Welcome listopad grudzien 2009 by Andrzej Potęga

Zielone fundusze

Green Funds

Interview with Przemys³aw Gonera, President of the Council of Board Presidents of Regional Funds for Environmental Protection and Water Management, President of the Management Board of the Regional Fund for Environmental Protection and Water Management in Poznañ.

Rozmowa z Przemys³awem Goner¹, przewodnicz¹cym Konwentu Prezesów Zarz¹dów Wojewódzkich Funduszy Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej, Prezesem Zarz¹du WFOŒiGW w Poznaniu

Environmental protection has been a concern for many years – to what effect?

Do ochrony œrodowiska nawo³ujemy od lat – z-jakim skutkiem?

Education, environmental campaigns and, above all, immense spending on various ecological projects have brought noticeable changes. Water purity has improved, forest and land protection is more effective, pollutant emissions have been reduced and waste recycling is becoming part of daily practice. Proecological measures are a must. We can choose from a variety of methods that best support sustained development on the national scale.

Edukacja i-apele, a-przede wszystkim ogromne nak³ady przeznaczane na ró¿norodne przedsiêwziêcia ekologiczne przynosz¹ zauwa¿alne zmiany. Poprawia siê czystoœæ wód, lepiej chronimy ziemiê i-lasy, ograniczamy emisjê zanieczyszczeñ i-zwiêkszamy segregacjê odpadów. Dzisiaj koniecznoœæ dzia³añ proekologicznych jest oczywista. Mo¿na siê jedynie zastanawiaæ nad wyborem optymalnych metod, takich które najlepiej zapewni¹ zrównowa¿ony rozwój kraju.

Are these measures successful?

I jak to siê udaje?

At the beginning of political transformations in Poland, an effective system was implemented for financing environmental projects. It is based on the assumption that all proceeds from environmental fees and penalties have to support environmental protection. It proved to be a very effective solution which is highly praised by ecologists, scientists and the local authorities. National and regional funds for environmental protection and water management play an important role in this system, and the resulting benefits are felt mostly by the local communities. Nearly all municipal projects in the area of environmental protection are carried out with the funds' involvement.

Wielkim osi¹gniêciem pocz¹tku polskich przemian ustrojowych by³o utworzenie sprawnego i-skutecznego systemu finansowania przedsiêwziêæ ekologicznych, opartego na zasadzie, ¿e œrodki pozyskiwane z-tytu³u op³at i-kar za korzystanie z-œrodowiska musz¹ byæ przeznaczane na jego ochronê. Takie rozwi¹zanie sprawdzi³o siê w-minionych latach. Jest dobrze oceniane przez ekologów, naukowców i-co szczególnie wa¿ne samorz¹dy. To mieszkañcy gmin odnosz¹ najwiêksze korzyœci z-funkcjonowania systemu, którego wa¿nymi ogniwami s¹ Narodowy oraz wojewódzkie fundusze ochrony œrodowiska i-gospodarki wodnej. Z-ich pomoc¹ realizowane s¹ niemal wszystkie miejskie i-gminne inwestycje ekologiczne.

What type of projects are they?

Czyli jakie?

They include large projects, such as the construction of waste treatment plants, waste incineration plants and retention reservoirs, as well as smaller schemes, including the upgrading of heat systems in schools, protecting historical parks and monumental trees. Thousands of such projects are carried out each year to protect the environment and improve the living standards of the local community.

Zarówno wielkie projekty budowy oczyszczalni œcieków, spalarni odpadów czy zbiorników retencyjnych jak i-mniejsze zadania w-rodzaju modernizacji ciep³owni w-wiejskiej szkole czy ratowania zabytkowych parków i-drzew. Obok przedsiêwziêæ inwestycyjnych œrodki z-funduszy wspieraj¹ te¿ zakup sprzêtu ratowniczego dla stra¿aków oraz ró¿norodne programy edukacyjne i-badawcze. Wszystkie te zadania, wielkie i-ma³e, a-ka¿dego roku s¹ ich tysi¹ce, poprawiaj¹ stan œrodowiska oraz warunki ¿ycia mieszkañców.

EU funds play an important role in this process. Environmental funds participate in two environmental priorities of the Infrastructure and Environment Operational Program. As part of the program, projects for expanding sewer lines in Krotoszyn, Oborniki, Pleszew and Rawicz have been approved for co-funding in the Wielkopolska Region. The Regional Fund for Environmental Protection and Water Management in Poznañ is also overlooking the performance of Priority III "Natural Environment" of the Wielkopolska Regional Operational Program for 2007-2013. A total of EUR 173.8 million has been allocated to this scheme. The funds are already reaching the first beneficiaries. 2

Du¿e nadzieje na poprawê stanu œrodowiska wi¹zano ze œrodkami unijnymi. WFOŒiGW uczestnicz¹ w-realizacji dwóch priorytetów ekologicznych Programu Operacyjnego Infrastruktura i-Œrodowisko. W-Wielkopolsce, w-jego ramach zaakceptowano ju¿ do dofinansowania projekty rozbudowy sieci kanalizacyjnych w-Krotoszynie, Obornikach, Pleszewie i-Rawiczu a tak¿e na obszarze podpoznañskiej puszczy Zielonka. WFOŒiGW w-Poznaniu bierze tak¿e udzia³ w-realizacji Priorytetu III „Œrodowisko Przyrodnicze” Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. Na wsparcie przedsiêwziêæ ekologicznych przewidziano w-nim 173,8 mln euro. Œrodki trafiaj¹ ju¿ do pierwszych beneficjentów. Rozmawia³: Walerian Ignasiak

Spis treœci / Contents

ie ma co poddawaæ siê jesiennym nastrojom. W-pamiêci zachowajmy ca³kiem udany dla polskiej bran¿y turystycznej – pomimo kryzysu – letni sezon i-fakt, ¿e nasz kraj najszybciej w-ca³ej unii potrafi wykorzystywaæ przyznane nam pieni¹dze. Beneficjentami tego s¹ zw³aszcza polskie samorz¹dy. Widaæ go³ym okiem jak zmienia siê wygl¹d polskich miast i-miasteczek a-tak¿e wielu wsi. Przybywa dróg, poprawia siê infrastruktura, choæ do wyczekiwanych autostrad jeszcze daleko. Przypomnijmy, ¿e na lata 2007-2013 dostaliœmy z-Unii Europejskiej ponad 67 mld euro! Do wydania jest wiêc jeszcze sporo pieniêdzy. W-tym numerze piszemy o-tym jak samorz¹dowe w³adze radz¹ sobie z-inwestycjami, jakimi sposobami przyci¹gaj¹ do siebie ma³y i-du¿y biznes, promuj¹ swój wizerunek, i-wykorzystuj¹ takie atuty jak po³o¿enie czy turystyczn¹ atrakcyjnoœæ. Listopad obfituje równie¿ w-wiele imprez targowych. Warto wspomnieæ choæby o-uznanych targach POLEKO i-imprezie, która w-tym roku debiutuje, czyli pierwszej edycji targów dla gmin, miast i-regionów – GMINA 2009. Zapraszamy do lektury.

e should not give in to the autumn blues. Let us remember the sunny summer season which, despite a crisis, proved to be quite successful for the Polish tourist industry, and which showed that Poland leads the way in spending EU money. Most of the beneficiaries are local governments. Polish towns, cities as well as many rural areas are changing rapidly. New roads are under construction, the local infrastructure is undergoing improvement, although the long-awaited motorway network is still far from completion. In the EU's 2007-2013 budget period, more than EUR 67 billion has been allocated to Poland! A lot of that money remains to be handed out to domestic projects. In this issue, we write how the local authorities manage their investments, how they attract different types of investors, promote their image and make the most of their assets, such as a prime location and tourist attractions. November will also witness a variety of trade fairs, among them the renowned POLEKO event and the first MUNICIPALITY 2009 trade fair for towns, municipalities and regions which will make a debut this year. We hope you will enjoy reading this issue.

Editor-In-Chief

O ekologii i ochronie œrodowiska w Wielkopolsce rozmawiamy z Jolant¹ Ratajczak, Regionalnym Dyrektorem Ochrony Œrodowiska

4-5

Powiat Poznañski – zdrowo i ekologicznie Poznañ District: A Healthy And Eco-Friendly Choice

6-7 6-7

Ekologicznie o poznañskich zak³adach volkswagena Volkswagen Poznañ focuses on environmental protection

8-9 8-9

Mamy dobre rady na wszystkie odpady – rozmowa z Krzysztofem Krauze, dyrektorem Zak³adu Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu

Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A.

Marsza³ek na stra¿y jakoœci powietrza Office of the Marshal controls air quality

13 13

Ko³obrzeg to nie tylko pla¿e, jod i stateczny kurort Ko³obrzeg – More Than A Reputable Resort

14-15 14-15

BDB – lider w dystrybucji jodu i œwie¿ego powietrza

16-17

Wastrol – dobry lek na wszelkie odpady

Lokalna Grupa Dzia³ania – kreator lokalnego rozwoju

Konin „Gmin¹ Dziesiêciolecia”

Olsztyn czyli jaki pomys³ na miasto? rozmowa z prezydentem Piotrem Grzymowiczem

Wielkopolski Klaster Energii Odnawialnej – zaprasza do wspó³pracy

Zielony Toruñ

Uzdrowisko L¹dek – Niezwyk³a propozycja na firmowe zakoñczenie roku

www.welcome.com.pl Welcome to Poznañ and Wielkopolska ul. Palacza 104, 60-274 Poznañ, tel./fax +48 61 852 10 06, tel. 061 8617 000 e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Editor-in-chief: Bo¿ena Prusakowska, biuro@ welcome.com.pl Director of Marketing: Renata Pi¹tkowska-Ratajczak – mobile 600 45 32 16 Marketing managers: Ewa Stasiak – mobile 698 805 992 Translation: Agnieszka Rataj, Kacper Kozicki Associates: Adam Kaliñski, Ewa Stasiak, Lidia Wejman, Piotr Szachta, Romuald Ferens, Renata Ratajczak Correction of text: Lidia Wejman DTP & Prepress: Relex, El¿bieta Zawadzka, Maciej Sapiecha

Wydawnictwo BESSA tel./fax +48 22 877 33 71 President: El¿bieta Swatowska Vice-President: Bo¿ena Prusakowska THE PUBLISHER OF: Welcome to Warsaw 02-512 Warsaw, 20 Pu³awska St., Apt. 2 tel./fax +48 22 849 58 22 Welcome to Cracow and Ma³opolska – franczyza 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. tel./fax +48 12 421 89 77

Bo¿ena Prusakowska 3

O ekologii i ochronie œrodowiska w Wielkopolsce rozmawiamy z Jolant¹ Ratajczak – Regionalnym Dyrektorem Ochrony Œrodowiska w Poznaniu. Na bazie Wydzia³u Œrodowiska i-Rolnictwa, i-Oddzia³u Ochrony Przyrody Wielkopolskiego Urzêdu Wojewódzkiego oraz Zespo³u Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego utworzona zosta³a RDOŒ w-Poznaniu. Jaki by³ cel takiego dzia³ania? Przes³anek by³o wiele, ale podstawowym celem reformy, w-wyniku której powsta³a Generalna (GDOŒ) i-szesnaœcie regionalnych dyrekcji ochrony œrodowiska (RDOŒ) by³o uporz¹dkowanie kompetencji w-zakresie ocen oddzia³ywania na œrodowisko oraz ochrony przyrody. Jak wiadomo, niemal ka¿dy organ administracji publicznej ma przypisane pewne zadania w-tym zakresie; s¹ to zarówno zadania bezpoœrednio nadzorcze, reglamentacyjne, jak i-kontrolne. Powstanie dyrekcji ochrony œrodowiska spolaryzowa³o kompetencje dotycz¹ce procedur maj¹cych na celu ochronê zasobów œrodowiska, realizowanych w-procesach inwestycyjnych i-przedinwestycyjnych, planistycznych. Regionalny dyrektor jest organem, którego zadaniem jest przeprowadzanie lub udzia³ w-ocenach oddzia³ywania przedsiêwziêæ na œrodowisko, udzia³ w-strategicznych ocenach oddzia³ywania, tj. ocenach polityk, strategii lub programów przyjmowanych przez organy administracji, a-tak¿e ochrona i-zarz¹dzanie obszarami Natura 2000 i-innymi formami ochrony przyrody, na obszarze województwa. Jest tak¿e jedynym na terenie województwa organem w³aœciwym w-sprawach szkód w-œrodowisku podlegaj¹cych ustawie o-zapobieganiu szkodom w-œrodowisku i-ich naprawie. Jakie obecnie zadania ma do zrealizowania RDOŒ w-Poznaniu? Zdecydowana wiêkszoœæ realizowanych zadañ jest wynikiem wniosków klientów zewnêtrznych, a-wiêc równie¿ funkcj¹ aktywnoœci gospodarczej regionu. Jesteœmy zatem obecni w-procesach inwestycyjnych wielu przedsiêwziêæ o-zasiêgu lokalnym, regionalnym, a-nawet ponadregionalnym. Wœród nich nale¿y wyró¿niæ projekty dotycz¹ce infrastruktury transportowej stanowi¹ce powa¿4

ne wyzwanie w-sensie merytorycznym, a-tak¿e grupê przedsiêwziêæ realizowanych przy wspó³finansowaniu ze œrodków wspólnotowych, objêtych takimi programami jak WRPO, POIiŒ, EURO 2012. Zadania te traktujemy ze szczególn¹ uwag¹, maj¹c na uwadze rozwój regionu. W dziedzinie ochrony przyrody jesteœmy na etapie inwentaryzacji i-tworzenia planów ochrony dla obszarów Natura 2000 i-rezerwatów przyrody, co jest podstawowym narzêdziem skutecznego zarz¹dzania nimi. Obecnie prowadzimy odbiór dokumentacji planów ochrony dla trzech obszarów Natura 2000 i-piêciu rezerwatów. Zadania planistyczne z-zakresu ochrony przyrody s¹ bardzo pracoch³onne i-wymagaj¹ wysoko specjalistycznej wiedzy, st¹d wykonujemy je przy udziale ekspertów zewnêtrznych. W-ich finansowaniu nieocenion¹ pomoc stanowi udzia³ WFOŒiGW w-Poznaniu. Dziêki niej do koñca 2010 roku winniœmy przyj¹æ 19 opracowañ planistycznych dla wymienionych form ochrony przyrody. Bardzo powa¿nie jesteœmy zaanga¿owani w-budowê systemu informacji przestrzennej opartego o-standardy GIS. Opracowywana koncepcja dla projektu o-roboczej nazwie: Regionalny System Informacji o-Œrodowisku, zak³ada stworzenie bazy danych pozyskiwanych od wielu organów i-instytucji zwi¹zanych z-ochron¹ œrodowiska na obszarze województwa, w-tym tak¿e wytwarzanych przez nas samych. Baza ma stanowiæ repozytorium

danych o-stanie œrodowiska oraz o-presji na nie wynikaj¹cej z-dzia³alnoœci cz³owieka. W celu budowy platformy informacyjnej nawi¹zaliœmy wspó³pracê z-przedstawicielami UAM. Jak ocenia pani pierwszy rok dzia³alnoœci? Pierwszy rok dzia³alnoœci to przede wszystkim budowa organizacji i jej potencja³u kadrowego. Powstaliœmy z trzech komórek organizacyjnych i-sporo osób zatrudniliœmy w-tym roku, zatem pewne trudnoœci w-osi¹gniêciu pe³nej sprawnoœci s¹ oczywiste. We wrzeœniu przenieœliœmy siê do nowej siedziby, co stanowi³o du¿e wyzwanie logistyczne. Oddaliliœmy siê niestety od centrum, ale warunki pracy zdecydowanie poprawi³y siê, mo¿na nawet uznaæ, ¿e s¹ komfortowe. Po up³ywie roku mogê powiedzieæ, ¿e samo przeprowadzanie zmiany w organizacji nie odbi³o siê w-negatywny sposób na tempie pracy, czy jej jakoœci. Jesteœmy bie¿¹co oceniani przez naszych zwierzchników z GDOŒ. Po pierwszym pó³roczu byliœmy na trzeciej pozycji pod wzglêdem iloœci wydanych decyzji o œrodowiskowych uwarunkowaniach. Oceniam to w kategoriach sukcesu. Wydaliœmy kilka wa¿nych decyzji dla bardzo trudnych merytorycznie przedsiêwziêæ infrastrukturalnych. Dla nas to sukces, choæ inwestorzy, na których nak³adamy obowi¹zki mog¹ nie mieæ takiego samego zdania. Musimy jednak pamiêtaæ, ¿e naszym podstawowym klientem jest œrodowisko, o-które musimy wspólnie dbaæ. Ocena pierwszego roku winna odpowiadaæ na to, czy warto by³o przeprowadzaæ w-tak trudnym czasie reformê. Na podstawie dotychczasowych wyników naszej pracy mo¿na odpowiedzieæ zwyczajnie, ¿e tak. Rezultaty ju¿ s¹ widoczne. Plany i-przedsiêwziêcia na najbli¿sz¹ przysz³oœæ.

