Wieper Magazine december 2017 - Editie KB by MEDIJAN Publishing

EDITIE KLEIN-BRABANT

DECEMBER 2017 ADVERTEREN? JAN MOENS: 0479/70 07 59 VOLGENDE VERSCHIJNING: 11 JANUARI 2018

Feesten FEESTEN

Zo word jij in 5 stappen een champagne(her)kenner T R AV E L T O

5 Keer vreemdgaan op kerst CULINAIR

Hierna zeg je nooit meer: "Er is niets om te eten" SOCIO

Waarom jij deze winter een eigen ritueel hoort te hebben WWW.WIEPER.BE | JAARGANG 10 | NUMMER 105

FOCUS

5 Factoren die onze smaak beïnvloeden GIFTSHOP

Deze belevenissen wil jij als cadeau

NIEUWBAKKEN TOPCHEF MET TWEEDE STER

MICHAËL VRIJMOED “Ervaring is geen must, passie en gedrevenheid zijn dat wél.”

WELKOM

Be e ss tt e e ll e e zz e e rr ,, B Beste lezer,

Of u zich al in feeststemming bevindt of niet, een goede voorbereiding staat voor 80% van het succes. Daarom trakteren we u in december op een gesprek met een van de nieuwste sterren aan het Belgische haute cuisine-firmament. Want Michaël Vrijmoed - chef en gezicht van restaurant Vrijmoed - heeft zijn tweede erkenning ondertussen binnen. Het resultaat van gedrevenheid en passie voor lekker eten, zegt hij zelf. En die passie delen wij met hem, maar deze maand ook graag met u. Want in december is het al gastronomisch hedonisme dat de klok slaat, ook in WIEPER. Zo ontdekt u eindelijk wat een goede van een slechte champagne onderscheidt, wat allemaal onze smaak bepaalt en wat u straks met de leftovers aanvangt nadat het feestgedruis naar de achtergrond is

verdwenen. Maar ook het nut van rituelen en vreemdgaan leert u dit keer. En als u dan nog op uw honger zit, geven we u met plezier nog enkele leuke doe-geschenkideeën, jawel, cadeau. De WIEPER-redactie wenst u straks een flinke overdosis gezelligheid overgoten met een rijkelijk sausje uitgelaten sfeer! Veel leesplezier! Jan Moens Opmerkingen of suggesties? jan@wieper.be

INHOUD Interview ....................................................................................... ++ Mentalist gili zet oplichters met de billen bloot

Giftshop............................................................................................ ++ Deze belevenissen wil jij als cadeau

Feesten .............................................................................................. ++ Zo word jij in 5 stappen een champagne(her)kenner

Focus ................................................................................................. ++ 5 factoren die onze smaak beïnvloeden

Culinair ............................................................................................. ++ hierna zeg je nooit meer: "Er is niets om te eten"

Travel to .............................................................................................. ++ 5 keer vreemdgaan op kerst

Socio ...................................................................................................

14 18 20 26 28

++ Waarom jij deze winter een eigen ritueel hoort te hebben

Kruiswoordraadsel ........................................................................

Verschijning: maandelijks Editie: Klein-Brabant Andere editie: Meise-Londerzeel, Grimbergen & Kapelle o/d Bos Totale oplage: 47 000 ex. December 2017 Volgende verschijning: 11 januari 2

4 26 04

Aan huis bezorgd bij ieder gezin in de streek door Bpost Hebt u een exemplaartje gemist? Spreek uw postbode aan of meld het ons, dan doen wij het nodige.

Coverfoto: © Heikki Verdurme Ontwerp en realistatie:

Om in Wieper Magazine te adverteren, contacteer Jan Moens / ++ 0479/700759 / janmoens@medijan.be. Dasmusweg 5a / 1980 Zemst ++ Fax: 015/61 63 72 ++ info@wiepermagazine.be

++ www.wiepermagazine.be Een uitgave van Wieper BVBA Verantwoordelijke uitgever: Jan Moens Wieper is niet verantwoordelijk voor de advertenties van haar adverteerders. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Michaël Vrijmoed Hij is een van de grote winnaars van de nieuwe Michelingids. Restaurant Vrijmoed gaat van 1 naar 2 sterren en behoort dus tot de top van de Belgische gastronomie. Daarmee vaart de jonge, Gentse chef Michaël Vrijmoed (37) inmiddels in het kielzog van zijn leermeester Peter Goossens, die met 3-sterrenrestaurant ‘Hof van Cleve’ nog steeds meespeelt met de culinaire wereldtop. De Michelingids prijst Vrijmoed voor zijn schitterende savoir-faire en noemt hem een chef boordevol talent. Met de feestdagen in het vooruitzicht én zijn nieuwbakken ster vroegen wij hem de smaakpapillen van het lijf. WIEPER: PROFICIAT MET JE TWEEDE MICHELINSTER. WAT IS HET GEHEIM OM ZE NIET ALLEEN TE BEHOUDEN, MAAR OOK BIJ TE VERDIENEN? MICHAËL VRIJMOED: “Door verder te doen zoals je bezig bent en dagelijks te investeren in je restaurant, team en kookkunsten. Als team moeten we onszelf blijven uitvinden. Een ster komt tenslotte niet door een enkeling, zeker niet door mij alleen. De verwezenlijkingen van het gehele team hebben ervoor gezorgd dat het restaurant haar tweede ster binnenhaalde. Het is een mooie verdienste, maar het harde werk lever je niet voor de prijzen. Koken is geen wedstrijd. Het belangrijkste is dat ik nog steeds gepassioneerd in de keuken sta en dat zowel ikzelf als mijn team evolueert en onze klanten tevreden zijn! Daar steekt al onze energie in. Zij die denken dat het restaurant nu een nieuw

interieur krijgt of de prijzen plots de lucht zullen ingaan, hebben het grondig mis. Het restaurant bestaat nu vier en een half jaar en ook verscheidene medewerkers zijn er al vanaf de eerste dag bij. Ook de locatie zal niet veranderen. Er zijn heel wat Michelin-sterren gevallen in onze stad. Elke chef heeft hier zijn eigen stijl, een diversiteit die ik alleen maar kan aanmoedigen. Die topadressen lokken veel bezoekers, ook voor andere restaurants. Toeristen die Gent bezoeken voor meerdere dagen eten tenslotte niet elke dag in een sterrenzaak.” WIEPER: WELKE EISEN STEL JE AAN JE PERSONEEL? VRIJMOED: “Wie voor mij werkt moet passie hebben voor het vak. Het moet iemand zijn die wil bijleren en wil groeien, zowel in zijn job als in het team. Er werken ook mensen in

“Een tweede ster is een mooie verdienste, maar het harde werk lever je niet voor de prijzen. Koken is geen wedstrijd.”

