Afgiftekantoor 9000 Gent X
n° 539
België - Belgique PB Gent X 3/5962
NOVEMBER 2011
P007868
Oxfam en BRS
Samen voor solidariteit
Chaos in het Zuiden
Klimaatgetuigenissen gefilmd
NIeuwe look! p.13
Logeren tussen
koffieplanten en Kilimanjaro
Wereldwinkels op school Klaar voor opwaardering fase 1 JE MAANDELIJKSE DOSIS THEMA IN DE KIJKER WERELDWINKELINFO W2 | 01
Bij onze partner Muungano in Kivu logeerde onze ploeg in een oude koloniale woning. De vroegere bewoner van dit huis schonk zijn koffieplantage in 1970 bij testament aan zijn tien beste medewerkers. Op de meest linkse foto staat de huidige vertegenwoordiger van deze tien families, broederlijk naast president Kabila en de heilige maagd. Wie van de drie de spuitbus meebracht is ons niet bekend.
Foto: NELLLE
Herinneringen maken
Jennifer Juma, Tanzania, met de lening die ze net ontving via Oxfam. Ze krijgt deze lening na een drie dagen durende business cursus. Foto: Jenny Matthews/Oxfam
Tussen de dozen. En affiches. En kokers van affiches. Bovenop een lading cd’s, DVD’s en godbetert, nog een paar door de zon afgebleekte videobanden. Zo zitten we hier momenteel te werken. Want, 10 november is het zo ver. Het nationaal secretariaat verthuist! We gaan niet naar een andere locatie, maar voeren een groot herverdelingsplan uit. Om, als de rook rond ons hoofd is verdwenen, efficiënter te kunnen werken met de juiste collega’s rondom ons.
COLOFON
08
EDITO
om te klasseren, af te voeren naar het archief en weg te gooien wat stof ligt te vergaren of wat nooit een thesis of boek over onze geschiedenis zal halen. Het fijne aan zo’n werkje is dat je veel oude acties, campagnes en materialen tegen komt. Voor de anciens een leuke herinnering, voor de nieuwelingen onder ons een kennismaking met het kleurrijke verleden van OxfamWereldwinkels. En soms hoor je een onderdrukte giechel omdat sommige
THEMA IN DE KIJKER
Green Net helpt rijstboeren aan visnetten Interview met Michael Commons
slogans of beelden uit de jaren stilletjes de eeuwwisseling niet overleefd
W2, 38STE JAARGANG W2 verschijnt maandelijks
hebben. Of een verdoken vloek van die collega’s die met een deadline zit-
(niet in januari en augustus)
ten en over de dozen en papiermanden struikelen.
539 (november 2011)
Wanneer je aan zo’n rigoureuze opruimactie bezig bent durft het gevoel je wel eens te overvallen dat we het allemaal al eens gehad hebben. Dat
REDACTIEADRES
ons werk vol collectieve herinneringen zit. En dat is fijn. We moeten niet
Ververijstraat 17, 9000 Gent
altijd het warm water blijven uitvinden of elk jaar een nieuwe catchy slogan
redactie@oww.be
en bijpassende verpakking verzinnen. Waren we tien jaar geleden bezig
tel. 09/218 88 62
met het promoten van eerlijke koffie, dat mag ons niet tegenhouden om opnieuw eens al onze aandacht aan onze koffie te schenken.
REDACTIE
HOF VAN COMMERCE
Lancering Kivu koffie “Goed nieuws uit Congo”
Marijke Moyson / Scotty Gravenberch MEDEWERKERS Marijke Moyson, Scotty Gravenberch, Griet Rebry, Tom Ysewijn, Jenneke Van Cromphout, Luc Rotsaert en Lieve Ceulemans, Marieke Poissonnier, Silvie Mariën, Saar Vanhauwermeiren, Hans Canters, Eline Demey, Magalie Schotte, Guido Godenmond
18 POLITIEK
Vakbonden en kindslavernij Vakbonden in Noord en Zuid werken samen
24 PALESTINA Verloren olijvenoogst
“Israëlische kolonisten moeten begrijpen dat zij niet boven de wet staan”
LAY-OUT Efraïm
Foto: Tim Dirven
12
Zo’n grote verhuisplannen brengen de opruimers in ons naar boven. Tijd
Gelukkig doen we dat ook en maakt deze generatie zijn eigen OxfamWereldwinkels herinneringen. De lancering van de Kivu koffie zal voor alle betrokkenen nog lang blijven nazinderen als een zeer geslaagd moment. Een moment waar verhaal en product perfect samensporen. Waar we de
12
moed hadden om te investeren in beelden en verhalen waar we nog een
Prachtige vergezichten
typeren de Kivustreek. Maar de bewoners hebben noodgedwongen alleen oog voor wat ze hun kinderen morgen te eten kunnen geven.
tijdje mee verder kunnen. Waarmee we kunnen tonen hoe mooi eerlijke handel kan zijn. Waarmee we kunnen vertellen hoe broodnodig eerlijke handel nog steeds is. Dat we onze partners ook op andere manieren kunnen steunen, vertellen Luc en Lieve ons, die met hun kinderen op reis in Tanzania een bezoek brachten aan onze partners daar en kennis maakten met hun toeristisch programma. Een reis met mooie herinneringen waarvan ze ons deelgenoot maken.
DRUKKERIJ
Er zit zeker nog toekomst in onze beweging, er is nog marge voor het
Druk in de Weer, Forelstraat 35,
maken van nieuwe herinneringen. In JOOWW vertellen we over de wereld-
9000 Gent
winkels op school en hoe deze ondersteund worden om van deze jonge
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
wereldwinkeliers op termijn volwassen vrijwilligers te maken. Zodat er bin-
Joris Rossie, Ververijstraat 17,
nen tien jaar een nieuwe generatie haar Oxfam herinneringen kan beginnen
9000 Gent
schrijven.
ABONNEMENT €15,00 op rekeningnummer IBAN-nummer: BE74 5230 8000 8507 BIC: TRIOBEBB met vermelding W2 Groepsabo: monique.esprit@oww.be of 09/218 88 99
Oxfam-Wereldwinkels is een democratische vrijwilligersbeweging die door haar strijd voor een rechtvaardige wereldhandel opkomt voor ieders recht op een menswaardig leven.
WWW.OXFAMWERELDWINKELS.BE
PS: op 10 november zal het zo goed als onmogelijk zijn om het nationaal secretariaat telefonisch of via mail te bereiken. Gelieve daar rekening mee te houden en ons te excuseren voor het ongemak
MARIJKE MOYSON | Hoofdredacteur
Gedrukt op Cyclus Print (100 % kringlooppapier)
INHOUD 04 | W2
EDITO W2 | 05
“God straft gemene mensen”
Klimaatchaos in het Zuiden TEKST:
SCOTTY GRAVENBERch -
FOTO:
EPA/STR
Van 28 november tot 9 december wordt in Durban, ZuidAfrika de 17e VN-conferentie voor het klimaat gehouden. Daar moeten een aantal belangrijke beslissingen genomen worden over hoe wij als wereld met het veranderende klimaat omgaan (zie W² pg.20) Op 3 december is er in Brussel een grote demonstratie van de klimaatcoalitie, waar we als Oxfam in Belgie via onze campagne ‘GROEI. Voedsel. Leven. Aarde.’ ook iedereen oproepen om aan deel te nemen. (zie W² pg.206) Om de klimaatproblematiek aanschouwelijk te maken, maakte Wereldmediatheek een aangrijpende documentaire ‘Klimaatchaos in het Zuiden De slachtoffers aan het woord’. Het is een indringende film geworden over de gevolgen die de klimaatveranderingen hebben op mensen, hun welvaart en overlevingskansen. Sinds april ook te koop in de wereldwinkels. Hoog tijd dus voor een interview met Geert De Belder, maker van de documentaire. ACTUEEL 06 | W2
Waarom heb je deze film gemaakt? Geert: “Het is eigenlijk begonnen met een idee. We hadden in de wandelgangen gehoord dat de Noord-Zuid beweging zich met klimaatverandering ging bezig houden. Zij trokken
“De cijfers hebben na het maken van de film een gezicht gekregen” het op van een ecologisch probleem naar een humanitaire catastrofe. Voor mij persoonlijk kwam het ahamoment vier jaar geleden, tijdens een congres in Brussel, georganiseerd door de toenmalige Minister van Ontwikkelingssamenwerking. Ik kende de film van Al Gore, zoals zo vele mensen, maar op dat congres werd de klimaatramp voor de eerste keer voorgesteld als een humanitaire catastrofe, en wel een van ongelofelijke omvang. En dan niet een die ons
te wachten stond, maar die al bezig was en nog grotere proporties ging aannemen. Daar was ik toch echt heel hard van geschrokken.” Ben je door het maken van deze film nog achter zaken gekomen waar je eerder geen weet van had? Geert: “De cijfers hebben na het maken van de film een gezicht gekregen. Ik was ook verbijsterd door het feit dat heel veel van de slachtoffers echt niet wisten wat er aan de hand was. Die merken dat het klimaat verandert en dat het enorme consequenties heeft voor hun levensstandaard, maar ze weten niet waar het door komt. Bijvoorbeeld, ik vroeg een dorpschef uit de Sahel waarom hij dacht dat het klimaat zo veranderd was. Zijn verklaring was dat god de wereld strafte omdat de mensen zo gemeen waren tegen elkaar. Dat zij het slachtoffer zijn van iets dat wij hebben veroorzaakt, dat kon ik hem niet uitleggen. Hij kan niet bevatten dat wij door onze levensstijl in het Noorden het klimaat aan het veranderen zijn.
