subsidised under Priority IX of the Human Capital Operational Programme (Development of education and competences in the regions) was launched.

The same source of funding was used to implement a project consisting in individualisation of education in 9 schools

Olsztyn Bydgoszcz

zowano projekt indywidualizacji nauczania w 9 szkołach na terenie Gminy Mosina.

W kwietniu 2014 r. rozpocznie się z kolei nabór do projektu „Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Mosina” w ramach, którego 200 mieszkańców Gminy otrzyma z programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka bezpłatnie nowoczesne laptopy wraz z dostępem do Internetu na okres 5 lat oraz szkoleniem komputerowym.

Gmina Mosina uczestniczy też w projektach międzygminnych, jak chociażby „Zaufany Urząd- partnerstwo na rzecz informatyzacji”, który realizowany jest w partnerstwie z gminami: Dopiewo, Komorniki, Tarnowo Podgórne i Kaźmierz.

Przedstawione programy, które uzyskały dofinansowanie z Unii Europejskiej są tylko wycinkiem wieloletnich starań czynionych z powodzeniem przez mosiński samorząd. Możliwość pozyskiwania dodatkowych dochodów pochodzących z funduszy unijnych stwarza bowiem większe szanse na intensyfikację rozwoju zarówno w dziedzinie inwestycji jak i kapitału ludzkiego. Gmina Mosina odnosi coraz większe sukcesy w pozyskiwaniu i wykorzystywaniu funduszy unijnych. Powoduje to rozwój gminy i w rezultacie poprawę warunków życia i zdrowia jej mieszkańców.

Białystok

Poznań MOSINA Łódź Lublin

Wrocław Opole Katowice

Kielce Rzeszów

the EU in the Municipality of Mosina in the 2011/2012 school year.

In April 2014 invitations will be sent out to take part in the project Combating digital exclusion in the Municipality of Mosina (carried out under the Innovative Economy Operational Programme) which will consist in providing 200 local residents with modern laptops with Internet access for five years; computer training will also be provided.

The Municipality of Mosina also participates in inter-municipal projects such as the Trusted office – partnership for IT development which is being implemented in cooperation with the municipalities of Dopiewo, Komorniki, Tarnowo Podgórne and Kaźmierz.

The identified programmes which involved funds received from the European Union are only a fraction of years-long efforts made by Mosina’s local government. The possibility of obtaining additional financial resources from the EU provides greater opportunities to intensify development in terms of investments and human capital. The Municipality of Mosina is becoming increasingly successful in acquiring EU funding. That has resulted in local development and subsequent improvement of living conditions of its residents.

21

Gmina Tarnowo Podgórne jest postrzegana jako przykład wzorowej współpracy samorządu z biznesem. Wielu pyta o genezę tego sukcesu.

- Bezsprzecznie przewagą Gminy Tarnowo Podgórne jest jej położenie: w połowie drogi między Berlinem a Warszawą, blisko Poznania oraz gwarancja krajowych i międzynarodowych połączeń drogowych, kolejowych i lotniczych – mówi Tadeusz Czajka, Wójt Gminy Tarnowo Podgórne. - Najważniejszym jednak atutem są mieszkańcy Gminy. To dzięki ich determinacji i zaangażowaniu od początku lat dziewięćdziesiątych tworzymy klimat bardzo przyjazny przedsiębiorczości.

Obecnie na terenie Gminy działa ponad 4 700 podmiotów gospodarczych, które generują około 30 tysięcy miejsc pracy. To największy rynek pracy w poznańskiej strefie podmiejskiej. Ponad 220 spółek to podmioty z udziałem kapitału zagranicznego, który na terenie Gminy zainwestował już blisko miliard dolarów.

Gmina nie skupia się na jednej, konkretnej branży – do lokowania inwestycji zaprasza przedsiębiorstwa nowoczesnych, innowacyjnych technologii. Siedzibę mają tu firmy z branży motoryzacyjnej (Man, Kayser, Scania, Volvo), spożywczej (Strauss Cafe, Mondelez, Millano), logistycznej (Prologis, Suus, Schenker, Verhoeven), poligraficznej (Saueressing, Schattdecor) i wielu innych (Imperial Tobacco, Auchan, Grundfos, Buderus, Hammer, Balma, Hansgrohe, Rehau, Remmers, Herlitz, Kimball Electronics Poland, Korbanek, Curtis HealthCaps, Kazimieruk i inne).

Obecnie najważniejszą inwestycją zagraniczną, realizowaną na terenie Gminy, jest budowa centrum logistycznego amerykańskiej firmy Amazon (potentata w handlu internetowym) – otwarcie planowane jest już jesienią. Znajdzie tu pracę 2.000 osób (w sezonie przedświątecznym czasowo zdecydowanie więcej!). Wartość inwestycji to 125 mln euro.

