ﻋﺎدل ﻣﻮراد :ﺳەردەﻣﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە
ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻛەﻣﭙﯽﻛەوەرﮔﯚﺳﻚ ﺑێ ﻛﺘێﺐ و ﻗەڵەﻣە
ﻋــﺎدل ﻣــﻮراد ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و دەﺑێ ﺣﺰﺑەﻛەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری رﯾﺸەﯾﯽ ﺑﻜﺎت. ﻋــﺎدل ﻣــﻮراد ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــەی دﯾامﻧەﯾەﻛــﺪا ﻟەﮔــەڵ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻋﯿﺮﻓــﺎن ﻗﺎﻧﻌﯿﻔــەرد ﮔﻮﺗــﻮوە و ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی ”ﺑﯚڵنت ﻧﯿﻮز“دا ﺑاڵو ﺑﻮوەﺗەوە. 12
7
ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەك ﻟەﮔەڵ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯿﺪا
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺟﯿﺎوازی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﻟە ﻧێﻮان ﺑﺎڵە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻮرد ﻛﻮرد ﯿە ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﺗەﻧﯿﺎ وەﻫﻤﯽ
14
ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەم2013/ 10/ 30 ،
ﺑەﭘێﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻣﻮﺧﺎﺑەراﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ:
ﺋەﺳەد وەك ﻛﻮڕی ﺧﯚی ﻫﺎوﻛﺎری ﭘەﯾەدە و ﭘەﻛەﻛە دەﻛﺎت ﺑەﭘێــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧــﻮوﴎاو ﻛــە دەﺳــﺖ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮون ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە رێﮕــەی ﻫﯚﺑــەی ﺗەﻧﺎﻫــﯽ و ﻫەواڵﮕﺮﯾﯽ ﺧﯚﯾــەوە ﺳــەرﺟەم ﻟــﻖ و ﻣەﻓﺮەزەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺧــﯚی ﻟــە ﺟﻤﻮﺟﻮڵــﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ”ﭘەﯾــەدە“ ﺑﺎڵــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﭘەﻛەﻛــە ﺋﺎﮔــەدار دەﻛﺎﺗەوە و داواﯾﺸــﯿﺎن ﻟــێ دەﻛﺎت ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺗــەواو ﺑــﯚ ﭘەﯾــەدە ﺑﻜــەن ﺑەﻫــﯚی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ. ﻟــەو ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣﺎﻧــەدا ﻛــە وﺷــە دەﻗــە ﻋەرەﺑــﯽ و ﻫــﺎوﻛﺎت وەرﮔێڕاﻧــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛــەی ﺑــاڵو دەﻛﺎﺗــەوە .ﺑــە وردی و ﺑــە ژﻣــﺎرەی ﻧــﻮوﴎاو و ﻣێــﮋووی دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﻧﻮوﴎاوەﻛﺎﻧەوە ﺋــەوە روون دەﺑێﺘــەوە ﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧەی
ﭘەﯾــەدە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ت دەدات ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﯽ ﺳﻮورﯾﺎ. ﻟــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﺪا ﻛــەە ﻫﯚﺑــەی ﻫەواڵﮕﺮی ﻟﻘﯽ 222ﺋﺎراﺳــﺘەی ی ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﻣەﻓــﺮەزەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــە ﺳــەرر ﺑەﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﻛــﺮدووە، ە، ﻫﺎﺗــﻮوە ”داواﺗــﺎن ﻟــێ دەﻛــﺮێ ﻛﺎرر ﺑــﯚ راﺳــﭙﺎردﻧﯽ /ﻋەﻟــﯽ ﺳــەﻋﺪوون// ﻧﻮێﻨەرﺗــﺎن ﻛە ﻛــﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ﻟــە ﭘﺎرﺗﯽ ﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪی ی ﻛﻮﻓــە ﺟێﻨﺸــﯿﻨە و ﺗﻮاﻧــﺎی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﯽ ﻫەﯾــە ﻟــەو ﺑــﻮارەدا ،ﺑــﯚ رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚﯚ ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق ﺑەﺋەرﻛــﯽ ﺑەدواداﭼــﻮونن و ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــەە ﺑﯚ ﺋەوێ راﯾﺎن ﻛﺮدووە“. 3
ﭘﮋاك :ﻟە ﺋێﺮان ﻗﺒﻮڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ
ﭘﺎرﺗــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋــﺎزادی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﭘــﮋاك( ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﺳــەردەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺧەﺑــﺎت ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛﺎ و دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﺳــەردەﻣﯽ ﮔﻮﺷــﺎر ﺑﯚ ﺳــەر ﮔەﻻﻧــﯽ ﺋێﺮان دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە .وەك ﻟە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەﻣﺎڵ ﺑەﺷــﯿﺮی ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﭘــﮋاك دەردەﻛــەوێ ،ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻟــە ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺣەﺳــەن روﺣﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋێــﺮان ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪ ﺑــﻮوە .ﺷــەﻣﺎڵ ﺑەﺷــﯿﺮی ﻟە دﯾامﻧەﯾەﻛــﯽ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“دا دەڵــێ” ،ﺋێﻤــە ﻟــە ﺑەراﻧﺒەر ﮔﻮﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺑێﺪەﻧــﮓ ﻧﺎﺑﯿﻦ .ﻟــە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ،ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺧﺎوەن وەاڵم دەﺑﯿﻦ و وەاڵﻣﯽ ﺷﯿﺎوی ﺋەو ﮔﻮﺷﺎراﻧەش دەدەﯾﻨەوە ﻛە رووﺑەڕووی ﮔەل و ﻫەﭬﺎاڵمنﺎن ﺑﻮوﻧەﺗەوە“. 6 6
دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽﺧﻮا!
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮر
10
رێﮕﺮ ﻓەرﻫﺎد
16
ع .ﺣﺎﺗەﻣﯽ
ﺳﯿﺎﺳــەمتەداراﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛــەن ﺑــﯚ ﺧﯚﺳــەﭘﺎﻧﺪن و دەﺳــەاڵﺗﮕﺮﺗﻨە دەﺳــﺘﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ”ﭘەﯾــەدە“ ﺑﺎڵــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﭘەﻛەﻛــە، دۆﺧێﻜــﯽ ﻧﺎﴎوﺷــﺘﯽ و ﭘــڕ ﺷــەڕی ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫێﻨﺎوەﺗــە ﻛﺎﯾــەوە، ﻫــﺎوﻛﺎت ﻫێــام ﺑــﯚ ﺋــەوەش دەﻛــەن ﻫێﻨﺎﻧەﻛﺎﯾــەی ﺋــەو دۆﺧە زﯾﺎﻧﯽ ﺑــە دۆزی ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوا ﮔەﯾﺎﻧﺪووە. 5
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻧﺒڕاو دەﻛﺎت
ﻗەرەﺑﻮوی ﻧەوﺗﯽ رژاو ﺑﻜەﻧەوە!
ﭼﯚن ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﺟﯿﺎواز ﭼێﺪەﻛەی
ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘﺎرەی ﭘﱰۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﻫﯚی ﻧﺎﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧەوە ﺑە ﻓﯿڕۆ دەﭼێﺖ
ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ﺟﯿﯚﻟــﯚژی ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣــﺰە ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾــەك ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ 2012دا، ﺧەرﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻری ﻛەرﻛــﻮوك ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا، دەری دەﺧــﺎت ﻛــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﭘــﺎرەی ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك )ﭘــﱰۆدۆﻻر( ﺑــە دەﺳــﺘﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧﺎﭘﺴــﭙﯚڕاﻧەی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿﺎن دەﻛەن ،ﺑە ﻓﯿڕۆ دەﭼێﺖ. ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣﺰە ﻛــە ﺋــەم ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﺑــە ﻫﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ڕێﻜﺨﺮاوی ﻣەﺳــەﻟە و ﺑــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ڕێﻜﺨــﺮاوی ﮔەﻟــﯽ ﻧەروﯾﺠــﯽ ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻫەرﭼەﻧــﺪە
ﭘەﯾەدە ﺷەڕ ﻛﺮێﻜﺎر ﺋەﻣﯿﻦ :ﻛەس ﺳﻜﺮﺗێﺮی دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻧﺎﻧﺎﺳێ
ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻر دڵــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﺑــەوە ﺧــﯚش ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺑــﯚ ﯾەﻛــەم ﺟــﺎر ﻟــەو ﻧەوﺗــەی ﻟــە ژێــﺮ ﭘێﯿﺎﻧﺪاﯾــە، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟــە ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن ﺧــەرج دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﭘڕۆژاﻧــەی ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﭘﺎرەﯾــە ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێــﻦ ﺑــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە دەدرێــﺖ ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﭘﺴــﭙﯚڕی و ڕاﺑﺮدووﯾەﻛﯿــﺎن ﻧﯿﯿە و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿــەوە ،وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﺑەڵێﻨــﺪەر ﻧــﺎﻛﺎت و ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﺸەوە ،ﻛەس ﺳﺰا ﻧﺎدرێﺖ“.
ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽﺗێﺮﻣﯚﺑﻠﯚﻛﯽﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ ﻟە ﻫەوﻟێﺮ دەﻛﺮێﺘەوە
8
9
ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دەﭬــەری راﭘەڕﯾــﻦ ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﺑڕﯾﻨــﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی دەﺳــﺖ ﭘێﻜــﺮدووە ﻛە ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ،دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧەداوە. ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﻣەڵﺒەﻧــﺪی راﭘەڕﯾﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــە ﺑﺘﻮێــﻦ ،ﭘﺸــﺪەر ،ﻣەرﮔــە و ﺑﻨــﺎری ﻛــﯚﴎەت ﻟەﺧــﯚ دەﮔــﺮێ ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜــەی ﺳــەد و 28ﻫــەزار ﻣﻮوﭼەﺧــﯚر و ﺧﺎﻧەﺷــﯿﻨﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﻫــەن ،ﺋەﻣــە ﺟﯿﺎ ﻟــە ﻛەﻣﺌەﻧــﺪام، ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾــﻦ ،ﻣﻮوﭼــەی ﺗﺎﯾﺒــەت و ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﺰﯾﻜەی ﻫــەزار ﻛﺎرﮔێــڕ و ﺋەﻧﺪام ﻛﯚﻣێﺘە و ﻣەڵﺒەﻧﺪە. 2
وادەی ﻗەرەﺑﻮوی زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە
2
ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻧﺎڕەزاﯾﯿــەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرﯾﺎن ﻫەڵــﺪاوە و ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﺋەﻧــﺪام و ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾــﻦ و ﻛﺎدﯾــﺮە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە راﮔەﯾﺎﻧﺪراوێﻜﯿــﺎن ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە ،ﻛــە ﺗێﯿــﺪا داوای ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری دەﻛــەن .ﻛﺮێــﻜﺎر ﺋەﻣﯿــﻦ ﻛﺎدﯾــﺮی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ و ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێــﺮ ﻟەﺳــەر ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو دوو ﻛەﺳــە دﯾــﺎرەی ﺋﯿﻤﺰاﯾــﺎن ﻟەﺳــەر راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛــە ﻛــﺮدووە ،داﺧﻮازﯾﯿــەﻛﺎن و ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛە ﺑﯚ رۆژﻧﺎﻣە ”وﺷە“ روون دەﻛﺎﺗەوە. 4
ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻟــە رۆژاﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﺗــﺎزەﻛﺎن دەﻧﺎﺳــێﻨﻦ .ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﭘێــﯽ واﯾــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﻛﺎﺗــﯽ زۆر ﻧــﺎوێ .ﻟەوﻛﺎﺗــەی ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەی ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺷﺪاری ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﻛﺎت. دوای ﺗێﭙەڕﯾﻨــﯽ 5ﻫەﻓﺘــە ﺑەﺳــەر راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛــەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻫێﻨــﺪەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت، ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەﻫێﻨــﺎوە ،رۆژی دووﺷــەﻣﯽ راﺑــﺮدوو دەﺳــﺘەی دادوەری ﻫەڵﺒــﮋاردن، وەاڵﻣــﯽ ﺗﺎﻧــەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ داﯾــەوە و ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛەی ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮد ،ﺑﯚﯾــە ﻫەﻣﻮوان ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﻦ ﻛــە ﺑــە رەﺳــﻤﯽ ﺷــەرﻋﯿەت ﺑــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﺪات و ﻣەرﺳــﻮﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻫەرێــﻢ دەرﺑﭽێــﺖ ﺑــﯚ راﺳــﭙﺎردﻧﯽ ﺑــﺮاوەی ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻛــە ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻮو ﺑﯚ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن ﻟەﺳەر ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت. 2
ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺑەرﮔﺮی ﺑەردەواﻣﻦ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺑێ ﺋەﻧﺠﺎم دوو ﺳﺎڵە ﺑﯿﻤەی ﺑێﻜﺎری ﺑە 223 دەرﭼﻮوی زاﻧﻜﯚ ﻧﺎدرێ
2
5
2
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رۆژاﻧﯽ داﻫﺎﺗﻮو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت وﺷە/ﻫەوﻟێﺮ -ﻋەﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎاڵی ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻟە رۆژاﻧﯽ داﻫﺎﺗﻮو ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺗﺎزەﻛﺎن دەﻧﺎﺳێﻨﻦ. ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﭘێﯽ واﯾە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ داﻫﺎﺗﻮو ﻛﺎﺗﯽ زۆر ﻧﺎوێ .ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەی ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺷﺪاری ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﻛﺎت. دوای ﺗێﭙەڕﯾﻨــﯽ 5ﻫەﻓﺘــە ﺑەﺳــەر راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــە ﻫەرێﻤــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻫێﻨــﺪەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەﻫێﻨــﺎوە ،رۆژی دووﺷــەﻣﯽ راﺑــﺮدوو دەﺳــﺘەی دادوەری ﻫەڵﺒــﮋاردن ،وەاڵﻣــﯽ ﺗﺎﻧــەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ داﯾــەوە و ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛــەی ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮد،
ﺑﯚﯾــە ﻫەﻣــﻮوان ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﻦ ﻛــە ﺑــە رەﺳــﻤﯽ ﺷــەرﻋﯿەت ﺑــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﺪات و ﻣەرﺳــﻮﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻫەرێــﻢ دەرﺑﭽێــﺖ ﺑــﯚ راﺳــﭙﺎردﻧﯽ ﺑــﺮاوەی ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻛــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــﻮو ﺑــﯚ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت. ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜــﺪا ﺑــﯚ ”وﺷــە“
رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋێﻤــە ﻟــە ﻧﺰﯾﻜﱰﯾــﻦ ﻛﺎﺗــﺪا ﻧــﻮوﴎاوی رەﺳــﻤﯽ دەدەﯾــﻦ ﺑــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و رای دەﮔەﯾەﻧﯿــﻦ ﻛــە ﺋەواﻧــە ﺑــﺮاوەن و ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯿەﺗﯿــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺎنﻫەﯾە. ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻻﯾــەن ﺑــﯚ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ راﮔەﯾەﻧــﺪراوی ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑەﻫــﯚی ﺗﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚن ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ﺑــڕوای ﺋێﻤــە ﻫــەر ﺋەوەﯾــە ﻛــە راﻣــﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە، ﯾﺎﺳــﺎش رێﮕــەی داﻧــﺎوە ﺑــﯚ ﻫــەر ﺣﺎڵەﺗێــﻚ ،ﺑــەو ﭘێﯿەی ﺗەﻧﯿــﺎ ﻻﯾەﻧێﻚ ﻛﺎری ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺑەڕێــﻮە ﻧەﺑﺮدﺑێﺖ دادﮔﺎﯾــە ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەو ﺑڕﯾــﺎر دەدات و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾــەك ﭘێﯿــەوەی ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻦ“. ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە
ﺑــﻮو :ﭘﺎرﺗــﯽ 38ﻛﻮرﺳــﯽ ،ﮔــﯚڕان 24ﻛﻮرﺳــﯽ ،ﯾەﻛێﺘــﯽ 18ﻛﻮرﺳــﯽ، ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو 10ﻛﻮرﺳــﯽ ،ﻛﯚﻣــەڵ ﺷــەش ﻛﻮرﺳــﯽ و ﻫەرﯾــەك ﻟــە ﺷــﯿﻮﻋﯽ ،ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــێﯿەم و ﺑﺰووﺗﻨــەوە و ﺳﯚﺷﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ ﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﯿﺎنﻣﺴﯚﮔەرﻛﺮد. ﺳــﺎڵﺢ ﻋﻮﻣــەر ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴــﺘە زاﻧﻜــﯚی ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﺋەﮔــەر ﺑــﺮاوەی ﯾەﻛــەم ﻟە ﻣــﺎوەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧــﯚی ﻧەﺗﻮاﻧــێ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێــﻚ ﺑێﻨــێ ،ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﻫﯿــﭻ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿــەك ﻧﯿﯿــە ﺑــﺮاوەی دووەم ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێــﻚ ﺑێﻨــێ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑــﺮاوەی ﯾەﻛــەم ﻛــە ﭘﺎرﺗﯿﯿە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺗــەواوی ﺑەﺳــەر ﻫەوﻟێﺮ و دﻫﯚﻛــﺪا ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﺑــﺮاوەی دووەم دەﺳــەاڵﺗﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی
ﺑەﺳــەر ﻫﯿــﭻ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﺪا ﻧﯿﯿــە، ﺑﯚﯾــە ﺑەﺑــێ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻣﻮﻣﻜﯿــﻦ ﻧﯿﯿــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێــﻚ ﺑﻬێﻨﺪرێــﺖ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪاواﻗﯿﻌﺒﯿﻦﺑﻦ“. ”ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛﺎﺗــﯽ زۆر ﻧــﺎوێ ،ﺋــەوەی ﻧﯿەﺗﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﺑێــﺖ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت زوو ﺧــﯚی ﯾــەﻛﻼ دەﻛﺎﺗــەوە و ﻫــەر ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻗەﺑــﺎرەی ﺧــﯚی دەزاﻧێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە دوای داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن داواﻛﺎری و ﻣەرﺟــەﻛﺎن ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺮێــﻦ، ﺋەﮔــەر ﻻﯾەﻧێﻜﯿــﺶ ﻧەﯾەوێــﺖ ﺑەﺷــﺪار ﺑێﺖ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوە ﺑە دەﺳــﺖ ﻛــەس ﻧﯿﯿــە ﺑــە زۆر رازی ﺑﻜﺎت“ ﻋﻮﻣەر وای ﮔﻮت. ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧــﯚی دوور ﮔﺮﺗــﻮوە ﻟــە ﺑەﻓەرﻣــﯽ ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ﻻﯾەﻧــە ﺑەﺷــﺪارەﻛﺎﻧﯽ
ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺑەرﮔﺮی ﺑەردەواﻣﻦ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺑێ ﺋەﻧﺠﺎم وﺷە /ﻫەوﻟێﺮ– ﻋەﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﻣﺎراﺳﯚﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و وەزارەﺗﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑەردەواﻣە ،ﺑەاڵم ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻛﻮردی ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﭘێﯽ واﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﻫﯿﭻ دەرەﻧﺠﺎﻣێﻜﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە و ﺗەﻧﯿﺎ درێﮋەﭘێﺪاﻧﯽﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽﭘێﺸﻮون. ﺷــﻮان ﻣﺤەﻣــەد ﺗەﻫــﺎ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔــﺮی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻣﺠــﺎرەی ﻧێــﻮان ﺋــەو دوو وەزارەﺗــە ،دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻫــەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﮕەﺗــﺎوی ﺑــێ ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﮔﺮووﭘــە ﭼەﻛــﺪار و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘەﻛﺎن، ﻫــەوڵ دەدات ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧەﯾەی ﻫەﯾەﺗﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و وەزارەﺗــﯽ ﺑەرﮔــﺮی ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘــێ ﺑــﻜﺎت ،ﺗﺎﻛــﻮ ﺋــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧــە وەك ﻫەڕەﺷــەﯾەك ﺑەراﻣﺒــەر ﻗــەوارە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێ. ﺋــەو دەڵــێ ”ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻣﺠــﺎرەش ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﺋﯿﺪارەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣەﻟەﻓــﯽ ﺋەﻣﻨﯿــﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺋﯿــﺪارەی ﻫەرێــﻢ ﺑــﻮوە ،ﺗﺎﻛــﻮ ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﻟەﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑــﻦ، داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﮔــەڵ ﺋەواﻧە ﺳــەر ﻧﺎﮔﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗێڕواﻧﯿﻨﯿــﺎن ﺑەﻋــﺲ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەﯾە“ .ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ﻧﺎوی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﻧەدا. دواﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻧێــﻮان وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ و وەزارەﺗــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﺑەﻏــﺪا ،رۆژی 27ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــە ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو .ﻟە 27ی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەدا ﺑــﺎس ﻟــە ﭘــﺮۆژە و ﻧەﺧﺸــە و ﭘﻼﻧــﯽ ﻛﺎری ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ﻧێــﻮان ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻢ و ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە
ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺋﯿــﺪارەی ﻫەرێﻢ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﺎﻟە، ﺗﻜﺮﯾــﺖ ،ﻛەرﻛــﻮوك و ﻧەﯾﻨەوا ﻛــﺮاوە. ﺷــﺎﻧﺪی ﻛــﻮردی ﻟــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــﺪا دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻟــە ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن و ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون ﺑــە ﺧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻣــەﻛﺎن ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺋــەو ﺧﺎڵــەی ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾــﺪارە
ﺑــە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺸــﺖ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷــﻜﺮ و ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋــەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﺋەﻓﺴــەران و ﭘﻠــەداران و ﺳــەرﺑﺎزاﻧﯿﻜﻮرد ﻟــە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق و ﻫێﺰەﻛﺎﺗــﯽ ﺗــﺮی ﺋەﻣﻨــﯽ ﻫەﯾەﺗﯽ،ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺳــﺎڵﯽ 2007ﯾﺎداﺷــﺘێﻜﯽ ﻟێــﻚ ﺗێﮕەﯾﺸــنت ﻟــە ﻧێــﻮان وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و وەزارەﺗــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﯿﻤــﺰا ﻛــﺮاوە و ﺑــە رووﻧــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﻛێﺸــەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﻫەﻣﻮوﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗەﻛﺎﻧﯽﻛﺮاوە. ﺋــەو ﺧﺎاڵﻧــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛــﺮاون و وەك ﻓەرﯾــﻖ ﺟەﺑــﺎر ﯾﺎوەر ﺋەﻣﯿﻨــﺪاری وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە
دەڵــێ ،ﻫﯚﻛﺎرەﻛــەش ﺑــﯚ ”ﻟەﯾــەك ﺗێﻨەﮔەﯾﺸنت“دەﮔەڕێﺘەوە. وەزارەﺗــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﺑەﻏــﺪا 5ی ﻣــﺎدەی ﺗەﻓﺴــﯿﺮﯾﺎن ﺑــﯚ ﺑڕﮔــەی ی 121ی دەﺳــﺘﻮور ﺋەوەﯾــە ﻛە ﻫێﺰی 121ی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﻫێﺰێﻜــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿــە و ﺗەﻧﻬــﺎ ﺋەرﻛــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻟەﺳــەرە و دەﺑــێ ﻣﯿﺰاﻧﯿﯿەﻛــەی 17ەﻛــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻟــە 17%ەﻛــەی ﻫەرێﻤــەوە ﺑێــﺖ و ﺧــﯚی داﺑﯿﻨــﯽ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﭘێﭽەواﻧــەی ﻫەﯾــە. ﺋــەوان دەڵێــﻦ ﻫێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە، ﻫێﺰێﻜــە ﻛﺎری ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەرك و ﺳــﻨﻮوری ﻫەرێﻤــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﭘﺎرێﺰێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە دەﺑێ ﻣﯿﺰاﻧﯿﯿەﻛەﺷــﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﺑێــﺖ ﻟــە ﻣﯿﺰاﻧﯿﯿــەی ﺳــﯿﺎدی ﻛــە دەدرێــﺖ ﺑە ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق. ﺋێﺴــﺘﺎ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺋﯿــﺪارەی ﻫەرێــﻢ )دﯾﺎﻟــە ،ﻣﻮوﺳــڵ ،ﻛەرﻛــﻮوك و دوزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو( ﻫەﯾــە و ﻛﺎری ﻫﺎوﺑــەش ﻟەﮔــەڵ ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗــﺪا دەﻛــەن .ﻟــە ﻫەﻧــﺪێ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەش ﺗەﻧﻬــﺎ ﻫێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن دەﭘﺎرێﺰێــﺖ .ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻣەﻧﺪەﻟــﯽ ،ﺳــەﻋﺪﯾﯿە و ﺟەﻟــەوﻻ ،ﻫێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔﯽ ﻟــێ ﻧﯿﯿە.
ﻫێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻣەﺷﻘﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿﺪا ..ﻓﯚﺗﯚ :ﺳەﻓﯿﻦ ﺣەﻣﯿﺪ
ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دەرﺑڕێ ﻛە دەﻧﮕﯿﺎن ﭘێ ﻧەداوە راﻧﯿە /وﺷە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دەﭬەری راﭘەڕﯾﻦ ﻫەڵﻤەﺗﯽ ﺑڕﯾﻨﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدووە ﻛە ﻟە ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ،دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧەداوە. ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﻣەڵﺒەﻧــﺪی راﭘەڕﯾﻨــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾــﻦ ،ﻣﻮوﭼــەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــە ﺑﺘﻮێــﻦ ،ﭘﺸــﺪەر ،ﻣەرﮔە ﺗﺎﯾﺒــەت و ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی ﻫــەزار و ﺑﻨــﺎری ﻛــﯚﴎەت ﻟەﺧــﯚ دەﮔــﺮێ ،ﻛﺎرﮔێــڕ و ﺋەﻧــﺪام ﻛﯚﻣێﺘــە و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣەڵﺒەﻧﺪە. 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی ﺳــەد و 28ﻫــەزار ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ 21ی ﻣﻮوﭼەﺧــﯚر و ﺧﺎﻧەﺷــﯿﻨﯽ ﺣﺰﺑــﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻫــەن ،ﺋەﻣــە ﺟﯿــﺎ ﻟــە ﻛەﻣﺌەﻧــﺪام ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾــەدا 41
ﻫــەزار و 673دەﻧﮕــﯽ ﻫێﻨــﺎ ﻛــە دەﻛﺎﺗــە ﯾەك ﻟەﺳــەر ﺳــێﯽ ژﻣــﺎرەی ﺧﺎﻧەﺷﯿﻨﺎﻧﯽﻟەﻧﺎوﭼەﻛەدا. ﺋــەو ﺋەﻧﺠﺎﻣــە ،ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﮕــەران ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﺑڕﯾﻨــﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺋــەو ﯾەﻛێﺘﯿﯿﺎﻧــەی دەﻧﮕﯿــﺎن ﺑــە ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺎن ﻧــەداوە ،ﻟــە رێﮕــەی ﻛﯚﻣێﺘەﻛﺎﻧەوەﺟێﺒەﺟێدەﻛﺮێ. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭘــﺮس ﻟــە ﻧــﺎو ﻣەڵﺒەﻧــﺪی راﭘەڕﯾﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی ﺋﺎﺷــﻜﺮا
ﻛــﺮد ﻛــە دوای ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﺑﯚﯾــﺎن دەرﻛەوﺗــﻮوە ،زۆرﺑەی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺧﺎﻧەﺷــﯿﻦ ﻛــﺮدووە ،ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧﺪا دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ داوە. ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﭘێــﯽ ﺑــﺎش ﺑــﻮو ﻧــﺎوی ﻧەﻫێﻨــﺪرێ و ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺋەﻣــڕۆ )ﭼﻮارﺷــەم( دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﺑەﺷــﯽ ﺧﺎﻧەﺷــﯿﻨﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻟەﮔــەڵ ﻣەڵﺒەﻧــﺪەﻛﺎن ﻛــﯚ دەﺑێﺘــەوە و ﺑــە
وردی دﯾﺮاﺳــەﺗﯽ ﺑڕﯾﻨــﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﻛەن ﻛــە دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽﻧەداوە“. ﻟەﻻﯾــەن ﺧﯚﺷــﯿەوە ﻋەﻟــﯽ ﺧەﯾــﺎت ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺧﺎﻧەﺷــﯿﻨﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﻣەڵﺒەﻧــﺪی راﭘەڕﯾــﻦ ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵــێ ”ﭼﺎوەڕێــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﺳــەرووی ﺧﯚﻣــﺎن و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﻦ ،ﻫﯿــﭻ ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﺗــﺎ دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ﻧــﺎدرێ و ﺋێﻤــە ﻣﻮوﭼــەی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯿﯽﺣﻜﻮوﻣەتﻧﺎﺑڕﯾﻦ“.
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ،ﺑــەاڵم ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯿەوە ﺑــەردەوام ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺮێــﺖ ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﺰﯾﻜﱰﯾــﻦ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿەﺗــﯽ و ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻫەڵﺒــﮋاردەی ﭘﺎرﺗﯿﯿــە ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻟــە دواﯾــﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺧﯚﺷــﯿﺪا ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺧــﯚی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﺑــﯚ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت. ﻋەﺗﺎ ﺳــەراوی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ”دڵﻨﯿﺎﺗــﺎن دەﻛەم ﻫێﺰێﻜــﯽ وەك ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻟــە دەرەوەی دەﺳــەاڵت ﺑێــﺖ، ﺑﯚﯾــە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛــەم ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺋــەوە ﺑــﻜﺎت ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ داﻫﺎﺗﻮو ﺑﻨﻜەﻓﺮاوان ﺑێ“.
ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛەی زاﻧﻜــﯚی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ ﭘێــﯽ واﯾە ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﭼﺎرەﺳــەر ﺋەوەﯾە ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑەﺷــﺪار ﺑــﻦ و ﺑەﭘێــﯽ دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻫێﺰﯾــﺎن ﭘــێ ﺑﺪرێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە رێﮕﺮی ﻟــە ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚ دۆﺧــﯽ ﺋەﻣــڕۆی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە. ”ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚن ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷــە ،ﺑــەاڵم زەرووری ﻧﯿﯿــە، ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﭘێﯿــﺎن ﺧﯚﺷــە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەﺷــﺪار ﺑــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دەرﻓــەت ﺑــە ﻫەﻣــﻮوان ﺑﺪرێــﺖ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚن، ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺮێــﺖ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻟەﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛــﯚ ﺑﻜﺮێﺘــەوە و ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﯿﺪارەﻛﺮدﻧــﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟــێ وەرﺑﮕﯿــﺮێ“ ﺳــﺎڵﺢ ﻋﻮﻣەر وای ﮔﻮت.
وادەی ﻗەرەﺑﻮوی زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧﯽﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە وﺷە/ﻫەوﻟێﺮ ﺑەﭘێﯽ دواﯾﻦ زاﻧﯿﺎری ،ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوەﺧﯚی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ دەرﺑڕﯾﻨﯽ رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﺪاﯾە ،ﺑەڕێﻮەﺑەری زﯾﺎﻧﺪاﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەڵێ ،ﻗەرەﺑﻮوﻛە ﻟەﺳەر داوای ﺋێﻤە ﺑﻮوە .ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯿﺶ دەڵێ ﺋەﮔەری ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ژﻣﺎرەی زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧﺪا ﻫەﯾە دوای وردﺑﯿﻨﯽ ،ﺑﯚﯾە ژﻣﺎرە ﻧﺎدرﻛێﻨﻦ. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﺑــە دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﮔەﯾﺸــﺘﻮون ،ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و وردﺑﯿﻨــﯽ ﻟە ﻧــﺎوی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی داواﻛﺎرﯾﯿــﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮدووە ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن وەك زﯾﻨﺪاﻧــﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوەﺧــﯚ ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗــەواو ﺑﻮوە، ﺑەﭘێــﯽ ﭼەﻧــﺪ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﻧــﺎ ﻓەرﻣــﯽ ﻛە ﻫﯿﭻ ﻛﺎم ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوە ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﺸﺘڕاﺳــﺘﯽ ﻧﺎﻛەﻧــەوە ،ﻧﺰﯾﻜــەی ﺳــێ ﻫەزار ﻛــەس ﻟــە زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوەﺧﯚ ﻗەرەﺑــﻮوی داراﯾﯽ دەﻛﺮێﻨەوە. وەك ﻟــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮاوە ،ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەﻛــە، زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﻫﺎوﻛﺎت ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻛﯚﻣــەڵ و ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەﮔﺮێﺘەوە. ﺋەﺣﻤــەد ﻣــﺎم رەﺳــﻮول ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺷــەﻫﯿﺪان ﺑﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ، 11ی ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 11ی ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺋــەو زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧــەی ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوە ﻧﺎﯾﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﺋێﻤــە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺋەوەﻣــﺎن ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮد ﻛــە ﺋــەو زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧــە ﺑێﻨــە ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوە. ”داواﻛﺎری ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوە ﺑــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە ﺑــﻮو وەك ﻫەوڵێــﻚ ﺑــﯚ ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ و ﻫەروەﻫﺎ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەواﻧــەی ﺑــەو ﻫﯚﯾــەوە دووﭼــﺎری ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﻮوﻧــە ،ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚی
ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺋەوەﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﻫــەر زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿەك ﺑە ﺑــڕی 5ﺗﺎ 25 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎر ﻗەرەﺑــﻮو ﺑﻜﺮێﻨەوە“ ﻣﺎم رەﺳﻮول ﮔﻮﺗﯽ. ﺳــﺎڵﯽ 2012ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی ﺑڕﯾــﺎری زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوەﺧــﯚی ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮد و ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧــە ﺗــەواو ﻛــﺮاوە و ﺳــﻮێﻨﺪﯾﺶ دراون ﺑــﯚ راﺳــﺘﯽ و دروﺳﺘﯽﮔﺮﺗﻨەﻛەﯾﺎن. ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﯿــﻢ ﻣﻮﺣﺴــﯿﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﻘــﯽ ﻫەوﻟێــﺮی زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻫێــامی ﺑــﯚ ﺋــەوە ﻛــﺮد ،ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﻫــەر ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿەك ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی رۆژ و ﻣــﺎوەی ﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻫەژﻣــﺎر دەﻛــﺮێ، ﺑﯚ منﻮوﻧە ﻫــەر ﺑڕێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﻟــە ﻣــﺎوەی رۆژێــﻚ ﺗــﺎ 10رۆژ ،ﯾــﺎن 10رۆژ ﺗــﺎ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ،ﯾﺎﺧــﯚ ﻟــە ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺗــﺎ 3ﻣﺎﻧــﮓ ،ﻫەروەﻫﺎ ﻟە 3ﻣﺎﻧــﮓ ﺗــﺎ 6ﻣﺎﻧــﮓ 6 ،ﻣﺎﻧﮓ ﺗﺎ ﺳــﺎڵێﻚ و ﺳــەرووﺗﺮ دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﻣﺎوەﯾە ﺑڕی ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەﻛــە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛﺮێ. ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﯿــﻢ ﺋەوەﺷــﯽ ﺧﺴــﺘە ڕوو ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺋﺎﻣــﺎری وردی ﺋەواﻧــەی ﻗەرەﺑــﻮو دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟﯿﮋﻧــەی ﺑــﺎاڵ دوای ﺳــﻮێﻨﺪاﻧﯽ زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿــﺎن و وردﺑﯿﻨــﯽ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟــە ﻧــﺎوەﻛﺎن و زﯾﻨﺪاﻧﯿﻜﺮدﻧﯿــﺎن، ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﻧﺎوەﻛﺎﻧــﯽ رەواﻧەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان ﻛــﺮدووە، ﻟەوێــﺶ وردﺑﯿﻨــﯽ ﺗــﺮی ﺑــﯚ دەﻛــﺮێ ،ﺑﯚﯾــە رەﻧﮕــە ﺑەﻫــﯚی ﺋــەو وردﺑﯿﻨﯿﯿﺎﻧــەوە ژﻣﺎرەﻛــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜﺮێ.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑەﭘێﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﴎاو
3
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ وەك ﻛﻮڕی ﺧﯚی ﻫﺎوﻛﺎری ﭘەﯾەدە و ﭘەﻛەﻛە دەﻛﺎت ﻋەﻓﺮﯾﻦ /وﺷە ﺑەﭘێﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﴎاو ﻛە دەﺳﺖ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە رێﮕەی ﻫﯚﺑەی ﺗەﻧﺎﻫﯽ و ﻫەواڵﮕﺮﯾﯽ ﺧﯚﯾەوە ﺳەرﺟەم ﻟﻖ و ﻣەﻓﺮەزەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺧﯚی ﻟە ﺟﻤﻮﺟﻮڵﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ”ﭘەﯾەدە“ ﺑﺎڵﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﭘەﻛەﻛە ﺋﺎﮔەدار دەﻛﺎﺗەوە و داواﯾﺸﯿﺎن ﻟێ دەﻛﺎت ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺗەواو ﺑﯚ ﭘەﯾەدە ﺑﻜەن ﺑەﻫﯚی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ. ﻟــەو ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣﺎﻧــەدا ﻛــە وﺷــە دەﻗــە ﻋەرەﺑــﯽ و ﻫــﺎوﻛﺎت وەرﮔێڕاﻧــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛــەی ﺑــاڵو دەﻛﺎﺗــەوە .ﺑــە وردی و ﺑــە ژﻣــﺎرەی ﻧــﻮوﴎاو و ﻣێــﮋووی دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﻧﻮوﴎاوەﻛﺎﻧــەوە ﺋــەوە روون دەﺑێﺘــەوە ﻛــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧــەی ﭘەﯾــەدە ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدات ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ. ﻟــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﺪا ﻛــە ﻫﯚﺑــەی ﻫەواڵﮕــﺮی ﻟﻘــﯽ 222 ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﻣەﻓــﺮەزەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــە ﺳــەر ﺑەﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﻛــﺮدووە ،ﻫﺎﺗــﻮوە ”داواﺗــﺎن
ﻟــێ دەﻛــﺮێ ﻛﺎر ﺑــﯚ راﺳــﭙﺎردﻧﯽ / ﻋەﻟــﯽ ﺳــەﻋﺪوون /ﻧﻮێﻨەرﺗــﺎن ﻛــە ﻛــﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە ﻟــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪی ﻛﻮﻓــە ﺟێﻨﺸــﯿﻨە و ﺗﻮاﻧــﺎی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻫەﯾــە ﻟــەو ﺑــﻮارەدا ،ﺑــﯚ رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑــﯚ ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق ﺑەﺋەرﻛــﯽ ﺑەدواداﭼــﻮون و ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛە ﺑــﯚ ﺋــەوێ راﯾﺎن ﻛﺮدووە“. ﻟــە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮدا ﻛــە ﻫەﻣﺎن دەزﮔﺎی ﻫەواڵﮕــﺮی رەواﻧــەی رﻣێﻼن-ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــە- ﻣەﻓﺮەزەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯿامﻟﻜﺎ-ﯾەﻋﺮوﺑﯿﯿەی ﻛــﺮدووە ﺋــەوە
ﻛﯚﻣﺎری ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و ﻫێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن ﻫﯚﺑەی ﻫەواڵﮕﺮی-ﻟﻘﯽ 222 ژﻣﺎرە 3109/5 3109 5/6/2012 ﺑەروار 2012 زۆر ﮔﺮﻧﮓ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ﻣەﻓﺮەزە ﺑﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﻣەﻓﺮەزەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿە داواﺗــﺎن ﻟــێ دەﻛــﺮێ ﻛﺎر ﺑــﯚ راﺳــﭙﺎردﻧﯽ /ﻋەﻟــﯽ ﺳــەﻋﺪوون/ ﻧﻮێﻨەرﺗــﺎن ﻛــە ﻛــﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە ﻟــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪی ﻛﻮﻓــە ﺟێﻨﺸــﯿﻨە و ﺗﻮاﻧــﺎی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻫەﯾــە ﻟــەو ﺑــﻮارەدا ،ﺑــﯚ رەواﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺑﺎﻛﻮری ﻋێــﺮاق ﺑەﺋەرﻛــﯽ ﺑەدواداﭼــﻮون و ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛە ﺑــﯚ ﺋــەوێ راﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﺑەﺟێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ راژەی ﺳــەرﺑﺎزی راﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑﻮون و ﺟﻤﻮﺟــﯚڵ و ﺑﻨﻜــەی ﻣەﺷــﻘﻜﺮدن و ﺋــەو ﻛەﺳﺎﻧەﺷــﯽ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎن دەﻛــەن ،وێــڕای زاﻧﯿﻨــﯽ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟەو ﻣەﺷﻘﻜﺮدەﯾﺎن. دواﺗــﺮ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەوان ﻟــە رێﮕــەی راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺗێﺮ و ﺗەﺳەڵ ﺋﺎﮔەدارﻣﺎن ﺑﻜەﻧەوە. ﻋەﻣﯿﺪی روﻛﻦ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ 222
ﺧﺮاوەﺗــە ﺑەرﭼــﺎو ”ﺑەرێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﮔــەڵ /ﺑﺎڵــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی / ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،/ﺋﺎﮔەدارﺗــﺎن دەﻛەﯾﻨــەوە ﻛە ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ رۆژی داﻫﺎﺗﻮودا ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی 150ﻛەﺳــﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﺗــە ﻟــە رێﮕەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧەوە ﻟــە ﺳــەرﺑﺎزﮔەی ﻗەﻧﺪﯾﻠــەوە ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق دێﻨــە ﻧــﺎوەوەی واڵت ،ﺑﯚﯾــە داواﺗــﺎن ﻟــێ ﻛــﺮاوە ﻛــە ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەدا ﺑﻜــﺮێ ﻛــە ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎودا ﺳــەرداﻧﺘﺎن دەﻛﺎت، ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺳــﻨﻮور و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەﯾﺎن ﺑــﯚ ﻟﻘــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟــە ﺣەﻟــەب و ﺷــﯿﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﻟــە رێﮕەی ﭼەﻧــﺪ ﺧﻮﻟێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋەو ﻟﻘە“. ،330 ”ﺑــﯚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑەﺷــﯽ ،330 ﻫەﭬــﺎڵ /ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﺗەﻧﺎﻫــﯽ ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺣەﺳــەﻛە ،ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻫەواڵﮕــﺮی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ژﻣــﺎرە 4663ﻟە ﺑــەرواری
ﻛﯚﻣﺎری ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾﯿــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و ﻫێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣــە ﻧــﻮوﴎاوی ﻟﻘــﯽ 239 ژﻣﺎرە ﻫﯚﺑەی ﻫەواڵﮕﺮی-ﻟﻘﯽ 222 (7556 ژﻣﺎرە (7556)) // 6/3/2012 ﺑەروار 2012//// ﺑــﯚ ﻣەﻓﺮەزەﻛﺎﻧــﯽ )رﻣێﻼن-ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــە- ﺳﯿامﻟﻜﺎ-ﯾەﻋﺮوﺑﯿﯿە( ﺑەرێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﮔــەڵ /ﺑﺎڵــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی /ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن/ ﺋﺎﮔەدارﺗــﺎن دەﻛەﯾﻨــەوە ﻛە ﻟــە ﻣﺎوەی ﭼەﻧــﺪ رۆژی داﻫﺎﺗــﻮودا ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی 150ﻛەﺳــﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﺗــە ﻟە رێﮕــەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧەوە ﻟــە ﺳــەرﺑﺎزﮔەی ﻗەﻧﺪﯾﻠــەوە ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق دێﻨــە ﻧــﺎوەوەی واڵت ،ﺑﯚﯾــە داواﺗــﺎن ﻟــێ ﻛــﺮاوە ﻛــە ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەدا ﺑﻜــﺮێ ﻛــە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎودا ﺳــەرداﻧﺘﺎن دەﻛﺎت ،ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮور و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەﯾﺎن ﺑــﯚ ﻟﻘــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟــە ﺣەﻟــەب و ﺷــﯿﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﻟــە رێﮕــەی ﭼەﻧــﺪ ﺧﻮﻟێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋەو ﻟﻘە. ﺑــﯚ ﺋﺎﮔەدارﺑــﻮون و ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون و ﭘێ راﮔەﯾﺎﻧﺪمنﺎن ﻋەﻣﯿﺪی روﻛﻦ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ 222
،6/3/2012رێﮕــە ﺑــە ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ، 2012 ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﺑﺎڵﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــە دەدرێ ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺋەرﻛێــﻚ و ﺟﻮواڵﻧــەوە ﻟــەو ﻧﺎوﭼــە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەی ﻧﺰﯾــﻚ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋــەوەی ﻧــﺎو دەﻧــﺮێ ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ راوەدووﻧﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺑەرﻫەڵﺴــﺘﻜﺎری ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــە ﻟــە ﺑەﺟێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ راژەی ﺳــەرﺑﺎزی راﯾﺎن ﻛــﺮدووە“ ﺋەﻣــە دەﻗﯽ ﻧﻮوﴎاوێﻜﯽﻫەواڵﮕﺮﯾﯽﺳﻮورﯾﺎﯾە. ﻟــە ﻧﻮوﴎاوێﻜــﯽ ﺗــﺮدا ﻛــە ﻟﻘــﯽ 222ی ﻫەواڵﮕــﺮی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــﯚ 222ی ﻫەﻣــﻮو ﻣەﻓﺮەزەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺸــﺘﺎﻧﺪووە ﺑە ﻧﻬێﻨــﯽ ،دەڵێ ”ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﯚ ﺑﺮووﺳــﻜەی ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾــﯽ ﻫﯚﺑــە ژﻣــﺎرە 745ﻟــە 26ﻛــە ﻟەﺳــەر 26/2/2012 ﺑــەرواری 2012 ﺑﻨەﻣــﺎی ﻧــﻮوﴎاوی ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﺋەرﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و ﻫێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن ژﻣــﺎرە 6740ﻟە ﺑەرواری
23داڕێــﮋراوە و ﺑڕﯾــﺎری 23/2/2012 2012 ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺋەﻣﻨــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ژﻣﺎرە 20ﻟەﺧﯚ 20/2/2012 1544ی ﺑەرواری 2012 1544ی دەﮔــﺮێ ،داواﺗــﺎن ﻟــێ ﻛــﺮاوە رێﮕــە ﺑە ﻫێــﺰە ﭼەﻛــﺪارە ﮔەڕۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﺳــەر ﺑە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺪرێ ﺑــە ﮔــەڕان و ﺟﻤﻮﺟــﻮڵ ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟەﮔــەڵ ﻋێــﺮاق ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەی ﻧﺰﯾﻜــﻦ ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق ،ﺋــەوەش ﺑەﻫــﯚی ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﻧﺎﺳــﯿﻨەوەﯾﺎن ﺑــﯚ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎودێــﺮی و دزەﻛــﺮدن ﻟــە ﻫــەردوو دﯾﻮی ﺳــﻨﻮور
ﻛﯚﻣﺎری ﻋەرەﺑﯿﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻫەواڵﮕﺮﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ زۆر ﻧﻬێﻨﯽ ﻟﻘﯽ // ژﻣﺎرە// ﺑەروار // ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﯽ ﺑەﺷﯽ 330 ﻫەﭬــﺎڵ /ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﺋەﻣﻨــﯽ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺣەﺳەﻛە ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾﺎری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺋەﻣﻨــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ 6/3/2012 ژﻣﺎرە 4663ﻟە ﺑەرواری 2012 رێﮕە ﺑــە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﺑﺎڵﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــە دەدرێ ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺋەرﻛێــﻚ و ﺟﻮاڵﻧــەوە ﻟــەو ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەی ﻧﺰﯾﻚ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋەوەی ﻧﺎودەﻧــﺮێ ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ راوەدووﻧﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺑەرﻫەڵﺴــﺘﻜﺎری ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــە ﻟــە ﺑەﺟێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ راژەی ﺳــەرﺑﺎزی راﯾــﺎن ﻛــﺮدووە و ﻫەوڵــﯽ راﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﺧﺎﻛــﯽ ﻋێــﺮاق دەدەن ،ﺑــﯚ زاﻧﯿﻨﺘــﺎن ﺋــەو ﮔﺮووﭘﺎﻧــە وﺷــەی ﻧﻬێﻨﯿــﺎن ﭘــێ دراوە ﻛە ﻫﺎواری )ﻣﺎﻛﻮ(ـە. ﺑﯚﯾــە داواﺗــﺎن ﻟــێ دەﻛەﯾــﻦ ﺑــە ﮔﺸــﺘﺎﻧﺪﻧﯽﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻧﻮوﴎاوەﻛــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﻬێﻨــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﻫەﻣــﻮو ﺧﺎڵــﯽ ﺳــﻨﻮوری و ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﺳــﻨﻮور ﻟــە رێﮕــەی ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻟێﮋﻧــەی ﺋەﻣﻨــﯽ و ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻫەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن. ﺑﯚ ﺋﺎﮔەدارﺑﻮون و ﭘێ راﮔەﯾﺎﻧﺪمنﺎن ﺑەﻫەر ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻟﯿﻮای روﻛﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻫەواڵﮕﺮﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ
و ﺗێﺒﯿﻨﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەواﻧــەی ﻟــە واڵت ﺑــەرەو ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق را دەﻛــەن و ﮔﺮﺗﻨﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻻﯾەﻧــە ﺋەﻣﻨﯿﯿەﻛﺎمنﺎن“. ﻟــە ﻧﻮوﴎاوێﻜــﯽ ﺗــﺮدا ﻛــە ﻟــە ﻟﻘــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﺣەﺳــەﻛەوە ﺑــﯚ ﻣەﻓــﺮەزە و ﺑەﺷــەﻛﺎن دەرﭼــﻮوە ﻫﺎﺗــﻮوە ”داواﺗﺎن ﻟێ ﻛــﺮاوە رووﺑــەڕوو ﻧەﺑﻨــەوە ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧە ﻧەﯾﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەدا دێﺘــە رێﻜﺨﺴــنت ﻛــە زۆرﯾﻨــەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻛــﻮردن ،ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻫــەاڵت و ﻋەﻓﺮﯾــﻦ و ﻛﯚﭘﺎﻧﯽ ﺋــەوەش ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻓــﺮەوان ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ رووﺑــەری ﺑەﯾەﻛﺪاداﻧــەﻛﺎن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻧﺰﯾﻜــﻦ ﻟەﮔەڵ
ﻛﯚﻣﺎری ﻋەرەﺑﯿﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و ﻫێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن ﻫﯚﺑەی ﻫەواڵﮕﺮی-ﻟﻘﯽ 222 ژﻣﺎرە1906/5/ 1906 ژﻣﺎرە/ 27/2/2012 27 ﺑەروار2012 : )ﮔﺸﺘﺎﻧﺪن( ﺑﯚ ﺳەرﺟەم ﻣەﻓﺮەزە و ﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﻟﻖ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺑﺮووﺳــﻜەی ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾــﯽ ﻫﯚﺑە ژﻣﺎرە 26ﻛە ﻟەﺳــەر 26/2/2012 745ﻟە ﺑــەرواری 2012 ﺑﻨەﻣــﺎی ﻧــﻮوﴎاوی ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﺋەرﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و ﻫێــﺰە ﭼەﻛــﺪارەﻛﺎن ژﻣــﺎرە 23دارێﮋراوە 23/2/2012 6740ﻟە ﺑــەرواری 2012 و ﺑڕﯾــﺎری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺋەﻣﻨــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ 20ﻟەﺧﯚ 20/2/2012 1544ی ﺑەرواری 2012 ژﻣــﺎرە 1544ی دەﮔــﺮێ ،داواﺗــﺎن ﻟــێ ﻛــﺮاوە رێﮕــە ﺑــە ﻫێﺰە ﭼەﻛــﺪارە ﮔەڕۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﺪرێ ﺑــە ﮔــەڕان و ﺟﻤﻮﺟــﯚڵ ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟەﮔــەڵ ﻋێــﺮاق ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەی ﻧﺰﯾﻜــﻦ ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق ،ﺋــەوەش ﺑەﻫــﯚی ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﻧﺎﺳــﯿﻨەوەﯾﺎن ﺑــﯚ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎودێــﺮی دزەﻛــﺮدن ﻟــە ﻫــەردوو دﯾــﻮی ﺳــﻨﻮور و ﺗێﺒﯿﻨﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەواﻧــەی ﻟــە واڵت ﺑــەرەو ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق را دەﻛــەن و ﮔﺮﺗﻨﯿــﺎن ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻻﯾەﻧە ﺋەﻣﻨﯿﯿەﻛﺎمنﺎن. ﺑــﯚ ﺋﺎﮔﺎدارﺑــﻮون ﻟــە ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻧﻮوﴎاوەﻛەو ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧــەوەی ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﺳــﻨﻮور ﻫەرﯾەﻛەﯾــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی ﺧــﯚی و ﭘێﺸﻜێﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑﯚﯾــﺎن و ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەﻣــﺎن ﺑــە ﻫــەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا. ﻋەﻣﯿﺪی روﻛﻦ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ 222
ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛــە زۆرﯾﻨەﯾەﻛــﯽ ﻛــﻮردی ﺗێﺪا دەژی و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ دەﻛەوﻧــە ﺳــەر ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەوەی ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧﯿﻮﭼە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧﺎو دەﺑﺮێ“. ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻧﻮوﴎاوەﻛــەدا داوا ﻟــە ﻟــﻖ و ﻣەﻓــﺮەزەﻛﺎن ﻛــﺮاوە ﺑــﯚ ”ﻛﺎرﻛــﺮدن و ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ راﺳــﭙێﺮدراوە ﻟــە ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺳــەراﻧﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ و راوەدووﻧﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ“.
