Welcome to Poland - listopad 2010

Rozmowa z Przemysławem Gonerą, przewodniczącym Konwentu Prezesów Zarządów Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Prezesem Zarządu WFOŚiGW w Poznaniu

Interview with Przemysław Gonera, Chairman of the Convention of Presidents of Regional Funds for Environmental Protection and Water Management, President of the Regional Fund for Environmental Protection and Water Management in Poznań.

O ekologii przy okazji targów POLEKO znów będzie się mówić dużo, jednak co z tego wynika dla nas i środowiska?

Environmental protection receives plenty of publicity during every POLEKO Fair. But what are the practical implications for all of us?

We can no longer be indifferent to environmental changes. We continue to produce growing amounts of waste and sewage which is costly to treat and manage. Poland has to invest massively in environmental protection, but we have to make sure that the initiated projects deliver the optimal results and that the deployed technology supports sustainable development. We can protect the environment in a variety of ways. Renewable energy choices are the obvious solution, but we have to choose between windfarms, hydropower plants, geothermal plants and passive buildings. This is a difficult choice, and in order to become eligible for funding from the Regional Fund for Environmental Protection and Water Management have to meet many stringent criteria.

How will the changes in the grant financing scheme affect green projects?

The principle saying that all funds generated from environmental fees and penalties have to be used for environmental protection has been preserved in the amended regulations of 1 January 2010. Green investments are costly and long-term projects, and they require independent sources of financing, namely the National Fund, a legal entity representing the State, and regional funds which are legal entities on the local arena. The introduced amendments will stabilize the system and support long-term protection measures.

The fund will also work more closely with the local authorities.

Could these changes restrict the regional funds’ decision-making freedom?

Regional funds are legal entities incorporated under the Environmental Law, and they are not a part of the local administrative structure. Those differences have to be clearly stated for environmental protection to be effective. Successful projects require good communication with regional authorities as well as respect for regional funds’ decision-making powers. The new regulations, EU grants as well as financial support from regional funds will give more support to both small and large-scale green projects as all initiatives count.

Interview by Jan Staniewski 2

Wielkie czy małe zawsze ważne All Projects Contribute To Sustainable Development

Nikt już nie może być obojętny wobec zmian zachodzących w środowisku. Zagrożeń dla niego wciąż przybywa. Rośnie ilość ścieków i odpadów, których unieszkodliwianie i zagospodarowanie jest kosztowne. Musimy więc zwiększać nakłady na ochronę środowiska. Potrzeby naszego kraju w tej dziedzinie są olbrzymie. Jednak musimy sobie odpowiedzieć jakie inwestycje przyniosą najlepsze efekty ekologiczne, jakie metody i technologie zapewnią zrównoważony rozwój kraju. Chronić środowisko można bowiem na różne sposoby. Oczywiście, powinniśmy inwestować w odnawialne źródła energii, ale jakie? Czy lepiej w elektrownie wodne czy wiatrowe, a może w geotermię lub budownictwo pasywne? Nie są to łatwe wybory i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej decydując o dofinansowaniu projektów mających służyć środowisku muszą uwzględniać wiele czynników.

Jak wprowadzone od początku tego roku zmiany w systemie finansowania przedsięwzięć ekologicznych wpłynęły na ich funkcjonowanie?

Dyskusje wokół przyszłości wojewódzkich funduszy toczyły się przez lata. Żartobliwie można przypomnieć, że powołano je ustawą sejmową wiosną 1993 r., a już jesienią pojawił się pierwszy projekt nowelizacji zakładający ich likwidację. Najważniejsze, że w regulacjach wprowadzonych od 1 stycznia 2010 roku zachowana została zasada, iż środki pozyskiwane z tytułu opłat i kar za korzystanie ze środowiska muszą być przeznaczane na jego ochronę. Dla sprawnego prowadzenia inwestycji ekologicznych, które są kosztowne i trwają latami, podstawowe znaczenie ma utrzymanie niezależnych źródeł finansowania, którymi nadal będą Narodowy, jako państwowa osoba prawna oraz wojewódzkie fundusze, przekształcone w samorządowe osoby prawne i posiadające osobowość prawną. Wprowadzone zmiany sprzyjają stabilizacji oraz systemowym długofalowym działaniom koniecznym w ochronie środowiska. Wzmocnione też zostały powiązania z lokalnymi samorządami.

Czy aby nie za mocno?

Fundusze nie są jednostkami organizacyjnymi samorządu lecz samorządowymi osobami prawnymi powstałymi z mocy ustawy. Świadomość tych różnic pozwala skutecznie działać na rzecz ochrony środowiska. Do sukcesów w tej dziedzinie potrzebna jest bowiem zarówno dobra współpraca z samorządem wojewódzkim jak i poszanowanie samodzielności funduszy. Obecne regulacje, wsparte dofinansowaniem ze środków unijnych oraz WFOŚiGW sprzyjają podejmowaniu przedsięwzięć ekologicznych. Zarówno tych wielkich jak i małych. Dla środowiska bowiem wszystkie są ważne i potrzebne.

Rozmawiał: Jan Staniewski

Spis treœci / Contents

T

erminy „zielona gospodarka”, „zielone technologie” itp. robi¹ ostatnio œwiatow¹ karierê.

Wszystko co posiada w nazwie wyraz „zielone”, symbolizowaæ ma harmoniê ze œrodowiskiem naturalnym i byæ mu przyjazne. Rzecz jasna wiele w tym reklamowego szumu, zaœ ludzie powoli zaczynaj¹ uodparniaæ siê na zielon¹ inwazjê. Faktem jednak jest, ¿e ten trend to nie tylko samo „public relation”, a koniecznoœæ rozwojowa, przed któr¹ stanê³y gospodarki wiêkszoœci pañstw œwiata. 23-26 listopada tego roku ekologiczna bran¿a spotyka siê ju¿ na XXII edycji najwiêkszych w Europie Œrodkowowschodniej Miêdzynarodowych Targach Ochrony Œrodowiska POLEKO w Poznaniu. Organizatorzy zapraszaj¹ na cztery specjalne ekspozycje. Bêd¹ to salony: recyklingu, czystej energii, aparatury kontrolno-pomiarowej oraz dotycz¹cy nauki dla œrodowiska. Wiele informacji na ten temat, znajd¹ Pañstwo w bie¿¹cym numerze naszego magazynu, do którego lektury serdecznie zapraszam!

Smak wielkopolskiej tradycji – rozmowa z Arkadiuszem B³ochowiakiem, Cz³onkiem Zarz¹du Województwa Wielkopolskiego

5

Czysta energia dla Wielkopolski

6

Wielkopolska Agencja Zarz¹dzania Energi¹ Bezpieczeñstwo na trzech filarach

7

Energia odnawialna dla rozwoju Warmii i Mazur

8

Centrum Zagospodarowania Odpadów w Piotrowie Pierwszym

9

Przyroda jest naszym najwa¿niejszym dobrem

10

Wojewódzki Fundusz Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu – partner ekologicznych inwestorów

11

T

he terms "green economy" or "green technologies" have become immensely popular around the globe. Everything that has the word "green" it in is meant to represent harmony with nature and ecofriendliness. Much of that is pure green washing, and consumers are becoming increasingly weary of this green revolution. But in fact, "going green" is not just mere PR, but a challenge faced by most economies in the world. On 2326 November, the green industry will meeting during the 12th POLECO International Trade Fair for Environmental Protection, the largest event of the type in Central-Eastern Europe. The fair will feature four special exhibitions dedicated to recycling, green energy, control and measurement equipment and science for the environment. Read the current issue of our magazine for more details.

Editor-In-Chief Bo¿ena Prusakowska

www.welcome.com.pl Welcome to Poznañ and Wielkopolska ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznañ, tel./fax +48 61 852 10 06, tel. 61 8617 000 e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Editor-in-chief: Bo¿ena Prusakowska, biuro@ welcome.com.pl Director of Marketing: Renata Pi¹tkowska-Ratajczak – mobile 600 45 32 16 Marketing managers: Ewa Stasiak – mobile 698 805 992 Translation: Agnieszka Rataj, Kacper Kozicki Associates: Adam Kaliñski, Ewa Stasiak, Lidia Wejman, Piotr Szachta, Romuald Ferens, Renata Ratajczak Correction of text: Lidia Wejman DTP & Prepress: Relex, El¿bieta Zawadzka

Wydawnictwo BESSA tel./fax +48 22 877 33 71 President: El¿bieta Swatowska Vice-President: Bo¿ena Prusakowska THE PUBLISHER OF: Welcome to Warsaw 02-512 Warsaw, 20 Pu³awska St., Apt. 2 tel./fax +48 22 849 58 22 Welcome to Cracow and Ma³opolska – franczyza 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. tel./fax +48 12 421 89 77

Redakcja nie odpowiada za treœæ reklam i artyku³ów sponsorowanych.

We do not take responsibility for the kontent of the advertisements and the sponsored articles.

3 3

13.

EDYCJA

Lider Polskiej Ekologii 2009 - Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu

KONKURSU MINISTRA ŚRODOWISKA

“LIDER POLSKIEJ EKOLOGII” Już po raz trzynasty Minister Środowiska zaprasza przedsiębiorstwa, jednostki samorządu terytorialnego oraz stowarzyszenia i fundacje, które za podstawę swej działalności przyjęły zasady zrównoważonego rozwoju do udziału w Konkursie „Lider Polskiej Ekologii”.

Formuła Konkursu pozwala na ukazanie działań proekologicznych realizowanych przez przedsiębiorstwa, a także różnorodnych inicjatyw lokalnych służących ochronie środowiska. Zadaniem Konkursu jest także promocja tych, którzy w swoich działaniach kierują się zasadą zrównoważonego rozwoju oraz osiągają sukcesy gospodarcze przez podejmowanie działań na rzecz ochrony środowiska. Konkurs daje szansę na przekonanie kolejnych przedsiębiorców i urzędników, że ochrona środowiska nie hamuje rozwoju, ale może go przyspieszyć i wzmocnić. Jest tak¿e stymulatorem innowacji, dzięki którym możliwy jest postęp w sferze technologicznej, produktowej czy organizacyjnej. Dodatkowym efektem prowadzonych działań jest akceptacja społeczna, w tym większe zaangażowanie pracowników firmy czy mieszkańców gminy.

Konkurs odbywa się w czterech kategoriach: „przedsiębiorstwo”, „wyrób”, „jednostka samorządu terytorialnego” oraz „stowarzyszenia i fundacje”. Konkurs rozstrzygany jest metodą porównawczą, jako najbardziej obiektywną formą wyłaniania najlepszych przedsięwzięć realizowanych w Polsce.

Nowością tegorocznej edycji będzie tytuł „Super Lider Polskiej Ekologii”, pozwalający na dodatkowe wyróżnienie jednostek, których działania na rzecz ochrony środowiska nie są jednorazowe, ale systemowe i długoterminowe.

Nad przebiegiem Konkursu czuwa powoływana przez Ministra Środowiska Rada Programowa, w skład której wchodzą przedstawiciele instytucji publicznych, organizacji pozarządowych, samorządowych, środowisk gospodarczych oraz mediów.

Podstawowymi kryteriami oceny przedsięwzięć zrealizowanych przez jednostki ubiegające się o tytuł „Lidera Polskiej Ekologii” są uzyskany efekt ekologiczny i społeczny, efektywność ekonomiczna oraz uniwersalność, oryginalność i nowoczesność zastosowanych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych.

Od pięciu lat laureaci Konkursu „Lider Polskiej Ekologii” w kategorii przedsiębiorstw mogą uczestniczyć w eliminacjach do Europejskiej Nagrody „Biznes dla środowiska” („European Business Awards for the Environment”), organizowanym przez Komisję Europejską. A taką możliwość mają zwycięzcy jedynie dwóch konkursów ogólnopolskich.

Wszystkich zainteresowanych Konkursem zapraszamy do Poznania na stoisko Sekretariatu na Międzynarodowych Targach Ochrony Środowiska POLEKO. Prezentować się będą także jednostki uhonorowane tytułem „Lidera Polskiej Ekologii” – gminy Lublin, Poznań, Słupsk i Toruń oraz Hydroprojekt S.A. Warszawa, Przedsiębiorstwo Gospodarki Wodnej i Rekultywacji S.A., Jastrzębie Zdrój, Zakład Zagospodarowania Odpadów z Poznania i Karkonoski Park Narodowy. Serdecznie zapraszamy!!!

