Wieper Magazine april 2019 - Editie MLGK

EDITIE MEISE-LONDERZEEL, GRIMBERGEN & KAPELLE O/D BOS

APRIL 2019 ADVERTEREN? JAN MOENS: 0479/70 07 59 VOLGENDE VERSCHIJNING: 7 MEI 2019

Huis & tuin

ZO CREËER JE EEN DIERVRIENDELIJKE TUIN

KLIMAATVERANDERING IN JOUW TUIN ondergaan of tegengaan?

Dossier

PLASTIC, NIET CHIC Mode

17 DINGEN DIE JE NOG NIET WIST OVER MODE Focus

10 SEKSFETISJEN die je nog niet kende Achter de schermen

OP PAD MET PRIVÉDETECTIVE BAYO Socio

WWW.WIEPER.BE | JAARGANG 12 | NUMMER 120

WAS VROEGER ÉCHT ALLES BETER? Centen

VASTGOED zo recupereer jij je registratierechten

JA, TARARA. WIJ SPRAKEN MET

CHARLOTTE TIMMERS

"We zijn allemaal speelvogels, mensen die nooit zijn opgegroeid."

WELKOM

B e s t e l e z e r, Beste lezer,

We zijn allemaal gluurders, of we het voor onszelf willen toegeven of niet.

Nieuwsgierigheid is nu eenmaal een fundamentele eigenschap van de mens. Wie overigens ook gluurt en tuurt, omwille van de nieuwsgierigheid van zijn opdrachtgever, is Bayo. Wij spraken met dit privédetectivebureau over het hoe en waarom. Want ook wij zijn curieuzeneuzen. Was het trouwens vroeger beter? De nostalgici onder ons vinden ongetwijfeld van wel. Wij geven u de verklaring waarom we daar toch zo vaak van overtuigd zijn. Wat ook vaak voorkomt, is plastic. Het is zelfs overal. En dat is niet alleen handig, maar ook best lastig. U leest hoe groot het probleem wel is, en over de huidige stand van zaken. Al hebben we naast vervuilen natuurlijk nog andere gewoonten, zelfs meer intieme. Zo houden

sommige van onze medebroeders en -zusters er vrij unieke fetisjen op na.

Voor wie ook benieuwd in het leven staat, hebben we de merkwaardigste opgelijst. En omdat ook de echte vogeltjes ondertussen weer beginnen te fluiten, bezorgen we u tot slot nog enkele tips voor uw tuin, zowel om het dier- als klimaatvriendelijke karakter ervan te versterken.

Veel leesplezier!

Jan Moens Opmerkingen of suggesties? jan@wieper.be

INHOUD Interview .......................................................................................

04

Socio ....................................................................................................

10

Mode .....................................................................................................

12

Achter de schermen ......................................................................

14

Huis&tuin ..........................................................................................

16

Focus ..................................................................................................

18

Dossier ................................................................................................

20

Huis&tuin ..........................................................................................

24

++ Charlotte Timmers

++ Was vroeger écht alles beter?

++ 17 Dingen die je nog niet wist over mode ++ Op pad met privédetective Bayo

++ Zo creëer je een diervriendelijke tuin ++ 1 0 Seksfetisjen die je nog niet kende ++ P lastic, niet chic

++ Klimaatverandering

in jouw tuin: ondergaan of

tegengaan?

kruiswoordraadsel .....................................................................

Centen ............................................................................................... ++ V astgoed: zo recupereer jij je Registratierechten

Verschijning: maandelijks Editie: Meise-Londerzeel, Grimbergen & Kapelle o/d Bos Andere editie: Klein-Brabant Totale oplage: 45 000 ex.

April 2019 Volgende verschijning: 7 mei 2

28

30

4 18 04 20

Aan huis bezorgd bij ieder gezin in de streek door Bpost Hebt u een exemplaartje gemist? Spreek uw postbode aan of meld het ons, dan doen wij het nodige.

Foto's cover & interview: ©VTM Ontwerp en realistatie:

Om in Wieper Magazine te adverteren, contacteer Jan Moens / ++ 0479/700759 / janmoens@medijan.be.

Dasmusweg 5a / 1980 Zemst ++ info@wiepermagazine.be ++ www.wiepermagazine.be

WIEPER® is een uitgave van Wieper BVBA Verantwoordelijke uitgever: Jan Moens Wieper is niet verantwoordelijk voor de advertenties van haar adverteerders. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Charlotte Timmers

Charlotte Timmers schitterde tot eind maart in de veelbesproken VTM-reeks ‘Studio Tarara’. Een programma dat ons een blik werpt achter de schermen tijdens de gouden periode van VTM, zo’n dertig jaar geleden. Toen was het een droom om voor tv te werken. Maar is dat nu nog steeds zo? De actrice is zelf nog maar 30 lentes jong en kan dus geen vergelijk maken, maar met rollen in ‘Beau Séjour’, ‘Wat Als?’ en ‘De Bende van Jan De Lichte’ is ze niet aan haar proefstuk toe. En als je wil, laat ze jou dat ook nog eens in het Chinees weten. Inderdaad. “Wo hui shuo yidian han yu!” Wat dat precies betekent? Lees vooral verder.

WIEPER: WANNEER DACHT JE: ‘IK WORD ACTRICE’?

CHARLOTTE TIMMERS: “Ik was van kinds af aan de clown in de familie. Het was dus eigenlijk kiezen tussen het witte scherm of werken in een gekleurde tent (lacht). Ik keek samen met mijn ouders naar shows waarvan ik nu al lang de naam niet meer weet. Vervolgens speelde ik die na in de living. Op die momenten was ik volledig in mijn element. De zin om te acteren zat er dan wel heel vroeg in, maar ik heb het niet meteen een professionele kans gegeven.

Ik heb eerst nog andere studies aangevat, omdat ik op mijn 18de nog niet voluit voor een leven als acteur durfde te kiezen. Ik ging voor iets helemaal anders: sinologie. Uiteindelijk blijk ik toch meer in de wieg gelegd te zijn voor acteren (lacht). Al zijn die studies niet nutteloos geweest, meer nog: ik studeer het opnieuw in avondschool.”

"Als je praat met mensen die al in de Amerikaanse filmindustrie hebben gewerkt, dan krijg je vooral te horen dat het een struggle is."

WIEPER: VANWAAR DE INTERESSE IN DE CHINESE TAAL? TIMMERS: “Het Oosten en het Westen hebben me altijd wel aangesproken, net door landen als de Verenigde Staten en China. Die liefde voor de VS is ontstaan door op te groeien met nineties televisieprogramma’s, maar mijn fascinatie met China kwam er pas op de theaterschool. Daar volgde ik namelijk het vak tekstanalyse, hoewel ik – en ik citeer de woorden van de leerkracht - ‘Echt geen aanleg heb om een gedicht te ontleden’ (lacht). Maar tijdens het laatste trimester ging het over Chinese poëzie en dan kregen we ook verhalen over het land te horen. Dat vond ik dan wél weer leuk. Het is nog steeds een taal die me aanspreekt. De lessen die ik nu volg zijn meer gefocust op het leren voeren van conversaties en niet zozeer over de cultuur daar. Ik ben in elk geval al blij dat we van meet af aan beginnen, want ik merk dat mijn brein terug moet wennen aan het Chinees. Het is dan ook een heel andere taal dan we hier in het westen gewoon zijn. Ik heb trouwens een Chinese naam gekregen: XiaLei, wat zoveel betekent als ‘bloem die openbloeit in de zomer’. En de zomer komt eraan, hé! (lacht)” WIEPER: EN DAN TREK JIJ NAAR CHINA OM EEN FILMSTER TE WORDEN. TIMMERS: “Dan moet ik nog serieus oefenen op mijn Chinees (lacht). Maar het lijkt me wel leuk om te ervaren hoe het is om daar te acteren. Op vlak van humor houden zij wel wat

4

meer van slapstick - zoals ‘man valt over banaan’ - dan wij hier in Vlaanderen. Eerlijk gezegd heb ik niet zozeer de behoefte om het ‘te maken’ in het buitenland. Althans toch niet meer. Voor ik hier in België acteerwerk had, was Amerika wel nog dé droom. Hoe meer ik hier doe, hoe vaker ik denk: ‘Fuck, Amerika, het is hier veel te leuk!’ Ik ga me echt niet in bochten wringen om daar een van de zovelen te zijn. Zeker gezien ik hier met de beste acteurs mag samenwerken. De collega’s waarmee ik in ‘Studio Tarara’ samenwerkte, zijn echt de Buscemi’s en de Kidman’s van hier. België is een bijzonder dankbare plek als acteur. Hier word je niet in een keurslijf geduwd. Wil je komedie combineren met drama, dan kán dat ook. Als ze me evenwaardige rollen kunnen aanbieden in de Verenigde Staten ga ik die zeker niet weigeren, maar ik ga er niet op zitten wachten. Als je praat met mensen die al in de Amerikaanse filmindustrie gewerkt hebben, dan krijg je vooral te horen dat het een struggle is. Hoeveel acteurs heb je daar ook niet van de A tot D-lijst? De moed zou me in de schoenen zakken. In de Verenigde Staten is veel zwart-wit. Je wordt in een vakje geduwd.