ﻛﯚﻣﺎری ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮورﯾﺎ )ﺑەﭘەﻟە /زۆر ﻧﻬێﻨﯽ( وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوەﺧﯚ ﻫﯚﺑەی ﺋەﻣﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟﻘﯽ ﺋەﻣﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺣەﺳەﻛە ژﻣﺎرە619/1/ 619 ژﻣﺎرە/ 27/1/2012 27 ﺑەروار2012 : )ﮔﺸﺘﺎﻧﺪن( ﺑﯚ ﻣەﻓﺮەزە و ﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﻟﻖ وەك ﭘﺎﺷــﻜﯚﯾەك ﺑــﯚ ﻧﻮوﴎاوﻣــﺎن و ﮔﺸــﺘﺎﻧﺪﻧەﻛەی ﺑــﯚ دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧــەوە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻫﯚﺑــە و وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوەﺧــﯚ ﻛــە ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾــﺎری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺋەﻣﻨــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ داڕێﮋراوە: داواﺗــﺎن ﻟێ ﻛــﺮاوە رووﺑــەڕوو ﻧەﺑﻨــەوە ﻟەﮔەڵﺋــەو ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧە ﻧەﯾﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا دێﺘــە رێﻜﺨﺴــنت ﻛــە زۆرﯾﻨــەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯿﺎن ﻛــﻮردن ،ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻫــەاڵت و ﻋەﻓﺮﯾــﻦ و ﻛﯚﭘﺎﻧــﯽ ﺋــەوەش ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻓــﺮەوان ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ رووﺑــەری ﺑەﯾەﻛﺪاداﻧــەﻛﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﻧﺰﯾﻜــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛــە زۆرﯾﻨەﯾەﻛــﯽ ﻛــﻮردی ﺗێــﺪا دەژی و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ دەﻛەوﻧــە ﺳــەر ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەوەی ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧﯿﻮﭼــە ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧﺎو دەﺑﺮێ. ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺮاﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ راﺳــﭙێﺮدراوە ﻟــە ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺳــەراﻧﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ و راوەدووﻧﺎﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ. ﺑﯚ ﺋﺎﮔﺎداری و ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮون/ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ ﺋەﻣﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺣەﺳەﻛە
4
ﺳﻴﺎﺳەت
) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ژﻣﺎرە )20 ﻣﺎررە ژﻣﺎ ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
21
رەﻫەﻧﺪەﻛﺎن
ﻟەﺑﺎرەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﻛﺎﺑﯿﻨە دروﺳﺘﻜﺮدن ﻟە ﻣــﺎوەی 22ﺳــﺎڵ ﻧﺎو ﺑەﻧــﺎو ﺑەﻫــەر ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾــەك ﺑﻮوﺑێﺖ ﻛﺎﺑﯿﻨــەﻛﺎن ﻧــﻮێ ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑــە دەﮔﻤــەن ﻛﺎر ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ﯾــەك ﺋﯿﺪارەﯾــﯽ ﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾــە ﺣەوت ﻛﺎﺑﯿﻨەﻣــﺎن ﺑــەڕێ ﻛــﺮد و ﻫەرﯾەﻛەﯾــﺎن ﺑــە ﻛﯚڵێﻚ ﻛێﺸــەی ﻛەڵەﻛــە ﺑــﻮوەوە ﻫــەردوو ﺋﯿﺪارەﻛــەی ﭘێﺸــﱰی ﺑەﺟــێ دەﻫێﺸــﺖ ،ﻫﯚﻛەﯾــﺶ ﺋەوەﺑــﻮو ﭼﺎرەﺳــەرە رﯾﺸــەﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دوا دەﺧﺴــﺖ ﺑــﯚ ﻛﺎﺗێﻜــﯽ ﻧﺎدﯾــﺎر ﻛــە ﻧــە ﺧﯚﯾــﺎن و ﻧــە ﺋێﻤەﯾــﺶ ﺳــەری ﻟــێ دەرﻧﺎﻛەﯾــﻦ و ﺑــەردەوام رادەﺳــﺘﯽ ﻗــەدەر ﻛــﺮاوە ،ﻟــە ﺣﺎڵێﻜﯿﺸــﺪا ﻛﺎروﺑــﺎری ﺧەڵــﻚ ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮوە ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻧەﺑــﻮو ﺑەﻣﺎﻧــﺎ ﻣﯚدێﺮﻧەﻛــەی ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻗﺎﺋــﻢ ﺑﺎﻻﻋــامل ﺑــﻮوە ﺑەﻧــﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﻟەﻻﯾــەك و ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــە ﺑﻮوە ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ. ﻫەﻣﯿﺸــە ﻛــە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﮔــﺮژی ﺗێﻜەوﺗــﻮوە ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺳــﯿامی دوو ﺋﯿﺪارەﯾــﯽ دەرﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﺑەﻓەرﻣــﯽ داﻧــﯽ ﭘێــﺪا ﻧەﻧــﺮاوە، ﺑﯚﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــەم ﻫەرێﻤــەدا ﻟــە رێﮕــەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺑــﻮوە ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﻜﯿﺎن ﻫێﻨﺎوە. ﺋەﻣﺠــﺎرە ﮔــﺮێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛە ﮔﺮژﺗــﺮ ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﻣەﺳــەﻟەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻨەﺑﻮوﻧﯽ ﻧێــﻮان ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑەﭘێــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــە ﺳــﱰاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛەی راﺑــﺮدووە ﻛــە ﻫەردووﻻﯾــﺎن ﺧەرﯾﻜــﻦ دەﺳــﺘﻜﺎری دەﻛــەن ،ﻫەروەﻫــﺎ ﯾەﻛﺪەﺳــﺘﻨەﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەو ﻫێﺰاﻧــەی ﺑەﻧــﺎوی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەوە ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﻛــەن ،ﻟــە ﺣﺎڵێﻜــﺪا ﺑەﭘێــﯽ ﺋﯿﺪﯾﻌــﺎ و رەﺷﻨﻮوﺳــﯽ دەﺳــﺘﻮور و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن و ﻟێﺪواﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑێــﺖ ،دەﺑــﻮو ﻟــە دوای ﭘﺮۆﺳــەی ﻫەڵﺒــﮋاردن و دەرەﻧﺠﺎﻣــەﻛﺎن ،ﻟــە رێﮕــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێــﻚ ﺑێــﺖ و ﺳــەرۆك و ﺟێﮕــﺮی ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣــەت و وەزارەﺗــەﻛﺎن داﺑرنێــﺖ ،ﺋەﻣــە ﺳﯿﺴــﺘامﺗﯿﻜﻜﺮدﻧە ،ﻧــەك ﺋــەوەی ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەﻗﺴــە ﺋﯿﺪﯾﻌــﺎی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ دەﺳــﺘەﻣﯚی ﺋﯿﻤــﺰای رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑێﺖ. ﻫەﻣــﻮو ﻫێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑە دەﺳــەاڵت و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و دەرەوەی ﻫــەردوو ﺑەرەﻛــەش ،ﻫێﻨــﺪەی ﭼﺎوﯾﺎن ﻟــە داﻫﺎت و ﻧــەوت ﺑڕﯾــﻮە ،ﻧﯿﻮ ﻫێﻨــﺪە ﭼﺎوﯾﺎن ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘامﺗﯿﻜﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺧەڵــﻚ و ﯾﺎﺳــﺎ و ﺳﯿﺎﺳــەت و ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﭘــەروەردە و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻧەﺑڕﯾــﻮە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑەﺷــﯽ زۆری ﺋــەو ﺋﯿﺸــﻜﺎﻟﯿﯿﺎﺗﺎﻧەی ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛــﻮردی دووﭼــﺎری ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوی ﻛــﺮدووە ﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻛێﺸــەی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﯾﺎﺳــﺎ و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﭘــەروەردەن ،ﺋــەم ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨە ﺋەوەﻣــﺎن ﺑــﯚ روون دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻫﯿــﭻ ﻫێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑێــﻚ ﻧﯿﯿــە ﺑــە ﻋﯿﻠامﻧــﯽ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەوە ،ﺑﯿــﺮ ﻟە داﻫﺎﺗــﻮوی ﺋــەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ﺑﻜەﻧــەوە ،ﻣەﮔــەر داﻫﺎﺗﻮوی ﺣﺰﺑــﯽ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧەﺑــێ ،ﺑﯚﯾــە ﻛــە ﻗﺴــە دێﺘە ﺳــەر ﺳﯿﺴــﺘامﺗﯿﻜﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری ﺣﻜﻮوﻣــﯽ و ﺑــﺎج ﺳــەﻧﺪن و ﺑەرﻗەرارﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺑﻮارێﻜــﺪا ،ﻫەر ﺣﺰﺑێــﻚ ﻟــەﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺷــﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺧﺎڵــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻟــەو ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾــەی ﻛــە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻟــە زاﺧﯚوە ﺗﺎﻛﻮ ﻛﻔﺮی ﻫەﺑێ. وا دەرﻛەوﺗــﻮوە ﺋــەم ﺟﺎرەﯾــﺎن ﺑــەدەر ﻟــە ﺟﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺧﯚڕﺳــﻚ ﺑﻜەوﻧــە ﭘەراوێــﺰی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ داﻫﺎﺗــﻮوەوە ،ﯾەﻛــەم ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺷﻜﺴــﺘﯿﺎن ﻫێﻨــﺎوە و دەﻧﮕــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﯾــﺎن ﻧەﻫێﻨﺎﯾــەوە، ﺑﯚﯾــە ﺋــەو ﺋﯿﺴــﺘﺤﻘﺎﻗەی ﺟﺎراﻧﯿــﺎن ﻧﺎﻣێﻨــێ ،ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋﯿﺮادەﯾــەك ﻫەﯾــە ﻟەﻧــﺎو دەﺳــەاڵت ﺋــەو ﻗﻮدرەﺗــەی ﺟﺎراﻧﯿــﺎن ﭘێــڕەوا ﻧەﺑﯿﻨــﻦ ﻟەﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣــەت، ﺋەوﯾــﱰ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻟــەرووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺋﯿﺤــﺮاج ﺑﻮوﻧــە ﻟــە ﻧێــﻮان ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﺒﻮون و ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە دەﺳــەاڵت و ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻛﺎﻣﯿــﺎن ﺑەﺑﺎﺷــﱰ ﺑﺰاﻧــﻦ و ﻫەڵﺒﮋێــﺮن ،ﺋەﻣــە ﻓەزاﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮە ﺳــەری ﻫەڵــﺪاوە ،ﻟــە دوای ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﺑــەاڵم ﺋــەم ﻓەزاﯾــە ﻫﯿﭻ ﻟــە ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ راﺑــﺮدوو ﻧﺎﮔﯚڕێــﺖ ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺎن ﭘێــﻚ دەﻫێﻨــﺎ و ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑەﻧــﺎوی ﺑﻨﻜەﻓﺮاواﻧــەوە ﻟــە ﭘەراوێــﺰدا ﺑەﺷــﺪارﯾﺎن دەﻛــﺮد، ﭼﻮﻧﻜــە ﻫێﺸــﺘﺎ دﻧﯿﺎﺑﯿﻨــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــەو ﺳــﺘﺎﯾﻠەی ﺟــﺎران ﺗەﺟــﺎوزی ﻧەﻛــﺮدووە ،ﻫەروەﻫــﺎ ﻫێﺸــﺘﺎ ﻫــەر ﺋــەو دوو ﻫێــﺰە ﺟڵــەوی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوان ﺋەزﻣﻮوﻧﯿــﺎن ﻫەﯾە ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨە دروﺳﺘﻜﺮدن.
رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازەﻛﺎن دەﯾﺎﻧەوێ ﮔﯿﺎﻧێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑەﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪەﻧەوه
ﻛﺮێﻜﺎرﺋەﻣﯿﻦ: ﻛەس ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻧﺎﻧﺎﺳێ ﻫەوﻟێﺮ /وﺷە – رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﺎڕەزاﯾﯿەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﯾﺎن ﻫەڵﺪاوە و ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺋەﻧﺪام و ﭘێﺸﻤەرﮔەی دێﺮﯾﻦ و ﻛﺎدﯾﺮە ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛە راﮔەﯾﺎﻧﺪراوێﻜﯿﺎن ﺑاڵو ﻛﺮدەوە ،ﻛە ﺗێﯿﺪا داوای ﭼﺎﻛﺴﺎزی و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری دەﻛەن .ﻛﺮێﻜﺎر ﺋەﻣﯿﻦ ﻛﺎدﯾﺮی ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوی ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێﺮ ﻟەﺳەر ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﯾەﻛێﻚ ﻟەو دوو ﻛەﺳە دﯾﺎرەی ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎن ﻟەﺳەر راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛە ﻛﺮدووە ،داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎن و ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛە ﺑﯚ رۆژﻧﺎﻣە ”وﺷە“ روون دەﻛﺎﺗەوە. ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻚ ﻟەﻣەوﺑــەر ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــە ﻛﺎدﯾــﺮ و ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾــﻦ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪراوێﻜﺘﺎن ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە و داوای ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﺘﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛــﺮد ،ﻫــﯚﻛﺎری ﺑاڵوﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﭼﯿﯿە؟ ﺑﺎﻛﮕﺮاوﻧــﺪی ﺋــەو ﻧﺎڕەزاﯾﯿﺎﻧە ﻧــﻮێ ﻧﯿﯿە، ﻟە 2009ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑﺮادەر دەﺳــﺘامن ﺑە دەرﺑڕﯾﻨــﯽ ﻧﺎڕەزاﯾﯿــەﻛﺎن ﻛــﺮد ،ﺋەوﻛﺎت ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﻫﺎوڕێﯿــﺎن ﭘــەرت و ﺑــاڵو ﺑﻜەﻧــەوە و ﭼەﻧــﺪ ﻫﺎوڕێﯿەﻛﯿــﺶ ﺑــە دەرﻛــﺮدن ﻟەﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛــەدا دەرﻛــﺮان. ﺋــەو ﻧــﻮوﴎاو و ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯿﺎﻧــەی ﺋێﻤــە ﻟەوﻛﺎﺗــﺪا ﺋﺎﻣﺎژەﻣــﺎن ﻛــﺮدن ﻛــە ﺣــﺰب ﺑــەرەو ﻛﺎم ﺋﺎراﺳــﺘە دەڕوات ،ﻟــەدوا ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫﺎﺗﻨــە دی .ﭘﺎﺷــﺎن ﻟــە راﭘﯚرﺗــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧﺎوەﻧــﺪی داﻧﯿــﺎن ﺑــەوەدا ﻧــﺎ ﻛــە زﯾﺎﺗﺮ 50ی ﺧﺎﻧــەوادەی ﺷــەﻫﯿﺪان و ﻟــە 50%ی ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨــەﻛﺎن و ﻛﺎدﯾﺮاﻧــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ،دەﻧﮕﯿــﺎن ﺑــە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە ﻧــەداوە .ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﺷﻜﺴــﺘە ﯾــەك ﻟــە دوای ﯾەﻛﺎﻧــەی ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺗێﻜەوﺗــﻮوە، ﺑــﯚ ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﻧــﺎو ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﻟەﺑــﺮی ﺋــەوەی دوای ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو ﺷﻜﺴــﺘە ﮔەورەﯾــە دەﺳــﺖ ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻛﺎدﯾــﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣە دڵﺴــﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻟــە ﺣــﺰب دوور دەﺧﺎﺗــەوە و ﻫەڕەﺷــەی ﻧﺎﻧﺒڕﯾﻨﯿــﺎن ﻟــێ دەﻛﺎت ﺋەﮔــەر ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ دەرﺑﺒڕن. ﺑەﻛﻮرﺗــﯽ ﻧﺎڕەزاﯾﯿەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﺎﻧەﯾە ﻛــە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵــە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮون .ﺑﯚ راﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﭼەوﺗــەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﻛــە ﻧــەك ﻫــەر ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻫێﻨــﺎ ،ﺑﮕــﺮە ﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﭼــەپ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﻛەواﺗــە ﺋێــﻮە ﺷﻜﺴــﺘﯽ رەوﺗــﯽ ﭼــەپ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــﯚ ﻫەڵــەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ دەﮔێڕﻧەوە؟ ﺑەڵــێ ،ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺑەﻫــﯚی ﺋــەو ﻣێﮋووە درێــﮋەی ﻫەﯾەﺗﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎری ﯾەﻛەﻣــە ﻟە ﺷﻜﺴــﺘﯽ رەوﺗﯽ ﭼــەپ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا .ﻫــﯚﻛﺎری ﺋەو ﺷﻜﺴــﺘەش رەﮔێﻜــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ﻫەﯾــە و ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ 1963دەﮔەڕێﺘــەوە .ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﮔﻮﺗــﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ﻟــە ﺧﺮاﭘــەوە ﺑــەرەو ﺧﺮاﭘــﱰ رۆﯾﺸــﺘﻮوە. ﻫﺎوڕێﯿﺎﻧــﯽ ﻟەﺳــێﺪارەدراوی ﺣــﺰب، ﺑﯿــﺮی ﺷﯚڕﺷــﮕێڕی و ﭘــﺮۆژەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻫەﺑﻮو ،ﺑــەاڵم ﻫەر ﻟــەدوای ﻟەﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﺋــەو ﻫﺎوڕێﯿﺎﻧــەوە، ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑێــﺖ و ﺣﺰﺑەﻛــەی ﻟە ﺷﻜﺴــﺘێﻜەوە ﺑﯚ
ﺷﻜﺴــﺘێﻜﯽ ﮔەورەﺗــﺮ ﺑــﺮدووە .ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﻟەوﻛﺎﺗــەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻣەﯾﻠــﯽ ﭼﻮوﻧە ﭘــﺎڵ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻫەﺑﻮوە و ﻟێﺮەﺷــەوە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛﺎن رووﯾﺎﻧــﺪا. ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﮔﻮﺗــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﭼــەپ ﺟﯿــﺎوازی ﻧەﺑێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﮔﻮﺗــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﻛﯚﻧەﭘﺎرێــﺰ 1963-1973 1963 و ﺑــﯚرژوازی .ﺳــﺎڵﯽ 1973 رووﺑﺎرێــﻚ ﺧﻮێﻨــامن رﺷــﺖ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑەﻋــﺲ و ﻫێﺸــﺘﺎ ﺧﻮێﻨــﯽ ﻫﺎوڕێﯿﺎمنﺎن ﻧەﻣەﯾــﯽ ﺑــﻮو ،ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻋــﺲ ﺗێﻜــەڵ ﻛــﺮد ،ﺋــەوەش رووﻛﺎرێﻜــﯽ زۆر ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ ﺑــە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﭼەپ ﺑەﺧﺸﯽ. ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻟــە ﺳــەرەوە ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻋــﺲ و ﻟــە ژێﺮﯾﺸــەوە ﺑەﻋــﺲ ﻗەﺳــﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺑــﯚ ﻫﺎوڕێﯿﺎﻧــﯽ ﺣﺰب دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ،ﺑــەاڵم ﺋەزﻣــﻮون ﻟــە ﻫەڵــەﻛﺎن وەرﻧەﮔﯿــﺮا و ﺳــﺎڵﯽ 1979 و ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻫەﻣــﺎن ﻫەڵــە دووﺑﺎرە ﻛﺮاﯾــەوە .ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ،ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣــﺰب ﻫەڵــە ﻟــە دوای ﻫەڵە ،ﺷﻜﺴــﺖ ﻟــە دوای ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮد و ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﺪا، ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﻫــەر ﻟــە دوای راﭘەڕﯾﻨــەوە ،ﺋەوەﻧــﺪەی ﻫەڵﭙــەی ﭼﻮوﻧــە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻛــﺮد ،ﺋەوەﻧــﺪە ﺧەﻣــﯽ ﭼەﭘــﯽ ﻧەﺑــﻮو ،ﻟــە ﭘێﻨــﺎو وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻛﻮرﺳــﯽ و ﻫەﻧﺪێــﻚ ﭘــﺎرە و زەوی ،ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﯽ ﻫێﻨﺎﯾــە ﺋــﺎراوە ﻛــە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﭼەﭘــﯽ ﺗــﺎ ﺋەوﭘەڕی ﻻوازی ﺑەرەو ﻻوازﺑﻮون ﺑﺮد. ﻛەواﺗــە ﺋــەو ﺷﻜﺴــﺘەی ﻻﻧــﯽ ﻛــەم ﻟــە دوای راﭘەڕﯾﻨــەوە رووﺑەڕووی ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺑــﻮوەوە ،ﺑﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە دەﮔەڕێﺘــەوە ﯾﺎن ﻫﯚﻛﺎری ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻫەﯾە؟ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺑــﯚ ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﻟــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە دەﮔەڕێﺘــەوە .ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﻟــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﻛــﯚی ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﺪا ﮔﺮﺗﻮوە، ﻣﯿﺪﯾــﺎ و رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎن و ﮔﻮﺗــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺎن ﻛﯚﻧــﱰۆڵ ﻛــﺮدووە .ﻫــەر ﻛﺎدﯾﺮێﻜــﯽ ﺣﺰﺑﯿــﺶ ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ دەرﺑﺒڕێــﺖ ،ﻟەﻻﯾــەن ﺋــەو ﮔﺮووﭘــەوە ﺑەﺗﻮﻧﺪی دژاﯾەﺗــﯽ دەﻛﺮێﺖ، ﻟــە ﺣــﺰب دوور دەﺧﺮێﺘــەوە ﯾــﺎن ﻫەڵﺪەﭘەﺳێﺮدرێﺖودەردەﻛﺮێﺖ. ﻟــە راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛەﺗﺎﻧــﺪا داوای دەﺳــﺖ ﻟــە ﻛﺎرﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﺘﺎن ﻛــﺮدووە ،ﭘێﺘــﺎن واﯾــە ﺑــە دەﺳــﺖ ﻟــە ﻛﺎرﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﺳــﻜﺮﺗێﺮ ،ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر دەﺑﻦ؟ ﺑەﭘێــﯽ ﭘەﯾــڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ،ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺣــﺰب دەﻛﺎت ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚ و دەرەوەدا ،ﻟــە ﭘﺮﺳــە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا رۆڵــﯽ دەﺑێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻫــﺎوڕێ ﻛەﻣــﺎل ﺷــﺎﻛﺮ
10ﺳــﺎڵە ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻣﺎوەی 10- ﺋــەو ﺣﺰﺑەﯾــە و ﭘێﺸــﱰﯾﺶ ﻛەﺳــﯽ دووەم ﺑــﻮوە ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﻫــﺎوڕێ ﻛەرﯾﻢ ﺋەﺣﻤــەددا ،ﺋــەو ﻫﺎوڕێﯿە ﺋەﮔەر ﺑەﭘێــﯽ ﭘەﯾــڕەوی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺣﺰﺑﯿــﺶ ﺑێــﺖ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻫەڵــەی ﻫەﯾە و دەﺑێﺖ ﻻﺑﺪرێــﺖ .ﺋێــﻮە وەك رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﻫەﻣــﻮو ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەﻧﺎﺳــﻦ ،ﻛەواﺗــە ﻛەﻣﺎل ﺷــﺎﻛﺮ ﻟــە ﻛﺎم ﭘﺮﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﻛــﺮدووە و ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﺗێــﺪا ﻛــﺮدووە! ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛەﻣﺎل ﺷــﺎﻛﺮ ﻟــە ﻛﺎم ﻣﯿﺪﯾﺎدا دەرﻛەوﺗــﻮوە و ﮔﻮﺗەﯾەﻛــﯽ ﻫەﺑــﻮوە. ﺳــەرۆك ﯾــﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺣــﺰب دەﺑێــﺖ ﻫەﻣــﻮو ﻛەﺳــێﻚ ﺑﯿﻨﺎﺳــێﺖ ،ﺑــەاڵم ﻛــەس ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻧﺎﻧﺎﺳــێﺖ و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺣﺰﺑــﺪا دەﻧﺎﴎێــﺖ. ﺋەﮔــەر ﻛەﻣــﺎل ﺷــﺎﻛﺮێﻚ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻧﮕﺮە و ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﺣﺰﺑــﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻫەﺑێــﺖ و ﻫﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑێﺖ
ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﮔﻮﺗﺎرێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ زۆر ﻧﺎڕۆﺷــﻦ و ﺧﯚڵەﻣێﺸﯽﻫەﯾە. ﻛەواﺗــە ﺋێــﻮە دەﺗﺎﻧەوێــﺖ ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﻛﺎر ﺑﻜﺮێــﺖ ﺋــەو ﻛﺎدﯾــﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــەی ﻟــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە ﺗــﻮوڕە ﺑــﻮون و ﻟــە ﺣــﺰب ﻛﺸــﺎوﻧەﺗەوە ،ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﻧﺎو ﺣﺰب؟ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە ﻫــەرە ﻟــە ﭘێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﮔﺮوﭘــەی راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛەﻣــﺎن ﺑاڵوﻛﺮدووەﺗــەوە، ﻫێﻨﺎﻧەﻛﺎﯾــەی دۆﺧێﻜــە ﻛــە ﻛﺎدﯾــﺮان و ﺋەﻧﺪاﻣــە دڵﺴــﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺣــﺰب ﺟﺎرێﻜــﯽ دﯾﻜــە ﺑﮕەڕێﻨــەوە و ﺑەﺷــﺪاری ﻟەداڕﺷــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﺰﺑــﺪا ﺑﻜــەن .ﻫەﻣــﻮوان دەزاﻧﯿــﻦ ﻟە دوای ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﯾەﻛــەم ﺧﻮﻟــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە ،ﻫێــﺪی ﻫێــﺪی ﻛﺎدﯾــﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣــە دڵﺴــﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ، ﺑەﻫــﯚی ﻧﺎڕازﯾﺒــﻮون ﻟە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ
ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑەرﮔــﺮی ﻟــە ﺋەﻧــﺪام و ﻛﺎدﯾﺮاﻧــﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺑــﻜﺎت ،ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧێﻚ ﺑــﻜﺎت، ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەﻛــﺪا دەرﺑﻜەوێﺖ، ﺋــەوە ﺑــە ﻛﺮدەﻧــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑــە ﺳەرﻛﺮدەی ﻫێﺰێﻜﯽ ﭼەپ داﺑرنێﺖ. ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە دەﺳــﺖ ﻟــە ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﻛﺎرﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑــە ﻫەﻧــﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی دەزاﻧﯿــﻦ ﻟەﻧــﺎو ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﺪا و ﻟــە ﻫەﻧــﮕﺎوی دووەﻣﯿﺸــﺪا داوای ﮔﺮێﺪاﻧــﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯿامن ﻛــﺮدووە، ﺑــەاڵم ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ ﺟــﺪی ﻧــەك وەك ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو ﻛــە ﮔﺮووﭘــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ داﺑﻨﯿﺸــﻦ و ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﺑﺪەن ﺳــﯿﻦ ﺑێﺖ و ﺳــﺎد ﺑڕوات. ﺋەﮔــەر ﮔﺮووﭘێﻜﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﻟــە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﻛــﯚی ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﺪا ﮔﺮﺗﺒێــﺖ ،ﻟــە ژێــﺮ ﻛﯚﻧﱰۆڵــﯽ ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەدا ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ ﻧەوﻋﯽدەﺑەﺳﱰێﺖ؟ ﻟەرێﮕــەی ﻓﺸــﺎر دروﺳــﺘﻜﺮدن و ﮔێڕاﻧــەوەی ﺋــەو ﻫﺎوڕێﯿﺎﻧــەی ﺑەﻫــﯚی ﻫەڵــە ﯾــەك ﻟــە دوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەوە ﻟــە ﺣــﺰب ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە دوورﻛەوﺗﻨــەوە، دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ ﻧەوﻋــﯽ ﺑﺒەﺳــﱰێﺖ .ﺋەﮔــەر دەرﻓــەت ﺑــە ﻛﺎدﯾــﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣــە دڵﺴــﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺣــﺰب ﺑﺪرێــﺖ ﺑێﻨــە ﭘێﺸــەوە و ﻛﺎر ﺑﻜــەن، ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑﻜــەن و ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ رۆﺷــﻨﯿﻦ ﺑەرﻫــەم ﺑﻬێﻨــﻦ .ﺋــەوە ﻟــە
ﺣﺰﺑەﻛــە ﭘﺎﺷەﻛﺸــەﯾﺎن ﻛــﺮد و ﻟــە ﻣﺎڵــەوە داﻧﯿﺸــنت ﯾــﺎن رێﮕﺮﯾﯿــﺎن ﻟــێ ﻛــﺮا ﻟــەوەی ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﺰﺑــﺪا ﺑﻜەن .ﺋەﮔــەر ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﺑﻜەﯾﺖ ﻫەر ﻟــە ﯾەﻛەم راﮔەﯾﺎﻧــﺪراوەوە ژﻣﺎرەﯾەك ﻟەو ﻫﺎوڕێﯿﺎﻧە ﻫﺎﺗﻨە ﭘێﺸــەوە و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﺎن ﻟــە راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛــە ﻛــﺮدووە ﻛــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺳــﺎڵە ﻟــە ﺣﺰب دوور ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﻛــە زاﻧﯿﯿﺎن ﻧﯿەﺗــﯽ ﺋێﻤــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﻟــە ﺣﺰﺑــﺪا ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﺎن ﻛــﺮد .ﻫــەر ﺑــﯚ زاﻧﯿﺎرﯾﺸــﺘﺎن ﻟەوەﺗــەی ﺑاڵوﻛﺮدﻧــەوەی راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛەﻣﺎﻧــەوە، رۆژاﻧــە ﻟــە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــە واڵﺗﺎﻧﯽ دەرەوەﺷــەوە ،ﺷــﯿﻮﻋﯿﯿە دڵﺴــﯚزەﻛﺎن ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾــامن ﭘێــﻮە دەﻛــەن و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛــە دەردەﺑــڕن، ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾــﺶ ﻟــە ﻛﺎدﯾــﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣــﺰب ،ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻛﺮدووە و ﻟــە ﺗﺮﺳــﯽ ﻧﺎﻧﺒڕﯾــﻦ و ﺳــﺰاداﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﮔﺮووﭘــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑێﻨــە ﭘــﺎڵ راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛــە .ﻧﯿەﺗــﯽ ﺋێﻤــە ﺋەوەﯾە ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨــەﻛﺎن، ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺷــەﻫﯿﺪاﻧﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ، ﺋــەو ﻛﺎدﯾــﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــەی ﻟــە دڵــەوە ﺷــﯿﻮﻋﯿﻦ ،ﺑێﻨــە ﭘێﺸــەوە و ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەدا ﺑﻜــەن ،ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﻛــە ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺷــەﻫﯿﺪان و ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨــەﻛﺎن و ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺎت. ﺑاڵوﻛﺮدﻧــەوەی ﻟــەدوای راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛەﺗﺎﻧــەوە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ
ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ وەاڵﻣێﻜﯽ ﻫەﺑﻮوە؟ ﺑەداﺧــەوە وەاڵﻣێﻜــﯽ ﺳــﺘﺎﻟﯿﻨﯿﯿﺎﻧەی ﻫەﺑــﻮوە .ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧەوە ﺑﺎﻧﮕﻬێﺸــﺘﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻛــﺮاوە راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛەﯾﺎن ﺋﯿﻤــﺰا ﻛﺮدووە و ﻫەڕەﺷــەی ﺳــﺰاداﻧﯿﺎن ﻟــێ ﻛــﺮدوون، ﺑــەاڵم ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە داواﻛﺎری ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﺪا ،ﺧﻮاﺳــﺘێﻜﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾە و ﻫﯿﭻ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯿەﻛﯽ دڵﺴــﯚز ﺑە ﻫەڕەﺷــە و ﭼﺎوﺳــﻮورﻛﺮدﻧەوە دەﺳــﺘﺒەرداری داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎﺑێﺖ .ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە، ﻟــە ﭘــﺎڵ ﻫەڕەﺷــە و ﮔﻮڕەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ، ژﻣــﺎرەی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﺎن ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛــە ﻛــﺮد ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی دووەﻣــﺪا ﻟــە رووی ﭼەﻧﺪاﯾەﺗــﯽ و ﭼﯚﻧﺎﯾەﺗﯿﯿــەوە زﯾــﺎدی ﻛــﺮد .ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺷــەﻫﯿﺪ و ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾــﻦ و ﻛﺎدﯾــﺮی دڵﺴــﯚزی ﺣﺰﺑەﻛــە ﻫﺎﺗﻨە ﭘــﺎڵ راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛــە و ﺗەﺑەﻧﯿﯿﺎن ﻛﺮد. ﺋــەو ﮔﺮووﭘــەی ﺋﯿﻤــﺰای ﻛــﺮدووە، راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛەﺗــﺎن دەﺗﺎﻧەوێــﺖ ﻫــەر ﺑــەو راﮔەﯾﺎﻧــﺪراوە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــە ﻫەوڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻬێﻨــﻦ ﯾــﺎن وەك رەوﺗێﻜــﯽ ﻓﻜــﺮی ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚ و دەرەوەی ﺣﺰﺑەﻛــەدا ﺑەردەواﻣــﯽ ﺑەﻛﺎرﻛﺮدنﺑﺪەن؟ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛێﺸــە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺗێــﯽ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﻛێﺸــەی ﻓﯿﻜﺮﯾﯿــە ،ﺑەداﺧــەوە ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻟەﺑــﺮی ﺋــەوەی وەك ﻫێﺰێﻜــﯽ ﭼەپ ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەدا دەرﺑﻜەوێــﺖ، ﺧەرﯾﻜــە منﻮوﻧــەی ﻫێﺰێﻜــﯽ ﻛﯚﻧەﭘﺎرێﺰاﻧــە ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺎت. ﺋەﻣــڕۆ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ رەﺧﻨــە ﻟــە ﺷــێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن و ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەت دەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﻛەﭼــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺧەرﯾﻜــﯽ ﭘﯿﻨــە و ﭘەڕۆﻛﺮدﻧــە! ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــە ﺋﺎﺳــامن و زەوﯾﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە، رەﺧﻨــە دەﮔــﺮن و ﺑەدەﻧــﮓ ﻫﺎﺗــﻮون، ﻟــەوﻻوە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻋەﯾــﺐ و ﻋــﺎرەﻛﺎن ﺑﺸــﺎرﻧەوە .ﺋەﮔــەر ﺗێﺒﯿﻨــﯽ ﺑﻜەﯾــﺖ ،ﺗــەواوی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺑــە ﭘﻠــەی وەزﯾــﺮ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر و ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﻛــﺮاون و ﺳــەدان و ﻫــەزاران ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷــەﻫﯿﺪان و ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑﯿــﺶ ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛﺮێﯿــﺎن دەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەوێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﯾــﺎن ﻛــﻮڕ و ﻛﭽــﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﺣﺰﺑەﻛــە ،ﺑــە ﭘﻠــەی ﺑــەرز ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﻛــﺮاون و ﭘﺎرﭼــە زەوﯾﯿــﺎن ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﭘێــﺪراوە ﻛــە ﺋەﮔــەر ﻫــەر ﭘﺎرﭼــە زەوﯾﯿــەك ﺑﻔﺮۆﺷــﯿﺘەوە ،دەﺗﻮاﻧــﯽ 10ﺧﺎﻧــﻮو ﺑــﯚ ﺧێﺰاﻧــە ﺷــەﻫﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺣــﺰب ﺑﻜڕﯾــﺖ! ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە، ﺋێﻤــە ﺑەردەواﻣــﯽ ﺑەﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەدەﯾــﻦ و دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﮔﯿﺎﻧێﻜــﯽ ﻧﻮێ ﺑــە ﺑــەر ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻨەوە .ﻛﺎدﯾــﺮ و ﺋەﻧــﺪام و ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷــەﻫﯿﺪان و ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺣــﺰب و ﺧەڵﻜﯿــﺶ دڵﻨﯿــﺎ دەﻛەﯾﻨــەوە، ﺋەﮔــەر ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻣــﻞ ﺑــﯚ داﺧﻮازﯾﯿــەﻛﺎن ﻧــەدات، ﭼەﻧﺪﯾــﻦ رێﮕەی ﺗــﺮ ﺑەراﻣﺒەرﯾــﺎن ﺗﺎﻗﯽ دەﻛەﯾﻨەوە.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﯽ رۆژﺋﺎوا :ﭘەﯾەدە ﺷەڕ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﯚی ﺑﺴەﭘێﻨێ
5
ﺣﺰﺑێﻜﯽﻛﻮردی:ﭘەﯾەدەﺳﯿﺴﺘﻤێﻜﯽﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯿﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری ﻟە رۆژﺋﺎوا داﻣەزراﻧﺪووە وﺷە/ﻫەوﻟێﺮ ﺳﯿﺎﺳەمتەداراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ﺑﯚ ﺧﯚﺳەﭘﺎﻧﺪن و دەﺳەاڵﺗﮕﺮﺗﻨە دەﺳﺘﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردی ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ”ﭘەﯾەدە“ ﺑﺎڵﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﭘەﻛەﻛە، دۆﺧێﻜﯽ ﻧﺎﴎوﺷﺘﯽ و ﭘڕ ﺷەڕی ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻫێﻨﺎوەﺗە ﻛﺎﯾەوە ،ﻫﺎوﻛﺎت ﻫێام ﺑﯚ ﺋەوەش دەﻛەن ﻫێﻨﺎﻧەﻛﺎﯾەی ﺋەو دۆﺧە زﯾﺎﻧﯽ ﺑە دۆزی ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوا ﮔەﯾﺎﻧﺪووە. د .ﺳــەاڵح دەروێــﺶ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﺨﻮازی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی ﻟە رۆژﺋــﺎوا دۆﺧێﻜﯽ ﻧﺎﴎوﺷــﺘﯽ ﻫەﯾــە و ﮔﺮووﭘــﯽ ﭼەﻛﺪار ﻫێــﺮش دەﻛەﻧــە ﺳــەر ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی ،ﺋێﻤــەش وەك ﻛــﻮرد دەﺑــێ ﯾەﻛﺪەﺳــﺖ و ﯾەﻛﻬەڵﻮێﺴــﺖ ﺑﯿــﻦ ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺋــەو ﮔﺮووﭘﺎﻧە
و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛــﻮرد ،ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋێﻤــە ﺑــەم ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﻛــە دەﺑێ ﻛــﻮرد ﯾەك دەﻧﮓ و ﻫەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻫەﺑێ. دەروێــﺶ ﭘێــﯽ واﯾــە ﭘەﯾــەدە ﺑە ﻫﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑــﺎوەڕی ﺑــە ﺷــەراﻛەﺗﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﺑەﺷــﺪاری ﻻﯾەﻧــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ”ﭘەﯾــەدە“ ﺷــەراﻛەﺗﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻟەﮔــەڵ ﻫێــﺰ و ﻻﯾەﻧــە
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛــﻮردی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺎ ﻗﻗﺒــﻮوڵ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺋەﮔــەر ﺋێﻤــەی ﻛﻮردﯾــﺶ ﯾــەك دەﻧــﮓ ﺑﯿــﻦ ﮔﺮووﭘﯽ ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە ﯾــﺎن ﻫــەر ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻫێــﺮش ﺑﻜﺎﺗــە ﺳــەر ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە رۆژﺋــﺎوا ،ﺑﯚﯾــە ﭘەﯾــەدە دەﯾــەوێ ﻟــە رێﮕەی ﺋــەوەی ﻟــە رۆژﺋــﺎوا دۆﺧێﻜــﯽ ﻧﺎﴎوﺷــﺘﯽ و ﻧﺎﻟەﺑــﺎر ﻫەﺑــێ ﺗــﺎ ﺑﺎاڵدەﺳــﺘﯽ ﺧــﯚی ﺑﺴــەﭘێﻨێ ،ﺋەﻣــەش ﺟێــﯽ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن ﻧﯿﯿە“. ﭘێﺸــﱰ ﻟەﻻﯾەﻧــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯿــﺎن ﺑــە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑــە ﯾــەك ﺷــێﻮە ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺑــەاڵم ﭘەﯾــەدە ﻟــەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﭼﻮوﻧــە دەرەوە و
ﺗﺎﻛڕەوﯾﯿﺎن ﭘێڕەو ﻛﺮد. ﺋﯿﱪاﻫﯿــﻢ ﺑــڕۆ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ﭘەﯾــەدە ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧــﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚری ﻟــە رۆژﺋــﺎوا داﻣەزراﻧﺪووە“ .ﺋەوەﯾﺸــﯽ
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻋێﺮاق ﺑەرەو ﻛﻮێ؟
ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺎر ﺑﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻔﻮوﺳﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻋێﺮاق دەﻛﺎت وﺷە/ﻫەوﻟێﺮ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻢ ﭘێﯽ واﯾە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮوﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻋێﺮاق دەﺑێﺘە ﻫﯚی ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺑﻮاری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ .ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯿﺶ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەو ﺳەردەﻣە ﻧەﻣﺎوە ﻋێﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە دژی ﻫەرێﻢ ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﻦ.
ﻟــە ﻣــﺎوەی ﻛەﻣــﱰ ﻟــە دوو ﻫەﻓﺘــەدا ﮔەرﻣﯿﯿەﻛــﯽ ﻟــە ﻧــﺎﻛﺎو ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﻋێــﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە و ﺷــﺎﻧﺪی ﺑــﺎاڵ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ دەﻛﺎت ﻟــە ﻧێــﻮان ﻫــەردوو واڵت ،ﺋەﻣەﯾــﺶ دوای ﮔــﺮژی و ﺋﺎڵﯚزﯾــﯽ زۆر ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەردووﻻدا. ﺋــﺎزاد ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ”ﺋﺎﺳــﺎﯾﺒﻮوﻧەوەی ﻧێــﻮان دوو واڵت ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ،ﺑــەاڵم ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو ﻻﯾەﻧەﯾــە ،ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺋەوەﯾــە ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەﮔــەر ﻋێــﺮاق ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــﺎش ﺑێ ﻛە ﺋێﺴــﺘﺎش ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑﺎﺷــە، رەﻧﮕــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋەرێﻨــﯽ ﻟەﺳــەر
زﯾﺎﺗــﺮ ﭘﺘەوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێــﻮان ﻫەرێﻢ و ﺋەﻧﻘەرە ﻫەﺑێ. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﺋەوەﺷــﯽ روون ﻛــﺮدەوە ﻛــە رووﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی ﺋــەم ﭘﺮﺳــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــەوەی ﭘێﺸــﱰ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧﻬێﻨــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﺑەﻏﺪا و ﺋەﻧﻘــەرە و رەﻧﮕــە ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﻫەﺑﻮوﺑێ، ﮔەڕاﻧــەوە ﺑــﯚ ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﻧﻬێﻨﯿﯿﺎﻧــە ﺟێــﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ،ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﭘێﺸــﱰ رێﮕــەدراوە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ 20ﻛــﻢ ﺑێﺘــە ﻧــﺎو ﺧﺎﻛــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ 20ﻛــﻢ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﯾﺎﺧــﯚ ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻫەﻣﻮو ﻛــﯚك ﺑﻮون ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی رێﮕــە ﻟــە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی رزﮔﺎرﯾﺨــﻮازی ﻛــﻮرد ﺑﮕــﺮن ،ﺑــەاڵم دۆﺧﯿــﺶ ﮔــﯚڕاوە و ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛــﻮرد ﻟــەو ﺋﺎﺳــﺘەدا ﻧﯿﯿــە ﺋەو ﺟــﯚرە رێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻧــەی ﻟــە دژ ﺑﻜــﺮێ، ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻟــە
ﭘێﺸﻮازی ﻛﺮدن ﻟە رەﺟەب ﺗەﯾﺐ ﺋەردۆﮔﺎن ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻫەوﻟێﺮ
ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑەرزداﯾــە و ﻫەرێﻤــﯽ ﺋﺎ ﺘێﻜ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗــە ﺋەﻣــﺮی واﻗــﻊ، ﻛﻮرد ﻫەروەﻫــﺎ واﻗێﻜــﯽ دەﺳــﺘﻮوری و ﺳــەﻧﮕێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﭘێــﻢ وا ﻧﯿﯿــە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ وا ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑﮕەڕێﻨــەوە ﺑــﯚ ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻧــە ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎو ﻧەﮔﯿﺮێ. ﭘێﺸــﱰ ﭼەﻧــﺪ ﺷــﺎرەزاﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟــەوە دەﻛــﺮد ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻧــەوت دەﺑﺎﺗــە دەرەوە و ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا ﭘﺸــﺖ ﻟــە ﻋێﺮاق دەﻛﺎت. ﻓــەﻻح ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ رەﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺑﺎﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺑەﻏــﺪا و ﺋەﻧﻘەرە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻫەﺑێ. ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭘێــﯽ واﯾــە ”ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺒﻮوﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮان ﺋــەو دوو واڵﺗــە دەﺑێﺘــە ﻫﯚﻛﺎرێــﻚ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘــەرە ﺑــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﻧێﻮاﻧﯿﺎنﺑﺪەن“. ﻫەڵﺸــﻜﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺋەﻧﻘــەرە و ﺑەﻏــﺪا ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺑــﯚ دەﻛــﺮێ ﻛــە ﻫﺎوﻛﺎﺗــە ﻟەﮔــەڵ ﻧﺰﯾﻜــﯽ ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺋــەو ﺑﯚڕﯾﯿە راﺳــﺘەوﺧﯚﯾەی ﻛــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻧﯿــﺎزە ﻧەوﺗﯽ ﺧــﯚی ﻟە رێﮕەﯾــەوە رەواﻧــەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و دواﺗــﺮ ﺑﺎزاڕی ﺟﯿﻬﺎن ﺑﻜﺎت. ﺑﻮﺧــﺎری ﻋەﺑــﺪواڵ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋــەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ”ﭘێﺸــﱰ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﻋێــﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻫەﻣﯿﺸــە ﻛــﯚك ﺑــﻮو ﻟەﺳــەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی رزﮔﺎرﯾﺨــﻮازی ﻛــﻮرد ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﺳــەردەﻣە ﺑەﺳــەر ﭼــﻮو ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﯿــﺮ ﻟــەوە ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻟەﮔــەڵ ﻋێــﺮاق ﺑــە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــەرەو ﭘێــﺶ ﺑﺒــﺎت ﻛــە ﺋەﻣــە ﻻﯾەﻧێﻜﯽﮔﺮﻧﮕە. ﺑﻮﺧــﺎری وای دەﺑﯿﻨــێ ﻛــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟەﮔــەڵ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻔﻮوﺳــﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ،ﺑــﯚ ﺋەﻣــەش ﻟــە دەرﮔﺎی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە دێﺘــە ژوورەوە ،ﺑــەاڵم ﭼەﻧــﺪ دەرﻓەﺗﯽ دەﺑــێ و دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺷــﯿﻌەداﯾە ﻛﺎر ﺑــﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﻔﻮوﺳــﯽ ﺑــﻜﺎت دﯾــﺎر ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺷــﯿﻌە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﯾﺎن ﻧﺎراﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋێﺮاﻧﺪاﯾــە ،ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ رۆڵــﯽ ﮔــەورە دەﺑﯿﻨێ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت و ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﻋێــﺮاق ،ﺑەﻫێﺰﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎﻧــەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟەﮔــەڵ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ﺋەوەﯾــە ﻟــە رێﮕــەی ﺑەﻫێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﭽێﺘــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق ﺗــﺎ دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەدەﺳﺖﺑێﻨێ.
ﺧﺴــﺘە ڕوو ،ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﯾــەدە ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ ﭘــڕ دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚری ﭘێــڕەو دەﻛﺎت ،ﺧەڵــﻚ دەﺗﺮﺳــێﻨێ و دەﺗﯚﻗێﻨــێ و رێﮕــەش ﻧــﺎدات ﻫﯿــﭻ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت ،ﺋەﮔــەر رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﺟێﺒەﺟــێ
ﺑﻜﺮاﯾــە ،ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﻧەﺧﺸــەڕێﮕﺎ ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺗەﭬﮕــەری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮرد ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺳﻮورﯾﺎ. ”ﭘەﯾــەدە ﺑــﯚ ﺧﯚﺳــەﭘﺎﻧﺪن ﺑەﺳــەر دەﺳــەاڵﺗﺪاری ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی
ﻛﺎری ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾــە ﻫێــﺰ و ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛــﻮرد ﻟــە رۆژﺋــﺎوا ﺑەﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك رازی ﻧﺎﺑــﻦ ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ﭘەﯾــەدە ﻣﺎﻣەڵــە و ﯾــﺎری ﺑــە دۆزی ﻛــﻮرد ﻟــە رۆژﺋــﺎوا ﺋەوە ﺋــەو ﻫێــﺰ و ﻻﯾەﻧە ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑــﻜﺎت ،ﻟەﺑەر ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﻜــﯽ 11 ﻛەﺳــﯿﺎن ﭘێــﻚ ﻫێﻨــﺎوە ﺗــﺎ ﺑەﺷــێﻮەی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر دۆزی ﻛــﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوا ﺑﻜەن“ ﺑڕۆ وای ﮔﻮت. ﺋــەو ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛــﻮردە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺋــەو دۆﺧــە ﺷــەڕاوﯾﯿەی ﻟە رۆژﺋــﺎوا ﻫەﯾــە دەﻛﺮێ ﺑــە ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯽ ﻛــﻮرد و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــﯽ ﻫێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﻣێﻨــێ ،ﺑــەاڵم ﭘەﯾەدە ﺑﯚ ﺧﯚﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﻫەﻣﯿﺸــە ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەداﯾــە ﺷــەڕ و ﻛێﺸەی ﮔەورە ﻟە رۆژﺋﺎوا ﻫەﺑێ“.
دوو ﺳﺎڵە ﺑﯿﻤەی ﺑێﻜﺎری ﺑە 223 دەرﭼﻮوی زاﻧﻜﯚ ﻧﺎدرێ ﻫەڵەﺑﺠە/وﺷە-ﺳەرﻫەﻧﮓﻫەڵەﺑﺠەﯾﯽ 223دەرﭼﻮوی ﻛﯚﻟﯿﮋ و ﭘەﯾامﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻟەوەی دوو ﺳﺎڵە ﻓﯚڕﻣﯽ ﺑﯿﻤەی ﺑێﻜﺎری ﭘڕ دەﻛەﻧەوە و ﻧﺎوﯾﺎن ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺳﻮودﻣەﻧﺪﺑﻮون ﻟەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر دەڵێ ،ﺑﯚ ﻛێﺸەی ﺋەو 223دەرﭼﻮوە ﺷەش ﺟﺎر وەزارەﺗﯽ داراﯾﯿامن ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەاڵم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ رەزاﻣەﻧﺪﯾﯿﺎنﻧەداوە.
ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺳــێﯿەم ﺳــﺎڵە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾــﺎری ﺑﯿﻤــەی ﺑێــﻜﺎری ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺎت و ﺑــڕی 150ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر دەدات ﺑــەو دەرﭼﻮواﻧــەی زاﻧﻜﯚ ﻛە داﻧەﻣــەزراوەن ﻟــە دەزﮔﺎﯾــەك وەك ﻣﻮوﭼەﺧﯚریﻣﺎﻧﮕﺎﻧە. ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــەو دەرﭼﻮواﻧــە زاﻧﯿــﺎری وردﯾــﺎن ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﺧﺴــﺘە ڕوو ﺑــەوەی ﻟــە 2011ەوە ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺑﯿﻤەی ﺳــﺎڵﯽ 2011ەوە ﺑێﻜﺎرﯾﯿــﺎن ﭘــڕ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺑــﯚ ﺳــﺎڵێﻚ و دواﺗﺮﯾــﺶ ﻧﺎوﯾــﺎن ﻧەﮔەڕاوەﺗــەوە ،ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺧﯚﯾﺎن ﻛــە ﭘێﯿــﺎن ﮔﻮﺗــﺮاوە ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻛێﺸــەی ﺗێــﺪا ﺑــﻮوە ،ﺑــەاڵم ﻫــەر دوای ﺋەﻣــﺎن 13دەرﭼــﻮو ﻧﺎوﯾــﺎن ﺑﯚ ﺑﯿﻤە دەرﭼﻮو.