Wanda Jarosz Sekretarz Rady Programowej Konkursu

Organizacja Konkursu jest finansowana przez Ministerstwo Środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

4

Sekretariat Konkursu Ministra Środowiska „Lider Polskiej Ekologii” Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych ul. Kossutha 6, 40-844 Katowice tel.: 032 254 60 31 wew. 136, 280; kom. 609 770 140; faks: 032 254 17 17 e-mail: lider@ietu.katowice.pl

Rozmowa z Arkadiuszem Błochowiakiem, Członkiem Zarządu Województwa Wielkopolskiego

Smak

wielkopolskiej tradycji Samorząd Województwa Wielkopolskiego podejmuje wiele działań na rzecz promocji produktów regionalnych i tradycyjnych.

Dlaczego to takie ważne?

Ponieważ Wielkopolska ma wspaniałe tradycje kulinarne. Są one naszą wielką kulturową wartością, którą należy chronić i udostępniać innym. Tradycyjne i regionalne produkty świadczą o naszej odrębności kulinarnej, nierzadko sięgającej swymi korzeniami głęboko w przeszłość, a przy tym są niezwykle atrakcyjne dla konsumentów. Wytwarzane wedle tradycyjnych receptur, wyróżniają się niepowtarzalnym smakiem i wyjątkowymi walorami zdrowotnymi. Należy zatem je chronić, zadbać o dobrą ich jakość i efektywne wykorzystanie. Są one ważną częścią naszej regionalnej tożsamości kulturowej i dają szansę na rozwój.

W jaki sposób promowana jest regionalna i tradycyjna żywność?

Prowadzone są szeroko zakrojone działania informacyjne i wystawiennicze zarówno w kraju, jak i poza jego granicami.

W 2008 roku Wielkopolska przystąpiła do Europejskiej Sieci Dziedzictwa Kulinarnego, skupiającej przedsiębiorców – producentów, przetwórców, hurtowników, restauratorów – oferujących naturalną żywność o wyjątkowym, lokalnym charakterze. Przystępując do Sieci Regionalnej otrzymują oni przywilej posługiwania się logo Dziedzictwo Kulinarne Wielkopolska, dzięki któremu ich produkty wyróżnione są i rozpoznawalne w całej Europie.

Przynależność do Sieci wpływa na rozwój tych przedsiębiorstw, lepsze zaspokojenie potrzeb konsumentów, podniesienie jakości produktów i usług, przyczyni się do wzmocnienia naszej regionalnej tożsamości. Wielkopolska Sieć liczy obecnie 23.członków.

Obecność Wielkopolski w Europejskiej Sieci niezbicie świadczy o kulinarnej zasobności naszego regionu. Jakie bogactwo kryje w sobie wielkopolska spiżarnia?

Arkadiusz Błochowiak, Arkadiusz Bło

A Taste of Wielkopolska’s Traditions

Arkadiusz Błochowiak, Member of the Management Board of Wielkopolska Region, talks about traditional and regional products.

Traditional and regional products are part of our cultural heritage which needs to be protected and popularized.

Prepared according to traditional recipes, those products offer a unique taste and exceptional health benefits. In 2008, Wielkopolska joined the European Network of Culinary Heritage that groups businesses offering natural foods of unique, local character. The region’s suppliers have the right to apply the Wielkopolska Culinary Heritage trademark that contributes to their products’ renown and recognition throughout Europe.

Wielkopolska’s network has 23 members.

Wielkopolska’s traditional specialties include cold meats, offal products and pâtés . The region is also renowned for its dairy products, processed fruit and vegetables, breads and cakes, cold-pressed oil, local beer and liqueurs. The ministry’s List of Traditional Products features several dozen items that are most characteristic of Wielkopolska. The unquestioned leaders are the St. Martin’s crescent shaped bun, fried cheese from Nowy Tomyśl and Kalisz wafers, all of which have been awarded the Protected Geographical Indication status. Wielkopolska’s camelina oil received the Traditional Specialty Guaranteed trademark.

Jest w niej wiele różnych specjałów. Dzięki, między innymi, tradycyjnemu rolnictwu, choćby wieprzowina ze świń złotnickich pstrych, o niezwykle smakowitym mięsie.

Poza tym wędliny, wyroby podrobowe i pasztety, a także wyroby mleczarskie, przetwory warzywne i owocowe, pieczywa i ciasta, oleje tłoczone na zimno, lokalne piwa i nalewki. Na ministerialnej Liście Tradycyjnych Produktów znalazło się kilkadziesiąt produktów charakterystycznych dla naszego regionu.

Wśród nich niekwestionowanymi liderami są: rogal świętomarciński, nowotomyski ser smażony i kaliskie andruty, wszystkie z Chronionym Oznaczeniem Geograficznym.

Znakiem Tradycyjna Specjalność wyróżniony został wielkopolski olej rydzowy. Warto zadbać, aby produkty te stały się naszą wizytówką, aby Wielkopolskę kojarzono ze smakowitą, regionalną i zarazem ekologiczną żywnością.

Cieszy ona podniebienia coraz większej rzeszy turystów, spędzających wakacje na wielkopolskiej wsi Bez wątpienia. W codziennym menu gospodarstw agroturystycznych oferowane są potrawy kuchni regionalnej, nierzadko przyrządzane z własnych, najwyższej jakości surowców. Gościnna wielkopolska wieś przyciąga turystów także unikatowymi walorami przyrodniczymi i kulturowymi oraz coraz atrakcyjniejszą ofertą. Wieczory przy ognisku, jazda konna, przejażdżki bryczkami, spływy kajakowe, to w pakiecie usług gospodarstw agroturystycznych, niemal standard. Najlepsze z nich wyłaniane są w konkursie „Na najlepszy obiekt turystyki na obszarach wiejskich w Wielkopolsce”. Jego celem jest promocja wielkopolskiej wsi jako miejsca wypoczynku, podnoszenie standardu usług gospodarstw agroturystycznych oraz poszerzanie turystycznej oferty naszego regionu na obszarach wiejskich. Podczas tegorocznych targów Poleko w Poznaniu poznamy laureatów czwartej już edycji Konkursu.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Ewa Stasiak 5

Czysta energia dla Wielkopolski Rozmowa z Andrzejem Bobrowskim, Przewodniczącym Rady Nadzorczej Wielkopolskiej Agencji Zarządzania Energią, Dyrektorem Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego Promocja stosowania odnawialnych źródeł energii wpisuje się w narodową politykę energetyczną i oczekiwania unijne. Zakłada się przy tym aktywny udział regionów. Jak Samorząd Województwa Wielkopolskiego dąży do sprostania temu zadaniu?

Od 2007 roku realizowana jest i promowana strategia, która zachęcić ma do pozyskiwania w naszym regionie energii ze źródeł odnawialnych.

Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi zorganizował pierwsze regionalne spotkanie pod hasłem ”Odnawialne źródła energii szansą dla wielkopolskich gmin”. Następnie, współpracując z władzami lokalnymi, organizował spotkania w powiatach. Wtedy też powstał Zespół do spraw Promocji Odnawialnych Źródeł Energii w Wielkopolsce, złożony z przedstawicieli środowiska samorządowego, uczelni wyższych, organizacji pozarządowych oraz biznesu. We wrześniu 2009 roku Samorząd Województwa powołał Wielkopolską Agencję Zarządzania Energią, projekt w ramach programu Inteligentna Energia dla Europy. Agencja jest instytucją wspierającą władze regionu w procesie tworzenia polityki energetycznej, prowadzi też na szeroką skalę działania informacyjno-promocyjne, szkoleniowe i edukacyjne, ukierunkowane na rozwój energii odnawialnej.

Jaki jest obecny stan wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) w Wielkopolsce?

Niewielki. Dlatego koniecznością jest sporządzenie bilansu energetycznego województwa, oszacowanie potencjału wyjściowego w obszarze odnawialnych źródeł energii i opracowanie planu działania zgodnego z krajowymi i unijnymi wytycznymi, z uwzględnieniem innowacyjnych zmian i nowoczesnych technologii. Dokument ten będzie swego rodzaju drogowskazem wyznaczającym kierunki rozwoju sektora energii odnawialnej w regionie. Stanie się też niezbędną 6

merytoryczną pomocą dla gmin, które po oszacowaniu własnego potencjału i potrzeb, będą mogły opracowaæ lokalny plan działania dla zrównoważonej energii.

Polskie rolnictwo odgrywać będzie istotną rolę w realizacji celów dotyczących odnawialnych źródeł energii na 2020 rok. Jaki jest potencjał energetyczny wielkopolskiej wsi?

Zagadnienie to jest przedmiotem szczególnego zainteresowania naszego departamentu. Prym w tym względzie wiedzie biomasa, począwszy od samego jej spalania, poprzez biopaliwa drugiej i trzeciej generacji, skończywszy na biogazowniach.

Ta ostatnia technologia jest najbardziej wydajnym procesem produkcji energii, a powstająca w jej trakcie pulpa pofermentacyjna posiada bardzo dobre właściwości nawozowe pod uprawy. Na wsiach preferowane są małe biogazownie od 0,25 do 0,30 MW, które mogą funkcjonować na uproszczonym trybie pozwoleń, skupiać większą liczbę małych i średnich gospodarstw z produkcją zwierzęcą. Biogazownia to dobry sposób na utylizację gnojowicy i pozbycie się wszelkich produktów ubocznych pochodz¹cych z produkcji roœlinnej.

Jakie inne odnawialne źródła energii preferowane są w Wielkopolsce?

Wielkopolska, będąc w drugiej strefie wiatrowej, ma dobre warunki do pozyskiwania energii z wiatru. Nie wyklucza się jednak spowolnienia w budowie nowych farm wiatrowych. Nie są one bowiem do końca akceptowane społecznie z powodu hałasu, czy przekonania, że nie pozostają bez wpływu na zdrowie człowieka. Duże nadzieje wiązane są z geotermią. Wielkopolska położona jest na zasobach wód geotermalnych, a postęp technologii w tej dziedzinie pozwala mieć nadzieję

na odczuwalne obniżenie kosztów inwestycji.

Energetyka solarna, jako wspierające lub nawet jako główne źródło energii, stosowana jest w indywidualnym budownictwie, do ogrzewania szkół czy hal sportowych. Coraz częściej mówi się też o solarnym oświetlaniu ulic. Dobrym pomysłem na czystą energię są pompy ciepła, nazywane też „małą geotermią”, które pozwalają na wykorzystanie ciepła niskotemperaturowego i odpadowego do ogrzewania pomieszczeń czy nawet przygotowania ciepłej wody użytkowej. Mogą one znacznie poprawić efektywność energetyczną, zwłaszcza w dużych budynkach publicznych, np. salach sportowych, szpitalach, itd.

Zwiększenie udziału energii odnawialnej w ogólnym bilansie energetycznym niesie z sobą wiele korzyści...

Przede wszystkim przywróci krajowi bezpieczeństwo energetyczne, ograniczy emisję gazów cieplarniach. Rozwój tego sektora pozwoli na lepsze wykorzystanie lokalnych źródeł energii, zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii, zmniejszy straty sieciowe, stworzy nowe miejsca pracy na szczeblu lokalnym. Poza tym wniesie znaczący wkład w zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, stworzy nowe możliwości zarobku dla rolników.

Mamy szansę na spełnienie wymogu UE, by 15 procent energii pochodziło ze źródeł odnawialnych, czy też czekają nas kary za opóźnienia?

Osiągnięcie tego celu jest sporym wyzwaniem, zadaniem bardzo ambitnym, ale przecież nie nieosiągalnym, gdy weźmie się pod uwagę czas jaki pozostał i przede wszystkim nasz potencjał.

Oczekujemy jednak od rządu, podobnie jak szeroko rozumiany biznes czy społeczeństwo, wprowadzenia usprawnień systemu legislacyjnego oraz procedur administracyjno-prawnych związanych z inwestycjami w OZE. Rozmawiała: Ewa Stasiak

Bezpieczeństwo na trzech filarach Rozmowa z Józefem Lewandowskim, Prezesem Zarządu Wielkopolskiej Agencji Zarządzania Energią Sp. z o.o. www.waze.pl

Konferencja w Sarbicach współorganizowana przez WAZE Conference in Sarbice co-organized by WAZE Fot: Stefan Pawlak

Three Pillars of Energy Safety Interview with Józef Lewandowski, President of the Management Board of the Energy Management Agency of the Wielkopolska Region Energy Management Agency of the Wielkopolska Region (WAZE) was established in December 2009. What progress has been made in the first year of operation?

It was a very successful year. In April, we organized the first conference, and in May – a seminar during the Greenpower Trade Fair. WAZE works closely with energy agencies created as part of the Intelligent Energy Europe scheme, and this cooperation gave rise to the Polish Group of Energy Agencies Association.

WAZE’s main focus in on renewable energy projects. Will the planned increase in renewable energy’s share of the regional market contribute to energy safety?

Definitely. We are trying to achieve that goal by making the system more stable and by diversifying our energy sources.