Strategia na najbli¿sz¹ przysz³oœæ dotyczy polityki kadrowej, tj. budowy profesjonalnego i-stabilnego zespo³u pracowników o-wysoko specjalistycznych kompetencjach w-ró¿nych dziedzinach in¿ynierii i ochrony œrodowiska, sprawnie pos³uguj¹cych siê przepisami szeroko pojêtego prawa ochrony œrodowiska i-prawa administracyjnego. Strategie tê wspomagamy programem intensywnych szkoleñ i odpowiedni¹ polityk¹ wynagradzania. Rozwój zawodowy pracowników i-czytelny system wartoœciowania stanowisk pracy jest dla mnie jednym z najwa¿niejszych priorytetów. W sprawach merytorycznych, oprócz wspomnianych ju¿ wy¿ej przedsiêwziêæ chcia³abym pochwaliæ siê opracowaniem projektu pt. „Ocena oddzia³ywania elektrowni wiatrowych na organizm ludzki w zakresie ha³asu i-infradŸwiêków”. G³ówny cel projektu to okreœlenie wp³ywu ha³asu i-infradŸwiêków emitowanych przez elektrownie wiatrowe uznawane za ekologiczne i-odnawialne Ÿród³a energii na organizm ludzki, oraz zdrowie fizyczne i-psychiczne. Nale¿y te¿ zauwa¿yæ, ¿e rozwianie w¹tpliwoœci spo³eczeñstwa dotycz¹cych negatywnego wp³ywu elektrowni wiatrowych na zdrowie i ¿ycie mieszkañców oraz okreœlenie norm dla ich lokalizacji i budowy winno skutkowaæ uzyskaniem przyzwolenia spo³ecznego, ewentualnie stanowiska neutralnego wobec realizacji takich przedsiêwziêæ. Jest to autorski pomys³ RDOŒ w-Poznaniu, który zamierzamy zrealizowaæ przy wspó³udziale NFOŒiGW oraz œrodków Unii Europejskiej w-ramach mechanizmu LIFE+. W chwili obecnej otrzymaliœmy promesê od Funduszu. Jak uk³ada siê wspó³praca z-organizacjami ekologicznymi? Przede wszystkim organizacje ekologiczne maj¹ ró¿ny poziom i-potencja³, i-ró¿ny punkt widze-

nia na relacje z-RDOŒ. Niektóre traktuj¹ kontakt z-nami jak grê wojenn¹, i-to w-przekonaniu, ¿e jest to walka do ostatniej kropli krwi. S¹ jednak na szczêœcie takie organizacje ekologiczne, z-którymi nasze relacje s¹ partnerskie, od których mo¿emy siê sporo nauczyæ, i-które w-otwarty sposób zapoznaj¹ nas ze swoim dorobkiem. Stanowi to nieocenion¹ pomoc w-prowadzonych przez nas sprawach. Pragnê dodaæ, ¿e przedstawiciele dwóch znacz¹cych organizacji ekologicznych dzia³aj¹cych w-województwie wchodz¹ w-sk³ad komisji do spraw ocen oddzia³ywania na œrodowisko stanowi¹cej organ opiniodawczo-doradczy regionalnego dyrektora. Spor¹ aktywnoœæ organizacje ekologiczne przejawiaj¹ w doniesieniach o-szkodach w-œrodowisku, zw³aszcza w-gatunkach i-siedliskach chronionych. Sprawy te s¹ z regu³y bardzo trudne proceduralnie. W-uzasadnionych przypadkach ich skutkiem jest nak³adanie na podmioty winne szkody lub zagro¿enia szkod¹ obowi¹zków przeprowadzenia dzia³añ naprawczych i-zapobiegawczych w-trybie ustawy o-zapobieganiu szkodom w-œrodowisku i-ich naprawie. Czego zatem nale¿y pani ¿yczyæ? Zale¿y mi na tym, ¿eby Regionalna Dyrekcja Ochrony Œrodowiska w-Poznaniu by³a synonimem urzêdu rzetelnego, kompetentnego i-przyjaznego dla klienta. Jednoczeœnie chcia³abym te¿, ¿eby kojarzy³a siê ze-znakomitym pracodawc¹, atrakcyjnym dla najbardziej profesjonalnej i-wymagaj¹cej kadry. Myœlê, ¿e osi¹gniêcie takiego stanu to chyba pe³nia szczêœcia, oczywiœcie tylko w-aspekcie zawodowym… Rozmawia³a: Renata Pi¹tkowska

Do zadañ regionalnego dyrektora ochrony œrodowiska nale¿y: - przeprowadzanie ocen oddzia³ywania przedsiêwziêæ na œrodowisko lub udzia³ w-tych ocenach, - udzia³ w-strategicznych ocenach oddzia³ywania na œrodowisko, - tworzenie i-likwidacja form ochrony przyrody, - ochrona i-zarz¹dzanie obszarami Natura 2000 i-innymi formami ochrony przyrody na podstawie ustawy z-16 kwietnia 2004 r. o-ochronie przyrody, - przeprowadzanie postêpowañ i-wykonywanie innych zadañ, o-których mowa w-ustawie z-13 kwietnia 2007 r. o-zapobieganiu szkodom w-œrodowisku i-ich naprawie, - wykonywanie zadañ zwi¹zanych z-udzia³em organizacji w-systemie ekozarz¹dzania i-audytu na zasadach i-w-zakresie okreœlonym w-ustawie z-12 marca 2004 r. o-krajowym systemie ekozarz¹dzania i-audytu (EMAS). Od dnia 1 wrzeœnia br. siedziba RDOŒ w Poznaniu znajduje siê przy ul. 28 Czerwca 1956 r. nr 223/229, tel. 061-831 1177, fax 061-831 1199, e-mail: sekretariat.poznan@rdos.gov.pl Godziny przyjêæ interesantów: poniedzia³ek 8:15 – 16:00, od wtorku do pi¹tku 7:45 – 15:30. Informacje o zakresie dzia³ania regionalnej dyrekcji mo¿na uzyskaæ na stronie internetowej: www.poznan.rdos.gov.pl – zapraszamy. 5

zdrowo i Health Promotion in Poznañ District This year, Poznañ District focused on initiatives promoting environmental protection and a healthy life style. The aim of those projects is to improve the local community's quality of life. The most important project carried out this year was the construction of nine sports and educational zones in the local schools. A non-refundable grant from the European Economic Area Financial Mechanism supported the development of the new facilities and the employment of qualified personnel responsible for organizing sports events. On every day of the week between June and October, sports fields brought together nearly 50,000 children who competed in soccer, basketball, volleyball, floorball and bocce. A series of integration events for families were also held to promote an active and healthy life style. The project will continue until 2010, and nearly 15,000 hours of sports activities will be organized as part of the scheme. Multi-purpose sports fields are not the only project addressed to the youngest members of the district's community. The Program for Promoting Ecology Through Education is a scheme targeted at the students and teachers of primary, middle and secondary schools. The program, initiated in 2008, aims to spread awareness about the harmful effects of human activity on the environment. It includes competitions, training courses and eco-themed meetings for students, their caretakers, local government workers and district councilors. Other eco-oriented projects include the "Program for the afforestation of the Poznañ District" and the "Asbestos elimination program" which has received many awards. As part of the first scheme, a forest park was created in Niepruszewo, mid-field trees were planted between the villages of Chyby

and Swadzim, and an "acoustic ecoscreen" was put up in Tulce. More than 2000 tons of asbestos have been neutralized in the Poznañ district since 2006 as part of the "Asbestos – an unwelcome product" program. In 2009, a new initiative was launched to co-fund the purchase and installation of heat pumps, solar collectors and to upgrade heat boilers in private households. A vaccination campaign against the HPV virus, the direct cause of cervical cancer, has been running for the second consecutive year in the Poznañ District. This year's campaign is targeted at girls born in 1996 who are registered district residents. Poznañ District was the first Polish district to have financed the campaign from own resources. This year, campaign costs will reach PLN 1,746,200 gross, of which one million will be covered from the local budget and the remaining amount will be subsidized by the municipalities of Buk, Dopiewo, Kleszczewo, Komorniki, Kostrzyn, Kórnik, Luboñ, Mosina, Pobiedziska, Puszczykowo, Rokietnica, Stêszew, Swarzêdz and Tarnowo Podgórne. The vaccination program is accompanied by an educational health campaign for girls. "All initiatives undertaken by the Poznañ District are aimed at improving the local community's quality of life and strengthening the local economy. Education plays a vital role in this process: by spreading the awareness about ecological and health issues among children and adolescents, we are raising a new, better generation," says the Governor of the Poznañ District.

Bez w¹tpienia do najwa¿niejszych projektów zrealizowanych w-tym roku przez Powiat Poznañski nale¿y zaliczyæ budowê dziewiêciu przyszkolnych stref sportowo-edukacyjnych przeznaczonych dla m³odych mieszkañców powiatu. Dziêki bezzwrotnej pomocy pochodz¹cej z-Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, mo¿liwe by³o nie tylko utworzenie nowych obiektów, ale równie¿ zatrudnienie wykwalifikowanej kadry trenerskiej, odpowiedzialnej za organizacjê zajêæ sportowych. I-tak, we wszystkie dni tygodnia od czerwca do paŸdziernika na boiskach spotka³o siê blisko 50 tys. dzieci, które rywalizowa³y w-takich dziedzinach jak pi³ka no¿na, koszykówka, siatkówka, ale tak¿e unihokej czy bocce. Nie zapomniano równie¿ o-imprezach integracyjnych dla rodzin. Ich celem by³o promowanie zdrowego i-aktywnego trybu ¿ycia. Realizacja projektu potrwa do 2010 roku, co pozwoli na przeprowadzenie blisko 15 000 godzin zajêæ sportowych. Wielofunkcyjne boiska to jednak nie jedyny projekt przeznaczony dla najm³odszych mieszkañców powiatu. Specjalnie dla uczniów i-nauczycieli szkó³ podstawowych, gimnazjalnych i-ponadgimnazjalnych przygotowano bowiem „Program Promocji Ekologii Poprzez Edukacjê”. Za³o¿eniem projektu jest zwrócenie uwagi na zagro¿enia œrodowiska naturalnego czêsto powodowane szkodliw¹ dzia³alnoœci¹ cz³owieka. Program, realizowany od 2008 roku, obj¹³ swym zakresem konkursy, szkolenia i-spotkania o-tematyce proekologicznej, dla uczniów, ich opiekunów, pracowników samorz¹dowych i-powiatowych radnych. Proekologiczny cel przyœwieca tak¿e dwóm kolejnym projektom, tj. „Programowi zwiêkszania lesistoœci Powiatu Poznañskiego” oraz wielokrotnie nagradzanemu „Programowi usuwania azbestu”. Owocem tego pierwszego jest utworzenie m.in. parku leœnego w-Niepruszewie, pasa zadrzewieñ œródpolnych pomiêdzy miejscowoœciami Chyby i-Swadzim oraz „Zielonego ekranu akustycznego” w-Tul-

Starostwo Powiatowe w Poznaniu / District Office in Poznañ, ul. Jackowskiego 18, 60-509 Poznañ, 6

ekologicznie W tym roku w-dzia³aniach powiatu poznañskiego dominowa³y inicjatywy prozdrowotne i-proekologiczne. Realizowane projekty maj¹ za zadanie poprawiæ jakoœæ ¿ycia mieszkañców regionu.

Staramy siê, by wszystkie dzia³ania, jakie podejmuje Powiat Poznañski, s³u¿y³y przede wszystkim mieszkañcom naszego terenu. Wiemy, ¿e dziêki podnoszeniu jakoœci ¿ycia mieszkaj¹cych tu osób mo¿emy zbudowaæ rejon silny gospodarczo i ekonomicznie. Jednoczeœnie mamy œwiadomoœæ tego, jak wa¿na jest edukacja najm³odszych, kszta³c¹c dzieci i-m³odzie¿, stwarzamy bowiem szansê na wychowanie pokolenia osób œwiadomych i-odpowiedzialnych – mówi Starosta Poznañski.

tel.: +48 (061) 841 05 00, fax: +48 (061) 848 05 56, www.powiat.poznan.pl

Rogalin – Ogród francuski

cach. Z-kolei dziêki sukcesywnej realizacji projektu „Azbest – produkt non grata” od 2006 roku, uda³o siê usun¹æ z-terenu powiatu poznañskiego ponad 2-tys. ton tej szkodliwej substancji. Warto wspomnieæ, ¿e w-bie¿¹cym roku podjêto tak¿e dzia³ania zmierzaj¹ce do dofinansowywania inwestycji prywatnych z zakresu zakupu i-monta¿u pomp ciep³a i-kolektorów s³onecznych oraz modernizacji kot³owni. Do najbardziej aktualnych przedsiêwziêæ Powiatu Poznañskiego nale¿y przeprowadzana drugi rok z-rzêdu akcja bezp³atnych szczepieñ przeciwko wirusowi HPV, stanowi¹cemu bezpoœredni¹ przyczynê m.in. raka szyjki macicy. W tym roku zaszczepione zostan¹ dziewczynki z-rocznika ‘96, zameldowane w-powiecie poznañskim na pobyt sta³y lub czasowy. Powiat Poznañski by³ pierwszym powiatem w-Polsce, który zdecydowa³ siê sfinansowaæ projekt wy³¹cznie ze œrodków w³asnych. Koszty programu w-roku bie¿¹cym wynosz¹ 1-746 200 z³ brutto, z-czego milion z³otych pochodzi z-bud¿etu powiatu, natomiast pozosta³a kwota z-dotacji gmin Buk, Dopiewo, Kleszczewo, Komorniki, Kostrzyn, Kórnik, Luboñ, Mosina, Pobiedziska, Puszczykowo, Rokietnica, Stêszew, Swarzêdz i-Tarnowo Podgórne. Szczepieniom towarzyszy akcja edukacyjna, dziêki której dziewczêta dowiaduj¹ siê jak mog¹ chroniæ swoje zdrowie.

Volkswagen's state-state-of-the-art plant in Poznañ has been manufacturing commercial vehicles for more than 15 years. It supplies Caddy, Caddy Maxi and Transporter T5 GP vans for the global market.

Volkswagen Poznañ focuses on environmental protection

In Poland, Volkswagen operates three sites: the construction plant in Poznañ-Antoninek, a-foundry in Wilga, a-Logistic Center, the External Production Department, the Suppliers' Park and the Special Construction Department in Swarzêdz. All plants have implemented advanced solutions that meet stringent environmental protection standards. An environmentally-friendly vehicle features structural solutions and materials that exert a-minimal impact on the environment. In the future, all motor vehicles and their components will be recycled, therefore, designers aim to introduce materials which will be easy to re-process. The vehicle production process comprises three main stages. They are: construction of the car body, painting and assembly. In Volkswagen, environmentally-friendly solutions have been introduced at every stage of the process. The structural department resorts to a-low-emission technology for joining body parts as well as waste-less methods of soundproofing closed compartments. The painting shop saves water by applying a-cascade body rinsing system. Heat generated by the painting process is recovered and used in production. The assembly department also relies on low-emission technology to connect various components. Environmentally-friendly solutions have been implemented in the foundry to manufacture sand cores, melt and cast aluminum and process the resulting products mechanically. Cores are manufactured with the use of the Warm Box and Cold Box technologies, and the plant is currently testing non-organic substances. Casts are sealed in a-proofing line equipped with a-water recovery system for waste-less production. The production process is regularly optimized to minimize its environmental impact. Volkswagen

Poznañ has implemented an Environmental Management System compliant with the ISO 14001 standard. It is based on the company's environmental policy which is observed by the crew in all divisions. As part of the system, all processes are monitored to ensure that the plant does not exert an uncontrolled, negative impact on the environment. Owing to the crew's involvement, Volkswagen Poznañ has been classified as an environmentally-friendly plant. The company's ecological policies are not limited to production, but they also affect the local community. Volkswagen Poznañ supports local initiatives, district festivals, it organizes competitions and campaigns raising the local community's awareness about environmental issues. As a-responsible employer, Volkswagen Poznañ promotes eco-friendly driving habits among its employees. It organizes Caddy Rally events for its crew and their families. During those meetings, employees test Volkswagen products and participate in competitions disseminating knowledge about environmental protection. Volkswagen Poznañ supported the World Climate Conference held in Poznañ in December 2008. The Ministry of the Environment was provided with access to a-fleet of 20 Caddy Maxi vehicles powered with natural gas. The trucks, each seating 8-passengers and featuring a-spacious trunk, were a-highly effective means of transport for Climate Conference participants. The future of the natural environment is in our hands. By implementing eco-friendly production processes and organizing awareness-rising campaigns, Volkswagen Poznañ actively contributes to the protection of natural resources.

Wystawa samochodów w-ambasadzie Niemiec w-Warszawie, podczas konferencji „Moderne Umwelttechnologie Made In Germany”, paŸdziernik 2009 Caddy Eco Fuel – samochód z-napêdem na gaz ziemny (CNG), produkowany od 2006 roku. Dostêpny w-wersji Life, Furgon oraz Kombi. Wyposa¿ony w-4-butle montowane w-tylnej czêœci podwozia samochodu. Oprócz tego wyposa¿ony w-rezerwowy bak na benzynê o-pojemnoœci 14 l. Butle o-pojemnoœci ³¹cznej 31 m3 pozwalaj¹ wraz z-zapasowym zbiornikiem na benzynê na przejechanie ok. 550 km.

