De Westhoek, grenzeloos genieten

Page 1

certified PDF

magazine 2017

de Westhoek GRENZELOOS GENIETEN

Niet te missen: de zomerfietszoektocht en de KD’s up toer!

Jean Blaute over z’n liefde voor de Westhoek

Logeren als God naast Frankrijk

Wandelen, fietsen, streekbieren, Heuvellandse wijnen,…

De Grote Goesting COB10231_WH_Cover.indd 1

02/02/17 15:38


OOSTENDE Oudenburg

Noordzee

Inhoud

MIDDELKERKE

NEDERLAND

Noordzee

Gistel

Westhoek

KOKSIJDE

GRENZELOOS GENIETEN

4 5 6 8 10 12

De fiets op met Miguel Bouttry Fietsen langs de beste brouwerijen Te voet of op 2 wielen: voor elk wat wils Op stap met de Westhoek KD’s De Westhoek charmeert Doe de volkssportroute!

GROTE GOESTING

14 18 20

Jean Blaute en Tournée Locale Proef de Heuvellandse wijnen

Pollinkhove Noordschote

Herdenking van de Slag bij Passendale, 100 jaar geleden

30

Ontdek de historie van de Westhoek

Merkem

Proven

LANGEMARK-POELKAPELLE

Bikschote Poelkapelle Langemark Zuidschote Woesten

Boezinge

POPERINGE

St-Juliaan Sint-Jan

Brielen Vlamertinge

Uitwaaien aan zee Frans-Vlaanderen: zo dichtbij en toch onbekend

Dikkebus

Reningelst

IEPER Voormezele

34

Westouter

Win een origineel verblijf in de Westhoek!

De Klijte Kemmel Loker

Zillebeke

FRANKRIJK

Dranouter

Wijtschate

HEUVELLAND Wulvergem

Passendale

COLOFON

Moorslede Ledegem

ZONNEBEKE

Beselare

Hollebeke

ORIGINEEL LOGEREN

ROESELARE

Oostnieuwkerke Westrozebeke

Madonna

Elverdinge

IN DE BUURT

STADEN

Jonkershove

Oostvleteren Reninge

Westvleteren Roesbrugge- Krombeke Haringe VLETEREN

Watou

32 33

Stavele

LUXEMBURG

HOUTHULST

LO-RENINGE

Gijverinkhove

VERBLUFFENDE VERHALEN

FRANKRIJK

Pervijze Stuivekenskerke Beerst Bovekerke Torhout Zoutenaaie Bulskamp Oostkerke Vladslo De Moeren Eggewaartskapelle DIKSMUIDE Lampernisse KORTEMARK Kaaskerke Esen Werken Oeren Beauvoorde Lichtervelde Houtem Handzame Oudekapelle Sint-Jacobs-Kapelle Zarren ALVERINGEM Driekapellen Woumen Nieuwkapelle Klerken Izenberge Sint-Rijkers Lo Gits Leisele Hoogstade HOOGLEDE

De lekkerste activiteiten

Wim Opbrouck en de Groote Oorlog

Keiem

Avekapelle

Steenkerke

Beveren

24 25

Booitshoeke

VEURNE

BELGIË

Ichtegem

KOEKELARE

Leke

DE PANNE

Zedelgem

Zande

NIEUWPOORT

DUITSLAND

MESEN

Geluveld Zandvoorde

Geluwe

WERVIK

Menen

WESTHOEK MAGAZINE 2017 IS EEN UITGAVE VAN WESTTOER BRUGGE. Verantwoordelijke uitgever: Stefaan Gheysen, Koning Albert I-laan 120, 8200 Brugge Concept en realisatie: Roularta Custom Media, www.roulartacustommedia.be Coördinatie: Daphné Debaenst Interviews en redactie: Piet Boncquet, Nikita Vindevogel en Dirk Remmerie voor Xpair Communication Foto’s: Westtoer, Australian War Memorial_E01220 (zie p. 28), Fotoclub Poperinge (zie p. 17), Toerisme Wervik Vormgeving: Elena Vanhauwaert

Nieuwkerke 2

3


GRENZELOOS GENIETEN

De fiets op met Miguel Bouttry

‘Een gids biedt altijd een meerwaarde’ Wie het wat actiever wil dan vanuit een minibus of autocar de Westhoek verkennen, kiest het fietswiel van Miguel Bouttry, oprichter en gids bij Rent a Guide. “We bieden tal van fietsarrangementen aan, meer dan de drie WO I-gerelateerde tochten op onze site doen vermoeden. De meeste van onze klanten contacteren ons voor een gegidste rondrit op maat. Gemiddeld duurt een tocht een uur of drie, maar voor wie meer tijd heeft, werken we ook dagarrangementen uit. Meestal werken we rond een thema. Zo is er Blauwers en Kommiezen, dialect voor smokkelaars en douaniers. Dan fietsen we langs de grens en vertelt de gids straffe verhalen over smokkelroutes. Ook een prachtparcours is dat van de Moerduivels. Ooit was De Moeren een uitgestrekt moeras en thuis van vreemde kwieten. Kortom, een dankbare bron van vertelsels.”

“De grootte van de fietsgroepen varieert van één tot driehonderd. In dat laatste geval schakelen we bijna al onze vijftien gidsen in. We gidsen voor families, scholen, vriendengroepen, bedrijven en verenigingen. Een gids biedt altijd een meerwaarde. Je kan hem of haar namelijk vragen stellen en afhankelijk van je interesses wordt de toer eventueel aangepast. Dat doet een voorgeprogrammeerde app niet, hé. Onze klanten vinden het ook leuk om op stap te gaan met iemand die de streek door en door kent. Reserveren via 0488 40 74 40 of info@rentaguide.be ➜➜ www.rentaguide.be

Fietsen langs de beste brouwerijen In de Westhoek vind je ’s werelds beste brouwerijen en dus ook ’s werelds beste bieren! Je leert ze kennen tijdens vier bierfietsroutes. Onderweg trakteren infoborden in de vorm van bierflessen je op weetjes en anekdotes. Neem je smartphone mee: selfietime! Poperinge – Vleteren Deze route van 33 km start aan het Hopmuseum en neemt je mee naar brouwerij Sint-Bernardus in Watou, waar het verhaal én de smaak van heerlijke abdijbieren op je wacht. Lunchen kan bij ’t Ovenhuis of ’t Hommelhof. De fietstocht gaat verder tot aan Abdij Sint-Sixtus, met het beste bier ter wereld: Westvleteren!

Vleteren – Alveringem – Lo-Reninge Een mooi landschap, authentieke volkscafeetjes en restaurants. Dat zijn dé ingrediënten van deze route (34 km). Op het menu: Sint-Sixtus, ’t Hof van Commerce, Bij de Witten, Seizoensbrouwerij Vandewalle, Brouwerij De Struise Brouwers en ’t Oud Postje.

Poperinge – (Vleteren) – Ieper Deze lus bestaat uit een lange (46,5 km) en een korte (38 km) route. De lange route brengt je via de Sint-Sixtusabdij naar Ieper, tot onder meer café St.-Arnoldus, een bierhuis met 25 (!) tapkranen, en brouwerij Kazematten. De korte route neemt je mee langs de hopvelden naar Leroy Breweries site Boezinge.

Diksmuide – Lo-Reninge – Alveringem

“Al onze gidsen zijn mensen van de streek en hebben hun eigen verhaal. Dat is toch wel charmant?” 4

Pure nostalgie, deze route van 45 km! Je passeert authentieke kroegen en eeuwenoude brouwerijen. Je gaat van tearoom De Vrede via het Mout- en Brouwhuis De Snoek naar de Lettenburg. De tocht eindigt in De Tapperij met zicht op de IJzertoren. De pocket met fietsroutes is gratis te verkrijgen bij de diensten voor toerisme van de Westhoek of via shop.westtoer.be

5


GRENZELOOS GENIETEN

Te voet of op 2 wielen

Voor elk wat wils Fietsnetwerk zit in ’t nieuw, en hoe! Goed nieuws voor de fietsliefhebbers! Vanaf nu kan je in West-Vlaanderen, en dus ook in de Westhoek, het vernieuwde fietsnetwerk ontdekken. Wat is er nieuw? Je fietst langs nóg meer dorpen, natuurgebieden, bezienswaardigheden, bruggen en tunnels. Nieuw fietsnetwerk Westhoek in cijfers: ➜➜ 1.110 km fietsplezier ➜➜ 371 knooppunten ➜➜ 27 fietsstartpunten ➜➜ QR-codes op de palen met nuttige info voor onderweg

fiet

snet

werk

Westh oe

k

Met de nieuwe fietsnetwerkkaart Westhoek kan je helemaal zelf je traject uitstippelen. De kaart (€ 8 ) is te verkrijgen bij de diensten voor toerisme of via shop.westtoer.be

Ga je mee fietsen met Jaek en Nink? De Westhoek, dé fietsregio van Vlaanderen, pakt uit met enkele knotsgekke KD-routes. Dat zijn kindvriendelijke fietsroutes (van 20 tot maximum 30 km) waar je op sleeptouw wordt genomen door de figuurtjes Jaek en Nink. Topper van formaat is ‘Crossen door de bossen met Jaek en Nink’. Je vertrekt vanuit Ieper of Zonnebeke voor een fietstocht langs monumenten en landschapssites. In provinciedomein De Palingbeek

kunnen de kinderen ravotten op het speelplein of genieten van een lekker ijsje of pannenkoek. De routes zijn gratis te verkrijgen in de toerismekantoren van de Westhoek of via shop.westtoer.be

