FAIR HET MAGAZINE VOOR EERLIJKE HANDEL AUGUSTUS 2016 | #18
CHOCOLADE VAN BOON TOT REEP!
HANDEL! MA AR DAN EERLIJK RIJST UIT LAOS MET SAP TERUG NA AR SCHOOL
“VOOR HOWEST IS EERLIJKE HANDEL GEEN HIP FENOMEEN, MAAR EEN VANZELFSPREKENDHEID”
IN DIT NUMMER P 08 CHOCOLADE MET CACAO UIT IVOORKUST. ZEKER WETEN!
P 27 NIEUW! WERELDBEFAAMDE ORIGINEKOFFIE IN BONEN
P 14 ONEERLIJKE REGELS, ONEERLIJKE HANDEL
P 28 Blauwe mozaïeken schalen
PRODUCT
VISIE
WERELD
06 KOFFIE GOUDEN BONEN UIT ETHIOPIË
14 HANDEL! MAAR DAN EERLIJK OP ZOEK NAAR EEN KRITISCHE MASSA
07 BRAZILIE VERLEG DE SAPSTROOM
08 CACAO VAN BOON TOT REEP
32 MACHT IN DE VOEDSELKETEN “WE VERGETEN VAAK HET BELANG VAN DEMOCRATIE”
16 LAOS LAOTIAANSE RIJSTSCHAT
EN OOK...
04 POLITICI MET KLONTEN AAN HUN LIJF
Inspiratie voor in de keuken
FAIR
11
We vonden er in Hasselt
07 KONING KLANT
2
issuu.com/wereldwinkels
RECEPT Chocoladefondue met kokos
24
ZILVER UIT MEXICO Traditioneel én modern
WELKOM P 16 RIJST UIT LAOS
P 22 OP DE KOFFIE MENSEN ECHTE KANSEN GEVEN
“Het geeft voldoening als onze keuze in de smaak valt bij de klanten” In juni selecteerde ik, samen met twee medevrijwilligers, de niet-voedingsproducten die we dit najaar zullen verkopen in onze wereldwinkel. In de showroom van Oxfam Fair Trade in Gent nemen we de tijd om alles goed te bekijken en een evenwichtig aanbod samen te stellen. Heel plezant is het om eens te komen ‘shoppen’ zonder dat je zelf moet betalen (lacht). Maar het is ook best spannend: zullen onze klanten kunnen smaken wat we gekozen hebben? Hebben we ‘voor elk wat wils’ besteld? Niet te duur en niet te goedkoop? Enzovoort. Het geeft me dan ook echt voldoening als de producten die we uitgekozen hebben in de
P 18 Paarse rijst
smaak vallen. Met het najaarsassortiment zal dat ongetwijfeld lukken. We hebben onder andere echt toffe nieuwe handtassen. Wel is het elke keer een uitdaging om de producten aantrekkelijk
JONGEREN
DOEN
20 IN DE KLAS EERLIJK DUURT HET LANGST
06 TERUG NAAR SCHOOL IEDEREEN AAN HET SAP
21 QUE?! SCHOLENACTIES IN VLAANDEREN
30 CONGO IN VLAANDEREN DE VLAAMSE VREDESWEEK
VIND DE WERELDWINKEL IN JOUW BUURT OP OXFAMWERELDWINKELS.BE/WINKELS
te presenteren op de beperkte oppervlakte die we hebben in onze winkel. Gelukkig staat een professionele etalagiste een beetje van haar vrije tijd af om onze winkel naar een hoger niveau te brengen. Zij kan echt wonderen verrichten! Klaar Baeten Vrijwilliger in Oxfam-Wereldwinkel Edegem
4
FAIR
FOTOblog
Politici met klonten aan het lijf? Op 14 mei, op de Internationale Dag van de Fair Trade, gingen ze in Hasselt op zoek naar politici met klonten aan hun lijf. Want het zijn zij die de oneerlijkheid in de suikerhandel kunnen aanpakken. Lut Creemers en Rik Dehollogne (beiden N-VA), Ivo Belet (CD&VEuropees Parlement), Joost Venken (Groen) en Valerie Del RĂŠ (SPA) poseren samen met een eerlijke suikerspin achter de kartonnen versies van Belet, Del RĂŠ en Joosten. Om de eisen van OxfamWereldwinkels voor een eerlijke suikerhandel kracht bij te zetten, kon iedereen zijn naam op een kleefbriefje schrijven en dit als symbolisch suikerklontje op een politicus naar keuze kleven om hem of haar klonten aan het lijf te bezorgen. Wordt zeker vervolgd! Meer weten over de oneerlijkheid in de internationale suikerhandel? www.oxfamwereldwinkels.be/ suikerketen
FOTO: Steven Schepers
FAIR
5
ETALAGE PRODUCT
GOEDGEMUTST NAAR DE KLAS! Met een reep verwennerij in de boekentas vertrekt het jonge volkje eens zo graag naar de klas. Zeker als er ook een eerlijk sapje bij is … BIO sesamreep 20 g €0,50 BIO nougatreep 30 g €0,60 BIO mango-amazonenotenreep of dadel-walnotenreep 40 g €1,00 Sinaasappel-, appel- of Worldshakesap €0,50 (+€0,10 LG) Tropical- of Guavashakesap €0,55 (+€0,10 LG) 20 cl In je wereldwinkel vind je ook fruitsap in glazen 1 literflessen: sinaasappel, Worldshake, Tropical, BIO sinaas-mango, appel, Guavashake. En in tetrabrik (1 liter): sinaasappel en Worldshake.
MOMENT
MOMENT
WEEK VAN DE FAIR TRADE Tijdens de Week van de Fair Trade verwachten we jullie massaal in de wereldwinkel. Je kan er kennis maken met, en proeven van, ons volledige assortiment chocolade. Dit jaar kan je iets heel concreets doen om anderen mee te krijgen in ons verhaal. Koop een cadeaubon van minsten 5 euro. Wij verpakken deze in een speciale enveloppe die het verhaal van de oneerlijke handelsregels uit de doeken doet. Geef de cadeaubon aan iemand waarvan je weet dat hij/zij ons verhaal en onze producten nog niet kent. Als beloning voor jouw ambassadeurschap krijg je tijdens de Week van de Fair Trade van ons 2 reepjes chocolade naar keuze (2x50g). Week van de Fair Trade: van 5 tot en met 15 oktober 2016 www.oxfamwereldwinkels.be/ week-van-de-fair-trade
6
FAIR
KONING klant
VERLEG
DE
S sap
VERLEG DE SAPSTROOM
TRO O M
1
Heerlijk, zo’n fris glaasje fruitsap. Maar is het ook in frisse omstandigheden gemaakt? Helaas. De handelsketen van sinaasappelsap is een schoolvoorbeeld van hoe de ziektes in de internationale markt op elkaar inwerken en elkaar versterken. In deze nieuwe folder maak je kennis met de geschiedenis van de internationale handel in sinaasappelsapconcentraat, en in het bijzonder met de opkomst van de drie grote bedrijven die vandaag de wetten op die markt dicteren. Download de folder op www.oxfamwereldwinkels. be/fruitsapketen of haal een exemplaar in je wereldwinkel.
VISIE
WERELDWIJD CACAO-OVERLEG Van 22 tot 25 mei vond de tweejaarlijkse World Cocoa Conference plaats in de Dominicaanse Republiek met meer dan 1 300 deelnemers uit 64 landen. Het doel? Het samenbrengen en delen van ideeën en kennis op weg naar een duurzame cacaoketen wereldwijd. Oxfam-Wereldwinkels zorgde ervoor dat Bamba Mamadou van de Ivoriaanse cacao-organisatie Ecookim aanwezig kon zijn en kon deelnemen aan de debatten. Tegelijk spraken we de agenda door samen met het Europese VOICE-netwerk van ngo’s en vakbonden in de cacaosector.
“Sinds ik Palestina bezocht heb, besef ik des te meer hoeveel eerlijke handel kan betekenen.”