Gmina Tarnowo Podgórne oferuje kolejne tereny inwestycyjne. - Prowadzimy rozmowy z inwestorami – zapewnia

Gmina Tarnowo Podgórne Municipality of Tarnowo Podgórne ul. Poznańska 115 62-080 Tarnowo Podgórne tel. +48 61 8959 200 www.tarnowo-podgorne.pl ug@tarnowo-podgorne.pl Kontakt dla inwestorów: Contact for investors: Justyna Krynicka, tel. +48 61 8959 271, fu@tarnowo-podgorne.pl Wójt Tadeusz Czajka. - Warto zwrócić uwagę na 100 hektarów w sąsiedztwie drogi krajowej nr 92. Bardzo atrakcyjny jest również obszar położony w bezpośrednim sąsiedztwie powstającego Parku Wodnego Tarnowskie Termy. Tu 10 hektarów jest przeznaczone pod obiekty, w których świadczone będą szeroko rozumiane usługi dla zdrowia z możliwością wykorzystania właściwości wód termalnych.

Wszystkie tereny inwestycyjne są przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod aktywizację gospodarczą. Pełna oferta znajduje się na stronie internetowej Gminy www.tarnowo-podgorne.pl.

Działania samorządu na rzecz stałego i zrównoważonego rozwoju Gminy są dostrzegane i doceniane przez różne instytucje i organizacje opiniotwórcze. W 2013 roku Gmina Tarnowo Podgórne zajęła pierwsze miejsce w prestiżowym rankingu dziennika Rzeczpospolita jako najlepsza gmina wiejska.

Dlaczego warto inwestować w Gminie Tarnowo Podgórne? (wypowiedź Tadeusza Czajki, Wójta Gminy Tarnowo Podgórne) Dogodna lokalizacja, dobre połączenia komunikacyjne oraz zapewnienie dostępu do wszystkich mediów to jedno. Ale drugie, w mojej opinii również bardzo ważne, to nasze doświadczenie w kontaktach z potencjalnymi inwestorami. Wspieramy merytorycznie cały proces inwestycyjny, tworząc sprzyjający klimat do inwestowania.

Nie bez znaczenia jest stabilna polityka podatkowa Gminy Tarnowo Podgórne z korzystnymi ulgami w podatku od nieruchomości. Zapraszam do Gminy Tarnowo Podgórne!

Tarnowo Podgórne is perceived as an example of an illustrative collaboration of the local government and business.

Many ask about the sources of this success.

‘Unquestionably Tarnowo Podgórne’s has an advantageous location: halfway between Berlin and Warsaw, close to Poznań, with guaranteed national and international road, rail and air links’, says Tadeusz Czajka, Mayor of the Munici22

Why is investing in Tarnowo Podgórne worth it?

(Tadeusz Czajka, Mayor of Tarnowo Podgórne) First, because of its convenient location, good transport links, access to all the utilities. Second, because of our experience in dealing with potential investors, and that is very important in my opinion. We provide professional assistance throughout the entire investment process, creating a business-friendly atmosphere.

Our tax policy is also not without significance: Tarnowo Podgórne offers real estate tax discounts. I would like to invite you to our municipality.

pality of Tarnowo Podgórne. ‘However, it is our residents who are our strongest point. It is thanks to their determination and involvement since the beginning of the 1990s that we succeeded in creating a business-friendly atmosphere’.

More than 4,700 businesses currently operate from the municipality, generating about 30,000 jobs. This is the largest labour market in the suburban area of Poznań. Foreign capital is involved in over 220 companies, and the total of foreign investments in the municipality is almost USD 1,000,000,000.

The municipality places no restrictions on industries, and welcomes modern companies dealing with cutting-edge technologies. It is home to companies from the motoring industry (Man, Kayser, Scania, Volvo), the food industry (Strauss Cafe, Mondelez, Millano), involved in logistics (Prologis, Suus, Schenker, Verhoeven), printing (Sauer-

essing, Schattdecor), as well as those from other sectors (Imperial Tobacco, Auchan, Grundfos, Buderus, Hammer, Balma, Hansgrohe, Rehau, Remmers, Herlitz, Kimball Electronics Poland, Korbanek, Curtis HealthCaps, Kazimieruk, and so on).

Currently, the most important local foreign investment is the construction of the logistics centre of the American online retail giant Amazon. The opening is scheduled for this autumn. Two thousand people are expected to find employment there (more in the period before Christmas). The overall value of the investment will be EUR 125,000,000.

Tarnowo Podgórne is offering more land for investments.

‘We are conducting talks with investors’, assures Mr Tadeusz Czajka, the Mayor. ‘The 100 hectares adjacent to National

Route 92 are worth a look. The area situated in the immediate vicinity of the Tarnowskie Termy Aquapark is also very attractive. It comprises 10 hectares designated for facilities related to a wide range of health services with the possibility of making use of the qualities of hot springs’.

All the investment areas are zoned for economic activation .The entire offer can be found on the municipal website: www.tarnowo-podgorne.pl.

Measures taken by the local government for the benefit of sustainable development of the municipality have been noticed and appreciated by various institutions and authoritative organisations. In 2013 Tarnowo Podgórne was awarded the first place as the best rural municipality in the prestigious ranking of the Rzeczpospolita daily.