De Westhoek, een wandelparadijs De Westhoek staat bekend als hét wandelparadijs van de provincie. En daar wordt stevig op ingespeeld met enkele wandelnetwerken om u tegen te zeggen. Vergeet je fototoestel niet, er zijn weinig regio’s in België die zo fotogeniek zijn! Wandelnetwerk Heuvelland: groen, groener, groenst Ben je gek van groen en uitgestrekte vergezichten? Dan is het wandelnetwerk Heuvelland iets voor jou! Langs het parcours vind je uitgestrekte bossen, panoramische vergezichten en ongerepte natuurgebieden. Fan van de zee? Ga dan voor het wandelnetwerk Westkust Liefhebbers van de nabijgelegen zee krijgen met het wandelnetwerk Westkust het beste van de Belgische kust voorgeschoteld. Het netwerk loopt langs De Panne, Koksijde en Nieuwpoort. Je trekt langs en door de duinen naar een 40-tal bezienswaardigheden, zoals het natuurreservaat Hoge Blekker, het vernieuwde Visserijmuseum en de vuurtoren van Nieuwpoort. De netwerkkaarten (€ 6) zijn verkrijgbaar in de toerismekantoren van de Westhoek of via shop.westtoer.be

Gloednieuw Bezoekerscentrum Het Heuvelland Kemmel heeft er een vernieuwde trekpleister bij: Bezoekerscentrum Het Heuvelland. Het gebouw onderging een make-over en is het ideale vertrekpunt voor een ontdekkingstocht in de streek. Er is een permanente tentoonstelling waarin je meer te weten komt over het oorlogsverleden van Heuvelland. Voor de kinderen zijn er interactieve spelletjes. Camouflagespel of klopbank? In het nieuwe bezoekerscentrum kan het allemaal! ➜➜ www.toerismeheuvelland.be

De Frontzate op z’n Zondags ZOMERFIETSZOEKTOCHT Van 1 mei tot 1 oktober kan je deelnemen aan de eerste editie van dé zomerfietszoektocht Westhoek. Deze tocht (± 58 km) neemt je mee langs Diksmuide, Veurne, Alveringem en Lo-Reninge. Onderweg geniet je van enkele unieke haltes en (h)eerlijke streekproducten. Kijk op de ach-

terflap van dit magazine voor meer info! 6

Zondag 23 juli van 13u tot 18u Maak kennis met de weidse polders en stille waters langs De Frontzate. Deze populaire groene fietsas tussen Nieuwpoort en Diksmuide wordt na een opfrisbeurt aan het grote publiek voorgesteld met een grote fiets-, vaar- en wandelhappening. Vanuit drie Frontzatedorpen kies je voor wateravontuur, straffe waterverhalen of een gekke gezinsactiviteit. Langs de oude spoorweg zetten landschapskaders het waardevol poldererfgoed in de kijker en kun je lekkerbekken bij een Aire Culinaire met streekhapjes. Starten kan vanuit Ramskapelle, Pervijze en Kaaskerke. ➜➜ www.rlijp.be - GRATIS deelname

7


Op stap met de KD’S! GRENZELOOS GENIETEN

In juli en augustus gaan de KD’s Jaek en Nink ‘up toer’ in de Westhoek en organiseren ze tal van gezinsvriendelijke activiteiten en evenementen! Het zijn dus niet alleen volwassenen die de ‘Grote Goesting’ vinden in de Westhoek, ook koene riddertjes en lieflijke jonkvrouwen krijgen er een koninklijke ontvangst. Neem deel aan leuke vertelwandelingen, fietstochten, workshops, en zoveel meer. Ontdek het volledige activiteitenprogramma vanaf dit voorjaar op www.westhoekkd.be

Bellewaerde pakt uit met primeur (Ieper) Waaghalzen, opgelet! Bellewaerde pakt bij de start van het seizoen uit met een nieuwe attractie: ‘Dawson Duel’. Na een wandeling tot 25 meter hoogte neem je plaats in gondels om daarna al racend tegen elkaar af te dalen. Het park zorgt hiermee voor een primeur. Breng ook even een bezoekje aan de 2 amoerluipaardwelpen die vorig jaar geboren werden. Het spotten van deze sterk bedreigde diersoort is uniek! Sta je ook al te popelen? Het park opent zijn deuren op 1 april. ➜ Koop nu al je tickets online via www.bellewaerde.be

Word een echte Westhoek KD!

Kinderbrouwerij (Reningelst, Poperinge)

Ga je straks samen met het hele gezin logeren in de Westhoek? Dan worden de kleine kapoenen extra in de watten gelegd! Dankzij het KD Vakantieboek en de Westhoek KD’s Jaek en Nink maken ze op een speelse manier kennis met de streek en worden ze vliegensvlug gepromoveerd tot een echte Westhoek KD! Je kan het boek afhalen bij de dienst toerisme en het ligt ook ter beschikking bij de kindvriendelijke vakantiewoningen. Vooraan in het boek bevindt zich een coupon, die kan worden ingeruild voor een Westhoek KD-bandje. Daarmee kunnen kinderen gratis binnen in heel wat musea en andere sites én worden ze bovendien getrakteerd op een lekkernij. Zalig toch?

Een brouwerij en kinderen, is dat wel een goed idee? Ja hoor! In deze familiekroeg kunnen de kinderen zich wagen aan tal van volksspelen en gezelschapspelletjes. Daarnaast zijn er ook nog de Sjarettenwandeling, een viewmasterkleuterzoektocht, een speurtocht of kindvriendelijke fietsroute. De Kinderbrouwerij is elke zaterdag en zondag open van 14u tot 18u30. In de zomervakantie ook op woensdag en donderdag. De toegang is gratis. ➜ www.kinderbrouwerij.com

Waanzinnige wandeltochten! De Westhoek KD-tochten nemen jullie mee door verschillende steden in de Westhoek. Aan de hand van speelse doe-opdrachten leer je de stad kennen. Op het menu: ‘Op zoek naar de slapersbank’ (Veurne), ‘Beleef de Balokken’ (Wervik), ‘Met Fritz op stap door Wervik’ en ‘Oma’s geheime recept’ (Vleteren).

Tip: zie ook de fietsroutes op pagina 6!

Appelen plukken in ’t Ganzengoed (Staden) Zeker niet te missen tijdens een verblijf in de Westhoek is een bezoekje aan ’t Ganzengoed in Staden. Je kunt er met de hele familie het doolhof induiken, je wagen aan een spelletje op het levende Ganzenbord of appelen plukken én proeven. Voor de echte ravotters is er een overdekte speelschuur. ➜ www.tganzengoed.be

Fransmansmuseum op maat van kinderen (Koekelare) In het Fransmansmuseum – een ode aan de seizoenarbeiders die in de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw naar Frankrijk trokken – is een parcours speciaal voor kinderen uitgestippeld. Samen met Louis, een ‘jong manneke’ dat met zijn ouders meeging op campagne, gaan ze op speurtocht ‘dwars door ’t Fransche’. Het museum werd volledig vernieuwd en opent zijn deuren op 7 maart.

Fietsen of speuren? Dit is nieuw in 2017! In 2017 pakt de Westhoek uit met enkele nieuwigheden. Vanaf juni kan je met het hele gezin de KD-fietsroute tussen Diksmuide en Nieuwpoort afschuimen. Hou je van speuren? Dan kan je vanaf 8 juli in Lo-Reninge deelnemen aan ‘Met Jaek en Nink op zoek naar de schat van Piraat Hupsakee’. En in het najaar 2017 kan je in Wervik met de Westhoek KD’s op stap gaan in Kruiseke. Fun gegarandeerd!

8

9


GRENZELOOS GENIETEN

De Westhoek charmeert! Een van de charmes van de Westhoek zijn de vele lieflijke dorpjes verspreid over het groene en open landschap. Je kan ze bezoeken met een ‘Westhoekgreeter’: een inwoner van een van de dorpen die alle mooie en minder bekende plekjes kent en je op een originele manier en aan de hand van anekdotes door de straten leidt. Enkele ‘Charmante Dorpen’ van de Westhoek:

Alveringem Met zijn mooie musea, zoals het Mout- & Brouwhuis De Snoek of het Museum van de Dorst in de Grote Oorlog. Je kunt er genieten van artisanale lekkernijen in enkele hoeves of kiezen voor een van de vele wandel- of fietsroutes.

Lampernisse Dit prachtige dorp telt slechts tweehonderd inwoners en behoort tot de stilste plekjes van de Westhoek. Ga er maar eens in het vlakke graslandschap staan. Je hoort er inderdaad helemaal niks. Sst…

Kemmel Kemmel is een parel in de Westhoek. Alleen al voor zijn schitterend groen marktplein met de kiosk is een bezoek aan dit dorp een absolute must. Bovendien zijn er tal van gezellige kroegjes, waar je de tijd vergeet. Kemmel staat ook bekend om zijn Zoetemarkt en grootste rommelmarkt van West-Vlaanderen.

Roesbrugge-Haringe

Festival (en)

Dit kleine en fijne dorpje ligt dicht tegen de Franse grens, ter plaatse beter bekend als ‘de schreve’.

Die speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van het dorp. Iedereen kent er wel een spannend smokkelverhaal. Tabak en alcohol werden er immers gretig over de grens gesmokkeld.

