EDITIE MEISE-LONDERZEEL, GRIMBERGEN & KAPELLE O/D BOS
DECEMBER 2016 ADVERTEREN? JAN MOENS: 0479/70 07 59 VOLGENDE VERSCHIJNING: 12 JANUARI
G E ZO N D &W E L
Hoe ons mentaal immuunsysteem ons beschermt EUREK A
Praktische tips voor de feestdagen SOCIO
Het verhaal achter kerstcadeaus schenken CULINAIR
De tips van de Beste Sommelier van België, Joery De Lille T R AV E L TO
WWW.WIEPER.BE | JAARGANG 9 | NUMMER 94
10 Topbestemmingen voor kerst D E S M A K E N A C R O B A AT I N
S T E R R E N C H E F & S H O C K- O - L AT I E R OVE R VO E DS E L S N U IVE N & O NZ E FE E S TD I S
"Ik bewandel graag de lijn tussen wat wel en niet kan."
WELKOM
Be e ss tt e e ll e e zz e e rr ,, B Beste lezer,
Feesten en december, het klinkt als zon en strand. Evident en onlosmakelijk met elkaar verbonden. Net als cadeautjes en gastronomie onvermijdelijk deel uitmaken van al het gezelligs waar de eindejaarsperiode voor staat. Want als er één moment geldt als hoogmis van culinair genot, dan zijn het wel de aankomende feestdagen. Een mooie gelegenheid om u een ware smaakacrobaat te serveren, en dat is Dominique Persoone op z’n minst. Deze Shock-o- latier heeft van unieke combinaties zijn handelsmerk gemaakt en draagt zijn titel meer dan verdiend. Als sterrenchef - die u
ongetwijfeld kent als TV-gezicht van Njam! - gunt hij ons in december een blik in zijn creatieve keuken. Met al het feestgeweld voor de deur is dit vleugje gastronomische inspiratie straks ongetwijfeld een welgekomen hand in uw keuken. Smakelijk! Prettig eindejaar! Jan Moens Opmerkingen of suggesties? jan@wieper.be
INHOUD Interview.......................................................................................
04
4 28 04
++ De smakenacrobaat in Dominique Persoone
Eureka................................................................................................ ++ Praktische tips voor de feestdagen
Gezond & Wel...................................................................................
14 16
++ Hoe ons mentaal immuunsysteem ons beschermt
Socio...................................................................................................
20
++ Het verhaal achter kerstcadeaus schenken
Travel to............................................................................................ ++ 10 Topbestemmingen voor kerst
Kruiswoordraadsel.....................................................................
26
Culinair..............................................................................................
28
++ De tips van de Beste Sommelier van België, Joery De Lille
Verschijning: maandelijks Editie: Meise-Londerzeel, Grimbergen & Kapelle o/d Bos Andere editie: Klein-Brabant Totale oplage: 47 000 ex. December 2016 Volgende verschijning: 12 januari 2
22
20
Aan huis bezorgd bij ieder gezin in de streek door Bpost Hebt u een exemplaartje gemist? Spreek uw postbode aan of meld het ons, dan doen wij het nodige.
Coverfoto © Njam! Ontwerp en realistatie:
Om in Wieper Magazine te adverteren, contacteer Jan Moens / ++ 0479/700759 / janmoens@medijan.be. Dasmusweg 5a / 1980 Zemst ++ Fax: 015/61 63 72 ++ info@wiepermagazine.be
++ www.wiepermagazine.be Een uitgave van Wieper BVBA Verantwoordelijke uitgever: Jan Moens Wieper is niet verantwoordelijk voor de advertenties van haar adverteerders. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Dominique Persoone
Op kerstavond schuiven we allemaal onze voeten onder de feesttafel. Bij de een is die al wat royaler gedekt dan bij de andere. En bij het ene gezin komt ook meer stress kijken dan bij het andere. Maar wat als je over gouden koksvingers beschikt? Dan loopt het allemaal wat meer op rolletjes. Althans toch bij smakenacrobaat en meesterchocolatier Dominique Persoone. Wij spraken de Njam!-chef over het ideale feestmenu, maar ook over chocoladestronten, snuifmachines, bezige bijtjes en pralines van kaviaar. WIEPER: JE STAAT BEKEND OM JE IETWAT VREEMDE COMBINATIES, ZOALS PRALINES MET GRAS. WAT IS DE UNIEKSTE COMBI TOT NU TOE? DOMINIQUE PERSOONE: "Er zijn veel mensen die niet willen proeven van een praline gewoonweg omdat hun hersenen er niet in slagen de smaken samen te voegen. Zodra je je helemaal openstelt om op smaakavontuur te gaan, dan kan je heel veel leren waarderen. Aan ons de kunst om daar een mooi evenwicht in te vinden. Gras in een praline klinkt
“Ik word gelukkig bijgestaan door wetenschappers, die ervoor zorgen dat mijn ideeën uitvoerbaar zijn. Zo heb ik pralines ontwikkeld die gemaakt zijn van regen.”
velen misschien wansmakelijk in de oren, maar het is best lekker. Tenminste als je ze tijdig eet, want als je die pralines te lang laat staan worden het eerder hooipralines. Dat smaakt veel minder aangenaam dan vers gemaaid gras. Eén van de pralines die elk jaar rond deze periode weer een hit zijn, is de praline van kaviaar. Die praline heeft wat weg van chocolade met gezouten karamel, maar in de plaats van karamel voegen we kaviaar toe. Die zijn fantastisch lekker en een groot succes in de Arabische wereld, zo maken we veel chocolade voor Jordanië en Qatar. Misschien net omdat ze daar zo tuk zijn op luxe. Tja, kaviaar kost nu eenmaal veel geld en het ligt niet in mijn aard om een goedkoper substituut te gebruiken. Als we ervoor gaan, moet het echt goed zijn. Die pralines worden wel enkel voor de feestdagen gemaakt, net omdat het zo beperkt houdbaar is. Verder zijn het vooral buitenstaanders die mijn combinaties vreemd vinden. Mijn omgeving is dat al lang gewoon (lacht). Ik word gelukkig bijgestaan door wetenschappers, die ervoor zorgen dat
“Op feestjes kan je je echt laten gaan als chefkok. Zo hebben we voor de verjaardag van twee leden van de Rolling Stones snuifchocolade ontwikkeld.”
