,/'' -,/,
hr. t/ol
lL'rstopad
2007
? ź
|"'' :];
Qisemlp Sp o{eczno-1@rturafne ;6x.tlBRl
§
EIB{l0TEKI Ut ]AROsŁAWcU;
,
9*ry
Pisemko śiępuedstawia'
O c ńanił
iSkarblee' 'łltaJcle ! Przedstawla elę Mlłyn Czytelnlkoa o1egĄlś pisenko Blblloteki Publicznej w Jarosławcu . Po wlelu latach aieobecnoścl łraca, w noweJ Już roli. Jest obeenir plsenJclen społeczno kulturalnyrn nas!eJ Gnlrly Uchanle. Potrzebac Jest &La sprawy prezentowanla dorobku gos podarczego i kulturalnego rraszeJ Gmlrry, oraz działań i dokonań dl-a sprawy poronażania tego dorobku, I nic tylko pr.czentowanie itziałań 1 dokonań bgozie zadanlea pieeoJ<a. Trzeba, aby było lnsplratorem dzlałań óJ-a naszeJ Gnlny 1 JeJ mleszkańców.*I{lcswJkle bogaty i pĘknł Jeet teren naszej G.niny. Ogrornric elglrawa Jest p:aeszłośćte.J sj"eml. Be"rdzo wlelu }udz1 o pięLneJ 1clekawcJ przeezłośeił*ło 1 żyJe nada1 na lagzrylIr terenlc. Jcst moc nlelwykie clekawych spraw, o któryeh chcieJ.lbyśąy óonlcśćIiiyrn Czytelalkom. Ą naJcieŁavisze aą spraxły które nas dotyezą. I to powlnno byĆ 9 mq}}E naszJill pleernku. ZachowuJeąy dava4 szatę graflczną dla ctągłoócl z darnym "§Łarbccn! i to równlcż żc będzlc ilustrowana ex llbrisarn,l - gnakald btbllofllów - nlłoŚników kslążek 1 będgie oklenklen do zaczarowancgo świata Łslążck. A plgkne cx lib,rlsy óodadzą nałeJ ekronneJ gazetce vlelc uroku. A Jakle pieenko będzlc, pokażc czas 1 zroblą'rcdaktorzy. Do grona ledakcyJne6o uapraszaĄy rszystklch entuzJastóu pleeoka, które powinno byĆ dzlełem zbiorowylrt Tażrryn cuynnlklee w procesle praenlan aa ],epsze u. na§zeJ O!ńnic Uchanle.
Z!"u *ył, l{ic rlccgncgo na śłieclc i Radośćsig
z troeĘ pleclc .rpą kochanowski
-ż'
Nasza Gnina Uchanie Terytorium nasznj małej Ojczynty, Gminy Uchanie to 120,75 km. kw. w północno zachodniej częścipowiatu hrubieszowskiego. 'Na obszarzs, Gminy zrrajduje się 27 sołectw i mieszka ok. 5400 osób. Najwięcej mieszkńców jest w miejscowości gminnej Uchanie, bo ok. 700. Znajduje się tu administracja samorządowa naszej Gminy. Samorządową władząjest Rada Gminy Ućhanie licząca 15 radnycĘ której plzewodniczącym jest p. Stefan Brzrrchala. Wykonawczą władą samolządu sprawuje Wójt Gminy, p. Maria Gumieniak prry pomocy zespołu pracowników Urzędu Gminnego. W sołectwach władzą jest zebrarrie wiejskie, które podejmuje decyzje w najważniejsąych sprawach wsi. Na zebraniu wiejskim jest wybierarra Rada Sołecka i SoĘs do załatvłiania wszrystkich spraw sarnorządolvych pod przewodnictwem SołĘsa.