Renewable energy plays a vital role in the diversification scheme not only because it offers a robust alternative, but also because Poland is an abundant source of renewable energy. Renewable energy is generally more expensive than conventional energy, but due to high fines for exceeding CO2 emissions, those prices are beginning to level out. Alternative technologies, such as photovoltaics, are developing rapidly, and the prices of energy generated with the involvement of novel methods are decreasingly 8-10% each year. In 15 years, photovoltaics could supply cheaper energy than coal-fuelled power plants.

What needs to be done to guarantee energy safety?

We need evolutional changes. Most importantly, we shouldn’t press for the development of a single source of energy, such as nuclear energy, which was the French scenario, or gas which was the Russian alternative. We should not juxtapose conventional, renewable and nuclear energy against one another. They have to co-exist, and we have to make every effort to increase their effectiveness, as each energy source is of great importance for national growth. We have to draw upon scientific progress, diversification and, above all, the country’s own resources. Poland has a great potential, and it should tap into the existing opportunities to further the growth of its economy, labor market, science and new fields of education.

Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią (WAZE) wystartowała w grudniu ubiegłego roku. Jak oceniłby Pan pierwszy etap jej funkcjonowania?

Myślę, ¿e niespełna roczny okres działalności WAZE jest w pełni udany.

Sprawnie uruchomiliśmy działalność spółki, nasza dotychczasowa aktywność jest zauważana i doceniana. W kwietniu zorganizowaliśmy pierwszą konferencję, w maju seminarium na Targach Greenpower. Bardzo dobre kontakty ze wszystkimi agencjami energetycznymi, które powstały w ramach Inteligentnej Energii dla Europy, zaowocowały inicjatywą utworzenia Stowarzyszenia Polska Grupa Agencji Energetycznych.

Podczas jej październikowego spotkania założycielskiego powierzono Panu funkcję prezesa, na siedzibę wybrano Poznań. Co ustalono wówczas w kwestii działalności Grupy?

Naszym celem jest wspieranie poszanowania energii, jej zrównoważonego rozwoju, wymiana doświadczeń. Korzystając z faktu, że realizujemy te same zadania, chcemy wymieniać wypracowane przez poszcze-gólne agencje produkty, adaptując je jedynie do warunków regionalnych.

Obniży to znacznie koszty, choćby korzystania z ekspertów. Gotowe do wdrożenia są trzy produkty: program budowy biogazowni, podręcznik biogazowy, przygotowane przez Mazowiecką Agencję oraz opracowana przez nasz zespół ankieta dotycząca gminnego energetyka. Drugim poziomem naszej aktywności powinna być współpraca z Konwentem Marszałków.

WAZE realizuje zadania głównie z zakresu energii odnawialnej. Zwiększenie jej udziału w bilansie energetycznym regionu przyczyni się do zwiększenia naszego bezpieczeństwa energetycznego?

Oczywiście. Dążymy do niego poprzez stabilność systemu, ale również poprzez dywersyfikację źródeł energii. Energia odnawialna jest bardzo ważnym źródłem tej dywersyfikacji, nie tylko dlatego, że jest to inne źródło, ale także dlatego, że my jako kraj to źródło posiadamy. Jest ona najczęściej droższa od konwenc-

jonalnej, ale kary, które trzeba płacić za ponad limitową emisję CO2, powodują, że ceny te zaczynają się wyrównywać. Rozwój technologii w takim źródle energii jak fotowo-ltaika jest tak duży, że jednostka energii z niej pozyskiwana tanieje od 8-10 procent rocznie. Zatem za 15 lat może okazać się, że fotowoltaika daje energię tańszą niż energia z węgla. Wtedy dojdzie – śmiem twierdzić – do rewolucji. Podobnego zdania jest profesor Maciej Nowicki, który uważa, że przyszłość energetyczna świata leży w energii słonecznej.

Jest jeszcze energetyka jądrowa, niezwykle ważna, skoro rząd zapowiedział kampanię informacyjną na jej rzecz, przeznaczając na ten cel spore pieniądze Mało tego, rząd powołał pełnomocnika ds. energetyki jądrowej. Moim zdaniem powinno być ich trzech, po jednym dla każdego sektora energii. Bardzo niedobra jest bowiem sytuacja, gdy przeciwstawiamy sobie trzy rodzaje energii: konwencjonalną, odnawialną i jądrową. One muszą współistnieć, pracować nad polepszeniem swojej efektywności, bo każda z nich ma niebagatelne znaczenie dla rozwoju kraju.

A co z naszymi portfelami?

W porównaniu do naszych dochodów, mamy najdroższą energię w Europie, a eksperci przewidują, że przez najbliższe 8 lat energia w Polsce zdrożeje od 30 do 100 procent! Jest jednak sposób na potanienie energii: urządzenia efektywne energetycznie, budynki efektywne energetycznie, oszczędzanie energii.

Co musimy zrobić, by poczuć bezpieczeństwo energetyczne?

Potrzebne są zmiany, ale o charakterze ewolucyjnym. Chodzi o to, by nie podążać w jednym kierunku, na przykład energetyki jądrowej, bo tak by chcieli np. Francuzi, czy wszystko oprzeć na gazie, bo tak by chcieli Rosjanie. Musimy patrzeć na rozwój nauki, dywersyfikację i przede wszystkim na zasoby własne. Mamy duży potencjał i tym samym ogromną szansę na boom gospodarczy, rozwój rynku pracy, nauki i nowych kierunków kształcenia.

Rozmawiała: Ewa Stasiak Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o.: ul. Piekary 19, 61-823 Poznań T: +48 61 853 62 48, F: +48 61 816 77 39, 7 e-mail: sekretariat@waze.pl

Energia odnawialna dla rozwoju Warmii i Mazur

The Energy Agency of the Warmia and Mazury Region in Olsztyn is a young institution. What are its operating goals?

Warmińsko-Mazurska Agencja Energetyczna w Olsztynie jest młodą instytucją. Na czym polega jej działalność?

The Energy Agency of the Warmia and Mazury Region (WMAE) was established to support the development of renewable energy sources.

The Agency promotes environmental protection and energy conservation. These objectives are largely attained by facilitating regional development. WMAE supports local actors in meeting the targets of the “3x20” Climate Package, it stimulates the local market of renewable energy sources and, consequently, the development of the Warmia and Mazury Region.

Celem powstania Warmińsko-Mazurskiej Agencji Energetycznej Sp. z o.o. jest propagowanie odnawialnych źródeł energii. Jej zadaniem jest promowanie ochrony środowiska oraz poszanowania energii. Jednak specyfika tej instytucji polega w znacznej mierze na prowadzeniu działalności sprzyjającej rozwojowi regionalnemu. A zatem WMAE wspiera wypełnienie zobowiązań Pakietu „3x20”, jednocześnie stymulując regionalny rynek odnawialnych źródeł energii, a co za tym idzie – rozwój całego regionu Warmii i Mazur.

W jaki sposób WMAE może wpłynąć na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii?

By what means does the WMAE promote the use of renewable energy sources?

The Agency’s main focus is on distributing information on renewable energy sources. The WMAE is also a contact platform for prospective business partners, it organizes training courses for the local authorities and investors, and it disseminates information to school students as part of the ‘Green Class” project. The Agency initiates fundraising schemes for energy conservation projects by relying on domestic and foreign sources of financing. We distribute information on the energy potential of natural resources in the farming community. Biomass is a renewable energy source with the highest energy potential. It offers an alternative to traditional farming practices, and it provides agricultural producers with a source of income.

We promote the use of biomass because it would greatly increase agricultural performance in our region. Warmia and Mazury has a supporting climate for growing energy crops and vast areas of idle cropland that can be used for energy purposes .... and improving the region’s energy security.

Exactly. Energy security is a very important issue in our region. We need sustainable energy sources that will minimize the risk of limited supply, uneven distribution and other crisis situations. We have to diversify sources of energy which is transmitted to end users from remote locations. Renewable energy sources can cater to local demand already at the municipal level, creating new jobs in the process. The development of renewable energy sources is a key to environmental and economic future.

8

Rozmowa z Andrzejem Koniecko, Prezesem Zarządu Warmińsko-Mazurskiej Agencji Energetycznej Sp. z o.o. w Olsztynie Interview with Andrzej Koniecko, President of the Energy Agency of the Warmia and Mazury Region in Olsztyn

www.wmae.pl

Głównie poprzez dostarczanie i upowszechnianie informacji o tych źródłach energii. Ale również poprzez doraźne działanie, jak na przykład kojarzenie kontrahentów, organizowanie szkoleń dla samorządów i inwestorów, czy też prowadzenie zajęć dla młodzieży szkolnej w ramach projektu „Zielone lekcje”. WMAE wspomaga przedsięwzięcia energooszczędne poprzez pozyskiwanie krajowych i zagranicznych źródeł finansowania. Staramy się również uświadomić rolnikom jaki potencjał energetyczny tkwi w ich ziemi i jej plonach. Proszę pamiętać, że biomasa jest odnawialnym źródłem energii charakteryzującym się największym potencjałem energetycznym. Dla producentów rolnych biomasa może stanowić alternatywę dla tradycyjnego rolnictwa oraz możliwość generowania dochodów. Wykorzystanie biomasy – do czego staramy się przekonać potencjalnych producentów – mogłoby pozytywnie wpłynąć na kondycję gospodarstw rolnych w naszym regionie. Województwo warmińsko-mazurskie posiada odpowiednie warunki przyrodnicze dla prowadzenia plantacji roślin energetycznych oraz znaczny areał odłogowanych gruntów uprawnych, które można wykorzystać do celów energetycznych… oraz poprawić bezpieczeństwo energetyczne regionu.

W rzeczy samej. Pojęcie bezpieczeństwa energetycznego regionu jest kwestią niezwykle istotną. Chodzi o tworzenie nowych źródeł pozyskiwania energii na wypadek awarii instalacji, przerw w dostawie bądź w przypadku innych sytuacji kryzysowych. Należy zdywersyfikować źródła energii, których przesył do odbiorców docelowych odbywa się z odległych obszarów. Odnawialne źródła energii mogą w znacznym stopniu zaspokajać zapotrzebowanie na energię już na poziomie gminy, jednocześnie tworząc nowe miejsca pracy dla lokalnej ludności. Dlatego widzimy sens i przyszłość w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii.

Rozmawiała: Milena Kowalska

Renewable Energy For The Development Of Warmia And Mazury

CENTRUM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW W PIOTROWIE PIERWSZYM, GMINA CZEMPIŃ

Centrum Zagospodarowania Odpadów „Selekt” Sp z o.o. ul. Spóldzielców 17 64-020 Czempiń tel. 61 28 26 541 www.selekt.info

Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego i poświęcenia placu budowy z udziałem przedstawicieli władz Zwi¹zku i Gmin (21.X.2010) Cornerstone laying and blessing ceremony at the construction site attended by Union representatives and municipal authorities (21 October 2010)

WASTE MANAGEMENT CENTER IN PIOTROWO PIERWSZE, CZEMPIŃ MUNICIPALITY The Waste Management Center in Piotrowo Pierwsze is a flagship project in Wielkopolska’s waste management strategy. The new facility is situated in Czempiń municipality, Kościan district, directly by national road No. S5 linking Poznań and Wrocław.

The site will be developed under a long-term cooperation agreement signed on 20 May 2008 by the “Selekt Waste Management Center” Union of Municipalities in Czempiń and TWE Entsorgung GmbH Co. KG in Porta Westfalica, Germany, a member of the Toensmeier Group. The Selekt Waste Management Center, a special-purpose company, was incorporated by the German partner for the needs of the undertaking.

The Waste Management Center in Piotrowo Pierwsze will be a state-of-the-art facility for the biological and mechanical processing of municipal waste produced in the district. The plant’s maximum annual processing capacity will reach 165,000 tons of waste in a three-shift system. Spanning the area of 5 hectares, the center’s key facilities will be a sorting plant and a composting plant.

The project is financed from local funds in 25% and a loan granted by the National Fund for Environmental Protection and Water Management in Warsaw in 75%.

The Waste Management Center in Piotrowo Pierwsze will be commissioned for use in July 2011.

Na terenie powiatu kościańskiego, w miejscowości Piotrowo Pierwsze zlokalizowanej w gminie Czempiń, przy drodze krajowej S5 PoznańWrocław, realizowana jest kluczowa inwestycja dla wielkopolskiej gospodarki odpadami – Centrum Zagospodarowania Odpadów.

