Fair: Magazine Oxfam-Wereldwinkels n°16 - januari 2016

FAIR HET MAGAZINE VOOR EERLIJKE HANDEL JANUARI 2016 | #16

KOFFIE

HOE HET KLIMAAT DE SMAAK OM ZEEP HELPT

WEEK VAN DE

VRIJWILLIGER KOFFIE PROEVEN IN NICARAGUA, ONTBIJTEN MET POLITICI OF MANIFESTEREN MET HART BOVEN HARD.

ZUIVER GENIETEN STEVIG ONTBIJTEN

Collectief werken is binnen de huidige oneerlijke markt het beste antwoord.

JANUARI 2016 | #16

p14

IN DIT NUMMER

8

KOFFIE EN HET KLIMAAT

22 PRIKKEL

14

DE LADDER DEUGT NIET

13

Porselein uit Sri Lanka

PRODUCT

VISIE

WERELD

08 Koffie en klimaat

14 Zuidwerking

06 Congo

17 Seepje

24 Op de koffie

18 Sri Lanka

De koffiekever doorboort onze bessen

Schillen in de wasmachine

Producenten ondersteunen op verschillende manieren

Onze vrijwilliger bij Hart boven Hard

Deel mijn koffie, deel mijn verhaal

Thee en porselein

Nieuw! p6

EN OOK...

04 OXFAM AAN ZEE De klimaatmars in beeld

06 ACTIE

Deel mijn koffie, deel mijn verhaal

2

FAIR

11 RECEPT Ontbijten met zelfgemaakte granola

30 DOEN

Allemaal naar Ecopolis

WELKOM

11

Knapperige notengranola

“Na elke proeverij hoop ik dat de deelnemers meer stilstaan bij wat hun kop koffie betekent voor de koffieboeren in het Zuiden.”

18 KLEINE

PIONNEN IN EEN

GROTE

THEEWERELD

A 17

Seepje

20

p11

JONGEREN

DOEN

22 Let’s Prikkel

28 Esther

31 Eerlijk duurt

31 Lobbyen

Prikkeldeelnemers door de jaren heen

nog langer

eerlijke actie op school

Vrijwillige barista gaat koffie plukken

Vrijwilligers ontbijten met politici

ls Oxfam-vrijwilliger zijn er heel wat mogelijkheden om je talenten ten dienste te stellen van een mooie organisatie. Toen ik vorig jaar op de Facebook-pagina van Oxfam de oproep zag voor barista’s vond ik het spreekwoordelijke dekseltje op mijn vrijwilligerspotje.

Als Oxfam-barista of koffiekenner vertel ik groepen waar koffie vandaan komt, hoe de koffie in je kopje komt, wat eerlijke handel in koffie betekent én hoe je een lekkere kop koffie zet.

Vorming is een aspect van vrijwilligerswerk dat echt bij me past. Het geeft me enorm veel voldoening om mensen bewust te maken van belangrijke thema’s als eerlijke handel en de impact van klimaatverandering. Na elke proeverij hoop ik dat de deelnemers meer stilstaan bij wat hun kop koffie betekent voor de koffieboeren in het Zuiden. Samen met alle andere vrijwilligers is het ook mijn doel om via dit werk te kunnen bijdragen tot een verandering, zodat er ook een structurele aanpak komt voor het onrecht in de wereld.

Om mij voor te bereiden op mijn rol als Oxfambarista werd ik uitgenodigd voor een boeiende training op het Oxfam-hoofdkwartier in Gent.

Want ook dat is fijn bij Oxfam-Wereldwinkels.

Je krijgt de nodige opleidingen en vormingen om goed voorbereid je vrijwilligerswerk aan te vatten.

(Op pagina 28 vind je een verslag van Ester haar ervaring als koffieplukster in Nicaragua.)

Ester Verbylen Vrijwillige Oxfam-barista

VIND DE WERELDWINKEL IN JOUW BUURT OP OXFAMWERELDWINKELS.BE/WINKELS

4

FAIR

FOTOblog

Actie voor het klimaat 14.000 mensen zakten op Sinterklaasdag af naar Oostende om te tonen dat ze inzitten met ons klimaat. Eerdere marsen in Parijs en Oostende konden niet doorgaan wegens terreurdreiging.

In Parijs vond tegelijkertijd de 21ste Klimaattop plaats.

Meer weten? oxfamwereldwinkels.be/ waarom-je-actie-moetkomen-voor-het-klimaat Meer foto’s? oxfamwereldwinkels.be/ climateexpress

FOTO: Tineke D’haese/Oxfam

FAIR

5

ETALAGE WERELD

KOFFIE VERKEERD

IK HOU VAN EERLIJKE HANDEL

Oxfam-Wereldwinkels maakte een analyse van het Europese koffiebeleid. En kwam tot een cynische vaststelling. De EU-tariefmuren verhinderen mee de ontwikkeling van een verwerkende industrie in het Zuiden.

Brandt je hart voor eerlijke handel? Kan je de liefde van je leven wel opeten?

Verklaar dit jaar je liefde voor eerlijke handel en koop je Valentijnsgeschenkje in de wereldwinkel.

Handel is een hefboom voor ontwikkeling. En koffie illustreert mooi hoe het Noorden het Zuiden deze ontwikkeling ontzegt. Tariefescalatie, het heffen van tarieven op verwerkte grondstoffen, maakt het voor de boeren in het Zuiden onmogelijk om zelf een koffiebrandende industrie uit te bouwen. Groene (ongebrande) koffie mag je in Europa op de markt brengen zonder dat je tarieven hoeft te betalen, maar voor gebrande koffie zijn de tarieven torenhoog. En daar waar de Unie wel nultarieven of voorkeurstarieven ‘toekent’ voor verwerkte koffie, blijkt dat er gewoon niets te vrezen valt voor de EU-verwerkers. Want eens de ontwikkelingslanden zich dankzij een verwerkende industrie beginnen ontwikkelen, valt hun voorkeursstatus weg en krijgen ze af te rekenen met de torenhoge tarieven.

Kaars ´Love´ rood palmolie klein €4,50 (306649) groot €6,50 (306650) Kaars ´Love´ wit palmolie klein €4,50 (306651) groot €6,50 (306652)

Meer weten? Download de brochure ‘Koffie verkeerd’ op oxfamwereldwinkels.be/koffieketen

BIO LEMON HEART BISCUITS

DOEN

WEEK VAN DE VRIJWILLIGER

Mascobadorietsuiker zoet deze nieuwe citroenkoekjes. Een zandkoekje, tegelijk krokant en zacht, zoet met een tikje citroen.

Van 27 februari tot en met 6 maart wordt overal in Vlaanderen vrijwilligerswerk in de kijker gezet. Het moment bij uitstek om de maatschappelijke rol van Oxfam-Wereldwinkels, met zijn 8000 vrijwilligers, in de verf te zetten.

Intussen stellen we met spijt vast dat we stelselmatig meer en meer een beroep moeten doen op vrijwilligerswerk om een sterk en veerkrachtig middenveld te hebben.

Dat sterke en kritische middenveld is nochtans cruciaal voor een goede werking van een democratie.

Tijdens de Week van de Vrijwilliger maakt Oxfam-Wereldwinkels haar engagement om dat middenveld inhoudelijk te versterken hard. Want een sterk middenveld heeft kennis nodig. Kennis leidt tot handelen en handelen leidt tot verandering.

Meer weten? oxfamwereldwinkels.be/vrijwilliger Waarom vinden wij een sterk middenveld belangrijk? oxfamwereldwinkels.be/nl/geen-democratie-zonder-kabaal (Lees op p.24 het interview met Paul Janssens over onze stem binnen Hart boven Hard en loop mee in de Grote Parade op 20 maart.)

6

FAIR

125 g / €2,40

€2,40

KOKOSKOEKJES

Nieu

w

Om tijdens het koude voorjaar weg te dromen naar exotische oorden! Een nieuw zandkoekje met kokosschilfers uit Sri Lanka.

Helemaal bio, helemaal lekker.

125 g / €2,40

KONING klant PRODUCT

VISIE

HANDEL! MAAR DAn

EERLIJK

Cacao, koffie, rijst, katoen, thee en suiker zijn grondstoffen waar in het Noorden grote vraag naar is en die bij uitstek in een tropisch klimaat geteeld worden.

DEEL MIJN KOFFIE, DEEL MIJN VERHAAL Wanneer je in januari een pakje koffie koopt in de wereldwinkel, krijg je daarbij groeten uit Congo. Oscar van de koffiecoöperatie Raek vertelt hoe de koffieboeren de impact van de klimaatverandering voelen bij de productie van hun koffie. En hoe de koffiekever hun bonen onverkoopbaar maakt.

Maar daar stopt het niet bij.

Vertel het verhaal van Oscar verder en trakteer iemand op een pakje African Blend-koffie, de Afrikaanse koffiemelange wa eerste keer ook bonen van de koffiecoöperatie van Oscar zullen in zitten.

Je zou dus verwachten dat de boeren die de grondstoffen kweken, munt kunnen slaan uit hun bevoorrechte geografische ligging. Handel drijven met het rijkere Noorden zou voor hen winstgevend moeten zijn. Maar het tegendeel is waar.