© Anouk Vandewal
4
mijn ideeën uitvoerbaar zijn. Zo heb ik pralines ontwikkeld die gemaakt zijn van regen. Gezien je niet gewoon regen kan opvangen en die in pralines kan gieten, moesten we op zoek naar een alternatief. Volgens onderzoek leunt SPA rood het meest aan bij de smaak van regen. We koken het gas eruit en gieten dan volgens een bepaalde techniek de 'regen' in de pralines. Het resultaat is een heel dun laagje vocht dat open ploft in je mond. Een heel leuke ervaring."
“Een gastvrouw of -heer die de hele avond in de keuken staat, is onbeleefd.” WIEPER: DAARVAN KRIJGEN WE LETTERLIJK HET WATER IN DE MOND. MAAR ER ZIJN TOCH DINGEN DIE WE NIET KUNNEN ETEN? PERSOONE: "Er is maar weinig dat niet gecombineerd kan worden met chocolade. Het grootste probleem is de houdbaarheid van het product. Voor feesten kan je dus wel oneindig leuke combinaties maken. Zo serveren we geregeld pralines met oesters in verwerkt. De chocolade krijgt de vorm van een oesterschelp en wordt opgediend op gebroken ijs. Die pralines worden dan wel eerder gegeten als aperitief. Op feestjes kan je je echt laten gaan als chef-kok. Zo hebben we voor de verjaardag van twee leden van de Rolling Stones snuifchocolade ontwikkeld. De partners van de muzikanten belden ons enkele jaren geleden op met de vraag de catering te doen van hun feestje. Ze wilden een spannend menu waar veel humor in verwerkt zat. Ik heb me daar - samen met Sergio Herman - geweldig goed mee geamuseerd. Eén van de dingen die velen is bijgebleven is de snuifmachine, een toestel waar je chocolade mee opsnuift. Nadien werd het dessert geserveerd waardoor je een chocolade-gevoel in je hoofd krijgt. Je proeft dus chocolade, maar eet het niet. Het idee kwam er door een toestel dat mijn lieve opa zaliger gebruikte om tabak op te snuiven. We hebben het vernieuwd door het te maken uit plexiglas, voor de Rolling Stones mag het tenslotte wat trendy ogen. We hebben het geprobeerd met chocolade alleen, maar dat gaf geen gewenst effect. Uiteindelijk werd het een combinatie van chocolade met munt en gember. De twee toegevoegde ingrediënten maken de neus vrij waardoor de chocolade echt tot aan je brains schiet." WIEPER: WAS DAT NIET RISKANT? ZIJN ER GEEN GEZONDHEIDSRISICO’S AAN VERBONDEN?
pagina 8
Dominique “De stap naar chocoladefecaliën was snel gemaakt: koeienvlaaien, konijnenkeutels en hondendrollen. En vooral die drollen vielen heel erg in de smaak." PERSOONE: "Ik werk met veel professoren en wetenschappers die gelinkt zijn aan de voedingsindustrie. Snuiven heeft voor de mens een heel negatieve bijklank, omdat het ons meteen aan drugs doet denken. Maar op zich is snuiven helemaal niet slecht. Dokters beweren zelfs dat het ideaal zou zijn mochten we medicatie kunnen snuiven in plaats van pillen te slikken. Pillen zijn namelijk niet goed voor de maag, terwijl de medicatie bij inhalatie meteen in de bloedbaan terechtkomt. Er is heel wat discussie over, maar slecht is het zeker niet. Pas op, we hebben op de verpakking wel vermeld dat de chocolade met mate gebruikt moet worden. De basis achter het idee is dat als je iets eet, er eigenlijk veel via onze neus gebeurt. De smaken die je effectief in je mond krijgt zijn zoet, zuur, bitter, zout en umami ('De vijfde smaak', nvdr.). Je ruikt meer dan je proeft. Het is in elk geval niet dat je er high of stoned van wordt, maar je krijgt wel een chocolade-gevoel dat ongeveer een kwartier duurt. We hadden dat eigenlijk als grap gemaakt voor dat feest, maar het is vreemd genoeg aangeslagen. Wereldwijd hebben we al meer dan 25.000 stuks verkocht. En dat terwijl het helemaal geen gastronomische meer-
8
waarde biedt. Het is lekkerder om een stuk chocolade te eten, maar op een feestje mag er weleens gesnoven worden (lacht).” WIEPER: JE BEZIT EEN CACAOPLANTAGE. VANWAAR DAT IDEE? PERSOONE: "Ik ga al meer dan tien jaar op expeditie met een groep vrienden die allemaal wel iets met chocolade te maken hebben. We hebben een clubje, zeg maar (lacht). Van chocolade consultants tot iemand die plantages uitbaat, we zijn met vijf en gaan altijd op reis met de bedoeling nóg meer over chocolade te weten te komen. Mijn favoriete boon is de witte cacaoboon. Die vind je bijna nergens. Ze zijn zo zacht van smaak waardoor je heel hoog kan gaan qua percentage. Wat dan heel bittere chocolade zou zijn, is eigenlijk heel zacht, omdat die bonen heel nobel zijn. Ik kocht regelmatig witte bonen in Venezuela en Mexico, totdat de - al zeldzame - voorraad uitgemolken bleek te zijn. Op een avond - na heel wat tequila-shots - kwamen we op het idee om zelf een plantage te beginnen. Dat is nu zes jaar geleden. We hebben de plantage niet gekocht, omdat het papierwerk te ingewikkeld was, maar ze is de komende honderd jaar wel van ons. Het idee erachter is dat een cacaoboom vijftig jaar wordt en we dus twee bomen kunnen planten. Al zal ik dat niet meer meemaken." WIEPER: OOK IN JE DESIGN PROBEER JE ZO UNIEK MOGELIJK TE ZIJN, ZOALS CHOCOLADE IN STRONTVORM. PROVOCEER JE GRAAG? PERSOONE: "Ik vind dat mensen te veel nadenken. Ze zijn bang van de klant van vandaag:
Persoone
'Wat gaat die denken? Wat met mijn reputatie?' Het is natuurlijk een opgave om de lijn te vinden tussen wat wel en niet kan, maar ik bewandel die grens graag. Ik zou er ook over kunnen gaan, maar dat doe ik dan weer niet. Zo zal ik met Valentijn geen porno-etalage maken van een gangbang. Dat is er dan wél over. Ik doe wel graag iets met een knipoog. We gaan allemaal dood, we kunnen maar beter wat plezier hebben op onze weg ernaartoe. Die stronten zijn er gekomen door de hagelslag die we in onze winkel verkochten. Iedereen noemt dat muizenstrontjes, waardoor we op het idee kwamen de verpakking te veranderen naar een kakkende muis. Om die doos te promoten heb ik een etalage gemaakt met een grote muis die zich ontlast, zeg maar. De stap naar meer chocoladefecaliën is dan natuurlijk snel gemaakt: koeienvlaaien, konijnenkeutels en hondendrollen. En vooral die drollen vielen heel erg in de smaak."