Volkswagen Poznañ Sp. z o.o. ul. Warszawska 349, Poznañ, tel. 061 876 17 81, fax 061 876 14 73

www.volkswagen-poznan.pl

Volkswagen Poznañ to nowoczesna, samodzielna fabryka samochodów u¿ytkowych, obecna w-Polsce od ponad 15 lat. Produkowane s¹ w-niej samochody dostawcze Caddy oraz Caddy Maxi oraz Transporter T5 GP na potrzeby rynków samochodowych ca³ego œwia-

Ekologicznie o-poznañskich zak³adach Volkswagena Dzia³alnoœæ firmy zlokalizowana jest w-trzech miejscach. W-Poznaniu – Antoninku mieœci siê dzia³ budowy karoserii, na Wildzie – Odlewnia a-w-Swarzêdzu Centrum Logistyczne, Produkcja Zewnêtrzna, Park Dostawców i-Zak³ad Zabudów Specjalnych. Wszystkie zak³ady oprócz nowoczesnych technologii produkcyjnych, wprowadzi³y równie¿ zaawansowane rozwi¹zania wspieraj¹ce ochronê œrodowiska. O-produkcie przyjaznym œrodowisku mo¿na mówiæ tylko wówczas, jeœli zarówno jego konstrukcja, jak i-proces, w-którym powstaje w-jak najmniejszym stopniu obci¹¿a œrodowisko. Przyjazny œrodowisku samochód to nie tylko odpowiedni napêd, ale równie¿ materia³, z-którego jest zbudowany. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e ka¿dy pojazd stanie siê w-przysz³oœci odpadem. Podobnie jest z-produkcj¹ czêœci do samochodów, np. odlewów. Celem konstruktorów jest zastosowanie takich materia³ów, które po wycofaniu produktów z-u¿ytkowania bêd¹ nadawa³y siê do recyklingu. Równoczeœnie z-tworzeniem nowego produktu jest opracowywany proces technologiczny, dziêki któremu bêdzie on móg³ powstaæ. Produkcja samochodów sk³ada siê z-trzech podstawowych etapów: budowa karoserii, lakierowanie i-monta¿. Na ka¿dym z-tych etapów zastosowane zosta³y najlepsze mo¿liwe proekologiczne rozwi¹zania. Dzia³ budowy karoserii charakteryzuj¹ niskoemisyjne technologie ³¹czenia elementów oraz bezodpadowe metody wyg³uszenia przestrzeni zamkniêtych.

Proces lakierowania powierzchni odbywa siê w-kilku etapach zorientowanych na racjonalne korzystanie z-zasobów naturalnych. Stosuje siê m. in. kaskadowe p³ukania karoserii, co powoduje oszczêdnoœæ wody. Ciep³o wytwarzane w-procesie lakierowania jest zawracane i ponownie wykorzystywane w-produkcji. W-procesie monta¿u stosuje siê równie¿ bezemisyjne metody ³¹czenia elementów. Nowoczesne, przyjazne œrodowisku rozwi¹zania dotycz¹ tak¿e technologii produkcji odlewów, która obejmuje procesy wytwarzania rdzeni piaskowych, topienia i-odlewania z-aluminium oraz obróbkê mechaniczn¹. Przy wytwarzaniu rdzeni stosuje siê technologiê Warm Box i-Cold Box, prowadzone s¹ obecnie próby na bazie substancji nieorganicznych. Do uszczelniania odlewów wykorzystuje siê liniê impregnacji, która posiada system odzysku wody, pozwalaj¹cy na produkcjê bezœciekow¹. Proces produkcyjny ulega ci¹g³ym zmianom. Ich celem jest optymalizacja produkcji, zmierzaj¹ca do minimalizacji oddzia³ywania na œrodowisko. Motorem napêdowym tego procesu jest wdro¿ony we wszystkich zak³adach Volkswagen Poznañ System Zarz¹dzania Œrodowiskowego wed³ug normy ISO 14001. Opiera siê on na polityce œrodowiskowej przedsiêbiorstwa, która zosta³a zatwierdzona przez Zarz¹d oraz do stosowania, której jest zobowi¹zana ca³a za³oga zak³adu. Elementem sk³adowym Systemu Zarz¹dzania Œrodowiskowego jest monitoring, który daje pewnoœæ, ¿e nie wystêpuje niekontrolowane,

negatywne oddzia³ywanie na otoczenie. Sta³y nadzór procesu produkcyjnego oraz du¿e zaanga¿owanie za³ogi Volkswagen Poznañ sprawiaj¹, ¿e zak³ady s¹ zaliczane do instalacji przyjaznych œrodowisku. Dzia³ania na rzecz ochrony œrodowiska nie dotycz¹ tylko procesu produkcyjnego, ale tak¿e najbli¿szego s¹siedztwa fabryki. Poprzez wsparcie lokalnych inicjatyw, takich jak festyny osiedlowe firma prowadzi konkursy i-kampanie informacyjne o-tematyce ekologicznej. Volkswagen Poznañ jako odpowiedzialny pracodawca propaguje wœród pracowników fabryki ekologiczny styl jazdy, organizuj¹c konkursy ekodrivingu przy okazji rajdów „Caddy Rally”. S¹ to spotkania, podczas których pracownicy wraz z-rodzinami maj¹ okazjê testowaæ produkty firmy, braæ udzia³ w-konkursach ekologicznych, dziêki którym wzrasta œwiadomoœæ ekologiczna i-uwra¿liwienie na tematykê ochrony œrodowiska. Jednym z-wiêkszych wyzwañ by³o wsparcie Œwiatowej Konferencji Klimatycznej w-Poznaniu w-grudniu 2008 roku. Udostêpniono wówczas Ministerstwu Œrodowiska flotê dwudziestu samochodów Caddy Maxi z-napêdem na gaz ziemny. Samochody z-„eko-paliwem” dziêki takim walorom jak 8 miejsc siedz¹cych oraz przestronny baga¿nik doskonale spe³ni³y swoje zadanie jako wsparcie dla goœci Konferencji Klimatycznej. Wszyscy powinniœmy byæ œwiadomi, ¿e kondycja œrodowiska zale¿y od ka¿dego z-nas. Dlatego te¿ fabryka Volkswagen Poznañ poprzez przyjazne œrodowisku procesy produkcyjne oraz proekologiczne

Konferencja Klimatyczna w-Poznaniu, grudzieñ 2008 Caddy Maxi Eco Fuel – D³u¿sza o-47 cm wersja Caddy, dostêpna w-wersji na gaz ziemny (CNG). Produkowany od 2009 roku, wyposa¿ony w-5-butli montowanych pod podwoziem. Butle o-pojemnoœci ³¹cznej 39 m3 wraz z-zapasowym zbiornikiem na benzynê pozwalaj¹ pokonaæ trasê ok. 620 km.

Mamy dobre rady na wszystkie odpady

ZZO pozostaje w-zgodzie z-has³em edukacyjnym: „Dobre rady na wszystkie odpady”. Dzia³acie w-ró¿nych obszarach gospodarki odpadami. Naszym zadaniem jest prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami. Dok³adamy wszelkich starañ, aby by³a ona zarazem przyjazna œrodowisku i-nie stwarza³a zagro¿enia dla zdrowia mieszkañców. Odpady pochodz¹ce od mieszkañców, poprzez specjalistyczne firmy trafiaj¹ na sk³adowisko w-Suchym Lesie. Zarz¹dzamy nim i-dbamy o-jego prawid³ow¹, proekologiczn¹ eksploatacjê. Na terenie sk³adowiska dzia³aj¹: elektrociep³ownia biogazowa wyposa¿ona w-instalacjê do unieszkodliwiania biogazu i-wytwarzania energii i-oczyszczalnia odcieków. Jest te¿ plac, na którym rozdrabniane s¹ odpady wielkogabarytowe. „Zintegrowany system zbiórki odpadów niebezpiecznych i-problemowych na terenie miasta Poznania”, opracowany przez nas i-wdro¿ony, pozwala skutecznie uporaæ siê z-odpadami problemowymi powstaj¹cymi w-gospodarstwach domowych poznaniaków. Uzyska³ on wyró¿nienie na Ogólnopolskim Konkursie „Ekolaury” w-roku 2009. Poznaniakom nie trzeba ju¿ t³umaczyæ, co to jest Gratowóz, wiedz¹, gdzie mieœci siê Gratowisko. Dziêki staraniom zak³adu, z-ka¿dym rokiem roœnie ich przekonanie do segregacji odpadów. Rzeczywiœcie, Gratowóz i-Gratowisko s¹ ju¿ dobrze znane poznaniakom. Oddaj¹ do nich odpady, których – ze wzglêdu na wielkoœæ czy szkodliwoœæ dla

Rozmowa z Krzysztofem Krauze, dyrektorem Zak³adu Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu.

œrodowiska – nie wolno wrzucaæ do przydomowych œmietników. Nale¿¹ do nich: zu¿yty sprzêt elektryczny i-elektroniczny, przeterminowane leki, zu¿yte baterie, akumulatory, odpady zawieraj¹ce rtêæ, skoszona trawa, gruz, odpady wielkogabarytowe. Iloœæ odpadów problemowych zbieranych dziêki Gratowisku w-roku 2008 zwiêkszy³a siê kilkukrotnie w-stosunku do roku 2007. Ka¿dy zainteresowany bez problemu odszuka miejsce postoju Gratowozu, przede wszystkim dziêki dobrej informacji, ulotkom czy interaktywnej mapie dostêpnej w-Internecie. Gratowisko jest natomiast Stacjonarnym Punktem Gromadzenia Odpadów Problemowych, zlokalizowanym przy ulicy 28 Czerwca 1956, który w-czerwcu tego roku by³ wizytowany przez specjalistów z-ca³ej Wielkopolski. Drugi taki punkt dzia³a na terenie sk³adowiska w-Suchym Lesie. Takie i-inne dzia³ania ZZO znacznie zmniejszy³y w-strumieniu odpadów komunalnych iloœæ tych niebezpiecznych. Doœæ powiedzieæ, i¿ w-ci¹gu trzech lat zebraliœmy ich ponad 140 ton. Z-powodzeniem inspirujemy do wielorakich zachowañ proekologicznych. Coraz

wiêcej osób przynosi do aptek przeterminowane lekizebraliœmy ich w-2008 roku 10 ton, oddaje baterie, których zebraliœmy 18 ton, zu¿yty sprzêt agd i-rtv, a-na zakupy idzie z-torbami wielokrotnego u¿ytku. W-ten sposób przyczyniamy siê do poprawy stanu œrodowiska Poznania. Wielk¹ wagê przyk³ada Pan do edukacji poznaniaków, w-ró¿nych miejscach i-œrodowiskach. Pierwsi stworzyliœmy na stronie internetowej s³ownik odpadów, interaktywn¹ mapê Poznania. Zachêcamy do w³aœciwego pozbywania siê odpadów na dziesi¹tki sposobów. By³y billboardy, city light’y, reklamy na tramwajach, zapraszamy do udzia³u w-konkursach, organizujemy konferencje i-drzwi otwarte na Sk³adowisku. Mamy interesuj¹c¹ ofertê dla przedszkoli, szkó³, miêdzy innymi filmy animowane z-Felkiem Flaszk¹ i-Bratem Petem. Na terenie sk³adowiska odpadów w-Suchym Lesie powsta³a œcie¿ka edukacyjna, na niej odbywaj¹ siê liczne i-ró¿nego rodzaju zajêcia. Jest i-ogródek ekologiczny z-placem zabaw dla najm³odszych. We wrzeœniu uruchomiliœmy Laboratorium Energii Odnawialnej, wyposa¿one w-wiatraki o-osi poziomej i-pionowej, ogniwa fotowoltaiczne, monokrystaliczne i-polikrystaliczne. Studenci i-uczniowie maj¹ tu mo¿liwoœæ zapoznania siê z-tematyk¹ odnawialnych Ÿróde³ energii, przeprowadzania ciekawych doœwiadczeñ. Nasze dzia³ania maj¹ na celu propagowanie proekologicznych postaw i-poprawê stanu œrodowiska w-aglomeracji poznañskiej.

Zak³ad Zagospodarowania Odpadów w-Poznaniu otrzyma³ tytu³ Lidera Polskiej Ekologii za „Kompleksow¹ gospodarkê odpadami – dzia³ania minimalizuj¹ce negatywny wp³yw na œrodowisko przyrodnicze w-aglomeracji poznañskiej”.

ENERGETYKA CIEPLNA OPOLSZCZYZNY SA was incorporated on 1-July 1998 following the transformation of Wojewódzkie Przedsiêbiorstwo Energetyki Cieplnej (Regional Heat Energy Company) in Opole, a-heat supplier on the regional market since 1974 (formerly Miejskie Przedsiêbiorstwo Energetyki Cieplnej – Municipal Heat Energy Company – operating since 1969). We deploy the most advanced, cost-efficient and environmentally-friendly solutions to supply heat and electricity on the local market. Since the beginning of the 1990s, the company has been upgrading municipal heat supply systems to limit the consumption of natural resources and water, reduce emissions and ambient air pollution, lower the volume of produced waste and noise emissions in urban areas. OUR MISSION STATEMENT IS „HEAT FOR EVERYONE” We anticipate the needs of our existing and future customers. We provide high-quality heat supply and consulting services to ensure that every customer's individual requirements are fully met. ECO SA's mission is to deliver an optimal level of service that is fully consistent with the customers' needs and requirements. This goal is achieved with the involvement of comprehensive solutions relying on safe and ecological technologies. Two key principles underscore our operations: to provide heat supply services of the highest quality and to ensure the well-being of our customers, employees and the natural environment. We continue to improve our services and internal processes in line with the Integrated Management System compliant with PN-EN ISO 9001, PN-EN ISO 14001 and PN-N 18001 standards and OHSAS 18001 guidelines. ECO SA is one of the most dynamically developing heat suppliers in Poland. Our stable performance results enable the company to implement various upgrading schemes in the operated heat supply systems and expand to new markets.

ENERGETYKA CIEPLNA OPOLSZCZYZNY SA powsta³a 1-lipca 1998 roku w-wyniku przekszta³cenia Wojewódzkiego Przedsiêbiorstwa Energetyki Cieplnej w-Opolu, funkcjonuj¹cego na rynku ciep³owniczym od 1974 roku (wczeœniej, od 1969 roku Miejskie Przedsiêbiorstwo Energetyki Cieplnej). Dostarczamy energiê ciepln¹ i-elektryczn¹, bazuj¹c na najnowoczeœniejszych rozwi¹zaniach ekonomicznych, bezpiecznych i-ekologicznych. Od pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych konsekwentnie realizujemy programy modernizacyjne miejskich systemów ciep³owniczych, których efektem jest ograniczenie zu¿ycia zasobów naturalnych paliw i-wody, olbrzymia redukcja emisji i-stê¿eñ zanieczyszczeñ powietrza, zmniejszenie iloœci wytwarzanych odpadów, jak i-uci¹¿liwoœci akustycznej w-miastach. NASZA MISJA TO: „CIEP£O DLA WSZYSTKICH” Przewidujemy i-dostosowujemy siê do potrzeb i-oczekiwañ wszystkich obecnych, a-tak¿e przysz³ych klientów oraz œwiadczymy wysokiej jakoœci us³ugi ciep³ownicze i-fachowe doradztwo, zapewniaj¹c ka¿demu Klientowi rozwi¹zanie dla niego najkorzystniejsze. Podstaw¹ funkcjonowania ECO SA jest realizacja us³ug zgodnych z-oczekiwaniami Klientów oraz spe³niaj¹cych ich potrzeby. Zamierzenie to osi¹gamy poprzez dostarczanie kompleksowych us³ug ciep³owniczych z-wykorzystaniem bezpiecznych i-ekologicznych technologii. Naszym dzia³aniom przyœwiecaj¹ dwie nadrzêdne wartoœci: najwy¿sza jakoœæ œwiadczonych us³ug, a-tak¿e troska o-Klienta, pracowników i-œrodowisko naturalne. Œwiadczenie us³ug na najwy¿szym poziomie oraz usprawnianie procesów wewnêtrznych realizujemy w-oparciu o-Zintegrowany System Zarz¹dzania zgodny z-normami PN-EN ISO 9001, PN-EN ISO 14001, PN-N 18001 oraz specyfikacj¹ OHSAS 18001. ECO nale¿y do najlepiej rozwijaj¹cych siê firm ciep³owniczych w-Polsce. Osi¹gamy stabilne wyniki ekonomiczno-finansowe, które pozwalaj¹ na realizacjê licznych programów modernizacyjnych w-obs³ugiwanych systemach ciep³owniczych oraz na inwestowanie w-nowe rynki.