Invoerheffingen nekken de Paraguayaanse rietsuikerboeren, afspraken tussen grote opkopers versmachten de Congolese koffieboeren. En een Keniaanse plattelandskip en een Senegalese ui maken zelfs in eigen land geen schijn van kans tegen hun Amerikaanse of Europese tegenhanger.

Internationale handel heeft het potentieel om een enorme welvaart te creëren. Maar kennelijk kan niet iedereen dat potentieel aanboren.

“Ik vind het belangrijk om de projecten waaraan Oxfam werkt een steuntje in de rug te geven.”

R

ondlopen op de geschenkenbeurs verleidt je tot het kopen van cadeautjes. Een fles witte wijn van Koopmanskloof, nootjes, een schaal, een kalender… Allemaal om cadeau te geven, aan mijn zus, aan mijn ouders. Ik kom wel vaker winkelen in de wereldwinkel. De voedingsproducten zijn niet alleen lekker, ik vind het ook gewoon belangrijk om de projecten waaraan Oxfam werkt een steuntje in de rug te geven. Als dat kan met originele cadeautjes, graag!”

MARTINE BAL Geschenkenbeurs Oxfam-Wereldwinkel Oudenaarde

Meer weten over hoe de spelregels van de internationale handel ontwikkeling in het Zuiden belemmeren? oxfamwereldwinkels.be/analyse

oxfamwereldwinkels.be/raek *actie enkel geldig tijdens de maand januari.

FAIR

7

PRODUCT

DE SMAAK VAN KOFFIE Koffie en het klimaat TEKST Marijke Moyson ILLUSTRATIE Marijn Dionys

Stap het kwaliteitslaboratorium van Oxfam binnen tijdens een koffieproeverij en de kans is groot dat de smaken je om de oren vliegen. Smaken waarvan je nooit kon vermoeden dat ze iets met koffie te maken hebben. Chocolade? Wijn?

Asperges? Abrikoos? Ook rubber, hout of papier. De ene smaak al positiever dan de andere. Maar de meest gevreesde is de ‘patat’. De smaak van ‘rotte aardappelen’ is een gegronde reden om een volledige container koffie af te keuren. De laatste jaren komt dit meer en meer voor. De oorzaak? Klimaatverandering.

8

FAIR

Koffie komt oorspronkelijk uit de hooglanden van Oost-Afrika. Het relatief koele en stabiele klimaat op 1500 tot 2800 meter hoogte zorgt er voor dat de koffiebessen in de beste omstandigheden kunnen rijpen. Klimaatverandering en de opwarming van de aarde zouden daar wel eens stokken in de wielen kunnen steken.

Wanneer de temperatuur oploopt, versnelt het metabolisme van de koffiebes. Koffiebessen rijpen te snel om zorgvuldig te kunnen oogsten. Bovendien zorgt een te snelle rijping dat de bessen geen tijd hebben om de juiste mix van aromatische smaken te ontwikkelen die onze dagelijkse kop zo troostvol maakt.

KOFFIEKEVER EN ZONEN Geen tijd om de typische koffiesmaak te ontwikkelen is een probleem, maar een ronduit slechte smaak ontwikkelen is nog een stuk erger. Daar zit de koffiekever voor iets tussen. Voor het jaar 2000 kwam deze boosdoener amper voor in landen zoals Ethiopië, Oeganda, Burundi, Rwanda en Congo. Het was hem daar te koud. Maar opwarming van de aarde stuurde de kever hoger de hellingen op, recht de koffieplantages in. Op de koop toe zorgen warmere temperaturen er voor dat de kever geen vijf, maar tien keer per jaar een lading keverbaby’s op de koffieplanten loslaat.

Omdat de kevers zeer gevoelig zijn voor uitdroging, zitten ze vooral op koffieplanten op vochtige, schaduwrijke plaatsen. Net die plaatsen die anders uitzonderlijke koffie voortbrengen.

De koffiekevers doorboren de koffiebonen en maken ze onverkoopbaar. Wanneer een geïnfecteerde boon niet opgemerkt wordt, zorgt deze voor de gevreesde ‘patat’-

Wij koffiedrinkers krijgen in de toekomst misschien duurdere, minder lekkere koffie, maar de impact voor de boeren in het Zuiden is dramatischer: zij verliezen hun inkomen en hun hefboom voor ontwikkeling.

Wist je dat?

KOFFIEPROEVERIJ Koffie proeven is meer dan beslissen of je al dan niet melk of suiker bij het zwarte goud kapt. Bij koffieproducenten, koffiebranders, maar ook bij Oxfam-Wereldwinkels is het proeven van de koffie in eerste instantie bedoeld om fouten en defecten te ontdekken in de groene koffie, dus nog voor de koffie gebrand wordt. Daarnaast gaan we uiteraard ook zoeken naar koffie met de juiste smaak voor onze verschillende melanges of selecteren we uitzonderlijke koffie voor onze ‘single origins’.

Cuppen of proeven gebeurt altijd op dezelfde manier, door het volgen van een internationaal vastgelegd procedé.

Op die manier slagen we er in om van proeven, dat zeer subjectief lijkt, een objectieve maatstaf te maken en kunnen we onze resultaten vergelijken met die van andere proevers.

FAIR

9

PRODUCT

smaak en kan een volledige container afgekeurd worden. De impact op het inkomen van de koffieboer is duidelijk.

MINDER KOFFIE, MEER INKOMSTEN? Het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) voorspelt dat er tegen 2050 wereldwijd minder grond zal zijn die geschikt is om koffie te telen.

Zelfs als andere regio’s door de opwarming van de aarde geschikt zouden worden om koffie te produceren, zal dat niet opwegen tegen het verlies. De koffieboeren kunnen hun planten hoger en hoger op de bergen uitplanten, maar ooit bereiken ze de top en dan houdt het op.

Minder plaats om koffie te produceren, minder aanbod aan koffie…

Dat kan alleen maar voordelig zijn voor de boeren, want de prijzen schieten automatisch de hoogte in, toch?

Helaas. Grote spelers hebben voldoende middelen om zich aan het veranderende klimaat aan te passen. Kleinschalige producenten in Centraal-Amerika en Afrika hebben die middelen niet. Zij zien hun enige bron van inkomsten opdrogen.

Wij koffiedrinkers krijgen in de toekomst misschien duurdere, minder lekkere koffie. Maar de impact voor de boeren in het Zuiden is dramatischer: zij verliezen hun inkomen en hun hefboom voor ontwikkeling.

DUURZAME OPLOSSINGEN Tachtig procent van de koffie die wij drinken, wordt geproduceerd door kleinschalige boeren.

Zo’n 25 miljoen boeren die geen grootschalige middelen hebben om op hun eentje de klimaat10

FAIR

verandering tegen te gaan. Een verandering waar zij trouwens geen schuld aan hebben.

Zoals de producenten van RAEK in Congo. De eerste container met hun koffiebonen komt heel binnenkort aan in Antwerpen.

Net gestart met exporteren, moeten ook zij vaststellen dat het veranderende klimaat een impact heeft op hun koffie-oogst. Met als grootste bedreiging? Inderdaad, de koffiekever!

RECEPT

Oxfam-Wereldwinkels zoekt samen met de producenten in Congo naar manieren om de impact van de koffiekever te beperken. We leren hen de besmette bonen te herkennen. Heel wat van die bonen komen bovendrijven bij het wassen, omdat ze door de kevers doorboord zijn. Daarna moeten de boeren bij het sorteren extra aandachtig zijn om de overblijvende besmette bonen te verwijderen. De boeren moeten overtuigd worden van het belang van grondig sorteren. Beter een paar bonen weggooien, dan een hele container verliezen!

Om de koffiekever op afstand te houden, zoeken we naar planten die de kevers aantrekken of afstoten. De planten die kevers aantrekken kunnen buiten de koffievelden gezaaid worden. De planten die kevers afstoten tussen de koffieplanten. Onderzoek leerde ons dat het snoeien van de koffieplanten ook een oplossing is om minder koffiekevers op bezoek te krijgen.

Die houden namelijk van donkere, vochtige plaatsen om zich voort te planten. Netjes gesnoeide planten zijn minder aantrekkelijk.

KNAPPERIGE NOTENGRANOLA 15 MINUTEN - 2 PERSONEN IngrediĂŤnten 1 zakje cashewnoten* 1 zakje amandelnoten* 1 kop havermout 1 EL agavesiroop* 3 EL olijfolie* 1 snufje zout rozijnen (optioneel)* Gedroogd fruit in stukjes (optioneel)* Zaden en pitten naar keuze (optioneel) *Verkrijgbaar in je Oxfam-Wereldwinkel Meng de noten en de havermout. Pulseer kort in de keukenmachine of blender zodat de noten gebroken zijn, maar het mengsel niet kruimelig is. Meng met de olijfolie, agavesiroop en het zout. Spreid het mengsel in 1 laag uit op een bakplaat. Bak in de oven op 180 graden voor 10 minuten tot het mengsel begint te kleuren. Laat afkoelen en meng met de rozijnen, gedroogd fruit en pitten en zaden naar keuze. Lekker met melk of yoghurt of op fruitsla.