“Een kleine tip: haal je honing bij een imker uit je eigen regio. Een bij maakt een soort antistof aan tegen de slechte stoffen die in die regio in de lucht hangen.” WIEPER: OVER BEESTJES GESPROKEN, JE BENT BLIJKBAAR OOK IMKER? PERSOONE: "(Lacht) Inderdaad. De bijen bevinden zich op het dak van onze Chocolate Lines Factory. Mijn zoon kwam op het idee om bijen te houden, gezien het blijkbaar slecht ging met onze gele vliegende vrienden. Nu ben ik al twee jaar de peter van de 'Week van de Bij'. Op het internet vind je nogal wat vreemde foto's van mij in een hommelpak als ober. Maar ik ben niet de grote imker hoor. Ik kom gewoon regelmatig op tv en dacht mijn naamsbekendheid te lenen aan dit doel. Als ik daardoor mensen wakker schud en doe nadenken over wat ze doen met hun tuin, dan ben ik een tevreden man. Sproei niet te veel, zorg dat je gras niet te kort staat en laat wat wilde bloemen groeien. Met die kleine aanpassingen kan je de bijen helpen, waarom zou je het dus laten? Onze bijen leveren bovendien jaarlijks honderden kilo’s honing op. Die verwerken we in onze chocolade én we smeren het op onze boterhammen 's ochtends. Een kleine tip: haal je honing bij een imker uit je eigen regio. Een bij maakt namelijk een soort antistof aan tegen de slechte stoffen die in die regio in de lucht hangen. Er zijn te veel mensen bang van bijen, omdat ze ooit getraumatiseerd zijn geweest door wespen. Een bij zal pagina 10
Dominique nooit steken tenzij ze zich aangevallen voelt. En als je al gestoken wordt, zie het zo: het is goed tegen reuma." WIEPER: WAT KAN DE BELGISCHE KEUKEN LEREN VAN HET BUITENLAND? PERSOONE: "Wat de Belg vooral zou moeten leren, is trotser te zijn op de eigen roots en keuken. We mogen terecht trots zijn op ons gegratineerde witloof, stoofvlees, Noordzeegarnalen, frieten, bieren en - uiteraard - onze chocolade." WIEPER: WAT STAAT ER OP HET MENU VOOR DE FEESTDAGEN? PERSOONE: "Voor Njam! kreeg ik de opdracht om drie gerechten te maken: één dat al klaar was wanneer de gasten arriveren, een gerecht waar nog één ding mee moet gebeuren en eentje waar je nog wat afwerking aan had. Voor een feestmenu vind ik het belangrijk dat je als kok ook mee kan feesten. Het zijn tenslotte geen inspecteurs van Michelin aan je feesttafel. Een gastvrouw of -heer die de hele avond in de keuken staat, is naar mijn gevoel zelfs onbeleefd. Daarom is een goede voorbereiding noodzakelijk. Een gouden raad van tante - euh - Dominique, zeg maar (lacht). Bij Njam! werd dat gekonfijte zalm, kwarteltjes en als dessert opgerolde citruspannenkoeken met een crème in. Aan de feesttafel moet het sowieso iets zijn dat je niet dagelijks klaarmaakt. Dát maakt het feestelijk."
“Sproei niet te veel in je tuin, zorg dat je gras niet te kort staat en laat wat wilde bloemen groeien. Met die kleine aanpassingen kan je bijen helpen, waarom zou je het laten?” WIEPER: WIE KOOKT TIJDENS DE FEESTDAGEN? PERSOONE: "Ik ben opgegroeid in professionele keukens, iedereen helpt dus wel een beetje. Maar als er veel volk bij komt kijken, word ik nogal snel aan het fornuis geroepen (lacht). Ik vind dat ook niet erg, integendeel, ik neem die stress graag uit handen van mijn familie. Niets zo erg als mensen zich zien opwinden over een feestmaaltijd. Breng me een glaasje wijn en laat mij die groenten maar snijden, geen probleem!" 10
WIEPER: HEB JE TIPS OM DE HOEVEELHEDEN IN TE SCHATTEN? PERSOONE: "De regel is: beter te veel dan te weinig. Niets zo gênant als iemand teleur te moeten stellen als die om een tweede portie vraagt. Dan eet je de volgende dag maar restjes, who cares? Het is maar triestig als je mensen op hun honger laat zitten. En een te volle koelkast is geen excuus. Vries enkele dagen voordien wat potjes - of zelfs emmers - water in en giet die voor de gasten er zijn in je bad. De ideale plek om de drank te bewaren, en je hebt meteen voldoende ruimte voor alle schotels."
“Het is een heel fysieke job: jongleren met potten en pannen, en véél kuisen. Je krijgt een opleiding tot paracommando.”
Persoone
“Mijn favoriete boon is de witte cacaoboon. Die vind je bijna nergens. Ze zijn zo zacht van smaak waardoor je heel hoog kan gaan qua percentage.”