Stuivekenskerke Dit dorp met de mooie naam werd tijdens de Eerste Wereldoorlog volledig weggeveegd en nadien weer heropgebouwd. Een prachtige plek om te wandelen langs de IJzer of in het natuurdomein Viconi​​a­­ kleiputten.

Watou In het veelzijdige Watou moet je zijn voor culinaire hoogstandjes, heerlijke streekbiertjes of een portie cultuur. Het jaarlijkse Kunstenfestival lokt er telkens weer duizenden bezoekers. Maar in Watou kun je ook heel fijn wandelen, fietsen of gezellig genieten op een terrasje.

De volledige lijst van Charmante Dorpen vind je op ➜➜ www.toerismewesthoek.be/charmante-dorpen

Dranouter: een unieke combinatie

Hou je van folk- en popmuziek? Liefst in een gezellige, kindvriendelijke omgeving? Ga dan begin augustus naar het sympathieke Dranouter voor het jaarlijkse festival. Deze topper groeide uit tot een groot volksfeest voor het hele gezin, dat zich sinds kort weer grotendeels in de dorpskern afspeelt. De affiche biedt de beste folkbands uit binnen- en buitenland en grote namen uit de pop- en rockwereld. 4-6 augustus 2017 ➜➜ www.festivaldranouter.be

10

Ontdek de Charmante Dorpen te voet of met de fiets

11


GRENZELOOS GENIETEN

Doe de volkssportroute! 12

Weg met die iPad

’t Boerenhol in Reningelst

Een kroegentocht is altijd leuk, maar wat dacht je van een volkssportroute langs typische cafeetjes? Dan moet je in Poperinge zijn. Onder het motto ‘Weg met die iPad, volksspelen doe je samen’ biedt de volkssportroute Poperinge een halve of hele dag plezier met een mix van traditionele spelen, bruine kroegen en Poperingse gastvrijheid. De formule bestaat al meer dan 25 jaar en er zit nog geen sleet op. Dat bewijzen de honderden groepen die jaarlijks een trip maken langs de Poperingse volkssportcafés. Een combinatie van een leuk volksspel (van baanbolling tot sjoelbak en hoef​ijzerwerpen) met een lekker hapje en een typisch drankje of streekbiertje werkt perfect. Er is keuze tussen twaalf routes, die je met de bus, de auto, de fiets, te voet of zelfs met een huifkar kunt afwerken. En voor de kinderen werd een speciale route uitgestippeld. De volkssportroute is ook ideaal voor een origineel familie-, verjaardags- of vrijgezellenfeest. ➜➜ www.volkssportroute.be

’t Boerenhol is alleen al voor zijn zeer uitgebreide kaart met streekbieren en trappisten een stop waard. Het café en eethuis lig te midden van de uitgestrekte velden met herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog. ’t Boerenhol is ook een B&B en heeft een ruim assortiment aan volksspelen. ➜➜ www.boerenhol.be

Volkssportcafés Kies je liever gewoon zelf een café uit waar je volkssporten kan beoefenen? Hierbij alvast enkele tips.

Herberg De Speelman in Woumen In herberg De Speelman heb je de keuze tussen oude volksspelen, tafelspelletjes, gezelschapsspellen en een biljarttafel. Er is een parcours met volksspelen (ringwerpen, sjoelbak, hamertjesspel, …) uitgewerkt dat je in wedstrijdverband kunt spelen. ➜➜ www.despeelman.be

Café St.-Georges in Watou Een authentieke boltra – een spel waarbij je bollen werpt in een 18 meter lange en holle baan – vind je in café St.-Georges in Watou. Hij is deskundig gerestaureerd. Als je met familie of vrienden een wedstrijd plant, dan reserveer je best vooraf. In het gezellige café kun je terecht voor een lekker drankje. ➜➜ www.boltra.be

Au Nouveau St.-Eloi in Watou In een vintage interieur met geblokte gordijntjes en glazen lampenkapjes kun je hier alle mogelijke volksspelen beoefenen. Wil je even naar het buitenland? Steek dan gewoon de straat over. Je kunt er ook een huifkar boeken om de streek te verkennen. ➜➜ www.aunouveaust-eloi.be

Nog meer cafés met volksspelen vind je op www.toerismewesthoek.be

13


Tournée Locale, bierbeleving in de Westhoek

GROTE GOESTING

Jean Blaute & de Westhoek

‘Liefde op het eerste gezicht’ “De Westhoek oefent een magnetische kracht op mij uit.” Aan het woord is Jean Blaute, muzikant, bierkenner en levensgenieter. In de jaren 70 stond hij voor het eerst op het podium van Festival Dranouter en ook nu komt hij nog met veel plezier naar de streek terug. “Niet in het minst voor de mensen en hun verhalen, de mentaliteit en het sappige streektaaltje. Zelfs mijn Dominicaanse vrouw heeft hier haar hart verloren.”

Vorige zomer toerde Jean Blaute samen met zijn vriend en bierkenner Ray Cookes door de Westhoek. Naar aanleiding van ‘Het Lekkere Westen’ bezochten ze verschillende brouwerijen. “De Sint-Sixtusabdij met zijn befaamde trappistenbier Westvleteren – al meermaals verkozen tot beste bier ter wereld – is wellicht het bekendste voorbeeld”, vertelt Jean Blaute. “Maar er is meer. Veel meer. Zowat elk dorp, gemeente of stad in de Westhoek heeft zijn eigen bier. Van piepkleine brouwerijtjes tot imposante panden waar duizenden liters gerstenat op fles vloeien. Elk met hun eigen, bijzondere verhaal.” Naast een brouwerijbezoek – wat zeker een aanrader is in de Westhoek – kan je ook in tientallen cafeetjes terecht. De biercultuur is er voelbaar vanaf het moment dat je er voet aan de grond zet. “De streek is echt bezaaid met gezellige cafeetjes. Ze vormen het decor voor de verbroedering tussen toeristen en de plaatselijke bevolking, die heerlijk gastvrij en authentiek is.”

Duizend-en-een redenen Jean Blaute en de Westhoek, het was liefde op het eerste gezicht. En zelfs vandaag komt hij, om duizend-en-een redenen, nog altijd met evenveel plezier terug. “De Westhoek heeft een enorme aantrekkingskracht”, zegt hij. “Door de heerlijke biercultuur, het mooie landschap en het erfgoed, maar vooral ook door de plaatselijke bewoners die zulke mooie verhalen en anekdotes kunnen vertellen in hun sappig taaltje.”

Bistro’s & restaurants

“Van een ‘schelle van de zeuge’ tot een menu bij een befaamde sterrenchef, in de Westhoek kan het allemaal.”

Een dag, een weekendje of midweek in de Westhoek laten je kennismaken met alle geneugten van het goede leven. En daar hoort ook lekker eten bij. Je vindt er een ruim aanbod aan eetcafés, bistro’s en restaurants, in alle stijlen en prijsklassen. “Van een ‘schelle van de zeuge’ tot een menu bij een befaamde sterrenchef, in de Westhoek kan het allemaal”, zegt Blaute. “Laat je verleiden door de heerlijke gerechten met bier bij Stefaan Couttenye in ’t Hommelhof in Watou, of hou halt in Den Ekster in Dranouter, een typische bruine kroeg met folk-, wereld-, jazz, blues- of countrymuziek en lekker eten. Combineer dat met een fikse wandeling, een fietstocht of een ritje op de motor en geniet intussen van alles wat de streek te bieden heeft. De Westhoek is apetrots op zijn lokale producten, erfgoed en gulle levensstijl. Profiteer ervan!”

14 © Belga Image/KIPPA

Tournée Locale

De ideale manier om met de biercultuur in de Westhoek kennis te maken is ‘Tournée Locale, bierbeleving in de Westhoek’. Van september tot eind oktober staan tal van activiteiten en evenementen op het programma. Topper is de Open Brouwerijendag op 24 september. Dan zijn de brouwerijen vrij te bezoeken en kun je ook nog eens gratis proeven. ➜➜ Alle info en evenementen vind je vanaf het voorjaar op www.tourneelocale.be

Brouwerijen in de Westhoek De Westhoek staat bekend als dé hopstreek bij uitstek. Je vindt er negen ambachtelijke brouwerijen, elk met hun eigen bijzondere bieren. Tijdens een rondleiding word je getrakteerd op het verhaal van de passionele bierbrouwers en maak je kennis met Westhoekbieren die zowel in binnen- als buitenland worden geroemd. Na de kennismaking is het tijd om te proeven. Gezondheid!

