Erfgoeddag
zondag 23 april 2017 - 14 tot 18 uur Ontdek het boeiende zorgverleden van het Landschapspark Bulskampveld Tentoonstellingen en rondleidingen in elf zorginstellingen in Aalter, Beernem, Oostkamp, Ruiselede en Wingene -1
www.landschapspark-bulskampveld.be
© Westtoer
2-
Inleiding _ Het Landschapspark Bulskampveld is één van de bosrijkste gebieden in Vlaanderen. Het gebied van 9000 ha groot strekt zich uit over de gemeenten Aalter, Beernem, Oostkamp, Ruiselede en Wingene. Het is een gebied rijk aan natuur, landschap èn erfgoed. De provincie West-Vlaanderen werkt vanuit haar gebiedsgerichte werking hard aan het op de kaart zetten van het landschapspark. Naast een toeristisch-recreatief beleid maakt de Provincie samen met Westtoer, de gemeenten en vele andere stakeholders ook werk van het valoriseren van de culturele biografie van de regio. In het typerende landschap van bossen, kastelen, boerderijen en loodrechte dreven schuilen immers vele fascinerende verhalen, en waardevol erfgoed. De zorginstellingen uit de regio hebben een lange geschiedenis. Ze hangen nauw samen met het wat geïsoleerde karakter van de streek, de ruimte en de aanwezigheid van een aantal initiatiefnemers zoals bv kloosterordes. Op Erfgoeddag wil de Provincie het verleden van de zorg in deze streek in de kijker zetten. Elf zorginstellingen bundelen die dag de krachten en bieden samen een mooi programma aan publieksactiviteiten aan. Wat u die dag allemaal kan bezoeken, vindt u in deze brochure of via www.landschapspark-bulskampveld.be. We wensen u een inspirerende en boeiende Erfgoeddag toe in het Landschapspark Bulskampveld!
Gedeputeerde voor cultuur
Gedeputeerde voor gebiedsgerichte werking
Myriam Vanlerberge
Guido Decorte
-3
© Westtoer
4-
Wat is Erfgoeddag? _ Erfgoeddag is een jaarlijks evenement, georganiseerd door Faro, Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, in opdracht van de Vlaamse overheid en in samenwerking met de erfgoedgemeenschappen in Vlaanderen en Brussel. Het is een dag voor het publiek en biedt een kans om mensen op een originele manier te laten kennismaken met ons cultureel erfgoed. Het roerend en immaterieel erfgoed staat daarbij centraal. Bij roerend erfgoed denken we bijvoorbeeld aan foto’s en historische voorwerpen zoals kaarten, affiches, etc. Onder immaterieel cultureel erfgoed verstaan we niet-tastbare zaken zoals verhalen, tradities en gebruiken. In 2017 is ‘zorg’ in heel Vlaanderen het thema van de Erfgoeddag. Zorg voor het erfgoed en het instaan voor een goed beheer, daarvoor is het begrip ‘erfgoedzorg’ uitgevonden. Maar het jaarthema van 2017 gaat nog breder: op Erfgoeddag staat ook de boeiende geschiedenis van zorg in de kijker en de evolutie die zorg door de eeuwen heen heeft meegemaakt. Het thema Zorg is bovendien zeer geschikt om nieuwe wegen te verkennen en bruggen te slaan tussen de erfgoedsector en de zorgsector, met bv een aanbod op maat van personen met dementie, of programma’s voor anderstaligen. De Provincie stapt voor Erfgoeddag 2017 met veel plezier in in het programma voor Erfgoeddag en dankt Faro, Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw voor de organisatie en de begeleiding.