De Noord-Zuidbeweging probeert al jaren aan te tonen dat veel van het lijden in het Zuiden veroorzaakt wordt doordat wij hen uitbuiten. Maar eigenlijk is dat een vrij ingewikkeld verhaal om te vertellen. Het is ook een verhaal dat de mensen vrij gemakkelijk van zich af kunnen schuiven, zo van ‘ja, die regimes daar die zijn corrupt’ of ‘de mensen daar zijn gewoon te lui om te werken’. Maar met de klimaatverandering is de link tussen ons gedrag en hun situatie overduidelijk.
de klimaatwijziging en haar gevolgen nu voorspellen met een zekerheid van 99%. Een paar jaar geleden was dat 95%. Als we 100% zekerheid hebben is het kwaad al geschied en kunnen we er niet s meer aan doen.” Heb je nog rond getoured met de film? Geert: “Ik niet, dat zou te veel CO2 produceren. Maar de film zelf heeft wel rond gereisd. Ik heb die naar een stuk of dertig festivals opgestuurd, laten we zeggen dat die in de helft van de gevallen is aanvaard op het festival. Daar zijn 4 nominaties uit voortgekomen, en daar zijn dan weer twee bekroningen uit voortgekomen. Op het International Film Festival South Africa heeft hij gewonnen in de categorie Environment en Ecology. En in Bahrein op het Sustainable Planet Film Festival heeft hij de publieksprijs gekregen. Die laatste vind ik eigenlijk de mooiste prijs, omdat het hier werkelijk gaat om het publiek dat er door aangegrepen is en niet om experts die al weten hoe het zit. In België heeft de film de “Maurice De Wilde Prijs” gewonnen. Maurice De Wilde was een journalist die voor de televisie een aantal ophefmakende reeksen heeft gemaakt over de tweede wereldoorlog. Hij was een journalist die altijd tot op het bot ging. Dat vond ik ook wel een fijne prijs. Maar al die prijzen zijn voor mij in de eerste plaats argumenten om de film beter verkocht te krijgen. Bij de RTBF is hij twee keer uitgezonden, in Luxemburg een keertje, in Nederland bij Goed TV, in Frankrijk, de Franse overzeese gebieden en in Gambia. Binnenkort tonen ze hem op de Amerikaanse televisie. In Vlaanderen is hij helaas nog niet uitgezonden.”
"...nauwelijks 1 procent van de wetenschappers trekt de menselijke invloed op de wijziging van het klimaat nog in twijfel."
Als we hiermee doorgaan dan gaan we met ons allen recht de afgrond in, en dat moet maar eens heel duidelijk worden gesteld. We kunnen de klok niet meer terug draaien, we kunnen het klimaat niet herstellen, daarvoor is de verandering al te ver gevorderd, die CO2 die zit al in de atmosfeer. Maar we moeten alles doen dat we kunnen doen.” Er zit niemand in de film die het perspectief van de tegenpartij vertegenwoordigt, de groep die zegt dat de klimaatveranderingen niet het gevolg zijn van menselijk handelen maar een natuurlijk en onontkoombaar fenomeen. Geert: “Dat is omdat de tegenstelling tussen die twee verhalen een valse verhouding weergeeft. Twee, drie jaar geleden kon je nog wel een artikel vinden in de Knack, om maar wat te noemen, waarin de klimatoloog tegenover de klimaatscepticus werd gesteld, en die kregen dan allebei even veel plaats.
Maar het is gebleken dat de verhoudingen helemaal anders liggen, en dat nauwelijks 1 procent van de wetenschappers nog de menselijke invloed op de klimaatwijziging in twijfel trekt. Jean-Pascal Van Ypersele, de klimaatonderzoeker, zegt dat het in de wetenschap altijd gaat om waarschijnlijkheid. Als we zekerheid hebben over de gevolgen ligt het al achter ons. Om het anders te zeggen, men kan
Hoe hebben jullie de film gefinancierd? Geert: “Het is echt een low budget film, in de zin dat we met het beschikbare budget er zoveel mogelijk proberen uit te halen hebben. In hoofdzaak is de film gefinancierd door DGD, de Belgische ontwik-
kelingssamenwerking. Maar van in het begin heb ik andere NGO’s erbij betrokken. Om mee te financieren, om inhoud aan te reiken en om advies in te winnen. Maar de belangrijkste bijdrage van die stuurgroep van verschillende NGO’s bleek de hulp die ze ons boden ter plaatse in de verschillende landen. En dat was ook een enorme kostenbesparing. Normaal ga je als documentairemaker eerst research doen in die landen, maar dat lieten we dan doen door mensen die al jaren in dat land wonen, of liever nog daar geboren zijn. Oxfam Solidariteit heeft ons bijvoorbeeld geholpen in Burkina Faso. Vredeseilanden hebben ons in Togo voortgeholpen,in Ecuador was dat Protos. En alhoewel we die samenwerkingen inderdaad zijn begonnen om kosten te besparen, bleek de samenwerking op zich een gouden formule te zijn.” De film bestaat uit een serie interviews met experts en mensen die slachtoffer zijn geworden van de klimaatveranderingen. Wat is je favoriete uitspraak in de film? Geert: “De mooiste quote van de film komt van Lord Stern. Ik had hem gevraagd of het nu over was met ons paradijs, of we alles op moesten geven en onze welvaart als gedaan beschouwen. Hij antwoordde verontwaardigd dat we een smerig en gevaarlijk pad gaan verlaten en dat we hiervoor in de plaats een heel schoon en proper pad in slaan. Een pad dat ons uiteindelijk veel verder zal brengen. We zijn al voorbereidingen aan het treffen voor het vervolg op deze film, en deze quote is daarvoor het uitgangspunt. We willen eigenlijk deze uitspraak van Lord Stern in een film gieten.” WEB
www.klimaatchaos.be/ www.oxfamwereldwinkels.be/ klimaat
Geert De Belder
ACTUEEL W2 | 07
TEKST:
FOTO: Tineke D'haese
FOTO: YEL
Green Net helpt rijstboeren aan visnetten Griet Rebry
In de campagne ‘GROEI. Voedsel. Leven. Aarde.’ stelden we tijdens de Week van de Fair Trade de Thaise rijstcoöperatie Green Net centraal. Green Net stimuleert biologische landbouw, vooral in de rijstteelt. Daarmee helpt de organisatie meer dan 1.200 families. Tijdens de Week van de Fair Trade kwam Michael Commons van de Green Net-afdeling Organic Fair Trade Rice Chain Project op bezoek. Hij deed een warme oproep om onze stem als consument te laten horen en in ons koopgedrag te laten zien wat écht belangrijk is.
"Als consument heb je meer macht dan je denkt. Wees je daarvan bewust.”
Wie is Michael Commons? Michael Commons ruilde zo’n 10 jaar geleden Californië voor Thailand. Intussen werkt hij al 7 jaar voor de Earth Net Foundation. Hij coördineert er het Organic Fair Trade Rice Chain Project, dat landbouwersorganisaties, ngo’s en ondernemers uit Zuid- en ZuidoostAzië helpt om hun biorijstproductie, garantiesystemen, kwaliteitsmanagement en fairtradewerking verder uit te bouwen. Binnen Thailand werkt hij ook mee aan een programma dat kleinschalige boeren leert zich aan de veranderende klimaatomstandigheden aan te passen via duurzame teeltmethodes en aangepaste technologieën. In zijn vrije tijd runt hij samen met zijn echtgenote een bioboerderij.
Bruto Nationaal Geluk “De meeste mensen hebben meer schrik voor economische stagnatie dan voor een ‘environmental meltdown’. Niet te geloven. We moeten ons met z’n allen dringend realiseren wat écht belangrijk is. En dat betekent dat we moeten gaan beseffen dat geld een middel is dat je soms nodig hebt, maar dat zeker geen doel mag worden. Iemand die net op het nippertje aan een dodelijk ongeval ontsnapt is, denkt toch ook niet meteen ‘ik wil "Je kan het weer niet een nieuwe auto’? Nieuwe auto’s, meer voorspellen. En andere luxegoededus kan je moeilijk ren en geld zijn zo relatief. Een van inschatten wanneer onze rijstboeren je het best zaait bij Green Net neemt dit nogal of wanneer je zult letterlijk. Alle ingrediënten die kunnen oogsten.” zijn vrouw wilde THEMA IN DE KIJKER 08 | W2
kopen om te koken, heeft hij in zijn tuin geplant. Hij noemt zijn moestuin zijn eigen supermarkt. Die man heeft bijna geen geld nodig. Ik ontmoette ooit iemand uit Bhutan die zei: “Het Bruto Nationaal Geluk gaat voor op het Bruto Nationaal Product”. Prachtig, toch.”
Laat zien wat je belangrijk vindt “In de Westerse maatschappij is het niet voor iedereen haalbaar om zelf groenten te telen en kippen te kweken. Je hebt dus wel wat geld nodig. Maar dat heeft een belangrijk voordeel: door de manier waarop je dit geld besteedt, laat je zien wat je belangrijk vindt. Je kan bioproducten of producten van eerlijke handel kopen. Want de grote voedingsproducenten passen zich aan het koopgedrag van hun consumenten aan. Als consument heb je dus meer macht dan je denkt. Wees je daarvan bewust.” “Fair trade is een bijna rechtstreeks partnerschap tussen de consument en de kleinschalige boer die het product teelt. Organisaties zoals Green Net en Oxfam zijn enkel tussenschakels. Daarnaast krijgt Green Net via fair trade een fairtradepremie. Wij gebruiken deze om onze leden te vormen.”
Visgerei op maat “Tijdens de vormingen focussen we vooral op hoe de boeren kunnen omgaan met de klimaatverandering, want die is in Thailand heel erg voelbaar. Dit jaar hebben we al twee grote overstromingen gehad. Andere jaren blijft het veel te droog. 2008 was bijvoorbeeld zo’n jaar. Je kan het weer niet meer
voorspellen. En dus kan je moeilijk inschatten wanneer je het best zaait of wanneer je zult kunnen oogsten.” “De klimaatverandering manifesteert zich bovendien heel plaatselijk, ze heeft bij wijze van spreken in elk dorp andere gevolgen. Dat komt doordat er veel verschillende factoren spelen. Daarom is het zo cruciaal dat de boeren goed opgeleid zijn. Een Bijbelse uitdrukking zegt: ‘Geef een hongerige geen vis, maar leer hem vissen’. Bij Green Net doen we er nog een schepje bovenop, we leren de mensen zelf het gepaste visgerei te maken dat nodig is om hun specifieke noden te beantwoorden.” “We zijn 16 jaar bezig en ons werk werpt zijn vruchten af. Het gaat goed met onze leden. We organiseren nu ook trainingprogramma’s voor boerenorganisaties uit andere landen in Zuidoost-Azië. We delen met andere woorden de kennis die we bij Green Net verzameld hebben.” WEB
www.ikgroeimee.be/nl/over-de-campagne/getuigenissen/ green-net Michael Commons’ collega Vitoon Panyakul vertelt in dit filmpje wat jij als consument kan doen om de boeren van Green Net te steunen.