Brouwerij Kazematten (Ieper) Binnen de vestingmuren die de stad Ieper omringen, is in 2013 brouwerij Kazematten geopend. De unieke historische Kazematten van het Houten Paard aan de Rijselpoort werden omgetoverd tot een authentieke brouwerij, waar onder andere de bieren Wipers Times en Grotten Santé worden gebrouwen. Je kunt brouwerij Kazematten elke zaterdag van 15u tot 17u of op afspraak bezoeken. Houten Paard 1 in Ieper ➜➜ www.kazematten.be

Brouwerij Sint-Bernardus (Watou) In het poëziedorp Watou, het uiterste puntje van West-Vlaanderen, wordt bier gebrouwen dat tot de verbeelding spreekt. Je maakt er kennis met het verhaal en de smaak van de St.-Bernardusbieren, edele abdijbieren van hoge gisting. De brouwerij heeft uitbreidingsplannen. De nieuwe winkel wordt groter en er komt een bezoekersplaats met degustatieruimte op het dak. Rondleidingen kunnen in de week en in het weekend, individueel of in groep. Trappistenweg 23 in Watou (Poperinge) ➜➜ www.sintbernardus.be

TOURNÉE LOCALE EEN MAAND LANG BIERBELEVING IN DE WESTHOEK SEPTEMBER  OKTOBER 2017

Brouwerij De Plukker (Poperinge) • van bierfestivals tot Hoppefeesten Brouwerij De Plukker is het enige biologische hopbedrijf van Bel• van Open Brouwerijendag tot bierdegustatie gië. De bieren bestaan niet alleen uit 100% eigen gekweekte hop, ze zijn ook 100% biologisch dankzij het gebruik van grondstoffen • van vertelwandeling tot Lekker Westhoeks die afkomstig zijn van biologische landbouw. Het gamma: Keikoppenbier, Rookop, Trippel Plukker, Single Green Hop en All InclusiWWW.TOURNEELOCALE.BE ve IPA. De brouwerij is open op zaterdagnamiddag van 14u tot 17u. Rondleidingen zijn mogelijk op afspraak (niet op zondag). Tip: bij mooi weer kan je op Elverdingseweg 16 in Poperinge het terras van Brouwerij Ver➜➜ www.plukker.be straete genieten van een lekkere Papegaei. Alle brouwerijen vind je op www.toerismewesthoek.be Grote Dijk 13 in Diksmuide ➜➜ www.papegaei.be 15


GROTE GOESTING

Hopmuseum pakt uit met collectie van 1.900 bieren Poperinge is de Hoofdstad van het Goede Leven én van de hopteelt. In het Hopmuseum nemen typische personages zoals De Neus en De Zakker je mee langs de Belgische hop- en biercultuur. In dit gebouw, waar hop vroeger werd gewogen, gekeurd en gestapeld, kom je alles te weten over de hopplant. Bewonder er dé Belgische biercollectie met meer dan 1.900 bieren, verzameld in één lange muurkast en gedigitaliseerd in de ‘biertafel’. Gasthuisstraat 71 in Poperinge ➜➜ www.hopmuseum.be

Bier- en Hoppefeesten: hét evenement voor elke bierliefhebber

Tip: vanaf 22 april kun je tijdens de expo ‘Tournée Locale, Westhoekbieren’ in het Hopmuseum kennismaken met bekende en minder bekende brouwers uit de Westhoek en hun onweerstaanbaar lekkere bieren.

Genieten én proeven. Dat is waar de Bier- en Hoppefeesten in Poperinge voor staan. Op 15, 16 en 17 september is elke bierliefhebber uitgenodigd op de hoogmis van het gerstenat.

Lekker Westhoeks

Hopmuseum

Tijdens deze feesten vindt ook ‘Lekker Westhoeks’ plaats. Op de Grote Markt van Poperinge kun je proeven van de lekkerste zoete, hartige en gezonde hapjes van de streek. Op 16 & 17 september van 11u tot 20u. Gratis toegang.

Hoppestoet Zondag 17 september om 15u vertrekt de Hoppestoet, dé publiekstrekker van het weekend. Dit kleurrijke spektakel met 1.300 figuranten en tientallen paarden en ruiters vertelt het verhaal van de hop in al haar facetten. Heel leuk zijn de kinderen die de ‘vrienden en vijanden’ van de hop (piepauws, rupsen, libellen, …) uitbeelden. Folklore op z’n best! ➜➜ www.hoppefeesten.be

Ga mee op Rondje Westhoek! Een authentiek volkswagenbusje, heerlijke biertjes, lekker eten én volksspelen. Dat zijn de ingrediënten van het ‘Rondje Westhoek’. Het concept is even simpel als geniaal. De chauffeur brengt je met het retrobusje naar alle toplocaties in de Westhoek. Je kunt de rit zelf plannen of je laten verrassen door de knowhow van de organisator. Ben je nog op zoek naar een origineel geschenk? Ga dan voor de cadeaubon ‘Rondje Westhoek’. ➜➜ www.rondjewesthoek.be

’t Hof van de Hemel in Veurne ’t Hof van Commerce in Stavele

16

ADRESJE IN DE KIJKER

Een ‘landelijke herberg’ met een klassieke naam en op een unieke locatie. Eigenlijk is ’t Hof van Commerce een combinatie van een café en een eethuis. Het bevindt zich naast de Stavelebrug en biedt een prachtig uitzicht op de IJzer. ’t Hof van Commerce is de ideale pleisterplaats voor wandelaars, fietsers en levensgenieters. De hartelijke ontvangst door de gastvrouw en de spontane sfeer doen de rest. IJzerstraat 13 in Stavele ➜➜ www.hofvancommercestavele.be

ADRESJE IN DE KIJKER

Alleen al voor de naam zou je eens willen aanschuiven in ’t Hof van de Hemel. Het eethuis is ondergebracht in een historisch pand, waar zich vroeger een smal steegje bevond (de Oude Ooststraat). Het kwam bij de restauratie weer tevoorschijn en werd geïntegreerd in het geheel. De uitbaters weten er je alles over te vertellen. De chef-kok bereidt zijn gerechten met streekproducten en een hedendaagse toets. Bij mooi weer is het zonneterras een must. De kaart telt een ruim assortiment streekbieren. Noordstraat 13 in Veurne ➜➜ www.thofvandehemel.be 17


GROTE GOESTING

Proef de Heuvellandse wijnen Wijnbouw in West-Vlaanderen? Jazeker! Op de Heuvellandse flanken tref je heel wat wijngaarden aan. Niet zomaar een fotogeniek plaatje, want Heuvelland mag zich officieel een wijnbouwgebied noemen, compleet met een AOC-kwaliteitslabel. ‘Vintage Heuvelland’ groepeert gepassioneerde wijnbouwers die geloven in dit unieke terroir. Heuvelland is dan ook behoorlijk uitzonderlijk: je hebt er hellingen, er is de invloed van de Noordzee en er is die bijzondere bodem met ijzerzandsteen: allemaal ingrediënten voor een perfect glas! Kom langs en laat je verbazen. Een greep uit het aanbod: Koudekot (Dranouter) Koudekot heeft 3 soorten druiven aangeplant, allemaal blauwe rassen met het gezamenlijke kenmerk dat ze vroegrijp zijn. Naast witte, rode en rosé wijn, maakt Koudekot met ‘Nouternaar’ een streekproduct op basis van appelen. Rondleiding met proeverij! ➜➜ www.koudekot.be

Entre-Deux-Monts (Westouter) Gelegen tussen de Rode en de Zwarte Berg, in het uiterste zuiden van West-Vlaanderen, flirt dit domein met de Noord-Franse grens. Je kunt er kiezen uit verschillende rondleidingen, van een ‘blitzbezoek’ tot een uitgebreide tour door het domein en zijn omgevende landschappen. ➜➜ www.entre-deux-monts.be

In de Zon in De Klijte (Heuvelland)

ADRESJE IN DE KIJKER

Het authentieke interieur van In de Zon, door de klanten geprezen voor zijn lekker eten en gastvrijheid, valt meteen op. Een van de specialiteiten van het huis zijn de Karnemelkstampers, klaargemaakt met ei en Sint-Bernarduskaas of met ei en grijze garnalen. Op woensdag, donderdag en vrijdag serveert In de Zon ook een lunch. Dikkebusstraat 80 in De Klijte ➜➜ www.indezon.be

18

Klein Rijselhoek (Loker) In Klein Rijselhoek verbouwt Peter Vandamme resistente rassen op een milieuvriendelijke manier. De wijnbouwer is een verdediger van natuurwijnen. Tijdens een bezoek aan de wijngaard krijg je uitleg over de ecologisch verantwoorde teelt van wijndruiven en de vinificatie. Bij goed weer kan de degustatie plaatsvinden in de wijngaard zelf. Bij slecht weer trek je naar het wijnatelier in Westouter. ➜➜ www.kleinrijselhoek.be

TIP! Vintage Heuvelland fietsroute Geen betere manier om de verschillende wijndomeinen te ontdekken dan al fietsend. De Vintage Heuvelland fietsroute brengt je langs 10 wijndomeinen in Heuvelland. Onderweg staan er infoborden in de vorm van wijnflessen, die meer uitleg geven over de domeinen. De route is maar 24 kilometer lang, maar je wordt onderweg dan ook verleid om regelmatig te stoppen bij een van de wijndomeinen of cafés en brasserieën waar je de wijnen kunt proeven. Bovendien maak je kennis met tal van toeristische, culturele, historische en landschappelijke bezienswaardigheden. Je kan de gratis fietsroute verkrijgen via shop.westtoer.be of je kan ze raadplegen via de gratis West-Vlinderenapp (www.west-vlinderen.be). Meer info over de wijndomeinen die in de route zijn opgenomen, vind je via www.vintageheuvelland.be

Wijngoed Monteberg (Dranouter) Dit domein is gelegen op de unieke zuidhelling van de Monteberg en de Kemmelberg. Er worden witte en rode wijn, mousserende wijn, zoet aperitief en puur druivensap geproduceerd. Je kunt er verschillende rondleidingen volgen of kiezen voor een hoevepicknick op het wijndomein. ➜➜ www.monteberg.be Alle wijngaarden vind je op www.toerismewesthoek.be

De Bralle en Circus 157

ADRESJE IN DE KIJKER

Bij Salima El Bakali en Pieter Dierickx kan je genieten van het beste wat de streek te bieden heeft. Salima: “De Bralle is een casual dining restaurant. Wij serveren eerlijke gerechten met vergeten groenten, bereidingen met bier en picon en natuurlijk: Heuvellandse wijn. Onze huisgemaakte rillette is bijvoorbeeld gemaakt met wijn van Wijngoed Monteberg.” “Circus 157 is dan weer een vlotte brasserie met café. Je kan er lekker tafelen, maar ook een partijtje biljart of petanque spelen. Op de kaart natuurlijk streekbieren en -wijnen.” Dranouterstraat 79 en Planciusplein 23 in Heuvelland ➜➜ www.debralle.be en www.circus157.be

19


GROTE GOESTING

Joie de vivre met wandelnetwerk Hoppeland

Op vertoon van het Westhoek KD-bandje kunnen kinderen het Bakkerijmuseum gratis bezoeken.