Inwestycja powstaje w efekcie umowy wieloletniej współpracy podpisanej w dniu 20 maja 2008 roku, pomiędzy Związkiem Międzygminnym “Centrum Zagospodarowania Odpadów Selekt” z siedzibą w Czempiniu a niemiecką firmą TEW Entsorgung GmbH Co. KG. z siedzibą w Porta Westfalica, należącą do grupy kapitałowej Toensmeier. Na potrzeby realizacji niniejszego zadania niemiecki partner powołał spółkę celową Centrum Zagospodarowania Odpadów „Selekt” Sp. z o.o. Centrum Zagospodarowania Odpadów w Piotrowie Pierwszym będzie nowoczesnym przedsiębiorstwem zajmującym się biologiczno-mechanicznym przetwarzaniem odpadów komunalnych pochodzących z terenu okolicznych gmin, z których większość należy do Związku Międzygminnego „Centrum Zagospodarowania Odpadów Selekt”. Zakład będzie przerabiać rocznie maksymalnie 165 tysięcy ton odpadów komunalnych, w trzyzmianowym cyklu pracy Centrum budowane jest na obszarze 5 hektarów.

Głównymi obiektami technologicznymi będą: sortownia i kompostownia.

Sortownia zajmie powierzchnię 3800 m2 i składać się będzie z hali przyjęć odpadów oraz hali technologicznej wyposażonej w nowoczesne urządzenia do przetwarzania strumienia odpadów.

Kompostownia służyć będzie stabilizacji frakcji biodegradowalnej wydzielonej ze strumienia odpadów komunalnych oraz kompostowaniu materii organicznej pochodzącej z selektywnej zbiórki.

Zastosowana w Centrum technologia opracowana została na podstawie wiedzy i doświadczenia grupy kapitałowej Toensmeier. Firma ta zajmuje się gospodarką odpadami w Niemczech od 1927 roku, a swoją działalność w Polsce prowadzi od 1996 roku.

Inwestycja finansowana jest w 25 procentach ze środków własnych, a w 75 procentach z pożyczki udzielonej przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.

Centrum Zagospodarowania Odpadów w Piotrowie Pierwszym rozpocznie swoją działalność w lipcu 2011 roku.

Funkcjonować będzie w ramach Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami, w oparciu o system opracowany i wdrożony przez Związek Międzygminny. Centrum realizować będzie fundamentalne zadania, których głównym celem jest efektywna i zgodna z obowiązującymi przepisami gospodarka odpadami komunalnymi. Obecnie trwają intensywne prace nad realizacją samej inwestycji, jak również nad opracowaniem optymalnego dla tego regionu systemu zbiórki odpadów.

9

Przyroda jest naszym najważniejszym dobrem

Parki Krajobrazowe są jedną z form ochrony obszarów cennych przyrodniczo i kulturowo.

Dzięki nim możemy cieszyć oczy urokliwymi krajobrazami, doświadczać zachwycającego piękna przyrody. Na czym polega działalność Parków?

fot. Artur Golis

Rozmowa z Januszem Łakomcem, Dyrektorem Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego

Fot. Archiwum ZPKWW

Głównie na zachowaniu tego naturalnego piękna w możliwie jak najmniej przekształconym stanie.

Chronimy przyrodę Parków, realizując zadania wynikające z ustawy o ochronie przyrody.

Staramy się jak najszerzej propagować wiedzę ekologiczną, edukować przyrodniczo, szczególnie dzieci i młodzież. Opracowujemy i wydajemy foldery, filmy popularyzujące szczególnie piękne i unikatowe miejsca, organizujemy konkursy, spotkania, warsztaty, rajdy, festyny. Angażujemy dzieci i młodzież do aktywnego uczestniczenia w zajęciach, bo to najciekawszy sposób uczenia przyrody i rządzących nią praw. Działania te nie byłyby jednak możliwe, gdyby nie wsparcie naszych partnerów, w tym Samorządu Województwa Wielkopolskiego, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, Powiatów, Gmin, oraz organizacji pozarządowych.

Szeroka kampania na rzecz poszanowania przyrody przynosi na pewno dobre rezultaty…

Parki Krajobrazowe chronią obszary, które nie są wyłączone z życia i działalności gospodarczej człowieka. Jak taką sytuację pogodzić z ochroną przyrody?

Nie jest to proste, ponieważ ustawa nie precyzuje do końca praw i obowiązków działających na terenie parku podmiotów, kompetencji jego służb. Zdajemy sobie zatem sprawę jak ważna jest świadomość ekologiczna tutejszych mieszkańców. Staramy się ich przekonywać, że zachowanie bezcennych walorów miejsca, w którym żyją, jest ważne także dla nich.

Przyciągają one bowiem turystów, ludzi ceniących sobie bliski kontakt z naturą, a to jest jedną z dróg rozwoju tego obszaru. Niestety, nawet chronione tereny parków krajobrazowych podlegają intensywnej presji inwestycyjnej, takiej jak: budowa dróg, budynków, wiatraków, wież telefonii komórkowej. To nieuniknione, ale powinno odbywać w sposób uporządkowany.

Dlatego próbujemy przekonać parlamentarzystów i gminy do działań zmierzających do wykonania miejscowych planów zagospodarowania prze-

strzennego. Ich brak wprowadza bowiem przestrzenny i architektoniczny chaos, nieuzasadnioną degradację przyrody. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem uzgadnianym na 20 lat, jasno określającym miejsca na uciążliwe inwestycje, domy, drogi, działki rekreacyjne, itp. Oczywiście, musiałby być on uzgodniony ze wszystkimi stronami: mieszkańcami, przyrodnikami, przedsiębiorcami, gminami i wielu innymi użytkownikami tego terenu. Nie ulega jednak wątpliwości, że dokument ten uciąłby wiele konfliktów, przyczynił się do prawidłowego rozwoju gmin i do skutecznej ochrony przyrody.

Kształtowanie społecznej świadomości ekologicznej jest bardzo ważne i niemniej trudne. Korzystamy dowoli z przyrody, nie zawsze zdając sobie sprawę z tego jak bardzo ją degradujemy

Fot. Archiwum ZPKWW

Dlatego o przyrodzie i jej problemach staramy się mówić, gdzie tylko się da. Doskonale przecież

10

wiemy, że ochrona przyrody powiedzie się tylko wtedy, gdy pozyskamy dla niej jak największą rzeszę sprzymierzeńców, gdy efektywnie współdziałać będziemy na jej rzecz w rodzinie, miejscu pracy, w społeczeństwie. Ale wiedza o przyrodzie, świadomość ekologiczna powinny być poparte dobrym prawem. Czasem bowiem bezmyślność, pazerność człowieka, potrafi uczynić niepowetowane straty w przyrodzie.

Takim przykładem jest katastrofa ekologiczna w Zatoce Meksykańskiej. Jej sprawcy, z mocy prawa, powinni ponieść surowe konsekwencje.

Gdyby tak nie było, nie widziałbym sensu jej prowadzenia. Nie jestem w stanie nikogo do niczego zmusić, ale mogę starać się przekonać do oszczędzania energii i surowców, stosowania z umiarem środków chemicznych, do poszanowania otaczającej nas przyrody. I tak właśnie w Parkach czynimy, poprzez wspomnianą już edukację, kontakty z nauczycielami, sołtysami, przedstawicielami gmin zajmującymi się ochroną przyrody, a także poprzez takie przedsięwzięcia, jak na przykład sadzenie drzew. Dzięki szerokiemu partnerstwu ze wszystkimi gminami Powiatu Międzychodzkiego zrealizowaliśmy projekt „Jabłoniowy szlak”, polegający na odtwarzaniu starych alei drzew owocowych na terenie Sierakowskiego Parku Krajobrazowego. Z Powiatem Poznańskim na terenie gmin Mosina i Pobiedziska, w ubiegłym i w tym roku wysadziliśmy kilka tysięcy drzew, w formie zadrzewień śródpolnych, większość na terenie Majątku Rogalin. Trudno przecenić korzyści wynikające z takich działań. Kształtują one bowiem proekologiczne postawy ludzi, ich wrażliwość i szacunek dla otaczającego nas świata.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Ewa Stasiak

Zapraszamy na Targi POLEKO w Poznaniu w dniu 24 listopada, gdzie na stoisku Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, prezentować się będą Parki Krajobrazowe Województwa Wielkopolskiego.

Z przyjemnością udzielać będziemy merytorycznych informacji na temat Parków, dla dzieci i młodzieży przygotowaliśmy szereg atrakcji, m.in.: konkursy, koło fortuny, multimedialne tablice.

W F O Ś i G W – partner ekologicznych inwestorów W Mieścisku oddanie do eksploatacji oczyszczalni ścieków, w Gnieźnie zmodernizowanej ciepłowni, w Jarocinie zrewaloryzowanego zabytkowego parku, w Liskowie otwarcie Centrum InformacyjnoDoradczego Odnawialnych Źródeł Energii a w Wolsztynie ścieżki edukacyjnej Żurawi Szlak. Wszystkie te przedsięwzięcia oraz jeszcze wiele innych zrealizowanych zostało dzięki finansowej pomocy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu.

Na wsparcie inwestycji ekologicznych ciepła – mówi Jerzy Puch, Zastępca Prezesa osiedle Podolany w Poznaniu. Spółka Termy w regionie WFOŚiGW w Poznaniu przekazał WFOŚiGW w Poznaniu. – Z naszą pomocą Podolańskie podpisała właśnie z WFOŚiGW w ubiegłym roku 152,9 mln zł. Od lat najwięcej remontowane są szpitale, akademiki, a także umowę na realizację projektu o wartości 17 mln środków przeznaczanych jest na dofinansowanie obiekty strażackie i policji, w tym oddany zł, w tym połowę stanowić będą środki unijne. przedsięwzięć w zakresie ochrony wód i go- niedawno budynek Komendy Miejskiej Policji Prawdziwym energetycznym bogactwem spodarki wodnej. Między innymi w ubiegłym roku w Poznaniu. Z dotacji i pożyczek korzysta wiele Wielkopolski okazuje się jednak… wiatr. Obok udzielono pożyczek na porządkowanie gospodarki samorządów podejmujących działania w zakresie wybrzeża, jest to region w którym wieje wodno-ściekowej w: Rawiczu – 3,9 mln najczęściej i najmocniej, dlatego zł, Lwówku – 3 mln zł, Miejskiej Górce przybywa inwestorów stawiających – 2,5 mln zł i Ciążeniu – 1,6 mln zł. pośród pól potężne śmigła, wytwarzające Dofinansowywane są też przedsięwzięcia zieloną energię. Ich budowę także w zakresie ochrony powietrza, m.in. wspierają środki unijne. W ramach na przebudowę systemu grzewczego Działania 3.7 „Zwiększenie wykorzystania i montaż kolektorów solarnych w Szpitalu odnawialnych źródeł energii” zgłoszono Specjalistycznym w Pile przekazano 1,9 aż 67 wniosków preselekcyjnych. mln zł, a na modernizację systemu Akceptację zyskało 8 projektów, a łągrzewczego w osiedlu mieszkaniowym czna wartość dofinansowania wyniesie w Turku – 1,7 mln zł. ponad 32 mln zł.

W grudniu 2009 r. zakończono Kosztowne i skomplikowane prowadzony w kilku etapach od 2002 r. technicznie inwestycje poprzedzone „Program likwidacji mogilników na terenie starannymi analizami potwierdzającymi, województwa wielkopolskiego” przez że nie zaszkodzą środowisku, prowaZarząd Województwa Wielkopolskiego dzone będą w różnych rejonach wojeprzy finansowym wsparciu WFOŚiGW. wództwa, m.in. w okolicach Strzałkowa, Usunięcie ponad 4,9 tys. ton środków Doruchowa i Wrześni. Unijne euro chemicznych oraz rekultywacja ponad wspomogą także budowę elektrowni 6 ha skażonych gruntów kosztowała Podpisanie umowy z Powiatem Ostrowskim w ramach Wielkopolskiego Regionalnego wodnej w Tarnowskim Młynie na Programu Operacyjnego. ogółem 46,7 mln zł. Znaczą część Gwdzie oraz system kogeneracji, stanowiły środki WFOŚiGW. Obecnie wspiera on termomodernizacji szkół, urzędów oraz innych czyli łącznego wytwarzania energii cieplnej obiektów użyteczności publicznej. programy likwidacji wyrobów azbestowych. i elektrycznej z biogazu w oczyszczalni ścieków Realizacja tych przedsięwzięć dofinanso- w podostrowskim Rąbczynie.