THEMA IN DE KIJKER W2 | 09
Microfinanciering en fair trade Tekst:
Scotty Gravenberch
- Foto:
BRS
In onze relatie met de zich ontwikkelende landen hebben we een aantal belangrijke instrumenten om mensen op een directe en effectieve manier bij te staan in hun ontwikkeling. Oxfam-Wereldwinkels gaat uit van fair trade, door onze manier van zaken doen proberen wij langdurige relaties op te bouwen met in coöperaties georganiseerde boeren, waarin we hen behalve een eerlijke prijs voor hun product, ook met gemeenschapspremies, advies en kennis ter zijde staan. Een andere directe manier van samenwerking is microfinanciering. Dit is een kredietsysteem voor mensen die door de armoede waar ze in geboren zijn geen toegang hebben tot regulieren banken, omdat krediet krijgen doorgaans alleen mogelijk is als je al over middelen beschikt. Via microfinanciering kunnen zij kleine bedragen lenen om hun eigen zaak op te bouwen.
"samenwerking, solidariteit en respect voor het individu"
Fietsen repareren Denk bij ‘zaak’ niet meteen aan een winkel, met stock, verzekeringen en een maandelijkse huur. Maar eerder aan iemand die fietsen repareert en gereedschap moet hebben, een naaister die een naaimachine wil kopen, of een boerin die bijvoorbeeld 45 euro nodig heeft om zaaigoed te kopen. Dat lijkt misschien wel een heel klein bedrag, maar een typische terugbetalingsregeling voor zo’n situatie kan tot zes maanden duren. Behalve leningen bieden microfinancieringsinstanties andere bancaire diensten aan zoals sparen, verzekeringen en voorfinanciering van oogsten. Een Belgische specialist op dit gebied is BRS, een afkorting voor de Belgische Raiffeisen Stichting.
Dezelfde waarden De BRS is echter geen bank en verstrekt zelf geen microkredieten. Zij bieden advies en projectsubsidies aan organisaties die zich via microfinanciering actief inzetten voor mensen in armoede. Kernwoorden in de projecten die zij ondersteunen moeten zijn: samenwerking, solidariteit en respect voor het individu. En net zoals Oxfam-Wereldwinkels het vormen van coöperaties aanmoedigt, staat de coöperatie als samenwerkingsvorm ook centraal in het ideeëngoed van BRS. Het is ook in het licht van deze waarde dat Oxfam Wereldwinkels en BRS elkaar vinden. Of, zoals ze het zelf zeggen ‘Met de kleine sommen geld die de mensen via microfinanciering opbouwen, kunnen ze een stuk land bewerken, een winkel beginnen of een handel uitbreiden. maar alleen wanneer deze mensen een eerlijke prijs krijgen voor hun producten’
HOF VAN COMMERCE 10 | W2
De relatie tussen Oxfam en BRS heeft in de loop der jaren vaste vorm gekregen doordat BRS elk jaar in de Week van de Fair Trade fairtradelunches organiseert in de personeelskantines van de KBC. Er is trouwens het hele jaar door al een keuze uit rijst, koffie en snoep van Oxfam in de personeelskantines van de KBC. De voorbije Week van de Fair Trade was het ook weer raak met de fairtradelunch. We gingen een kijkje nemen op het hoofdkantoor van de KBC in Brussel. Eenmaal achter de beveiligde poortjes werden we al meteen onthaald op een fairtradekoffiestand met onze koffie. Het was er druk en gezellig en een kleine navraag leerde dat de mensen wisten waar het hier om te doen was, fair trade. In het restaurant werd een fairtradelunch geserveerd. Dat die wel te smaken was, bewees onze tien minuten wachten in de rij. Het is duidelijk dat Cera, BRS en Oxfam-wereldwinkels vanuit gelijke waarde een gelijke doelstelling nastreven – een wereld waar waardigheid primeert over winst, de lange termijn over de korte termijn, en de wetenschap dat we dit alleen maar kunnen bereiken door samen te werken en in weerwil van de druk die markten op ons leggen solidair te blijven met de mensen die in armoede leven.
WEB www.brs-vzw.be
Geëmancipeerde boeren Raiffeisen was een burgemeester in het Duitse Rijnland aan het begin van de 19e eeuw. In het gebied dat hij bestuurde heerste er grote armoede onder de boeren. De industriële revolutie was toen in volle gang en de tijdsgeest werd gedomineerd door een koude ieder-voorzich versie van het liberalisme. Raiffeisen heeft toen een coöperatieve bankvorm uitgedacht en opgericht, waarbij de primaire doelstelling niet was de winst, maar de emancipatie van de aangesloten boeren. Dat is, uitgaande van de eigenkracht, via samenwerking uit de armoede geraken.
OPENING OXFAMWERELDWINKEL GERAARDSBERGEN Op 1 Oktober opende Oxfam-Wereldwinkel Geraardsbergen haar nieuwe vestiging met een feestje. Het nieuwe pand in de Weverijstraat deed ooit dienst als café maar stond inmiddels al jaren leeg. OWW Geraardsbergen heeft het pand nu in erfpacht gekregen van de stad in ruil voor renovatie en onderhoud. In de renovatie werd het Wereldwinkel team bijgestaan door de leerlingen van Koninklijk Atheneum Geraardsbergen en die van het Technisch Instituut Sint-Jozef. Het resultaat is een mooie frisse winkel nabij het centrum van de stad. We wensen de collega’s in Geraardsbergen veel succes in hun nieuwe onderkomen!
Een ideale situatie zou zijn dat we elke consument in zijn eigen taal kunnen aanspreken, maar daarvoor is er niet genoeg plaats op de verpakking, en zijn onze budgetten en middelen om gepersonaliseerde verpakkingen te maken te klein.
! WE
LO
OK
Persoon
www.oxfamwereldwinkels.be
foto: Aubrey Wade /Oxfam
De producten van Oxfam Fairtrade zijn gegeerd. Niet enkel in Vlaanderen maar ook in Wallonië, Nederland, Frankrijk tot zelfs in Denemarken kan je een eerlijke Noussine eten.
Chocopasta fondant Pure cacao op de boterham. Herkomst: Ivoorkust, Costa Rica Producenten: Coopecanera / Kavokiva
EU
we kiezen voor Engelse productnamen.
NI
WHY? Warum? Pourquoi? Hvorfor?...
Al 11 jaar werkt Aminata Dumbuya in het Makeni Government Ziekenhuis in Sierra Leona. Ze heeft grote veranderingen gezien sinds de gratis gezondheidszorg voor zwangere vrouwen werd geïntroduceerd in april 2010. “we doen het goed nu in Sierra Leona. We verzorgen moeders en kinderen. Voordien moesten patiënten betalen. Nu is alles gratis voor kinderen tot 5 jaar en voor zwangere en zogende vrouwen.”
We gaven onze website een nieuwe look. De bedoeling is alles strakker
€ 2,49
En zelfs als we onze export naar andere Europese landen buiten beschouwing laten zitten we in België ook met een meertalige omgeving. Om zo veel mogelijk mensen te kunnen aanspreken kiezen we er dus voor om de naam om de naam van het product en de producent in het Engels te zetten. De productinfo en de ingrediënten vind je wel terug in de eigen taal. Ook op de website kan je informatie in verschillende talen terug vinden.
maar ook overzichtelijker te maken. En alle info voor vrijwilligers wordt ondergebracht in één extranet. Er zijn nog enkele kinderziektes die we momenteel druk in kaart brengen en verhelpen. En daar kan jij aan meewerken...
WEB www.oxfamfairtrade.be
We pasten de navigatie voor ingelogde vrijwilligers aan. Op die manier hopen wij dat je gemakkelijker je weg vindt. Het extranet, alle functionaliteiten voor
Goed nieuws uit Congo! Op 24 oktober nodigden we pers, vrijwilligers en geïnteresseerden uit voor de officiële lancering van de Lake Kivu koffie. Op dezelfde dag bracht Weekend Knack een zes pagina’s tellend verslag uit over de reis naar onze Congolese partners. Ook Mo* en het Belang van Limburg deden die dag hun best om onze lancering te ondersteunen. Nadat een aantal collega’s samen met de fotograaf Tim Dirven en een journaliste van Weekend Knack eind september de Congolese koffiepartners gingen bezoeken was het eind oktober tijd om de Lake Kivu koffie officieel voor te stellen. We hebben even gewacht met de officiële lancering om zoveel mogelijk winkels de kans te geven om de koffie effectief in huis te hebben. Hopelijk gaven we een klinkend startschot voor de verkoop van deze uitzonderlijke koffie en de ondersteuning van onze nieuwe partners.
Product
ingelogde vrijwilligers, vind je via de rubriek ‘winkels’ bovenaan, je moet dan doorklikken via de link ‘ Voor vrijwilligers (login)’. Je komt dan terecht in een aparte sectie van de website. We maakten deze keuze omdat we zo betere veiligheid kunnen inbouwen en omdat we op termijn het hele extranet willen ombouwen tot een digitaal vrijwilligersplatform waarop het makkelijker wordt kennis te delen en eigen
Mars en Fairtrade International kondigden op 27 september een nieuwe samenwerking aan om het eerste fairtradegelabelde product van Mars te introduceren. “Vanaf 2012 lanceren we fairtrade Maltesers in het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Hiermee genereren we een jaarlijkse fairtradefee van meer dan 1 miljoen. “
wereldwinkels te beheren. Het kluwen aan rechten, profielen en
Actie
de daaraan gekoppelde menu’s en pagina’s wordt momenteel nog steeds ontward door onze webontwikkelaar en kan af en toe voor problemen zorgen. We vragen nog wat geduld, in de loop van november zou dit opgelost moeten zijn. Indien je problemen ondervindt kan je ons helpen door ze te signaleren bij web@oww.be of infolijn@oww.be. Alvast bedankt en excuses voor het
De” Love Food, Hate Waste” campagne wil bewustzijn creëren rond het verminderen van voedselafval. Op hun site vind je simpele, praktische tips die we dagdagelijks kunnen toepassen. Met tips om de juiste porties te bepalen, recepten voor overschotjes en richtlijnen voor het gebruiken van seizoensgebonden producten.
ongemak.