Je bent dit en dus speel je die rol, op een paar uitzonderingen na. Hier heb ik het gevoel dat je jezelf wel helemaal kan ontplooien. Ik heb nog niet zo heel veel gedaan, maar ik ben wel blij met de kansen die ik tot dusver kreeg.”

"België is een bijzonder dankbare plek voor een acteur."

WIEPER: JE SPEELDE AL MEERDERE ROLLEN SAMEN MET JE EX MATTEO SIMONI, IS HET GEMAKKELIJK OM TE SPELEN MET IEMAND DIE JE AL ZO GOED KENT OF BEN JE HET AL WAT BEU? TIMMERS: “(Lacht) Nee, hoor. Het is nog steeds heel fijn om te acteren met hem. En het is leuk dat we na al die jaren nog steeds heel goed pagina 6

Charlotte

Timmers

bevriend zijn. Met hem op de set staan voelt veel vertrouwder aan dan met iemand anders. Al is dat misschien ook niet goed, omdat de uitdaging voor een acteur er net in ligt om uit je comfortzone te stappen. Het is zalig om met Matteo te kunnen samenwerken. Hij is een van mijn beste vrienden, maar los daarvan is het bijzonder inspirerend om hem aan het werk te zien. Matteo is iemand die zich te allen tijde volledig geeft en geen angst heeft om te falen. Ook al zit hij er compleet naast.

Hij heeft genoeg zelfspot om dat te relativeren. Bovendien zit hij er de helft van de tijd knal op, natuurlijk. Hij gaat er altijd voor de volle honderd procent voor, dat is de beste les die ik van hem kan leren. Het klinkt cliché, maar ik prijs mezelf echt gelukkig met de job die ik heb. Iedereen die zijn werk graag doet, zal dat zeggen. Maar ik kan me inbeelden dat er altijd wel iemand is waarmee je het niet kan vinden op de werkvloer en die kom je dan voortdurend tegen. Ik heb het geluk dat ik alleen nog maar leuke mensen ontmoet heb via mijn job. Als het dan ooit niet zou klikken, dan zie je die gelukkig niet dag in dag uit aan de kopieermachine of zo. Op een set ben ik omringd door eensgezinden. We zijn allemaal speelvogels, mensen die nooit zijn opgegroeid. We hebben elkaar daarin gevonden. Ik besef maar al te goed dat ik me in een luxepositie bevind.”

WIEPER: STUDIO TARARA GAAT OVER DE GOUDEN TIJD VAN VTM, HOE DECADENT GAAT HET ER NU NOG AAN TOE ACHTER DE SCHERMEN? TIMMERS: “Ik heb inderdaad geruchten gehoord dat in die tijd sigaren werden aangestoken met briefjes van vijfduizend Belgische frank. Maar persoonlijk lijkt me dat absurd. Ik kan niet bevestigen of het er daadwerkelijk zo aan toe ging dertig jaar geleden, want ik zat toen nog in de luiers (lacht). Ik ken iemand die in die tijd bij Sabena werkte en ook zij zegt dat het toen blijkbaar echt niet op kon. Ik speel in ‘Studio Tarara’ een make-up artieste, wat toen blijkbaar echt een droomjob was.

Zéker wanneer je voor een zender als VTM mocht werken. Nu hebben make-up artiesten 6

"De vibe die nu bij VTM heerst is heel anders dan die uit de beginjaren.” de meest vreselijke uren en zijn ze het minst opgemaakt van iedereen. Maar toen waren dat echte popjes die van top tot teen opgetut waren. Ze hadden mooie uren, moesten enkel de nieuwslezers schminken en konden tussendoor lekker zitten roddelen in de makeupkamer. Dat is een heel andere vibe dan de sfeer die er nu heerst.”

WIEPER: JOUW PERSONAGE IS NET ALS JIJ AFKOMSTIG UIT LIMBURG. HEB JE HET GEVOEL DAT EEN ACCENT HEBBEN TEGENWOORDIG MINDER EEN ISSUE IS DAN VROEGER? TIMMERS: “Ja, toch wel. Het blijft een uitdaging voor mij om algemeen Nederlands te praten, omdat mijn accent toch wel behoorlijk aanwezig is. Als je een lichte Antwerpse tongval hebt, kan dat naar mijn gevoel wel al veel sneller door de beugel. Ik kán uiteraard wel algemeen Nederlands spreken en mijn accent verbergen, maar het voelt niet natuurlijk aan. Al kan je jezelf wel de vraag stellen of het wel zo natuurlijk is om een personage te spelen dat heel erg ver van je eigen persoonlijkheid ligt. Dan kan dat algemeen Nederlands er wel nog bij (lacht). Op tv hoor je nu wel accenten vanuit elke Belgische regio. Dat is leuk zolang het maar in het verhaal past.

Je kan bijvoorbeeld geen Antwerpse vader, Limburgse moeder en Gentse dochter in één gezin hebben. Een zekere uniformiteit op het scherm is wel nodig, anders is dat raar.”

het niet. Het voelt nu ook vreemd aan om het anderen te zien doen. Voorlopig mis ik het niet. Maar ik sluit niet uit dat ik de app ooit terug op mijn telefoon zet. Ik wil geen straffe uitspraken doen als ‘ik ga nooit meer op Instagram’ om dan vervolgens enige tijd later stiekem wel opnieuw een profiel aan te maken. Momenteel geef ik de voorkeur aan Facebook. Daar zitten mensen op die je ook écht kent. Daar worden bovendien ook zinnige dingen gepost, zoals over het milieu of over de politiek. Je steekt er soms nog wat van op. Voor mij is dat dus totaal iets anders. Ik heb ook helemaal geen ambitie om ‘influencer’ te worden. Integendeel, ik vind dat het meest vreselijke woord van de voorbije tien jaar. Het grappige is dat ik mijn Instagramaccount net heb opgezegd van zodra ik wat volgers begon te krijgen. Het voelde gewoon vreemd aan. Er bestaan ook influencers die anderen willen aanzetten duurzaam te leven, maar laten we eerlijk zijn: de meeste zijn gewoon wandelende reclameborden. Is dat het nieuwe streven? Misschien is dat heel zwart-wit en kort door de bocht van mij, maar het is gewoon niets dat ik zelf ooit zou doen.

Mijn acterende vrienden doen dat evenmin, lukraak reclame maken. Behalve dan voor de projecten waaraan ze meewerken. Matteo heeft bijvoorbeeld onlangs zijn eigen film gemaakt met Bruno Vanden Broecke en Ruth Beeckmans en heeft dan op die manier zelf de marketing gedaan. Dan is zo’n account wel een handig middel. Maar totdat ik ook met zo’n project kan uitpakken, hou ik Instagram liever van mijn telefoon.”

WIEPER: TEGENWOORDIG DROOMT IEDEREEN ERVAN OM SOCIAL MEDIA INFLUENCER TE ZIJN, JIJ NIET. JE VERWIJDERDE ZELFS JE INSTAGRAM, WAAROM? TIMMERS: “Geen idee, ik was het beu. Ik voelde me er ook niet goed meer bij, het lijkt allemaal zo fake. Meer dan levenloos scrollen door een soort van good news show is

"Het is een vak van extremen, maar we zijn het gewoon." pagina 8

Charlotte

Timmers

"Hoe meer ik doe, hoe vaker ik denk: ‘Fuck, Amerika, het is hier veel te leuk!’"

WIEPER: ALS JE JE TOEKOMST ZOU KUNNEN BEPALEN, HOE ZOU DIE ER DAN UITZIEN? TIMMERS: “Het lijkt misschien vreemd, maar ik droom over werken. Ik wil alles geprobeerd hebben in het leven: eten, reizen, tijd doorbrengen met vrienden en mijn lief. Ik droom van een overvolle agenda. Het liefst van al wil ik een jaar hebben waarin ik geen dag vrij heb. Dat lijkt me heerlijk. Nu mag ik leuke dingen doen, het is eindelijk begonnen, maar ik heb wat schrik dat het stopt. Het doel is dus om verder te gaan. Een kind krijgen en trouwen kan later wel, als het op mijn pad komt.

Maar voorlopig ben ik er nog niet mee bezig.

Mijn vriend Robin denkt er net zo over. Hij is regisseur en neemt nu een Amerikaanse film op in Canada. Het is leuk om met iemand samen te zijn die weet hoe de business werkt.

We doen soms weken niets en dan plots werk je zestien uur op een dag. Het is een vak van extremen, maar we zijn het gewoon. We zijn al zeven jaar samen, dat begint te tellen, hé.”

WIEPER: BEDANKT VOOR HET GESPREK!

Socio Was vroeger écht alles beter?