I
k ben fan van de thee van Oxfam, vooral van de groene thee en de rooibos. Die is dan ook vaak de reden waarom ik de wereldwinkel binnenstap. Ook olijfolie uit Palestina neem ik steevast mee, sinds ik dat land bezocht heb en des te meer besef hoeveel eerlijke handel kan betekenen voor de mensen in zo’n regio. De currypasta koop ik vandaag voor het eerst, voor een vegetarisch wokgerechtje. Door ‘Dagen Zonder Vlees’ ging ik wat aan het experimenteren in de keuken. Voor inspiratie ben je hier wel aan het goede adres. En het geeft je ook een goed gevoel om eerlijk te shoppen, te koken en te eten!
KIM VERWIMP Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen
Om deze conferentie voor te bereiden, had Oxfam-Wereldwinkels samen met andere ngo’s, vakbonden en boerenorganisaties wereldwijd een half jaar voordien afgesproken in Ghana. Bedoeling was een gemeenschappelijke agenda van grootste uitdagingen (en oplossingen) te maken zodat ook boerenorganisaties op de juiste en meest relevante momenten zouden kunnen interveniëren. Het merendeel van hun prioriteiten werd behandeld. Het versterken van het wereldwijde netwerk voor cacaoboeren, de problemen rond kinderarbeid, de toegankelijkheid van onderwijs en management training, en de rol van vrouwen in de cacaosector kwamen uitgebreid aan bod. Verschillende punten, zoals de prijs die wordt betaald aan de cacaoboeren, groeiden uit tot de hot topics van de conferentie. Daar kunnen we dan ook van een succesje spreken.
FAIR
7
PRODUCT
CHOCOLADE MET CACAO UIT IVOORKUST. ZEKER WETEN! FOTO Yel
De keten van cacaoboon tot chocoladereep is niet de makkelijkste. Machtsconcentratie tiert er welig en bovendien is het moeilijk om te garanderen dat de cacao van ‘onze’ boeren uiteindelijk in onze chocolade terecht komt. Maar daar komt verandering is. Vanaf nu kunnen we de cacao in onze niet-biochocolade helemaal terug traceren naar de boeren van Ecookim in Ivoorkust. En hebben zij zicht op een gegarandeerde afzet.
8
FAIR
HOEZO TRACEERBAAR? Was dat vroeger niet het geval? Nee, de laatste jaren niet meer. Tot 2011 hadden we een duidelijk zicht op onze keten. Wij kochten chocolade bij een verwerker in het Noorden, en konden de keten volgen tot bij de organisatie in het Zuiden waarvan hij de bonen aankocht. We probeerden onze verwerker te sturen om aan te kopen bij producentenorganisaties die wij naar voren schoven. Maar in 2011 veranderden de regels binnen het fairtradelandschap echter en was de verwerker niet meer verplicht om gecertificeerde cacaobonen via een aparte productielijn te verwerken tot gecertificeerde chocolade. Het is sinds dan voldoende om op basis van de vraag naar gecertificeerde chocolade de nodige gecertificeerde cacao en suiker aan te kopen. Dat systeem heet ‘mass balance’. NIET OP MAAT VAN DE BOER ‘Mass balance’ is een systeem dat geschreven is op maat van de grote bedrijven. Waar een traceerbare keten bedrijven ertoe aanzet bij een bepaalde boerengroep te gaan kopen, is dit bij ‘mass balance’ losgelaten. Zij vertrekken vanuit de contracten die zij met afnemers kunnen afsluiten voor gecertificeerde chocolade. Omgerekend kopen zij voor dat volume chocolade de nodige hoeveelheid gecertificeerde bonen aan. Op het eerste zicht is dat een goede uitgangspositie voor de cacaoboer. Een niet-traceerbare keten vraagt minder ‘handling’kosten van de verwerker. Bijgevolg zouden meer verwerkers interesse kunnen tonen om naar zo’n gecertificeerde ‘mass balance’-keten over te stappen. Meer verwerkers die interesse hebben, zou dus kunnen betekenen dat gecertificeerde boeren hun oogst kunnen verkopen aan meer kopers, onder fairtradevoorwaarden. In de praktijk zien we dit niet gebeuren. In tegendeel, het ‘mass balance’-systeem is vooral handig voor de verwerkers. Zij zitten in
een erg comfortabele positie: niet alleen wordt de productiekost voor gecertificeerde chocolade lager omdat ze geen aparte productielijn meer moeten voorzien, bovendien kunnen ze mogelijke risico’s sneller van zich afschuiven. Een voorbeeld. Valt de oogst een jaartje tegen, dan kunnen zij hun volumes aanvullen met gecertificeerde cacao uit andere landen. Want de verwerker heeft geen langetermijnafspraken met cacaoboeren. Met als grootste pineut? De cacaoboer. Wanneer verwerkers niet gebonden zijn aan bepaalde boerengroepen zullen zij het nalaten te investeren. Uiteraard is dit systeem van ‘mass balance’ voor Oxfam-Wereldwinkels geen comfortabele positie, het druist in tegen ons streven naar een zo eerlijk mogelijke keten. Bovendien wordt hiermee de rechtstreekse link met de producenten doorgeknipt. Dus gingen we, geruggensteund door onze beweging van bezorgde vrijwilligers, op zoek naar oplossingen. Oplossingen die niet voor het grijpen liggen binnen de sterk geconcentreerde cacaomarkt. WAAROM TRACEERBAAR? Een traceerbare productieketen is noodzakelijk als je een duidelijk
Uiteraard is dit systeem van ‘mass balance’ voor Oxfam-Wereldwinkels geen comfortabele positie, het druist in tegen ons streven naar een zo eerlijk mogelijke keten. zicht wil krijgen op alle tussenschakels in de weg van cacaoboon tot chocoladereep. Pas dan kan je problemen in de keten beginnen aanpakken. Bovendien, doordat we weten waar onze ingrediënten vandaan komen, weten we met zekerheid in welke omstandigheden de grondstoffen geteeld en geproduceerd worden. ECOOKIM HEEFT EEN PLAN Omdat we Ecookim al langer volgen, kennen we de situatie ter plekke heel goed. We weten hoe Ecookim gestructureerd is en hoe ze naar hun leden communiceren. Bovendien weten we dat ze een intern controlesysteem hebben om ontoelaatbare praktijken tegen te gaan. Ze hebben een gedegen
FAIR
9
PRODUCT aanpak om kinderarbeid te weren uit de keten of aan te pakken. Allemaal factoren die ons vertrouwen in deze unie van coöperaties versterken. Door de aankoop van de cacao van Ecookim ondersteunen we deze organisatie en helpen we ze een stap voorwaarts op de internationale markt. Echter, wel een sterk geconcentreerde internationale markt. Vandaag verkoopt Ecookim, zoals elke boer of boerenorganisatie, haar bonen aan één van de grote spelers in de markt. Daarbij hebben ze geen grote keuze aan wie ze kunnen verkopen. Maar Ecookim ziet in deze markt ook plaats voor zichzelf. Daarom ligt er bij de unie een plan op tafel om niet te stoppen bij het verkopen van hun cacaobonen, maar een volgende stap in de keten op te nemen. Ze willen hun cacaobonen zelf verwerken tot cacaomassa, cacaopoeder en cacaoboter en met deze ingredi-
10
FAIR
ënten de markt betreden. Iets wat momenteel alleen de grote spelers op de cacaomarkt doen. Zo zou Ecookim niet alleen niet langer afhankelijk zijn van de grote opkopers van hun cacaobonen, maar ook meerwaarde creëren voor hun boeren én een serieus alternatief geven aan de consument die eerlijk verhandelde chocolade wil. GEEN VOORUITGANG ZONDER RISICO Ecookim is er zich van bewust dat het serieus zijn nek uitsteekt door verdere stappen in de verwerking van de cacao op te nemen. Immers, door de verregaande verticale integratie van het handvol bedrijven in de cacaosector zal Ecookim het niet makkelijk hebben om kopers voor hun halffabricaten te vinden. Nu hebben de grote spelers alle onderdelen van de productie in handen. Ze kopen de bonen, verwerken ze tot boter, massa en poeder en
Ecookim zal dus, weliswaar verder in de keten, opnieuw met dezelfde opkopers rond de tafel moeten zitten. maken daar de chocolade van. Ecookim zal dus, weliswaar verder in de keten, opnieuw met dezelfde opkopers rond de tafel moeten zitten. Het is dus te verwachten dat er Ecookim moeilijke onderhandelingen te wachten staan aan die tafel! IEDEREEN WINT ERBIJ Door te kiezen voor traceerbare chocolade kunnen we enerzijds transparant communiceren naar
RECEPT
CHOCOLADEFONDUE MET KOKOS 30 MINUTEN, ZONDER BAKKEN - 4 TOT 6 PERSONEN Ingrediënten 100 g boter / 2 eieren / Aardbeien / Bramen / Frambozen / 1 pak mix voor muffins met stukjes chocolade / ½ blik kokosmelk* / 300 g pure choco* / 2-3 EL rietsuiker* / 1 blik ananasschijven op sap* / Mini papaja’s op siroop* *Verkrijgbaar in je Oxfam-Wereldwinkel Bereid de muffins volgens de aanwijzingen op de verpakking en laat ze afkoelen. Verhit de kokosmelk in een pan en voeg de chocopasta en de rietsuiker (naar smaak) toe. Roer alles tot er een gladde, dikke saus ontstaat. Laat iets inkoken tot de gewenste dikte. Snijd de muffins in blokjes, maak het rode fruit schoon en laat de ananas en papaja uitlekken. Snij de ananas en papaja in stukjes. Rijg het fruit aan spiesjes. Zet de chocoladefondue in een fonduepannetje op tafel en serveer het met de fruitspiesjes en de blokjes muffin. Recept ontwikkeld door Fair Trade Original in samenwerking met Gees van Asperen.