23

10 lat

gospodarki wodnej w rolnictwie w Unii Europejskiej Gospodarka wodna w rolnictwie jest jedną z najważniejszych dziedzin w gospodarce kraju związanych z racjonalnym gospodarowaniem zasobami wody słodkiej w Polsce. Na tle innych krajów Unii Europejskiej zasoby wodne w Polsce należą do jednych z najniższych a Wiel-

kopolska charakteryzuje się największym ich deficytem. W ostatnich latach notujemy wzrost częstotliwości występowania niekorzystnych anomalii pogodowych związanych z przedłużającymi się okresami suszy czy powodzi. Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, poprzez inwestowanie w urządzenia melioracji podstawowych, pozwala na zminimalizowanie negatywnych skutków tych anomalii. Jak ważna jest to dziedzina przekonali się wszyscy ci, którzy bezpośrednio czy pośrednio doświadczyli zjawisk powodziowych, jakie miały miejsce w ostatnich latach na terenie naszego województwa.

W okresie przedakcesyjnym ilość środków, jakie przeznaczone były na gospodarkę wodną w rolnictwie dla Wielkopolski wynosiła niespełna 20 mln zł rocznie, co przy potrzebach sięgających ok. 100 mln zł rocznie stanowiło zaledwie 25% potrzeb. Sytuacja z poziomem finansowania tego typu inwestycji uległa znacząco poprawie po akcesie Polski do Unii Europejskiej. W początkowym okresie nakłady na inwestycję wzrosły do poziomu ok. 40 mln zł rocznie. Zapoczątkowało to wzrost inwestycyjny i pozwoliło na złapanie oddechu w walce z niekorzystnym bilansem wodnym w naszym regionie.

Pierwsze pieniądze z Unii Europejskiej pojawiły się z końcem 2005 roku po dwuletnim okresie przygotowań i dostosowywania polskiego prawodawstwa do przepisów unijnych. Po latach przygotowań powstał Sektorowy Program Operacyjny 2004-2006 (SPO 20042006) wspierający gospodarkę wodną w rolnictwie, zarządzany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wielkopolska była jednym z pierwszych beneficjentów tego programu, a WZMiUW w Poznaniu, jako jeden z pierwszych w kraju zaczął korzystać z pieniędzy „unijnych”. W okresie od grudnia 2005 roku do czerwca 2008 roku, zrealizowano 13 tematów inwestycyjnych z zakre-

www. wzmiuw.pl

24

su gospodarki wodnej w rolnictwie za łączną kwotę 52,5 mln zł.

Spowolnienie inwestycyjne nastąpiło w okresie przejściowym na przełomie okresów programowania środków unijnych 2004-2006 i 20072013. W latach 2008-2009 z powodu toczących się procedur przygotowawczych do wprowadzenia nowego programu unijnego, Środki Unii Europejskiej w latach 2004-2014 znacząco przyczyniły się do poziom dofinansowania gospowzrostu poziomu bezpieczeństwa powodziowego w województwie wieldarki wodnej w rolnictwie pokopolskim i zmniejszenia niekorzystnego bilansu wód. W ramach wszystwrócił do tego z okresu przedakkich programów pomocowych w tym okresie, zrealizowano do tej pory cesowego. Na szczęście w roku 62 inwestycje o łącznej wartości 305,4 mln zł oraz 17 inwestycji w trakcie 2010 uruchomiono Program realizacji o wartości 139,0 mln zł. Łącznie planuje się osiągnąć następujące Rozwoju Obszarów Wiejskich na efekty rzeczowe: lata 2007-2013 (PROW 2007 teren zabezpieczony przed powodzią: 294,26 km2,  odbudowane wały p.pow.: 82,46 km, 2013). Wielkopolska otrzymała długość rzek i kanałów - odbudowa: 169,46 km, najwięcej środków finansowych  przyrost retencji korytowej: 3,244 mln m3, ze wszystkich województw  zmeliorowane użytki rolne: 303,74 ha, w kraju, a poziom dofinansowa 22 pompownie melioracyjne, nia wzrósł do wysokości ok. 70 34 samodzielne budowle piętrzące, 90 mln zł rocznie, co pozwoliło  8 zbiorników wodnych. zaspokoić nawet 90 % naszych rocznych potrzeb. W programie tym zrealizowano już 48 tematów inwestycyjnych za łączną kwotę 225,8 mln zł. W realizacji, z terminem zakończenia do czerwca 2015 roku, jest dalsze 17 inwestycji za kwotę 139,0 mln zł. Należy dodać, że wkład własny na realizację inwestycji w programie PROW jak i koszty niekwalifikowalne (np. podatek VAT) pokrywany jest w całości The assistance received from the European Union in 2004-2014 has greatly z budżetu państwa. contributed to the growth of flood security in the province of Wielkopolska W okresie programowania and to the reduction of negative water balance. Under all the assistance 2007-2013, WZMiUW w Poprogrammes of that period, 62 investments have been carried out so far, znaniu zrealizował również worth PLN 305.4 million in total, while 17 investments of a total value of jeden temat inwestycyjny PLN 139.0 million are in progress. The desired combined result will include z Wielkopolskiego Regionalthe following: nego Programu Operacyjnego  area secured against flooding: 294.26 sq km; na lata 2007-2013 (WRPO  rebuilt levees: 82.46 sq km; 2007-2013). W latach 2010 length of rivers and channels (restoration): 169.46 km; 2011 wybudowano za kwotę  increase in channel retention: 3.244 billion cu m; 27,1 mln zł „Zbiornik wodny  ameliorated farming land: 303.74 ha; Jutrosin” w gminie Jutrosin,  22 pumping stations for amelioration; powiecie rawickim. Zbiornik  34 free-standing dams; o charakterze przeciwpowo 8 reservoirs. dziowym sfinansowany został oprócz dofinansowania unijnego (ze środków EFRR -70% dofinansowania), środkami Samorządu Województwa Wielkopolskiego i środkami WFOŚiGW w Poznaniu.