Oxfam deelt zijn onderzoek met plaatselijke landbouwdeskundigen, die de kennis laten doorstromen naar de boeren. Die boeren hebben er alle baat bij om de oplossingen die deze deskundigen aanreiken goed toe te passen, zodat hun koffie verkoopbaar blijft. Samen pakken ze de grootste bedreiging van de klimaatverandering aan en verzekeren ze de kwaliteit van hun koffie. Op deze manier kunnen ze het volledige potentieel uit hun koffie halen!

Meer over Raek en de impact van klimaatverandering op de productie van hun koffie? Bekijk het interview op oxfamwereldwinkels.be/raek FAIR

11

PRODUCTshop

Zuivere start Niets beter om de dag te beginnen dan een uitgebreid ontbijt. Drink een kopje groene thee en het schuldgevoel over die boterham met choco is meteen vergeten!

€5,75

BIO Groene en zwarte thee uit Laos 100 g €5,75

Nieuw

Smeren maar

Heerlijke cacao uit Ivoorkust op je boterham.

400 g Fondant €2,85 Noten €2,95

Confituur

uit Latijns-Amerika Framboos Bosbes 4-vruchten 240 g €4,60

Sinaasappelsap

Vitamientjes bij het ontbijt 1 l €1,85 (+LG) Of om mee te nemen 20 cl €0,50 (+LG)

12

FAIR

Vernieuwd assortiment thee Al onze theebuiltjes in een nieuwe, grotere verpakking. Om nog langer van te genieten.

Verwerkt en verpakt in Sri-Lanka.

BIO! 20 builtjes

Porselein uit Sri Lanka Sinds kort vind je in de wereldwinkel, naast het aardewerken servies uit Thailand en Vietnam, ook fairtradeporselein. Dit komt uit het zuidwesten van Sri Lanka. Van een mooi bedrijf met een lange geschiedenis, waar de medewerkers op de eerste plaats staan.

De lonen zijn bijzonder goed, meer dan de helft van de werknemers van het bedrijf zijn vrouwen en er werken mensen van verschillende religies.

Door materialen en energie zo optimaal mogelijk in te zetten en de hoeveelheid afval te beperken, probeert het bedrijf het milieu zo min mogelijk te belasten. Alle werknemers van het bedrijf worden hierin getraind.

Porselein wordt op hoge temperatuur gebakken en is daardoor erg sterk. Deze producten gaan erg lang mee, ook als je ze intensief gebruikt.

Theepot ‘Royal’ in porselein

uit Sri Lanka €25,00 Licht groen (306639) of licht taupe (306640) Mok ‘Royal’ in porselein uit Sri Lanka €7,00 Lichtgroen (306637) Lichttaupe (306638)

Placemats in bamboe

uit Vietnam €5,50 Blauw (306641) of zeegroen (306642)

Groene thee, €1,75 Zwarte thee, €1,75 Groene thee met citroen, €1,95 Earl Grey, €1,95 Zwarte thee sinaas-mango, €1,95 Zwarte thee citroen, €1,95 Zwarte thee bosvruchten, €1,95 Rooibos, €2,20 Verwacht begin februari: Rooibos African Sunset, €2,35 Groene thee munt €2,20

Katoenen keukenaccessoires in twee motieven uit India

Wit-groen Bubbles • • •

Schort (306643) €17,00 Pannenlap (306644) €4,00 Ovenhandschoen (306645) €10,00

Groen ‘pistils’ • • •

Schort (306646) €17,00 Pannenlap (306647) €4,00 Ovenhandschoen (306648) €10,00

FAIR

13

VISIE

DE LADDER DEUGT NIET Met hard werken kom je er wel. Dat wordt ons van kleins af aan voorgehouden. Maar wat als hard werken niet voldoende is? Wat als je met hard werken niet eens je gezin kan onderhouden? Dat is helaas de harde realiteit voor boeren in het ontwikkelende Zuiden.

Door oneerlijke spelregels in de internationale handel en tariefmuren in het importerende Noorden kunnen ze onmogelijk een deftig inkomen verdienen, hoewel de producten die ze telen wereldwijd gegeerd zijn.

TEKST Marijke Moyson ILLUSTRATIES Pieter Fannes

THEORIE EN PRAKTIJK Oxfam-Wereldwinkels onderzoekt welke factoren de internationale handel oneerlijk maken en klaagt deze mistoestanden aan. En omdat we zelf handel drijven met producenten in het Zuiden, kunnen we de theorie aan de praktijk koppelen. Met theoretische kennis en praktijkervaring in onze achterzak gaan we op zoek naar manieren om de boeren op deze onrechtvaardige markt wél munt te laten slaan uit grondstoffen waar grote en zelfs stijgende vraag naar is.

Oxfam-Wereldwinkels ziet van op de eerste rij dat de boeren in het Zuiden er niet in slagen geld te verdienen met de teelt van koffie, cacao, rijst, thee of suikerriet.

Grondstoffen die we in het Noorden niet kunnen produceren, en waar we graag voor betalen. Want wie houdt er niet van zijn kopje koffie bij het wakker worden, of zijn stukje chocolade tegen de namiddagdip?

Het zijn gegeerde gewassen die alleen groeien op bepaalde plaatsen in de wereld. En toch zijn de boeren die ze telen straatarm. Hier is iets vreemds aan de hand.

14

FAIR

GEEN PLAATS IN HET CASINO Eigenlijk is het heel simpel. Kleine boeren horen niet thuis in het casino dat de internationale markt is. Alleen met geld dat je niet echt nodig hebt ga je naar het casino.

Het is niet de goede plaats om je inkomen om in je levensonderhoud te voorzien te verdienen. Maar eigenlijk beschikken de boeren wel over een troef die het potentieel heeft om heel wat op te brengen, namelijk hun gegeerde grondstoffen waarvoor we weten dat er kansen zijn op die internationale markt.

Helaas blijkt dat zij wel een hele hoge ladder nodig hebben om die kansen te plukken.

Met een goed product in handen, wordt de ladder al wat makkelijker te beklimmen. Uit ervaring weten we dat een beter product een betere prijs vangt, met als resultaat een stabieler inkomen. Dankzij onze expertise in het verkopen van hun producten kunnen wij de boeren alles leren over de verwachtingen van de internationale markt en de consumenten in het Noorden. Zo kunnen zij tijdens de productie al rekening houden met factoren die hun producten beter maken.

Want collectief werken is binnen de huidige oneerlijke markt het beste antwoord Vernieuwing van hun gewassen, de beste manier om te oogsten, hoe de kwaliteit van hun grondstoffen controleren … We helpen hen ook om certificaten te behalen. Voor biologisch of fairtradegecertificeerde koffie bijvoorbeeld wordt er altijd meer betaald.

En we gaan nog verder. We delen onze academische kennis, waar de boeren minder vlot toegang toe hebben, met lokale landbouwdeskundigen en zoeken samen naar de beste manieren om efficiënt én milieubewust aan landbouw te doen. We houden rekening met de impact van de klimaatverandering en helpen de boeren zich eraan aan te passen.

NIET OP ÉÉN PAARD WEDDEN Verkopen op de internationale markt blijft moeilijk. Daarom hel-

Een te hoge tariefmuur is vaak de laatste onoverkomelijke stap om bijvoorbeeld suikerriet uit Paraguay, gebrande koffie uit Oeganda of chocolade uit Ivoorkust te importeren nale markt niet in zakken, maar in containers. Je moet dus samen met andere boeren proberen je grondstoffen te verkopen. Daarom moedigen we de producenten in het Zuiden aan zich te verenigen. Want collectief werken is binnen de huidige oneerlijke markt het beste antwoord. Samen verwerken, samen verkopen en samen onderhandelen.

Ook al blijft toegang tot kapitaal en nieuwe landbouwtechnieken vaak nog een ver-van-hun-bed-show.

pen we onze producenten om ook in te zetten op andere landbouwgewassen. Zo blijven ze niet afhankelijk van één product voor hun inkomen.

Door in te zetten op andere producten ontwikkelt zich ook een lokaal economisch weefsel. Een voorbeeld: momenteel zijn de prijzen die een cacaoboer in Ivoorkust krijgt voor zijn cacao erg laag, te laag om van te leven. Een andere job zoeken is zeer risicovol, want hangt vaak samen met verhuizen naar de stad en een onzekere toekomst. Mocht er meer keuze zijn in producten die zij kunnen aanbieden, zou aan de huidige voorwaarden niemand nog cacao telen.

SAMEN STERK Een goed product is de halve start.

Maar er is meer nodig om mee te spelen met het spel van de internationale handel. Je moet met kennis van zaken kunnen onderhandelen over prijzen en de werking van de markt kennen. Je moet klanten vinden en weten wat zij verwachten van je product. Toegang tot kapitaal is nodig om te kunnen investeren.

Graag pas je ook alle nieuwe ontwikkelingen op landbouwtechnisch vlak toe.

Dat is een hele boterham om te behappen als je er alleen voor staat.