“Ik schrijf al mijn ervaringen op en steek ze in een doos. Een schatkist die me vroeg of laat nog van pas komt!” de keuken met een leercontract, ervaring is dus geen must, gedrevenheid is dat wel. Een team bestaat uit verschillende individuen die samenwerken, die moeten niet allemaal uit exact hetzelfde hout gesneden zijn, maar moeten samen wel een mooi geheel vormen. Vorig jaar heb ik een hardwerkende vluchteling uit Bangladesh een voltijds contract gegeven. Daarbij hanteerde ik uiteraard dezelfde criteria als voor de rest van mijn medewerkers. Hij is leergierig, positief ingesteld, gedreven én past binnen het team. Een talent helpen vormgeven voelt beter dan welke prijs ook. Mijn eigen passie is alleen maar meer tot uiting gekomen in de keuken van mijn leermeesters. Mensen als Guy Van Cauteren en Peter Goossens gedreven en vol overgave zien koken, werkt uitzonderlijk inspirerend.” WIEPER: WAAR HAAL JE JE INSPIRATIE VOOR DE MENUKAART VANDAAN? VRIJMOED: “Om de twee maanden passen we ons menu aan op basis van de seizoensgebonden ingrediënten van dat moment. We denken gezamenlijk als team, maar beginnen altijd met een bepaald geraamte van een menu. Iedereen kan aan de brainstorm deelnemen. Wat er uiteindelijk op het menu komt, hangt heel erg af van de compatibiliteit van de gerechten. Een schotel kan nog zo lekker zijn, als hij niet bij de rest van het menu past, kan je hem beter vergeten of deze op een later moment gebruiken. Inspiratie vind je tenslotte overal… Soms kan je al tien jaar hetzelfde doen om vervolgens iemand te ontmoeten die helemaal anders te werk

pagina 8

Michaël Vrijmoed gaat. Dat opent je ogen en verruimt je geest. Al hoef je het natuurlijk niet altijd zo ver te zoeken. We mogen terecht trots zijn op de Belgische gastronomie, van de jonge generatiechefs tot mijn leermeesters: stuk voor stuk zijn het chefs die hun eigen verhaal schrijven. Ook letterlijk, zo schrijf ik persoonlijk al mijn ervaringen op en steek ze in een doos. Een schatkist die me vroeg of laat nog van pas komt in mijn keuken! WIEPER: WELK GERECHT MAAK JIJ HET LIEFST KLAAR? VRIJMOED: “Dat is heel seizoensgebonden. Elk seizoen biedt iets om naar uit te kijken. In april werken we bijvoorbeeld met jong lamsvlees uit Kluisbergen waarvan de geur bij het bakken alleen al de smaakpapillen op hol brengt. Momenteel staat er een gerecht op het menu met schelpen, curry en cocos. Ik kan het je op een blaadje geven: het is net alsof je de zee proeft. In het gerecht ‘Lièvre à la Royale’ – een haasbereiding – steken we heel veel tijd en werk. Het is een klassieke, ambachtelijke bereiding met een explosieve smaak. Het is altijd per twee personen te bestellen, omdat er veel tijd in steekt, maar ik kijk er altijd geweldig naar uit om het te bereiden. Ik heb natuurlijk ook een aantal favoriete producten. Zoals aardperen, onder hun hobbelige schil zit stevig crèmekleurig tot rozerood vlees met een aangenaam zoete, wat nootachtige smaak. Van jonge aardperen kan je gewoon het schilletje afwrijven onder stromend water. Wat oudere knollen schil ik dan weer met een dunschiller. Rauwe jonge knolletjes hebben een textuur als appel en passen mooi in een salade. Aardpeer is echt

“We mogen trots zijn op de Belgische gastronomie, van de jonge generatiechefs tot mijn leermeesters: stuk voor stuk schrijven ze hun eigen verhaal.” multifunctioneel: frituren, pureren, stoven, grillen, roerbakken, pocheren, koken, stomen, poffen, álles kan. Een goede appel is ook een schitterend product: de bijt, smaak en textuur is voor mij onevenaarbaar. Of een rode biet die in zoutkorst gegaard is met een lekkere vinaigrette, zodat de aardsmaak weg is.” WIEPER: DE PASSIE VOOR VOEDING IS DUIDELIJK AANWEZIG. BEN JE OP KERST OOK AAN HET FORNUIS GEKLUISTERD? VRIJMOED: “Hoewel het restaurant gesloten is, zal ik dit jaar effectief ook met kerst achter de kookpotten staan. Maar dat vind ik abso8

“Elk seizoen biedt iets om naar uit te kijken.” luut niet erg, omdat ook ik zelf enorm geniet van lekker eten. Mijn moeder mag dan ook zeer lekker kunnen koken, voor kerst wil je toch vooral graag zélf in de potten kunnen roeren. Al speelt daar misschien eerder mijn eigenwijsheid (lacht). Toch draait kerst vooral om het gezellig samen zijn, liefst terwijl je geniet van een lekkere fazant met wat aardappelen en gebakken witloof erbij. Tijdens de feestdagen mag het er dan ook traditioneel aan toe gaan, vind ik. Het experimenteren beperk ik tot mijn restaurantkeuken. Qua dessert kies ik dan wel graag voor winterse smaken. Chocolade champignons met peterselie en hazelnoten of een fris dessert met wortel en sinaasappel. Kerst is voor mij echt genieten.” WIEPER: JOUW RESTAURANT IS GESLOTEN TIJDENS HET WEEKEND, EEN UNICUM. IS DAT EEN BEWUSTE KEUZE OM EEN SOCIAAL LEVEN TE BEHOUDEN? VRIJMOED: “Inderdaad. Niet enkel dat van mezelf, maar ook van mijn personeel. Er zijn mensen in het team met kinderen en die gun je ook wat tijd met hun gezin. Mijn verloofde werkt ook niet in de horeca, net zoals heel wat partners van mijn medewerkers, dan is het wel aangenaam als je in het weekend tijd voor elkaar kan vrijmaken. Mocht het restaurant niet in Gent liggen, zou ik het niet aangedurfd hebben. Daar moet ik eerlijk in zijn. De stad leeft en beweegt, en er is altijd wel iets te doen. Dat maakt het voor ons mogelijk om te sluiten tijdens het weekend. Er

wordt veel gesproken over Gent en er is veel diversiteit op vlak van restaurants. Als het op maandag heel kalm zou zijn, dan zou ik net als de meerderheid de deuren openhouden in het weekend. Maar gezien de meeste restaurants gesloten zijn op maandag, stroomt er toch voldoende volk binnen. En zo behoud ik mijn sociaal leven en een tevreden verloofde.” (lacht) WIEPER: WAT VIND JE VAN DE NIEUWE OFFICIËLE RICHTLIJNEN OP VLAK VAN GEZONDE VOEDING? VRIJMOED: “Ik ben natuurlijk geen diëtist, maar onze keuken is niet bepaald zwaar te noemen naar mijn mening. We gaan dan ook niet onnodig veel room of boter gebruiken in een gerecht. Al zullen we ook zeker geen vetstoffen uit de weg gaan, een wilde fazant hoort nu eenmaal gebakken te worden in een goed gezouten boter. De sleutel tot een gezond voedingspatroon ligt volgens mij vooral in doseren. Mensen staan wel meer open voor gerechten met veel groenten. We hebben een vegetarisch menu dat enorm in de lift zit, wat voor ons ook heel leuk is, gezien we daar bijzonder creatief mee kunnen zijn. Als mensen een allergie of intolerantie hebben, passen we zonder veel problemen onze gerechten aan. Als het lichaam niet tegen bepaalde ingrediënten kan, dan is dat zo, daar kies je tenslotte niet zelf voor. Zoiets weet je wel liefst op voorhand, kwestie van hier goed op in te kunnen spelen. Elk restaurant heeft zijn eigen menu en stijl. Ik probeer telkens één hoofdingredipagina 10

Michaël Vrijmoed ënt en twee sub-ingrediënten of smaken te delen met het cliënteel. Anders weet je al te goed wat je kan verwachten en daar draait een restaurantervaring niet om. Een menu moet een opeenvolging zijn van smaken die elkaar complimenteren én die de mensen verrassen. Dát maakt een geslaagd gerecht.” WIEPER: STEL JE MOET JE LAATSTE AVONDMAAL KIEZEN, WAT SCHAFT DE POT?