Niestety, z uwagi na ograniczony charakter realizowanych projektów i typ beneficjentów mogących korzystać ze środków WRPO 20042013, WZMiUW w Poznaniu mógł zrealizować w tym programie tylko jedną taką inwestycję.

Fot. Piotr Konarski

2014

Dni Wolsztyna 1.05.2014 - czwartek

Targowisko 9.00 - Rozpoczęcie Sezonu Motocyklowego 14.00 - Koncert Zespołu Szulerzy Park Miejski 18.00 scena w Parku - Występy zespołów:  Radio Zahood  Kwas  Matys  Valdes WHH  Route XXX  Tab-chan  Chaos Consume us  Exile 1.00 - zakończenie

2.05.2014 - piątek

Rynek 13.00 - 10-lecie wejścia Polski do UE - (gra Wolsztyńskie Evolutio, tworzenie wielkiej mapy UE) 16.00 - Otwarcie - Rynek Miejski 16.10 - Przemarsz korowodu Park Miejski 16.30 - Spektakl powarsztatowy 16.50 - Koncert Powiatowej Orkiestry Dętej

17.20 - Prezentacja szkół ( Kabaret Świętno, S.P.5) 18.30 - Trend 19.15 - Zuza Prządka 20.00 - Koncert Zespołu Video 21.30 - Koncert Mezo 22.30 - Dyskoteka 2.00 - zakończenie

3.05.2014 - sobota

Parowozownia PKP CARGO S.A. w Wolsztynie 9.00 - Otwarcie Parowozowni 10.30 - 13.00 Animacje dla dzieci 13.00 - 15.00 Parada Parowozów 2014 15.00 - 18.00 Animacje w strefie dla rodzin i dzieci 21.00 - 22.30 Światło, dźwięk i para Park Miejski 16.00 - Występy Laureatów Mikrofon dla Każdego 17.00 - Yamaha 17.30 - UKS Taekwondo Wolsztyn 18.00 - Lubben 19.00 - 20.00 Kabaret CZOŁÓWKA PIEKŁA 20.00 - Koncert - Bednarek 21.30 - Zabawa 2.00 - zakończenie

4.05.2014 - niedziela

Parowozownia PKP CARGO S.A. w Wolsztynie 9.00 - Otwarcie Parowozowni 10.00 - 18.00 Strefa animacji dla dzieci 10.30 - 12.00 Zawody maszynistów 12.00 - 18.00 Animacje dla rodzin Park Miejski 15.00 - 16.30 - Program dla dzieci Eduardo 16.30 - 17.15 - Koncert folklorystyczny zespołu Edelweiss oraz ZPiT Kębłowo 17.15 - Występy sekcji WDK oraz Uczniów Szkoły Muzycznej 19.15 - Latina 20.00 - Piwozaury 21.00 - Teatr Brodway ok. 24.00 - Oficjalne zakończenie XXII Dni Ziemi Wolsztyńskiej Szczegółowy program dostępny na stronach internetowych: * www. domkulturywolsztyn.pl * www.wolsztyn.pl * www. parowozowniawolsztyn.pl * www.falapark.pl

Kanał Śle

tel. +48 68 347 45 00 e-mail: um@wolsztyn.pl

siński

Urząd Miejski w Wolsztynie Berlin 100 km Warta

WOLSZTYN

Odr a

Wrocław

Katowice

Gmina Wolsztyn położona jest w zachodniej części województwa wielkopolskiego. Dawny układ urbanistyczny miasta, położenie na przesmyku dwóch jezior (Wolsztyńskiego i Berzyńskiego), atrakcyjne walory przyrodniczo – krajobrazowe stanowią solidną podstawę turystyki i rekreacji na terenie gminy.

Wolsztyn stanowi doskonałą wizytówkę Wielkopolski witającą turystów z kraju i zagranicy hasłem „Wolsztyn pełną parą...”.

Do największych atrakcji Wolsztyna należy bez wątpienia wolsztyńska Parowozownia. To jedyne takie miejsce w całej Europie, gdzie każdego dnia można zobaczyć stary parowóz wyruszający w trasę z planowym pociągiem osobowym. Co roku, na przełomie kwietnia i maja Wolsztyn staje się miejscem spotkań wielu tysięcy miłośników parowozów, którzy przyjeżdżają tu wtedy za sprawą niepowtarzalnej imprezy, jaką jest Parada Parowozów. Oprócz tego warto zobaczyć wieczorne widowisko „Światło, dźwięk i para”.