-5
N50 N32
8
OOSTKAMP
Loppem
N309
2
Brugge
KA NA AL
Gruuthuyse
GE NT O
N50
EN ST O
Born e
Oostkamp
ek be
E
Cellen
9
D
N50g
Groot Kerkegoed
Erkegem
Erkegem
G
E403
Hazelaar
ge
E40 A10
Driekoningen
Ri v
Nieuwenhove
Driekoningen
k ee rb ie
Rooiveld N368
Rooiveld
11
Her tsb erg eb
N50
Waardamme
Ruddervoorde
k ee
Schare
Aanwijsp
Gete beek
Ruddervoorde 1 WZC Ter Luchte Sint-Elooisstraat 87, Ruddervoorde
De Zande campus Ruiselede reserveren! Bruggesteenweg 130, Ruiselede
4
De Zande campus Beernem reserveren! Sint-Andreaslaan 5, Beernem
5
De Zande campus Wingene reserveren! Sint-Pietersveldstraat 3, Wingene
6
WZC Sint-Jozef (vzw Curando) Pensionaatstraat 8a, Ruiselede
7
Lokaal dienstencentrum Mirte Rollebaanstraat 6, Beernem
8
Rode Kruis opvangcentrum reserveren! Boskapeldreef 6, Wingene
9
Menas - Broeders van Liefde Blekkevijverstraat 20, Sint-Maria Aalter
10 PLC Ruiselede reserveren! Bruggesteenweg 128, Ruiselede
Kortekeer
Kleithoek
Piewitte
Hertsbergeveld ‘t Blauwhuis
R
St.-Elooi
Wil
gbeek in
Baliebrugge
3
Colpaertshoeve
Loca Labora
Hertsberge
1
WZC Sint-Jozef Sint-Jozefsdreef 5, Oostkamp
Bezoekerscentrum Bulskampveld
N368
Neirink
N368
2
Lodie
Peerstalle
Barrierke Raakske
11 WINGENE
N370
11 Kapel oud rusthuis St. Amand Hoogweg 16, Wingene
N370
Zeswege
Zwevezele
6N327
N44
N337
Gevaerts
7
Louisabrug
KNESSELARE
BEERNEM
N368 Bloemendale
N368 N461
4
N368
Sint-Joris
Turkije
Galgeveld
Hulstloo
10
Hontzocht
Kauter
Leopoldsbrug
Beernem
Hulhoek Dries
N44 Reigerlo Psychiatrisch centrum Sint-Amandus N370
Vijvers
Overleie
Van Den Bogaerde
N499
putten
Aanwijs
Aalterbrug
Lindeveld
Patersveld
Bakensgoed N370
Maria-Aalter
Nobelstede
9
8 Wildenburg
ldenburg
5
3
Nieuwendam
E40 A10
St.-Pietersveld De Zande
Hooggoed
Penitentiair Landbouwcentrum
Stratem
10
AALTER
Hageland Zendstation (militair domein)
Sterrewijk Schoonberg De Ro
Knok
Nachtegaal Platte Beurze
Kruiskerke
Doomkerke
St.-Jan
Eendenkooi
Wante
W an te be ek
Akspoele
-7
6
N37
1 Duik in het verleden van Woon-en Zorgcentrum Ter Luchte Ruddervoorde (Oostkamp) Tentoonstelling _ In Ter Luchte brengt de Heemkundige Kring Ruddervoorde de geschiedenis van de site in beeld. Foto’s van vroeger tonen ons hoe de site geëvolueerd is. Samana Ruddervoorde staat stil bij het verleden van hun lokale afdeling. Er wordt ook een documentaire getoond met een getuigenis van Zuster Hendrika van het Wit-Gele Kruis, dat ooit zijn vaste stek in Ter Luchte had, en William Hugaert, eerste privéverpleger in Ruddervoorde. Een initiatief van de Erfgoedraad Oostkamp in samenwerking met WZC Ter Luchte, OCMW Oostkamp, gemeente Oostkamp, Wit-Gele Kruis, Samana, Heemkundige Kring Ruddervoorde en de Provincie West-Vlaanderen. Praktisch: Tentoonstelling doorlopend te bezoeken op zondag 23 april 2017 van 14u tot 18u WZC Ter Luchte Sint-Elooisstraat 87 8020 Ruddervoorde (Oostkamp)
8-
2 Duik in het verleden van Woon-en Zorgcentrum Sint-Jozef (Oostkamp) Tentoonstelling en lezing – In Sint-Jozef verzorgt de Heemkundige Kring Oostkamp een kleine tentoonstelling over de geschiedenis van de site. Om 15 uur wordt hierover een nieuwe publicatie voorgesteld. Auteur Georges Smessaert vertelt n.a.v. deze boekvoorstelling over de geschiedenis van de site. Er is een doventolk voorzien. Ook de Oostkampse afdeling van het Rode Kruis staat stil bij het verleden van de lokale afdeling. Een initiatief van de Erfgoedraad Oostkamp in samenwerking met WZC Sint-Jozef, gemeente Oostkamp, Rode Kruis, Samana, Heemkundige Kring Oostkamp en de Provincie West-Vlaanderen. Praktisch: Tentoonstelling doorlopend te bezoeken op zondag 23 april 2017 van 14u tot 18u Om 15u boekvoorstelling Georges Smessaert. WZC Sint-Jozef Sint-Jozefsdreef 5 8020 Oostkamp
-9