onze consumenten. Ze weten waar de cacao voor hun chocolade vandaan komt en onder welke omstandigheden deze geteeld wordt. Anderzijds weten we dat we, door de bonen van Ecookim aan te kopen, de organisatie op die manier alvast een duwtje in de rug geven om hun verdere ambities waar te maken.
Bekijk het fi lmpje over Ecookim op oxfamwereldwinkels.be/ecookim
FAIR
11
PRODUCTshop
Eerlijk smelt op je tong Chocolade … doet het jouw hart ook sneller slaan? Zeker nu je weet dat de chocolade van de wereldwinkel de eerlijkste is die je kan vinden! Twaalf verschillende smaken liggen er op jouw te wachten. Kan je kiezen, of proef je ze gewoon allemaal?
Melk- of fondantchocolade 200 g, €2,50
7 soorten biochocolade
Melkchocolade, melkchocolade met kokos, melkchocolade met karamel en amandel, melkchocolade met zout en karamel, fondantchocolade 72%, fondantchocolade met cacaonibs en fondantchocolade met koffie. 100 g, €2,10
melkchocolade 50 g pralinéchocolade 48 g notenchocolade 47 g fondantchocolade 50 g BIO witte chocolade 50 g €0,80
Keramieken servies wit met rode varen
Kommetje (400585) Mok (400537) Kopje (400586)
€11,50 €11,50 €8,50
Muesli met quinoa, chocolade en gedroogd fruit 375 g €3,95
Mok met vogel-en-boommotief in zwart (400556) of blauw (400554) €8,50
Mok met vogelmotief
in zwart (400555) of blauw (400553) €8,50
Koopmanskloof pinotage 75 cl €6,75
Shopper van zeegras met zigzagmotief in rood (400279) of zwart (400280) €25,00
Ronde placemat van zeegras
Multicolor-groen (400275) of multicolor-paars (400276) €7,00
13
FAIR
VISIE
WAT ALS REGELS ONEERLIJK ZIJN FOTO Eric de Mildt
Voor heel wat van onze dagelijkse gewoontes zijn wij in het Noorden afhankelijk van boeren in het Zuiden. De choco op je boterham? Gemaakt met cacao uit Ivoorkust. De koffie uit de koffie-automaat op het werk? Die komt er niet zonder koffiebonen uit Afrika of Zuid-Amerika. De biorietsuiker in je kopje thee? Zeg maar dankjewel aan de suikerrietboeren in Paraguay en de theeplukkers in Laos. Maar zelfs die dankjewel krijgen ze zelden tot nooit. Laat staan dat ze kunnen overleven van hun teelt.
Boeren in het ontwikkelende Zuiden zitten op de geografi sch best passende plaats om bepaalde grondstoffen te kweken. Koffie, cacao, rijst, thee, rietsuiker, katoen… Allemaal producten die het best te telen zijn in de tropen. Bovendien zijn het producten die we hier allemaal kennen en graag tot zeer graag consumeren. Je zou dus verwachten dat die boeren in het Zuiden het voor elkaar hebben. Een grote vraag naar hun grondstoffen en niet iedereen die de grondstof kan aanbieden. Handel met het rijke Noorden zou voor de boeren in het Zuiden bijzonder winstgevend moeten zijn. Maar, niets is minder waar. ONEERLIJKE REGELS Internationale handel heeft het 14
FAIR
Twee jaar lang gaan we de verontwaardiging voeden, kabaal maken, op straat komen, mensen een geweten schoppen
potentieel om een enorme welvaart te creëren. Maar kennelijk kan niet iedereen dat potentieel aanboren. Oneerlijke handelsregels nekken vooral de kleinschalige producenten in ontwikkelende regio’s. Machtsconcentratie in de productieketen, een paar enkelingen die de handel en verwerking in hun macht hebben (cacao). Tariefheffi ngen op producten uit bepaalde landen, meer betalen om de producten in te voeren (rietsuiker uit Paragu-
ay). Extra heffi ngen op producten die verwerkt zijn (gebrande koffie). Je kan het zo gek niet bedenken of er zijn regels die er voor zorgen dat de aanbieders van grondstoffen uit het Zuiden amper beter behandeld worden dan in koloniale tijden. Bovendien verhinderen deze oneerlijke regels alle initiatieven om een verwerkende industrie op te starten in het Zuiden. De boeren zijn gedoemd om leveranciers van ruwe grondstoffen te blijven
Je kan het zo gek niet bedenken of er zijn regels die er voor zorgen dat de aanbieders van grondstoffen uit het Zuiden amper beter behandeld worden dan in koloniale tijden
DE OPLOSSING? Het internationale handelskader wordt gemaakt door beleidsmakers. De verschillende spelers in de keten spelen hun rol en nemen daarbij de ruimte die het internationale kader hen toelaat. Als de regels verkeerd zijn, is het aan de regelmakers om dat aan te passen. Het is dus aan de beleidsmakers om de regels te herschrijven, zodat iedereen zijn voordeel kan doen bij internationaal handelen. Want het zijn het de beleidsmakers die een
structuur in stand houden die elke kans op ontwikkeling van producenten in het Zuiden tegenwerkt. En daarom voert Oxfam-Wereldwinkels actie. Twee jaar lang gaan we de verontwaardiging voeden, kabaal maken, op straat komen, mensen een geweten schoppen. Zodat we niet langer alleen staan in onze strijd voor eerlijke handelsregels. Zodat we met velen zijn. Want als we met genoeg mensen onze stem laten horen, kunnen we
verandering in gang zetten. Dus politici, herschrijf die regels! Want met eerlijke regels is het fijn spelen. Met oneerlijke spelregels is het enkel frustrerend voor de ene en overdadig voor de ander. Ongelijk, en vooral oneerlijk. Laten we de regels van het spel dus veranderen! Laten we handelen! Maar dan eerlijk! En laten we vooral, met z’n allen, de boodschap meegeven aan politici dat het ook voor hen hoog tijd is om te handelen! Om de regels van het spel eerlijk te maken. FAIR
15
WERELDfocus
RIJST UIT LAOS FOTO Tineke D’haese
In Laos vinden we meer dan 4000 rijstvariëteiten terug. De Laotiaanse rijstboeren zitten op een rijstschat. Maar kunnen ze deze ook verzilveren? Oxfam-Wereldwinkels analyseert hoe handelsregels bepaalde regio’s of groepen bevoordelen, en het voor anderen onmogelijk maken om handel als motor voor hun economische ontwikkeling in te schakelen. Om onze rijstproducenten in Laos te ondersteunen, namen we de lokale, regionale en mondiale handelsvoorwaarden onder de loep.