De lekkerste activiteiten Volg een workshop bij de Oude Kaasmakerij (Passendale)

Tijdens een interactieve sessie leert de kaasmeester je alle kneepjes van het ambacht. Tussendoor kun je deelnemen aan verschillende activiteiten: van een bezoek aan het museum of de authentieke kaasfabriek tot luisteren naar het verhaal van de Vos en de Raaf. Op het einde van de middag is de kaas klaar en krijg je een heus ‘kaasmakersdiploma’. Deze workshop is zowel bedoeld voor kinderen als voor volwassenen. ➜➜ www.deoudekaasmakerij.be

20

Cordoba kabellift (Heuvelland): zalig zweven boven de wijngaarden

Zie je de Westhoek liever eens vanuit de lucht? Dan is de Cordoba kabellift je ding. Al in 1957 werd ze gebouwd door Oostenrijkse Alpenspecialisten om de Vidaigneberg en de Baneberg (zijheuvels van de bekende Rode- en Zwarteberg) met elkaar te verbinden. Weg van alle drukte zweef je boven de wijngaarden van Entre-Deux-Monts. Bij goed weer kun je de

Vlaamse kust of de IJzertoren zien en ook piepen bij de buren over de Noord-Franse grens. Na een veilige landing geniet je van een heerlijke huisbereide Picon op het terras of bij de gloeiende kachel. Cordoba maakt deel uit van de ‘Eigen Kweek’-route die je meeneemt in de voetsporen van de familie Welvaert. ➜➜ www.toerismewesthoek.be

Bakkerijmuseum (Veurne): absolute trekpleister voor zoetekauwen

Het Bakkerijmuseum, gevestigd in de gebouwen van de 17e-eeuwse Zuidgasthuishoeve, verwelkomt je voor een museumbezoek en verschillende workshops. Je kunt er deelnemen aan een chocolade​atelier, aan de ‘Zoete-Koeke-Route’, aan het ‘Atelier Viennoiserie’ en aan een ambachtelijke bakdemonstratie. Zelf een brood, boterkoek of chocoladetruffel maken? Na een bezoekje aan het Bakkerijmuseum heeft dat allemaal geen geheimen meer! ➜➜ www.bakkerijmuseum.be

Van de charmante stad Poperinge tot in de gastvrije en pittoreske dorpjes aan beide kanten van de grens kun je proeven van de gastronomie, de hoeveproducten en de plaatselijk gebrouwen streekbieren. Het wandelnetwerk Hoppeland staat voor joie de vivre en levende tradities in Watou, Proven, Vleteren, Elverdinge, Vlamertinge, Abele, Woesten of in het Franse Winnezeele, Houtkerque en Steenvoorde. Met zijn hallenkerken, bosrijke gebied, indrukwekkende hopranken en prachtige natuur staat dit wandelnetwerk garant voor uren genieten en onthaasten. Het wandelnetwerk bestaat uit 228 kilometer zorgvuldig geselecteerde wandelpaden en 184 knooppunten. Het sluit naadloos aan op het wandelnetwerk IJzervallei en in het zuiden is er een link naar het wandelnetwerk Heuvelland. Er zijn 10 instappunten. Je kunt de wandelkaart met bijhorende infopocket (€ 6) verkrijgen bij de diensten voor Toerisme van Poperinge, Vleteren en Ieper of online bestellen via shop.westtoer.be

Niet te missen: Zoetemarkt in Kemmel

Op Pinkstermaandag wordt in Kemmel voor de 38e keer de Zoetemarkt georganiseerd, de place to be voor zoetgebekt Vlaanderen. Je kunt er proeven van Poperingse hommelknopjes, mattentaarten uit Geraardsbergen, rijsttaartjes uit Dranouter, cuberdons uit Neerwaasten, eierkoeken uit Meulebeke en tal van andere streekproducten om je vingers bij af te likken. En natuurlijk gaat dat gepaard met de nodige animatie.

De Fonderie in Ieper

ADRESJE IN DE KIJKER

De Fonderie is een trendy restaurant met een keuken op basis van verse producten. In een hip interieur (een voormalig gebouw van Picanol) kun je kiezen uit een ruim aanbod aan vlees- en visgerechten, pasta’s, salades en vegetarische schotels. Op weekdagen kun je er lunchen. ➜➜ Polenlaan 3 in Ieper, www.defonderie.be

21


GROTE GOESTING

Grenzeloos genieten op een hoeve

Beauvoordse Walhoeve: van koe tot kaas De Beauvoordse Walhoeve is een typisch voorbeeld van een familiebedrijf waarbij de passie generatie op generatie wordt doorgegeven. Het bedrijf wordt gerund door de zesde generatie, José en Anne-Marie, en ook zoon Jan en dochter Lyn werken intussen mee.

Ateljee 5 (Vleteren) In Ateljee 5 kun je relaxen in een hippe hangmat terwijl je smult van een ijsje. Hier wordt de heerlijke Westvleterensorbet geserveerd. ➜➜ www.ateljee5.be

’t Madeliefje (Diksmuide) ’t Madeliefje is een oude omwalde hoeve, gelegen op een heuvel met nog een deel van de oude wal en de gracht. Op de binnenplaats, die nu is omgevormd tot een mooi terras onder oude populieren, word je volledig opgeslorpt door het groene landschap. Je geniet er van een betoverend uitzicht op de streek en van lekker ambachtelijk hoeve-ijs. ➜➜ www.hoeveijsmadeliefje.be

Hoeve Zuid-Bellegoed (Ieper)

Hoeve Zuid-Bellegoed

Hoeve Zuid-Bellegoed van de familie Fleurbaey serveert een heerlijke hoevepicknick. Je wordt er verwend met een picknickmand vol verse hoeve- en streekproducten uit de Westhoek. Combineer de picknick met een fiets- of wandeltocht, een leuke activiteit in de streek of een bezoek aan de boerderij. Dit wordt gegarandeerd een origineel dagje uit. Tip: in de zomer is het echt zalig toeven op het hoeveterras! ➜➜ www.zuidbellegoed.be

Tip: ben je aan het fietsen in de buurt? Hou dan op een van deze adresjes halt voor een verfrissend ijsje. Of maak er gewoon een ‘Tour de crème’ van! Nog meer hoeves waar je van lekkere ijsjes kunt smullen, vind je op www.westhoekkd.be

22

Hoeve Zuid-Bellegoed

De Walhoeve staat bekend om zijn (h)eerlijke hoeveproducten. “Wij presenteren een eigen aanbod boter- en karnemelk, hoevedesserts en roomijs”, zegt Lyn. De familie organiseert rondleidingen in het bedrijf. “We tonen het hele proces. We beginnen in de stal bij onze koeien en eindigen in de hoevewinkel. Van koe tot kaas dus”, zegt Lyn. Je kunt de boerderij in groep bezoeken vanaf 25 personen. Voor wie tijdens de zomermaanden met het gezin of een kleiner gezelschap in de Westhoek vertoeft, zijn er individuele rondleidingen. “Op die manier geven we de toeristen de kans om ons bedrijf te leren kennen. Alle info vind je op onze website en op onze Facebookpagina.” ➜➜ www.beauvoordse-walhoeve.be Ben je al aan het watertanden? Nog meer hoeves waar je van heerlijke streekproducten kunt proeven, vind je op www.toerismewesthoek.be (rubriek ‘eten & drinken’).

“Al onze producten worden bereid met de verse melk van onze eigen koeien. Dat geeft een authentieke smaak.”

23


VERBLUFFENDE VERHALEN

De Slag bij Passendale

‘Hier hangt altijd een beetje weemoed’ De Groote Oorlog en de Westhoek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Nog altijd getuigt het landschap van de vreselijke jaren in en rond de loopgraven. Honderd jaar na datum grijpt de gruwel Wim Opbrouck nog naar de keel. De Last Post aan de Menenpoort in Ieper duurt maar een minuut, maar “de stilte die erop volgt, vind ik groots”. Dixit Opbrouck destijds als ceremoniemeester van de 30.000ste Last Post bij de herdenking van 100 jaar Groote Oorlog – de Ode aan de Ode.

noemen. Meetje is de negentig al voorbij en werd prachtig geportretteerd in Bedankt en Merci, die documentaire over volkscafés in de Westhoek. In Café America komen de harmonie en de fanfare nog samen, vallen de wielertoeristen binnen als duiven in een duivenkot en is er een kaartclub. En niet te vergeten: je kunt er het boltraspel spelen. Kortom, het is nog een van die echt authentieke kroegen. We namen er scènes op voor de film Het varken van Madonna.”