“Een gerecht kan nog zo lekker zijn, als het niet bij de rest van het menu past, kan je het beter vergeten.”

VRIJMOED: “Een stuk gerijpt rundsvlees, frietjes en mayonaise. Als het vlees gerijpt is, hoeft er zelfs geen saus bij. Wat fleur de sel en een frisse salade. Het is een simpel gerecht, maar ik eet het graag. Al moet het dan wel goed gemaakt zijn: met een goede aardappel zodat de frieten krokant zijn, goed gebakken vlees en een salade met een simpele vinaigrette.” WIEPER: WE WENSEN JE NOG VEEL STEAK MET FRIETEN TOE. BEDANKT VOOR HET GESPREK! Restaurant Vrijmoed vind je in de Vlaanderenstraat 22 te Gent. Reserveren kan 24/24 online op www.vrijmoed.be of via 09 279 99 77

Gift Shop Trouw voor één dag!

DEZE BELEVENISSEN WIL JIJ ALS CADEAU Een origineel cadeau vinden is lastig. Een bon is onpersoonlijk en met een cadeau loop je het risico dat de ontvanger het al heeft. Wat geef je iemand die écht bijzonder voor je is? Een evenwaardig bijzondere belevenis, natuurlijk!

Voor de romantische durvers onder ons die nog niet helemaal klaar zijn om zich voor het leven te binden. Met dit cadeau kan je voor één dag ervaren hoe het voelt om in het huwelijksbootje te stappen. Vraag je partner ten huwelijk en trouw in een romantische weddingchapel in hartje Amsterdam. Die dag heb je alles tot je beschikking: van bruidsjurk tot boeket, openingsdans en ringen. En nadien ontvang je uiteraard een foto om die prachtige trouwdag nooit meer te vergeten. Al vergeet je best niet te vermelden dat het huwelijk maar één dag geldig is. Duur: +/- 45 minuten | Waar: Amsterdam, NL | Wanneer: maandag t/m zondag | Prijs: 75 voor 2 personen | Contact: wed-and-walk.com

Maak je eigen zilveren sieraad

Waarom uren doorbrengen in een juwelenwinkel zonder de zekerheid dat de ontvanger het juweel écht mooi vindt? Geef haar bovenop een uniek juweel de ervaring cadeau om het zelf te maken. Met uit Japan afkomstige zilverklei kan ze zelf aan de slag met het maken van een mooie ring, hanger of oorbellen. Na het afbakken komt het juweel als 99;9% puur zilver uit de keramiekoven. Duur: 3,5 uur | Waar: Lier, BE - Wanneer: na reservering in het weekend, of tijdens de week vanaf 5 personen | Prijs: 65 per persoon | Contact: 0474 484 559 – www.atelier-steengoed.be

Vliegensvlug over water

Wat geef je aan iemand die voortdurend adrenaline opzoekt? Een kick waarin hij/zij van 0 naar 100km/u in 4 seconden gaat, natuurlijk! Met de Shark Experience duik je onder de watergrens en spring je vervolgens als een haai uit het water. Je maakt sprongen tot wel 6 meter hoog. De cabine is 100% droog en verwarmd, daardoor is de ervaring zeker ook mogelijk in de winterperiode. Duur: 30 minuten - Eerstvolgende data 2017: De Noordzee, Scheveningen NL: 23 december, Het Veerse Meer, Veere NL: 15 december, De Oosterschelde, Tholen NL: 8, 9, 11 december. Wil je het op een andere datum dan kan dat in overleg met de aanbieder. - Wanneer: maandag t/m zaterdag - Prijs: 110 per persoon - Contact: surprisefactory.be – referentie: 2299

Ga van de grond

Wil je iemand de grootste kick van zijn/haar leven cadeau doen? Schenk dan een luchtdoop met een stuntvliegtuig. Een looping, hammerhead, split S, roll, avalanche en nog veel meer kan je beleven tijdens de vlucht. En dat met één garantie: een vlucht vol adrenaline van de take-off tot de landing. Het bedrijf – Propeller bvba – bestaat al sinds 1994 en staat garant voor betrouwbaarheid en expertise op vlak van luchtvaart. Je kan dus met een gerust hart instappen. Duur: +/- 30 minuten | Waar: Luchthavenstraat 1 bus 4, 8560 Wevelgem | Wanneer: na reservatie van maandag t/m zaterdag | Prijs: vanaf 150 per persoon | Contact: Tel: 056/44.45.46 - Fax: 056/44.45.47 info@propeller.be – www.propeller.be

Droomnacht tussen de Elfjes

Geef je liever een flinke dosis ontspanning cadeau? Boek dan een romantische nacht met je partner in het Elfen huisje. Een zee aan kaarsjes en fakkels wijzen je de weg naar een uniek huisje, verdeeld over drie verdiepingen. Je wordt ontvangen met een heerlijk aperitief en amuse-bouche, ’s avonds krijg je een viergangendiner voorgeschoteld en de volgende ochtend kan je genieten van een uitgebreid ontbijt. Het huisje staat vol toverboeken, potten voor de bereiding van toverdrankjes en spreuken. Duur: 1 nacht | Waar: Ferrières, Luik | Wanneer: maandag t/m zondag | Prijs: 249 voor 2 personen | Contact: surprisefactory.be – referentie: 2854

Grottentocht op een mountainbike

Deze uitzonderlijk unieke belevenis kan je schenken aan zowel jong als oud. Volg de ervaren gids steeds dieper het mysterieuze zachtgele mergelstelsel in tijdens deze actieve ontdekkingstocht. Je fietst op een speciale grotbike: een mountainbike zonder ketting speciaal voor gebruik in de grotten. De snelheid bij het Grotbiken wordt aangepast aan de langzaamste fietser in de groep. Duur: 1,5 uur | Waar: Oud Valkenburg 2, Schin op Geul, Valkenburg (NL) | Wanneer: zaterdag of zondag | Prijs: 27 per persoon | Contact: +31 (0) 43 - 60 40675 - info@aspadventure.nl

Maak een huskytocht door de bossen

Waarom wachten totdat je een bezoek brengt aan Oostenrijk of Lapland om een ware huskytocht mee te maken? Nu kan het namelijk al in de prachtige Limburgse (NL) natuur. Je maakt kennis met Siberische husky’s en wordt vervolgens door hen meegetrokken voor een mooie tocht door de bossen. Een unieke ervaring voor elke dierenliefhebber. Duur: van 10.00 tot 16.00 | Waar: De Brentjes 79, 5984 NW Koningslust (NL) | Wanneer: maandag t/m zondag Prijs: 89,50 per persoon | Contact: +31 (0) 65 – 12 06654 – info@lowlandpack.nl