www.ecosa.pl

OFFICE OF THE MARSHAL CONTROLS AIR QUALITY

MARSZA£EK NA STRA¯Y JAKOŒCI POWIETRZA

In the past decade, air quality management has taken on a new significance in the face of global warming and climate change. The causes and consequences of those phenomena are studied in detail, and new preventive methods are being engineered. The problem of local emission is overshadowed by the public debate on the dangers posed by greenhouse gases. This issue receives much less attention, while it is local emission that directly affects our health and well-being. Air quality protection programs are launched to monitor this problem and suggest effective remedy schemes in line with the provisions of art. 91 of the Environmental Protection Law. Programs are on the basis of air quality reports developed by regional environment protection inspectors. The allowable emission levels of PM10 suspended dust particles and benzo-alpha-pyrene are exceeded not only in the Pomorskie Voivodeship, but also on the national scale. Their adverse impact on human health, in particular the upper respiratory tract, has been widely discussed in scientific publications. The harmfulness of increased air pollution levels is a very broad topic which would require a separate article. The main sources of the above pollutants are household heating systems involving low efficiency coal-and wood-fired boilers. Burning household waste in the boilers is separate but also very important problem. The main goal of air protection programs developed by the regional Office of the Marshal is to introduce local restrictions and reduce pollution emissions. The draft program developed by the regional Office of the Marshal is forwarded for approval to the governors of districts where exceeded pollution levels have been reported. The document then undergoes public consultation. The regional parliament approves the program by way of a resolution which constitutes an act of local law. The Pomorskie Voivodeship has implemented five air protection programs for the following areas: the Tricity urban area, kartuskokoœcierska, kwidzyñsko-tczewska, pucko-wejherowska and the city of S³upsk. All programs are available for viewing in the public register of documents on environmental protection and in the Public Information Bulletin (BIP) section of the website of the Office of the Marshal of the Pomorskie Voivodeship. Remedy schemes introduce various measures for reducing pollutant emissions from household sources. Various actions are proposed, such as the expansion of municipal heating systems, the replacement of outdated boilers of low efficiency and the introduction of effective insulation solutions to minimize heat loss. The Office of the Marshal develops action plans which support the development of effective air protection policy in the region. The absence of law enforcement instruments poses a serious obstacle to the implementation of remedy programs. We will not be able to meet the ambitious goals set for air quality standards without the relevant legislative changes. Magdalena Haas Division of Ecological Policy Department of Environment, Agriculture and Natural Resources

Ochrona powietrza nabra³a w-ostatnim dziesiêcioleciu ogromnego znaczenia, w-szczególnoœci w-kontekœcie emisji gazów cieplarnianych i-zmian klimatycznych. Wiele uwagi poœwiêca siê zarówno przyczynom i-skutkom tego zjawiska, jak i-sposobom jego ograniczania. W cieniu dyskusji o-emisji gazów cieplarnianych pozostaje natomiast emisja lokalna. Problemowi temu poœwiêca siê nieproporcjonalnie mniejsz¹ uwagê, podczas gdy to w³aœnie emisja lokalna ma bezpoœredni wp³yw na nasze zdrowie. Istotnym narzêdziem do walki z-emisj¹ lokaln¹ s¹ programy naprawcze – programy ochrony powietrza. Obowi¹zek ich tworzenia wynika z-art. 91 ustawy Prawo ochrony œrodowiska, na podstawie ocen jakoœci powietrza sporz¹dzanych przez wojewódzkich inspektorów ochrony œrodowiska. Zasadniczym problemem jakoœci powietrza nie tylko w-województwie pomorskim, ale w-ca³ym kraju, s¹ przekroczone wartoœci dopuszczalne emisji py³u zawieszonego PM10 i-wartoœci docelowe emisji benzo[á]pirenu. Ich negatywny wp³yw na zdrowie ludzkie, szczególnie na górne drogi oddechowe zosta³ opisany w-wielu naukowych publikacjach. Szkodliwoœci ponadnormatywnych wartoœci tych parametrów nale¿a³oby poœwiêciæ osobny artyku³. Podstawowym Ÿród³em wy¿ej opisanych zanieczyszczeñ jest emisja komunalno-bytowa spowodowana ogrzewaniem gospodarstw domowych niskosprawnymi piecami na wêgiel lub drewno. Spalanie w-tych piecach domowych œmieci jest problemem osobnym, ale równie wa¿nym. Programy ochrony powietrza opracowywane przez marsza³ków maj¹ za zadanie stworzyæ lokalne ograniczenia, pozwalaj¹ce zmniejszyæ emisjê zanieczyszczeñ. Projekt takiego programu, opracowany przez marsza³ka województwa, przekazywany jest do opiniowania starostom w³aœciwym dla stref, w-których odnotowano przekroczenia a-nastêpnie poddawany jest konsultacjom spo³ecznym. Ostatecznie sejmik województwa przyjmuje program ochrony powietrza w-drodze uchwa³y, stanowi¹cej akt prawa miejscowego. W województwie pomorskim obowi¹zuje piêæ programów ochrony powietrza dla stref: aglomeracja trójmiejska, kartusko-koœcierskiej, kwidzyñsko-tczewskiej, pucko-wejherowskiej i-miasta S³upsk. Wszystkie programy dostêpne s¹ w-publicznym wykazie danych o-dokumentach zawieraj¹cych informacje o-ochronie œrodowiska oraz w-zak³adce BIP na stronie internetowej Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Pomorskiego. Programy naprawcze okreœlaj¹ dzia³ania, które maj¹ wp³yw na ograniczanie emisji komunalno-bytowej, wskazuj¹c na przyk³ad potrzebê rozbudowy miejskich systemów ciep³owniczych, wymiany kot³ów na niskoemisyjne lub termomodernizacji. Staramy siê tworzyæ dokumenty o-charakterze action plans, pozwalaj¹ce kreowaæ politykê ochrony powietrza w-regionie. Jednak brak prawnych instrumentów egzekwowania wdra¿ania dzia³añ naprawczych znacznie utrudnia zarz¹dzanie jakoœci¹ powietrza. Nie zrealizujemy ambitnych za³o¿eñ przywrócenia standardów jakoœci powietrza bez odpowiednich zmian ustawowych. Magdalena Haas Referat Polityki Ekologicznej Departament Œrodowiska, Rolnictwa i-Zasobów Naturalnych

Urz¹d Marsza³kowski Województwa Pomorskiego / Office of the Marshal of Pomorskie Voivodeship ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdañsk, tel.: 0-58 3268 796, e-mail: m.haas@woj-pomorskie.pl www.woj-pomorskie.pl

o³obrzeg has recently revamped its image. It no longer wants to be perceived only as a-reputable resort for respectable guests. Although its therapeutic microclimate will remain one of the city's greatest assets, Ko³obrzeg is turning into a-dynamic and modern center of recreation. Numerous outdoor events, concerts, new sports facilities, cafes, pubs and restaurants make Ko³obrzeg a-place that throbs with life not only in the summer season. New developer projects and a boom on the local construction market have provided the city with a new appeal. High-standard hotels, boarding houses and spa centers are gradually restoring Ko³obrzeg's fame of a world-class resort. Plenty remains to be done to make Ko³obrzeg a less sleepy destination outside the holiday season, although many visitors enjoy the peace and quiet it offers in the fall and winter. A football stadium is currently under construction, and if the project is completed on schedule, the Ko³obrzeg facility could host some of the teams during the EURO 2012 event. The stadium will comply with Polish Football Union's requirements for international games. It will feature two canopied stands for more than 3000 spectators. Ko³obrzeg has the mildest climate in all of Poland. Winters are short with low snowfall, while summers have a higher number of sunny days. Ko³obrzeg's spas, numerous therapeutic mud and brine bath treatments attract thousands of visitors each year. Every year, new recreational and entertainment facilities are built to increase the city's popularity. Most spas are situated in a park district, only 100 m away from the beach. Although the local beaches are tightly packed with tourist in high season, visitors will find more serene locations in the surrounding areas. Tourists can select from a variety of night-time entertainment options in numerous bars, pubs and restaurants. Ko³obrzeg is also a great place to shop, and visitors will find reasonably priced outlets serving home-made food. Prices tend to be high at peak season, but they are still affordable due to growing competition. Owing to Ko³obrzeg's geographic location, the area attracts many German and Scandinavian tourists, especially in the fall. Ko³obrzeg has a solution for all those who crave a highquality vacation at any time of the year.

Ko³obr

More Than A Reputable Resort

Must – see sites in Ko³obrzeg:  Holy Assumption of the Virgin Mary Basilica, Katedralna St.  Brunszwickich Palace, Armii Krajowej St.  Medieval tenement house, E. Gierczak St.  City Hall, Armii Krajowej St.  Bagienna Fortress (presently the Yacht Marina)  Solna Fortress (Ba³tycka St.)  Szaniec Kamienny fortress  Marriage to the Sea monument, J. Szymañski Boulevard  Polish Arms Museum – 13 Armii Krajowej St., collection of measuring instruments, "History of Ko³obrzeg" – 5 E. Gierczak St., "History of Polish Arms"  Boat cruises: Ark – Charter, Ko³obrzeska ¯egluga Pasa¿erska  Military Attractions Center, Koszaliñska St.

Please inquire with Tourist Information centers for more information on Ko³obrzeg and the local attractions:  pl. Ratuszowy 2/1, 78-100 Ko³obrzeg, tel. + 48 94 35 472 20, e-mail:it@cp.kolobrzeg.pl  ul. Dworcowa 1, 78-100 Ko³obrzeg, tel./fax + 48 94 35 279 3

www.kolobrzeg.pl

rzeg

– to nie tylko pla¿e, jod i-stateczny kurort…

Odwiedzaj¹c Ko³obrzeg zobaczyæ trzeba koniecznie:  Bazylika p. w. Wniebowziêcia NMP, ul. Katedralna

o³obrzeg w-ostatnim czasie bardzo zmieni³ swój wizerunek. Nie chce byæ ju¿ postrzegany tylko jako stateczne uzdrowisko dla kuracjuszy. Choæ nie zamierza rezygnowaæ z-podkreœlania leczniczych walorów wystêpuj¹cego tu „mikroklimatu”, to jednak obraz miasta staje siê coraz bardziej dynamiczny i-nowoczesny. Liczne imprezy plenerowe, koncerty, coraz to nowe obiekty w-tym sportowe, kawiarenki, puby i-restauracje sprawiaj¹, ¿e Ko³obrzeg zaczyna têtniæ ¿yciem nie tylko podczas lata. Miasto zmieni³o siê ostatnio niebywale. Wy³adnia³o dziêki nowym inwestycjom i-budowlanemu boomowi. Powoli zaczyna przeistaczaæ siê w-kurort z-prawdziwego zdarzenia, nawi¹zuj¹c tym samym do swej chlubnej historii. Co istotne dziêki nowym hotelom, pensjonatom, czy oœrodkom Spa o-wysokim standardzie, Ko³obrzeg jest atrakcyjny tak¿e po sezonie co skwapliwie stara siê wykorzystywaæ. Nie ukrywajmy, ¿e do zrobienia jest jeszcze sporo by jesieñ i-zima w-uzdrowisku by³y mniej senne ni¿ do tej pory, choæ wielu kuracjuszom to posezonowe spowolnienie bardzo odpowiada. Warto wspomnieæ o-jeszcze jednej wa¿nej inwestycji jak¹ jest budowa nowego stadionu pi³karskiego wraz z-zapleczem. Niewykluczone, ¿e jeœli przedsiêwziêcie pójdzie zgodnie z-planem, to ko³obrzeski kompleks ma spore szanse staæ siê centrum pobytowym dla którejœ z-dru¿yn podczas EURO 2012. Obiekt ma spe³niaæ wymogi PZPN dotycz¹ce organizacji meczów miêdzynarodowych, bêdzie mia³ dwie zadaszone trybuny mog¹ce pomieœciæ ponad 3-tys. widzów. Lokalizacja Ko³obrzegu sprawia, ¿e wystêpuje tu naj³agodniejszy klimat w-Polsce. Zimy s¹ doœæ krótkie z-ma³ymi opadami œniegu, lato zaœ cieszy spor¹ liczb¹ s³onecznych dni. Atuty Ko³obrzegu to tradycyjnie, wspania³y mikroklimat, cenne borowiny i-solanki, oraz œwietnie wyposa¿ona baza zabiegowa. Co roku miasto wzbogaca siê o-nowe inwestycje s³u¿¹ce spêdzaniu wolnego czasu, i-sprzyjaj¹ce bardziej aktywnemu wypoczynkowi. Praktycznie ca³a ko³obrzeska baza uzdrowiskowo-wypoczynkowa znajduje siê ok. 100 metrów od morza w-piêknym parku, który sam w-sobie stanowi nie lada atrakcjê. Miejsca i-spokoju na tutejszych pla¿ach czasem w-sezonie mo¿e zabrakn¹æ, ale w-okolicach miasta bywa ju¿ o-wiele luŸniej. Konserwatywni kuracjusze-a takich nigdy nie zabraknie – którzy ceni¹ sobie w-uzdrowisku to co stanowi jego istotê, w-Ko³obrzegu zawsze poczuj¹ siê jak u-siebie. Po zabiegach, w-mieœcie jest zawsze dok¹d siê wybraæ. Sklepów, kawiarni, restauracji i-pubów nie brakuje. S¹ lokale drogie i-tanie a-niektóre jak domowe sto³ówki nawet bardzo tanie. Rzecz jasna w-sezonie ceny szybuj¹ w-górê, ale coraz wiêksza konkurencja sprawia, ¿e ich windowanie przestaje siê op³acaæ. W-Ko³obrzegu zw³aszcza po sezonie czasem czêœciej mo¿na us³yszeæ jêzyk niemiecki czy któryœ z-jêzyków skandynawskich. Po³o¿enie miasta sprawia, ¿e zagranicznych turystów nigdy tu nie brakuje. Tak wiêc jeœli chcesz dobrze wypocz¹æ – choæby teraz – jedŸ do KO£OBRZEGU. A. Kaliñski

 Pa³ac Brunszwickich, ul. A. Krajowej  Kamieniczka œredniowieczna, ul. p. por. E. Gierczak  Ratusz, ul. A. Krajowej  Reduta Bagienna (obecnie Port Jachtowy)  Reduta Solna (ul. Ba³tycka)  Szaniec Kamienny  Pomnik Zaœlubin z-Morzem, Bulwar J. Szymañskiego  Muzeum Orê¿a Polskiego – ul. A. Krajowej 13, zbiory metrologiczne, „Dzieje Ko³obrzegu” – ul. p. por. E. Gierczak 5, „Dzieje Orê¿a Polskiego”  Rejsy statkami: „Ark – Charter”, Ko³obrzeska ¯egluga Pasa¿erska  Centrum Atrakcji Wojskowych, ul. Koszaliñska

Wiêcej informacji o-mieœcie Ko³obrzeg i-mo¿liwoœciach spêdzenia wolnego czasu znajdziesz w-punktach informacji turystycznej: 39, e-mail:turystyka@home.pl  ul. Morska 2, ul. 78-100 Ko³obrzeg, tel./fax + 48 94 35 208 55, e-mail:itport@cp.kolobrzeg.pl

www.kolobrzeg.turystyka.pl

LIDER W DYSTRYBUCJ

eczniczy wp³yw tê¿ni solankowych znany jest ju¿ od ponad 180 lat. Naturalny solankowy aerozol pomaga leczyæ nie¿yt górnych dróg oddechowych, nawracaj¹ce zapalenie oskrzeli, niedoczynnoœæ tarczycy, nerwice i-wiele innych schorzeñ. Wiadomo te¿, ¿e wizyty w-tê¿ni, lub tylko przebywanie w-jej okolicy, pomagaj¹ ³agodziæ stres, regeneruj¹ nasze si³y witalne, wzmacniaj¹ naturaln¹ odpornoœæ organizmu. Powstaj¹cy w-naturalny sposób solankowy aerozol tworzy zdrowotny mikroklimat, bogaty g³ównie w-jod, ale tak¿e w-inne mikroelementy. W-ten sposób tworzy siê naturalne lecznicze inhalatorium. Solanka Zab³ocka, któr¹ nale¿y umieœciæ na pierwszym miejscu poœród innych, zawiera w-wysokim stê¿eniu: wapñ, magnez, brom, bor, krzem, selen i-wiele innych biopierwiastków. Ich

cenn¹ w³aœciwoœci¹ jest to, ¿e znajduj¹ siê one w-stanie chemicznej równowagi co bardzo u³atwia ich wch³anianie do organizmu. Ponadto solanka ta nie zawiera zanieczyszczeñ cywilizacyjnych, czego niestety nie da siê dziœ powiedzieæ o-solance pochodz¹cej z-wody morskiej. Solanka Zab³ocka – tylko j¹ polecamy i-na niej pracuj¹ tê¿nie – ma zawartoœæ jodu przekraczaj¹c¹ 100 mg na litr. Jest to wyj¹tek nawet w-skali œwiatowej. Jod to dla cz³owieka wyj¹tkowy biopierwiastek. Gromadzi siê w-tarczycy i-jest niezbêdny do prawid³owego funkcjonowania ca³ego organizmu. Niedobór tego pierwiastka uwa¿any jest przez WHO za grupê chorób spo³ecznych. Tak¿e w-Polsce w-latach 1992-1993 w-trakcie badañ, stwierdzono niedobór jodu na obszarze praktycznie ca³ego kraju. Badania przeprowadzone z-zastosowaniem Zab³ockiej soli

jodowo-bromowej wykaza³y, ¿e sól ta mo¿e odegraæ wa¿n¹ rolê w-terapii i-profilaktyce m.in. niedoczynnoœci tarczycy, chorób oœrodkowego uk³adu nerwowego i-autonomicznego uk³adu kr¹¿enia, nadciœnienia, chorób serca, nerek. Bardzo pomocna jest tak¿e przy leczeniu wszelkiego rodzaju chorób skóry. OpóŸnia jej starzenie siê i-wspaniale j¹ nawil¿a. Maj¹c wiêc ku temu naturalne warunki, warto budowaæ tê¿nie zarówno na wolnym powietrzu jak i-w-obiektach zamkniêtych. Firma BDB proponuje tê¿nie tradycyjne oraz tê¿nie pracuj¹ce na bazie generatorów mg³y, zwanych potocznie generatorami aerozoli solankowych. Obie propozycje wykorzystuj¹ solankê Zab³ock¹. Kilka zdañ o-drugiej propozycji. Generatory mg³y to polska myœl techniczna zg³oszona w-Urzêdzie Patentowym RP pod nr 382749. Wytwarzany przez generatory aerozol dzia-