WIEPER: WAT IS HET GROTE VERSCHIL TUSSEN KOKEN MET EN ZONDER CAMERA? PERSOONE: "Zonder camera zit er geen regisseur in mijn oor te roepen dat ik niet met mijn vingers mag eten (lacht)! En dan doet mijn dialect er ook niet toe. Ik doe mijn best wanneer ik gefilmd word, maar ik ben en blijf een West-Vlaming natuurlijk. Als ik aan het koken ben, durf ik al eens te vergeten dat de rest van Vlaanderen me misschien niet begrijpt. De ene kijker vindt dat fantastisch, terwijl de andere het marginaal vindt. Tja, ik ben geen leraar Nederlands, hé." WIEPER: WAT MOET EEN GOEDE TV-KOK ZEKER BEZITTEN? PERSOONE: "Een eigen persoonlijkheid. Het heeft geen enkel nut om een rol te spelen en te acteren. Dat kunnen we toch niet, we zijn gewoon kok. Kijk naar Piet Huysentruyt en Jeroen Meus, die zijn dezelfde personen voor en achter de camera. Het risico is natuurlijk wel dat je commentaar krijgt op je spreektaal. Dat is nog zoiets: je mag niet bang zijn van de camera. Al is dat iets dat je mettertijd leert. Ik zat in de klas met Sergio Herman, Wout Bru en Roger Van Damme. In die tijd bestonden er nog geen TV-chefs. Ik hoop dus van ganser harte dat onze eerste opnames ergens diep in een prullenmand liggen." WIEPER: WAAROM ZIJN ER MEER MANNELIJKE TOPCHEFS DAN VROUWEN? PERSOONE: "Geen idee. Misschien omdat die job niet echt een sociaal leven toelaat? Het is ook een heel fysieke job: jongleren met potten en pannen, en véél kuisen. Hoewel, ik geloof dat het vooral om de uren gaat. Want vrouwen kunnen het zeker even goed. Kijk maar naar Dagny Ros en Sofie Dumont. Wat wel opvalt is dat vrouwelijke chefs vaak vrouwen met een grote bek zijn die weten wat ze willen. Het is een opleiding tot paracommando. Neem nu Dagny Ros, ze is zowaar een Scandinavische prinses, totdat je met haar voeten speelt, want dan geeft ze je volgens mij een regelrechte kopstoot (lacht)." WIEPER: BEDANKT VOOR HET GESPREK!
Eureka PRAKTISCHE TIPS VOOR DE FEESTDAGEN Het huishouden runnen is niet altijd even gemakkelijk. Van de ene dag op de andere hoor je plots dé expert te zijn op vlak van onderhoud, knopen doorhakken (én aanzetten), veiligheid, energiebesparing, gezondheid, koken, kuisen,… Geen nood, want WIEPER helpt je maandelijks met praktische oplossingen voor al je huiselijke vragen. Deze maand proberen we de stress die gepaard gaat met de feestdagen net dat ietsje lichter te maken.
①H OE VOORKOM IK DAT MIJN KERSTBOOM ZIJN NAALDEN VERLIEST? De houdbaarheid van je kerstboom start bij een goede aankoop. Bomen die – wanneer je eraan schudt – veel levende naalden verliezen, zijn niet meer fris. Bruine – en dus dode – naalden mogen wel afvallen. Neem een boom in huis waarvan de takken soepel aanvoelen en de naalden glimmend donkergroen zijn. Een boom met wortelkluit behoudt langer zijn naalden, zéker de Nordmannspar die erom bekend staat geen naalden te verliezen. Bewaak hoe dan ook de vochtigheid en de temperatuur van de ruimte. De kerstboom verliest sneller zijn naalden als de wortelkluit te droog en de temperatuur te hoog is. Eens de boom zijn naalden verliest, is er geen weg meer terug. Het komt er dus op neer uitdroging te voorkomen.
② VOOR KERST MAG HET AL EENS WAT CHIQUER, WAT IS EEN GEMAKKELIJKE MANIER OM MIJN SERVETTEN TE PLOOIEN? Leg het servet helemaal open en vouw alle vier de hoeken naar het midden dicht. Doe dat nog twee keer. Draai het servet om en doe hetzelfde. Trek nu alle hoeken omhoog en alles wat eronder zit ook. Het midden blijf je ondertussen naar beneden drukken. Et voilà, je hebt net een roos gemaakt!
③H ET LUKT NIET ALTIJD OM EEN WIJNFLES TE OPENEN ZONDER KURKRESTJES IN DE FLES TE HEBBEN. HOE LOS IK DAT OP? Als er kurk in de fles zit, neem dan een koffiefilter in je glas alvorens de wijn uit te schenken. Zo blijven alle stukjes kurk in de filter zitten zonder in te boeten aan smaak.
④D E FEESTPERIODE STAAT VEELAL GELIJK AAN NIEUWE SCHOENEN. HOE ZORG JE ERVOOR DAT ZE NIET MEER KNELLEN ZONDER ZELF DE INLOOPPIJN TE MOETEN DOORSTAAN? Neem twee diepvrieszakjes en vul die voor een derde met water. Duw zo veel mogelijk van de lucht uit de zakjes voor je ze sluit. Plaats elk zakje in een schoen daar waar je de schoen wat wil rekken. Als je de hiel wil rekken, kan je de voorkant best opvullen met krantenpapier zodat het zakje in de hiel blijft zitten. Steek de schoenen vervolgens in de diepvries. Na een achttal uren mag je de zakjes laten ontdooien. Haal ze er niet uit voor ze ontdooid zijn en probeer ook het proces niet te versnellen met een haardroger, zo kan je je schoenen namelijk beschadigen.
⑤ HOE KAN IK MIJN MES SLIJPEN ALS IK GEEN MESSENSLIJPER IN HUIS HEB? Stel, je bent bezig met de feestmaaltijd en merkt plots op dat je mes aan de botte kant is, maar je hebt geen messenslijper in huis. Geen nood! Neem gewoon een tas uit de kast en draai die om. Je kan je mes scherpen aan de ongelakte onderkant van elke stenen koffietas. Neem het mes stevig in de hand en ga enkele keren voorzichtig met het snijvlak over het ruwe randje. Vergeet niet om de twee zijden van het snijvlak evenveel te behandelen. Heeft ook je keukenschaar haar scherpte verloren? Neem dan een stuk schuurpapier met een korrelgrootte van 150 tot 200. Vouw het papier in twee met de ruwe kant langs buiten. Knip vervolgens met de schaar een tiental stroken. Veeg de schaar nadien af met een vochtig stuk keukenrol om de restjes schuurpapier te verwijderen. De schaar zou nu terug als nieuw moeten kunnen knippen.