Vroeger was alles beter, het is een gevleugelde uitspraak van menig grootouder. Met Pasen voor de deur schuiven we alweer bovengemiddeld vaak aan bij familie en bezoeken we onder andere de opa’s en oma’s van deze tijd. Ze kunnen ons als geen ander vertellen hoe voorheen alles veel beter was dan hoe we het nu hebben en hoezeer ze terug verlangen naar die onbezorgde tijd.

Maar was het vroeger ook echt beter dan nu? Of mogen we ons net gelukkig prijzen dat we in 2019 leven? Zoals altijd ging WIEPER het voor je na.

We lijken tegenwoordig inderdaad stukken sneller (of gehaaster) te leven dan voorheen en ook economisch gaat het ons de laatste jaren niet altijd voor de wind. Klopt het echter dat vroeger alles beter was, of heeft dat vooral te maken met de herinneringen die ouderen hebben? Zou het kunnen zijn dat ons brein ons voor de gek houdt en we daardoor het idee hebben dat het vooral de jaren uit het verleden waren waarin we genoten van het leven?

Of misschien…was het vroeger écht beter.

PURE KEUKEN Vroeger was alles beter… want toen was het voedsel nog puur. We aten (bijna) rechtstreeks van het land. Kunstmatige kleur- en conserveringsmiddelen bestonden nog niet. Van E-nummers had nog niemand gehoord. Takeaway of fastfood was nog niet beschikbaar op elke hoek van de straat. Over de weg gesproken: we aten niet onderweg maar namen onze tijd voor een maaltijd.

Maar… in vergelijking met vroeger eten we nu een stuk gevarieerder. De keuze is bijzonder groot. Bovendien zijn er nu ook meer regels en voorschriften in de voedingsindustrie. De hygiëne is er met rasse schreden op vooruit gegaan. Landbouwgif dat we vroeger gebruikten, mag nu echt niet meer. Tot halverwege vorige eeuw werden er sowieso minder groenten gegeten, er stonden toen vooral aardappelen op het menu. Het maken, bewaren, distribueren en bereiden van voedsel verloopt vandaag de dag misschien niet altijd perfect, maar het is wel beter dan dat het ooit geweest is.

HEERLIJK ONBEREIKBAAR Vroeger was alles beter… want toen werd niet van je verwacht om 24/24 uur bereikbaar te zijn. Dat kon ook niet, want er bestonden nog geen mobiele telefoons. Bellen deed je met een vast toestel en die waren geruime tijd enkel beschikbaar in openbare gebouwen. In 1932 werd de eerste Belgische telefooncel ge10

plaatst. Zelfs toen de telefooncel gemeengoed was in ruim elke gemeente, vroeg niemand zich af of je dood was wanneer je niet direct terugbelde.

Maar… het is onmogelijk om in te schatten hoeveel levens er zouden zijn gespaard, hoeveel afspraken tijdig zouden zijn verzet en hoeveel misverstanden er uit de wereld zouden zijn geholpen als er altijd mobiele telefoons hadden bestaan. Wie om de een of andere reden niet aanwezig kon zijn op een afspraak kon de persoon die reeds onderweg was op geen enkele manier bereiken. Vervolgens kon die tot wel uren blijven wachten, zich zorgen maken om dan eenmaal thuis misschien toch opgebeld te worden om te laten weten dat de auto in panne was gevallen. Wie wil terug naar die tijd?

“Zelfs toen de telefooncel gemeengoed was in ruim elke gemeente, vroeg niemand zich af of je dood was wanneer je niet direct terugbelde.”

ZES DAGEN WERKEN Vroeger was alles beter… want toen hadden we het minder druk. Je moest niet voortdurend bereikbaar zijn voor het werk en had duidelijk omschreven werktaken en -uren. Thuis las vader de krant en deed moeder het huishouden. Wie thuis was, was niet louter fysiek, maar ook mentaal aanwezig.

Maar… hadden we het toen echt minder druk?

We lijken te vergeten dat we tot midden in de jaren vijftig een zesdaagse werkweek kenden.

“Tot halverwege vorige eeuw werden er sowieso minder groenten gegeten, er stonden toen vooral aardappelen op het menu.”

De gemiddelde werkdag duurde toen ook ruim tien uur. En vakantie bestond bijna niet, zeker niet betaald. Huisvrouwen hadden weinig hulp van technologie waardoor ze veel langer bezig waren met vervelende taken dan wij nu.

Pas in 1905 keurde het parlement de zondagsrust toe. Niets doen en toch betaald worden: dat vloekte met de kapitalistische logica. Het was een discussie die zou opduiken telkens wanneer de vermindering van de arbeidsduur op de agenda stond.

KLOPPEN ONZE HERINNERINGEN? Het internet gebruiken we pas enkele tientallen jaren en ook de mobiele telefoon is er in een relatief korte tijd in geslaagd onmisbaar te worden. We kunnen eenvoudig in contact komen met de andere kant van de wereld, bestellen vanuit onze luie stoel producten en sturen gratis emailberichten in plaats van brieven die om alsmaar duurder wordende postzegels vragen. Het lijkt er meer op dat het vooral de kracht van bepaalde herinneringen is die ervoor zorgt dat ouderen het idee hebben dat voorheen alles beter was. We hebben de neiging om op oudere leeftijd vooral de positieve ervaringen van vroeger te onthouden, de negatieve geven we veel minder aandacht.

Je kan de werking van ons brein zien als een netwerk van gebeurtenissen en kennis van onder andere bepaalde mensen, dingen of tijden. De verbanden tussen die ‘hubs’ van informatie kan je uittekenen als lijnen binnen een associatief netwerk. Op het moment dat we terugdenken aan een van onze mooie herinneringen ervaren we niet alleen plezier, de lijn tussen de twee ‘hubs’ wordt ook weer een stukje sterker. Door regelmatig terug te denken aan die positieve herinneringen ontstaan er steeds dikkere lijnen, waardoor de associaties sterker worden en we ons de positieve zaken beter kunnen herinneren. Het vaker activeren van de positieve herinneringen zorgt ervoor dat die veel prominenter lijken dan de negatieve, waardoor we het idee kunnen krijgen dat voorheen alles beter was.

Mode 17 Dingen die je nog niet wist over mode De een vindt het voldoende om te weten dat wat hij de volgende dag aantrekt schoon is, terwijl de andere elke outfit samenstelt al ware het een kunstwerk. Die zelfuitgeroepen fashionista’s denken ook álles te weten wat er te weten valt over kledij. Wij verzamelden 17 zaken over mode die jij alvast nog niet wist. ❶ In het originele Assepoester-verhaal was er geen sprake van glazen muiltjes. Haar schoenen waren gemaakt van bont, maar het verhaal werd aangepast in de 17de eeuw en in het nieuwe verhaal kreeg ze glazen muiltjes aangemeten. ❷ Historisch gezien werd paarse kleding enkel gedragen door magistraten, keizers en andere aristocratie in Rome.

❽ Het modebedrijf Louis Vuitton zou oude stock verbranden om zo de exclusiviteit van de luxeproducten te bewaren. ❾ Dr. Martens bestaan nu in alle kleuren en prints, maar het eerste paar werd gemaakt van oude autobanden.

❹ De bekende auteur Mark Twain (die o.a. de Avonturen van Tom Sawyer schreef) was de uitvinder van de behasluiting. ❺ Tot het begin van de 19de eeuw werden kleren niet getoond op levende modellen.

Modebedrijven gebruikten gewoon poppen.

❼ Het allereerste designerlogo was de groene krokodil van het Franse merk Lacoste en zag het licht in 1933.

❿ De Amerikaan W. Griffith – regisseur van stille films in Hollywood – vond dat de ogen van actrices niet goed genoeg in beeld kwamen en dus ontwierp hij… het eerste paar nepwimpers. ⓫ Het Griekse woord ‘gymnos’ betekent ‘naakt’. Een fitness of gymzaal kreeg zijn naam omdat Oude Grieken naakt sportten. ⓬ Queen Victoria was de eerste die een witte trouwjurk droeg. Daarvoor werd wit gezien als een rouwkleur. In China wordt wit nog altijd zo gezien, hoewel je daar ook alsmaar meer witte trouwjurken spot onder invloed van het westen. ⓭ In het Victoriaanse Engeland werden weduwen verwacht om gedurende vier jaar na de dood van hun man zwart te dragen.

Sommige vrouwen kozen ervoor om zich voor de rest van hun leven in geen andere kleur meer te hullen. ⓮ Kinderen droegen dezelfde kleren als volwassenen tot ongeveer de 16de eeuw, toen

12

⓯ Zuid-Korea had tijdens de jaren ’70 een eigen modepolitie. Zij waren verantwoordelijk voor het meten van de lengte van minirokken. Als die te kort waren, konden de vrouwen beboet of zelfs gearresteerd worden. ⓰ Roze is voor meisjes en blauw is voor jongens, toch? Dat zou je toch geloven wanneer je rondkijkt op elke kinderafdeling, maar het is niet altijd zo geweest. In 1918 werd in een kledingcatalogus geadviseerd dat roze de ideale kleur was voor jongens.