Stwórzmy dobry klimat dl

Pamiêtaj, ¿e sam m Niewa¿ne na jak¹ tê¿niê siê zdecydujesz, tradycyjn¹ czy opart¹ na

BDB Sp. z o.o. ul. Sikorskiego 57, 64-980 Trzcianka, tel./

JI JODU I ŒWIE¯EGO POWIETRZA

³a prozdrowotnie i-wspomaga rehabilitacjê. Pomaga np. przy leczeniu schorzeñ uk³adu oddechowego, skóry, przy leczeniu chorób bêd¹cych nastêpstwem uszkodzeñ narz¹dów ruchu, czy chorób reumatycznych. Ponadto bardzo korzystnie wp³ywa na profilaktykê niedoczynnoœci tarczycy. Urz¹dzenia te mog¹ mieæ zastosowanie w-sanatoriach, szpitalach, uzdrowiskach, grotach solnych, poradniach rehabilitacyjnych, sztucznych tê¿niach, saunach, czy gabinetach odnowy. Mo¿na je z-powodzeniem stosowaæ te¿ w-domu. Nawil¿anie ujemnie spolaryzowan¹ mg³¹ oczyszcza te¿ powietrze z-py³u, dymu, kurzu i-py³ków alergicznych. Dlatego instalowanie tego typu urz¹dzeñ w-uzdrowiskach, sanatoriach, czy obiektach handlowych i-przemys³owych, wydaje siê wrêcz idealne. Tak du¿e spektrum zastosowania generatorów wynika z-faktu, ¿e produkowana przez generatory mg³a, mo¿e mieæ dowolnie

wymagan¹ wilgotnoœæ. W-zale¿noœci od stopnia rozpylenia cz¹steczek wody, wytwarzana mg³a tworzy atmosferê sauny lub w-najwiêkszym rozpyleniu produkuje suchy aerozol solankowy. Dziêki takiej uniwersalnoœæ urz¹dzeñ, wytwarzana mg³a stosowana jest od lecznictwa i-rehabilitacji po zastosowanie w-procesach technologiczno-produkcyjnych (produkcja grzybów). Technika ultradŸwiêków wykorzystana przy produkcji aerozoli sprawia, ¿e ich generatory s¹ bardzo energooszczêdne, a-pobór mocy niewielki. Monta¿ i-eksploatacja ze wzglêdu na ma³e gabaryty s¹ proste. Warto podkreœliæ, ¿e generatory s¹ wykonane z-najlepszych materia³ów, odpornych na czynniki agresywne. Mo¿na je stosowaæ tak w-domu jak i-obiektach u¿ytecznoœci publicznej i-zbiorowej. Pamiêtaj, ¿e sam mo¿esz sobie pomóc. Niewa¿ne na jak¹ tê¿niê siê zdecydujesz,

tradycyjn¹ czy opart¹ na generatorach po prostu korzystaj z-dobroczynnych w³aœciwoœci jodu! Spe³nimy oczekiwania zainteresowanych budow¹ ka¿dej tê¿ni:

 na wolnym powietrzu i-w-pomieszczeniach zamkniêtych

 tê¿ni tradycyjnych i-tê¿ni pracuj¹cych w-oparciu o-generatory aerozoli solankowych

 do celów zdrowotnych, turystycznych, (rewitalizacyjnych) i-przemys³owych. Zrealizujemy ka¿de przedsiêwziêcie profesjonalnie, od projektu po aran¿acjê, wraz z-zabezpieczeniem serwisu gwarancyjnego (przez okres 2-lat) i-pogwarancyjnego oraz dostaw solanki Zab³ockiej. Istnieje mo¿liwoœæ dofinansowania inwestycji w-ramach œrodków UE, po stosownej

la budowy tê¿ni w-Polsce

mo¿esz sobie pomóc. generatorach, po prostu korzystaj z-dobroczynnych w³aœciwoœci jodu!

/fax 067 216 66 67, kom. 507 927 380, e-mail: bdb@cislog.pl

Chronimy nasze œrodowisko ju¿ 20 lat dobry lek na wszelkie odpady mówi prezes firmy Janina Ceg³owska Firma Wastrol s³u¿y pomoc¹ wszystkim tym, którzy borykaj¹ siê z-ró¿nego rodzaju odpadami. Œwiadczone przez nas us³ugi maj¹ kompleksowy charakter. Jesteœmy firm¹ doœwiadczon¹ i-sprawdzon¹ na rynku. W-przysz³ym roku mija 20 lat naszej dzia³alnoœci. To wystarczaj¹cy czas by zdobyæ renomê i-zaufanie klientów. Funkcjonujemy na rynku wielkopolskim, zachodniopomorskimi i-lubuskim. Znani jesteœmy przedsiêbiorcom jako pewny i-rzetelny partner. Liczba sta³ych klientów, która wci¹¿ roœnie jest najlepsz¹ rekomendacj¹ co do wysokiej jakoœci œwiadczonych us³ug oraz niezawodnoœci. Nasza firma jest równie¿ wspó³za³o¿ycielem Stowarzyszenia Polskich Przedsiêbiorców Gospodarki Odpadami oraz cz³onkiem Krajowej Izby Gospodarki Odpadami. Naszymi klientami s¹ du¿e i-œrednie zak³ady, ale tak¿e jednoosobowe firmy oraz osoby prywatne. Wraz ze wzrostem œwiadomoœci ekologicznej oraz wiedzy na temat szkodliwoœci odpadów, m. in. azbestu, wzros³o równie¿ zapotrzebowanie na

nasze us³ugi. Wszystkim, którzy borykaj¹ siê z-tego typu odpadami, zapewniamy kompleksow¹ pomoc. W-przypadku osób prywatnych najczêœciej przyjmujemy eternit i-papê. Dziêki wypracowanym wysokim standardom œwiadczonych us³ug oraz niezawodnoœci, mamy mocn¹ pozycjê na rynku i-dobre notowania. Jesteœmy wiarygodni, dziêki temu mamy grono sta³ych, wspó³pracuj¹cych z-nami od lat klientów, którzy ceni¹ sobie nasze doœwiadczenie i-wysok¹ jakoœæ wykonywanych us³ug. Podejmujemy równie¿ interwencje na zg³oszenia od w³adz terenowych i-ludnoœci. Myœlimy o-tym, aby zwiêkszaæ stale liczbê klientów oraz powiêkszaæ bazê magazynow¹ do odbioru i-kompletacji dostaw tak, aby sprostaæ rosn¹cemu zapotrzebowaniu na us³ugi, które wykonujemy. Aby zapoznaæ siê z-nasz¹ ofert¹ zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej www.wastrol. pl, na której znajduj¹ siê decyzje dotycz¹ce rodzajów odpadów, które mo¿emy odbieraæ od naszych zleceniodawców.

A Solution To Waste Interview with the President of Wastrol, Janina Ceg³owska Wastrol provides a comprehensive range of waste neutralization services. We are an experienced waste management company that will be celebrating its 20 anniversary next year. During that time, we have been able to gain extensive market renown. Wastrol operates in Wielkopolska, Zachodniopomorskie and Lubuskie regions. We are a reliable business partner, and the growing number of regular customers best testifies to the high quality of the rendered services. Wastrol is the co-founder of the Association of Polish Waste Management Companies and a member of the National Chamber of Waste Management. Our clients are large and middle-sized production plants, sole traders as well as individuals. The growing awareness about ecological issues and the toxicity of waste, including asbestos, increases the demand for

our services. Wastrol's comprehensive services are addressed to all customers facing waste disposal problems. As regards individual clients, asbestos and roofing paper constitute the bulk of the managed waste. Wastrol enjoys a strong market position owing to its high service standards and reliability. A large and steadily growing group of regular customers values our experience and dedication to service quality. Wastrol also responds to emergency reports made by the local authorities and members of the local community. There are plans to expand Wastrol's storage facilities for receiving and sorting deliveries to meet growing market demand. To find out more about our services, please visit our website at www.wastrol.pl where you will find a list of waste types that can be handled by Wastrol.

WASTROL Sp. z-o. o. ul. Romana Maya 1, 61-371 Poznañ tel. /fax 61 8741007,06, tel. kom. 0-601 703 983

www.wastrol.pl

– Navigators of Local Change

Local Action Groups

The Leader Program, initiated in the European Union in 1991, is the first program which enabled rural communities to pursue their own development strategies. The strength of Leader is in a grass-roots approach, the involvement and cooperation of local communities who support economic development in their small fatherlands. In Poland, the Leader Initiative was implemented as part of the Rural Development Program in 2004-2006, and it is also a part of the Rural Development Program for 2007-2013. Local Action Groups (LAGs) are the backbone of the Leader Initiative. Created by local partners – local governments, businesses, communities and non-governmental organizations – they bring together people who actively contribute to the development of their region. LAGs implement local development strategies, they manage the relevant funding and award grants to innovative projects which preserve the local identity. Those projects support the achievement of Local Development Strategy (LDS) themes, they create new jobs and contribute to an improvement of the local community's living standards. Wielkopolska has 31 Local Action Groups whose initiatives cover 98% of the region's territory. Many of them support the development of tourism by relying the on the region's unique features. Local Action Groups receive support from the National Network of Rural Areas and its regional secretariat at the Office of the Marshal of the Wielkopolska Region. The Director of the Department for Rural Development Programs Marek Stawujak believes that the effectiveness of LAGs is determined by a larger system of interconnections which relies heavily on effective information flow. "We train people who will work directly for Local Action Groups as part of the Leader Initiative. They will be the main links in the Leader Info IT system that brings together various information channels that are directly available to the local community," says Stawujak. Local Action Groups are increasingly aware of their potential and the ability to make a change. The success of their actions depends on the effective use of EU funding which LAGs distribute among local beneficiaries. The effective allocation of those funds will change the appearance of Polish towns and villages, marking a breakthrough point in rural development.

Lokalna Grupa Dzia³ania – kreator lokalnego rozwoju

Wraz z-akcesj¹ Polski do UE i-nap³ywem unijnych pieniêdzy na obszarach wiejskich pojawi³y siê nowe perspektywy rozwoju. Lokalne spo³ecznoœci otrzyma³y szansê, by wzi¹æ sprawy w-swoje rêce. Nie by³o ³atwo. Lata komunizmu, a-wraz z-nimi marazm, spo³eczna biernoœæ, bezrobocie, nie pozosta³y bez œladu w-umys³ach ludzi. Walce z-degradacj¹ wsi i-jej spo³ecznoœci w-sukurs przysz³a inicjatywa wspólnotowa LEADER. Mieszkañcy terenów wiejskich zrozumieli tê szansê – stworzyli lokalne partnerstwa, by móc z niej skorzystaæ. Program Leader, realizowany w-krajach Unii Europejskiej od 1991 roku jest pierwsz¹ inicjatyw¹, która pozwoli³a mieszkañcom wsi decydowaæ o w³asnych sprawach. Si³a Leadera tkwi bowiem w-oddolnym podejœciu, szerokim zaanga¿owaniu i-wspó³pracy samych mieszkañców na rzecz swoich ma³ych ojczyzn. W-Polsce Leader realizowany by³ w-ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004–2006, zapisany jest te¿ w-Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. Najwa¿niejszym elementem inicjatywy Leader s¹ Lokalne Grupy Dzia³ania (LGD). Tworzone przez lokalnych partnerów – samorz¹dy, przedsiêbiorców, mieszkañców, organizacje pozarz¹dowe – skupiaj¹ ludzi, którzy chc¹ aktywnie uczestniczyæ w-kszta³towaniu miejsca, w-którym ¿yj¹. LGD ustalaj¹ strategiê rozwoju swojego terenu, zarz¹dzaj¹ œrodkami finansowymi, wybieraj¹ i-rekomenduj¹ do finansowania innowacyjne, pielêgnuj¹ce to¿samoœæ lokaln¹, projekty. Ich realizacja ma przyczyniæ siê do osi¹gniêcia celów Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR), zwiêkszyæ liczbê miejsc pracy, poprawiæ jakoœæ ¿ycia mieszkañców. W-Wielkopolsce powsta³o 31 Lokalnych Grup Dzia³ania, swoim zasiêgiem obejmuj¹ 98% powierzchni naszego regionu. Wiele z-nich, wykorzystuj¹c specyfikê i-niepowtarzalne walory swojego obszaru, postawi³o na rozwój turystyki. Wœród nich „LGD Goœcinna Wielkopolska”, która chce rozwijaæ funkcje rekreacyjne i-turystyczne na swoim terenie, poprawiaæ jakoœæ ¿ycia ludzi. Rozwinie siê baza turystyczna, uatrakcyjni¹ szlaki turystyczne, powstan¹ centra rekreacyjne i-wypoczynkowe. W-obszarze tym integrowaæ siê te¿ bêdzie spo³eczna i-gospodarcza aktywnoœæ mieszkañców. Podobnie LGD „Zaœcianek”, obejmuj¹ca obszar ¯erkowa i-Nowego Miasta n/Wart¹.

Poprzez rozwój turystyki w-oparciu o-bogate lokalne dziedzictwo kulturowe i-przyrodnicze chce pobudziæ aktywnoœæ mieszkañców i-wspieraæ ich inicjatywy, zapewniæ im wysoki standard ¿ycia. Powstan¹ gospodarstwa agroturystyczne, punkty gastronomiczne i-wiele atrakcji dla turystów. – Na wszystkie przedsiêwziêcia, które bêd¹ siê wpisywa³y w-cele g³ówne i-szczegó³owe naszej Lokalnej Strategii Rozwoju i-przyczyni¹ siê do jej realizacji, przeznaczymy jeszcze w-tym roku ³¹cznie ponad pó³ miliona z³otych – mówi Jakub Antkowiak, prezes zarz¹du Stowarzyszenia LGD „Zaœcianek”. Na Lokalne Grupy Dzia³ania na³o¿ony zosta³ wielki obowi¹zek i-odpowiedzialnoœæ. Mog¹ one liczyæ na wsparcie Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, której regionalny sekretariat znajduje siê w-strukturze Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Wielkopolskiego. Dyrektor Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich, Marek Stawujak, nie ma w¹tpliwoœci, ¿e efektywnoœæ dzia³añ LGD uzale¿niona jest od ca³ego systemu powi¹zañ, którego jednym z-g³ównych elementów jest sprawny system informacji. – Szkolimy osoby, które bezpoœrednio bêd¹ dzia³aæ na rzecz Lokalnych Grup Dzia³ania w-ramach programu Leader. Bêd¹ one g³ównymi ogniwami sieci informacyjnej obszarów wiejskich – „Leader Info”, systemu, ³¹cz¹cego wszystkie mo¿liwe kana³y informacji najbli¿ej ludzi. Lokalne Grupy Dzia³ania s¹ coraz bardziej œwiadome swego potencja³u i-mo¿liwoœci. Powodzenie ich dzia³añ zale¿y od tego, jak wykorzystaj¹ fundusze europejskie, które same podziel¹ na potrzeby swoich lokalnych spo³ecznoœci. Efektywne ich wykorzystanie zmieni oblicze polskich miast i-miasteczek, stanie siê prze³omem w-rozwoju obszarów wiejskich. Ewa Stasiak

Przedstawiciele Lokalnych Grup Dzia³ania z Wielkopolski zdobywaj¹ wiedzê i umiejêtnoœci podczas szkoleñ organizowanych przez Urz¹d Marsza³kowski w Poznaniu.