دﯾــﺎر ﺟــەﻻل ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو دەرﭼﻮواﻧە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋێﻤــە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ دەرﭼــﻮوی ﻛﯚﻟﯿــﮋ و ﭘەﯾامﻧﮕﺎﯾــﻦ 2011ەوە ﻓﯚڕﻣــﺎن ﭘــڕ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011ەوە ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﺋــەوە دوو ﺳــﺎڵە ﺋــەو ﺑﯿﻤەﯾــە ﺧــەرج دەﻛــﺮێ و ﻧﺎوی ﺋێﻤــەی ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛــە ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر ﻫەڵــە دەﻛــەن و دەﺑــێ ﺋێﻤــەی دەرﭼــﻮوی ﺑێــﻜﺎر ﺑﺎﺟەﻛــەی ﺑﺪەﯾــﻦ، ﺑــەاڵم ﺳــەﯾﺮ ﻟەوەداﯾــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەو ﻫەڵەﯾە ﭼﺎك ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە. ”ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ روو ﻟــە ﻛــﻮێ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــﻜﺎاڵی ﺧﯚﻣــﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻫەﻣــﻮو رێﻨﻮێﻨﯿﯿــەﻛﺎن دەﻣﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە و ﻛﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺘامن ﺋەﻧﺠــﺎم داوە، ﺑــەاڵم ﺑﯿﻤــە ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﺑــە ﺋێﻤە“ ﺟەﻻل وای ﮔﻮت. ﻟە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا دەرﭼﻮواﻧﯽ
ﺑێــﻜﺎر ﺑﯿﻤەﯾــﺎن وەرﮔــﺮت ،ﺑــەاڵم دﯾﺴــﺎن ﻧﺎوی ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــەی ﺗێﺪا ﻧەﺑــﻮو ،ﻫەرﭼەﻧــﺪە وەك ﺑەڵێﻨﯿــﺎن ﭘــێ دراﺑــﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎن ﭼــﺎوەڕوان ﺑــﻮون ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﺧەرﺟﻜﺮدﻧــەدا ﻫــﯽ ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺸــﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑﮕەڕێﺘەوە. ﺳــەﻻم ﺣەﻛﯿــﻢ دەرﭼــﻮوی ﻛﯚﻟﯿــﮋ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯽ ﺧﯚی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەو ﺑﺎﺟەی ﺋــەوان وەك ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ دەدەﯾــﻦ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﻫەڵــەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا. رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛەﺳــێﻚ ﯾﺎﺧــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــەك ﺧــﯚی ﻧﺎﻛﺎﺗــە ﺑەرﭘــﺮس و وەاڵﻣێﻜــﯽ روومنــﺎن ﺑﺪاﺗــەوە ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺋــەو ﻣﺎﻓەﻣــﺎن ﺑــﯚ دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺑڕﯾﺎر ﺑــﯚ دەرﭼﻮواﻧﯽ داﻧەﻣــەزراوی ﺟێﮕﯿــﺮ ﻛــﺮدووە ﯾﺎن ﺑەﺷــﯽ ﺋێﻤە ﻓەوﺗــﺎ ،.ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﻤە ﻟــە دوو ﻻ زﯾﺎمنــﺎن ﭘــێ دەﮔﺎت ﯾەﻛــەم :ﺑﯿﻤــە ﻧﺎﻣﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە و دووەم داﻧەﻣەزراوﯾﻦ“. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻛﺎﻣﯿــﻞ ﻏەﻓــﻮور ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﺷــﺎرەزوور ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺑﯿﻤەی ﺑێــﻜﺎری 2011و 2012 ﺑﯚ ﺋەو 223دەرﭼﻮوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺎوﯾــﺎن ﻧەﮔەڕاوەﺗــەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە رەزاﻣەﻧــﺪی وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﻫەﺑــﻮو ،ﺑــﯚ ﺋــەو ﭘﺮﺳــە زﯾــﺎد ﻟە ﺷــەش ﺟــﺎر ﻧﻮوﴎاوﻣﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرووی ﺧﯚﻣــﺎن /وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر/ ﻛــﺮدووە و ﻟەوێﺸــەوە ﺑــﯚ داراﯾــﯽ، ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯽ وەاڵﻣﯽ ﻧەداوەﺗەوە“.
6
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﭘﮋاكﺳەرﻛەوﺗﻨﯽﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﻫەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ روﺣﺎﻧﯽ دەﺑەﺳﺘێﺘەوە
وەاڵﻣﯽ ﮔﻮﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان دەدەﯾﻨەوە ﻫەوﻟێﺮ/وﺷە ﭘﺎرﺗﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﭘﮋاك( ﺧﯚی ﺑﯚ ﺳەردەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺧەﺑﺎت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺎ و دووﭘﺎﺗﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺳەردەﻣﯽ ﮔﻮﺷﺎر ﺑﯚ ﺳەر ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە .وەك ﻟە ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺷەﻣﺎڵ ﺑەﺷﯿﺮی ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﭘﮋاك دەردەﻛەوێ ،ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻟە ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺳەن روﺣﺎﻧﯽ ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺮان ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﺑﻮوە .ﺷەﻣﺎڵ ﺑەﺷﯿﺮی ﻟە دﯾامﻧەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“دا دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﻟە ﺑەراﻧﺒەر ﮔﻮﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑێﺪەﻧﮓ ﻧﺎﺑﯿﻦ .ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ،ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺧﺎوەن وەاڵم دەﺑﯿﻦ و وەاڵﻣﯽ ﺷﯿﺎوی ﺋەو ﮔﻮﺷﺎراﻧەش دەدەﯾﻨەوە ﻛە رووﺑەڕووی ﮔەل و ﻫەﭬﺎاڵمنﺎنﺑﻮوﻧەﺗەوە“. ﭼــﺎوەڕان دەﻛــﺮا دوای ﻫﺎﺗﻨــە ﺳــەرﻛﺎری ﺣەﺳــەن روﺣﺎﻧــﯽ وەﻛــﻮ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋێــﺮان ،ﻛﺮاﻧــەوە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ ﻟــەو واڵﺗــەدا ﺑێﺘــە دی ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿــﺎن ﺋــەو ﺟــﯚرە ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺑە ﺗــەواوی ﺧﺴــﺘە ژێــﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ،ﺑﯚ ﺋێﺴــﺘﺎ دەﺳــەاڵﺗﺪاراﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺋــەو ﻛﺎرە دەﻛەن؟ ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧەﻛﺎن دوو رەﻫەﻧﺪﯾﺎن ﻫەﯾــە ،رەﻫەﻧــﺪی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و دەرەﻛــﯽ .رەﻫەﻧــﺪی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛــەی ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋێــﺮان ﻻﺳــﺎﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪاراﻧﯽ ﭼﯿــﻦ دەﻛﺎﺗــەوە .ﺋــەو ﺟــﯚرە ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەر ﻛﺮاﻧــەوەی ﺑــە رووی دﻧﯿــﺎی دەرەوەداﯾــە .ﻫــﺎوﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﻛﺮاﻧــەوە ﺑــە رووی دﻧﯿــﺎی دەرەوەدا ،ﻛەﺷــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺗــەواو ﺑەرﺗەﺳــﻚ دەﻛﺎﺗــەوە .ﺗــﺎران ﺑﯚﯾەﺋەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛﺮاﻧــەوە ﺑــە رووی دەرەوەدا ،ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚدا ﻟــێ ﻧەﻛەوێﺘــەوە و ﭘێــﺶ ﻟــە ﻫــەر رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺟــﯚرە ﮔﯚڕاﻧﺨــﻮاز ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚدا ﺑﮕــﺮێ. رەﻫەﻧــﺪی دەرەوەش ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋێــﺮان دەﯾــەوێ ﺋــەو ﻛﺮاﻧەوەﯾەی ﺑە رووی ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ و ﺋەوروﭘــﺎدا ﻫەﺑﻮوە، ﻟەﮔــەڵ واڵﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳێﺸــﺪا ﻫەﺑێ. ﻟــە دوای ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــە ﺗــەواوی داﺑــەزی و ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺟــﺪی ﻫﺎﺗــە ﺋــﺎراوە ،ﺋەﻣە ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێــﻮان ﻋێﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿﺎﺷــﯽ ﻟــێ ﻛەوﺗــەوە .ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻫەﻓﺘەﯾەﻛــە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێــﻮان ﻋێــﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮدووەﺗــەوە .ﺋــەو ﻟە ﺳــێﺪارەداﻧﺎﻧە دەﺗﻮاﻧــێ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەك ﺑێ ﺑﯚ ﺳــەرەﺗﺎی ﻗﯚﻧﺎﻏێــﻚ ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋێﺮان ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و دراوﺳــێﯿەﻛﺎﻧﯽ. ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟەﺳــەر دۆﺧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻫەﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘە دەﯾﺎﻧــەوێ ﻟــە ﯾەﻛــﱰ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﺒﻨــەوە .ﺋەﻣــە ﺑــە ﻧﯿﺴــﺒەت ﻣەﺳــەﻟەی ﻛﻮردﯾﺸــەوە راﺳــﺘە و ﺋەﮔــەری ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿﯿەﺗێﻜــﯽ ﻧــﻮێ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو واڵﺗەدا ﻫەﯾە. واﺗــە ﭘێــﺖ واﯾــە ﻛــﻮرد ﺑــﯚ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ دەﺑێﺘــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ؟
ەوە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ 2006ەوە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2006 ﻟــە ﻧێــﻮان ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێــﺮان ﻫەﯾە ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﻮرد، ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘە رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ رووﺑــەڕووی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﻗــﻮوڵ ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑﯚﯾــە زەﺣﻤەﺗــە دۆﺧــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــەرەو دواوە ﺑﮕەڕێﺘــەوە. ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺋێــﺮان ﻟەﮔەڵ دراوﺳــێﯿەﻛﺎﻧﯽ و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺗﻮرﻛﯿــﺎ، دەﻛــﺮێ ﻫەﻧــﺪێ ﺗﺎﻛﺘﯿﻜــﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﻟێ ﺑﻜەوێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﻟەو ﺑڕواﯾــەدا ﻧﯿﻢ ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﻛﻮرد ﻫەﺑێ. ﯾﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻧﺎﺑێﺘەوە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ؟ ﻛﻮرد ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەی ﺗێﭙەڕاﻧــﺪووە ﻛە ﺑﺒێﺘــەوە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ .ﺋێﺴــﺘە ﻛــﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧــﯚی ﻫەﯾــە ،ﻟــە رۆژﺋــﺎواش ﻫەوڵ ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەدا و ﻟــە ﺑﺎﻛﻮورﯾﺶ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧە ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺋەواﻧــە ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟــەوە دەﻛــەن ﻛــە ﻛﻮرد ﻗﯚﻧﺎﻏﯽﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺒﻮوﻧﯽﺗێﭙەڕاﻧﺪووە. ﺑەﺷــﯽ زۆری دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژﻫــەاڵت ﻟــە دوا ﺧﻮﻟــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋێﺮاﻧــﺪا ﺑــﯚ ﺣەﺳــەن روﺣﺎﻧــﯽ رۆﯾﺸــﺖ .ﺋــەوﻛﺎت ﭘــﮋاك ﭘێــﯽ واﺑــﻮو روﺣﺎﻧــﯽ دەﺗﻮاﻧــێ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﺋێﺮاﻧــﺪا دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم دەﺑﯿﻨــﻦ ﻛە ﺷــەﭘﯚﻟﯽ ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧەﻛﺎن ﺑەردەواﻣــە، ﺋێﺴــﺘە ﻫەڵەﺑﻮوﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺧﯚﺗﺎن ﺑﯚ دەرﻧەﻛەوﺗﻮوە؟ ﺋێﻤە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻧەرﻣــامن ﺑەراﻧﺒەر ﺑــە روﺣﺎﻧﯽ ﻧەﺑــﻮوە ،ﻟێﺪوامنــﺎن داوە و ﺋــەوەش ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﭘێامن واﺑــێ روﺣﺎﻧــﯽ دەﺗﻮاﻧــێ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑــﻜﺎت و ﺋێﻤــەش ﻫﯿﻮاﻣــﺎن ﭘــێ ﻫەﺑــﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ رێــﻚ ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە. ﺋێﻤــە دووﭘﺎمتــﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﻛێﺸــەی ﮔەﻻﻧــﯽ ﺋێــﺮان ،ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋــەو واڵﺗەﯾــە و ﻟــەو ﻧێﻮەﺷــﺪا ﻛێﺸــەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﮔەﻻﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑەرﭼﺎوﺗﺮە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﻛێﺸــەﯾە ،ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﺑــە واڵﺗــﯽ ﺗــﺮەوە ﮔــﺮێ دەدا و ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻟــەو واڵﺗــەدا دروﺳــﺖ دەﻛﺎت .ﻫەر دەوڵەﺗێــﻚ ﺑــﺎس ﻟــە ﻧــەرم و ﻧﯿﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺪا دەﻛﺎت، ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺋــەو ﻛێﺸــە ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﻧەﮔــﺮێ .ﺋێﻤــە ﻟــەو ﺑﺎوەڕەداﯾــﻦ ﻛە ﻛــﻮرد و ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺧﯚﻣــﺎن )ﭘﮋاك(
دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺋــەو ﻓﺎﻛﺘــەرە ﺑﯿــﻦ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗــﺎران ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﭼﺎرەﻛﺮدﻧــﯽ ﻛێﺸــەﻛەﻣﺎن ﻫەﺑــێ. ﺑﯚﯾــە ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻫــەاڵت دەﻧﮕﯿــﺎن ﺑــە ﺣەﺳــەن روﺣﺎﻧــﯽ دا ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﯿــﺎن واﺑــﻮو دەﺗﻮاﻧــێ ﻗﯚﻧﺎﻏﯿﻜــﯽ ﻧــﻮێ دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑــﻜﺎت .ﺋەﻣە ﺑــە ﻫەﻣﺎن ﺷــێﻮەﯾە ﻛــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺑﺎﻛــﻮور دەﻧﮕﯿــﺎن ﺑــە رەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏــﺎن دا و ﻫﯿــﻮای ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿﺎن ﻫەﺑــﻮو .ﺋێﻤــەش وەﻛــﻮ ﭘــﮋاك ﺑــە ﻫەڵﻮێﺴــﺘەﻛەﻣﺎن ﺋــەو ﭼﺎﻧﺴــەﻣﺎن ﺑــە ﺣەﺳــەن روﺣﺎﻧــﯽ دا و دەوڵەﺗــﯽ ﻧﺎوﺑﺮاوﻣــﺎن ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗەوە ﺧﺴــﺘە ﻧــﺎو ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗەوە .ﻟــە دوا ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﺷــامﻧﺪا ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧەﻛﺎن ،دووﭘﺎمتــﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە وەﻛــﻮ ﭘــﮋاك ﭘێامن واﯾــە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﻧــﻮێ ﻟــە ﺋێــﺮان دەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜﺮدووە و ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەش، ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﻫێﻮرﻛﺮدﻧــەوەی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﮔﻮﺷــﺎرە ﺑﯚ ﺳــەر ﮔەﻻﻧــﯽ ﺋێــﺮان و ﺋێﻤەش ﻟــە ﺑەراﻧﺒەر ﺋــەو ﮔﻮﺷــﺎراﻧەدا ﺑێﺪەﻧــﮓ ﻧﺎﺑﯿــﻦ. ﻟــە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ، ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺧــﺎوەن وەاڵم دەﺑﯿــﻦ و وەاڵﻣــﯽ ﺷــﯿﺎوی ﺋــەو ﮔﻮﺷــﺎراﻧەش دەدەﯾﻨــەوە ﻛــە رووﺑــەڕووی ﮔــەل و ﻫەﭬﺎاڵمنــﺎن ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑەﻧﺪﻛــﺮاوی ﭘەﻛەﻛــە ﻟــە رێﮕــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﺑەدەﭘــەوە داوای ﻟــە ﭘــﮋاك ﻛــﺮدووە ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێــﺮان ﺑﻜەوﻧــە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ،ﺋێــﻮەش ﻟــەو وەاڵﻣــﺪا ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﺘــﺎن ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە و ﺗێﯿﺪا ﺑﺎﺳــﺘﺎن ﻛــﺮد ﻛــە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑــە ﻫەڵﻮێﺴــﺘەﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑەراﻧﺒــەر ﺑــە ﺋێــﺮان دەﻛــەن .ﺋــەو ﻫەڵﻮێﺴــﺘﺎﻧە ﭼﯿﻦ و ﭼﯚن ﭘێﯿﺪا دەﭼﻨەوە؟ ﺋەﮔــەر ﺋێــﺮان ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭼﺎرەﺳــەری ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻛێﺸــەی ﻛــﻮرد و ﮔەﻻﻧــﯽ ﺗــﺮدا ﻫەﻧــﮕﺎو ﺑﻨێ، ﺋێﻤــە ﺋﺎﻣــﺎدەی ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎمنﺎﻧﯿﻦ .ﺋەﻣــە ﻣەرﺟــﯽ ﺋێﻤــە ﺑــﻮوە و ﺋەﮔــەر ﺋێــﺮان وەاڵﻣﯽ ﺋەرێﻨــﯽ ﻫەﺑﻮاﯾــە و ﻫەﻧــﮕﺎوی ﻟــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭼﺎرەﺳــەری ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻛێﺸــە ﻛــﻮرد ﻧﺎﺑــﺎ ،ﺋێﻤــە ﺋﺎﻣــﺎدەی ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑەﺳــەر ﺷــێﻮەی ﺧەﺑﺎﺗــﯽ 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووی ﺧﯚﻣــﺎن ﺑﻮوﯾــﻦ .ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛەﺷــامﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎژەﻣــﺎن ﭘێﺪاوە ﺋەﮔــەر ﺋێــﺮان ﻫەﻧــﮕﺎوی ﺋەرێﻨــﯽ ﺑﻨــێ ،ﺋــەوا ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ راﺑﺮدووﻣــﺎن ﻫەڵە ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑەاڵم ﺋێﺴــﺘە دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛــە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋێــﺮان ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧەﺑــﻮوە و ﺋێﻤــەش درێﮋە ﺑــە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚﻣــﺎن دەدەﯾــﻦ و ﻟــە ﺟــﺎران زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﮔﻮڕ و ﺗﯿﻨﱰ دەﺑﯿﻦ. ﺋﺎﻣــﺎژەت ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووی ﭘــﮋاك ﻛــﺮد و ﻫەڵەﻧەﺑﻮوﻧﯿــﺖ ﺑــە وەاڵﻣــﯽ ﺋەرێﻨﯿــﯽ ﺋێــﺮان ﺑەﺳــﺘەوە.
ﺋێﺴــﺘە دﯾــﺎرە وەاڵﻣەﻛــەی ﺋێــﺮان ﺋەرێﻨــﯽ ﻧﯿﯿــە و ﺑﮕــﺮە ﺷــەﭘﯚﻟﯽ ﻟــە ﺳــێﺪارەدان دەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜﺮدووەﺗــەوە. وەاڵﻣەﻛــەی ﺋێــﺮان دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑــە واﺗــﺎی ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘﮋاك ﻟێﻚ ﺑﺪەﯾﻨەوە؟ ﻧەﺧێــﺮ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﺑــﯚ ﺑﻜەﯾــﻦ .ﺋێــﺮان ﺋەﮔەر ﻫەﻧــﮕﺎوی ﻟەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﻧﺎﺑﺎ، دەردەﻛــەوت ﻛــە ﻟــە دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮردە ﻧــەك ﺑەﻫــﯚی رووی ﻧﯿەﺗﭙﺎﻛــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان .ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ﺋــەو ﭘەﯾﺎﻣــە ﺑﮕەﯾەﻧﯿــﻦ ﻛــە ﻟــە دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺗێﻜﯚﺷــﺎن و ﺑەرﺧﻮداﻧﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮردە ﺋــەو ﻫەﻧــﮕﺎوە دەﻧێ. ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛــە ﺋــەو ﻛﺎرەی ﻧەﻛــﺮدووە، ﻛــﻮرد درێﮋە ﺑــەو رێﮕەﯾــە دەدات ﻛە ﭘێﺸــﱰ ﻟــە ﺳــەدەی ﺑﯿﺴﺘەﻣﯿﺸــﺪا رێﺒــﻮاری ﺑــﻮوە ،ﺋەﻣــەش رێﺒــﺎزی ﺑەرﺧــﻮدان و ﭼڕﻛﺮدﻧــەوەی ﺗێﻜﯚﺷﺎﻧﯽﺧﯚﯾەﺗﯽ. ﺑەﭘێــﯽ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻋەﺑــﺪواڵ
ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧەﺗــەوە، ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑەﻓﯿــڕۆ ﺑﺪەﯾــﻦ. واﻗﻌﯿﯿەﺗــﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺋەوەﯾە ﻛــە ﭘﮋاك ﻟــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛــﯽ رۆژﻫەاڵﺗــﺪا، ﭼﺎﻻﻛــە و رۆژاﻧــە ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎم و زﯾﻨــﺪان و ﺷــﺎﺧەﻛﺎﻧﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ دەدەن .ﺋێﻤــە ﺟەﺧــﺖ ﻟــەو ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧە دەﻛەﯾﻨــەوە ﻛە دەﺳــﺘامن ﭘــێ ﻛــﺮدووە و ﭘێــامن واﯾــە ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧە ﺷــﺎﯾەﻧﯽ وەاڵﻣﺪاﻧــەوە ﻧﯿــﻦ. ﭘــﮋاك ﻧﺎﯾەوێ ﺑــە وەاڵﻣﺪاﻧــەوەی ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚﻛﺎن داﺑەزێﻨێ ﺑــﯚ ﺷــەڕە دەﻧــﻮوك ﻛــە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺑﯚ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد و ﺗێﻜﯚﺷﺎﻧەﻛەﺷــامن ﻧﯿﯿە. ﺋێﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەوڵەﺗﯿــﯽ روﺣﺎﻧﯿﺘــﺎن ﺑﯚ دەرﻛەوﺗــﻮوە ،ﻟەو ﺧﺎڵە ﺑــەدواوە ﺷــێﻮەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدﻧﺘﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژﻫەاڵت ﭼﯿﯿە؟ وەﻛــﻮ ﭘــﮋاك ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﺪاﯾــﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻫەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﻧــﻮێ ﻟــە ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ﻟە
ﺋﯚﺟــەﻻن ﺋێــﻮە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﻫەﯾــە و ﺋەﻣــەش ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ دوو ﻻﯾەﻧــە ﺑــﻮوە. ﭼــﯚن دەﺑــێ ﻫــەم رێﻜﻜەوﺗﻨﺘــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋێﺮان ﻫەﺑــێ و ﻫــەم دژ ﺑەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺷەڕ ﺑﻜەن؟ رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻧﯿﯿــە و ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﻟــەو ﺑﺎرەﯾــەوە دەﻛﺮێــﻦ دوورن ﻟــە راﺳــﺘﯽ .ﺳــەرۆك ﺋﯚﺟــەﻻن ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ ﻛــە ”ﻛﺎﺗــﯽ ﺋەوە ﻫﺎﺗﻮوە ﭘــﮋاك ﻟە رێﮕەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﭼﺎرەﺳــەری ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻛێﺸــەی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺋێﺮاﻧــﺪا ﺑﺨﻮڵﻘێﻨــێ ،ﺑﯚﯾــە ﭘــﮋاك دەﺗﻮاﻧــێ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻟــەو ﺟﯚرە ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێــﺮان دەﺳــﺖ ﭘێﺒــﻜﺎت و ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﺑــەس ﻧﯿﯿــە و دەﺑێ ﺋەﻣــە دەرﺑــﺎز ﺑﻜﺎت“. ﺋەﮔــەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺟﯿــﺎ ﻟەﻣــە ﺑــاڵو ﺑﻮوﺑێﺘــەوە ،دوورە ﻟــە راﺳــﺘﯽ و ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەواﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﺰﯾﺎﻧە. ﺗــﯚ ﻟــە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﺘﺪا ﺑــەردەوام ”ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد“ ﺑــەﻛﺎر دێﻨــﯽ و ﭘﮋاﻛﯿــﺶ ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾــە دادەﻧێــﯽ ،ﺑــەاڵم ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻫەاڵت ﺑــەردەوام ﺑە ﺋێــﻮە دەڵێﻦ ﭘﺎﺷــﻜﯚی ﭘەﻛەﻛــە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻦ ﻟەﮔەڵﯿﺸــﺘﺎﻧﺪا داﺑﻨﯿﺸــﻦ .ﺋێــﻮە ﺑــﯚ ﺋەوە دەڵێــﻦ ﭼﯽ؟ ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺋێﻮە ﭘﺎﺷﻜﯚن؟ ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە ﻛﯚن ﺑﻮوﻧە .ﺋێﻤــە ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻦ ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﻟــە دە
رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾــﻦ .ﻟــە ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﻣﺎﻧــﺪا ﺗﻮاﻧﯿــامن ﺳــەردەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟــە ﺧەﺑــﺎت دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ و ﺧﺎوەﻧــﯽ دروﺷــﻢ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﻮوﯾــﻦ ﻛــە وەرﭼەرﺧﺎﻧﯽ ﻟــە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮد .ﺋێﺴــﺘە دەﻣﺎﻧــەوێ ﺑە دروﺷــﻤﯽ ﺑەرﻓــﺮاوان و ﺗﯚﻛﻤەﻛﺮدﻧﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎمنﺎن و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﺳــەرﺑﺎزﯾامن ،ﺧﯚﻣــﺎن ﻧــﻮێ ﺑﻜەﯾﻨــەوە .ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو ﺳــەردەﻣە ﻧﻮێﯿەﺷــامن ﻫــەر وەﻛــﻮ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺟەﻣــﺎوەر دەﺑــێ ،ﺑەاڵم ﺑــە رەﻫەﻧﺪی ﺟﯿــﺎوازو ﻟــە داﻫﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﯿﺸــﺪا ﺑــﯚ رای ﮔﺸﺘﯽ رووﻧﯽ دەﻛەﯾﻨەوە. ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻫﯿــﭻ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﻫەﺑﻮوە؟ ﻧەﺧێﺮ ،ﻧەﻣﺎﻧﺒﻮوە. ﮔﻮاﯾــە ﻟەﮔــەڵ ﻫﺎﺗﻨــە ﺳــەرﻛﺎری ﺟەﻣﯿــﻞ ﺑﺎﯾــﻚ وەﻛــﻮ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻧﺴــەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣــﺎ ﺟﭭﺎﻛێــﻦ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘــﮋاك زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﺟــﺎران ﻟــە ﺋێــﺮان ﻧﺰﯾﻜــﱰ ﺑﻮوەﺗەوە، ﺋەﻣە راﺳﺘە؟ ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧە راﺳــﺖ ﻧﯿــﻦ و ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻜﯿــﺶ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺟــﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻣەﺳــەﻟەﯾە ﻗﺴــەی ﻛــﺮدووە .ﺋەواﻧە ﻗﺴــەی ﻧﺎڕاﺳــنت ﺑــﯚ ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎﯾــﻚ ،ﺑــێ ﺑﻨەﻣــﺎن و رۆژاﻧــە ﺑەﺑــێ ﺑەڵﮕەدەﮔﻮﺗﺮێﻦ.
21
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮر
ﺳەﻧﮓ دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽﺧﻮا! ““2010ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺧەﺳــڵەﺗە ﻟــە ﻛﺘێﺒــﯽ ”ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە ژێــﺮ وردﺑﯿﻨــﺪا2010 ، ﻻوازەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿــﻢ ﺑــﺎس ﻛــﺮدووە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﮔﻮﺗــﺎری وﺗﺎرﺑێﮋاﻧﯽ ﻫەﯾﻨﯽ و ﺑﺎﻧﮕﺨــﻮازەﻛﺎن ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﺧەﺳــڵەﺗﺎﻧە ﻫەژارﯾــﯽ زۆر ﻟەواﻧەﯾە ﻟــە ﻣەﻋﺮﯾﻔەی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوەی ﺑﺎﺑەﺗﯿﯿﺎﻧــە و وردﺑﻮوﻧــەوە ﻟە رەگ و رﯾﺸــە و ﺳــەرﭼﺎوە و رادەی راﺳــﺘﯿﯽ ﺋــەو زاﻧﯿــﺎری و ﭼﯿــﺮۆك و ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧــەی وەك ﻣەﻋﺮﯾﻔــەی ﺋﺎﯾﻨﯽ دەﯾﺎﻧﭽﯚڕێﻨﻨــە ﻫﯚﺷــﯽ ﺧەڵﻜــەوە .ﺑەداﺧــەوە ﻛــە رۆژاﻧــە ﺑەڵﮕــەی ﻧﻮێ ﻟەﺳــەر راﺳﺘﯿﯽ ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﻛەڵەﻛە دەﺑﻦ. ﻫەﯾﻨﯿــﯽ راﺑــﺮدوو ﺧەﺗﯿﺒــﯽ ﻣﺰﮔەوﺗێﻜــﯽ ﺷــﺎری ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەوەی دەﻛﺮد ﻫەرﻛــەس دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﺧــﻮا ﺑــﻜﺎ ،ﺧــﻮا رێﺴــﻮای دەﻛﺎت و ﻟەﻧــﺎوی دەﺑــﺎ ،ﺗــﺎ ﺋێــﺮە ﻛێﺸــە ﻧﯿﯿــە ،ﻛێﺸــە ﻟەوەداﯾــە ﺳــێ ﭼــﻮار ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺑــە ﺣﺴــﺎب واﻗﯿﻌــﯽ ﻟەو ﺑﺎرەﯾەوە ﻫێﻨﺎﯾەوە ﻛە ﺳەرﺗﺎﭘﺎﯾﺎن ﻫەڵە و ﺑێ ﺑﻨﺎﻏە و ﻧﺎﻣﺎﻗﻮوڵ ﺑﻮون: * ﻛەﺷــﺘﯿﯽ ﺗﺎﯾﺘﺎﻧﯿــﻚ :ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ﻛەﺷــﺘﯿﯿەﻛﯽ دوو ﻧﻬﯚﻣﯿــﯽ وا ﮔــەورە و ﺑەﻫێﺰﯾــﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ﻛــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﯽ ﻧەﺑــێ ،ﺑــە رادار ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ ﻛەﺷــﻒ دەﻛــﺮد ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەوەﻧــﺪە ﻣﺘامﻧەﯾــﺎن ﭘێــﯽ ﻫەﺑــﻮو ﺑەﻟەﻣــﯽ ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨﯿﺸــﯿﺎن ﺑــﯚ داﻧەﻧــﺎ ،ﺑــەاڵم دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﺧﻮاﯾــﺎن ﻛــﺮد و ﻟەﺳــەر ﻛەﺷــﺘﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﻧﻮوﺳــﯽ ”ﺋــەم ﻛەﺷــﺘﯿﯿە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺧﻮاﯾــﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺗێﻜــﯽ ﺑﺸــﻜێﻨێ“ ،ﻫەرﺑﯚﯾــە ﺧــﻮای ﮔــەورە ﻛێﺸــﺎی ﺑــە ﺷــﺎﺧێﻜﯽ ﺑەﻓــﺮدا و ﻛــﺮدی ﺑە دوو ﭘﺎرﭼــەوە و ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛەﻣﯿــﺎن ﻧەﺑــێ ﻫەﻣــﻮو ﺗﯿــﺎ ﭼــﻮون .ﻫەﺗــﺎ ﻛﺎﭘﺘﻨەﻛە ﺑەﻛەﺷــﺘﯿﯿەﻛەی ﮔــﻮت ”ﺧــﯚ ﺧﯚﺗــﺖ ﺑــە دژاﯾەﺗﯿﻜــەری ﺧــﻮا داﺋەﻧــﺎ ،ﺑﯚﭼــﯽ وا ﺗێﻜﺸﻜﺎی؟!“. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﭘێــﯽ ﻧەﮔﻮﺗﯿــﻦ ﻟــە چ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوە ﻛــﺮاوە دروﺷــﻤﯽ وا http:// http ://vb vb.n4hr ﻟەﺳــەر ﺗﺎﯾﺘﺎﻧﯿﻚ ﻧــﻮوﴎاوە) ،ﺑڕواﻧە وێﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﺷــﺘﯿﯿەﻛەn4hr. : ،(comﻛــﻮا ﺧــﻮا ﻛﺮدووﯾەﺗــﯽ ﺑەﻋــﺎدەت ﻫەرﻛەس ﻛﻮﻓﺮ ﺑﻜﺎ ،(com/164206 164206.html html ﯾەﻛﺴــەر ﻟــە ﻧﺎوی ﺑﺒــﺎ؟ ﺋەﮔــەر وا ﺑﻮاﯾــە ﻛەس ﻛﻮﻓــﺮ و ﺑــێ دﯾﻨﯿﯽ ﻧەدەﻛــﺮد .ﺧﯚ ﺋەﮔــەر ﻓــەرزی ﻣەﺣــﺎڵ واﯾــﺶ ﺑــێ دەﺑــﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻛﻔﺮﻛەر ﺳــﺰا ﺑــﺪرێ ﻧەك زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 1500ﺳەرﻧﺸﯿﻨﯽ ﺑێﺘﺎوان ﺑﺎﺟەﻛەی ﺑﺪەن. * ﻛەﺷــﺘﯿﯽ ﺋەﺷــﻠﻨﺠەر )ﭼەڵﻨﺠــەر( :ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﮔێڕاﯾــەوە” :ﻟــە واڵﺗێــﻚ ،ﺋەڵاڵﻫــﻮ ﺋەﻋﻠــەم ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑــﻮوە ،ﻛەﺷــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺳــامﻧﯽ ﺑە ﺣــەوت ﻛەﺷــﺘﯿﯿەواﻧەوە ﭼﻮو ﺑــﯚ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺋﺎﺳــامن ،ﻟــە ﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻚ و ژن و ﻣێﺮدێﻜﯿــﺎن داﻧﺎﺑــﻮو ،ﺗــﺎ ﻫــەر ﻟــە ﻓــەزا ﺟــﻮوت ﺑــنب و ﻣﻨﺪاڵﯿــﺎن ﺑﺒــێ و ﺑﮕﻮﺗــﺮێ ﺋەﻫــﺎ ﺋــەو ﻣﺮۆﭬــە ﻟە زەوی ﻟــە داﯾــﻚ ﻧەﺑــﻮوە ،ﻛەﺷﺘﯿﯿەﻛەﯾﺸــﯿﺎن ﻧﺎوﻧــﺎ ”ﺋەﺷــﻠﻨﺠەر“ واﺗــە ﺗەﺣــەددا، ﺗەﺣــەددای ﺧﻮاﯾــﺎن ﭘــێ ﻛــﺮد ،ﻫەرﺑﯚﯾــە دوای ﺣەﻓﺘــﺎ ﭼﺮﻛــە ﻟــە ﻫەﺳــﺘﺎﻧﯽ ،ﺑﻮو ﺑــە ﺧﯚڵەﻣێــﺶ“ .ﺟــﺎرێ ﻣــﻦ -ﺑەﭼﺎوﭘﯚﺷــﯿﻦ ﻟــەو ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾە -ﻧﺎزاﻧــﻢ ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻚ ﻟــە ﻓــەزا ﻟە داﯾــﻚ ﺑﺒێ ﺑﯚﭼــﯽ ﮔﮋﺑــەری )ﺗەﺣــەدا(ی ﺧﻮاﯾــە؟ ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟــەوەی ﻧﺎوﻧﺎﻧــﯽ ﻛەﺷــﺘﯿﯽ ﺋﺎﺳــامﻧﯿﯽ ﭼﺎڵﻨﺠەری ﺋەﻣﺮﯾﻜــﯽ )ﻧەك ﺋەﺷــﻠﻨﺠەر وەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﮔﻮﺗــﯽ( ﺑــەو ﻧــﺎوەوە ﻛــە ﺑەواﺗــﺎی ”ﮔﮋﺑەرﯾــﻜﺎر“ دێ ،ﺑﯚﭼــﯽ دەﺑــێ وا ﺑﺰاﻧــﺮێ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﮔﮋﺑەرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺧــﻮا ﺑــﻮوە؟! ﺋﺎﺧﺮ ﭼﺎڵﻨﺠەر ﭘێﺸــﱰ ﻧﯚ ﮔەﺷــﺘﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوی ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺧێــﺮە ﻟــە دەﯾەﻣــﺪا ﺧــﻮا ﻗــﺎری ﻟــێ دەﮔــﺮێ و ﺗێﻜــﯽ دەﺷﻜێﻨێ؟ دەﺑﻮو ﻟە ﯾەﻛەﻣﺪا ﺗێﻚ ﺑﺸﻜێ. 28ﺑەﻫــﯚی ﻏەزەﺑــﯽ ﺧﻮاوە ﺗێﻜﺸــﻜﺎ، 28-1-1986ﺑەﻫــﯚی ﺑﺎﺷــە وا ﮔﻮمتــﺎن ﭼﺎڵﻨﺠــەر ﻟــە 1986 ﺋــەی ﻛەﺷــﺘﯿﯽ ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿﺎ ﺑﯚﭼــﯽ ﻟە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 2003ﺗێﻜﺸــﻜﺎ؟ ﺑﯚﭼــﯽ وا دەزاﻧﺮێ ﺋەﻣﺮﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﻫەﻣــﻮو ﻣﻮﻟﺤﯿــﺪ و زﻧﺪﯾﻘــﻦ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﻟەﺳــەر دۆﻻرەﻛــەی ﻧﻮوﺳــﯿﻮە IN GOD WE TRUSTواﺗــە ﺋێﻤــە ﺑڕواﻣــﺎن ﺑەﺧﻮاﻫەﯾە. * ﻧێﺒﯿﺴــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑەرازﯾــﻞ :ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﮔﻮﺗــﯽ :ﺳــەرۆﻛێﻜﯽ ﺑەرازﯾــﻞ ﺑەﻧــﺎوی ﻧێﺒﯿــﺲ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﮔﻮﺗــﯽ ﺋەﮔەر ﭘێﻨــﺞ ﻫەزار دەﻧــﮓ ﺑێﻨﻢ، دەمبــە ﺳــەرۆﻛﯽ واڵت ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر ﺧﻮاﯾــﺶ رازی ﻧەﺑــێ .ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻛــﺮا و راﮔەﯾەﻧــﺮا ﻛــە ﻧێﺒﯿﺲ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﭘێﻨﺞ ﻫــەزار دەﻧﮕﯽ ﻫێﻨــﺎوە و ﻫەﻣﻮوﻻ ﭼــﺎوەڕوان ﺑــﻮون ﺑﺒێﺘــە ﺳــەرۆك ،ﻫــەر ﻟەوﻛﺎﺗــەدا ﺧــﻮا ﺗﻮوﺷــﯽ ﺟەڵﺘەی ﻣێﺸــﻜﯽ ﻛــﺮد و ﺑﺮدﯾﯿەوە ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی. راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﻫﯿــﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﻢ ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﻛﺎﻧﺪﯾﺪە ﺑێﭽــﺎرە رووﺗەڵەﯾە دەﺳــﺖ ﻧەﻛــەوت ،ﺑــەاڵم دڵﻨﯿــﺎم ﺋەوﯾــﺶ ﺑێــڕەگ و رﯾﺸــە و ﺧەﯾﺎڵﭽﻨــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪێﻜــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑەرازﯾــﻞ ﺑــە ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﭘێﻨــﺞ ﻫــەزار دەﻧــﮓ ﻧﺎﯾﺒﺎﺗەوە. * ﻫەروەﻫــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ﺋــەو ﭘﯿــﺎوەی ﻗﻮرﺋﺎﻧــﯽ ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪ ﻫەردوو دەﺳــﺘﯽ ﺳــﻮوﺗﺎن و ﺑﻮون ﺑە رەژوو .ﺋەم ﻗﺴەﯾەﯾﺶ ﺋەﺳڵ و ﺋەﺳﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿە. ﺋەڵﺒــەت ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑــﯚ ﻫﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟــەم ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧــە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑــﺎس ﻧەﻛــﺮد. ﺳەﯾﺮ ﻟەوەداﯾە زۆر ﻟەم ﺟﯚرە ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧەی ﺧﻮﺗﺒەﻛﺎن ﺑێ ﺑﺎوك و داﯾﻜﻦ. ﺑﺮاﯾﻨــە ﻫەڵەﯾەﻛــﯽ ﮔەورەﯾــە ﺧەڵــﻚ ﺑــە ﭼﯿــﺮۆك و ﺑەﺳــەرﻫﺎﺗﯽ ﺑــێ ﺑﻨﺎﻏــە و وەﻫﻤــﯽ ﮔﯚش ﺑﻜــﺮێ .ﻫەڵەﯾــە ﺑﻨﺎﻏەی ﻫﯚﺷــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺧەڵﻚ ﺷــﺘﯽ ﭘڕوﭘــﻮوچ و ﺑــێ ﺋەﺳــڵ و ﻓەﺳــڵ ﺑێ .ﺋــەوە چ ﻣەﻧﺘﯿﻘێﻜﯽ ﺳــەﻗەﺗە ﻛــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑــە ﮔﮋﺑەرﯾﻜﺮدﻧــﯽ وﯾﺴــﺘﯽ ﺧــﻮا داﺑــرنێ و ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﯽ ﻛەﺷــﺘﯿﯿەك -ﺋﺎﺳــامﻧﯽ ﯾــﺎن دەرﯾﺎﯾــﯽ -ﻛــە ﻫــﯚﻛﺎری ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿــﺎن ﻫەﯾــە و ﻫــﺎوﻛﺎت ﻛﺎرەﺳــﺎت و زﯾﺎﻧﯽ ﮔــەورەن ﺑــﯚ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ،ﺑــە ﻗــﺎر و ﻏەزەﺑﯽ ﺧــﻮا داﺑــرنێ و ﺑەو وڕێﻨەﯾــە ﺋﯿامﻧﯽ ﺧەڵــﻚ دەﻣــەزەرد ﺑﻜﺮێﺘەوە؟! ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﯽ ﭼﺎڵﻨﺠەر ،ﻛە ﻟەو ﮔەﺷــﺘەﯾﺪا ﺑــﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟە ﻛﻠﻜــﺪاری ﻫﺎﻟــﯽ ﭼــﻮوە و ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿﺎ ﻛە ﻟــەو ﮔەﺷــﺘەﯾﺪا ﺑەﺗەﻣﺎ ﺑــﻮوە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ 80ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑــﯚ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺑێﻨێﺘەوە ،ﺑــە ﻏەزەب و ﺗﯚڵــەی ﺧــﻮا داﺑــرنێ .ﺋــەوە ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧە ﺑــە ﻋەﻗــڵ و ﺋەﺧــﻼق و زاﻧﺴــﺖ و ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ .ﺋەﻣــە ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﻟﯚژﯾﻜﯽ ﭘﺸــﺖ ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛە ﻫەڵﺒەﺳــﱰاواﻧە .(.(61 ﺗەﻧﺎﻧەت ﻗﻮرﺋﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮۆزﯾﺶ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻧﺎﻛﺎت) .ﺑڕواﻧە ،اﻟﻨﺤﻞ61: ﻫەڵــەی ﻫەڵەﻛﺎﻧــﯽ و ﻧەﮔﺒەﺗﯿــﯽ ﻧەﮔﺒەﺗﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺋەوەﯾــە ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻟەو ﺋﺎﺳــﺘە ﻧــﺰم و ﻻوازەی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ﻣەﻋﺮﯾﻔــەدا ﺑﺒﻨــە دەﻣڕاﺳــﺖ و راﺑــەری رۆﺣﯿــﯽ ﺧەڵــﻚ ،ﻛــە دوور ﻧﯿﯿــە ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻫەڵﺒﮋارﻧﯿــﺶ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ ﺑﻜــەن دەﯾﺎن ﻫەزار دەﻧﮓ ﺑێﻨﻦ. ﺋــەوەی ﺋــەم ﻫەﯾﻨﯿﯿە ﻣــﻦ و ﺳــەداﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﯿﺴــﺘامن ﻫەر ﺑەڕاﺳــﺘﯽ وڕێﻨــە ﺧﻮﺗﺒە ﺑﻮو.ﻧﺎﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﺎﻧەمنﻮوﻧەﯾﺸﯽﻛەمﻧﯿﻦ.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دﯾﻤەﻧە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﻟە ﮔەﺷﺘێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا
وﺷە/رۆدی ﺣەﺳەن 7:50ﺋێﻮارەی رۆژی ﭘێﻨﺠﺸەم ﻟە ﺋﻮﻛﺘﯚﺑەری 2013ﺑﻮو ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﺎژێﺮ 50 ﺑەﻟەﻣێﻚ ﺟەرﮔﯽ رووﺑﺎری دﯾﺠﻠە ﻛە ﺑﺎﺷﻮور و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟێﻚ ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ﺑڕی و 17ﻛەس ﻟە ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑە ﮔەﻧﺞ، ﻣﻨﺪاڵ ،ﭘﯿﺎو و ﺋﺎﻓﺮەت و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر زەوﯾﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻧﮕەری ﮔﺮت. ﻣــﺎوەی ﮔەﺷــﺘەﻛەﻣﺎن ﻟــە رووﺑﺎری دﯾﺠﻠــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﺧﻮﻟەﻛێﻜــﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﻣــﺎوە ﻛﻮرﺗە ﺑﯚ ﻣﻨێــﻚ ﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺷــەش ﺳــﺎڵ ﺑﻮو ﻟــە رۆژﺋــﺎوا دوور ﺑــﻮوم زۆر ﻟە ﯾﺎدەوەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺧەﯾﺎڵﻢ زﻧﺪوو ﺑﻮوﻧــەوە و ﻛەومتــە ﺑــەر ﺗﯿــﺮی ﻫەﺳﺘە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎن. ﺋێﻮارەﻛــﯽ ﺳــﺎرد ﺑــﻮو ﺑﺎﯾەﻛــﯽ ﭘﺎﯾــﺰی دەﻫــﺎت دەﺑــﺎری ،ﺑــە ﭘﺎڵﺘﺎوێﻜــﯽ ﻧﯿﻮﻗﯚڵــەوە وﯾﺴــﺘﻢ ﺑەﭘەﻟــە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﻟەﺳــەر ﻣێﺰێــﻚ داﻧێــﻢ ﻛــە ﺑــە ﻛﺎرەﺑــﺎی
ﻣﻮەﻟﯿــﺪە رووﻧــﺎك ﻛﺮاﺑــﻮوەوە، ﺋــەوێ ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑــﻮو ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﺳــەرەب ﯾەﭘەﮔــە ﺑﺎڵــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﭘەﻛەﻛــە، ﻟــە ﻧــﺎﻛﺎو ﻛەﺳــێﻚ ﻟــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــﻮوەوە و ﮔﻮﺗــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻣێﻮامنﺎﻧــە ﻟــە ﻛﻮێﯿــە؟ ﻟەﮔەڵامﻧــە ،ﭘێﺸــﱰ ﻣﻦ ﻟــە دەروازی ﺳــێامﻟﻜە ﺳــەرﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرێﻜﻜــەوت رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻜﯽ ﻫﯚڵەﻧــﺪی ﺑــﺮادەری ﺧــﯚم ﺑﯿﻨــﯽ. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ دەﻣــەوێ ﺋەﻣﺸــەو
ﻟەﮔــەڵ ﺗــﯚ ﺑــﻢ ﺋەﮔــەر ﻛــەس ﻧەﻫﺎﺗﺒﻮوە ﭘێﺸﻮازﯾﻢ. دواﺗــﺮ ﻟەﮔــەڵ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێــﻚ رێــﻚ ﻛەوﺗﯿــﻦ مبﺎﻧﮕﻮازێﺘــەوە، ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻨە دەرﮔﺎی ﺳــێامﻟﻜﺎ ﺳــەر ﺑەدەﺳــﺘەی ﺑــﺎاڵی ﻛــﻮردی ،ﻟــەوێ ﻟەﮔــەڵ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛــە ﻛەوﺗﯿﻨــە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﻛﺎرەﻛﺎمنــﺎن ﺗــەواو ﺑــﻮو، ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛــە ﭘﺮﺳــﯽ دۆﺧەﻛەﺗــﺎن ﭼــﯚن ﺑﯿﻨــﯽ؟ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛەﻣــە ﻟێﺮەﯾــﻦ ﻧﺎزاﻧــﻢ ،ﺑــەاڵم دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺋێﻮە ﺑﺎج ﻟــە ﺧەڵــﻚ وەردەﮔﺮن .ﺋەو ﻛــە ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛــەی ﻟەﺳــەر ﻛەﻧﺎڵــﯽ رۆﻧﺎﻫــﯽ ﻧﯿــﺰك ﭘەﻛەﻛــە داﻧﺎﺑــﻮو، دەﻧﮕەﻛــەی ﻛــەم ﻛــﺮدەوە و ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺋێﻤــە ﺷــﺘﯽ ﻛــەس ﻧﺎﺑەﯾــﻦ ﻟێــﯽ دەرﮔﺎی ﻟﯚﻛەرێﻜــﯽ ﻛــﺮدەوە و ﭼەﻧــﺪ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەێﻜــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﭘێﺸــﺎﻧﺪاﯾﻦ و ﮔﻮﺗــﯽ ﺋێﻤــە رێﮕە ﻟە
ﭼﻮوﻧــە ﻧــﺎوەوەی ﺋەم ﺟﯚرە ﺷــﺘﺎﻧە دەﮔﺮﯾﻦ“. ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺸــﯽ ﻛﺮد ﻛــە ﺋــەوان ﻫەزار ﻟﯿــﺮەی ﺳــﻮوری 6500دﯾﻨــﺎری ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟە ﻫەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺳــەروو ﺗەﻣــەن 16ﺳــﺎڵ وەردەﮔﺮﯾــﻦ ﻛــە ﺑﭙەڕێﺘــەوە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ رەﺧﻨــە ﻟــەو ﻛﺎرەﻣــﺎن دەﮔــﺮن ﺑــﺎ ﺧەرﺟــﯽ ﯾەﭘەﮔــە داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. دواﺗــﺮ ﺑــەرەو ﺷــﺎرۆﭼﻜەی رﻣێــﻼن 30ﻛــﻢ ﻛەوﺗﯿﻨــە ڕێ ،دوای 30ﻛــﻢ ﮔەﯾﺸــﺘﻨە رێــﮕﺎی ﺳــەرەﻛﯽ دێﺮﯾــﻚ -ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ،ﺗﺎرﯾﻜــﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺑﺎزﮔــەی زۆر ﻛﺎرەﻛﺘــەری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺷــەوەﻛە ﺑــﻮون ،ﺑــەاڵم ﻛــە ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻨە رﻣێــﻼن دۆﺧەﻛــە ﺗــەواو ﺟﯿــﺎواز ﺑــﻮو ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺑــەردەوام و ﺋــﺎوی ﮔەرم ﻫەﺑﻮو. ﻟــە رﻣێــﻼن ﺷــەﻗﺎﻣێﻚ ﻫەﯾــە ﺑــە ﻧﺎوی ﻛــﯚڕەك ﻟەو ﺷــﻮێﻨەدا ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﯽ ﻛــﯚڕەك ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﻣــﻦ ﻟەوێــﻮە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﻢ ﻛــﺮد ﺑــە ﺳــەرﺑﺎز ﺳــﺎڵﺢ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ و ﭘێــﻢ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﺳــەﻻﻣەﺗﻢ و ﺑەرەو ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ دەڕۆم. ﺑﺎزﮔەﻛﺎن ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺳــﺘﻨﯽ ﮔــەل رێــﮕﺎی دێﺮﯾــﻚ -ﻗﺎﻣﺸــﻠﯚ ﻛﻮﻧــﱰۆڵ دەﻛــەن و دروازەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﭼﻜەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــەوە ﻛﯚﻧــﱰۆڵ دەﻛﺮێــﻦ، ﻣﺎڵــﯽ ﮔــەل و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘەی ﺑــﺎاڵی ﻛــﻮردی ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺷــﻮێﻦ دەﺑﯿــرنێ ،ﺑــەاڵم
ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﯚت دەردەﻛەوێــﺖ ﻛە دەﺳــﺘەی ﺑــﺎاڵی ﻛــﻮردی رواڵەﺗــە و ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﺑﺎڵــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زاڵــﻦ و ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەﭘﺎﻧﺪووە. ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﻟــە زۆرﺑــەی ﺑﺎزﮔــەﻛﺎن رۆﺗﯿﻨــﯽ ﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﺑﺎزﮔــەی ﻧێﻮان ﺗﺮﺑەﺳــﭙﯽ و ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ﺗﻮﻧﺪوﺗــﯚڵ ﺑــﻮو ،ﺋﯚﺗﯚﻣﯚﺑێﻠەﻛــە ﺧﺮاﯾــە ﻻوە و ﭼەﻛﺪارێــﻚ ﻛــە ﻛاڵﺷــﯿﻨﻜﯚﻓەﻛەی ﺑــە ﺗﻮﻧــﺪی ﮔﺮﺗﺒــﻮو ﺳــەری ﺑــە ﺟەﻣەداﻧــﯽ رەﻧﮕﺎوڕەﻧــﮓ داﭘﯚﺷــﯿﺒﻮو ،دەرﮔﺎﻛــەی ﺑەﻫێــﺰ ﻛــﺮدەوە و ﺑــە ﺷــڕە ﻋەرەﺑﯿﯿــەك ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋــەو ﭘﯿﺎواﻧە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﻛﺎﻧﺘﺎن“ و ﻟەوێﺶ دەرﺑﺎز ﺑﻮوﯾﻦ. ﺑﺎزﮔــەﻛﺎن ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﺑــﺎش ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎن ﻟــە ﺧەڵــﻚ دەﻛــﺮد، ﺑەاڵم ﻟــە ﺑﺎزﮔەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ دەﻧﮕﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛە ﺑﯿﺴــﱰا ﻛــە ﺑــە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧــﯽ دەﮔــﻮت ”ﺋــەوەی راﻧەوەﺳــﺘﺎ ﺑــە ﮔﻮﻟﻠە ﺗەﺧﺘﯽ ﺑﻜەن“. ﺋﺎاڵی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋــﺎاڵی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋــﺎاڵی دەﺳــﺘەی ﺑــﺎاڵی ﻛــﻮرد و ﺋــﺎاڵی ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﻟەﺳــەر ﺑﺎﻧــﯽ ﻣــﺎڵ و ﮔﻮﻧــﺪەﻛﺎن دەﺷــەﻛﺎﻧەوە ،ﺋــەوە ﺑﯿــﺮی ﺧﺴــﺘﻤەوە ﻛــە ﺑــەر ﻟــە ﺷــەش ﺳــﺎڵ رۆژﺋــﺎوام ﺑــەرەو ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﻬێﺸــﺖ ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟەﺑــﺎرەی ﻛــﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻗەدەﻏــە ﺑــﻮو و ﻟەﺳــەر ﻫەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺋــﺎاڵی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دادﮔﺎﯾــﯽ دەﻛﺮای.
