Welcome to Poznan - listopad 2008 by Andrzej Potęga

Drodzy Goœcie,

Dear Guests, Welcome to Poznañ – the host of this year's United Nations Climate Conference. Like most inhabitants of Our Planet, I am convinced that the discussions and debates with the involvement of our distinguished guests will not only raise public awareness of nature conservation issues, but will also encourage legislators to pass decisions that actively contribute to environmental protection. I believe that the Conference in Poznañ will enable us to face the arising challenges with much success. Poznañ is an open and a hospitable city. My dream, which is probably shared by many Poznañ residents, is to make all visitors feel welcome and to ensure that their stay in our city at the onset of Christmas season is filled with memorable events. Poznañ has prepared a variety of cultural and tourist attractions for all visitors. Herbie Hancock, one of the greatest jazz musicians of all time, will perform in Poznañ's Arena on 2 December. I would also like to invite all guests to visit the Poznañ Bethlehem Fair at the Old Market Square, the Ice Sculpture Festival, the Poznañ Mulled Wine Festival and the Christmas Caroling Competition. During the Poznañ Bethlehem Fair, guests will be able to sample Christmas dishes from around the world, although in my opinion, Poznañ's cuisine reigns supreme. The list of events is very long, so please visit our website at www. poznan.pl/cop14 for detailed information. I am convinced that everyone will find something to their liking. Wishing you much success during conference debates, I would like to take this opportunity to invite everyone to Europe's largest and most modern elephant house which will open in Poznañ next spring. As you all may know, elephants are believed to be a strong symbol of luck.

Witam w Poznaniu – miejscu tegorocznej Konferencji Narodów Zjednocznych ds. Zmian Klimatycznych. Tak jak wiêkszoœæ mieszkañców naszej planety jestem przekonany, ¿e debaty i dyskusje tak znamienitych goœci bêd¹ wyra¿a³y nie tylko troskê o stan œrodowiska, ale przyczyni¹ siê te¿ do podjêcia decyzji gwarantuj¹cych jego skuteczn¹ ochronê. Wierzê, ¿e odbywaj¹ca siê w-Poznaniu Konferencja zdecydowanie i jednoznacznie odpowie na wyzwania, przed którymi wszyscy stajemy. Poznañ jest miastem otwartym i goœcinnym. Moim marzeniem, a tak¿e pewnie marzeniem wielu Poznaniaków jest, by przybywaj¹cy do Poznania czuli siê w nim dobrze oraz by przedœwi¹teczny czas spêdzony w naszym mieœcie dostarczy³ wielu niezapomnianych wra¿eñ i-przyjemnych wspomnieñ. Dla wszystkich odwiedzaj¹cych oraz mieszkañców miasto Poznañ przygotowa³o szereg atrakcji kulturalnych i turystycznych. Ju¿ 2 grudnia w poznañskiej Arenie wyst¹pi jeden z najwybitniejszych artystów jazzowych wszech czasów Herbie Hancock. Zapraszam równie¿ do odwiedzenia odbywaj¹cego siê na Starym Rynku Betlejem Poznañskiego, które przyci¹ga ka¿dego roku rzesze mieszkañców i turystów za spraw¹ Miêdzynarodowego Festiwalu RzeŸby Lodowej, Poznañskiego Festiwalu Grzañca czy Przegl¹du Grup Kolêdniczych. Betlejem Poznañskie to tak¿e okazja do spróbowania tradycyjnych potraw wigilijnych z ró¿nych stron œwiata, chocia¿ poznañska kuchnia jest moim zdaniem najlepsza. Poniewa¿ imprez jest naprawdê bardzo du¿o zapraszam do zajrzenia na stronê www.poznan.pl/cop14, gdzie zamieszczona zosta³a pe³na oferta dla mi³oœników kultury i rekreacji. Myœlê, ¿e ka¿dy znajdzie coœ dla siebie. ¯ycz¹c owocnych obrad, ju¿ teraz zapraszam na wiosnê do Poznania do odwiedzenia najwiêkszej i-najnowoczeœniejszej w Europie s³oniarni. Na pewno bêdzie warto. Bo s³onie – jak wiadomo – przynosz¹ szczêœcie.

Poznañ. Tu warto ¿yæ.

Konferencja Klimatyczna COP 14 to z-pewnoœci¹ wydarzenie wa¿ne nie tylko dla naszego kraju. Polska pierwszy raz staje siê wielk¹ aren¹ miêdzynarodowej debaty ekologów, polityków, naukowców i-mediów nad ochron¹ klimatu. Dwa tygodnie obrad, blisko 8-tys. uczestników, ponad 190 delegacji rz¹dowych, instytucji miêdzynarodowych, badawczych, biznesowych, organizacji ekologicznych-choæby te fakty œwiadcz¹ o-skali przedsiêwziêcia, którego gospodarzem jest nasz kraj i-stolica Wielkopolski WELCOME TO POZNAÑ poprzez numer, który trafia do Pañstwa r¹k, chce na skalê swoich mo¿liwoœci w³¹czyæ siê do wielkiej debaty klimatyczno-ekologicznej i-przybli¿yæ problemy rzutuj¹ce praktycznie na wszystkie dziedziny naszego ¿ycia, od zdrowia poczynaj¹c, a-na gospodarce koñcz¹c. Miejmy nadziejê, ¿e poznañska konferencja zakoñczy siê konkretami, o-których równie¿ poinformujemy na naszych ³amach. Zapraszamy Pañstwa do lektury!

Spis treœci / Contents

Drodzy Czytelnicy,

Poland Hosts A Climate Debate: Interview with the Minister of the Environment Dr Artur Runge-Metzger, Head of the Climate Strategy, International Negotiations and Monitoring of EU Action Unit

4-5

A Good Climate For The Environment: Interview with Przemys³aw Gonera

The COP 14 Climate Conference is an event of global significance. For the first time in history, Poland will be the arena of an international debate on climate protection involving ecologists, politicians, scientists and the media. Two weeks of debates, nearly 8000 participants, more than 190 delegations representing governments, international research institutions, businesses and ecological organizations testify to the scale of the undertaking hosted by Poland and the capital city of the Wielkopolska region. In this issue of WELCOME TO POZNAÑ, we have made an attempt to join this great ecological debate and discuss problems that affect every area of our daily lives, from health to the economy. We hope that the Poznañ conference will bring break-through solutions which will receive coverage in the upcoming issues of our magazine. We hope you enjoy reading this issue of WELCOME TO POZNAÑ!

Encouraging The Use Of Renewable Energy Sources

8-9

Poznañ District Has A Good Climate

10-11

Editor-In-Chief Bo¿ena Prusakowska

The New Spa & Wellness Hotel in Ko³obrzeg

Notus City Park Residence

Dear Readers,

BOŒ Bank – Restoring The Natural Balance

Visit The Beautiful Wa³cz District

12-13

24-25 26

We Recommend Arka on the Baltic

27-29

£ódŸ Voivodship – A Region In Central Poland, At The Heart Of Europe

30-31 32

Konin County Toruñ Is Much More Than Old Symbols And History

33-35

Konin: A European City

36-37

Environmental Protection Requires Consistent Action

Protecting Our Most Valuable Assets: Interview with Janusz £akomiec

Szreniawa's Museum Celebrates 45th Anniversary

Where To Go

Useful Information

Volkswagen Poznañ

16-17

ECO SA Heat Distribution Company in Opole

Baterpol: Polish Ecology Leader

City Map

47-48

PGE Elektrownia Be³chatów S.A, Leader of Polish Environmental Protection

49-50

The Ban Won't Take Us By Surprise21 www.welcome.com.pl Welcome to Poznañ and Wielkopolska ul. Dzia³yñskich 9/3, 61-727 Poznañ, tel +48 61 852 10 06, tel. 061 221 50 60 e-mail: miesiecznik@welcometo.poznan.pl Editor-in-chief: Bo¿ena Prusakowska, biuro@ welcome.com.pl Director of Marketing: Renata Pi¹tkowska-Ratajczak – mobile 600 45 32 16 Marketing managers: Ewa Stasiak – mobile 698 805 992 Translation: Agnieszka Rataj, Kacper Kozicki Associates: Adam Kaliñski, Ewa Stasiak, Lidia Wejman Correction of text: Lidia Wejman DTP & Prepress: Relex, El¿bieta Zawadzka, Maciej Sapiecha

Wydawnictwo BESSA tel./fax +48 22 877 33 71 President: El¿bieta Swatowska Vice-President: Bo¿ena Prusakowska THE PUBLISHER OF: Welcome to Warsaw 02-512 Warsaw, 20 Pu³awska St., Apt. 2 tel./fax +48 22 849 58 22 Welcome to Cracow and Ma³opolska 31-503 Cracow, 25A Lubicz St. tel./fax +48 12 421 89 77

Poland Hosts A Climate Debate

What is the main goal of the Climate Conference to be held in Poland in December? The United Nations Climate Change Conference — COP 14 — will be a-milestone on the road to developing a-new, global understanding on inhibiting adverse climate changes. The process, initiated by the UN many years ago, recently gave rise to the Kyoto Protocol, the most effective document on reducing carbon dioxide emissions so far. New regulations on climate protection should enter into force upon the Kyoto Protocol's expiry in 2012. A-new understanding will be signed during next year's Climate Conference in Copenhagen. The Poznañ conference will bring together 190 delegations from around the world who will sum up the progress made as part of the project. Discussions and negotiations will address four topical groups: the search for new solutions to inhibit climate change, adaptation to present and future change, financing mechanisms supporting the poorest countries which are unable to cope with the consequences of climate change, and support for the transfer of modern technology. Is Poland adequately prepared for the conference? Poznañ is well prepared for COP 14. The third and last technical mission of the Secretariat of the UN Framework Convention on Climate Change, which verified our progress and logistics preparations, ended with success. UN Executive Secretary Yvo de Boer concluded that substantial progress had been made and that Poznañ would definitely be ready for the conference by 1-December. We have received very high marks. Climate change is a-global concern. What challenges await Poland in this respect? Like all EU Member States, we are actively implementing ambitious plans which are consistent with the provisions of the much publicized energy and climate change package. Our only objection concerns the proposed method of meeting the set target, i. e. reducing CO2 emissions by 20% by 2020, which is the main subject of our negotiations with the European Commission. Nevertheless, Poland fully supports the general postulates made by the package. Poland has to focus on measures which will significantly reduce energy consumption in different industries where the existing potential has not been fully deployed. We have to upgrade the power generation industry, introduce „clean coal” technologies and increase renewable sources' share of the electricity and heat generation market. We have launched a-campaign to raise public awareness that each one of us can prevent climate change by modifying our daily habits and reducing carbon dioxide emissions. Those seemingly small savings are capable of producing a-giant effect on the global scale.

Is Poland, a-country in transition, able to afford the high cost of climate protection measures, such as implementing environmentally-friendly technologies, financing environmental education projects and observing stringent ecological norms? The answer is very simple and short: yes, we have to be able to afford it. By joining the EU, 4

Poland has undertaken certain obligations which have to be met. Environmental protection was sorely neglected for many years, while ecological issues are one of the greatest concerns in the EU and they are treated equally with economic problems. We have to adjust to that. We are not left to our own devices in our efforts to catch up. As part of the „Infrastructu-

For Climate Protection” will be a-completely new feature in the history of climate conferences. It will present the most interesting, advanced and unique inventions and concepts from around the world which promote a-reduction in CO2 emissions. This interactive exhibition will be open to the public, and I-would like to take this opportunity to invite everyone to this fascinating event.

Professor Maciej Nowicki, Minister of the Environment, talks about the UN Climate Change Conference in Poznañ.

re and the Environment” Operational Program, Poland will receive a-grant totaling EUR 5-billion for various environmental projects by 2013. This is an impressive amount. There are also other funds of domestic origin which can be used to support interesting and valuable environmental protection projects. My number one priority at the moment is to ensure that EU funds are fully utilized. Will this year's conference feature special attractions? Every UN Climate Change Conference features ceremonies that require a-special setting, such as the opening gala attended by politicians and experts from around the globe and the launching of high-level debates. Poznañ is preparing special attractions for its guests as the conference is an excellent self-promotional opportunity on the international arena. We are fine-tuning all the details at the moment. A large-scale exhibition entitled „Technologies

How will Poland benefit from its role of conference organizer? In December, global attention will be focused on Poland and Poznañ for two weeks. It is a-great honor and a-pleasure to be able to welcome 10 000 participants of the political climate summit, but the undertaking is also an immense challenge. If all goes well, and I-believe that it will, we will prove that Poland is capable of organizing such prestigious events and that it is open to similar challenges in the future. As the host of the UN Climate Change Conference, we will demonstrate our dedication to climate protection issues. The event is a-wonderful opportunity to promote Poland, its history, culture and science, on the global scale. Interview by: Adam Kaliñski

Polska centrum klimatycznej debaty Jaki jest g³ówny cel organizowanej w-Polsce grudniowej Konferencji Klimatycznej? Konferencja Narodów Zjednoczonych w-sprawie Zmian Klimatu – COP 14 – bêdzie kamieniem milowym na drodze do wypracowania nowego, globalnego porozumienia, hamuj¹cego niekorzystne zmiany klimatyczne. Trwaj¹cy od dawna pod egid¹ ONZ proces zaowocowa³ parê lat temu Protoko³em z-Kioto -najskuteczniejszym jak dot¹d dokumentem, dotycz¹cym redukcji emisji dwutlenku wêgla. Wraz z-koñcem jego obowi¹zywania, co nast¹pi w-2012 r, powinny wejœæ w-¿ycie nowe ustalenia chroni¹ce klimat. Takie nowe porozumienie ma byæ podpisane na przysz³orocznej Konferencji Klimatycznej w-Kopenhadze i-wielkie spotkanie 190 delegacji z-ca³ego œwiata w-Poznaniu ma s³u¿yæ podsumowaniu najwa¿niejszych wyników Protoko³u z-Kioto. Dyskusje i-negocjacje obracaæ siê bêd¹ wokó³ czterech grup tematycznych: szukania mo¿liwoœci zahamowania zmian klimatu, adaptacji do obecnych i-przysz³ych zmian, mechanizmów finansowych wspomagaj¹cych kraje najubo¿sze, nie radz¹ce sobie ze skutkami zmian klimatycznych oraz u³atwianiu transferu nowoczesnych technologii. Jak jesteœmy przygotowani do tego przedsiêwziêcia? Poznañ jest ju¿ dobrze przygotowany do COP 14. Sukcesem zakoñczy³a siê trzecia i-ostatnia misja techniczna Sekretariatu Konwencji Klimatycznej ONZ, która mia³a na celu sprawdzenie, jak sobie radzimy, jak wygl¹da ca³a logistyka. Sekretarz Wykonawczy Yvo de Boer uzna³, ¿e przygotowania s¹ bardzo zaawansowane i-z-pewnoœci¹ zostan¹ sfinalizowane przed 1-grudnia. Oceniono nas bardzo pozytywnie. Zmiana klimatu staje siê faktem coraz bardziej znanym. Jakie w-zwi¹zku z-tym stoj¹ konkretne wyzwania przed naszym krajem? Tak jak wszystkie kraje cz³onkowskie Unii Europejskiej, w³¹czamy siê do realizacji ambitnych planów, akceptuj¹c za³o¿enia pakietu energetyczno-klimatycznego, o-którym teraz tak du¿o siê mówi. Nie akceptujemy jedynie proponowanej drogi dojœcia do wyznaczonego celu, czyli obni¿enia emisji CO2 o-20% do roku 2020, i-to stanowi obecnie przedmiot naszych negocjacji z-Komisj¹ Europejsk¹, natomiast – podkreœlam – za³o¿enia pakietu uwa¿amy za s³uszne. Niezbêdne s¹ wiêc w-Polsce dzia³ania, zmierzaj¹ce do znacznego obni¿enia energoch³onnoœci w-ró¿nych dziedzinach gospodarki – bo mamy tu ogromne rezerwy, modernizacja przemys³u energetycznego, wprowadzenie technik „czystego wêgla” oraz zwiêkszenie udzia³u odnawialnych Ÿróde³ energii w-produkcji pr¹du i-ciep³a. Ju¿ teraz zaczynamy kampaniê, maj¹c¹ przekonaæ ludzi, ¿e ka¿dy te¿ mo¿e zrobiæ coœ dobrego dla klimatu, ¿e ka¿dy z-nas mo¿e poprzez drobne zmiany przyzwyczajeñ zmniejszyæ iloœæ emitowanego dwutlenku wêgla, a-te niewielkie pozornie oszczêdnoœci daj¹ w-sumie wielkie efekty. Czy Polskê kraj jeszcze na dorobku staæ jest ekonomicznie, aby sprostaæ kosztom zwi¹zanym z-ochron¹ klimatu /np./

wdra¿aniu proekologicznych technologii, finansowaniu edukacji proekologicznej, przestrzeganiu wyœrubowanych norm ekologicznych itp? OdpowiedŸ jest bardzo prosta i-krótka – tak, musi nas byæ staæ. Przystêpuj¹c do UE wziêliœmy na siebie okreœlone zobowi¹zania i-nasz¹ powinnoœci¹ jest siê z-nich wywi¹zaæ. W-Polsce przez lata problematyka ochrony œrodowiska by³a traktowana po macoszemu, w-pewnym sensie „drugorzêdnie”, natomiast w-Unii sprawy ekologii s¹ traktowane bardzo powa¿nie, na równi z-problemami ekonomicznymi. Musimy siê do tego przyzwyczaiæ i-dostosowaæ. W nadrabianiu zaleg³oœci nie jesteœmy zreszt¹ pozostawieni sami sobie. Rozpoczê³a siê ju¿ realizacja unijnego Programu Operacyjnego „Infrastruktura i-Œrodowisko”, w-ramach którego na bardzo ró¿norodne inwestycje proekologiczne zostanie przekazane naszemu krajowi 5-mld euro do 2013 roku. To niebagatelna pomoc. S¹ równie¿ inne fundusze, nie tylko zagraniczne, pozwalaj¹ce na dofinansowanie ciekawych i-wa¿nych projektów s³u¿¹cych poprawie œrodowiska i-ochronie przyrody. Moim priorytetem jest dziœ pe³na absorpcja wszystkich unijnych œrodków. Czy tegoroczna konferencja bêdzie mia³a jak¹œ szczególn¹ oprawê? Ka¿da edycja Konferencji Narodów Zjednoczonych w-Sprawie Zmian Klimatu ma pewne okreœlone punkty kulminacyjne, które wymagaj¹ szczególnej oprawy. To oczywiœcie takie momenty jak otwarcie tego ogromnego spotkania polityków z-ca³ego œwiata, wœród których bêdzie wiele znakomitoœci i-wspieraj¹cych ich ekspertów oraz rozpoczêcie obrad wysokiego szczebla. Poznañ przygotowuje tak¿e specjalne atrakcje kulturalne dla goœci, bo jest to wyj¹tkowa okazja, by zaprezentowaæ siê na œwiatowej arenie. Te wszystkie szczegó³y s¹ w-tej chwili dopracowywane. Natomiast czymœ zupe³nie nowym w-historii konferencji klimatycznych bêdzie w-Poznaniu wielka wystawa „Technologie dla ochrony klimatu”, prezentuj¹ca najciekawsze, najnowoczeœniejsze i-najbardziej oryginalne wynalazki i-pomys³y dos³ownie z-ca³ego œwiata, które w-ró¿ny sposób sprzyjaj¹ ograniczeniu emisji CO2. Bêdzie to wystawa interaktywna, dostêpna dla wszystkich – nie tylko dla uczestników obrad – i-ju¿ teraz chcia³bym na ni¹ zaprosiæ. Co z-faktu, ¿e Polska jest organizatorem konferencji wyniknie dla naszego kraju? Przez dwa tygodnie grudnia oczy niemal ca³ego œwiata bêd¹ zwrócone na Polskê, na Poznañ. Mo¿liwoœæ goszczenia ok. 10 tys. uczestników politycznego szczytu klimatycznego jest dla nas zaszczytem i-powodem do dumy, ale te¿ i-wielkim wyzwaniem. Je¿eli wszystko siê uda – a-bardzo w-to wierzê – to udowodnimy, ¿e potrafimy dobrze organizowaæ tak presti¿owe imprezy i-mo¿emy podejmowaæ siê podobnych zadañ w-przysz³oœci. Bêd¹c gospodarzami Konferencji Klimatycznej ONZ pokazujemy, ¿e jesteœmy naprawdê aktywni w-wysi³kach na rzecz ochrony klimatu Ziemi. To jednoczeœnie fantastyczna, nie do przecenienia okazja do promocji Polski na skalê globaln¹ – naszej historii, kultury i-nauki. Rozmawia³: Adam Kaliñski

Prof. Maciej Nowicki Minister Œrodowiska, cz³onek PAN, przedstawiciel Polski w-Komisji Europejskiej w-Komisji Konsultacyjnej ds. Przemian w-Przemyœle Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spo³ecznego. Prof. Nowicki jest tak¿e cz³onkiem Europejskiej Akademi Nauk i-Sztuk z-siedzib¹ w-Salzburgu. Autor licznych publikacji i-ksi¹¿ek z-zakresu ochrony œrodowiska i-ekorozwoju. Uczestnik wielu konferencji w-kraju i-zagranic¹, na których wyg³asza³ referaty. W-latach ‘94-’95 by³ wiceprzewodnicz¹cym Komisji ONZ ds. Zrównowa¿onego Rozwoju w-Nowym Jorku, a-w-latach ‘96-’97 doradc¹ sekretarza generalnego OECD w-Pary¿u. Jest za³o¿ycielem Fundacji Ekofundusz i-laureatem najwiêkszej w-Europie nagrody „Der Deutche Umweltpreis” w ochronie œrodowiska za ca³okszta³t dokonañ jako naukowiec, dzia³acz ekologiczny i-polityk. Pieni¹dze z-tej nagrody przeznaczy³ na za³o¿enie fundacji wspieraj¹cej rozwój najlepszych absolwentów polskich uczelni w-ochronie œrodowiska.

Rozmowa z prof. Maciejem Nowickim Ministrem Œrodowiska, o odbywaj¹cej siê w Poznaniu Konferencji Klimatycznej ONZ. Professor Maciej Nowicki, Minister of the Environment, member of the "Man and the Environment" Scientific Committee of the Polish Academy of Sciences, Representative to the European Commission (European Economic and Social Committee's Consultative Commission on Industrial Change), and member of the European Academy of Sciences and Arts in Salzburg. Professor Nowicki wrote many publications and books on environmental protection and eco-development and participated in domestic and international conferences as lecturer. In 1994-1995, Professor Nowicki was the Deputy Chairman of the United Nations Commission on Sustainable Development in New York. In 19961997, he held the post of Adviser to the OECD Secretary-General in Paris. He is the founder of the Ekofundusz foundation and the winner of the German Environmental Award, the most prestigious environmental award in Europe, in recognition of his lifetime achievements as a scientist, environmental activist and politician. Professor Nowicki used the award endowment to start a foundation supporting the best Polish university students of environmental protection. 5

Dr. Artur Runge-Metzger Head of the Climate Strategy, International Negotiation and Monitoring of EU Action Unit European Commission Environment Directorate-General

Dr Artur Runge-Metzger szef Dzia³u Strategia Klimatyczna i Negocjacje Miêdzynarodowe, Monitorowanie Dzia³añ Europejskich Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Œrodowiska 6

It is nice to be back in the City of Poznañ. The first time I visited with my family this beautiful city was more than 22 years ago. Since then, Poznañ and Poland have changed a lot. Poland has joined the European Union, and is successfully modernizing its economy. Something else has changed. At the time when I visited Poznañ nobody had really heard of climate change. It was a mere hypothesis. Since then, Europe has taken this threat very seriously, and looking at EU statistics, we are on the right track. In most Member States, greenhouse gas emissions are going down. Greenhouse gas emissions in Poland have come down compared to the time when I visited your country. In 2006, they were almost 30% below the levels reported in 1986. Some people estimate that – through the use of the Kyoto Protocol mechanisms – the Polish Government could generate as much as PLN 25-50 billion for the period 2008 until 2012 which is the first commitment period under the Kyoto Protocol. In 2007, EU Heads of State decided that by 2020 the EU should cut its greenhouse gas emissions by 20% unilaterally and by 30% in the framework of an international agreement. In January, the European Commission has developed a legislative package to achieve these emission reduction targets that would in addition enhance EU energy security by reducing the projected increase in gas imports by half and the increase in oil imports by two thirds by 2020. The package is built on solidarity between poorer and richer Member States. A weaker emission target has been proposed for Poland’s households, transport and agricultural sectors. This will allow Poland to increase its emissions in these sectors by 14% compared to 2005 while richer Member States will have to further reduce their emissions. In order to finance the necessary clean investments, a redistribution mechanism has been proposed under the EU emissions trading system which will transfer annually PLN 4.5 billion to Poland. The Polish Government tocould provide targeted financial support e.g. to district heating, energy efficiency investments and renewables. It is not true that the Commission proposal goes against coal. Coal will stay prominently in the energy mix of many countries around the world. It is a cheap and secure source of energy. Polish industry with its long experience in coal technologies can turn this into a new opportunity. Europe’s determination can help to keep this planet livable for our children and grandchildren. Let’s make the Climate Conference in Poznañ a milestone on the way to a comprehensive agreement in Copenhagen.