“Als ik richting Ieper rijd en ik zie op een wegwijzer ‘Heuvelland’ en even verderop doemen de contouren van de bergen op, dan denk ik steevast: ‘Wat een fantastische streek’. Ook al hangt er tussen de heuvels altijd een soort van weemoed. De geschiedenis heeft deze contreien nog niet verlaten”, zegt Wim Opbrouck. De artistieke duizendpoot uit ‘het Texas van Vlaanderen’ (Zuid-West-Vlaanderen) heeft een stuk van zijn hart verpand aan de Westhoek. Hij dicht de streek een haast magische aantrekkingskracht toe: “Mijn eerste herinneringen zijn de schoolreizen naar de Rodeberg, de Kemmelberg en de Zwarteberg. Het klonk allemaal zo exotisch en ‘ver weg’ – en zo klinkt het nog altijd.”

“Samen met de familie gaan we regelmatig richting bachten de kupe (achter de IJzer) om te wandelen. Niet zelden gaan we dan karnemelkstampers eten in In De Zon in De Klijte, bij kok Dirk – een ex-coureur.”

Niet alle monumenten verwijzen naar die donkere pagina’s van de geschiedenis die hier geschreven zijn. Enkele monumenten zijn – hoewel op leeftijd – zelfs springlevend: “Denk maar aan Café America in Dikkebus en de waardin Alice, die wij meetje

100 jaar geleden 2017 is voor Vlaanderen een belangrijk herdenkingsjaar van de Eerste Wereldoorlog. Vanaf 3 juni staan onder de noemer ‘1917, Totale Oorlog in Vlaanderen’ tal van activiteiten op het programma die herinneren aan de Mijnenslag en de gruwelijke Slag bij Passendale of de Derde Slag bij Ieper van honderd jaar geleden. Kies uit tal van tentoonstellingen, thematische dagtrips, evenementen, wandel-, fiets- en autotochten, enz. Of combineer ze en stel zo je persoonlijke programma samen.

Terroir

In 1917 escaleert de Groote Oorlog in Vlaanderen tot een Totale Oorlog. De oorlogsmachine draait op volle toeren, er worden voortdurend nieuwe wapens en oorlogsmaterieel, zoals tanks, ingezet. De hele samenleving achter het front wordt gemobiliseerd om de oorlogsindustrie draaiende te houden. Tijdens de gevechten valt het aantal slachtoffers niet te tellen, het landschap verandert in een modderwoestijn.

Opbrouck gaat ook graag op culinaire ontdekking in de Westhoek. Of terroir, de herkomst van de producten, belangrijk is? “Ik geloof in authenticiteit, in ambacht en streekproducten. Ik kies liever voor de kleinhandel dan voor de ‘grand bazar’. De Westhoek biedt op dat vlak zo veel: de beste lammetjes, echte hoeveboter, lekkere melk, … Ook de streekbieren laat ik mij graag smaken – de Heuvellandse wijn moet ik nog proeven. Een van mijn favoriete bieren is Watou, de St. Bernardus Tripel. Ik vind het geweldig dat streekbieren in opmars zijn en door veel liefhebbers geapprecieerd worden. Ook in brouwerij Kazematten in Ieper wordt uitstekend bier gebrouwen.”

“Als ik op een wegwijzer ‘Heuvelland’ zie en even verderop doemen de contouren van de bergen op, dan denk ik steevast: ‘Wat een fantastische streek’.”

24

Tip: een schat aan informatie over de herdenking van 1917 vind je op www.flandersfields.be/1917

25 © Belga Image/BELGIAN_FREELANCE


100 New Zealand Faces of Messines

Het Guynemer monument – Poelkapelle

In Flanders Fields Museum – Ieper

Waar? Toeristisch Informatiepunt in Mesen. Wat? De invloed van WO I op het verre Nieuw-Zeeland is enorm. Op een bevolking van een miljoen inwoners neemt ongeveer tien procent deel aan de Groote Oorlog. Deze tentoonstelling maakt dat concreet aan de hand van honderd individuele verhalen.

De Fransen en de militaire luchtvaart

Toeristisch Informatiepunt (TIP) – Mesen

Nieuwe tentoonstellingen Oorlogsfotografie Frank Hurley & Hubert Wilkins, hedendaagse foto’s Ian Alderman Waar? In Flanders Fields Museum in Ieper. Wat? Deze expositie biedt een algemene introductie tot de Mijnenslag en de Derde Slag bij Ieper. Speciale aandacht gaat naar de beelden van de Australische oorlogsfotografen Frank Hurley en Hubert Wilkins en de bewerkte hedendaagse foto’s van Ian Alderman.

Passendale, Landschap in Oorlog Waar? Memorial Museum Passchendaele 1917, Villa Zonnedaele in Zonnebeke. Wat? Tijdens de Slag bij Passendale worden de soldaten geconfronteerd met een nieuw landschap: voortaan bestaat het terrein uit kraters, bunkers en modder. Zowel de geallieerden als de Duitsers moeten hun tactiek en aanvalsmethoden aanpassen. De militairen worden fysiek en mentaal zwaar op de proef gesteld.

26

Villa Zonnedaele – Zonnebeke

Waar? Het nieuwe Guynemer Paviljoen in Poelkapelle. Wat? De Franse soldaten zijn veel kleiner in aantal, maar spelen toch een belangrijke rol in het offensief van 1917. Door een behoedzame aanpak weten ze op te rukken tot aan het Vrijbos in Houthulst. Bovendien wordt dat jaar voor het eerst de luchtmacht op grote schaal ingeschakeld. Een van de piloten is Georges Guynemer (1894-1917).

Tyne Cot Cemetery

En er is nog veel meer! Ieperboog. Aan drie ‘instappunten’ verneem je aan de hand van korte films meer over de uitgangspositie van de geallieerden aan de vooravond van de Derde Slag bij Ieper.

Zero Hour 7/06/1917: archeologie van een slag Waar? Het gloednieuwe bezoekerscentrum Het Heuvelland in Kemmel. Wat? Deze tentoonstelling toont de resultaten van opgravingen in het oorlogsgebied tijdens de Mijnenslag. Je maakt er kennis met de gevonden voorwerpen en hun functie honderd jaar geleden. De expo heeft ook aandacht voor de manier waarop sinds WO I wordt omgegaan met oorlogserfgoed.

Tyne Cot Cemetery in Zonnebeke. In het bezoekerscentrum toont een interactieve panoramatafel het verhaal van het landschap in 1917. Lijssenthoek Cemetery in Poperinge. Bij het bezoekerscentrum worden de voorbereidingen en de omvang van deze belangrijke hospitaalsite geschetst aan de vooravond van de Slag.

7 juni 1917: Iers bloed en Vlaamse modder Waar? Sint-Laurentiuskerk in Kemmel. Wat? Opmerkelijk tijdens de Mijnenslag in de buurt van Wijtschate is de gezamenlijke opmars van twee Ierse divisies. Ondanks de spanningen in Ierland trekken de divisies van de Britsgezinde protestantse unionisten uit het noorden en de katholieke nationalisten uit het zuiden op 7 juni 1917 voor het eerst in decennia samen ten strijde. Een unieke samenwerking met een sterke symbolische waarde.

Belgische militaire begraafplaats in Houthulst. Hier kom je meer te weten over de enorme impact van de munitie in 1917. Er werd toen een ongeziene hoeveelheid artillerie ingezet. Drie Grachten in Merkem. Deze plaats schetst met zeldzame autochrome kleurenfoto’s de vernietiging van de omgeving van de Drie Grachten door de Franse artillerie in de aanloop naar de Slag.

Ieperboog

27


VERBLUFFENDE VERHALEN

Stap, fiets of rijd door

In het spoor van de soldaten

Westhoek 1917

Wie graag zelf op zoek gaat naar sporen van de Groote Oorlog en van de Derde Slag bij Ieper kan kiezen uit een hele reeks originele wandelingen en fiets- en autotochten. De ‘Kraters en Mijnenwandelroute’ (7 km) bijvoorbeeld kronkelt door het heuvelachtig gebied rond Wijtschate. Daar herinneren diepe kraters en militaire begraafplaatsen aan de Mijnenslag. Het ooit zo verscheurde landschap biedt nu prachtige panorama’s.

Wil je een originele trip uitstippelen? Dan kun je een dag in de voetsporen van een militair uit WO I op pad gaan. ‘In het spoor van Harry en Ronald Moorhouse’ volgt de Britse militairen Harry en Ronald Moorhouse, vader en zoon. Tijdens de Derde Slag bij Ieper raakt Ronald op 9 oktober 1917 zwaargewond. Terwijl Harry op zoek gaat naar hulp, schiet een scherpschutter hem dood. Hun lichamen zijn nooit teruggevonden.

De 37 km lange fietsroute ‘The Legacy’ slingert door het beruchte slagveld van de Ieperboog. Daar vielen tijdens de Slag bij Passendale in honderd dagen bijna een half miljoen slachtoffers voor een terreinwinst van amper 8 kilometer.

‘In het spoor van The Seabrooks’ volgt de Australische broers Theo Leslie, George Ross en William Keith Seabrook. Op 20 september 1917 nemen ze deel aan de Slag bij de Meenseweg, maar William Keith raakt meteen zwaargewond en sterft een dag later. Hij ligt begraven op Lijssenthoek Cemetery in Poperinge. Theo Leslie en George Ross sneuvelen nog die eerste dag aan het front. Ze worden op de Menenpoort herdacht. Hun familie krijgt pas op 4 december 1917 de bevestiging dat de drie broers gesneuveld zijn. Als de Franse piloot Georges Guynemer in juli 1917 in de Ieperboog aankomt, is hij met 48 luchtoverwinningen al een legende. Daar komen er nog eens vijf bij, tot hij op 11 september 1917 boven Poelkapelle wordt neergehaald. Zijn lichaam is nooit teruggevonden. Alle verhalen en dagtrips vind je op www.flandersfields.be/1917

Met de autoroute Ypres Salient (70 km) ontdek je het verhaal van de Groote Oorlog in de Westhoek en kom je voorbij het indrukwekkende Tyne Cot Cemetery, het Studentenfriedhof in Langemark en het Memorial Museum Passchendaele 1917. Nog meer routes vind je op www.flandersfields.be/1917 Op deze site vind je ook alle info over de herdenkingen rond ‘1917, Totale Oorlog in Vlaanderen’.