7
ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽراﭘەڕﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺎیداﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎﻧﯽﻧﯿﯿە وﺷە /راﻧﯿە– زرﯾﺎن ﺟەوﻫەر دﻛﺘــﯚر ﻣﺤەﻣــەد رەﺳــﻮوڵ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ راﭘەڕﯾــﻦ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺑﻮدﺟــەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ دەرﻣــﺎن ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚﺷــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿــە و ﺋێﺴــﺘﺎش ﭼﺎوەڕێــﯽ وەاڵﻣــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﻦ. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ راﭘەڕﯾــﻦ ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵــێ ”ﻧﻮوﴎاوﻣــﺎن ﺑــﯚ وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدووە، ﺑــەاڵم ﺋــەوان ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ دەڵێــﻦ ﭘﺎرەﻣﺎن ﻧﯿﯿــە ﺑﯚ ﺋــەوەی دەرﻣــﺎن ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜەﯾﻦ .ﻫەﻓﺘە ﻧﯿﯿە دووﺟﺎر ﻧﺎﻣە ﻧەﻧێﺮم“. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﯿــﺪاری ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی راﭘەڕﯾــﻦ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــڕی 100ﺑــﯚ 120ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎری ﺑــﯚ داواﻛﺎرﯾــﯽ ﮔــەورە و ﺗﺎﯾﺒــەت دﯾــﺎر ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﺋــەوان رۆژاﻧــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎن ﺑــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 10ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر ﺑــﯚ داواﻛﺎرﯾﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻫەﯾــە و ﻫــەر ﺑــەو ﻫﯚﯾەﺷــەوە ﺑﻮدﺟەﻛەﯾﺎن ﺑەﺷــﯽ ﻛڕﯾﻨــﯽ دەرﻣﺎن ﻧﺎﻛﺎت. دەرزﯾــﯽ ﺋﺎزارﺷــﻜێﻦ و دژە ﺋﯿﻠﺘﯿﻬــﺎب ،منﻮوﻧــەی ﺋــەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧــەن ﻛــە ﻟــەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾە دەﺳــﺖ ﻧﺎﻛــەون و دەﺑــێ ﺧەڵــﻚ ﺑــﯚ ﺧﯚی ﺑﯿﺎﻧﻜڕێ. دﻛﺘــﯚر ﺧﺎڵــﺲ ﻗــﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ دەڵــێ ﻛــە ﺋــەوان ﺋــﺎﮔﺎداری ﺋــەو ﻛێﺸــەﯾەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی راﭘەڕﯾــﻦ ﻧﯿــﻦ و ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ دەﻛــەن .دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﻧﺎﺑێ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﻫەﺑێ“.
رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑە ﻟێﻜﺮدﻧەوەی ﻧەﻣﺎم ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛﺎ وﺷە/ﮔەرﻣﯿﺎن -ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﻛەﻻری رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ داﻛﯚﻛﯿﻜﺎر ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﺧەڵﻚ و ﻛﺮێﻜﺎر ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺳﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿﺎن ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛﺎ ﺑە ﻟێﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو داراﻧەی ﻛە ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﭼﺎﻧﺪووﯾﺎﻧە ،ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯿﺶ دەڵێ ”ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧەداون و رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﺸﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە“.
ﺷــەﻣﺎڵ رەﺋﻮوف ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﻣﺎﻓــﯽ ﺧەڵﻚ و ﻛﺮێــﻜﺎر ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋــەم ﻫەﻓﺘەﯾــە ﺑــﯚ ﭘﺎﻛڕاﮔﺮﺗﻨــﯽ ژﯾﻨﮕــەی ﮔﻮﻧــﺪی ﺣەﺳــﯿﺮە ﻛــە ﻟــە رووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــەوە ﺳــەر ﺑــە ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﻛﻔﺮﯾﯿــە،
ﻫەﺳــﺘﺎﯾﻦ ﺑــە ﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧەﻣــﺎم ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﺳــەوزاﯾﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻧەوﺗﯿﺎن ﻟێ ﺑەرﻫەم دێ“. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،زۆر ﺑەداﺧــەوە ﭘــﺎش ﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧەﻣﺎﻣــەﻛﺎن ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﻧەﻣﺎﻣەﻛﺎن ﻟێ دەﻛەﻧەوە.
ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێــﮋەی 7%ە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑەﭘێــﯽ ﺳــەوزاﯾﯽ ە، ﺳــﺘﺎﻧﺪاردی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻧﺎﺑــێ رێــﮋەی 15ﻛەﻣﱰ ﺑێ. ﺳەوزاﯾﯽ ﻟە 15% ﴎوە ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳــەرﻗەاڵ ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی
”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋێﻤــە وەك ﻫەڵﻤەﺗێــﻚ ژﻣﺎرەﯾــەك دارﻣــﺎن ﺑــﺮدە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﯿﺎﻧﭽێﻨــﻦ ،ﺑــەاڵم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە رازی ﻧەﺑــﻮو ﺑــەو ﻫﺎوﻛﺎرﯾﯿــە و دارەﻛﺎﻧﯽﻧەﭼﺎﻧﺪ“.
ﻟێﻜﺮدﻧــەوەی ﻧەﻣــﺎم ﻛﺎرداﻧــەوەی ﻟــێ ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە ،ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﻧﯿﮕەراﻧــﻦ ﻟــە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــەوزاﯾﯽ و ﭼــﺎوەڕوان دەﻛــﺮێ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان ﺑە دوای ﺧﯚﯾﺪا ﺑێﻨێ.
ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻛەﻣﭙﯽ ﻛەوەرﮔﯚﺳﻚ ﺑێ ﻛﺘێﺐ و ﻗەڵەﻣە وﺷە .ﻫەوﻟێﺮ /ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻟە ﻛەﻣﭙﯽ ﻛەورﮔﯚﺳﻚ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ وﺷەﯾەﻛﯿﺎن ﻧەﺧﻮێﻨﺪووە و ﭘەرﺗﻮوك و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾﺎنﺑەدەﺳﺖﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە. ﻟــە ﺳــﻮوﭼێﻜﯽ ﻛەﻣﭙــﯽ ﻛەورﮔﯚﺳــﻚ ،ﭼەﻧــﺪ ﺧێﻤەﯾــەك ﺑــەدی دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑە ﻧێــﻮ ﺗﯚز و ﺧﯚڵــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎ و دواﺗــﺮ ﻟــە ﻧێﻮ ﻗــﻮڕ و ﻟﯿﺘــەدا دەﺗﻮاﻧــﯽ ﺑﮕەﯾﺘە ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە. ﻓﺎمتــە ﻟەزﮔﯿــﻦ ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿــﺎن ﺑــەر ﻟــە ﻛﺎﺗﮋﻣێــﺮ ﻫەﺷــﺖ روو دەﻛﺎﺗــە ﺧێﻤــە ﺳــﺎرد و ﺳــڕی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛــەی ،ﺑــەو ﻫﯿﻮاﯾــەی ﻟــە ﺧﻮێﻨــﺪن داﻧەﺑــڕی .ﺋــەو ﺑــە دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺗــﺎڵ و ﺟﻮوﺗــێ ﭘێــاڵوی ﺷــڕەوە ﺧــﯚی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە، ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗــە ﻫێﺸــﺘﺎ ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﯾﻨﯽ ﻟەﺑەرداﯾــە و ﻟــەم ﭘﺎﯾــﺰەدا ﺑﻠﻮوزێﻜــﯽ ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟە ﺳــەرﻣﺎی ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿــﺎن ڕزﮔﺎری ﺑــﻜﺎت .ﻫــەر ﻟــە دەرﮔﺎی
ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛەﯾــﺪا ،دەﺑێــﺖ ﺑــە ﻧێــﻮ ﭼەوێﻜــﯽ ﻫەڵڕێــﮋراودا ﺑــڕوات ﺗﺎ ﺧﯚی ﺑﮕەﯾەﻧێﺘە ﻫﺎوﭘﯚﻟەﻛﺎﻧﯽ. ﻓﺎمتــە ﻛــە ﺗەﻣەﻧــﯽ 11ﺳــﺎاڵﻧە و ﻟــە ﭘﯚﻟــﯽ ﭘێﻨــﺞ دەﺧﻮێﻨــێ، دەڵــێ ”ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧــە ﭘەرﺗــﻮوك ﻧــە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻣــﺎن ﺑەدەﺳــﺘامن ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە و ﻫﺎﺗﻨــﯽ ڕۆژاﻧــەم ﺑــﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە، ﺗەﻧﻬﺎ وەك ﻛﺎت ﺑەﺳەرﺑﺮدﻧە“. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﻓﺎمتــە ڕووﻧﯿــﺎن ﻛــﺮدەوە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫﯿﭻ واﻧەﯾەﻛﯿــﺎن ﭘــێ ﻧەﮔﻮﺗﻮوﻧەﺗــەوە، ﺋەﻣــەش ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﻛــە ﻫﯿﭻ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻜــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﻧﯿﯿە ﺑــﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎن و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻗەڵەﻣێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﭘێ ﻧﯿﯿە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟەﺳــەر ﺗەﺧﺘەڕەﺷــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯿــﺎن ﺑــﯚ ڕوون
ﺑﻜەﻧەوە. ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺋەﮔەرﭼــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾــەك ﻟــە ﺋﺎراداﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــە ﻟــە ﻧێــﻮ ﺧێﻤــەﻛﺎن ﺑﮕﻮازرێﻨــەوە ﺑــﯚ ﻧێﻮ ﺋــەو ﻛﺎﺑﯿﻨﺎﻧە، ﺑــەاڵم ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﺑــێ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ
ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە دەﮔﻮزەرێﻨﻦ. ﻋﻮﻣــەر ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘــەروەردەی ﺧەﺑــﺎت ڕووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺑەردەواﻣــﻦ ﻟــەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺑــﯚ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــە داﺑﯿــﻦ ﺑﻜــەن ،وا
ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛەﻣﭙﯽ ﻛەوەرﮔﯚﺳﻚ ﻟەﻧﺎو ﺧێﻤەدا ..ﻓﯚﺗﯚ :ﻣﺎﻛﻮان ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯽ
ڕۆژەﻛﺎﻧﯿــﺎن
ﺑڕﯾﺎرە ﻟــەم ﻫەﻓﺘەﯾــەدا ﭘەرﺗﻮوك و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺑﮕەﯾەﻧﻨــە ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧە. ﺋــەوەی ﺑــەﻻی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەوە ڕوون ﻧﯿﯿــە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەو ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــەی ﻛــە ﭘێﯿــﺎن دەﮔﺎت ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻟەﮔــەڵ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ
ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﮔﻮﻧﺠــﺎوە، ﺋــەوان ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑــە زاراوەی ﻛﺮﻣﺎﻧﺠــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ دەﻛــەن و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿــﺎن ﻋەرەﺑــﯽ ﺑــﻮوە، ﭼــﯚن وا ﻟــە ﻧــﺎﻛﺎو ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘــەروەردەی ﻫەرێﻢ و ﺑــە زاراوەی ﺳــﯚراﻧﯽ دەﺗﻮاﻧــﻦ درێــﮋە ﺑــە
ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪەن. ﺑەﻫــﯚی ﺑەردەواﻣــﯽ ﺷــەڕ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺋێﺴــﺘﺎ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 250 ﻫــەزار ﻛــﻮردی رۆژﺋﺎوا ﺋــﺎوارەی ﺧﺎﻛﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــﻮون و ﻟە ﭘێﻨﺞ ﻛەﻣﭙــﯽ ﺟﯿــﺎوازدا ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮون.
8
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ،
ﺋﺎﺑﻮوری
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺤەﻣەد ﺗﺎﻫﯿﺮ
ﺧــەرج دەﻛﺮێــﺖ ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣــﺰە ،دﯾــﺎر ﻧﯿﯿــە .ﺋەو ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺑﯿﻨــﺎی ﻛﯚﻟﯿــﮋەﻛﺎن زۆر ﻛﯚﻧــﻦ و ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺑــﯚ ﻛﯚﻟﯿــﮋ ﻧﺎﺷــێﻦ؛ ﺑﯚﯾە ﻫەرﭼــﯽ ﻟێﯿــﺎن ﺧــەرج ﺑﻜﺮێــﺖ، ﺟێﮕــەی ﺧــﯚی ﻧﺎﮔﺮێــﺖ و ﺑﺎﺷــﱰ واﯾــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﯚﻟﯿــﮋەﻛﺎن ﻛــە
وﺷە/ﻫەوﻟێﺮ ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﺟﯿﯚﻟﯚژی ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻓەرﻫﺎد ﺣەﻣﺰە ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەك ﻟەﺑﺎرەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرەی 2012دا ،دەری دەﺧﺎت ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘﱰۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2012دا، زۆر ﻟە ﭘﺎرەی ﺧەڵﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوك )ﭘﱰۆدۆﻻر( ﺑە دەﺳﺘﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧﺎﭘﺴﭙﯚڕاﻧەی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿﺎن دەﻛەن ،ﺑە ﻓﯿڕۆ دەﭼێﺖ.
ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣــﺰە ﻛــە ﺋــەم ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﺑــە ﻫﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ڕێﻜﺨــﺮاوی ﻣەﺳــەﻟە و ﺑــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ڕێﻜﺨــﺮاوی ﮔەﻟــﯽ ﻧەروﯾﺠــﯽ ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻر دڵــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﺑــەوە ﺧــﯚش ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﻟــەو ﻧەوﺗــەی ﻟــە ژێــﺮ ﭘێﯿﺎﻧﺪاﯾــە، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟــە ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن ﺧــەرج دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﭘڕۆژاﻧــەی ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﭘﺎرەﯾــە ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێــﻦ ﺑــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە دەدرێــﺖ ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﭘﺴــﭙﯚڕی و ڕاﺑﺮدووﯾەﻛﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە
و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿــەوە ،وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﺑەڵێﻨــﺪەر ﻧــﺎﻛﺎت و ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﺸــەوە، ﻛەس ﺳﺰا ﻧﺎدرێﺖ“. ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺑﻮدﺟــەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺧﭽــە و ﻧﺎﻓــﻮورە ﺧــەرج ﻛــﺮاوە ﻛــە ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﺳــﯿامی ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن ﺟــﻮان ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣــﺰە ﻟــە ﻫﺎوﯾﻨﺎﻧــﺪا وﺷــﻚ و زەرد ﻫەڵﺪەﮔەڕێــﻦ و ﻛــەس ﻧﯿﯿــە ﭘێﯿــﺎن ڕاﺑــﮕﺎت .ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ﺑﯿــﺮ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژە ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﺑﯿــﺮ ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛــە و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە“.
ﻛﯚﻧﯿﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژی وای ﻛﺮدووە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا، ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻏﺎز ﺑە ﻫەوادا ﺑاڵو ﺑێﺘەوە ﻛە ﻫەم زﯾﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ و ﻫەم زﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــە واﺳــﯿﺘەی ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗــﯽ ﭘــڕۆژەﻛﺎن وەردەﮔــﺮن و دواﺟــﺎر ﭘــڕۆژەﻛﺎن زوو ﺗێــﻚ دەﭼﻨــەوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــەرﻟەﻧﻮێ ﺑﻨﯿــﺎت ﺑرنێﻨەوە. ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣــﺰە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺷــەﻗﺎم و ﻗﯿﺮﺗﺎوﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەوە دەدات ﻛــە ﺗــﺎ ڕادەﯾــەك ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿــﺎن ﺋﺎﺳــﺎن ﻛــﺮدووە، ﺑــەاڵم ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛــە ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿــﯽ ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن زۆر ﺧﺮاﭘــﻦ و ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺑەﺳــەر ﺑەڵێﻨﺪەرەﻛﺎﻧــەوە ڕوو دەدات .ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎر ﻟەﺑــەر ﻓﺮەﺋﯿﺸــﯽ
ﻫەوای ﭘﯿﺴﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــەی ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣــﺰە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی 2012دا 14ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺧــەرج ﻛــﺮاوە ،ﺑــەاڵم ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك زۆرﯾــﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛــﺮاون .ﺋــەو ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺋــەم ﺷــﺎرە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ زۆرﯾــﺎن ﺑــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە و ﭼــﺎو و دڵ ﻫەﯾــە و ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﺋــەم ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿﺎﻧە و زۆرﺑــەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻧﺎﭼــﺎرن ﻣﻠــﯽ ڕێﮕــە ﺑﮕــﺮن
و ﺳــەرداﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێــﻢ ﯾــﺎن دەرەوەی واڵت ﺑﻜەن. ﻫــەوای ﻛەرﻛــﻮوك ﺑەﻫــﯚی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﻏــﺎز ﻟــە ڕێﮕــەی ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﯿەﻛــﯽ ﻛﯚﻧــەوە ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ ﭘﯿــﺲ دەﺑێــﺖ و ﺳــﯿﻨﮓ و ﭼــﺎو و دڵــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﺋــەم ﺷــﺎرە ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﭘﯿﺴــﯿﯽ ﻫەوا ﻫەڵﺪەﻣﮋێﺖ. ﺋــەو ﺋەﻧﺪازﯾــﺎرەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺋــەم ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﯿەی ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑــە ﻛﺎر ﻫێــرناوە، ﻫﯿــﯽ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی ڕاﺑــﺮدوون ﻛــە ﺑڕﺳــﺘﯿﺎن ﻟێ ﺑــڕاوە و ﻫــەر ﻛﺎرﯾﺎن ﭘــێ دەﻛﺮێــﺖ .ﺋەو دەڵێــﺖ ”ﻛﯚﻧﯿــﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟــﯚژی وای ﻛــﺮدووە ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﻏــﺎزدا ﺑڕێﻜــﯽ زۆر ﻟە ﻏﺎز ﺑە ﻫــەوادا ﺑــاڵو ﺑێﺘــەوە ﻛــە ﻫەم زﯾﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕەﯾــﯽ و ﻫــەم زﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە“. زۆرﺑــەی ﻛێﺸــە ژﯾﻨﮕەﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــە ﻫــﯚی ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗەوەﯾــە ڕوو دەدەن ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻛــە ﺑــﯚ ﻗەرەﺑــﻮوی ﺋــەم زﯾﺎﻧﺎﻧــە داﻧــﺮاوە، ﻫﯿــﭻ ﺑڕێﻚ ﺑــﯚ ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت ﺗەرﺧــﺎن ﻧﺎﻛﺮێــﺖ؛ ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەم ﻛەرﺗــە ﻟــە ﻧﺎوەﻧــﺪەوە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮدرێــﺖ و ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋەرﻛــﯽ ﺑەﻏﺪاﯾە. ﻛﺎرەﺑﺎﯾەﻛﯽ زۆر ،ﺑەاڵم ﺑێﺴەروﺑەر ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــەی ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣــﺰە 2012دا دەرﯾﺪەﺧﺎت ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﺑەﺷــﯽ ﻫــەرە زۆری ﺑﻮدﺟــەی 50ی ﭘــﱰۆدۆﻻر واﺗــە ﻧﺰﯾﻜــەی 50%ی ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺧــەرج ﻛــﺮاوە و ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺰﯾﻜــەی 18ﺳــەﻋﺎت ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ و 6ﺳــەﻋﺎت ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻣﻮﻟﯿــﺪە ﺑــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺷﺎرەﻛە دەﮔﺎت. ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣــﺰە ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺳــﺎاڵﻧە 125ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎر ﺑــە وەﺑەرﻫێﻨەرێﻜــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدرێــﺖ ﺗــﺎ 250 ﻣێــﮕﺎوات ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺑــﯚ ﻛەرﻛــﻮوك
ﺳﺎاڵﻧە 125ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑە وەﺑەرﻫێﻨەرێﻜﯽﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدرێﺖ ﺗﺎ 250ﻣێﮕﺎوات ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﯚ ﻛەرﻛﻮوك ﺑەرﻫەم ﺑﻬێﻨێﺖ ،ﻛەﭼﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﭘێﻮەری ﻛﺎرەﺑﺎﯾﺎن ﻧﯿﯿە و ﻟە ڕادەﺑەدەر ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەﻛﺎر دەﻫێﻨﻦ و ﭘﺎرەﻛەﯾﺸﯽ ﻧﺎدەن ﺑەرﻫــەم ﺑﻬێﻨێــﺖ .ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﺑەﭘێــﯽ ڕێﺴــﺎﻛﺎن ﻧەدەﺑﻮاﯾــە ﺑﻮدﺟــەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻟــە ﻛڕﯾﻨــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺧــەرج ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺑەﻏــﺪا ڕێﮕﺮﯾــﯽ ﻟــەوە ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻫەرێــﻢ ﺑــە ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــﮕﺎت ،ﺑــەاڵم ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻓەرﻫﺎد ﺣەﻣــﺰە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارﯾــﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﻛﯚڵﯿــﺎن ﻧــەداوە و دواﺟﺎر ﺑەﻏﺪاﯾﺎن ﺑەوە ڕازی ﻛﺮدووە. ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺑەو ﺳەرﺋێﺸــە و ﭘــﺎرە زۆرە ﺑــﯚ ﻛەرﻛــﻮوك داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــە ،ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﭘێــﻮەری
ﻛﺎرەﺑﺎﯾــﺎن ﻧﯿﯿــە و ﻟــە ڕادەﺑــەدەر ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺧــەرج دەﻛــەن و ﭘﺎرەﻛەﯾﺸﯽ ﻧﺎدەن. ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻓەرﻫــﺎد ﺣەﻣــﺰە ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ڕێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺷــﺎر و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەدا ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﺟێﮕــەی ﺧــﯚی ﺑﮕﺮێﺖ و ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫــەم ڕێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺷــﺎر ڕێﻜﻮﭘێﻜــﱰ ﺑﻮوﻧــە و ﻫەﻣﯿــﺶ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﻟــە ﺳــێ دەواﻣــﯽ ڕزﮔﺎرﯾﺎن ﺑــﻮوە، ﺑــەاڵم ﻛﯚﻟﯿﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻫێﻨــﺪەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەﻛﺎن ﺑەﺧﺘﯿــﺎن ﻧەﺑــﻮوە و ﻫەرﭼــﯽ ﭘــﺎرەی ﻟێﯿــﺎن
ﻚ دەﭼێﺖ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻧﺎﻛﺎت و ﺗێﻚ ﻣەﺗﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەاڵم ﭘﺎﺷﺎن ﻛەس ﺧﺰﻣە ﻛەرﻛﻮوك ﭘڕۆژە ﺖ ﻟە ﻛەرﻛﻮﻮوك
وۆرﻛﺸﯚﭘﯽ ﺧﺴﺘﻨەڕووی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯽ ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرەی ﭘێﱰۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2012دا
ﻟــە ﺧــﻮارووی ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﺑــەر ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــە ﺑــە ﻧﯿﻮەﭼڵــﯽ ﻣﺎوەﺗەوە ،ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ. ﻛــﯚی ﺑﻮدﺟــەی ﭘــﱰۆدۆﻻری ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا 278ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە ﻛە 2012دا ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾەی ﺧــﻮارەوە ﺧــەرج ﻛﺮاوە.
ﺑەﺳەرﻫﺎﺗﯽﭘﱰۆدۆﻻرﻟەﻋێﺮاﻗﺪاﺪا ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﺋــەو ﭘﺎرەﯾەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەر ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻫــەر ﺑەرﻣﯿﻠــە ﻧەوﺗێﻜــﺪا ﯾــەك دۆﻻری ﺑــەو ﻧﺎوﭼەﯾــە دەدرێــﺖ ﻛــە ﻧەوﺗــﯽ ﻟــێ دەردەﻫێﻨﺪرێــﺖ .ﺟﮕە ﻟــە ﻧــەوت ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻏﺎزﯾــﺶ دەﭼێﺘــە ﻫەﻣــﺎن ﭼﻮارﭼێــﻮە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەﺷــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەی ﻟێ ﺑﺪرێﺖ. ﺋــەم ﺑڕﯾــﺎرە ﻛــە ﺳــﺎڵﯽ 2011 ﻫەڵﻘــﻮاڵوە .ﺋــەم ﻛﻮردەﯾــﺶ ﻫﯿــﭻ ﻛــەس ﻧﯿﯿــە ،ﺟﮕــە ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﻛەرﻛــﻮوك ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣــامن ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻛــە ﯾەﻛــەم ﺟــﺎر ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2003 ”دەﺑﯿﻨــﻦ ﺋــەم ﺷــﺎرە ﻛــە ﻟەﺳــەر دەرﯾﺎﯾــەك ﻧەوﺗــە ،چ ﻛــەﻻوە و زﺑڵﺪاﻧێﻜﯽ ﻟێ دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،ﺗﺎرﻣﺎﯾﯽ ڕەﺷــﯽ ﺳــەر ﺋەم ﺷﺎرە دەﺑﯿﻨﻦ ،ﺣەق واﯾە ﺑەﺷێﻚ ﻟە داﻫﺎﺗﯽ ﺋەم ﻧەوﺗە ﻟە ﺧﻮدی ﺷﺎرەﻛە ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺘەوە“. ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﻗﺴــەﻛەی ﺑە ﺷــﺘێﻜﯽ ڕاﺳــﺖ ﻟــە ﻗەڵــەم دەدەن ،ﺑەاڵم ﺑــە ﻛﺮدەوە ﻫﯿــﭻ ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﻧــﺎدەن .ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣامن ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە 2009ﺷــﺪا ﻧﻮوﴎاوێﻚ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ دەﻛﺎت ﺗﺎ ﻟە زۆرﺑــەی ﺑەرﻧﺎﻣــە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺋــەم داواﯾــە دووﺑــﺎرە دەﻛﺎﺗــەوە و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2009ﺷــﺪا ﺑەراﻧﺒــەر ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻫــەر ﺑەرﻣﯿﻠێــﻚ ﻧەوﺗــﺪا ﻧﯿــﻮ دۆﻻر ﺑــﯚ ﻛەرﻛــﻮوك ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەاڵم ﺋــەم ﻧﻮوﴎاوەﯾــﺶ وەاڵﻣــﯽ ﻧەدراﯾــەوە .دواﺟﺎر ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﺶ ﻟــەوێ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ،ﺋــەم داواﻛﺎرﯾﯿــە دەورووژێﻨێــﺖ و ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﺶ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﻟێ دەﻛﺎت و ﺋەﻣﯿﻨــﺪاری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان ﻋەﻟــﯽ ﻋــەﻻق ڕادەﺳــﭙێﺮێﺖ ﺗــﺎ ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﻟــە ﺧﺸــﺘەی ﻛﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان داﺑﻨێــﺖ .ڕۆژی دواﺗــﺮ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﺪا ڕەزاﻣەﻧﺪﯾــﯽ ﻟەﺳــەر ﭘــﱰۆدۆﻻر دەدرێــﺖ و ڕەواﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﻛﺮێــﺖ .ﻟــە 2010دا ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﻧﮕــﯽ ﭘــێ دا و زاراوەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻛەوﺗــە ﺳــەر زﻣﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە .ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧــەك ﻫــەر ﻛەرﻛــﻮوك ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2010دا ﺑەڵﻜﻮ ﻫەﻣﻮو ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻧەوت و ﻏﺎزی ﻟێ دەردەﻫێﻨﺪرێﺖ ﻟەو ﭘﱰۆدۆﻻرە ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪان ﺑە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻮود وەردەﮔﺮن.
10ﺳﺎڵ دەدرێ ﺧﺎﻧﻮوﯾەك ﺗﺮﯾﺸ دۆﻻرە ﻛە ﻧﯿﻮەﻛەی ﻫەر ﻫەزار دەدرێﺖ ﻧﺮﺧﯽ دوو ﺳﺎڵ 40 وﺷە /ﻣﺤەﻣەد ﺗﺎﻫﯿﺮ
وﺷە /ﻋەﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ،
ﺋﺎﺑﻮوری
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻫﯚﺷﺪاری دەداﺗە وەﺑەرﻫێﻨەراﻧﯽ ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون وﺷە/ﻫەوﻟێﺮ .ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻫﯚﺷﺪاری دەداﺗە ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەی ﺧﺎﻧﻮو و ﺷﻮﻗەی ﺧﺮاپ دروﺳﺖ دەﻛەن و ﻫەڕەﺷەی ﺳﺰاداﻧﯿﺎن ﻟێ دەﻛﺎت.
ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــەی ﻛﺮدﻧــەوەی ﭘــڕۆژەی ”ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺷــﺎر“ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﻫﯚﺷــﺪارﯾﯽ داﯾــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرە وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ و ﺷــﻮﻗە و ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﻟەﻣــەودوا ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ﻫﯿــﭻ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻛــە ﺧﺎﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘــﺎرەی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﺑــە ﺧﺎﻧــﻮو و
ﺷﻮﻗەی ﺧﺮاپ ﺑەﻓﯿڕۆ ﺑﺪات. ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫﯚﺷــﺪارﯾﯽ داﯾــە ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ و ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺋەﮔــەر ﻫــەر ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘێﻜﯽ ﺋــەم ﺑــﻮارە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ ﺑــﻜﺎت، ڕووﺑــەڕووی ﺗﻮﻧﺪﺗﺮﯾــﻦ ﺳــﺰا دەﺑێﺘەوە“. ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ وێــڕای ﺋﺎﻣــﺎژەدان ﺑەوەی ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﻫەرێــﻢ
زۆری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرەی ﻛــﺮدووە ،ڕەﺧﻨــەی ﺋــەوەی ﻟــێ ﮔﺮﺗــﻦ ﻛە ﺋــەوان ﺋەم ﻫﺎوﻛﺎرﯾﯿەﯾــﺎن ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﻧەﺑــﻮوە و ﺧﺎﻧــﻮو و ﺷــﻮﻗەی ﺧﺮاﭘﯿــﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدوون. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧــﯽ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﭘێﺪاﻧــﯽ زەوی ﺑــە ﺧﯚڕاﯾــﯽ ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺋــەوە ﺑــﻮوە ﻛــە ﻛێﺸــەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭼــﺎرە ﺑﻜــەن ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋــەم ﻛێﺸــەﯾە ﺑــە ﺗەواوەﺗــﯽ ﭼــﺎرە ﻧەﻛﺮاوە. ﺋێﺴــﺘﺎ ﻣﯚڵەﺗــﺪان ﺑــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻟــە دەﺳــﺘەی
وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ڕاﮔﯿــﺮاوە و ﻫﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺸــﯽ ﺑــە ﮔﻮﺗــەی و ﺷــﺎرەواﻧﯽ وەزﯾــﺮی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار دڵﺸــﺎد ﺷــەﻫﺎب ﺑــﯚ ﻧﺰﻣﯿــﯽ ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ و ﺑەرزﯾــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون دەﮔەڕێﺘەوە. و ﺷــﺎرەواﻧﯽ وەزﯾــﺮی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺑــە ﭘێﺪاﮔﺮﯾﯿــەوە دەڵێــﺖ ﻛــە ﻟەﻣــەودوا ﺑــە وردی ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری دەﻛﺮێــﺖ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون و ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە و ﻟێﭙێﭽﯿﻨــەوەدا ﻫﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەك ﻟە ﻧێــﻮان ﻫﯿــﭻ ﻛــەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ﻧﺎﻛەن.
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳەﻓﯿﻦ ﺣەﻣﯿﺪ
ﺑﯿﺴﺖ و ﺣەوت واڵﺗﯽ ﺟﯿﻬﺎن ﻫەﮔﺒەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﻫەوﻟێﺮ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ڕوو وﺷە /ﻫەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗﺮ 600ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟە 27واڵﺗﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧەوە ڕێﮕەی دوورﯾﺎن ﺑڕﯾﻮە ﺗﺎ ﻫەﮔﺒەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻫەوﻟێﺮ ﺑﺨەﻧە ڕوو و ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ ﻟە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻫەرێﻢ و ﻋێﺮاﻗﺪا.
ﺑەﺷﯽ ﻫەرە زۆری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑە دوای ﺑﺮﯾﻜﺎر ﺑﯚ ﺳﺎﺧﻜﺮدﻧەوەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪادەﮔەڕێﻦ،ﺑەاڵم ﻫەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎدەن ﻛە ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرﮔەی ﮔەورە ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﻦ ﺋــەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳــێ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەدا ﺑــە ﯾەﻛﺠــﺎر ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ وزە ،ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی، زەوﯾــﻮزار ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛــﺮدووە و وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﻟــە ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯿﺶ و ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛەدا ﺋﺎﻣﺎدەن. 15واڵت وەك ﺋﯿﺘﺎڵﯿــﺎ ،ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ، ﺋەڵامﻧﯿــﺎ ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺋێــﺮان و ﻣﺎﻟﯿﺰﯾــﺎ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی واڵﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﮔﺮﺗــﻮوە 100 .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺋﯿﺘﺎڵــﯽ ﺑەﯾەﻛــەوە 800ﻣەﺗــﺮ ﭼﻮارﮔﯚﺷــەﯾﺎن ﺑــە ﻛــﺮێ ﮔﺮﺗــﻮوە. ﺗﻮرﻛەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻫــەزار و 800 ﻣەﺗﺮﯾﺎن ﺑە ﻛﺮێ ﮔﺮﺗﻮوە. ﻫەروەﻫــﺎ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺋەرﻣﯿﻨﯿــﺎ، ﺋﯿــامڕات ،ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿــﺎ ،ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن، ﺑەﻟﺠﯿــﻜﺎ ،ﭘﯚڵەﻧــﺪا ،ﭼﯿــﻚ ،ﭼﯿــﻦ، ﻋێــﺮاق ،ﻓەڕەﻧﺴــﺎ ،ﭬێﺘﻨــﺎم، ﻛەﻧــەدا ،ﻛﻮێــﺖ ،ﻟﻮﺑﻨــﺎن ،ﻣﯿــﴪ، ﻣﺎﻟﯿﺰﯾــﺎ ،ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ،ﻧەﻣﺴــﺎ، ﻫﯿﻨــﺪ ،ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﯾﯚﻧــﺎن ﻟــەم ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەدا ﻫەرﯾــەك ﺑــە ﻗەﺑﺎرەﯾەك ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﻟــە ﺑەﺷــﯽ وزەدا ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ڕووﻧﺎﻛــﯽ و ﺋەﻟﯿﻜﱰۆﻧﯿﯿــﺎت و ﮔەرﻣﻜﺮدﻧــەوە و ﺳــﺎرﻛﺮدﻧەوە دەﺑﯿﻨﺪرێــﺖ .ﻫەروەﻫــﺎ ﺋــﺎو ﮔەرﻣﻜــەری ﻫەﺗــﺎوی و ﭘەﻧێﻠــﯽ ﻫەﺗــﺎوی ﺑــﯚ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻣــﺎاڵن ﻟــە ﺷــﻮێﻨﯽ
دوورەدەﺳــﺖ ﺧﺮاوەﺗــە ڕوو. ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزﯾﺪا دەرﮔــە و ﭘەﻧﺠــەرە و ﺑﻠــﯚك و ﻛەرﭘــﻮوچ و ﺑﯚڕﯾــﯽ ﺋــﺎو و ﺋــﺎوەڕۆ و دار و ﺑــەرد ﺧﺮاوەﺗــە ڕوو .ﻫەروەﻫــﺎ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ
ﺑــﻮاری ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرەی ﺑەﻛﯚﻣــەڵ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛەﯾﺎن ﻗﯚﺳــﺘﻮوەﺗەوە و ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەﻛەن. ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎش ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەرﺑڕﯾــﻮە ﻛــە ﺧﺎﻧــﻮوی ﺋﺎﻣــﺎدە ﻟــە دار ﺑــە ﺷــێﻮەی ﺋەوروﭘﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜەن. ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﺑەﺷــﯽ ﻫــەرە زۆری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑــە دوای ﺑﺮﯾــﻜﺎر ﺑــﯚ ﺳــﺎﺧﻜﺮدﻧەوەی دەﮔەڕێــﻦ، ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا ﺑــەاڵم ﻫەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﺋﺎﻣــﺎدەن ﻛــە ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎرﮔــەی ﮔــەورە ﺑﻨﯿــﺎت ﺑﻨێــﻦ .ﻫەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﯾەﻛــەم ﺟــﺎرە ﻛــە ﭘێﯿــﺎن ﻧﺎوەﺗــە ﻫەرێﻤــەوە و ﺧەرﯾﻜــﻦ ﺑــە دوای وەﺑەرﻫێﻨەراﻧــﺪا دەﮔەڕێــﻦ ﻛــە ﻛﺎرﮔەﯾــﺎن ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن و ﻫەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﭘێﺸــﱰ وەﺑەرﻫێﻨەرﯾــﺎن دۆزﯾﻮەﺗــەوە و ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧەرﯾﻜــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ
ﻛﺎرﮔەن. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە ﻟــە ﮔەڕەﻛــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﯿە ﻛــە دەﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدووە ﺑــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎرﮔــەی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﻠﯚﻛــﯽ ﻗــﻮڕ ﻟــە ڕۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧێﻮەڕاﺳــﺖ ﻛە ﺑە ﺗێﺮﻣﯚﺑﻠﯚك ﻧﺎﴎاوە. ﯾﺎرۆﺳــﻼڤ ژﯾﺴــﻜﺮا ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ دەﺳــﺘەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺋــەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﯿە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﺋــەم ﻛﺎرﮔەﯾــە ڕۆژاﻧــە ﻫــەزار و دووﺳــەد ﺗــﯚن ﺑﻠــﯚك ﺑەرﻫــەم دەﻫێﻨێــﺖ ﻛــە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێــﻢ و ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﺑــﯚ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺎت. ﺋــەم ﺑﻠﯚﻛــە ﻟــە ﺧﯚڵﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻧﺰﯾــﻚ ﻗﻮﺷــﺘەﭘە دروﺳــﺖ 40ﺑــە ﮔﻮﺗــەی دەﻛﺮێــﺖ و 40% ﯾﺎرۆﺳــﻼڤ ﻟــە ﺑﻠﯚﻛــﯽ ﻛﯚﻧﻜﺮێﺘــﯽ
ﭘێﺸﺎﻧﮕﺎی وزە و ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزﯾﯽ ﻛە ﻟە 28ﺗﺎ 31ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﻛﺮاوەﯾە و ﺧەڵﻚ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﺳەﻋﺎت 2ی ﭘﺎﺷﻨﯿﻮەڕۆ ﺗﺎ 9ی ﺷەو ﺳەرداﻧﯽ ﺑﻜەن
ﻛﺮێــﻜﺎرەﻛﺎن و ﺳــﻮوﻛﱰە دەﺗــﻮان ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ و ﺧێﺮاﺗــﺮ ﻛﺎری ﭘــێ ﺑﻜــەن و ﺧەرﺟﯿــﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەﯾﺸﯽ ﻛەﻣﱰە. ﺋــەم ﺑﻠﯚﻛــە ﻟــە ﻗــﻮڕ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﺖ و ﭘﺎﺷــﺎن ﻟــە ﻛﺎرﮔەﯾەﻛــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺎﺗﯿﻜــﺪا ﺑــە ﻗەﺑــﺎرەی ﺟﯚراوﺟــﯚر دەﺑڕدرێــﺖ
و ﻟــە ڕێﮕــەی ﻛــﻮورەوە ﺳــﻮور دەﻛﺮێﺘــەوە .ﺋەم ﺑﻠﯚﻛە ﺑــە ﺑەراورد ﻟەﮔــەڵ ﺑﻠﯚﻛــﯽ ﻛﯚﻧﻜﺮێﺘــﯽ35% ، 35 زﯾﺎﺗــﺮ ڕێﮕە ﻟــە ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚی ﻫەوای ﺳــﺎرد و ﮔــەرم دەﮔﺮێــﺖ؛ واﺗــە ﻟــە زﺳــﺘﺎﻧﺎﻧﺪا ﮔەرﻣــﺎی ژوورەوە ﺑــە ﻓێــڕۆ ﻧﺎﭼێــﺖ و ﻫﺎوﯾﻨﺎﻧﯿــﺶ ﮔەرﻣــﺎی دەرەوە ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ
ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳێﻚ” :ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﻫﯿﭻ ﺟﺎرێﻚ ﻧەﺑﻮوە ﻛە ﭘﺎش ﻛﺮدﻧەوەیﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴێﻜﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﺑﺒەﺳﱰێﺖ و ﺗێﯿﺪا ڕاﺑﮕەﯾەﻧﺪرێﺖ ﻛە ﺋەوەﻧﺪە ﮔﺮێﺒەﺳﺘە ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑﯚ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎوە و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻫەرێﻢ واژۆ ﻛﺮاوە“
ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑێﺘە ژوورەوە. 10ﻟــە ﻧﺮﺧــﯽ ﺗێﺮﻣﯚﺑﻠــﯚك 10% ﺑﻠﯚﻛــﯽ ﻛﯚﻧﻜﺮێﺘــﯽ ﮔﺮاﻧــﱰە، ﺑــەاڵم ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﯾﯚرﺳــﻼڤ ﺋەﮔــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺋــەوە ﺑﻜﺮێــﺖ ﻛــە ﻛﺮێــﯽ وەﺳــﺘﺎ و ﻛﺮێــﻜﺎری ﻛەﻣــﱰ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە و ﺧێﺮاﺗــﺮ ﺗــەواو دەﺑێــﺖ و ڕێﮕە ﻟــە ﺑەﻓﯿڕۆﭼﻮوﻧﯽ وزە دەﮔﺮێــﺖ ،ﻧﺮﺧەﻛــەی زۆر ﻟــە ﺑﻠﯚك ﻫەرزاﻧﱰ دەوەﺳﺘێﺖ. ﺋــەم ﻛﺎرﮔەﯾــە 25ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺗێــﺪا وەﺑەرﻫێــرناوە و ﺑڕﯾــﺎر واﯾــە ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵﺪا ﺳــەرﻣﺎﯾەی وەﺑەرﻫێــرناوە، ﺑﮕەڕێﻨێﺘــەوە .ﻛﺎﺗێــﻚ دەﺳــﺖ ﺑە ﻛﺎر دەﺑێــﺖ ﻧﺰﯾﻜــەی 80ﻛــەس دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎری ﺗێﺪا ﺑﻜەن. ﯾﯚرﺳــﻼڤ ﻟــەو ﺑڕواﯾەداﯾــە ﻛــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﻓەﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن و وەﺑەرﻫێﻨﺎن ﺗێﺪاﯾــە و ﺋەو ﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﺋــەوە ﺑﻮوە ﻛــە زۆرێــﻚ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﯽ ﺑــە ﺗﺎﻣەزرۆﯾﯽ ﻫەوڵــﯽ ﻛﺮدﻧــەوەی ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻮوﻧــە ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــەم ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾە ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن 31ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــە ﻛــﺮدووە ،ﺗــﺎ 31ی دەرﻓەﺗﯿــﺎن ﻫەﯾــە ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺑﯿﺰﻧــﺲ ﻟــە ﻫەرێــﻢ دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن و ﻛﺎر و ﻛﺎﺳــﺒﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﺑﻬێﻨﻨــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻫەﻧــﺪێ ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨــﺎس ﮔﻮﻣﺎﻧﯿــﺎن ﻟــەوە ﻫەﯾــە ﻛــە ﺋــەم ﭘێﺸــﺎﻧﮕﺎﯾﺎﻧە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﻫەرێــﻢ ﺑەرەوﭘێﺸــەوە ﺑﺒــەن .ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨــﺎس ﺷــەﻣﺎڵ ﻧــﻮوری دەڵێــﺖ ”ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫﯿﭻ ﺟﺎرێﻚ ﻧەﺑــﻮوە ﻛە ﭘﺎﺷــﻜﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴــێﻜﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕە ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧــﯽ ﺑﺒەﺳــﱰێﺖ و ﺗێﯿــﺪا ڕاﺑﮕەﯾەﻧﺪرێــﺖ ﻛــە ﺋەوەﻧــﺪە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ دەرەوە ﺑــﯚ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨــﺎوە و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻫەرێــﻢ واژۆ ﻛﺮاوە“.
10
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿە :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ژﻧﺎن ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑڕﯾﻮە ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 357 ،ﭘــﺮۆژەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﮔﻮژﻣەی 37ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر 37،138 138،165 165 ﺟێﺒەﺟێﻛﺮاوە. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەﻣــﺎن وەزارەت ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ،ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا 45ﭘــﺮۆژەی ﺗــﺮ ﺑــە ﮔﻮژﻣــەی 37ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر و ﭘﻼﻧﯽ 37،803 803،823 823 ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿــﺶ ﺑــﯚ 48ﭘــﺮۆژەی ﺗﺮ 24داڕێﮋراوە. 24،803 803،000 ﺑە ﮔﻮژﻣەی 000 ﮔﻮژﻣــەی ﻛــﯚی ﺋــەو ﭘﺮۆژاﻧــەی 99ﻣﻠﯿــﯚن 99،744 744،988 ﺳــەرەوە 988 دۆﻻری ﺋەﻣﺮﯾﻜــﯽ دەﺑێــﺖ ،ﻛــە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺗەواوﻛــﺮاون و ﺋەواﻧــﯽ ﺗــﺮ ژێــﺮ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﺪان ﯾــﺎن ﻫێﺸــﺘﺎ دەﺳــﺘﯿﺎن ﭘــێ ﻧەﻛــﺮاوە و ﻛــﯚی ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﭘــﺎرەدار دەﻛﺮێﻦ. وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺸــﱰ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ”ﺑــە ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧــﯽ ﭘەﯾامﻧﻨﺎﻣــەی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزدا ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘــﺎت دەﻛﺎﺗــەوە ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﻛــە ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺑــﺎری ﻧﺎوﺧــﯚ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻟــە ﭘێﺸــەﻧﮕﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ وزەدا دەﻣێﻨێﺘــەوە ﻟــە ﻫەرێﻤﺪا“. وەك ﻟــە ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە دەردەﻛەوێــﺖ، ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەﯾــﺎن ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺋەﻣﺮﯾﻜــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــەوە و ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺧــەرج ﻛــﺮاوە ،ﺑەاڵم ژﻧــﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾــە دەﺑێﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻟــە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺑــﻮاری ﺗــﺮدا ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜــەن ﻛــە ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەوەﻫەﯾە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“دا ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ
ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻟــە ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن و ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﺪا ﻫەﯾــە ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜــﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯿــﺎن ﻫەﯾــە و دەﺷــێﺖ ﺋەﮔــەر ﺑــە ورﯾﺎﯾﯿــەوە ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﻟەﮔەڵــﺪا ﻧەﻛﺮێــﺖ، ﺑــەردەوام ﻫﺎوﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑــە ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﺧﯚﯾﺎنﺑﺸﻜێﻨﻨەوە. ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ و ژﯾﻨﮕــە و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و .ﻫﺘــﺪ ﻟــەو ﭘﺮﺳــە ﮔﺮﻧﮕﺎﻧــەن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫەڵﻮەﺳــﺘەﯾﺎن ﮔﺮﻧﮕﺎﻧــەن ﻟەﺳەرﺑﻜﺮێﺖ.
ﻫەردەوان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی
ﻫێڵﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەرواﻧﮕەﯾەﻛﯽﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە
ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﺮێﺖ ..ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەر :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻮاری ژﻧــﺎن ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻛﺎر دەﻛــەن ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﭙێﻨێﻜــﯽ ﻓــﺮاوان ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻓﺸــﺎر دروﺳــﺘﻜﺮدن ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺗــﺎ ﻟــە ﺑــﻮاری رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ژﻧــﺎن و ﭘﺮﺳــﯽ ﺟێﻨﺪەر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر ﺑﻜەن. ﻫﯿــﻮا ﻋﻮﻣــەر ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﺑﯿﻤــە ﺑــﯚ ﭘﺮﺳــە ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن وێــڕای ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟــەو داﺧﻮازﯾﯿــە ،دەڵێــﺖ ”ﻫەرﭼەﻧﺪ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺎر ﺑﻜــەن، ﺑــەاڵم ﻫەﻧﺪێــﻚ ﭘﺮﺳــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﻫەن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن ﭘــێ ﺑﺪرێﺖ“. رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ژﻧﺎن و ﭘﺮﺳــﯽ ﺟێﻨﺪەر ﻟە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﭘﺮﺳــﺎﻧەی ﺑــەردەوام رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن دەﯾﻮرووژێﻨــﻦ، ﺋــەوەش ﺑﯚ رەوﺷــﯽ ﻧﺎﻟەﺑــﺎری ژﻧﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕﺎیﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪادەﮔەڕێﺘەوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی راﮔەﯾﺎﻧــﺪراوی ﻓەرﻣــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە دوو ﺷــێﻮاز ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەن .ﯾەﻛــەم ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻟــە
ﻛﺎﺗــﯽ ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﺑــەش و ﻫەروەﻫﺎ ﻟــەو ﻛﺎﺗەﺷــﺪا ﻛــە ﻧەوﺗــﯽ ﻗﺎزاﻧﺠﺪار (profitﺑەرﻫــەم دێﻨــﻦ ﭘﺎرەی (profit oil )oil ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎﻛﺎن دەدەن ”ﭘــﺎرەی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎﻛﺎن دەڕوات ﺑــەرەو ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــە ﮔــەورەﻛﺎن ﻟەواﻧــەش ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری“. دووەم ،زۆرﺑــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﭘــﺮۆژەی ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺧﯚﯾﺎن ﻫەﯾە ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﭘﺎرەی ﺑﯚ داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ. ﺑەﭘێــﯽ ﺧﺸــﺘەﯾەﻛﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛــە وێﻨەﯾەﻛﯽ دەﺳــﺖ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە و ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــەو ﭘﺮۆژاﻧــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎﻛﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺟێﺒەﺟێﯿــﺎن ﻛــﺮدووە، ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻟە 14ﺑــﻮاردا ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﻟەواﻧــە ،ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘــﺮۆژەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺳــﻠێامﻧﯽ و دﻫــﯚك ﺑــە ﮔﻮژﻣــەی 786ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ،ﭘــﺮۆژە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑــە ﮔﻮژﻣــەی 200ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر، ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی دﻫــﯚك ﺑــە ﮔﻮژﻣــەی 80ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺑــﻮاری ﺗــﺮ ،ﺑــەاڵم ﺧﺸــﺘەﻛەی وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن رووﻧــﯽ ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ”ﭘــﺮۆژە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ
ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺳــﻠێامﻧﯽ و دﻫــﯚك“ ﭼﯿــﻦ ،ﯾــﺎن ”ﭘــﺮۆژە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠە“ ﻣﺎﻧﺎی ﭼﯿﯿە. داﻧــﺎ ﺷــﻮاﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺑــﯚ ﭘﺮﺳــە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەﻫەﻣــﺎن ﺷــێﻮە دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜــەن ﻟــە ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﺑە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟەواﻧــەش ،ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﺑــە ژﻧــﺎن ،ﻣﻨــﺪااڵن و ﺋەو ﮔﺮﻓﺘــە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻧەرێﻨﯿﯿــﺎن ﻟەﺳــەر رەوﺷــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ژﻧــﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﻟــە ﺧﻮﻟــﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﻛــﺮا ﺑــە دۆﺳــﯿەی ﻧــەوت و ﮔﺎزەوە، ﺑــەاڵم ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼــﻮار ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻟﯿﮋﻧەﻛــە و ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﻫﯿــﭻ ﭘﺮۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﮔەاڵڵە و ﭘەﺳەﻧﺪ ﺑﻜەن. ﺋەﭬﯿــﻦ ﻋﻮﻣــەر ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت
و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺑــﻮاری وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺟێﺒەﺟێﺑﻜەن. ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ﺑەﻫــﯚی ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧــەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﯿــﺪا ﺗێﭙــەڕ ﺑــﻮوە ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﮔﺮﻧــﮓ ﺑــﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻟــە ﺑــﻮاری ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــە ﻛﺎر ﺑﻜــەن ،ﺑــەاڵم ﺑــﯚ ﻟەﻣــەودوا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ وەك رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ژﻧــﺎن و ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﻨــﺪەر و ﭘﺮﺳــە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دﯾﻜەدا ﻛﺎر ﺑﻜەن“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋەﭬﯿــﻦ ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑﻜــەن ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﻟە ﻣەڕ ﭘﺮﺳــە ﻫەﺳــﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەوەش دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑەﺷــﺪار ﺑــﻦ ﻟــە ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدن و ﺑەرەوﭘێﺸــﱪدﻧﯽ دۆﺧەﻛەدا. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺑــﯚ ﭘﺮﺳــە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە داﻫــﺎت ﺑــﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺋــەو رێﻜﺨــﺮاوە ﻣەدەﻧﯿﯿﺎﻧە ﺗەرﺧــﺎن ﺑﻜەن ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎنﺑﺎﺷﱰﺑﭙێﻜﺮێﻦ.