Jest mi bardzo mi³o goœciæ ponownie w-Poznaniu. Pierwszy raz odwiedzi³em to piêkne miasto wraz z-moj¹ rodzin¹ ponad 22 lata temu. Od tego czasu Polska oraz Poznañ uleg³y ogromnym przeobra¿eniom. Polska zosta³a cz³onkiem Unii Europejskiej i-odnosi ogromne sukcesy w-modernizowaniu swojej gospodarki. Jednak nast¹pi³a jeszcze jedna zmiana. Kiedy po raz pierwszy goœci³em w-Polsce, problematyka zmian klimatu by³a prawie nie znana. By³a to jedynie naukowa hipoteza. Od tamtego czasu Europa bardzo powa¿nie zajê³a siê tym zagro¿eniem i-patrz¹c na statystyki unijne, jesteœmy na w³aœciwej drodze. Poziom emisji gazów cieplarnianych stale spada w-wiêkszoœci Pañstw Cz³onkowskich. Emisje gazów cieplarnianych w-Polsce zosta³y obni¿one od czasu, kiedy odwiedzi³em Wasz kraj po raz pierwszy. W-2006 roku zanotowano prawie 30% spadek poziomu emisji w-porównaniu z-1986 r. Wed³ug szacunków, Polska mo¿e zarobiæ a¿ 25-50 miliardów z³otych na handlu nadwy¿kami w-okresie zobowi¹zañ wyznaczonym przez Protokó³ z-Kioto na lata 2008-2012. W 2007 roku Pañstwa Cz³onkowskie UE zdecydowa³y, ¿e do 2020 roku ka¿dy kraj UE powinien ograniczyæ swój poziom emisji o-20%, a-w-ramach porozumienia na arenie miêdzynarodowej, redukcja emisji powinna siêgn¹æ 30%. W-styczniu tego roku, Komisja Europejska przygotowa³a plan rozdzia³u uprawnieñ, który zak³ada obni¿enie planowanego przyrostu w-imporcie gazu o-po³owê, a-w-imporcie ropy o-dwie trzecie do roku 2020. Plan ten zosta³ opracowany w-oparciu o-zasadê solidarnoœci pomiêdzy biedniejszymi, a-bogatszymi Pañstwami Cz³onkowskimi. Limity emisji w-stosunku do polskich gospodarstw domowych, sektora transportu oraz rolnictwa zosta³y obni¿one, co pozwoli Polsce zwiêkszyæ emisje w-tych sektorach o-14% w-porównaniu z-2005 rokiem. Pañstwa bogatsze bêd¹ zobowi¹zane do dalszego ograniczania poziomów emisji. W ramach mechanizmu redystrybucji unijnego systemu handlu emisjami Polska otrzyma 4,5 miliarda z³otych rocznie na sfinansowanie niezbêdnych inwestycji proekologicznych. Pomoc ta umo¿liwi wsparcie projektów celowych w-sektorze ciep³ownictwa, podniesienie wydajnoœci w-przemyœle energetycznym oraz budowê Ÿróde³ odnawialnych. Plan Komisji Europejskiej nie ma na celu eliminacji wêgla, który pozostanie jednym z-g³ównych surowców paliwowych w-wielu krajach na œwiecie. Wêgiel jest tanim oraz bezpiecznym Ÿród³em energii. Rozwi¹zanie to stworzy nowe szanse dla Polski, która posiada wysoko rozwiniête technologie w-sektorze paliw kopalnianych. Pañstwa Cz³onkowskie UE s¹ zdeterminowane, aby chroniæ nasz¹ planetê i-stworzyæ odpowiednie warunki ¿ycia dla przysz³ych pokoleñ. Mam nadziejê, ¿e Konferencja Klimatyczna w-Poznaniu bêdzie krokiem milowym do osi¹gniêcia porozumienia w-Kopenhadze.

The COP 14 International Climate Conference to take place in Pozna単 this December will debate on global warming, but Polish people who experience frosty winters and cool summers are unlikely to see it as a real threat.

debates are usually very heated, they bring the desired results.

When it comes to global warming, we should trust our intuition less and rely more on the findings of scientific centers which have been monitoring climate changes for more than a century. Their reports clearly indicate that despite local drops in temperature, the Earth's climate is growing warmer. There are cooler and warmer months, but average temperatures have been rising over the past 150 years and this increase is accelerating, mostly due to the industrial revolution and higher greenhouse gas emissions into the ambient air. Poland has also been experiencing the adverse consequences of climate change such the increased incidence of sudden wind and rain storms.

We need a long-term strategy for reducing our energy consumption and toxic substance emissions. The consumers' efforts to turn off lamps which are not in use or use recyclable shopping bags should be appreciated. We have to deploy the potential of scientific centers and businesses. Environmental protection has become a powerful industry which involves leading universities, large corporations and huge amounts of money.

The reported changes were never that rapid and they were not associated with industrial progress. Our Planet was created several billion years ago, and each era lasted millions of years. The pace of climate changes has recently accelerated. According to scientific analyses, the average temperature could increase by as much as 5-6尊C in the coming decades, implying dramatic consequences for our continents. Glaciers will melt, some areas will be flooded while others will turn into deserts due to changes in air circulation. We are not absolutely certain that all of those changes are caused solely by human activity, but industrial advancement is definitely one of the causes. So we can't pretend that we have nothing to do with it. Definitely, mostly because we are responsible for the volume of carbon dioxide and greenhouse gas emissions. We can't influence other possible causes such changes in the Sun's activity or the Earth's core. If we want to stop global warming, and we have more than enough evidence that it is a real danger, we have to take the right steps today to prevent pessimistic scenarios from becoming reality tomorrow. What can be done? The solution is relatively simple and it has already been proposed during previous climate conferences. Many countries have problems with meeting greenhouse emission standards introduced by the Kyoto Protocol of 1997 due to the high costs of implementing advanced technologies. In pursuit of higher profits, America, Western Europe and the developing countries cut their spending on environmental protection. This is why today, China and India face a pollution time bomb. But we only have one environment which is equally affected by the destruction of rainforests and smoking industrial chimneys in China or Poland. This problem has to be solved in cooperation which is not easy because state authorities and large industrial groups often have diverging interests. Yet in the face of a global crisis, politicians, scientists and industrialists have to work out a common position. This is the main objective of climate conferences, and even though the

A Good Climate For The Environment

Are climate changes caused only by human activity? Scientists argue that the Earth's climate had changed many times over the centuries without man's involvement.

How can we effectively overcome the threats posed by climate change?

Money seems to be the greatest concern. Poland is relying on EU funding which will speed up the development of environmental protection projects.

Interview with Przemys続aw Gonera, Chairman of the Convention of the Presidents of Regional Funds for Environmental Protection and Water Management, President of the Regional Fund for Environmental Protection and Water Management in Pozna単

Poland is making good use of EU aid. In 2004-2006, roads and facilities worth EUR 196 million have been built in Wielkopolska region as part of the Integrated Regional Development Operational Program. A total of EUR 173.8 million will be spent in 2007-2013 in Wielkopolska for Priority 3 projects in environmental protection. The program consists of seven priorities, there are also domestic operational programs, so total funding is much higher. But EU aid will not solve all problems. We organize competitions to choose projects that guarantee the best results in environmental protection.

How could the global financial crisis affect environmental protection, in particular in Poland?

It is still too early to tell. We can overcome the crisis by, among others, implementing energysaving solutions and making better use of renewable energy sources. Poland has implemented an efficient system for financing ecological projects 15 years ago, and voivodship funds for environmental protection and water management play an important role in that system as reliable partners for investors. By pooling in the resources allocated from the central budget, they make ecological projects less dependent on the situation in the banking sector. We need to maintain that system, preserve the integrity of the national and the voivodship funds and make good use of EU aid to ensure that ecological projects are implemented effectively. Interview by: Akal

Encouraging The Use Of Renewable Energy Sources Renewable energy sources are environmentally friendly. Despite recommendations, they still have a-very small share of Poland's fuel and energy balance. What are the reasons for that? The main reason is the absence of convenient financing mechanisms for energy suppliers. In Poland, energy generation has been heavily reliant on coal for many years, and the power industry was substantially subsidized. The relatively high cost of technologies supporting the use of renewable energy sources is also a-major deterrent. Luckily, we have witnessed many changes in recent years, including in Wielkopolska. Our priority goal is the gradual reduction, followed by the elimination of greenhouse gas emissions. The government has drawn up a-list of priorities and it supports investments in renewable energy sources by proposing innovative solutions that are eligible to EU aid. Are similar initiatives launched in Wielkopolska? Renewable energy sources are a-strategic development option, not only an obligation resulting from Poland's membership in the EU. Our main focus in on energy generated from biomass, mainly due to high straw production. Subsidies will encourage farmers to grow energy crops. Forests will also be a-growing source of biomass. More than 200 farm biogas plants processing toxic waste into fertilizer, electricity and gas will be built by 2020. Due to various incentives offered to suppliers, the production of biofuel, mainly bioethanol, will also increase. The profitability of wind energy is determined by climate conditions and land relief. The relevant projects have to be consistent with the Natura 2000 program. Surface water resources are unlikely to be used for energy generation on a-broad scale, mainly due to a-water deficit and the absence of modern technologies that would significantly cut investment costs. Is Wielkopolska an abundant source of natural geothermal energy? Yes. We have excellent geothermal sources in the area of Czarnkowo, Ko³o and Oborniki, and good sources in Murowana Goœlina, RogoŸna and W¹growiec. The projects' profitability is determined by the depth of well bores, which are very expensive to drill, as well as the temperature of source water. What about solar energy? Solar energy is not a-major renewable source in Wielkopolska due to the region's geographic location. The annual solar radiation levels are 62% lower than in Southern Europe, therefore solar energy can only supplement conventional heating sources. There has been a-lot of talk of new energy sources, yet energy saving measures are equally important. Definitely, and it is our main goal, especially because we continue to consume too much energy. We don't have to look far to see just how much energy is wasted. Street lighting is such an example. Lamps with high power, conventional light bulbs are not well positioned, causing excessive energy consumption. They do not provide sufficient light either. Building insulation is yet another example. We insulate walls, buy energy-efficient windows, but roof insulation and ventilation systems are disregarded. The present prices of energy do not leave us much choice. We have to invest in energy-efficient 8

solutions to cut our spending on energy. How can we convince the consumers to adopt a-more energyconscious attitude? Education plays a-vital role in this process. Teachers should be trained in ecological issues. Energy saving, new sources of energy, especially renewable energy, should receive coverage in every school's curriculum. Secondary schools could benefit from introducing special courses providing students with technical knowledge as well as general knowledge on how to save energy and generate it from local resources. This knowledge should be promoted through competitions. The relevant measures have to be consistent with the EU's policy of sustainable development. This policy should be implemented in the smallest towns and villages. Wielkopolska's Regional Operational Program for 2007-2013 supports the development and expansion of environmentally-friendly energy infrastructure and the use of renewable energy sources. The program is highly advanced and it does not support the development of new conventional energy sources. We will implement modern technologies for the construction and upgrading of energy supply sources. We support projects which maximize energy efficiency, promote the replacement of coal with renewable energy sources, combined combustion of coal and biomass, biomass conversion to gas. Our efforts are consistent with the EU's climate and energy policies. We also work closely with our partner regions of Brandenburg, Lower Saxony and Hesse in Germany. In line with the strategy introduced several years ago, the Marshal's Office of the Wielkopolska Region has been supporting all measures that promote energy generation from renewable sources. 2007 was a-break-through year in this respect. At the time, the Department for Agriculture and Rural Areas Development organized the first regional meeting entitled “Renewable energy sources – an opportunity for Wielkopolska's municipalities”. In joint effort with the local authorities, subsequent meetings were held in districts to discuss energy planning, the construction of biogas plants, briquettes, pellets, wind energy and financing options for those projects. A-Unit for the Promotion of Renewable Energy Sources was set up at the Department for Agriculture and Rural Areas Development of the Marshal's Office. The Sejmik of the Wielkopolska Region has adopted a-resolution to create the Wielkopolska Agency for Energy Management. What will be the agency's main tasks? The agency will coordinate all measures relating to the power industry and energy-efficient solutions in the Wielkopolska region. An energy strategy will be developed to evaluate and plan the use of renewable energy sources in the region. The aim of those measures is to increase the share of renewables in Poland's overall energy balance. Why is this so important? Mostly because unlike conventional energy sources, renewables are not depletable and they do not degrade the environment. Renewable energy sources do not contribute to greenhouse emissions, one of the main causes of climate change.

Interview with Arkadiusz B³ochowiak, Member of the Board of the Wielkopolska Region.

Œmia³o siêgajmy po energiê odnawialn¹ Odnawialne Ÿród³a energii s¹ przyjazne œrodowisku. Powinniœmy zatem siêgaæ po nie jak najczêœciej, a-tak nie jest. Gdzie upatrywaæ przyczyn niezadowalaj¹cego ich udzia³u w-naszym bilansie paliwowo-energetycznym? Przede wszystkim w-braku korzystnych mechanizmów finansowych dla wytwórców. Pamiêtajmy, ¿e tradycja stosowania wêgla, jako g³ównego paliwa, jest wieloletnia, a-energetyka by³a dotowana. W-takiej sytuacji relatywnie wysokie koszty technologii wykorzystuj¹cych odnawialne Ÿród³a energii skutecznie do nich zniechêca³y. Na szczêœcie, od kilku lat, tak¿e w-Wielkopolsce, wyraŸnie siê to zmienia. Najpierw stopniowe ograniczanie, a-potem skuteczne eliminowanie zagro¿eñ, jakie powoduje emisja gazów cieplarnianych, jest zadaniem o-pierwszorzêdnym znaczeniu.

Dróg jest wiele. Jedn¹ z-nich, i-to wieloaspektowo, widzê w-oœwiacie. Wa¿ne jest na przyk³ad poszerzenie zakresu kszta³cenia nauczycieli w-kierunku ekologii. Sprawy oszczêdzania energii, jej nowych Ÿróde³, szczególnie odnawialnych, powinny byæ wa¿ne w-programach nauczania ka¿dej szko³y. W-ponadgimnazjalnych konieczne by³yby odpowiednie specjalnoœci daj¹ce dobr¹ wiedzê nie tylko techniczn¹, ale i-ogóln¹ zwi¹zan¹ z-oszczêdzaniem energii, jak i-pozyskiwaniem jej z-lokalnych zasobów. Popularyzacji tej wiedzy powinny sprzyjaæ liczne konkursy. W-takich dzia³aniach widzê wa¿ny zwi¹zek z-polityk¹ zrównowa¿onego rozwoju, priorytetow¹ w-Unii Europejskiej. Trzeba j¹ realizowaæ w-ka¿dej, nawet najmniejszej, miejscowoœci.

Rz¹d sprecyzowa³ priorytety i-zachêca do inwestycji w-odnawialne Ÿród³a energii. Wskazuje innowacyjne rozwi¹zania, które mog¹ byæ wspó³finansowane z-funduszy Unii Europejskiej. Podobnie jest w-Wielkopolsce?

W Wielkopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym na lata 2007-2013 zapisano wiele dzia³añ sprzyjaj¹cych budowie i-rozbudowie infrastruktury energetycznej przyjaznej œrodowisku i-wykorzystywaniu odnawialnych zasobów energii.

Tak. I-wyraŸnie siê przy tym mówi, ¿e jest to strategiczna mo¿liwoœæ rozwoju, a-nie tylko koniecznoœæ wynikaj¹ca z-zapisów UE. Najwa¿niejsza jest energia z-biomasy, g³ównie ze wzglêdu na wysok¹ produkcjê s³omy. System dop³at ma zachêcaæ do zak³adania plantacji roœlin energetycznych, coraz wiêcej biomasy uzyskiwaæ bêdziemy z-lasów. Do 2020 roku powstanie ponad 200 biogazowni rolniczych. Daj¹ one mo¿liwoœæ przetworzenia szkodliwych odpadów na nawozy, energiê elektryczn¹ lub gaz. WyraŸnie wzroœnie produkcja biopaliw, g³ównie bioetanolu, z-uwagi na ekonomiczne zachêty dla producentów. Energia wiatrowa jest op³acalna, ale zale¿na od warunków klimatycznych i-ukszta³towania terenu, musi te¿ pozostawaæ w-pe³nej zgodzie z-programem „Natura 2000”. Gdy idzie natomiast o-energiê wód powierzchniowych, to szanse jej wiêkszego udzia³u w-ogólnym bilansie s¹ niewielkie. Po pierwsze z-uwagi na deficyt wody, po drugie – brak nowoczesnych technologii, które pozwoli³yby odczuwalnie obni¿yæ koszty inwestycji.

I to tak dalece, ¿e nie przewiduje siê w-nim tworzenia nowych, konwencjonalnych Ÿróde³ energii. Siêgamy po nowoczesne technologie i-projekty budowy oraz modernizacji systemów zaopatrzenia w-energiê. Wspieramy wszelkie dzia³ania prowadz¹ce do wzrostu efektywnoœci energetycznej, zamiany wêgla na odnawialne Ÿród³a energii, wspó³spalania wêgla z-biomas¹, wreszcie jego zamiany na gaz. Pozostaje to w-zgodzie z-kierunkowymi w-tym wzglêdzie za³o¿eniami polityki klimatycznej i-energetycznej Unii Europejskiej. Zarazem oznacza blisk¹ wspó³pracê z-naszymi regionami partnerskimi, z-Brandenburgi¹, Doln¹ Saksoni¹ i-Hesj¹.

W przypadku energii geotermalnej Wielkopolska ma lepsze warunki? Zdecydowanie. S¹ one bardzo dobre w-rejonie Czarnkowa, Ko³a i-Obornik, dobre – Murowanej Goœliny, RogoŸna i-W¹growca. Op³acalnoœæ zale¿y od g³êbokoœci odwiertu, który jest bardzo kosztowny, a-tak¿e temperatury wody.

Rozmowa z Arkadiuszem B³ochowiakiem, Cz³onkiem Zarz¹du Województwa Wielkopolskiego

Jak najlepiej przekonaæ do tego mieszkañców naszego regionu?

Pozostaje jeszcze energia s³oneczna. Mo¿liwoœci jej pozyskiwania w-naszym regionie s¹ ograniczone, przede wszystkim ze wzglêdu na niekorzystne po³o¿enie geograficzne. Doœæ powiedzieæ, ¿e wzglêdem Europy Po³udniowej roczna energia promieniowania jest mniejsza a¿ o-62 procent. W-tej sytuacji stanowiæ ona mo¿e jedynie wsparcie tradycyjnego ogrzewania. Wiele teraz mówimy o-nowych Ÿród³ach energii. Nadal jednak nie mniej wa¿ne pozostaje jej oszczêdzanie. Oczywiœcie, jest to nasze podstawowe zadanie. Tym bardziej ¿e energii zu¿ywamy za du¿o. Wystarczy rozejrzeæ siê wokó³, aby zauwa¿yæ marnotrawstwo, na przyk³ad w-oœwietleniu ulic w-gminach. Zdarza siê, ¿e lampy z-¿arówkami starego typu, du¿ej mocy, s¹ Ÿle rozmieszczone i-wyj¹tkowo energoch³onne. Na dodatek nie daj¹ wystarczaj¹cego œwiat³a. Drugi przyk³ad, przyjrzyjmy siê budynkom. Ocieplamy œciany zewnêtrzne, wymieniany okna, a-dach i-system wentylacji odk³adamy na póŸniej. Gdy uwzglêdnimy obecne ceny energii, rachunek ekonomiczny nie pozostawia nam wyboru. Musimy inwestowaæ i-to w-taki sposób, aby przynosi³ on mniejsze zu¿ycie energii, a-zarazem nie powodowa³ wiêkszych kosztów.

Urz¹d Marsza³kowski Województwa Wielkopolskiego od kilku lat realizuje i-promuje strategiê, która ma zachêcaæ do pozyskiwania w-naszym regionie energii ze Ÿróde³ odnawialnych. Prze³om przypada na rok 2007. Departament Rolnictwa i-Rozwoju Wsi zorganizowa³ wówczas pierwsze regionalne spotkanie pod has³em „Odnawialne Ÿród³a energii szans¹ dla wielkopolskich gmin”. Nastêpnie, wspó³pracuj¹c z-w³adzami lokalnymi, organizowa³ spotkania w-powiatach. W-szczególnoœci mówiono wówczas o-planowaniu energetycznym, biogazowniach, brykietach, peletach, energetyce wiatrowej oraz finansowaniu wszelkich zwi¹zanych z-tym przedsiêwziêæ. Wtedy te¿ powsta³ Zespó³ do spraw Promocji Odnawialnych Zróde³ Energii przy Departamencie Rolnictwa i-Rozwoju Wsi ,Urzêdu Marsza³kowskiego. Uchwa³¹ Sejmiku Wojewódzkiego, zatwierdzone zosta³y dzia³ania zmierzaj¹ce do utworzenia Wielkopolskiej Agencji Zarz¹dzania Energi¹. Co ma nale¿eæ do jej g³ównych zadañ? Najogólniej mówi¹c, koordynacja wszelkich spraw zwi¹zanych z-energetyk¹ i-efektywnoœci¹ energetyczn¹ w-województwie wielkopolskim. Równolegle powstawaæ ma strategia energetyczna, której wa¿n¹ czêœci¹ bêdzie ocena i-planowanie wykorzystania odnawialnych Ÿróde³ energii w-ca³ym regionie. Wszystkie te ró¿norodne dzia³ania maj¹ jeden cel – zwiêkszenie udzia³u energii odnawialnej w-ogólnym bilansie energetycznym. Dlaczego to takie wa¿ne? Przede wszystkim dlatego, ¿e – w-przeciwieñstwie do konwencjonalnych Ÿróde³ energii – Ÿród³a odnawialne nie wyczerpuj¹ siê i-mniej szkodz¹ œrodowisku. Ich eksploatacja nie powoduje emisji gazów cieplarnianych, co jest jedn¹ z-g³ównych przyczyn zmian klimatu. Rozmawia³a Ewa Stasiak

Has A Good Climate ASBESTOS – A-PRODUCT NON GRATA

The objective of this innovative program, launched by the Poznañ District Office in 2006, is to remove products containing asbestos from the district. The project is addressed mainly to individuals whose efforts to disassemble, transport and recycle asbestos are largely subsidized by the local government. More than 1000 tons of this toxic material has been removed to date, and the Poznañ District Office has received a-number of prestigious awards for its pro-ecological measures, including a-statuette in Wielkopolska's Business and Local Governance HIT 2007 competition, a-second place in the „Asbestos-Free Poland” competition organized by the National Ecological Council, and the title of „Self-Government Leader in Management 2008” in the area of municipal economy, category of land districts. If those efforts are continued at an equally impressive pace, Poznañ district could be free of asbestos already in 2024, i. e. long before the EU deadline for Poland set for late 2032.

PEPE PROJECT FOR ECOLOGICAL EDUCATION

The Promotion of Ecology Through Education (PEPE) project, implemented as part of the Environmental Protection Program for the Poznañ District, is yet another scheme launched by the District Office to actively solve environmental problems. The program will attempt to promote pro-ecological attitudes and a-sense of responsibility for the natural environment among young people, it will popularize environmental protection projects currently under way. The organizers have prepared a-number of projects addressed to young people which will be launched in 2008 – 2011. Secondary school students will soon participate in the „Man In Nature” photography competition. Ecology experts will give lectures and organize training workshops in schools. Teachers will take part in a-competition for the most interesting and informative environmental curriculum. The program will also feature a-number of investment schemes, including the installation of heat pumps and solar panels in a-hospital in Puszczykowo, the upgrading of a-school in Murowana Goœlina with the use of renewable energy sources, energy-saving electrical and water supply equipment, as well as the opening of a-spatial perception park in the Center for the Education of Blind Children in Owiñska.

Poznañ district, situated midway between Berlin and Warsaw, continues to attract investors who choose this area as their business seat. Dynamic business growth implies not only new opportunities, but also threats for the natural environment. In line with the sustainable development principle, the district's authorities have been actively supporting environmental protection measures for many years. Below you will find information on three projects which are presently carried out by the Poznañ District Office.

A GREEN DISTRICT

The aim of the „Program for increased afforestation in Poznañ district” is to enhance the stability of the forest ecosystem. As part of this innovative project, all areas in Poznañ district will be classified in view of their suitability for investment projects, residential construction and municipal greens. The resulting materials will facilitate the development of local zoning plans for municipalities, ensuring that the right balance is maintained between new construction projects and green areas. „Poznañ district is a-highly attractive destination for tourists. Large forest complexes such as the Wielkopolska National Park, the Zielonka Primeval Forest and numerous natural reserves provide ample recreational opportunities for the local community as well as tourists. For this reason, our focus is on pro-active measures which effectively protect the ecosystem in the district and the entire region, ' says Jan Grabkowski, Governor of Poznañ District. 10

Nagrody dla starostwa Foto: Ewa Przyby³

Powiat poznañski, le¿¹cy w-po³owie drogi miêdzy Berlinem a-Warszaw¹, to teren niezmiennie przyci¹gaj¹cy nowych inwestorów, chc¹cych w³aœnie tutaj lokowaæ swoje przedsiêbiorstwa. Dynamiczny rozwój gospodarczy niesie jednak ze sob¹ nie tylko nowe mo¿liwoœci, ale równie¿ zagro¿enia dla œrodowiska naturalnego. Dlatego te¿, w³adze powiatu, w-myœl polityki zrównowa¿onego rozwoju, od wielu lat prowadz¹ i-aktywnie wspieraj¹ dzia³ania maj¹ce na celu ochronê przyrody. Poni¿ej przedstawiamy trzy projekty realizowane obecnie przez Starostwo Powiatowe w-Poznaniu.

w dobrym klimacie AZBEST – PRODUKT NON GRATA

Celem tego nowatorskiego programu, prowadzonego od 2006 roku przez Starostwo Powiatowe w-Poznaniu, jest likwidacja z-terenów powiatu poznañskiego wyrobów zawieraj¹cych azbest. Projekt, skierowany przede wszystkim do osób fizycznych, w znacznej czêœci dofinansowuje koszty ich demonta¿u, transportu i unieszkodliwienia. Dotychczas, dziêki jego sukcesywnej realizacji usuniêto ponad 1000 ton tego typu materia³ów, a-Starostwo za proekologiczn¹ dzia³alnoœæ otrzyma³o szereg presti¿owych nagród, takich jak statuetka konkursu Wielkopolski Gospodarczo-Samorz¹dowy HIT 2007, drugie miejsce w-konkursie „Polska Wolna od Azbestu” organizowanego przez Narodow¹ Radê Ekologiczn¹, czy tytu³ Samorz¹dowy Lider Zarz¹dzania 2008 w-dziedzinie gospodarki komunalnej, w kategorii powiatów ziemskich. Warto podkreœliæ, ¿e kontynuuj¹c takie tempo prac, ca³kowite usuniêcie azbestu z-terenu powiatu poznañskiego mo¿e nast¹piæ w 2024 roku, choæ termin wyznaczony dla Polski to koniec grudnia 2032 roku.

PEPE CZYLI EKOLOGICZNA EDUKACJA

Promocja Ekologii Poprzez Edukacjê (PEPE), realizowana w-ramach Programu Ochrony Œrodowiska dla Powiatu Poznañskiego, to kolejne przedsiêwziêcie, jakie Starostwo podjê³o, chc¹c aktywnie w³¹czyæ siê w-rozwi¹zywanie problemów œrodowiska. Propagowanie proekologicznych postaw wœród m³odzie¿y, wykszta³cenie poczucia odpowiedzialnoœci za œrodowisko naturalne i-popularyzacja inwestycji s³u¿¹cych jego ochronie to g³ówne zadania, jakie stoj¹ przed realizatorami programu. Aby im sprostaæ, przygotowano szereg projektów skierowanych do m³odych mieszkañców powiatu, które bêd¹ prowadzone w-latach 2008 – 2011. Ju¿ w-najbli¿szym czasie uczniowie szkó³ ponadgimnazjalnych bêd¹ mogli wzi¹æ udzia³ w-konkursie fotograficznym „Cz³owiek w-naturze”, a-w-planach s¹ równie¿ wyk³ady i-szkolenia prowadzone w-szko³ach przez specjalistów zajmuj¹cych siê tematyk¹ ekologii oraz konkurs dla nauczycieli na najciekawsze zajêcia z-tego zakresu. Natomiast wœród dzia³añ inwestycyjnych przewidzianych w-programie jest m. in. zamontowanie pomp cieplnych i-baterii s³onecznych w-szpitalu w-Puszczykowie, rozbudowa szko³y w-Murowanej Goœlinie z-zastosowaniem odnawialnych Ÿróde³ energii oraz energooszczêdnego osprzêtu elektrycznego i-wodnego, a-tak¿e utworzenie parku orientacji przestrzennej w-Oœrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w-Owiñskach.