WEB www.lovefoodhatewaste.com www.ikgroeimee.be
WEB www.oxfamwereldwinkels.be/congo HOF VAN COMMERCE 12 | W2
HOF VAN COMMERCE W2 | 13
De koffieboeren van KNCU verzorgen verschillende toeristische projecten. De Koffietour, de Chagga historische trektocht, de culturele dorpenwandeling en het Mongyoni watervalavontuur. Bovendien kan je verblijven op de Kahawa Shamba camping. douche (geen elektriciteit), eten een uitgebreid ontbijt en wandelen naar de lokale school en markt waar we allerhande hapjes kopen en proberen. Met respect, gebarentaal en enkele woorden Swahili kom je al heel ver. We kopen een tros bananen van een vrouw die we onderweg ontmoeten. Als de warmte wegtrekt en de Afrikaanse zonsondergang ons in de ban houdt, trekken ook de wolken weg. Fototoestellen worden uitgehaald! De Kili! Een majestueuze berg die de voedingsbodem voortbrengt waarop de koffie groeit! Meestal verborgen in een mistig wolkendek, maar wanneer hij verschijnt, vormt hij het perfecte decor om vanuit je tent te genieten van een uitzonderlijk uitzicht.
rt en Liev e Ceu lem ans Tekst en foto’s: Luc Rot sae
Kamperen tussen de koffieplanten en de Kilimanjaro. Wanneer we beslissen op reis te gaan naar Tanzania maakt een bezoek aan de koffiepartner KNCU (Kilimanjaro Native Co-operative Union) deel uit van onze plannen. Daar kunnen we als vrijwilligers van Oxfam-Wereldwinkels niet aan voorbijgaan. Zeker niet als we merken dat hun “Fair Tourism project” op onze reisroute ligt.
Via mail hebben een afspraak gemaakt in Moshi. Bij het verlaten van het busstation zien we de grote letters van KNCU boven een wit gebouw uitsteken, net voorbij het rondpunt met de “klok”toren. Na wat rondvragen in de kleine winkels en het hotel die zich in het KNCU-gebouw bevinden, ontmoeten we Deogratius Chombo, de Fair Tourism Manager. Hij heeft vervoer geregeld en wenst ons een goed verblijf. Een taxi brengt ons na 45 minuten stijgen over een aardeweg tot bij de camping. We bevinden ons op de uitlopers van de Kilimanjaro, tussen de huizen, koffieplanten en bananenstruiken. Er staan drie tenten met matras op ons te wachten. We genieten van het onthaal, de rust en de koelte bij het
OP REIS 14 | W2
vallen van de avond. De “Kili” krijgen we nog niet te zien. Er staan die en de volgende avond heel wat tenten opgesteld op het grasveldje met uitzicht op groene hellingen. Een groepsreis van Sawadee-reizen (NL), die het toerismeproject mee opgezet hebben, heeft hier een vaste stop. We sluiten bij hen aan rond het kampvuur en kruipen wat later in onze tenten. De camping is niet al te groot maar netjes verzorgd. Het kleine toiletgebouw is eenvoudig maar voldoende. In een aanpalend gebouwtje kan je van lokaal bereide maaltijden (ontbijt, middagmaal en avondmaal; alles op bestelling) genieten. Het zijn vrouwen van het dorp en de coöperatie die in de potten roeren.
De tweede dag van ons verblijf gaan we op “Koffietour”. Eén van de producenten gidst ons over kleine paden tussen de huizen naar de woning en koffieplantage van een van de koffieboeren van KNCU. Ondertussen brengt hij ons op de hoogte van de grondschaarste, een aantal lokale Afrikaanse tradities en de meerwaarde van het toerismeproject. Op onze bestemming aangekomen krijgen we op het veld en rond het huis het boeiend verhaal van zaadje tot koffieboon te horen. We plukken, pellen en wassen de bonen. Onze drie jongens mogen bonen “branden” en malen op lokale wijze. Het resultaat is een lekker bakje zelfgemaakte troost en een rijke ervaring er bovenop. In Lyamungo is er nog een tweede camping en enkele huisjes in traditionele “Chaga”stijl. Naast de koffietour kan je ook nog andere uitstappen maken. Het tourismeproject zorgt voor een aanvullend inkomen voor de partners. Voor een reiziger is het een mooie kennismaking en letterlijk proeven met alle zintuigen van het leven in een eenvoudig en mooi stuk van Tanzania.
WEB www.paseo.nu www.kahawashagmba.co.tz www.sawadeereizen.nl
Koffietoer Na een luch met de familie van de koffieboer leidt de producent je naar de koffieplantages op de hellingen van de Kilimanjaro. Daar kan de bezoeker kennis maken met het hele proces van koffiemaken. Van de bes tot de kop.
Kahawa Shamba camping De camping is gelegen in het midden van kleinschalige koffieplantages, op de hellingen van de Kilimanjaro. De camping heeft basisvoorzieningen en biedt prachtige zichten op de groene omgeving en de top van de Kilimanjaro.
Chagga Historische trektocht De Kilimanjaro wordt bewoond door de Chagga. Deze trektocht neemt de bezoekers mee naar het hart van de cultuur en de tradities van de Chagga.
Culturele Dorpen wandeling Tijdens deze wandeling maakt de bezoeker kennis met het dagelijkse leven van de plaatselijke bewoners op de hellingen van de Kilimanjaro. Ze bezoeken onder andere een markt, een kerk en een school.
Mongyoni watervallenavontuur De prachtige Mongyoni watervallen zijn slechts bereikbaar na een uitdagende trektocht door bossen en kleine boerenvelden, gesitueerd op de hellingen van de Kilimanjaro. Maar de uitzichten zijn onbetaalbaar!
s’ Morgens blijken de Nederlanders op stap en hebben we het rijk voor onszelf. We luieren, nemen een koude
OP REIS W2 | 15
Via de vakbonden
Chocoladepanel als voorzet voor een ronde tafel cacao Scotty Gravenberch
- FOTO:
lieve blancquaert
In Nederland nam de overheid het initiatief om een werkgroep rond chocolade op te richten. Hier namen alle stakeholders in het Nederlandse chocoladelandschap aan deel. Het resultaat is een intentieverklaring die zegt dat tegen 2025 alle chocolade die in Nederland verkocht wordt duurzaam moet zijn.
Verwaarloosde keten
"Er wordt te weinig actie ondernomen tegen kinderarbeid" lagere productie. Er is steeds meer armoe en kinderarbeid. Een groot gevaar is ook dat multinationale ondernemingen op zoek gaan naar andere productielanden, landen waar tot nog toe niet aan grootschalige cacaoteelt gedaan werd. Als oorzaken voor deze
neerwaartse processen noemde hij een aantal factoren. Ten eerste de privatiseringsgolf die de West-Afrikaanse cacao industrie trof in de jaren ’90, door het ingrijpen van de World Bank en het IMF. Dit betekende dat de overheidscontrole op de productie grotendeels wegviel en deze leemte is sindsdien niet adequaat opgevuld. Dit leidde vooral in Ivoorkust tot het ontbreken van een infrastructuur voor zaaigoed, kunstmest, chemicaliën, kredieten en onderwijs. Elshof zei het onbegrijpelijk te vinden dat Ivoorkust, waar ze zo afhankelijk zijn van de cacao, geen landbouwonderwijs heeft. Qua infrastructuur gaf hij het voorbeeld van de boer die moet kiezen: ofwel de balen cacaobonen dertig kilometer op zijn hoofd vervoeren naar het dichtstbijzijnde station, of de bonen onder de prijs verkopen aan een middelman die met een 4x4 bij hem langskomt.
ca
Over het algemeen was iedereen het eens over de problemen. De boeren krijgen te weinig betaald, de industrie wordt geplaagd doordat ze te weinig actie ondernemen tegen kinderarbeid en kindslavernij, de scholing van de boeren is ondermaats, de gronden
Los van het feit dat de industrie nu eens serieus zaak moet gaan maken van fair trade en duurzaamheidscertificering, was er een brede consensus over het feit dat een van de belangrijkste dingen die er moet gebeuren is dat de cacaoboeren zich moeten organiseren. Nog maar een klein deel van hen is georganiseerd in coöperaties en de individuele boer kan geen enkele invloed uitoefenen op zijn levensomstandigheden zoals die gedicteerd worden door de wereldwijde cacaohandel. Maar als zij goed georganiseerd zijn dan zullen ze in staat zijn hun belangen mee te laten wegen in de prijsbepaling en de productieomstandigheden. Als laatste werd er nogmaals gepleit voor een ronde tafel zoals die in Nederland gevormd werd. En hoewel Oxfam Wereldwinkels en Transparency International het initiatief voor deze conferentie hebben genomen juist om tot zo’n ronde tafel te komen, heeft deze dag ons wel getoond dat er nogal wat obstakels te overwinnen zijn. Wij zullen dus blijven streven voor een nationaal chocolade overleg met alle stakeholders, maar bereiden ons er op voor dat dat een initiatief wordt van de lange adem.
cao • ca
•
o
• cacao
POLITIEK 16 | W2
o • caca
cac
De dag begon met een inleiding van Paul Elshof, onderzoeker van ons rapport over de Belgische chocolaesector (2010).. Hij stelde dat door jarenlange verwaarlozing de cacao-industrie in Ghana en Ivoorkust er niet bijster goed voorstaat. Er zijn steeds meer
problemen met ziekten in de planten, er is geen herplanting en bij jongeren is er steeds minder interesse om het vak te volgen. De bomen en de boeren worden ouder, met als gevolg een
Samen sterk
ca
Oxfam pleit voor een ronde tafel voor cacao in België, een gelijkaardig initiatief. Maar om een of andere reden verloopt dat hier moeizaam. Dat we zo lang met een kabinet van lopende zaken hebben gezeten, een die maar beperkte initiatieven kon nemen, zal daar zeker toe bijgedragen hebben. Om de kar in gang te zetten heeft Oxfam-Wereldwinkels samen met Transparency International het initiatief genomen voor het panel ‘Ethiek en Transparantie in de Belgische Chocoladesector’. Alle spelers uit de Belgische cacao en -chocoladeketen
waren uitgenodigd om hun standpunt binnen de keten te verduidelijken en mee te gaan in een open dialoog voor een eerlijke en transparante Belgische chocoladesector. 12 Oktober was het zover. Er waren certificeringorganisaties zoals Max Havelaar, Rainforest Alliance en Utz Certified, wetenschappers, overheidsvertegenwoordigers, vakbondsmensen en zelfs enkele afgevaardigden van de chocoladeindustrie. Het evenement werd ook ondersteund door de Belgisch technische Coöperatie (BTC) en Kauri.