Szczególnie duże jest obecnie zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii. W Województwie wywana jest również ze środków unijnych Nie ma jednego cudownego i niewyWielkopolskim dzięki inwestycjom zrealizowanym w ramach Priorytetu III „Środowisko przyro- czerpanego źródła energii i nic nie zapowiada z pomocą WFOŚiGW w Poznaniu powstało już dnicze” Wielkopolskiego Regionalnego Pro- by w najbliższym czasie takowe zostało ponad sto instalacji solarnych na obiektach gramu Operacyjnego – Działanie 3.2 WRPO odkryte. Inwestorzy sami muszą decydować przyjazna środowisku”. jakie rozwiązanie wybrać, które będzie dla użyteczności publiczności. Jedne z największych „Infrastruktura działają na dachach szpitali w Gnieźnie i Śremie Spośród zgłoszonych w nim 81 wniosków, nich optymalne i przyniesie najlepsze efekty oraz domów akademickich UAM „Jagienka” do dofinansowania wybrano 31, a łączna ekologiczne. Najczęściej decydują się na i „Zbyszko”. Kilka wielkopolskich szkół, m.in. wartość umów podpisanych z beneficjentami kolektory słoneczne, gdyż są stosunkowo w Jabłonnie i Baranowie ogrzewanych jest przez w 2010 r. wyniesie ok. 59 mln zł. Unijne tanie i możliwe do zastosowania nawet w wsparcie otrzyma m.in. Starostwo Powiatowe niewielkich budynkach. WFOŚiGW w Poznaniu pompy ciepła czerpiące energię z gruntu.

– Systematycznie rośnie liczba dofinanso- w Ostrowie Wielkopolskim, które przeprowadzi na podstawie porozumienia z oddziałami Banku wywanych przez WFOŚiGW przedsięwzięć prace termomodernizacyjne o łącznej wartości Ochrony Środowiska w Poznaniu i Ostrowie termomodernizacyjnych. Często w ich zakres ponad 6 mln zł w podległych placówkach Wielkopolskim wspomaga indywidualnych wchodzi wymiana kotłowni z tradycyjnych na oświatowych. Pompy wykorzystujące ciepło inwestorów w formie dopłat do oprocentowania biomasę oraz montaż kolektorów czy pomp solankowych źródeł ogrzewać będą niebawem kredytów na określone cele ekologiczne.

Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Pomocy Technicznej Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013

11

O Naturze i ochronie środowiska rozmawiamy z Dyrekcją RDOŚ w Poznaniu – Jolantą Ratajczak, Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu, Jakie najważniejsze zadania do zrealizowania ma Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu?

Zadania RDOŚ można podzielić na trzy podstawowe grupy, co znajduje również odzwierciedlenie w naszej strukturze organizacyjnej. Po pierwsze mam na myśli przeprowadzanie lub udział w ocenach oddziaływania przedsięwzięć na środowisko, udział w strategicznych ocenach oddziaływania (ocenach polityk, strategii lub programów przyjmowanych przez różne organy administracji); po drugie – tworzenie i likwidację form ochrony przyrody, a także ochronę i zarządzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody.

Po trzecie, regionalny dyrektor jest organem właściwym w sprawach szkód w środowisku, podlegających ustawie o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie.

Ochrona różnorodności biologicznej Europy i oszczędzającego traktowania przyrody to zadania programu Natura 2000. Jak realizowany jest on w Wielkopolsce?

W województwie wielkopolskim ochrona różnorodności biologicznej polega m.in. na wyznaczaniu rezerwatów przyrody (obecnie mamy 98 rezerwatów), parków krajobrazowych (13), obszarów chronionego krajobrazu (33), a także obszarów Natura 2000 (79). Szczególne miejsce zajmuje też ochrona gatunkowa roślin, grzybów i zwierząt. Jej zadaniem jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania zarówno rzadkich i zagrożonych gatunków, jak i tych uznawanych obecnie za pospolite. Dla niektórych gatunków wyznacza się specjalne strefy ochronne w celu zabezpieczenia ich

12

miejsc rozrodu, a także miejsc regularnego przebywania. Zadaniem służb ochrony przyrody jest nie tylko ochrona miejsc gniazdowania, ale także siedlisk, z którymi rozród tych gatunków jest związany lub uzależniony (w Wielkopolsce istnieje ok.

300 stref ochronnych wyznaczonych dla ptaków drapieżnych: puchacza i bociana czarnego).

Aktualnie Polska znajduje się na końcowym etapie wdrażania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. Mimo, że trwają jeszcze ostatnie ustalenia z Komisją Europejską, to w naszym województwie już rozpoczęto prace związane z weryfikacją posiadanych materiałów i przygotowaniem dokumentacji, które umożliwią z jednej strony sprawne zarządzanie obszarami Natura 2000, a z drugiej – pozwolą społeczeństwu i samorządom zorientować się w walorach przyrodniczych tych obszarów oraz w sposobach ich zabezpieczania, co wpłynie na ograniczenie potencjalnych konfliktów i nieporozumień. Wspomniane dokumentacje pozwolą także na aktualne wskazanie siedlisk przyrodniczych, ich potencjału, określą rzeczywiste i potencjalne zagrożenia dla przedmiotów ochrony.

Należy podkreślić, że w Wielkopolsce występuje 79 obszarów Natura 2000, wyznaczonych na podstawie Dyrektywy Ptasiej, jak i Dyrektywy Siedliskowej.

Zajmują one łącznie powierzchnię 16,5 % obszaru województwa.

Dużą wagę przykładacie Państwo do edukacji Wielkopolan w różnych miejscach i środowiskach To prawda, edukacja lokalnej społeczności i pogłębianie jej zaufania do naszej instytucji są dla nas szczególnie ważne. Dlatego aktywnie

RDOŚ w Poznaniu, ul. 28 Czerwca 1956 r. nr 223/229, tel. 061 831 1177, fax 061 831 1199,e-mail: sekretariat.poznan@rdos.gov.pl sekretariat.poznan Godziny przyjęć interesantów: poniedziałek 8:15 – 16:00, od wtorku do piątku 7:45 – 15:30.

2000 w Wielkopolsce oraz z zastępcą dyrektora, Regionalnym Konserwatorem Przyrody, Jerzym Ptaszykiem uczestniczymy w konferencjach, panelach dyskusyjnych, debatach, prezentując zadania i kompetencje RDOŚ oraz wyjaśniając problemy dotyczące np. ocen oddziaływania na środowisko. Jesteśmy obecni na takich wydarzeniach, jak Targi PolEko, Forum Gospodarki Odpadami, Poznański Okrągły Stół Odpadowy, czy Piknik Ekologiczny w Pobiedziskach, który cieszył się dużym zainteresowaniem najmłodszych, a nam ta forma edukacji przez zabawę przyniosła sporo radości i satysfakcji. Podstawowe znaczenie ma dla nas popularyzacja walorów przyrodniczych regionu. Stąd nasz udział w wydaniu albumów: Rezerwaty Wielkopolski w fotografii – Krajkowo oraz Puszcza Zielonka – cztery pory roku.

Chcemy też przybliżyć społeczeństwu problematykę szkód w środowisku, gdyż brakuje praktycznego ujęcia tego zagadnienia, a regulacje z nim związane są stosunkowo nowe i budzą wątpliwości. W tym celu wydaliśmy książkę autorstwa prof.

Bartosza Rakoczego. Ponadto, w związku z prowadzeniem prac termomodernizacyjnych i remontowych budynków, w 2009 i 2010 r. przeprowadziliśmy akcje informacyjne o zagrożeniach niektórych gatunków zwierząt wynikających z realizacji tych inwestycji. Korespondowaliśmy z ok.

300 spółdzielniami mieszkaniowymi i deweloperami, urzędami gmin, starostwami z terenu naszego województwa. Dzięki tym akcjom wiele podmiotów zamieściło na swoich stronach internetowych materiały o ochronie zwierząt przy prowadzeniu prac termomodernizacyjnych, a także podejmowało działania zmierzające do czynnego zabezpieczenia miejsc gniazdowania i występowania ptaków lub nietoperzy.

Co uznalibyście Państwo za największy sukces RDOŚ w Poznaniu?

Uważam, że rzetelną, codzienną pracą udało nam się wypracować dobrą markę.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu jest postrzegana jako partner mający realny wpływ na proces inwestycyjny. Współpraca z inwestorami przyczynia się do realizacji wariantów minimalizujących presję przedsięwzięć na środowisko. Z ważniejszych osiągnięć minionego roku warto wymienić uzgodnienia wydane dla spalarni w Poznaniu i w Koninie, bowiem przedsięwzięcia te były złożone i skomplikowane. Sporo wysiłku włożyliśmy w procedurę związaną z inwestycjami realizowanymi w obrębie Portu Lotniczego Poznań-Ławica. Za nami jest też wiele spraw dotyczących inwestycji infrastrukturalnych, jak np. budowa drugiego etapu obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego w ciągu drogi ekspresowej S 11, przedłużenie Poznańskiego Szybkiego Tramwaju do Dworca Zachodniego, czy budowa gazociągu wysokiego ciśnienia Gustorzyn-Odolanów, należącego do grupy zadań realizowanych w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu.

Bardzo cieszy mnie profesjonalny zespół pracowników, który udało się zbudować w stosunkowo krótkim czasie. Każdy z nich prezentuje wysoki poziom etyczny, co przekłada się również na wyniki pracy.

Nasze rozstrzygnięcia postrzegane są jako wysoce merytoryczne i profesjonalne, o czym świadczą informacje zwrotne od naszych klientów.

Dziekuję za rozmowê.

Rozmawia³a: R. Pi¹tkowska

Informacje o zakresie działania regionalnej dyrekcji można uzyskać na stronie internetowej:

www.poznan.rdos.gov.pl

13

Volkswagen

– Commitment To Sustainable Development

The Volkswagen brand is a symbol of quality and reliability around the world. After more than ten years of operation on the Polish market, VW Poznań has become a renowned supplier of commercial vehicles.

The manufactured models, among them VW Caddy and VW Transporter, are the flagship products of Poznań’s state-of-the-art factory that caters to the needs of international markets. The production process takes place in three locations: Poznań-Antoninek operates the vehicle production plant, there is a foundry in Wilga, while Swarzędz hosts the logistics center, the subassemblies plant, the supplier park and the Special Solutions Plant. In addition to advanced technology, VW Poznań is deeply committed to environmental protection.

The entire production process has to meet stringent standards to minimize its negative 14

effect on the natural environment. VW Poznań is fully aware that at the end of its life, every car will have to be recycled.

The company uses recycled and recyclable materials where possible. The most environmentally-friendly solutions are deployed at every stage of the production process, including body building, painting and assembly, such as low-emission technologies for parts connection and waste-free methods for reducing noise in the cabin area. Body painting takes place in several stages to economize the use of natural resources. The cascade body washing system saves water. Heat generated in the painting process is recirculated and fed back into the production cycle. Green solutions are also applied in the foundry which operates a proofing line with a water recovery system for waste-free production.

All VW Poznań plants have implemented an Environmental Management System compliant with the ISO 14001 standard. The company

is also dedicated to raising the level of environmental awareness. VW Poznań supports local initiatives such as community festivals, it organizes information campaigns and green competitions.

The company promotes green driving among its employees, and it organizes eco-driving competitions during Caddy Rally events where the employees and their families can test VW products and participate in games and contests that raise their awareness about environmental issues. Two years ago, VW Poznań provided the organizers of the World Climate Conference in Poznań with a fleet of 20 Caddy Maxi vehicles that run entirely on compressed natural gas. Volkswagen Poland’s achievements are best proof that in a modern and effectively managed company, business goals can be successfully reconciled with sustainable development to deliver benefits for both the company and its stakeholders.

www.volkswagen-poznan.pl

Poznań

– czyli nie tylko produkcja się liczy

Marka Volkswagen, to na całym świecie synonim jakości i niezawodności. VW Poznań zdołał już po kilkunastu latach obecności w Polsce ugruntować swą pozycję nowoczesnego producenta aut użytkowych.

Wytwarzane tu modele pojazdów takich jak VW Caddy oraz VW Transporter, stały się wizytówkami poznańskiej fabryki, słynącej z nowoczesności i jakości. Z Poznania trafiają one na rynki całego świata. Firma działa w trzech miejscach. W Poznaniu – Antoninku zlokalizowana jest produkcja samochodów, na Wildzie – odlewnia, zaś w Swarzędzu mieszczą się; centrum logistyczne, produkcja podzespołów, park dostawców i Zakład Zabudów Specjalnych. Tym, co wyróżnia firmę oprócz stosowania najnowszych technologii, jest przywiązywanie bardzo dużej wagi do ochrony

środowiska. Świadczyć może o tym cały proces produkcyjny podporządkowany rygorom ekologicznym, tak aby w jak najmniejszym stopniu obciążać środowisko. W VW Poznań uwzględnia się fakt, iż każdy wyprodukowany pojazd będzie w przyszłości poddany procesowi utylizacji. Stosowane są więc takie materiały, które po wycofaniu auta z eksploatacji nadawać się będą do recyklingu i ponownego przerobu.