Sołectwa §niny Ucbanie nurelin, Białowody, Bokinią Chyżowice, Dąbrowa, Dębiną Drohiczany, Feliksów, Gliniską Jarosławiec, Lemieszów, Łllszczów, Marysin, Miedniki, Moj sławice, Jvlojsławice kol., Odletajką Pielaki, Putnowice Górne, Rozkoszółvka, §taszic, TeraĘn, Uchanie, Uchanie kol., ]Mandzin, Wola Uoh6ńie, W/śókić.
|:
./ś,a,ł:rl
l
-c,
Prezentaqa Instytuqi
KulĘ Cminy Uchanie 0mlnny 0środek Kultury
Gmina Uchanie maliczący się już dorobek w działatnościkulturalno oświatowej.Wnajdawniejszych czasach nie było instyhrcji zajmujących się : sprawami kultury. Dopiero w pierwsąych latach )O( wieku zaczę§ powstawać stowarzJrszerria które prowadziĘ działalnośćspołeczrrą w łm również ńżne formy pracy społeczrro.kulturalnej. PowstawĄ Chóry, ZnspoĘ teatralne i sa-
mokształceniowe-
zachowała się wiadomość, żę jużw l9t0 roku była w uchaniach Biblioteka Polskiej Macieruy Szkolnej a w Jarosławcu Chór i Znspółteatalhy. Mająwięc , nasze miejscowości stare tradycje pracy kulfuralno-oświatowej. Instytucją która prowadzi obecrrie na tdrenie Gńiny fóńe fomy ddałtrlnóśćikultirralnHświatowej jest Gminny Ośrodek Kultury. Kieruje nim od wielu lat p. Arura Kńl, ; prźy pomocy szczuplutkięo zespołu współpracowników. Jakie formy pracy prowadzi się w Gminnym Ośrodku i jakie zespĘ tu istrricją? , Jest więc : grupa plastyczną recytatonĘ teatralna na żrywymplanie, mło dzieżowa grupa wokalną dziecięca grupa wokalną Zaspa tuaowy zkapelą "Staszicowiacy', Zespół wokaĘ "Nadzieja", orkiestra Dęta. Ęsponuje Ośrodek saląwidowiskorłąze §ceną oraz pomieszczęniami zapleoza, kańamią oraz poĘami dlagr,.p aĘĘcaych. Miąścisię OśrodĄ Urą§ Grniny oraz Gminna Biblioteka publiczna w budynku który został óudowany na ten r.
koryguje
i
7
b
q
t ą
cel w 1988 kulturą Jest Ęrektor wsąystkie sprawy "ołiązanez właściwypzćbieg impreą uroczystości i obchodów.
uzgadnia p.
odpowiedzialna za Trudnym zajęciem jest wyciskanie pieniędzy z kamienia na pokrycie wydatków mrłiązarrychz kultuą.
Do Gminnego ośrodka Kultury nale4 Wejski Dom Kultury w Jarosławcu
etaĘ który prowadzi p. Alicja Swatko. Jest tb zbytkowy budynek dawrtego zajazdu i mieśł:isię tu Biblioteka publiczrra orazma.i"a"iuę zespc* ludowy "Staszicowiacy', który odbywa tu próby. Utz$zane ątu ńżne uro na pół
_czystoŚcl! jgp§ry,_4UrarrigŁŁ_4e!$i.3_t§pglkqla.