3 Wreeck geen quaedt, maar dwing tot goed. De evolutie van de (gedwongen) jeugdhulp in Vlaanderen van 1849 tot heden – De Zande campus Ruiselede Korte rondleiding met kleine expo en/of presentatie met toelichting – reservatie verplicht! – Terugblikken op de geschiedenis van de Gemeenschapsinstelling De Zande is boeiend. Het thema is actueler dan ooit. Elke samenleving moet immers zijn verantwoordelijkheid opnemen voor behoevenden, voor jongeren die het zonder hulp van buitenaf niet langer kunnen rooien. Tijdens een rondleiding kom je heel wat te weten over de geschiedenis van de jeugdhulp sinds 1849. In de oude kapel die recent werd herbestemd tot schoolgebouw is een kleine expo. Een initiatief van Gemeenschapsinstelling de Zande in samenwerking met de Provincie West-Vlaanderen Praktisch Rondleidingen op zondag 23 april 2017 met start om 14u, ,15u, 16u en 17u Reservatie verplicht voor 19 april 2017 op 050 80 69 01 GI De Zande campus Ruiselede Bruggesteenweg 130 8755 Ruiselede
10 -
4 Wreeck geen quaedt, maar dwing tot goed. De evolutie van de (gedwongen) jeugdhulp in Vlaanderen van 1849 tot heden – De Zande campus Beernem Korte rondleiding met kleine expo en/of presentatie met toelichting – reservatie verplicht! – Terugblikken op de geschiedenis van de Gemeenschapsinstelling De Zande is boeiend. Het thema is actueler dan ooit. Elke samenleving moet immers zijn verantwoordelijkheid opnemen voor behoevenden, voor jongeren die het zonder hulp van buitenaf niet langer kunnen rooien. Tijdens een rondleiding kom je heel wat te weten over de geschiedenis van de jeugdhulp sinds 1849. In de recent gerenoveerde oude vlasschuur (nu de bezoekzaal) is er een kleine expo. Een initiatief van Gemeenschapsinstelling de Zande in samenwerking met de Provincie West-Vlaanderen Praktisch: Rondleidingen op zondag 23 april 2017 met start om 14u, ,15u, 16u en 17u Reservatie verplicht voor 19 april 2017 op 050 80 69 01 GI De Zande campus Beernem Sint-Andreaslaan 5 8730 Beernem
- 11
5 Wreeck geen quaedt, maar dwing tot goed. De evolutie van de (gedwongen) jeugdhulp in Vlaanderen van 1849 tot heden – De Zande campus Wingene Korte rondleiding met kleine expo en/of presentatie met toelichting – reservatie verplicht! – Terugblikken op de geschiedenis van de Gemeenschapsinstelling De Zande is boeiend. Het thema is actueler dan ooit. Elke samenleving moet immers zijn verantwoordelijkheid opnemen voor behoevenden, voor jongeren die het zonder hulp van buitenaf niet langer kunnen rooien. Tijdens een rondleiding kom je heel wat te weten over de geschiedenis van de jeugdhulp sinds 1849. In de recent gerenoveerde Succursale is er een kleine expo. Een initiatief van Gemeenschapsinstelling de Zande in samenwerking met de Provincie West-Vlaanderen Praktisch: Rondleidingen op zondag 23 april 2017 met start om 14u, ,15u, 16u en 17u Reservatie verplicht voor 19 april 2017 op 050 80 69 01 GI De Zande campus Wingene Sint-Pietersveldstraat 3 8750 Wingene
12 -
6 329 jaar Ouderenzorg in Ruiselede Tentoonstelling met begeleide wandeling op de site – In 1688 werd in Ruiselede het ‘Spinhuis’ opgericht wat uiteindelijk de congregatie Zusters O.L.V. van 7 Weeën zou worden. Na meer dan 300 jaar zet vzw Curando het werk in de ouderenzorg verder. Op Erfgoeddag ga je als bezoeker via foto’s, films en archiefstukken mee op een tocht doorheen meer dan 300 jaar geschiedenis, tot en met het hedendaagse zorgaanbod in Ruiselede. Een initiatief van vzw Curando/WZC Sint-Jozef in samenwerking met gemeente Ruiselede, heemkring ‘Oud Ruysselede’ en de provincie West-Vlaanderen. Praktisch: Tentoonstelling doorlopend te bezoeken op zondag 23 april 2017 van 14u tot 18u WZC Sint-Jozef (vzw Curando) Pensionaatstraat 8a 8755 Ruiselede
- 13
7 Van Zusters tot Curando: een eeuw zorg in beeld Tentoonstelling – Mariawende, Rosas, Mirte, Kloosterhof, Patershof, Cura. Curando beheert een cluster van zorgvoorzieningen in Beernem. De zusters OLV 7 Weeën van Ruiselede lagen aan de basis. Zij kwamen eind 19de eeuw naar Beernem om er les te geven, maar richtten in 1906 ook het eerste rusthuis op. Daarna volgde de Sint-Andreaskliniek, het moederhuis waar menige Beernemnaar geboren werd. Na WOII trokken de zusters op pad om de zieken ook thuis te verzorgen. Via foto’s, documenten en getuigenissen duik je in dat rijke zorgerfgoed, maar we richten ook een blik op de toekomst Een initiatief van vzw Curando/WZC Mariawende in samenwerking met gemeente Beernem, Heemkundige Kring Bos en Beverveld en Provincie West-Vlaanderen Praktisch Tentoonstelling doorlopend te bezoeken op zondag 23 april 2017 van 14u tot 18u Lokaal dienstencentrum Mirte Rollebaanstraat 6 8730 Beernem