Publikacja wspo³finansowana ze œrodków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

ZAK£AD UTYLIZACJI ODPADÓW SPÓ£KA Z O.O. W KONINIE ul. Sulañska 11, 62 510 Konin, tel. 063 249 36 24, 063 247 48 22, fax 063 247 48 06

YCH N Z C PIE Z W E Ó B D NIE YCH DPA W W O O ADÓ NIA EST P R B D A Z O PAL WA KO Ó S I D  S DPA DOW O A £ O K ISK S W O D K£A S 

www.utylizacja-konin.pl

Konin

„Gmin¹ Dziesiêciolecia”

Ostatnim sukcesem Konina jest tytu³ Gminy Dziesiêciolecia. Miasto zajê³o, bowiem pierwsze miejsce w-kategorii miast na prawach powiatu, w-rankingu przeprowadzonym przez Zwi¹zek Powiatów Polskich. Ranking by³ podsumowaniem ostatnich 10 lat pracy samorz¹du. Jesteœmy tak¿e laureatem tegorocznej statuetki Kazimierza Wielkiego, rankingu przeprowadzonego przez czasopismo samorz¹dowe,, Wspólnota’’. Pierwsze miejsce wœród najlepszych, samorz¹dowych inwestorów, wœród miast na prawach powiatu, to dla samorz¹du Konina ogromny sukces. Jest zwieñczeniem starañ o-rozwój miasta i-jego pozycjê w-kraju. Chcemy, ¿eby dziêki dobrym rozwi¹zaniom infrastrukturalnym i-atrakcyjnej ofercie, w-ka¿dej dziedzinie ¿ycia miasto by³o przyjazne inwestorom, a-mieszkañcom ¿y³o siê lepiej W Koninie, w-ci¹gu ostatnich dziesiêciu lat zmieni³o siê wiele. Wybudowaliœmy nowe szko³y, przedszkola, placówki kultury, obiekty sportowe, powo³aliœmy do ¿ycia Pañstwow¹ Wy¿sz¹ Szko³ê Zawodow¹, która jest wysoko oceniana w-rankingach szkó³ wy¿szych. Wybudowaliœmy kilometry dróg miejskich oraz kanalizacji sanitarnej i-deszczowej. W-trosce o-œrodowisko wybudowano nowoczesn¹ oczyszczalniê œcieków, sk³adowisko odpadów komunalnych, w-mieœcie wprowadzono selektywn¹ zbiórkê odpadów. Wszystko po to, ¿eby Konin móg³ byæ europejskim miastem przysz³oœci. Dziêki œrodkom z-Unii Europejskiej zosta³a zrealizowana, najwiêksza w-powojennej historii miasta inwestycja – druga przeprawa przez Wartê. Koszt jej wyniós³ ponad 200 mln z³, z-czego 75 proc. stanowi³o dofinansowanie z-Unii. Przed nami kolejne wyzwania. W³aœnie rozpoczêliœmy modernizacjê mostu Toruñskiego oraz budowê Bulwaru Nadwarciañskiego. Dziêki tym inwestycjom koniñska Starówka zyska zupe³nie nowe oblicze. Wierzê, ¿e dziêki dobrej infrastrukturze miasto stanie siê jeszcze atrakcyjniejsze dla inwestorów. Zreszt¹ z-myœl¹ o-nich przygotowaliœmy ofertê inwestycyjn¹, gdzie oferujemy im miêdzy innymi atrakcyjne zwolnienia z-podatków. Wszystkie nasze starania s¹ ukierunkowane na rozwój miasta oraz na zapewnienie godnego ¿ycia jego mieszkañcom.

O Koninie mówi Kazimierz Pa³asz Prezydent Miasta.

Urz¹d Miejski w Koninie, 62-500 Konin, Plac Wolnoœci 1, tel. (063) 240 11 11, fax (063) 242 99 20, e-mail: um_koninkonet.pl

www.konin.pl

Koncert charytatywny ,,ChodŸ pomaluj mój œwiat’’ Ju¿ po raz trzeci odby³ siê w-Koninie koncert charytatywny „ChodŸ pomaluj mój œwiat’’. Jego celem podobnie jak w-poprzednich edycjach by³a zbiórka pieniêdzy na rzecz organizacji pozarz¹dowych zajmuj¹cych siê prac¹ z-dzieæmi niepe³nosprawnymi oraz pochodz¹cymi z-rodzin potrzebuj¹cych wsparcia. Organizatorem akcji byli: Urz¹d Miejski w-Koninie, M³odzie¿owy Dom Kultury oraz Koniñski Dom Kultury. Podczas koncertu tradycyjnie swoje artystyczne talenty zaprezentowali, parlamentarzyœci, samorz¹dowcy, przedstawiciele placówek kultury, oœwiaty, pomocy spo³ecznej, organizacji pozarz¹dowych, firm oraz dziennikarze. Patronat nad koncertem obj¹³ Prezydent Miasta Konina Kazimierz Pa³asz. W-tym roku artyœci,

dziêki ofiarnoœci sponsorów, wsparli kwot¹ 16050 z³ koniñskie Towarzystwo Inicjatyw Obywatelskich. Jak mówi El¿bieta Miêtkiewska, pomys³odawczymi akcji – Koncert charytatywny „ChodŸ pomaluj mój œwiat’’ na sta³e wpisa³ siê ju¿ w-kalendarz imprez miejskich. To jedyna okazja kiedy na scenie mo¿na zobaczyæ osoby z-pierwszych stron gazet w-zupe³nie innej roli. W-tym roku wykonawcy zaprezentowali siê w-repertuarze piosenki filmowej. Publicznoœæ przyjê³a ich wystêpy entuzjastycznie i-nagradza³a gromkimi brawami. Wczeœniejsze dwa koncerty organizowane by³y na rzecz Specjalnego Oœrodka Szkolno-Wychowawczego oraz dla Towarzystwa Przyjació³ Dzieci. 21

Nature Fitness Park in Chalin

The first professional Nature Fitness Park in Poland opened on 12 October 2009 at the Nature Education Center in Chalin. The project was a joint initiative of the Marshal's Office of the Wielkopolska Region and the Landscape Park Complex of the Wielkopolska Region. Financial support for the scheme was provided by the Regional Fund for Environmental Protection and Water Management in Poznañ. The park features 6 Nordic Walking routes with the total length of 50 km in the picturesque scenery of Sieraków Landscape Park. This new form of active recreation is becoming increasingly popular in Poland. This sport requires special walking poles and it is suitable for all age groups. Nordic Walking combines physical activity with direct contact with nature. This low-impact cardiovascular exercise builds muscles, relaxes joints and supports effective calorie burning.

Nature Fitness Park w Chalinie

Uroczyste otwarcie trasy. Wstêgê przecina Krystyna Poœlednia, Czlonek Zarz¹du Wojewodztwa Wielkopolskiego wraz z Micha³em Chojar¹, Burmistrzem Pniew (z prawej), Julianem Mazurkiem, Starost¹ Miêdzychodzkim (z lewej) oraz Mieczys³awem Trafisem, Burmistrzem Sierakowa (z ty³u).

www.zpkww.pl

Pierwszy w-Polsce profesjonalny Nature Fitness Park, otwarto 12 paŸdziernika 2009 roku w-Oœrodku Edukacji Przyrodniczej w-Chalinie. Park powsta³ dziêki staraniom Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Wielkopolskiego oraz Zespo³u Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska i-Gospodarki Wodnej w-Poznaniu. Na 6-trasach o-³¹cznej d³ugoœci 50 km, przebiegaj¹cych w-malowniczym terenie Sierakowskiego Parku Krajobrazowego, mieszkañcy i-turyœci mog¹ uprawiaæ coraz popularniejszy w-naszym kraju Nordic Walking. To nowa, modna i-najszybciej rozwijaj¹ca siê forma rekreacji dla ka¿dego, oparta na naturalnym chodzie, z-wykorzystaniem specjalnych kijków. Nordic Walking idealnie ³¹czy aktywnoœæ ruchow¹ z-kontaktem z-natur¹. Posiada przy tym nieocenione walory zdrowotne: buduje sprawnoœæ sercowo – naczyniow¹, anga¿uje i-wzmacnia wszystkie miêœnie, odci¹¿a stawy, pozwala efektywnie spalaæ kalorie.

www.naturefitnesspolska.pl

36th International Jazz Pianists Festival in Kalisz 27-29 November 2009

36. Miêdzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych Kalisz 27-29 listopada 200

The Kalisz festival is one of the oldest and the most prestigious international jazz events held in Poland. It presents the most outstanding jazz piano projects, and it is highly praised by the public, Polish and foreign artists and music critics. Each year, the stage in Kalisz brings together the world's most acclaimed jazz musicians. The stars of this year's festival will be Helen Sung, Ellane Elias and Artur Dutkiewicz. The Jazz Pianists Festival traditionally lasts three days and it comprises nine main concerts and a variety of fringe events. The Kalisz Center for Culture and Art guarantees the highest organizational standards. According to jazz critic Tomasz Szachowski: "The Kalisz festival should be a shining example for all event organizers. Although the festival has been running for many years now, it continues to present the most captivating jazz projects involving Polish and foreign musicians. Without a shadow of a doubt, the festival is addressed to a broader public whose musical interests extend beyond the jazz piano".

Kaliski festiwal jest jedn¹ z-najstarszych i-najbardziej znacz¹cych imprez jazzowych o-miêdzynarodowej randze w-Polsce. Prezentuje najwa¿niejsze projekty artystyczne jazzowego fortepianu, ciesz¹c siê uznaniem i-wysok¹ ocen¹ festiwalowej publicznoœci, polskich i-zagranicznych artystów, a-tak¿e krytyków. Festiwalowa kaliska estrada co roku gromadzi najwybitniejszych jazzmanów z-ca³ego œwiata. W-tym roku wyst¹pi¹ takie gwiazdy, jak Helen Sung, Ellane Elias, Artur Dutkiewicz. Festiwal Pianistów Jazzowych od lat odbywa siê w-sta³ej trzydniowej formule, na któr¹ sk³ada siê dziewiêæ koncertów g³ównych oraz liczne imprezy towarzysz¹ce. Dziêki staraniom Kaliskiego Centrum Kultury i-Sztuki, doroczne œwiêto pianistów jazzowych jest imprez¹ doskonale zorganizowan¹. Zdaniem krytyka jazzowego, Tomasza Szachowskiego: „Mo¿e byæ wzorem tego, jak siê powinno organizowaæ podobne wydarzenia. Mimo wielu lat trwania jest festiwal wci¹¿ ¿yw¹, dynamicznie rozwijaj¹c¹ siê formu³¹ prezentacji najistotniejszych projektów artystycznych, realizowanych przez polskich i-uznanych w-œwiecie muzyków. Bez w¹tpienia festiwal ten zas³uguje na uwagê publicznoœci, fascynuj¹cej siê nie tylko niezwykle wszechstronnym instrumentem, jakim jest fortepian”.

Olsztyn

– czyli jaki pomys³ na miasto? rozmowa z-prezydentem Olsztyna Piotrem Grzymowiczem. Polskie miasta od niedawna szukaj¹ „pomys³u na siebie”. Stawiaj¹ albo na turystykê, albo na innowacyjn¹ gospodarkê, albo na dzia³ania artystyczno-kulturalne. Jaki pomys³ na swoj¹ markê ma Olsztyn? – Zacznijmy od tego, ¿e kompleksowy „pomys³ na miasto” powinien uwzglêdniaæ wszystkie obszary, o-których Pan wspomnia³: turystykê, gospodarkê, równie¿ sferê kultury. Uznaliœmy, ¿e strategia promocji miasta musi powstaæ w-oparciu o-dziedzictwo historyczne, kulturowe i-przyrodnicze. Jak wskazuj¹ badania ankietowe, na podstawowy pakiet skojarzeñ z-Olsztynem sk³adaj¹ siê zieleñ i-woda. Odpowiada to stanowi faktycznemu. Olsztyn ma bowiem dwa walory naturalne o-randze unikatu na skalê europejsk¹ – to le¿¹cy w-obrêbie miasta ponad 1,4 tys. ha park – Las Miejski oraz kilkanaœcie jezior w-granicach administracyjnych miasta. Ponadto, jak wskazuj¹ badania oraz obserwacje architektów krajobrazu i-konserwatorów zabytków, w-wielu miejscach Olsztyna na pocz¹tku XX wieku realizowano koncepcjê nawi¹zuj¹c¹ do Ebenezera Howarda idei miasta-ogrodu. Efekty wspomnianych zabiegów s¹ widoczne do dziœ, np. w-postaci uk³adów zabytkowej zieleni. Bior¹c to wszystko pod uwagê uznaliœmy, ¿e marka „Olsztyn” powinna siê odwo³ywaæ do zestawu pozytywnych skojarzeñ osnutych wokó³ kategorii wyjœciowej, któr¹ jest ogród. Te skojarzenia s¹ zró¿nicowane, dziêki czemu daj¹ du¿¹ swobodê kreacji produktów turystycznych odwo³uj¹cych siê do ró¿nych emocji odbiorcy. S¹ to: spokój rozumiany jako ucieczka od zgie³ku codziennoœci na ³ono natury, relaks, odpoczynek, spêdzanie czasu z-najbli¿szymi, doznania estetyczne, rekreacja, ruch, aktywnoœæ na œwie¿ym powietrzu, ale te¿ kameralna impreza, party, clubbing, street art, murale, graffiti, itd. Miasto ostatnio promowa³o siê poprzez postaæ Miko³aja Kopernika, co wywo³a³o sporo z³oœliwoœci ze strony Torunia. Sk¹d pomys³, aby polskiego astronoma uczyniæ lokomotyw¹ promocyjn¹ Olsztyna i-czy Pan jest zwolennikiem tego pomys³u? – Jestem zwolennikiem takiego promowania miasta, które ma swoje uzasadnienie w-dziedzictwie kulturowym i-historycznym. Nikt nie kwestionuje toruñskiego etapu biografii Kopernika, tego, ¿e tam siê urodzi³ i-mieszka³ do pe³noletnioœci. Ale to nie przeszkadza nam w-stwierdzeniu, ¿e na Warmii – we Fromborku, Lidzbarku Warmiñskim i-Olsztynie –Kopernik spêdzi³ 40 lat, czyli grubo ponad po³owê ¿ycia. W-dodatku by³ to najbardziej twórczy etap jego biografii. Je¿eli w-Olsztynie Kopernik skonstruowa³ swoj¹ s³ynn¹ tablicê astronomiczn¹, je¿eli w-naszym mieœcie zacz¹³ spisywaæ swe najs³ynniejsze dzie³a: „O obrotach sfer niebieskich” i-„Traktat o-monecie” oraz

broni³ zamku biskupów warmiñskich przed Krzy¿akami, to dlaczego mielibyœmy o-tym nie mówiæ i-nie wykorzystywaæ tych historycznych faktów w-promocji? Miasto jest w-krajowej czo³ówce, jeœli chodzi o-pozyskiwanie unijnych pieniêdzy. Czy macie na to jakiœ specjalny sposób? – Oczywiœcie! Praca, praca i-jeszcze raz – praca… Na osi¹gane przez gminê dobre wyniki w-rankingach wykorzystania œrodków unijnych du¿y wp³yw maj¹ doœwiadczenia w-realizacji projektów przedakcesyjnych (modernizacja miejskiej oczyszczalni œcieków „£yna” w-Olsztynie, modernizacja placu Bema ze skrzy¿owaniem ulic Kêtrzyñskiego i-Koœciuszki, Sielska – trzy etapy) oraz w-ramach Funduszu Spójnoœci (gospodarka wodno-œciekowa w-Olsztynie), jak te¿ Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (zrealizowano 12 projektów), kontraktu wojewódzkiego i-rezerwy subwencji ogólnej. W-efekcie Olsztyn by³ niekwestionowanym liderem w-pozyskiwaniu œrodków pomocowych nie tylko w-województwie warmiñsko-mazurskim, ale i-w-kraju. Co do tej pory uwa¿a Pan za swój najwiêkszy sukces jako prezydent Olsztyna i-jakie wyzwania na przysz³oœæ s¹ dla Pana najwa¿niejsze? – Z-pewnoœci¹ najwiêkszym sukcesem dla Olsztyna i-dla mnie jest zmiana stylu pracy w organizmie zarz¹dzaj¹cym ca³ym obszarem, czyli w-Urzêdzie Miasta. Otworzenie siê na wspó³pracê z-mieszkañcami da³o poczucie wspólnoty – tak wa¿ne w-ka¿dej organizacji i-spo³ecznoœci. Dziêki otwartej polityce informacji i-zarz¹dzania mo¿emy pochwaliæ siê miejscem w-czo³ówce miast najlepiej pozyskuj¹cych i-wykorzystuj¹cych finansowanie zewnêtrzne, wysokimi lokatami w-rankingach na najlepsze miejsce do zamieszkania i-pracy. Jak uk³ada siê pañska wspó³praca z-poszczególnymi klubami w-Radzie Miasta? – Cz³onkowie Rady Miasta to przede wszystkim przedstawiciele ró¿nych profesji i-œrodowisk. Dlatego bardzo zale¿y mi na wspó³pracy z-radnymi jako fachowcami. Przeszkod¹ w-porozumieniu bywa polityka. Mamy trzy kluby w-Radzie, z-czego Platforma Obywatelska ma najwiêkszy. Dobrze wspó³dzia³amy z-klubami Ponad Podzia³ami oraz Prawa i-Sprawiedliwoœci. W-klubie PO, który zapowiedzia³ trudn¹ wspó³pracê ze mn¹ albo nawet jej brak, nie³atwo mi znaleŸæ przeciwników moich poszczególnych dzia³añ. Niestety, dyscyplina klubowa bywa silniejsza od rozs¹dku. Dziêkujê za rozmowê i-¿yczê Panu i-mieszkañcom Olsztyna realizacji wszystkich planów i-zamierzeñ. 23

lat województwa poznañskiego Podczas uroczystoœci z-okazji 90. rocznicy odrodzenia województwa poznañskiego wojewoda wielkopolski Piotr Florek wrêczy³ medale „Ad Perpetuam Rei Memoriam” oraz „Homo Mensura – Miar¹ wszystkiego jest cz³owiek”.

