Kansei
Pomiędzy wrażeniem a wytworem prof. ASP dr hab. Wiesław Gdowicz projektant, grafik, artysta, profesor nadzwyczajny Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach kierownik Zakładu Badań Wizualnych i Interakcji na Wydziale Projektowym ASP w Katowicach
1. Rozwój produktów można podzielić na dwie grupy: te, których cechy są dokładnie określane przez producenta i te, których cechy określają konsumenci. Metoda Kansei Engineering pozwala na uchwycenie i analizę Kansei konsumenta. Po raz pierwszy termin „Kansei” pojawia się w literaturze w 1921 roku, ale jego upowszechnienie rozpoczęło się w roku 1984 za sprawą dwóch publikacji: „The Reform of Kansei” Kamei Hideo (1983) i „Goodbye mass – How to read Kansei age?” Fujioka Wakao (1984). Pojęcie „Kansei” oraz „Kansei Engineering” w społeczności projektantów zostało upowszechnione przez twórczość naukową i działalność projektową dr Mitsuo Nagamachi oraz Kenichi Yamamoto, prezesa Mazda Automotive Corporation. Pojęcie „Kansei Engineering” zostało zaprezentowane przez wspomnianych autorów w trakcie wykładu na amerykańskim Uniwersytecie Michgan w roku 1986. Twórca tej metody dr Mitsuo Nagamachi, pracownik Instytutu Nauki na Uniwersytecie Kiusiu, od 1970 roku jest zaangażowany w jej rozwój zarówno w sferze teorii jak praktycznego stosowania w produkcji. Termin „Kansei” oznacza psychologiczne uczucie potrzeby w umyśle użytkownika. Przed zakupem danego produktu kupujący już „ma” w umyśle tą rzecz, ale zbudowaną z cech, o których marzy. Słowa „prosty”, „dobrze zrobiony”, „świetna linia nadwozia” czy „daje poczucie wolności” to słowa wyrażające Kansei, a rzecz zrobiona według tych oczekiwań to produkt odpowiadający wyobrażeniu kupującego. Kansei Engineering natomiast można tłumaczyć jako „inżynieria emocji”. Nagamachi opracował wiele produktów według metody Kansei Engineering. Sam wspomina między innymi o modyfikacji produkowanych w Japonii lodówek dwudrzwiowych. W dziale rozwoju jednej z fabryk sprzętu AGD powołano zespół projektowy, którego zadaniem było przeprojektowanie lodówki. Analiza zachowania użytkowniczek, rejestrowana na wideo, doprowadziła do określenia głównego problemu eksploatacji sprzętu - umieszczenie w dolnej części lodówki półki na warzywa powodowało trzy krotnie częstsze jej używanie niż pozostałe półki (skutek - nadmierne obciążenie pleców osób badanych). Zespół kierowany przez Nagamachiego zaproponował zmianę pozycji półek. Zamrażarkę umieszczono na dole lodówki, a półki do warzyw w górnej części, tak by wyjmowanie produktów odbywało się w pozycji wyprostowanej. To rozwiązanie zmieniło styl produkowanych w Japonii lodówek dwudrzwiowych.
21