ﻗەرەﺑﻮوی ﻧەوﺗﯽ رژاو ﺑﻜەﻧەوە! رێﮕﺮ ﻓەرﻫﺎد
ﻧەوت
ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەردەوام ﻟــە ﻫەواڵــﯽ رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ و وەرﮔــەڕان و رژاﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﺋﺎﮔﺎدارﻣــﺎن دەﻛەﻧــەوە ،ﺑــەاڵم ﻫﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟــە ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دووﭘــﺎت ﻟــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــە ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ رژاﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟەﺳــەر ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ژﯾﻨﮕــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎنﺑﻜەﻧەوە. ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎدا دەﺑێــﺖ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻫــەر ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــەك ﻟەﺳــەر ژﯾﻨﮕــە و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە رووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻧﮕە ﮔﺮﻧﮕە ﺋﺎﻛﺎرﯾﯿــەوە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎر دەﺑــﻦ ،ﮔﺮ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ﺧــﺎوەن ﻧەوﺗــﺪا ،ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر رووداوی ﻫﺎوﺷــێﻮەدا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﭼﯚن ﻫەڵﺴﻮﻛەوﺗﯿﺎنﻟەﮔەڵﺪادەﻛﺮێﺖ. ﺳــﺎڵﯽ 1989ﻟــە واڵﺗــﯽ ﺋﺎﻻﺳــﻜﺎ ﻟــە ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻧﻜەرێﻜــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﺑەﻧــﺎوی ))EXX- EXX ((ONرژا ،ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەﻛﺎن ON Valdez دەرﯾﺎﻧﺨﺴــﺖ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛــە دوو ﻣﻠﯿــﯚن ﮔﺎﻟــﯚن ﻧەوﺗــﯽ ﻫەڵﮕﺮﺗــﻮوە و ﻧەوﺗــە
رژاوەﻛــە ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ 160ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ دووﺟﺎ ﺑە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑاڵو ﺑﻮوەﺗەوە. ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋــەو رووداوەدا، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺋﯿﻜﺴــﯚن ﻣﯚﺑﯿــﻞ ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛﺎت، ﻧﺎﭼــﺎر ﻛــﺮا ﺑــە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﺑــڕی 2.2ﺑﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺋەﻣﺮﯾﻜــﯽ ﺑــﯚ ﺧﺎوەﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺷــﻮێﻨەﻛە و ﺑــڕی 1.3ﺑﻠﯿﯚن دۆﻻرﯾﺸــﯽ وەك ﺳــﺰاﯾەﻛﯽ زﯾﺎدە ﺑەﺳەردا ﺳەﭘێرنا. ﺳــﺎڵێﻚ دوای رووداوەﻛــە ،ﮔﺮووﭘــﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێــﺰ ﺳــﻜﺎاڵﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺋﯿﻜﺴــﯚن ﻣﯚﺑﯿــﻞ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮد و ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﻟﯚﺑﯿﯿەﻛــﯽ ﮔــەورە ﭘێــﻚ ﺑﻬێﻨﻦ ﺑﯚ ﻓﺸــﺎر دروﺳــﺘﻜﺮدن ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﺋﺎﮔﺎدارﺑــﻮون ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗــﺪا ،ﻫەﻣــﻮو ﺋــەوەش ﻟــە ﭘێﻨــﺎو رێﮕەﮔﺮﺗــﻦ ﻟــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧەی دەﺷــێﺖ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ رووداوێﻜــﯽ ﻟــەو ﺷێﻮەﯾەدا ﺑێﻨە ﻛﺎﯾەوە. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﺎوەن ﻛﺎر ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟــە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧەی دروﺳــﺘﯿﺎن دەﻛــەن ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن
ﺑێﺪەﻧﮕــﯽ ﻫەڵﺪەﺑﮋێــﺮن ،ﺑــەاڵم ﮔﺮﻧﮕــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕــە ﻫﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿﺎن ﺑــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧە ﻫەﺑێــﺖ ﻛــە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟــەو دۆﺳــﯿەﯾەدا دروﺳــﺖ دەﺑــﻦ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻗەرەﺑــﻮوی ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎنﺑﻜەﻧەوە. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــەوە ﻫﯚﺷــﯿﺎر ﺑﯿــﻦ ،ﻧەوت ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر ﻧەرێﻨــﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﻨﮕــە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺶ رادە و ﺟﯚریﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎن دەﮔﯚڕێﺖ. ﻟــە زەوﯾﯿــە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ﯾــﺎن دارﺳــﺘﺎﻧە ﻧەﻛێڵــﺪراوەﻛﺎن ،ﻧــەوت ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰ ﻟەﺳــەر زەوﯾﯿەﻛــە دادەﻧێــﺖ ،ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺰﯾــﻚ زۆﻧــﮕﺎوەﻛﺎن ﺑەﻫــﯚی رژاﻧــﯽ ﻧەوﺗــەوە 30 ،ﺳــﺎڵ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــﯚ ﺋــەوەی دووﺑــﺎرە درەﺧــﺖ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەداﺑڕێﻮێﺘەوە. ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻧﺰﯾــﻚ دەﺑــﻦ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە دارﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎن، ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻧەرێﻨــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دروﺳــﺖ دەﻛــەن ،ﭼﻮﻧﻜــە دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی
ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی درەﺧﺘــەﻛﺎن و ﺋــەو زﯾﻨﺪەوەراﻧــەی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﻫەن. ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗــﺪا ﺑەﻫﯚی رژاﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧــەوە زﯾﺎﻧێﻜﯽ ﮔــەورە ﺑەر ژﯾﻨﮕــە و ﻣــﺮۆڤ ﻛەوﺗﻮوە، ﺟﮕــە ﻟــەو زﯾﺎﻧﺎﻧــەی ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی وەك دەرﻫێﻨــﺎن و ﭘﺎاڵوﺗــﻦ و. ﻫﺘــﺪ دەﻛەوﻧــەوە ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻗەرەﺑــﻮوی زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە. ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﻟــە رێﮕــەی ﭘــﺮۆژەی ﺑەردەواﻣــەوە، ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﻟەﺳــەر ﺑاڵوﻛﺮدﻧــەوەی ﻫﯚﺷــﯿﺎری و ﺑەدواداﭼــﻮون ﻟەﺳــەر ﺋــەو زﯾﺎﻧﺎﻧــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟــە ﻫــەر ﺑﺎرێﻜﺪا دروﺳــﺘﯿﺎن ﻛــﺮدووە. ﻟــە ﻫەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻓﺸــﺎر ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن داﺑرنێــﺖ، ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی زﯾﺎﻧــەﻛﺎن و ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن وﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ.
ﻣﺎﺳﺘەر ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ
ﻫێڵــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻟەوێــﻮە ﺑــﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛﺎت ،دەﻛﺮێــﺖ ﻟــە رووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە ﺑە ﻫەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﺳﱰاﺗﯿﮋی ﺗەﻣﺎﺷﺎ ﺑﻜﺮێﺖ. ﻟــە رووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﺑــﯚ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺑــﯚڕی ﻫێڵــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﻟەﻻﯾــەك ﭘەﯾﻮەﻧــﺪی ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟە ﻧێــﻮان ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەﻫێــﺰ دەﻛﺎت و ﻫــﺎوﻛﺎت ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺘەو دەﻛﺎت. ﻫــەر ﻟــە رووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە ،راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻫێڵەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ،ﺗێﭽﻮوی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﻛــەم دەﻛﺎﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﻟــە رێﮕــەی ﺑﯚڕﯾﯿــەوە ،ﺗێﭽﻮوﯾەﻛــﯽ ﻛەﻣــﱰی ﻫەﯾــە ،ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﻟــە رێﮕــەی ﻓڕۆﻛە ،ﻛەﺷــﺘﯽ وﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەوە. ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ،دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﭘــﺮۆژەی راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻫێڵــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ، ﭘﺮۆژەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ و ﺳــﱰاﺗﯿﮋﯾﯿە ﺑــﯚ داﻫﺎﺗــﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋەوەشﺟێﮕەیدەﺳﺘﺨﯚﺷﯿﯿە. ﺑــەاڵم ﻗﺴــەﻛە ﻟەﺳــەر ﺋەوەﯾــە ،ﺋــەو داﻫﺎﺗــەی ﻟــە ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔەڕێﺘەوە، ﭼﯚن ﺑەﺳەر ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧﺪا داﺑەش دەﻛﺮێﺖ؟ ﻟــە زۆرﺑــەی واڵﺗﺎﻧﯽ ﺧــﺎوەن ﻧەوﺗــﺪا ،داﻫﺎﺗــﯽ ﻧەوت ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ و ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﺑــەﻛﺎر دەﻫێرنێــﺖ، ﺋــەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە داڕﺷــﺘﻨﯽ ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﺗﯚﻛﻤــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە ﻛــە ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەﻧــﺎردەی ﻧــەوت و ﺋﺎﺳــﺘﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎنرادەﮔﺮێﺖ. ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز و ﺋــەو داﻫﺎﺗــەی دەﺳــﺖ دەﻛەوێــﺖ ،رەﭼــﺎوی ﻧەﺧﺸــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﻫەاڵوﺳــﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا روو دەدات ،ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەش ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻧەﺧﺸــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری داﺑڕێﮋرێــﺖ ﻛــە ﺧﯚی ﻟــە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧێﻜﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﺑەﺳــەر ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﺪا دەﺑﯿﻨێﺘەوە. ﺋــەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫەﺳــﺘﯽ ﭘــێ دەﻛﺮێﺖ، ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت ﺗەﻧﯿــﺎ وەك ژﻣﺎرەﯾــەك ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﻟەﮔــەڵ دەﻛــﺮد ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر دﯾﻮێﻜــﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە دەﻛﺮێــﺖ و دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﻧــﺪە ﺑەرﻫــەم دەﻫێﻨێــﺖ و دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن و ﻫەﻧــﺎردە ﺑــﯚ ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾــە زﯾــﺎد ﺑــﻜﺎت .ﺋەﮔــەر ﻟــە دﯾﻮێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە دێﺘــە ﭘێﺸــەوە ﻛــە ﺋﺎﯾــﺎ ﺋێﻤــە ﻟەﮔــەڵ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەﻧــﺎردەی ﻧــەوت و ﻫەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗەﻛەﯾــﺪا ،ﭼــﯚن داﻫﺎﺗــﯽ دەﺳــﺘﻜەوﺗﻮو ﻟــە ﻧــەوت ﺑەﺳــەر ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﺪا داﺑــەش دەﻛەﯾــﻦ ،ﺋەﮔــەر وەاڵﻣێﻜامن ﺑــﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ﻟە دۆﺧﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەرﯾﯿەوە ﺑﯚ دۆﺧﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎن ﺋﺎراﺳﺘە ﺑﻜەﯾﻦ. ﻛەواﺗــە ﻟــە ﭘــﺎڵ ﮔﺮﻧﮕــﯽ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻫێڵــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت و زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەﻧﺎردەﻛــﺮدن ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رەﭼــﺎوی ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻛــە ﭘەﯾﻮەﻧﺪی ﺑــە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧەوەی داﻫﺎﺗــﯽ ﻧەوت ﻫەﯾەﺑەﺳەرﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﺪا. ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ،ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻧەﺧﺸــە و ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﺗﯚﻛﻤــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟــە ﭘﺸــﺖ ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗــەوە ،ﺋەﮔــەر ﺑــە زﯾــﺎن ﺑەﺳــەر ﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎدا ﻧەﺷــﻜێﺘەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﻛــﯽ ﺑەﻛﺎرﺑــەر ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﻛﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێــﻦ ﺑﮕﯚڕێﺖ .ﺋــەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛــە ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﻛﺎرﻛــﺮدن رووﺑــەڕووی دوو ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﮔەورەﻣــﺎن دەﻛﺎﺗەوە: ﯾەﻛــەم :ﻧــەوت دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێﺘــەوە ،ﻛەواﺗــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻗەرەﺑــﻮوی ﻧەوﺗــﯽ دەرﻫێــرناو ﺑﻜەﯾﻨــەوە .ﻟەﺑەرﺋــەوە دەﺑێــﺖ ﻧەﺧﺸــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺋەوﺗــﯚ داﺑڕێﮋرێﺖ ﻛە ﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ﺑەرەوﭘێﺶ ﺑﺒﺎت. دووەم :ﺋەﮔــەر ﻧەﺧﺸــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻧەﺑێــﺖ ،داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﯚﻣەڵﮕﺎ ﻟــە دۆﺧــﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەرﯾﯿەوە ﺑﯚ دۆﺧــﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻦ ﺑﮕﯚڕێﺖ ،ﺑﮕﺮە ﻛێﺸەﻛﺎن ﻗﻮوڵﱰ دەﻛﺎﺗەوە. ﻛەواﺗــە ﭘێــﺶ دەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑــە ﻫەﻧــﺎردەی ﻧــەوت و زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەﻧﺎردەﻛــﺮدن ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە رێﮕــەی ﻧەﺧﺸــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎن ﺑــە داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت دﯾــﺎری ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە دەزاﻧﺮێــﺖ ﺋﺎﯾﺎ ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﭘــەروەردە ،ﮔەﺷــﺘﯿﺎری و .ﻫﺘﺪ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﭼەﻧــﺪ داﻫــﺎت ﻫەﯾــە و دەﺑێﺖ ﺑــە ﺋەﻧــﺪازەی ﺋەو ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿە ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﺑﺪرێﺖ ﻛــە ﺑــڕی ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧــەوت ﭼەﻧﺪ و ﭼﯚن دەﺑێﺖ. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳەاڵﺣەدﯾﻦ
ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽﺧەڵﻚ
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت
ﺑﺎﺷﻮور وەاڵﻣﯽ ﺳﺎڵﺢ ﻣﻮﺳﻠﯿﻢ دەداﺗەوە
11
ﺗﻮاﻧﺎ ﻋەﺑﺪوﳌەﺟﯿﺪ
ﺳﺎڵﺢ ﻣﻮﺳﻠﯿﻢ ﻟەﺳەر ﻛﺎم ﭘﺮەﻧﺴﯿﭗ و ﺑﻨەﻣﺎﯾە دەﯾەوێﺖ ﻓێﺮی ﺗەرﺑﯿەت و ﺋەﺧﻼﻗامن ﺑﻜﺎت؟ ﮔﻮﻣــﺎن ﻟــەوە ﻧﯿﯿــە ﮔﻮﺗــەی ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎن وەك ﮔﻮﺗــەی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺷــەﻗﺎم ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوان ﻫــەر وﺷــەﯾەك ﻟەﺳــەرﯾﺎن ﻫەژﻣــﺎرە ،ﻣــﻦ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــەوە ﺗێﻨەﮔەﯾﺸــﺘﻢ ﺋﺎﯾــﺎ ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ ﻟەﺳــەر ﻛﺎم ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ و ﺑﻨەﻣﺎﯾــە دەﯾەوێــﺖ ﻓێــﺮی ﺗەرﺑﯿــەت و ﺋەﺧﻼﻗــامن ﺑــﻜﺎت؟ ﻛــە ﺑەداﺧــەوە دەڵێــﻢ ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻟــەوە زﯾﺎﺗﺮﻣــﺎن ﻟــێ ﻧەدەﻛــﺮد ﺳــەرﻛﺮدەﯾەك ﻛــە ﺋەﻣــە ﺋەﺗەﻛێﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﯿﺰﺑــﯽ و ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﺗﯽ ﺑێــﺖ ،ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﺋــەوە ﻧﯿﯿــە ﺑﻬێڵﺪرێــﺖ ﺑەﺧﺎﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوردا ﮔــﻮزەر ﺑــﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﺎ ﺋــەو ﻓێﺮ ﻧەﻛﺮێــﺖ رێﺰ ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑﮕﺮێــﺖ و ﻓێــﺮ ﻧەﻛﺮێﺖ ﻻﯾــەق ﺑەوەﯾە ﻛــە ڕێﮕﺮی ﻟێ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻧەﻫێڵﺪرێــﺖ ﭘــێ ﺑﻨێﺘــە ﺧﺎﻛێﻚ ﻛــە وەﻓﺎی ﺑﯚ ﻧەﺑێــﺖ ،ﻫەروەﻫــﺎ ﻟەو راﺳــﺘﯿﯿە ﺗــێ ﻧەﮔەﯾەﻧﺮێﺖ ﻛــە ﺋەﮔــەر ﺗــﺮس ﻟــە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻧەﺑێــﺖ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﯾەك رۆژ ﺧﯚی و ﺣﯿﺰﺑەﻛەی ﺋﺎوا دەﻛﺎت.
ﺳەرﻫەﻧﮓ ﺳﺎﻻر
ﺋﺎﺳﯚ ﻋەﻟﯽ ﻓەرەج
ﺋەم رەﻓﺘﺎرە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻧﯿﯿە ﺋــەو رەﻓﺘــﺎرەی ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﻮاﻧــﺪی ،ﻫەﻧﮕﺎوێــﻚ ﺑﻮو ﺑــﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﻫەﻧﮕﺎواﻧەی ﻟــە دژی ﯾەﻛڕﯾــﺰی ﻫێــﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ دەﻧــﺮان ﻟەﻻﯾــەن ﻫەﻧﺪێــﻚ واڵﺗەوە .ﭼﻮﻧﻜە ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ و ﭘەﯾەدە ﻫێﺰێﻚ ﻧﯿﻦ ﻛﯚﻧﱰۆڵەﻛەﯾﺎن ﻟە دەﺳﺖ ﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەو ﻫێﺰەن ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﻻﯾەﻧﺪاری رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد دەﻛەن. ﺋــەم رەﻓﺘــﺎرەی ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەوان دەﻣێﻜــە ﻛﺎرﯾــﺎن ﻟەﺳــەر دۆزﯾﻨــەوەی ﺧﺎڵــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺘﻮوە ﺧﺎڵﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ﻫێــﺰە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن ﺑــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﺑــﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪەی رۆژﺋــﺎوا ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘﺎﺷــەڕۆژی ﺋــەو ﺑەﺷــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺳــﺘەوە ﺑــە ﭘﺎﺷــەڕۆژی رژێﻤەﻛــەی ﺋەﺳــەد ،ﺋەﻣــەش ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿــە ﭘﺎﺷەڕۆژێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﺎﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﺳەد و رژێﻤەﻛەی ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾﺎن ﻧﯿﯿە.
ﺋﺎﻻن ﻣەﺣﻤﻮود
ﺑڕﯾﺎری ڕێﮕﺮی ﻟە ﺳﺎڵﺢ ﻣﻮﺳﻠﯿﻢ ﻟە ﺟێﮕەی ﺧﯚی ﺑﻮو دەﻛﺮێــﺖ ﺑﭙﺮﺳــﯿﻦ ﻛــە ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﻫەﺑﻮو ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ دوای ﺋەو ﺷﯚڕﺷــەی ﻟــەم واڵﺗــە رووی دا ﺋەو ﺑــە چ ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﺋﺎزاد ﻛــﺮا؟ ﻟەﮔــەڵ ﻧﺰﯾﻜــەی 4ﻫــەزار ﻛــەس ﻟــە ﺟەﻣﺎﻋەﺗەﻛــەی ﭼــﯚن و ﺑــە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ﺷــﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ روژﺋــﺎوا ﺑﺎاڵدەﺳــنت و ﺣﺎﻛﻤــﻦ ﺗێﯿــﺪا، ﭘﺎﺳــەواﻧﯿﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ﻗﺎﻣﺸــﻠﯚ دەﻛــەن ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋەﺳــەد ﺑــەﻛﺎری دەﻫێﻨێــﺖ و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﭘەﯾﻜــەرەﻛﺎن و وێﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﺳــەدی ﺑــﺎوك و ﻛﻮڕ دەﭘﺎرێﺰن؟ ﺑەاڵم ﻟەﻣﻼوە ﻛﺎك ﺳﺎڵﺢ ﻣﻮﺳﻠﯿﻢ ﻛﻮرداﯾەمتﺎن ﭘێ دەﻓﺮوﺷێﺖ. زۆرم ﭘــێ ﺳــەﯾﺮە ﻛــە ﺳــەرﻛﺮدەﯾەك وا ﺑــەو ﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﯿە ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ ﺑﻜﺎت و ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﭘەت و ﺋــەو ﭘەت ﯾــﺎری ﺑــﻜﺎت ،ﻛەﭼﯽ ﺑﯿەوێــﺖ ﻓێــﺮی ﺗەرﺑﯿەمتﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﻣــﻦ دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯽ ﻟــە ﺑڕﯾــﺎری ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛــەم و ﺋــەوە ﻫەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﺟﻮاﻣێﺮاﻧەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﻤــە ﻫەر ﺑﺴــﺘێﻜﯽ ﺋــەم ﺧﺎﻛەﻣــﺎن ﺧﻮێﻨﯽ ﺷەﻫﯿﺪێﻜﯽ ﺋەم ﻧﯿﺸﺘامﻧەی ﺗێﺪا ڕژاوە و ﻧﺎﺑێﺖ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻛە ڕێﺰ ﻟە ﮔەل و ﺷەﻫﯿﺪەﻛﺎمنﺎن ﻧەﮔﺮن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑێﻨە ژوورەوە.
رزﮔﺎر رەزا ﭼﻮﭼﺎﻧﯽ
ﺳﺎڵﺢ ﻣﻮﺳﻠﯿﻢ و داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮور ،ﺗێﻨەﮔەﺷنت ﻟە ﻣەﺑەﺳﺖ ﻣــﻦ ﺋــﺎﮔﺎدار ﻧﯿــﻢ ﺳــﻨﻮور ﺑــەرووی ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ داﺧــﺮاوە ﯾــﺎن ﻧــﺎ؟ ﻫﯿــﭻ ﺑەڵﮕــەم ﻟەﻻ ﻧﯿﯿــە .ﺑەاڵم ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﺋەﮔــەر دەﻛــەم ،واﺗــە ﺋەﮔەر واﻛﺮاﺑێﺖ .ﭼﯽ ؟ ﻛﺎﺗێــﻚ دێﺘە ﺳــەر ﺑﺎﺳــﯽ ﻧەﺗــەوە ،ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەوﻧە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﺑــێ ﺑﻨەﻣــﺎ ،ﺑﯚﯾە ﻫﯿﻮاﻣــە رۆژێــﻚ ﺑێﺖ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮرد زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەوە ﺧﯚﯾــﺎن ﻧەﺧەڵەﺗێﻨــﻦ ،ﯾﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــەو ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﺑــێ ﺑﻨەﻣﺎﯾە ﺧەرﯾﻚ ﻧەﻛەن ﻛە ﺑﺎس ﻟەﯾەك ﭘﺎرﭼەﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت. ﺗــﺎ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺋەﺳﺎﺳــە ﭘێﯿــﺎن واﺑــێ ﺋﯿﱰ دەﺑــێ دەرﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻛﺮاوە ﺑــﻦ ،ﺧەڵــﻚ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑەﺑــێ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﻫﯿــﭻ ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴــﺎﯾەﻛﯽ ﺳــﻨﻮور ،ﻫﯿــﭻ ﻋــﻮرف و ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛــﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗــﯽ ﺧﺎﻛــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﻬێﻨﻦ. ﺋێﻤــە دەﺑــێ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺋەﮔــەر وەﻛﻮ ﻛــﻮرد ﻛە ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼﻮار ﺑەﺷــﯿﻦ ،راﺳــﺘﯿﺶ ﺑــێ ﻛە ﻟــە راﺑــﺮدوودا دوور ﻟەﯾەك ﺑــەش ﺑﻮوﯾﻦ ،ﻛــە واﻧەﺑﻮوﯾﻦ ،ﺋــەوە ﺋەﻣڕۆ ﻛــە ﭼــﻮار ﺑەﺷــﯿﻦ ،ﺋەﮔــەر ﻫــەر ﭼﻮار ﺑەﺷــﯿﺶ ﺋــﺎزاد ﺑــﻦ ،ﭼــﯚن واڵﺗــە ﻋەرەﺑﯿﯿــەﻛﺎن ﭼەﻧﺪﯾــﻦ واڵﺗــﻦ و ﻫەﻣﻮوﺷــﯿﺎن ﻋەرەﺑــﻦ ،ﺋێﻤەش ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﭼﻮار واڵت ﻛە ﻫەر واڵﺗە و ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴﺎی ﺧﯚی ﻫەﯾە ،ﺑﮕﺮە ﻟە ﻧەرﯾﺘﯿﺶ ﺟﯿﺎوازﯾﻦ. ﻛــە دڵﻨﯿــﺎ ﺑﻮوﯾــﻦ ﻟــەوە ،ﻟــەوەش ﺗێﺪەﮔەﯾﻦ ﻛــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺗێــﺪا دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرە ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴــﺎی ﺧﯚﯾەﺗﯽ، ﺧــﯚ ﺋەوﯾــﺶ وەك ﻫــەر واڵﺗێﻜــﯽ ﺗــﺮی دوﻧﯿــﺎ ﻣﺎﻓــﯽ ﺋــەوەی ﻫەﯾــە ﺑــە دراوﺳــێﻜﺎﻧﯽ ﺑڵــێ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻧﺎﺗــەوێ ﭘەﯾﻮەﻧــﺪی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﯿﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﺑﺎش ﺑێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎﺗــەوێ ﻟــە ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﺖ ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺋــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗەی دراوﺳــێﺖ رەﭼــﺎو ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺋــەوە ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەش ﻣﺎﻓــﯽ ﺋــەوەی ﻫەﯾــە رێﮕﺎت ﻧــەدات ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﺧﺎﻛەﻛــەی ﺑەﻛﺎر ﺑﺒەﯾــﺖ ،ﺑــﯚ ﭘەڕﯾﻨەوەت ﺑــﯚ ﺋــەو واڵﺗﺎﻧەی ﺗﺮ ﻛە ﺳــﯿﮕﻨﺎڵﯽ ﺋــەوەت ﭘــێ ﺋــەدەن ،ﯾــﺎن ﺋەﻣﺮی ﺋــەوەت ﭘــێ دەﻛــەن ﻛــە ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧەﺑﯿﻨــﯽ ،ﺋەﻣــە ﻋﻮرﻓﯽ واڵﺗﺪارﯾﯿە ،ﻫﯿﭻ واڵﺗێﻚ ﻧﺎﻫێڵێ ﺧﺎﻛەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﻻﯾەﻧێﻜەوە ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ ﻛە ﻧەﯾەوێ ﻫەﺳﺖ ﺑەﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋەو واڵﺗە ﺑﻜﺎت. ﮔﺮﯾــامن ﺋێــﻮە ﺋــەو ﻗﺴــەی ﻣــﻦ رەت دەﻛەﻧــەوە ،دەڵێــﻦ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﻛﺎك ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﺶ وەﻛــﻮ ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﻣﺎﻓــەی ﻫەﯾــە ﺧﺎﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﺑــەﻛﺎر ﺑﻬێﻨــێ ﭼﻮﻧﻜــە ﻛــﻮردە ،ﻛەواﯾــە دەﺑێــﺖ ﺑەﻫەﻣــﺎن ﻣەﻧﺘــﻖ دادﮔﺎﯾــﯽ رێﮕﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﻛﺎك ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﺶ ﺑﻜــەن ﺑــﯚ رێﮕــﺮی ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی رۆژﺋــﺎوا ،ﻣەﮔــەر ﻧﺎڵێــﻦ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫــﯽ ﻫەﻣﻮوﻣﺎﻧــە ،ﻛەواﯾە دەﺑێــﺖ داﻛﯚﻛــﯽ ﻟــەوەش ﺑﻜــەن ﻛە زەﻣﯿﻨــەی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑــﯚ ﻫەر ﺣــﺰب و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮاوە ﺑێﺖ، ﺑەوﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن زۆر ﻛــەس ﺋەﻣــە ﺑەﻧــﺎڕەوا دەﺑﯿﻨــێ ،زۆرێــﻚ ﻟــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧﯿﺶ ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﻛــە ﻧﺎﻛــﺮێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻫــەوڵ ﺑــﺪات ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺧــﯚی ﺑــﻜﺎت ﻟــە رۆژﺋــﺎوا و ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺋــەوە ﺳــﻨﻮوری رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺧﯚﯾــﺎن دەزاﻧﻦ ﭼــﯽ ﺑﯚ واڵﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔﺮﻧﮕە ،ﻛێ دەﺑێ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت ،ﺧﯚﯾﺎن دەزاﻧﻦ ﻛﺎم واڵت ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ﮔﺮﻧﮕە. دەی ﻛەواﯾــە ﺑــﺎ ﺋــەوەش ﺑڵێــﻦ ﻛــە ﻛﺎك ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﺶ ﺑــێ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و رەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣﺎﻓــﯽ ﻧﯿﯿــە ﺧﺎﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨــێ ﺑــﯚ ﭘﺘەوﻛﺮدﻧﯽ ﭘەﯾﻮەﻧــﺪی ﺑەو واڵﺗﺎﻧــەی ﭘێــﯽ دەڵێــﻦ ﺋــەوان ﻟە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕــﱰن ﺑــﯚ رۆژﺋــﺎوا ،ﺋەﮔــەر ﭘێﭽەواﻧەﯾە ﺑﺎﺷــﻮور واڵﺗﯽ ﻛﺎك ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﺸــە، ﺋەوە رۆژﺋﺎواش واڵﺗﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮورﯾﺸە و ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜەن ،ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺑﻜەن.
ﺋەوە وەاڵﻣﯽ ﺳﺎڵﺢ ﻣﻮﺳﻠﯿﻢ ﺑﻮو ﺑﯚ ﭼﺎﻛەﻛﺎمنﺎن
زۆرم ﭘێ ﺳــەﯾﺮ ﺑــﻮو ﻛﺎﺗێﻚ ﻟــە ﮔﺮﺗەﯾەﻛﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿﺪا ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﻢ ﺑﯿﻨــﯽ ﮔﻮﺗﯽ: ﺑﺎﺷــﻮور ﺑــێ ﺗەرﺑﯿەﺗە و ﺋێﻤــە ﺗەرﺑﯿەﺗﯿﺎن دەدەﯾــﻦ ،ﺑﯿــﺮم ﻛــﺮدەوە ﺗــﯚ ﺑڵێﯿــﺖ ﻛەﺳــێﻚ ﻛﺎرداﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺧﺮاﭘــﯽ ﺑەراﻧﺒەر ﻛﺮدﺑێــﺖ؟ ﺋــەو ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟێﺮەﺑــﻮو ﺋــەوەی ﻣــﻦ ﺑﺰاﻧــﻢ زۆر ڕێﺰی ﻟــێ دەﮔﯿــﺮا و ﺑﮕﺮە ﻟەﻻﯾــەن راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﭘێــﺪەدرا ،ﺋێﺴــﺘﺎش ﻧﺎزاﻧــﻢ دەﺑێ ﺋێﻤــە ﺑﯚ ﺑــێ ﺗەرﺑﯿــەت ﺑﯿﻦ ﺗﺎ ﺋــەو ﺑێﺖ ﻓێﺮی ﺗەرﺑﯿەمتﺎن ﺑﻜﺎت.
دوای ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو ﭼﺎﻛــە و رێــﺰەی ﻛــە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور ﺑﯚ ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤامن ﻫەﺑﻮو، ﺋــەوە وەاڵﻣــﯽ ﺋــەو ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﭼﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــە ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤــەش دەڵێﯿــﻦ ﺑــﺎ ﺋــەو ﺑﭽێــﺖ ﺧــﯚی ﻓێــﺮی ﺗەرﺑﯿــەت ﺑــﻜﺎت ﺋەوﺟــﺎ داوای ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﺑــﻜﺎت و ﺑێﺘەوە ﻻﻣﺎن. ﺳــەرﻫەﻧﮓ ﮔﻮﺗــﯽ :زۆر ﻫەوڵــﻢ دا و زۆر ﺑﺎﺑەﺗﯿﺸــﻢ ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﻟێﺪواﻧــەی ﺧﻮێﻨــﺪەوە ﻛــە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا ﻫﺎوﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ (PYDداوای ﺋــەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ))(PYD ﻛﺮدﺑــﻮو ﻛــە ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻫﺎﺗﻨەﻧــﺎوەوەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘێﺒﺪرێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺋــەو داواﯾەی ﻗﺒــﻮوڵ ﻧەﻛﺮاﺑــﻮو ،ﺑﯚﯾە دڵﻨﯿﺎ ﺑــﻮوم ﻛە ﺋــەو ﺧــﯚی ﻧﺎﻣﺎﻗﻮوڵــﯽ ﺑەراﻧﺒەر ﺋێﻤە ﻛﺮدووە ﺑﯚﯾە ڕێﮕﺮﯾﯽ ﻟێﻜﺮاوە.
ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ
رای ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻢ دەﻗﯽ ﺋەو ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾە ﻛە ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ دەرﭼﻮو ﺑەﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻫەرێــﻢ و وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﻫەﯾــە و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت زﯾﺎﺗــﺮ ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋــەو ﺑەڕێﺰە ﭘێﺸــﱰ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛــﺮدووە ،وێــڕای ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺑﯿــﺮ و ڕاو و ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻧــﺎ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧەﯾﺎن ڕێﮕەﯾــﺎن ﭘێــﺪراوە ﭘێﺸــﱰ ﻛــە ﺑێﻨــە ﻫەرێﻤــەوە و ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚی ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﻟــەم دواﯾﯿﺎﻧــە دﯾﺎرە ﻫەﻧﺪێــﻚ رەﻓﺘــﺎری ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ ﻫەﺑــﻮو و ڕووﻧﻜﺮدﻧەوەﻛــەی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ وەاڵﻣﺪەری ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەﯾە. ﺋەﻣەش دەﻗﯽ ﻟێﺪواﻧەﻛەی ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻜە ﻟــە ژﻣﺎرەﯾەك ﺳــﺎﯾﺖ و ﻣﯿﺪﯾﺎدا ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﺋــەوە دەﻛﺮێــﺖ ﻛــە ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ رێﮕەی ﭘــێ ﻧــەدراوە ﺑێﺘــە ﻧﺎو ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ﺑە رووی ﻫەﻣــﻮو ﺧەڵﻜــﺪا و ﻟە ﻧێﻮﯾﺸــﯿﺎﻧﺪا ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ ﻛــﺮاوە ﺑﻮو و ﻫــەر ﺑــەم ﻫﯚﯾەﺷــەوە ﻫەرێــﻢ ﺗﻮوﺷــﯽ ﮔﺮﻓﺘــﺎری و ﻫەڕەﺷــەی زۆر ﺑﻮو ،ﺑەاڵم ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺑێ ﺳﻨﻮورﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرا. ﺳــەرﺑﺎری ﻫەﻣــﻮو ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑەڕێــﺰ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺷەﺧﺴــﯽ و زۆر ﺑــە ﭘەرۆﺷــەوە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ رۆژﺋــﺎوا دەﻛــﺮد و ﻫەوڵــﯽ دا ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﻫێــﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــﺪات ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟە ژێــﺮ ﭼەﺗﺮێﻜــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛﯚﯾــﺎن ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﻛﻮرد ﻟــەو ﺑەﺷــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﺒێﺘــە ﺧــﺎوەن وﺗﺎرێﻜﯽ ﻫﺎوﺑــەش ﺋەوﯾــﺶ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺑــەاڵم ﭘەﯾــەدە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﺳــﻮودی ﻟــەو رێﻜﻜەوﺗــﻦ و ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑﯿﻨــﯽ ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﺑــە ﻫﺎوﻛﺎرﯾﯽ رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺧــﯚی ﺑــە زۆری ﭼــەك و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪن و ﻛﻮﺷــنت ﻟــە رۆژﺋﺎوا ﻓەرز ﻛﺮد و رێﮕﺮﯾﯽ ﻟە ﻫێﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﺮد. ﻟەﮔــەڵ ﻫەﻣــﻮو ﺋەواﻧە ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯽ زۆر ﺑﯚ ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ ﻛــﺮاوە ﻛە ﻫﺎﻣﻮﺷــﯚ ﺑــﻜﺎت و ﺑەڕێﺰﯾﺸــەوە ﻧﺎردووﻣﺎﻧەﺗــە دەرەوە، ﺑــەاڵم ﻟێــﺪوان و ﻫەڵﻮێﺴــﺖ و رەﻓﺘــﺎرە ﻧﺎﺷــﯿﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا دەرﭼﻮوﻧــە ﻟــە ﺋەﺟێﻨــﺪای ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾــﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﻛﻮردی و ﺑە رووﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ رژێﻢ و ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ و ﭘەﯾامﻧﺸﻜێﻨﯿﯿە. ﭘەﯾــەدە ﺳــەرەﺗﺎ دەﺑــێ ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەرﺣــەق ﺑــە رۆڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑﺸــﯚﻧەوە و ﺧﯚﯾــﺎن ﺗەرﺑﯿەت ﺑﺪەن ،ﭘﺎﺷــﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﺗەرﺑﯿەﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﺑﻜەن. وﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ
12
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣەﺣﻤﻮد ﺋﯿﺴامﻋﯿﻞ
ﺗەﻧﯿﺎﺋێﺮاندۆﺳﺘﯽﻛﻮردەوﺋەﻣەرﯾﻜﺎشدوژﻣﻨێﺘﯽ
ﻋەﺑﺪواڵ ﺷﻤەری
ﻋﺎدل ﻣﻮراد :ﺳەردەﻣﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە وﺷە/ﻫەوﻟێﺮ ﻋﺎدل ﻣﻮراد ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺳەردەﻣﯽ ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و دەﺑێ ﺣﺰﺑەﻛەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری رﯾﺸەﯾﯽ ﺑﻜﺎت. ﻋﺎدل ﻣــﻮراد ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﻟــە ﻣﯿﺎﻧەی دﯾامﻧەﯾەﻛــﺪا ﻟەﮔــەڵ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻋﯿﺮﻓــﺎن ﻗﺎﻧﻌﯿﻔــەرد ﮔﻮﺗــﻮوە و ﻟــە ﻣﺎڵﭙــەڕی ”ﺑﯚڵــنت ﻧﯿــﻮز“دا ﺑــاڵو ﺑﻮوەﺗەوە. دﯾــﺎرە ﺋــەو رۆژەی ﻋــﺎدل ﻣــﻮراد ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەﻛــەی ﻛــﺮدووە ،ﭘێﺸــﱰ ﻟەﮔــەڵ ﻋﯿﺮﻓــﺎن ﻗﺎﻧﻌﯿﻔــەرد ﭼﻮوﻧەﺗــە ﭘﺮﺳــەی ﺷــێﺮوان ﺷــێﺮوەﻧﺪی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾــﻦ .ﻋــﺎدل ﻣــﻮراد ﺑــﺎس ﻟــە ﭘێﮕــەی ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــەﻛە دەﻛﺎت و دەڵــێ” ،ﻫــەر ﺋەﻣــڕۆ ﻛــە ﭼﻮوﯾﻨــە ﭘﺮﺳــەﻛە ،ﺧــﯚت ﺑﯿﻨﯿــﺖ ﺧەڵــﻚ ﭼــﯚن ﻫەڵﺴــﻮﻛەوت ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺪاﻣــە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﺪا دەﻛــەن ،ﺋــەوان ﺑــەﻻی ﺧەڵﻜەوە ﻫەر ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﻦ“. ﻋــﺎدل ﻣــﻮراد ﻟــەو ﻗﺴــﺎﻧەدا ﻫێــﺮش دەﻛﺎﺗــە ﺳــەر ﻣــەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻛﺎرﮔێڕی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و دەڵــێ، ”ﺑﯿﻨﯿــﺖ ﺧەڵﻚ زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﺸــﻮازﯾﺎن ﻟە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﻣــەی ﺣﺎﺟــﯽ ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑــﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ ﻛــﺮد
ﺗﺎﻛﻮ ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر“. ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە درێــﮋەی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑــﺎس ﻟــە وەزﯾــﺮە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛﺎت و ﺑــە ”ﺑــێ ﺗﻮاﻧــﺎ و دز“ ﻧﺎوﯾــﺎن دێﻨــێ .ﺋــەو دەڵــێ، ”ﺷــێﺦ ﺑﺎﯾــﺰ وەزﯾــﺮی داراﯾــﯽ ﻫﯿــﭻ دەﺳــەاڵﺗێﻜﯽ ﻧﯿﯿــە و ﺑەﺑــێ ﺋﯿﺰﻧــﯽ ﺑﺮﯾﻜﺎرەﻛــەی ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ دوو ﻗڕاﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﯿــﺶ ﺧــەرج ﺑــﻜﺎت .وەزﯾــﺮی ﭘێﺸــﻤەرﮔە و وەزﯾــﺮی ﺷــەﻫﯿﺪان و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاواﻧﯿــﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دزی ﺑﻜــەن ،ﺑﯚﯾــە ﻟەﮔــەڵ ﺑﺮﯾﻜﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎندەﺑﻨەﺷەرﯾﻚ“. ﻋــﺎدل ﻣــﻮراد ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــە ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛــە دەڵــێ ،ﻫــەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑﺎس ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻛــﻮردی دەﻛــەن ،ﭘێﻜەﻧﯿﻨــﻢ دێ و ﭘﺮﺳــﯿﺎرم دەﻛــﺮد ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑەﻏــﺪا 17ی ﺑﻮدﺟەﻣــﺎن ﻟــێ ﺑﺒــڕێ ،ﭼــﯚن 17%ی دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻣﻮوﭼــەی ﻧﺰﯾﻜــەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ 100 ،وەزﯾﺮی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ و 380ﺳﻜﺮﺗێﺮ و ﺑﺮﯾﻜﺎر ﺑﺪەﯾﻦ؟ ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺋەواﻧــە ﻫەﻣﻮو ﻗﺴــەی
ﻋﯿﺮﻓﺎن ﻗﺎﻧﯿﻌﯿﻔەرد و ﻋﺎدل ﻣﻮراد
ﮔــەورەن ،ﻣــﺎم ﺟەﻻﻟﯿــﺶ ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚی ﮔﻮﺗــﯽ ﻛــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﺧەوﻧــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧەﯾە .ﮔﺮﯾــامن ﺋێــﺮان ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻋێــﺮاق ﻫﯿــﭻ ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯿﺎن ﻧەﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﺳــﻨﻮورەﻛﺎمنﺎن ﻟەﺳــەر داﺑﺨــەن ،دەﺑێ ﺋێﻤــە ﭼــﯽ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﻫــەر ﺋــەو ﻣﯿﻮە و ﭼەرەزاﺗــەی ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﭘێﺸــامﻧە، ﻫەﻣــﻮو ﻟــە ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ﻫــﺎوردە ﻛﺮاون ،ﺧﯚﻣﺎن ﻫﯿﭽامن ﻧﯿە“.
رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــەﻛە ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻟە ﻣــﻮراد دەﻛﺎ و ﺋەو ﻟــە وەاڵﻣﺪا ﺟﯿــﺎ ﻟە ﺋێــﺮان ،ﻫەﻣﻮو واڵﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە دوژﻣﻨﯽ ﻛﻮرد دادەﻧێ. ﺋــەو دەڵــێ” ،دوو ﺑﻨﻜــەی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻫەﯾــە ،ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەردا ﺟــﻮان ﺑڕواﻧــﻦ ﺑﺰاﻧــﻦ
ﺳــەرﺑﺎزێﻜﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ دەﺑﯿﻨﻨــەوە؟ ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗــە ﺋێﺮاﻧﯿﺎﻧــە دێــﻦ ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﻤــە دەﻛــەن و ﺗەﻧﺎﻧــەت دەﻣﺎﻧﭽەﯾەﻛﯿﺸــﯿﺎن ﭘــێ ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗــﻦ .ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺳــﻌﻮودﯾە و ﻗەﺗەر ﻫەﻣــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﺎن ﻫەﯾــە ،ﻫــەر ﻟــەو ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﺷــﺪا ﺳﯿﺎﺳــەت دەﻛــەن .ﺋــەوان دوژﻣﻨــﯽ ﻛﻮرد و ﻋێﺮاﻗﻦ“.