Przyznawane od 16 lat medale „Ad Perpetuam Rei Memoriam” ustanowione przez by³ego wojewodê W³odzimierza £êckiego otrzymuj¹ wybitni Wielkopolanie. Wyró¿nienia przyznawane s¹ osobom, które swoj¹ dzia³alnoœci¹ przyczyni³y siê do rozwoju regionu, prezentuj¹ szczególne przywi¹zanie do etosu pracy, propaguj¹ postawy obywatelskie, sumiennoœæ, zaanga¿owanie w-dzia³alnoœæ spo³eczn¹, wychowawcz¹, a-tak¿e edukacyjn¹. Tegorocznymi laureatami, którym wojewoda wrêczy³ medale s¹: – Kazimierz Ba³êczny, by³y dyrektor Oddzia³u GDDKiA w-Poznaniu. – Henryk Braun, nestor polskich biegaczy, cz³onek Miêdzynarodowej Federacji Weteranów Biegów D³ugich przy UNESCO. – Poœmiertnie Maciej Krzysztof Frankiewicz, w-latach 1999-2002 wiceprezydent, od 2002 do œmierci — zastêpca prezydenta Poznania. – Jan A. P. Kaczmarek, jeden z-najbardziej cenionych kompozytorów muzyki filmowej. – Szymon Pawlicki, dzia³acz solidarnoœciowy i-wybitny aktor. – Lidia Wrociñska-S³awska, emerytowana dyrektor Regionalnego Oœrodka Polityki Spo³ecznej w-Poznaniu. – Szymon Zió³kowski, polski lekkoatleta, m³ociarz.

„Homo Mensura – Miar¹ wszystkiego jest cz³owiek” wrêczany jest wojewodê zas³u¿onym pracownikom administracji publicznej. roku otrzymaj¹ go osoby piastuj¹ce funkcje wojewody wielkopolw-kolejnych latach: – Marian Król od paŸdziernika 1981 do 9-stycznia 1986 sprawowa³ urz¹d wojewody poznañskiego. – W³odzimierz £êcki, doktor nauk technicznych, wojewoda poznañski w-latach 1990-1997. – Maciej Musia³, by³y wojewoda poznañski i-wielkopolski w-latach 1997-1999, szef KPRM w-rz¹dzie Jerzego Buzka w-latach 2000-2001. – Stanis³aw Tamm, w-1991 zosta³ wicewojewod¹ koniñskim, w-1997 obj¹³ stanowisko wojewody. Po reformie administracyjnej pe³ni³ funkcjê II wicewojewody wielkopolskiego, a-w-latach 2000-2001 sprawowa³ urz¹d wojewody. – Andrzej Ireneusz Nowakowski, w-latach 2001–2005 pe³ni³ funkcjê wojewody wielkopolskiego. – Tadeusz Dziuba, polski polityk, urzêdnik pañstwowy, pose³ na Sejm X kadencji. Od grudnia 2005 do listopada 2007 zajmowa³ stanowisko wojewody wielkopolskiego. Medal przez W-tym skiego

LUKSUS NAGRODZONY PRZEZ „GENTLEMANA” Miesiêcznik „Gentleman” przyzna³ doroczn¹ nagrodê „Luksusowa marka”. Kategorii by³o wiele. Wyró¿niono zarówno przedmioty jak i-us³ugi najwy¿szej jakoœci od hoteli, restauracji, SPA, poprzez nowoczesne gad¿ety, alkohole, modê, a-na samochodach koñcz¹c. Gala w-warszawskim teatrze Capitol zgromadzi³a przedstawicieli show biznesu i-biznesu. Wœród goœci mo¿na by³o dostrzec Jerzego Gruzê, Henryka Sawkê, Andrzeja Kopiczyñskiego, Ewê Minge czy Dorotê Gardias – wspó³prowadz¹c¹ galê – oraz wielu innych. Ze œwietnym recitalem wyst¹pi³a Patrycja Markowska, a-potem na scenie pojawili siê laureaci nagród. Wœród nich znalaz³a siê Miêdzynarodowa Platforma Biznesowa, bêd¹ca siostrzan¹ organizacj¹ niemieckiego zwi¹zku BWA. Zajmuje siê ona g³ównie budowaniem miêdzynarodowych sieci partnerskich oraz umacnianiem kontaktów biznesowych w-Europie. Jej celem jest minimalizowanie ryzyka i-zwiêkszanie szans rozwoju polskich podmiotów gospodarczych, które chc¹ wspó³pracowaæ z-MPB. Firma stara siê zwiêkszaæ konkurencyjnoœæ. Pomaga nawi¹zywaæ te¿ nowe kontakty. Jej niemiecka czêœæ skupia w-swych szeregach 2,5 tysi¹ca najprê¿niej dzia³aj¹cych firm na tamtejszym rynku. Chêtnie nawi¹¿¹ one wspó³pracê z-polskimi odpowiednikami w-swej bran¿y. Miêdzynarodowa Platforma Biznesowa zajmuje siê tak¿e lobbingiem, organizuje bezpoœrednie spotkania, u³atwia kontakty przez Internet. Platforma jest otwarta na te firmy, które chc¹ rozwijaæ swoj¹ dzia³alnoœæ na wszystkich poziomach tak gospodarczym jak i-spo³eczno-politycznym. 24

Wspó³praca z-organizacjami miêdzynarodowymi w-dziedzinie handlu zagranicznego, miêdzynarodowa sieæ konsultantów i-ekspertów, oraz kooperacja z-zagranicznymi odpowiednikami MPB Polska, pozwala jej cz³onkom nawi¹zywaæ relacje, które bêd¹ procentowa³y w-prowadzeniu biznesu. Przek³adaæ to siê bêdzie na wymierne korzyœci i-zawierane kontrakty. MPB Polska prowadzi te¿ wiele dzia³añ promocyjnych i-autopromocyjnych, na czym skorzystaæ mog¹ firmy cz³onkowskie, poprzez skuteczn¹ i-tani¹ reklamê. Statuetkê gentlemana odebra³ prezes MPB Marek Biegañski. A.Kaliñski

Wielkopolski Klaster Energii Odnawialnej – zaprasza do wspó³pracy Wszystkich przedsiêbiorców dzia³aj¹cych w-bran¿y energii odnawialnej, a-w-szczególnoœci producentów biomasy, energetyki wodnej, wiatrowej, solarnej i-geotermalnej, a-tak¿e producentów i-dystrybutorów urz¹dzeñ i-technologii w-tym zakresie serdecznie zapraszamy do wspó³pracy w-ramach Wielkopolskiego Klastera Energii Odnawialnej. Klaster tworz¹: przedsiêbiorcy, jednostki naukowo-badawcze, samorz¹d terytorialny oraz instytucje otoczenia biznesu. Korzyœci wynikaj¹ce z-przynale¿noœci do klastra:

 zapewnienie dostêpu do wiedzy o-najnowszych rozwi¹zaniach w-bran¿y w-kraju i-na œwiecie,  dopasowanie i-pomoc firmom we wdra¿aniu ju¿ istniej¹cych technologii,  pomoc cz³onkom klastra w-sprecyzowaniu ich potrzeb technologicznych i-kierunków rozwoju,  pomoc w-znalezieniu jednostek naukowych, wdra¿aj¹cych innowacyjne rozwi¹zania technologiczne,  kojarzenia partnerów w-kraju i-za granic¹, prowadz¹ce do zwiêkszenia wolumenu obrotów,  promocja firm w-ramach klastra,  mo¿liwoœæ wprowadzenia korzystnych dla przedsiêbiorstw bran¿y zmian legislacyjnych poprzez skuteczny lobbing,  podniesienie kwalifikacji pracowników poprzez mo¿liwoœæ korzystania z-dobrych praktyk pozosta³ych cz³onków klastra,  uzyskanie efektu skali poprzez kumulacjê wiedzy, kapita³u, zasobów ludzkich. Szczegó³owych informacji udziela biuro koordynatora klastra: Polska Izba Gospodarcza Importerów Eksporterów i-Kooperacji Iwona Weso³ek, e-mail: i.wesolek@pcc.org.pl Beata Paszkiewicz, e-mail: b.paszkiewicz@pcc.org.pl www.pcc.org.pl www.wielkopolskieklastry.pl

Rekomendujemy-We recommend

A TOUCH OF CLASS AND SOPHISTICATION Hotel Ossowski in Kobylnica is situated on the outskirts of Zielonka Primeval Forest, only 12 km from downtown Poznañ, along national road no. 5 (E261) connecting Poznañ and Bydgoszcz. A pristine setting in natural surroundings make Ossowski Hotel the ideal venue for corporate clients, conference participants as well as tourists. The hotel's restaurant serves exquisite Polish and European cuisine from 7 a.m. to 10 p.m. The hotel features air-conditioned and fully equipped reception and conference rooms that can accommodate up to 150 guests. A full catering service is available for the needs of the organized event. The hotel also organizes training sessions and conferences combined with professional barbecue events at highly competitive prices. Ossowski Hotel has been awarded the Highest Quality Certificate by the Wielkopolska Quality Research Association. Ossowski Hotel and Restaurant, ul. D¹brówki 1, 62-006 Kobylnica, tel. +48 61 815 81 00, fax +48 61 815 81 88, www.hotel-ossowski.com.pl, recepcja@hotel-ossowski.com.pl

TASTY CLASSICS The Sonata Restaurant, seated in Wroc³awska street for 10 years, has been awarded the Highest Quality certificate for the second time, and not without a good reason. The restaurant's sunny and tastefully decorated ground floor and its romantic basement with a Gothic ceiling create a highly elegant interior. The restaurant serves traditional fare of the Wielkopolska region as well as international cuisine in the chef's original arrangement. An exquisite menu and professional service make Sonata the ideal place for a business meeting, a special family event or a romantic dinner for two. A new special offer will be introduced in September. 13/15 Nowowiejskiego St., tel. 061 853 28 81

THERE IS A PLACE... Set at the very heart of Poznañ at 3a Murna Street, adjacent to the Old Market Square, the Pieprz i Wanilia restaurant occupies a charming corner of Poznañ's Old Town. The guests' senses are pleasantly titillated already before they cross the restaurant's hospitable threshold. We are very proud of the restaurant's unique decor which combines Polish tradition with Fresh sophistication and Italian subtlety. The Pieprz i Wanilia restaurant is the ideal venue for a romantic dinner, a family gathering or a business meeting. We will assist all clients in organizing special galas and business events. Upon request, we will provide our guests with access to our kitchen services, including in a chosen location. The restaurant provides catering services. 3a Murna St., tel. 061 851 86 64, e-mail: biuro@pieprzwanilia.pl www.pieprzwanilia.pl

ELEGANCE AND REFINEMENT Discreet service, refined elegance and sophistication best describe the Delicjusz Hotel and Restaurant. The restaurant serves excellent food and specializes in Polish cuisine which will tickle the palate of the most demanding guests. The hotel features a beautiful garden and offers a variety of active recreation options such as horseback riding, bowling and other attractions which will make every guest's stay in Delicjusz an unforgettable experience. The hotel is the ideal venue for organizing conventions, conferences, training sessions and business meetings. Trzebaw-Rosnówko, 1 Poznañska St., tel. 061 810 81 08, 061 819 52 60, fax 061 819 52 55, www.delicjusz.pl

Poznañski Maraton na mecie 10 Maraton Poznañski im. Macieja Frankiewicza, zmar³ego niedawno wiceprezydenta Poznania, pobi³ kolejny rekord frekwencji. Wziê³o w-nim udzia³ ok. 4,5 tys. nie tylko biegaczy, ale tak¿e rolkarzy i-wózkarzy, a-trasê ukoñczy³o ok. 4-tys. uczestników. Jednak tak naprawdê wszystkich bior¹cych udzia³ w-imprezie nale¿y uznaæ za zwyciêzców. Jeœli chodzi o-wyniki sportowe to wœród mê¿czyzn wygra³ Kenijczyk Samson Kimali Chebii z-wynikiem 2-godz. 19 min. 14 sek. Warto dodaæ, ¿e dwa kolejne miejsca tak¿e zajêli biegacze z-Kenii. Najlepszy z-Polaków by³ Piotr Pob³ocki, który przybieg³ na 5-tym miejscu. Wœród kobiet pierwsza by³a Polka Agnieszka Gortel. Trasa tegorocznego biegu zosta³a tak poprowadzona, aby znalaz³y siê na niej jak najbardziej atrakcyjne obiekty. By³y wœród nich m. in. Zamek, Opera Poznañska, Katedra i-Stary Browar. Tego typu imprezy, jak ta poznañska zdobywaj¹ sobie coraz wiêksz¹ popularnoœæ na ca³ym œwiecie. Co roku roœnie liczba ich uczestników, a-maratony w-du¿ych miastach organizowane s¹ z-coraz wiêksz¹ pomp¹ i-powoli staj¹ siê biznesem i-sposobem na promocjê miasta. Welcome to Poznañ and-Wielkopolska by³ jednym z-patronów medialnych tegorocznego 10-ego Poznañ Maraton. A.K.

POLEKO po raz 21 Miêdzynarodowe Targi Ochrony Œrodowiska POLEKO 2009 to najwiêksze targi tej bran¿y w-naszej czêœci Europy. Ju¿ po raz 21, Poznañ bêdzie goœci³ specjalistów od ochrony œrodowiska tak z-kraju jak i-z-zagranicy. Tematyka targów dotyczy m.in. energii w-tym odnawialnej, zmian klimatu, powietrza, ha³asu i-odpadów, oraz recyklingu. Podczas imprezy poznamy równie¿ Liderów Polskiej Ekologii. Tytu³y w-tym presti¿owym konkursie przyznawane s¹ przez Ministra Œrodowiska wszystkim tym, którzy przyczyniaj¹ siê do zachowania i-poprawy stanu œrodowiska naszego kraju, podwy¿szaj¹c w-ten sposób jakoœæ ¿ycia. Od 1996 roku wyró¿niane s¹ zarówno firmy jak i-samorz¹dy. Nagrody obejmuj¹ takie kategorie jak: przedsiêbiorstwo, wyrób, jednostka samorz¹du terytorialnego, stowarzyszenie i-fundacja. Targi POLEKO to jak co roku tak¿e okazja do spotkañ i-dyskusyjnych paneli, które zapowiadaj¹ siê bardzo ciekawie. Warto równie¿ dodaæ, ¿e w-Polsce bran¿a ekologiczna to coraz wiêksze pieni¹dze i-biznes, który ju¿ dawno przesta³ byæ traktowany tylko w-kategoriach ciekawostki, choæ do œwiatowych standardów i-osi¹gniêæ sporo nam jeszcze brakuje. A.K.

Dla gmin, dla miast i dla regionów. W-tych samych dniach co targi POLEKO /24-27 11. 09/ na terenie Miêdzynarodowych Targów Poznañskich odbêdzie siê pierwsza edycja Targów dla Gmin, Miast i-Regionów – GMINA 2009. Impreza ta bêdzie szans¹ prezentacji nowoczesnych rozwi¹zañ dla samorz¹dów. Nie zabraknie us³ug i-produktów dotycz¹cych kszta³towania przestrzeni urbanistycznej, infrastruktury czy architektury krajobrazu np.: budowy ulic, chodników, parkingów, ich oœwietlenia, budowy placów zabaw, obiektów us³ugowych typu stacje paliwowe, myjnie itd. Na targach pokazane zostan¹ rozwi¹zania przyjazne niepe³nosprawnym, a-tak¿e s³u¿¹ce informatyce administracji i-firm publicznych. Targom towarzyszyæ bêd¹ wyk³ady, prelekcje i-spotkania dotycz¹ce m.in. partnerstwa publiczno-prywatnego, inwestycji samorz¹dowych, rozwoju obszarów wiejskich, czy planowania przestrzennego. Miejmy nadziejê, ¿e targi GMINA 2009 stan¹ siê równie¿ aren¹ wymiany wiedzy i-doœwiadczeñ, miêdzy reprezentantami sektora prywatnego i-publicznego. Do tej pory wspó³praca ta nie uk³ada³a siê najlepiej. Mo¿e poznañska impreza bêdzie prze³omem w-tej materii. A.K. 27

CONSULATES

ROZK£AD LOTÓW na sezon wiosna/lato 2009

 HONORARY CONSULATE OF THE KINGDOM OF DENMARK

AIRPORT £awica im. Henryka Wieniawskiego 285 Bukowska St., Poznañ

10 Strusia St., tel. 061 866 26 28, fax 061 865 82 56

 GENERAL CONSULATE OF THE RUSSIAN FEDERATION

tel. +48 61 849 22 51, +48 61 849 22 61, +48 61 849 23 43

53a Bukowska St., tel. 061 841 77 40, 061 847 62 16

 HONORARY CONSULATE OF THE UNITED KINGDOM 4/2 Kochanowskiego St., tel. 061 665 88 50, fax 061 665 88 51

 HONORARY CONSULATE OF FRANCE 80/82 Œw. Marcin St. (CK Zamek p. 247), tel. 061 851 94 90, fax 061 851 61 40

 AMERICAN CONSULAR AGENCY 7/8 Paderewskiego St., tel. 061 851 85 16, fax 061 851 89 66

 HONORARY CONSULATE OF THE CZECH REPUBLIC 285 Bukowska St., tel. 061 849 22 92, 061 849 22 93