Starostwo Powiatowe w Poznaniu / District Office in Poznañ ul. Jackowskiego 18, 60-509 Poznañ, tel.: +48 (061) 841 05 00 fax: +48 (061) 848 05 56 www.powiat.poznan.pl

Przyroda - powiat poznañski - Foto Katarzyna Strzy¿

ZIELONY POWIAT

Wzmocnienie stabilnoœci ekosystemu leœnego – za tym has³em kryje siê „Program zwiêkszania lesistoœci powiatu poznañskiego”. Za³o¿eniem tego innowacyjnego projektu jest skategoryzowanie obszarów powiatu poznañskiego pod wzglêdem przydatnoœci dla celów inwestycyjnych, zabudowy mieszkaniowej i-tworzenia terenów zielonych. Tego typu opracowanie u³atwi³oby sporz¹dzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla gmin, a-przede wszystkim pozwoli³oby na ich harmonijny rozwój, zachowuj¹c równowagê pomiêdzy budow¹ nowych inwestycji, a zapewnieniem odpowiedniej iloœci terenów zielonych. Powiat Poznañski to turystycznie teren niezwykle atrakcyjny. Ogromne kompleksy leœne takie jak Wielkopolski Park Krajobrazowy, Puszcza Zielonka czy liczne rezerwaty przyrody s¹ miejscem odpoczynku zarówno dla mieszkañców powiatu, jak i-szukaj¹cych wytchnienia turystów. Dlatego te¿, tak istotne jest podejmowanie wszelkich œrodków niezbêdnych do ochrony ekosystemu powiatu i-ca³ego regionu – podkreœla Jan Grabkowski, Starosta Poznañski.

Interview with Anna ¯y³a,

Bank's Chief Environmental Enfineer, Deputy Director of Ecology Department

How does Bank Ochrony Œrodowiska reconcile its business and financial activity with environmental protection? Like most banks, BOŒ offers a-full range of services, including comprehensive support for all types of clients, yet our mission is to provide financing for environmental protection projects and businesses operating in this area. As a-bank, we have to ensure that the granted loans are adequately secured, but we take into account the specific nature of pro-ecological undertakings and the associated risk. Our policy is to make the financing requirements for such projects as customer-friendly as possible. What are the bank's main investment priorities in the area of ecology and environmental protection? All investment priorities have to be taken into account, and most of them result from the obligations incurred by Poland as a-EU member. Waste and sewage treatment projects require the highest financial outlays. They are carried out mostly by municipal service providers, operators of water supply and sewer networks who can count on our assistance. Another priority is the development of renewable energy sources as part of the climate action and renewable energy package and the obligations resulting from Poland's EU membership. We grant loans to both small and large projects in this area. What are the bank's guidelines for selecting a-given environmental project? Are they based on a-dry financial calculations? We focus on various aspects of the project. The credit risk has to be positively evaluated, but we realize that some ecological undertakings, such as waste treatment, have a-low earning power. In this case, we provide investors with the much needed support by adapting our financial requirements to their capabilities, for example by extending the repayment period.

Year and the UN Climate Conference? Yes. We are implementing the „Zero Emissions” program to lower the volume of CO2 produced during the bank's daily operations by cutting our electricity and heat consumption, waste production and fuel consumption during business travel. The program is carried out in joint effort with the Institute for Eco-development which helps us

Restoring The Natural Balance

Can a-small business apply for an ecological loan in your bank? Definitely. We have recently introduced Eko-Jantar, a-package of banking products addressed to micro-enterprises. BOŒ grants investment and revolving loans on highly affordable terms. The bank provides ecological consulting services as part of that package. We assist less prepared clients in choosing the right investment methodology and acquiring the necessary permits. We provide them with comprehensive information on the best financing sources for the project, including BOŒ loans, EU grants and other available options. Is the financing of ecological projects a-profitable business in Poland? Of course. Many of them generate substantial profits, such as windfarms on the Baltic coast. Waste management is also a-high earning business. Environmental protection is governed by a-set of industry-specific rules, but the relevant projects can be analyzed from a-purely business perspective. Many ecological projects are initiated for pure financial gain. The introduction of modern technologies, solutions that reduce energy consumption, renewable energy sources are all areas where ecology meets economy. What types of loans are most popular? Private clients who introduce environmentally-friendly solutions in their households are an important group of customers. Most of such projects involve building insulation, replacement of outdated heating systems, installation of heat-efficient windows. This is a-rapidly growing market and we credit many such undertakings. BOŒ grants low-interest loans for the purchase of heat pumps and solar collectors. BOŒ works with the local authorities. What are the main areas of this cooperation? Nearly one-third of local governments in Poland are our clients, and we highly value our cooperation. Local authorities greatly contribute to environmental protection, and they look to BOŒ as a-reliable partner who will advise them on the best source of financing for the project, guide them through formal requirements and assist them in preparing for the investment. We haven't introduced any restrictions as regards loans for ecological projects. Owing to our experience, we are well prepared to provide financing for every well-structured project. BOŒ is not afraid of the competition in this respect.

to determine the bank's share of CO2 emissions to ambient air. In the next stage, we will attempt to compensate for those emissions by investing in, for example, renewable energy sources or afforestation projects. In the last phase of the program, we will analyze further options of reducing the bank's CO2 emissions. We would like to wish you the best of luck with your endeavors in hope that you find many followers.

Has the bank introduced any initiatives on the occasion of the Climate Protection

Thank you for your time.

How is BOŒ coping with the recent turmoil on the financial market?

www.bosbank.pl

e-mail

Jakie s¹ g³ówne priorytety inwestycyjne banku, jeœli chodzi o-ekologiê i-ochronê œrodowiska naturalnego? Wszystkie kierunki inwestowania s¹ wa¿ne. Wiêkszoœæ wynika z-naszych zobowi¹zañ unijnych. Najwiêcej potrzeb, jeœli chodzi o-skalê nak³adów, dotyczy gospodarki wodno-œciekowej. Te zadania wykonuj¹ g³ównie przedsiêbiorstwa komunalne i-firmy wodno-kanalizacyjne, z-którymi staramy siê wspó³pracowaæ i-pomagaæ im w-realizacji projektów. Drugi kierunek to rozwój odnawialnych Ÿróde³ energii w-Polsce. Wi¹¿e siê to zarówno z-Pakietem Klimatycznym, jak i-naszymi zobowi¹zaniami wobec Unii Europejskiej. Kredytami wspieramy zarówno ma³e jak i-du¿e projekty w-tym zakresie. Co decyduje

Przywracamy równowagê w przyrodzie

l: bos@bosbank.pl

Infolinia: 0-801 355 455, (+48 22) 543 34 34

G³ównym Ekologiem Banku Ochrony Œrodowiska S.A. Z-c¹ Dyrektora Departamentu Projektów Ekologicznych.

BOŒ tak jak i-wiêkszoœæ banków oferuje pe³na gamê us³ug, w-tym kompleksowe us³ugi dla wszystkich segmentów klientów, jednak – co warto podkreœliæ – nasz¹ misj¹ jest finansowe wspieranie inwestycji powstaj¹cych w-ochronie œrodowiska, a-tak¿e firm i-przedsiêbiorstw, dzia³aj¹cych w-tej bran¿y. Jako bank musimy oczywiœcie dbaæ o-bezpieczeñstwo udzielanych kredytów i-po¿yczek, ale bierzemy tak¿e pod uwagê specyfikê projektów proekologicznych i-zwi¹zane z-nimi ryzyko. Staramy siê, aby warunki finansowania tych przedsiêwziêæ by³y dla naszych klientów jak najbardziej przyjazne.

o-tym, ¿e wspieracie tak¹, a-nie inn¹ inwestycjê zwi¹zan¹ z-ekologi¹. Czy wy³¹cznie kalkulacja biznesowo-finansowa? Zwracamy uwagê na wiele elementów. Pozytywnie musi byæ ocenione ryzyko kredytowe, ale mamy œwiadomoœæ, ¿e wœród inwestycji proekologicznych s¹ i-takie, które nie maj¹ wysokiej dochodowoœci np. oczyszczalnie œcieków. W-tych przypadkach staramy siê pomagaæ inwestorom w-obs³udze kredytów, dostosowuj¹c warunki kredytu do mo¿liwoœci inwestycyjnych, np. wyd³u¿aj¹c okres sp³aty. Czy ktoœ kto ma, dajmy na to, niewielk¹ firmê mo¿e staraæ siê w-Waszym banku o-kredyt ekologiczny? Jak najbardziej. Np. niedawno wprowadziliœmy EkoJantar. Jest to nowy pakiet produktów bankowych skierowany do mikro-przedsiêbiorców. Na dogodnych warunkach udzielamy zarówno kredytów inwestycyjnych jak i-obrotowych. Wa¿nym elementem tego pakietu jest doradztwo ekologiczne. Polega ono na tym, ¿e pomagamy mniej przygotowanym klientom w-wyborze w³aœciwej œcie¿ki przeprowadzenia inwestycji, uzyskania wszystkich wymaganych prawem zezwoleñ, wskazujemy korzystne Ÿród³a finansowania przedsiêwziêcia z-uwzglêdnieniem kredytów BOŒ, ale równie¿ dotacji unijnych i-innych dostêpnych œrodków. Czy na finansowaniu inwestycji ekologicznych mo¿na w-Polsce dobrze zarobiæ? Oczywiœcie. Wiele z-nich generuje spore zyski np. farmy wiatrowe na wybrze¿u. Tak¿e dochodowe jest zagospodarowywanie odpadów. Choæ ekologia jest bran¿¹ specyficzn¹ to na wiele jej dziedzin mo¿emy patrzeæ w-sposób czysto biznesowy. Zreszt¹ szereg przedsiêwziêæ w-ochronie œrodowiska powstaje g³ównie ze wzglêdu na spodziewane korzyœci finansowe. Modernizacja technologii, zmniejszenie energoch³onnoœci, odnawialne Ÿród³a energii – to przyk³ady obszarów gdzie ekologia ³¹czy siê z-ekonomi¹. Jakie kredyty ciesz¹ siê obecnie najwiêksz¹ popularnoœci¹? Wa¿n¹ grup¹ klientów dla naszego banku s¹ klienci indywidualni, którzy podejmuj¹ dzia³ania proekologiczne w-swoich gospodarstwach domowych. Chodzi g³ównie o-inwestycje termomodernizacyjne, jak docieplanie budynków, wymiana starych systemów grzewczych, okien na takie, które ograniczaj¹ ucieczkê ciep³a itp. Ten rynek bardzo szybko siê rozwija i-sporo takich przedsiêwziêæ kredytujemy. Dosz³y do tego takie urz¹dzenia jak pompy ciep³a czy kolektory s³oneczne. Na ich zakup równie¿ udzielamy kredytów, czêsto o-preferencyjnym, tzn. niskim oprocentowaniu. BOŒ wspó³pracuje z-samorz¹dami lokalnymi. Na czym g³ównie polega ta wspó³praca? Blisko jedna trzecia polskich samorz¹dów jest naszymi klientami. Bardzo sobie cenimy tê wspó³pracê. Samorz¹dy wiele robi¹ dla ochrony œrodowiska w-Polsce i-dostrzegaj¹ w-naszym banku partnera i-doradcê, który podpowie jak znaleŸæ najlepsze Ÿród³o finansowania danego projektu, jak poradziæ sobie z-wymaganiami formalnymi i-jak przygotowaæ dan¹ inwestycjê. Jak radzicie sobie z-ostatnimi zawirowaniami na rynku finansowym? Nie ograniczamy akcji kredytowej dotycz¹cej ochrony œrodowiska. Nasze doœwiadczenie pozwala nam podj¹æ siê finansowania ka¿dego dobrze przygotowanego projektu. Pod tym wzglêdem nie obawiamy siê tak¿e konkurencji. Czy w-Roku Ochrony Klimatu i-ONZ- etowskiej Konferencji Klimatycznej podjêliœcie jakieœ w³asne inicjatywy? Tak. Podam przyk³ad. Wdra¿amy program „Zero Emisji”. Chodzi o-zmniejszenie emisji CO2 z-dzia³alnoœci naszego banku, wynikaj¹cej ze zu¿ycia energii elektrycznej i-ciep³a, „produkcji” odpadów, zu¿ycia paliwa podczas podró¿y s³u¿bowych. Realizujemy ten program wspólnie z-Instytutem Na Rzecz Ekorozwoju. Instytut pomaga nam zdefiniowaæ za jak¹ czêœæ emisji dwutlenku wêgla do atmosfery jesteœmy odpowiedzialni. W-drugim kroku bêdziemy starali siê tê emisjê skompensowaæ poprzez inwestycje np. w-odnawialne Ÿród³a energii, czy zalesianie. W-kroku trzecim postaramy siê zidentyfikowaæ dalsze mo¿liwoœci ograniczenia emisji CO2 przez nasz¹ instytucjê. ¯yczê wiêc powodzenia i-jak najliczniejszych naœladowców. Dziêkujê za rozmowê. Adam Kaliñski

Rozmowa z Ann¹ ¯y³¹,

Jak Bank Ochrony Œrodowiska ³¹czy kwestie biznesowo-finansowe z-dzia³alnoœci¹ na rzecz ochrony œrodowiska naturalnego?

Environmental Protection Requires Consistent Action Leszek Kurek, Director of the Environmental Protection Department in the Poznañ City Hall, talks about environmental and climate protection.

Najwa¿niejsza jest konsekwencja O ochronie œrodowiska i-klimatu rozmawiamy z-Dyrektorem Wydzia³u Ochrony Œrodowiska Urzêdu Miasta Poznania Leszkiem Kurkiem.

Environmental protection is a very difficult and complex issue. You are a much valued expert in this area. Are Poznañ's authorities doing enough to protect the environment? The condition of Poznañ's natural environment has been improving steadily in recent years. Measures promoting the responsible use of natural resources are undertaken by the local authirities, businesses as well as Poznañ's residents. What type of model solutions are needed? We need to solve problems related to waste treatment and waste transport to treatment plants, change the local community's approach to waste management and reduce pollutant emissions to ambient air. Above all, we have to be consistent in our actions and search for practical solutions if we are to live in a community-friendly environment. Poznañ is renowned for its organic approach to work, and I think that this approach fosters the growth of new, innovative solutions. What are Poznañ's greatest achievements in this respect? In the past five years, we were able to recover many green areas in the city, in particular roadside trees. The City Council adopted the first noise protection program in Poland which is consistent with EU standards and requirements. The program sums up the results of our research and activities undertaken in the past years to reduce noise levels in Poznañ. The municipal transport company has proudly introduced Solaris, a hybric electric bus, to its vehicle fleet. The bus, manufactured in Poznañ, has been successfuly used by German municipalities for two years now. The choice of Poznañ as the host of this year's UN Climate Conference was a great honor. What are the objectives of this conference? Climate change is undoubtedly one of the greatest challenges we are facing today, and this issue will be the main focus of the UN conference which will attempt to work out global solutions to the problem. Poznañ faces an immense challenge of not only organizing the event, but also implementing various measures to reduce greenhouse gas emissions. Many people remain skeptical about climate change, but the fact is that CO2 emissions are directly related to energy consumption and they imply growing costs. Global prices of energy continue to increase and our resources are limited. We have to search for and promote energy-efficient practices and technologies, in particular measures that actually recover energy to limit excessive demand for energy generated from fossil fuels. We have to increase the share of renewable energy sources in our energy balance and to limit CO2 emissions. The magnitude of those challenges will increase in the future. As a global community, we will have to change our habits and our consumer-oriented approach. This will be difficult, especially in highly industrialized countries. We need to realize that if billions of people, for example in China, India or Brazil, are also hoping to improve their living standards by buying more cars and apartments in an uncontrolled way, we will soon run out of space on this planet, free space for man and, above all, nature. We will witness an unprecedented rise in demand for all types of energy carriers which will become very expensive. What attempts are made to solve this problem in Poznañ? Poznañ's authorities are working together with Carbone4 of France and Dalkia to develop carbon dioxide estimates for a sustainable future. We need to educate the local community in line with the "think globally, act locally" principle to spread the awareness that each one of us is responsible for our planet, that we can all generate massive savings, including in our own wallets. As part of a recently launched project, Poznañ's residents will receive 100 000 compact fluorescent lamps which will replace conventional lightbulbs to reduce CO2 emissions by more than 50 000 tons, save nearly 500 wagons of coal and limit the volume of electro-waste by 500 000 items. The new lamps will also enable our 14

Ochrona œrodowiska – temat bardzo trudny i-rozleg³y. Jest Pan cenionym specjalist¹ znanym ze skutecznoœci. Jak ocenia Pan dzia³ania w-naszym mieœcie? Od lat w-Poznaniu systematycznie polepsza siê stan œrodowiska. W-mieœcie, w-którym ¿yjemy podejmowane s¹ dzia³ania odpowiedzialnego gospodarowania zasobami œrodowiska, zarówno ze strony Miasta jak i-przedsiêbiorstw oraz mieszkañców. Jakie dzia³ania miasta uzna³by Pan za wzorcowe w-Poznaniu? Np. rozwi¹zanie problemu oczyszczania œcieków i-ich transportu do oczyszczalni, podejœcie do zagadnieñ gospodarki odpadami czy zmniejszenie emisji zanieczyszczeñ odprowadzanych do powietrza. Najwa¿niejsza jest konsekwencja i-poszukiwanie rozwi¹zania umo¿liwiaj¹cego praktyczne rozwi¹zanie problemu, lecz je¿eli chcemy ¿yæ w-œrodowisku przyjaznym mieszkañcom, to takie za³o¿enie jest niezbêdne. Poznañ znany jest z-organicznego podejœcia do pracy i-myœlê, ¿e w³aœnie to pozwala tworzyæ nowe, postêpowe rozwi¹zania. Z jakich przedsiêwziêæ miasto mo¿e byæ szczególnie dumne? Z-odbudowy zieleni w-mieœcie, a-szczególnie z-dzia³añ podejmowanych na przestrzeni ostatnich piêciu lat, dotycz¹cych zieleni przydro¿nej. Ale i-z-pierwszego w-Polsce wg nowych standardów i-zgodnego z-wymogami UE przyjêtego przez Radê Miasta „Programu ochrony przed ha³asem”, który tak naprawdê jest uporz¹dkowaniem i-podsumowaniem prowadzonych w-Poznaniu od lat badañ i-dzia³añ, przyczyniaj¹cych siê do systematycznego obni¿ania poziomu ha³asu. Warto wspomnieæ te¿, ¿e pierwszy w-Polsce autobus Solaris o-napêdzie hybrydowym od niedawna obs³uguje na sta³e linie komunikacyjne w-mieœcie, s³u¿¹c mieszkañcom i-œrodowisku, a-pojazd o-poznañskim rodowodzie znajduje szczególne zainteresowanie w-miastach niemieckich, gdzie od 2-lat w-codziennej eksploatacji pokazuje swoje walory ekologiczne i-ekonomiczne. Zaszczytem dla nas jest wybór Poznania na gospodarza Konferencji Klimatycznej ONZ, jaki jest jej g³ówny cel?

Najwiêkszym wyzwaniem ostatnich lat na Ziemi jest z-pewnoœci¹ kwestia zmian klimatycznych. Temu te¿ tematowi poœwiêcona jest odbywaj¹ca siê w³aœnie w-Poznaniu konferencja ONZ, skupiaj¹ca siê na wypracowaniu rozwi¹zañ dla ca³ego œwiata. Dla miasta wyzwaniem jest nie tylko organizacja samej konferencji, ale i-potrzeba podejmowania dzia³añ ograniczaj¹cych emisjê gazów cieplarnianych i-choæ mog¹ pojawiaæ siê g³osy sceptyczne dla zachodz¹cych zmian klimatu, to niezaprzeczalny jest fakt powi¹zania emisji CO2 z-konsumpcj¹ energii, a-wiêc i-kosztami funkcjonowania, bo energia na œwiecie staje siê coraz dro¿sza, a-zasoby surowców energetycznych s¹ ograniczone. Aby ograniczyæ nadmierne zapotrzebowanie na energiê opart¹ o-zasoby kopalne, nale¿y poszukiwaæ i-promowaæ dzia³ania oraz technologie energooszczêdne, czy wrêcz odzyskuj¹ce energiê. Istotne jest tak¿e zwiêkszenie wykorzystania Ÿróde³ energii odnawialnej, a-tak¿e ograniczanie emisji CO2. To wszystko czeka nas w-zwiêkszonej skali w-przysz³oœci i-jako spo³ecznoœæ ¿yj¹ca na œwiecie bêdziemy musieli przemodelowaæ swoje zachowania i-konsumpcyjne podejœcie. Pewnie bêdzie to trudne, szczególnie w-krajach wysokorozwiniêtych, ale je¿eli uœwiadomimy sobie, ¿e wiele miliardów ludzi np. w-Chinach, Indiach, Brazylii, itd. te¿ chce osi¹gn¹æ wy¿szy status ¿ycia, co praktycznie przenosi siê na dobra konsumpcyjne w-postaci samochodów czy nowych mieszkañ, u¿ywanych w-nieograniczony sposób, to po prostu zabraknie przestrzeni na œwiecie, w-tym przede wszystkim wolnej przestrzeni dla cz³owieka i-naturalnej przyrody, a-wzroœnie zapotrzebowanie na wszelkiego rodzaju noœniki energii, podnosz¹c ich cenê. A jak ten problem staramy siê rozwi¹zywaæ u-nas? W-Poznaniu szacujemy obecnie ze wsparciem francuskiej firmy Carbone4 i-Dalkia/Veolia bilanse CO2, aby œwiadomie wykorzystywaæ je w-przysz³oœci. Wa¿ne jest tak¿e edukowanie spo³eczeñstwa wg zasady „myœl globalnie, dzia³aj lokalnie”, aby poprzez œwiadomoœæ wspó³odpowiedzialnoœci ka¿dego z-nas po prostu oszczêdzaæ Ziemiê, oszczêdzaj¹c równoczeœnie we w³asnych portfelach. Temu celowi s³u¿y w³aœnie realizowany w-Poznaniu projekt przekazania mieszkañcom 100 tysiêcy energooszczêdnych œwietlówek kompaktowych przeznaczonych do u¿ytku w-domu zamiast tradycyjnej ¿arówki, ograniczaj¹cy emisjê CO2 o-ponad 50 tys. ton i-przyczyniaj¹cy siê do zaoszczêdzenia prawie 500 wagonów z-wêglem równoczeœnie zmniejszaj¹cy liczbê elektroœmieci o-0,5 mln sztuk. A-w-kieszeni mieszkañców pozostanie oko³o 20 mln z³ z-tytu³u oszczêdnoœci na op³atach za energiê elektryczn¹. Dziekujê za rozmowê. Renata Ratajczak

Szreniawa's Museum Celebrates 45th Anniversary

Jubileusz 45-lecia Muzeum

1964 - 2009

KALENDARIUM IMPREZ w-2009 r.