W Wolsztynie znajduje się również Muzeum Marcina Rożka, znanego rzeźbiarza, który w latach 30-tych XX wieku tworzył i mieszkał w Wolsztynie. M. Rożek jest autorem wielu rzeźb na terenie całej Wielkopolski, m.in. pomnika Bolesława Chrobrego w Gnieźnie. W Wolsztynie zwiedzić można także Muzeum Roberta Kocha, gdzie pełniąc funkcję lekarza powiatowego rozpoczął swe prace badawcze, które położyły fundament pod

26

rozwój nowoczesnej bakteriologii. Doprowadziły one do odkrycia m.in. zarazków wąglika i prątków gruźlicy, co zostało docenione przyznaniem Nagrody Nobla w 1905 r. Ciekawą atrakcją jest także Skansen Budownictwa Ludowego, położony na obrzeżach Wolsztyna, nad zachodnim brzegiem Jeziora Wolsztyńskiego.

Ulubionym miejscem spacerów jest park oraz Szlak Żurawi wokół Jeziora Wolsztyńskiego. W parku znajduje się neoklasyczny pałac, dziś pełniący funkcję hotelu i restauracji.

W podwolsztyńskiej Obrze znajduje się zespół zabudowań pocysterskich, w którym dziś mieści się Wyższe Seminarium Duchowne Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Można tu m.in. zwiedzić utworzone przez Oblatów Muzeum Misyjne.

Wolsztyn jest gminą prężną gospodarczo. Działa tu fabryka światowego koncernu Firestone produkująca amortyzatory do ciężarówek i autobusów a także fabryka mebli, akcesoriów stalowych, duży zakład przetwórstwa owocowo-warzywnego i wiele mniejszych firm głównie - z branży spożywczej.

Warto odwiedzając Wolsztyn podczas tegorocznej „Parady Parowozów” 3 maja poznać również jego pozostałe walory, zarówno turystyczne, jak i gospodarcze, które odmieniły go nie do poznania w ostatniej dekadzie, czyniąc prawdziwą perłą tego regionu Wielkopolski.

Warszawa 200 km

A2

Łódź

Terespol Moskwa

www.wolsztyn.pl

The municipality of Wolsztyn is located in the western part of the province of Wielkopolskie. Solid grounds for local tourism and recreation are provided thanks to the town’s traditional urban layout, its location between two lakes (Wolsztyńskie and Berzyńskie) and attractive natural qualities. Wolsztyn is one Wielkopolska’s gems, welcoming tourists from home and abroad with the slogan „Wolsztyn: at full steam”.

Wolsztyn’s biggest attraction is undoubtedly its Steam Engine Museum. This is the only place of this kind in Europe. Here you can see a steam engine set off with a scheduled passenger train service on a daily basis. Every year between April and May, Wolsztyn becomes a meeting place for many thousands of steam engine enthusiasts who come here for a unique event that is the Steam Engine Parade. The night-time show „Light, sound and steam” is also worth experiencing.

Wolsztyn is also home to the Marcin Rożek Museum.

He was a famous sculptor who lived and worked in Wolsztyn in the 1930s. Rożek is also the author of a number of sculptures situated across Wielkopolska, including the monument to Bolesław I the Brave in Gniezno. In Wolsztyn you can also visit the Robert Koch Museum. It was here that he started his research while working as a district physician. It laid the grounds for the development of modern bacteriology. That led

to the discovery of the bacterium causing anthrax and tuberculosis, which was appreciated by awarding him the Nobel Prize in 1905. An interesting attraction is also the Open-Air Museum of Folk Construction which lies on the outskirts of Wolsztyn, on the western bank of Lake Wolsztyńskie.

The favourite place for walks is the park and the Crane Route around Lake Wolsztyńskie. The park features a neo-classical palace which today hosts a hotel and a restaurant.

In Obra near Wolsztyn there is a complex of postCistercian buildings which today are the home of Seminary of the Missionary Oblates of Mary Immaculate.

Here you can visit the Mission Museum set up by the Oblates.

Wolsztyn is a municipality with a strong economy. Here you can find a Firestone plant where shock absorbers for trucks and buses are manufactured; other facilities include a furniture factory, a steel accessories factory, a fruit processing plant and many smaller businesses, mainly from the food industry.

Wolsztyn is worth a visit during this year’s Steam Engine Parade on 3rd May. You will have a chance to explore its other assets, both in terms of tourism and economy, which transformed it to the point of disbelief over the last decade, creating a true pearl of this part of Wielkopolska.

27

Gmina Zbąszyń w europejskim nurcie rozwoju!

W imieniu natury Bogactwo przyrody oraz malownicze położenie Jeziora Błędno to najcenniejsze walory gminy Zbąszyń. Aby jednak każda wyprawa piesza, rowerowa, kajakarska czy żeglarska stanowiła niezapomnianą przygodę priorytetem jest podejmowanie działań mających na celu ochronę środowiska i zapobieganie degradowaniu naturalnych bogactw szczególnie terenów gminy należących do Obszaru Natura 2000. Do najważniejszych zadań inwestycyjnych gminy współfinansowanych przez Unię Europejską ostatniej dekady należy budowa systemu kanalizacji zabezpieczającego przed skażeniem ściekami. Sieć podłączona została do zmodernizowanej oczyszczalni dzięki czemu szczególnie wody Zbąszyńskiego Jeziora zostały wyizolowane od wytwarzanych nieczystości. Dzięki rozpoczętym badaniom naukowców nad fauną i florą jeziora możliwa będzie poprawa czystości wody i zachowanie właściwej harmonii ekosystemu.