En hoewel de afgevaardigden van de cacao-industrie het met deze analyse eens waren, verschilden zij duidelijk van mening over - de manier waarop we deze problemen moeten oplossen. Volgens hen moet het probleem gezocht worden in de globale instabiliteit en falend overheidsbeleid ter plaatste. Hoewel die twee factoren niet uit te sluiten zijn van een gedegen analyse, gaat dit even goed op voor de zaken die de industrie zelf kan doen en vooralsnog nalaat. De meest voor de hand liggende is natuurlijk dat alle cacao volgens de principes van fair trade en duurzame landbouw verhandeld en geteeld moet worden. Dat zou de aanblik van de hele keten al radicaal veranderen.
Gekende problemen
ao •
Tekst:
Elke speler in de keten kreeg het woord om te verduidelijken welke rol ze in de Belgische keten speelden, wat voor hen de obstakels waren om van een ethische chocoladeketen te spreken en wat mogelijke oplossingen zijn. De input van de stakeholders kun je ook nalezen op de website van Oxfam-Wereldwinkels. Een interessante bijdrage werd geleverd door Hilde Verhelst, Vakbondssecretaris. Zij werkt aan een voorstel om vakbondsafgevaardigden via het sociaaloverleg te vragen op te treden als een extra controle bij het verifiëren van het naleven van de ‘code of conduct’ (ethische code) die de chocoladebedrijven hebben opgesteld. Juli Schouten van de Nederlandse vakbond FNV steunde dit, omdat volgens haar werknemers doorgaans precies weten wat er speelt in het bedrijf, dat wil zeggen of en hoe de regels wel of niet nageleefd worden.
worden uitgeput, en dat als er niets verandert in de manier waarop de industrie met mensen en de natuur omgaat ze in hun eigen vingers snijden omdat er een tekort aan cacao zal ontstaan.
POLITIEK W2 | 17
Dick de Graaf, FNV Bondgenoten: “Ongeveer drie miljoen kleine landbouwers werken in de cacaosector in WestAfrika. Ze verdienen nauwelijks genoeg om hun familie van voedsel te voorzien. De verwerking van de cacaobonen en halfafgewerkte producten evenals de fabricatie en de verkoop van chocolade is in handen van enkele multinationals in de wereld.
Faso (land dat zelf geen cacao produceert maar waar grote armoede ertoe leidt dat gezinnen hun kinderen wegsturen om te gaan werken in de boerderijen in Ivoorkust) maar ook IUF, de internationale vakfederatie, via haar Team Africa. In de maand augustus zijn de vertegenwoordigers van deze vakbonden gedurende een week samengekomen en hebben ze een veelbelovend project ontwikkeld. Dit project zal het mogelijk maken om regionale ontmoetingen te organiseren, gemeenschappelijke actiemiddelen te ontwikkelen en best practices uit te wisselen. Maar eveneens om elke vakbond individueel te helpen om vorming- en informatiecampagnes te voeren over kinderarbeid en de
“Laten we samen, vakbonden uit het Noorden en vakbonden uit het Zuiden, onze krachten bundelen om het roer om te gooien!"
Ondanks de aandacht in de media en het Harkin & Engelprotocol, ziet men weinig verbetering in het gedrag van deze multinationals. Hun inspanningen zijn in tegendeel altijd meer gericht op de aanvoer van kwaliteitsvolle cacaobonen dan op de levensomstandigheden van de kleine boeren en hun gezinnen.”
Vakbonden blijven geen kindslavernij lusten Tekst: Marieke Poissonnier , in samenwerking met Silvie Mariën van ABVV FOTO: Daniel Rosenthal/laif De vakbonden waren al erg actief tijdens de chocoladecampagne van vorig jaar. Dit jaar breien zij daar nog een vervolg aan. ABVV HORVAL wil samen met hun Nederlandse collega’s van FNV Bondgenoten in de drie landen (Ghana, Ivoorkust en Burkina Faso) ondersteuning bieden om kinderarbeid in de cacaoboerderijen te bestrijden.
POLITIEK 18 | W2
Op syndicaal niveau, in Europa, hebben de leden van EFFAT (Europese federatie van voedingsvakbonden) de handen uit de mouwen gestoken en beslist dat de cacaoketen duurzaam moet zijn van de kleine producenten tot in de fabrieken, waar de cacao wordt verwerkt. Syndicale afgevaardigden en secretarissen zijn meermaals samengekomen om de prioriteiten vast te leggen en een werkinstrument te ontwikkelen dat kan dienen in de Europese ondernemingsraden. Zo hebben ze een website ontwikkeld [www.cocoanet.eu] evenals een syndicale gids en hebben ze beslist om de aandacht van de directie te vestigen op het belang van het duurzaam beheer van de keten, meer bepaald door de ondernemingen te verplichten charters te ondertekenen waarin ze verklaren dat ze “zuivere” cacaobonen invoeren, geoogst door volwassenen en niet door kinderen. Dit syndicaal werk gebeurt in samenwerking met NGO’s zoals Oxfam-Wereldwinkels.
dorpsgemeenschappen te sensibiliseren om ze te overtuigen om scholen te bouwen en eventueel met hen nieuwe winstgevende activiteiten op poten te zetten die de koopkracht van de gezinnen kan verhogen. De vakbonden hier in het noorden, blijven tegenwicht uitvoeren om de grote ondernemingen ertoe aan te zetten dat ze de traceerbaarheid van de cacao die ze invoeren verzekeren. Tegelijk vragen ze dat het loon van de werknemers van de hele keten voldoende degelijk is opdat iedereen recht heeft dat ze op geen enkel niveau geconfronteerd worden met precaire arbeid of kinderarbeid “Laten we samen, vakbonden uit het Noorden en vakbonden uit het Zuiden, onze krachten bundelen om het roer om te gooien!”
Julie, Jos, Dick, Asare, Koffi, Léonie, Julie, Leticia, Emelia, Andy, Pascal, Adwoa en Siméon op bezoek in een gemeenschap waar kinderarbeid werd gebannen dankzij de inspanningen van de vakbond GAWU.
Tangui Cornu: “ABVV Horval heeft daarom beslist om samen met FNV Bondgenoten een project uit te bouwen met de West-Afrikaanse vakbonden die rechtstreeks betrokken zijn in de strijd tegen kinderarbeid in de cacaoboerderijen.” Het gaat hier om de vakbond UGTCI in Ivoorkust, de vakbond GAWU in Ghana en de vakbond CSB in Burkina
De partners zijn druk in de weer met het op touw zetten van het project.
POLITIEK W2 | 19
De VN-Klimaattop in Zuid-Afrika: welke verwachtingen? Tekst: Saar
Van Hauwermeiren - Foto: Gilvan Barreto / Oxfam GB
Elisabeth Tamara, 10, met op de achtergrond de Nevado Huascaran, de hoogste berg in Peru. Door de klimaatverandering is er minder smeltwater, wat de bewoners noopt om systemen te bedenken waarmee ze op hun watergebruik kunnen besparen in het droge seizoen. Eind november is het weer zo ver: de start van de jaarlijkse VN-klimaattop. Dit jaar gaat die top door in Durban, Zuid-Afrika, van 28 november tot 9 december. Vertegenwoordigers van meer dan 190 landen zullen er twee weken onderhandelen over welke stappen ze verder moeten zetten om het klimaatbeleid mondiaal vorm te geven. Ontwikkelingslanden betalen steeds meer het gelag van de jarenlange energiehonger van de industrielanden. Ook bij onze zuidpartners wordt dit met de dag duidelijker. De rol van de Ngo’s in dit debat is meer dan ooit nodig. De internationale Oxfamcampagne “Grow. Food. Life. Planet” besteedt internationaal veel belang aan de klimaatproblematiek. Oxfams uit verschillende landen zullen de klimaattop dan ook van dichtbij opvolgen om druk uit te oefenen op de beleidsverantwoordelijken.