EVENT SCHEDULE FOR 2009

Easter Presentations 9 March – 3 April Pokazy wielkanocne 9-marca – 3-kwietnia Presentations of Easter traditions and Pokazy przeznaczone dla zorganizowanych rituals for organized groups of children and grup dzieci i-m³odzie¿y. Prezentacja zwyczaadolescents. jów i-obrzêdów wielkanocnych. Muzeum Narodowe Rolnictwa i-Przemys³u Rolno-Spo¿ywczego w-Szreniawie Easter Fair 4 - 5 April Jarmark Wielkanocny 4-– 5-kwietnia usytuowane jest w-przepiêknym otoczeniu Wielkopolskiego Parku NarodoweEaster fair featuring traditional arts and crafts Impreza rekreacyjna i-handlowa nawi¹zuj¹go w-pobli¿u lasów i-jezior, oko³o 10 km na po³udnie od Poznania, przy trasie presentations. Visitors will be able to buy ca tematyk¹ do tradycji œwi¹tecznej. Wœród do Wroc³awia i-szlaku kolejowym do Wolsztyna. Na nadchodz¹cy 2009 r. local products. atrakcji pokazy pracy twórców ludowych przygotowujemy dla Pañstwa a¿ 11 imprez rekreacyjno-edukcyjnych. Pentecost Festival 31 May oraz sprzeda¿ ich wyrobów. An open-air event during which visitors will Festyn Zielonoœwi¹tkowy 31 maja participate in Pentecost celebrations observed The National Museum of Farming and the Food Processing Industry in Impreza plenerowa nawi¹zuj¹ca do popuin the Polish countryside in the past. Szreniawa is situated amidst the beautiful surroundings of the Wielkopolska larnego dawniej na wsi polskiej zwyczaju Tatars – History and Culture 27-28 June National Park in the vicinity of forests and lakes, only 10 km south of Poznañ, obchodzenia Zielonych Œwi¹tek. This event is a part of the Museum's series along the expressway to Wroc³aw and the railway line to Wolsztyn. The Tatarzy – historia i-kultura 27-28 czerwca dedicated to national and ethnic minorities museum has scheduled 11 recreational and educational events for 2009. Kolejne przedsiêwziêcie Muzeum z-cyklu in Poland. poœwiêconego mniejszoœciom narodowym Sunday at the Museum 26 July i-etnicznym na ziemiach polskich. The festival will feature a presentation of antique farm Niedziela w-Muzeum 26 lipca tractors from the Museum's and private collections. A Podczas festynu pokaz zabytkowych ci¹gników rolcorn labyrinth will open on the Museum's premises. niczych ze zbiorów muzeów polskich oraz z-kolekcji Wielkopolska's police will stage a presentation of its prywatnych. Odbêdzie siê otwarcie labiryntu kukurydzialaw enforcement operations. nego oraz przybli¿ona zostanie praca wielkopolskiej Country Wedding. 3rd European Folk Art Festival policji. 22 - 23 August Wesele Wiejskie. III Europejski Festiwal Sztuki Ludowej A festival of wedding traditions in £owicz region with 22 – 23 sierpnia the participation of an authentic newly wed couple. Impreza plenerowa prezentuj¹ca ³owick¹ obrzêdowoœæ The event will feature performances by foreign folk weseln¹. Atrakcjê stanowi udzia³ autentycznej pary ensembles as part of the 3rd European Folk Art nowo¿eñców. Imprezie towarzysz¹ liczne wystêpy zagraFestival. nicznych zespo³ów ludowych w-ramach III Europejskiego Autumn In The Country 21 September – 2 October Festiwalu Sztuki Ludowej. Farming history workshops and demonstrations for Jesieñ na wsi 21 wrzeœnia – 2-paŸdziernika organized groups of children and adolescents, including Warsztaty i-pokazy dla zorganizowanych grup dzieci i-m³opresentations of grain thrashing, separation and grinding dzie¿y poœwiêcone historii techniki rolniczej – metodom techniques, household fruit and vegetable processing m³ócenia, czyszczenia i-przemia³u ziarna. Prezentacja methods. domowego przetwórstwa owoców i-warzyw. Autumn In The Homestead 27 September Jesieñ w-domu i-zagrodzie 27 wrzeœnia A festival of traditional farming and fall harvesting Festyn prezentuj¹cy tradycyjne, wiejskie zajêcia i-prace practices, featuring presentations of processing zwi¹zane z-jesiennym zbiorem, zagospodarowaniem farming produce and preparing winter stocks. i-przetwarzaniem p³odów rolnych oraz przygotowaniem Retro Show 11 October zapasów na zimê. A open-air show of antique farming machines Retro show 11 paŸdziernika and equipment from the Museum's and private Impreza plenerowa prezentuj¹ca zabytkowe maszyny collections. i-urz¹dzenia rolnicze ze zbiorów Muzeum oraz kolekcji Christmas Traditions and Customs 30 November prywatnych. – 18 December Zwyczaje i-obrzêdy bo¿onarodzeniowe 30 listopada Interactive presentations of Christmas traditions and – 18 grudnia customs for organized groups of children and Pokazy interaktywne dla zorganizowanych grup dzieci adolescents. i-m³odzie¿y poœwiêcone zwyczajom i-obrzêdom towarzyChristmas Fair 20 December sz¹cym Bo¿emu Narodzeniu. A Christmas fair featuring traditional arts and crafts Jarmark Bo¿onarodzeniowy 20 grudnia presentations. Visitors will be able to buy local Impreza rekreacyjna i-handlowa nawi¹zuj¹ca tematyk¹ products. do zbli¿aj¹cych siê œwi¹t. Wœród atrakcji pokazy pracy

Zapraszamy do Muzeum

Feel free to visit our Museum

ZAPRASZAMY NA JARMARK BO¯ONARODZENIOWY 14 grudnia 2008 r. w godz. 10.00 - 16.00

Ju¿ po raz pi¹ty zapraszamy Pañstwa na imprezê rekreacyjno-edukacyjn¹ w-Szreniawie, prezentuj¹c¹ elementy tradycji ludowej zwi¹zanej ze zbli¿aj¹cymi siê obchodami Œwi¹t Bo¿ego Narodzenia. Goœciæ bêdziemy ponad 80 twórców ludowych z-ró¿nych regionów kraju, którzy zaprezentuj¹ swoje charakterystyczne, regionalne wyroby rêkodzie³a ludowego, pocz¹wszy od tradycyjnych ozdób œwi¹tecznych poprzez rzeŸbê, wiklinê, hafty do wyrobów rzemieœlniczych, takich jak ceramika. Obok stanowisk twórców pracownicy Muzeum zaprezentuj¹ liczne interaktywne pokazy, w-tym pokaz wylewania œwiec z-wosku pszczelego, pokaz wyrobu i-zdobienia pierników oraz pokaz wykonywania ozdobnych kart œwi¹tecznych z-papieru czerpanego i-innych naturalnych surowców. Jak na Jarmark przysta³o nie zabraknie wielu innych stoisk – gastronomicznych i-handlowych. W-czasie Jarmarku pos³uchaæ bêdzie mo¿na koncertu tradycyjnych kolêd i-obejrzeæ przedstawienie dla dzieci Hej kolêda, kolêda.

CHRISTMAS FAIR 14 December 2008 10 a.m. to 4 p.m.

This is a fifth Christmas fair in Szreniawa during which our guests will be able to view presentations of traditional Christmas traditions and customs. The fair will bring together more than 80 folk artists and craftsmen from various Polish regions who will present local crafts products, including Christmas decorations, sculptures, wicker products, embroidery and ceramics. The Museum will stage interactive workshops during which visitors will learn how to make beeswax candles, bake and ice ginger cakes, make Christmas cards from handmade paper and other natural materials. Like every year, the fair will feature many food stalls and booths selling local products. There will be a concert of traditional Christmas carols and a show for children entitled Hej kolêda, kolêda.

Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemys³u Rolno-Spo¿ywczego w Szreniawie ul. Dworcowa 5, 62-052 Komorniki, tel. 061 81 07 629 , fax 061 81 07 642, muzeummuzeum-szreniawa.pl, www.muzeum-szreniawa.pl

Volkswagen

A RENOWNED BRAND WITH ONLY A 15-YEAR HISTORY!

Jens Ocksen, President of Volkswagen Poznań, and Katarzyna Nowojewska, Infrastructure and Environmental Manager, talk about Volkswagen commercial cars and the Company’s environmental policies. VW Poznań manufactures commercial vehicles. Which models are enjoy the greatest popularity? Volkswagen Poznań manufactures Transporter T5 and Caddy. Both cars are available in different models, ranging from a simple Caddy truck to Caddy Life, the ideal family car. VW Caddy Life enjoys great popularity because it is also available in a version that runs on natural gas. Many renowned global manufacturers sell their commercial vehicles in Poland and Europe. How do you cope on this highly competitive market? Volkswagen manufactures high quality commercial vehicles with unrivalled functional value. Many clients who tried to drive different brand vehicles decided to re-establish their loyalty in our cars. Volkswagen cars deliver the highest level of reliability, making our clients feel right at home. VW Poznań is developing a new eco-friendly model. Could you tell us more about it? Our focus is on economy vans that produce a minimum level of toxic emissions. The VW Caddy model running on natural gas is a our flagship eco-friendly model. VW Poznań is a leader on the Polish market as regards environmentally-friendly solutions. What eco-friendly production methods are deployed? Environmental protection has always been the main consideration at every stage of the production process in VW Poznań. Every project complies with Volkswagen’s and the EU’s and stringent environmental protection standards. It was owing to this policy that Volkswagen Poznań became one of the leading enterprises in Poland which implement cutting-edge environmental solutions. Our paint shop is a good example of the above – when commissioned for use in 2001, it was one of the most advanced facilities of the type in Poland as regards its technological and ecological solutions. It is an energy-saving system featuring a closed water circuit, preliminary waste water treatment and a heat exchanger that recovers energy. What are the main objectives of the Company’s environmental policy adopted 5 years ago?

Our environmental policy supports the protection of natural resources while increasing our productive output through the use of innovative technological solutions. VW Poznań abides by the principle of sustainable development which underscores the European laws in environmental protection. We have implemented an environmental management system compliant with the ISO 14001 standard to implement eco-friendly measures at every stage of the production process. The observance of system requirements is closely monitored by members of the environmental protection department as well as environmental consultants in every department. Qualified personnel is the main asset of an effective enterprise. What type of environmental protection measures are initiated by VW Poznań in shared effort with the local community? Communication with the local community is an important part of the company’s environmental policy. VW Poznań regularly consults the local authorities, ecological organizations, district councils and the media in environmental matters. We organize guided tours of the VW plant in Poznań. By sharing information on the company’s plans and the plant’s impact on the environment, VW Poznań builds trust in the local community and promotes its image of an eco-friendly enterprise. Does the implementation of expensive, pro-ecological solutions affect the company’s economic calculation? The implementation of environmentally-friendly solutions covering the entire production process generates dual advantages. By introducing low-emission technologies we eliminate the cause of environmental problems, and we are not charged with the high cost of remedying the consequences. This policy generates additional advantages as it protects the natural environment for the future generations. What is VW Poznań’s place within the Volkswagen Group? Volkswagen Poznań is part of Volkswagen Commercial Vehicles and a member of the Volkswagen AG Group. We are the only manufacturer

of the Caddy model in the world with a daily output of 700 vehicles. Volkswagen Poznań’s staff members also occupy managerial positions in Germany and other Volkswagen divisions around the world. VW Poznań is a classical car factory that enjoys high esteem in the group. Volkswagen entered the Polish market 15 years ago. What are your past achievements and future plans? In the past 15 years, VW Poznań became a fullyfledged car factory. We started out by assembling vehicles from delivered parts. In the late 1990s, the Volkswagen Group decided to turn the Poznań facility into a comprehensive car factory. The crew of Volkswagen Poznań has worked a true miracle. They built a modern factory where production lines for two new models were launched within a single year. It was an amazing achievement which would not have been possible without the involvement of our dedicated staff. Our motto for the coming years is „development without expansion”. It means that we will continue to increase our productive output without expanding factory premises. Competition never sleeps and we have to maintain a competitive edge on the international arena. We hope that VW Poznań continues to grow dynamically in the next 15 years with new, improved models leaving your production lines. Thank you for your time.

Poznań

ma dopiero 15 lat, ale już ugruntowaną pozycję na rynku!

O nowoczesnych autach użytkowych firmy i o tym jak je wytwarzać, by nie ucierpiało na tym środowisko - rozmawiamy z Prezesem Zarządu Spółki VW Poznań Jensem Ocksenem oraz Kierownikiem Działu Zarządzania Infrastrukturą i Środowiskiem Katarzyną Nowojewską.

VW Poznań produkuje auta użytkowe. Jakie modele dominują w waszej ofercie i które cieszą się największą popularnością? Volkswagen Poznań produkuje Transportera T5 oraz Caddy. Obydwa te samochody produkowane są w różnych wariantach, począwszy od prostego Caddy w wersji furgona, aż po Caddy Life, który jest idealnym samochodem rodzinnym. VW Caddy Life cieszy się dużym powodzeniem, ponieważ jest oferowany również w wersji z napędem na gaz ziemny. Wiele światowych firm sprzedaje swoje auta użytkowe także w Polsce i Europie. Jak radzicie sobie z konkurencją? Wielką zaletą samochodów produkowanych w ramach marki Volkswagen Samochody Użytkowe jest ich jakość oraz wysoka wartość użytkowa. Wielu klientów, którzy próbowali jeździć samochodami naszej konkurencji, wróciło do nas. Nasze samochody cechuje wysoka jakość i niezawodność, a klient czuje się w nich jak u siebie w domu. Słyszałem , że szykujecie jakiś rynkowy ekologiczny przebój. Co to będzie za samochód? Naszym zamiarem jest produkowanie samochodów użytkowych w wersjach szczególnie oszczędnych w zużyciu paliwa i emitujących znikomą ilość substancji szkodliwych. Produkując VW Caddy z napędem na gaz ziemny oferujemy klientom samochód w pełni ekologiczny. VW Poznań to jedno z nowocześniejszych przedsiębiorstw w Polsce z zakresu rozwiązań dotyczących

ochrony środowiska. W czym ta nowoczesność się przejawia?

dowisko, Volkswagen Poznań buduje zaufanie wśród mieszkańców.

Od samego początku funkcjonowania przedsiębiorstwa ochrona środowiska jest elementem towarzyszącym każdemu etapowi produkcji w Volkswagen Poznań. Podczas realizacji inwestycji zawsze są brane pod uwagę rygorystyczne w kwestii ochrony środowiska wymagania koncernowe i europejskie. To dzięki temu Volkswagen Poznań rozwinął się w jedno z najnowocześniejszych przedsiębiorstw w Polsce w zakresie rozwiązań środowiskowych. Przykładem tego może być oddana do użytkowania w roku 2001 lakiernia – wtedy jeden z najnowocześniejszych tego typu obiektów w zakresie technologii jak i ochrony środowiska na świecie. To przede wszystkim energooszczędna instalacja, w której zastosowano zamknięte obiegi wody, wstępne oczyszczanie ścieków oraz odzysk energii przy pomocy kół cieplnych.

Wdrażanie nowych proekologicznych technologii sporo kosztuje. Czy wpływają one na rachunek ekonomiczny firmy? Biorąc pod uwagę cały proces produkcyjny można stwierdzić, że inwestowanie w proekologiczne rozwiązania przynosi podwójne korzyści. Wprowadzając nowoczesne, niskoemisyjne technologie koncentrujemy się na przyczynach problemów dotyczących środowiska, a nie na usuwaniu skutków ich powstawania, co jest bardzo kosztowne. Takie postępowanie daje dodatkowe korzyści w postaci czystego środowiska, które ma służyć również przyszłym pokoleniom.

5 lat temu uchwaliliście politykę środowiskową spółki. Co się na nią składa? Polityka środowiskowa naszego przedsiębiorstwa zapewnia ochronę zasobów naturalnych środowiska przy jednoczesnym umożliwieniu zwiększania produkcji poprzez zastosowanie najnowszych technologii. W skrócie oznacza to, że Volkswagen Poznań realizuje zasadę zrównoważonego rozwoju, która jest podstawą tworzenia europejskiego prawa ochrony środowiska. Uchwalenie polityki środowiskowej zainicjowało również wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego według międzynarodowej normy ISO 14001. Celem systemu zarządzania środowiskowego jest doskonalenie wszystkich procesów wchodzących w skład produkcji samochodów, polegające na wdrażaniu rozwiązań ukierunkowanych na ochronę środowiska. System ten jest systematycznie pielęgnowany przez pracowników działu ochrony środowiska jak i przedstawicieli wszystkich obszarów produkcyjnych i nieprodukcyjnych zakładu, tzw. konsultantów środowiskowych. Wykwalifikowana kadra pracownicza jest podstawowym elementem budowania poprawnie funkcjonującego przedsiębiorstwa. W sprawach ochrony środowiska wasza firma współpracuje z lokalną społecznością. Na czym głównie polega to współdziałanie? Współpraca ze społecznością lokalną jest ważnym zagadnieniem polityki ochrony środowiska, realizowanym przez VW Poznań. VW Poznań prowadzi stały dialog z przedstawicielami władz miasta, organizacjami ekologicznymi, radami osiedli oraz mediami. Istnieje możliwość zwiedzania zakładu wraz z przedstawicielem VW Poznań. Poprzez systematyczne przekazywanie informacji o planach zakładu, w tym również informowanie o oddziaływaniu zakładu na śro-

Jakie jest miejsce VW Poznań w strukturach całego koncernu VW? Volkswagen Poznań należy do marki Volkswagen Samochody Użytkowe i jest tym samym ściśle związany z koncernem Volkswagen AG. Dziennie produkujemy 700 samochodów Caddy i jesteśmy jedyną fabryką na świecie, w której produkowany jest VW Caddy. Pracownicy Volkswagen Poznań pracują również jako menedżerowie w Niemczech oraz innych fabrykach koncernu Volkswagen na świecie. Volkswagen Poznań jest klasyczną fabryką samochodów, która w koncernie cieszy się dużym uznaniem. Jesteście na polskim rynku już 15 lat. Czy może pan podsumować ten okres i jakie są wasze plany na kolejne lata? VW Poznań stał się w ostatnich 15 latach pełnowartościową fabryką samochodów. Początki firmy to montaż samochodów z części. Jednak pod koniec lat 90-tych podjęta została decyzja, aby w Poznaniu stworzyć klasyczną i pełnowartościową fabrykę samochodów. To, czego dokonała załoga Volkswagen Poznań jest wręcz niewyobrażalne. Wybudowana została tutaj nowoczesna fabryka, w której w jednym roku uruchomiono produkcję dwóch nowych modeli – było to niebywałe osiągnięcie całej załogi. W następnych latach najważniejszym celem dla nas jest „rozwój bez rozbudowy”. Oznacza to, iż będziemy zwiększać nasze moce produkcyjne, nie rozbudowując fabryki w sensie powierzchniowym. Nasi konkurenci są czujni, a my musimy być w stanie sprostać międzynarodowej konkurencji Życzę, aby następne 15 lat było przynajmniej tak pomyślne dla rozwoju VW Poznań jak te pierwsze i aby obfitowało w nowe,udane modele aut użytkowych. Dziękuję za rozmowę. Adam Kaliński

VOLKSWAGEN POZNAŃ SP. Z O.O. ul. Warszawska 349 Poznań tel. 061 876 17 81 fax 061 876 14 73 www.volkswagen-poznan.pl

ZAKOÑCZY£A SIÊ 11. EDYCJA KONKURSU MINISTRA ŒRODOWISKA “LIDER POLSKIEJ EKOLOGII” pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyñskiego 22 paŸdziernika 2008 Maciej Nowicki, Minister Œrodowiska wrêczy³ przedstawicielom 15 jednostek statuetkê i-honorowy tytu³ „Lider Polskiej Ekologii 2008”. Tytu³ „Lider Polskiej Ekologii” przyznawany od 1997 roku sta³ siê wa¿nym elementem promocji, a-tak¿e zachêt¹ dla kolejnych polskich firm i-samorz¹dów do redukcji emisji zanieczyszczeñ, oszczêdnoœci energii, zmniejszenia zu¿ycia zasobów naturalnych, ochrony przyrody. Zakoñczy³a siê 11. edycja Konkursu Ministra Œrodowiska „Lider Polskiej Ekologii” organizowana pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyñskiego. Zadaniem Konkursu jest upowszechnianie pozytywnych wzorców i-metod osi¹gania sukcesów gospodarczych dziêki dzia³aniom na rzecz ochrony œrodowiska. Tytu³ „Lidera Polskiej Ekologii” nadawany przez Ministra Œrodowiska jest uhonorowaniem tych wszystkich, którzy przyczyniaj¹ siê do poprawy stanu œrodowiska naszego kraju i-jakoœci ¿ycia jego mieszkañców. W tegorocznej edycji do konkursu przyst¹pi³y 134 jednostki. O-ten presti¿owy tytu³ ubiega³o siê 79 gmin, zwi¹zków gmin i-powiatów oraz 53 przedsiêbiorstwa. Podczas oceny zg³oszonych wniosków niezale¿ni eksperci oraz Rada Programowa szczególn¹ uwagê zwracaj¹ siê na zastosowanie najbardziej efektywnych ekologicznie i-ekonomicznie rozwi¹zañ. Do wizytacji, stanowi¹cych koñcowy etap oceny, Rada Programowa wybra³a 41 jednostek. 22 paŸdziernika 2008 r. podczas uroczystego koncertu galowego w-Sali Kameralnej Filharmonii Narodowej w-Warszawie poznaliœmy laureatów 11. edycji Konkursu Ministra Œrodowiska „Lider Polskiej Ekologii”. Minister Œrodowiska uhonorowa³ 15 jednostek presti¿owym tytu³em „Lider Polskiej Ekologii”. Przyzna³ tak¿e 23 wyró¿nienia. Nagrodzeni w-Konkursie otrzymuj¹ statuetkê „Lider Polskiej Ekologii”. Tytu³ „Lidera Polskiej Ekologii” przyznany zosta³ w-trzech kategoriach – jednostka samorz¹du terytorialnego, przedsiêbiorstwo oraz wyrób. Pe³na lista laureatów znajduje siê na stronie www.liderpolskiejekologii.pl Wanda Jarosz Sekretarz Rady Programowej Konkursu

Informacji o-Konkursie udzielaj¹: Sekretariat Konkursu „Lider Polskiej Ekologii” Instytut Ekologii Terenów Uprzemys³owionych, ul. Kossutha 6, 40-844 Katowice tel.: (032) 254 60 31 wew. 136, 280; fax.: (032) 254 17 17, e-mail: lider@ietu. katowice. pl Departament Edukacji i Komunikacji Spo³ecznej Ministerstwo Œrodowiska ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa, tel.: (022) 579 24 71; fax: (022) 579 24 73 e-mail: deisk@mos.gov.pl 18

ENERGETYKA CIEPLNA OPOLSZCZYZNY SA was incorporated on 1-July 1998 following the transformation of Wojewódzkie Przedsiêbiorstwo Energetyki Cieplnej (Regional Heat Energy Company) in Opole, a-heat supplier on the regional market since 1974 (formerly Miejskie Przedsiêbiorstwo Energetyki Cieplnej – Municipal Heat Energy Company – operating since 1969). We deploy the most advanced, cost-efficient and environmentally-friendly solutions to supply heat and electricity on the local market. Since the beginning of the 1990s, the company has been upgrading municipal heat supply systems to limit the consumption of natural resources and water, reduce emissions and ambient air pollution, lower the volume of produced waste and noise emissions in urban areas.

ENERGETYKA CIEPLNA OPOLSZCZYZNY SA powsta³a 1-lipca 1998 roku w-wyniku przekszta³cenia Wojewódzkiego Przedsiêbiorstwa Energetyki Cieplnej w-Opolu, funkcjonuj¹cego na rynku ciep³owniczym od 1974 roku (wczeœniej, od 1969 roku Miejskie Przedsiêbiorstwo Energetyki Cieplnej). Dostarczamy energiê ciepln¹ i-elektryczn¹, bazuj¹c na najnowoczeœniejszych rozwi¹zaniach ekonomicznych, bezpiecznych i-ekologicznych. Od pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych konsekwentnie realizujemy programy modernizacyjne miejskich systemów ciep³owniczych, których efektem jest ograniczenie zu¿ycia zasobów naturalnych paliw i-wody, olbrzymia redukcja emisji i-stê¿eñ zanieczyszczeñ powietrza, zmniejszenie iloœci wytwarzanych odpadów, jak i-uci¹¿liwoœci akustycznej w-miastach.

OUR MISSION STATEMENT IS „HEAT FOR EVERYONE” We anticipate the needs of our existing and future customers. We provide high-quality heat supply and consulting services to ensure that every customer's individual requirements are fully met. ECO SA's mission is to deliver an optimal level of service that is fully consistent with the customers' needs and requirements. This goal is achieved with the involvement of comprehensive solutions relying on safe and ecological technologies. Two key principles underscore our operations: to provide heat supply services of the highest quality and to ensure the well-being of our customers, employees and the natural environment. We continue to improve our services and internal processes in line with the Integrated Management System compliant with PN-EN ISO 9001, PN-EN ISO 14001 and PN-N 18001 standards and OHSAS 18001 guidelines. ECO SA is one of the most dynamically developing heat suppliers in Poland. Our stable performance results enable the company to implement various upgrading schemes in the operated heat supply systems and expand to new markets.

www.ec.opole.pl

NASZA MISJA TO: „CIEP£O DLA WSZYSTKICH” Przewidujemy i-dostosowujemy siê do potrzeb i-oczekiwañ wszystkich obecnych, a-tak¿e przysz³ych klientów oraz œwiadczymy wysokiej jakoœci us³ugi ciep³ownicze i-fachowe doradztwo, zapewniaj¹c ka¿demu Klientowi rozwi¹zanie dla niego najkorzystniejsze. Podstaw¹ funkcjonowania ECO SA jest realizacja us³ug zgodnych z-oczekiwaniami Klientów oraz spe³niaj¹cych ich potrzeby. Zamierzenie to osi¹gamy poprzez dostarczanie kompleksowych us³ug ciep³owniczych z-wykorzystaniem bezpiecznych i-ekologicznych technologii. Naszym dzia³aniom przyœwiecaj¹ dwie nadrzêdne wartoœci: najwy¿sza jakoœæ œwiadczonych us³ug, a-tak¿e troska o-Klienta, pracowników i-œrodowisko naturalne. Œwiadczenie us³ug na najwy¿szym poziomie oraz usprawnianie procesów wewnêtrznych realizujemy w-oparciu o-Zintegrowany System Zarz¹dzania zgodny z-normami PN-EN ISO 9001, PN-EN ISO 14001, PN-N 18001 oraz specyfikacj¹ OHSAS 18001. ECO nale¿y do najlepiej rozwijaj¹cych siê firm ciep³owniczych w-Polsce. Osi¹gamy stabilne wyniki ekonomiczno-finansowe, które pozwalaj¹ na realizacjê licznych programów modernizacyjnych w-obs³ugiwanych systemach ciep³owniczych oraz na inwestowanie w-nowe rynki.

Baterpol Sp. z o.o.

POLISH ECOLOGY LEADER BATERPOL of Katowice is Poland's leading supplier of lead and lead alloys. Bartpol's production processes conform to Polish and EU legal requirements. The company purchases used batteries (dangerous waste) from the entire territory of Poland to protect the natural environment against further degradation. Baterpol protects natural resources by producing lead from recycled material. Baterpol operates its own transport base (trucks, containers) to ensure that dangerous waste is safely collected and transported without any threat of contamination to the natural environment. Baterpol's production processes are air-tight, and highly efficient dedusting installations and closed water circuits prevent pollutants from being released to the soil, water and air. Baterpol operates production plants in downtown Œwiêtoch³owice and Katowice which additionally motivates and inspires the Management Board to continuously upgrade the company's production processes and focus on environmental protection as its priority goal. The company deploys state-of-the-art process solutions to recycle used batteries in 97%. Lead recovered from used batteries is used in its entirety to manufacture new batteries, while electrolyte and sulfur are deployed in the production of sodium sulfate for the chemical industry. Plastic waste is resold to regranulate and polypropylene manufacturers. Baterpol has acquired an Integrated Permit to operate licenses in both production plants. It operates certified quality and environmental management systems. The company has received several prestigious mentions from independent institutions in recognition of its innovative solutions, dedication to environmental protection and regional development, including from the Ministry of the Environment, the National Business Promotion Forum, the Chamber of Commerce in Gliwice and the Polish Chamber of Ecology. The Business Gazelle awards presented to the company by the Puls Biznesu daily in the recent years attest to Baterpol's robust financial standing. Baterpol takes special pride in the title of Polish Ecology Leader awarded to the company in a competition organized by the Minister of the Environment. The title is not only an honorary distinction but also an obligation to introduce new measures and face new challenges in the area of environmental protection.