Het was namelijk een sterkere en passionelere kleur, en omdat het een afgeleide was van rood. Blauw was meer geschikt voor meisjes, omdat het een delicate en sierlijke tint was.

❸ Hoewel alles duurder wordt met de jaren, neemt de prijs van kleding af. Sinds 1992 is de kledingkost gedaald met 8,5%.

❻ Het eerste shoppingcentrum werd gebouwd in de Romeinse tijd. De ‘Trojaanse markt’ werd gebouwd in 100-110 v.C. en heel wat verdiepingen kunnen nog steeds bezocht worden. Nu vind je er zowel winkels als appartementen en kantoren.

er speciaal kinderkleren op de markt kwamen.

⓱ Voor de 20ste eeuw en zelfs nog tot 1940 droegen jongens jurken tot ze ongeveer 5-6 jaar oud waren. Nadien evolueerden ze gradueel naar shorts en lange broeken.

Door de jaren heen verliep die transitie alsmaar vroeger en stopten de jongens volledig met het dragen van jurken. Het klinkt nochtans logisch gezien het gemakkelijker is om een kleuter een jurk dan een broek aan te trekken. Bovendien gaat ook het verversen van de luier vlotter met een jurk.

Achter de schermen

Op pad met privédetective bayo

DEEL 1: INGESCHAKELD DOOR EEN PRIVÉPERSOON Wat als je een sterk vermoeden hebt dat je partner je bedriegt? Of misschien dat je je terecht zorgen maakt dat je kind te veel alcohol drinkt of zelfs drugs neemt? Het zijn betichtingen die zonder enig bewijs tot een ernstige vertrouwensbreuk kunnen leiden. Maar wat als het wel mogelijk zou zijn om voor bewijzen te zorgen zonder dat die persoon dat weet? Het kan, want privédetectives bestaan niet enkel op tv. Wij spraken met een privédetective van detectivebureau Bayo, die omwille van zijn job zijn echte naam liever privé houdt.

WIEPER: IEMAND BETRAPPEN OP OVERSPEL, HOE HARD VERSCHILT DAT VAN WAT WE OP TV ZIEN? BAYO: “Op tv zien we meteen actie, alsof je elke overspelige partner in geen tijd op overspel kan betrappen. In het echte leven moeten we vooral veel wachten en observeren voor er echt iets gebeurt.

Wat opvalt is dat de persoon die ons inhuurt altijd dénkt de partner goed te kennen, maar in de realiteit valt dat meestal dik tegen. Zo was een klant er ooit van overtuigd dat haar partner heel routineus was. Hij zou bijvoorbeeld elke ochtend om klokslag acht uur de deur uitgaan naar zijn werk. Maar uit ons onderzoek bleek al snel dat hij er enkel een routine op nahield als hij bij zijn maîtresse was. Of een andere klant die ervan overtuigd was dat haar partner gewoon thuis zou afspreken met zijn minnares, omdat hij niet het type was om op restaurant of hotel te gaan.

Een saunabezoek was al helemaal uit den boze.

Maar de eerste plaats waar we hem betrapten met zijn minnares was op de parking van een sauna. Je mag dan nog zo overtuigd zijn dat je je partner kent, wanneer het op het betrappen van overspel aankomt, kan je vaak niet op die band rekenen. Dat maakt het dus niet altijd even gemakkelijk om iemand te attraperen.”

WIEPER: HOE LANG DUURT HET GEMIDDELD OM IEMAND OP HETERDAAD TE BETRAPPEN?

BAYO: “Dat valt jammer genoeg niet vooraf te zeggen. Bij de ene persoon kunnen we al bedrog vaststellen na amper twee uur onderzoek, ter­ wijl het bij de andere ruim drie maanden kan duren. Het is wel zo dat wanneer iemand ons inhuurt omdat hij of zij vermoedens heeft van overspel, dat het 99 procent van de keren ook klopt. Waar er rook is, is er vaak vuur. En het is aan ons om die vlam te vinden. Indien we het ge-

14

voel hebben dat de persoon die we onderzoeken wel te vertrouwen is, dan laten we dat ook weten aan de klant. Een privédetective inhuren is tenslotte niet goedkoop en het is niet de bedoeling dat we de klant op kosten jagen. Maar de eindbeslissing om het onderzoek al dan niet verder te zetten, blijft uiteraard bij de klant.”

WIEPER: OP WELKE MANIER WORDT ER BEWIJS GELEVERD?

BAYO: “Nadat onze factuur betaald wordt, leveren we een rapport met al onze vaststellingen. Dat bewijsmateriaal gaat van gedetailleerde beschrijvingen tot fotografische beelden.

Maar liefst 95% van overspelige personen kun­ nen we namelijk betrappen op fysiek contact in het openbaar. Wij hoeven dus geen wo­ningen of restaurants te betreden om voor fotomateriaal te zorgen. Indien het overspel deel uitmaakt

“Wat opvalt is dat de persoon die ons inhuurt altijd dénkt de partner goed te kennen, maar in de realiteit valt dat meestal dik tegen.” van een scheiding, wordt de overspelige wel vaak achter gesloten deu­ren betrapt. Bij een echtscheiding kan overspel namelijk nog steeds gelden als een manier om de duurzame ontwrichting van het huwelijk aan te tonen. Op die manier kan de procedure tot echtscheiding worden ingeleid of kan een eis tot betaling van onderhoudsgeld worden betwist. Ook kan bij een vaststelling van overspel de benadeelde partij vrij snel de echtscheiding bekomen. Dan is het aan ons om de deurwaarder te contacteren wanneer we weten dat de overspelige partner betrapt kan worden. De deurwaarder betreedt vervolgens de woning of hotelkamer met behulp van een slotenmaker en vergezeld door de politie. Vroeger gebeurde dat voortdurend, maar sinds de wetswijziging rond echtscheiding gebeurt die manier van betrapping maar een zeventigtal keer per jaar.

Het is behoorlijk ingrijpend, zowel voor de persoon die betrapt wordt, als voor de partner. Er wordt bijvoorbeeld aan het bed gevoeld om na te gaan of het nog warm is. Wanneer de betrapping met een

gerechtsdeurwaarder gebeurt, gaat het wel altijd om een partner die hoe dan ook de scheiding wil inzetten.”

WIEPER: WAARVOOR DOEN PARTICULIEREN NOG BEROEP OP UW DIENSTEN?

BAYO: “We worden vooral door privépersonen ingehuurd om overspel vast te leggen, de vrije­ tijdsbesteding van de eigen kinderen na te gaan, diefstal te onderzoeken, bij stalking en voor­ huwelijksonderzoek. Onze particuliere klanten bestaan voornamelijk uit personen die hun partner verdenken van overspel en ongeruste ouders die denken dat hun kind vaak spijbelt, in het foute milieu vertoeft of er sprake is van alcohol- en/of druggebruik. We volgen die jongeren dan om na te gaan of de ouderlijke ongerustheid terecht is. Op die manier kunnen de ouders hun kinderen met zekerheid confronteren en kan er iets aan de situatie worden gedaan. Zonder enig bewijs zullen jongeren namelijk vaak blijven ontkennen.”

WIEPER: ZIJN ER OPDRACHTEN DIE U WEIGERT?

BAYO: “Uiteraard. Als we het gevoel hebben dat er een slechte bedoeling achter het onderzoek schuilt, gaan we niet in op de aanvraag. Maar dat is gewoon kwestie van logisch nadenken. Jongeren zullen we uiteraard alleen onderzoeken wanneer de vraag van de ouders komt. En op de vraag om te achterhalen waar een ex woont, omdat die het contact verbroken heeft, gaan we uiteraard niet in (lacht). De klant mag ook zelf niet anoniem blijven.

We vereisen volledige transparantie alvorens met iemand in zee te gaan.”

WIEPER: BENT U OOIT BETRAPT GEWEEEST DOOR DE PERSOON DIE U VOLGDE?

BAYO: “Nog nooit. Soms denk je dat je gespot wordt wanneer iemand bijvoorbeeld recht in de lens kijkt, maar dan neem ik gewoon meer afstand.

Daardoor worden de mogelijke vermoedens nooit bevestigd. De meeste mensen gaan er ook niet van uit dat ze gevolgd worden. Bovendien doe ik mijn werk al zodanig lang dat ik volledig ongemerkt iemand tot maandenlang kan volgen.”

WIEPER: BEDANKT VOOR HET GESPREK! Met dank aan: Detectiveburo Bayo - detective-bayo.eu Volgende maand: Deel 2: De detective in opdracht van de bedrijfswereld

Huis & tuin Zo creëer je een diervriendelijke tuin Vogeltjes die vrolijk tsjirpen in de boom, hardwerkende bijen en fladderende vlinders rond je bloemen en planten. Dieren geven leven aan je tuin én ze zijn belangrijk voor het grote raderwerk dat een tuin – en bij uitbreiding de natuur – is. Het is dus bijzonder ecologisch om allerlei dieren – insecten, vogels en kleine zoogdieren – naar je tuin te lokken. Daarom verzamelden we voor jou enkele handige tips zodat jouw tuin ook enkele welkome gasten aantrekt. ❶ Zorg voor een microklimaat in je tuin. Plant bijvoorbeeld een grote boom voor meer schaduw en leven in je tuin. Vermijd exoten en kies liever voor een eik of een els. Dankzij hun aantrekkingskracht op insecten voegt dat soort bomen echt iets toe aan de biodiversiteit in de tuin.