De broers Seabrook

Niet te missen

toppers Een dagje ‘WO I in de Westhoek’ uitstippelen, vergt geen moeite. Het aanbod is overweldigend. We lichten enkele toppers uit.

In Flanders Fields Museum (Ieper) Wil je een algemeen beeld van de verwoestende effecten van de Eerste Wereldoorlog in de West-Vlaamse frontstreek, dan moet je een bezoek brengen aan dit museum. In een aantrekkelijke opstelling verneem je meer over de inval in België en de eerste maanden van de bewegingsoorlog, over de vier jaar durende stellingenoorlog en over het einde van de gevechten. ➜➜ www.inflandersfields.be

28

Museum aan de IJzer

Memorial Museum Passchendaele 1917 (Zonnebeke) In 2017 kan een bezoek aan dit in 2013 vernieuwde en uitgebreide Memorial Museum niet ontbreken op het lijstje met must sees. Het brengt op een aangrijpende manier het verhaal van de Slag bij Passendale, honderd jaar geleden. Bezoekers maken er van dichtbij kennis met het leven op en rond het front tijdens een van de gruwelijkste veldslagen van WO I. Ook voor kinderen imposant is de afdaling in de zes meter diepe, volledig ingerichte Britse dug-out uit 1917. ➜➜ www.passchendaele.be

Museum aan de IJzer in Diksmuide De 22 verdiepingen tellende IJzertoren schetst de Belgisch-Duitse confrontatie tijdens WO I en de Vlaamse ontvoogdingsstrijd. Dat gebeurt aan de hand van verhalen van soldaten, vluchtelingen en burgers aan beide zijden van het front. Boven op de 84 meter hoge toren heb je

een schitterend uitzicht op Diksmuide en de Westhoek. ➜➜ www.museumaandeijzer.be

Käthe Kollwitz Museum in Koekelare Peter Kollwitz was een jonge Duitse soldaat die vrijwel meteen na zijn aankomst sneuvelde aan het front in Diksmuide. Dit museum vertelt zijn verhaal en dat van zijn moeder Käthe, die haar verdriet voor de eeuwigheid vastlegde in het prachtige beeld ‘Het Treurend Echtpaar’. Dit meesterwerk is te bewonderen op de Duitse militaire begraafplaats van Vladslo. ➜➜ www.koekelare.be

Dodengang in Diksmuide Wil je een stukje Belgische loopgraven van dichtbij bekijken? Dan moet je in de Dodengang in Diksmuide zijn. Het geeft je een idee in welke omstandigheden de soldaten probeerden te overleven. Dat wordt nog duidelijker in het bezoekerscentrum, waar een tentoonstelling het leven en lijden van de frontsoldaten toont. ➜➜ toerisme.diksmuide.be

29


VERBLUFFENDE VERHALEN

Ontdek de

historie van de Westhoek Op wandel

De glooiende groene Ieperboog De Eerste Wereldoorlog veranderde de Westhoek voor een groot deel in een maanlandschap. Nu is het de meest groene streek van de provincie West-Vlaanderen. Dat kun je met eigen ogen vaststellen via het Wandelnetwerk Ieperboog. Wie eens geproefd heeft van de landschappelijke en cultuurhistorische rijkdom van het bosrijke gebied ten zuiden van Ieper, krijgt er nooit genoeg van. ➜ www.toerismewesthoek.be

De pracht van de IJzervallei De machtige streek waar de IJzer vloeit, kun je verkennen met het Wandelnetwerk IJzervallei. Het biedt 125 km puur wandelgenot in een verrassend groen en rustig gebied, waarin de IJzer en de IJzerbroeken de hoofdrol opeisen. Het netwerk overschrijdt geregeld de Franse grens. Dankzij een handige kaart maak je kennis met de couleur locale, authentieke dorpen, streekproducten en een indrukwekkende natuur. Tip: aan de rand van de IJzervallei bevinden zich het bezoekerscentrum en bijhorend prachtig natuurdomein De Blankaart (Woumen). Daar valt vanalles te beleven, van vogels spotten tot wandel-, fiets- en boottochten, al dan niet met gids. ➜➜ www.toerismewesthoek.be, www.blankaart.be

Handige fietsbox 14-18 Verken je de streek liever per fiets, op zoek naar plekken die herinneren aan WO I? Dan zijn de lusvormige 14-18 fietsroutes de ideale manier. Deze 12 routes zijn afzonderlijk of in een handige box (vanaf mei 2017) te verkrijgen bij de diensten voor toerisme of via shop.westtoer.be. Er bestaat trouwens ook al een box met autoroutes 14-18. ➜➜ www.flandersfields.be

Veurne

Erfgoed ontdekken

Monumentenstad Veurne Wist je dat Veurne ondanks de twee wereldoorlogen nog een groot deel van zijn middeleeuws stratenpatroon behouden heeft? De vernieuwde erfgoedwandeling ‘Stad van monumenten en boete’ leidt je langs sporen van tien eeuwen stadsgeschiedenis. De welvaart uitte zich in de gevels van de huizen. Imposant zijn het fraaie Stad- en Landshuis. In het Landshuis bevindt zich het belevingscentrum ‘Vrij Vaderland, leven achter het front’, dat het verhaal brengt van het dagelijkse leven in het stukje onbezet België. Tip: er zijn ook erfgoedwandelroutes in Poperinge, Ieper, Diksmuide en Lo-Reninge. Ze zijn allemaal te verkrijgen (€ 2) bij de diensten voor toerisme of via shop.westtoer.be ➜➜ www.vrijvaderland.be

Trek je er in het weekend graag eens op uit? Noteer dan zeker al deze vier tips in je agenda!

De heksen van Beselare Op zondag 30 juli 2017 is het weer zover: dan nemen de heksen het roer over in Beselare. Het dorp staat al heel lang bekend als de ‘Toveressenparochie’, omdat de inwoners altijd graag verhalen over spoken en heksen hebben verteld. De stoet op zondag is het hoogtepunt van een heel weekend in het teken van de heks. ➜➜ www.heksenstoet.be

Voor elk oorlogsslachtoffer een beeldje

De Gallo-Romeinen van Wervik

Tijdens de vier herdenkingsjaren van WO I loopt het project ComingWoldRememberMe. Voor elk oorlogsslachtoffer op Belgische bodem wordt een beeldje in klei gemaakt. In 2018 zullen 600.000 exemplaren samen met twee werken van kunstenaar Koen Vanmechelen een land art-installatie vormen op het voormalige niemandsland van de frontzone, in provinciedomein De Palingbeek bij Ieper. Het project helpt ook kinderen. Als je peter of meter wordt van het initiatief, betaal je € 5. De helft daarvan gaat naar organisaties die zich inzetten voor kinderen die lijden onder oorlogssituaties. Er zijn twee vaste ateliers: »» Kazematten Ieper, Kazemat 5 in Ieper »» Bommenvrij Nieuwpoort, Schoolstraat 48 in Nieuwpoort ➜➜ www.comingworldrememberme.be

Zin om je eens met een tijdmachine 2.000 jaar terug in de tijd te laten voeren? Dan moet je op 7 & 8 oktober in Wervik zijn. In domein Oosthove brengen talrijke re-enactors de Gallo-Romeinse en Keltische tijd weer tot leven. Op het programma staan shows en demonstraties, onder meer met gladiatoren. ➜ www.viroviacum.be

Kraterfront

Kortemarkse Molendag

10 juni 2017

30

Vier leuke uitstapjes

Artistieke beeld- en geluidshappening langs elf kraters in het landschap waarbij kunstenares Shelba Jashari instaat voor het beeldende luik. ➜➜ www.gonewest.be

Boterstad Diksmuide Diksmuide is van oudsher dé boterstad bij uitstek. Om die titel in ere te houden, vinden er jaarlijks op Pinkstermaandag de Boter- en Kaasfeesten plaats. Daar kun je genieten van de heerlijke kazen en de kleurrijke animatie. ➜➜ toerisme.diksmuide.be

Op 4 juni 2017 brengt een molenaar het verhaal van de Kortemarkse molens. Geniet er van de activiteiten en proeverijen. ➜➜ www.kortemark.be

31


IN DE BUURT

Uitwaaien aan zee

Van de Westhoek naar de Westkust is maar een kleine stap. De zee is de ideale plaats om even uit te waaien, wandelend op het uitgestrekte strand of genietend op een van de vele terrasjes. Maar de Westkust heeft nog veel meer te bieden: van talrijke wandel- en fietstochten en rondvaarten tot musea, natuurdomeinen en themaparken. Je kunt er ook shoppen of gewoon kuieren op de dijk met een lekker ijsje in de hand. Of aan je conditie werken en actief aan sport doen.

Download je gratis Kustpas! Met de Kustpas krijg je leuke kortingen op tal van attracties en activiteiten, samen goed voor zo’n € 300. En bovendien is die pas gratis! Je kunt hem zelf printen op www.kustpas.be en nadien meteen gebruiken.