Baterpol

Sp. z o.o.

ul. Obroñców Westerplatte 108 40-335 Katowice tel: 032 779 20 00 fax 032 779 20 09

e-mail: baterpol@baterpol.pl www.baterpol.pl

LIDEREM POLSKIEJ EKOLOGII Katowicka spó³ka BATERPOL jest czo³owym krajowym producentem o³owiu i-stopów o³owiu. Procesy produkcyjne w-Baterpolu prowadzone s¹ w-warunkach spe³niaj¹cych wszelkie wymagania prawne, zarówno krajowe jak i unijne. Prowadz¹c skup zu¿ytych akumulatorów (odpad niebezpieczny) z-terenu ca³ego kraju – Baterpol chroni œrodowisko naturalne przed dalsz¹ degradacj¹, a-realizuj¹c produkcjê o³owiu na bazie surowców wtórnych przyczynia siê do ochrony zasobów naturalnych. W oparciu o-w³asn¹ specjalistyczn¹ bazê transportow¹ (samochody, kontenery, pojemniki), przystosowan¹ do gromadzenia i-przewozu odpadów niebezpiecznych Baterpol zapewnia bezpieczne zbieranie i-transport, chroni¹c œrodowisko naturalne przed zanieczyszczeniem. Procesy technologiczne s¹ zhermetyzowane, a-wysoko wydajne instalacje odpylaj¹ce i zamkniête obiegi wodne chroni¹ przed emisj¹ zanieczyszczeñ do gleby, wody i-powietrza. Zak³ady Baterpolu s¹ zlokalizowane w-centrach miast: w-Œwiêtoch³owicach i-w-Katowicach, co dodatkowo zobowi¹zuje i-inspiruje Zarz¹d do ci¹g³ego doskonalenia procesów i traktowania ochrony œrodowiska jako priorytetu. Najnowoczeœniejsze w-œwiecie rozwi¹zania technologiczne pozwalaj¹ na gospodarcze wykorzystanie 97 % sk³adników zu¿ytego akumulatora. O³ów odzyskany z-zu¿ytych akumulatorów w-ca³oœci wykorzystywany jest do produkcji nowych akumulatorów, a-elektrolit i-siarka do produkcji nowego wyrobu – siarczanu sodu, stosowanego w-przemyœle chemicznym. Tworzywa sztuczne s¹ produktem sprzedawanym producentom regranulatu i-wyrobów z-polipropylenu. Spó³ka posiada Pozwolenia Zintegrowane dla instalacji dzia³aj¹cych w-obydwu Zak³adach oraz certyfikowane systemy zarz¹dzania jakoœci¹ i-œrodowiskiem. Za wprowadzanie nowych rozwi¹zañ, za dzia³alnoœæ na rzecz ochrony œrodowiska i-rozwój regionu Spó³ka uzyska³a szereg presti¿owych wyró¿nieñ niezale¿nych instytucji: Ministra Œrodowiska, Ogólnopolskiego Forum Promocji Biznesu, Izby Gospodarczej w Gliwicach, Polskiej Izby Ekologii. Odzwierciedleniem dobrych wyników finansowych Spó³ki s¹ przyznane w-ostatnich latach wyró¿nienia Pulsu Biznesu – Gazele Biznesu. Szczególnym jednak powodem dumy i-satysfakcji jest przyznanie tytu³u Lidera Polskiej Ekologii w-Konkursie Ministra Œrodowiska. Tytu³ lidera to nie tylko nagroda, ale i-zobowi¹zanie do podejmowania kolejnych dzia³añ i-nowych wyzwañ na rzecz ochrony

The Ban Won't Take Us By Surprise The "Clean Town, Clean Municipality" Community Union has many reasons to feel satisfied. Its most recent achievement is a mention in the prestigious Polish Ecology Leader competition held by the Ministry of the Environment. "The title motivates us to intensify our efforts and implement other innovative solutions, such as the use of the high energy fraction from municipal waste processing for heating purposes in southern Wielkopolska," says Daniel Tylak, the Union's Board Chairman. The Union is already preparing for the year 2013 when a nearly complete ban on the landfilling of biodegradable municipal waste will be introduced throughout the European Union. What legal requirements will be introduced, what experience and knowledge has been transferred to Polish ground as part of town twinning programs with Erfurt of Germany and Herhugoward of the Netherlands? An attempt to answer those questions was made by the participants of the conference entitled "Thermal processing of municipal waste in the district heating system", held in October in Kalisz. The conference opened a social dialogue concerning the location of a renewable power plant in the Kalisz and Ostrów urban area. The plant will generate thermal energy for the needs of the district heating system. The region is no stranger to modern technologies. For more than two years, the Orli Staw Municipal Waste Processing Company has been relying on mechanical and biological treatment methods as the only provider of such services in Wielkopolska and one of the few in the country. Conference participants, among them municipal administrators, town and city mayors, attended presentations delivered by scientists from the Warsaw University of Technology and AGH University of Science and Technology in Cracow. This high-ranking event brought together the following guests of honor: Arkadiusz B³ochowiak, Vice Marshal of Wielkopolska Region, Roman Szyszko, Vice President of Energa S.A., and representatives of the National Fund for Environmental Protection and Water Management.

Ten zakaz nas nie zaskoczy Zwi¹zek Komunalny Gmin „Czyste Miasto, Czysta Gmina” ma wiele powodów do zadowolenia. Najnowszy to wyró¿nienie w-presti¿owym konkursie Ministra Œrodowiska „Lider Polskiej Ekologii”. – Ten tytu³ – mówi Daniel Tylak, przewodnicz¹cy Zarz¹du Zwi¹zku – zachêca do jeszcze wiêkszej aktywnoœci, do nowatorskich inicjatyw. Takich, jak na przyk³ad termiczne wykorzystanie frakcji wysokoenergetycznej z-odpadów komunalnych w po³udniowej Wielkopolsce. W Zwi¹zku myœli siê ju¿ o... 2013 roku. Wtedy we wszystkich krajach Unii Europejskiej ma obowi¹zywaæ niemal ca³kowity zakaz sk³adowania odpadów komunalnych. Jakie s¹ wymogi prawne, jak¹ mamy w-tej dziedzinie wiedzê, ale i-doœwiadczenia wynikaj¹ce ze wspó³pracy z-partnerskimi miastami: niemieckim Erfurtem i-holenderskim Herhugoward? Na te pytania starali siê odpowiedzieæ uczestnicy paŸdziernikowej konferencji „Termiczne przekszta³canie odpadów komunalnych w-systemie ciep³owniczym miasta” w-Kaliszu. Rozpoczê³a ona zarazem spo³eczny

dialog w sprawie lokalizacji na obszarze aglomeracji kalisko-ostrowskiej zak³adu energii odnawialnej. Potencjalnym jej odbiorc¹ ma byæ ciep³ownictwo. Po nowoczesne technologie siêga siê tutaj chêtnie. Od ponad dwóch lat Zak³ad Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych „Orli Staw”, pierwszy w Wielkopolsce i-jeden z-nielicznych w-Polsce, wykorzystuje technologiê mechaniczno-biologiczn¹. Uczestnicy konferencji, a-byli wœród nich miêdzy innymi wójtowie, burmistrzowie i-prezydenci miast, z-uwag¹ wys³uchali tak¿e prezentacji pracowników naukowych Politechniki Warszawskiej i-krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej. O-randze dwudniowych obrad zaœwiadcza obecnoœæ goœci honorowych: Arkadiusza B³ochowiaka, wicemarsza³ka województwa wielkopolskiego, Romana Szyszko, wiceprezesa Koncernu Energa S. A. oraz przedstawicieli Narodowego Funduszu Ochrony Œrodowiska i-Gospodarki Wodnej.

Ich lade Sie in den wunderschönen Landkreis Wa³ecki ein Visit the Beautiful Wa³cz District

dr Bogdan Wankiewicz,

 Staatliche Berufshochschule in Wa³cz  Lehrerkollegium in Wa³cz  Außenstelle der Universität von Szczecin  Oberschulen mit hohem Unterrichtsniveau  Sport- und Freizeitinfrastruktur  Schöne Wälder, reich an Pilzen und Waldbeeren  Überbleibsel von Festungen der Pommernwelle (Bunker)  professionelle medizinische und Rehabilitationsbasis

für Touristen

 Hauptsportzentrum des Zentrums für Olympiavorbereitungen in Wa³cz  über 200 Seen mit Segelmöglichkeiten  Waldfläche über 50 %  zahlreiche Radfahrerrouten, Wanderwege und Paddelbootrouten  Schwimmhallen, Tennisspielplätze, Sportplätze, Stadions  magnetischer „Zauberberg“  Hotels, Pensionen, Jugendherbergen, Zeltplätze und weitere Übernachtungsmöglichkeiten  Hängebrücke  über 300 Sehenswürdigkeiten und Baudenkmälern in dem Wa³ecki Kreis  im Freien lebende Bisonschar  Leinenpark

 National Higher School of Vocational Education in Wa³cz  Teacher Training College in Wa³cz  local branch of the University of Szczecin  high-standard secondary schools  ample sports and recreational facilities  forests abundant in mushrooms and berry fruit  ruins of the Pomeranian Wall (bunkers)  professional health care and rehabilitation facilities

for Investors

für einen Investoren

 Lage in der Mitte von Nordwest-Polen an den Landstraßen Nr. 10 und 22  Grundimmobilien bestimmt für Investitionen in allen Gemeinden  Ausgebildete Fachkadern  Professionelle Investorenbetreuung  Attraktive Gebiete für Wohnbauwesen

A Good Climate for Residents

   

 situated in north-western Poland along national roads no. 10 and 22 areas zoned for investment in all municipalities well-educated and professional workforce professional investor support services attractive land plots zoned for housing construction

for Tourists

 Main Olimpic Training Center in Wa³cz  more than 200 lakes with ample sailing opportunities  woods cover more than half of the district's territory  many cycle paths, hiking and kayaking trails  indoor swimming pools, tennis courts, sports fields and stadiums  a "magical" magnetic hill  hotels, boarding houses, shelters, camping sites and other accommodation options  suspended bridge  more than 300 historical monuments in Wa³cz district  free-range bison herd  rope park

Starostwo Powiatowe w Wa³czu 78-600 Wa³cz, ul. D¹browskiego 17, tel. 67-258-2401, fax 67-258-9010 e-mail: kancelaria@powiatwalecki.pl www.powiatwalecki.pl,

Dobry Klimat

Powiat WA£ECKI

Gutes Klima für Sie

Zapraszam do przepiêknego Powiatu Wa³eckiego WA£CZ District

WA£ECKI Kreis

Landrat District Administrator Starosta Powiatu Wa³eckiego

dla Ciebie

 Pañstwowa Wy¿sza Szko³a Zawodowa w-Wa³czu  Kolegium Nauczycielskie w-Wa³czu  Filia Uniwersytetu Szczeciñskiego  szko³y ponadgimnazjalne na wysokim poziomie  infrastruktura sportowo-rekreacyjna  lasy bogate w-grzyby i-jagody  pozosta³oœci Umocnieñ Wa³u Pomorskiego (bunkry)  profesjonalna baza medyczna i-rehabilitacyjna

dla Inwestora

 po³o¿enie w-centrum p³n-zach Polski przy drogach krajowych Nr 10 i-22  grunty pod inwestycje we wszystkich gminach  wykszta³cona i-fachowa kadra  profesjonalna obs³uga inwestorów  atrakcyjne tereny pod budownictwo mieszkaniowe

dla Turysty

 Centralny Oœrodek Sportu Oœrodka Przygotowañ Olimpijskich w-Wa³czu  ponad 200 jezior z-mo¿liwoœci¹ ¿eglowania  lesistoœæ ponad 50 %  liczne szlaki rowerowe, piesze i-kajakowe  kryte baseny, korty tenisowe, boiska, stadiony  „czarodziejska” magnetyczna górka  hotele, pensjonaty, schroniska, pola namiotowe i-inne miejsca noclegowe  most wisz¹cy  ponad 300 zabytków w-powiecie wa³eckim  wolnoœciowe stado ¿ubrów  park linowy

Notus City Park Residence

is the

Notus City Park Residence,

first residential complex in Poznañ that meets five-

to pierwsza w-Poznaniu Rezydencja spe³niaj¹ca wymogi

star standards. It combines historical Art Nouveau

piêciogwiazdkowego hotelu. Obiekt ³¹czy w-sobie cechy

architecture with modern design. Guests have at their disposal 88 elegantly furnished, comfortably equipped and air-conditioned rooms. The residence is conveniently situated in the center of Poznañ and it features a variety of amenities such as a swimming room, conference rooms and a shopping arcade to deliver a prime setting for recreation, business meetings and social events in downtown Poznañ. The harmony of historical architecture and a serene atmosphere make Notus City Park Residence a very special place.

zabytkowej, secesyjnej architektury oraz nowoczesnego designu. Do dyspozycji goœci zosta³o oddanych 88 elegancko umeblowanych, komfortowo wyposa¿onych, klimatyzowanych apartamentów. Dogodna lokalizacja w-Centrum miasta, mieszcz¹ce siê na terenie obiektu: basen, sale konferencyjne, a-tak¿e kameralna galeria us³ugowo-handlowa sprawiaj¹, ¿e Notus City Park Residence gwarantuje nie tylko komfortowy wypoczynek w centrum Poznania, ale przede wszystkim perfekcyjne warunki do spotkañ biznesowych i-towarzyskich. Harmonia zabytkowej architektury oraz spokoju panuj¹cego na terenie kompleksu sprawiaj¹, i¿ Notus City Park Residence jest miejscem wyj¹tkowym.

Notus City Park Residence 26 Wyspiañskiego St. 60-751 Poznañ tel.: 0048 61 22 18 400 fax: 0048 61 22 18 402 notuspoznan@fortenhotels.pl, www.fortenhotels.pl

Rekomendujemy-We recommend

THERE IS A PLACE... Set at the very heart of Poznañ at 3a Murna Street, adjacent to the Old Market Square, the Pieprz i Wanilia restaurant occupies a charming corner of Poznañ's Old Town. The guests' senses are pleasantly titillated already before they cross the restaurant's hospitable threshold. We are very proud of the restaurant's unique decor which combines Polish tradition with Fresh sophistication and Italian subtlety. The Pieprz i Wanilia restaurant is the ideal venue for a romantic dinner, a family gathering or a business meeting. We will assist all clients in organizing special galas and business events. Upon request, we will provide our guests with access to our kitchen services, including in a chosen location. The restaurant provides catering services. 3a Murna St., tel. 061 851 86 64, e-mail: biuro@pieprzwanilia.pl www.pieprzwanilia.pl

MORE THAN WELCOME, BENVENUTI Domina Residence Poznañ in downtown Poznañ combines the comfort of high-standard hotel services with the convenience of apartment ownership. Spacious, luxury apartments feature kitchens fully equipped with an electric oven, a microwave oven, a refrigerator and freezer, a coffee maker and an electric kettle. Domina Residence has a truly family atmosphere, and its personnel are ready to provide the guests with assistance round the clock. The guests have at their disposal an underground car park. Owing to its central location, Domina Residence Poznañ is also the ideal venue for business meetings in its fully-equipped conference facilities. 2 Œw. Marcin St., tel. +48 61 859 05 90, fax +48 61 859 05 91 prestige@dominahotels.pl, www.dominahotels.com

ITALIAN AMBIENCE Massimiliano Ferre is a charming restaurant whose Italian chef serves various types of cuisine at highly affordable prices. The restaurant opens already at 9 a.m. to serve an intriguing combination of breakfasts from around the world. Massimiliano Ferre has become renowned for its excellent pizza, pastas and specialties barbecued on a lava stone grill. Delicious knuckle of pork will delight all enthusiasts of Polish cuisine. Children can select their favorite snacks from the special Hundred Acre Wood menu. Massimiliano Ferre is the ideal place for a quiet breakfast with a friend, a family lunch or a social gathering. Ristobar, Pizzeria, Vineria, 14 Wolnoœci Sq., tel. 061 852 81 12 www.mf.art.pl

THE FIRST LUXURY RESIDENCE IN POZNAÑ Notus City Park Residence in downtown Poznañ combines luxury, five-star service standards, modern architecture in a historical Art Nouveau building and a sophisticated style. It caters to the needs of the most demanding clients who are provided with highly personalized services. Owing to its family atmosphere, friendly and professional service, Notus has many regular guests. The residence features 88 suites with fully equipped kitchenettes and a large outdoor guest parking. Two conference rooms make Notus Residence the ideal venue for business meetings, conferences and training sessions. After a hard day's work, guests can relax in a swimming pool, a sauna and a bath. In the morning, they will be served breakfast in bed with a newspaper for a good start of yet another day. 26 Wyspiañskiego St., 60-751 Poznañ, tel.: 0048 61 221 84 00, fax: 0048 61 221 84 02 notuspoznan@fortenhotels.pl, www.fortenhotels.pl 26

Arka Medical Spa's location is undoubtedly one of its greatest advantages. Could you tell us more about it? Let me begin by saying a few words about Ko³obrzeg, one of the most beautiful resorts in Poland. Known as the "Jewel of the Baltic", it has been an acclaimed recreational destination for more than two centuries. Ko³obrzeg features a beautiful recreational zone with hotels and sanatoria situated in the coastal park. The city throbs with life all year round. Arka Medical Spa is set in a green area, only 50 m away from the beach. The spa has a prime location in the north-eastern part of Ko³obrzeg. The beach, the park and the city center are just a walking distance away. Our second recreational facility, the Mega Sanatorium and Resort, is situated in the coastal park. What services are offered by Arka Medical Spa? Arka can accommodate 660 guests in comfortable rooms. Our guests will find every facility and service that aids relaxation and active relaxation, including spa treatment rooms, fitness facilities, sea water swimming pools, saunas, steam baths, a jacuzzi, a salt cavern, a modern cryotherapy chamber, an indoor tennis court and a bicycle rental service. Our Rehabilitation Center is equipped with electrotherapy, laser therapy, ultrasound therapy, cryotherapy, physiotherapy, balneotherapy and hydrotherapy facilities, providing our guests with a selection of more than 60 different types of treatment. Arka Medical Spa provides a very wide range of biological rejuvenation services, including popular mud bath treatments. All spa and treatment facilities feature highly advanced, professional equipment that caters to the needs of around 3000 treatment sessions per day. Our guests can indulge in all of the available options during long-term stay, but we also organize short-term packages for our visitors. What type of spa and wellness services are on offer in Arka Medical Spa? The Spa Gallery is an oasis of relaxation and calm. It is a unique cleansing experience for the body and soul. Our offer comprises almost every available spa and wellness service, including comprehensive facial and body treatment programs, white clay baths, Egyptos body masks, Talmer massage with the use of DiBi, Olos and Comfortzone salon products. We use renowned brand products made from natural ingredients in skin nourishing treatments. Our experts will provide our guests with professional advice on the most effective types of treatment as well as follow-up guidelines. What attractions await your guests after a day in the spa? Arka Medical Spa is renowned for its delightful and diversified menu. Our nutrition expert will assist our guests in choosing the healthiest menu that meets their personal needs. In addition to a spacious dining room, the spa features the elegant Impresja restaurant with a unique atmosphere. One of our greatest attractions is the only rotating

On The Baltic

ARKA nad Ba³tykiem

Interview with Anna Zió³kowska, Promotional and Marketing Director of ZSW Arka-Mega Sp. z o.o. Rozmowa z Ann¹ Zió³kowsk¹ Dyrektorem d/s Promocji i Marketingu ZSW Arka-Mega Sp. z o.o. cafe in Ko³obrzeg with a panoramic view of the Baltic. The Eleven Club on the eleventh floor opens up onto a magnificent view of the sea horizon. The Wellness Lobby Bar serves a unique variety of herbal teas and vitality drinks. It is very difficult to be bored in Arka Medical Spa! Ko³obrzeg is renowned for a large number of resorts and spas. What is Arka Medical Spa's distinctive mark on the local scene? Most guests arriving in Arka are surprised by how spacious it is. The spa offers a wide variety of therapeutic services in our Biological Rejuvenation Center as well as beauty and relaxation treatments in the Spa Gallery, all of which are available in a single location. This is our unquestioned strength. Arka is also appreciated for its prime location in the vicinity of the resort park and the beach. You can actually feel the see breeze in our rooms. Arka is situated next to an amphitheater where various concerts and events take place in the summer. All this makes Arka a very special place, although we are aware that the competition never sleeps. Does Arka cater to the needs of corporate clients? Of course. We organize conferences, business meetings and motivational programs. Arka offers quality accommodation, catering services and conference rooms equipped with modern AV facilities. We have many regular guests which goes to show that Arka Medical Spa remains true to its motto of: "Our mission is to make you happy!".

Po³o¿enie Arki Medical Spa to jej niew¹tpliwy atut, Czy mo¿e Pani powiedzieæ coœ wiêcej na ten temat? Przede wszystkim na pocz¹tek parê zdañ o-Ko³obrzegu, który jest jednym z-piêkniejszych polskich uzdrowisk. Jego s³awa trwa ponad 200 lat i-nie na darmo nosi miano „Per³y Ba³tyku”. Ko³obrzeg ma piêkn¹ strefê uzdrowiskow¹, w-której poœród nadmorskiego parku rozmieszczone s¹ hotele i-sanatoria. Miasto têtni ¿yciem przez ca³y rok. Arka znajduje siê wœród zielonych terenów zaledwie 50 metrów od pla¿y. To jej niew¹tpliwy atut. Jest od nas blisko zarówno nad morze jak i-do wspania³ego parku i-centrum miasta. Arka Medical Spa to obiekt po³o¿ony w-pó³nocno-wschodniej czêœci uzdrowiska. Mamy te¿ drugi obiekt, Oœrodek Sanatoryjno-Wczasowy Mega, który znajduje siê w-paœmie parku nadmorskiego. Proszê ogólnie powiedzieæ co sk³ada siê na Wasz¹ ofertê? Arka oferuje 660 miejsc noclegowych w-komfortowo wyposa¿onych pokojach. Mamy nowoczesne gabinety odnowy biologicznej, sale fitness, baseny z-morsk¹ wod¹, sauny, ³aŸnie parowe, jacuzzi, grotê soln¹, nowoczesn¹ kriokomorê, kryty kort tenisowy, wypo¿yczalniê rowerów. S³owem wszystko co zapewnia relaks, jak i-aktywny wypoczynek. Ponadto w-naszym Centrum Rehabilitacji znajduj¹ siê urz¹dzenia do elektroterapii, laseroterapii, terapii ultradŸwiêkowej, krioterapii, fizykoterapii, balneoterapii, hydroterapii co daje ponad 60 ró¿nych zabiegów. Jak widaæ mamy bardzo szerok¹ i-bogat¹ ofertê odnowy biologicznej. Wykonujemy bardzo popularne zabiegi borowinowe. Wszystkie gabinety i-stanowiska zabiegowe

wyposa¿one s¹ w-nowoczesny i-profesjonalny sprzêt, zaœ rozbudowana baza pozwala dziennie wykonywaæ ok. 3000 zabiegów. Mo¿na podczas d³u¿szego pobytu skorzystaæ ze wszystkiego co oferujemy, ale organizujemy tak¿e krótsze pobyty. Czy mo¿e Pani przybli¿yæ ofertê zwi¹zan¹ z-bardzo popularnym tematem zwi¹zanym bezpoœrednio ze spa i-wellnes? Nasza Galeria Spa to oaza ciszy i-relaksu. To miejsce, gdzie mo¿na prze¿yæ niepowtarzaln¹ przygodê z-odnow¹ cia³a i-ducha. Proponujemy chyba wszystko co dostêpne jest w-tym zakresie. W-ofercie mamy kompleksow¹ pielêgnacjê twarzy i-cia³a, k¹piel w-bia³ej glince, ok³ady Egyptos, Talmer, masa¿e z-u¿yciem profesjonalnych kosmetyków linii DiBi, Olos czy Comfortzone. Na bazie naturalnych produktów œwiatowych marek wykonywane s¹ zabiegi kosmetyczne, które poprawiaj¹ kondycjê skóry. Nasi wyspecjalizowani pracownicy w-fachowy sposób doradzaj¹ Goœciom rodzaj zabiegu i-udzielaj¹ informacji w-jaki sposób przed³u¿yæ jego dzia³anie. A na jakie atrakcje goœcie mog¹ liczyæ po zabiegach? Mamy znakomit¹ bazê gastronomiczn¹. Oferujemy zró¿nicowane menu. Nad zdrowym od¿ywianiem czuwa dietetyk, który na ¿yczenie skompletuje odpowiedni¹ dietê. Arka Medical Spa oprócz przestronnej jadalni posiada eleganck¹, nastrojow¹ restauracjê „Impresja”. Du¿¹ atrakcj¹ jest jedyna w-Ko³obrzegu kawiarnia obrotowa z-panoramicznym widokiem na Ba³tyk. Eleven Club mieszcz¹cy siê na 11 piêtrze Arki pozwala podziwiaæ morze a¿ po horyzont. Z-kolei w-Lobby Bar Wellness nasi goœcie mog¹ poznaæ wyj¹tkowe kompozycje herbat zio³owych i-napojów rewitalizuj¹cych. Naprawdê trudno jest siê u-nas nudziæ! Ko³obrzeg s³ynie z-licznych uzdrowisk i-oœrodków wypoczynkowych. Czym Arka Medical Spa ró¿ni siê od innych obiektów? Arka to przede wszystkim przestrzeñ. Rozumiana zarówno w-kontekœcie szerokiej gamy profesjonalnych zabiegów leczniczych – Centrum Odnowy Biologicznej, relaksacyjnych – jedyna taka Galeria Spa na Wybrze¿u, jak i-tych, które tworz¹ absolutny komfort wyboru rodzaju i-miejsca wypoczynku. Przygotowaliœmy tak wiele atrakcji, zacisznych miejsc o-unikalnym klimacie, tak¹ ró¿norodnoœæ us³ug, ¿e przestrzeñ potrzebna do wypoczynku, relaksu jest niczym nieograniczona. Ponadto jak wspomnia³am po³o¿enie Arki jest niepowtarzalne. Bardzo blisko parku uzdrowiskowego i-bardzo blisko morza. W-pokojach dos³ownie czuæ bryzê morskiego powietrza. To wszystko razem sprawia, ¿e Arka jest jedyna w-swoim rodzaju, choæ konkurencja nie œpi czego mamy pe³n¹ œwiadomoœæ. Czy jesteœcie przygotowani na przyjêcie goœci biznesowych? Jak najbardziej. Organizujemy konferencje, spotkania biznesowe, pobyty motywacyjne. Mamy bardzo dobre zaplecze hotelowo-gastronomiczne i-sale konferencyjne wyposa¿one w-nowoczesne urz¹dzenia audio-wizualne. Staramy siê i-to chyba z-dobrym rezultatem, aby wszyscy nasi Goœcie wracali do nas jak najczêœciej wg. has³a, które jest naszym mottem... jesteœmy po to, byœ czu³ siê szczêœliwy! 27

If you crave relaxation, if you want to get the full Spa and Wellness experience, if you enjoy active recreation, Arka Medical Spa in Ko³obrzeg will make your dream come true.