Bovendien handelt de internatio-

Samenwerken loont, daar zijn we het allemaal over eens. Maar je collectief organiseren houdt ook valkuilen in. Om de boeren de meerwaarde van een coöperatie te doen begrijpen, leren we hen hoe zo’n coöperatie idealiter werkt. Wat doet een algemene vergadering? Hoe werkt een dagelijks bestuur? Hoe kunnen de boeren het management van de coöperatie controleren?

Want het is dat management dat zal proberen een goede prijs te bedingen voor de grondstoffen van de boeren. En het is ook dat management dat nadien voorstellen zal doen over hoe de inkomsten geïnvesteerd kunnen worden in de toekomst van de coöperatie. De FAIR

15

VISIE boeren moeten er van overtuigd zijn dat deze investeringen hen allemaal ten goede komen. Daar is een goed begrip en vertrouwen voor nodig.

Hier kunnen wij als onverdachte externe partij een grote rol spelen: we reiken de producenten onze ervaring, maar ook de instrumenten aan om een stevig samenhangende coöperatie uit te bouwen.

ONOVERKOMELIJKE BARRIÈRES Zelfs met een topproduct, een goed draaiende coöperatie en alle mogelijke certificaten, lukt het de boeren soms nog niet om hun producten bij ons in de winkels te krijgen.

Tarieven die importeurs moeten betalen als ze een product naar Europa willen importeren, benadelen de boeren uit het Zuiden. Vaak is dit de laatste onoverkomelijke stap om bijvoorbeeld suikerriet uit Paraguay, gebrande koffie uit Oeganda of chocolade uit Ivoorkust te importeren.

Oxfam-Wereldwinkels probeert zoveel mogelijk barrières weg te

16

FAIR

nemen voor de producenten. In het geval van invoertarieven absorberen wij de kost van de tariefmuur.

Daarnaast stellen we de oneerlijkheid van deze belemmeringen aan de kaak zodat er druk komt om de regels te herschrijven zodat iedere boer waar ook ter wereld de vruchten kan plukken van de internationale markt. En daarvoor niet eens een hoge ladder nodig heeft.

In de tussentijd werken we aan instrumenten voor de boeren zodat ze het hoofd boven water kunnen houden op de oneerlijke internationale markt. Omdat we niet geloven dat het uitblijven van ontwikkeling in het Zuiden in de schoenen van de producenten geschoven kan worden.

Want we hebben de bewijzen al gezien: als wij de tariefmuren en oneerlijke handelsregels neerhalen, dan slagen zij er wel in een mooie toekomst uit te bouwen.

Meer info oxfamwereldwinkels.be/analyse

SCHILLEN OM TE WASSEN Zwier die schillen maar in de wasmachine!

Echt? Ja hoor, de schillen van Seepje zijn afkomstig van de Sapindus mukorossivrucht. De Sapindusboom groeit in overvloed in en rondom het Himalayagebergte.

Door het gunstige klimaat groeien hier de grootste vruchten, van de hoogste kwaliteit. Wanneer de schil van de vrucht gedroogd is, komt de magie vrij.

Wanneer de schillen in contact komen met water, worden het net kleine zeepjes.

Ze bevatten namelijk saponine, natuurlijke zeep die reinigende en antibacteriële eigenschappen heeft.

Seepje koopt de schillen aan de voorwaarden van eerlijke handel. De Nepalese schillenboeren krijgen eerlijke lonen, die bijdragen aan hun economische ontwikkeling. Bovendien worden de schillen ingepakt door werknemers met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking.

Zij hebben op de Nepalese arbeidsmarkt weinig tot geen vooruitzichten.

Meer info www.seepje.nl

Seepje wasnoten Gewoon neutraal (306634)

€8,00

Seepje wasnoten Ochtend-in-hetbos-geur (306635) €10,00

Seepje wasnoten Zomerse-vakantiegeur (306636) €10,00 1 zakje is goed voor 30 wasbeurten

FAIR

17

WERELDfocus

KLEINE

PIONNEN IN EEN

GROTE

THEEWERELD TEKST Griet Rebry

Sri Lanka, het oude Ceylon. Van oudsher ligt het eiland in de kern van de boeddhistische cultuur.

Vandaag is het dé toeristische trekpleister in de Indische Oceaan. Met brede zandstranden en een helblauwe zee om in te snorkelen, indrukwekkende historische sites en … uitgestrekte theeplantages. Thee is een van de gewassen die Sri Lanka wereldwijd bekendheid geven. Hoog tijd dat de theeboeren daar zelf ook iets aan hebben, niet?

WEELDERIGE THEETUINEN Zo’n postkaart met een panoramisch zicht over uitgestrekte theeplantages mag dan wel indruk maken op het thuisfront, toch is wat erachter zit niet zo’n idyllisch plaatje. Grootschalige mono-

18

FAIR

culturen, wat deze plantages zijn, zijn geen goede zaak voor de biodiversiteit in dit van nature zo diverse land. Ook niet voor de mensen die op de plantages werken. De grote bedrijven die de plantages beheren, behandelen de theepluksters bijna als slaven. Uren werken ze gebukt onder de brandende zon, met pijnlijke voeten die aangetast zijn door de pesticiden die het onkruid van de

plantages moeten weghouden. Voor een belachelijk loontje.

Biofoods, Oxfams partner en leverancier van thee in Sri Lanka, pakt het anders aan. Voor de mensen en voor het land. Geen monocultuur of chemische middelen, maar juweeltjes van theetuinen waarin ook fruitbomen en kruiden groeien. Zoals de peper die je in de

SRI

Oxfam-Wereldwinkel vindt. Deze mengteelt vermijdt de ecologische nadelen van een monocultuur en zorgt ervoor dat de boeren voor hun inkomen niet afhankelijk zijn van het slagen van één gewas.

De theeboeren van Biofoods wonen in de regio’s van Kandy en Uva. Ze zijn verenigd in associaties en leveren hun biothee aan Biofoods, dat de verse theeblaadjes verwerkt, verpakt en verkoopt. Biofoods begeleidt en versterkt op zijn beurt ook de boerenassociaties.

KLEINE PIONNEN IN HET SPEL In een ideale wereld gaat de thee van de idyllische theevelden naar de ideale verkoopplaats: een veiling waar vraag en aanbod kunnen spelen en de producent een eerlijke prijs kan bedingen voor zijn thee.

Maar ook dat ideaal is in Sri Lanka niet aan de orde. Op de veiling van de economische hoofdstad Colombo

Grote bedrijven manipuleren het spel van vraag en aanbod op de veiling

Geen monocultuur of chemische middelen, maar juweeltjes van theetuinen waarin ook fruitbomen en kruiden groeien spelen grote bedrijven onder één hoedje. Ze spreken onderling af welke prijs ze maximaal willen betalen en manipuleren het spel van vraag en aanbod. Kleine boerenorganisaties zijn in dit oneerlijke machtsspel maar pionnen, de grote spelers verpletteren hen zonder pardon.

Daarom hebben de boeren er alle baat bij hun thee te verkopen langs andere wegen dan de veiling.

Biofoods is zo’n weg. Het bedrijf verkoopt de thee in lokale fairtradewinkels en exporteert de thee aan fairtradevoorwaarden. Zo koopt Oxfam-Wereldwinkels de thee rechtstreeks van Biofoods, zonder tussenschakels. En zijn de boeren die bij Biofoods aangesloten zijn, beter af dan de arbeiders op de plantages van de grote internationale theebedrijven.

‘Eerbiedwaardig’, dat betekent ‘sri’ in het Sanskriet. Sri Lanka ontleent zijn naam aan dit woord en aan het Sanskrietwoord voor ‘schitterend eiland’, ‘lankadweepa’. Mooi hé?

CURRY Curryschotels met rijst staan in Sri Lanka het vaakst op het menu. De pittige Sri Lankaanse keuken lijkt sterk op de Indische, maar heeft uit de koloniale tijd ook Europese toetsen meegepikt. Zo bestaat er een currygerecht met een soort van Nederlandse frikandellen, opgerold in een bananenblad.

Porselein is een ander bekend Sri Lankaans exportproduct. Dit servies is erg sterk doordat het op hoge temperatuur gebakken wordt.

FAIR

19

WERELDshop shop

Daar is de lente, daar is de zon

Lentevitamientjes 20 cl Guavashake en Tropicalsap €0,55 (+LG) Sinaasappelsap, Worldshakesap en Appelsap €0,50 (+LG)

Eindelijk kunnen we die donkere dagen achter ons laten. De dagen worden langer, de zon komt alweer te voorschijn en we maken ons mooi voor de lentedagen die voor ons liggen.