Hetzelfde geldt voor klimplanten tegen de gevel. ❷ Hou pas in het vroege voorjaar grote schoonmaak in de tuin. Onder een berg dorre takken en droge bladeren – eventueel aangevuld met wat gras of mos – kan een egel overdag en in de winter slapen en kunnen ook insecten overwinteren. Laat blad en ander ‘tuinafval’ ook gerust in je border liggen. Dat zorgt voor voeding voor je bodem en houdt vocht vast. ❸ Diversiteit in de beplanting is een must. Voorzie bloemen die veel – én vroeg – stuifmeel en nectar dragen, waardplanten waarop vlinders hun eitjes kunnen leggen, struiken en bomen met bessen voor vogels, hagen waardoor egels, kikkers en padden makkelijk in je tuin geraken of waarin vogels kunnen schuilen enzovoort. ❹ Met een vijver trek je libellen, kikkers en padden aan die schadelijke insecten eten. Bovendien kunnen vogels er winter en zomer hun dorst lessen. Voorzie wel een loopplankje of maak de oevers glooiend zodat een egel die in het water sukkelt er ook weer uit geraakt. Geen plaats voor een vijver? Een schaal met water trekt ook dieren aan, zorg er gewoon voor dat die regelmatig ververst wordt. ❺ Planten die na zonsondergang geuren – zoals kamperfoelie, tabaksplant en teunisbloem – zijn ideaal voor nachtvlinders.

Kamperfoelie 16

Teunisbloem

❻ Laat een hoekje in de tuin ongemoeid, zodat vogels en egels lekker in een hoop bladeren kunnen scharrelen op zoek naar wormen en insecten. Laat ook wat snoeihout achter, los of opgestapeld. Tal van dieren zullen zich daarin verschuilen en het biedt meteen ook vogelvoedsel in de vorm van insecten en spinnen.

“Zelfs in de winter zijn er bijen actief en in die periode is de aanwezigheid van nectar helemaal schaars."

tarplanten neer waar ze in andere seizoenen iets ❼ Bied vogels voer aan: in de winter geef je hen aan hebben. Voor de herfst zijn dat bijvoorbeeld vetrijke producten en in de lente voedsel met herfstkrokus, asters en Japanse anemonen. In de meer kalk en eiwit. De merel, zanglijster en de lente zijn bijen blij met bolgewassen als sneeuwkoperwiek kan je blij maken met appels, peren klokjes, krokusjes, sneeuwroem, blauwe druifjes of rozijnen. De mees, mus, vink en groenling en kievitsbloemen, maar ook met bijvoorbeeld houden van vetbollen, pinda’s en zaadjes. Voor longkruid. Zelfs in de winter zijn er bijen actief en het roodborstje kan je wat geraspte kaas klaar- in die periode is de aanwezigheid van nectar heleleggen en de grote bonte specht is dol op spek- maal schaars. Daar kan je wat aan doen met winterbloeiers als Mahonia, Helleborus, Sarcococca en zwoerdzwam. winterakonietjes. Bovendien nog eens stuk voor stuk esthetische aanwinsten voor je tuin.

“Met een vijver trek je libellen, kikkers en padden aan die schadelijke insecten eten.”

⓫ Ook egels mogen niet ontbreken in de tuin.

Ze zijn niet alleen leuk om te zien, maar ook nog eens heel nuttige dieren. Egels eten allerlei insecten zoals slakken, regenwormen, rupsen, kakkerlakken en pissebedden. Ze houden van schuil❽ Richt je tuin zo in dat er van april tot oktoplaatsen: laat dus ook voor hen hier en daar wat ber bloeiende planten staan. Daardoor hebben takken en bladeren liggen. Grote kans dat ze hier insecten toegang tot een gevarieerd voedselaanhun winterslaap houden en het in het voorjaar bod. gebruiken als nestgelegenheid. Na de extreem droge zomer van vorig jaar zitten de insecten ❾ Bied nestgelegenheid voor vogels. Hang een zo diep in de grond dat egels er niet bij kunnen. nestkast het liefst op een beschutte plek in het Help ze een handje door wat kattenbrokjes in noordoosten van de tuin. een schaaltje in de tuin te zetten. ❿ Bijen en vlinders zijn belangrijk voor de be- ⓬ Gebruik geen pesticiden! stuiving: zonder die beestjes zou de fruitoogst bijvoorbeeld een stuk kleiner zijn. Bijen zijn ⓭ Wat de meeste mensen vergeten, is dat de kikbovendien niet alleen in de zomer actief. Als je ker een echte vleeseter is. Zo eet hij alles wat los ze dus echt een plezier wil doen, zet je ook nec- en vast zit en kan je onder andere helpen jouw slakkenplaag in bedwang te houden. Daar komt bij dat ook een overschot aan insecten, krekels en spinnen een heerlijk maal zijn voor de kikker.

Belangrijk is om voor water te zorgen dat minstens 80 cm diep is. Dat geeft de kikkers en salamanders namelijk de mogelijkheid om zich in de winter diep genoeg te kunnen verstoppen om te overleven. Leg ook wat oude dakpannen of stenen op de bodem, zodat ze hieronder kunnen schuilen.

Tot slot is het belangrijk om het bodemslib te verwijderen voor de winter aanbreekt en is het noodzakelijk een gat in het ijs te houden. Die twee elementen zorgen er namelijk voor dat er tijdens de koude wintermaanden voldoende zuurstof in de Sneeuwroem Kievitsbloemen vijver blijft voor de kikkers om te overwinteren.

Focus 10 Seksfetisjen die je nog niet kende Door de geschiedenis heen zijn mensen opgewonden geraakt van de meest uiteenlopende dingen. Van de meest bekende varianten, zoals bondage of voeten, tot meer obscure dingen, zoals pakweg insecten.

De lijst aan fetisjen is eindeloos. Maar in een wereld waar de trilogie van Vijftig Tinten Grijs een geweldig succes kende, kijken we nog van weinig op. Maar zelfs als je een fetisj-fan bent, ken je deze tien vast nog niet allemaal. ❶ Formicophilia

❺ Hierofilie

Bij Formicophilia wordt iemand seksueel opgewonden van insecten. De diertjes hoeven daarvoor niet eens in aanraking met het geslacht te komen. Insecten die kruipen en nibbelen op andere delen van het lichaam zijn net zo kenmerkend voor deze fetisj. Soms worden de insecten ook met behulp van een speculum in bepaalde lichaamsopeningen gebracht. Het schijnt een prikkelend en kietelend gevoel te geven en in sommige gevallen wordt deze fetisj binnen een BDSM-achtige setting tot uiting gebracht.

Bij hierofilie voelt iemand zich aangetrokken tot religieuze voorwerpen. Sommige mensen zullen dat aanschouwen als een vorm van heiligschennis, maar mensen met deze fetisj beleven het vaak als een vorm van aanbidding. Voorbeelden van hierofilie zijn het masturberen met religieuze voorwerpen of het hebben van seks in een religieuze setting zoals bijvoorbeeld een kerk.

❽ Nasolingus Bij nasolingus word je seksueel opgewonden van het zuigen en het likken van iemand anders zijn neus. In sommige gevallen vinden mensen met deze fetisj het ook prettig om de inhoud van de neus uit te zuigen. Scheelt je een Kleenex-voorraad.

❷ Plushofilie De liefhebbers van deze fetisj hebben een voorliefde voor knuffels en verkleden zich in sommige gevallen ook zelf als knuffel. Bij de meeste mensen komt deze fetisj voort uit hun jeugd, waar de knuffelbeesten goede herinneringen uit hun kinderjaren naar boven halen. Sommige plushofilisten kunnen verliefd worden op een knuffeldier en anderen gebruiken een knuffel ook als seksobject, bijvoorbeeld bij het masturberen. Vaak verkleden de mensen met deze fetisj zichzelf ook als knuffel door een soort onesie te dragen. De knuffelpakken zijn meestal zo ontworpen dat het ook mogelijk is om met andere als knuffel verklede personen seksueel om te gaan.

Een persoon met deze fetisj wordt ook een plushie genoemd. ❸ Fornifilie Fornifilie is een vorm van BDSM waarbij het lichaam van de onderdanige wordt gebruikt als menselijk meubilair. Iemand kan gebruikt worden als stoel, tafel en soms zelfs als asbak. Meestal is de onderdanige naakt om het geheel een erotische lading te geven. ❹ Yeastiality Yeastiality is een fetisj waarbij iemand opgewonden wordt van gebakjes, cake of vers gebakken broden en ook daadwerkelijk seks heeft met bakkerswaren. Misschien komt het idee bekend voor door de film American Pie, waar een personage de liefde bedrijft met een warme appeltaart.