0minna siblioteka publiczna
oprac. Jan CzyżrvłsY.t
Biblioleki ąkodem gene§lczrryn cywilizacji. I nie ma w tym stwicrdzeniu żadnej przesady. Gromadzą one, przechowują i udostpniaj ązapis dorobku
ą
cywilizacyjnego ludzkości. lednak pruezdfugie dziesięciolecia Biblioteki Publiińi jćśńżćw lźitźichpżedwójennych i dfugo powojennych umożiwiĄ
poznawanie arcydzieł literahrry pięknej jako powszechne plaówki upowszechnienia crytelnictwa Były one zaśmiecane przsz okres kilku dziesiątek lat pvrz scentralżowany zakup literatuą propagandową i często nzlx,iorzę dnej wartości literatuą popularną oraz og."ńą łoś"iąliteratury- całki em prz!, padkowej i dubletow. Dopiero przęrowadzarr e przrzl<ika osuahich lat gruntowne selekcje pozrvoliły na pońycie się ucięliwego bala§tu i tmowocześniania ksi€ozbiorów. Jednak selekcja to tnrdny problem i zdarzyć się moźr, żp usuwa się dzieła o dużcj i trwdej wartości.Nieraz kontowersyjne, które po latach zostająuznane. Gminrra Biblioteka Publicm|a,w Uchaniach oraz filia Biblioteka publiczrra w Jarosławcu prueprowńńĘjuż gruntorłme selekcje i księgozbiory icĘ juz aktualne i o twałej wafto,ści uzupehria się nowo&ianri i pięłnie wydanymi wzrrowieniami klasyków oraz ksiąpkami naukowyni i do księgozbioru pdręcznego. Wsrystkie pięknie wydarre i w tnvałej oprawie sąozdobą księgozbioru Bibliotek Gminna Biblioteka publiczrra w uchaniach skłoda się z dwu działów : WypĘczalńdla dorosĘch orazWypoĘczalni dla dzięci i młodńeĘ. W Wypozyczelni d|ą dorosłych funkcjonuje Kawiarenka Intemetowa "Ikonkan, która ma wielkie powodzenie, zylłaszr,za,u młodzieży.Na korytarzu urządzono małą galerię wystawowąi ątu kilka razy do roku intercsująpe lyystav{y. W Bibliotece zatrudnione ą2 panie na pełnych etatach oraz 4 sta żystów. Obowiązki Ąneliora pehi od kilku lat p. Zofia Klocek Na.ł,ierr 30listopada zapisanych było 286 cąytelników, osiągnięto 3952 odwiedzin
i 6024vłypoĘczsń. FiliąGminnej Biblioteki publiczrej jest Biblioteka publicma w Jarosławcu. Istnieje ona od 1956 r. MieŁści się w zabytkowym budynku dawnęo zajazdu
wrazz wiejskim Domem kultur5l i zajmuje 2 pomieszrznńa kierownikiem Filii jest zahudniona na lD etafup. Alicja Swa&o. Jest ona również Mejskiego Domu Kultury. Na dzień 30 listopada zapisarrych było, !;_1ovmtĘem l59 crytelników, odwiedzin było 800, wypoĘczeń 1046.
oprac.
Jarr
Czyżewski
ź
Instytucje i *gu#:,łlrie w naszejGmrnie
1
Nasze Gimnazjunr Gimnazjum powstało 1 wrześniatgbg r.w Uchaniach. W rolu szkolnym 200312004 nrrieniło swojąsiedzibę i naz , wę. Zostało przeniesione z Uchari do Jarosławcu. ou*rra na'.Na szkoły - Gimnazjum w ucharriach została zrrrieniona na Gimnazjum w Jarosławcu .W dniu tj paźńńemil<a2004 r. odbyła się urocrystośćpoświęcenia saandarą nadania imienia gr-o*j* którego obecrtanazłłatoGimnĘum im. Ks. Starrisława Staszi.u * U"ha niachz siedzibąw Jarosławcu. Jest to jedyne gimnazjum w gminie uchanie, wroku szkolnym zoo;ltzoóaw ośmiu oddziałach uczy się 168 uczniów.