„I love” sportowy Zbąszyń Zbąszyń to atrakcyjne miejsce dla fanów rozmaitych dyscyplin sportu. Infrastruktura sportowa dzięki pozyskanym funduszom europejskim rozwija się bardzo dynamicznie.

Hala Zbąszynianka, kompleks boisk do siatkówki plażowej, skatepark, ścieżka rowerowa biegnąca wokół jeziora, boiska piłkarskie ze sztuczną nawierzchnią, korty tenisowe to obiekty, które cieszą się ogromną popularnością wśród osób uprawiających sport zarówno na poziomie amatorskim, jak i zawodowym. Równie ciekawie zapowiadają się inwestycje związane z budową wyciągu nart wodnych oraz mariny przystani śródlądowej dla żeglarzy i kajakarzy.

Co nam w duszy gra?

Dla wielu turystów odwiedzających Zbąszyń obca nie pozostaje bogata oferta kulturalna. Do najbardziej charak-

Urząd Miejski w Zbąszyniu ul. Por. Żwirki 1, 64-360 Zbąszyń tel.: +48 68 38 66 009, fax:+48 68 38 46 010 www.zbaszyn.pl e-mail: urzad@zbaszyn.pl

terystycznych i cieszących się liczną publicznością należą kolejne edycje Biesiady Koźlarskiej, Międzynarodowego Festiwalu Artystycznego Experyment czy wystawy i wernisaże Galerii Baszta.

Współczesny obraz Zbąszynia to także wiele zabytkowych budynków, które pamiętają charakter tego miasta z poprzednich stuleci. Spędzając tutaj swój wolny czas warto zwiedzić Basztę - wieżę bramną zbudowaną w 1627 roku, późnobarokowy Kościół Parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Kościółek św. Mikołaja, kuźnię w Nądni czy stary drewniany kościółek w położonej nieopodal miejscowości Łomnica. Zabytkowe przestrzenie wymagają szczególnej troski, która powinna uwzględnić funkcjonalność a także walory historyczne architektury. Także w tej kwestii wsparcie Unii Europejskiej pozwoliło przeprowadzić niezbędne inwestycje, przykładem jest rewitalizacja zabytkowego Placu Wolności.

Kulturalną wizytówką Zbąszynia jest regionalny instrument kozioł weselny, od niego zrodziła się nazwa „Region Kozła” skupiająca sześć sąsiadujących ze sobą gmin, na których terenie ten instrument jest używany do dnia dzisiejszego.

Zbąszyń jako jedyne miasto w Europie posiada klasę szkoły muzycznej uczącą gry na koźle. Dzięki tej tradycji w Zbąszyniu już niebawem zakończona zostanie budowa Filharmonii Folkloru Polskiego - inwestycji, której patronuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Aktywni mieszkańcy Pomocną dłoń Unii Europejskiej oraz instytucji samorządowych wykorzystują także przedsiębiorczy mieszkańcy gminy Zbąszyń. Aktywność firm, stowarzyszeń a także rad sołeckich zwiększa szanse na otrzymanie wsparcia z funduszu europejskiego. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż bez względu na to czy projekt finansowany z budżetu Unii Europejskiej jest wart kilka, czy też kilkanaście tysięcy złotych zaangażowanie wnioskodawców zawsze jest na najwyższym poziomie.

28

Zapraszamy do Zbąszynia Zaproszenie do Zbąszynia, to zaproszenie do podróży w przestrzeni dynamicznie rozwijającego się miasta. Oferta kameralnego miasteczka łączy w sobie wspaniałe uroki natury, krajobrazów, przyjazną infrastrukturę oraz bogaty kalendarz wydarzeń sportowych i kulturalnych.

Zbąszyń:

in the European stream of development!

In the name of nature The wealth of nature and the picturesque location of Lake Błędno are among the most valuable assets of the municipality of Zbąszyń. However, for every hiking, cycling or kayaking tour to be an unforgettable adventure, it is also important to protect the environment and prevent damage to natural resources, the areas included in the Natura 2000 Area in particular. The municipality’s key investment objectives, which have been subsidised by the European Union, include the construction of a sewerage system preventing pollution with waste water. Sewerage was connected to a modernised waste water treatment plant, which resulted in isolating the waters of Lake Zbąszyńskie from waste.

Thanks to the beginning of academic research on the fauna and flora of the lake, it will be possible to enhance the quality of water and preserve appropriate harmony of its ecosystem.

I love sporty Zbąszyń Zbąszyń is an attractive place for the enthusiasts of various sports. The sports infrastructure has been developing very rapidly thanks to EU funding. Facilities which have proven immensely popular among amateur and professional sports enthusiasts include: the Zbąszynianka Hall, a set of beach volleyball grounds, a skate park, a cycling route circumventing the lake, as well as tennis courts. Investments related to the construction of a water ski lift and a marina for sailors and kayakers also look interesting.