NIEUWE MARKTEN, NIEUWE KANSEN? Sinds januari 2016 is de toetreding van Laos tot de vrijhandelszone binnen de Zuidoost-Aziatische landen formeel in voege en kan Laos tariefvrij exporteren naar de andere landen in deze vrijhandelszone. Laotiaanse rijstproducenten hebben een aantal troeven in handen om de vruchten te plukken van die handelsopening. Met hun unieke en traditionele rijstsoorten en hun duurzame teelttechnieken onderscheiden ze zich van hun buurlanden. Toch lijkt het er op dat het voor kleine rijstproducenten een grote uitdaging wordt om hun troeven te benutten in de nieuwe vrijhandelszone.
16
FAIR
HET EINDE VAN DE BIODIVERSITEIT? Met de opening van de ZuidoostAziatische markten is het zelfs goed mogelijk dat de stijgende import van goedkopere rijstsoorten uit buurlanden de traditionele rijstvariëteiten uit Laos zal verdringen en dat deze uiteindelijk zullen teloorgaan. Dit is niet alleen slecht nieuws voor de biodiversiteit in het land, maar zet ook een rem op een traditionele manier van armoedebestrijding. Rijstboeren telen nu verschillende soorten rijst, die niet alleen op verschillende momenten geoogst kunnen worden, waardoor ze de opbrengsten spreiden over het jaar, maar ook verschillend reageren op ziektes en droogtes
of overstromingen. Wanneer één soort het minder goed doet, zijn er nog altijd andere soorten die voor een inkomen of voedselzekerheid kunnen zorgen. Met de realiteit van de klimaatverandering voor ogen, is deze vorm van diversificatie meer dan ooit nodig. KAPERS OP DE KUST Naast de toevloed van geïmporteerde goedkopere rijst, zouden de tariefvrije handelsvoorwaarden binnen de Zuidoost-Aziatische vrijhandelszone – als alles volgens het vooropgestelde plan verloopt - ook kunnen leiden tot een toevloed aan investeerders uit de buurlanden. Echter, als die investeerders enkel, of zelfs
Het is goed mogelijk dat de stijgende import van goedkopere rijstsoorten uit buurlanden de traditionele rijstvariëteiten uit Laos zal verdringen en dat deze uiteindelijk zullen teloorgaan.
vooral, uit zijn op de mogelijkheid om grootschalige plantages aan te leggen in nog ongerepte gebieden van Laos, dan ziet de toekomst er niet zo goed uit binnen de vrijhandelszone. Immers, we zagen eerder al een toevloed van investeerders, bij het in voege treden van de tariefvrije voorwaarden in het kader van ontwikkeling voor de MOL-landen (de Minst Ontwikkelde Landen). Deze lokten grote Europese investeerders naar Laos, waar ze grootschalige plantages van exportgewassen zoals rubber, eucalyptus, maïs en koffie uitbouwden. Deze plantages verminderen enerzijds de toegang tot land en inkomen voor de Laotianen, anderzijds verengen ze opnieuw aanzienlijk de rijke biodiversiteit in Laos. Laos kan een nieuwe golf van dat soort buitenlandse investeerders echt wel missen. Laten we hopen dat de Laotiaanse overheid dit gevaar tijdig ondervangt. Want ook vanuit de overtuiging dat we dringend werk moeten maken van mondiale ambities om onze planeet te redden, ambities die we terugvinden in de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s), zijn we bezorgd over wat er in landen als Laos gebeurt. Of ho-
ren we te zeggen: over de keuzes die de huidige internationale handelsregels landen als Laos opdringen? TOEKOMST VOOR KLEINSCHALIGE, DUURZAME LANDBOUW Naast de enorme rijkdom aan rijstvariëteiten komt het gros van de Laotiaanse productie nog ‘duurzaam’ tot stand: in tegenstelling tot de grote rijstplantages in de buurlanden is kleinschalige teelt nog steeds de meest voorkomende productievorm van rijst in Laos. Gemiddeld is een Laotiaans rijstveld amper 1,19 hectare groot. Bovendien worden de boeren nog niet gegijzeld door de grote bedrijven die hen afhankelijk maken van bepaalde zaden en meststoffen. Omdat Laos vooral kleefrijst produceert, ontsnapte het aan de Groene Revolutie tussen 1960 en 1980. Tijdens deze periode nam de productie van rijst in de buurlanden enorm toe door de introductie van nieuwe en verbeterde zaden, kunstmest, pesticiden en nieuwe irrigatietechnieken. Laos ontsnapte aan de opmars van het industriële landbouwmodel omdat de nieuwe variëteiten niet ontwikkeld waren voor kleefrijst
en omdat de omschakelingen gewoonweg te duur waren voor de Laotiaanse boeren. Het is dus, ook vanuit het mondiale objectief om binnen afzienbare tijd over te schakelen op een duurzaam landbouwmodel, nu aan de Laotiaanse overheid om haar boeren, die aan landbouw doen op een manier die wél houdbaar is voor de planeet, te wapenen en zelfs af te schermen voor de lokroep van de grote monoculturen. WAT KAN EUROPA DOEN? Ook Europese overheidsorganen kunnen kleinschalige Laotiaanse rijstproducenten een duwtje in de rug geven. In januari 2016 heeft onze overheid zich geëngageerd werk te maken van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s). Als ze dit werkelijk meent dan kan ze inzetten op het behoud van duurzame landbouwmodellen door het industriële landbouwmodel te belasten. Zo krijgen landen zoals Laos, waar het landbouwmodel nog op duurzame leest geschoeid is, een kans. En dragen we tegelijkertijd bij tot het werkelijk realiseren van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen. FAIR
17
De wereld op je tafel De geur van vers gestoomde rijst uit Laos komt je tegemoet. Je favoriete keukenprins of –prinses staat achter het fornuis een dampende schotel te bereiden, op smaak gebracht met kokosmelk uit Thailand. Een glaasje ZuidAfrikaanse pinotage is alvast voor je uitgeschonken. Da’s pas genieten!
Paarse rijst
Minipapaja’s
Lookpasta
BIO Kokosmelk
Palmharten
Couscous
500 g €3,20
400 ml €2,55
18
FAIR
450 g €4,15
410 g €3,05
120 g €3,25
500 g €4,10 ‘Black maftoul’-couscous uit Palestina, handgerolde volkorentarwe.
WERELDshop
De wereld in je outfit Juwelen van tagua Tagua, ook wel plantaardig ivoor genoemd, is het eiwit van de vrucht van een palmboom die in het Ecuadoraanse Amazonewoud groeit. Om taguajuwelen te maken, worden de verharde vruchten een maand in de zon gedroogd. Daarna worden ze opengemaakt met een hamer en uitgesneden in de gewenste vorm. Om het glanzend effect te verkrijgen wordt het uitgesneden product gepolijst en ten slotte gekleurd in een verfbad. De vergelijking met ivoor dankt tagua aan zijn kleur, textuur en levensduur.
Elastische halsketting van tagua in donkerblauw (400591), rood (400593) of turkoois (400590) €19,50
Zijden cirkelsjaal met paisleymotief in
Oorbellen van tagua in lila (400589)
Viscose sjaal lila-paars (400654)
Driekleurige halsketting van ‘grains d’azair’
Sjaal van zijde en linnen in blauw (400530),
of donkerblauw(400597) €8,00
oranje, geel en beige (400146) €26,50
of oranje-kaki (400653) €15,00
kaki (400532) of oranje (400531) €12,90
(400595) €32,00
FAIR
19
ed.oww - 130 - mei2016
EERLIJK DUURT het langst
Geef d e volled i g e lessen maak reeks en kans o p ee pakke t van 2 n 5 kinder boeke n!