14
Gezond & Wel Hoe ons mentaal immuunsysteem ons beschermt Onze zelfwaardering is van levensbelang, want als het daar goed mee gaat, voelen we ons ook goed. En tegen die waarderingsmeter durft ons ego wel eens een duwtje te geven. Zoals de schuld van die mislukte test - of zelfs relatie - volledig aan een ander toe-eigenen. Het grappige is: we zien het vooral bij anderen, maar niet bij onszelf. Wij trokken de deurtjes van onze mentale apotheek open en vonden er allerlei middeltjes voor functioneel zelfbedrog. Het leven is een constante aanslag op ons welzijn. We worden afgewezen, begaan flaters, nemen beslissingen die we achteraf beter niet hadden genomen, stellen onszelf teleur of worden teleurgesteld, en overal om ons heen vindt er klein en groot leed plaats. Geen last van? Dan heb je vermoedelijk een goede mentale spindoctor. Mede dankzij die innerlijke stem voelen we ons over het algemeen best gelukkig, krijgen we de gebreken van de wereld – en onszelf – niet in high definition te zien, krabbelen we weer op na tegenslagen en vallen die achteraf eigenlijk ook goed mee. Zoals we ons fysiek lekker voelen dankzij ons lichamelijke immuunsysteem, zo hebben we ook een psychologisch immuunsysteem dat ons mentale welzijn beschermt. Hieronder vind je een aantal middeltjes uit onze mentale apotheek. Te verkrijgen zonder voorschrift. 1. Onomkeerbare keuzes Wat lijkt jou het meest aantrekkelijke: een huis waar je binnen drie jaar na aankoop zonder kost of moeite van af kunt of een vergelijkbare woning zonder die verandermogelijkheid? De kans is groot dat je de eerste optie kiest, net omdat die je meer vrijheid biedt. Maar nu blijkt dat de veranderbare keuze tot minder tevredenheid leidt. Ons psychologisch immuunsysteem, dat ons helpt om alle mogelijke bezwaren tegen de nieuwe woning te verdoezelen en alle pluspunten ervan onder de aandacht brengt, houdt zich compleet afzijdig wanneer we een keuze maken die nog veranderbaar is. Logisch, want als je nog kan veranderen van huis – of van job, partner, enzovoort – kan je dat gewoon dóén wanneer het je alsnog tegenvalt. De spindoctor hoeft pas in actie te komen als er geen alternatief is en je er het beste van moet maken. En net wanneer een situatie onveranderbaar is, vind je een manier om er volmaakt gelukkig mee te zijn. Als je dus geluk nastreeft, maak je best keuzes die je niet meer kan veranderen. De rest gaat vanzelf, daar zorgt de doctor wel voor. 2. Cognitieve dissonantie Meer dan een halve eeuw geleden zocht de Amerikaanse psycholoog Leon Festinger een sekte op die de ondergang van de wereld op 16
een specifieke datum had voorspeld. Zoals je al gemerkt hebt, bleef die teloorgang uit. Volgens de sekteleider was dat dankzij de gebeden van de sekte, waarna de pers gebeld werd om gehoor te geven aan het wonder dat dankzij hen was geschied. Volgens Festinger had de sekteleider last van cognitieve dissonantie: de onaangename toestand die je ervaart als je twee tegenstrijdige gedachten hebt. Je hebt bijvoorbeeld net een laptop gekocht en ziet die elders een flink stuk goedkoper. Of je hebt je ontbijt overgeslagen omdat je anders de trein zou missen en dan loopt die vertraging op. Dat onprettige gevoel proberen we
“Onze wereld mag soms nog zo mysterieus aanvoelen, een groot deel van de belangrijkste wonderen wordt gewoon door onszelf verricht.”
dan te bannen door een gedachte te veranderen of toe te voegen: ‘Waar ik die laptop kocht, krijg ik betere service’, ‘Nu kan ik ontbijten in de koffiebar in het station’. Die zogenoemde cognitieve dissonantiereductie is een van de vele werkzaamheden van ons psychologisch immuunsysteem. 3. Meer veerkracht dan gedacht Als we iets onderschatten dan is het wel onze eigen veerkracht. We kunnen veel meer narigheid aan dan we denken. En dat komt omdat we geen rekening houden met onze spindoctor. Gezien die onbewust werkt, staan we er niet bij stil dat we uiteindelijk een positieve draai hebben gegeven aan tegenslag. Een interessant gevolg is dat we de duur van onze
miserie gewoonlijk overschatten. Na die ene breuk of misgelopen job hebben we het idee dat we er nog lange tijd onder gebukt zullen gaan, maar in werkelijkheid zijn we gemiddeld na een maand of twee weer op ons oude geluksniveau. We bedenken ons dan dat die job of partner toch niet echt was wat we wilden en staan vervolgens weer open voor nieuwe opties. Zelfs bij een ernstige tegenslag – zoals invalide worden na een auto-ongeval – blijken mensen toch geleidelijk terug te keren naar hun oude geluksniveau. Beter nog: vaak geeft het zelfs een gevoel van verdieping. Want als je door een crisis gaat, ontdek je ook nieuwe kwaliteiten en gevoelslagen in jezelf. 4. De beschermengel Omdat onze spindoctor subtiel te werk gaat, kunnen we soms de indruk krijgen dat het lot ons goed gezind is, of zelfs dat hogere krachten over ons waken. In een experiment konden deelnemers een teamgenoot kiezen met wie ze aan een taak moesten werken. Na afloop werd hen wijsgemaakt dat de onderzoeker wist wie de beste teamgenoot was en dat hij die stiekem had beïnvloed door via de computer een subliminale – of niet bewust waarneembare – boodschap te sturen. Aangezien de deelnemers zelf al vonden dat hun keuze heel goed had uitgepakt, vonden ze dat volledig geloofwaardig. In een ander experiment kregen deelnemers korte stukjes van liedjes te horen, waarna een van de liedjes drie keer werd gedraaid in hun eigen koptelefoon. De mededeling dat een smart radio dit liedje speciaal voor hen had gekozen op basis van een persoonlijkheidstest ging erin als zoete broodjes. Ze hadden namelijk zelf al – dankzij hun spindoctor – bedacht dat ze het goed hadden getroffen met ‘hun’ liedje. De subliminale boodschap en de slimme radio waren door de onderzoekers bedacht als parallel voor de ‘hand van God’. Als mensen volledig op eigen houtje het beste maken van wat hun overkomt - en niet beseffen dat ze dat doen - is het begrijpelijk dat ze dingen die goed gaan toedichten aan onzichtbare, hogere krachten. Onze wereld mag soms nog zo mysterieus aanvoelen, een groot deel van de belangrijkste wonderen wordt gewoon door onszelf verricht.