What is in our minds?

Many tourists visiting Zbąszyń will also appreciate its extensive cultural offer. The most popular events include annual editions of the Biesiada Koźlarska (Pipers’ Feast) and the Eksperyment International Artistic Festival, along with exhibitions at the Baszta Gallery.

Modern-day Zbąszyń is also home to many historic buildings which have retained its character from the past centuries. If you happen to be visiting, Baszta (the tower by the gate, which dates back to 1627) is definitely worth visiting, along with the late baroque Assumption of the Holy Virgin Mary parish church, the small St Nicholas church, the forge in Nądnia and an old wooden church in nearby Łomnica.

W ostatnich dziesięciu latach z funduszy europejskich skorzystało w gminie Zbąszyń ponad 50 beneficjentów.

Od 2004 roku gmina Zbąszyń pozyskała 32 mln złotych z funduszy Unii Europejskiej.

More than 50 entities from the municipality of Zbąszyń benefitted from EU funding in the last ten years. The municipality has obtained 32 million zloty in EU subsidies since 2004.

Historic areas require special care which should take into account both practicality and historical features of the buildings. The assistance received from the European Union has helped to carry out necessary investments also in this field, the example of which can be the revitalisation of the historic Liberty Square.

The cultural showpiece of Zbąszyń is a regional instrument called kozioł weselny. It gave birth to the name “the Kozioł Region”. It comprises six neighbouring municipalities where the instrument is used to this day. Zbąszyń is the only town in Europe to have a class at the music school where the kozioł is taught as an instrument. As a result of this tradition, the construction of the Polish Folklore Philharmonic will be completed soon. The investment is supported by the Minister of Culture and National Heritage.

Active residents The helping hands of the European Union and the local government bodies reach out to the residents of the municipality of Zbąszyń. The activeness of businesses, associations and village councils provides greater opportunities to obtain EU funding. It is worth noting that the involvement of applicants remains high regardless of whether or not a project subsidised by the European Union is worth several thousand or a dozen or so thousand zloty.

Welcome to Zbąszyń An invitation to Zbąszyń is an invitation to visit a dynamically developing town. The offer of a quaint town combines a delightful scenery, landscapes and friendly infrastructure with an extensive calendar of sports and cultural events.

29

Where to go 7/20/2012

9:48 AM

Page 1

Where to go

welcome_kwiecien2012.qxd

Where to go

Muzeum Socrealizmu

Muzeum Socrealizmu

PUB’S & CLUBS

GIRASOLE

ALCATRAZ Klub Muzyczny 13/15 Nowowiejskiego St. tel. +48 61 853 28 81 Co wieczór gramy inn¹ muzykê www.alcatraz.pl

27 ¯ydowska St. tel. +48 61 851 37 29 www.girasole.com.pl e-mail: trattoria�girasole.com.pl Otwarte od 12 do ostatniego goœcia. Polecamy kuchniê w³osk¹ i œródziemnomorsk¹

ROOM 55 80/82 Stary Rynek DON PRESTIGE tel. +48 61 855 32 24 RESIDENCE www.room55.pl 2 Św. Marcin St.

tel. +48 61 8590 590 fax. +48 61 8590 591 PUB’S & CLUBS e-mail: RESTAURANTS reception@donprestige.com www.donprestige.com

RESTAURACJA HOTEL NHOTEL-RESTAURACJA H Poznañ 67DELICJUSZ Œwiêty Marcin St. Trzebaw-Rosnówko tel. +48 61 624 88 00 1 Poznańska fax +48 61 St. 624 88 01 tel. +48 61 810 81 08, +48 61 819 52 60 ASOL nhpoznan�nh-hotels.com fax +48GIR 61 819 52E55 www.nh-hotels.com www.delicjusz.pl 27 ¯ydowska St.

ALCATRAZ tel. +48 61 851 37 29 RESTAURACJA GRECKA PIANO BAR Muzyczny RESTAURACJA GRECKA Klub MYKONOS www.girasole.com.pl P IA N O BAR YKONOS13/15 Nowowiejskiego St. Restaurant & Cafe 14 WolnościMSq. e-mail: trattoria�girasole.com.pl BROWAR RestaurOtwarte antPUB & Słodownia Caod fe 12 do ostatniego tel. +48 6114853Wolnoœci 34 36tel. Sq. +48 61 853 28 81 otw. pn.-pt.tel.

11-23 42 Pó³wiejska St. Co wieczór gramy inn¹ muzykê +48 61 853 34 36 goœcia.

BROWAR PUBPolecamy S³odowniakuchniê w³osk¹ sob.-niedz. 12-23 tel./fax +48 61 859 65 70 otw. pn.-pt.www.alcatraz.pl 11-23, sob.-niedz. 12-23 i œródziemnomorsk¹ www.tawerna-mykonos.com.pl www.pianobar.poznan.pl 42 Pó³wiejska St. www.tawerna-mykonos.com.pl www.slodownia.com GIRASOLE ROOM 55 tel./fax RE +48 65HOTE STA61 URA859 CJA L Lokalizacja: Stary Browar wejście z70 Dziedziñca Sztuki 27 ¯ydowska CASt. FE BO80/82 RDO Stary Rynek www.pianobar.poznan.pl lub od ul.