Ontdek nu ons gratis online-lessenpakket voor de derde graad van het lager onderwijs (met beamer- ĂŠn digibordtoepassing) www.oxfamwereldwinkels.be/eerlijk-duurt-het-langst
Of kies voor een begeleid traject: Eerlijk duurt nog langer! djapo.be/eerlijk-duurt-nog-langer
oxfamwereldwinkels.be/eerlijkduurthetlangst
20
FAIR
JONGEREN
QUE?! Afvoeren dié handel!
SCHOLENACTIE IN VL A ANDEREN
Boos, bozer, boost! Nu is het genoeg geweest! Chocolade is wereldwijd een waanzinnig populair product, gemaakt van suiker en cacao. Cacao kan je niet overal kweken, het is een plant die enkel goed gedijt in de tropen. De grote vraag naar chocolade in het Noorden is dus afhankelijk van een klein aanbod aan cacao in het Zuiden. Dan mag je veronderstellen dat cacao- en suikerboeren flink de kost verdienen. Echter, niks is minder waar. De cacaoboeren blijven arm en verlaten zelfs massaal de stiel omdat ze er hun brood niet mee kunnen verdienen. Moeten we er een tekeningetje bij maken misschien? Wel dan.
Een koper van rietsuiker uit Paraguay moet aan de Europese grens bijna de helft van de kostprijs van de suiker ophoesten om te mógen importeren. Zo maakt de suikerrietbboer natuurlijk geen kans tegen de Europese suikerindustrie, die bovendien nog gesubsidieerd wordt. Een cacaoboer heeft vaker niet dan wel de keuze aan wie hij zijn bonen verkoopt. Machtsconcentratie in de keten zorgt er voor dat er slechts een opkoper opdaagt als stroman voor een grote internationale handelaar. Zo heeft de boer zich te schikken naar de aangeboden prijs. Dit is toch te zot om los te lopen? Naar aanleiding van de Week van de Fair Trade, van 5 tot 15
oktober 2016, roepen we alle Vlaamse leerlingen uit het lager, secundair en hoger onderwijs op om verontwaardigd te zijn! Zo trekken we onze beleidsmakers aan de oren, en geven we het draagvlak voor een gereguleerde wereldhandel een volgende, broodnodige boost.
DOE MEE: QUE?! Afvoeren dié handel! • Van 5 tot 15 oktober • In alle Vlaamse scholen • 3 lagere, 3 secundaire en 1 hogeschool vallen in de prijzen. • Registratie van de actie, en tips om jullie boosheid op een leuke manier te uiten: vanaf eind augustus op que.oxfamwereldwinkels/be Afvoeren dié handel!
Afvoeren dié handel!
FAIR
21
Mensen echte kansen geven FOTO Tom Verbruggen
FAIR
22
In jeugdherberg De Snuffel, in hartje Brugge, gaan we op de koffie met Marleen Vermeire en Johan Van Sieleghem van Hogeschool WestVlaanderen, kortweg Howest. De Brugse campus ligt om de hoek. In de studentikoze bar van De Snuffel bestellen Marleen en Johan een eerlijke koffie mĂŠt puur chocolaatje en steken van wal.
KOFFIE Marleen is campusmanager voor de Howest-afdeling in Brugge, Johan voor die in Kortrijk. Beide campussen tellen zo’n drieduizend studenten en drie- à vijfhonderd medewerkers. Johan en Marleen zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse organisatie van de campus, zodat het onderwijs in de beste omstandigheden kan verlopen. En daarbij is het niet onbelangrijk dat iedereen op tijd van een kop verse koffie of een snack kan genieten. Howest kiest daarbij voor Oxfam Fair Trade. En dat is geen toeval. Marleen: “Duurzaamheid is ingebakken in het DNA van Howest. Onze organisatie integreert duurzaamheid op zoveel mogelijk vlakken. Al jaren. We printen op FSC-papier, stimuleren dat studenten en medewerkers de fiets nemen, serveren geen tonijn in onze studentenrestaurants, er liggen zonnepanelen op ons dak …” Johan: “En dus is de keuze voor eerlijke handel logisch. Sinds kort serveren alle koffietoestellen voor de docenten Oxfam-koffie. We zijn tevreden dat Oxfam Fair Trade het best beantwoordde aan de voorwaarden die we voorop gesteld hadden. Daarin lag het accent sterk op een eerlijke handelsketen. Maar als overheidsinstelling kunnen wij niet zomaar kiezen voor een bepaald bedrijf, we moeten minstens drie leveranciers de kans geven om een offerte in te dienen.” Marleen: “We legden de klemtoon op een eerlijke handelsrelatie die verder gaat dan een certificering. Veel bedrijven bieden gecertificeerde koffie aan en hebben de mond vol over eerlijke handel, maar soms kan je je afvragen wat dat echt betekent. Wij vinden het belangrijk dat de hele handelsketen eerlijk verloopt. Van bij de boer, via tussenhandelaars, koffiebranders, enzovoort, tot in de koffietoestellen op onze campus.”
Johan: “Van de drie spelers die een offerte indienden, ging Oxfam het verst in de samenwerking met de producenten in het Zuiden. De wereldwinkelkoffie scoorde bovendien het best op een ander zwaar doorwegend criterium: de smaak. We lieten de medewerkers van de algemene diensten de drie soorten koffie proeven en vroegen naar hun favoriet.”
DE SNUFFEL, DE FAIRSTE JEUGDHERBERG Marleen Vermeire van Howest werkt om de hoek: “Als ik voorbij De Snuffel wandel zie ik hier vaak studenten van ons genieten van een eerlijk drankje voor een studentenprijs. Ik vind het fijn dat een plek als deze ook bewust kiest voor faire producten. Ze serveren zo veel mogelijk drankjes en snacks van Oxfam Fair Trade. Zo geven ook zij een beetje bewustzijn mee aan de jongeren die hier komen.” www.snuffel.be
Marleen: “Toen ik aan de medewerkers liet weten dat het Oxfam Fair Trade-koffie werd, kreeg ik meteen een resem e-mails terug: ‘Tof!’ ‘Goede keuze!’ Daaraan merk je dat dit bij ons meer is dan een ‘hot topic’. Tien jaar geleden kregen onze medewerkers ook al een pakket wereldwinkel-lekkers als eindejaarscadeau. Al jaren schenken we fairtradewijn op onze recepties. Enzovoort. Voor Howest is eerlijke handel geen hip fenomeen, maar een vanzelfsprekendheid.” “Met deze keuze willen we onze medewerkers en studenten bewustmaken wat eerlijke handel concreet betekent. Het gaat over mensen
“Voor Howest is eerlijke handel geen hip fenomeen, maar een vanzelfsprekendheid”
kansen geven. Dankzij Oxfam krijgen producenten in het Zuiden ook vorming en begeleiding. Als je mensen een echt toekomstperspectief biedt, gaan ze vanzelf goede kwaliteit leveren. Zo gaat het ook met studenten of mensen op een werkplek. Dat zien wij op Howest elke dag.” Johan: “Eerlijke koffie drinken is misschien maar iets kleins, maar ik ben ervan overtuigd dat vele kleine actietjes een groot resultaat kunnen opleveren.” Marleen: “In deze harde wereld zeker. Mensen echte kansen geven is zo belangrijk. Belangrijker dan eens om de zoveel tijd vijftig euro storten voor een goed doel. Het klinkt melig, maar als iedereen zelf bekijkt wat hij kan doen om anderen te helpen, kan onze samenleving zoveel warmer worden.”