Rada Pe<lagogiczna Gimnujum Ęrektor : mgr Krystyna Król Naucąyciele : mgrJolanta Tarnowską mgrAnna Głogowska mgr. Ewa 7_areĘ mgr Jadwiga MazureĘ ńgr Edyia frojta ms Bozena Szponar, mgr Zbigń"* Śr.."ui mgr Emi 9juĘ lia §ĘcharczĄ mgr Stanisław rańnski, mgr An{vnjku. *nier9zuŁ mgr Wojciech JarocĘ ń*rJna Srycńar calĘ k, -gr Mieczysław Kaciubą ^gr mgr Anna AdamczĄ mgr Eryk AdamczĄ mgr MarzenaZarck-Wrzyszcz, ks mgr Ryszard Ostasz, mgr Magda lena Czajka. oprac. mgr Marzena Zarek-Wrzyszcz
1
Gninno-Ludow}
Klui
Sportowy w Jalosła],vcli,
Jedenaście lat temu w Jarosławcu spotkali się lśazimierzSzczur, Ańur Skrzypa, Zbigniew Skrzat, Antoni k|Ub sportowy, Głównym celem -"P"Ó i Ństanowiiiłałaż^yć UYło Źaóospodarowan ie wol nego czasu okol icznej ńoOiijrv Ponieważ klub miał skupiać młcdżeżz.cał€1 przedsięwzięcie na.terenie Óńińv iOi,ło to pierwsze takie Gminńo - Ludowy Klub prz-yiął naai/ę Ó*ińv UÓhanie, obecnei posiada on ńwili Do ŚńrtÓ*v w JaroławcuPienrszlm _, . ijuniorow, ,Ór"ję piłki nożnej seniorów nkcię d;rÓ$, wyUr,anb Kazimierza iSzczura, .Ę:tęĘli9_fu ią p.łniri Edmund Jędruszczak ZbignieWthachler, Ńrryn" zadebiutowała w klasie B iozgrywek po czym awansowała do wyższej kla_sy_l "roi"*OOrriń, Ońcnie zawodnicy naszego klubu ponownie rozgryw?Ją ń""r" w B klasie. iłiąsceń rozgrywek iest niezmiennie odlałożenia ktubu boisko przy szkole wJarosławcu,
o,z,,r/7ał-W
Ęu Kl5
PMlC+lAIOlĄsKlE60
-5-
. Znaszych
dziejów
Clekawa przeszłośćaasayćh etron
Nlczwyklc alekawc aą dzleJc nleJscowoóel wehodących w ekład Gnląy Uchanlc. KryJą łaeze mleJscoowośol w1€le, wlele zagadek, którc pernle
już nlgdy nle dadą s19 rozwlkłsć. Ale Jednak, dużo oożne odkryć 1 wyJaónlć. I takic ga8adkt :,Czfprawdq Jcgt, żc wlcś![lcdnlŁ1 była nlcgdyó ocadą tatareką ? Czy nlc nle zo€tFło z dokuĄentów 1ub lnĄlch
Wpan1ątekpon1eócieteratyn?Coe19ŁryJczesp!awą1atn1enakurhanów r lesie, na skraJu wsl Jarosławlec? I taklch za8aćlek Jeet wlele. WyJaśnlenle tych
pozwol1 na wzbogacenle metrykl naazych
epraw
stron 1 nleJecowoócl. Każda pLędź polskleJ zienl na swoJą hletor19 1 poznawanle JeJ rogbudga poeytecg;, i potłzcboy patrlotyzo 1okalny. Poilnawaale eiekgweJ przeszłośelerolch stron rodzlilyBh 1 praca dla sprawy wzbogaeanla dorobku gospdarezcgo l kulturalac8o porlano ĘĆ ctoaen polsktcgo 6połcczeńatrłal rszystklch ObylatcJ.i 1 tworzcnj,cn lorcJ, plgkncJ hlator{.l rraazGgo kraju. lt tyn oicJseu, plo81 e19 ttlłych C8ytel^rkór o dostarczanlc opraeowań o przeezłośo1 : poezezególnycb mlcjscowości naszeJ Gnlay. rlan Czyżcwakl
'--'
--]t
UCHANIE. Miejscowośćpodtakanazwąwyst@ujejużwruskichlaopisachzpocąlkuxilw.W1205r. wiśkrólewska naleĄpa do Łukasza Radłana
była to
paweł Jasienski
-
" tasrt"un ńJomi""sri, właścicielpołowy Uchó otrrynrd od łróla Kazimierza
qaprawi§ IV Jagiellończyka pozwolenie na lokalizację wsi
ń'ło to mie;s.e ńór"*36i. po
w tłs4 r. wł€ściaa wvbudov.d zamek oraz kościół,
po
nicb, z Jasieńskimi), Jasieńskich miejscowość odziedziczyli Magnuszeńcy (spokrewnieni w XVI w., Ucbanie należały do mazowieckiego odgdęzienia irja*iłłÓ*, łtO.ry prryjęii nazwisko UchŃsoy, Miastomido wielu*ł"*i-.iai, *.i*u*iło*i""o*, Potockicb ossolimkińiLubomirskich, to miejscowość rezyde,ncjonalną a od połowy Począlkowo
Ęła
XVIII w. rolnicm -rzrmieślńcza-
ucnanietyłotilt.,t.toi"-*j"zazuo"przezTatańw.I'Jległoca&owitemuń§rł"źnriullA
p.""ąń XVr *. W 'otrooił sĘ jay"ie
j49 rokq w takcie kolejnąo
l
ramet.