Zee van Smaak De mogelijkheden om een dagje aan zee door te brengen zijn ontelbaar, ook voor een culinaire lekkerbek. ‘Zee van Smaak’ presenteert leuke adresjes om te proeven van de verse Noordzeeproducten. Bovendien kun je het gastronomische koppelen aan het sportieve met de Zee van Smaak-routes voor fietsers. Die brengen je naar de beste en lekkerste plaatsen, zoals restaurants en verkopers van lokale producten. Op die manier blijf je ook in beweging.

Vier Westkustgemeenten Elke Westkustgemeente heeft haar troeven die een bezoek extra aantrekkelijk maken. »» De Panne: dé gemeente om uren te wandelen in de prachtige duinen en op het strand. Maar in De Panne bevindt zich ook de beschermde Dumontwijk, een architectonisch pareltje met de villa’s in typische cottagestijl. »» Koksijde-Oostduinkerke: waar je de beroemde garnaalvissers te paard kunt spotten. Kunst- en cultuurliefhebbers kunnen terecht in het Paul Delvauxmuseum. De surrealistische werken van deze bekende kunstenaar zijn er te bewonderen in een oude visserswoning. »» Nieuwpoort: waar een van de grootste jachthavens van Europa zich uitstrekt. Ben je op stap met de kinderen? Dan kun je even naar de kinderboerderij De Lenspolder, bevolkt door pluimvee, konijnen, eenden en schildpadden. »» Middelkerke-Westende: dé kustgemeente voor een strandvakantie met het gezin. Wil je weten hoe een familie uit de jaren 30 de zomervakantie doorbracht aan de kust? Breng dan een bezoekje aan de beschermde villa Les Zéphyrs uit het interbellum.

Frans-Vlaanderen Zo dichtbij en toch onbekend Je hoeft alleen maar de grens over te steken en je bent er: Frans-Vlaanderen. Een even mooie streek als de Westhoek, waar prachtige dorpjes met Vlaamse namen zich door het landschap slingeren. Zo dichtbij en toch nog dikwijls onbekend.

De berg van Cassel

Villages Patrimoines

Het mooie stadje Cassel heeft veel troeven. Het ligt op de Casselberg, 176 meter hoog. Je kunt er kuieren door de smalle kasseistraatjes met hun eeuwenoude huisjes en genieten van de machtige vergezichten. Wandelaars halen hun hart op aan het wandelnetwerk Casselberg rond de heuvel. En voor de cultuurliefhebbers is een bezoek aan het Musée de Flandre in het historische Hof van Cassel een must. Om even te bekomen van al dat moois zijn de terrasjes op het centrale marktplein de ideale plek! ➜➜ www.museedeflandre.cg59.fr

Net als de ‘Charmante Dorpen’ in de Westhoek heeft Frans-Vlaanderen zijn ‘Villages Patrimoines’: even charmant en aantrekkelijk. Zoek je inspiratie voor een dagje uit? In Godewaersvelde, op de top van de Katsberg, kun je een bezoekje brengen aan de abdij, bekend voor zijn trappist en kaas. ➜➜ www.abbaye-montdescats.fr Aan de andere kant van Frans-Vlaanderen ligt Noordpeene, met het Maison de la bataille. Hier verneem je op een leuke manier alles over de Slag bij Kassel in 1677, die zal leiden tot de annexatie van een deel van Vlaanderen bij Frankrijk. ➜➜ www.musee-noordpeene.eu

En als je in Noordpeene bent, rij dan even door naar het vlakbij gelegen Saint-Omer. Zeker een bezoek waard, alleen al voor zijn kathedraal en kunstschatten. Tips over activiteiten, fiets- en wandelroutes, culinaire uitstapjes, logementen, enz. op www.effetflandre.fr of www.toerismewesthoek.be.

Een interessante toeristische kaart is die over De Westhoek & Frans-Vlaanderen. Die kun je gratis afhalen bij de diensten voor toerisme in de Westhoek of online bestellen via shop.westtoer.be

Alles over de kust vind je op www.dekust.be

32

33


ORIGINEEL LOGEREN

Logeeradresjes in de kijker:

Origineel logeren

Afgelegen en toch centraal in B&B Het Midden van de Wereld **** In een klein dorpje nabij Diksmuide, in de schaduw van een van de mooiste kerkjes van de Westhoek, ligt dit ecologisch landhuis. In het warme, gezellige interieur voelen ook kinderen zich meteen thuis. Je geniet van de stilte in de verborgen hoekjes van de prachtige landschapstuin. Sint-Jacobsplein 9 in Sint-Jacobs-Kapelle ➜➜ www.hetmiddenvandewereld.be

In de Westhoek vind je een uitgebreid aanbod aan hotels, B&B’s en vakantiewoningen. Ideaal dus om er een weekendje of langere vakantie te plannen. Zin om eens iets nieuws uit te proberen? Hier zijn enkele leuke tips!

Glamping of kamperen in luxe Glamping is het nieuwe kamperen: met alle gemakken van een comfortabel vakantiehuis. “We maakten in Nederland kennis met glamping”, vertelt Evy Butaye, uitbaatster van Aan de Vleterbeke in Vleteren. “We vonden het een hele toffe manier van overnachten en waren het er snel over eens dat de formule ook bij ons zou aanslaan.” En zo blijkt ook. Sinds de zomer van 2016 verhuurt Evy met succes twee luxetenten met alle comfort. Gedaan met het sleuren van luchtbedden en slaapzakken of met het koken op een primitief vuurtje. Alles is aanwezig, van een goed uitgeruste keuken tot een picknicktafel op het terras. “We hebben een vergunning voor vijf tenten, we kunnen dus nog uitbreiden”, zegt Butaye, die sinds 2014 ook een ‘gewoon’, volledig uitgerust vakantiehuis in de aanbieding heeft. De luxetenten zijn respectievelijk voor 7 en 8 personen en zijn te huur van april tot november. Het vakantiehuis biedt plaats aan 9 personen. ➜➜ www.aandevleterbeke.be

Originaliteit troef bij B&B ’t Heuvelhof ***

Slaap eens in een boot Waarom eens niet in een boot overnachten? Bij Bed in Boat in Ieper is het mogelijk. Aan de kaai, dicht bij de Grote Markt, ligt het binnenvaartschip Vulcain dat werd omgebouwd tot een luxueus vakantieverblijf. “We hebben alles zelf gedaan. Vijf jaar geleden lieten we het schip op het droge trekken om de onderkant helemaal te vernieuwen. Nadien zijn we begonnen met het interieur, dat een volledig ingerichte keuken kreeg, een eetkamer, zithoek en vier gelijke slaapkamers. Er zijn ook twee badkamers, allemaal heel ruim”, zegt Mieke D’haene. “Aanvankelijk waren we van plan de boot in Gent te leggen, maar we kregen geen ligplaats. In Ieper lukte dat wel vlot en daar zijn we blij om. We krijgen heel positieve reacties.” De boot heeft ook een mooi terras met barbecue en biedt plaats aan 8 personen. ➜➜ www.bedinboat.be

Win een verblijf bij Aan de Vleterbeke Zin gekregen om de Westhoek op een originele manier te gaan ontdekken? Doe mee en win een verblijf voor 2 nachten in een luxetent van 8 personen bij Aan de Vleterbeke in Vleteren. Met het hele gezin of met enkele vrienden geniet je van een gezellig weekendje in de Westhoek.

Surf snel naar www.toerismewesthoek.be/nl/wedstrijd-westhoek De wedstrijd loopt tot 31 maart 2017.

Dit adresje in het Heuvelland beschikt zowel over een gastenverblijf voor 8 personen als over een woonwagen en zelfs tipitent. De woonwagen, te midden van het groen, is volledig gerestaureerd met ecologische materialen. De tipi, inclusief kampvuurkring, is een originele locatie voor groepsactiviteiten. Er is plaats voor 40 à 60 personen. Zwartemolenstraat 8 in Dranouter ➜➜ www.theuvelhof.be

Bike & Breakfast ***, de ideale combinatie In dit voormalig café, heropgebouwd na WO I, geniet je van de charme van weleer met hedendaags comfort. De gastheer helpt je met het plannen van originele fietstochten door de regio en vergezelt je zelfs indien gewenst. Uiteraard mag een themaroute rond WO I hier niet ontbreken op het programma. Neerstraat 6 in Ieper ➜➜ www.bikeandbreakfast.be

Zoek je nog meer mogelijkheden om te overnachten? Je vindt zeker je keuze op www.toerismewesthoek.be

Spot je het Q-label?

34

Q staat voor Quality Service. West-Vlaamse toeristische ondernemers die een kwaliteitsvolle en gastvrije dienstverlening garanderen, krijgen een Q-label. Ook in de Westhoek pronken verschillende hotels, B&B’s en vakantiewoningen met dit label. Ben je op zoek naar een plaats waar ze je met de glimlach ontvangen? Kijk dan op de site van Toerisme Westhoek! ➜➜ www.toerismewesthoek.be

35


VERBLUFFENDE VERHALEN

Neem deel aan de

zomerfietszoektocht Westhoek 2017 Diksmuide - Veurne - Lo-Reninge - Alveringem

Geniet onderweg van enkele unieke halteplaatsen en streekeigen lekkers! Van 1 mei tot 1 oktober 2017

+/- 58 km

Meer info op

www.toerismewesthoek.be/zomerfietszoektocht


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.