“Als je mensen een echt toekomstperspectief biedt, gaan ze vanzelf goede kwaliteit leveren. Zo gaat het ook met studenten” FAIR
23
MOMENTshop
Traditioneel ambacht, modern vormgegeven
1- plat (400164) €17,00 2 - druppel-cirkel (400165) €17,00 3 - schild (400166) €18,00 4 - drie-in-één (400167) €18,00 5 - twee knoopjes (400162) €19,00 6 - staaf en bol (400169) €18,00 7 - sliertjes en bol (400170) €18,00
1
2
3
4
5
6
Kleine producentenfamilies in Mexico maken al generaties lang zilveren juwelen. Hun ambacht is gebaseerd op een lange traditie, overgedragen van moeder op dochter en van vader op zoon. De technieken en patronen komen voort uit hun cultuur en geschiedenis. Esperanza, een Nederlandse organisatie en haar bezielster Jet Martens exporteren de juwelen naar Europa om een nieuwe afzetmarkt met nieuwe mogelijkheden te creëren voor de Mexicaanse families. Door hun juwelen te verkopen onder eerlijke handelsvoorwaarden kunnen zij leven van hun traditionele ambacht en deze verder ontwikkelen. Zo gebruiken zij traditionele werkwijzen gecombineerd met modern vormgegeven ontwerpen.
7
Zilveren ring
met knoopje (400168) €18,00 met platte knoop (400163) €19,00
FAIR 24 24 FAIR
Zilveren oorbellen
Zilveren juwelen Arab
oorbel vierkant (400171) €20,00 ring kroon (400172) €20,00
MOMENTshop
It’s a men’s bag!
Geproefd
€7,75
Groot Eiland Shiraz- Pinotage 2013, 75 cl Schitterende kersenkleur en een kruidige neus, vooral peper. Daarna ruik je zwart fruit – bramen en bosbessen – en vanille. De aanzet is vol en wordt gevolgd door frisse zuren. De tannine is mooi versmolten. Je proeft rijpe zwarte kersen die blijven hangen in de afdronk. Ideaal bij gegrild vlees maar kan zeker ook bij een winterse stoofpot.
€6,20
Moscato Late Harvest 2012, 37,5 cl Intens goudgele kleur. In de neus uitgesproken aroma’s van sultanarozijnen, honing, zoete bloesem en gedroogde sinaasappelschil. Zoete aanzet, vol en rond, maar perfect in balans met de levendige zuren. Blijft heel fris in de afdronk. Zal zeer goed gaan bij een lekkere fruittaart of bij gebakken ananas van de grill.
www.sommeliers-conseil.be Portefeuille zwart (400032) of bruin (400031) €36,00
Bruine canvas tas met lederen afwerking (400659)
€65,00
Zwarte canvas tas met bruine afwerking (400517)
€45,00
SOMMELIERS CONSEIL
De v.z.w. Sommeliers-Conseil is de enige vereniging die de Vlaamse afgestudeerden aan de wijnuniversiteit in Suze-la-Rousse (Frankrijk) verenigt en tevens een forum biedt aan alle afgestudeerde sommeliers van de Vlaamse Wijnacademie. FAIR
25
DOEN vrijwilliger
“Vanaf volgend schooljaar willen we nog actiever de scholen aanspreken, met de kant-en-klare lespakketten die Oxfam heeft voor leerkrachten”
I 26
k ben er van overtuigd dat fair trade echt
winkel. Ik laat hen dan spelenderwijs kennis
helpt en één van de beste vormen van hulp is
maken met eerlijke handel. Daarnaast hebben
om boeren en producenten een menswaardig
we de middelbare school in onze gemeente op
An AN DEFLOOR
bestaan te garanderen. Dat denk ik trouwens
weg gezet om een Wereldwinkel op School te
ook over duurzame landbouwproducten uit het
beginnen. Vanaf volgend schooljaar willen we
Noorden. Met mijn vrijwilligerswerk probeer ik
nog actiever de scholen aanspreken, met de
IN OXFAM-WERELDWINKEL
dat over te dragen naar kinderen en jongeren.
kant-en-klare lespakketten die Oxfam heeft voor
DE PINTE
Elk schooljaar komen meer dan honderd lagere-
leerkrachten.
schoolkinderen met hun klas op bezoek in onze
www.oxfamwereldwinkels.be/scholen
FAIR
60 JAAR AL 15 JAAR VRIJWILLIGER
HOUDT ERVAN OM KINDEREN IETS BIJ TE BRENGEN
€4,65
Als lid van 11.11.11 steunt Oxfam Wereldwinkels de campagne
Nieuw!
WERELDBEFAAMDE ORIGINEKOFFIE Ethiopische yirgacheffekoffie is uitzonderlijk door zijn pittige, kruidige smaak met fruitige toets. De streek Yirgacheffe staat bekend als de bakermat van de koffie en wordt ook vandaag nog bij kenners geprezen om zijn bonen van uitstekende kwaliteit. Door de lichte branding van deze boontjes komen de smaken nog meer tot hun recht. De coöperatie Oromia zorgt ervoor dat de koffieboeren deze kwaliteiten kunnen verzilveren. Nekemte Melaku, commercieel directeur van Oromia Coffee Farmers Cooperative Union: “Dankzij de uitzonderlijke kwaliteit van de Ethiopische koffie kunnen we de bonen aan hogere prijzen verkopen voor export. We zorgen ervoor dat die meerprijs bij de boeren terechtkomt.” 250 g - €4,65 www.oxfamwereldwinkels.be/Ethiopisch-goud
MOVE YOUR MONEY
MOMENTshop
Mand blauw
42 cm (400142) €20,00 37 cm (400140) €12,50
Mand groen
38 cm (400143) €16,00, 34 cm (400141) €11,00
Decoratieve vilten hanger herfstblaadjes (400259) €3,50
Boodschappentas van jute
blauw-wit (400324) of rood-wit (400325) €20,00
28
FAIR
Momentshop
Mahoniehouten voorraadpotten, 3 in 1 9 cm (400000) €11,00 Mahoniehouten peper-en-zoutstel 15x8 cm (400001) €17,00 Mahoniehouten tapasschaaltje 30 x 10 cm (400003) €14,50
Mobile pompons (400663)
€19,00
Schaal blauwe mozaïek groot (400668) €28,00 Medium (400667) €20,00
Muurdecoratie metalen vogel (400664) €16,00
Verwen jezelf
GESPOT
w! Nieu
BIO snoeprepen
mango-kokos, choco-crispy of amandel-citroen 33 g €1,20
Groot Eiland chardonnay-chenin blanc
Deze volle Zuid-Afrikaanse wijn heeft een complexe neus met toetsen van rijpe peer en perzik. Na een brede aanzet balanceert het mooie fruit harmonieus met de verfijnde zuren, die zorgen voor een frisse afdronk. Heerlijk bij kalfsvlees, coquilles en visgerechten met saus. 75 cl €7,70
Yucachips
zout-, paprika- of Tacosmaak 50 g - €1,10 zout- of paprikasmaak 150 g - €2,90
Bananenchips 85 g €1,40
w! Nieu
BIBLIOTHEEK PUURS “Het is de bedoeling om de studenten een hart onder de riem te steken en het leed van het studeren wat te verlichten” “Onze bibliotheek zet zijn deuren open voor studenten die een plaats zoeken om te studeren. Ze krijgen daarbij een pakket van Oxfam-Wereldwinkels met daarin een sapje, een sesamreep, het FAIR-magazine, en een flyer over de komende acties van Oxfam. Verder wordt het pakketje nog aangevuld met fruit dat we zelf aankopen in een lokale winkel, chocoladerepen uit de wereldwinkel of een andere verrassing. We doen dit al een aantal jaar. Het is de bedoeling om de studenten een hart onder de riem te steken en het leed van het studeren wat te verlichten. Wij zijn ook een FairTradeGemeente, dus wij staan achter het verhaal dat Oxfam vertelt. Bovendien bieden zij een goeie service en zijn de vriendelijke vrijwilligers bereid ons te helpen. De keuze voor producten van Oxfam was voor ons dus heel logisch.” Wim Spitaels, Bibliotheek Puurs
FAIR
29
DOENkort
De Wereldburger In Essen werd in 1975 de Oxfam-Wereldwinkel geopend door enkele jongeren. Veertig jaar later vieren ze deze verjaardag met de inhuldiging van het kunstwerk ‘De Wereldburger” van Annie Andriessen. Annie: “De Wereldburger heeft als het ware een dubbele functie. Het beeld maakt kunst toegankelijk en solidariteit bespreekbaar. We moeten respect hebben voor de draagkracht van de aarde.” Een ware wereldburger blijft meer dan noodzakelijk! www.oxfamwereldwinkels.be/essen
Vlaamse Vredesweek In Congo nemen jonge activisten hun toekomst in eigen handen. Deze nieuwe generatie strijdt op een geweldloze manier voor veiligheid, inspraak en sociale rechtvaardigheid. Tijdens de Vlaamse Vredesweek, die van 21 september tot 2 oktober 2016 loopt, geven Pax Christi Vlaanderen en Broederlijk Delen, in samenwerking met onder meer Oxfam-Wereldwinkels, een stem aan moedige jongeren uit Congo. Micheline Mwendike, een van de drijvende krachten achter de burgerbeweging Lucha uit Goma is één van hen. Ze komt tijdens de Vredesweek in ons land getuigen over haar strijd. “Ik ben ervan overtuigd dat verandering in Congo mogelijk is. Op voorwaarde dat jongeren geweldloos opkomen voor hun rechten,” zegt Micheline (30). Vandaag ijvert Lucha samen met vele anderen voor respect voor de Congolese grondwet en de organisatie van eerlijke verkiezingen. President Kabila moet in principe aftreden in december 2016. Maar het is onzeker of hij dat ook zal doen. Ontdek op www.vredesweek.be de agenda voor de Vredesweek en hoe je de stem van de jongeren kan versterken op.