18

“Sommige mensen die aan age-play doen vinden het heerlijk om bepaalde verantwoordelijkheden uit handen te geven en te ontsnappen aan de alledaagse stress.”

“Yeastiality is een fetisj waarbij iemand opgewonden wordt van gebakjes, cake of vers gebakken broden.” ❻ Psychrofilie Waar de meeste mensen hun seks graag vurig hebben, kan het bij een psychrofiel niet koud genoeg zijn. Iemand met psychrofilie als fetisj wordt opgewonden door de kou en vooral het seks hebben in de kou. Bij kippenvel en stijve tepels kunnen we ons nog iets voorstellen, maar klappertanden en bevroren – of krimpende – ledematen lijken ons persoonlijk wat minder opwindend. ❼ Acrotomofilie Een seksuele aantrekking tot mensen met één of meerdere geamputeerde ledematen wordt acrotomofilie genoemd. Deze fetisj wordt door veel van de liefhebbers als opwindend beschouwd door de immobiliteit die iemand met een amputatie met zich meedraagt.

Omdat het soms lastig kan zijn om iemand te vinden met een amputatie, worden er ook rollenspellen gespeeld waarbij bij iemand één been wordt afgebonden. Ook zijn er seksspeeltjes verkrijgbaar in de vorm van een geamputeerd been.

❾ Infantalie Iets gemist in je jeugd? Je kan het allemaal overdoen door je te verkleden als baby, peuter of tiener. Mensen met een voorliefde voor infantalie, doen zich vaak jonger voor dan ze daadwerkelijk zijn. De andere partner neemt dan de rol van ouder of familielid aan. Het in de praktijk brengen van infantalie door middel van een rollenspel wordt age-play genoemd. Sommige mensen die aan age-play doen vinden het heerlijk om bepaalde verantwoordelijkheden uit handen te geven en te ontsnappen aan de alledaagse stress. ❿ Ballonnenfetisj Mensen met een ballonnenfetisj worden ook wel ‘looners‘ genoemd. Deze personen halen hun seksuele pleziertjes uit de kleurrijke opblaasbare rubbers die voor de rest van de bevolking vooral een leuke versiering voor een verjaardag vormen. Hoe die fetisj zich precies uit kan verschillen. Sommige looners zien graag hoe iemand een ballon opblaast tot het punt waarop die knapt, maar er zijn ook fetisjisten die zelf graag ballonnen kapot prikken of erop gaan zitten tot die ontploffen. Hoewel dat misschien vreemd klinkt, is op psychologisch vlak ‘looning’ geen verrassende fetisj. De stroom adrenaline die looners ervaren op het moment dat een ballon knapt is namelijk onderdeel van veel fetisjen. De spanning of zelfs angst voor het moment dat de ballon knalt, wordt gevolgd door een golf van opluchting op het moment dat de knal daadwerkelijk heeft plaatsgevonden.

Dossier Plastic, niet chic Plastic is bijzonder handig om spullen in te verpakken, maar er komt wel heel wat milieu- en dierenleed bij kijken. Wat voor jou en mij een handig wegwerpproduct is, kan op volle zee veranderen in een moordwapen. Een schildpad hoort geen rietje in de neus te hebben. Maar moeten we plastic dan helemaal verbieden? Of is de plasticsoep op andere manieren op te lossen?

Pas sinds een kleine tien jaar is de plasticsoep in zee een wereldwijd bekend milieuprobleem.

We begrijpen ook steeds beter hoe groot de kwestie is. In 2015 werd geschat dat er jaarlijks wel vijf tot dertien miljoen ton plastic van land in zee terechtkomt. Maar zelfs al zou het tien keer zo weinig zijn, dan gaat het nog om een hallucinant hoog cijfer. Ook over de effecten van plastic weten we steeds meer. Elk formaat richt op een andere manier schade aan.

Potvissen kunnen autobumpers inslikken. Of ze raken verstrikt in touwen en in visnetten.

Kleinere dieren slikken middelgrote stukken plastic in. Zeeschildpadden zien plastic zakken bijvoorbeeld aan voor smakelijke kwallen.

Maar je hebt ook piepkleine stukjes plastic.

Een voorwerp valt uit elkaar door beukende golven en fel zonlicht, de restanten belanden in dierenmagen. En de allerkleinste stukjes in micro- en nano-formaat – zoals in heel wat shampoo en andere cosmeticaproducten - kunnen zelfs door weefselwanden heen.

Hoeveel schade dat precies toebrengt, weten we nog niet goed. Wat wel vaststaat is dat we er zo veel mogelijk voor moeten zorgen dat er geen plastic meer in het milieu terechtkomt.

Wereldberoemd zeepaardje Om te verhinderen dat plastic in het milieu belandt, bestaan er drie opties: plasticgebruik verminderen, plastic spullen opnieuw gebruiken en plasticafval recycleren. Die eerste twee zijn veruit het belangrijkst, want veel plastic waar dieren aan bezwijken is voor eenmalig gebruikt. De Costa Ricaanse zeeschildpad waarbij wetenschappers een rietje van wel 10 cm uit de neus verwijderden werd een internetsensatie. Net als het Indonesische zeepaardje dat zich vastklampte aan een wattenstaafje. Onze wegwerpverslaving kunnen we op termijn niet volhouden. Wattenstaafjes van karton werken net zo goed en breken een stuk sneller af in milieu. Steeds meer landen stellen nu ook een rietjesverbod in. Verpakkingsplastic gebruik je ook maar één keer, maar kan je niet zomaar afschaffen. Doen we dat, dan moeten we terug naar papier, blik en glas. Het probleem daarmee is dat voedsel dan sneller bederft en eerder zijn smaak verliest. Op die manier gooien we nog meer eten weg dan we 20

al doen, wat evenmin de bedoeling is want zo ruilen we het ene milieuprobleem in voor het andere. Plastic is zo sterk, dat het niet of bijna niet verdwijnt als het in de natuur belandt als zwerfafval. Ook jammer is dat er aardolie voor wordt gebruikt, die gaat ooit op. Maar de milieubelasting bij de productie is juist wel laag.

Het Nederlands onderzoeksinstituut TNO vergeleek in 2015 plastic tasjes met katoenen

“Door gebrek aan afvalverwerkingssystemen komt 55 tot 60 procent van al het zeeplastic uit vijf armere landen: China, Indonesië, Thailand, Vietnam en de Filippijnen.” draagtassen. Katoen slurpt zoveel water en landbouwgrond op dat één ‘linnen’ tas het milieu evenveel belast als 75 plastic zakjes. Pas als je de stoffen tas 75 keer gebruikt, maakt hij zijn milieuvriendelijk imago dus waar (als we ervan uitgaan dat een plastic zak slechts één keer gebruikt wordt). Ook plastic waterflessen worden met de vinger gewezen, maar hoewel je die in Noord-Europa nog wel zou kunnen afschaffen, kan dat in Afrika en Azië helemaal niet. Hier kan je namelijk veilig water drinken uit de kraan, maar dat kan lang niet overal ter wereld. Bacteriën vermeerderen zich in een warm klimaat veel sneller in water. Als je in arme landen plastic flesjes zou verbieden, dan haal je je heel wat gezondheidsproblemen op je nek.

MINDER PLASTIC. WAT KAN JE ZELF DOEN? ❶ Maak de belofte om te minderen.

Er zijn talloze sites die je stimuleren om te minderen met plastic. Via de site info. meiplasticvrij.be krijg je praktische tips over plastic alternatieven en kan je de belofte doen een maand (en ook het liefst daarna) te minderen met plastic. Ook via de app My Little Plastic Footprint, ontwikkeld door de Plastic Food Foundation, kan je voornemens aanvinken (neem je eigen drinkfles mee naar werk, weiger rietjes) om je ‘plastic footprint’ te verminderen. ❷ Plasticvrij boodschappen doen.

Het is niet eenvoudig, maar het kan. Koop lokaal en breng zelf zakjes of andere verpakkingen mee. Ook supermarkten volgen langzaam maar zeker en bieden reeds verschillende producten zonder plastic aan in hun assortiment. ❸ Check cosmetica op microplastics.

In veel verzorgingsproducten zijn minuscule korreltjes van plastic verwerkt. Met de Beat the Microbead-app van de Plastic Soup Foundation kan je controleren of een product plastic bevat. ❹ Ruim zwerfafval op.