Happiness Within Hand's Reach Arka Medical Spa is situated in the green spa district of northeastern Ko³obrzeg, just 70 m away from a sandy beach on the outskirts of an eco park. Sea Water Swimming Pool And A Sunny Meadow Arka can accommodate 660 guests in comfortable rooms. It is the ideal getaway for visitors who enjoy relaxation and active recreation in a natural setting as well as in the luxuriously equipped rejuvenation centre, fitness facilities, sea water swimming pools, sauna steam baths, Jacuzzis, indoor tennis courts and a sunny meadow. The Rejuvenation and Rehabilitation Centre offers more than 60 types of treatment, including physiotherapy, electrotherapy, hydrotherapy, light therapy, balneotherapy and cryotherapy which visibly improve the guests' well-being. Salt Cavern therapy is a haven for relaxation and it is particularly recommended for persons suffering from frequent infections of the upper respiratory tract. The Spa Gallery is an oasis of relaxation, harmony and calm. It is a unique cleansing experience for the body and soul. The Spa Gallery offers comprehensive treatment programs, including Greek clay baths, Egyptos body masks, massage with the use of professional spa products, plastic surgery and beauty treatments. Catering To All Tastes Arka Medical Spa features a spacious dining room and the elegant Impresja restaurant with a unique atmosphere. Its discreet service and excellent menu make chef's specialties taste even better. Cup Of Coffee With A View Of The Baltic Eleven Club on the eleventh floor of Arka Medical Spa is a unique rotating cafe with a view of the sea. It serves exquisite desserts and cocktails that delight the senses. Lobby Bar Wellness is a relaxation zone. It specialises in unique herbal tea blends and revitalisation drinks that lift the spirit and calm the senses.

… Our mission is to make you happy…

ul. Su³kowskiego 11, 78-100 Ko³obrzeg tel. 094 353 21 81, fax 094 353 21 80 www.arka-mega.pl

www.arka-mega.pl

Szczêœcie na wyci¹gniêcie rêki Pragniesz relaksu? Masz ochotê zanurzyæ siê w-doznaniach Spa i-Wellness? Myœlisz o-aktywnym wypoczynku? Arka Medical Spa w-Ko³obrzegu spe³ni Pañstwa marzenia.

W pó³nocno-wschodniej czêœæ dzielnicy uzdrowiskowej, wœród terenów zielonych, 70 m od piaszczystej pla¿y na skraju ekoparku po³o¿ony jest obiekt Arka Medical Spa. Basen z-wod¹ morsk¹ i-s³oneczna ³¹ka Arka oferuje 660 miejsc noclegowych w-komfortowo wyposa¿onych pokojach i-stanowi doskona³e miejsce dla ludzi ceni¹cych relaks i-aktywny wypoczynek, zarówno na ³onie natury, jak i-w-nowoczeœnie wyposa¿onych gabinetach odnowy biologicznej, salach fitness, basenach z-wod¹ morsk¹, zespo³ach saun, ³aŸni parowych, jacuzzi, krytych kortach tenisowych a-tak¿e s³onecznej ³¹ce. Komfortowy wypoczynek w-Arka Medical SPA to przede wszystkim bogata oferta zabiegowa Centrum odnowy biologicznej i-rehabilitacji. Ponad 60 rodzajów oferowanych zabiegów z-zakresu fizykoterapii, elektroterapii, hydroterapii, œwiat³olecznictwa i-balneoterapii z-kriokomor¹ w-skuteczny sposób wp³ywaj¹ na dobre samopoczucie przebywaj¹cych tu Goœci. Dla osób zestresowanych, potrzebuj¹cych rozluŸnienia i-poprawy samopoczucia jest Grota Solna szczególnie polecana osobom maj¹cym czêste nie¿yty i-infekcje dróg oddechowych. Galeria Spa to oaza relaksu, harmonii i-wyciszenia. To miejsce, gdzie mo¿na prze¿yæ niepowtarzaln¹ przygodê z-odnow¹ cia³a i-ducha. Goœcie znajd¹ tu kompleksowe programy pielêgnacyjne: k¹piel w-glince greckiej, ok³ady ca³ego cia³a typu Egyptos, masa¿e z-u¿yciem profesjonalnych preparatów kosmetycznych, zabiegi korekcyjne i-kosmetyczne. Zaspokoj¹ ka¿dy gust i-smak Arka Medical Spa posiada, oprócz przestronnej jadalni, tak¿e eleganck¹, nastrojow¹ restauracjê Impresja, która oczarowuje nastrojowym klimatem. Dyskretna obs³uga, wykwintne menu powoduj¹, ¿e polecane przez szefa kuchni potrawy smakuj¹ jeszcze lepiej. Smak kawy poœród fal Ba³tyku Atrakcj¹ jest jedyna taka kawiarnia obrotowa z-panoramicznym widokiem na morze – Eleven Club, mieszcz¹ca siê na jedenastym piêtrze Arka Medical Spa. Rozkoszy zmys³ów dope³ni¹ tu wykwintne desery i-aromatyczne trunki. Lobby Bar Wellness to strefa relaksu. Nasz¹ specjalnoœci¹ s¹ wyj¹tkowe kompozycje herbat zio³owych i-napojów rewitalizuj¹cych wprawiaj¹cych w-doskona³y nastrój, daj¹ce spokój i-relaks.

… jesteœmy po to, byœ czu³ siê szczêœliwszy…

ECONOMY

TOURISM

Łódź voivodship has a thriving household goods industry and an innovative technologies sector. It seats many financial institutions and logistic centers. The Łódź Special Economic Zone is one of the most dynamically developing business areas in Poland. In the coming years, the region’s economic growth will be accelerated owing to the planned investments in the area of infrastructure, human capital and effective use of EU funding. The planned measures will improve the living standards of the local community and enhance the region’s attractiveness for investors.

A wealth of natural, ethnographic and historical resources, a diverse landscape, hundreds of kilometers of hiking routes, cycle paths, horseback riding trails, beautiful rivers and water reservoirs attract crowds of domestic and foreign tourists to Łódź region every year. The local authorities undertake various measures to enhance the region’s attractiveness for tourists by promoting active recreation and giving support to numerous sporting communities.

Łódź, Księży Młyn -Willa Herbsta

Powiat Zduńskowolski, Karsznice - Skansen lokomotyw

Łódź Voivodship – A Region In Central Poland, At The Heart of Europe

Łódź region, situated in central Poland, has excellent transport links to the rest of the country and Europe. The region has a booming economy, vast tourist potential and rich cultural heritage. The voivodship’s greatest intellectual and social capital is its population of 2.6 million people. Owing to the local community’s entrepreneurial spirit, mobility and openness to new ideas, the Łódź region is becoming increasingly competitive in Poland and Europe.

Marshal’s Oﬃce of the Lodz Region 8 Pilsudskiego Avenue, 90-051 Łódź, Poland info@lodzkie.pl www.lodzkie.pl tel. +48-42 663 30 00 +48-42 663 30 01

Powiat Tomaszowski, Spalski Park Krajobrazowy

Powiat Poddębicki, Zamek w Uniejowie

Situated in central Poland and at the heart of Europe, Łódź voivodship is a region definitely worth visiting.

CULTURE

Łowicz, Opoczno and Sieradz are the most ethnographically captivating regions in Łódź voivodship with wealth of lively folk costumes, an abundance of folk art, traditions and customs that have survived to this day. The voivodship is home to a variety of galleries, art salons, the Grand Theater in Łódź, professional drama theaters, puppet theaters, musical theaters and the Arthur Rubinstein Philharmonic in Łódź. Unique art collections are on display in the Museum of Art in Łódź, the Central Textile Industry Museum and the Museum of Cinematography. Łódź is the Polish Mecca of the film industry (HOLLYŁÓDŹ). Poland’s most acclaimed directors are graduates of the L. Schiller State Higher School of Film, Television and Theater, among them Andrzej Wajda, Roman Polański, Krzysztof Zanussi and Krzysztof Kieślowski. The Academy of Fine Arts and the G. K. Bacewicz Music Academy continue to shape the artistic climate of the region. Łódź region is the venue of many exhibitions, festivals, concerts and artistic productions, including events that have gained international acclaim in the past years such as the „Camerimage” International Film Festival of the Art of Cinematography, the Łódź Biennale of Art, the A. Tansman International Festival and Contest of Music Individualities, the International Triennial of Woven Fabrics and the International Festival of Comics. Owing to its cultural wealth and diversity, Łódź is one of the leading centers of culture in Poland which is excellently prepared to become the European Capital of Culture 2016.

GOSPODARKA

TURYSTYKA

Ziemia łódzka to miejsce rozwoju branży AGD, nowych technologii oraz nowoczesnych instytucji finansowych i centrów logistycznych. To również obszar działalności Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, jednego z najszybciej rozwijających się terenów gospodarczych w Polsce. Dzięki planowanym na najbliższe lata inwestycjom, m.in. w infrastrukturę i kapitał ludzki oraz efektywnemu wykorzystaniu funduszy unijnych, województwo łódzkie będzie rozwijać się jeszcze dynamiczniej. Podejmowane działania mają na celu podniesienie poziomu życia mieszkańców oraz atrakcyjności inwestycyjnej naszego regionu.

Bogactwo przyrodnicze, etnograficzne i historyczne Łódzkiego, zróżnicowana rzeźba terenu, setki kilometrów atrakcyjnych szlaków pieszych, trasy rowerowe i konne, piękne rzeki i sztuczne zbiorniki wodne stanowią atrakcje przyciągające co roku licznych turystów krajowych i zagranicznych. Działania podejmowane, przez władze samorządowe regionu, na rzecz promocji aktywnego trybu życia oraz wsparcie licznych środowisk sportowych, są ważnymi elementami budowania atrakcyjności turystyczno-rekreacyjnej naszego regionu.

Powiat Bełchatowski, Kleszczów - kopalnia i elektrownia

Powiat Łęczycki, Tum - Kolegiata

Łódzkie - region w centrum Polski, w centrum Europy Województwo łódzkie to obszar o doskonałym centralnym położeniu, dobrze skomunikowany z resztą kraju i Europy, wyróżniający się ogromnym bogactwem gospodarczym, turystycznym i kulturowym. Ponad 2,6 miliona ludzi żyjących na jego terenach, stanowi największy intelektualny i społeczny kapitał regionu. Dzięki przedsiębiorczości, mobilności i otwarciu na świat mieszkańców województwa, staje się ono coraz bardziej konkurencyjne w skali kraju i Europy. Łódź, Manufaktura

Urząd Marszałkowski w Łodzi al. Piłsudskiego 8 90-051 Łódź, Polska info@lodzkie.pl www.lodzkie.pl tel. (042) 663 30 00 (042) 663 30 01

Województwo łódzkie to region w sercu Polski i w środku Europy, który warto poznać. Do najciekawszych obszarów etnograficznych Łódzkiego należą: region łowicki, opoczyński i sieradzki. Przyciągają one uwagę barwnością strojów, bogactwem sztuki ludowej oraz wciąż żywą tradycją obrzędów i zwyczajów. W regionie funkcjonują galerie, salony sztuki, Teatr Wielki w Łodzi, zawodowe teatry dramatyczne, lalkowe, muzyczne oraz Filharmonia Łódzka im. A. Rubinsteina. Niepowtarzalne kolekcje wystawiennicze posiadają: Muzeum Sztuki w Łodzi, Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi oraz Muzeum Kinematografii. Łódź kojarzona jest także z filmem (HOLLYŁÓDŹ). Absolwentami Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera są wybitni reżyserzy, między innymi: Andrzej Wajda, Roman Polański, Krzysztof Zanussi czy Krzysztof Kieślowski. Istotny i niekwestionowany wpływ na życie kulturalne mieszkańców regionu mają również: Akademia Sztuk Pięknych oraz Akademia Muzyczna im. G. K. Bacewiczów. W regionie łódzkim organizowane są interesujące wystawy, festiwale, koncerty i produkcje artystyczne. Od kilku lat odbywają się w Łodzi i regionie imprezy o znaczeniu międzynarodowym m.in.: Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych „Camerimage”, Biennale Sztuki w Łodzi, Międzynarodowy Festiwal i Konkurs Indywidualności Muzycznych im. A. Tansmana, Międzynarodowe Triennale Tkaniny, Międzynarodowy Festiwal Komiksu i wiele innych. To bogactwo kulturalne pozwala Łodzi na zajęcie miejsca wśród najważniejszych ośrodków kulturalnych Polski i predestynuje ją do miana „Europejskiej Stolicy Kultury 2016”. fot. Paweł Wojtyczka

Walewice, Pałac Walewskich

KULTURA

O Powiecie Koniñskim rozmawiamy ze starost¹ Stanis³awem BIELIKIEM Dziesiêæ lat temu utworzono powiaty. Czy Pana zdaniem by³o to trafne posuniêcie? Kiedy w-1998 r. zapad³y decyzje o-utworzenie powiatów, mieliœmy ju¿ kilkuletnie doœwiadczenia w dzia³alnoœci samorz¹dów gminnych. Wskazywa³y one na potrzebê przekazania zadañ o-charakterze ponadgminnym do nowego szczebla samorz¹du. Wprowadzaj¹c jednak reformê samorz¹dow¹ pope³niono b³¹d tworz¹c a¿ 379 powiatów, czêsto bardzo ma³ych, s³abych organizacyjnie i-finansowo. Mimo tych ograniczeñ uwa¿am, ¿e powiaty wykona³y wiele dobrego na rzecz lokalnych spo³ecznoœci. Ze szczebla samorz¹du powiatowego lepiej dostrzegane s¹ problemy. Dlatego te¿ samorz¹dy s¹ bardziej wra¿liwe na lokalne potrzeby mieszkañców. Dziêki temu samorz¹d powiatu wiele zrobi³ na rzecz opieki nad osobami niepe³nosprawnymi i-dzieæmi pozbawionymi opieki. Wszystkie nasze placówki oœwiatowe zmieni³y wygl¹d oraz poprawi³y warunki nauczania. Zdecydowanie ruszy³y inwestycje na drogach powiatowych, tak wa¿nych a-jednoczeœnie zapomnianych przez w³adze wojewódzkie. Powiat lepiej dostrzega problemy zwi¹zane ze œrodowiskiem, dziêki temu staje siê bardziej bezpieczny i-przyjazny. Jakie dzia³ania minionej dekady uwa¿a Pan za najwa¿niejsze w-powiecie? Powiat koniñski otrzyma³ szereg zadañ z-niedostatecznie rozwiniêt¹ infrastruktur¹. Wszystkie obiekty oœwiatowe, a-s¹ to trzy zespo³y szkó³ ponadgimnazjalnych i-oœrodek szkolno-wychowawczy, wymaga³y remontów. Obiekty te zosta³y poddane gruntownej modernizacji a-przy wszystkich placówkach wybudowano sale gimnastyczne. Uwa¿am, ¿e wiele zrobiliœmy w-zakresie opieki spo³ecznej. Kosztem ponad 19 mln z³ zakoñczyliœmy budowê nowej czêœci Domu Pomocy Spo³ecznej w-Œlesinie oraz modernizacjê jego starej czêœci. Dziœ, 100 osób, najbardziej skrzywdzonych przez los, ma godne warunki ¿ycia i-opieki. Ponadto znalaz³ tu miejsce pracy jeden z-trzech œrodowiskowych domów samopomocy. W-DPS-ie rozwija dzia³alnoœæ tak¿e Oœrodek Poradnictwa Rodzinnego i-Interwencji Kryzysowej s³u¿¹cy pomoc¹ osobom, które znalaz³y siê czasowo w trudnej sytuacji ¿yciowej. Powiat zapewnia wsparcie wszystkim dzieciom potrzebuj¹cych opieki poprzez prowadzenie 4-pogotowi rodzinnych, 2-specjalistycznych wielodzietnych

rodzin zawodowych oraz 16 niespokrewnionych rodzin zastêpczych i-12 placówek typu ogniska, œwietlice. Ostatnio pracê z-rodzinami wymagaj¹cymi wsparcia rozpoczê³o 8-asystentów rodzinnych. Zadaniem, które stwarza najwiêcej problemów jest stan dróg powiatowych. W-ramach reformy samorz¹dowej tymi drogami sta³a siê czêœæ dróg wojewódzkich, które przez dawne w³adze by³y traktowane marginalnie. Niektóre z-nich mia³y nawierzchniê gruntow¹. Przez 10 lat nak³ady z-bud¿etu powiatu na remonty i-budowê dróg wynios³y ponad 54 mln z³. Poddano tym zabiegom 140 km dróg i-20 km chodników. Mamy coraz wiêksz¹ œwiadomoœæ ekologiczna. Jak dzisiaj dba siê o-œrodowisko w-powiecie koniñskim – kiedyœ kojarzonym z-przemys³em i-zanieczyszczeniami z-tym zwi¹zanymi? Powiat Koniñski, jak i-ca³y region swój rozwój cywilizacyjny zawdziêcza rozwojowi przemys³u paliwowo-energetycznego. Traktuj¹c jednak marginalnie problemy œrodowiska, spowodowa³ wiele niekorzystnych skutków w-œrodowisku naturalnym. Od kilkunastu lat, a-od samego pocz¹tku powstania powiatu, stanowi œrodowiska naturalnego poœwiêcamy du¿o uwagi. Dziœ ju¿ wielki przemys³ nie jest trucicielem a-rekultywacja terenów pokopalnianych przywraca je do gospodarczego wykorzystania. Uwzglêdniaj¹c naturalne walory œrodowiska, samorz¹d powiatu podejmuje dzia³ania zmierzaj¹cych do ich zachowania. Zadania te zapisano w-Strategii Rozwoju i-Promocji Powiatu Koniñskiego oraz w-Programie Ochrony Œrodowiska dla Powiatu. G³ówne cele wynikaj¹ce z-tych dokumentów realizujemy przez edukacjê ekologiczn¹ za pomoc¹ ró¿norodnych imprez, konkursów, konferencji i-wspó³pracy z-wieloma organizacjami (Fundacja Nasza Ziemia, Liga Ochrony Przyrody, Zwi¹zek Miêdzygminny „Koniñski Region Komunalny, klub „Gaja”). Sta³ymi dzia³aniami s¹ m. in.: Powiatowy Konkurs Ochrony Œrodowiska, akcja „Sprz¹tanie Œwiata”, konkursy na „Najbardziej uporz¹dkowan¹ wieœ” oraz „Najbardziej zadban¹ zagrodê”, „Warsztaty ekologiczne” w-Turwii czy akcja „Drzewko z-butelkê”. Za dzia³ania te Starostwo, w-Narodowym Konkursie Ekologicznym „PrzyjaŸni ŒrodowiThe local administrative reform of 1998 was not a very successful legislative act because it created 379 small districts with a weak organizational structure and limited financial capabilities. Despite those shortcomings, the local authorities have been able to address pressing community needs in the past decade. Significant progress has been made in Konin county as regards assistance for disabled persons and orphaned children. A Welfare Home for 100 residents was build in Œlesin which is also the seat of one of the three community welfare centers and the Family Counseling and Crisis Response Center. By pooling in the resources of 34 community institutions (excluding the Children's Home), we are able to provide help for the most needy children. All local schools have been refurbished and equipped with gyms. In the past decade, more than PLN 54 million was spent to build and upgrade 140 km of roads and 20 km of pavements.

sku”, otrzyma³o dwukrotnie tytu³ Promotora Ekologii a-w-2006 r. tytu³ Mecenasa Polskiej Ekologii. Jesteœmy prekursorami akcji usuwania i-likwidacji wyrobów azbestowych. Za program usuwania azbestu uzyskaliœmy w-konkursie 'Wielkopolski GospodarczoSamorz¹dowy HIT 2007' nagrodê HIT 2007. Reasumuj¹c, przez dwa lata w-ramach programu usuniêto i-unieszkodliwiono ponad 820 Mg wyrobów zawieraj¹cych azbest, na co przeznaczono prawie 1-mln z³. Kolejnym zadaniem powiatu jest ochrona koniñskich jezior. Nasze dzia³ania koncentruj¹ siê na utrzymaniu odpowiedniego poziomu wód w-tych jeziorach, który obni¿y³ siê na skutek oddzia³ywania czynników naturalnych oraz przemys³u. Panie Starosto jakie s¹ plany na najbli¿szy czas? Zadania powiatu s¹ opisane w-Strategii Rozwoju i-Promocji Powiatu, w-Planie Rozwoju Lokalnego oraz strategiach bran¿owych. Dotychczasowa ich realizacja œwiadczy, ¿e zosta³y one w³aœciwie zidentyfikowane. Powinny byæ wiêc kontynuowane. G³ówny nacisk bêdziemy k³adli na budowê i-modernizacjê dróg. Chcemy maksymalnie wykorzystaæ ze œrodki dostêpne w-ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego oraz z-„Narodowego Programu przebudowy dróg lokalnych 2008-2011” a-tak¿e przeznaczaæ na ten cel œrodki w³asne. Bêdziemy poprawiaæ bazê oœwiatow¹. Chodzi o-modernizacjê budynków dydaktycznych oraz ich doposa¿enie w-niezbêdne pomoce. Efektem inwestycyjnym w-latach 2008-2010 bêd¹ trzy boiska przy naszych szko³ach. Myœlimy te¿ o-budowie nowego budynku dydaktycznego dla Zespo³u Szkó³ Ekonomiczno-Us³ugowych w-¯ychlinie. Poza tym bêdziemy kontynuowaæ wdra¿anie coraz to nowszych form opieki spo³ecznej zarówno osób doros³ych, jak równie¿ dzieci i-m³odzie¿y. Sztandarowym zadaniem na najbli¿sze dwa lata bêdzie uruchomienie, wspólnie z-Miastem Koninem i-Towarzystwem Walki z-Kalectwem, Zak³adu Aktywnoœci Zawodowej w-Posadzie (gm. Kazimierz Biskupi). Realizuj¹c te zadania nie zapomnimy o-œrodowisku naturalnym. Powiat Koniñski, posiadaj¹cy tak wiele walorów przyrodniczych, musi zapewniæ mieszkañcom kompleksowy i-ró¿norodny rozwój i-przez to stworzyæ warunki do ¿ycia w-dostatku i-mo¿liwoœci rozwoju intelektualnego i-duchowego. Dziêkujê za rozmowê Renata Ratajczak

The local authorities work with environmental protection institutions to conserve the local scenery and make the county an attractive destination for tourists. Our efforts have been recognized by the National Ecology Competition in which the county was awarded the title of Ecology Supporter on two occasions and, in 2006, the highest mention of the Promoter of Polish Ecology. In the coming years, the county will continue to focus on its Development and Promotional Strategy with special emphasis on road construction projects financed from both domestic and EU resources. There are plans to build new schools and implement more effective welfare solutions addressing children and adults. By promoting development on local level, Konin's authorities aim to foster a good living and working environment for its community that supports intellectual and spiritual growth.

Starostwo Powiatowe w Koninie, Aleje 1-go Maja 9, 62-510 Konin, tel. +48/63/240 32 00, fax +48/63/240 32 01 www.powiat.konin.pl, e-mail: powiat@powiat.konin.pl

Toruñ makes a-variety of promotional efforts. The city's centuries-long history, monuments, relics of material culture, sites related to Nicolaus Copernicus and Toruñ's famous gingerbreads are its most famed symbols, but symbols are no longer enough. Toruñ is making efforts to present itself as a-city throbbing with life, a-center of various activities, especially cultural events. The diversity of artistic events and happenings attracts crowds of tourists to Toruñ, and the city is able to channel that interest to its advantage. In a-ranking of Rzeczpospolita daily, Toruñ was named one of Poland's seven wonders. Yet Copernicus' home city will soon face an even greater challenge, including in the area of promotion. Toruñ is applying for the title of the European Capital of Culture in 2016. To achieve this goal, the city will have to launch an effective promotional campaign covering the entire European continent. Today, foreigners account for 30% of Toruñ's tourists. They are drawn by the city's beauty and diversity of cultural events, among them exhibitions, open-air events, film, theater and music festivals, both domestic and international. It is only natural that culture is one of the main avenues of Toruñ's promotional campaigns. The city throbs with culture every day. Every visitor will find something of interest in Toruñ around the year. Toruñ became a-fashionable place and its image is improving steadily. There is plenty of evidence suggesting that the local authorities make highly effective use of EU aid which, in itself, is an excellent promotional opportunity.

Toruñ

promuje siê na wiele sposobów. Wielowiekowa historia miasta, jego zabytki, œlady kultury materialnej, miejsca zwi¹zane z-Miko³ajem Kopernikiem, a-tak¿e s³ynne toruñskie pierniki to symbole, z-których s³ynie Toruñ, ale same te symbole ju¿ nie wystarcz¹. Toruñ stara siê tworzyæ wizerunek miasta têtni¹cego ¿yciem, w-którym du¿o siê dzieje zw³aszcza w-sferze kultury. Ró¿norodnoœæ odbywaj¹cych siê tu imprez i-wydarzeñ artystycznych przyci¹ga do Torunia rzesze turystów. Miasto potrafi to zainteresowanie wykorzystaæ. W-rankingu „Rzeczpospolitej” Toruñ zdoby³ tytu³ jednego z-siedmiu cudów Polski. W-najbli¿szym czasie przed grodem Kopernika staj¹ jednak jeszcze wiêksze wyzwania tak¿e w-sferze promocyjnej. Miasto bowiem ubiega siê o-to, aby w-2016 roku staæ siê Europejsk¹ Stolic¹ Kultury. Toruñ musi swój wizerunek wypromowaæ ju¿ nie tylko w-kraju, ale i-na ca³ym kontynencie, s³owem wyp³yn¹æ na szersze europejskie wody. Ju¿ obecnie 30% turystów stanowi¹ goœcie z-zagranicy. Przyci¹ga ich uroda miasta i-mnogoœæ wydarzeñ: wystaw, imprez plenerowych, festiwali filmowych, tetralnych, muzycznych, tak¿e o-charakterze miêdzynarodowym. To, ¿e kultura jest jednym z-g³ównych sposobów na promocjê Torunia dzieje siê niejako w-sposób naturalny. Miasto ¿yje ni¹ bowiem na co dzieñ, Warto siê o-tym przekonaæ samemu, mo¿liwoœci nie brakuje przez ca³y rok. Toruñ sta³ siê modny, ma coraz lepszy wizerunek, potrafi dobrze wykorzystywaæ unijne œrodki, co widaæ go³ym okiem i-co samo w-sobie jest tak¿e doskona³ym sposobem na promocjê.

Urz¹d Miasta Torunia Wa³y gen. Sikorskiego 8, 87-100 Toruñ, tel.+48 56 622 25 55 , fax +48 56 655 58 11 33

European Capital of Culture 2016 Toruñ has every reason to aspire for the title of the European Capital of Culture in 2016. As one of Poland's most beautiful cities with a rich, centuries-long history, Toruñ throbs with life and culture and attracts crowds of visitors from around the globe each year, including artists. You can never get bored in Toruñ. International festivals, theater performances, open-air workshops, exhibitions as well as a variety of smaller events will allow every tourist to find something of personal interest. Every year, the city hosts 1500 events with the participation of Polish and foreign artists, the most notable being the KONTAKT International Theater Festival, the International Film Festival, the Probaltica Festival, the Summer Film Festival, the Toruñ Science and Art Festival, Toruñ Blues Meeting and many other events that make Toruñ's artistic scene throb with life around the year. This success would not have been possible without the involvement of the local community, the local authorities, businesses and organizations which launch those initiatives not only in hope of attracting more tourists but also to expand the artistic horizons of Toruñ's and the region's residents. The granting of the European Capital of Culture 2016 title to Toruñ would crown the efforts made so far. Yet regardless of the above, the pace of cultural and artistic events in the city will not be slowed down!