Eerlijke doopsuiker Een baby op komst? Geen betere start dan een traktatie uit eerlijke handel. Vanaf nu kun je kant-en-klare sets doopsuiker bestellen. Dit proefproject loopt onder ander in wereldwinkel Gent-centrum. Al goesting om te proeven? Tijdens de Week van de Fair Trade zet Netwerk Bewust Verbruiken eerlijke doopsuiker in de kijker, met doopsuiker in babywinkels in jouw buurt. Meer info? gent-centrum@oww.be
Zuidcafé: Kabaal in Congo 2016 is een woelig jaar voor Congo. President Kabila moet volgens de grondwet in december de macht overdragen aan zijn opvolger. Maar de kans is groot dat de verkiezingen niet doorgaan. De toenemende repressie verkleint bovendien de ruimte voor burgers om op te komen voor hun rechten. Toch zijn er ook positieve signalen. Jonge activisten staan op en strijden geweldloos voor een betere toekomst voor het Congolese volk. Dinsdag 4 oktober, 20u30 in de Roma, Borgerhout www.deroma.be/zuidcafe 30
FAIR
Zaterdag 10 september 2016
Doe mee aan een Oxfam inleefatelier! Al gehoord van de inleefateliers van Oxfam? Een manier om “op reis” te gaan zonder België te verlaten. Drie uur lang kruip je er in de huid van iemand anders en word je geconfronteerd met zijn of haar concrete, dagelijkse problemen. Je wordt helemaal ondergedompeld in een verrassend rollenspel dat al je ideeën over globalisering of klimaatverandering op z’n kop zet. En dat allemaal in een levensgroot, driedimensionaal decor. Een originele en leerrijke uitstap met je groep! Onze jeans of gsm, hoe komt die in de winkel terecht? In het inleefatelier Mondiapolis ondervind je aan den lijve welke uitdagingen de globalisering met zich meebrengt voor mens en milieu. In het atelier Bolivia ontdek je dan weer hoe de toegang tot voedsel wordt bedreigd door de klimaatverandering. Heel wat Bolivianen leven van de landbouw. Door steeds meer en hevigere droogtes en overstromingen komt hun voedselproductie en toegang tot drinkwater in het gedrang. Voorwaarden: • jongeren vanaf 16 jaar (alle studierichtingen) en volwassenen (volwassenenonderwijs, hogescholen, verenigingen, teambuilding) • Uitsluitend voor groepen van 12 tot 24 personen • 5 euro per persoon (gratis voor begeleiders) • Reserveer best zes weken vooraf Meer info en sfeerbeelden vind je op www.oxfamsol.be/inleefateliers Begeleid je een Wereldwinkel op school en wil je kans maken op een gratis inleefatelier met je leerlingen? Stuur dan ten laatste 30 september 2016 je antwoord op deze twee vragen naar edu@oxfamsol.be: • Hoeveel inleefateliers biedt Oxfam aan? • Hoeveel mensen zullen deelnemen aan deze wedstrijd?
BELEEF (ON)EERLIJKE HANDEL INSPIRATIE | WORKSHOPS | FOODTRUCKS | COCKTAILBAR | OPTREDEN EN VÉÉL CHOCOLADE!
Za. 10 september 2016, 13u - 22u Ververijstraat 15, Gent Programma: oxfamwereldwinkels.be/fairforum
Fair Forum Op 10 september is het weer zover. Oxfam-Wereldwinkels start het werkjaar met een topevenement. We verwachten jullie dus allemaal op het Fair Forum in Gent. We gaan verder op hetzelfde elan als de vorige jaren, maar breien er deze keer een avondactiviteit aan vast. Verwacht je aan een dag vol interessante workshops, boeiende sprekers en inhoudelijke vormingen. Of wat dacht je van een heuse koffie- en chocoladebeleving? ’s Avonds sluiten we af met een heus feestje! 10 september 2016 – Gent www.oxfamwereldwinkels.be/fairforum
FAIR
31
VISIE
DE MACHT IN DE VOEDSELKETEN INTERVIEW MET OLIVIER DE SCHUTTER - FOTO TINEKE D’HAESE
Ivoorkust produceert veertig procent van de cacao wereldwijd en slechts enkele machtige bedrijven kopen het grootste deel hiervan op. En dit is niet enkel zo voor de grondstof cacao. Hoe komt het dat op de globale voedselmarkt een steeds grotere machtsconcentratie ontstaat? “Deze machtsconcentratie is inderdaad zorgelijk en op veel internationale toppen over voedselveiligheid wordt deze volledig genegeerd. Het is bijna een taboe en ik denk dat de reden hiervoor niet enkel is dat belangrijke economische belangen vaak meebepalen wat regeringen doen, maar ook dat het heel moeilijk is om macht in voedselketens te meten. Autoriteiten in economische competitie zijn niet erg geneigd om daar iets aan te doen, want in hun cultuur is het doel de prijs voor 32
FAIR
consumenten zo laag mogelijk houden. Zij zullen dus altijd proberen te voorkomen dat er dominantie en misbruik ontstaat tussen verkopers en consumenten. Ze zijn echter niet erg geïnteresseerd in het controleren van misbruik dat ontstaat doordat kopers een te lage prijs aan producenten betalen, omdat consumenten voordeel hebben bij deze lage prijzen. Dus door het concurrentiebeleid dat onze autoriteiten nastreven kunnen deze machtsmonopolies niet gebroken worden.” Handelsakkoorden volgen altijd deze wetten en deze manier van concurrentie. Bedoel je dat de hele wereldmarkt gedomineerd wordt door deze wetten? “De positie van de dominante kopers in de markt uitdagen is geen sinecure. Daarom is wat coöperaties zoals Ecookim
doen (produceert onder meer fairtradecacao) heel belangrijk. Coöperaties zijn heel belangrijk om de machtsrelatie tussen
cratie, transparantie en verantwoordelijkheid in voedselketens. Dit is een heel dringend probleem, kijk maar naar de concen-
“Het is op dit moment een groot probleem dat we een handelsbeleid aanmoedigen dat verschillende dimensies van duurzaamheid volkomen negeert.” kopers, autoriteiten en producenten te mediëren. Deze coöperaties zijn dus volgens u effectief een politiek instrument dat kan wegen op onrechtvaardige structuren? Ja, we vergeten vaak het belang van demo-
tratie die bestaat in de cacaosector, op nationaal niveau gaat het meestal om slechts één of twee dominante kopers. En als je niet via hen gaat, heb je niemand om aan te verkopen. De producenten hebben dus geen keuze, zeker wanneer de lokale markten zo onderontwikkeld zijn
en er dus geen lokale afzetmarkt is voor een product. Wat moet er gebeuren opdat ontwikkelingslanden meer worden dan verkopers van grondstoffen? Moeten handelsverdragen aangepast worden? En moeten er daarnaast ook andere criteria worden meegenomen? We zouden importeurs van niet-fairtradeproducten, niet eerlijke cacao en koffie, moeten belasten, zodat ze verplicht worden de externaliteiten die ze veroorzaken bij lokale gemeenschappen te compenseren. Zo zouden we niet enkel fair trade aanmoedigen, maar ook handel in het algemeen eerlijker maken door de perversie te vermijden die ontstaat wanneer fairtradekopers die meer ethisch handelen, daar niet voor worden beloond. We moeten het hen mogelijk maken
“Ik denk dat de kracht van de consument wel belangrijk is maar het kan geen vervanging zijn voor politieke actie.”