Dat kan op eigen initiatief of via Mooimakers.be, het Vlaamse initiatief tegen zwerfvuil en sluikstort. Deelnemers kunnen opruimacties op school of in de eigen buurt starten.

pagina 22

Dossier HOE SCHADELIJK VOOR MENSEN? De toenemende plasticvervuiling vormt een bedreiging voor ecosystemen in water en op land. Daar is iedereen wel van doordrongen. Maar in hoeverre is de plastic soep ook schadelijk voor mensen? Die vraag wordt onvoldoende gesteld. We weten dat zwerfplastic fragmenteert, en nooit vergaat. De concentratie aan microplastics in het milieu en in de lucht neemt exponentieel toe. We ademen plastic, we eten plastic, we drinken plastic en we raken de hele dag plastic aan. Zwerfplastic fragmenteert in deeltjes die op hun beurt uiteenvallen in nog kleinere deeltjes. Eén achtergelaten plastic tas in het milieu betekent straks een paar miljoen extra microplastics. De zichtbare en onzichtbare deeltjes penetreren voedselketens en worden inmiddels overal op aarde teruggevonden. We produceren bijvoorbeeld miljoenen microvezels per doodgewone wasbeurt van vijf kilogram synthetische kleding.

Die vezels komen door wrijving in de wasmachine vrij en spoelen met het afvalwater mee.

De waterzuivering houdt de minuscule vezeltjes niet tegen. Niet voor niets luidt een toenemend aantal wetenschappers en artsen de noodklok. Zij wijzen erop dat chemicaliën in plastic kunnen leiden tot kanker, hartfalen, Alzheimer, dementie, Parkinson, artritis, onvruchtbaarheid en zelfs ongeboren baby’s in de baarmoeder kunnen beschadigen.

Statiegeld Door gebrek aan afvalverwerkingssystemen komt 55 tot 60 procent van al het zeeplastic uit vijf armere landen: China, Indonesië, Thailand, Vietnam en de Filippijnen. Van de tien rivieren die samen een kwart van het wereldwijde plastic naar de zee aanvoeren, liggen er acht in Azië en twee in Afrika. En toch nemen armere landen soms drastischere maatregelen tegen plastic dan wij ooit zouden durven. Sinds eind 2017 zijn in Kenia plastic zakjes volledig verboden. Wie in de fout gaat, belandt in de cel. In China vind je overal recyclingbakken en zie je nergens zwerfafval. Daar kunnen wij wat van leren. In het rijke stukje wereld waarin we leven, komt een plastic rietje niet zomaar in een dierenneus terecht. Het plasticprobleem is bij ons grotendeels een menselijk probleem. Gooi een rietje netjes in de vuilbak, of liever nog in de pmd, dan komt het niet in het milieu terecht. Al kan je ook van mening zijn dat het geen zin heeft om daar als consument op te letten als grote bedrijven niet bereid zijn om hun plastic producten en verpakkingen te vervangen door meer duurzame materialen. We kunnen inderdaad de plasticsoep niet verminderen zonder medewerking van de overheid of de industrie. Plastic is zo goedkoop en geschikt voor allerlei toepassingen dat producenten het, zonder duidelijke regelgeving, zullen blijven maken. Toch kan je als consument zeker invloed uitoefenen door je gedrag aan te passen.

Schaf bijvoorbeeld geen producten aan die (overvloedig) in plastic verpakt zijn. Als steeds meer mensen voedsel zonder plastic verpakking aanschaffen, zullen supermarktketens dat voelen en daarop inspelen. Maar hoe krijg je iedereen zover dat ze voortaan bijvoorbeeld geen plastic flesjes meer weggooien? Politico22

“Katoen slurpt zoveel water en landbouwgrond op dat één ‘linnen’ tas het milieu evenveel belast als 75 plastic zakjes.” loog Michiel Roscam Abbing, werkzaam bij de Plastic Soup Foundation: “Door hen te belonen.

Daarin kan de overheid een grote rol spelen.”

Zo wil de Europese Commissie dat in 2025 de lidstaten 90 procent van alle plastic flessen gescheiden inzamelen. Abbing: “Lidstaten kunnen de producenten verantwoordelijk maken of kiezen voor statiegeld. Dat laatste werkt. Uit onderzoek blijkt dat, wanneer de consument er geld voor krijgt, vrijwel iedereen de verpakkingen weer inlevert.”

Al bij al zijn er verschillende manieren waarop we de plasticstroom kunnen indammen. We hebben de afgelopen decennia meer onoplosbaar lijkende milieuproblemen gekend. Maar de zure regen is wel mooi verminderd sinds we verplicht katalysatoren in auto’s en rookfilters in fabrieken stoppen. De olievervuiling in zee is beteugeld door betere veiligheid in tankers. En het gat in de ozonlaag slinkt door het verbod op CFK’s. Als we vanaf nu beter gaan recyclen, meer statiegeld gaan heffen en vooral minder wegwerpplastic gaan gebruiken, zijn dat kleine stappen in de goede richting. Noordse stormvogels in de Noordzee hebben al minder plastic in hun buik dan in de jaren negentig.

Met de juiste maatregelen staat er over tien jaar hopelijk ook flink minder plastic op het menu van de albatrossen in de Grote Oceaan.

Huis & tuin Klimaatverandering in jouw tuin: ondergaan of tegengaan?

Bezorgd om het klimaat? Terecht. Dat de zomers steeds warmer worden kan niemand meer ontkennen, behalve als je Trump heet. Meer beplanting en minder bestrating zijn hét antwoord op de klimaatopwarming. Elke boom of plant zuivert immers de lucht door CO2 op te nemen en fijn stof te filteren. Helaas is niet elke plant even hitte- en droogtebestendig. Naast enkele specifieke plantadviezen, geven we je een handvol tips om de natuur een handje te helpen én om de hitte uit de tuin te houden. Zo maak je je tuin weerbaar tegen het klimaat.

Klimaatbestendig tuinontwerp & -aanleg Moet je nog beginnen met je tuin aan te leggen, vermijd dan al te veel klinkers en stenen.

Met meer groen warmt je tuin en terras immers minder snel op. Beperk je niet tot gazon, maar voorzie meerdere kleine en grote plantensoorten in je tuin. Leg je tuin zo aan, dat bij regen het water naar je planten of gazon stroomt. Op een terras kan je met bloempotten van verschillende grootte werken die een verkoelend effect hebben.

Toscaanse Jasmijn

(heerlijk geurende klimplant)

Enkele cijfers Uit recent cijfermateriaal van het Instituut voor Landbouw- en Visserij Onderzoek (ILVO) en de KU Leuven blijkt dat privétuinen ongeveer 8% van de totale grondoppervlakte in Vlaanderen beslaan. Dat komt aardig in de buurt van de 11% die het totale bosbestand in onze provincies inneemt. Volgens onderzoekster Valerie Dewaelheyns hebben Vlamingen hiermee dé sleutel in handen om de luchtkwaliteit in ons volgebouwd Vlaanderen te verbeteren, en dat hoeft niet eens veel moeite te kosten.



24



“Als Vlamingen hebben we dé sleutel in handen om de luchtkwaliteit in ons volgebouwd Vlaanderen te verbeteren, en dat hoeft niet eens veel moeite te kosten.”

Zorg altijd voor een gezonde bodem­structuur.

Goed bodemleven houdt planten stressvrij, zodat ze meer verschillende weersomstandigheden kunnen verdragen. Bodemverbeteraar en/of compost toe­voegen is een must.

Droge aspergegrond, zoals in de regio KleinBrabant, kan je met wat bentoniet verzwaren. Bentoniet is een natuurlijk kleiproduct



Clematis dat ervoor zorgt dat de bodem veel meer water kan opslaan. Hiermee kunnen droge periodes makkelijker worden overbrugd.

Klimaatbomen Meer bomen in de tuin zijn een antwoord op de effecten van klimaatverandering. Op de website groenvanbijons.be vind je een lijst met een 70-tal ‘klimaatbomen’. Dat zijn bomen die zowel overvloedige regen als droogte aankunnen, relatief veel luchtvervuiling opnemen én verkoelend werken in jouw tuin.

Door hun schaduw, maar vooral door verdamping zorgen bomen voor de gewenste verkoeling. Een grote boom zou overeenkomen met zowaar 10 airco’s!

Enkele voorbeelden van klimaatbomen die wij aanraden zijn:  Amelanchier (krentenboom)  Sierappelbomen zoals Malus ‘Red sentinel’  Acer rubrum (rode Esdoorn)  Ginkgo Biloba (Japanse notenboom)  Acer Campestre (veldesdoorn)  Pyrus Chanticleer (Chinese perenboom)  Liquidambar



pagina 26

Huis & tuin Een boom als parasol Wil je echt het effect van een parasol als bescherming tegen de zon, plaats dan een dakboom. Een dakmoerbei van een jaar of 3 bijvoorbeeld heeft een spanwijdte van zo’n slordige 5 meter! Daar kan geen enkele kunstparasol tegenop. Op een zonnige dag is het onder een boom gemakkelijk enkele graden koeler dan onder een parasol. Dat komt door de energie die ze verbruiken tijdens het laten verdampen van vocht via hun bladeren.

3 ecotips 1. Vang regenwater op in regentonnen of ingegraven watertanks. Zo kan je zonder schuldgevoel sproeien als het verbod afgekondigd is. Giet sowieso ’s avonds als het wat koeler is en de zon niet meer rechtstreeks op de planten schijnt.