Bloemen aan je oren Zilveren oorbellen uit Mexico met bloemen om helemaal terug in lentesfeer te komen. €17,50 • • • •

Ster (306611) Druppel (306612) Rood (306613) Indigo (306614)

Laat de lichtjes schijnen Want het is soms toch nog een beetje donker Kaarsen in palmolie uit Indonesië €7,00 • Lichtgrijs (306653) • Geel (306654) • Blauw (306655) • Lichtbruin (306656)

20

FAIR

WERELDshop

Sjaals in biokatoen uit India Deze sjaals in biokatoen komen van Lila Craft & Creations in India. Lina, één van de stichters heeft meer dan 10 jaar ervaring als mode-ontwerpster en stichtte haar eigen atelier in New Delhi. Ondertussen werkt ze daar met 9 medewerksters, die in goede omstandigheden kunnen werken en een meer dan gemiddeld inkomen verdienen. In het atelier in New Delhi worden de sjaals ontworpen. Daarna werkt Lina samen met textielateliers in Bihar, Punjab en Uttar Pradesh, die gespecialiseerd zijn in het weven en bedrukken van sjaals.

Het biologische katoen dat gebruikt wordt voor de sjaals groeit in ZuidIndia. Het biologisch telen van katoen geeft duizenden kleinschalige boeren een kans op ontwikkeling.

Vlinders in je buik, vlinders om je hals Sjaal vlinder rood/blauw/geel 180x55 cm uit India (306628) €25,00

•

‘Roses’ beige/lichtblauw/donkerblauw (306629) • ‘Roses’ beige/groen/blauw (306630) • Lijnenspel wit/groen (306631) €29,50

Chilleense kleuren Ketting en hanger 9 vierkanten (306620) €12,00 • Oorbel 9 vierkanten (306621) €12,50 • Oorbel druppel koper rood (306622) €9,00 • Oorbel rond koper rood (306623) €9,00

Zijden sjaals uit India Omdat het nog net geen zomer is.

• Wit Safari 180x50cm (306626) €32,00 • Blauw Madelief 150x150cm (306627) €24,50

FAIR

21

JONGEREN

PRIKKELBAAR JONGEREN SYNDROOM TEKST Marijke Moyson

Onze jongeren zijn geprikkeld om Kabaal te maken! Van Parijs tot Oostende laten ze horen dat ze het niet eens zijn met het onrecht in de wereld en schreeuwen ze hun alternatieven uit.

Laat je ook prikkelen voor een meer rechtvaardige wereld op het jongerenweekend Prikkel. Deze Kabaalmakers gingen je voor.

Volg jij in hun voetsporen?

LAURENCE

PIETER-JAN

Wanneer? De vorige editie, 2015, was mijn eerste keer. Dit jaar ga ik opnieuw mee en help ik een beetje met de organisatie.

Wanneer? Van 1999 tot 2012 was ik ieder jaar van de partij.

Waarom? Ik kende veel vrienden die meegingen, en hun enthousiasme heeft mij overtuigd.

Leukste herinnering? Toen we op de terugweg naar huis onze trein net gemist hadden en een uur moesten wachten op de volgende. De zon kwam er door, iemand had een gitaar bij en voor we het wisten hebben we een uur lang liedjes zitten zingen op het perron.

Promopraatje? Prikkel is de ideale manier om mensen te leren kennen die een beetje met hetzelfde bezig zijn. Het eten is superlekker, het is leerrijk, maar op een luchtige manier, je doet veel inspiratie en ideeën op en de sfeer is supergezellig.

Persoonlijk heb ik op Prikkel Vluchtelingenwerk Vlaanderen leren kennen, waar ik nadien een maand vrijwilligerswerk gedaan heb.

22

FAIR

Waarom? Ik ging mee om bij te leren en leuke mensen te leren kennen.

Leukste herinnering? Ik leerde er in 2002 mijn huidige vrouw Ann kennen. Samen organiseerden we in 2008 ter gelegenheid van de 15e editie van Prikkel een internationaal seminarie met wereldwinkeljongeren uit 7 landen (Oostenrijk, Duitsland, Malta, Zweden, Italië, Griekenland en België). Later ontstond uit die werkgroep Act4Change.

Promopraatje? Prikkel is het ideale moment om andere jongeren te leren kennen die zich ook inzetten voor Oxfam-Wereldwinkels. Die uitwisseling inspireert en motiveert om er ook lokaal tegenaan te blijven gaan.

JONGEREN

PRIKKEL 2016: FOOD FIGHT!!

ANN

12-14 februari 2016 Moerkensheide, De Pinte

Wanneer? Ik ging voor de eerste keer mee toen ik 16 jaar was. Dat was geloof ik in 2001 in Lokeren. Tot in 2014 ben ik altijd aanwezig geweest, de eerste jaren als deelnemer en nadien als begeleiding. In 2015 gaf ik een getuigenis en heb ik het feestje nog meegepikt. De komende Prikkel zal ik opnieuw een werkwinkel geven en blijf ik misschien wel plakken voor het feestje. Want naast Prikkel zelf, zijn de feestjes ook legendarisch.

Een weekend lang vragen we ons af waar ons eten vandaan komt, en hoe het op ons bord belandt. Wat het verschil is tussen voedselkilometers en levenscyclus.

Waar het fout loopt in de voedselketen.

Waarom blijven wij industriële landbouw voortrekken? Bestaat er een recept voor eerlijke wereldhandel? Terwijl wij ons hierover verontwaardigen, gaat onze kookploeg aan de slag, met als resultaat een heerlijk palet van vegetarisch, biologisch, fair trade en lokaal eten.

Voor jongeren van 16 tot 26 jaar €30,00

Waarom? Als meisje van 14 jaar stond ik met een wereldwinkelkraampje op de zondagse markt van Herentals. In onze wereldwinkel waren helaas maar weinig actieve jongeren. Via de Wereldwinkel op School leerde ik twee zussen kennen die me een eerste keer hebben meegenomen op Prikkel. Het zou een weekend zijn met andere jongeren die in de wereldwinkel werkten.

Amusement verzekerd dus! En het bleek ook zo te zijn, gezien ik sindsdien nog geen enkele editie heb gemist.

Leukste herinnering? Eén van de meest bijblijvende herinneringen is de Prikkel die de campagne van de ‘roze stoel’ voorafging. Overal in Vlaanderen moesten er foto’s worden getrokken met de roze stoel op de voorgrond. Op Prikkel zelf werd de campagne dan gelanceerd. Met enkelen van de begeleidingsploeg trokken we o.a. het Gravensteen op met onze roze stoel om foto’s te nemen. En op het Prikkelweekend zelf moesten we als begeleidingsploeg een gans weekend in roze tenue rondlopen. Niet echt mijn kleur, met beschamende foto’s tot gevolg.

Meer info

www.oxfamwereldwinkels.be/ prikkel

FOODT FiGH TS

PRESEN

Promopraatje? Prikkel is voor mij altijd het ideale moment geweest om gelijkgezinden te ontmoeten.

Er is de combinatie van zowel inhoudelijke als ‘ludieke’ workshops.

Verder zijn er tussendoor (groeps-) spelen, vrije momenten om te kletsen, een zot zalig feestje de laatste avond en vaak een actie als afsluiter.

Het Prikkelweekend gaf me telkens een boost om de wereld toch weer wat beter te maken. En de hippie in mij los te laten.

NDRIEDA

JONGERE

12 -1 4/ 02 20 16

WW W. OX

FA MW ER

AGSE

NS HE ID E MO ER KE E DE PI NT

EL DW IN

KE LS .B E/

PR IKK EL

FAIR

23

OP DE KOFFIE

Samen een nieuw verhaal schrijven

Vrijwilligerswerk bij Oxfam-Wereldwinkels kan verschillende vormen aannemen. De winkel openhouden, acties op poten zetten, scholieren warm maken voor eerlijke handel. Maar ook voor politiek en inhoudelijk werk zetten we graag onze vrijwilligers in. Zo vroegen we Paul Janssens om onze stem te verdedigen bij Hart boven Hard.

TEKST Marijke Moyson FOTO Yel Om de paar maanden zien we Paul Janssens op het nationaal secretariaat van Oxfam-Wereldwinkels waar hij overlegt met de dienst politiek/Zuid en de bewegingsdienst over de bijdrage van Oxfam-Wereldwinkels aan het maatschappelijk platform ‘Hart boven Hard’.

“In de zomer van 2014 is Hart boven Hard opgestart.

Ik vond het van in het begin een verfrissend initiatief, maar geef toe dat ik nog een afwachtende houding aannam. Na een tijdje zag ik het wel zitten om mijn engagement te verdiepen. In diezelfde periode kreeg ik signalen vanuit het nationaal secretariaat van OxfamWereldwinkels dat het goed zou zijn als iemand vanuit Oxfam Hart boven Hard zou opvolgen en daar ook actief voor ondersteund zou worden.

Dit signaal kwam net op tijd want ik was erg gemotiveerd om hier tijd en energie in te steken.”

DE GROTE PARADE OP 20 MAART Op zondag 20 maart 2016 komen we opnieuw op straat met een tweede Grote Parade. Duizenden mensen en tientallen verenigingen die zichtbaar maken hoe zij werken aan een andere wereld. Samen één Parade van Alternatieven. Samen vertellen we één verhaal!

De Oxfam-Wereldwinkels werken actief mee en nodigen iedereen uit om mee op te stappen!