n@u
'j^J..:^ §I_*.
W1772r.miasioaalaztosięwzaborzeau*iackim'wl8(Dr.wKsięstwieWarszawskirn"aw
roku l8l5 w Kńlestwie Polskinw 1831 r. odbyła sĘ bitwil;u"n*i_i zmierzył się z wojskami rosyjskimi
_
pr*t jazay wobrrs*iej płk Karola Mżyckiego
miejskie Ucbaniom.w 1869 r, roku ,. óaowato się getto, w tym ńwnież d" okupacjt W czasie 1943 roku w a Żydów, dtr trr obóz p,racy przymusorłej
Wł"io *..ti" oa"mły frwa
ixz
"t".t§;;ifi;lŃ;i
Ę
"Tffiłffi:l Źoń*rot
-l.Ńua
tlą o trzccb basźacĘz zamrmiętymi, biala bmna fortcczra na czerwonym, nV", litera złota UzaąU,"aąwidnieje jrk.t". tp_ Jakrń Ucbański _
nirrry* ffii'oil,poł*i. czy_teZ ks, bp, Henryk
Z Ucbaniami są.o*^i"z -1562-15El, Prvmas Polski -*fr"g",
i&]iilkl
pi;ilszy inrcnóą
tubelsĘ urodmny w Woti Uchaóskiei,
tJchnnie posiada wiete zat-frOw: Najśńętszej Marii Panny,
i siukową dekoracją k
pŃy, Ńzoo,*""o,"i"y
i,a,ióqpnymi
pńĘ."ś*:frt
§,ffiffitffi j""^iół"S"i zamekw@zili
^&.
t,oS"iOł p*,
nagrotkami Ucbańskich
iń. rń
Nąom,r"e"ą
Wnióowzięcia
a także
ruiny zamku,
warowniaJak miasta ioida w tlm micjscłr Hmr*rerm * p,*i"'ry Sry;jff
z podają
ilościkoni. Jcdoak nie ma co do zabrać zgromdznnej amunicjiz !1!^u 9a,ry_ w żadnych-dokumentacb, lstnieje ównieź p"a"i"_* a" miejscowości Wojsławice, lesenda mówiąpa zawalona " u"rułó ń;aofuob,ną sóyżlęt pv1ół jest byćmoże pomstałościąpoowej &odze, oiwnica na zarnkowym wzgóra1 co nazwa to jest ńą.zme p"**"_poa-i", *Jług ltor"go Pierwotna Z nazwąmiejscowosci uize jednc,mu
,i" -"gii
a";il,t"rd*"f
iii*
o* #ii ),ffiifr;o;l;;gu
ńÓ;ril. ńludowie,"ńn "
"i!l
"U"ięr.
"j"t,o*ii.pobili ńUo. oatąC-mońno "ucha nie ma"
się,
a
czyfi Ucbanie,
Oorąc . Meteusz
Krr'l c
zvcki
?
b ?