Met de buggy op pad

En dan hebben we het niet op de kar om kinderen mee te vervoeren. Bij dit avontuur heb je enkel een gaspedaal, een rem en een veiligheidsgordel nodig. Want vergis je niet: een 300 cc-quad buggy gaat hárd. Je zit laag bij de grond en in een speciale kooistructuur waardoor je ruim een uur lang de weg of een modderrijk pad op kan. Het is de ultieme racewagen waarmee je zowel offroad als op de verharde weg kan rijden. Je dient dus wel in het bezit te zijn van een rijbewijs B. Duur: +/- 1 uur | Waar: Antwerpen of Breda | Wanneer: na reservering (weekend + toeslag) | Prijs: 65 per persoon | Contact: surprisefactory.be – referentie 2756

Feesten Zo word jij in 5 stappen een champagne(her)kenner De feestdagen staan voor de deur en dat staat garant voor het ene feestje na het andere. Wil jij je feesttafel net dat beetje origineler maken? Organiseer dan je eigen champagneproefsessie. Wij leggen uit hoe je in 5 simpele stappen champagne proeft. Bubbels proef je met al je zintuigen. Want naast wat je proeft en ruikt, vóél je ook de bubbels. En dat maakt champagne net zo smakelijk. Het wordt ten sterkste afgeraden om gerechten te eten die een uitgesproken smaak hebben – zoals sterke kaassoorten of sterk gekruide gerechten – omdat die het smaakpalet van de champagne totaal teniet doen. Vervolgens gebruik je bij voorkeur tulpvormige champagneglazen. Hun unieke vorm – naar boven toelopend – houdt de aroma’s van de champagne vast, zodat die zich concentreren. En wanneer je die afwast met een afwasmiddel, spoel ze dan zeker nog een paar keer na met heet water, om te voorkomen dat er een dun laagje ontstaat dat de vorming van belletjes belemmert.

– dan heb je een champagne met een hoog koolzuurgehalte. En dus minder fijne bubbels. 3. Ruik Bij champagne is het onnodig om het glas te walsen zoals een glas wijn. De bubbels zorgen al voor zuurstof zodat de aroma’s vrijkomen. Stop je neus in het glas en ruik kort, maar krachtig. Afhankelijk van de druif en de leeftijd kan je verschillende geuren onderscheiden in de champagne. Citrusfruit, bloemen,

“Hoe fijner de bubbels, hoe hoger de kwaliteit van de champagne.”

Wat proef je?

hout. Wat je ruikt is persoonlijk, zolang je wel íets ruikt. Hebben de bubbels geen geur? Dan is de champagne – of je neus - waarschijnlijk niet meer goed, en zal de champagne dus ook niet echt lekker smaken.

Experts spreken over primaire, secundaire en tertiaire smaaktonen. Simpel gezegd: wat je eerst proeft, en welke smaken je nog meer kan ontdekken naarmate de wijn zich ontwikkelt in je mond. Je weet uiteindelijk zelf het beste wat je precies proeft, maar de leeftijd van de champagne bepaalt wel wat voor smaken je kan verwachten. Bij de eerste slok proef je over het algemeen citrus, zoals citroen of pompelmoes. Die smaak komt veel voor bij jonge champagnes. Rijpere champagnes smaken meestal meer naar abrikoos, perzik of pruimen. Secundaire smaken komen voor bij champagnes die langer dan drie jaar gerijpt zijn. Wat je dan onder andere kan proeven is confituur of appeltaart met karamel. Of soms ook boter, brood en brioche. Tertiaire smaken proef je in nog rijpere versies. Verwacht je dan onder meer aan cacao, koffie, walnoten of zelfs champignons.

4. Spoel de bubbels door je mond

5. Vel een oordeel

Neem een klein slokje en spoel de champagne door je mond zoals je met mondwater doet (of misschien toch op een iets elegantere wijze). Zet je glas weg als de bubbels met geweld

Als je alle stappen doorlopen hebt, is het tijd om te bedenken wat je van de champagne vindt. Want ‘Les goûts et les couleurs ne se discutent pas’.

1. Kijk naar de bubbels en de kleur Zoals met alle goede wijnen het geval is, beooordeel je champagne vooreerst met de ogen. Neem je glas en kijk of de champagne helder is, en hoe de bubbels bruisen. Er mag niets in drijven, indien je een stukje kurk ziet, neem je best een ander glas. Als de champagne wel helder is, let dan op de kleur. De leeftijd bepaalt of je champagne bijna kleurloos is (jong) tot goudkleurig of abrikoos (rijp). Bij de bubbels geldt: hoe fijner de belletjes, hoe hoger de kwaliteit van de champagne. De hoeveelheid koolzuur bepaalt namelijk de intensiteit en grootte van de belletjes. Een champagne die bruist als spuitwater betekent dus niet veel goeds. Zie je helemaal geen bubbels in je glas, dan kan je beter een nieuwe fles opentrekken. Let ook op het patroon van de bubbels. Houden ze al op voor ze het oppervlak bereikt hebben? Laat dan je glas staan. In goede champagnes barsten de bubbels namelijk pas open bij het oppervlak. Hoe ze dat doen, maakt niet uit.

openbarsten of wanneer je ogen spontaan beginnen te wateren van het koolzuur in je neus. (Tenzij je dat niet vervelend vindt.) Ben je geen BOB die avond? Kies er dan voor om de champagne door te slikken. Let op de afdronk: hoe langer, hoe beter. Bedenk hoe droog je mond aanvoelt na je slok. Uitspugen mag natuurlijk ook, vooral als je nog tientallen soorten champagne te gaan hebt.

2. Luister naar de bubbels Bubbels maken geluid. Ze sissen, barsten, knisperen, fluisteren en vervagen. Hoe meer koolzuur, hoe harder je de belletjes hoort. Klinkt het als een frisdrank? Dan heb je grote bubbels en dus een minder goede champagne voorhanden. Het geluid bij het openen van de fles verraadt bovendien de kwaliteit van de champagne. Als je bij het openen alsnog een harde plop hoort – zonder dat het de bedoeling was 14

pagina 16

Feesten Champagne, cava en prosecco: de verschillen Het verschil tussen deze drie mousserende wijnen stopt niet bij het land van herkomst.

Champagne:

Cava:

Prosecco:

De basisvereiste is uiteraard dat de bubbels afkomstig zijn uit de regio Champagne, zo niet is er sprake van crémant. • Smaak: complex, fris en verfijnd. • Druif: chardonnay, pinot noir en pinot meunier. • Methode: de bubbels ontstaan in de fles door minimaal 15 maanden ongeopend in de Franse kelder te liggen. • Bewaring: de meest gangbare champagne is 9 maanden tot een jaar het lekkerst om te drinken. Sommige prestige champagnes (waarbij enkel de beste druiven worden gebruikt) zijn wel 10 tot 15 jaar houdbaar. • Prijs: vanwege de exclusiviteit is champagne de duurste van de drie. De prijs begint vaak rond de 20 EUR en gaat tot duizenden euro’s.