ﺧەﺗەﻧەی ﻣێﯿﻨە ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯿﺮۆﻛێﻜــﯽ دﯾــﺎری ﺳــەرﻛەوﺗﻨە ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا و ﻟــە ﻣــﺎوەی دواﯾﯿــﺪا ﻫەرێﻤەﻛــە ﻛــە ﻟــە 1991ەوە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿەﻛــﯽ 1991ەوە ﻧﯿﻮﭼــە ﺧــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــە ،ﺑﺎزداﻧێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﯿﻨﯿﻮە ﻛــە ﺑﻮوەﺗە ﻫــﯚی راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻛە ﭘێﺸــﱰ ﻫﯿــﭻ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاق ﺋەوەی ﺑەﺧﯚﯾەوەیﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە. ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدووە ﺑــە وردﺑﻮوﻧــەوە ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﻟــە ﺗﯚﻣﺎری ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺗﯿﺎﯾــﺪا و ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﺧەﺗەﻧــەی ﻣێﯿﻨــەی ﻗەدەﻏــە ﻛــﺮدووە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻓــﺮەوان ﺑــﯚ ﭘﺘەوﻛﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻓــﺮەت ،ﺑﯚﯾــە ﻟــەو ﺳــﺎﺗەوە ﺗێﻜــڕای ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ژﻧــﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺑــەاڵم ﺋــەوە ﭼــﯚن ﻫﺎﺗــە دی؟. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ﮔــەورەی ﻫەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرێــﻚ ﻟــە واڵﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮی رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿــﺎ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺑەدەﺳــﺖ ﺗێﻜــڕای ﺑــەرزی ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨــەوە دەﻧﺎڵێﻨــﻦ، ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﯾﻮﻧﯿﺴــێﻒ ﻫەرﯾەك ﻟە واڵﺗﺎﻧﯽ ﺳــﯚﻣﺎڵ و ﻏﺎﻧــﺎ زۆرﺗﺮﯾــﻦ رێــﮋەی ﺧەﺗەﻧﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺗێﺪاﯾــە و ﻣﯿﴪﯾــﺶ ﻟــە ﭘێﻨــﺞ واڵﺗــﯽ ﯾەﻛەﻣە ﻟە ﺑەرزی رێﮋەﻛەی. ﻟــە راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑــﯽ ﺑــﯽ ﺳــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﺧەﺗەﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺧﺴــﺘە ﺳــەر ﺋــەو ﻫەڵﻤەﺗــە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿــەی ﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﻧەﻫێﺸــنت و ﺑﻨەﺑڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو رەﻓﺘــﺎرە و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋــەو ﻫەواڵﻧــەی ﺑــﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘەوە دراون.ﺑــﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺳــەرداﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪێﻜــﯽ ﻧﺎوﭼــە ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎمنﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــﺮد ﺑەﻧــﺎوی )ﺗﻮﺗﻘــﺎل( ،ﻟــە ﯾەﻛــەم ﭼﺮﻛەﺳــﺎﺗﺪا وا دەردەﻛــەوێ ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﭼــەرخ ﻛﺎری ﻟــەو ﮔﻮﻧــﺪە
ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺋــەوەش ﺑەﻫــﯚی ﺧﺎﻧــﻮوی ﻗﻮڕ و ﺑﭽــﻮوك ﻛــە ﮔﯿﺎﻧــﺪارە ﻣﺎڵﯿﯿەﻛﺎن دەورەﯾــﺎن داوە ،ﻛــە ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﺑەﺳــەﺧﺘﯽ ﺑێﺘــە ﺧەﯾﺎڵــامن ﻛــە ﺋــەو ﮔﻮﻧــﺪە رووداوێــﻚ ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﺒﯿﻨــێ، ﺑەاڵم ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﮔەورەی ﺗێﺪاﺑﻮو. ﺋــەو ﮔﻮﻧــﺪە ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﮔﻮﻧﺪاﻧــەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻟــە دوای ﺑڕﯾــﺎری ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧــﯽ ﺧەﺗەﻧــەی 2011دا ﺋــەو دﯾــﺎردەی ﻣێﯿﻨــە ﻟــە 2011دا ﻗەدەﻏــە ﻛــﺮدووە ،ﺳــەرﻫەد وەﻫــﺎب
ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘێــڕەو ﺑﻜﺮێ. ﻣــەﻻ ﻋﻮﻣــەر ﭼﻨﮕﻨﯿﺎﻧــﯽ زاﻧــﺎی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم زۆری ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــەوە ﻧﻮوﺳــﯿﻮە و دەڵــێ ،ﺋەو ﺟــﯚرە رەﻓﺘﺎراﻧە ﻟەﻧــﺎو ﺋﯿﺴــﻼﻣﺪا ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑﮕــﺮە ﺋەواﻧــە رەﻓﺘــﺎری ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﻦ ﻧــەك ﺋﺎﯾﻨــﯽ ،ﺑﯚﯾــە ﺋەواﻧــە ﺟﯚرێﻜــﻦ ﻟــە ﺋﺎزاردان و ﭼەوﺳﺎﻧﺪﻧەوەی ﺋﺎﻓﺮەت. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺧەﺗەﻧەﻛــﺮدن ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜــە ﻟــە ﻧەوەﯾەﻛــەوە ﺑــﯚ
ﻣﻮﺧﺘــﺎری ﮔﻮﻧﺪەﻛە ﻟــەو ﺑــﺎرەوە ﮔﻮﺗﯽ، ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوودا ﺣﻜﻮوﻣــەت ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺑــە ﮔﻮﻧﺪەﻛــە داوە و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﻧــﻮێ و ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺑﯚ داﺑﯿــﻦ ﻛــﺮدووە ،ﺑەاڵم ﺋــەوە ﺑەﻫﯚی ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧەوەﻛەوەﻧﯿﯿە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋێﻤــە ﺑڕواﻣــﺎن واﯾــە ﻛە ﺟەﺳــﺘەی ﻣــﺮۆڤ ﻣﻮڵﻜــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،ﺟﺎ ﺑڕﯾﻨــﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﺟەﺳــﺘە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــە ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤــە ﻫەﺳــﺖ ﺑەﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﯽ ﮔــەورە دەﻛەﯾــﻦ ﻛــە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺑﯿــﻦ ﻟــە دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﻫەڵﻤەﺗــە ،ﺋێﻤــە ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨەﻣــﺎن ﻗەدەﻏــە ﻛــﺮد ،ﭼﻮﻧﻜــە دەزاﻧﯿﻦ ﻛە ﻫەڵەﯾە. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻫﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑاڵوﺑﻮوﻧەوەی ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨــە ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش زۆرێــﻚ وا دەزاﻧــﻦ ﻛــە ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨــە ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ
ﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﺧەڵﻜــﯽ ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ورد ﺑــە ﻣەزﻫەﺑێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺋﯿﺴــﻼم دەﻛــەن ﺑەﺑــێ ﺋــەوەی ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ راﺳــﺘﯿﯿﺎن ﺑــﯚ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەﺑــێ، ﺑەاڵم ﺋەﮔــەر ﺗﯚ ﺧﻮێﻨﺪﺗــەوە و ﺑەﻗﻮوڵﯽ ﺗێــﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﯽ ،ﺑــﺎش دەزاﻧــﯽ ﻛــە ﺋﯿﺴــﻼم ﺑەﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧەﯾﮕﻮﺗﻮوە ﻛە ﺋﺎزاری ﻛەس ﺑﺪەﯾﻦ. ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨــە ﺑــە ﻛﺘﻮﭘــڕ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑــﻮو ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە 2004و ﻟــە دوای رووﺧﺎﻧــﯽ رژێﻤــﯽ ﺳــەدام ﺣﻮﺳــێﻦ و ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﭘێﺸــﻮازﯾﻜﺮدن ﻟــە راﮔﻮازراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاق و ﻛﯚﻣەڵــەی )وادی( ﻛــە ﻛﯚﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯿــە ،ﺗﯿﻤێﻜــﯽ ﺑــﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻢ رەواﻧە ﻛﺮد ﺑﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪان. ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵەﻛــە ﻛــە ﮔەڕاﻧــەوە، ﭼەﻧــﺪان ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻛﭽﯚڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن
ﻛﻮردﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎیﻋەرەﺑﯽ
ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﺮدەوە ﻛە ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟە ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧﯿــﺎن دەﻛــﺮد ،ﺑــەم ﺟــﯚرە ﺋــەو دﯾــﺎردە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑــﻮو و ﺋــەوەش ﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﻛﺎرداﻧــەوەی ﺗﻮﻧــﺪ ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕــەی و ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەی ﮔﻮﻧــﺪی ﺗﯚﺗﻘﺎﻟﯿــﺶ ﺑەﺷــێﻚ ﺑــﻮو ﻟــەو ﻫەڵﻤەﺗــەی ﻛﯚﻣەڵەﻛــە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨــە ﻟــە رۆژﻫەاڵﺗﯽﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا. ﻓــەﻻح ﻣﻮرادﺧــﺎن ﺷــﺎﻛﺮ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی )وادی( و ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜﺎراﻧﯽ ﻫەڵﻤەﺗەﻛــە ﻟــەو ﺑﺎرەﯾــەوە ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺗﯿﻤەﻛەﻣــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی ﮔەرﻣﯿــﺎن ﻟە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﯾــﻦ ﻛــە ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨەﯾــﺎن ﻟــێ دەﻛــﺮدن ﺋەﮔــەر ﺑﯿﺎﻧــەوێ ،ﺋﺎﺧــﯚ ﺋــەوە ﭼــﯚن دەﺑــێ ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤــە ﺗــەواو ﺳــەرﻣﺎن ﺳــڕﻣﺎﺑﻮو ،ﺋێﻤــە ﺑەﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەو ﻛﺎرەﻣﺎن دەزاﻧــﯽ ،ﺑــەاڵم ﻧەﻣــﺎن دەزاﻧــێ ﻛــە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎﺑەردەواﻣە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋێﻤــە ﺋــەو ﺋەﻧﺠﺎﻣﺎﻧەﻣﺎن ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ و ﮔﻮاﺳــﺘەوە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ رەت ﻛــﺮدەوە ،ﺑﯚﯾــە ﺑــﯚ ﺋێﻤــە ﺑــﻮوە ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧﯽ و دەﺑﻮاﯾــە ﺑﯿﺴــەﳌێﻨﯿﻦ ﻛــە ﻫەﯾــە ﯾــﺎن ﻧــﺎ ،ﺋــەوە ﺳــەرەﺗﺎی ﻫەڵﻤەﺗێﻜﯽ ﺣــەوت ﺳــﺎڵە ﻟەﮔــەڵ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺧێﺮﺧﻮازﯾــﯽ ﺗــﺮ و دەرﻫێﻨــەران ﺑــﻮو ﻛــە ﮔﻮﻧــﺪ ﺑەﮔﻮﻧــﺪ دەﮔــەڕان ﺑــﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺷــﺎﯾەﺗﯿﯽ زﯾﻨــﺪوو ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻟــە ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ،ﺑﯚﯾە دوای ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺳــﺎڵ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﺑــﯚ ﺑەﺗﺎواﻧﺪاﻧﺎﻧــﯽ ﺧەﺗەﻧــەی ﻣێﯿﻨــە ﻫﺎﺗــە ﺗێﭙەڕاﻧﺪن. ﮔەﺷــە دارا ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺑەرﮔــﺮی ﻟــە ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﻓــﺮەت ﺑــﻮو و رۆڵێﻜــﯽ ﯾﺎرﯾــﺪەری ﻟــە ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﻫەﺑــﻮو،
دارا ﻟــەو ﺑﺎرەﯾــەوە دەڵــێ ،ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﯚﻣەڵﮕــەش ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺳــەﺧﺖ ﺑﻮو ،زۆرﺟــﺎر ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟێﯿــﺎن دەﭘﺮﺳــﯿﻦ ،ﺋﺎﺧﯚ ﺷــﺘﯽ ﺑﺎﺷــﱰﺗﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوە ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨە ﻛە ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜەن. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋێﻤــە زاﻧﯿــامن ﻛــە دووﭼــﺎری ﺳــەﺧﺘﯽ دەﺑﯿﻨــەوە ﺑەﻫﯚی ﻧﺎوﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛــە و ﻫەﺳــﺘﯿﺎرﯾﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿــەوە ،ﺑﯚﯾــە ﺑڕﯾﺎرﻣــﺎن دا ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﺑﺨەﯾﻨە ﻧــﺎو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﯽ ﻓﺮەواﻧــﱰ ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﺑﯚ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋیﺧێﺰاﻧﯽ. ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﮔﯚﺷــەﯾەﻛﯽ ﻓﺮەواﻧــﯽ ﮔــﺮت ،ﺑــەاڵم ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨــە ﺑەﻛﯚﺗــﺎ ﻧەﻫﺎت، ﻫــەر ﺑﯚﯾــەش ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری 2011دا ﺑەﺳــەر ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ﻫــﺎت ﻟــە 2011دا ﻫەﻧﺪێــﻚ ورﯾﺎﯾﯿــﺎن ﻟــەوە دا ﻛــە ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو رەﻓﺘــﺎرە وا دەﻛﺎت ﻛــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺑــەدزی ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑــﺪەن، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻫەوڵــﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورێــﻚ دەدات ﻛــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ درێــﮋە ﻫەﯾــە ،ﺑﯚﯾــە ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﺑﻮوەﺗــە ﺟێــﯽ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺗــەواوی ﺧەڵﻜەﻛەوە. ﻟــە ﻣــﺎوەی داﻫﺎﺗــﻮودا ﭘێﻮﯾﺴــﺘامن ﺑەﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮە ﺑــﯚ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛە و ﺋﺎﺧــﯚ ﺑﯚﭼــﯽ ﻧﺎﯾەﺗــە ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ،ﺋﺎﺧــﯚ ﻛێﺸــەﻛە ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ،ﯾــﺎن رێﮕــەی رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯿەﺗﯽ ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﺎرە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دڵﻨﯿــﺎ ﺑﯿــﻦ ﻟــەوەی ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻣێﯿﻨە ﻗەدەﻏە دەﻛﺎت. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڵێﻨــﯽ داوە ﻛــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﻓــﺮەوان ﺑــﯚ ﺗێﻜــڕای ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣێﯿﻨــە ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻜﺎت و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋــەو ﻛﺎرە ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ داﻫﺎﺗﻮودا ﺑێﺘە راﮔەﯾﺎﻧﺪن. ﺑەﺷﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑﯽ ﺑﯽ ﺳﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽﻋێﺮاق.. ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽﺋﻮﻣێﺪﺑەﺧﺶ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟــە دۆﺧێﻜــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﭘﺸــێﻮی و ﺋﺎڵــﯚزی دﯾــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺷــەڕی ﻧﺎوﭼەﯾﯿــﺪا دەژی ﻛــە ﺑﻮوەﺗــە ﻫەڕەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺟــﺪی و ﺑەﭘەﻟــە ﺑﯚ ﺳــەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻫەرێامﯾەﺗــﯽ ،ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ دۆﺧــﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻫەرﮔﯿﺰ ﻟە ﻫەواڵﯽ ﻫێﺮﺷــﯽ ﺧﯚﻛــﻮژی و ﺗەﻗﯿﻨــەوەﻛﺎن و ﻛﻮﺷــنت و ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭼﺎرەﺳــەری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ و ﭘەﻧﺎﺑــﺮدن ﺑــﯚ ﭼــەك و ﺑﯚردﻣﺎﻧﻜــﺮدن داﻧەﺑــڕاون، ﺋــەو ﻛەﺷــﻮﻫەواﯾەش دەرﮔﺎﯾــﺎن ﻟــە ﺑــەردەم ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ داﺑەﺷــﺒﻮون و ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﻫێــﺰە ﻧﺎوﭼەﯾﯿــەﻛﺎن و ﻫەرێامﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەﻛﺮاوەﯾــﯽ ﻫێﺸــﺘﻮوەﺗەوە ﺑــە ﺳــﻮود وەرﮔﺮﺗــﻦ ﻟــەو ﺑــﺎرەی داﺑەﺷــﺒﻮون و دۆﺧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻛــە رێــﮕﺎ ﺧﯚﺷــﻜەرن ﺑــﯚ دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ ،ﻟــەو ﻛﺎﺗەی ﻛــە ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯽ ﻫێــﺰی واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ دوﭼــﺎری ﭘﺸێﻮی و ﻟەرزۆﻛﯽ ﻫﺎﺗﻮوەﺗەوە. ﻟەوەﺗــەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻋێﺮاﻗــﯽ داﮔﯿــﺮ ﻛــﺮدووە ،واڵﺗێــﻚ وەك ﺋەﻣــﺮی واﻗﯿــﻊ ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ﻛــە ﺑﻮوەﺗــە ﻣﺎﯾــەی ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯽ ﻫەرێامﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﺋەﮔــەری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧــﯚی ،ﺑــەاڵم ﺳــەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮرد ﻫێﻤﻨــﱰ و زﯾﺮەﻛــﱰ ﺑــﻮون ﻟــەوەی ﮔﺮﯾﻨﮕﱰﯾــﻦ ﻛﺎرﺗــﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨــﻦ ،ﺑﮕــﺮە ﺟێﮕﺮەوەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﱰﯾﺎن دەﺳــﺘەﺑەر ﻛــﺮد ،ﺋەوﯾــﺶ ﻣﺎﻧەوە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻋێﺮاﻗێﻜــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟەﮔــەڵ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋــەو واڵﺗــە و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪان وەزارەت ﻛە ﮔﺮﯾﻨﮕﱰﯾﻨﯿﺎن وەزارەﺗﯽ دەرەوەﯾە. ﻫەروەﻫــﺎ ﻣﺴــﯚﮔەرﯾﯽ ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻜێﻜﯽ ﺑﻮدﺟــە ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻫەرێﻤەﻛەﯾــﺎن ﻛــﺮد ،ﻛــە ﺋــەو ﻛﺎرەش ﻫەرێﻤەﻛــەی ﻛﺮدووەﺗــە ﺑەﻫەﺷــﺘﯽ ﻋێــﺮاق ،ﭼﻮﻧﻜــە دوورە ﻟــە ﺗەﻗﯿﻨەوە و ﻛﻮﺷــنت ﻟەﺳــەر ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە وەك ﺋــەوەی ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ رۆژاﻧــە ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاﻗــﺪا روو دەدەن ،ﺟــﺎ ﺑــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﺑێ ﯾﺎن ﺑەﭼﺎوﭘﯚﺷﯿﻦ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪەراﻧﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﻛﺎراﻧە ﻫەﻧﺪێ ﺟﺎر. ﺋــەو ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻫێﻤﻨﯿﯿــە رێﮋەﯾﯿــەی ﻫەرێﻤەﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋەرێﻨــﯽ ﻫەﺑــﻮو و ﻫﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﻮو ﺑﯚ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەدارﯾﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﺑﻮوژاﻧــەوەی دﯾــﺎری ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەرێﻤەﻛــە وەك ﺑڵێــﯽ ﺑە دوﺑەی ﻋێﺮاق. ﺳــەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮردی ﻋێــﺮاق ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﺧــﯚی ﺋــەو واڵﺗە وەرﮔــﺮت ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺋــەو ﮔﻮﻣــﺎن و ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿــە ﻫەرێﻤﯿﯿﺎﻧەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﭘﺮدێــﻚ ﺑﯚ ﻣﺘامﻧــە ﻟەﮔەڵ ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾــەك ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳــێ و ﻟــە ﭘێﺸەوەﺷــﯿﺎن ﺋێــﺮان ﺑﮕــﯚڕن ،ﺑەو ﺟــﯚرە زۆرﺟــﺎر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد و ﺋێﺮان ﺑەﺑــێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﮔەﺷەی ﻛﺮدووە. ﺋــەو راﺳــﺘﯿﯿە ﻧﻮێﯿــەش ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﻧﺎﭼــﺎر ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﺠﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ و ﺑــەو ﺟــﯚرە ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻧﯚﭬێﻤﺒــەری 2009رووداوێﻜﯽ ﺑــێ وێﻨــەی ﺑــە ﯾەﻛــەم ﺳــەرداﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ وەزﯾﺮێﻜــﯽ دەرەوەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﺑﯚ ﻫەرێﻤەﻛــە ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﯿﻨــﯽ ،ﺑەر ﻟــە ﻛەﻣﱰ ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯿﺶ ﺳەﭘﺮاﯾﺴــﯽ دووەم رووی دا و ﺋــەو ﻫەرێﻤــە ﻛﻮردﯾﯿــە ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎی ﺋﺎدار/ﻣﺎرﺳــﯽ 2011ﭘێﺸــﻮازی ﻟــە رەﺟــەب ﺗەﯾﺐ ﺋــەردۆﮔﺎن ﻛﺮد وەك ﯾەﻛەم ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛــە ﺳــەرداﻧﯽ ﺋــەو ﻫەرێﻤــە ﺑــﻜﺎت) ،ﻫــەر ﻟەوێــﺶ ﺋەﮔــەری ﭼﺎرەﺳــەری دۆزی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــە ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮاﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﻋێــﺮاق دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮد( ،ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﺳــەراﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻋێــﺮاق ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــە ﺋەﺳــﺘەﻣﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ دۆزی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەرێﮕەﭼــﺎرەی ﺳــەرﺑﺎزی رازی ﺑﻜــەن ،ﺑــەو ﭘێﯿــەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫەوڵﯽ ﮔەڕان ﺑەدوای ﭼﺎرەﺳەری ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەو دۆزە ﺑﺪرێ. ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺳــﻮورﯾﺎ ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﻫﯚﻛﺎراﻧــەی ﺑــﻮوە ﻣﺎﯾــەی ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ﺋێــﺮان ﻫەروەﻫــﺎ ﺗﻮرﻛﯿــﺎش ،ﻛــە ﻫەوڵــﯽ ﺧــﯚ ﺑەدوورﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە دەرﻫﺎوﯾﺸــﺘە ﻧەرێﻨﯿﯿــە ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ رووﺧﺎﻧــﯽ رژێﻤــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ دەدات ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋــەوەی ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑەﭘﺘەوﻛﺮدﻧــﯽ ﻫەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻫەرێﻤێﻜــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﺋــەو واڵﺗــە ﻛە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣــﯽ ﺑێ ﻛە ﺋــەوەش ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﺑەﻫێــﺰ دەﺧﺎﺗــە ﺳــەر ﺋەﻧﻘــەرە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟە ژێــﺮ رووﻧﺎﻛﯿــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺋﺎڵﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛــﻮردی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑەﻫــﯚی ﻛێﺒەرﻛێــﯽ ﺑەرژەوەﻧــﺪی و ﻫەڵﻮێﺴــﺘە دژ ﺑەﯾەﻛــەﻛﺎن ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﻟە دواڕۆژدا. ﻟــەو رۆژﻫەاڵﺗــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘە ﭘﺸــێﻮ و ﻧﯿﮕەراﻧــەدا ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﭘەﯾﺎﻣێﻜــﯽ ﺋﻮﻣێﺪﺑەﺧــﺶ دەدات ،ﺟــﺎ ﻟــە رێﮕــەی رۆڵــﯽ ﻟــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺧﺎﻛــﯽ ﻋێــﺮاق و ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﻟــە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــێﻜﯽ زۆر ﺑــﺎش ﻟــە ﻋێــﺮاق ﻛە رووﺑــەڕووی ﻫەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە دەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺳــەروەرﯾﯿەﻛەی دێﺘــەوە ﺑەﻫــﯚی دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﺋێــﺮان ،ﯾﺎن ﻟــە رێﮕــەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ دﯾﻮدەر ﯾــﺎ ﻟــە رێﮕــەی ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮاﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻧێــﻮان ﻛــﺮد و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و دواﺗﺮﯾــﺶ ﻟــە رێﮕــەی ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﻣﺎﯾەﻛــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﺑــﯚ ﻛــﻮردی ﺳﻮورﯾﺎ. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن واڵﺗــﯽ ﻫــەزار ﺷــﯚڕش و ﻫــەزار داخ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﻮوەﺗــە ﺧﺎﻛــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەت و دەﺑێﺘــە ﺧــﺎوەن ﻫﺎوڕێﯿەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﺑێﺠﮕــە ﻟە ﭼﯿــﺎﻛﺎن ،ﺋێﺴــﺘﺎ رۆژﮔﺎر ﺑەڕووﯾــﺪا ﭘــێ دەﻛەﻧــێ دوای ﺋــەوەی ﻛــﻮرد ﺑﻮوەﺗــە ﻫێﺰێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر ﻟــە رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋەوان ﺑﻮوﻧەﺗەﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯽﺑەﻫێﺰیﻧﺎوﭼەﻛە. رۆژﻧﺎﻣەی ﯾەوﻣﯽ ﺳﻌﻮودی
ﻛﻮرد ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ﻟە دام و دەزﮔﺎﻛﺎﻧﺪا ﻛێﺸە ﺑﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ ﮔەڕاوەی ﻫەﻧﺪەران دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی داﻧﯿﺸــﺘﻮوی واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﮔەڕاﻧــەوە ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە .ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗــﯽ و ﻫﺎوڕێﯿەﺗﯿــﯽ ﮔــەرم و ﮔــﻮڕ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەو ﺷــﺘەﯾە ﻛە ﺋــەوان زۆر ﺳەرﺳــﺎم دەﻛﺎت، ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﻫــەر ﻟێــﺮە ڕووﺑــەڕووی ﭼەﻧــﺪ ﻛێﺸەﯾەكدەﺑﻨەوە. ﻟــە ﭘــﺎش ﭘﺮۆﺳــەی ڕزﮔﺎرﯾــﯽ ﻋێــﺮاق ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔــەورە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــەوە. ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەرێﻢ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن، ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺋﺎﺑــﻮوری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ،ﺑــەاڵم ﻫێﺸــﺘﺎ دراوی ﺧــﯚی ﻧﯿﯿــە .وەﺑەرﻫێﻨــەران ﻟــە
ﺳەراﻧﺴــەری ﺟﯿﻬﺎﻧــەوە ڕوو ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛــەن ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭘــﺮۆژەی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن و ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ. ﺷــﺎرە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەم ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی ڕاﺑــﺮدوودا ﺑــە ﺗــەواوی ﮔــﯚڕاون .ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺋەوروﭘــﺎش دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﮔەڕاﻧەوە ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﻫەرێﻢ ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻟــەم ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨەدا ﺑەﺷــﺪار ﺑــﻦ. ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯿﺎن ﺑەﻫــﯚی ﺑەردەواﻣــﯽ ﻗەﯾﺮاﻧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری رۆژﺋــﺎواوە دەﮔەڕێﻨــەوە ﻫەرێــﻢ. ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛــە ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧــﯽ
دەﮔەڕێﻨــەوە ڕووﺑــەڕووی ﭼەﻧــﺪ ﻛێﺸــەﯾەك دەﺑﻨــەوە ،ﻟەواﻧــەش رۆﺗﯿــﻦ ﻟــە ڕاﭘەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺋﯿــﺶ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﺪا و ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺟﺎرﯾــﺶ دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯿــﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﺋــەو ﺷــﻮێﻨەی ﻛــە ﺋــەوان ﺗﯿﺎﯾــﺪا دادەﻣەزرێﻦ و ﺋﯿﺸــﯽ ﺗێــﺪا دەﻛەن. ﺋــەم ﻛەﺳــﺎﻧە دەڵێــﻦ زۆرﺟــﺎر ﻟەﻻﯾــەن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋــەو دام و دەزﮔﺎﯾﺎﻧــەوە دوور دەﺧﺮێﻨــەوە و ﺋﯿﺸــﯿﺎن ﭘــێ ﻧﺎدرێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﺮﺳــﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻫەﯾە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟێ وەﺑﮕﺮن. ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻟــەو ﻛﻮرداﻧــەی ﻛە ﮔەڕاوﻧەﺗــەوە دەڵێــﻦ ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿــﻦ ﺑﭽﻨــەوە ﺋەوروﭘــﺎ و ﻟــەوێ ﺑﮋﯾــﻦ .ﺋــﺎرام ﺣەﻣــە ﯾەﻛێﻜە
ﭘەﯾەدەﻫﯚﻛﺎریﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻨەﻛﺮدﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن واڵﺗﺎﻧﯽزﻟﻬێﺰەوە ﺟﯿﻬــﺎن ﭼﺎوەڕێــﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی دووەﻣــﯽ ﺟﻨێــﭫ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨــﺎن ﺑە ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ .ﺗﻮێــﮋەرەوان ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛــەن ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﻛــﻮردەﻛﺎن رۆڵێﻜــﯽ ﮔــەورە و ﮔﺮﻧــﮓ ﻟــەم ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾــە و ﺷــێﻮازی ﻗەﯾﺮاﻧــﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎداﺑﮕێڕن. ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو واڵﺗــە ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺋــەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛــەن .ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺋﻮﻣێــﺪەوارن دەرﻓەﺗێﻜــﯽ زێڕﯾﻨﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑڕەﺧﺴــێﺖ و دان ﺑــە ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﺪا ﺑرنێــﺖ، ﺑــەاڵم ﭘﺮﺳــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﻫەرێامﯾەﺗــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ رۆڵﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﻟــە ﯾەﻛﻼﯾﯿﻜﺮدﻧــەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻣﺎﻓﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟەو واڵﺗەدا دەﮔێڕێﺖ. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺟﯿــﺎوازی ﮔــەورەی ﻧێــﻮان ﭘــﺎرت و ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .زۆرﯾﻨــەی ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋــﺎوای
ﯾەﻛﯿەﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ -ﻧــﺎﴎاو ﺑــە ﭘەﯾــەدە -ﻟــە ﻧــﺎو ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەدا 2012دا ﻣەﺳــﻌﻮود ﻧﯿﯿــە .ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەوڵــﯽ دا ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺗــەواوی ﭘﺎرﺗــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت و ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن ﻟــە ژێــﺮ ﭼەﺗﺮی دەﺳــﺘەی ﺑــﺎاڵی ﻛﻮردﯾﺪا ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑــەاڵم ﭘﺎﺷــﺎن ﭘەﯾــەدە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺑــەم ﻫەوڵــە ﻫێﻨــﺎ ،ﭼﻮﻧﻜــە ڕێــﮕﺎی ﻧــەدا ﭘﺎرﺗــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺋــﺎزادی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑــﺪەن .ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗﺎﻛﻮ ﺋێﺴــﺘﺎش ﭘەﯾــەدە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﻛــڕەوی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێــﻮە دەﺑــﺎت. ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەی ﻟێــﺮەدا دێﺘە ﭘێﺸــەوە ﺋەوەﯾــە ﺋﺎﯾﺎ ﭘەﯾــەدە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە واز ﻟەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺧــﯚی ﺑﻬێﻨێــﺖ و ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛﻮردﯾﺪا رێﻚ ﺑﻜەوێــﺖ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛــﻮرد ﺑــە ﯾەك ﻫەڵﻮێﺴــﺖ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺟﻨێﭭﺪا ﺑﻜﺎت ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺗــەواوی ﻫەوڵــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ﺋە ﺧﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﮔــەڕ ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ
ﺋە ﻧﺠﻮ و ﻣە ﻧــﯽ ﻧە ﺗە و ە ﯾــﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا ﻛــﯚ ـﯚ ﺑــەاڵم ەاڵم ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ،ەاڵاڵم اڵم
ﮔﮔەﻟێﻜــﯽ ﻣﯿﺎﻧــڕەوە و دژی ﮔﺮووﭘــە ﻫەﻣﺎﻫەﻧﮕﯿــﺶ و ﻟــە ﻧێــﻮان ﻛــﻮردەﻛﺎن و ﺟﺟﯿﻬﺎدﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو
ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺑــﺪەن ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟەو ڕێﮕﺎﯾــەوە رژێﻤﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد و ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪە ﻻواز ﺑﻜــەن .ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ دەﺑێﺖ ﺋــەو دوو واڵﺗــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر ﺑﻦ ﺗﺎﻛــﻮ ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرد ﺑــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺷﺎد ﺑێﺖ. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺋــەو ﺑەرﺑەﺳــﺘﺎﻧەی وای ﻛــﺮدووە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻦ ﺋــەو ﺟــﯚرە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــە ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﻛﻮرداﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟە ﭘەﯾــەدە .ﺋەو ﭘﺎرﺗــە ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫەﯾــە و ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەﻧﻘــەرەش ﻧﺎﯾەوێــﺖ ﭘێﮕــەی ﭘﺎرﺗێﻜــﯽ ﻧﺰﯾــﻚ ﻟــە ﭘەﻛەﻛــە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺑەﻫێــﺰ ﺑێﺖ ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەﮔــەر ﺑێــﺖ و ﺋــەو ﭘﺎرﺗــەش ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻟــە ژێــﺮ ﻛﯚﻧﱰۆڵــﺪا ﺑێــﺖ .ﺋــەم ﺗــﺮس و ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿــەی ﺋەﻧﻘــەرەش وای ﻛــﺮدووە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑێﺖ ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﺪات ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﺑەﻫێﺰﺗﺮﯾــﻦ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﺳەراﻧﺴــەری ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا. ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ ،ﺋەﻧﻘــەرە ﻧﺎﯾەوێﺖ ﻫەرێﻤێﻜــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣــﯽ ﻛــﻮردی ﻟە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﻛﺎﺗــە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ داوای ﻫەﻣــﺎن ﻣــﺎف دەﻛــەن .ﺑــە ﻛﻮرﺗﯽ، دەﺑێــﺖ ﭘەﯾــەدە ﻫەڵﻮێﺴــﺖ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺧــﯚی ﺑﮕﯚڕێــﺖ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻧەﺑێﺘــە ﺑەرﺑەﺳــﺘێﻚ ﻟــە ﺑــەردەم ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺑــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽﺧﯚﯾﺎن. ﻟە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم راﭘﯚرﺗەدا ﺳــﻮود ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك وەرﮔﯿﺮاوە، ڕاﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﱰﯾﻨﯿﺎن ”ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺷــﻨﺎڵ رۆژﻧﺎﻣــەی ﺑﯿﺰﻧﯿــﺰ ﺗﺎﯾﻤــﺰ“ی ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس ﺋﯿامﻧﻮێــﻼ ﭘﯿﺮﮔﯚﻟﯿﺰﯾﯿەوەﻧﻮوﴎاوە
ﻟــەو ﻛﻮڕاﻧــەی ﻛــە دوو ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻫﯚڵەﻧــﺪاوە ﮔەڕاﯾــەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و زۆر ﺧﯚﺷــﺤﺎڵە ﺑــەوەی ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗــﯽ و دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ و ﻫﺎوڕێﯿەﺗــﯽ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻛﻮردﯾﺪا ﻫەﯾە. ﻧێﭽﯿــﺮ ﻫەرﻛﯿــﺶ ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮە ﻟــەو ﮔەﻧﺠﺎﻧــەی ﻧﺰﯾﻜــەی ﺳــﺎڵێﻚ دەﺑێــﺖ ﮔەڕاوەﺗــەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن. ﺋــەو دەڵێــﺖ ﺋــەو ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﺑەﻫێــﺰەی ﻟــە ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻛﻮردﯾــﺪا ﻫەﯾــە وای ﻛــﺮدووە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﺋەو ﺑــە ﺗــەواوی ﺑﮕﯚڕدرێــﺖ .ﻧێﭽﯿﺮ ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﺋەﮔــەر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــەﯾەك ﺑﯿــﺖ ﺋــەوا ﻫەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺖ دەدات،
ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻫﯚڵەﻧﺪا ﻛەﺳــێﻚ ﭼەﻗﯚﯾەﻛــﺖ ﻟــێ ﺑــﺪات ﺋــەوا ﻫﯿﭻ ﻛەس ﺋﺎوڕﯾﺸﺖ ﻟێ ﻧﺎداﺗەوە. ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﮔــەڕاوە ﻟــە ﺋەوروﭘــﺎ ﺗﻮوﺷــﯽ دەﺑﻦ ﭘەﯾﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺗێﻜەڵﺒﻮوﻧــﯽ ﻛــﻮڕ و
ﻛﭽــەوە ﻫەﯾــە .ﺋــەوان ﻟــە رۆژﺋــﺎوا ﭘێﻜــەوە دەﮔــەڕان ،دەﭼﻮوﻧــە ﯾﺎﻧەی ﺷــەواﻧە و ﭘێﻜــەوە وەرزﺷــﯿﺎن دەﻛــﺮد .ﺑــەاڵم ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻛــﻮردی ﺑــەو ﺟــﯚرە ﻧﯿﯿــە و ﻛــﻮڕان و ﻛﭽﺎن ﭘێﻜەوە ﻧﺎﭼﻨــە دەرەوە .ﺋــﺎرام ﺣەﻣە
دەڵێــﺖ ”ﺋەﮔــەر ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﺖ ﻫەﺑێــﺖ ﺋــەوا دەﺑێــﺖ ﺑــە ﻧﻬێﻨﯽ ﺑێــﺖ .ﭘﺎﺷــﺎن ،ﻟێــﺮە ﺋﺎﻫەﻧﮕــە ﺗێﻜەڵەﻛﺎﻧﯿﺶﻗەدەﻏەن“. ﺳەرﭼﺎوە :ﻣﺎڵﭙەڕی ”دی دەﺑﻠﯿﻮ“یﺋەڵامﻧﯽ
ﻫەوﻟێﺮ دەﺑێﺘە دوﺑەی ﻧﻮێﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺋەﮔــەر ﭘێﺸــﱰ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺑــﻮاری ﻧــەوت و ﺋﺎﺑﻮرﯾﯿەوە ﮔﺮﻧــﮓ ﺑﻮوﺑــﻦ ،ﺋــەوا ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەوﻟێــﺮ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋەواﻧــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە .ﻫەوﻟێﺮ ﺑﻮوەﺗــە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺟﮕــە ﻟــە ﻫێﺮﺷــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛەی رۆژی 29ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ڕاﺑــﺮدوو ،ﻟــە 29ی ەوە ﺗەﻗﯿﻨەوە ﻟە ﺷــﺎری 2007ەوە ﺳــﺎڵﯽ 2007 ﻫەوﻟێــﺮ ڕووی ﻧــەداوە -ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ژێــﺮ ﻛﯚﻧﱰۆڵــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە و ﻫەﻓﺘﺎﻧــەش دەﯾــﺎن ﻛــەس ﻟــە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق دەﺑﻨــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﻛﺮدەوەﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن. ﺋــەو ﺋﺎراﻣــﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــەی ﻫەرێــﻢ ﺑﻮوەﺗــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرێــﻚ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﮔــەورە ﻟــە ﻫەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧەوە ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨێﺖ. زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺋــەوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدەن ﮔەﺷــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻫەرێﻢ ﻟە ﺳــﺎاڵﻧﯽ 10ﺑﻮوە. ڕاﺑﺮدوودا ﻟە دەوروﺑەری 10% ﻫەوﻟێــﺮ ﺷــﺎرێﻜﯽ ﮔــەورە و ﻗەﻟەﺑﺎڵﻐە و ﺋێﺴــﺘﺎش ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﺗێــﺪا دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﻦ و ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﭘــﺮۆژەی ﮔەورەﯾﺸــﯽ ﺗێــﺪا ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﻦ .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺋەو ﭘﺮۆژاﻧــەش ”ﺋﯿﻤﭙﺎﯾەرﺳــﯿﺘﯽ“ە ﻛــە 2017دا ﺗــەواو ﺑێﺖ. ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2017دا ﺋــەو ﻛﺎﺗــەش ﺋﺎﺳــامﻧﯽ ﻫەوﻟێــﺮ وەﻛﻮ ﺋﺎﺳــامﻧﯽ دوﺑــەی ﻟــێ دێــﺖ .ﺧﺎﺗــﻮو ﺗﺎﻣــﺎرا ﺑﺮﯾڵــﺰ ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺋﯿﻤﭙﺎﯾــەر وێڵــﺪی ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪەری ﭘــﺮۆژەی ﺋﯿﻤﭙﺎﯾــەر ﺳــﯿﺘﯿﯿە و دەڵێــﺖ، ﭘﻼﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﯾــﺎن ﺗــﺎوەر و ﺳــەدان ﭬێــﻼ و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭘﺮۆژەی ﺗﺮی ﮔەورەﯾە. ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەڵﻤەﺗێﻜــﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺳــەرﻧﺠﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ڕاﺑﻜێﺸــێﺖ ﺗﺎﻛــﻮ ﻟــە ﻫەرێﻤــﺪا ﻛﺎری وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑــﺪەن .ﺋﯿﻤﭙﺎﯾــەر وێڵﺪﯾــﺶ ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەﻛێﻜــە و منﻮوﻧەﯾەﻛــە ﻟــەو
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــەی ﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧــﺎو ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻛﺎری وەﺑەرﻫێﻨﺎن. ﺋــەم ﺟﻤﻮﺟﯚڵــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وای ﻛــﺮدووە ﺑــﺎزاڕی ﺋﻮﺗێﻠــەﻛﺎن ﺑﺒﻮوژێﺘــەوە و ژﻣﺎرەﯾــەك ﻫﻮﺗێﻠــﯽ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﯽ ﻧﻮێــﺶ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﻟەواﻧــەش ﻫﻮﺗێﻠــﯽ دﯾﭭــﺎن و ﺋﻮﺗێﻠــﯽ رۆﺗﺎﻧــﺎ .ﻟــە ﺳــﺎاڵﻧﯽ داﻫﺎﺗﻮﯾﺸــﺪا ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻫﻮﺗێﻠــﯽ ﺗــﺮی ﮔــەورە دەﻛﺮێﻨــەوە ،ﻟەواﻧــەش ﻫﻮﺗێﻠﯽ ﻣﺎرﯾــﯚت ﻛــە ﺑڕﯾــﺎرە ﺳــﺎڵﯽ 2015 ﺑﻜﺮێﺘــەوە .ﺧﺎﺗــﻮو ﺑﺮﯾڵــﺰ ﺧەڵﻜــﯽ 2011ەوە ﻟــە ﻛەﻧەداﯾــە و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011ەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەژﯾﺖ .ﺋــەو دەڵێﺖ ﺧەڵﻜﯽ رۆژﺋــﺎوا ﭘێﯽ واﯾە ﺗــەواوی ﻋێــﺮاق وەﻛﻮ ﺑەﻏــﺪا ﺗەﻗﯿﻨــەوە و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﯽ ﺗێﺪاﯾە، ﺑــەاڵم ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺋەوەﯾــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ زۆر ﺧــﯚش و ﺋﺎراﻣــە و ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ دەرەوەش ﻟــەم ﻫەرێﻤەﻫﯿﭻﻛێﺸەﯾەﻛﯿﺎنﻧﯿﯿە. ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚی زﯾﺎﺗﺮﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەﺷــﺘە ﺋﺎﺳــامﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ﻫەرێﻤەﻛــە و دەرەوە .ﺋەﻧــﺪرو ﺟەوﻧــﺰ ڕاوێﮋﻛﺎرێﻜــە ﻟــە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﻫەوﻟێﺮ و ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﭘەﯾﻮەﻧــﺪی ﻟــە ﻧێــﻮان ﺋــەو ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﯾــە و ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی 15واڵﺗــﯽ ﺗــﺮی ﺟﯿﻬﺎﻧﺪا ﻫەﯾــە .ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎن ،ﺟەوﻧﺰﯾــﺶ دەڵێــﺖ 2012دا 947ﻫەزار و 600 ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﻛەس ﻟــە ڕێﮕــەی ﺋــەو ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﯾەوە ﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﻧــﺎو ﻫەرێﻤــەوە و ﺋەﻣــەش
واﺗــﺎی ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ژﻣــﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران و وەﺑەرﻫێﻨــەران ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ڕێﮕــەی ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﻫەوﻟێﺮەوە 53ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ ﺑــە رێــﮋەی 53% ﺳــﺎڵﯽ 2011زﯾــﺎدی ﻛــﺮدووە .ﺟەوﻧﺰ ﺑــﺎس ﻟــە واﺗــﺎ و ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ دەﻛﺎت و دەڵێﺖ ﭘێﺸــﱰ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋــەو ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﯾــە ﻟەﻻﯾــەن ﺳــﻮﭘﺎی ﺳــەداﻣەوە ﺑــەﻛﺎر دەﻫــﺎت و ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﻫێــامی ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوە ﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەو ﺷــﻮێﻨە ﺋﺎﻣﺮازێﻜــە ﺑــﯚ ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ دەرەوە ،ﺑﯚﯾــە ﻫێــامی ﺋﺎزادﯾﯿــە .ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔەورەداﯾــە ،ﺑــەاڵم ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ و ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑــﺎش ﺑــﯚ ڕاﭘەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺋﯿــﺶ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ڕێﻜﻮﭘێــﻚ ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻜــەن .ﻫــﺎڵ ﻣﯿــﺮان ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﺗەﻣــەن 34ﺳــﺎڵە و ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ 2010دا ﮔــەورە ﺑــﻮوە .ﺋەو ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2010دا ﮔەڕاﯾــەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋێﺴــﺘﺎش ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ”ﺋێﻢ ﺳــﯿﻠێﻜﺖ“ ﺑەرﭘﺮﺳــە. ﻫــﺎڵ دەڵێــﺖ ”ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪی زﯾــﺮەك و ﺑەﺗﻮاﻧــﺎ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە.. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن دەﺑێــﺖ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺷــﺘﯽ ﻟەم ﺟــﯚرەش ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋــەوەش ﺑەﻫــﯚی ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧــە ﺧﺮاﭘــەی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﭘێﺪا ﺗێﭙــەڕ ﺑــﻮو .ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ رژێﻤــﯽ ﺳــەداﻣﺪا ﻛــﻮردەﻛﺎن ڕێﮕﺎﯾــﺎن ﭘــێ ﻧــەدەدرا ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﺪا ﺋﯿﺶ ﺑﻜــەن ،ﺑﯚﯾەش ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑــﻮاری ﻧەوت
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زۆر ﻛەم ﺑﻮو“. ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔــەورەﻛﺎن ﻧﯿــﻦ ڕووﯾــﺎن ﻟــە ﻫەرێــﻢ ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەرﻓەﺗێﻜــﯽ زۆرﺑــﺎش ﺑــﯚ ﺑــﺎزاڕی ﭘــﺮۆژە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧﯿــﺶ ڕەﺧﺴــﺎوە .ﺟﻮﻟﯿﯚ دوﻣــﺎری ﺗەﻣەن 40 ﺳــﺎڵ ﺧەڵﻜﯽ واڵﺗــﯽ ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿﺎﯾــە .ﺋەو 1997دا ڕووی ﻟــە ﻫەرێﻢ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1997دا ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟــە داﻣەزراوەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿــﺪا ﺋﯿــﺶ ﺑــﻜﺎت و ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2010دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﻫێﻨﺎﻧﯽ ﻗــﺎوە ﻟــە ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿــﺎوە ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛــﺮد .ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ﻛﯚڵﯚﻣﺒﯿــﺎ ﻟــە ﺑــﻮاری ﻗــﺎوەوە واڵﺗێﻜــﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪە. ﻣﻦ ﻟەوێــﻮە ﻗﺎوە ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق دەﻫێﻨﻢ. ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺗەواو ﻟــە ﻫەرێﻤﺪا ﻫەﯾە .ﺋﯿﺸــﻜﺮدن ﻟێــﺮە ﺋﺎﺳــﺎﻧە و ﻫەر ﺧــﯚم دەﺗﻮاﻧــﻢ ﻫەزارەﻫــﺎ دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﭘەﯾــﺪا ﺑﻜــەم“ .ﺟﻮﻟﯿــﻮ دوﻣــﺎر ﻫەروەﻫــﺎ دەڵێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑــﯚ وەﺑەرﻫێﻨەراﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ دەﻛﺎت و ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯿﺶ ﻟەﮔــەڵ ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﭬﯿﺰاﯾﺎن ﭘێ دەدرێﺖ. 29ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ڕاﺳــﺘە رۆژی 29ی ڕاﺑــﺮدوو ﺗەﻗﯿﻨــەوە ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ڕووی دا ،ﺑــەاڵم ﺟﯿﺮﯾﻤــﯽ ﺋﯚﻟﯿﭭــەری ڕاوێــﮋﻛﺎری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔﺮووﭘــﯽ زاﮔــﺮۆس ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛــە ﻫﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﻟــە ﺳــەر ﺑــﻮاری وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﻫەرێــﻢ ﻧەﺑــﻮوە .ﺟﯿﺮﯾﻤــﯽ ﺋﯚﻟﯿﭭــەر ﻫەروەﻫــﺎ دەڵێــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ڕێﮕــەی دەﺳــﺘﮕﯿﺮﻛﺮدن و ﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﭘــﻼن داڕێﮋەراﻧــﯽ ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛــەوە ﺧەڵﻜــﯽ ﺟﺎرێﻜــﯽ دڵﻨﯿﺎ ﻛــﺮدەوە ﻟــەوەی ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺗــەواو ﻟە ﻫەرێﻤــﺪا ﻫەﯾە و ژﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەردەوام دەﺑێﺖ. ﺳەرﭼﺎوە :رۆژﻧﺎﻣەی ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﺗﺎﯾﻤﺰیﺋەﻣەرﯾﻜﯽ
14