Na każdym z etapów produkcji samochodów, czyli budowy karoserii, lakierowania oraz montażu, stosuje się w VW Poznań rozwiązania proekologiczne. Są to dla przykładu niskoemisyjne technologie łączenia elementów, bezodpadowe metody wygłuszania zamkniętych przestrzeni itp. Lakierowanie powierzchni odbywa się w kilku etapach, tak aby racjonalnie korzystać z zasobów naturalnych. Stosowane jest dla przykładu kaskadowe płukanie karoserii, oszczędzające wodę. Wytwarzane w czasie lakierowania ciepło powraca, aby zostać ponownie wykorzystane podczas produkcji.

Podobnie przyjazne środowisku rozwiązania stosowane są także przy wytwarzaniu odlewów.

Dla przykładu warto wspomnieć, iż do uszczelniania samych odlewów wykorzystywana jest linia impregnacji posiadająca system odzyskiwania wody, pozwalający na bezściekową produkcję. Wszystkie zakłady VW Poznań pochwalić się mogą wdrożonym Systemem Zarządzania Środowiskowego według normy ISO 14001. Warto również podkreślić, że działania proekologiczne nie odnoszą się wyłącznie do samej produkcji. Firma czyni wiele na rzecz kształtowania świadomości ekologicznej, wspiera m.in. lokalne inicjatywy, takie jak festyny osiedlowe, kampanie informacyjne czy konkursy o tematyce ekologicznej.

VW Poznań propaguje wśród pracowników swoich zakładów ekologiczny sposób jazdy, organizuje konkursy ekodrivingu podczas rajdów „Caddy Rally” i inne tego typu przedsięwzięcia. W czasie tych imprez sami pracownicy wraz z rodzinami, mogą testować produkty oraz uczestniczyć w zabawach i konkursach, dzięki którym wzrasta świadomość ekologiczna. Firma wsparła również Światową Konferencję Klimatyczną w Poznaniu przed dwoma laty, udostępniając organizatorom flotę 20 samochodów „Caddy Maxi” z napędem na gaz ziemny. Wszystko to jest dowodem na to, iż nowoczesne i wydajne przedsiębiorstwo, jakim jest Volkswagen Poznań, może znakomicie godzić zadania produkcyjne z działaniami na rzecz ochrony środowiska i czerpać także z tego dużą satysfakcję.

AK

www.volkswagen-poznan.pl

15

16

 OCHRONA ŚRODOWISKA

TESTED PARTNER IN ENVIRONMENTAL RESEARCH

 BHP

 GEOLOGIA

SPRAWDZONY PARTNER W BADANIACH ŚRODOWISKOWYCH

In an ongoing effort to meet our clients’ expectations, EKOLAB has implemented a management system compliant with the PN-EN ISO/IEC -17025: 2005 standard as well as PCA requirements. We have been awarded Accreditation Certificate No. AB 869 that will enable us to expand the range of the offered laboratory services.

Spełniając oczekiwania naszych klientów wdrożyliśmy system zarządzania, zgodny z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC -17025: 2005 oraz obowiązującymi dokumentami PCA i otrzymaliśmy certyfikat akredytacji nr AB 869. Uzyskany certyfikat akredytacji pozwala na dynamiczny rozwój oferowanych usług badawczych.

The EKOLAB Laboratory offers the following analytical services:  physical and chemical analyses of water, sewage, sediment, soil, waste, air samples,  tests inspecting the working environment,  air pollution measurements,  measurements of industrial, traffic and railway noise,  tests investigating the purity of industrial plants, ventilation systems and compressed air systems in pharmaceutical plants.

Laboratorium EKOLAB oferuje następujące badania i pomiary:  analizy fizyczno-chemiczne wody, ścieków, osadów, gleby, odpadów, próbek powietrza,  pomiary środowiska pracy,  pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza,  pomiary hałasu przemysłowego, drogowego, kolejowego,  pomiary czystości pomieszczeń, układów wentylacyjnych oraz sprężonego powietrza w zakładach farmaceutycznych.

EKOLAB is also a provider of CONSULTING services in the area of environmental protection, including:  monitoring business clients’ conformance to environmental protection regulations,  assisting business clients in acquiring environmental permits, including integrated permits,  monitoring the observance of environmental protection requirements during investment projects,  acoustic analyses, designing technologies for reducing noise emissions.

Poza tym świadczymy kompleksowe usługi KONSULTINGOWE z zakresu ochrony środowiska obejmujące:  doradztwo w zakresie zgodnego z prawem ochrony środowiska funkcjonowania firm,  prowadzenie postępowań w sprawie wydania pozwoleń środowiskowych, w tym pozwoleń zintegrowanych,  prowadzenie procesu inwestycyjnego z punktu widzenia ochrony środowiska,  analizy akustyczne i projekty technologii ograniczenia emisji hałasu.

Our GEOLOGY and HYDROGEOLOGY department develops and performs:  geological and hydrogeological documentation,  soil tests,  rigging services.

Our services meet the highest quality standards

Nasza pracownia GEOLOGII I HYDROGEOLOGII oferuje wykonanie:  dokumentacji geologicznych i hydrogeologicznych,  badań gruntu,  prac wiertniczych.

Gwarantujemy usługi na najwyższym poziomie

EKOLAB will soon move to a new office in KOBYLNICA, ul. Południowa 5.

Wkrótce zapraszamy do nowej siedziby EKOLAB Sp. z o.o. w KOBYLNICY przy ul. Południowej 5 adres emailowy: ekolab@ekolab.pl tel. +48 61 67 04 051

www.ekolab.pl

17

18

Urząd Miejski w Koninie, 62-500 Konin, Plac Wolności 1, tel. (063) 240 11 11, fax (063) 242 99 20, e-mail: um_konin@konet.pl www.konin.pl

Od 1 października w Urzędzie Miejskim w Koninie realizowany jest projekt ,,Podniesienie kwalifikacji pracowników samorządowych subregionu konińskiego’’.

Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt, któremu towarzyszy hasło ,,Człowiek najlepszą inwestycją’’ zakłada wzmocnienie kwalifikacji i umiejętności pracowników samorządowych w zakresie opracowywania prawa, wdrażania uprawnień zarządczych w zakresie zarządzania jakością oraz monitorowania i ewaluacji strategii Urzędu Miejskiego w Koninie.

Jak twierdzi Roman Jankowski, koordynator projektu: Dzięki jego wdrożeniu nastąpi wzrost efektywności zarządzania i funkcjonowania administracji szczebla lokalnego.

W ramach projektu zostanie przeszkolonych 74 pracowników zatrudnionych w Urzędzie Miejskim w Koninie.

Wstępna rekrutacja została przeprowadzona na przełomie lipca i sierpnia 2007 roku poprzez ankietyzację potrzeb szkoleniowych wszystkich zainteresowanych pracowników urzędu. Tuż przed rozpoczęciem projektu powołana została Komisja Rekrutacyjna, która zweryfikowała kwalifikowalność osób do udziału w szkoleniach, według kryteriów uwzględniających deklarowane oczekiwania i potrzeby szkoleniowe.

I tak w okresie od 1 października 2010 roku do września 2011 roku założono przeprowadzenie następujących szkoleń: szkolenia ogólne – kursy językowe (język angielski) na poziomie średniozaawansowanym i zaawansowanym i komputerowe w zakresie obsługi komputera i posługiwania się oprogramowaniem: szkolenia

UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY

specjalistyczne – wzmacniające zdolność JST w zakresie stanowienia aktów prawa miejscowego oraz aktów administracyjnych tj.: prawo administracyjne, prawo zamówień publicznych, finanse publiczne, ochrona danych osobowych, prawo budowlane, prawo pracy, prawo ochrony środowiska, pomoc publiczna, planowanie przestrzenne, zarządzanie zasobami lokalowymi, monitoring i ewaluacja strategii lokalnych, szkolenie z zakresu doskonalenia umiejętności efektownego zarządzania systemem jakości ISO 9001.

Po przeprowadzonym postępowaniu przetargowym wyłoniony został wykonawca projektu.

Zostało nim konsorcjum czterech podmiotów: Konińska Izba Gospodarcza, Wyższa Szkoła Kadr Menadżerskich, firmy Career Dimension Polska oraz Nuvarro Konin. Umowę na realizację

projektu Prezydent Miasta Konina oraz szef Konsorcjum Marek Waszkowiak podpisali 30 września 2010 roku. Obecnie zakończyło się szkolenie z zakresu prawo administracyjne.

W trakcie realizacji są kursy językowe, kurs komputerowy oraz zarządzanie zasobami lokalowymi. W tym roku zostanie jeszcze przeprowadzone szkolenie z doskonalenia umiejętności efektywnego zarządzania systemem jakości ISO 9001. W roku 2011 odbędą się szkolenia z pozostałych zakresów.

Przypominamy, że koszt projektu to 953 958,00 zł, z czego 810 864,30 zł stanowi dofinansowanie ze środków europejskich, 9533,70 zł z dotacji celowej budżetu krajowego, a 133 560,00 to wkład własny beneficjenta.

Opracowanie tekstu: Elżbieta Miętkiewska 19

Gmina Komorniki

- gospodarczy lider Wielkopolski Wszyscy odczuwamy skutki kryzysu gospodarczego.

Jednak Gmina Komorniki ma się bardzo dobrze, o czym świadczy 4 miejsce w ogólnopolskim rankingu podsumowującym ostatnią kadencję samorządów. W przedostatnim rankingu uplasowaliście się na 42 pozycji, teraz na 4. To ogromy sukces.

Jak się osiąga takie wyniki?

Drogowy aż do 2018 roku zakłada, że do tego czasu zaplanowane inwestycje drogowe zostaną ukończone. Do chwili obecnej udało się nam ukończyć budowę kilku ważnych dróg m.in. ul. Fabianowską w Plewiskach. W tym roku wspólnie z Powiatem Poznańskim w ramach Programu Budowy Dróg oddaliśmy do użytku trasę Komorniki – Wiry. Teraz jest to droga z chodnikami na całej długości, oświetlona – bezpieczna dla użytkowników. Bardzo cieszy mnie również rozbudowanie szkoły podstawowej w Plewiskach o część dydaktyczną i salę gimnastyczną.

W kategorii sukces ekonomiczny „przeskoczyliśmy” na 4 miejsce. Świadczy to o tym, że firmom i naszym mieszkańcom żyje się lepiej. Nie jest to jednak bezpośrednie przełożenie na wzrost budżetu gminy, w tej kategorii jesteśmy bodajże na 14 pozycji i to też spory awans. Taki wynik to jednak ciężka praca całego samorządu, dobra współpraca Wójta z Radą Gminy, dobre przygotowanie gminy przez wcześniejsze działania i rozwój, to w tej chwili procentuje. Niestety też odczuwamy skutki kryzysu – mniejsze wpływy z PIT i CIT. To spowolnienie widać najbardziej na rynku inwestycyjnym. Firmy zakupiły grunty, ale wszelkie inwestycje zostały wstrzymane. Co do przyszłości, gdy kraj ruszy, gmina również. Jesteśmy dobrze przygotowani.

W konkursie ogólnopolskim „Przyjazna Wieś” Gmina Komorniki zajęła III miejsce. To doskonała lokata.

Zgłosiliśmy do konkursu działalność Gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji w nowo wybudowanej hali sportowej. Jest ona wykorzystywana optymalnie – tam naprawdę dużo się dzieje. Organizowane są różnego typu sportowe imprezy i turnieje dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Ró¿norodnoœæ propozycji i mo¿liwoœci spędzania wolnego czasu zosta³o docenione przez jury. Zdobyliśmy 1 miejsce w Wielkopolsce oraz 3 w konkursie Ogólnopolskim.

Co decyduje, że takie gminy jak Komorniki rozwijają się szybciej, niż większe jednostki samorządowe?

Wydaje mi się, że specyficzny klimat mniejszych samorządów. U nas jest przyjazny urząd, załatwianie wszelkich spraw, jest o tyle szybsze, że w jednym budynku można załatwić swoje sprawy od początku do końca. Natomiast w dużych jednostkach placówki są rozproszone i często wiąże się to z zagubieniem interesanta. U nas mimo, że grunty są drogie, to jednak tańsze, niż w większym mieście. Dodatkowo bliskość miasta Poznania oraz węzła autostradowego, który jest motorem naszego rozwoju, sprawiają, że jesteśmy bardzo atrakcyjni dla inwestorów, a przez różnice cen łatwiej nam znaleźć inwestora.

Wiele się w Komornikach zmieniło.

Z jakich inwestycji jest Pan szczególnie zadowolony?

Jest kilka takich inwestycji, które były uciążliwe dla mieszkańców. Są to przede wszystkim drogi. Sporządzony Program

20

Zbliżają się wybory samorządowe. Jakie są najważniejsze zadania na przyszłą kadencję?