Europejska Kultury 2016 Aspiracje Torunia aby w-2016 roku staæ siê Europejsk¹ Stolic¹ Kultury maj¹ g³êbokie uzasadnienie i-wcale nie s¹ ambicjami na wyrost. Ju¿ dzisiaj bowiem to jedno z-piêkniejszych polskich miast o-przebogatej wielosetletniej historii, têtni¹ce ¿yciem i-kulturalnymi wydarzeniami, co roku przyci¹ga wielu odwiedzaj¹cych z-ca³ego œwiata w-tym wielu artystów. Miêdzynarodowe festiwale, imprezy teatralne, plenerowe, wystawy, eventy, ale tak¿e wydarzenia o-bardziej kameralnym charakterze sprawiaj¹, ¿e w-Toruniu trudno siê nudziæ, a-ju¿ na pewno ka¿dy znajdzie coœ co bêdzie odpowiada³o jego gustom. Corocznie Toruñ jest miejscem, a¿ pó³tora tysi¹ca imprez z-udzia³em artystów polskich i-zagranicznych. Wœród wydarzeñ, które warto zauwa¿yæ wymieniæ trzeba: Miêdzynarodowy Festiwal Teatralny KONTAKT, Miêdzynarodowy Festiwal Filmowy, Festiwal „Probaltica”, Lato Filmów w-Toruniu, Toruñski Festiwal Nauki i-Sztuki, Toruñ Blues Meeting i-wiele innych, które sprawiaj¹, ¿e artystyczne ¿ycie miasta têtni przez okr¹g³y rok. To wszystko udaje siê dziêki zaanga¿owaniu mieszkañców, w³adz miejskich, wielu firm i-organizacji, którzy maj¹ œwiadomoœæ, ¿e to co robi¹, robi¹ nie tylko dla goœci odwiedzaj¹cych Toruñ, ale tak¿e dla siebie, miasta i-ca³ego regionu. Tak wiêc uzyskanie przez gród Miko³aja Kopernika tytu³u Europejskiej Stolicy Kultury 2016 sta³oby siê ukoronowaniem tego wszystkiego co w-tej dziedzinie miasto osi¹gnê³o ju¿ do tej pory. Jednak bez wzglêdu na wszystko kulturalno-artystyczne tempo wydarzeñ w-Toruniu na pewno nie os³abnie!

TORUÑ Stolica

www.t

The Leader Of Polish Ecology Toruñ is one of the oldest cities in Poland with a rich and diverse history, an abundance of cultural monuments and sites of immense natural beauty. Greens occupy more than a third of Toruñ's area, including the Kêpa Bazarowa forest reserve in a downtown location. Areas receiving special protection under the Natura 2000 program are found within city limits. Two large projects co-financed from EU aid are currently under way in Toruñ. The first project involves the upgrading of the municipal water treatment plant and the replacement of cement and asbestos piping in the 17-km-long water supply network. A sewage disposal network of 242 km is scheduled for construction. A municipal waste treatment plant will be developed as part of the second project. Bydgoszcz and Toruñ will join efforts to build a plant for the thermal processing of municipal waste in the Bydgoszcz-Toruñ Metropolitan Area. Toruñ's authorities provide members of the local community with financial support in implementing pro-ecological projects, such as the replacement of coal-fired heating systems, connection to the municipal sewage system, asbestos removal and installation of solar panels. In the last six years, more than one thousand households replaced coal-fired boilers and tile furnaces with environmentally-friendly heating sources. The "Zero Emissions in the Old Town" program is a valuable initiative as part of which the costs of connecting Old Town buildings to the district heating network will be partially refunded. The local authorities emphasize the importance of ecological education. The city actively participates in projects promoting environmental awareness. In October 2006, Toruñ became a part of the Green Lungs of Poland special function area. Toruñ's dedication to environmental protection has been recognized in various programs. The city won the first prize in the "Environmental Protection in the Municipalities of the Kujawsko-Pomorskie Region" competition organized by the Voivodship Fund for Environmental Protection and Water Management in Toruñ. Toruñ was also awarded a special certificate in the "Environmentally-Friendly Municipality" contest. Toruñ's dedication to the safe removal of asbestos was recognized by the Ministry of the Economy. In 2007, the Toruñ Municipality won the European Ecology Award for launching a solar water heating installation in the sports swimming pool at 79 Hallera St. The city received a golden award at this year's Cannes Water Symposium for its advanced water supply and sewerage system and a biological waste treatment plant. Toruñ joined the elitist group of several cities in the world

Lider Polskiej Ekologii

orun.pl

Toruñ jedno ze starszych miast w-Polsce, posiadaj¹ce bogat¹ historiê oraz unikalne walory kulturowe i-przyrodnicze. Ponad 1/3 powierzchni miasta zajmuj¹ tereny zielone, a-jednym z-wa¿niejszych obszarów przyrodniczych jest zlokalizowany niemal w-centrum miasta rezerwat leœny „Kêpa Bazarowa”. W-granicach miasta znajduj¹ siê tak¿e czêœci obszarów chronionych Natura 2000. Obecnie realizowane s¹ dwa du¿e projekty, wspó³finansowane ze œrodków europejskich. I tak zmodernizowano stacjê uzdatniania wody oraz wymieniono oko³o 17-tu km sieci wodoci¹gowej z-rur cementowo -azbestowych. Projekt zak³ada tak¿e budowê 242 km sieci kanalizacji œciekowej. Drugim wa¿nym zadaniem jest budowa zak³adu przerobu odpadów komunalnych. W-ramach Bydgosko-Toruñskiego Obszaru Metropolitarnego miasta Bydgoszcz i-Toruñ wspólnie zbuduj¹ zak³ad termicznego przekszta³cania odpadów komunalnych. Miasto wspiera te¿ swoich mieszkañców w-przedsiêwziêciach proekologicznych obejmuj¹cych likwidacjê ogrzewania wêglowego, pod³¹czenie do sieci kanalizacyjnej, usuwanie azbestu, czy monta¿ instalacji solarnych. W ostatnich szeœciu latach ponad tysi¹c gospodarstw domowych zast¹pi³o kot³y wêglowe i-piece kaflowe przyjaznymi œrodowisku Ÿród³ami ogrzewania. Cenn¹ inicjatyw¹, jest program „Zero emisji na Starówce”. Zak³ada on refundowanie czêœci kosztów zwi¹zanych z-przy³¹czeniem budynków w-obrêbie Zespo³u Staromiejskiego do miejskiej sieci ciep³owniczej. Du¿y nacisk k³adziony jest na edukacjê ekologiczn¹. Miasto uczestniczy we wszystkich dzia³aniach promuj¹cych ekologiczne postawy. Od paŸdziernika 2006 roku Toruñ znajduje siê w-obszarze funkjonalnym Zielone P³uca Polski. Uwieñczeniem dzia³alnoœci gminy w-zakresie ochrony œrodowiska s¹ uzyskane nagrody w-tym pierwsze miejsce w konkursie „Ochrona Œrodowiska w-Gminie Województwa Kujawsko-Pomorskiego”, zorganizowanym przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Œrodowiska i-Gospodarki Wodnej w-Toruniu, oraz uzyskanie tytu³u laureata konkursu „Gmina przyjazna œrodowisku”. Uznanie Ministerstwa Gospodarki, znalaz³y dzia³ania zwi¹zane z-bezpiecznym usuwaniem wyrobów zawieraj¹cych azbest. W-2007 r. Gmina Miasta Toruñ zosta³a laureatem Europejskiej Nagrody Ekologicznej za uruchomienie instalacji solarnej do podgrzewania wody w-basenie sportowym przy ul. Hallera 79. Toruñ otrzyma³ Z³ot¹ Nagrodê w-kategorii miast na tegorocznym Miêdzynarodowym Sympozjum Wodnym w Cannes. Nagroda zosta³a przyznana za nowoczesny system wodoci¹gowo kanalizacyjny i-budowê biologicznej oczyszczalni œcieków. Toruñ znalaz³ siê w-elitarnym gronie kilku miast na œwiecie, które otrzyma³y to presti¿owe wyró¿nienie. W-tym roku Gmina Miasta Toruñ uzyska³a tytu³ „Lidera Polskiej Ekologii” w-konkursie Ministra Œrodowiska.

Investing into the future... Konin won the prestigious Kazimierz Wielki Award for its investment spending. What is the award's significance for the city? Konin's authorities are very proud to have been entered on Poland's top-three list of local investors who are cities with district rights. This is a great success which crowns our efforts to further the city's growth and its status in Poland. Every year, Konin's authorities devote more than 20% of the local budget to investments. European Union funds constitute additional support for our projects. In 2005-2007 alone, we spent nearly PLN 370 million on investments, including PLN 150 million as part of EU aid. The funds were channeled to the largest investment project in the city's post-war history â&#x20AC;&#x201C; the construction of the second bridge across river Warta, built at the cost of more than PLN 200 million. Konin continues to invest in the construction of roads, sewer networks, schools, sports facilities, municipal housing and rental housing as part of the Municipal Society for Community Housing. We are also highly dedicated to environmental protection. Our main aim is to build modern infrastructure systems and introduce other solutions than will make Konin an attractive site for investors and a great place to live in. Konin is a leader in Wielkopolska region as regards environmental protection. In recent year, Konin has undertaken several measures aiming to protect the natural environment. One of our greatest achievements in this area was the implementation of a modern waste municipal management system that meets stringent European standards. The city operates a state-of-the-art waste sorting plant and a municipal dump yard. An organic compost plant was set up in a isolated section of the dumping ground. A waste sorting scheme, introduced in Konin more than 10 years ago, covers the entire local community. A modern waste treatment plant which meets EU requirements has been commissioned for operation on the right bank of river Warta in 2001. Konin implements various measures to improve the quality of ambient air. We are also developing projects to maximize heat use efficiency. Konin received many awards and mentions for its proecological activities. Indeed. In 2003, we won the first prize in the "Our Municipality In Europe" Great Competition of the National Fund for Environmental Protection and Water Management. Konin also received the "Environmentally-Friendly Municipality" title in the 5th "Environmentally Friendly" National Ecological Competition. In 2005, Konin once again found itself among the competition's winners, this time in the Ecology Patron category. In 2006, Konin received a special award: the European Ecological Standardization Certificate. The title of Patron of Polish Ecology was bestowed on our city in 2007. Konin owes this success to its booming economy. What efforts are being made to increase the city's appeal for domestic and foreign investors? Konin's self-government has developed a special offer for domestic and foreign investors. It comprises attractive land plots with convenient logistic location and access to a freeway and a railway line. Investors planning to set up their business in Konin can hope for real estate breaks over a period of one to ten years. According to analysts, in the long-term perspective, Konin's special package for investors delivers equal opportunities to the incentives offered by special economic zones. Thank you for the interview.

Interview with Kazimierz PaÂłasz, Mayor of Konin

Inwestujemy w przysz³oœæ Konin jest laureatem presti¿owej nagrody im. Kazimierza Wielkiego za poniesione nak³ady na inwestycje. Jak traktuje Pan to wyró¿nienie? Miejsce w-pierwszej trójce najlepszych, samorz¹dowych inwestorów, wœród miast na prawach powiatu, to dla samorz¹du Konina ogromy sukces. Jest uwieñczeniem starañ o-rozwój miasta i-jego pozycjê w-kraju. Samorz¹d Konina ka¿dego roku przeznacza na inwestycje ponad 20 procent wysokoœci bud¿etu miasta. Dodatkowe wsparcie dla realizacji inwestycji stanowi¹ œrodki pozyskane z-Unii Europejskiej. Tylko w-latach 2005-2007 miasto wyda³o na zadania inwestycyjne blisko 370 mln z³, z-czego 150 mln stanowi³o dofinansowanie z-UE. Kwotê tê samorz¹d pozyska³ na realizacjê najwiêkszej w-powojennej historii miasta inwestycji – budowê drugiej przeprawy przez Wartê. Koszt przedsiêwziêcia wyniós³ ponad 200 mln z³. Przez ca³y czas w-Koninie prowadzone s¹ inwestycje drogowe, kanalizacyjne, budowane s¹ nowe placówki oœwiatowe, sportowe, mieszkania socjalne i-pod wynajem w-ramach Miejskiego Towarzystwa Budownictwa Spo³ecznego. Spore nak³ady przeznaczane s¹ tak¿e na ekologiê. Chcemy, ¿eby dziêki dobrym rozwi¹zaniom infrastrukturalnym i-atrakcyjnej ofercie w-ka¿dej dziedzinie ¿ycia miasto by³o przyjazne inwestorom, a-mieszkañcom ¿y³o siê lepiej i-dostatniej. W dziedzinie ekologii Konin jest niew¹tpliwym liderem w-Wielkopolsce.

ONIN

– miasto europejskie – A European City Rozmowa z Kazimierzem Pa³aszem, Prezydentem Miasta Konina Urz¹d Miejski w Koninie 62-500 Konin, Plac Wolnoœci 1 tel. (063) 240 11 11, fax (063) 242 99 20 www.konin.pl e-mail: um_koninkonet.pl

W Koninie, w-ostatnich latach podjêto szereg dzia³añ poprawiaj¹cych stan œrodowiska naturalnego. Za najwiêksze osi¹gniêcia w-dziedzinie ekologii nale¿y uznaæ miêdzy innymi, gospodarkê odpadami komunalnymi, która osi¹gnê³a poziom europejski. Miasto posiada nowoczesn¹ sortowniê odpadów oraz nowoczesne sk³adowisko odpadów komunalnych. Na wydzielonej czêœci sk³adowiska utworzona jest kompostownia odpadów organicznych. Od ponad 10 lat w-mieœcie prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów, któr¹ objêtych jest 100% mieszkañców. W 2001 r. oddano do eksploatacji na prawym brzegu Warty nowoczesn¹ oczyszczalnie œcieków, która spe³nia wymogi unijne. Na terenie miasta Konina na bie¿¹co podejmowane s¹ dzia³ania, które maj¹ wp³yw na poprawê jakoœci powietrza. Realizowane s¹ zadania zwi¹zane ze zwiêkszeniem efektywnoœci wykorzystania energii cieplnej. Za dzia³ania proekologiczne miasto zdoby³o wiele nagród i-wyró¿nieñ. Zgadza siê. W-2003 roku miasto zdoby³o pierwsze miejsce w-edycji Wielkiego Konkursu Narodowego Funduszu Ochrony Œrodowiska i-Gospodarki Wodnej – „Nasza Gmina w-Europie”. Konin zosta³ tak¿e laureatem V edycji Ogólnopolskiego Konkursu Ekologicznego „PrzyjaŸni Œrodowisku” otrzymuj¹c tytu³ „Gmina przyjazna Œrodowisku”. W-2005 roku miasto ponownie zosta³ laureatem tego konkursu, tym razem w-kategorii Promotor Ekologii. W-2006 r. Koninowi przyznano tak¿e nagrodê specjaln¹ – Europejski Certyfikat Standaryzacji Ekologicznej, a-w-2007 r. miasto uzyska³o tytu³ Mecenasa Polskiej Ekologii. O pozycji takiego oœrodka jak Konin decyduje przede wszystkim jego potencja³ gospodarczy. Co czyni¹ w³adze samorz¹dowe, by stwarzaæ dogodne warunki dla krajowych i-zagranicznych inwestorów? Z myœl¹ o-krajowych i-zagranicznych inwestorach samorz¹d Konina przygotowa³ specjaln¹ ofertê inwestycyjn¹. Proponujemy w-niej przedsiêbiorcom tereny inwestycyjne, bardzo dobre po³o¿enie logistyczne, gwarantuj¹ce dostêp do autostrady i-linii kolejowej. Oferujemy zwolnienia z-podatku od nieruchomoœci od roku do 10 lat, dla tych którzy zechc¹ lokalizowaæ swoje firmy w-Koninie. W-opinii analityków ekonomistów nasza oferta w-perspektywie d³ugoletniej jest równie korzystna, jak oferty proponowane inwestorom w-specjalnych strefach ekonomicznych. Dziêkujê za rozmowê Rozmawia³a El¿bieta Miêtkiewska

Cz³owiek zatroskany o œrodowisko

Utworzone w-1999 roku w-Turku Ko³o Polskiego Klubu Ekologicznego propaguje i-promuje proekologiczne postawy oraz zdrowy styl ¿ycia. Postanowi³o te¿ wyró¿niaæ osoby, które w-swoim codziennym zachowaniu i-dzia³aniu wykazuj¹ najszerzej rozumian¹ troskê o-œrodowisko naturalne cz³owieka i-jego zdrowie. Pierwsze Honorowe Wyró¿nienie i-Tytu³ „Cz³owieka zatroskanego o-œrodowisko A. D. 2007”, otrzyma³ poœmiertnie Tadeusz Karbowy, do 2008 roku Nadleœniczy NadleTadeusz Karbowy œnictwa Turek. Uroczystoœæ wrêczenia statuetki oraz Nadleœniczy dyplomu, na rêce ¿ony laureata, odby³a siê 5-czerwca Nadleœnictwa Turek br., podczas konferencji ekologicznej „Dbajmy o-œrodo 2008 r. dowisko naszego powiatu”, zorganizowanej wspólnie przez Starostwo Powiatowe w-Turku, Nadleœnictwo Turek, Wielkopolskie Stowarzyszenie So³tysów i-Ko³o PKE w-Turku. To zaszczytne wyró¿nienie i-tytu³ nadaje, wy³¹cznie jednej osobie w-danym roku, dziewiêcioosobowa Kapitu³a, dzia³aj¹ca pod przewodnictwem ks. Stanis³awa Nasiñskiego. .

Statuetkê z r¹k Starosty Powiatu Tureckiego Ryszarda Bartosika, odbiera ¿ona zmar³ego Laureata.

Concerned About The Environment

The Turek Association of the Polish Ecological Club, founded in 1999, promotes environmentally-friendly attitudes and a healthy life style. The association decided to award people who show the greatest concern for the natural environment and health issues in their daily lives and work. The first Honorary Mention and the Title of "Concerned About The Environment A.D. 2007" was awarded posthumously to Tadeusz Karbowy, Chief Forest Inspector in Turek until 2008. The award statuette and diploma were collected by the late winner's wife during the ceremony of 5 June 2008 held as part of an ecological conference entitled "Caring for the environment of our district", co-organized by the District Governor's Office in Turek, Turek Forest Inspectorate, Wielkopolska Association of Village Administrators and the Turek Association of the Polish Ecological Club. Each year, this honorary mention and title are awarded to a single winner by a Chapter of nine members, headed by father Stanis³aw Nasiñski.

Poznaniacy s³uchaj¹... „Brata Peta”

Odpady do Gratowozu i na Gratowisko w-domu zbêdne, do wielkogabarytowych mebli i... gruzu w³¹cznie. Wszelkie informacje o-Gratowozie i-Gratowisku znaleŸæ mo¿na w-Internecie pod adresami: www.poznan.pl/srodowisko i-www.odpady.poznan.pl, tam¿e równie¿ interaktywna mapa. Wskazuje ona miêdzy innyO du¿ym sukcesie mo¿e mówiæ mi miejsca, w-których mo¿na z³o¿yæ Zak³ad Zagospodarowania Odpadów przeterminowane leki, zu¿yte baterie. miasta Poznania. – W-tym roku – inforTa mapa to kolejny sukces Zak³amuje dyrektor, Krzysztof Krauze – od du Zagospodarowania Odpadów, bo mieszkañców wszystkich dzielnic pierwsza taka w-Polsce. przyjêliœmy ju¿ ponad 230 ton tak ZZO, wraz z-Wydzia³em Gospodarzwanych odpadów problemowych. ki Komunalnej i-Mieszkaniowej UrzêTo nasz wk³ad w-ochronê du Miasta Poznania, klimatu i-œrodowiska. Tym zorganizowa³ podczas wa¿niejszy, ¿e wniesiony tegorocznych targów w-Roku Klimatu i-Œrodo„Poleko” interesuj¹c¹ wiska. kampaniê edukacyjnoWszystko zaczê³o siê informacyjn¹. By³a ona kilka lat temu od kampawspó³finansowana przez nii edukacyjno-informacyWojewódzki i-Gminny jnej. Filmy „Felka rady, Fundusz Ochrony Œrodojak segregowaæ odpady” wiska i-Gospodarki Wodi-„Felka patenty na zu¿yte nej w-Poznaniu. Z-50 billKrzysztof Krauze, sprzêty”, setki tysiêcy uloboardów, 50 city light’ów dyrektor Zak³adu tek, spoty reklamowe, infori-wielu afiszy „Brat Pet” Zagospodarowania macje w-mediach – zrobi³y (bohater kreskówki Odpadów miasta swoje. Dzisiaj Gratowóz „Peta patenty na zu¿yte Poznania: i-Gratowisko dobrze znasprzêty) zachêca³ pozna– To nasz wk³ad ne s¹ wielu poznaniakom. niaków do oddawania w-ochronê klimatu Dziêki nim nie maj¹ oni odpadów problemowych i-œrodowiska. ju¿ k³opotów ze starym i-niebezpiecznych we telewizorem, komputerem, w³aœciwych miejscach. krzes³em, szaf¹. Wiedz¹, Wspomaga³y tê kampakiedy i-gdzie mo¿na siê ich pozbyæ, co niê równie¿ media. Ostatnio reklamy wa¿ne, zgodnie z-prawem i-w-sposób dotycz¹ce zbiórki elektroœmieci pojawinieszkodliwy dla klimatu, œrodowiska. ³y siê na tramwajach i-autobusach. Gratowóz to specjalny samochód, Patrz¹c na wyniki tych niekonwenktóry w-ka¿d¹ pierwsz¹ sobotê miesi¹cjonalnych dzia³añ Zak³adu Zagospodaca kursuje po Poznaniu. Mieszkañcy rowania Odpadów, mo¿na powiedzieæ, rejonów, w-których siê zatrzymuje, s¹ ¿e poznaniacy s³uchaj¹... „Brata Peta”. o-tym powiadamiani (ulotki oraz inserty Bo coraz wiêcej odpadów trafia do w-gazetach) odpowiednio wczeœnie i, Gratowozu i-na Gratowisko, a-nie na jak siê okazuje, bardzo skutecznie. podwórkowe i-osiedlowe œmietniki. Gratowisko to stacjonarny punkt Ewa Stasiak usytuowany przy ul. 28 Czerwca 1956. Tutaj mo¿na przywieŸæ wszystko, co

Rozmowa z-Januszem £akomcem, dyrektorem Zespo³u Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego Cz³owiek swoj¹ dzia³alnoœci¹ nieustannie degraduje œrodowisko. Czy w-tej destrukcji doszliœmy ju¿ do punktu krytycznego i-nieuchronnie zmierzamy ku katastrofie? Nie jestem w-stanie okreœliæ, w-jakim punkcie obecnie jesteœmy i-czy mo¿emy jeszcze, na przyk³ad 300 czy 30000 lat funkcjonowaæ tak, jak dotychczas. Pos³u¿ê siê tu scenk¹, która bardzo przemawia do dzieci: bohater znanej kreskówki podnosi ciê¿ar. Kiedy sztanga jest w-górze, siada na niej motyl, przewracaj¹c si³acza. To jest w³aœnie moment krytyczny. S¹dzê, ¿e nikt nie potrafi go przewidzieæ. Dlatego nie powiem, ¿e jesteœmy w-miejscu, w-którym grozi nam katastrofa, Nie powiem te¿, ¿e ona nam nie grozi. Tego po prostu nie wiem. Natomiast wiem na pewno, ¿e codziennie do tej katastrofy siê przybli¿amy. Tyle, ¿e mo¿emy przybli¿aæ siê tak jak teraz – z-prêdkoœci¹ œwiat³a, a-mo¿emy przybli¿aæ siê z-prêdkoœci¹ ¿ó³wia. To jest kwestia wyboru. Jeœli chcemy, by œwiat istnia³, musimy go oszczêdzaæ. Jeœli natomiast uznamy, ¿e „po nas choæby potop”, jesteœmy na najlepszej drodze… Maj¹c alternatywê „byæ albo nie”, wybór jest oczywisty. Pozostaje pytanie o-zagro¿enia i-nasze wobec nich zachowanie. ¯yjemy w-czasach przekszta³ceñ œrodowiska, zwi¹zanych z-urbanizacj¹ i-uprzemys³owieniem. Ewidentnie odczuwamy skutki zmian klimatu, spowodowane g³ównie rabunkow¹ wycink¹ lasu. W-skali globalnej kurczy siê bioró¿norodnoœæ, której lasy s¹ jednym z-najwa¿niejszych elementów. Mniejsza bioró¿norodnoœæ to mniej ogniw w-³añcuchach troficznych, bêd¹cych regu³¹ istnienia w-ogóle. Codziennie, g³ównie z-ludzkiej przyczyny gin¹ gatunki, przez co ³añcuch ten zaczyna siê rwaæ. Naprawdê, warto zastanowiæ siê zanim zabijemy owada, zasypiemy oczko wodne, zabetonujemy kawa³ek ziemi czy dla doraŸnych interesów wytniemy fragment lasu. Nie oznacza to, ¿e nie mamy siê rozwijaæ, budowaæ autostrad. Ale szkody wyrz¹dzone przyrodzie trzeba zrównowa¿yæ, odbudowuj¹c w-innym miejscu, na przyk³ad wyciêty las. Na tym w³aœnie polega zrównowa¿ony rozwój. To wzajemna równowaga miêdzy ochron¹ œrodowiska, wzrostem ekonomicznym i-rozwojem cz³owieka. Wydaje siê, ¿e nasze dzia³ania wobec œrodowiska s¹ bezkarne. A-przecie¿ po jego stronie stoi prawo, które wszyscy zobowi¹zani jesteœmy przestrzegaæ. Nasze prawo – ogólnie dobre, nie jest pozbawione mankamentów. Przede wszystkim dopuszcza odstêpstwa, daj¹c pewne mo¿liwoœci interpretacyjne urzêdnikom. Oczywiœcie, zdarzaj¹

siê szczególne przypadki, ale o-nich zbyt czêsto rozstrzyga siê na dole. Urzêdnik natomiast powinien jedynie staæ na stra¿y prawa i-konsekwentnie je egzekwowaæ. Uwa¿am, ¿e prawo by³oby o-wiele skuteczniejsze, gdyby by³o bardziej spójne, zwiêz³e, konsekwentne, a-jego przepisy nie podlega³yby tak czêstym zmianom. I-oczywiœcie powinny iœæ za nim, adekwatne do rangi problemu, pieni¹dze. Bez nich prawo niewiele znaczy. Có¿ z-tego, ¿e bêdziemy wiêcej ³o¿yæ na s³u¿bê zdrowia, kiedy coraz gorsze œrodowisko, powodowaæ bêdzie nasilanie chorób. Z³e œrodowisko to akcelerator, napêdzaj¹cy koszty w-wielu innych dziedzinach. Samymi przepisami i-ich egzekucj¹, przyrody i-œrodowiska nie uzdrowimy. Jakie dzia³ania trzeba podj¹æ, aby odnieœæ najbardziej po¿¹dany dla ochrony œrodowiska skutek? Stawiam na edukacjê i-powszechn¹ ochronê przyrody. Moim zdaniem to jedyna szansa. St¹d nasze spotkania z-uczniami, zielone szko³y w-Chalinie i-L¹dzie, publikacje, filmy, wspó³praca z-samorz¹dami. Zabiegamy o-atrakcyjne, profesjonalnie przygotowane programy dla uczniów. Z-racji maj¹cej siê odbyæ w-Poznaniu konferencji, szczególn¹ uwagê zwracamy na problemy zwi¹zane z-klimatem. Og³osiliœmy konkurs dla nauczycieli z-wielkopolskich przedszkoli, szkó³ podstawowych, gimnazjów i-liceów na projekt programu dotycz¹cego przyczyn tak radykalnych jego zmian. Oczekujemy, ¿e przedsiêwziêcie to przyniesie wiele ciekawych koncepcji i-niekonwencjonalnych rozwi¹zañ, bêd¹cych gotowym produktem do wdro¿enia w-edukacjê m³odzie¿y, nie tylko z-Wielkopolski. W-naszych oœrodkach edukacyjnych dope³nimy te programy w-pomoce naukowe i-sprzêt. Myœlê, ¿e takie dzia³ania przyczyni¹ siê do lepszego zrozumienia problemu przez dzieci, które w-przysz³oœci bêd¹ prawdziwymi sprzymierzeñcami i-obroñcami przyrody. Z jakim apelem w-obronie œrodowiska zwróci³by siê Pan do ludzi? Powiedzia³bym: wyhamujcie, nie kierujcie siê wy³¹cznie zyskiem, oszczêdzajcie energiê i-surowce, z-umiarem stosujcie œrodki chemiczne, szanujcie otaczaj¹c¹ nas przyrodê, itp. Wszystko to wymaga pewnych wyrzeczeñ, ale moim zdaniem jest jedyn¹ recept¹ na spowolnienie tempa procesu degradacji œrodowiska, szans¹ dla nas i-naszych potomnych. Rozmawia³a Ewa Stasiak