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻫﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺟﯿﺎوازی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﻟە ﻧێﻮان ﺑﺎڵە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺗەﻧﯿﺎ وەﻫﻤﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﭼەﻣﮑــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ،ﯾەﮐێﮑــە ﻟــەو ﭼەﻣﮑﺎﻧــەی ﻟــە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮﯾــﻦ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﻟەﺳــەر ﻧــﻮوﴎاوە ،زۆرﯾﻨــەی ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧــە دەﭼﻨــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘێﻨﺎﺳــەﮐﺮدﻧﯽ رۆﺷــﻨﱪ و ﺋەرﮐﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﮐﯚﻣەڵێــﮏ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺗــﺮی ﻟــەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑــەاڵم ﺋێﻤــە ﻟــەو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾــەدا ﻟەﮔــەڵ ﻧﻮوﺳــەر و روﻧﺎﮐﺒﯿــﺮ ،ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟــﯽ ﮐــە ﺑەﺷــێﻮەی زﻧﺠﯿﺮەﯾﯽ ﺑــاڵو دەﺑێﺘــەوە ،ﻫەوڵامن داوە ﻣێﮋووی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏﺎﻧەی ﭘﯿﺎﯾﺪا ﺗەﭘەڕﺑﻮوە و ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺨەﯾﻨە ﺑەر ﺑﺎس. ﺳﻠێامﻧﯽ /وﺷە .ﻫﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن دﯾــﻦ ،ﺷــەﻫﯿﺪ و ﻗﺎرەﻣــﺎن و ﻣﺮۆﭬــﯽ ﺑــﺎش و ﺧﺮاﭘــﯽ ﺟﯿــﺎ دەﻛــﺮدەوە، ﺋەﻣــڕۆ ﺳﯿﺎﺳــەت و دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚرەﻛﺎن و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺴــﺘەﻛﺎن و ﻓەﻗێﻜﺎﻧــﯽ ﻫەڵﻮێﺴــﺖ ،ﺋــەو ﻛﺎرە دەﻛــەن. ﺳﯿﺎﺳــەت ﭼﯿــﱰ ﻛﺎﯾەﯾــەك ﻧﯿﯿــە ،ﮔﻮاﯾە ﻟــە ڕێﮕﺎﯾــەوە دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑــﯚ ﺋــﺎزادی ﻣــﺮۆڤ ﺋﯿــﺶ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ وا ﻧــەوەك ﻫەڵەﯾــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻫﻮﺷــﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﯽ ﻫەڵەﺷــە. ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﻮارێﻜــﯽ ﻛــﺮاوە ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو ﮔﻮﺗﺎرێــﻚ ﺗــﺎ ﻣــﺮۆڤ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺑــﺎش و ﺧﺮاﭘــﺪا ﻫەڵﺒﮋێﺮێــﺖ، ﺋەﻣــە ﺋــەو درۆ ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛەﯾە ﻛــە ﺋــەم ﻋــەﴎەی ﻟەﺳــەر ڕاﮔﯿــﺮاوە ،واﺗــە ﺧــﯚی ﻛﺎﯾەﯾەﻛــﯽ ﺑــێ ﻻﯾــەن ﻧﯿﯿــە، ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﮔﻮﺗﺎرێــﻚ و ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﺪا ﻛﺎر دەﻛﺎت ،وەك ﭼــﯚن دﯾــﻦ ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧﺒﯿﻨــﯽ دەﺳــەﭘﺎﻧﺪ و دﻧﯿــﺎی ﮔﻮﺗــﺎر و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺗەﺳــﻚ دەﻛــﺮدەوە و دەﯾﺨﻨﻜﺎﻧــﺪ ،ﺋەﻣــڕۆ ﺳﯿﺎﺳــەت »وەك ﻛﺎﯾــە« ﻫەﻣــﺎن وەزﯾﻔەی دێﺮﯾﻨــﯽ دﯾﻦ ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺎت .ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟــە ﯾــەك ژﯾﻨﮕــەدا دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻟە وەزﯾﻔــەی دﯾﻦ دوور ﺑﻜەوێﺘــەوە ،ﺋەﮔــەر ﺗــەواوی ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺳــەرﺑەﺧﯚ و ﭼــﺎﻻك ﺑــﻦ .ﺋەﻣــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﺧﯚرﺋــﺎوادا ﺗــەواو دەﺳــﺘەﺑەر ﺑــﻮوە ،ﻫــەر ﻟەﺑەرﺋەوەﺷــە ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﯚ ﺧﯚرﺋــﺎوا ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺗﯚﺗﺎﻟﯿﺘــﺎر ﺑێــﺖ و ﺋــەو ڕۆﺣە ﺗﯚﺗﺎﻟﯿﺘــﺎرەی ﺧــﯚی ﮔﻮاﺳــﺘﻮوەﺗەوە ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﮔﻠﯚﺑــﺎڵ .ﺗﺎ ﺑــەرەو ﺧــﻮار ﺑﺮۆﯾﻦ ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ڕﯾﺰﺑەﻧــﺪی ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﺪا، ﺳﯿﺎﺳــەت ڕۆڵێﻜﯽ ﺗﺎﻗﺎﻧــە وەردەﮔﺮێﺖ، وەك ﭼــﯚن دﯾــﻦ ﻟــە ﺧێڵــە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧــﺪا ڕۆڵێﻜــﯽ ﺗﺎﻗﺎﻧــەی ﻫەﺑﻮو، ﺷــێﻮە و ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧﺒﯿﻨﯿــﯽ دﯾــﺎری دەﻛــﺮد ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ﻣﯚدێﺮﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــەدا ﺳﯿﺎﺳــەت ﺋــەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت .ﻛﺎﯾــەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﺋەﻣــڕۆ ﺋــەو ﻛﺎﯾەﯾــە ﻧﯿﯿــە ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﺑەﺳــەر ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺋێﻤەدا ﺑــﯚ دﻧﯿــﺎ ﺑﻬێﻨێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺗــەواوی ﻛﺎﯾەﻛــە ﺑــﯚ ﺋــەوە ﺋﯿــﺶ دەﻛﺎت ﻣﺮۆﭬــەﻛﺎن و ﮔﻮﺗــﺎری ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ﻫەﺳــﺘﻜﺮدن و ﻧەﻓﯿﻜــﺮدن ﺗــێ ﻧەﭘــەڕن ،واﺗــە ﻣــﺎك و ڕۆﺣــﯽ ﻛﯚﻧﺰەرﭬﺎﺗﯿــﺰم ﻟەوێــﺪا ﺋﯿــﺶ دەﻛﺎت. ﻟێــﺮەدا ﺋەرﻛــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﮔێڕاﻧــەوەی ﻫێــﺰە ﺑــﯚ »ﭘﯚﻟەﺗﯿــﻜﺎڵ« ﻧەوەك »ﭘﯚﻟەﺗﯿــﻚ« .ﻫﻮﻧەر ،ﻓەﻟﺴــەﻓە، رۆﺣﺎﻧﯿﯿــەت ،ﺋەدەﺑﯿــﺎت .دەﻛەوﻧــە ﻛﺎﯾــەی ﭘﯚﻟەﺗﯿﻜﺎڵــەوە ﻧــەوەك ﭘﯚﻟەﺗﯿﻚ، ﻫﻮﻧەر دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑێــﺖ ﻧەوەك ﺳﯿﺎﺳــەت ،ﻓەﻟﺴــەﻓە و زاﻧﺴــﺖ و ﺋەدەﺑﯿــﺶ ﻫەروەﻫــﺎ .ﺋــەوەی ﮔﺮﻧﮕــە، ﺋــەوەی ﺋــەم ﺳــﺎﺗە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت، ﻧەﻓﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﮔﯿﺎﻧــە ﺳــەﻧﱰاڵﮕەرا و ﻛﯚﻧﺰەرﭬﺎﺗﯿــﭫ و دڕﻧﺪەﯾەﯾــە ﻛــە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺟێﮕﺎﯾــەك ﭘﯿــﺎدەی دەﻛﺎت .ﺳﯿﺎﺳــەت ،دﯾﻨــﯽ ﺋــەم ﺳــﺎﺗەی ﺋێﻤەﯾــە ،ﻟــە دەرەوەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﺋێﺴــﺘﺎ دﯾــﻦ ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە. دﯾــﻦ ،ﺧێڵﮕەراﯾــﯽ ،ﻏەﯾﺒﺎﻧﯿﯿــەت،
ﺑەﺷﯽ دووەم ﯾﯚﺗﯚﭘﯿﺎﮔەراﯾــﯽ درۆزن ،ﭘێﻜــڕا ﺑەﻫــﯚی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﻟە ڕێــﮕﺎی ﺋــەوەوە ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻫەﯾــە .ﺋەرﻛــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗﺮازاﻧــە ﻟــەو ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﺎﻧــەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟــە ﺑــەردەم ﺋــﺎزادی ﺋەﻗڵــﺪا داﯾﻨــﺎون. رەﻧﮕــە ﺋــەوە ﺳــەرەﺗﺎی دﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻧﻮێ ﺑێﺖ ﺑــﯚ ﺋێﻤــە ،رەﻧﮕە ﺋــەم ﺑﯚﭼﻮوﻧەش ﺗەﻧﯿــﺎ وەك ﻫﺎوارێــﻚ مبێﻨێﺘــەوە و ﭼﯚن ﺗێﮕەﯾﺸــنت ﻟــە ڕۆﺣــﯽ ﻛﯚﻧﺰەرﭬﺎﺗﯿﺰﻣــﯽ دﯾــﻦ ﻫــەزاران ﺳــﺎڵﯽ وﯾﺴــﺖ، ﺗێﮕەﯾﺸــنت ﻟــە رۆﺣــﯽ ﻛﯚﻧﺰەرﭬﺎﺗﯿﺰﻣــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯿﺶ ﺳــەدان ﺳــﺎڵﯽ ﺑﻮێــﺖ. ﺑــەاڵم ﮔەﺷــەی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮردﯾــﯽ ﺑــە ﺧﯚڕاﭘﺴــﻜﺎﻧﺪن ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗەوە ﺑەﻧــﺪە ،ﺑــە ﻫەوڵێﻜــﯽ ﮔــەورەوە ﺑەﻧﺪە
ﻧــﻮێ و ﺋــﺎزادی ﺋەﻗڵــﯽ و ﻛﺮاﻧــەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﻓﻜﺮﯾــﺪا و ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺸــﺪا ﺑــﻮوە ﺑــە ﻣﯚڵﮕــەی دۆﮔــام ﮔــەورەﻛﺎن، ﺑــە ﺑەراوردﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەم دوو ﻗﯚﻧﺎﻏە ﯾﺎن ﺋــەو دوو ﺳــﺎﺗە ﺟﯿــﺎوازە ،رووﺑــەڕووی ﻫەﻧﺪێﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎر دەﺑﯿﻨەوە و ﺳــەرەﻛﯽ ﺗﺮﯾﻨﯿــﺎن ﺋەوەﯾــە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺳــەرەﺗﺎی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛــﻮردی ﺑــە ﻫەڵە دەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜــﺮدووە ﯾﺎﺧــﻮد ﺋەوەﯾــە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟەداﯾﻜﺒــﻮوی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮردﯾﯿــە ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﯾﺎﺧﯿﯿــە ،ﺋــەو ﭘﺎڕادۆﻛﺴــە ﻟــە ﻛﻮێــﻮە دەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜــﺮدووە و ﺑﯚﭼﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟــە داﯾﻜﺒــﻮوی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮردﯾﯿــە دەﺑێﺖ ﺑــە ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﱰﯾﻦ رێﮕﺮ
ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ دوﻧﯿﺎی ﺋێﻤە داﺧﺰاﻧﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﺗﺎﻛە ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮەﻛﺎﻧە ﺑﯚ ﻧﺎو ﻫەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﻛــە ﻛﺎﯾــەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﺨﺮێﺘــە ژێــﺮ ڕﻛێﻔــﯽ ﻛﺎﯾــە ﻓﯿﻜﺮﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮەوە، ﺑــە ﻣﻠﻜەﭼﻜﺮدﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑــﯚ ﺋــەو ڕۆﺣــە ﭘﯚﻟەﺗﯿﻜﺎڵــەی ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮدا دروﺳــﺖ دەﺑــﻦ و دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﺨەﻧــە ژێــﺮ ﭼﺎوەدێــﺮی ﻛﺎرﯾﮕــەر و ڕێﻨامﯾــﯽ ﻧﻮێــﻮە ،واﺗــە ﻟــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا زﻣــﺎن و ڕواﻧﯿﻨێــﻚ دەﺧﻮڵﻘێﻨــﻦ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟــە ﻛﺎﯾــەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗەوە ﻧەﻫﺎﺗــﻮوە. ﻛﯚﻧﺰەرﭬﺎﺗﯿﭭﱰﯾــﻦ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮان ﺋەواﻧــەن ﻛــە ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪان و ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑــەوەی ﮔﻮﺗــﺎر و زﻣــﺎن و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ زاراوەﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە
ﻟە ﺑەردەم ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾﺪا؟““ ﻫەڵﺒــەت ﺳــەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــە ﻟــە ﺧﯚرﻫــەاڵت زۆر ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺷــەڕاﻧﮕێﺰە .ﻣﯚدێﺮﻧــە ﻟــە ﺧﯚرﻫــەاڵت ﺑەر ﻟە ﻫــەر ﺷــﺖ ﻣﯚدێﺮﻧــەی دەوڵەﺗە ﻧــەوەك ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ،ﺑــەاڵم ﻟێــﺮەدا ﻣــﻦ ﺑــﺎس ﻟــە ﺳــﺎﺗێﻜﯽ ﻻوازﯾــﯽ دەﻛــەم، ﻛــە ﺧﯚرﺋﺎواﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــە ﭼــەك و ﺗەﻗەﻣەﻧــﯽ و ﻫێــﺰە ﮔەورەﻛــەی ﺧﯚﯾﺎﻧــەوە ،ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿەﺗــﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﯽ دەڕووﺧێﻨــﻦ ،ﺗــەواوی ﺋەو ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨە ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿە دێﺮﯾﻨــە ﺗێﻜــﺪەدەن ﻛــە ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺋەﻣەوﯾﯿــەوە ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟــﯚرەﻛﺎن ﻟە ﺧﯚرﻫــەاڵت ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻮوە .ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺰم
ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋێﻤە ،ﺑە ﻣﺎرﻛﺴﯽ و ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺘەوە ﺑە ﻟﯿﱪال و ﻏەﯾﺒﺎﻧﯿﯿەوە ،دواﺟﺎر ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻏەﯾﺒﺎﻧﯿﻦ ﺳــﻨﻮوری ﺋــەو ﮔﻮﺗــﺎر و زﻣــﺎن و زاراواﻧــەدا دﯾــﻞ ﻛــﺮدووە ﻛە ﺳﯿﺎﺳــەت دەﯾﺒەﺧﺸــێﺖ .ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ دﻧﯿﺎﺑﯿﻨــﯽ ﺧــﯚی ﻟــەو ﻓﯚرﻣــە درۆزﻧﺎﻧــەی ڕزﮔﺎری ﻛــە ﻛﺎﯾــەی ﺳﯿﺎﺳەت ﭘێﺸﻜەﺷﯽدەﻛﺎت. ﺑﺎﺳــﺘﺎن ﻟــەوە ﻛــﺮد ﻛــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛــﻮردی ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺷــەڕﺧﻮازاﻧە و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋ ﺑــﻮوە و ﺋﺎﻣﺎژەﺗﺎن ﺑــەوە داوە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻛەرەﺳــﺘەی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺑــﻮوە ﺑــﯚ وێﻨﺎﻛﺮدﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ ﺑەﺑــێ دﯾﻦ و ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑــە ﻧﻮێﻨــەری ڕۆﺣــە ﻧﻮێﮕەرەﻛــە ”واﺗــﺎ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی“ دەزاﻧﻦ، ﺑــەاڵم ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا وەك ﺑﺎﺳــﺘﺎن ﻟێــﻮە ﻛــﺮدووە ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮوەﺗــە رێﮕﺮێﻜــﯽ ﺗﺮﺳــﻨﺎك ﻟــە ﺑــەردەم ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی
ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی و ﻓەرەﻧﺴــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ دوو ﻫێــﺰی داﮔﯿﺮﻛــەری ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ﻧﯿــﻦ ،دوو ﻫێــﺰ ﻧﯿــﻦ ﺷــەڕێﻜﯿﺎن ﺑﺮدﺑێﺘــەوە ،دوو ﻫێــﺰی ﻧﻮێــﻦ، ﻧﻮێﻨــەری ﻫێﺰێﻜــﻦ ﻟــە ﺟﯚرێﻜــﯽ ﻧــﻮێ ،ﻫێﺰێــﻚ ﻛــە ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەﺗێﻜﯽ ﺗــﺮ و ﺟــﯚرە ﻛەرەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺗــﺮ و ﭘﺎﺷــﺨﺎﻧێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﺗــﺮی ﻫەﯾــە .ﻛــە ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿەﺗﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﯽ دەڕووﺧێــﺖ ،ﯾﺎﺧﻮد ﺗــەواو ﻻواز دەﺑێﺖ و دەﺳــەاڵﺗێﻜﯽ ﻧﺎﻣێﻨێــﺖ ،ﺑــەر ﻟەوەی دەوڵەﺗــە ﻧﻮێﻜﺎﻧــﯽ ﺧﯚرﻫــەاڵت ﺗــەواو ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﮕــﺮن ،ﺑــەر ﻟــەوەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﻧــﻮێ ،ﺳــﻮورﯾﺎی ﻧــﻮێ ،ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧــﻮێ، ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻧــﻮێ ﺑــەم ﻓﯚرﻣــەی ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺎن ﺳــەﻗﺎﻣﺒﮕﺮن ،ﺳــﺎﺗەوەﺧﺘێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻫەﯾــە ،ﻓﺎﺳــﯿﻠەﯾەﻛﯽ زەﻣەﻧــﯽ ﻫەﯾــە،
ﺋــەوە ﻓﺎﺳــﯿﻠەﯾەﻛە ﺑــﯚ ﺧــەو ﺑﯿﻨﯿــﻦ، ﻓﺎﺳــﯿﻠەﯾەﻛە ﺑــﯚ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە ﻟــە ﺧﻮد. ﺋﯿــﱰ ﭘﺎرﭼــەﻛﺎن و ﺟەﺳــﺘەﻛﺎن، واﺗــە ﻧەﺗــەوەﻛﺎن و ﻣەزﻫەﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚرﻫــەاڵت ،ﻛــەرت و ﺋﯚرﮔﺎﻧــﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﻧﺎو ﯾــەك ﻟەﺷــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯽ ﮔــەورە ﻧﯿــﻦ ،ﻫــەر ﺋﯚرﮔﺎﻧــە و ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚی و ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧــﺪی ﺧــﯚی دەﺑﯿﻨﯿﺘــەوە ،ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺳــەدەی ﻧــﯚزدەوە ،ﻟەﮔــەڵ ﻧﺎﻟــﯽ و ﺣﺎﺟﯿــﺪا ،ﻣێــﮋووی ﺋێﻤــە ﻫەﺳــﺖ ﺑــە ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺳــﺎﺗەوەﺧﺘێﻜﯽ وەﻫــﺎ دەﻛﺎت ،ﺳــﺎﺗەوەﺧﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــﯽ ﺟەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﻧــﻮێ ﺑــﯚ ﻟەداﯾﻜﺒــﻮون. ﻣــﻦ ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﺋەوەﯾە ﻛە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ، ﻫﺎوﺷــﺎن ﺑەﺳــەر ﻫەڵﺪاﻧﯽ ﻫەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑــە ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﺟەﺳــﺘە ﻧــﻮێ و ﻻوازەوە ﮔــﺮێ دراوە ﻛــە ﭼﯿــﱰ ﭘﺎرﭼەﯾــەك ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﻫﯿــﭻ ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﮔــەورە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﻫﯿــﭻ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿەﺗێــﻚ ،ﺟەﺳــﺘەﯾەك ﺧــﯚی ﺑەراﻣﺒــەر ﻫێﺰێﻜــﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾــﯽ ﻧــﻮێ و ﻏەرﯾﺒــﺪا دەﺑﯿﻨێﺘــەوە ،ﺟەﺳــﺘەﯾەك ﻧﺎﭼــﺎرە ﺑــﯚ ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﺧــﯚی ﺑﮕەڕێــﺖ. ﻟەﮔــەڵ ﻫەرەﺳــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﯿﺪا ﻫەﻣﻮو ﺷﻮﻧﺎﺳــە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋــەو دۆﺧــە دەﺑﻦ ﻛــە دەﺑێﺖ ﺳــەر ﻟە ﻧﻮێ ﺧﯚﯾــﺎن ﭘێﻨﺎﺳــە ﺑﻜەﻧەوە ،ﺳــەر ﻟە ﻧــﻮێ ﺟەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮازاو و ﻫەﻻﻫــەﻻ ﺑﻨێﻨــەوە ﺑــە ﯾەﻛــەوە .ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻫــەرە ﮔــەورەی ﺳــەر ﺷﻮﻧﺎﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚرﻫــەاڵت ﻫەﻣﯿﺸــە ﻟــەوەوە ﻫﺎﺗﻮوە، ﻫەﻣﻮو ﯾەﻛێﻚ دەﭘﺮﺳــێﺖ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﺳــﺘەی ﻣﻦ ﻟــە ﻛﻮێــﺪان ،ﺗــﺎ ﻛﻮێﻦ?. ﻟەﮔــەڵ ﻫەرەﺳــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﯿﺪا ﺗﻮرﻛــەﻛﺎن ﻟــە ﻫەﻣــﻮوان زﯾﺎﺗــﺮ ﺗﻮوﺷــﯽ ﻓﻮﺑﯿــﺎی ﻟــە ﻧﺎوﭼــﻮون دێــﻦ، ﻛﺎﺗێــﻚ ﺟەﺳــﺘەی ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿەﺗــە ﮔەورەﻛەﯾــﺎن ﺑەﺟﯚرێﻜــﯽ ﺳــﺎﻣﻨﺎك و ﻛﺘﻮﭘــڕ ﺑﭽــﻮوك دەﺑێﺘــەوە و ﻫەﻻﻫــەﻻ دەﺑێــﺖ .ﺋــەو ﺗﺮﺳــە ﮔەورەﯾــەی ﺗــﻮرك ﻟــە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫﯚﻛــەی ﻟــە ﻫەرەﺳــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿەﺗﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﯿﺪاﯾە ،ﻣﯿﻠﻠەﺗێــﻚ ﻫەﺳــﺖ دەﻛﺎت ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿەﺗەﻛــەی دەﺑێﺘــە ﺗــﯚز و ﺋــﺎوا دەﺑێــﺖ ،ﺟەﺳــﺘەی ﭘﺎرﭼــە ﭘﺎرﭼــە دەﺑێــﺖ ،ﻻوازﺗﺮﯾــﻦ ﭘﺎرﭼەﯾــەك ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺑــەزۆر ﺑﯿﮕﺮێــﺖ و ﻧەﻫێڵێــﺖ ﺟﯿــﺎ ﺑێﺘــەوە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛــﻮرە.. ﻋــەرەب ﻫەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ،ﻫەرەﺳــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿــەت واڵﺗێﻜــﯽ ﺑــێ ﺷــﻮﻧﺎس و ﭘﺎرﭼــە ﭘﺎرﭼــەی ﺑﯚ ﺟێﻬێﺸــنت ،ﺳــەد ﺳــﺎڵە ﻋــەرەب ﻟــە ﻫەوڵــﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوە ﻟەﺷــﯽ ﻫەﻻﻫــەﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪان ،ﺧەو ﺑە ﺟەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﻟــەوە دەﺑﯿﻨــﻦ ،ﻫەر ﺷــﺘێﻚ ﺑﺮﯾﻨﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﭼەﭘﺎرﭼــە ﺑﻮوﻧــە ﺑﻬێﻨێﺘــەوە ﯾــﺎدی ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴــﺘە ﻓﺎﺷﯿﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن »وەك ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن« زۆر ﺗﻮﻧــﺪ و ﻋﻮﺳــﺎﺑﯿﺎﻧە ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔــەڵ دەﻛــەن .ﺋێﻤــەی ﻛــﻮرد دۆﺧێﻜــﯽ ﺟﯿــﺎواز و ڕﯾﺰﭘــەڕ ﻧﯿــﻦ ،وەك ﻫەﻣــﻮو ﺋەواﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟەﻧــﺎو رەﺷــەﺑﺎی ﺋــەو ﻋﻮﺳــﺎﺑە ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴــﺘﯿﯿەداﯾﻦ ﻛــە ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘﺪا ﻫەڵــﺪەﻛﺎت .ﻟــە ﻧــﺎو ﺋــەو ﺧﻮاﺳــﺘە
ﻗﻮوڵەداﯾــﻦ ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻟەﺷــێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﭘﺘــەو و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو. ﻧﯿــﻮەی دووەﻣــﯽ ﺳــەدەی ﻧــﯚزدە و ﺳــەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺖ ،ﺑــﯚ ﺋێﻤــە وەك »ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺋﺎوێﻨــە«ی ﻻﻛﺎﻧﯽ وەﻫﺎﯾــە .ﺳــەردەﻣەی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ وێﻨــەی ﺟەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺪﯾﺎﻟــە ،وێﻨــەی ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ دۆﺧــﯽ ﭘﺎرﭼەﭘﺎرﭼەﺑﻮوﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوەی ﺑەﺷــە داﺑــﺮاوەﻛﺎن ،ﭘێﻜەوەﻧﺎﻧﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﭼﺎﻧەی ﻟەﯾــەك ﺗــﺮازاون .ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋێﻤــە ﻟە ﻫەﻧــﺎوی ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەوە دێﺘــە دەرێ. رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛە دێــﺖ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋەو ﭼﺎڵــە ﭘــڕ ﺑﻜﺎﺗــەوە ﻛــە ﻫەﻻﻫەﻻﺑﻮون، ﺑێﺪەﻧﮕــﯽ ،ﺗﺮازاﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ دروﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدووە .ﮔﻮﺗــﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﺗێﯿــﺪا ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺟەﺳــﺘەی ﻧەﺗەوەﯾﯿــە ﻟــە ﻧەﻣــﺎن .ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨەوە و ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﺟەﺳــﺘەﯾەﯾە .ﻟێــﺮەوە ﺳــﺎﺗﯽ ﯾەﻛــەم ،ﺳــﺎﺗێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻜﯿﯿﺎﻧــە ﻧﯿﯿــە »واﺗــە ﺳــﺎﺗێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟــە ﺗێڕاﻣﺎﻧــﯽ دوﻧﯿﺎ و ﻓﯿﺰﯾــﻚ و ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻜــەوە ﻫەﺑێــﺖ«. ﺑەڵﻜــﻮ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋێﻤــە وەك ﻛەرەﺳــﺘەی ﺧﻮدﻧﺎﺳــﯿﻦ ،ﺧﯚدۆزﯾﻨــەوە و ﺧﯚﺳــەﳌﺎﻧﺪن ﻟــە داﯾــﻚ دەﺑێــﺖ. ﻛﯚﺟﯿﺘــﯚی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺋەوەﯾــە »ﻣــﻦ دەﻧﻮوﺳــﻢ ﻛەواﺗــە ﻫــەم« .ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺋەﻛﺘێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻧــەوەك ﻓﯿﻜــﺮی ،ﺋﺎﻣﺎدەﮔﯿﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ﻟــە ﻧﺎوەڕۆﻛــە ﻓﯿﻜﺮﯾﯿەﻛــەی ﺑﺎﯾەﺧﺪارﺗــﺮە .ﻟــە رێــﮕﺎی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی ﺧــﻮدی ﻧەﺗەواﯾەﺗــﯽ، دەرك ﺑــە ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت .ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻟێــﺮەدا ﺑەرﻟــەوەی ﻛﺎرێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﯾﺎن ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ ﺑێﺖ ،ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺋەوەﯾــە ﺟەﺳــﺘەی ﻧەﺗــەوە ﮔﻮێــﯽ ﻟــە دەﻧﮕــﯽ ﺧــﯚی ﺑێــﺖ ،ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻟێــﺮەدا ﻫێﻨــﺪەی ﭘﺮۆﭬــەی دەﻧﮕــە ﻛﺮدارێﻜــﯽ ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ ﻧﯿﯿــە .ﺑــە ﻛﻮرﺗــﯽ ڕواﻧﯿﻨﯽ ﻣــﻦ ﺋەوەﯾــە ﺳــﺎﺗێﻜﯽ ﻻوازی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋێﻤــە دەﺟﻮوڵێﻨێــﺖ ،ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋێﻤــە ﺑــە ﻧﯿﺎزێﻜــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی ﻟەداﯾﻚ دەﺑێــﺖ .ﻫەڵﺒــەت ﮔەﻟێــﻚ ﭼﺮﻛەﺳــﺎت و وێﺴــﺘﮕەی ﻧﺎﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﺶ ﻟــە ﻫەﻧــﺎوی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋێﻤــەدا ﻫەﯾــە، ﺑــەاڵم ﺑﺰوێﻨــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ،ﺳــەرەﺗﺎی ﻫەﻣــﻮو ﺳــەرەﺗﺎﯾەك ،ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋێﻤــە وەاڵﻣێﻜــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯿــە ﺑــﯚ ﺋەو ﺗﺮﺳــە ﺗﺎزاﻧــەی ﻣﯚدێﺮﻧــە و ﮔەﺷــەی ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم ﭘێﻜــەوە دەﯾﻬێﻨــﻦ. ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋێﻤــە، ﺋەﻛﺘێﻜــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯿــە ،وەك ﻫەﻣــﻮو ﺟــﯚرە ﺑەرﮔﺮﯾﯿەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﺶ ،ﺑــﺎرﮔﺎوی ﺑــﻮوە ﺑــە ﺋەﮔــەری ﺷــەڕاﻧﮕێﺰاﻧە ﯾﺎن ﺑــە ﺋەﮔەری ﺷﯚڕﺷــﮕێڕاﻧە .ﺋــەم ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ،دواﺗــﺮ دەﺑێﺘــە ڕێﮕــﺮ ﻟەوەی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە دەرەوەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﻫەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻧﺎﺳــﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺰە دەﻛﺮێــﺖ ،ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﺰە دەﻛﺮێﺖ ،ﻫەﺗﺎ ﻫەڵﻮێﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺰە دەﻛﺮێــﺖ .ﺑﮕەڕێــﻮە ﺑــﯚ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﯚ ﺷــﯿﻌﺮ، ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺖ ﻧﺎﺳــﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺰە ﻛــﺮاوە ،ﻟــە
ﺳێﻜﺴــەوە ﺗــﺎ ﻣێــﮋوو ﺗــﺎ ﭘــەروەردە. زۆرﯾﻨــەی ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑــە ﺑــﺎاڵی ﻛﯿــﮋی ﻛــﻮرددا ﻫەڵــﺪەدەن ..ﺑــﺎاڵی ﻛــﭻ ﻟــە ﺳــەﻣﺒﻮﻟێﻜﯽ ﺳــﺘﺎﺗﯿﻜﯽ ﯾــﺎن ﺋﯿﺮۆﺗﯿﻜﯿﯿــەوە دەﺑێــﺖ ﺑە ﺳــەﻣﺒﻮﻟێﻜﯽ ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ .ﺧﻮێﻨــﺪن دەﺑێــﺖ ﺑــە ﺋەرﻛێﻜــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﻧﻮوﺳــﯿﻦ دەﺑێﺖ ﺑــە ﺧﺰﻣەﺗێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﯚ ﻧەﺗــەوە.. ﺗــﺎ دەﮔەﯾﻨــە ﺳــﺎﺗێﻚ ﻫــەر ﺷــﺘێﻚ ﺑﻜەوێﺘــە دەرەوەی ﺋــەو ﮔﻮﺗــﺎرەوە، ﻫــەرزوو ﮔﻮێﮕــﺮ و ﺧﻮێﻨــەری ﺧــﯚی ﻟە دەﺳــﺖ دەدات .ﺑــەاڵم ﻣــﻦ ڕام واﯾــە، ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑــﯚ ﻫەﺗﺎﻫەﺗﺎﯾە وەك ﭘەرﭼەﻛﺮدارێــﻚ مبێﻨێﺘــەوە. راﺳــﺘە ﺳــەرەﺗﺎ ﭘەرﭼەﻛﺮدارێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮕــە ﺑــﯚ ﻫێﺸــﺘﻨەوەی ﻣﺮۆﭬــﯽ ﻛــﻮرد ﺑەزﯾﻨﺪووﯾــﯽ ،ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ زﻣــﺎن و ﻧەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دووەﻣــﺪا دەﺑێﺖ ﺑــەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﺎﯾــەﻛﺎن و داڕﺷــﺘﻨﯽ رواﻧﮕــەی ﻧــﻮێ ﺑــﯚ ژﯾــﺎن و دﯾــﺎردەﻛﺎن ﻫەﻧــﮕﺎو ﺑﻨێﺖ .ﻫــەر ﻛﺎت ﺋــەوە ﻧەﺑﻮو، ﻟــەوە دەﻛەوێــﺖ ﭼﯿــﱰ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺑێﺖ ..وەزﯾﻔــەی ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەك ﻧــﺎﻛﺎت ﺑە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ، ﺑەڵﻜــﻮ ﭼەﻣﻜــەﻛﺎن و ﺋﺎﯾﺪﯾــﺎﻛﺎن و ﺑەرﻫەﻣــە ﻓﯿﻜﺮﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەﯾــﻜﺎت ﺑــە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ .ﻫــەر ﻛﺎت ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ دەﺑێــﺖ ﺑــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﻟــە ﻗﺎڵﺒــﺪراو ،ﺋﯿــﺪی ﻋەﻗڵــەﻛﺎن ﺑــە ﻣﺮدووﯾﯽ و ﺳﺴــﺘﯽ ﻟــە ﻧﺎوﯾﺪا ﻟــە داﯾﻚ دەﺑﻦ. ﻟــە ﭘەﻧﺠﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی راﺑــﺮدوو ﺗﺎ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻫەﺷــﺘﺎﻛﺎن زۆرﺑەی ﻫــەرە زۆری رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛــﻮرد ﺑەﺳــەر دوو ﺑــەرەدا داﺑــەش ﺑــﻮون و ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن دەﻛــﺮد و ﻟــەو ﺳــەﻧﮕەرەوە ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺳــەرﺟەم ڕووداو و ﭘێﺸــﻬﺎﺗەﻛﺎن دەﻛــﺮد ﻛە ﺋەوﯾــﺶ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑــﻮون ﻟــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮە ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎن و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮە ﭼەﭘــەﻛﺎن ،ﺋــەو داﺑەﺷــﺒﻮوﻧە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﯿــە ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﭽێﺘە ﺧﺰﻣــەت رەوﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻓــەزای دﯾﺎﻟــﯚگ ﺑڕەﺧﺴــێﻨێﺖ ﺑــﯚ ﺧﺴــﺘﻨە ﺑەر ﺑﺎﺳــﯽ ﺑﺎﺑەﺗە ﻓﻜــﺮی و ﻓەﻟﺴــەﻓﯿﯿەﻛﺎن؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﻓەزاﯾــەك ﺑﺨﻮڵﻘێﻨــﻦ ﺑــﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺎزە ﻟــە رۆﺷﻨﺒﯿﺮان؟ ﺟﯿــﺎوازی ﻧێــﻮان ﺋــەم دوو ﺟــﯚرە ﻟــە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ زۆر ﺑﭽﻮوﻛە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻧﺎﻛەﯾــﻦ .وەك ﺟﯿــﺎوازی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ دوێﻨــێ ﻟەﮔــەڵ ﺑڕێﻜــﯽ زۆر ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺋەو ﻧﻮوﺳــەر و ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧەی ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﺧﯚﯾــﺎن ﺳــەر ﺑــە ڕێﺒــﺎزی ﻟﯿــﱪاڵ ﻟــە ﻗەڵــەم دەدەن .ﺟﯿــﺎوازی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﯽ، ﻫﯿــﭻ ﻛﺎت ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ﻟــە ﻧێــﻮان ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮە ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴــﺖ ـ ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴــﺖ ـ ﻟﯿــﱪال ـ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﻧەﻛــﺮدووە ،ﻫەﻣــﻮو ﻟــەوەدا ﺑەﺷــﺪارن، ﺗﯿﻮرەﯾــەك ،ﮔﻮﺗﺎرێﻜــﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﯿﺮﯾــﺎن ﺑــﯚ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟــەوەدا ﻛــە ﻏەﯾﺒﺒﻮوﻧﯽ ﻋەﻗــڵ ﺳــﯿﻔەﺗﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺗێــﺰە و ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــە .ﻟــەوەدا ﺑەﺷــﺪارن ﻛــە
ﻟــە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺳــەرەﺗﺎی ﺗﯿــﯚری ﺳــﺎدە و ﺑــە ﻫەﻧﺪێــﻚ دراوی ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی ﺋﺎﻣــﺎدە ﺳــەﯾﺮی دوﻧﯿــﺎ دەﻛــەن ،واﺗــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە ،ﺗێﮕەﯾﺸــنت ﻟــە ﺧــﻮد ،ﻟــە دوﻧﯿﺎ ،ﻟــە واﻗــﻊ ﻟــە ﻫەﻣﻮو ﺑەرەﻛﺎﻧــﺪا ﻟــە ﻧﺰﻣﱰﯾــﻦ ﺋﺎﺳــﺘﺪاﯾە. ﻫەﻣــﻮو دەرﻛەوﺗــەی ﺟﯿﺎوازی ﻧــﺎو ﯾەك ﭘﺎراداﯾﻤــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﻦ ﻛــە ﺟﯿﺎوازﯾﯿــە ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻛﺎﯾــەی زاﻧﺴــﺘﯽ ،ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﺗﯿﯚرﯾﻚ ،ﺗێﻜﺴــﺘﯽ ﺟﯿــﺎواز ﺑەرﻫــەم ﺑﻬێﻨێــﺖ .ﺟﯿــﺎوازی ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی ﻟــە ﻧێــﻮان ﺑﺎڵــە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو دوﻧﯿــﺎی ﻛــﻮرددا ﺗەﻧﯿــﺎ وەﻫﻤــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿــە. ﺋەﺳــﺘەﻣە ﺟﯿــﺎوازی ﻟــەو ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯿــە ﺳــەرﻫەڵﺒﺪات، ﻋەواﻣﮕەراﯾﺎﻧــەوە ﺟﯿــﺎوازی ﻟــە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺗــﺎك و ﺗەﻧﯿــﺎوە دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ ،ﻟــە ﻓــەردەوە ﻫەڵﺪەﻗﻮڵێــﺖ ﻧــەوەك ﻟــە ﺑــﺰاوت و ڕێﺒــﺎزەﻛﺎن ،ﻟــە ﻧﻮوﺳــەر ﯾﺎن ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜــەوە دادەﻛەوێــﺖ ﻛــە ﻟــە ﻧێــﻮ ﻫێڵــە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﻫێڵێﻜﯽ ﻧــﻮێ ڕادەﻛێﺸــێﺖ ،ﻫەرێﻤێﻜــﯽ ﺗــﺮ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛﺎﯾەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿــﺎواز دروﺳــﺖ دەﻛﺎت .ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ دوﻧﯿــﺎی ﺋێﻤــە داﺧﺰاﻧــﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ ﺗﺎﻛــە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮەﻛﺎﻧە ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی .ﺋەﮔــەر ﺑڕواﻧﯿــﺖ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــەرەﺗﺎوە، ﻫەﻣﯿﺸــە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﻣــﻦ ﻋەﻗاڵﻧــﯽ ﺑــﻮوە ،واﺗــە ﻟەﺳــەر ﮔەڕاﻧــەوە ﺑــﯚ داڕﺷــﺘﻨﯽ ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﻧــﻮێ ﻟەﮔەڵ واﻗﻌــﺪا دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە دوور ﻟــە ﻫەر ﺗﺎرﻣﺎﯾﯿەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی .وﺷــەی ﻋەﻗاڵﻧــﯽ ﻟــەم ﺗێﺰەﯾــەدا ﺑــە ﻣﺎﻧــﺎی ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻋەﻗــڵ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺳــەﻧﺘەر ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــە ﻣﺎﻧــﺎی دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﺟــﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە و ﻛڵﯿﺸەﺳــﺎز و ﻗﺎڵﺒﺴــﺎزە ﻟــە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەدا .ﺋﯿــﺶ ﺑــﻮوە ﺑــﯚ ﭼﺎﻻﻛﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭼەﻣــﻚ و زاراواﻧــەی ﻛــە ڕاﭬــەﻛﺎر و ﺷــﯿﻜﺎرﯾﻦ ﻧــەوەك ﺧﯚﯾــﺎن ﭘێﺸــﻮەﺧﺖ ﻣﺎﻧــﺎی ﺣەمتــﯽ ﺑەﺳــەر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەدا ﺑﺴــەﭘێﻨﻦ .ﻋەﻗاڵﻧﯿﯿەت ﻟە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا ﻣﺎﻧــﺎی ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻋەﻗــڵ ﻟە ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﻟﻐــﺎوە ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯿﺎﻧەی دەﻛﺮێﺘــە ﺑــەر ﻋەﻗــڵ ﺑەرﻟــەوەی ﺧﯚی ﺟﻮواڵﺑێــﺖ و ﺑﯿــﺮی ﻛﺮدﺑێﺘــەوە ،واﺗــە ﺷﯚڕﺷــﯽ »ﺧــﻮدی ﺑﯿﺮﻛــەرەوە ـ اﻟــﮋات اﳌﻔﻜــﺮە« ـــﯽ ﻛﻮردﯾﯿــە ،ﺑەﺳــەر ﻫەﻣــﻮو ﮔﻮﺗــﺎرە ﭘێﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧﺪا ،ﺟــﺎ ﻣﺎرﻛﺴــﯽ ﺑــﻦ ﯾــﺎن ﻧﺎﺳــﯿﻮﻧﺎﻟﯽ ،ﻟﯿــﱪاڵ ﺑــﻦ ﯾﺎﺧــﻮد ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ .ﺑــە ﻛــﻮردی ﻋەﻗاڵﻧﯿﯿــەت ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻣــﻦ ﺑەﻛﺎری دەﻫێﻨــﻢ ﭘێﭽەواﻧــەی ﻏەﯾﺒﺎﻧﯿﯿەﺗــە، ﻏەﯾﺒﺎﻧﯿﯿــەت ﺋەوەﯾــە ﺋەوﯾــﺪی ﻟــە ﺑﺮی ﻣــﻦ ﺑﯿــﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﻋەﻗڵــﯽ ﻣــﻦ ون ﺑێــﺖ و ﺋﺎﺳــەواری ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ دﯾــﺎر ﻧەﺑێــﺖ .ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋێﻤە ،ﺑە ﻣﺎرﻛﺴــﯽ و ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴــﺘەوە ﺑــە ﻟﯿــﱪال و ﻏەﯾﺒﺎﻧﯿﯿــەوە ،دواﺟــﺎر ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻏەﯾﺒﺎﻧﯿــﻦ ،ﺋــەو ﺳــﺎﺗە ﻓەﻟﺴــەﻓﯿﯿە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﯾــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەو ڕۆﺷــﻨﯿﯿەﯾﺎن ﻟــە دﯾــﺪﮔﺎدا ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﮔﺮﻧﮕــە ﺑــﯚ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﺎﯾــەی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻟــە ﻛﺎﯾەیﺳﯿﺎﺳﯽ.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﯽ و ﭘێﻨﺠەﻣﯿﻦ ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻛﺎن ﮔﺎﺑﺮﯾﻞ ﮔﺎرﺳﯿﺎ ﻣﺎرﻛﯿﺰ
وەرﮔێڕاﻧﯽ:ﻣەرﯾﻮانﻫەڵەﺑﺠەﯾﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی دوو ﻫــەزار وێﻨەﮔــﺮ ﻛــە ﻫﺎﺗﺒــﻮون ﺑــﯚ ﺳــﯽ و ﭘێﻨﺠەﻣﯿــﻦ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺷــﺎری ﻛﺎن ،ﺋﯿــﱰ ﺑــە دوای ﺋەﻛﺘــەرە ﻣێــﺮد ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﺪا ﻧەدەﮔــەڕان .ﻧەﺧێــﺮ، ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەﻣــﻮو ڕۆﺧــﯽ دەرﯾــﺎی ﺑﺎﺷــﻮوری ﻓەڕەﻧﺴــﺎ ﭘڕە ﻟەو ژﻧﺎﻧەی ﻛە ﺧﯚﯾــﺎن داوەﺗــە ﺑەر ﻫەﺗﺎو .ﺳــەرﻧﺠﯽ ﻫەﻣــﻮان ﺗەﻧﻬــﺎ ﻟەﺳــەر ﻓﯿﻠﻤــەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە .ﺋــەو ﻓﯿﻠامﻧــەی ﻛــە ﻫەﻣــﻮو ڕۆژێﻚ ﻟە ﺑﯿﺴــﺖ ﻫﯚڵﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎدا ﺑﯚ ﻣــﺎوەی دوو ﻫەﻓﺘــە ﺑــەدوای ﯾەﻛــﺪا منﺎﯾــﺶ دەﻛﺮێــﻦ ،ﭼــﻞ و دوو ﻓﯿﻠــﻢ. ﭘێﺸــﱰ ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻫــەر ﻓﯿﻠﻤێــﻚ، ﻟــە ﭘــﺎش منﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺗەﺧﺘــەی ﺷــﺎﻧﯚی ﻫﯚڵــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿەﻛە دەردەﻛەوﺗــﻦ .ﻛــەس ﻧەﯾﺪەوێــﺮا ﻟــە دژی ژﻧێﻜــﯽ ﺟــﻮان ﻓﯿﻜــە ﻟــێ ﺑــﺪات و ﺷــەﻗﺎوەﯾﯽ ﺑﻨﻮێﻨێــﺖ .ڕەﻧﮕــە ﺗەﻧﯿــﺎ دەﻧﮕــﯽ ﻧەڕاﻧﺪﻧێــﻚ ﻛــە ﻟــەم ﺑــﺎزاڕە ﮔەڕۆﻛــە ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿــەدا ﺑەرﮔــﻮێ ﻛەوﺗــﻮوە، ﻫەﻣــﺎن ﺋــەو ﻧەڕەﯾەﯾــە ﻛــە ﺳــێ ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﭘێــﺶ ﻛــە )ﺟﯚﻧــﯽ واﯾﺲ ﺗەرەزاﻧــﯽ ﻣﻮﻟەر-ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﱰﯾــﻦ 1984ز( ﺑێــﺖ. 1984 1904ز( ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ 1904- ﻫﺎﺗﺒــﻮو ﺑــﯚ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺧﯚڵەﻣێﺸــﯽ ﺗەرەزاﻧــﯽ ﮔەﻧﺠێﺘﯿــﯽ ﺧــﯚی ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﭘێــﺶ ﺋــەوەی ﺑﯚ ﺋەﺑــەد ﻟــە ﺗﺎرﯾﻜﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی دەرووﻧﯿــﺪا دﯾــﺎر ﻧەﻣێﻨێــﺖ .ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــﺎ ﻫەﻣــﻮو ﺋــەم ﭘﺮﺳــﺎﻧەی ﻟەﮔــەڵ ﺧــﯚی ﺑــﺮدووە .ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻛــە ﻟە ﺷــەوی ﻛﺮدﻧــەوەی ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛەدا ﭘێﯿــﺎن ﺧﺴــﺘە ﺳــەر ﺗەﺧﺘــەی ﺷــﺎﻧﯚ ،ﮔﺮووﭘێﻚ ﭘﯿــﺎو ﺑﻮون. ﭘﯿﺎواﻧێﻜﯽ ﻋﺎﻗڵﯽ ﺷــەرﻣﻦ و ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻦ ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﺑﯿﺎﻧﻨﺎﺳــﻦ ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻫەﻣﯿﺸــە ﻟــە ﭘﺸــﺖ ﻛﺎﻣێــﺮای وێﻨەﮔﺮﺗﻨــەوە ﺑــﻮون .دﯾــﺎرە ﺑــەدەر ﻟــە ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن، ژاك ﺗﺎﺗــﯽ )دەرﻫێﻨــەر و ﺋەﻛﺘــەر 1908ز( ﻛــە ﯾﺎرﯾــﺪەدەری 1908-1982ز( 1982 دەرﻫێﻨــەر ،ﺋەﻛﺘــەری ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﺷــﯿەﺗﯽ .ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﻟــە دەرﻫێﻨــەرە ﮔــەورەﻛﺎن ﻫەﺑــﻮون ﻛــە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵ ڕێﺰﻟێﻨﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻛــﺮدن .دەرﻫێﻨــەری ﺋەﻣﺮﯾﻜــﯽ 1984ز(، 1984 - 1909ز(، ﺟﻮزﯾﻒ ﻟــﻮزی ))1909 دەرﻫێﻨــەری ﻧەﻣﺴــﺎﯾﯽ ﺑﯿﻠــﯽ وارد )دەرﻫێﻨــەری ﺋەﻣﺮﯾﻜــﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﻧەﻣﺴــﺎ 2002 - 1906ز( ،ﻣﯿﻜــﺲ ز( ،دەرﻫێﻨــەری 1921ز(، ﯾﺎﻧﺴــﻜﯚ)1921 ﯾﺎﻧﺴــﻜﯚ) ﻣەﺟــەری و دەرﻫێﻨــەری ژاﭘﯚﻧــﯽ، 1910ز(، 1910-1998ز(، ﺋﺎﻛﯿﺮا ﻛﻮروﺳــﺎوا ))1998 دەرﻫێﻨــەری ﺋﯿﺘﺎڵــﯽ ﻣﺎﯾــﻜڵ ﺋەﻧﻠــﻮ 2007ز(، 2007 - 1922ز(، ﺋەﻧﺘﯿﻨﯿﯚﻧــﯽ ))1922 ﻫەرﯾەﻛێــﻚ ﻟەﻣﺎﻧــە ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ وﺗەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرﺗﯿــﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮد. وﺗەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛــﻮرت و ﺧــﯚش، ﻫــەر ﺋەﻣــەش ﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﺋــەوەی ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﻛەﺷــێﻜﯽ ﺷــﺎد و ﻧﻮێ ﺑە ﺧﯚﯾــەوە ﺑﮕﺮێــﺖ .ﻣﺎﯾــﻜڵ ﺋەﻧﺠﻠﻮ
15
راﻣﯿﻦ ﺟەﻫﺎﻧﺒەﮔﻠﻮو
ﺋەﻧﺘﯿﻨﯿﯚﻧــﯽ ﮔێڕاﯾــەوە ﻛــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﺪا ڕێــﮕﺎی ﭘێﮕﺮﺗــﻮوە و ﭘێــﯽ ﮔﻮﺗــﻮوە: ))ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﯚ ﺑﻮوﻧەﺗــە ﻫــﯚی ﮔەﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﻣــﻦ(( زۆر ﺑﻮوﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺘﯚﻧﯿﻮﻧــﯽ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﭘﯿــﺎوەی ﻛــە ﺋــەو ڕﺳــﺘەﯾەی ﺑــە ﺋــەو ﮔﻮﺗﺒــﻮو ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣەﺗﺮێــﻚ و ﭼــﻞ ﺳــﺎﻧﺘﯿﻤەﺗﺮ ﺑــﺎاڵی ﺑﻮو. ﺳــﺎڵەﻫﺎی ﺳــﺎڵ ،ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵ ﻫەﻣﯿﺸە ﺣﺴــﺎﺑﯽ ﺑــﯚ )ﺋەﺳــﺘێﺮەﻛﺎن( ﻛﺮدﺑــﻮو، ﺋێﺴــﺘﺎ دۆﺧەﻛــە ﺟﯿــﺎوازە .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ڕەﺧﻨەﮔﺮﺗــﻦ ﮔﻮﺗﺒــﻮوی)) :ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەﻣــﻮان دەزاﻧــﻦ ﺋەﻛﺘەرێــﻚ ﺗەﻧﯿــﺎ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەرﻫێﻨەر ﻟــە ﺑەردەم ﻛﺎﻣێﺮادا ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺎت((. ﺟﯿﺮاﻟﺪﯾــﻦ ﭼﺎﭘﻠﯿــﻦ ،ﻛﭽــﯽ ﭼﺎرڵــﯽ ﭼﺎﭘﻠﯿﻦ ﻛــە ژﻧێﻜــﯽ زۆر ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮو و ﺋەﻛﺘەرێﻜــﯽ زۆر ﻟێﻬﺎﺗــﻮو ﺑﺎﺷــە ﺑــڕوای واﯾــە ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ،ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑــﯚ ﺧــﻮدی ﺋەﻛﺘەر ﺑﺎﺷــﱰﯾﺶ
ﻫەﺷــﺖ ﻛﺎﺗﮋﻣێﺮ ﭘــێ دراﺑــﻮو .ﻫەﻣﻮو ڕۆژێــﻚ دەﺑــﻮو ﺋەﺳــﭙەﻛﺎن و ﻓﯿﻠەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺑﺎﺑﻠــﯽ ﻛــﯚن و ﻟــە ﺳــﺘﯚدﯾﯚﯾەﻛﺪا ﻛــە دروﺳــﺘﯿﺎن ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺑــە ﻫــەر ﻻﯾەﻛــﺪا ڕاﺗﻜێﺸــﺎﯾە و ﺑﺘﱪداﯾــە و ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮوﺑــﻮون ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﺎرەش ﻟەوێــﺪا ﺳــﻜەﯾەﻛﯽ ﺷــەﻣەﻧﺪەﻓەر دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن .ﻟەﮔەڵ ﻫەﻣــﻮو ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧەﺷــﺪا ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋــەم ﻓﯿﻠﻤــە ﻟــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯚﯾﯚرﻛــﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺟەژﻧــﯽ ﺑەﻫــﺎری )ﺑﺎﻟــﺖ( ﺑەرﻫەﻣــﯽ )ﺳﱰاﭬﻨﺴــﻜﯽ – ﻣﻮزﯾﺴــﯿﺎﻧﯽ (1971ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﻮو. ڕووﺳﯽ (1971 - 1882 ﺑــە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ دادەﻧﺮێﺖ. (1993 (1993 - 1896 ﻟﯿﻠﯿــﺎن ﭬﯿــﺶ ))1896 ﺋەﻛﺘــەری ﺋەﻣﺮﯾﻜــﯽ .ﻛــە ﻟەﻫــەر ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤەدا ڕۆڵــﯽ داﯾﻜێﻚ دەﺑﯿﻨێــﺖ ﻛــە ﻻﻧﻜــەی ﻣﻨﺪاڵەﻛــە ڕادەژەﻧێﺖ .ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻫەﺷــﺘﺎ و ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵە .ﭼەﻧــﺪ ڕۆژ ﻟەﻣەوﭘێــﺶ
ﻟە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﺷــﺎﻧﺰە ﺳــﺎڵﯿﺪا ﭘﯿﺎﻧﯚی ﺑﯚ ﻓﯿﻠەﻛەژەﻧﺪﺑﻮو. ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻛــە ﻧــﺎوی ﺋــەو ﺗــﺎ ﺋەﺑــەد ﻟــەم ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەدا دەﻣێﻨێﺘــەوە )ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺑڕﯾــﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا ﻫــەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳێﻜﯿﺸــﯽ ﻫەﺑێــﺖ( ﻓﯿﻠﻤﺴــﺎزی ﺗــﻮرك، )ﻓﯿﻠﻤﺴــﺎزی ﻛــﻮرد.و( ﯾەڵــامز ﮔﻮﻧەﯾە ﻛــە ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــەی )ﻛﺎﯾﺲ ﯾــەری( ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە ﻓﯿﻠﻤﻨﺎﻣەﻛــەی ﻧﻮوﺳــﯿﻮە و ﻛﺎری دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻛــﺮدووە .ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤــەی ﻛــە ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻫەﻓﺘــەدا ﻟە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﻮوە ﺟێﮕﺎی ﺳــەرﻧﺞ و ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﭘێــﺪرا :ﯾــﯚڵ. ﻧﯿﮕەﺗﯿﭭەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺑــە ﻗﺎﭼﺎﺧﯽ ﮔەﯾەﻧﺮاوەﺗــە ﺳــﻮﯾﴪا و ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎردﺑﻮوﯾﺎن ﺑﯚ ﻓەڕەﻧﺴــﺎ .ﺋەو ﺟێﮕﺎﯾەی ﻛــە ﯾەڵــامز ﮔﻮﻧــەی ﻛــە ﻛﺎرەﻛــەی ﺧــﯚی ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭘــێ ﻫێﻨﺎﺑــﻮو .ﭼــﻞ و ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵ ﺗەﻣەﻧﯿەﺗــﯽ .ﺑەﻫــﯚی ﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﺑەﺳــەردا دراوە و ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــەدا
دەﺑێــﺖ .ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘەی داوەراﻧــﺪا ﺑــە ﻣﻨــﯽ ﮔــﻮت)) :ﺑــەم ﺟــﯚرە ﻧﺎﭼﺎر ﻧﺎﺑﯿــﻦ ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻓێــﺮ ﺑﯿــﻦ و ﻟەﺑــەری ﺑﻜەﯾــﻦ ((.ﻫەردووﻛــامن ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ دەﺳــﺘەی داوەران ﺑﻮوﯾــﻦ. ))دواﺟــﺎر ﺧﯚﻣــﺎن ﻓﯿﻠﻤﻨﺎﻣــەﻛﺎن دەﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺧﯚﺷــامن دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ دەﻛەﯾــﻦ ((.ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەوەوە ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ڕاﺳــﺘە .ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎوﻛــﯽ ﺧﯚی ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ دادەﻧﺎ. ﴎوﺷــﺘﯽ ﺑــﻮو ﻛــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵ دەﺑﻮو ﺑــە ﻓﯿﻠﻤێــﻚ دەﺳــﺖ ﭘێﺒــﻜﺎت ﻛــە ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﻣەزﻧﱰﯾــﻦ ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﻣێــﮋووی ﺳــﯿﻨەﻣﺎ .ﻓﯿﻠﻤــﯽ )دەﻣﺎرﮔﯿــﺮی ﮔــﺮ ﯾﻔﯿــﺲ( ﻟــە دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ )دﯾﭭﯿــﺪ وارك ﮔﺮﯾﻔﯿــﺲ – ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــەر و دەرﻫێﻨــەری (1948ﺋــەم ﺋەﻣﺮﯾﻜــﯽ (1948 – 1875 1916دا دروﺳــﺖ ﻓﯿﻠﻤــە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1916دا ﻛــﺮا .ﺷــەوێﻚ ﺑــﻮو ﻛــە ﻫەرﮔﯿــﺰ ﻟــە ﺑﯿــﺮ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ڕێﺰﻟێﻨــﺎن ﺑــﻮو ﻟــەو ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــەر و دەرﻫێﻨــەرەی ﻛــە ﻟە 1916دا دوو ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺳــﺎڵﯽ 1916دا ﺋــەو ﺳــەردەﻣەی ﺧــەرج ﻛﺮدﺑــﻮو ﺑﯚ ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤــە ،ﻓﯿﻠﻤێــﻚ ﻛە ﻟــە زۆرﺑەی ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣــڕۆش ﻣﯚدێﺮﻧــﱰ دێﺘە ﺑەرﭼــﺎو .ﻛﺎﺗﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤە
ﺧﺎمنــﯽ )ﻛﺎﺗﺮﯾــﻦ ﻻﭘــﻮرت( ﭘەﯾﺎﻣﻨێــﺮی ﻓەڕەﻧﺴــﯽ ،ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەﻛــﯽ ﻟــە ﻣﺎڵەﻛــەی و ﻟــە ﻧﯿﯚﯾــﯚرك ﺋەﻧﺠﺎم داﺑــﻮو .دەﯾﮕــﻮت ﯾــﺎدەوەری ﺋــەو ﻫێﺸــﺘﺎ وەك ﺧــﯚی ﻣﺎوەﺗــەوە و ﺑــە ﺑﺎﺷــﯽ ﻛﺎر دەﻛﺎت .ﻧﻮﺳــﯿﺒﻮوی: ))ﭘێﺴــﺘﯽ دەﻣﻮﭼﺎوی ﻫێﺸــﺘﺎ ﻧﺎﺳــﻚ و ﺟﻮاﻧــە .ﻟێﻮەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺷــێﻮەی دڵێﻜــﺪا ﺳــﻮوراو ﻛﺮدووە و ﺧەﻧەﺷــﯽ داوە ﻟــە ﭘﺮﭼەﻛﺎﻧﯽ و وەك ﺳــەردەﻣﯽ ﺧــﯚی ﻟﻮوﻟــﯽ ﻛــﺮدووە .ﻟــە ﺋــەودا ﺑەﺳــەرﭼﻮو ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﯿﯿەﻛﯽ دەﺑﯿرنێــﺖ .ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻛــەس ﺋــەوە ﺑــە ﺳــەرﭼﻮو داﻧﺎﻧێــﺖ ((.ﻟــە ﺋﺎﻛﺎﻣﺪا ڕەﻧﮕــە ﻟﯿﻠﯿﺎﻧﮕﯿــﺶ دەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە و ﻫەﻣــﻮان ﻟە)دڵﺘەﻧﮕــﯽ( ڕزﮔﺎر ﺑــﻜﺎت. ﺑەﻫەرﺣﺎڵ ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو ڕێﺰﻟێﻨﺎﻧەﯾﺎن ﺑــﯚ ﭘﯿﺎﻧﯚژەﻧــﯽ ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤــە ﺑەڕێــﻮە ﺑــﺮد .ﺳــﺘﺎﻧﻠﯽ ﻛﯿﻠﺒﻮرﻧــﯽ ﺗەﻣــەن ﻫەﺷــﺘﺎ و ﺣــەوت ﺳــﺎڵ ﻛــە ﭘﯿﺎﻧــﯚی ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛــەدا ژەﻧــﺪووە ،ﻧەرﯾﺘــﯽ ﻓﯿﻠﻤــە ﺑــێ دەﻧﮕــەﻛﺎن ﺑــەو ﺟــﯚرە ﺑــﻮوە .ﻛــە ﺑــﯚ منﺎﯾﺸــﯽ ﭘﺎش ﻧﯿــﻮەڕۆ ﺳــێ ﺳــەﻋﺎت ﭘﯿﺎﻧــﯚی ژەﻧــﺪووە و ﺳــێ ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑــﯚ منﺎﯾﺸــﯽ ﺷــەواﻧەی ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺑەﺑــێ ﺳــﺎﺗێﻚ وەﺳــﺘﺎن ،ڕێــﻚ وەك ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﻛە
ﺑــﻮوە .ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﯚﻛﺘﯚﺑــەری ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوو ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧە ﻫەڵﻬﺎﺗــﻮوە و ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﻫﯿﭻ ﺷــﻮێﻦ ﭘێﯿــەك ﻟە دوای ﺧــﯚی ﺑەﺟــێ ﺑﻬێڵﯿــﺖ دﯾــﺎر ﻧەﻣﺎﺑﻮو .ﺋەو ﺷــەوەی ﻛــە ﻓﯿﻠﻤەﻛەی ﺋەوﯾــﺎن ﻟــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻛﺎن ﻧﯿﺸــﺎن دەدا ﺑەﺑــێ ﺋــەوەی ﻟــە ﭘێﺸــﱰەوە ﻫﯿــﭻ ﺟــﯚرە ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧەوەﯾــەك ﯾــﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧێﻜــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯿــەوە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﺑێــﺖ ﻟە ژێﺮ ﭘﺮۆﺟﻜﺘﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯿﻨــﺎی ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛەدا دەرﻛەوت .ﻓــەروە ﻟەﺑــەر ،ﻣﻠﭙێﭽێﻜﯽ ﺋﺎورﯾﺸــﻤﯽ ﻟــە ﻣﻠــﺪا و ﻗــﮋی ﻛــە زەردی ﻛﺮدﺑــﻮو ،ڕێــﻚ وەك ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺑﯿﻨەراﻧــﯽ ﭘﻠەﺑەرز ،ﻫــەروەك ﺑڵێﯽ ﻫﯿــﭻ ﻧەﺑــﻮوە دەرﻛــەوت .ﻫــەر ﻟەو ﻛﺎﺗــەدا ﮔﺮووﭘێــﻚ ﻟــە ﺗﻮرﻛــەﻛﺎن ﻛــە دەﻣﻮﭼــﺎوی ﺧﯚﯾــﺎن داﭘﯚﺷــﯿﺒﻮو ﻟــە ﺑــەردەم ﻫﯚڵــﯽ منﺎﯾﺸــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﺪا و دەﻛــﺮد ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯿﺎن دروﺷــﻤﮕەﻟێﻜﯿﺎن دەدا و ﻫﺎوارﯾــﺎن دەﻛــﺮد ﻟــە دژی ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛــە ﻟێــﯽ ﺗــێ ﻧەدەﮔەﯾﺸــﺘﯿﺖ .دوو ڕۆژ دواﺗــﺮ دەوڵەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ داوای ﻟــە دەوڵەﺗــﯽ ﻓەڕەﻧﺴــﺎ ﻛــﺮد ﯾەڵــامز ﮔﻮﻧەی ڕادەﺳﺘﯽ ﺋەوان ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺑەﻫەرﺣــﺎڵ ﻫەر ﺋــەو ﻛەﺳــەی ﻛە ﻟە ﺷــەوی دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە
ﺳــەرﻧﺠﯽ ﭘەﯾﺎﻣﻨێــﺮان و وێﻨەﮔﺮاﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺧــﯚی ڕاﻛێﺸــﺎﺑﻮو) ،ﺟــﺎك ﻻﻧﮓ( ی وەزﯾــﺮی ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻫﻮﻧــەری ﻓەڕەﻧﺴــﺎ ﺑــﻮو .ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺗەﻣــەن ﭼﻞ و دوو ﺳــﺎڵ ﻛــە ﭘێﺸــﱰ ﺋەﻛﺘــەری ﺷــﺎﻧﯚ ﺑــﻮو .ﺑــە ﻗﮋێﻜــﯽ ﺷــێﻮاو و ﺧﯚﺷــﺤﺎڵ وەك ﺷــێﺘەﻛﺎن .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭼﺎﻛەﺗێﻜــﯽ ﻛﺮێــﯽ ﻟەﺑــەردا ﺑــﻮو. ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻛــە ﺑﻮوە ﺑــە وەزﯾﺮ، ﻫێﺸــﺘﺎ ﻫەروەﻛﻮ ﭘێﺸــﱰی واﯾــە ،زۆر ﺧﯚﻣﺎﻧــە و ﻛەﯾــﻒ ﺧــﯚش .ﺑــەردەوام ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﻫﻮﻧەرﯾﺪاﯾە. ﻟــەو ﻛﺎﺗــەوەی ﻛــە ﺋــەم ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵە ﻫەﺑــﻮوە ،ﭘﯚﺷــﯿﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻤﻮﻛﯿﻨﮓ ﺑــەزۆر ﺑــﻮوە .ﻫەرﮔﯿﺰﯾــﺶ ﻟــە ﻫﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺗێﻨەﮔەﯾﺸــﺘﻢ .ﺗــﺎ ﺋــەو ﺟێﮕﺎﯾــەی ﻛــە دەزاﻧــﻢ ﺋــەم ﭼﺎﻛەﺗە ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨە ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ﻟەﺑەرﯾــﺎن دەﻛــﺮد ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑڕۆﻧــە ژوورێﻜــﯽ ﺗــﺮ و ﺟﮕــەرە ﺑﻜێﺸــﻦ. ﻫــەر ﻟــەو ﻛﺎری ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎﻧەوە ﺋەم ﻧﺎوەﺷــﯿﺎن ﻟەﺳــەر داﻧــﺎ .ﺋەوەﯾﺎن دەﭘﯚﺷــﯽ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑــە دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕەرەﻛــە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻣﺎڵەﻛــە ﭘﯿــﺲ ﻧەﻛــەن و ﺳــەرەڕای ﺋــەوەش ﺟﻠﻮﺑەرﮔــە ﺑﺎﺷــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗێــﻚ ﻧەﭼێﺖ. ﺑــە ﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛــەی ڕێﻚ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی ﺳــەردەﻣﯽ ﺋێﻤــەوە .ﻫەرﮔﯿــﺰ ﻟەﺑەرم ﻧەﻛــﺮدووە و ﻟەﺑەرﯾﺸــﯽ ﻧﺎﻛــەم ﻧــەك ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﻛــە ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨە. ﻫﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻣــﻦ ڕەگ و ڕﯾﺸــەی ﻗﻮوڵــﱰی ﻫەﯾــە .ﺗەﻣەﻧــﻢ ﻫەﺷــﺖ ﺳــﺎڵ ﺑــﻮو ﻟــە ﺷــﺎری )ﺋﺎراﻛﺎﺗــﺎﻛﺎ( ﻟە ڕۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛــﺪا وێﻨــەی ﺟەﺳــﺘەی ﻣﯚﻣﯿﺎﻛــﺮاوی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﻛﻮﺑــﺎم دﯾﺒــﻮو ﻛــە ﻟــە ﺷــﺎری ڕۆﻣــﺎ ﻣﺮدﺑــﻮو ،ﭼەﻧــﺪ ڕۆژێﻚ ﺗەرﻣەﻛەﯾــﺎن ﻟــە ﻫﯚڵــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺋــەو ﺷــﺎرە داﻧﺎﺑﻮو ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧەڵﻜﯽ ﺑــﯚ ڕێﺰﻟێﻨﺎن ﺑــڕۆن ﺑــﯚ ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ. ﺋــەو ﺷــﺘەی ﻛــە ﻣﻨــﯽ ﺗﺮﺳــﺎﻧﺪﺑﻮو ﺋەوەﺑــﻮو ﻛــە ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﻓەرﻣﯿﯿــﺎن ﻛﺮدﺑﻮوە ﺑــەری .ﻟەوە ﺑەدوا ﻫەﻣﯿﺸــە واﻣﺪەزاﻣﯽ ﺋــەم ﺟﻠﻮﺑەرﮔــە ﻓەرﻣﯿﯿﺎﻧە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻣــﺮدووە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــە .ﺋــەم ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﺑﯚ ﻣﻦ وەك ﺑﺎوەڕێﻜــﯽ ﺧﻮراﻓــﯽ ﻟێﻬﺎﺗــﻮوە. ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪا ﻣــﻦ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ دەﺳــﺘەی دادوەراﻧــﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﺑــﻮوم ﻛــە داﺑﻮﻧەرﯾﺘەﻛەم ﺗێﻚ ﺷــﻜﺎﻧﺪ و ﻟــە ﺑەرﭼــﺎوم ﻧەﮔﺮت .ﺋﯿﺴــﻤﻮﻛﯿﻨﮕﻢ ﻧەﭘﯚﺷﯽ. ﺟــﺎك ﻻﻧــﮓ ڕەﻧﮕــە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑەﺑــێ ﺋــەوەی ﻛە ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳــﺖ وﯾﺴــﺘﺒێﺘﯽ ﻟــەم ﺷﯚڕﺷــە ﯾــەك ﻛەﺳــﯿﯿەدا زۆر ﻫــﺎوﻛﺎری ﻣﻨــﯽ ﻛــﺮد .ﻟــە ﺷــەوی دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛەدا و ﻟــە ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎدا ﺋﯿﺴــﻤﯚﻛﯿﻨﮕﯽ ﭘﯚﺷــﯿﺒﻮو ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی وەزﯾﺮێــﻚ ﻫﯿــﭻ ڕێــﮕﺎ ﭼﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی ﻧﯿﯿــە، ﺑــەاڵم ﻟــە ﺷــەوی دواﺗــﺮەوە ،ﻟەﭘــﺎش ڕۆﺷــنت و ﮔەڕاﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺧێــﺮا ﺑــﯚ ﭘﺎرﯾــﺲ ،ﺑــە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋــەوەوەی ﻛــە دەرﻓەﺗــﯽ ﺋــەوەی ﻧەﺑــﻮوە ﻛــە ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﮕﯚڕێــﺖ ،ﺑــە ﺑﻠﻮﺟﯿﻨێــﻚ و ﻓﺎﻧﯿﻠەﯾەﻛــﯽ ﭘﻮﻟﯿﭭــەری ﺳــﻮورەوە ﻫﺎﺗــە ژوورەوە .ڕێــﻚ ﻫەر ﺑــەو ﺟــﯚرە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻟەﺑــەر ﻛﺮدﺑﻮو ﻛــە ﻟــە ﻣەﻛﺴــﯿﻚ دﯾﺒــﻮوم و ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑﻮوﺑــﻮوم ﻟەﮔەڵﯿــﺪا .ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﻛە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺷــﺎﻧﯚﯾﯽ ﺷــﺎری ﻧﺎﻧﺴــﯽ ﺑــﻮو .ﺋــەم ﻛﺎرەی ﻛــە ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە زۆر ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﺑــﻮو، ﻟــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵێﻜﺪا ﻛــە ﻫەﻣﯿﺸــە زۆر ﻓەرﻣــﯽ ﺑــﻮو ،وەك ﺷــﻨەﯾەﻛﯽ ﴎوﺷﺘﯽ ﻫەڵﯽ ﻛﺮد.