Rozmowa z Janem Brodą – wójtem gminy Komorniki

21 listopad pokaże czy będzie mi dane realizować te zadania. Zamierzenia są ambitne. Następna kadencja na pewno będzie ciekawa. Chcielibyśmy nadal realizować Program Drogowy.

Drugim priorytetem jest rozbudowa gimnazjum i szkoły podstawowej w Komornikach oraz planowanie budowy gimnazjum w Plewiskach. Inwestujemy w edukację naszych dzieci i chcemy nadal utrzymywać ją na wysokim poziomie.

Kolejnym zadaniem jest budowa co najmniej ośmiu mieszkań komunalnych, marzy nam się basen, nawet Aquapark.

Oczywiście dalej będziemy prowadzić politykę zrównoważonego rozwoju i umiarkowanej polityki fiskalnej. Życzę realizacji kontynuacji tej polityki, dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Renata Piątkowska-Ratajczak

21

STĘSZEW

– GMINA NIE TYLKO ROLNICZA Kończy się kolejna kadencja Pana pracy na stanowisku burmistrza Gminy Stęszew. Jaka to była kadencja?

zakończeniu i rozliczeniu inwestycji są przelewane na konto gminy i można je wykorzystywać na realizację kolejnych zadań. Dodać należy, że pozyskiwanie środków unijnych nie jest łatwe. Jako gmina dobrze rozwijająca się, nie należąca do biednych, tracimy wiele punktów (które obliczane są przy weryfikacji wniosków) m.in.: za zbyt niski poziom bezrobocia. Mimo to, prowadzimy intensywne działania, składamy wiele wniosków. W pozyskiwaniu środków krajowych nasza gmina znajduje się w czołówce.

Jak zawsze pracowita. Udało się zrealizować wiele dużych projektów inwestycyjnych m. in: budowę oczyszczalni ścieków w Witoblu, rozbudowę oczyszczalni w Strykowie, budowę kanalizacji sanitarnej w Zamysłowie, Witoblu, Dębnie, Sapowicach, Wronczynie, Zaparcinie, Stęszew. Wybudowaliśmy oraz przeprowadziliśmy remonty wielu dróg i chodników. Przeprowadziliśmy także remonty świetlic wiejskich, a kilka z nich wybudowaliśmy.

Powstały place zabaw, boiska sportowe (m.in. kompleks boisk „Orlik”, boiska w Strykowie i Modrzu). Ostatnie lata to również kolejne remonty budynków oświatowych, monitoring szkół. Placówki otrzymały sprzęt komputerowy, tablice interaktywne, sprzęt multimedialny.

Rozpoczęliśmy też budowę nowego budynku oświatowego. Działań takich było bardzo wiele, nie sposób przytoczyć tu wszystkich.

Jak układa się współpraca z ościen-nymi gminami?

Współpraca ta jest dobra, a swoim zakresem obejmuje wiele zagadnień. Wraz z 16 gminami realizujemy projekt budowy Centrum Zagospodarowania Odpadów „Selekt”- zakład w Piotrowie- Srocku Małym, który da możliwość ekologicznego utylizowania odpadów przez segregację i recykling. Lokalna Grupa Działania „Źródło” to młode stowarzyszenie gmin Dopiewo, Buk i Stęszew, w ramach którego już udało się pozyskać 5,5 mln zł na działania z zakresu rozwoju obszarów wiejskich. Gmina jest też członkiem Stowarzyszenie Mikroregionu WPN, Aglomeracji Poznańskiej itp.

Gratuluję. Nagrody i wyróżnienia przyznane Gminie Stęszew, świadczą o tym, że inni również ten wysiłek doceniają.

Ostatnie lata to okres naprawdę ciężkiej pracy.

Dostrzega ją wiele instytucji zewnętrznych, to cieszy. Otrzymaliśmy wiele wyróżnień w tym tytuł Gmina Fair Play – przyznawany przez Krajową Izbę Gospodarczą, Certyfikat Najwyższa Jakość, Najwyższa Jakość w Ochronie Środowiska, Kryształowy Puchar Polski.

Z jakich działań mijającej kadencji jest Pan szczególnie zadowolony?

Czy w Gminie Stęszew jest miejsce dla nowych inwestorów . Jakie są możliwości inwestowania w gminie?

Oczywiście. Gmina dysponuje kilkudziesięcioma hektarami uzbrojonych gruntów pod aktywizację gospodarczą. Na inwestorów czekają też zachęty w postaci zwolnień podatkowych.

Nowością jest włączenie gminnych terenów do Kostrzyńsko Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Efektem jest nie tylko promocja gminy na arenie międzynarodowej, ale przede wszystkim pozyskanie nowych inwestorów, a wraz z nimi środków finansowych pochodzących z podatków oraz oferty nowych miejsc pracy dla mieszkańców.

W 2009 roku Gmina Stęszew została uznana za najlepszą gminę rolniczą w Polsce. Jak dzisiaj przedstawia się gospodarka finansowa.

Czy udało się pozyskać środki finansowe z zewnatrz?

W minionej kadencji pozyskaliśmy ponad 26 mln zł. Są to także środki unijne, które po

22

Rozmawiamy z burmistrzem Miasta i Gminy Stęszew Włodzimierzem Pinczakiem

Najważniejsi są dla mnie mieszkańcy. Chciałbym aby tutaj czuli się dobrze i bezpiecznie.

Dlatego dużą uwagę w gminie przykładamy do opieki medycznej i profilaktyki zdrowotnej.

Za ogromny sukces uważam uruchomienie podstacji pogotowia ratunkowego, dzięki czemu pomoc medyczna dociera do mieszkańców gminy dużo szybciej. Organizujemy wiele bezpłatnych badań profilaktycznych W gminie działają 3 ośrodki zdrowia oraz wiele gabinetów specjalistycznych. Osoby chore i potrzebujące mogą też liczyć na opiekę pielęgniarek środowiskowych.

Zarządzanie miastem i gmina to duża odpowiedzialność i ciężka praca. Podjął Pan decyzję o ponownym kandydowaniu. Czym podyktowana była ta decyzja?

To mieszkańcy gminy zachęcali mnie do kolejnego udziału w wyborach. Praktycznie każdego dnia spotykam się ze słowami zachęty do dalszego działania. Chcę dalej służyć mieszkańcom gminy Stęszew, realizować plany i zamierzenia, których mam jeszcze bardzo wiele.

Dziękuję za rozmowę Rozmawiała: R. Ratajczak

Urząd Miejski w Kórniku, Plac Niepodległości 1, 62-035 Kórnik tel. +48 61 81 70 411, fax. +48 61 81 70 475 e-mail: kornik@kornik.pl www.kornik.pl

Kórnik to jedna z najpiękniejszych gmin w Wielkopolsce, o niezwykle bogatej historii, której świadectwo dają liczne zabytki. Położona w środkowej części Wielkopolski, na pojezierzu Wielkopolskim. Zajmuje powierzchnie 186 km2 i zamieszkiwana jest przez ponad 20 tys.mieszkańców Korzystne położenie gminy oraz jej walory kulturowo krajobrazowe wyznaczają zasadnicze kierunki rozwoju – turystykę i logistykę. Gmina bierze udział w najbardziej prestiżowych rankingach i konkursach dla Jednostek Samorządu Terytorialnego. W bieżącym roku zdobyła liczne certyfikaty: „Teraz Polska”, „Grunt na medal”, ”Sportowa Gmina”. W rankingu „Rzeczpospolitej” zajęła I miejsce w kategorii gmin miejskich, oraz III miejsce w Rankingu Zrównoważonego Rozwoju JST. Rozważna polityka inwestycyjna sprawia, że Gmina Kórnik rozwija się równomiernie w wielu dziedzinach. Liczne inwestycje wpływają nie tylko na poprawę konkurencyjności gospodarki lokalnej i na wzrost atrakcyjności gminy dla potencjalnych inwestorów, ale także podnoszą poziom życia mieszkańców.

W ostatnim czasie zrealizowano dwie duże inwestycje bardzo przez mieszkańców oczekiwane: pierwszy odcinek promenady nad Jeziorem Kórnickim i ścieżki turystyczno-edukacyjnej „Drzewa Świata” w Arboretum, oraz warte

56 mln. złotych Centrum Sportowo-Rekreacyjne w Kórniku. W skład tego kompleksu o łącznej powierzchni 8 600 m2 wchodzą dwie części: basenowa (basen pływacki o długości 25m, basen do nauki pływania, brodzik z „rwącą rzeką”, zjeżdżalnia 50-cio metrowa, jacuzzi, oraz gabinety odnowy biologicznej), oraz hala sportowo-widowiskowa o wymiarach 51 m x 31 m z trybuną dla 250 widzów i zapleczem do uprawiania fitness. Cały obiekt będzie w pełni dostępny dla osób niepełnosprawnych.

Na najbliższe lata zaplanowano również rewitalizację kórnickiego rynku, by pokazać jego wy-jątkowy, zabytkowy charakter.

Kórnik to nie tylko jeden z najdynamiczniej rozwijających się regionów, to także przepiękne tereny rekreacyjne i turystyczne.

Różnorodność tych walorów sprawia, że jest to miejsce atrakcyjne również dla turystów o każdej porze roku.

23

Rekomendujemy / We rekommend

Poznański Hotel

Is a brand-new facility that features modern solutions for business. Situated in the direct vicinity of the A2 freeway, the hotel is a convenient stop-over on the route between Berlin and Warsaw, only 5 km away from the Poznań International Fair and 10 km from the Poznań-Ławica Airport. The proximity of the Wielkopolski National Park offers the ideal setting for recreation.

The hotel operates a large business center with five fully-equipped conference rooms. The larges facility accommodates up to 200 guests, and it features separate bathrooms for staging beauty shows or medical presentations. It is the only conference facility in the Poznań area with direct access to running water.

The hotel features 100 elegantly furnished single and double rooms and 7 Superior suites.

The restaurant serves local, Polish and international cuisine. Our extensive wine list and a wide assortment of desserts will satisfy the most demanding gourmands. Business lunches are available from Monday to Friday. Special family lunches are served on Saturdays and Sundays.

Poznański Hotel combines elegant style with modern solutions, making it the ideal venue for business meetings as well as family gatherings.

4 Krańcowa St., 62-030 Luboń k/Poznania, tel. +48 61 649 99 88

www.hotelpoznanski.pl

There Is A Place...

Set at the very heart of Poznań at 3a Murna Street, adjacent to the Old Market Square, the Pieprz i Wanilia restaurant occupies a charming corner of Poznań’s Old Town. The guests’ senses are pleasantly titillated already before they cross the restaurant’s hospitable threshold. We are very proud of the restaurant’s unique decor which combines Polish tradition with Fresh sophistication and Italian subtlety.

The Pieprz i Wanilia restaurant is the ideal venue for a romantic dinner, a family gathering or a business meeting. We will assist all clients in organizing special galas and business events. Upon request, we will provide our guests with access to our kitchen services, including in a chosen location. The restaurant provides catering services.

3a Murna St., tel. 061 851 86 64, e-mail: biuro@pieprzwanilia.pl www.pieprzwanilia.pl

A Magical Journey to the World of SPA

JANTAR SPA

JANTAR SPA is a very special place where you can pamper your body and relax your mind. It is situated in Kołobrzeg’s resort district for additional elegance and a relaxing ambience. Jantar Spa offers a wide variety of beauty treatments that will energize your skin, stimulate your senses, rejuvenate your face and body.

Spa tour packages will be available as part of a special offer in March and April: 3-day WEEKEND IN A TROPICAL DESTINATION – from PLN 555 per person, and a LUXURY 7-day trip to a TROPICAL DESTINATION – from PLN 1200 per person For more details, please visit www.jantarspa.pl JANTAR SPA, 10-14 Rafińskiego St., 78-100 Kołobrzeg, tel. 0048/94/3522259, 94/3547396 www.jantarspa.pl, recepcja@jantarspa.pl

KOŁOBRZEG SPA Kołobrzeg is one of the most renowned spas in Poland which owes its soaring popularity to health trends and the rising spa culture. Kołobrzeg’s unique microclimate and a wide range of treatments make it the ideal resort for therapy, recreation and rehabilitation. Kołobrzeg is situated in the mildest climate zone in Poland with short winters and long, warm summers that enhance its appeal for tourists around the year. Kołobrzeg’s coastal park, situated only 100 m from the beach, hosts various spas that will pamper your body and soul. A broad range of treatments performed by professionals contribute to the treatment of respiratory diseases, limb disorders and heart problems. Kołobrzeg is famous for its brine and mud baths which, in addition to their therapeutic value, will boost your energy and uncover your natural beauty.