Even de draad weer oppikken…. De klimaattop in Cancun vorig jaar zette een aantal stappen vooruit ten opzichte van het débacle het jaar ervoor in Kopenhagen. Er werd eindelijk een concreet cijfer geplakt op de temperatuurswijziging die maximaal aanvaard wordt: 2°C. Bovendien werd er een herziening gepland voor 20132015 waarbij men zal onderzoeken
POLITIEK 20 | W2
protocol is het enige waarin bindende, afdwingbare doelstellingen staan voor de industrielanden rond vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Maar helaas loopt de eerste verbintenisperiode van het protocol af in 2012, en moet er dus snel beslist worden tot een tweede verbintenisperiode. Europa staat hier voor open, op voorwaarde dat dit op termijn leidt tot een bindend akkoord op globaal niveau. Maar Japan, Rusland en Canada liggen dwars. Ze hebben al aangekondigd dat ze een tweede verbintenisperiode weigeren te ratificeren. Voor de G77 is een tweede periode voor het Kyoto-protocol een absolute voorwaarde voor het slagen van de klimaattop in Durban. De Verenigde Staten op hun beurt willen maar spreken over een globaal akkoord op lange termijn als ook de G77 een bindend uitstootplafond aanvaarden. Het zijn vooral de groeilanden die daarbij geviseerd worden (India, Brazilië, China,..).
of er niet eerder in de richting van 1,5°C moet opgeschoven worden. Dit is een belangrijke vraag van de Kleine Eilandstaten die nu al letterlijk onder water aan het lopen zijn door de stijging van de zeespiegel ten gevolge van de temperatuursstijging. In Cancun was er ook consensus over de hoogdringendheid om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en over het feit dat de industrielanden hierin leiderschap moeten tonen. Bovendien hebben ook de ontwikkelingslanden aanvaard dat ze tegen 2020 een inspanning zullen doen ten opzichte van hun “business as usual” scenario. Verder werd er in Cancun een hele reeks afspraken gemaakt van institutionele aard: het Green Climate Fund werd opgericht om klimaatmaatregelen in ontwikkelingslanden te financieren. Er werd een mechanisme gecreëerd voor technologische overdracht naar ontwikkelingslanden en ook een proces gestart om te bekijken of de bestaande mechanismes voor capaciteitsopbouw voldoende zijn. Ook werd er een mechanisme in het leven geroepen om tropische ontbossing te vermijden en een kader en comité om rond adaptatie (aanpassing aan klimaatverandering) te werken. Helaas is er ook een hele lijst dringende problemen waarover geen consensus tot stand kwam: de uitstoot van de luchtvaart- en scheepvaartsector is nog steeds niet gereguleerd. Ook
Oxfam-Wereldwinkels maakt deel uit van het Platform Klimaat en Natuurlijke Rijkdommen, een platform van organisaties van de vakbonden, de Vlaamse en Franstalige Noord-Zuid beweging en milieuorganisaties. Het platform werkte een politieke basistekst uit waarmee we analyses maken, aanbevelingen doen en eisen formuleren aan beleidsmakers. Het platform staat voor een duurzamer en rechtvaardiger ontwikkelingsmodel en meent dat een bindend en verregaand klimaatakkoord hierin een erg belangrijke stap is en een noodzakelijk element voor duurzame ontwikkeling. Voor de politieke basistekst zie
Een andere problematiek die hoog op de agenda staat in Durban is de invulling van de financieringsbeloften voor klimaatmaatregelen in ontwikkelingslanden. Van de 30 miljard dollar die op korte termijn naar ontwikkelingslanden moest stromen is er nog niet veel te zien op het terrein. Bovendien worden die beloftes door heel wat landen ingevuld via leningen of het herbenoemen van reeds eerder toegezegde hulp. Van de 150 miljoen euro die België beloofde is eind 2011 nog maar 42 miljoen ingelost. Voor 20112012 is zelfs nog niets beslist.
WEB www.oxfamwereldwinkels.be/klimaat is er geen eensgezindheid over hoe men de impact van landgebruik op het klimaat in rekening moet brengen. Er werden geen verbeteringen aangebracht aan het Clean Development Mechanism, dat zware kritiek te verduren krijgt omdat het niet leidt tot ontwikkeling in het Zuiden. Men geraakte ook niet uit de discussies over welke juridisch karakter het finale akkoord moet hebben. En zeer belangrijke vragen van de ontwikkelingslanden om de agenda te openen voor thema’s als handelsmaatregelen en intellectuele eigendomsrechten zijn absolute taboe voor de industrielanden.
Voor de klimaatfinanciering in het Zuiden op lange termijn werd in Cancun 100 miljard dollar per jaar beloofd tegen 2020 , maar er is nog altijd geen akkoord over welke financieringsbronnen hiervoor zullen ingezet worden. Oxfam zal in Durban pleiten voor een belasting op de emissies van scheepvaart. Een deel van de opbrengst zou gebruikt kunnen worden voor klimaatfinanciering , een ander deel voor het compenseren van negatieve economische effecten op ontwikkelingslanden. Ook de financiële transactietaks staat nog altijd hoog op het verlanglijstje van Oxfam. Ook hiervan kan een deel van de opbrengsten gaan naar ontwikkelingslanden voor onder meer klimaatmaatregelen. Tenslotte moeten alle comités die het licht zagen in Cancun rond financiering, technologie transfer en adaptatie nu operationeel worden gemaakt.
De uitdagingen in Durban zijn enorm In Durban zijn er voor de onderhandelaars heel wat knopen door te hakken. Om te beginnen moeten de industrielanden hun uitstoot van broeikasgassen veel meer naar beneden halen. Op dit ogenblik is er nog een enorme kloof tussen wat nodig is om de doelstelling van maximaal 2°C temperatuurswijziging te realiseren en de emissiereducties die de industrielanden op de onderhandelingstafel legden. Voor de EU bijvoorbeeld moet de doelstelling van 20% emissiereducties opgetrokken worden tot 40%. Een tweede uitdaging bestaat erin om een oplossing te vinden voor de impasse rond het Kyoto-protocol. Dat
Oxfam International, waaronder Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam-Solidariteit zullen de onderhandelaars in Durban op hun verantwoordelijkheid wijzen. We roepen onze beweging ook op om op 3 december in België deel te nemen aan de Klimaatmanifestatie in Brussel.
Meer info:
Klimaatmanifestatie zie pagina 26
Bedankt Oxfam! Dinah Ndyamuhaki was onze gast van 30 september tot 8 oktober. Op 10 oktober stak er een brief in de mailbox. Hier enkele uittreksels.
Ik wil iedereen bedanken voor zijn of haar bijdrage of inspanningen om mijn verblijf in België zo leuk te maken. Het was een echt succes. Ik apprecieer het enorm dat Oxfam-Wereldwinkels mij zo gastvrij ontvangen heeft, vooral Hans (Canters) en Dirk (De Wilde) maar ook alle medewerkers en vrijwilligers. Ik wil Oxfam-Wereldwinkels nogmaals bedanken dat zij, dankzij fair trade, de kleine boeren vooruit helpen. Zal ik eens vertellen wat ik allemaal gedaan heb?
Zondag 2 oktober 2011 ’s morgens ontbijten we bij Sien thuis. Nadien gaan we met de grootouders van Sien naar één van de kerken in Brussel. In de kerk ontmoeten we Siens nichtje, Lisa, en haar neefje en moeder. Ik zie veel verschillen tussen de katholieke kerk in België en de katholieke kerk in Uganda. Hier duurt de mis maar 45 minuten, in Uganda al snel vier tot vijf uur. Ook zie ik hier niet veel mensen, en vooral ouderen. In Uganda gaat iedereen naar de mis. Er wordt ook minder gebeden en gezongen hier.
Woensdag 5 oktober 2011: Startdag WOS in Antwerpen We ontbijten bij Thomas thuis en nadien vertrek ik met Hans naar het Kavka jeugdcentrum waar we Oxfamvrijwilligers ontmoeten en waar na een tijdje ook wat studenten toekomen. We worden verdeeld in drie groepen. Een groep krijgt een quiz voorgeschoteld, een andere groep komt bij mij en Hans terecht en de derde groep krijgt een workshop breakdance. Na anderhalf uur wisselen de groepjes van plaats. Hans vertelt over fair trade. Hij heeft een quiz voor de studenten over bevolkingsdichtheid en inkomen per continent. Hij heeft alles voorbereid onder de vorm van een toneelstukje. We tonen ook de DVD “from Dinah with love” en de studenten kunnen me vragen stellen na afloop. ’s avonds brengt Hans me naar het huis van Frans (De Cuyper) in Leuven en gaat zelf naar huis. Frans en zijn vrouw heten me hartelijk welkom. We eten een lekker diner en gaan ’s avonds nog naar Leuven centrum waar ze me heel veel laten zien. Scholen, mooie huizen, cafés, winkels, oude huizen en kerken gebouwd in de dertiende eeuw!!! We gaan ook naar een bierbrouwerij en drinken een paar drankjes.
Zaterdag 8 oktober 2011 Ik ontbijt bij Sien thuis en zij en haar ouders brengen me naar de luchthaven in Zaventem. Om half elf ga ik aan boord van het vliegtuig SN465 Brussels Airlines met bestemming Entebbe, via Kigali. Ik kom twaalf uur later aan in Entebbe. Mijn reis was een succes en alles verliep naar wens. Bedankt nogmaals voor alles wat jullie voor mij deden, alle mensen die ik ontmoette, al het eten dat ik at, alle drankjes die ik dronk, alle cadeautjes die ik kreeg. Voor iedereen veel geluk en blijf doen wat jullie doen!
JOOWW W2 | 21
Dubbel TROEF Wereldwinkels op school
Tekst: Hans
Canters
- FOTO:
er ook de actiefiches voor scholen, bedoeld als zetje in de rug voor actiegerichte wereldwinkeliers op school. Het pakket is ontwikkeld door Oxfam Magasins du monde en gaat uit van onze huidige campagne GROEI. Voedsel. Leven. Aarde. Enkele fichenamen:
Yel
We schreven het al in onze DGD-programma 2011-2013: Wereldwinkels op school, kortweg Wos, is het stokpaardje van Oxfam-Wereldwinkels wat betreft jongeren en educatie, en dat stokpaardje leggen we graag in de watten! We weten al langer dat scholieren wel te porren zijn voor een portie actie, en zetten dan ook flink in op nieuwe actiemodellen en educatief materiaal dat actiegericht is, participatief en gewoon leuk om doen. Start operatie opwaardering Wos!