2. Een laagje mulch of schors bovenop de aarde houdt verdamping tegen.

3. Gebruik liever geen javel om je terras of tuinmeubels te ontgroenen. Het duurt immers decennia lang voor dat gif uit de bodem verdwenen is. Er bestaan talloze biologische groenverwijderaars die, jawel, hetzelfde effect hebben.



Dakmoerbei

Allium Een dakboom past in zowat elke tuin. In een stadstuin kan hij inkijk van bovenaf beperken, terwijl hij in een moderne tuin met zijn strakke vorm dienst kan doen als structuurelement.

Kleinere klimaatbestendige planten Heb je een kleinere tuin waar geen boom in past? Dan kan je kiezen voor smalle zuilbomen zoals de Carpinus betulus Lucas of een Liquidambar slender silhouet. Ze nemen amper 1 m2 plaats in en zijn schitterende eyecatchers.





Bij de gewone aanplantingen van zuid­ gerichte tuinen raden we de laatste jaren meer en meer droogtebestendige planten aan. Lavendel, Alliums, gaura, siergrassen, goudaardbei en tuin­geraniums zijn goede opties. Ook bij de eenjarigen past het assortiment zich aan de warmere weersomstandigheden aan: Portulaca en nieuwe soorten Petunia die speciaal gekweekt worden om extremer weer aan te kunnen.

Vergeet niet dat ook een huisgevel op de zuidkant veel warmte opslaat en zo de binnentemperatuur doet stijgen. Klimplanten zoals Clematis of Toscaanse jasmijn zorgen voor bloemenpracht in de zomer én voor een frissere muur. Zo wordt het binnen minder snel warm en is het aangenamer vertoeven op een tuinstoel voor een koelere muur.

Kortom, als alle bosbrossers nu ook boomplanters worden, zijn we goed bezig.

Nadine en Dries De Pauw

Tuinplantencentrum De Pauw Eikerheide 8, 2880 Bornem T. 03 889 10 65 tuinplantendepauw.be 26

kruiswoordraadsel OPLOSSING:

ZWEEDSE PUZZEL 1

2

rookartikel maïspannenkoek

3

4

deel v.h. gezicht anti

5

6

7

8

fragment voederbak

langlauftraject akkoord

6

één v.d.

Antillen Andorra op auto oktober (afk.)

tablet niets snavel

idioot

7

fornuis- koordans merk religie

bushel (afk.) bruine kleurstof

zwemvogel grap mobiele telefoon inhoud

Sp. landvoogd

8

ambtsgewaad springtuig Eur. rivier

3

intentie riv. in Italië groot feest

muzieknoot muziekstuk lastdier

persbureau Sp. vrouw

2

grote menigte broeierig

vis kunstproduct drug

5

voorzetsel bitmap

boogbal

4

gering pl. in Italië

ervaring hoge berg

1

erkentelijkheid

Centen Vastgoed: zo recupereer jij je registratierechten

Bruno Baudewyns

In België word je zo goed als op alles belast en dus ook op de aankoop van een woning. Maar wie in Vlaanderen vastgoed koopt, kan wel een deel van zijn eerder betaalde registratierechten in mindering brengen van de belasting op de nieuwe woning. Bank- en verzekeringsexpert Bruno Baudewyns legt uit hoe de vork precies in de steel zit.

WIEPER: OP WELKE MANIER KAN JE DE REGIS­ TRATIERECHTEN (GEDEELTELIJK) ONTLOPEN? BRUNO BAUDEWYNS: “Wie vastgoed koopt, wordt daar in België op belast. Daar is weinig ontsnappen aan. Bij een nieuwbouwwoning betaal je 21 procent btw op de woning én 10 procent registratierechten op de grond. Maar wanneer je de grond en de woning van dezelfde onderneming koopt, betaal je wel de btw, maar hoef je geen registratierechten te betalen. Koop je een bestaande woning, hoef je geen 21 procent btw te betalen, maar wel de registratierechten. Op 1 juni 2018 werd een nieuw tarief van 7 procent ingevoerd voor de aankoop van een gezinswoning. Het klein beschrijf – waarbij je voor een woning met een laag kadastraal inkomen geen 10, maar 5 procent registratierechten moest betalen – werd afgeschaft. In de plaats daarvan kwam er een korting voor woningen onder de 200.000 euro. Vind je een woning onder die grens – of tot 220.000 euro in de Vlaamse rand en de kernsteden (Aalst, Antwerpen, Boom, Brugge, Genk, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Sint-Niklaas, Turnhout en Vilvoorde nvdr) – dan betaal je op de eerste schijf van 80.000 euro geen registratierechten. Dat betekent een korting van ruim 5.600 euro.”

tuurlijk ook. Stel dat je de eerste keer 11.000 euro betaalde en de tweede keer maar 10.000 euro, dan kan je dus ook ‘maar’ 10.000 euro overbrengen. De overblijvende 1.000 euro kan je wel weer overdragen naar een eventueel volgende aankoop. De notaris bekijkt dan waarop de koper recht heeft.”

“Je kan pas registratierechten meenemen als je een nieuwe woning koopt én je oude huis verkoopt.”

WIEPER: KUNNEN DE REGISTRATIERECHTEN OOK IN MINDERING GEBRACHT WORDEN BIJ EEN NIEUWBOUWWONING- OF APPARTE­ MENT?

WIEPER: IS DE MEENEEMBAARHEID VAN REGIS­ TRATIERECHTEN GEWIJZIGD? BAUDEWYNS: “Dat systeem bestaat nog steeds. Je kan dus eerder betaalde registratierechten in mindering brengen van de belasting op de aankoop van een nieuwe woning.

Weliswaar niet het volledige bedrag, maar wel een deel daarvan. Dit jaar gaat dat om een maximumbedrag van 12.500 euro. Dat plafond wordt jaarlijks geïndexeerd, maar je kan uiteraard nooit meer registratierechten meenemen dan je ooit betaald hebt. Soms kan het dus zijn dat je geen beroep kan doen op de maximale meeneembaarheid van 12.500 euro. Stel dat je voor je oude woning 10.000 euro registratierechten moest betalen en voor de nieuwe 11.000 euro. Dan blijf je onder het plafond van 12.500 euro en recupereer je dus ook maar 10.000 euro. Omgekeerd kan na30

later plaats, dan zal je notaris een verzoekschrift indienen om de te veel betaalde belasting terug te vorderen. Het duurt dan wel nog enkele maanden alvorens het geld op je rekening staat. Het klinkt logisch, maar ik vermeld er wel nog graag bij dat je enkel de registratierechten in mindering kan brengen indien je die ook betaald hebt op de eerste woning.

Als je die woonst via een schenking of erfenis kreeg, kom je niet in aanmerking. Daarnaast moet het ook gaan om vastgoed waar je zelf effectief woont. Een garage, tweede verblijf of opbrengstwoning komen niet in aanmerking.

Maar bouwgrond dan weer wel. Een andere voorwaarde is bewoningsplicht. Je moet 18 maanden voor de verkoop van de oude woning in het huis of appartement gewoond hebben. De woningen moeten ook allebei in het Vlaams Gewest liggen. In Brussel en Wallonië bestaat het systeem van meeneembaarheid bovendien niet. Een voordeel aan Brussel is wel dat je op een huis tot 500.000 euro geen registratierechten betaalt op de eerste schijf van 175.000 euro.”

WIEPER: AAN WELKE VOORWAARDEN MOET JE VOLDOEN OM DE REGISTRATIERECHTEN IN MINDERING TE KUNNEN BRENGEN? BAUDEWYNS: “Er moet eerst en vooral altijd een aan- én verkoop plaatsvinden. Je kan dus pas registratierechten meenemen als je een nieuwe woning koopt en je oude huis verkoopt. Dat kan zowel voor als na de aankoop van de nieuwe aanwinst. Je krijgt daar twee jaar de tijd voor. Die termijn gaat in bij het verlijden van de akte van de nieuwe woning.

Als je oude woning verkocht wordt nog voor je de nieuwe koopt, kan je onmiddellijk genieten van de meeneembaarheid en worden de eerder betaalde registratierechten meteen in mindering gebracht. Vindt de verkoop pas

BAUDEWYNS: “Als de grond onder het stelsel van de registratierechten valt, kan je ook daarvoor de meeneembaarheid gebruiken. Let wel: dat is enkel voor de grond, níet voor de btw op de nieuwbouwwoning. Bij een nieuwbouw of een aankoop op plan heb je natuurlijk wel meer tijd nodig om de oude woning te verkopen, daarom wordt de termijn verlengd van twee naar vijf jaar” WIEPER: BEDANKT VOOR HET GESPREK! Voor verzekerings- of beleggingsadvies, kan u steeds terecht bij Bruno Baudewyns, spaar-, verzekerings- en beleggingsspecialist.

Baudewijns & Co Hoogstraat 35/A, 1861 Wolvertem, 02 270 00 17