Meedoen? Volg ons op Facebook www.facebook.com/hartbovenhard

24

FAIR

WAT DOE JE CONCREET BINNEN DE WERKING VAN HART BOVEN HARD? “Sinds begin 2015 ga ik als vertegenwoordiger van Oxfam-Wereldwinkels naar de maandelijkse Algemene Vergadering van Hart boven Hard. Daarnaast maak ik ook deel uit van het actieteam en help ik bij de ondersteuning van plaatselijke groepen. Want naast de nationale werking van Hart boven Hard ontstaan er overal lokale platformen vanuit verenigingen en individuen.”

WAT IS VOOR JOU DE MEERWAARDE VAN EEN PLATFORM ZOALS HART BOVEN HARD? “Binnen de verscheidenheid van organisaties en plaatselijke groepen die samen Hart boven Hard vormen, drijven een aantal gemeenschappelijke waarden boven. Solidariteit in de eerste plaats, gelijkheid ook.

Ieder vult dat in vanuit zijn eigen aandachtspunten, zijn eigen invalshoek. Maar in essentie komt het voor iedereen op hetzelfde neer. We vinden elkaar in

OP DE KOFFIE

“Als Oxfam-Wereldwinkels de ambitie voor een rechtvaardige wereldhandel wil hooghouden, dan moeten we erbij zijn wanneer een nieuw verhaal voor een nieuwe maatschappij geschreven wordt.”

datgene wat we gemeenschappelijk hebben. We kijken over de muurtjes heen die sectoren en organisaties te vaak van mekaar scheiden. Zo zien we ons gemeenschappelijk doel.

Als we over die muurtjes heen kijken, dan kunnen we een gemeenschappelijk verhaal schrijven voor de hele samenleving. Want we delen dezelfde waarden, we vinden elkaar in een gelijkaardige visie en versterken elkaar.

Zo creëren we een breder draagvlak.

Met Hart boven Hard zoeken we bondgenoten voor een betere samenleving.

Vanuit de overtuiging dat het anders kan, dat er wel degelijk een alternatief is. Bij het ontstaan van Hart boven Hard was al duidelijk dat het weinig zin heeft om ons elk apart te verzetten.

We moeten samen onze stem verheffen tegen onrechtvaardige besparingen, tegen de rechtse politiek en het strikt economisch denken. Vanuit dat verzet concentreert Hart boven Hard zich nog meer dan in de beginperiode op de talrijke initiatieven die groeien vanuit de basis, positieve alternatieven voor het huidige beleid.

Al die initiatieven delen dezelfde waarden. En vanuit die waarden kom je bij een visie die vertelt welke economie en welke maatschappij wij willen. Om daartoe te komen moeten we keuzes maken en rond die keuzes

schrijven we met Hart boven Hard een gemeenschappelijk verhaal.”

WAAROM HEEFT OXFAMWERELDWINKELS EEN PLAATS BINNEN EEN SAMENWERKINGSVERBAND ALS HART BOVEN HARD? “We betalen de boeren in het Zuiden een eerlijke prijs, we ondersteunen hen met een fairtradepremie, we werken met hen samen in hun streven naar vooruitgang. Zo brengen we eerlijke handel in de praktijk. Maar de jongste jaren leggen we opnieuw meer de nadruk op structurele oorzaken van onrechtvaardige handel, en dus op de noodzaak aan structurele veranderingen. Hoe kunnen we hiertoe bijdragen? Volstaat de verkoop van eerlijke producten? Ik denk dat er meer nodig is. Natuurlijk moeten we onze partners blijven ondersteunen. Maar tegelijk moeten we de oorzaken van onrechtvaardige wereldhandel aanpakken.

Die liggen voor een groot deel in ons economisch model dat streeft naar maximale winst.

we erbij zijn wanneer er een nieuw verhaal, voor een nieuwe maatschappij geschreven wordt. Want we zijn bij uitstek geschikt om dat alternatief aan te bieden.

Als vrijwilligers van Oxfam-Wereldwinkels moeten we op onze manier meer ‘aan politiek doen’, in de oorspronkelijke betekenis van het woord : mee vorm geven aan een rechtvaardige en solidaire samenleving. Ook meer inzetten op acties en campagnes en er zelfs de draaischijf van zijn, in de eigen gemeente of regio. We moeten de deuren en ramen openzetten en meer doen dan enkel verkopen.

Dit alles heeft meer kans op slagen als we verder kijken dan onze eigen ‘corebusiness’, als we samenwerken met andere actoren en mekaar versterken.

Daar ligt precies de meerwaarde van Hart boven Hard.

Welke samenleving willen we? Welke economie? Het zijn vragen die voortvloeien uit ons streven naar structurele veranderingen.

Met onze expertise maar ook met onze 8000 vrijwilligers en meer dan 200 winkels kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan de uitbouw van Hart boven Hard. Omgekeerd krijgt ons verhaal van eerlijke handel door die samenwerking ook een ruimere weerklank. Dat is een win-win-situatie voor iedereen.”

Als Oxfam-Wereldwinkels de ambitie voor een rechtvaardige wereldhandel wil hooghouden, dan moeten

Meer info: www.hartbovenhard.be FAIR

25

Momentshop

€2/2pa,ar00

Zilveren oorbellen uit Mexico €22,00 Lang met roze parel (306615) Dubbele roze parel (306616)

Katoenen sjaal uit India €18,00 Koffiebonen (306625)

Zilveren ringen uit Mexico €28,00 Caracol in lus (306609) Brede sluiting (306610)

Zijden sjaal uit India €25,00

Witte sjaal met gele en paarse bolletjes (306624)

Beursje in canvas uit India €15,00 Groen (306633)

Portefeuille in canvas uit India €28,50 Groen (306632)

26

FAIR

SHOP

Nieuw in de wereldwinkel Verwacht in het voorjaar

BIO rum 3 jaar uit Paraguay 70 cl €23,75

(verwacht in het voorjaar)

BIO Choco Almond Lemonbar

BIO Dadels uit Tunesië

250g €2,95 Deze biologische dadels zijn afkomstig uit de Hazoua-regio in Tunesië. Eet ze als tussendoortje, tapas of verwerk ze in een Oosterse tajine.

Proef ook de andere smaken

33 g, €1,20 Een melkchocoladereep met een romige en krokante vulling van amandelen, citroen en cornflakes

Proef ook de andere chocolade in de reeks BIO Choco-crispyreep 33 g €1,20 BIO Mango-kokosreep 33 g €1,20

BIO Dark chocolate nuts

BIO amazonenoten omhuld met fondantchocolade 100 g, €3,55 (verwacht in het voorjaar)

Cocoa Almonds 100 g €3,95

BIO Chocolate espresso beans 100 g €3,55

BIO Chocolate crunchy 100 g €3,55

Proef ook de andere smaken

BIO chocolade zoutkaramel 100 g Melkchocolade – Melkchocolade kokos – Melkchocolade caramel almonds - Fondantchocolade 72% Fondantchocolade cacaonibs – Fondantchocolade met koffie

De nieuwe telg in de reeks biochocolades €2,10 (verwacht in het voorjaar)

FAIR

27

vrijwilligerDOEN

ESTER IN NICARAGUA TEKST & FOTO Ester Verbylen

De weg van de koffiebes naar het kopje afleggen, samen met de producenten in het Zuiden.

En of ik daar als Oxfam-barista naar uitkeek!

Tijdens een reis in het prachtige Nicaragua kreeg ik de kans om één van de Oxfam-partners, Cecocafen, te bezoeken. Cecocafen is een koepel van 11 koffiecoöperaties, goed voor 2600 leden.

Eerste stop was de verwerkingsfabriek Solcafe in Matagalpa, de hoofdstad van het gelijknamige departement, een hooglandgebied ideaal voor het produceren van lekkere koffie door de rijke vulkanische gronden, een vochtig tropisch klimaat en weelderige vegetatie.

De koffie van de verschillende producenten wordt hier verzameld en verder verwerkt. Tijdens het seizoen worden hier dagelijks koffiebonen geleverd die over de ganse oppervlakte van het terrein worden uitgespreid om verder te drogen. Vervolgens worden de bonen handmatig regelmatig gekeerd om een perfect drogingsproces te waarborgen.

Solcafe beschikt over een modern laboratorium waar stalen van de verschillende bonen worden gebrand en daarna geproefd. Cuppen heet dat proeven in koffietaal.

Een voltijdse job voor 2 mannen 28

FAIR

die de ganse dag luid en snel koffie slurpen en vakkundig elke koffie scoren. Fantastisch om te zien!

Bij Solcafe zaten we al aan het einde van het proces. Op naar de boeren zelf, daar waar de koffie groeit, geoogst en voor een groot deel ook al verwerkt wordt.

Met open armen werden we ontvangen op de finca van Julio en Sara. Samen met de plukploeg dook ik in de zeer vroege ochtend de koffiestruiken in om de rijpe rode koffiebessen te plukken. De struiken groeien op hellingen, met na regen een zeer modderige ondergrond. Geen sinecure om mijn zorgvuldig geplukte besjes niet uit mijn mandje te laten vallen. Ook even verstand op nul en niet nadenken over de diversiteit aan grote insecten die mee geplukt kunnen worden. Aan mijn snelheid en uithoudingsvermogen dient duidelijk ook nog gewerkt te worden.