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF HUNGARY 85 Gniewska St., tel. 061 841 01 40

 HONORARY CONSULATE OF ROMANIA 20/2 Maciejewskiego St., tel./fax 061 825 78 66

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF SLOVAKIA 80/82 Œw. Marcin St., tel. 061 853 72 51, tel. 06 1 822 64 21

 HONORARY CONSULATE OF MEXICO 150 Naramowicka St., tel. 061 822 76 61, fax 061 820 51 39

 HONORARY CONSULATE OF GERMANY 44 Ratajczaka St., tel. 061 851 60 97, fax 061 852 78 17

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF ALBANIA 21 Billewiczówny St., tel./fax 061 868 47 13

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF LITHUANIA St. Bukowska 12, tel. 069 169 71 72

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF IRELAND 1 Kramarska St., tel./fax 061 853 18 94

 HONORARY CONSULATE OF THE NETHERLANDS 8/8 Nowowiejskiego St., tel. 061 852 78 84, 061 851 01 72

 HONORARY GENERAL CONSULATE OF TURKEY 78/79 Stary Rynek, tel. 061 852 48 44, fax 061 851 70 96

 HONORARY CONSULATE OF THE KINGDOM OF BELGIUM 11A Ob³aczkowo St., Wrzeœnia, tel. 061 437 91 47

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF ESTONIA 26 G³ogowska St., tel. 061 886 28 39, fax 061 886 28 40

  ul. Wroc³awska 21, 61-838 Poznañ, infolinia 0 801 308 217, tel. +48 61 851 37 74 www.lccmt.com, orders.pl@lccmt.com 28

Objaśnienia kodów i symboli: Przewoźnicy: FR - Ryanair LH - Lufthansa LO - LOT O2 - Jet Air SK - SAS W6 - Wizzair (+1) - przylot dnia następnego

Typy samolotów: AT5 - ATR 42-500 AT7 - ATR 72-200 DH4 - Dash 8 Q-400 320 - Airbus A-320 733 - Boeing 737-300 734 - Boeing 737-400

735 - Boeing 737-500 738 - Boeing 737-800 CR2 - Canadair CRJ-200 CR7 - Canadair CRJ-700 J32 - Jetstream 32

Where to go

PUB’S & CLUBS ALCATRAZ Klub Muzyczny 13/15 Nowowiejskiego St. tel. 061 853 28 81 Co wieczór gramy inn¹ muzykê www.alcatraz.pl ROOM 55 80/82 Stary Rynek tel. 061 855 32 24 www.room55.pl MORPHINE KLUB 18 Wroc³awska St. tel. 061 855 40 06 Dobrze rockuj¹ca muzyka od czwartku do soboty tañczymy. BROGANS Irish Pub 20a Szewska St. tel. 061 852 50 73 mobile 511 553 222 www.brogans.pl

RESTAURANTS MOOD CLUB & CAFE 18 Pó³wiejska St. tel. 061 853 05 30 www.moodclub.pl

CAFE BORDO Restauracja-Kawiarnia 28 ¯ydowska St. tel. 061 851 00 81 www.cafebordo.com Uniesienia dla podniebienia w najpiêkniejszym ogrodzie Starówki RESTAURACJA MILANO 42 Wielkopolska Ave. tel. 061 852 87 45 www.milano.poznan.pl RESTAURACJA PAPAVERO 46, 3 Maja St., tel. 061 853 24 82 www.papavero.poznan.pl RISTORANTE PIZZERIA Poznañ – 41 Garbary St. tel. 061 852 34 10 Suchy Las – 20 Szkolna St. tel. 061 892 60 36 UMBERTO CAFE & RISTORANTE 28 ¯ydowska St. tel. 061 851 54 52 www.umberto.com.pl THE MEXICAN 19 Kramarska St. (od ul.Wielkiej) tel. 061 851 05 36 www.mexican.pl RESTAURACJA GRECKA MYKONOS 14 Wolnoœci Sq. tel. 061 853 34 36 otw. pn.-pt. 11-23, sob.-niedz. 12-23 www.tawerna-mykonos.com.pl MASSIMILIANO FERRE Ristobar, Pizzeria, Vineria 14 Wolnoœci Sq. tel. 061 852 81 12 www.mf.art.pl

CHIÑSKA RESTAURACJA AZALIA 34 Œw. Marcin St. tel. 061 853 24 42 open 12 pm – 10.30 pm www.azalia.poznan.pl chiñski masa¿

GIRASOLE 27 ¯ydowska St. tel. 061 851 37 29 www.girasole.com.pl e-mail: trattoriagirasole.com.pl Otwarte od 12 do ostatniego goœcia. Polecamy kuchniê w³osk¹ i-œródziemnomorsk¹

SONATA RESTAURACJA 14 Wroc³awska St. tel./fax 061 852 27 01 www.restauracjasonata.pl kulinarne igraszki kuchni polskiej i europejskiej DESEROVNIA & PIWIARNIA WARECKA 12 Œwiêtos³awska St. tel./fax 61 852 50 29 e-mail: deserovniawasowo.pl 29

Informacje / Useful information

73/74 Stary Rynek, Poznañ tel. 061 858 68 68 www.brovaria.pl

HOTELS MAT’S HOTEL i RESTAURACJA 115 Bu³garska St. tel. 061 868 78 31 fax 061 861 41 78 www.hotelmats.pl PENSJON POLSKA APG Komfort – pokoje goœcinne 56/58 Polska St. tel. 061 843 00 03 mobile 502 25 29 39 HOTEL-RESTAURACJA DELICJUSZ Trzebaw-Rosnówko 1 Poznañska St. tel. 061 810 81 08 061 819 52 60 fax 061 819 52 55 www.delicjusz.pl HOTEL RZYMSKI 22 K. Marcinkowskiego Ave tel. 061 852 81 21 fax 061 852 89 83 www.hotelrzymski.pl e-mail: hotelrzymski.pl HOTEL MALTA*** CAMPING MALTA**** 98 Krañcowa St. tel. 061 876 62 03 fax 061 876 62 83 www.posir.poznan.pl HOTEL SPORT 34 Chwia³kowskiego St. tel. 061 833 05 91 fax 061 833 24 44 www.posir.poznan.pl DWÓR W SKRZYNKACH Skrzynki, 1 Parkowy Sq. tel. 061 819 62 25 fax 061 819 63 81 Hotel, konferencje, imprezy plenerowe, okolicznoœciowe

PENSJONAT ZACISZE RESTAURACJA Poznañ-Plewiska 471 Grunwaldzka St. tel. 061 867 56 66 www.zacisze.poznan.pl HOTEL ROYAL*** 71 Œw. Marcin St. tel. 061 858 23 00 fax 061 858 23 06 www.hotel-royal.com.pl IBB ANDERSIA HOTEL 3 Andersa Sq. tel. 061 667 80 00 andersiaandersiahotel.pl www.andersiahotel.pl HOTEL VIVALDI 9 Winogrady St. tel. 061 858 81 00 fax 061 853 29 77 www.vivaldi.pl e-mail: vivaldivivaldi.pl HOTEL OLYMPIC 14a Leœna St. 64-510 Wronki tel. 067 25 45 500 fax 067 25 45 511 e-mail: hotel@hotel-olympic.pl www.hotel-olympic.pl

Hotel Restauracja 35 Poznañska St, 62-020 Swarzêdz tel. 061 81 73 147 mobile 0 607 376 916 e-mail:palacykpodlipamipalacyk.com.pl www.palacyk.com.pl

NH Poznañ 67 Œwiêty Marcin St. tel. +48 61 624 88 00 fax +48 61 624 88 01 nhpoznannh-hotels.com www.nh-hotels.com HOTEL , ORANGE PRZEZMIEROWO 14a Poznañska St. PrzeŸmierowo tel. 061 651 86 00 fax 061 651 86 01 www.hotelorange.pl GOŒCINIEC SUCHOLESKI 6 Sucholeska St. Suchy Las tel. 061 892 69 92 www.gosciniec-sucholeski.com.pl e-mail: recepcjagosciniecsucholeski.com.pl HOTEL KORTOWO*** RESTAURACJA KORTOWO 62 Kotowo St. tel 061 899 10 20 fax 061 899 10 69 www.kortowo.com.pl

GREEN HOTEL **** 1a Jeziorna St. Poznañ – Komorniki tel. 061 810 80 75 fax 061 810 81 23 www.greenhotel.pl rezerwacjagreenhotel.pl

HOTEL PA£AC WOLSZTYN 4 Drzyma³y St., Wolsztyn tel. 068 346 30 93/94 fax 068 346 30 95 mobile 695 402 240 www.palacwolsztyn.pl e-mail: pocztapalacwolsztyn.pl

Jedyne takie miejsce!

PA£AC WIEJCE 17a Wiejce 66-440 Skwierzyna tel. +48 95 717 31 30 fax +48 95 717 31 42 www.wiejce.pl palacwiejce.pl

HOTEL BLUES 7 Prusimska St. tel. 061 849 86 00, fax 061 849 86 90 www.blueshotel.pl e-mail: rezerwacjablueshotel.pl

Kobylnica 1 D¹brówki St. tel. 061 815 81 00 fax 061 815 81 88 www.hotel-ossowski.com.pl HOTEL-RESTAURACJA T&T 4 Metalowa St. tel. 061 864 12 81 fax 061 864 12 82 www.hoteltt.com.pl e-mail: hotelhoteltt.com.pl PA£AC SZCZEPOWICE Szczepowice 14, Wolkowo tel. 061 44 31 723 www.szczepowice.com.pl DON PRESTIGE RECIDENCE 2 Œw. Marcin St. tel. +48 61 8590 590 fax. + 48 61 8590 591 e-mail: reception@donprestige.com www.donprestige.com

RESTAURANTS PIANO BAR Restaurant & Cafe BROWAR PUB Dance Floor 42 Pó³wiejska St. tel./fax 061 859 65 70 www.pianobar.poznan.pl www.slodownia.com Lokalizacja: Stary Browar wejœcie z Dziedziñca Sztuki lub od ul. Koœciuszki HABANA RESTAURANT 10 Paderewskiego St. tel. 061 853 02 22 Nowy adres w mieœcie SAKANA SUSHI BAR 7/1 Wodna St. tel. 061 853 16 39 www.sakana.pl catering, dowóz do biur i-domów MATII RESTAURANT VODKA BAR SUSHI BAR 5 Andersa Sq. tel. 061 850 50 20 www.matii.pl

fot. Archiwum UMT

„Zielony Toruñ”

Toruñ jest miastem zieleni. Tereny wielopostaciowej zieleni zajmuj¹ ponad 30% jego powierzchni nadaj¹c miastu swoist¹ specyfikê i-podkreœlaj¹c jego bogate walory historyczne i-kulturowe. Tereny zieleni w-Toruniu odznaczaj¹ siê ponadto wysokimi wartoœciami przyrodniczymi. W-centrum miasta na wyspie wislanej zlokalizowany jest leœny rezerwat przyrody „Kêpa Bazarowa”. W-granicach miasta znajduje siê tak¿e odcinek ichtiofaunistycznego rezerwatu przyrody „Rzeka Drwêca”. Obrze¿a miasta po³o¿one s¹ w-granicach 3-obszarów chronionego krajobrazu. Na terenie Torunia ustanowiono 46 pomników przyrody – corocznie, w-okresie obchodów Œwiatowego Dnia Ochrony Œrodowiska lista miejskich pomników przyrody jest rozszerzana o-kolejne, cenne obiekty. Toruñ po³o¿ony jest w-europejskiej sieci obszarów chronionych NATURA 2000 (5 obszarów lub ich fragmentów), a-od 2006 roku miasto Toruñ znajduje siê w-obszarze funkcjonalnym Zielone P³uca Polski. Du¿¹ powierzchniê zajmuj¹ zró¿nicowane siedliskowo lasy. Wystêpuj¹ te¿ liczne i-ró¿norodne formy zieleni zabytkowej, w-tym m.in. wpisane do rejestru zabytków parki miejskie, parki podworskie, zieleñ fortyfikacyjna i-planty okalaj¹ce toruñsk¹ Starówkê. Wiele terenów zieleni to atrakcyjne miejsca wypoczynku i-rekreacji mieszkañców miasta. Chc¹c zachowaæ tak bogate dziedzictwo miasto kieruje siê zasad¹ zrównowa¿onego rozwoju i-podejmuje szereg dzia³añ maj¹cych na celu poprawê standardu ¿ycia mieszkañców i-poprawê stanu œrodowiska naturalnego. Przy wspó³udziale

Uroczyste objêcie dêbu szypu³kowego ochron¹ prawn¹ jako pomnika przyrody. W spotkaniu uczestniczy³y dzieci ze szko³y w Papowie Toruñskim, które zg³osi³y wniosek o ustanowienie w/w drzewa pomnikiem przyrody ( fot. Rados³aw Tyczyñski)

œrodków europejskich zmodernizowana zosta³a m.in. gospodarka wodno-œciekowa, trwa budowa nowoczesnego zak³adu zagospodarowania odpadów komunalnych. W³adze Torunia wspieraj¹ te¿ swoich mieszkañców i-przedsiêbiorców w-realizacji przedsiêwziêæ proekologicznych, w-tym tych obejmuj¹cych likwidacjê pieców wêglowych i-zastêpowanie ich Ÿród³em ogrzewania bardziej przyjaznym dla œrodowiska, demonta¿ i-usuniecie azbestu z-budynków czy likwidacjê szamb i-pod³¹czenie nieruchomoœci do sieci kanalizacyjnej. Bardzo wa¿nym elementem dzia³añ jest edukacja ekologiczna mieszkañców, dlatego Urz¹d Miasta Torunia chêtnie organizuje i-wspomaga wszystkie zamierzenia s³u¿¹ce promowaniu proekologicznych postaw. Edukacja ekologiczna w-szerokim zakresie prowadzona jest w-oœrodku edukacji znajduj¹cym siê w-Szkole Leœnej na Barbarce. W-oœrodku tym realizowany jest m.in. projekt „Cz³owiek, œrodowisko, integracja” w-ramach tzw. Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w-ramach którego z-zajêæ edukacyjnych skorzysta 16 tys. uczniów z-ca³ego województwa kujawsko-pomorskiego. Takie imprezy jak obchody z-okazji „Dnia Ziemi”, „Dnia bez samochodu”, „Sprz¹tania ŒwiataPolska” na trwale wpisa³y siê w-kalendarz miejskich imprez, a-rzesze torunian w-nich uczestnicz¹cych pokazuj¹ jak bardzo s¹ potrzebne. Toruñ oryginalnie œwiêtuje Œwiatowy Dzieñ Ochrony Œrodowiska – ju¿ po raz drugi w-bie¿¹cym roku z-tej okazji organizowany zosta³ piknik ekologiczny „Œniadanie

na trawie” – w-samym centrum miasta na Rynku Staromiejskim pojawi³a siê ³¹ka z-naturalnej trawy, a-mieszkañcy i-turyœci mieli mo¿liwoœæ skorzystania z-rzadkiej okazji opalania siê lub wypoczynku na trawie w-tak nietypowym miejscu i-jednoczeœnie poszerzenia swojej wiedzy ekologicznej. W-bie¿¹cym roku przewodnim tematem pikniku by³y zmiany klimatyczne zachodz¹ce na œwiecie. Po zakoñczeniu pikniku trawa zosta³a zwiniêta i-wykorzystana do rekultywacji miejskich terenów zieleni. Toruñ to miasto zieleni, z-tego te¿ wzglêdu to tu w³aœnie od 5-ju¿ lat organizowana jest cyklicznie ogólnopolska konferencja naukowo-techniczna 'Zieleñ Miejska naturalne bogactwo miasta' daj¹ca mo¿liwoœæ wymiany doœwiadczeñ i-poszerzenia wiedzy w-zakresie pielêgnacji i-rewitalizacji zieleni miejskiej. W-tegorocznej, jubileuszowej konferencji dotycz¹cej problematyki zieleni w-przestrzeni publicznej miasta udzia³ wziê³o ponad 200 osób – przedstawicieli instytucji i-urzêdów, oœrodków akademickich i-przedstawicieli firm z-bran¿y ogrodniczej. Oprócz sesji referatowej uczestnicy konferencji bior¹ tak¿e udzia³ w-sesji terenowej- zwiedzaj¹c cenne przyrodniczo tereny wokó³ Torunia i-zapoznaj¹c siê w-praktyce z-metodami pracy przy urz¹dzaniu i-pielêgnacji terenów zieleni. Pok³osiem konferencji jest corocznie wydanie w-postaci publikacji materia³ów pokonferencyjncych zawieraj¹cych teksty wyg³oszonych referatów oraz wnioski koñcowe. Przysz³oroczna konferencja dotyczyæ bêdzie problematyki zieleni osiedlowej.

Wydzia³ Œrodowiska i Zieleni Urz¹d Miasta Torunia Wa³y gen. Sikorskiego 12 87-100 Toruñ tel. +48 56 611 86 93 fax. +48 56 611 87 89 www.ekologiczny.torun.pl Zielona ³¹ka w centrum toruñskiej Starówki – piknik ekologiczny „Œniadanie na trawie” z okazji Œwiatowego Dnia Ochrony Œrodowiska ( fot. Rados³aw Tyczyñski)