Opwaardering met nieuwe actiemodellen Met Smeer ze hebben we een terugkomer in huis. Dit actiemodel voor scholen organiseerden we voor het tweede jaar op rij tijdens de Week van de Fair Trade. Scholen worden uitgedaagd om een eerlijke actie te ondernemen en deze te registreren. Eerder dit jaar werd Fairtrade@school boven de doopvont gehouden, een soortgelijk model dat een paar dagen voor de Internationale Dag van de Fair
Trade gehouden wordt. Fairtrade@ school is een samenwerking met Max Havelaar en Magasins du monde, en deed het met 39 deelnemende scholen in heel België niet slecht. Het concept wordt nog geëvalueerd maar wat ons betreft wordt het vervolgd! Een andere ‘tool’ die tot de opwaardering van de Wos zal lijden, is het kennismakingsmoment met nieuwe Wos. Elke startende groep wordt uitgenodigd op het nationaal secretariaat voor een stoomcursus eerlijke handel, Oxfam-Wereldwinkels en Wosorganisatie. Bovendien brengen ze ook een bezoek aan OFTL. De laatste anderhalve maand ontvingen we 15 (!) nieuwe aanvragen! De eerste regionale startdag voor Wos is een andere stimulator binnen deze opwaarderingsstrategie. Op 5 oktober mochten we 82 scholieren ontvangen in Antwerpen. Ook dat vraagt om een herhaling natuurlijk. Misschien plannen we op termijn wel een Vlaamse JM (Jeunes Magasins du Monde), al doen onze vrienden van Magasins du monde wel
heel erg hun best: Zij mogen twee keer per jaar zo’n 5 à 600 Wos of JMscholieren ontvangen. Hopla. Volgende ‘tool’: Elke aandachtige wereldwinkelier weet dat we Dinah Ndyamuhaki ontvingen, van de gelijknamige sensibiliseringsmethodiek ‘From Dinah With Love’. Dinah is de eerste producentendochter of -zoon die we de komende drie jaar uitnodigen voor een gesprekje met enkele Wossen. We weten dat partnercontact intrinsiek motiverend is, en dus besloten we om deze jongerenuitwisseling in het programma op te nemen. Dinah sprak met meer dan 400 scholieren in negen scholen. Het mag niet verbazen dat het een hele ervaring was voor de jongedame. Ook nieuw is het educatief materiaal dat we in het kader van Oxfam-inBelgië ontwikkelden. Ondertussen kennen jullie de festival- annex scholenmodule, en vanaf deze maand zijn
De oudere Wos-leden moeten weten dat er ook in het studentenleven een aanbod is. Zij moeten dus reeds op 16-17-18 jaar kennismaken met de studenten, en overtuigd worden deel te nemen aan Prikkel, studentkickoffs, Oxfam-in-Actie, activiteiten in het kader van Mondiaal Kabaal, waar de jongeren elkaar ontmoeten. Vorig jaar hebben we flink ingezet op de Noordzuidstudenten, met de ontwikkeling van een werkingskader voor studenten. Dit proces is nog niet voltooid maar werpt wel al vruchten af. De Gentse en Leuvense studenten zijn op eigen houtje een vzw begonnen, de Brusselaars hebben een partner ontvangen, en er dienen zich zelfs studenten aan die in Antwerpen een werking willen opstarten. De winkels in studentensteden zijn op de hoogte van onze plannen. Ze kennen het belang van een degelijke ondersteuning van en afspraken met de studenten. Synergie in de maak! Waarom geen simultane fairtradepicknick, een nieuwe Fairtrade@kot-model enz?
Dus: ‘Stunt-er-op-los’, ‘Pictionary’, ‘Verbeter het aanbod in de refter’, ‘Kwist’et! Klinkt leuk, niet? We besloten een symbolische prijs te vragen voor het pakket, om te vermijden dat er onnodig grote bestellingen zouden binnenkomen. Misschien kunnen de winkels het pakket schenken aan de wereldwinkeliers op school? Opgelet: ‘Fiche 1: spelmodule voor scholen’ refereert naar een te huren spelmodule die pas begin volgend jaar uitleenbaar zal zijn. Actiefiches voor scholen: 4 intro- en 9 actiefiches in een map, A4 papier met coating - artikelnummer 08558. AP 1,00 €.
Doorstromen! Het belang van een degelijke ondersteuning van de Wos heeft echter niet enkel te maken met de sensibiliserende component. Ook in functie van
JOOWW 22 | W2
de doorstroom biedt deze strategie mogelijkheden. Hierbij de leeftijdsgrafiek van onze beweging, met cijfers van 2009. We weten al langer dat onze beweging (en we zijn niet alleen) veroudert. We gaan uit van 8000 vrijwilligers, waarvan de meeste
vrouwelijke vijftigers zijn. Centraal in dit verhaal staat natuurlijk Wos. Met hoeveel zijn zij? We zijn nog steeds bezig aan de actualisering van de scholenfiches, maar we mogen uitgaan van een cijfer tussen 150 en 200 operationele werkingen. We weten dat elke WOS minsten 8 leerlingen telt, maar vaker gaat het over hele klassen. 2000 WOSsers is echt niet overdreven. Zoals in de grafiek te merken is: Wos is de voet van onze beweging. Laten we ze dan ook ondersteunen!
De komende jaren werken we aan: Een opwaardering van de Wos zoals hierboven omschreven. De leerplannen Duurzame Ontwikkeling zijn de wind in onze zeilen. Ondersteuning van de lokale educatieve krachten door middel van regionale overleggen, aanbod educatief materiaal en actiemodellen met grote aandacht voor de persoonlijke contacten met WOS en de scholen. Maar ook de organisatie van lerarendagen, startdagen WOS, kennismaking op NS, en natuurlijk de jongerenuitwisseling.
• als het aanbod kwalitatief, nuttig en leuk is, én in een gekend en herkenbaar kader wordt aangeboden • als we de Wos en de studenten inzetten als multplicatoren • als de contacten tussen de lokale werkingen, Wos en studenten stevig worden aangehaald • als we met andere woorden een coherent en kwalitaitief aanbod voorzien voor de leeftijdcategorie van 16 tot zowat 26 jaar
dan werken we aan: • bewuste wereldburgers • fairtradeconsumenten, • en, als het even meezit, na een settleperiode van 10 jaar: dertigers die aankloppen bij de winkel in hun heimat, en vrijwilliger worden, met oog op verkoop en/of met extra aandacht voor ondersteuning van de lokale Wos… Daarom pleiten we voor een mentale declic: Scholen hóren bij onze beweging. Scholen moeten gesoigneerd worden. Wos kan een essentieel deel worden van onze toekomst.
JOOWW W2 | 23
Verbrande bomen
Onbereikbare bomen
Oxfam, Union of Agricultural Work Committees (UAWC) en Palestinian Agricultural Relief Committees (PARC) stellen dat de kosten van dergelijke aanvallen voor Palestijnen bijzonder hoog zijn. Men verwacht dat deze oogst de helft minder olie zal opbrengen dan vorig jaar.
Naast het feit dat bomen vernield worden tijdens aanvallen van kolonisten, zijn er tienduizenden olijfbomen ontworteld om plaats te maken voor de bouw van de Israëlische Muur. Bijna een miljoen bomen staan bovendien in de “Seam Zone”, het niemandsland tussen de Muur en de bestandslijn van 1967. Nog eens duizenden bomen zijn onbereikbaar voor Palestijnse boeren, aangezien ze te dicht bij de illegale nederzettingen staan.
“Een olijfboom verbranden is voor een boer zoals het verbranden van zijn bankrekening,” zegt Jeremy Hobbs, directeur van Oxfam International. “Meer dan 100.000 Palestijnse families zijn volledig afhankelijk van het geld dat ze verdienen tijdens het oogstseizoen. Nu het een slechte oogst is, telt elke olijf.” De olijfbomen worden moedwillig vernield, en toch worden maar weinig gevallen berecht. Yesh Din, een Israëlische ngo en partner van Oxfam, heeft tussen 2005 en 2011 688 gevallen van kolonistengeweld tegen Palestijnen gedocumenteerd. Volgens Yesh Din werd in 91% van de gevallen de zaak afgesloten zonder aanklacht. Van de 97 gevallen waarbij Palestijnse bomen werden vernield, is er geen enkele voor het gerecht gebracht.
“In gebieden zoals Nablus en Salfit, waar het aantal aanvallen blijft stijgen, werken we met boeren die al hun productiemiddelen kwijt zijn, omdat hun bomen vernield of onbereikbaar zijn. Deze boeren willen niet afhankelijk zijn van aalmoezen. Ze willen hun land bewerken en geld verdienen met een product waar ze trots op zijn. Als we willen dat ze dit kunnen doen, dan moeten we ervoor zorgen dat hun rechten gerespecteerd worden,” zegt Omar Tabakhna, Directeur van het Public Relations Departement van UAWC.
WEB www.oxfamwereldwinkels.be/palestina
Israëlische kolonisten vernielen duizenden olijfbomen
“Een olijfboom verbranden is voor een boer zoals het verbranden van zijn bankrekening”
Palestijnse olijfoogst verliest half miljoen USD Tekst: Eline Demey - Foto: Tineke D'haese In 2011 werden 7.500 olijfbomen vernield tijdens geweld door Israëlische kolonisten. Daardoor zal de olijfoogst dit jaar naar schatting 500.000 US dollar minder opbrengen, waarschuwen Palestijnse en internationale hulp- en ontwikkelingsorganisaties die ijveren voor betere omstandigheden voor de Palestijnse olijfolieteelt.
PALESTINA 24 | W2
Niet boven de wet
De lokale partners Union of Agricultural
De organisaties stellen dat de Israëlische regering zich aan de wet moet houden en de daders van deze misdrijven voor het gerecht moet brengen. Palestijnen die misdaden plegen tegen Israëlische kolonisten worden wel berecht. Data van OCHA (VN) tonen aan dat er veel minder geweld is van Palestijnen tegen kolonisten dan omgekeerd.
Work Committees (UAWC) en Palestinian
“Israëlische kolonisten moeten begrijpen dat zij niet boven de wet staan,” zegt Munjed Abu Jaish, de directeur van het Lobbying and Advocacy Department van PARC. “Opdat die boodschap luid en duidelijk gehoord wordt, moet de Israëlische overheid ophouden met de kolonisten te beschermen en te ondersteunen en de Palestijnse boeren niet langer de toegang tot hun grond verhinderen .”
om Palestijnse boeren te ondersteunen bij
Agricultural Relief Committees (PARC) leiden een olijfoogstcampagne met de naam “Ihna Maakoum” of “Wij zijn met jullie” het oogsten van olijfbomen in gebieden die dicht bij de Muur of bij de nederzettingen liggen.