Op de finca van Julio en Sara worden er ook andere gewassen geteeld. Naast koffiestruiken, zie je er o.a. bananen, cacao en passievrucht. Ze zijn zelfs recent ook

met succes rijst beginnen telen.

Een project van Norvin, één van de zonen, die bio-ingenieur is.

Deze diversificatie is broodnodig.

Enkele jaren geleden werden de koffiestruiken in Nicaragua getroffen door een schimmelziekte die de oogst verwoestte. Ook klimaatverandering heeft hier zijn gevolgen.

Terug beneden op de finca kunnen onze koffiebessen in de ontpulpmachine en kunnen de bonen gewassen worden. Daarna worden ze in eerste fase gedroogd gevolgd door opnieuw een intensieve handmatige fase waarbij de bonen worden gesorteerd.

Mijn bewondering voor de familie van Julio en Sara en de miljoenen andere koffieboeren is alleen maar toegenomen. En ook voel ik een oneindige dankbaarheid, dat wij mogen genieten van hun koffie die zij met zoveel aandacht en liefde hebben geproduceerd. Hun koffie is voor ons onze dagelijkse gewoonte of ons bakje troost, voor hen een manier om te overleven.

Eerlijke handel en het bekomen van betere marktvoorwaarden voor hun koffie is dan ook essentieel om hun levenskwaliteit te verhogen.

vrijwilligerDOEN

“Ik vind het belangrijk dat ik kan meewerken aan een eerlijk inkomen voor de partners in het Zuiden.”

I

Leen k werk ondertussen vier jaar in de wereld-

heeft toch een speciale betekenis voor mij. Het

winkel van Oudenaarde, waar ik mee verant-

verhaal rond eerlijke handel tussen Noord en

woordelijk ben voor de aankoop van het arti-

Zuid ligt me na aan het hart, want ik heb twee

LEEN DE FEYTER 61 jaar

sanaat. Eén keer per maand ben ik ook winkelier

schoonzonen uit het Zuiden. Eén is van Pakistan,

en hou ik de winkel open. De geschenkenbeurs

de andere komt uit Kenia. Ik heb armoede al van

die we nu al bijna tien jaar organiseren in de ein-

nabij gezien. Daarom vind ik het belangrijk dat ik

dejaarsperiode, valt ook onder mijn takenpakket.

kan meewerken aan een eerlijk inkomen voor de

Verantwoordelijk voor de

Ik ben nog ergens anders vrijwilliger, maar Oxfam

partners in het Zuiden.

aankoop van artisanaat

Oxfam-Wereldwinkel Oudenaarde

FAIR

29

DOENkort

MACHT, POLITIEK EN CHOCOLADE

TOAST DE NACHT VAN LITERAIR DE GESCHIEDENIS

Zondag 24 januari 2016

De grootste literaire

brunch op zo’n 200 DINSDAG 25 MAART 2014 plekken in Vlaanderen

17 APRIL - ECOPOLIS op wat nodig is voor de wereld. Dat zien we in de klimaatpolitiek, in het internationale beleid over handel, enzovoort. De echte macht zit in de financiële wereld en de grote multinationals.”

Hoe gaan we daarmee om? Hoe keren we dit om? Hoe bereiken

Met onder meer:

Griet Op de Beeck Bavo Claes Christophe Vekeman Marc Didden µ Meer dan 200 historische Mia Doornaert Geert Van Istendael activiteiten op één avond Ludo Permentier µ Dagelijks leven tijdens de Dirk Bracke Eerste Wereldoorlog uitgelicht Chris De Stoop µ Uitreiking derde Davidsfonds Ed Franck Geschiedenisprijs Veerle Dobbelaere …

we een wereld waar wij mensen ons kunnen ontplooien zonder de

wetenschap

Memo

geschiedenis een kleurrijk verbond van onafhankelijke boekhandels

www.davidsfonds.be/nacht•016/310.600 www.davidsfonds.be/toastliterair • 016/310.600

Toast literair A2 zonder namen2015.indd 1

Poster_Nacht_vd_Geschiedenis_V4.indd 1

natuur te verwoesten en ons eigen graf te delven? Ecopolis laat je langs verschillende wegen nadenken over deze vragen. Met een debat over de handel in chocolade en Een inspirerende denkdag voor

boeiende sprekers. Laat je inspire-

wie begaan is met een duurzame

ren door journalist Joris Luyendijk,

toekomst. Dat is Ecopolis, op

die zich twee jaar lang inwerkte in

zondag 17 april in het Kaaithea-

de bankierswereld in een poging

ter in Brussel. Macht, politiek en

die te begrijpen. Of door VUB-

chocolade, en de linken tussen

politicoloog Jonathan Holslag en

deze drie, trekken de rode draad

de Amerikaanse moraalfilosofe

doorheen de dag.

Susan Neiman, die het hebben over de hoop die we in Europa vestigden

Organisator Dirk Holemans: “Elk

en de vraagtekens die we er nu bij

van ons heeft chocolade in z’n

plaatsen. Laat je meeslepen door de

keukenkast liggen, iedereen kent

schrijfster Annelies Verbeke, die in

het en lust het. Maar de meeste

haar romans onze snel wijzigende

mensen hebben geen idee welke

samenleving in beeld brengt. En

machtsverhoudingen er achter dit

luister naar het pleidooi van muzi-

lekkers zitten. En welke politieke

kant-scenarist Wannes Capelle om

spelletjes ermee gespeeld worden.

meer kwetsbaarheid toe te laten in

Het chocoladeverhaal illustreert de

onze maatschappij, naar aanleiding

spanning tussen macht en politiek

van zijn boek ‘Ontferm u’.

in onze samenleving. In onze demowe als samenleving willen, via onze

Ont-ferm u op zondag 17 april in

vertegenwoordigers, de politici. Zij

het Kaaitheater in Brussel. Mis-

zouden dat ook in de praktijk moe-

schien zelfs gratis en voor niks:

ten brengen. Maar het is duidelijk

stuur met de groeten van FAIR

dat de macht tegenwoordig niet

een mailtje naar

meer bij de regeringen ligt, want ze

info@ecopolis.be en maak kans

nemen beslissingen die haaks staan

op een van de tien vrijkaarten!

FAIR

Al voor de 6de keer organiseert het Davidsfonds de grootste literaire brunch van Vlaanderen: Toast Literair. Vorig jaar namen zo'n 13.000 literatuurliefhebbers deel aan goed 200 literaire activiteiten: van auteurslezingen over literaire wandelingen tot theater, telkens gecombineerd met ontbijt of aperitief.

En ook dit jaar zal er weer stevig literair getoast worden, met auteursbezoeken van onder meer Christophe Vekeman, Griet Op de Beeck, Bavo Claes, Mia Doornaert, Bart Moeyaert, Dirk Bracke, Chris De Stoop, Bernard Dewulf, Anne Provoost, Veerle Dobbelaere en tientallen anderen. Kruis 24 januari dus

cratie bepalen we met z’n allen wat

30

LITERAIR BRUNCHEN ZONDAG 24 JANUARI 2016

nu al aan in je agenda en kom naar één van de bijna 200 literaire ochtenden, beslist ook bij jou in de buurt.

Het volledige programma vind je op www.davidsfonds.be/evenementen

19/11/15 08:44

6/01/14 17:23

JONG GELEERD

EERLIJK DUURT NOG LANGER

EEN TRAJECT ROND EERLIJKE HANDEL IN DE DERDE GRAAD VAN HET LAGER ONDERWIJS

VRIJWILLIGERS ONTBIJTEN MET POLITICI Als uitloper van de Week van de Fair Trade, werden de Vlaamse parlementsleden op 22 oktober 2015 getrakteerd op een fairtrade-ontbijt in de statige inkomhal van het parlement. Diane en Patrick, twee van onze vrijwilligers kwamen ’s morgens vroeg uit de Kempen om samen met medewerkers van OxfamWereldwinkels de politici het vuur aan de schenen te leggen en hen te vragen hun deel te doen om de oneerlijke handelsregels uit de wereld te helpen.

Vrijwilligerswerk bij Oxfam-Wereldwinkels kent vele gezichten. Ook voor ontmoetingen met politici mobiliseren we onze achterban. Want het zijn onze talloze vrijwilligers die dag in dag uit hun steentje bijdragen om op hun manier oneerlijke handelsregels onder de aandacht te brengen.

Bekijk het filmpje van Diane en Patrick op www.oxfamwereldwinkels.be/vrijwilliger

ZUIDCAFÉ • Fast Fashion ? Fair Fashion !

• dinsdag 15 maart • 20u30 Op 24 april 2013 stortte in Bangladesh de textielfabriek Rana Plaza in. Meer dan duizend arbeid(st)ers kwamen om het leven. De eigenaars van deze fabriek hadden absoluut geen aandacht voor veiligheid op het werk. Het drama gaf aanleiding tot enkele structurele veranderingen : een compensatiefonds voor de slachtoffers en een akkoord om de veiligheid in de textielsector aanzienlijk te verbeteren.

Drie jaar na Rana Plaza maakt het Zuidcafé een balans op. Hebben de veranderingen een verschil gemaakt voor de arbeidsomstandigheden in de textielsector ?