14 -
8 Opvangcentrum Wingene: een plek met een geschiedenis in een boeiende omgeving Rondleiding – reservatie verplicht! – Laat je onderdompelen in de rijke geschiedenis en de verhalen in en rond het Opvangcentrum voor asielzoekers in Wingene. Vrijwilliger Etienne neemt je mee op sleeptouw met boeiende verhalen en anecdotes over het zorgaanbod vroeger en nu. Achteraf kan je napraten bij een glaasje fris of een stukje taart gemaakt door de bewoners van het Opvangcentrum. Een initiatief van het Rode Kruis Vlaanderen dienst opvang asielzoekers in samenwerking met vrijwilliger Etienne Vercruysse en de Provincie West-Vlaanderen. Praktisch: Rondleidingen op zondag 23 april 2017 om 14u, 15u en 16u (duurtijd ongeveer 1 uur). Reservatie verplicht voor 17 april 2017 via integratie.oc.wingene@rodekruis.be Rode Kruis opvangcentrum Wingene Boskapeldreef 6 8750 Wingene
- 15
9 In de naam van de broeders Meer dan 200 jaar zorg door de Broeders van Liefde – Menas Sint-Maria Aalter Tentoonstelling – Maak op het domein Menas kennis met de historiek van het voormalig noviciaat van de Broeders van Liefde, de plek waar jarenlang novicen werden opgeleid tot broeder. De tijdelijke tentoonstelling in de kapel neemt je mee doorheen het boeiende verleden tot op vandaag van 200 jaar zorg door de Broeders en hun bijdrage tot de zorg in ons land. In het restaurant van het gastenverblijf kan je terecht voor een kop koffie en een stuk taart. Een initiatief van Menas/Broeders van Liefde in samenwerking met museum Dr.Guislain, en de Provincie West-Vlaanderen Praktisch: Tentoonstelling doorlopend te bezoeken op zondag 23 april 2017 van 14u tot 18u Menas - Broeders van Liefde Blekkevijverstraat 20 9880 Sint-Maria Aalter
16 -
10 Van Suikerfabriek tot Gevangenis – Het Penitentiair Landbouwcentrum Ruiselede Rondleiding – reservatie verplicht! – Ontdek de boeiende geschiedenis van het Penitentiair Landbouwcentrum! Na een onthaal met koffie, ga je op pad doorheen het centrum. Tijdens een rondleiding op het binnenplein van de gevangenis en doorheen de boerderij kom je via uniek beeldmateriaal heel wat te weten over de historiek van deze open gevangenis. Breng zeker je identiteitskaart mee, want die heb je nodig om het PLC binnen te komen! Een initiatief van het Penitentiair Landbouwcentrum in samenwerking met de Provincie West-Vlaanderen. Praktisch: Rondleidingen op zondag 23 april 2017, om 14u, 15u en 16u Reservatie verplicht voor 20 april 2017 via carine.debruyne@just.fgov.be PLC Ruiselede Bruggesteenweg 128 8755 Ruiselede
- 17
11 Uw erfgoed, onze zorg – Heemkundige Kring Wingene Tentoonstelling – Wil je weten hoe een heemkring zorg draagt voor erfgoed en het verleden? De tentoonstelling ‘Uw erfgoed, onze zorg’ toont een greep uit de collectie voorwerpen, documenten en foto’s die de heemkring ‘Ons Wingene’ gedurende de voorbije twintig jaar heeft verzameld. Locatie is een voormalige zorginstelling: de kapel van het oud rusthuis St. Amand. Een initiatief van de Heemkring Wingene in samenwerking met WZC Amphora, gemeente Wingene en provincie West-Vlaanderen. Praktisch: Tentoonstelling doorlopend te bezoeken op zondag 23 april 2017 van 14u tot 18u Kapel oud rusthuis St. Amand Hoogweg 16 8750 Wingene
18 -
Colofon – CoÜrdinatie en redactie: Sophie Muyllaert Vormgeving: Aynsley Bral, grafische Dienst Provincie West-Vlaanderen Druk: Grafische Dienst Provincie West-Vlaanderen Opmaak kaart: Westtoer Met dank aan Isha Van Alsenoy, dienst griffie/gebiedsgerichte werking. Verantwoordelijke uitgever: Jan Denolf, directeur dienst cultuur Wettelijk depotnummer: D/2017/0248/06
- 19
20 -