Reservations / Marketing Department: tel. +48 94 35 260 46, +48 94 35 488 25, fax: + 48 94 35 224 44 biuro@uzdrowisko.kolobrzeg www.uzdrowisko.kolobrzeg.pl 24

PUB’S & CLUBS ALCATRAZ Klub Muzyczny 13/15 Nowowiejskiego St. tel. 061 853 28 81 Co wieczór gramy inn¹ muzykê www.alcatraz.pl ROOM 55 80/82 Stary Rynek tel. 061 855 32 24 www.room55.pl MORPHINE KLUB 18 Wroc³awska St. tel. 061 855 40 06 Dobrze rockuj¹ca muzyka od czwartku do soboty tañczymy.

BROGANS Irish Pub 20a Szewska St. tel. 061 852 50 73 mobile 511 553 222 www.brogans.pl

RESTAURANTS CAFE BORDO Restauracja-Kawiarnia 28 ¯ydowska St. tel. 061 851 00 81 www.cafebordo.com Uniesienia dla podniebienia w najpiêkniejszym ogrodzie Starówki RESTAURACJA MILANO 42 Wielkopolska Ave. tel. 061 852 87 45 www.milano.poznan.pl RESTAURACJA PAPAVERO 46, 3 Maja St., tel. 061 853 24 82 www.papavero.poznan.pl

Where to go

Muzeum Socrealizmu

RESTAURACJA HOTEL NH Poznañ 67 Œwiêty Marcin St. tel. +48 61 624 88 00 fax +48 61 624 88 01 nhpoznan�nh-hotels.com www.nh-hotels.com GIRASOLE 27 ¯ydowska St. tel. 061 851 37 29 www.girasole.com.pl e-mail: trattoria�girasole.com.pl Otwarte od 12 do ostatniego goœcia.

Polecamy kuchniê w³osk¹ i œródziemnomorsk¹

SONATA RESTAURACJA 14 Wroc³awska St. tel./fax 061 852 27 01 www.restauracjasonata.pl kulinarne igraszki kuchni polskiej i europejskiej

DESEROVNIA & PIWIARNIA WARECKA 12 Œwiêtos³awska St. tel./fax 61 852 50 29 e-mail: deserovnia�wasowo.pl MASSIMILIANO FERRE Ristobar, Pizzeria, Vineria 14 Wolnoœci Sq. tel. 061 852 81 12 www.mf.art.pl CHIÑSKA RESTAURACJA AZALIA 34 Œw. Marcin St. tel. 061 853 24 42 open 12 pm – 10.30 pm www.azalia.poznan.pl chiñski masa¿

RISTORANTE PIZZERIA Poznañ – 41 Garbary St. tel. 061 852 34 10 Suchy Las – 20 Szkolna St. tel. 061 892 60 36 UMBERTO CAFE & RISTORANTE 28 ¯ydowska St. tel. 061 851 54 52 www.umberto.com.pl THE MEXICAN 19 Kramarska St. (od ul.Wielkiej) tel. 061 851 05 36 www.mexican.pl RESTAURACJA GRECKA MYKONOS 14 Wolnoœci Sq. tel. 061 853 34 36 otw. pn.-pt. 11-23, sob.-niedz. 12-23 www.tawerna-mykonos.com.pl 25

Informacje / Useful information

HOTEL-RESTAURACJA HOTEL SAFIR 41/49 ¯migrodzka St. tel: +48 61 867 37 11 fax: +48 61 867 83 36 e-mail: rezerwacja@hotelsafir.pl www.hotelsafir.pl

HOTELS MAT’S HOTEL i RESTAURACJA 115 Bu³garska St. tel. +48 61 868 78 31 fax +48 61 861 41 78 www.hotelmats.pl HOTEL RZYMSKI 22 K. Marcinkowskiego Ave tel. +48 61 852 81 21 fax +48 61 852 89 83 www.hotelrzymski.pl e-mail: hotel�rzymski.pl HOTEL MALTA*** CAMPING MALTA**** 98 Krañcowa St. tel. +48 61 876 62 03 fax +48 61 876 62 83 www.posir.poznan.pl HOTEL SPORT 34 Chwia³kowskiego St. tel. +48 61 833 05 91 fax +48 61 833 24 44 www.posir.poznan.pl DWÓR W SKRZYNKACH Skrzynki, 1 Parkowy Sq. tel. +48 61 819 62 25 fax +48 61 819 63 81 Hotel, konferencje, imprezy plenerowe, okolicznoœciowe PENSJONAT ZACISZE RESTAURACJA Poznañ-Plewiska 471 Grunwaldzka St. tel. +48 61 867 56 66 www.zacisze.poznan.pl HOTEL ROYAL*** 71 Œw. Marcin St. tel. +48 61 858 23 00 fax +48 61 858 23 06 www.hotel-royal.com.pl

26 26

DELICJUSZ

Trzebaw-Rosnówko 1 Poznañska St. tel. +48 61 810 81 08, 061 819 52 60 fax +48 61 819 52 55 www.delicjusz.pl

IBB ANDERSIA HOTEL 3 Andersa Sq. tel. +48 61 667 80 00 andersia�andersiahotel.pl www.andersiahotel.pl HOTEL VIVALDI 9 Winogrady St. tel. +48 61 858 81 00 fax +48 61 853 29 77 www.vivaldi.pl e-mail: vivaldi�vivaldi.pl HOTEL POZNAÑSKI 4 Krañcowa St., 62-030 Luboñ k/Poznania tel. +48 61 649 99 88 www.hotelpoznanski.pl GREEN HOTEL **** 1a Jeziorna St. Poznañ – Komorniki tel. +48 61 810 80 75 fax +48 61 810 81 23 www.greenhotel.pl rezerwacja�greenhotel.pl Jedyne takie miejsce!

NH Poznañ 67 Œwiêty Marcin St. tel. +48 61 624 88 00 fax +48 61 624 88 01 nhpoznan�nh-hotels.com www.nh-hotels.com HOTEL, ORANGE PRZEZMIEROWO 14a Poznañska St. PrzeŸmierowo tel. +48 61 651 86 00 fax +48 61 651 86 01 www.hotelorange.pl

358a G³ogowska St. tel. +48 61 83 99 800 www.hoteltwardowski.pl

GOŒCINIEC SUCHOLESKI 6 Sucholeska St. Suchy Las tel. +48 61 892 69 92 www.gosciniec-sucholeski.com.pl e-mail: recepcja�gosciniecsucholeski.com.pl HOTEL-RESTAURACJA T&T 4 Metalowa St. tel. +48 61 864 12 81 fax +48 61 864 12 82 www.hoteltt.com.pl e-mail: hotel�hoteltt.com.pl DON PRESTIGE RECIDENCE 2 Œw. Marcin St. tel. +48 61 8590 590 fax. +48 61 8590 591 e-mail: reception@donprestige.com www.donprestige.com

RESTAURANTS PIANO BAR Restaurant & Cafe BROWAR PUB Dance Floor 42 Pó³wiejska St. tel./fax +48 61 859 65 70 www.pianobar.poznan.pl www.slodownia.com Lokalizacja: Stary Browar wejœcie z Dziedziñca Sztuki lub od ul. Koœciuszki SAKANA SUSHI BAR 7/1 Wodna St. tel. +48 61 853 16 39 www.sakana.pl catering, dowóz do biur i domów

Hotel Restauracja 35 Poznañska St, 62-020 Swarzêdz tel. +48 61 81 73 147 mobile +48 607 376 916 e-mail:palacykpodlipami�palacyk.com.pl www.palacyk.com.pl

Tanzanit Hotel is situated in the resort of Jesionka in the Lubusz Region, 25 km from Nowa Sól, Wolsztyn and Zielona Góra. Set picturesquely amids deciduous and pine forests on the bank of Lake Rudzińskie, the hotel is an oasis of peace. The area is a true paradise for active recreation enthusiasts who will find many hiking, cycling and water sports options on local ground.

We offer: comfortable rooms, a restaurant serving excellent Hotel *** TANZANIT – Jesionka regional cuisine, well-equipped conference rooms, an extensive Jesionka 57, 67-415 Kolsko recreational center (two-lane bowling alley, pool tables).

We organize: training courses, conferences, conventions, tel. + 48 68 352 40 00 integration events, holiday packages for single guests, mobile: 48 661 70 70 70 families and organized groups with various attractions, special receptions. e-mail: hotel@hoteltanzanit.pl Additional attractions: paintball, bowling, billiards, quad www.hoteltanzanit.pl bikes, karaoke, canoeing, carriage rides.

The hotel is situated at the foot of Szrenica mountain in the peaceful surroundings of a spruce forest, just 100 m from a chair lift and the Skiarena ski center, along the tourist trail leading to Kamieńczyk Waterfall.

We offer:  accommodation for 124 guests in comfortable single and double rooms, studio apartments for 3-4 guests and luxury suites,  conference rooms accommodating 30 ,60 and 90 guests (the largest room is air-conditioned),  air-conditioned reception room,  restaurant with a fireplace hall and a mezzanine,  reception room with a dancing floor,  night club with a bowling alley, pool tables and a games parlor,  Zagłoba barbeque hut open all year round,  beer garden with a barbecue,  a mini SPA, including Finnish sauna, steam sauna, infrared sauna and a Jacuzzi, is included in the price of the room,  massage parlor, beauty parlor, sunbed,  guarded and fenced car park at no additional charge,  two ski rentals.

Our comfortable rooms, numerous attractions and excellent home-made food will make your stay in Szrenica a memorable experience.

Hotel Szrenica 58-580 Szklarska Poręba ul. Turystyczna 29 tel./fax. +48 75 717 35 98 +48 75 717 35 99 e-mail: recepcja@hotelszrenica.pl

www.hotelszrenica.pl

Hotel położony jest w wypoczynkowej miejscowości Jesionka w województwie lubuskim w odległości ok. 25 km od Nowej Soli, Wolsztyna i Zielonej Góry. Malowniczo usytuowany w otoczeniu lasów liściastych i sosnowych, nad brzegiem urokliwego Jeziora Rudzińskiego, jest oazą ciszy i spokoju. Okolica wokół hotelu to raj dla miłośników aktywnego wypoczynku: pieszych wycieczek, wypadów rowerowych, sportów wodnych.

Oferujemy: komfortowe pokoje, restaurację serwującą wyśmienite dania kuchni regionalnej, doskonale wyposażone sale konferencyjne, świetnie rozbudowaną częścią rekreacyjną (dwutorowa kręgielnia, bilard).

Organizujemy: szkolenia, konferencje, sympozja, imprezy integracyjne, indywidualne pobyty i wczasy rodzinne, pobyty grup zorganizowanych z rozmaitymi atrakcjami, przyjęcia okolicznościowe.

Dodatkowe atrakcje: paintball, bowling, bilard, quady, karaoke, spływy kajakowe, przejażdżki bryczkami.

Nowoczesny i doskonale usytuowany hotel u stóp góry Szrenica, w zaciszu świerkowego lasu, 100m od wyciągu krzesełkowego i kompleksu narciarskiego Skiarena, przy szlaku turystycznym prowadzącym do Wodospadu Kamieńczyka Naszym gościom oferujemy:  124 miejsca noclegowe w komfortowych pokojach 1, 2 osobowych, pokojach studio dla 3 lub 4 osób, pokojach Lux  sale konferencyjne dla 30, 60 i 90 osób (największa klimatyzowana)  klimatyzowaną salę bankietową  restaurację z salą kominkową i antresolą  salę bankietowo-dyskotekową  nocny klub z bowlingiem, bilardem i grami zręcznościowymi  całoroczną Chatę Grillową “Zagłoba”  ogródek piwny z grillem  w cenie pobytu mini SPA – sauna fińska, sauna parowa, sauna infrared oraz jacuzzi  gabinet masażu, zabiegi kosmetyczne, solarium  dozorowany parking zamknięty (bezpłatny)  dwie narciarnie Zapewniamy Państwu komfortowe warunki wypoczynku, wyśmienitą kuchnię i domową, sprzyjającą pełnemu relaksowi atmosferę.

27

Witamy w najpiękniejszym polskim uzdrowisku, jednym z najbardziej znanych i cenionych w Polsce Uzdrowisko Kołobrzeg S.A. to: profesjonalny personel, doskonale wyposażona baza zabiegowa, całodobowa opieka medyczna, szeroki wachlarz zabiegów, specyficzny mikroklimat.

Welcome to poland’s most beautiful resort, one of the most renowned spas in the country The Resort in Kołobrzeg offers: Professional staff, excellently equipped treatment center, 24h medical care, wide range of treatments, unique microclimate.

Rezerwacja /Dział Marketingu Reservations / Marketing Department +48 94 35 260 46, +48 94 35 488 25, fax: + 48 94 35 224 44 biuro@uzdrowisko.kolobrzeg Zapraszamy do zapoznania się z naszymi ofertami For more information visit our website at:

www.uzdrowisko.kolobrzeg.pl