-6'!4oro,
i
Porroo ma/r'' Gtar pgezJl
l lnt tl tltttl
tlt
uóJ, przyrrcłeć aaar poezJl nc l1ca J.ica któilJ błtFlt E. aporlłeć aporlleć !r. 1 rploiitcć i §oJą i!r*3 prdkno aJ.ełlostprc, pt3lne, lctóre rl.ele rluer zecbr5rca.|
Ii,asz§grr
J8 nrelilyć !łoda ł1o8!ą rcrecn. ltarzyłal tlaitutę 0rdonł!'J łlzlĆ .łloJrralle oroccn JeaienJ. rłĄrelc rpJ.gtłaa 'e$b łFJlslBloaa3" Unok
a6 tął§y noŻc
rlrłrrti16llltt
Krystyna Śmiech autorka wierszy
Ir
l
]l
niĘ srebnoałilsbłea,rlir górze,: uJ.ata 1 porlcez ni cóż,:tlaea potmnyu ?
rńeltrJ.eJ ezar poczjl ąŁdo końcą.śriata.
ttlll
f,ie Eażiiy aoże byĆ, z<Lrory 1 nłody fnrraĆ;r portetrzu Ja,t l,otny pt€&r al.e każłlynoże btrć calży L itobr7 t koebaĆ ]nłlzi Jak brata bratd
k
t€J poezJl czanrJe t rznrszą;
§ie tażdylnoże,ai:eó oozy bł9§tnc ltzlsy złocleto:Ja& r{ły płaiki, ere tałay aoże uteĆ gerct otrartal t ilobqn być d18 aroJoJ nallrl;l trte bażily uoże Ęć !ocĘ,,
pargeala ].otoe r aicbo ałaĘ, leoz lrażćy lożr BrJln 3ołtryn życien pobóJ 1 azezęl§cte,,rrĘ oJelyżate daś.j
fiqs#4s"Hę*ł$ ćm{na ngaza
_:
nle Jest pustynĘku].iurglną.
Ę11, aą i będą utalentowanl 1udzle
w różnych
ćlzledzlnaeh twórczośel. §ą rów_nleż poec.r, ! t9 r rvysokln pozlomie 1lteracklnr. PrczentuJeoy tu 2 wl.r6ze panl KiystyĘ -
5olccb z Roszlosgówki. Są one nlg tylko na rysokio pozlonlb literackim 1 Dają nlelĘ wartoóć łycbowawczą. Są po pr.os!u blrdzo pj,ęknc Oprac. Jatr,Gzyżcłekli
ż irś|,źilrś#xrs**s,
l
|,
i
,-8-
ciekawostki
Gminy jest wiele miejsc gdzie odbywĄ się l,T-":*rej ' waly,_było 1 miasto - którego śIadów nie mą oraz ątajelnnicze pag|ófki, które ńazywają tiiturńami; nikt nie jest w stanie oloeślić.Jest równiez ńele ,,.sń"i',,,i+ ch z nanłŁ ńektórych miej scowości: DIaczegł jeaną ,zany z wsi .j1.nazwano Miednild, takąnazwę ma kilka miejscońs"i ,ru Litri". C? owieśbyła naprawdę osadątatarsĘ jak twierdził nlęryjący już staruszek Józef serafin? Diaczego wieśDrohiczany juz od wielu latńektórzy narywająchiny?ijest wiele ńńciekawostek izagńeko którychrraprawdęwańo napisać, szukać wyjaśnienia i udokumentowania w archiwach orazo nó.ycnmozna podyskutować na otwarĘch sesjach popularno-nauko".Ja. ,; ___^,|l
'
ilą].t'";;uiie*u
l
]
'
ijo lrliły,ch Czytetnikówl ,Niniejszy numer nirszego pisemka jest dyskusyjny i nie jest pewne czy Ę;dzie się ukazywało. tsędzie z.alęźałood tego, czy §urna przeciwności nie ,jest większa od sumy przychylności dla tego zamierzeńa Jest potrzebne, iryzytęczne mówiąjedni. Po co, dla kogo, lr:to zrobi, i ku zato zapłaci, pytają inni. Inni wzruszają obojęnrie ramionami. Obojęfuość jest najgorsza l t
Bedakcja w składzie: Jan Czyżewski, Anna Król, Andrzej KŃmierczuk, Malzena StrycharczŃ, Alicj a Swatko.
ż§
1
lj,