 DO Navarra

Riojawijnen werden jarenlang bijna zonder uitzondering op eikenhouten foeders en barriques (barricas) opgevoed. Men gebruikte daarbij geen Frans eikenhout, maar goedkoper, minder verfijndenmeersmaakafgevendAmerikaansofZuidoost-Europeeseikenhout.Hetresultaat was dat Riojawijnen zeer zacht en rijp waren en gedomineerd werden door een kruidig vanillearoma. Tegenwoordig is het veelal een mix van Frans en Amerikaans eiken. In hogere cuvée’s neemt vaak het aandeel Frans eiken toe. Veel bedrijven gebruiken nog steeds de termen Crianza, Reserva en Gran Reserva, maar sinds ruim 20 jaar zie je steeds meer modern georiënteerdebodegasdiecuvée’shebbenzonderdezetermen(terwijlzedatofficieelwel zouden kunnen zijn) of die helemaal niet meer gebruiken en de wijnen gewoon onder Rioja Cosecha op de markt brengen.

• Pueblo/Municipio: voor wijnen uit een bepaald dorp of een bepaalde gemeente, waarbij 85 procent van de druiven afkomstig is uit één van de 144 gemeentes. • Viñedos Singulares:voortop-Rioja’suiteenspecifiekewijngaard.Dewijngaardmoetminimaal 35 jaar oud zijn, minimaal 10 jaar in eigendom zijn of al minstens 10 jaar zijn gehuurd. Het maximumrendementisbeperkt.Deflessenmoetengenummerdzijnenwordengekeurdvoordat zeopdemarktwordengebracht.In2021zijnerruim120wijngaardenmetdezeclassificatie.

Vanaf 2019 bestaat de mogelijkheid om in Rioja witte en rosé mousserende wijnen met de aanduiding Espumoso de Calidad op de markt te brengen. Deze wijnen zijn gemaakt volgens de traditionele methode. Ze worden alleen gemaakt in de typen Brut Nature, Extra Brut en Brut.

 DO Navarra Navarra is de naam van een autonome regio en van een wijngebied in het noorden van Spanje. Het gebied heeft een rijke geschiedenis. Het was ooit een koninkrijk, waar ook Bordeaux toe behoorde. De regio Navarra grenst in het noorden aan de Pyreneeën en in het zuiden grotendeels aandeEbroendewijngaardenvanRioja.Hetwijnbouwgebiedwerdin1932gedefinieerd,maar de DO werd pas in 1967 wettelijk erkend. Navarra heeft altijd een beetje in de schaduw van zijn buurman Rioja gestaan. Het wijngaardareaal is circa 11.000 ha. Een kleine 60 procent van de productie betreft rode wijn. Rosé komt met zo’n 30 procent op de tweede plaats. Witte wijn maakt zo’n 10 procent van de productie uit.

DO Navarra kent vijf zones of subdistricten, die alle ten zuiden van de regionale hoofdstad Pamplona liggen: • Tierra Estella: Deze zone ligt in het noordwesten van Navarra, ten noordoosten van Logroño.

De wijngaardoppervlakte is zo’n 1.800 ha. Hier speelt tempranillo de hoofdrol. Een ander veelgebruikt blauw druivenras is cabernet sauvignon. Voor de witte wijnen uit dit gebied is chardonnay het belangrijkste druivenras. • Valdizarbe: Dit is met circa 1.100 ha aan wijngaarden de kleinste zone, ten oosten van Tierra

[FOTO Shutterstock nr. 777947674; foto met onderstaand bijschrift als deel van grijze kader]

In Navarra wordt op het gebied van wijnbouw en vinificatie al lange tijd systematisch onderzoek gedaan door het Estación de Viticultura y Enología de Navarra, kortweg EVENA. Dit onderzoeksinstituut, opgericht in 1981, is gevestigd in Olite. In 1987 is er een supermodern wijnbedrijf met de meest geavanceerde technologische apparatuur in gebruik genomen. Ook heeft men talrijke experimentele wijngaarden aangelegd, verspreid over het herkomstgebied Navarra. EVENA heeft niet alleen een belangrijke stimulerende functie voor de wijnbouw in Navarra, maar ook voor die in de rest van Spanje.

Estella. Hier is de aanplant wat gevarieerder. In de wijngaarden staan vooral tempranillo, garnacha, cabernet, merlot, chardonnay en malvasía aangeplant. • Baja Montaña: Deze zone ligt in het noordoosten en grenst aan de autonome regio Aragón. De wijngaarden liggen gemiddeld 750 meter boven de zeespiegel. Baja Montaña telt zo’n 2.500 ha aan wijngaarden. Er staan vrijwel uitsluitend blauwe rassen aangeplant, waarvan garnacha en tempranillo de belangrijkste zijn. Hier worden vooral rosados geproduceerd. • Ribera Alta: Op de noordelijke oever van de Ebro ligt Ribera Alta. Dit is het centrale deel van

Navarra. Het heeft als centrum het wijnstadje Olite. Dit subdistrict telt een oppervlakte van 3.300 ha.

Ook hier is de tempranillo dominant, maar er zijn ook andere blauwe rassen aangeplant, zoals graciano. Voor witte wijnen worden vooral chardonnay en moscatel gebruikt. • Ribera Baja: Deze lager gelegen zone op de zuidelijke oever van de Ebro is met zo’n 4.600 ha wijngaarden het grootste subdistrict van Navarra, zowel in termen van wijngaardareaal als van het aantal bodega’s. De wijngaarden in Ribera Baja liggen op gemiddeld 350 meter boven de zeespiegel. Ook hier domineren de blauwe druivenrassen tempranillo en garnacha tinta. Ook witte wijnen worden hier geproduceerd. Hiervoor worden met name viura en moscatel gebruikt.

[FOTO Shutterstock nr. 122207785]

Klooster met wijngaarden in Ayegui, DO Navarra (zone Tierra Estella)

In de noordelijke subdistricten liggen de wijngaarden op hellingen en is het landschap geaccidenteerd, terwijl het zuiden nogal vlak is. Terwijl de bodems in het noorden bestaan uit kalkhoudende klei, bestaan die in het zuiden vooral uit klei en zand. Een overeenkomst is de ondergrond van grind met voornamelijk kalkhoudend vast gesteente. Tussen de noordelijke en de zuidelijke zones bestaan ook klimatologische verschillen. In het noorden en zeker in het noordwesten is de Atlantische invloed duidelijk merkbaar, maar in het zuiden, in de Ebrovallei, is vooral de invloed van de Middellandse Zee aanwezig. In het zuidelijke deel is het daardoor gemiddeld een paar graden warmer en valt er minder neerslag.

Sinds de jaren negentig van de twintigste eeuw is er een verandering gaande in de wijnbouw van Navarra. In de eerste plaats werden internationale druivenrassen (in het bijzonder chardonnay, cabernet sauvignon, syrah, pinot noir en merlot) toegestaan. Deze werden aangeplant naast de bestaande viura, tempranillo en garnacha. Een tweede ontwikkeling is te danken aan een groep enthousiaste wijnbouwers en bodega-eigenaren, die het kwaliteitsniveau van de wijnen wilden verhogen. De focus is steeds meer op terroir en de productie van ‘authentieke’ wijnen gelegd. Dit heeft geleid tot een aantal aanvullingen in de DO-voorschriften.

Navarra staat bekend om de productie van rood en rosé op basis van tempranillo en garnacha tinta. De kleine hoeveelheid droge witte wijnen wordt gemaakt van viura, garnacha blanca,