Dnp publikacja 2014 podsumowanie wgdowicz 89 91

89

dizajn na pograniczu

Podsumowanie

90

Skutkiem zmian jakim podlegają społeczności, gospodarka, technologia czy polityka są nowe relacje pomiędzy ludźmi oraz ludźmi, a rzeczami. Badania społeczne odnoszące się do tej nowopowstałej rzeczywistości rozwijają odpowiednie sposoby postępowania, modele zachowań i produkty. Poprawa jakości życia codziennego będzie możliwa poprzez badania relacji zachodzącymi pomiędzy ludźmi oraz pomiędzy ludźmi a rzeczami. Projektowanie ma znaczący wpływ na zachowanie ludzi, ich stan emocjonalny i zmysłowe doświadczenia. Projektanci stawiając określone pytanie odnoszące się do rzeczywistych potrzeb ludzi, robią to w kontekście wcześniej wykonanej analizy środowiska, w jakim żyją ludzie i dokładnego rozeznania ich potrzeb.

Analizując systemy, środowiska, formując scenariusze zachowań, budując prototypy i modele, ściśle odnoszą się do rzeczywistości, dla której projekty są przeznaczone i z tego też powodu odgrywają decydującą rolę w rozwoju i transformacji społeczeństwa.

Projektowanie odnoszące się do problemów społecznych jest złożonym procesem, który obejmuje wiele działań w obszarach różnych specjalistów - urbanistów, architektów, projektantów, socjologów czy antropologów. Ważnymi elementami w tym procesie są specjaliści od transportu, zdrowia publicznego, wodociągów, kanalizacji, ale też władze samorządowe, organizacje pozarządowe i wielkość posiadanych przez nich środków finansowych. Projektowanie społeczne ma więc charakter wybitnie interdyscyplinarny.

Souhrn DIZAJN V POHRANIČÍ

W projektowaniu odnoszącym się do przestrzenie miejskiej ważne jest to co publiczne. I niezależnie od tego czy odnosimy się do wielkich przestrzeni urbanistycznych czy małych fragmentów placów, skwerów czy podwórek, kluczowym elementem są użytkownicy przestrzeni publicznej.

Piotr Lorens w rozdziale „Definiowanie współczesnych przestrzeni” w „Problemy kształtowania przestrzenie publicznych” tak opisuje zmiany odnoszące się sposobu patrzenia na przestrzeń publiczną: Przestrzeń publiczna współczesnego miasta ulega bardzo głębokim przekształceniom, mającym swą genezę w zjawiskach globalizacji, rozwoju społeczeństwa konsumpcyjnego oraz nowych formach współpracy pomiędzy sektorem publicznym a prywatnym. W efekcie konieczne jest także przedefiniowanie pojęcia samej przestrzeni publicznej. Traci na aktualności jej określenie jako tradycyjnie pozostającego w publicznym władaniu, ogólnodostępnego obszaru ulicy czy placu, przeważnie pełniącego rozmaite funkcje społeczne i gospodarcze.

Nowa definicja przestrzeni publicznej kładzie natomiast akcent na jej publiczność rozumianą jako możliwość nawiązywania rozmaitych kontaktów interpersonalnych niezależnie od formy władania, kontroli czy organizacji przestrzennej. Dlatego też za współczesne przestrzenie publiczne uznać należy zarówno struktury o charakterze „otwartym” (a więc przypominające tradycyjne struktury miejskie) jak i „dośrodkowym” (czyli zamknięte w przestrzeni zwartej struktury). Oddzieleniu ulega także pojęcie przestrzeni publicznej (rozumianej w sensie materialnym) od domeny czy sfery publicznej (mogących się lokować w przestrzeni wirtualnej).

Natomiast tradycyjne przestrzenie miejskie zmuszone są do konkurowania z nowymi kompleksami, często na nierównych warunkach. Wiąże się to ze słabością sektora publicznego oraz niedostrzeganiem przez władze miejskie kulturowego ich znaczenia. Wraz z różnicowaniem się potrzeb poszczególnych grup społecznych pojawiać się będą także przestrzenie przeznaczone dla określonych grup, przy jednoczesnym zaniku przestrzeni dla wszystkich, a więc „publicznych” w tradycyjnym tego słowa znaczeniu.

Można więc sądzić, iż w przyszłości jakość domeny publicznej nie będzie mierzona poprzez jej dostępność i charakter przestrzeni, lecz będzie wiązać się z odpowiedzią na pytanie: do jakiego stopnia wpływa ona na kształtowanie otoczenia poszczególnych miejsc? Czy tworzy ona atrakcyjne środowisko miejskie? Czy możliwe jest realizowanie w niej naszych potrzeb społecznych? I czy będzie istotne, jak ta przestrzeń wygląda oraz czyją jest własnością?

Kiedy zastanawiamy się nad miejscami w przestrzeni, nad miejscami ważnymi, to nie da się w tym zastanawianiu się pominąć śladów, znaków. Znaków obecności kogoś lub czegoś. No bo co to by było za miejsce, w którym nie byłoby śladów obecności. Byłoby to miejsce nieobecności. To obecność powoduje, że miejsce staje się ważne. Miejsce staje istotne. Istotne dla tego, który jest obecny w tym miejscu.

Podsumowanie dizajn na pograniczu

O atrakcyjności tak rozumianych przestrzeni publicznych nie będzie już decydować jej powszechna dostępność, lecz atrakcyjność wizualna i funkcjonalna, a także stopień bezpieczeństwa przebywania w niej. Oznacza to, że będą one mogły stanowić - pod warunkiem zachowania owych warunków - twory w miarę samoistne, często wyabstrahowane ze struktury miasta.

91

Z myślenia o miejscu i znakach można przejść do rożnych sposobów odczytywania ważności miejsca ze względu na znaki jakie mu towarzyszą. A jeżeli jesteśmy przy odczytywaniu znaków to w gruncie rzeczy oznacza to, że mówienie o miejscu, zastanawianie się nad nim, jest właściwie zastanawianiem się nad znakami. A jeśli tak, to miejsce jest nie tyle kategorią przestrzeni co raczej kategorią sensu, kategorią języka. I być może miejsce jest tym co możemy zawrzeć w słowach. Miejsce zamknięte w słowach. Słowa wypełnione miejscem. (wg)