Deze bubbels hebben ook een tweede vergisting op de fles gekregen, maar komen uit Spanje. • Smaak: milder dan champagne, met minder frisse zuren. Vaak met lichte kruidigheid. • Druif: meestal een mix van macabeo, parellada en xarel-lo. • Methode: net als champagne wordt gebruik gemaakt van de ‘Methode traditionelle’. De cava rijpt weliswaar korter op de fles, namelijk 9 maanden. Vanwege het verschil in klimaat hebben de cava’s vaak minder zuren dan champagne. • Bewaring: de meeste cava’s zijn perfect op dronk wanneer je die koopt. Bewaar die dus niet langer dan een jaar. • Prijs: een goede cava kan zich zeker meten aan een champagne, vooral op vlak van prijs-kwaliteit. De goedkoopste fles is al verkrijgbaar onder de tien euro.

Deze bubbels zijn afkomstig uit de Italiaanse provincie Veneto. • Smaak: levendig, lichtzoet en fruitig. • Druif: de glera. • Methode: waar champagne en cava de tweede vergisting op fles krijgen, gebeurt dat bij prosecco meestal in een tank. Daardoor heeft prosecco vaak niet de gistaroma’s die zo kenmerkend zijn voor cava en champagne. • Bewaring: prosecco wordt niet beter met de weken, maanden of jaren en is bedoeld om direct op te drinken na het openen. • Prijs: door het snelle proces is prosecco de goedkoopste van de drie. Voor nog geen vijf euro heb je al een fruitige fles bubbels. Met dank aan: vinoloog Bert Vervloesem, Altavina Wijnboektiek, Brusselsesteenweg 24, 1850 Grimbergen. T 0477 51 11 10. Www.altavina.be. (online shop)

Focus Vijf factoren die jouw smaak beïnvloeden Over smaken valt niet te discussiëren, althans zolang we op de juiste manier proeven. Want dat doen we lang niet alleen met onze tong. Een groene steak zouden we links laten liggen en chips die niet voldoende kraken, smaken minder lekker dan de luidruchtige variant. En zelfs onze portemonnee beslist mee. 1. Hoe ziet het eruit? Hoe iets eruitziet, bepaalt hoe we vinden dat het smaakt. Coca-Cola mispakte zich daar grondig aan en veranderde in 2011 de kleur van zijn blikjes van rood naar wit. Het wit diende om een ijsberenactie van het Wereld Natuur Fonds te steunen. Maar daar kwamen ze snel op terug, gezien de verkoop danig tegenviel. Sommige consumenten werden zelfs kwaad omdat ze het rood als erfgoed beschouwden. Anderen klaagden dan weer dat de cola uit het witte blikje anders smaakte, al was aan de cola zelf niets veranderd. Het klinkt ridicuul, maar beeld je maar eens in

“Gasten gaven op restaurant 15 procent meer uit als de muziek zachter werd gezet.” dat je op restaurant een blauwe biefstuk krijgt voorgeschoteld. Ook de kleur van het licht zou invloed hebben op de aantrekkelijkheid van voedsel. Rode paprika’s ogen bijvoorbeeld een stuk minder smakelijk in blauw licht. Een onderzoek aan de Amerikaanse universiteit van Arkansas liet zien dat mannen minder eten wanneer er blauw licht valt op hun voedsel. Opmerkelijk genoeg lijkt dat niet het geval te zijn bij vrouwen. Vrouwen laten zich namelijk meer door hun neus leiden dan mannen. De meeste wetenschappers voeren die gevoeligheid voor de kleur van voedsel terug naar de oermens. Rijpe vruchten hebben meestal een schaduw van rood of oranje: wortels en scheuten zijn geelachtig, noten en eetbare dieren vaak bruin. Dat we een afkeer hebben van groen of blauw vlees komt uit ons overlevingsmechanisme, gezien we geleerd hebben dat het dan om oud of potentieel levensgevaarlijk vlees gaat. Ook vorm heeft een invloed op onze smaakbeleving. Ronde vormen associëren we met zoet, vierkante met bitter of zuur. Dat komt waarschijnlijk doordat we de ervaring van het ene zintuig toepassen op het andere. Een ronde vorm voelt zachter dan een hoekige, en smaakt daarom waarschijnlijk ook zachter, zoeter. Voor geuren en kleuren was een dergelijk verschijnsel al eerder vastgesteld. Zachte kleuren associëren we met zoet. Onlangs bleek dat die associatie zelfs opgaat voor letters. In een recent Amerikaans experiment bleek dat ruim driekwart van 18

de proefpersonen dacht dat een verpakking met ronde letters een zoete inhoud verborg en degene met hoekige vormen bitter smaakte. 2. Hoe klinkt het? In de jaren tachtig maakte chipsmerk Smith’s furore met de slogan ‘Ze smaken zoals ze kraken.’ Het mag dan wel reclametaal zijn, maar het is waar. Chips die niet kraken zijn waarschijnlijk oudbakken, en daar houden we niet van. Dat geldt ook voor broodkorsten en frietjes. Charles Spence – hoogleraar experimentele psychologie aan de universiteit van Oxford – liet in 2004 proefpersonen 180 Pringles eten. Ze kregen gelijktijdig – via een koptelefoon – het gekraak van hun chips te horen. Alle chips kwamen uit dezelfde koker, maar wanneer het volume werd opgeschroefd, dachten de proevers dat hun chips uit een andere koker kwamen, met versere chips. De onderzoeker concludeerde dat geluid een veel grotere rol speelt in onze smaakbeleving dan ooit gedacht. Mogelijk stamt ook dat uit de prille begintijd van de mens, gezien textuur van voedsel veel zegt over de versheid ervan. Hoe belangrijk de kraak is, ontdekten ook de ijsmakers van Unilever. Toen zij het chocoladelaagje van hun Magnum in dikte veranderden (dus niet in smaak) kwamen er veel klachten. De Magnum smaakte volgens de liefhebbers niet meer als voordien. Het heeft niet lang geduurd voor Unilever de dikte wederom aanpaste. Maar geluid en smaak gaan nog verder dan slechts de kraak. Bruce Lammers, een Amerikaanse hoogleraar marketing, draaide in een experiment de muziek in een Californisch restaurant zachter. Gasten gaven nadien 15 procent meer uit. Kennelijk – redeneerde de hoogleraar – gaf zachte muziek hen het idee dat de tijd langzaam verstreek, waardoor ze meer ontspannen waren en dus meer uitgaven.

“Wat er tussen onze oren gebeurt, heeft bijzonder veel impact op onze smaak.”