Kościuszki NH Poznañ tel. +48 61 851 37 29 tel. +48 61 855 32 24 www.slodownia.com Restauracja-Kawiarnia www.girasole.com.pl 67 Œwiêty Marcin St. www.room55.pl e-mail: trattoria@girasole.com.pl CHIÑSKA RESTAURACJA 28 ¯ydowska St. tel. +48 61 624 88 00 Lokalizacja: Stary Browar wejœcie Otwarte od 12 do ostatniego gościa. Polecamy AZALIA tel. +48 61 851 00 81 fax +48Sztuki 61 624lub88od 01 z Dziedziñca kuchniê w³osk¹ i śródziemnomorsk¹ 34 Św. Marcin St. www.cafebordo.com nhpoznan�nh-hotels.com RESTAURANTS ul. +48 Koœciuszki tel.

61 853 24 42 THE MEXICAN Uniesienia dla podniebienia w najopen 12 www.nh-hotels.com pm – 10.30 pm 19 Kramarska St. (od ul.Wielkiej) CHIÑSKA RESTAURACJA www.azalia.poznan.pl TAURACJStarówki A GRECKA tel. +48 61piêkniejszym 851 05 36RESogrodzie chiñski masa¿ PIANO BAR www.mexican.pl MYKONOS AZALIA THE MEXICAN Restaurant & Cafe 14 Wolnoœci Sq. Wydawnictwo BESSA 34 Œw. Marcin St. 19 Kramarska St. 61 853 34 36 tel. +48 tel./fax +48 22 877 33 71 OWA R PU B42 S³odownia tel. +48BR 61 853 Marketing managers: –24 mobile 698 805 992 (od ul.Wielkiej) Welcome to Poland otw. pn.-pt.

11-23,–sob.-niedz.

12-23 WelcomeElżbieta to Poland...

Marketing managers: Ewa Stasiak mobile 698 805 992 Ewa Stasiak Wydawnictwo BESSA President: Swatowska open 12 pm-10.30 pm Translation: Kacper Kozicki 42 Pó³wiejska St. 243 Mrówcza ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań, ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań, Translation: Kozicki 04-687 Warsaw, tel. +48Kacper 61 851 05 36 www.tawerna-mykonos.com.pl Vice-President: Bożena Prusakowska Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Wejman, tel./fax +48 61OF: 852 10 06, tel. +48 61 861 70 00,tel./fax +48 61 852 10 06, tel. +48Associates: Adam Kaliński, Ewa Stasiak, Lidia Wejman, Welcome toLidia Cracow and70 Małopolska 61www.mexican.pl 8617 000, www.azalia.poznan.pl tel./fax +48 61 859 65 THE PUBLISHER Romuald piątkowska-Ratajczak e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Romuald Ferens, –Renata franczyza CARenata FE BOPiątkowska-Ratajczak RDO e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Welcome to Warsaw www.pianobar.poznan.pl chiñskiFerens, masa¿ Editor-in-chief: Prusakowska, bprusakowska@post.pl of text: Lidia Wejman 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. Correction of text: Lidia Wejman Editor-in-chief: Bożena Prusakowska, Correction bprusakowska@post.pl 04697 Warsaw, Bożena 243 Mrówcza St. www.slodownia.com Director+48 of Marketing: Renata Piątkowska-Ratajczak – mobile 600 45 Renata 32 16 Piątkowska-Ratajczak DTP & Prepress:–Restauracja-Kawiarnia Elżbieta Zawadzka, +48 12 421 89 77 DTP & Jankowska Prepress: Agnieszka tel./fax Jankowska Director of Marketing: mobile 600 45 32 16Agnieszka tel./fax 22 877 33 71 28 ¯ydowska St. Lokalizacja: Stary Browar 10,58 wejœcie Welcome to Cracow and za Małopolska – ifranczyza Redakcja nie odpowiada treść reklam artykułów sponsorowanych | We do not take responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles. Cena zakupu jednego egzemplarza: zł brutto tel. +48 61 851 00 81 z Dziedziñca Sztuki od 10,58 zł Redakcja nie odpowiada za treść reklam i artykułów sponsorowanych.

Cena zakupu jednegolub egzemplarza: 3031-503 Cracow, 25A Lubicz St. www.cafebordo.com tel./fax +48 12 421 89 77 We do not take responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles. ul. Koœciuszki Uniesienia dla podniebienia w naj-

www.welcometopoland.net.pl

www.tuodpoczniesz.pl Tu odpoczniesz.pl

Zapraszamy przez cały rok Enjoy your stay at any time of the year Genießen Sie Ihren Aufenthalt zu jeder Zeit des Jahres

•Obozy konne •Kolonie w siodle •Spływy kajakowe •Szlaki turystyczne z GPS •Rodzinne lato •Konferencje •Imprezy •Noclegi •Horse Camps •Summer camps in the saddle •Canoeing •Hiking with GPS •Family summer •Conferences •Events •Accommodation •Ferienlager mit Pferden •Sommerferien im Sattel •Kanusport •Wandern mit GPS •Familiensommer •Konferenzen •Events Unterkunft