Zdjêcia: Piotr Skórnicki

Chroñmy to, co najcenniejsze

Protecting Our Most Valuable Assets

Interview with Janusz £akomiec, director of the Landscape Park Complex of Wielkopolskie Voivodship Human activity contributes to the progressing degradation of the environment. Are we heading for disaster? We move closer to disaster every day. But we can either move at the current pace – at the speed of light, or slow down to a snail's pace. If we want our world to survive, we have to protect it. But if we are not concerned about the well-being of the future generations, then we are definitely setting ourselves up for failure. If the alternative is "to be or not to be", the choice should be obvious. But what are the threats and how should we respond to them? We live at a time when the natural environment is undergoing rapid change due to urbanisation and industrialisation. We are all affected by the consequences of climatic changes. Biodiversity is shrinking on the global scale, breaking up the trophic chain which underlies the existence of our world. We should think twice before we cut down a section of the forest and pour concrete over it to meet our petty needs. All of our actions should be guided by the principle of sustained development, i.e. the balance between environmental protection, economic growth and human development. But environmental protection is backed by law which should be observed by everyone. Polish legislation is generally satisfactory but it has a number of loopholes which provide officials with an excessive freedom of interpretation. We would all benefit from more cohesive and consistent laws which are not frequently amended. But environmental protection also requires adequate funding. Legal provisions alone, even if excellently enforced, will not effectively heal or protect nature. What measures are needed to effectively protect the environment? Above all, education and general nature conservation programs. We meet with students, we organise green schools in Chalin and L¹d, we publish materials, produce films and work with the local authorities. Our focus was recently shifted to climate change due to the upcoming conference in Poznañ. We have announced a competition for the best teaching curriculum explaining the causes of radical climate change. I believe that such projects will spread environmental awareness among children who will be nature's allies and protectors in the future. How would you appeal to people to show more respect for the environment? I would say: slow down, do not be guided only by profit, save energy and raw materials, use chemicals with moderation, respect nature. All this requires some sacrifices, but it's the only way to slow down environmental degradation, it is the only chance for us and the future generations.

Zjazd Ekologiczny to przedsiêwziêcie poznañskiej firmy Abrys, które wpisa³o siê na sta³e w-kalendarz najwa¿niejszych imprez ekologicznych organizowanych w-Polsce. Ka¿dego roku gromadzi blisko 500. przedstawicieli administracji rz¹dowej i-samorz¹dowej, funduszy ekologicznych, organizacji pozarz¹dowych, œrodowisk akademickich, polskich i-zagranicznych przedsiêbiorstw. Obradom Zjazdu corocznie towarzysz¹ równoleg³e seminaria i-konferencje. Tegoroczny XII Miêdzynarodowy Zjazd Ekologiczny, odbywaj¹cy siê tradycyjnie podczas Targów Ochrony Œrodowiska Poleko (w tym roku jubileuszowych 20.), przebiega³ pod has³em: „Œrodowisko i Klimat”. Sta³ siê kolejn¹ okazj¹ do dyskusji na temat zmian klimatycznych, profesjonalistów z-bran¿y ochrony œrodowiska. Obrady rozpocz¹³ Minister Œrodowiska Maciej Nowicki, stwierdzaj¹c: – Zmiany klimatyczne to problem globalny, jednak przeciwdzia³aæ im powinniœmy równie¿ na poziomie krajowym i-lokalnym.. Zjazd Ekologiczny poprzedzi³a uroczysta gala, podczas której wrêczono presti¿owe nagrody, miêdzy innymi: Puchar Recyklingu, Nagrodê Pracy Organicznej im. Wojciecha Dutki oraz tytu³ Dyrektora Roku i-Promotora Energetyki Odnawialnej. W zwi¹zku z-14. Konferencj¹ Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w-sprawie Zmian Klimatu (COP 14.), odbywaj¹c¹ siê w-grudniu w-Poznaniu, tegoroczny Zjazd sta³ siê platform¹ dyskusji nad problemami ochrony klimatu i-œrodowiska, poprzedzaj¹c¹ Konferencjê Klimatyczn¹.

ROZK£AD LOTÓW

CONSULATES

na sezon jesieñ/zima 2008

AIRPORT £awica im. Henryka Wieniawskiego 285 Bukowska St., Poznañ

 HONORARY CONSULATE OF THE KINGDOM OF DENMARK 10 Strusia St., tel. 061 866 26 28, fax 061 865 82 56

 GENERAL CONSULATE OF THE RUSSIAN FEDERATION 53a Bukowska St., tel. 061 841 77 40, 061 847 62 16

 HONORARY CONSULATE OF THE UNITED KINGDOM 4/2 Kochanowskiego St., tel. 061 665 88 50, fax 061 665 88 51

 HONORARY CONSULATE OF FRANCE 80/82 Œw. Marcin St. (CK Zamek p. 247), tel. 061 851 94 90, fax 061 851 61 40

tel. +48 61 849 22 51, +48 61 849 22 61, +48 61 849 23 43 kod godzina godzina nr rejsu samolotu startu lądowania ODLOTY Z POZNANIA

port

do: Barcelony-Girony (GRO)

do: Berlina Tegel (TXL)

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF SLOVAKIA

21 Billewiczówny St., tel./fax 061 868 47 13

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF LITHUANIA

1 Kramarska St., tel./fax 061 853 18 94

 HONORARY CONSULATE OF THE NETHERLANDS 8/8 Nowowiejskiego St., tel. 061 852 78 84, 061 851 01 72

 HONORARY CONSULATE OF THE KINGDOM OF BELGIUM

do 25.10

10:45

13:25

FR5123

738

- 3

- 7

od 26.10 non-stop

do 25.10

- 6

do 25.10

do: Bristolu (BRS)

21:10

22:35

FR8217

738

- 2

- 4

od 26.10

21:10

22:35

FR8217

738

do: Bydgoszczy (BZG)

21.35

22.10

O2 338

J32

- 2 3 4

do: Cork (ORK)

21:20

23:10

W6 543

320

06:25

07:45

W6 531

320

11:45

13:05

W6 531

11.50

13.20

11.50

do: Dortmundu (DTM)

do:Doncaster/Sheffield (DSA)

do: Dublina (DUB)

do: Edynburga (EDI) do: East Midlands (EMA)

- 6

od 26.10 do 13.12

non-stop

- 5

od 19.12

- 2

- 6

od 26.10

320

- 4

od 18.12

W6 531

320

- 5

do 25.10

13:20

W6 531

320

- 3

do 12.10

15:40

16:50

W6 511

320

- 2

- 6

od 26.10 do 14.12

15:55

17:10

W6 511

320

do 25.10

15:55

17:10

W6 511

320

- 3

21:05

22:15

W6 511

320

- 2

10.00

11.35

FR1975

738

10.20

11.55

FR1975

738

10.30

12.05

FR1975

18:25

20:15

20:20 20:30

- 5

do 25.10

- 4

- 6

od 15.12

- 4

do 25.10

- 6

do 25.10

738

- 2

do 25.10

FR1975

738

- 4

od 26.10

22:10

FR1975

738

- 2

22:20

FR1975

738

- 7

- 6

od 26.10 09.11 - 14.12, od 11.01.09

od 26.10

od 05.11

do 25.10

- 4

- 6

od 26.10

- 6

do 25.10

1 2 3 4 5 6 7

od 26.10

21:45

23:35

FR1975

738

14:00

15:35

FR6619

738

- 3

17.00

18.20

FR3143

738

- 2

- 4

20:50

22:15

FR3143

738

- 2

22.30

23.50

FR3143

738

07:35

09:35

LO401

AT5

08.00

09.55

LO401

AT5

1 2 3 4 5 6 7

do 25.10

12.35

14.30

LO363

AT5

1 2 3 4 5 6 7

non-stop

21.40

23.15

W6 515

320

21:40

23:05

W6 515

320

- 3

- 5

- 4 -

- 7

do 25.10

- 7

od 26.10 non-stop

do: Kopenhagi (CPH)

13.35

14.40

SK1756

CR2

1 2 3 4 5

- 7

do: Krakowa (KRK)

07.35

08.45

O2 411

J32

- 2 3 4

18.25

19.35

O2 417

J32

- 2 3 4

do: Londynu Gatwick (LGW)

16.45

18.00

BA2691

737

1 2 3 4 5 6 7

do 25.10

06.15

07.25

W6 501

320

- 3 4 5

non-stop

06.15

07.25

W6 501

320

- 6

do 25.10

06.15

07.25

W6 501

320

- 2

do 18.01.09

10:40

11:40

FR2337

738

11:35

12:35

FR2337

738

- 2

- 4

15:50

16:50

FR2337

738

15.55

16.55

FR2337

738

1 2 3 4 5 6 7

22.10

23.10

FR2339

738

10:00

11:25

FR9629

738

- 3

10.15

11.40

FR9629

738

- 3

10:35

12:00

FR9629

738

12:40

14:05

FR9629

738

13.05

14.30

FR9629

738

10:25

12:10

535

320

- 2

07:00

08:45

LO369/LH2271

AT5

1 2 3 4 5 6 7

od 26.10

07.20

09.00

LO369/LH2271

AT5

1 2 3 4 5 6 7

do 25.10

do: Londynu Luton (LTN)

do: Londynu Stansted (STN)

do: Liverpool'u (LPL)

do: Mediolanu / Bergamo (BGY)

do: Monachium (MUC)

do: Oslo Torp/Sandefjord (TRF)

do: Rzymu Fiumicino (FCO) do:Sztokholmu Vasteras(VST)

do: Warszawy (WAW)

 

- 6 -

26 G³ogowska St., tel. 061 886 28 39, fax 061 886 28 40

 61-823 Poznañ, ul Piekary 16/110 infolinia 0 801 308 217, tel. +48 61 851 37 74 www.transfer.biz.pl

11A Ob³aczkowo St., Wrzeœnia, tel. 061 437 91 47

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF ESTONIA

- 2

 HONORARY GENERAL CONSULATE OF TURKEY 78/79 Stary Rynek, tel. 061 852 48 44, fax 061 851 70 96

- 2 3 4

St. Bukowska 12, tel. 069 169 71 72

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF IRELAND

- 4

J32

do:Glasgow/Prestwick (PIK)

 HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF ALBANIA

- 2

738

 HONORARY CONSULATE OF MEXICO

44 Ratajczaka St., tel. 061 851 60 97, fax 061 852 78 17

738

FR5123 O2 531

do: Frankfurtu (FRA)

 HONORARY CONSULATE OF GERMANY

FR5123

12.40

FR8217

80/82 Œw. Marcin St., tel. 061 853 72 51, tel. 06 1 822 64 21 150 Naramowicka St., tel. 061 822 76 61, fax 061 820 51 39

12.35

10.05

11.45

85 Gniewska St., tel. 061 841 01 40 20/2 Maciejewskiego St., tel./fax 061 825 78 66

10.00

11.05

285 Bukowska St., tel. 061 849 22 92, 061 849 22 93

 HONORARY CONSULATE OF ROMANIA

okres ważności

10.45

 HONORARY CONSULATE OF THE CZECH REPUBLIC  HONORARY CONSULATE OF THE REPUBLIC OF HUNGARY

przewoźnik

09.40

 AMERICAN CONSULAR AGENCY 7/8 Paderewskiego St., tel. 061 851 85 16, fax 061 851 89 66

dni tygodnia 1 2 3 4 5 6 7

- 3 -

- 3

- 5 -

non-stop

- 7 -

- 7

od 26.10

- 6

od 26.10 do 25.10

do 22.10

od 26.10

do 25.10

od 26.10

- 6

od 26.10

- 6

do 25.10

- 6

od 17.01.09

12.50

14.15

LH3169/LO5369

DH4

1 2 3 4 5 6 7

13:00

14:25

LH3169/LO5369

DH4

1 2 3 4 5 6 7

od 26.10

17.00

18.25

LH3171/LO5367

DH4

1 2 3 4 5 6 7

non - stop

18:45

20:30

LO371/LH2237

AT5

1 2 3 4 5

- 7

od 26.10

19.05

20.45

LO371/LH2237

AT5

1 2 3 4 5

- 7

do 25.10

17.25

19.05

W6 539

320

do 25.10

17:25

19:05

W6 539

320

- 3

od 26.10

17:25

19:05

W6 539

320

- 7

non-stop od 16.12

- 4

15:30

17:45

W6 545

320

- 2

- 6

17.15

18.45

W6 523

320

- 2

- 6

do 25.10

20:25

22:00

W6 523

320

- 5

od 26.10

05.45

06.45

LO3942

AT7

1 2 3 4 5 6

09.00

10.00

LO3958

AT5

1 2 3 4 5

09.00

10.00

LO3958

AT7

- 6 7

12.25

13.25

LO3948

AT5

1 2 3 4 5

13.25

14.25

LO3944

AT5

1 2 3 4 5 6 7

18.00

19.00

LO3950

AT5

1 2 3 4 5 6 7

non-stop

- 7

Objaśnienia kodów i symboli: Przewoźnicy:

Typy samolotów:

BA - British Airways

LO - LOT

AT5 - ATR 42-500

320 - Airbus A-320

C0 - Centralwings

O2 - Jet Air

AT7 - ATR 72-200

733 - Boeing 737-300

FR - Ryanair

SK - SAS

CR2 - Canadair CRJ-200

734 - Boeing 737-400

LH - Lufthansa

W6 - Wizzair

J32 - Jetstream 32

737 - Boeing 737 (300/400/500)

DH4 - Dash 8 Q-400

738 - Boeing 737-800

Ossowski Hotel – A Touch Of Class And Sophistication

Hotel Ossowski in Kobylnica is situated on the outskirts of Zielonka Primeval Forest, only 12 km from downtown Poznañ, along national road no. 5 (E261) connecting Poznañ and Bydgoszcz. A pristine setting in natural surroundings make Ossowski Hotel the ideal venue for corporate clients, conference participants as well as tourists. The hotel's restaurant serves exquisite Polish and European cuisine from 7 a.m. to 10 p.m. The hotel features air-conditioned and fully equipped reception and conference rooms that can accommodate up to 150 guests. A full catering service is available for the needs of the organized event. The hotel also organizes training sessions and conferences combined with professional barbecue events at highly competitive prices. Ossowski Hotel has been awarded the Highest Quality Certificate by the Wielkopolska Quality Research Association.

Ossowski Hotel and Restaurant ul. D¹brówki 1, 62-006 Kobylnica tel. +48 61 815 81 00 fax +48 61 815 81 88 www.hotel-ossowski.com.pl recepcja@hotel-ossowski.com.pl 44

18 Wroc³awska St. tel. 061 855 40 06 Dobrze rockuj¹ca muzyka od czwartku do soboty tañczymy. BROGANS Irish Pub 20a Szewska St. tel. 061 852 50 73 mobile 511 553 222 www.brogans.pl

RESTAURANTS MOOD CLUB & CAFE 18 Pó³wiejska St. tel. 061 853 05 30 www.moodclub.pl RESTAURACJA MILANO 42 Wielkopolska Ave. tel. 061 852 87 45 www.milano.poznan.pl

RESTAURACJA PAPAVERO 46, 3 Maja St., tel. 061 853 24 82 www.papavero.poznan.pl

Where to go

PUB’S & CLUBS ALCATRAZ Klub Muzyczny 13/15 Nowowiejskiego St. tel. 061 853 28 81 Co wieczór gramy inn¹ muzykê www.alcatraz.pl ROOM 55 80/82 Stary Rynek tel. 061 855 32 24 www.room55.pl MORPHINE KLUB

RISTORANTE PIZZERIA Poznañ – 41 Garbary St. tel. 061 852 34 10 Suchy Las – 20 Szkolna St. tel. 061 892 60 36 UMBERTO CAFE & RISTORANTE 28 ¯ydowska St. tel. 061 851 54 52 www.umberto.com.pl CAFE BORDO Restauracja-Kawiarnia 28 ¯ydowska St. tel. 061 851 00 81 www.cafebordo.com Uniesienia dla podniebienia w najpiêkniejszym ogrodzie Starówki

THE MEXICAN 19 Kramarska St. (od ul.Wielkiej) tel. 061 851 05 36 www.mexican.pl RESTAURACJA GRECKA MYKONOS 14 Wolnoœci Sq. tel. 061 853 34 36 otw. pn.-pt. 11-23, sob.-niedz. 12-23 www.tawerna-mykonos.com.pl GIRASOLE 27 ¯ydowska St. tel. 061 851 37 29 www.girasole.com.pl e-mail: trattoriagirasole.com.pl Otwarte od 12 do ostatniego goœcia. Polecamy kuchniê w³osk¹ i-œródziemnomorsk¹

SONATA RESTAURACJA 14 Wroc³awska St. tel./fax 061 852 27 01 www.restauracjasonata.pl kulinarne igraszki kuchni polskiej i europejskiej

MARKOWA KNAJPKA 15 Kramarska St. tel. 061 853 01 78 mobile 512 387 886 „Polskie jedzenie – Markowy smak”

MASSIMILIANO FERRE Ristobar, Pizzeria, Vineria 14 Wolnoœci Sq. tel. 061 852 81 12 www.mf.art.pl

KAWIARNIA ZAPIECEK 10 ¯ydowska St. tel. 061 851 06 50 zdumiewaj¹ce desery nawet dla dbaj¹cych o liniê UCZTA BABETTE 27/2 ¯ydowska St. tel. 061 855 77 88 pon.-czw. od 11.00-23.00, pt.-sob. od 11.00-ost. goœæ CHIÑSKA RESTAURACJA AZALIA 34 Œw. Marcin St. tel. 061 853 24 42 open 12 pm – 10.30 pm www.azalia.poznan.pl chiñski masa¿ DESEROVNIA & PIWIARNIA WARECKA 12 Œwiêtos³awska St. tel./fax 61 852 50 29 e-mail: deserovniawasowo.pl

Informacje / Useful information

HOTELS MAT’S HOTEL i RESTAURACJA 115 Bu³garska St. tel. 061 868 78 31 fax 061 861 41 78 www.hotelmats.pl PENSJON POLSKA APG Komfort – pokoje goœcinne 56/58 Polska St. tel. 061 843 00 03 mobile 502 25 29 39 HOTEL-RESTAURACJA DELICJUSZ Trzebaw-Rosnówko 1 Poznañska St. tel. 061 810 81 08 061 819 52 60 fax 061 819 52 55 HOTEL RZYMSKI 22 K. Marcinkowskiego Ave tel. 061 852 81 21 fax 061 852 89 83 www.hotelrzymski.pl e-mail: hotelrzymski.pl PENSJONAT ZACISZE RESTAURACJA Poznañ-Plewiska 471 Grunwaldzka St. tel. 061 867 56 66 www.zacisze.poznan.pl HOTEL MALTA*** CAMPING MALTA**** 98 Krañcowa St. tel. 061 876 62 03 fax 061 876 62 83 www.posir.poznan.pl HOTEL SPORT 34 Chwia³kowskiego St. tel. 061 833 05 91 fax 061 833 24 44 www.posir.poznan.pl DWÓR W SKRZYNKACH Skrzynki, 1 Parkowy Sq. tel. 061 819 62 25 fax 061 819 63 81 Hotel, konferencje, imprezy plenerowe, okolicznoœciowe

HOTEL KRAJNA Z³otów, 15 Piasta Ave. tel. 067 263 30 53 067 353 20 01 fax 067 263 30 54 wypoczynek, imprezy firmowe HOTEL 500*** 139 Poznañska St. Tarnowo Podgórne tel. 061 896 24 00 061 896 25 00 e-mail: tarnowohotel500.com.pl www.hotel500.com.pl HOTEL ROYAL*** 71 Œw. Marcin St. tel. 061 858 23 00 fax 061 858 23 06 www.hotel-royal.com.pl Ibb ANDERSIA Hotel 3 Andersa Sq. tel. 061 667 80 00 andersiaandersiahotel.pl www.andersiahotel.pl HOTEL VIVALDI 9 Winogrady St. tel. 061 858 81 00 fax 061 853 29 77 www.vivaldi.pl e-mail: vivaldivivaldi.pl HOTEL OLYMPIC 14a Leœna St. 64-510 Wronki tel. 067 25 45 500 fax 067 25 45 511 e-mail: hotel@hotel-olympic.pl www.hotel-olympic.pl GREEN HOTEL **** 1a Jeziorna St. Poznañ – Komorniki tel. 061 810 80 75 fax 061 810 81 23 www.greenhotel.pl rezerwacjagreenhotel.pl Jedyne takie miejsce! HOTEL BLUES 7 Prusimska St. tel. 061 849 86 00, fax 061 849 86 90 www.blueshotel.pl e-mail: rezerwacjablueshotel.pl

73/74 Stary Rynek, Poznañ tel. 061 858 68 68 www.brovaria.pl

DWÓR KOMOROWO 9 Dworkowa St. Komorowo, KaŸmierz tel. 061 29 59 133 fax 061 29 17 181 mobile 604 428 131 www.dworkomorowo.com.pl e-mail: komorowoo2.pl

Hotel Restauracja 35 Poznañska St, 62-020 Swarzêdz tel. 061 81 73 147 mobile 0 607 376 916 e-mail:palacykpodlipamineostrada.pl www.palacyk.com.pl

HOTEL OSSOWSKI Kobylnica 1 D¹brówki St. tel. 061 815 81 00 fax 061 815 81 88 www.hotel-ossowski.com.pl

HOTEL,ORANGE PRZEZMIEROWO 14a Poznañska St. PrzeŸmierowo tel. 061 651 86 00 fax 061 651 86 01 www.hotelorange.pl GOŒCINIEC SUCHOLESKI 6 Sucholeska St. Suchy Las tel. 061 892 69 92 www.gosciniec-sucholeski.com.pl e-mail: recepcjagosciniecsucholeski.com.pl HOTEL SYSTEM PREMIUM 101 Lechicka St. tel. 061 821 07 00 fax 061 821 07 70 www.hotelsystem.pl e-mail: premium.pozhotelsystem. pl HOTEL KORTOWO*** RESTAURACJA KORTOWO 62 Kotowo St. tel 061 899 10 20 fax 061 899 10 69 www.kortowo.com.pl HOTEL PA£AC WOLSZTYN 4 Drzyma³y St., Wolsztyn tel. 068 346 30 93/94 fax 068 346 30 95 mobile 695 402 240 www.palacwolsztyn.pl e-mail: pocztapalacwolsztyn.pl PA£AC WIEJCE 17a Wiejce 66-440 Skwierzyna tel. +48 95 717 31 30 fax +48 95 717 31 42 www.wiejce.pl palacwiejce.pl NH Poznañ 67 Œwiêty Marcin St. tel. +48 61 624 88 00 fax +48 61 624 88 01 nhpoznannh-hotels.com www.nh-hotels.com

HOTEL-RESTAURACJA T&T 4 Metalowa St. tel. 061 864 12 81 fax 061 864 12 82 www.hoteltt.com.pl e-mail: hotelhoteltt.com.pl DOMINA RESIDENCE 2 Œw. Marcin St., tel. +48 618590 590 fax +48 618590 591 prestige@dominahotels.pl www.dominahotels.com

RESTAURANTS PIANO BAR Restaurant & Cafe BROWAR PUB Dance Floor 42 Pó³wiejska St. tel./fax 061 859 65 70 www.pianobar.poznan.pl www.slodownia.com Lokalizacja: Stary Browar wejœcie z Dziedziñca Sztuki lub od ul. Koœciuszki HABANA RESTAURANT 10 Paderewskiego St. tel. 061 853 02 22 Nowy adres w mieœcie RISTORANTE, PIZZERIA, CAFFE "FIDELIO" 50 Garbary St. tel. 061 852 67 94 Smakosze kuchni w³oskiej doznaj¹ u nas rozkoszy podniebienia SAKANA SUSHI BAR 7/1 Wodna St. tel. 061 853 16 39 www.sakana.pl catering, dowóz do biur i-domów MATII RESTAURANT VODKA BAR SUSHI BAR 5 Andersa Sq. tel. 061 850 50 20 www.matii.pl