3. Hoe ruikt het? De invloed van ons reukorgaan op onze smaak is alom bekend. Wanneer iets niet lekker ruikt, is het meestal ook niet vers meer. Maar de geur van lekkere voeding of een hete pot koffie, kan ook de maag rechtstreeks aanspreken. Al werkt het ook omgekeerd: wanneer mensen lijden aan anosmie – het verlies van het reukvermogen – hebben ze bijgevolg ook weinig plezier in eten. Ze proeven alleen de vijf basissmaken: zoet, zout, zuur, bitter en umami (Japans woord voor ‘hartig’). 4. Hoe voelt het? Een taaie biefstuk vindt niemand echt lekker en slappe groenten zijn vies. De mond is een tastorgaan. Culinair deskundigen – vooral wijnliefhebbers – hebben een jargon ontwikkeld om een mondgevoel uit te leggen. ‘Het filmt de tong,’ zeggen ze wanneer het speeksel plakkerig wordt en er een laagje over de tong komt. Tegenover ‘filmend’ staat ‘strak’. Het strak van een hap appel, van zure bessen, van zout. Voor het voelen van voedsel heeft de mond zijn eigen tastcellen. Voor vet, bijvoorbeeld. Speciale neuronen voelen de textuur van vet en geven de aanwezigheid ervan door aan de hersenen. Het voelen van voedsel is een natuurkundig en geen chemisch verschijnsel. Dat is een van de redenen waarom vet niet tot de vijf basissmaken gerekend wordt. De vijf ‘echte’ smaken hebben hun eigen smaakcellen op de tong en in het verhemelte, de smaakreceptoren. Die receptoren reageren op de stofjes in het speeksel, en niet op aanraking. 5. Wat kost het? Hoe hoger de prijs, hoe beter het eten smaakt. Ook al gaat het om exact hetzelfde product. Wijnliefhebbers zeggen ook dat wijn uit een plastic bekertje minder goed smaakt dan uit een zwaar glas. En doorgewinterde bierdrinkers prefereren een flesje boven een blikje. We zouden lichte wegwerpmaterialen met ‘goedkoop’ associëren en het dus aanzien als van slechtere kwaliteit. Onderzoek op restaurant bevestigt die aanname, gezien proefpersonen met een ruime meerderheid tot tien procent meer tevreden waren over het voedsel dat duurder geprijsd stond. Wat er tussen onze oren gebeurt, heeft dus bijzonder veel impact op onze smaak.

Culinair Hierna zeg je nooit meer: 'Er is niets om te eten' Iedereen komt ze wel eens tegen in de koelkast 'etensrestjes van de voorbije dagen'. Zéker tijdens de feestperiode. Wat doe je ermee? Weggooien is verspilling en weggesmeten geld. Gemiddeld gooit iedereen bijna 50 kilo perfect eetbaar voedsel per jaar weg, dat komt neer op ongeveer 155 euro zomaar de vuilbak in kieperen. Met deze tips maak je er nog lekkere, gezonde en creatieve maaltijden mee.

Wat te doen met een overschot aan… BROOD

Iedereen heeft ongetwijfeld wel wat brood over van het kerstontbijt of de kerstbrunch. Voor het gerecht panzanella is oud brood het perfecte ingrediënt. Je kan het oud brood natuurlijk ook gebruiken als croutons voor in de – overgebleven – soep. Snijd hiervoor het brood in stukken, giet er een scheutje olie overheen, kruid naar wens en schuif ze tot slot de oven in. Toch eerder zin in een Italiaanse broodsalade, volg dan onderstaand recept en serveer het met bijvoorbeeld gehaktballetjes of een simpele en kleine portie pasta pesto. Tip! Verharde bruine suiker kan weer zacht gemaakt worden door er een stukje brood aan toe te voegen. Het vocht dat nog in het brood zit, zal overgaan naar de suiker en het zo weer zacht maken.

Panzanella (2 personen – tijd: 15 min) INGREDIËNTEN • • • • • • • • •

(Verse) basilicum Bakje cherrytomaatjes Kwart komkommer Scheut olijfolie Kwart rode ui Snufje zout/peper Scheutje witte of rode wijnazijn 1 ciabatta (een verse of een oude) 1 eetlepel Parmezaanse kaas

BEREIDING Begin met het snijden van de ingrediënten. Snijd de komkommer, tomaat en ciabatta in stukjes. Snijd vervolgens ook de rode ui in halve dunne ringen. Doe de komkommer, het brood, de tomaat en de rode ui in een ruime kom. Voeg nadien een scheut olijfolie en een scheutje rode of witte wijnazijn toe. Je kan eventueel de wijnazijn ook weglaten. Breng het geheel verder op smaak met zout, peper, basilicum en Parmezaanse kaas. Meng alles goed door elkaar. Bewaar de salade in de koelkast. 20

KAAS

Staat er als kerstdessert een kaasplankje op het menu, dan heb je de volgende dag ongetwijfeld ruimschoots over om een heerlijke kaasfondue mee te toveren. Het is gezellig, lekker en niet al te ingewikkeld om te maken. Bovendien kan je er van alles bij serveren, wat dan weer handig is voor het overschot aan restjes.

GROENTEN- EN FRUIT(SCHILLEN)

Confituur Schil jij altijd je appel voor je hem opeet? Appelschillen zijn heel gezond en kunnen perfect dienen om confituur van te maken. Het enige wat je nodig hebt om een heerlijke homemade appelconfituur te maken, zijn appel- en citroenschillen, water, suiker en een

Kaasfondue (2personen – tijd: 20-25 min) INGREDIËNTEN: • • • •

1 teentje knoflook 2 eetlepels citroensap 150 ml witte wijn 250 gram kaas (bijvoorbeeld de helft Emmentaler en de helft Gruyere) • 1 theelepel allesbinder of Maïzena • Eventueel nog kruiden zoals nootmuskaat • Ingrediënten om in de kaasfondue te dippen zoals cherrytomaatjes, stokbrood, gekookte broccoli enz. BEREIDING: Pel het teentje knoflook en wrijf de pan ermee in. Breng de wijn aan de kook en voeg daarna het citroensap toe. Laat de wijn niet te lang koken! Rasp ondertussen de kaas en voeg deze toe - blijf ondertussen roeren -, zodra de wijn kookt en je het citroensap hebt toegevoegd. Als je alle kaas erbij hebt gegoten, voeg je de allesbinder of Maïzena toe en eventueel de kruiden. Serveer de kaasfondue met allerlei lekkere ingrediënten, van rauwe groentjes tot gekookte aardappelen.

klein uurtje geduld. Lekker en veel gezonder dan het beleg dat je in de winkel koop. Doe de schillen in een scheutje water samen met kaneel, gember en basilicum in een kookpot. Dek af en breng aan de kook. Laat inkoken tot moes. Voeg de suiker toe en laat inkoken tot een dikke confituur. Verwijder eventueel het schuim met een schuimspaan. Citruszeste Rasp de schil van citrusvruchten (citroen, limoen, mandarijn, sinaasappel, pompelmoes...) om je eigen citruszeste te maken. Zorg ervoor dat het fruit droog is, rasp de schil en laat nog enkele dagen uitdrogen. Wanneer je later een pasta of dessert maakt, kan je de citruszeste gebruiken om het gerecht wat op te fleuren. Citruszeste kan ook toegevoegd worden aan je vleessauzen. Tip! voeg de citruszeste pas op het einde toe, zodat de saus geen bittere smaak krijgt.

Tip! Te veel vlees over? Bak alles op, op die manier blijft het langer houdbaar in de koelkast. Krijg je het toch nog niet op tijd op? Invriezen is de boodschap! pagina 22

Culinair Aardappelchips Het resultaat van gebakken aardappelschillen is een soort kruising tussen frieten en chips, die ook bij kinderen bijzonder in de smaak valt. Was de aardappels goed en dep ze droog. Schil de aardappels iets dikker dan normaal. Verhit een flinke lading olijf- of kokosolie in een wok op hoog vuur. Bak de schillen tot goudbruin, laat ze uitlekken op keukenpapier en bestrooi ze dan met ongeraffineerd natuurzout. Je kan ze ook bakken in een voorverwarmde oven op 200 graden. Vet de bakplaat in met olijf- of kokosolie. Leg de schillen op de bakplaat en bak in 10-15 minuten knapperig. Je kan nadien twee richtingen uit: • Bestrooi met kaas en peper, verhit de grill en grill ze 1-2 minuten op 15 cm van het grillelement. • Of verwarm de oven verder tot 260°, bestrijk de al gebakken schillen met boter aan beide kanten en bestrooi dan met: zout, chili of curry, maanzaad of geraspte Parmezaan met paprikapoeder en cayennepeper.