Socio Het verhaal achter kerstcadeaus schenken Het geven van cadeaus is tegenwoordig onlosmakelijk verbonden met het moderne kerstfeest. Hoewel heel wat cadeaus hun weg terugvinden naar de winkel of in de diepste hoek van een kast verzeild geraken, blijft het een traditie waar weinigen afscheid van willen nemen. Maar waar komt die gewoonte om geschenken uit te delen met kerst vandaan? Het gebruik van cadeaus tijdens kerst kent geen eenduidige oorsprong. Net als veel andere christelijke feesten is kerst beïnvloed door veel oudere, heidense gewoontes. Zo was het geven van cadeautjes al een gewoonte bij de Romeinse saturnaliën, een feestdag die werd gevierd op 21 december. Op dat feest - dat gewijd was aan Saturnus - was het de gewoonte om geschenken cadeau te doen aan de gastheer wanneer je uitgenodigd was voor een diner. Een andere mogelijke invloed stamt wel uit de christelijke traditie. Volgens de Bijbel werd Jezus vlak na zijn geboorte bezocht door de ‘wijzen uit het Oosten’ oftewel de ‘Drie Koningen’, die eens ter volgden naar Bethlehem. Zodra ze Jezus zagen, zakten de drie koningen op hun knieën en boden hem geschenken van goud, mirre en wierook aan. Dat gebaar zou zich later ontwikkeld hebben tot het geven van cadeaus met kerst. Mijter versus muts Maar de meest directe invloed op het moderne kerstfeest en het geven van cadeaus is waarschijnlijk Sinterklaas. De goedheilige man was al vanaf de Middeleeuwen een bekende verschijning in België en andere delen van Europa en vanaf die tijd werden er ook regelmatig cadeautjes uitgedeeld ter ere van de bisschop. De Amerikanen waren na de Amerikaanse Revolutie (1775-1783) op zoek naar niet-Engelse invloeden op hun cultuur en kwamen daarbij uit op onze Sinterklaas en zijn cadeautjes. Een aannemelijke verklaring gezien onze goedheilige man veel weg heeft van de Amerikaanse versie van de kerstman. Bovendien is Santa Claus - oftewel: de kerstman - een letterlijke vertaling van Sinterklaas. De aanwezigheid van Sinterklaas in de Verenigde Staten stamde dan ook uit de tijd dat New York de Nederlandse kolonie Nieuw Amsterdam was en vanaf het begin van de 19de eeuw liet een op de Sint lijkende figuur zich op Amerikaanse kerstfeesten zien. De Sinterklaastraditie om cadeautjes uit te delen werd hierop ook overgenomen door de kerstman, die er de gewoonte van maakte om zijn giften onder de kerstboom te leggen of in een sok aan de haard te stoppen. Althans toch als de kindjes melk en koekjes had-
den klaargezet voor hem en zijn rendier Rudolph. Het enige verschil met onze traditie is dat ‘Slecht Weer Vandaag’ liever wortels eet. De reden van het wereldwijde succes van de kerstman hebben we dan weer te danken aan multinational Coca Cola. Zij vonden de kerstman een leuk figuur en maakten die in de jaren zestig via reclamefilmpjes bekend over de hele wereld. En omdat rood de kleur van de cola-gigant is, kreeg de kerstman een rood pak aangemeten. In de Benelux sloeg de ontwikkeling van de kerstman in de 19de en 20ste eeuw in eerste instantie niet erg aan. Het heeft pas de laatste decennia aan populariteit gewonnen, mede onder invloed van de Amerikaanse cultuur. Het idee dat het de kerstman is die de cadeautjes gebracht heeft, wordt hier niet verspreid. Wellicht met het idee dat het voldoende is dat één oude man per jaar met alle lof
“Je stopt iets dat je weggeeft in papier om het vervolgens verscheurd te zien worden.”
gedacht - oude China. Meer dan tweeduizend jaar geleden pakte je daar een cadeau in in een papieren envelop. De Chinese rechtbank gaf de ‘cadeaus’ aan bestuursleden in overheidsfuncties. Het is dus niet zo dat die geschenken voor iedereen bestemd waren. De Chinezen waren dan ook niet degenen die het inpakken populair maakten. Die eer viel ten deel aan Hallmark, het wenskaartenmerk. Hij had net kleurrijk papier geïmporteerd uit Frankrijk en maakte hiermee enveloppen waarvan de binnenkant versierd was. Die verkochten massaal, omdat de inpakenveloppen voordien enkel in het groen, rood of wit te koop waren. Alweer een heel proces dat geborgen gaat achter een - voor ons - vanzelfsprekende handeling. Het ideale gespreksonderwerp wanneer je het papier losscheurt van een ongewenst cadeau. Terwijl je het vertelt kan je nog snel een gepaste reactie verzinnen.
Wist je dat...?
gaat lopen. Ook de dagen waarop de cadeautjes worden verdeeld verschillen tussen de continenten. De christenen - en dus het merendeel van de Verenigde Staten - houden het op 25 december, de geboortedag van Jezus. De Scandinaviërs hebben zo hun eigen redenering: een nieuwe dag begint eigenlijk al als de oude is afgelopen – dus zodra het donker wordt. Zij mogen daarom op 24 december al uitpakken. In België volgen we die gewoonte, zij het wellicht vooral omdat de kinderen tijdens het kerstdiner te ongeduldig zijn om nog een minuut - laat staan een dag - langer te wachten. Papier in China Maar waar kwam de gewoonte dan vandaan om die cadeaus in te pakken? Als je erover nadenkt is het een vreemde bezigheid om geschenken in te pakken. Je stopt iets dat je weggeeft in papier om het vervolgens verscheurd te zien worden. Het begon allemaal in het - of wat had je
20
“De Chinese rechtbank gaf de ‘cadeaus’ aan bestuursleden in overheidsfuncties.”
• cadeaus recycleren niet zo beschamend is als we denken? Maar liefst 79% van de deelnemers aan een peiling van American Express vond het doorgeven van cadeaus aan derden tijdens de feestperiode acceptabel. • uit een enquête onder de ‘doorgevers’ bleek dat 22% van deze mensen cadeaus aan derden gaven om ‘er van af te zijn’? Wie jonger dan dertig is, geeft sneller cadeaus door. • vrouwen twee keer gemakkelijker een cadeau doorgeven dan mannen? • cadeaus die blijk geven van doordachtheid en attentie niet noodzakelijk de beste cadeaus zijn? Het is dan vooral de gever, eerder dan de ontvanger die geniet en niet andersom zoals vaak gedacht wordt. • het niet de gedachte, maar wel het cadeau is dat telt? Dat blijkt uit onderzoek van gedragspsycholoog Nicholas Epley.