te concurreren met andere niet-fairtradekopers van grondstoffen. Het is op dit moment een groot probleem dat we een handelsbeleid aanmoedigen dat verschillende dimensies van duurzaamheid volkomen negeert. U wees reeds op het belang van coöperaties als politiek instrument, maar hebben wij als consument hierin ook een politieke rol te spelen? Kunnen wij helpen deze situatie rechtvaardiger te maken?
leiding nemen en ervoor zorgen dat de wereldmarkt kleine producenten niet tegenwerkt, en dat grote kopers hen een eerlijke prijs betalen. Dus de macht van de consument is belangrijk om de boodschap dat we het anders willen duidelijk te maken, maar we mogen ons niet tevreden stellen met de juiste keuze die we eens per week maken in de supermarkt. We moeten meer mobiliseren en zoeken naar de structurele problemen die achter dit alles schuilen.”
“Ik denk dat de kracht van de consument wel belangrijk is maar het kan geen vervanging zijn voor politieke actie. Regeringen moeten hierin de
(het volledige artikel verscheen in het magazine ‘De Kleur van Geld’ van Triodos Bank. Redactie: Laura Bodyn, Ecopolis voor Oikos. dekleurvangeld.be)
Op Ecopolis 2016, een ontmoetingdag voor wie begaan is met een duurzame toekomst, zetelde Olivier De Schutter, voormalig speciaal rapporteur voor de VN over het recht op voedsel in het panel over chocolade, samen met Mamadou Bamba (van Oxfam-Wereldwinkels’ Ivoriaanse partnerorganisatie Ecookim – nvdr) en Isabelle Quirynen van chocoladebedrijf Bitterzoet.
FAIR
33
DOEN
Over
Oxfam-Wereldwinkels | Fair Trade
Oxfam-Wereldwinkels behoort tot de internationale confederatie
Vrijwilliger worden?
Elke zaterdag, een paar keer per jaar of alleen tijdens de eindejaarsperiode. Cadeautjes inpakken, producten verkopen, etalages versieren, de boekhouding doen of magazines bussen. Je kan het zo gek niet bedenken wat er bij Oxfam-Wereldwinkels allemaal door vrijwilligers gedaan wordt. www.oxfamwereldwinkels.be/vrijwilliger
Oxfam
, een wereldwijde ontwikkelingsorganisatie die de kracht van mensen bundelt tegen armoede.
Post
Oxfam-Wereldwinkels Ververijstraat 17 9000 Gent Oxfam-Wereldwinkels wil
rechtvaardige regels
voor de internationale handel. Want eerlijke handel geeft producenten in het Zuiden sterke eigen benen en draagt op die manier bij tot duurzame ontwikkeling.
Telefoon 09/218 88 99
redactie@oww.be
Web
www.oxfamwereldwinkels.be
bewust
We maken mensen van het onrecht in de wereldhandel via publiekscampagnes, acties met jongeren en scholen, en door te gaan praten met politici en bedrijven.
Winkels
www.oxfamwereldwinkels.be/winkels
www.facebook.com/oxfamwereldwinkels
Nieuwsbrief
www.oxfamwereldwinkels.be/digizine
235
En natuurlijk door onze Oxfam-Wereldwinkels, speciaalzaken voor eerlijke handel. Met het brede assortiment kwaliteitsproducten van ons huismerk Oxfam Fair Trade tonen we hoe het anders kan.
8000
vrijwilligers verspreiden ons verhaal. Ze bemannen de Oxfam-Wereldwinkels, smeden banden met andere organisaties en laten je ontdekken wat eerlijke handel betekent.
In dit magazine stellen we een keur van producten van eerlijke handel aan je voor. Niet alle wereldwinkels hebben alle producten in voorraad.
Colofon
Derde jaargang - nummer 18 (07-2016) - (188) Verschijnt in januari, april, augustus & oktober Redactieadres: Ververijstraat 17, 9000 Gent - redactie@oww.be Redactie: Marijke Moyson en Griet Rebry Medewerkers: Marieke Poissonnier, Marieke Poppe, Lie Lemaire, Helga Duhou, Hans Canters, Hanne Ferryn. Fotografie: Tom Verbruggen - Yel - Eric de Mildt Vormgeving: EfraĂŻm Sebrechts Concept: Stapel Drukker: Roto Smeets Coverfoto: Yel
Dit magazine is gedrukt op 100% gerecycleerd papier.
Blijf op de hoogte via Facebook en www.oxfamwereldwinkels.be/digizine.
www.oxfamwereldwinkels.be
 34
FAIR
De prijzen in dit magazine zijn ten minste geldig tot en met 31 augustus 2016. Wijzigingen vanaf 1 september 2016, staan vanaf 1 september 2016 op onze website. De prijzen zijn onder voorbehoud van wijzigingen en correcties en zijn niet cumuleerbaar met eventuele andere acties of promoties.
shopDOEN
Boost je energie! Met een kopje versgemalen koffie, recht uit Ethiopië. Koekje erbij: quinoa met chocolade, citroen of kokos … elk van deze drie varianten is te verslavend om na eentje te stoppen. Liever een boost met minder suiker? Gedroogd fruit en noten will do the trick!
BIO Zandkoekjes met kokos 125 g, €2,40
NIEUW BIO Fruit- en notenmix 100 g, €3,75 Mix van amandelen, abrikozen en wilde kersen.
BIO Dadels 250 g, €2,95
Eindelijk weer gedroogde mango’s 100 g, €3,80
BIO Zandkoekjes met citroen 125 g, €2,40
Nieuw! BIO Gold-koffiebonen 250 g, €4,65
BIO Quinoabiscuits 250 g, €2,90 Krokant koekje met quinoa uit Bolivia, rijst uit Thailand, cacao uit de Dominicaanse Republiek, honing uit Mexico/Argentinië en rietsuiker uit Paraguay.
FAIR
35
IF I RULED THE WORLD
“Als consumenten staan wij samen sterk” Meer en meer ben ik ervan overtuigd dat we via ons koopgedrag veel kunnen veranderen in de wereld. We staan niet machteloos tegenover oneerlijke handelsrelaties! Als consumenten staan wij samen sterk. Bewust aankopen heeft invloed, niet alleen ecologisch – door o.a. een kleinere afvalberg – maar ook en vooral op het leven van de mens achter het product. Want wie wordt beter van een t-shirt van drie euro uit het Zuiden? Van een pot confituur van nog geen euro? We leven niet in een ‘bubble’. Wereldwijd houdt alles met alles verband: milieuproblemen, uitbuiting, burgeroorlog, vluchtelingen ... Door ons koopgedrag kunnen we samen iets in beweging zetten: hoe groter de vraag naar eerlijke producten, hoe breder het aanbod wordt, hoe meer mensen een beter leven kunnen opbouwen voor hun gezin, hoe meer kinderen ontsnappen uit de armoede en via het onderwijs levenskansen krijgen en een toekomst. Ik las ooit: ‘je aankoop van fair trade is geen druppel op een gloeiende plaat, maar een druppel olie om het ganse raderwerk beter te doen draaien’. Die boodschap probeer ik telkens mee te geven aan de kinderen die met hun klas een bezoek brengen aan onze plaatselijke wereldwinkel.
An Defloor van Oxfam-Wereldwinkel De Pinte