Maak samen met Oxfam-Wereldwinkels en Djapo van eerlijke handel een boeiend traject in je school of gemeente. Een traject waarin educatie en actie elkaar afwisselen.

Puzzel je eigen traject bij elkaar!

EDUCATIE • Kies voor een nascholing of een coaching ‘Aan de slag met eerlijke handel’ waarin we leerkrachten informeren, bewustmaken, stimuleren en ondersteunen om met eerlijke handel aan de slag te gaan.

• Speel het ‘rechtbankspel’ in de klas. Leerlingen gaan onderzoeken hoe het zit met eerlijke handel en koffie uit Kivu. Op de rechtbank krijgen alle partijen de kans om hun belangen te verdedigen. Je leerlingen bekijken het thema vanuit verschillende perspectieven om zo hun eigen mening te vormen.

• Gebruik de lessenpakketten ‘Eerlijk duurt het langst’ (OxfamWereldwinkels) of de kaartenset ‘Aan de slag met een werelddag’ (Djapo) en werk zo aan kennisverruiming, bewustmaking, oordeelsvorming en engagement.

• Bezoek een wereldwinkel! Dit kan op elk moment, maar je kan het ook koppelen aan bijvoorbeeld Pasen of Sinterklaas en werken rond chocolade van eerlijke handel.

ACTIE • Doe met de klas mee met de scholenactie ‘QUE?! Afvoeren dié handel!’ tijdens de Week van de Fair Trade in oktober en ‘Handel Nu’ in het kader van World Fair Trade Day in mei.

• Neem deel aan de acties die je stad of gemeente organiseert rond eerlijke handel.

• Organiseer je eigen actie op school.

MEER INFORMATIE? www.djapo.be info@djapo.be 016/ 29 21 27

oxfamwereldwinkels.be/scholen scholen@oww.be 09 218 88 68 FAIR

31

bon blij EINDELIJK EEN

WAAR IEDEREEN

VAN WORDT

DE OXFAM-CADEAU-BON Bij Oxfam draait alles om respect, eerlijkheid en gelijke kansen. Of je nu kiest voor een mooi, handig of lekker fairtradeproduct, of voor ons tweedehandsaanbod ...

Met Oxfam doe je iedereen plezier!

Te koop in je Oxfam-Wereldwinkel - oxfamwereldwinkels.be/product/cadeaubon

SHOP

Dromen en puzzelen

Puzzelen maar!

Houten puzzels uit Sri Lanka Aap (306663) €15,00 Giraf (306664) €8,50 Haai (306665) €18,00 Gorilla (306666) €18,00 Krokodil (306667) €18,00

OK, de zomervakantie is nog veraf, maar dromen mag altijd. En slechte dromen laten we vangen door deze dromenvangers.

En als er toch een beetje vakantie in de pijplijn zit, dan puzzelen we gezellig samen met de (klein)kinderen.

Dromenvangers uit Indonesië Olifant blauw/rood (306657) €17,00 Vogel turkoois/oranje (306658) €7,00 Rood/Oranje touw (306661) €7,00 Rood/geel leer/touw (306662) €7,00

Uiltjes om op te hangen uit Indonesië Hanger uil oranje hars/draad (306659) €7,00 Mobile 3 uilen hars/draad (306660) €11,00

FAIR

33

Over

Oxfam-Wereldwinkels | Fair Trade

Oxfam-Wereldwinkels behoort tot de internationale confederatie

Vrijwilliger worden?

Elke zaterdag, een paar keer per jaar of alleen tijdens de eindejaarsperiode. Cadeautjes inpakken, producten verkopen, etalages versieren, de boekhouding doen of magazines bussen. Je kan het zo gek niet bedenken wat er bij Oxfam-Wereldwinkels allemaal door vrijwilligers gedaan wordt. www.oxfamwereldwinkels.be/vrijwilliger

Oxfam

, een wereldwijde ontwikkelingsorganisatie die de kracht van mensen bundelt tegen armoede.

Post

Oxfam-Wereldwinkels Ververijstraat 17 9000 Gent Oxfam-Wereldwinkels wil

rechtvaardige regels

voor de internationale handel. Want eerlijke handel geeft producenten in het Zuiden sterke eigen benen en draagt op die manier bij tot duurzame ontwikkeling.

Telefoon 09/218 88 99

Mail

redactie@oww.be

Web

www.oxfamwereldwinkels.be

bewust

We maken mensen van het onrecht in de wereldhandel via publiekscampagnes, acties met jongeren en scholen, en door te gaan praten met politici en bedrijven.

Winkels

www.oxfamwereldwinkels.be/winkels

Facebook

www.facebook.com/oxfamwereldwinkels

Nieuwsbrief

www.oxfamwereldwinkels.be/digizine

235

En natuurlijk door onze Oxfam-Wereldwinkels, speciaalzaken voor eerlijke handel. Met het brede assortiment kwaliteitsproducten van ons huismerk Oxfam Fair Trade tonen we hoe het anders kan.

8000

vrijwilligers verspreiden ons verhaal. Ze bemannen de Oxfam-Wereldwinkels, smeden banden met andere organisaties en laten je ontdekken wat eerlijke handel betekent.

Blijf op de hoogte via Facebook en www.oxfamwereldwinkels.be/digizine.

www.oxfamwereldwinkels.be


In dit magazine stellen we een keur van producten van eerlijke handel aan je voor. Niet alle wereldwinkels hebben alle producten in voorraad.

De prijzen in dit magazine zijn ten minste geldig tot en met 28 februari 2016. Wijzigingen vanaf 1 maart 2016 staan vanaf 1 maart 2016 op onze website.

De prijzen zijn onder voorbehoud van wijzigingen en correcties en zijn niet cumuleerbaar met eventuele andere acties of promoties.

Colofon

Derde jaargang - nummer 16 - 2016 - (323) Verschijnt in januari, april, augustus & oktober Redactieadres: Ververijstraat 17, 9000 Gent - redactie@oww.be Redactie: Marijke Moyson Medewerkers: Ester Verbylen, Griet Rebry, Jenneke Van Cromphaut, Marieke Poppe, Jen Willems Fotografie: Yel, www.lisanorman.be, Johan Dillen Illustraties: Marijn Dionys, Pieter Fannes Vormgeving: EfraĂŻm Sebrechts Concept: Stapel Drukker: Roto Smeets Coverfoto: Tim Dirven

Dit magazine is gedrukt op 100% gerecycleerd papier.

34

FAIR

SHOP

EEN BOOM VOOR KINDEREN Hier en in het Zuiden In 2005 werd de kiem gelegd voor het sprookje van de Fairytale-bomen. Tijdens een reis naar Kenia, groeide het idee om heuglijke gebeurtenissen in het Noorden te koppelen aan ontwikkeling in het Zuiden. Zo ontstond de levensboom, een baobab gemaakt van bananenbladeren met takken om kleurrijke mandjes aan te hangen.

Mandjes om te vullen met lekkers ter ere van een geboorte, verjaardag of ander traktatiemoment.

De missie van Fairytale is simpel: de geboorte van je eigen kind vieren en tegelijkertijd een kind aan de andere kant van de wereld gelukkig maken.

Daarom investeert Fairytale zijn winst volledig in projecten voor kinderen in het Zuiden. Zoals een schooltje in de sloppenwijk Kibera in Kenia. De school werd opgericht door een gepensioneerde lerares die merkte hoeveel kinderen in Kibera

Levensboom groot (304842) €25,00 Levensboom klein (304843) €20,00 Mandje voor 8 tot 10 suikerbonen (304844) €1,25

geen toegang hadden tot onderwijs. Dus besloot ze zelf een school op te starten.

(De levensbomen zijn niet verkrijgbaar in elke wereldwinkel)

The end.

En, heb je genoten van deze FAIR? Laat iemand anders ook genieten van verhalen over eerlijke handel, exotische producten en de impact van Oxfam in het Zuiden. Geef deze FAIR door!

Je kreeg deze FAIR cadeau van ………………………………………..........................…......................

Veel plezier ermee!

FAIR

35

IF I RULED THE WORLD

“Dan wordt fair trade de normaalste zaak van de wereld.�

Als ik de baas van de wereld zou zijn, dan zou ik een maatschappij oprichten, gestoeld op drie pijlers: rechtvaardigheid, respect en verdraagzaamheid. Als je je maatschappij baseert op rechtvaardigheid, dan krijg je automatisch een eerlijke handel. Dan behandelen we de producenten rechtvaardig en betalen we hen een rechtvaardige prijs. Dan wordt fair trade de normaalste zaak van de wereld.

Wanneer we mensen, dieren en het milieu met respect behandelen, dan wordt ecologische teelt ook iets vanzelfsprekends. En kunnen we nog lang genieten van onze planeet.

Pas wanneer we verdraagzaamheid hoog in het vaandel houden en iedereen in zijn cultuur aanvaarden, komt wereldvrede echt dichterbij. Van zo een wereld zou ik zeker de baas willen zijn.

Leen de Feyter Oxfam-Wereldwinkel Oudenaarde