!B elangrijk is dat de aardappels absoluut onbespoten zijn ! Tip! Hou je van een maaltijd met lekker veel sausjes en dressings? Serveer ze toch apart. Je kan de restjes veel beter bewaren als er nog geen dressing overheen zit.

KOEKJES Heb je nog wat kerstkransjes liggen of wat restjes chocolade over? Maak dan bijvoorbeeld zelf een arretjescake, daar kan je alle overgebleven koekjes in verwerken.

Arretjescake (8-10 personen – Tijd: 10 min) INGREDIËNTEN • 1 ei • Half pak biscuitjes • 250 gram roomboter • 8 eetlepels cacao • 15 eetlepels donkerbruine basterdsuiker BEREIDING Smelt de roomboter in een pannetje op een laag vuur. Wanneer de boter is gesmolten, haal je de pan van het vuur en meng je die met de suiker. Voeg daarna ook het ei en de cacao toe, roer alles goed door. Breek de koekjes in stukjes en meng die door het cacaomengsel. Leg wat vershoudfolie in een cakevorm zodat de cake niet aan de vorm gaat plakken. En giet er vervolgens het mengsel in. Zet nu de cake voor minimaal 2 uur in de koelkast.

Travel to 5 Keer vreemdgaan op kerst Heb je dit jaar écht geen zin in familiebijeenkomsten en saaie kerstvieringen? En ben je benieuwd hoe ze kerst vieren ver buiten onze landsgrenzen? Laat de traditionele kerstdis dan achterwege en pak je koffers naar een van deze 5 alternatieve feestbestemmingen. Lapland

Douz, Tunesië Het is dé locatie waar de Star Wars films zijn opgenomen, en wordt vaak betiteld als de slapende Poort naar de Sahara. De laatste vier dagen van december worden de barre, stoffige vlaktes door de lokale Arabische stammen omgetoverd tot een schitterend Bedoeïenen-spektakel. Het Internationale Festival van de Sahara trekt mensen van over de hele wereld aan, en er zijn zelfs heel wat toeristen die de nomaden uit de naburige NoordAfrikaanse landen vergezellen. Op het festival kan je genieten van de zand-hockeytoernooien, het smakelijke eten, de kunstnijverheidsmarkten en de traditionele buikdansvoorstellingen. In Douz is de nederige kameel zowel een koning als de beste vriend van de mens en de jaarlijks 50.000 bezoekers hebben het grootste plezier wanneer ze de zoogdieren met hun bekende bult zien deelnemen aan rodeo’s en races (!) door de woestijn. Een geweldig feestelijk gebeuren, en dat zonder maretakken of kerstballen.

Kyoto, Japan In het absolute middelpunt van het Japanse Boeddhisme wordt Kerstmis ietwat anders gevierd. Omdat er geen religieuze band is met de kerstgedachte, wordt het hier gevierd met een overvloed aan glinsterende versieringen en een beetje ouderwetse romantiek. Je zal hier duizenden koppels op datenight zien op kerstavond, waarin ze de meest chique restaurants, bars en liefdeshotels opzoeken. Zodra je genoeg hebt van de romantiek van de binnenstad, kan je op 25 december naar het jaarlijkse ‘Ominugui Shiki’ in de Chion-in tempel. Dat is een ritueel waarbij de afbeelding van de goddelijke Honen wordt afgeveegd met een speciale zijden doek. Het is een spectaculair en muzikaal eerbetoon aan de geboorte van het Pure Land Boeddhisme. Je kan kerstdag afsluiten met een trip naar de westelijke buitenwijken van Kyoto, waar je een wandeltocht in de Arashiyama kan maken. Het staat terecht geregistreerd als een na26

tionale ‘plaats van schilderachtige schoonheid’, want de oceaan van bamboe voelt werkelijk aan alsof je een andere wereld binnenwandelt.

Provence, Frankrijk Het koudere weer legt geen domper op de beroemde Franse joie de vivre. De stad loopt nog steeds over van levensvreugde, met al de betoverende straatversieringen en de winkeliers die hun uiterste best doen om hun etalages zo feestelijk mogelijk in te richten. Als de decoraties eenmaal zijn aangebracht, bereiden de locals zich voor op de santon-markten, waar kleine, handgemaakte figuurtjes van klei tentoongesteld worden. Oorspronkelijk werden de santons gebruikt voor de weergave van allerlei kerstverhalen, maar in de 19de eeuw begonnen ze ook steeds meer het dagelijks leven uit te beelden. Je ziet de santons dan ook in allerlei beroepen: van bakker tot priester en visser. Zoals het Frankrijk betaamt, nemen ze de keuken hier heel serieus. Kerstavond wordt gevierd met zeven bescheiden gerechten om de Zeven Smarten van Maria te gedenken. Die zeven gangen worden opgediend met 13 stukken brood, gevolgd door 13 desserts die het Laatste Avondmaal van Jezus en de 12 apostelen symboliseren.

Livingstone, Zambia Bezoekers worden hier altijd met open armen verwelkomd door de vrolijke bewoners om samen een kerstliedje te zingen, een toneelspel over Christus bij te wonen of mee cadeautjes uit te delen aan de gemeenschap. Het allerbeste kerstgeschenk dat je jezelf kan geven is een excursie naar het Mosioa-Tunya National Park, dat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. De naam van het park is Zambiaans voor ‘de rook die don-

dert’, wat verwijst naar de watervallen die het land verbinden met Zimbabwe. En aangezien het toerisme in Zambia op een laag pitje staat kan je het regenwoud vaak betreden zonder het te hoeven delen met een horde toeristen. Victoria Falls

“Op Hawaii doet de kerstman zijn intrede in een door dolfijnen voortgetrokken kano.” staat bovendien aangeschreven als een plek met een van de meest indrukwekkende – en romantische – maan-regenbogen, of maanbogen, en de caleidoscopische kleurschakeringen vormen een beeld dat meer dan Instagram-waardig is.

Honolulu, Hawaii Als je op zoek bent naar Kerstmis in het paradijs, dan is er geen betere plek dan Honolulu. De meest zonnige staat van Amerika viert het traditionele westerse kerstgebeuren al sinds jaar en dag, maar dan met een unieke Hawaiiaanse toets. De lokale bevolking van de hoofdstad viert kerst tegenwoordig groots: de gehele maand december wordt er gefeest, met veel vuurwerk en optochten en kerstliedjes met begeleiding van de ukelele. Het is wellicht de enige plek ter wereld waar de Kerstman zo ontspannen is en de luau (typisch Hawaiiaans feest) bezoekt, gekleed in een rode sarong, teenslippers en een typisch Hawaiiaans Aloha-shirt. Hij doet zijn intrede overigens in een door dolfijnen voortgetrokken kano. Iets wat je met je eigen ogen moet hebben gezien om te geloven.