Travel to 10 Topbestemmingen voor kerst De uurwerken zijn teruggedraaid, er hangt een kilte in de lucht en glühwein doet langzaam zijn intrede. Voor velen is het kerstseizoen de beste periode van het jaar: een tijd van lekker uitgebreid eten, cadeautjes kopen en openen, vuurwerk afsteken en minstens een dozijn feestjes. Maar voor degenen die met liefde aan de Belgische kerstvreugde willen ontsnappen, maakten wij een lijstje van de 10 interessantste bestemmingen om kerst te vieren.
1. Rovaniemi, Lapland, Finland Nergens beleef je kerst zoals in Lapland, dé thuishaven van de gulle oude Kerstman. Er ligt sneeuw in overvloed, je kan genieten van het feeërieke noorderlicht en naar rendieren staren, terwijl je zelf van een heerlijk aperitief nipt in een verwarmde blokhut. Ook kinderen beleven hier de tijd van hun leven. Ze krijgen de kans gemberkoekjes te maken met mevrouw Claus, kunnen zich inschrijven in de elfenschool en een kalligrafieles volgen om hun kerstbrief in stijl te schrijven. Er is bovendien een rendierboerderij, waar bezoekers een safari kunnen doen in een kerstslee die geleid wordt door rendieren. Wie echt op zoek is naar een unieke kerstervaring, boekt best een kamer in het Arctic Snow Hotel, een hotel volledig gemaakt uit sneeuw en ijs. Om de gasten niet teveel kou te laten lijden, is het hotel voorzien van verscheidene sauna’s en bubbelbaden.
2. Malta Kerststallen bezoeken is een essentieel deel van Kerstmis in Malta. Elk jaar trekt de bevolking trots hun rolluiken – of hun garagedeur – naar boven om hun zelfgemaakte kerststallen aan het publiek te tonen. Maar je kan ook een kerststal op nog grotere schaal bewonderen, verspreid over verlaten velden met een oppervlakte van maar liefst 20.000 vierkante meter. De gigantische set wordt bewoond door 150 personages – gespeeld door lokale families – die de bewoners het gevoel geven dat ze 2.000 jaar terug in de tijd werden gekatapulteerd.
3. San Miguel de Allende, Mexico Als je in de week voor kerstavond door de straten wandelt, is het goed mogelijk dat je Maria en Jozef tegen het lijf loopt. De inwoners doen namelijk een pelgrimstocht van huis tot huis terwijl ze al zingend om onderdak vragen, als eerbetoon voor de reis naar Bethlehem. De avond van omzwervingen wordt ingeluid door piñatas en ponche (een warm vruchtendrankje) waarna ze door de stad dwalen die 22
deel uitmaakt van UNESCO Werelderfgoed, omwille van de goed bewaarde architectuur.
4. Santa Claus, Indiana Kerst wordt hier het hele jaar door gevierd. De stad met slechts 3.000 inwoners, krijgt jaarlijks duizenden brieven van kinderen met hun wensen gericht aan de Kerstman. Rond de jaren dertig werd een groep vrijwilligers samengesteld om op elke brief te antwoorden.
5. Nürnberg, Duitsland Zoek je nog een fijn cadeautje voor je familieleden? De kans is groot dat je dat vindt op de kerstmarkt in Nürnberg. Daar staan niet minder dan 180 kraampjes met de leukste hebbedingen. Bovendien zorgt de stad ervoor dat op de markt enkel traditioneel gemaakt speelgoed en kerstversiering verkocht wordt. Hier vind je dus geen massa-geproduceerde plastieken slingers. Bezoek de markt bij voorkeur ’s avonds, wanneer de lichtjes de indruk wekken dat je in een sprookjeswereld bent beland.
6. New York Rockefeller Center ligt in het centrum van een kerst op New Yorkse wijze. Hun wereldberoemde schaatsbaan – die telkens speciaal voor kerst geplaatst wordt – bestaat al 78 jaar. In Central Park, nabij de Columbus Circle, staat een kerstmarkt waar honderd marktkramers kleren, cadeaus, snacks en drankjes verkopen. Loop zeker ook eens langs de etalages van winkels als Barneys en Bergdorf Goodman. Die zijn tijdens de kerstperiode op een indrukwekkende manier aangepast aan het kerstthema.
7. Quebec, Canada Ben je het type dat graag Kerstmis viert rond een boom gemaakt van gerecycleerd materiaal
Lapland en verlicht door ter plaatse trappende fietsers? Dan is Quebec dé kerststad voor jou! Het is een waar toevluchtsoord voor milieuvriendelijke enthousiastelingen. De stad bruist van activiteiten voor ieders smaak: van voorleesmomenten uit boeken van Charles Dickens tot kerststallen van over de hele wereld en skipret voor de hele familie.
8. Barcelona, Spanje Probeer hier zeker je vakantie te verlengen tot Driekoningen op 5 januari. Er is namelijk geen betere plek om bij te kletsen met Melchior, Gaspar en Balthazar. Op de avond van vier januari, arriveren de drie koningen volledig gehuld in authentieke kledij met hun eigen schip – de Santa Eulalia – in de stadshaven. Er worden kanonnen en vuurwerk afgevuurd, en zodra de burgemeester hen de hand schudt, kunnen de festiviteiten beginnen. Zo paraderen ze doorheen de hele stad in schitterende kostuums en indrukwekkende praalwagens.
9. Puerto Rico, De Grote Antillen Als je de traditionele kerstliedjes grondig beu bent, is een reisje naar het eiland Puerto Rico een aanrader. Hier worden die liedjes namelijk in een salsajasje gestoken. Dennenbomen vind je hier bovendien ook niet, maar palmbomen des te meer. Je dansmoves oefenen, zomerse kledij inpakken en vertrekken, is de boodschap!
10. Bethlehem, Palestina Amusement verzekerd als je Kerstmis viert in Bethlehem. De stad – Manger Square in het bijzonder – is uitbundig verlicht en de energie van de locals werkt aanstekelijk. Trek je effectief naar de geboortestad van Jezus, ga dan zeker naar de middernachtsmis in de Sint-Catharinakerk voor een werkelijk beklijvende ervaring.
