Politieke onrust en herstel

Quinta’s

Onder de – voornamelijk Britse – handelaren in Porto was het aan het eind van de negentiende eeuw populair om een quinta (landgoed) in de Dourostreek te bezitten. In het laatste kwart van de negentiende eeuw gingen de handelaren steeds vaker wijnbouw- en wijnproductietaken overnemen van veelal kleine, individuele producenten. Zo werden ze minder afhankelijk van wijnboeren en konden zij eigen merken ontwikkelen door wijnen van verschillende wijngaarden te mengen. De gisting vond plaats in hun eigen kelders in Vila Nova de Gaia. Quinta’s komen in heel Portugal voor.

Politieke onrust en herstel

De kortdurende dictatoriale regering van João Franco (1907-1908) volgde het voorbeeld van Marquês de Pombal om de authenticiteit van wijnen uit de historische Portugese wijngebieden te beschermen. De demarcatie van onder andere Moscatel de Setúbal, Dão, Colares en Vinho Verde dateert uit die tijd.

Portugal nam in 1916 aan de zijde van de geallieerden deel aan de Eerste Wereldoorlog. In GrootBrittannië gaven veel mensen door de hoge belastingen op alcohol het drinken van whisky en gin op; ze stapten over op port. ‘Port and Lemon’ werd een populair drankje in de pubs. Verder waren de effecten van de oorlog op de kwetsbare Portugese economie desastreus. In de 16 jaar na de val van de monarchie en het begin van de Republikeinse Revolutie (1910) traden niet minder dan 49 verschillende regeringen en 69 ministers van landbouw aan. In 1926 werd na een militaire opstand een dictatuur geïnstalleerd. In de algehele staat van beroering creëerde de regering in 1927 het entrepot van Vila Nova de Gaia. Alle port moest in Vila Nova de Gaia worden opgevoed en van daaruit worden verscheept. Hiermee kregen de portshippers een exportmonopolie ten nadele van de quinta’s (landgoederen) in het Dourogebied. Deze wetgeving bleef van kracht tot Portugals toetreding tot de Europese Gemeenschap (nu EU) in 1986.

AntóniodeOliveiraSalazarwerdin1928benoemdtotministervanfinanciën.Doorforsemaatregelen te nemen slaagde hij erin om een enorm begrotingstekort in een overschot te veranderen en Portugal nagenoeg ongeschonden door de depressie van 1929-1931 te leiden. Veel wijngebieden in Portugal hadden te lijden onder de instorting van de Braziliaanse markt in 1930. Vanaf 1932 regeerde Salazar als minister-president 36 jaar lang met nagenoeg dictatoriale macht. Het autoritaire bewind stond bekend als de Nieuwe Staat (Estado Novo). Coöperaties namen hierin een belangrijke positie in en de wijnindustrie werd grondig gereorganiseerd. In 1937 werd de Junta Nacional do Vinho (JNV) opgericht, die ervoor zorgde dat in een periode van 20 jaar meer dan honderd wijnbouwcoöperaties in het leven werden geroepen, voornamelijk in het noorden van Portugal. De kwaliteit van de geproduceerde wijnen ging achteruit, omdat kwantiteit belangrijker was dan kwaliteit.

[FOTO Shutterstock nr.

Traditionele ‘barco rabelo’ voor vervoer van port over de Douro

Vooral in de jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw kwamen wijnbouwcoöperaties van de grond. Deze bedienden een afgeschermde markt; de prikkel om kwaliteitswijnen te produceren was niet sterk. Om het handelstekort op te lossen en Portugal zelfvoorzienend te maken, hervormde Salazar de Portugese landbouw. De streek Alentejo moest de graanschuur van Portugal worden. Wijnstokken werden gerooid en tarwe kwam ervoor in de plaats. De porthandel kreeg zijn eigen corporatieve instellingen. In Porto kreeg het Instituto do Vinho do Porto (IVP) de algehele supervisie en de dagelijkse verantwoordelijkheid voor het entrepot van Vila Nova de Gaia. In 2003 veranderde de naam van het IVP in Instituto dos Vinhos do Douro e Porto (IVDP).

De jaren na de Tweede Wereldoorlog vormden een moeilijke tijd voor de porthandel. Het werd er niet makkelijker op door de plotselinge introductie in 1960 van de Lei do Terço (Wet van de Derde), die alle portshippers verplichtte een voorraad van driemaal de verkopen aan te houden. Deze regel geldt tegenwoordig nog steeds. Om ineens extra voorraden aan te kunnen leggen, moesten sommige shippers quinta’s verkopen of met andere quinta’s fuseren om te overleven. Het uitzonderlijk mooie vintagejaar 1963 was het begin van een langzaam herstel van de porthandel.

In 1974 maakte een door militairen geleide revolutie een einde aan de dictatuur en ook aan het Portugese koloniale rijk. Een paar jaar later kreeg Portugal een democratisch gekozen regering en