Socio Waarom jij deze winter een eigen ritueel hoort te hebben Rituelen geven alles wat we doen iets extra. Grijp de winterperiode daarom aan om vergeten tradities in ere te herstellen én om nieuwe te bedenken. Zo smeed je de mooiste herinneringen voor later. Bij de woorden ‘winter’, ‘kerst’ en ‘oud en nieuw’ komt er meteen een berg associaties omhoog. De kerstboom versieren, schaatsen, oliebollen eten en champagne drinken terwijl buiten het vuurwerk knettert, een feestelijk familiediner, noem maar op! De meeste associaties zijn niet toevallig een soort van ritueel. Wat jouw tradities ook inhouden, we geven rituelen uit onze kindertijd bewust door. Maar de kracht ervan en onze behoefte aan rituelen zijn veel sterker dan we ons realiseren. Antropologen hebben zelfs nog nooit een cultuur gevonden zonder ritueel.

“Juist in deze tijd hebben we rituelen nodig, gezien nooit eerder zoveel veranderingen elkaar zo snel opvolgden.”

• Ze geven een sterk gevoel van verbondenheid en identiteit. Wie meedoet, wordt een insider. Talloze onderzoeken bewijzen dat rituelen zoals samen eten en verjaardagen of feestdagen samen vieren, leiden tot sterkere familiebanden en vriendschappen. • Ze zijn een baken in moeilijke tijden, omdat de herhaling houvast en rust biedt. Rituelen herstellen het gevoel dat we controle hebben over ons leven, verklaren onderzoekers, een gevoel dat door verlies onderuit wordt gehaald. Wanneer ouders tijdens en na een scheiding blijven vasthouden aan hun vaste rituelen – een verhaaltje voor het slapengaan, verse broodjes bij het zondags ontbijt – hebben hun kinderen betere schoolresultaten en minder gedragsproblemen. Rituelen bieden troost bij het verlies van dierbaren en het eindigen van relaties. • Ze houden eerdere generaties levend. Rituelen dragen vaak veel geschiedenis in zich. Het kan herinneren aan het land van herkomst en de overledenen in leven houden door bijvoorbeeld elke kerst oma’s befaamde dessert te maken. Terwijl de bewijzen voor de kracht van rituelen en onze behoefte eraan zich opstapelen, vallen er tegelijkertijd veel rituelen weg. Door de 28

4. Betrek iedereen bij het ritueel. Geef iedereen een taak in het ritueel, voor meer betrokkenheid. Of nog beter: doe allemaal hetzelfde. Een synchrone handeling met een groep, zoals gezamenlijk dansen of zingen, maakt dat je elkaar leuker vindt. 5. Laat tijd tussen het ritueel en ‘de consumptie’ ervan. Bak de jaarlijkse kerstkoekjes dus in de ochtend en serveer ze pas plechtig in de middag of avond voor nog meer voorpret, smaak en plezier.

Wat rituelen voor ons doen: • Ze maken gebeurtenissen speciaal. Toegegeven, we voegen een ritueel toe aan belangrijke gebeurtenissen, maar ook kleine gebeurtenissen kunnen er glans door krijgen. Zo smaakt eten beter als we er een ritueel van maken, blijkt uit onderzoek door de gerenommeerde Amerikaanse psycholoog en onderzoeker Kathleen Vohs. Proefpersonen vonden een reep chocolade, limonade en zelfs wortels lekkerder smaken wanneer er telkens dezelfde serie handelingen aan voorafging.

denken, zoals een oude kerstbal van je grootouders in de boom hangen.

6. Laat ruimte voor improvisatie.

ontkerkelijking, doordat we steeds individualistischer zijn geworden en door de (terechte) afschaffing van veel starre en verplichte tradities. Maar juist in deze tijd hebben we er nodig, gezien nooit eerder zoveel veranderingen elkaar zo snel opvolgden en onze levens zo gevuld waren met bezigheden en afleidingen als nu. Besteed deze winter dus aandacht aan het uitvoeren van rituelen. Dat kunnen bestaande rituelen zijn, zoals het neerzetten van een kerstboom, maar ook nieuwe, zelfbedachte, die passen bij jouw gezin of vriendengroep.

7. Hou het klein. Het zijn niet de grote cadeaus die de meeste indruk maken op je jeugd, maar net de kleine alledaagse rituelen springen eruit. Zelfbedachte verhaaltjes die hun ouders vertelden voor het slapengaan, speciale familiebegroetingen, grapjes en liedjes. Kleine, maar persoonlijke gebaren die hen het gevoel gaven dat ze een gezin waren, waardoor ze zich veilig en geliefd voelden.

7 tips voor je eigen ritueel

IDEETJES VOOR KERST & NIEUWJAAR

1. Gebruik vaste tijdstippen en volgorden. We vinden rituelen het best werken als ze een aantal keer worden herhaald (bijvoorbeeld zeven dagen na elkaar), als ze bestaan uit meerdere stappen of handelingen, en als ze worden uitgevoerd op een vast tijdstip, zoals elke zondag of elke avond voor het slapengaan.

• Als nieuw koppel, of bij gezinsuitbreiding: koop elk jaar samen een nieuwe kerstbol voor in de boom als symbool voor jullie tijd samen. • Denk aan de dieren: maak met nootjes, zaadjes en brood een kerstdiner voor de vogels. Of koop ook een speciale maaltijd voor je huisdier. • Eet eens bij of onder de kerstboom, op een picknickkleed. • Zet een vuurkorf in de tuin en gooi allemaal plechtig een briefje in het vuur met iets erop dat je voortaan wil loslaten. • Werp gezamenlijk een terugblik op het afgelopen jaar: wat kan je nu dat je vorig jaar nog niet kon? Wat was het mooiste moment? Welk moment had je liever niet willen meemaken?

2. Spreek zoveel mogelijk zintuigen aan. Onze zintuigen hebben een sterke verbinding met onze emoties en herinneringen. Kleed rituelen daarom aan met geur, geluid, muziek, licht en smaak, voor een diepere beleving en herinneringen voor het leven. 3. Geef een symbolische betekenis. Daarbij is het effect vooral sterk als de symbolische en letterlijke betekenis op elkaar lijken, bijvoorbeeld: ‘Water om te zuiveren,’ of ‘Een kaars voor warmte en licht.’ Of een voorwerp dat je aan iemand doet

kruiswoordraadsel OPLOSSING: PP.03 1 2

bladspringer

ontwikkeld insect

lengtemaat

hoofdstad van Groenland

bolgewas

talloos

overeenkomst

plechtig

alleenzang

pret

opvallend

kleur

kreet

fysiotherapeut

bevlieging deel v.e. lichaam

vervuilde mist

lekkernij kers

heidemeertje

kerkelijk gebruik

baardje

rivier in Frankrijk

buit

sterrenbeeld voorzetsel berouw kolenemmer

bijwoord bewaardoos

8 rivier in Rusland

splijtbout

ruwe schets

deel v.e. hals

guitig

grappenmaker

zoutmeer medisch onderzoek rivier in Duitsland

uitstekend strookje

mikpunt

hoofddeksel

betalingsbewijs snoepgoed

zangnoot ongaarne

pers. vnw.

onwetend

RODEKOOL