26
Culinair De tips van de Beste Sommelier van België, Joery De Lille Slechts weinigen kennen het goddelijke goedje – beter gekend als wijn - echt door en door. Want een paar wijntermen als ‘afdronk’, ‘tannines’ en ‘mineraliteit’ in het rond strooien is lang niet voldoende om jezelf een wijnkenner te noemen. Daarom gaan we met plezier in de leer bij Joery De Lille, sommelier in restaurant Horseele én de beste Belgische sommelier van 2016. Na het lezen van deze tekst heb je in elk geval genoeg kennis om een mooie wijn uit te kiezen voor aan de kersttafel. Cheers! WIEPER: SOMMELIER WORD JE NIET ZOMAAR, HOE BEN JE IN HET VAK TERECHTGEKOMEN? JOERY DE LILLE: “Mijn ouders hadden vroeger een traiteurszaak, mijn nonkel is bakker en mijn broer is chef, het spreekt dus voor zich dat ik in de gastronomie zou belanden. Als kind was ik al geobsedeerd door smaken. Als we in het bos liepen, likte ik aan leisteen om te weten hoe dat smaakte. Ook nu probeer ik zoveel mogelijk zintuigen te laten spreken. Als ik een wijngaard bezoek moet ik altijd eens aan de aarde gevoeld en geroken hebben. Vanaf mijn eerste moment op de werkvloer ben ik eigenlijk niet meer gestopt met bijleren. De gastronomie is een wonderlijke wereld waar ik alsmaar meer over wil weten, lezen en ontdekken. Het heeft me altijd mateloos geboeid, maar de vonk is pas écht overgeslagen na mijn stages in Frankrijk, De Karmeliet en Hof Van Cleve. Daar mocht ik voortdurend proeven van topproducten, wijnen en digestieven. Er was toen geen terugkeren meer aan: ik ging en zou in de topgastronomie belanden.” WIEPER: IS EEN DURE WIJN AUTOMATISCH OOK EEN GOEDE WIJN EN VICE VERSA? DE LILLE: “Alles hangt af van de reputatie en de ligging van de wijngaard. En uiteraard ook de score die de wijn kreeg in invloedrijke magazines als Revue de Vin de France, Decanter, Parker, enzovoort. Wijn is in de eerste plaats een natuurproduct: afkomstig van een klimplant die zon en water nodig heeft. In principe zou je dus wijn kunnen maken door simpelweg
een stok te planten, druiven te laten groeien en die op tijd te plukken. Even laten gisten en klaar. Maar zo simpel is het natuurlijk niet om een echt goede wijn te maken, dat vereist ontzettend veel werk: keuze van de bodem, oriëntatie van de wijngaard, keuze van de druif, snoeiwijze, wanneer oogsten, biologisch of niet, lage of hoge rendementen, … Er zijn wel 1001 factoren die een invloed hebben op wijn maken en bij elke keuze die je maakt, verandert de wijn. Achter een dure fles wijn zit dus meestal een heel verhaal waaruit blijkt dat die wijn veel meer om handen heeft gehad dan een goedkopere fles.”
“Bij elke keuze die je maakt, verandert de wijn.” WIEPER: HOE HERKEN JE EEN GOEDE, KWALITATIEVE WIJN? DE LILLE: “Dat is heel eenvoudig: wanneer je er een tweede slok van wil! (Lacht) Voor mij moet er dan een goede balans in zitten. Een wijn moet voldoende gedragen zijn door zuren en complexe, veelzijdige aroma’s bieden die mee evolueren met rijping op fles. En vooral: geen overgeconcentreerde versmolten tannines en lage afdronk.” WIEPER: EN DAN NU IN LEKENTAAL? DE LILLE: “Het gaat erom dat een simpele wijn vaak maar één dimensie of smaak heeft. Dat kan lekker zijn en gemakkelijk drinken, maar er is niets complex aan. Wat een wijn lekkerder maakt, is dat de smaak evolueert. Bij een witte wijn kan je bijvoorbeeld een heel fris citrusachtig begin hebben in je mond, maar na een fractie evolueert dat naar een vollere en fruitigere smaak om dan bij het inslikken nog een tijdje te blijven hangen.” WIEPER: BESTAAN ER ONELINERS DIE OP NIETS SLAAN EN WAARMEE JE DUS EEN VALSE CONNAISEUR KAN ONTMASKEREN? DE LILLE: “Zeker! Wat je vaak hoort is: ‘Een wijn is pas goed als die gedecanteerd moet worden.’ Dat klopt niet, want een wijn op fruit en frisheid moet helemaal niet gedecanteerd worden en sommige wijnen worden daar zelfs
28
“Wat je vaak hoort is: ‘Een wijn is pas goed als die gedecanteerd wordt.’ Pure onzin.” slechter door. Verder hebben sommeliers het onder elkaar vaak over ‘mineraliteit’ of ‘complexiteit’, woorden die zo vaag zijn als de Yeti of het monster van Loch Ness. Mineraliteit is namelijk een totaalpakket van stijl in wijn en geen geur, smaak of kleur die je kan herkennen. Pas als verschillende factoren kloppen kan je spreken van een wijn die slank, fris en mineraal is. En complexiteit is mooi, maar wat is complex? Fruit in de wijn, de afdronk versus zuren? Zijn de zuren op- of afbouwend? Zijn de tannines rijp en versmolten of groen?” WIEPER: WELKE WIJN KAN JE BEWAREN EN WELKE DRINK JE BEST METEEN OP? DE LILLE: “Wijnen hebben een potentieel om te bewaren als ze voldoende materie (zuren, tannine, afdronk en fruit) bezitten en houtlagering gehad hebben. Het is onmogelijk om hierin een overzicht te geven, dat kan je best vragen wanneer je de wijn aanschaft. Maar wacht alsjeblieft nooit te lang. Teveel mensen laten hun dure wijn te oud worden, omdat ze die niet durven te openen. En dan is die niet meer te drinken, natuurlijk.” WIEPER: WELKE WIJN PAST HET BEST OP DE FEESTTAFEL? DE LILLE: “Oude en gerijpte rode wijnen, omdat je tijdens de kerstperiode heel lang aan tafel zit met vrienden en familie. Je geeft om die mensen, dus dan mag er al eens een duurdere fles geopend worden, vind ik. En aangezien je lang tafelt, krijgt die de tijd om te evolueren waardoor je verschillende facetten kan ontdekken in je glas naarmate de avond vordert. Op oudejaarsavond zou ik eerder voor een lichtere, frisse stijl kiezen. Want dan mogen we al eens lekker doorzakken en wat meer drinken. Rond middernacht open je dan bubbels om – zoals het de traditie betaamt – stijlvol het nieuwe jaar in te knallen.” WIEPER: BEDANKT VOOR HET GESPREK!
30