PALESTINA W2 | 25
GUIDO GODENMOND
KALENDER NOVEMBER / DECEMBER 5 november
26 november
Trefdag Brussel
Basiswegwijs Heverlee
12 november
26 november
Boekhoudcursus deel 1 Nationaal secretariaat Gent
Boekhoudcursus deel 2 Nationaal secretariaat Gent
18 november
Geschenkenbeurzen in Vlaanderen
De wereld op je bord WEB www.oxfamwereldwinkels.be/bonheiden
19 november 20ste editie Oxfamontbijt WEB www.oxfamwereldwinkels.be/brussel
19 november Forum Oxfam-Wereldwinkels Nationaal secretariaat Gent
19 november Mooi en creatief inpakken VOLZET Geuzenhuis Gent NIEUWE LOCATIE
WEB www.oxfamwereldwinkels.be/geschenkenbeurzen 3 december Vormingspool Nationaal secretariaat Gent
3 december Klimaatmanifestatie Brussel WEB www.klimaatcoalitie.be
3 december Film Waltz with Bashir WEB www.oxfamwereldwinkels.be/mariakerke
KLIMAATMANIFESTATIE 3 DECEMBER ‘OOK IN NAAM VAN ONZE PARTNERS’
Op 3 december zullen duizenden burgers in Brussel de straat op gaan om te betogen voor een verantwoord klimaatbeleid. Deze manifestatie wordt georganiseerd door de Klimaatcoalitie (klimaatcoalitie.be), waar Oxfam-Wereldwinkels ook lid van is. Via onze campagne ‘GROEI. Voedsel. Leven. Aarde.’ willen wij massaal op deze belangrijke manifestatie aanwezig zijn. Het is nu echt de hoogste tijd dat we ons laten horen! Oxfam-Wereldwinkels demonstreert uiteraard ook in naam van onze Zuidpartners. Zij zijn tenslotte degenen die de gevolgen van de klimaatverandering aan den lijve ondervinden. We nemen hen dus symbolisch mee op de manifestatie!
Praktisch Spreek klanten en sympathisanten aan om mee te stappen met de manifestatie. • Elke deelnemer die mee stapt in het kader van Oxfam-in-België krijgt een bon voor chocomelk of Glühwein. Verzamelen doen we in de grote stations van België. Samenkomst is rond 13u30 aan het Oxfam afspraakpunt in Brussel Noord. Je herkent de afspraakpunten aan de Oxfamvlaggen. • Wereldwinkeliers kunnen één van onze partners visueel “meenemen” op de manifestatie. Hiertoe vul je de partnerlijst in op onze website: www.oxfamwereldwinkels.be/klimaatmanifestatie2011. (log in). Wereldwinkels betrokken in een partnerband of partneradoptie kunnen natuurlijk in eerste instantie voor “hun” partner kiezen. • Doelstelling van de manifestatie is met de kilometers die elke deelnemer tijdens de betoging aflegt, symbolisch de afstand Brussel - Durban te overbruggen (ongeveer 10.000 kilometer). Registreer je eerst op www.klimaatcoalitie.be. Vergeet ook je partner niet mee te registreren! Graag ook een seintje aan Magalie via magalie.schotte@oww.be.
Antwerpen
1ste FairTradeProvincie Op 7 oktober kreeg de provincie Antwerpen als eerste van de 10 provincies de officiële titel ‘Fair Trade Provincie’. De titel is vooral het resultaat van 2 en een half jaar hard werken en sensibiliseren. Op 19 maart 2009 ging de Provincie Antwerpen de uitdaging aan om een Fair Trade Provincie te worden. Na een bewogen en goedgevulde campagne van 2 en half jaar mag Antwerpen zich als eerste provincie in Vlaanderen een Fair Trade Provincie noemen. Daarvoor moesten 6 criteria worden gehaald. Zo moest o.a. de helft van de provinciale instellingen minimum twee fairtrade producten gebruiken. PROFICIAT!
BON 3 euro korting! Tentoonstelling “Aan Tafel”
Een fascinerende tentoonstelling die vandaag vragen stelt voor morgen. In 2050 zal onze planeet 9 miljard mensen te voeden hebben. Wat staat er op het spel, hoe werkt het systeem vandaag, wat moet er veranderen opdat het voldoet aan de vraag van vandaag door het behouden of het herstellen van een eerlijke verdeling? Geniet van deze tentoonstelling met een korting van 3 euro. Je betaalt 9 euro in plaats van 12 euro inkom. Van november 2011 tot mei 2012 op de site van Tour en Taxis in Brussel.
WEB www.expo-atable.be KALENDER 26 | W2
COLUMN
Diversiteit
Saadia heeft een nieuwe vriend. Ze is dolverliefd. Op fluwelen voetjes danst ze door de winkel, met het nieuwe set prijskaartjes in de hand. In andere tijden zou ze zeuren over de prijsverhoging van de koffie en de chocolade, maar niet nu. Ze lacht en ze straalt. Ze vraagt me of ik de oude prijskaartjes in de papierbak wil kieperen en legt ze op mijn toonbank. Ze gaat naar boven. Nog snel wat bestelbonnen verwerken. Nog een uurtje. Dan wordt ze opgehaald door Goofy, haar nieuwe vriend. Goofy, godbetert. Als hij net zo dwaas durft te lachen als die onnozele tekenfilmhond, dan sla ik hem op zijn muil. We zijn een half uur later en tot nog toe kon niemand van de klanten verdacht worden de nieuwe minnaar van Saadia te zijn. Deze gozer wel. Het is een grote kerel met mooie blonde krullen. Hij kuiert langs het wijnrek. Hij bekijkt de winkel alsof hij hier voor de eerste keer komt. Hij bladert in het campagnedossier Groei. Voedsel. Leven. Aarde. Hij vindt het blijkbaar interessant. Hij stapt op me toe en vraagt me of ik een voorstander ben van biodiversiteit. ¿Que? Biodiversiteit! Ah. Wel ja, natuurlijk ben ik een voorstander van biodiversiteit. Het verhaal van de bijtjes en de bloempjes en de hele levenscyclus, dat wordt best in stand gehouden toch? Diversiteit is dus belangrijk, en bio, daar zijn we allemaal van gemaakt. De bijtjes zijn bio, de bloempjes zijn bio, een paardenlul is bio en jij ook! We zijn allemaal bio en zullen dus rotten in ons graf, om de meststof te zijn voor alle nieuwe bloempjes. Ja, ik ben voor diversiteit. Of ik ook een voorstander ben van menselijke diversiteit? Ik knik. Hij krabt zich in de haren. Hij wil weten of ik dan geen graten zie in de steeds groeiende mix van volkeren. Als de hele wereld zo maar op elkaar blijft kruipen, met mulatten en mestiezen en andere mengelmoezen tot gevolg, dan schiet er op de duur toch slechts een gemiddelde, matige mens over? Weg diversiteit! Ik scheur een oud prijskaartje in stukjes. Nooit kan dit de nieuwe vriend van Saadia zijn. Ik zeg hem dat Saadia, een collega-vrijwilliger in deze winkel, ook een mengelmoes is en dat ik haar allesbehalve gemiddeld vind. Bingo! Als hij de nieuwe vriend van Saadia is, moet hij nu uit de kast komen. Hij glimlacht als een overwinnaar en knikt van ja. Hij vindt Saadia ook geweldig bovengemiddeld. Hij wil weten of ze er is. Ik kijk op de klok en antwoord dat ze over een kwartier naar beneden komt. De jongen bladert verder in het campagnedossier, en wordt aangesproken door een rijzige, donkere man. Een Numidisch type. Hij stond al een tijdje in de buurt, bladerend door de landenreeksen. Hij glimlacht breeduit, en wijst naar mij. In schattig Nederlands vraag hij de jonge blondekrullengod of hij het goed begrepen had, of ik écht zei dat paardenlullen bio zijn? Hij kan een lach nauwelijks onderdrukken. Hij kan hem níet onderdrukken. Hij proest het uit, met een hand op de schouder van de andere. Die kijkt me aan met grote ogen. Hij vindt dat de lach van de man on-waar-schijn-lijke gelijkenissen vertoont met die van Goofy, die grappige tekenfilmhond. Of ik hem ook niet herken? Ja hoor, ik herken hem ook. Een slome, hikkende lach. Zo dadelijk komt Donald Duck binnengelopen. Of nee, toch niet. Het is Saadia die de winkel binnenkomt en recht op de diepdonkere man toestapt. Ze lacht met hem mee. Ze wil hem kussen, maar het lukt niet dadelijk. Ze schrikt op en groet de blondekrullengod uitbundig. Ze kennen elkaar. Hij kust haar net niet op de mond, en nodigt haar uit voor een feestje met vrienden vanavond. Ze lacht, en ze zegt dat dat niet kan, dat zij en Goofy, haar lachende Afrikaan, zo dadelijk naar Amsterdam vertrekken. Goofy heeft er een woonboot gehuurd. Ze gaan gezellig een weekje weg. Ik leef bijna met de jongeling mee. Gezellig een weekje weg. In de oren van een verliefde jongen klinkt dat als gezellig een weekje woonbootsex. Ik weet wel zeker dat zijn ziel binnenstebuiten gekeerd wordt nu, dat hij wil verdwijnen in zijn eigen biologische lijf. Het is wachten op de eerste Krimp. Kak. Dood. Grond. LOKAAL KABAAL W2 | 27
V.U. JORIS ROSSIE P/A VERVERIJSTRAAT 17 | B-9000 GENT | 38STE JAARGANG 539 | NOVEMBER 2011 - 270
Barrista degusteert Lake Kivu
Tentoonstelling van Tim Dirven
Fotoverslag lancering Kivu koffie FOTO: YEL