ﺋﺎﮔﻮار روﻧﺎﮐﺒﯿﺮاﻧﯽﺋﺎﯾﻨﯽﻫەﻧﮕﺎوەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑەرەو ﺳﯿﮑﯚﻻرﯾﺰم دەﻧێﻦ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻣﯚدێــﺮن ﺗەﻧﻬــﺎ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺋﺎزادﯾﯿــەﮐﺎن ﻧﯿﯿــە، ﺑــەاڵم دەﺑــێ دان ﺑــەوەدا ﺑﻨێﯿــﻦ ﮐــە ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــﺪ ﻫﺎواڵﺗﯿــﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ﺑــەو ﺋﺎزادﯾﯿﺎﻧــە ﺑﮕەن ﮐــە ﺋێﺴــﺘە ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەﯾــە و ﮔﺮﻧﮕﱰﯾﻨﯿــﺎن ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧــﯽ ژﻧﺎﻧــە .رواﻧﯿﻨــﯽ ﻣﯚدێــﺮن و دوا ﻣﯚدێﺮﻧەﮐﺎن ﺑــﯚ ژﻧﺎن ﺑە ﺗــەواوی ﮔــﯚڕاوە و ﺋــەو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾــەی ﺑــەرەو ﻣﯚدێﺮن دەڕوات دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺟێﻨــﺪەری ﺑەﻻﯾــەوە ﻫێﻨﺪە ﻗــﻮرس ﻧﯿﯿــە و ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺑﯚ ﺟەﺳــﺘە و رۆﺣــﯽ ﻣﺮۆڤ ﺗێڕواﻧﯿﻨێﮑــﯽ ﺟﯿﺎوازﺗــﺮە .ﻫــەر ﺑﯚﯾــە ﺋﺎزادﯾﯿــەﮐﺎن ﻟــە رواﻧﯿﻨــﯽ ﮐﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻣﯚدێــﺮن دا رۆڵێﮑــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ و ﺑەرﭼــﺎو دەﮔێــڕن .ﻫــەر ﺋەوەی ﻟە ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەﻣﺪا ﮐﺮێــﮑﺎران ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﻣﺎﻧﮕێــﮏ ﻣﯚڵــەت وەرﺑﮕــﺮن و ﻟــە ﭘﺸــﻮو داﺑــﻦ و ﻣﻮﭼەﮐەﺷــﯿﺎن ﭘــێ ﺑﺪرێﺖ ،ﺷــﺘێﮏ ﮐە ﭘێﺸــﱰ ﺑە ﻫﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەک ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧەﺑــﻮوە و رێﮑﺨﺮاوە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﮐﺎن رێﮕــە ﻟــە ﮐﺎرﮐﺮدﻧــﯽ ﻣﻨﺎاڵﻧــﯽ دوازدە ﺳــﺎاڵن دەﮔــﺮن ﻟەﻧــﺎو ﮐﺎﻧەﮐﺎﻧــﺪا و ..ﺋەواﻧــە ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن دەﺳﮑەوﺗە ﮔﺮﻧﮕەﮐﺎﻧﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘەن. ﻟــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﮐــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋــەم ﻣﺎﻓﺎﻧــە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﻧەﮔﯿــﺮاون ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش وەک ﮐﯚﯾﻠــە ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔــەڵ ﻣﻨــﺪااڵن دەﮐﺮێــﺖ و ﻟــە ﭘﯚرﻧﯚﮔﺮاﻓﯿﯿەﮐﺎﻧــﺪا ﺑــەﮐﺎر دەﻫێرنێــﻦ و ﻟــە ﺑەﻧــﮕﻼدش و ﻫﯿﻨــﺪ و ﺋەﻓﺮﯾﻘــﺎ ﮐﺎری ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن ﭘێ دەﮐەن. ﺑــەاڵم ﺋەوەﺷــامن ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑێــﺖ ﮐــە ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘــە ﺗەﻧﻬــﺎ ﻟﯿﺒڕاﻟﯿﺰﻣــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺧــﯚی ﻧەﻫێﻨــﺎوە ،ﺗەﻧﯿــﺎ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ ﻧەﺧﻮڵﻘﺎﻧــﺪووە ﺑەڵﮑــﻮ ﻟــە ﻫەﻧــﺎوی ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘــەدا ﮐﯚﻣەڵێــﮏ ﺧﺎڵــﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﺗــﺮ ﺳــەری ﻫەڵــﺪاوە و ﺗەﻧﺎﻧــەت رەﺧﻨە ﮔــﺮە ﺗﻮﻧﺪەﮐﺎﻧــﯽ ﻟﯿﱪاﻟﯿﺰم و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﺶ ﻫەڵﻘــﻮاڵوی ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘــەن .ﮔﯿﭭــﺎرا و ﻟێﻨﯿــﻦ و رۆزا ﻟﻮﮔﺰاﻣﺒــﯚرگ ﻟــە ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘــەوە ﺳــەرﯾﺎن ﻫەڵــﺪاوە و ﺋﺎﻧﺎڕﺷﯿﺴــﺖ و ﺑﺎﮐﯚﻧﯿــﻦ و ﮐﺮۆﭘﯚﺗﮑﯿــﻦ و ..ﺳــەرﺟەﻣﯽ ﺋەواﻧــە ﻣﺮۆﭬــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــﻦ .ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘــە ﮐﻮﺷــﺖ و ﮐﻮﺷﺘﺎرﯾﺸــﯽ ﺑــەدوای ﺧﯚﯾــﺪا ﻫێﻨــﺎوە و ﺧﺮاﭘﱰﯾــﻦ ﺟــﯚری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﮐﺎﻧــﯽ دروﺳــﺖ ﮐﺮدووە. ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘــە ﺑــە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﮑﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ دەﺳــﺘﭙێﺪەﮐﺎت ،ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻣﯚدێــﺮن ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻓەﻟﺴــەﻓﯿﯿەﯾە .ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻓەﻟﺴــەﻓﯿﯿەی ﮐــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﮐــە ﻫەﻣــﺎن ﺋەﻧﺪێﺸــەی رەﺧﻨەﮔﺮاﻧەﯾــە ﮐــە ﺋێﻤــە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــێ دەﮐەﯾــﻦ .ﺟــﺎن راڵــﺰ ﻧﻮێﻨــەری ﻟﯿﺒڕاﻟﯿــﺰم و ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪێﮑــﯽ ﺋــەو ﺑﻮارەﯾــە ﮐــە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﮑﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ دەﮐﺎت .ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋەﻣــە ﻟەﻧــﺎو ﺑﯿﺮﻣەﻧــﺪە ﭼەﭘــەﮐﺎن و ﭼەﭘــە ﻧﻮێﯿەﮐﺎﻧﺪا ﻣﺎوەﺗــەوە و ﻫــەرﮐﺎت ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻓەﻟﺴــەﻓﯿﯿە دێﺘە ﺋــﺎراوە ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﮑــﯽ ﻧــﻮێ دەﮔەﯾــﻦ ،ﻟەﺑــەر ﺋەوەی ﻫەﻣﻮو ﺷﺘێﮏ دەﮐەوێﺘە ﺑەر ﭘﺮﺳﯿﺎرەوە. ﻫــەروەک دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻣﯚدێــﺮن ﺧــﯚی دەﺧﺎﺗە ﺑــەر ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﮐﺮدﻧــەوە .ﺳــەرﺟەم رەﺧﻨەﮔﺮەﮐﺎﻧــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘــە ،ﻫــەر ﻟــە ﻧﯿﭽــەوە ﺗــﺎ ﻫﺎﯾﺪﮔــەر و ﻟﻮﺋــﯽ ﺳــﱰاوس و ﻫﺎﻧــﺎ ﺋﺎرێﻨــﺖ ،ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘــەوە ﺳــەرﯾﺎن ﻫەڵــﺪاوە و ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻓەﻟﺴەﻓەی ﻣﯚدێﺮن و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﻦ. ﺋەﻣــڕۆ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ روﻧﺎﮐﺒﯿﺮاﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻫەﻣــﻮ رۆژێ ﻫەﻧﮕﺎوێــﮏ ﻟــە ﺳــﯿﮑﻮﻻرﯾﺰم ﻧﺰﯾــﮏ دەﺑﻨــەوە و ﻟەواﻧەﯾــە رۆژێــﮏ داﺑێــﺖ ﺑڵێﻦ ﺳــﯿﮑﻮﻻری راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺋێﻤەﯾــﻦ .ﻫــﯚﮐﺎری ﺋەﻣــەش ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧەﯾە ﮐــە ﻟەﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺋﺎﯾــﻦ دەﯾﮑــەن ﮐــە ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻣﯚدێﺮﻧــە و داﺑــڕان و دور ﮐەوﺗﻨەوەﯾــﺎن ﻟــە ﻣﺮۆﭬــە ﻧەرﯾﺘﺨــﻮازەﮐﺎن چ ﻟــە ﺋﺎﯾــﻦ و چ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا رۆژ ﺑەڕۆژ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ. ﺑەﺑــڕوای ﻣــﻦ دەﺳــﮑەوﺗەﮐﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎی ﺋەﻣــڕۆ ﭘﺮاﮔامﺗﯿﮑــە و ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەک ﻟــە ﺷــێﻮەﮐﺎن ﮔﺮﻓﺘــﺎری ﺋــەو ﭘﺮاﮔامﺗﯿﺰﻣەﯾــە ﮐــە ﺋﯿــﺰن ﺑــەوە ﻧــﺎدا ﻫــﺰر و ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧــەوە رۆڵ ﺑﮕێڕێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺳــەرەﮐﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﭘێــﺶ ﺧــﯚی ﯾــﺎن ﺑﺎﺷــﱰە ﺑڵێﯿــﻦ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺑەر ﻟــە ﻣﯚدێﺮﻧــە ﺋەوەﯾە ﮐــە ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﻧﺎﺗڕاﻟﯿﺰﻣﺎﻧەی ﻧﯿﯿە.
16
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :دﻻوەر رەﺣﯿﻤﯽ
ﻛﻮﻟﺘﻮور ع .ﺣﺎﺗەﻣﯽ
ﮔﺮﻓﺘﯽ رۆﻣﺎﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟەوەداﯾە ﻛە ﻧﻮوﺳەر ﺷێﻮازی ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﯽﺧﯚیﺑەﺳەرﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪادەﺳەﭘێﻨێ
ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﻟەﺳەر ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽﺋەﻣڕۆیﺟﯿﻬﺎن
”ﻛێڵﮕەﯾەكﻟەﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ“ ﭼﯚن ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﺟﯿﺎواز ﭼێﺪەﻛەی
وﺷە .ﺗﺎران -ﻛەﻣەﻧﺪ ﺳەﺑﺎرەت ﺑە ڕۆﻣﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و رۆﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و زﻣﺎن ﻟە ﭼﯿﺮۆك و رۆﻣﺎﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا و رەوﺗﯽ وەڕﮔێڕان ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋەدەﺑﯽ ،وﺷە ﺋەم دﯾامﻧەﯾەی ﻟەﮔەڵ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوس و وەرﮔێڕ ﻋەﺗﺎ ﻧەﻫﺎﯾﯽ ﺳﺎز دا. ٢-٢ ڕۆﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ،ﺋەوەﻧــﺪە ﻛــە ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺑــە رووداو و واﻗﯿﻌەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ژﯾﻨﮕــەی ﻧﻮوﺳــەرەﻛەی دەدا ،ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺑــە ﻣــﺮۆڤ ﻟــە دەرەوەی ﺋــەم رووداو و واﻗﯿﻌﺎﻧــە ﻧــﺎدات .دﯾــﺎرە ﺋەﻣــەش ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺑەرﻫەﻣﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧێﻜﯽ وەك ﻛﺎﻓﻜﺎﯾــە. ﺑﯚﭼﯽ؟ ﻣــﻦ ﭘێــﻢ واﯾــە ﺳــەرەﻛﯿﱰﯾﻦ ﺋەرﻛﯽ رۆﻣــﺎن ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﮔێڕاﻧــەوەی ﻣــﺮۆڤ و ﺷــﯚڕﺑﻮوﻧەوە ﺑــە ﻧــﺎخ و زﻫﻨﯿﯿەﺗــﯽ ﺋﺎڵــﯚزی ﻣﺮۆﭬــە .ﺑــەاڵم ﻧﺎﺑــێ ﻟــە ﺑﯿﺮﻣــﺎن ﺑﭽێﺘــەوە ﻛــە ﻣــﺮۆڤ ﻟــە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﺪا ﻧــﺎژی .ﻣﺮۆڤ ﻟــە ﻛﺎت و ﺷــﻮێﻦ و واﻗﯿﻌــﯽ ژﯾﻨﮕە و ﺳــەردەﻣەﻛەﯾﺪا دەژی و ﻫەﺳــﺖ و ﻫــﺰر و زﻫﻨﯿﯿەﺗــﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺋــەم واﻗﯿﻌﺎﻧــەدا دەﮔــﻮورێ .ﺑــە ﺑــڕوای ﻣــﻦ ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ﻟــەوەدا ﻧﯿﯿــە ﻛــە رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــەﻛﺎن ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺑــە واﻗﯿﻊ و رووداوە واﻗﯿﻌﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕــەی ﺧﯚﯾــﺎن دەدەن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑە ﻣــﺮۆڤ و زﻫﻨﯿﯿــەت و ﻓەرداﻧﯿﯿەﺗــﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ رۆﻣﺎﻧــەﻛﺎن ﻧــﺎدەن. ﺑەﺷــﯽ زۆری رۆﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی »ﺋﯚﺑــﮋە ﻣﯿﺤــﻮەر« ﯾــﺎن ﺋﯚﺑــﮋە ﺗەوەرەﯾــە و ﻫــەوڵ دەدا رووداو و واﻗﯿﻌەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟــە دەرەوەی زﻫﻨــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑﮕێڕێﺘــەوە .ﻣــﻦ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻫــەوڵ دەدەم )ﺋەوەﻧــﺪە ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧــﻢ و ﺗﻮاﻧﯿﺒێﺘــﻢ( رۆﻣﺎﻧــﯽ »ﺳــﻮوژە ﻣﯿﺤــﻮەر« ﯾــﺎن ﺳــﻮوژە ﺗــەوەرە ﺑﻨﻮوﺳــﻢ و ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و زﻫﻨﯿﯿەﺗــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﺪەم .ﺋەﻣــە ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾــە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﺷــەرﺣﯽ ﺋەﻓــﻜﺎر و ﺋەﻧﺪێﺸــەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜــەم .ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەﯾــە ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ رووداو و واﻗﯿﻌــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر زﻫﻨﯿﯿــەت و ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﮕێڕﻣــەوە. واﺗــە ﻟــە ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎ و زﻫﻨﯿﯿەﺗــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺋــﺎوڕ ﻟــە رووداو و واﻗﯿﻌەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑﺪەﻣــەوە. ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣــﻦ ﺗــﺎ رادەﯾەﻛــﯽ زۆر زﻫﻨﯿﻦ .واﺗە ﺑەﺷــێﻚ اﻗﯿﻌــەﻛﺎن ﻟــە زﻫﻨــﯽ ﻟــە رووداو و وواﻗﯿﻌــەﻛﺎن ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا روو دەدەن. رێــﻚ وەك ﺧەوﻧێــﻚ ﻛــە ﻣــﺮۆڤ دەﯾﺒﯿﻨــێ .ﺟــﺎری واﯾــە ﺧەوﻧــەﻛﺎن زۆر ﻟــە واﻗﯿﻌــەوە ﻧﺰﯾﻜــﻦ و ﺟــﺎری واﺷــە زۆر ﻓﺎﻧﺘﺎﺳــﺘﯿﻚ و دوور ﻟــە واﻗﯿﻌﻦ. ﺋێﺴــﺘﺎ دەﻣێﻨێﺘــەوە »ﺷــﻮێﻨﻜﺎت«ی اﺗــە ﺋــەو ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧــەﻛﺎن ،وواﺗــە ﻛﺎت و ﺷــﻮێﻨە ﻛــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺗﯿﺎﯾــﺪا دەژﯾــﻦ و رووداوەﻛﺎن ﺗﯿﺎﯾــﺪا روو دەدەن .ﺟﯿــﺎ ﻟــە ﺷــﻮێﻨﻜﺎﺗﯽ ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﻧﺎدﯾــﺎری ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﮔــەورەی وەﻛــﻮ ﻛﺎﻓــﻜﺎ ،ﺷــﻮێﻦ ﻛﺎﺗــﯽ ﺑەﺷــﯽ ﻫــەرە زۆری ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧــە ﻣﯚدێــﺮن و ﭘﯚﺳــﺖ ﻣﯚدێﺮﻧــە ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺷــﻮێﻦ
و ﻛﺎﺗێﻜــﯽ دﯾــﺎر و واﻗﯿﻌﯿﯿﺎﻧەﯾــە. واﺗــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻛﺎت و ﺷــﻮێﻦ ،ﯾــﺎن ﻟــە ﺳــەردەم و ﻧﻮوﺳــەرەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﻛﯚﻣەڵﮕــەی دەژﯾــﻦ و رووداوەﻛﺎن ﻟــە رووداوە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی واﻗﯿﻌﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛەوە ﻧﺰﯾﻜــﻦ .ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﺷــﻮێﻨﻜﺎﺗﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺟەﯾﻤــﺰ ﺟﯚﯾــﺲ ،ﯾــﺎن ﭬﯿﺮﺟﯿﻨﯿــﺎ وۆڵــﻒ، ﯾــﺎن ﻓﯚﻛﻨــەر ،ﻛــە ﺑەرﺟەﺳــﺘەﺗﺮﯾﻦ منﻮوﻧــەی رۆﻣﺎﻧــﯽ ﻣﯚدێــﺮن و ﮔێڕاﻧــەوەی زﻫﻨﯿــﻦ .ﯾﺎن ﺷــﻮێﻨﻜﺎﺗﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯿــﻼن ﻛﯚﻧﺪێــﺮا ،ﯾــﺎن ﻣﺎرﻛــﺰ ،ﯾــﺎن ﻓﯚﺋێﻨﺘــﺲ و ﯾﻮوﺳــﺎ ﻛــە ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ واﻗﯿﻌﯿﯿﺎﻧــە ﯾﺎن ﺳــﻮورﯾﺎﻟﯽ ﯾﺎن رﯾﺎﻟﯿﺰﻣــﯽ ﺟﺎدووﯾﯽ دەﮔێڕدرێﻨــەوە ،ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﻫﺎوﺷــێﻮەی ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﯚﻣەڵﮕــەی دەژﯾــﻦ ،رووداوەﻛﺎﻧﯿــﺶ رووداوی ﺳــەردەﻣێﻜﻦ ﻛــە ﺳــەردەﻣﯽ
ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەدەﺑﯽ داﺳﺘﺎﻧﯿﯿەوە؟ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە واﯾــە و ﺋەﻣــەش ﺗەﻧﯿــﺎ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺋەدەﺑــﯽ ﻛــﻮردی ﻧﯿﯿــە .ﺑــە ﺑــڕوای ﻣــﻦ ﻫﯿــﭻ ﮔﺮﻓﺘێــﻚ ﻟــەوەدا ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﭼﯿﺮۆﻛﻨــﻮوس و رۆﻣﺎﻧﻨــﻮوس،
وەرﮔێڕاﻧێﻜﯽ ﭼﺎك و ﭼێﮋﺑەﺧﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮێﺰاﻧەوەی ﺑەرﻫەم ﻟە زﻣﺎﻧێﻜەوە ﺑﯚ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧە ﻟە داﻫێﻨﺎن و داﻫێﻨﺎﻧەوەیﺑەرﻫەﻣەﻛە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎﻧە .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻓــﻜﺎش ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺷــﻮێﻨﻜﺎﺗﯽ ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﻧﺎدﯾﺎرﯾــﺎن ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﭘێﯿەﻛﯿــﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺧەﯾــﺎڵ و ﻓﺎﻧﺘﺎزﯾﺎی ﻧﻮوﺳــەر و ﭘێﯿەﻛﯿــﺎن ﻟەﻧــﺎو واﻗﯿﻌــﯽ ﺳــەردەم و ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧﻮوﺳــەرەﻛەداﯾە .ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ وەك ﮔﺮﯾﮕــﯚر ﺳﺎﻣﺴــﺎی ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻣەﺳــﺨﯿﺶ ﻛــە دەﺑێﺖ ﺑــە ﻗﺎﻟﯚﻧﭽە، ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﺳــەردەﻣێﻜﺪا دەژی
ﯾــﺎن وﺗﺎرﻧــﻮوس ،ﯾــﺎن ﺗەﻧﺎﻧــەت رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯿﺶ ﺑــە زﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧە ﺑﻨﻮوﺳــێﺖ .ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﭼﯿﺮۆﻛﻨــﻮوس ﯾــﺎن رۆﻣﺎﻧﻨــﻮوس زﻣــﺎن و دەرﺑڕﯾﻨــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﺧــﯚی ﺑەﺳــەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺪا ﺑﺴــەﭘێﻨێﺖ. ﻣﺮۆﭬــەﻛﺎن ،ﻫــەر ﻛﺎﻣەﯾــﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﮕــەی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨــﺪەواری و دﯾــﺪ و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾــﺎن ﺑــە زﻣــﺎن و ﺷــێﻮازێﻜﯽ
ﻣەرﺟﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﺑﯚ وەرﮔێڕاﻧێﻜﯽ ﭼﺎك و ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺋەوەﯾە ﻛە وەرﮔێڕ وﺷﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗێﺮ و ﺗەواوی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺟﯿﻬﺎﻧﺒﯿﻨﯽ ﻧﻮوﺳەرەﻛە و دﻧﯿﺎیﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧﯽﺑﺒێﺖ ﻛــە ﻛﺎﻓــﻜﺎ ﺗﯿﺎﯾــﺪا ژﯾــﺎوە و ﺋــەو رووداواﻧــە دەﺋەزﻣﻮێــﺖ ﻛــە ﻛﺎﻓــﻜﺎ ﯾــﺎن ﻫــەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜــﯽ ﺳــﺎدەی ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻟــەو ﺳــەردەﻣەدا ﺋەزﻣﻮوﯾەﺗﯽ. زﻣــﺎن ﻟــە ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺋەوەﻧــﺪە ﻛــە زﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿە ،ﺋــەو زﻣﺎﻧــە ﻧﯿﯿــە ﻛــە دەﺷــێﺖ ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﺑێــﺖ ﺑــە ﻛﺎرەﻛﺘەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮ دەﻗەﻛﺎﻧــەوە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﻣــە زاڵﯿﯿەﺗــﯽ ﺷــﯿﻌﺮ ﻧﯿﯿــە ﺑەﺳــەر ﺋــەدەب و
دەرﺑڕﯾﻨــﯽ ﺟﯿــﺎواز دەدوێــﻦ. ﻫەرﻛــەس زﻣــﺎن و ﻟەﺣــﻦ و ﺋﯿﻘﺎﻋــﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻫەﯾــە .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر وای داﺑﻨێﯿــﻦ ﻛــە ﻣﺮۆﭬــەﻛﺎن ﻫەﻣﻮوﯾﺎن ﻫەوڵ ﺑــﺪەن ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧە ﺑﺪوێــﻦ ،ﺑــە زﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﺧەڵﻜﯿــﱰ دەدوێــﻦ. ﮔﺮﻓﺘــﯽ زۆرێــﻚ ﻟــە ﭼﯿــﺮۆك و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت رۆﻣﺎﻧــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﻧﻮوﺳــەر دەﻧــﮓ و زﻣــﺎن و ﺷــێﻮازی ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨــﯽ
ﺧــﯚی ﺑەﺳــەر ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەﺳــەﭘێﻨێ .ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە رۆﻣﺎﻧێﻜــﺪا ﻣﻨﺪاڵێــﻚ ﯾــﺎن ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوارێــﻚ ﯾــﺎن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﻜــﯚ، ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن وەك ﻧﻮوﺳــەر ﺑﺪوێــﻦ، ﺷــێﻮازی ﺋﺎﺧﺎوﺗــﻦ و دەم و دووﯾــﺎن ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧە ﺑێــﺖ ﯾــﺎن ﻧﺎﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧە ،ﺧﻮێﻨــەر دەﺑــێ ﺑﺰاﻧــێ ﻛە ﭼﺎوﺑەﺳــﺘﯽ ﻟــێ ﻛــﺮاوە .زﻣﺎن و ﺷــێﻮە ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨــﯽ ﻛەﺳــەﻛﺎن ﭘەردە ﻟە ﻫەﺳــﺖ و ﻫﺰر و ﺑﯿــﺮ و ﺑﯚﭼﻮون و زﻫﻨﯿﯿەﺗﯿــﺎن ﻫەڵﺪەداﺗــەوە. ﻛــە ﻫەﻣــﻮو ﻛەﺳــەﻛﺎن ﺑــە ﯾــەك زﻣــﺎن و ﺷــێﻮە ﺋﺎﺧﺎوﺗــﻦ ﺑﺪوێــﻦ، ﯾەﻋﻨــﯽ ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن )وێــڕای ﺋــەوە ﻛــە ﭼــﯽ دەڵێــﻦ ﯾــﺎن ﭼــﯽ ﻧﺎڵێﻦ( وەك ﯾــەك ﺑﯿــﺮ دەﻛەﻧەوە ،ﻫەﺳــﺖ و ﻫﺰرﯾــﺎن وەك ﯾەﻛــە .ﺋەﻣــە ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾەﯾــە ﻛــە ﻟــەو رۆﻣﺎﻧــەدا ﻫﯿﭻ ﻛﺎم ﻟــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑﯿــﺮ و ﺑﯚﭼــﻮون و ﻫەﺳــﺖ و ﻫــﺰری ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﯿــﻦ، ﻫﺎوﺳــﺎری زﻣــﺎن و ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼــﻮون و ﻫەﺳــﺖ و ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯿﺎن ﺑە دەﺳﺖ ﻧﻮوﺳەرەﻛەﯾﺎﻧەوەﯾە. زۆر ﺑﺎﺳــﯽ وەرﮔێــڕان ﻛــﺮاوە، ﺋێــﻮەش ﻟــە وەرﮔێڕاﻧــﺪا ﻛﺎرﺗــﺎن ﻛــﺮدووە .دەﺑێــﺖ وەرﮔێــڕ ﭼــﯽ ﺑﻜﺎت ﻛــە ﻫەم ﻟــە زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــەر و دەﻗەﻛــە داﻧەﺑڕێــﺖ و ﻫەﻣﯿــﺶ ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﺑێــﺖ ﺗﺎﻛﯽ ﻛــﻮرد ﭼێﮋ ﻟە وەرﮔێڕاﻧەﻛە وەرﺑﮕﺮێﺖ؟ دﯾــﺎرە ﻣەﺑەﺳــﺖ وەرﮔێڕاﻧــﯽ دەﻗﯽ ﺋەدەﺑــﯽ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧــە .ﺑــە ﺑــڕوای ﻣــﻦ ﻣەرﺟــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺑــﯚ وەرﮔێڕاﻧێﻜــﯽ ﭼــﺎك و ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺋەوەﯾــە ﻛــە وەرﮔێــڕ وﺷــﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗێــﺮ و ﺗــەواوی ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﺟﯿﻬﺎﻧﺒﯿﻨــﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛە و دﻧﯿــﺎی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺒێــﺖ. ﻫەروەﻫــﺎ ﻓــﻮڕم و ﺳــﺎﺧﺘﺎری ﺋــەو ﺑەرﻫەﻣــە ﻧەﻧﺎﺳــێﺖ ﻛــە ﺑەﺗەﻣﺎﯾــە وەرﯾﺒﮕێڕێﺘــەوە .ﺳــەﺑﻚ و ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﮔێڕاﻧــەوەی ﭼﯿــﺮۆك ﯾــﺎن رۆﻣﺎﻧەﻛــەی ﺑــەﻻوە ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﺑێــﺖ ،ﺋــەوەش ﺑﺰاﻧــێ ﻛــە ژﯾــﺎن و ﻫەﺳــﺖ و ﻫــﺰر و ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺑﺎرودۆﺧــﯽ زﻫﻨﯿﯿــﺎن ﻟــە ﻟەﺣــﻦ و ﺋﯿﻘﺎﻋــﯽ دﯾﺎﻟــﯚگ و ﻣﯚﻧﯚﻟﯚﮔەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا
ﺑەرﺟەﺳــﺘە دەﺑێﺘــەوە .ﺑەداﺧــەوە زۆرێــﻚ ﻟــە وەرﮔێڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــە ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯿەﻛــﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﺑــەم ﻣەرﺟــە ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﻧــﺎدەن ،ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﻣــﺎدام ﺳــﻮوﻛە ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯿەﻛﯿــﺎن ﻟــە ﻫــەردوو زﻣﺎﻧــﯽ ﺳــەرﭼﺎوە و ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ وەرﮔێڕاﻧەﻛــە ﻫەﯾــە و دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە زﻣﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا وﺷــە و رﺳــﺘەی ﻫﺎوواﺗــﺎ ﺑﯚ وﺷــە و رﺳــﺘەی دەﻗەﻛــە ﺑﺒﯿﻨﻨــەوە، ﻛەواﺗــە دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭘەﯾــﺎم و ﻣﺎﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ دەﻗەﻛــەش ﻟــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛەﯾەوە ﺑــﯚ زﻣﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﻮێﺰﻧــەوە .ﻟــە ﺑﯿﺮﻣــﺎن ﻧەﭼێــﺖ ﻛــە دەﻗــﯽ ﺋەدەﺑــﯽ دەﻗێﻜــﯽ داﻫێﻨەراﻧەﯾــە و ﺑەﺷــﯽ زۆری ﭘەﯾــﺎم و ﻣﺎﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻓــﯚڕم و زﻣﺎﻧﺪا، ﻟــە ﺷــێﻮازی ﮔێڕاﻧــەوە و ﺳــەﺑﻚ و ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛەی و ﻟەﺣــﻦ و ﺋﯿﻘــﺎع و ﮔــﺮژی و ﺧــﺎوی دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا و راوی ﺑەرﻫــەم دێــﺖ .وەرﮔێــڕ دەﺑێــﺖ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑــە وﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺋەدەﺑــﯽ و ﺑەﻫــﺮەی داﻫێﻨەراﻧــە ﺑێــﺖ .دەﺑێ ﺑــە ڕەﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﻓــﯚڕم و زﻣــﺎن و ﺳــەﺑﻚ و ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛە ،ﻫــەوڵ ﺑــﺪات ﺑەرﻫەﻣــەﻛﺎن ،ﺑــە ﺗێﻜــڕای ﺋــەم ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾﯿﺎﻧەﯾﺎﻧــەوە ،ﻟــە زﻣﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﻛــە رزﻣﺎﻧــﯽ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەرﻫــەم وەرﮔێڕاﻧەﻛەﯾــە، ﺑﻬێﻨێﺘــەوە .ﺑــە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ، ﺧﻮێﻨــەر دەﺑــێ واﺑﺰاﻧــێ ﻛــە ﺋــەو ﺑەرﻫەﻣــە ﺑــە ﻗەڵەﻣــﯽ وەرﮔێڕەﻛە ﻧــﻮوﴎاوە ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧــێ ﭼێــﮋی ﻟــێ وەرﺑﮕﺮێــﺖ .ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەﻣــەش ﻛﺎرێﻜــﯽ دژوارە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە وﺷــﯿﺎری و ﺑەﻫــﺮەی ﺋەدەﺑــﯽ و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧێﻜــﯽ زۆر ﻫەﯾــە ،ﺑــەو وەرﮔێڕاﻧــە ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻛــە ﺳــﺎڵﯽ ﺳــێ ﭼــﻮار ﺑەرﻫــەم وەردەﮔێــڕن، ﺑــەاڵم ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ دە ﻻﭘــەڕە ﻟەﺳــەر ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﯾــﺎن ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟــەو ﺑەرﻫەﻣﺎﻧە ﺑﻨﻮوﺳﻦ. ﺑەﻛﻮرﺗــﯽ ،وەرﮔێڕاﻧێﻜــﯽ ﭼــﺎك و ﭼێﮋﺑەﺧــﺶ ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﻮێﺰاﻧــەوەی ﺑەرﻫەم ﻟــە زﻣﺎﻧێﻜەوە ﺑــﯚ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧە ﻟــە داﻫێﻨــﺎن و داﻫێﻨﺎﻧــەوەی ﺑەرﻫەﻣەﻛە.
”ﻛێڵﮕەﯾــەك ﻟــە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ“ ﭼﻮارەﻣﯿــﻦ ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ”ﺑــﻦ وﯾﺘﻠــﯽ“ دەرﻫێﻨــەری ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿــە .ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮوی وﯾﺘﻠــﯽ ﻟەواﻧــە ”ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﻮﺷــنت“ و ”ﮔەﺷــﺘﯿﺎران“ ﻫەﻣــﻮو ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺋەﻣــڕۆ روو دەدەن و ﻫــﯽ ژاﻧــﺮی ﺗﺎواﻧﺒﺎرﯾــﻦ ،ﺑــەاڵم وﯾﺘﻠــﯽ ﺋەﻣﺠــﺎرە ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﭼێﻜــﺮدووە ﻛــە 17دا روو ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــەی ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ ﻟــە ﺳــەدەی 17دا دەدا ،ﺋــەو ﺳــەردەﻣەی ﻛــە ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﺑﯿﺴــﺖ ﺳــﺎڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ ﻻ ﺑــﺮا و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری داﻣــەزرا )ﺗەﻧﯿــﺎ ﺟﺎرێــﻚ ﻛــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ ﻻ ﺑــﺮا( و ﻛﯚﻣﺎرﺧــﻮازەﻛﺎن و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﺑــەردەوام ﻟــە ﺷــەڕدا ﺑــﻮون ،ﺳــەردەﻣێﻚ ﻛــە ﻟــە ﻣێــﮋووی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ ﻫەﻣﯿﺸە وەﻛﻮ ﺳەردەﻣێﻜﯽ ﺳەﯾﺮ ﭼﺎوی ﻟێ دەﻛەن. ﻟــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺷــەڕەﻛﺎن ”واﯾﺘــەد“ ﻛــە ﭘﯿﺎوێﻜــﯽ زاﻧــﺎ و دﯾﻨــﺪار و ﺗﺮﺳــﻨﯚﻛە، ﻟــە ﺷــەڕ رادەﻛﺎ و ﻟەﮔــەڵ ﺳــێ ﻛەﺳــﯽ ﺗــﺮ رووﺑــەڕوو دەﺑێﺘــەوە ﻛــە ﺋەواﻧﯿﺶ ﺷــەڕﯾﺎن ﺟێﻬێﺸــﺘﻮوە .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەوان ﭘﯿﺎوێﻜــﯽ ﺳــەرﺑﺎز ﻟــە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯿﯿە و رﻗــﯽ ﻟــە ”واﯾﺘــەد“ دەﺑــێ ﻟەﺑەر ﺗﺮﺳــﻨﯚﻛﯽ و راﻛــﺮدن .ﺑــەاڵم دوو ﻛەﺳــﯽ ﺗــﺮ دوو ﭘﯿــﺎوی ﺟﻮوﺗﯿــﺎری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەوارن ،ﺋــەم ﮔﺮووﭘــە دەﮔەﻧــە ﻛێڵﮕەﯾــەك و دوای ﺧﻮاردﻧــﯽ ﻛﺎرﮔــﯽ ژەﻫﺮﯾــﻦ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﺳــەﯾﺮﯾﺎن ﺑــﯚ روو دەدا ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﭘﯿﺎوێﻜــﯽ ﻫەﯾﻤەﻧەﺧــﻮاز ﺑــە ﻧــﺎوی ”ﺋﯚﻧﯿــﻞ“ دەﺑــﻦ ﻛــە ”واﯾﺘــەد“ ﺑــە دزﯾﻨــﯽ ﺑەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻏﺎﻛــەی ﺗﺎواﻧﺒــﺎر دەﻛﺎت و ﮔﺮووﭘەﻛــە ﻧﺎﭼــﺎر دەﻛﺎت ﻛــە ﻛێڵﮕەﻛــە ﺑــﯚ دۆزﯾﻨــەوەی ﮔەﻧﺠێــﻚ ﺑﻜﯚڵﻦ و ﻫــەردەم ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛﺎن ﺳەﯾﺮﺗﺮ دەﺑﻦ. ”وﯾﺘﻠــﯽ“ ﭘــﺎش ﭼێﻜﺮدﻧــﯽ ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ دۆﻛﯿﯚﻣێﻨﺘــەری ﻟــە ﻣــەڕ ﺋــەم ﺳــەردەﻣە ﺑڕﯾــﺎری دا ﻛــە ﺋــەم ﻓﯿﻠﻤــە ﭼــێ ﺑــﻜﺎ ،ﺋــەوەش دوای ﺋەوەﺑــﻮو ﻛــە زاﻧــﯽ ﻟــەم ﺳــەردەﻣە ﺧەڵــﻚ ﻣــﺎدەی وەﻫﻤﺰاﯾــﺎن ﺑــەﻛﺎر ﻫێﻨــﺎوە ،وەك منﻮوﻧــە ﺑــە ﻛﺎرﮔــﯽ ژەﻫﺮﯾﻦ ﻛەﺳــێﻜﯿﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ وەﻫــﻢ و ﭼﺎوﺑەﺳــﺒﻮون ﻛــﺮدووە .ﻛەواﺗــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﻛە ”ﻛێڵﮕەﯾــەك ﻟە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ“ ﻓﯿﻠﻤێﻜە ﻟــە ﻣــەڕ وەﻫﻤﺰاﯾﯽ ،ﺑــەاڵم ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﻟەﻻﯾەﻧــە ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿەﺗــﯽ ﻛــە ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚﻛﺎری ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻟــەم ﺑــﻮارەدا” .وﯾﺘﻠــﯽ“ و ﻫﺎوﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ﺟﯿﻬﺎﻧێﻜــﯽ ﺳەراﻧﺴــەر وەﻫــﻢ ﺑﺨﻮڵﻘﯿﻨــﻦ و ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑﯿﻨــەر ﻫﯿﭙﻨﯚﺗﯿــﺰم ﺑﻜــەن .ﺑــﯚ ﮔەﯾﺸــنت ﺑەﻣــەش ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺑﺎرێﻜــەوە ﺟﯿــﺎوازە .رەﻧﮕــە ﺑەرﭼﺎوﺗــﺮ ﻟە ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧێﻚ وێﻨەﻫەڵﮕﺮﺗــﻦ ﺑــە ﺷــێﻮەی رەش و ﺳــﭙﯽ ﺑێــﺖ ﻛــە ﻫێــﺰ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ وێﻨەﻛﺎن ﭼەﻧــﺪ ﺋەوەﻧــﺪە زﯾﺎﺗــﺮ ﻛــﺮدووە .ﻫەروەﻫــﺎ وەﻫﻤﯿﺒﻮوﻧــﯽ وێﻨــەﻛﺎن و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﭼﻮارﭼێــﻮەﻛﺎن و ﺟﻮواڵﻧــەوەی ﻛﺎﻣێــﺮا ﻟــە ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋــەم ﻓەزاﯾــە ﻛﺎرﯾﮕــەرە. ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎ و داﻧﺎﻧــﯽ دەﻧﮕﯿــﺶ زۆر داﻫێﻨەراﻧەﯾــە و ﺋەﻣــەی ﺗــەواو ﻛــﺮدووە ﯾــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟێﻬﺎﺗﻮوﯾــﯽ ﺋەﻛﺘــەرەﻛﺎن ﻟــە ﺑەرﭼــﺎو ﻧەﮔﺮﯾﻦ .ﺋەﻣﺎﻧــە وای ﻟــێ دەﻛﺎ ﻛە ﺑﯿﻨــەر ﺑــە ﺗــەواوی ﮔﯿــﺮۆدەی وێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺑﺒێــﺖ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗــﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــە ﺑــﯚی ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﻧەﺑــێ .دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﻛــە ”وﯾﺘﻠــﯽ“ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺋەوەﻧــﺪە ﮔﺮﯾﻨﮕﯿــﯽ ﻧــەداوە ﺑــە ﭼﯿــﺮۆك و ﻻﯾەﻧــە ﻣﺎﻧﺎﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــەی، ﺑەڵﻜــﻮ ﺧﯚﯾﺸــﯽ زۆرﺗــﺮ ﺣــەزی ﻟــەوە ﺑــﻮوە ﻛە ﺋــەم ﺟﯿﻬﺎﻧــە وەﻫﻤﯿﯿە ﺳــەﯾﺮ و ﺳــەﻣەرەﯾە ﺑەﻫێﺰﺗــﺮ ﺑﺨﻮڵﻘﯿﻨــێ )ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟــە ﻣــەڕ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺋﺎﻣﺎژە ﻧەﻛەﯾــﻦ ﺑــە دﯾﺎﻟﯚﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﻛــە ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺋەدەﺑــﯽ و ﻧﺎﺳــﻜﯿﺎن ﻫەﯾە(. زۆرﺑــەی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــەش ﺷــﭙﺮزەن و ﻧەزﻣێﻜــﯽ ﻣەﻧﺘﻘﯿﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە. ﻛەواﺗــە ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﭼەﻣﻜﮕــەل و ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە دژوار و رەﻧﮕە ﺑێ ﻓﺎﺋﯿﺪەﯾــە )ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻗﺴــەی زۆرﯾــﺶ دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟــەم ﺑــﺎرەدا( .ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ”ﻛێڵﮕەﯾــەك ﻟــە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ“ ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﺑﯚﻣــﺎن رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻟەﺑــەر ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﻫﻮﻧــەری ﺟﯿــﺎواز و داﻫێﻨەراﻧــە ﭼەﻧــﺪ دەﺗﻮاﻧﯽ ﺑەرﻫەﻣێﻜﯽ ﺟﯿــﺎواز و ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑﺨﻮڵﻘﯿﻨــێ .ﺋەﻣــە ﻓﯿﻠﻤێﻜە ﻛە ﺑﯿﻨــەر ﺑــە وێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی و ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧێﻜــﯽ ﺳــەﯾﺮ ﻫﯿﭙﻨﯚﺗﯿــﺰم دەﻛﺎ ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﻛــە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑﯿﺮ ﻟــە ﭼﯿﺮۆﻛﯿﺶ ﻧەﻛﺎﺗەوە. ﻛێڵﮕەﯾەك ﻟە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ A Field in England دەرﻫێﻨەر :ﺑﻦ وﯾﺘﻠﯽ ﻧﻮوﺳەر :ﺋەﯾﻤﯽ ﺟﺎﻣﭗ ﺋەﻛﺘــەر :رﯾــﺲ ﺷﯿﯿﺮﺋﺴــﻤێﺲ ،ﻣﺎﯾــﻜڵ ﺋﺴــامﯾﻠﯽ ،راﯾــﺎن ﭘــەوپ ،رﯾﭽــﺎرد ﮔاڵﭬﺮ ،ﭘﯿﱰ ﻓﺮدﯾﻨﺎﻧﺪۆ ژاﻧﺮ :درام ،ﻣێﮋووﯾﯽ ،ﺗﺮێﻠﺮ ﺳﺎڵ2013 : واڵت :ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
17
ﻣەﻋﺮﯾﻔەی ڕەﺧﻨەﯾﯽ و ڕەﺧﻨەی ﺷﺎﻧﯚﯾﯽ
ﻧﯿﻬﺎد ﺟﺎﻣﯽ :ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻻوازﯾﯽ ﺷﺎﻧﯚ ڕێﮕەی ﻧەداوە ﻣەﻋﺮﯾﻔەی ڕەﺧﻨەﯾﯽ ﺑێﺘە ﺑﻮون ﻫەوﻟێﺮ .وﺷە /ﻫﺎوﺗﺎ ﺋەﺳﻮەد ﻧﯿﻬﺎدی ﺟﺎﻣﯽ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻧﻮوﺳەر و ﺷﺎﻧﯚﻛﺎر و رەﺧﻨەﮔﺮاﻧەی ﺑەﺗەواوی ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺑەرﭼﺎو ،ﻫﺎوﻛﺎت ﯾەﻛێﻜە ﻟەواﻧەی ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺷﺎﻧﯚی ﺋەزﻣﻮوﻧﮕەرﯾﯽ ﻫێﻨﺎﯾە ﻛەرﻛﻮوك ،ﻛە ﺋەو ﺑﻮارە ﻟەو ﺷﺎرەدا ﻧەﺑﻮو و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﻛﺎرێﻜﯽ ﻓﺮەﺑﺎﺷە .ﻟەم دﯾامﻧەﯾەی ”وﺷە“دا ﺑﺎس ﻟە رەﺧﻨەی ﺷﺎﻧﯚدا دەﻛﺎت و ﭘێﯽ واﯾە ”ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻻوازﯾﯽ ﺷﺎﻧﯚ ڕێﮕەی ﻧەداوە ﻣەﻋﺮﯾﻔەی ڕەﺧﻨەﯾﯽ ﺑێﺘە ﺑﻮون ،ﺋەوەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨە ڕەﺧﻨەﯾﯿەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدﺑێﺖ ،دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻫەوڵەﺋەزﻣﻮوﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎنﺑﻮوە“.
ﺋــەوەی ﻫەﺳــﺘﯽ ﭘــێ دەﻛــﺮێ ڕەﺧﻨــەی ﺷــﺎﻧﯚﯾﯽ ﻟەو ﺑــﻮارەدا ﻛﺰە، ﺋــەو ﻛﺰﯾﯿــە ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻛﺮدووەﺗــە ﺳــەر ڕەوﺗــﯽ ﺷــﺎﻧﯚی ﻛﻮردی؟ رەﺧﻨــە و ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﻟــە داﯾــﻚ ﻧەﺑــﻮوە، ﺋــەوەی دەﻧﻮوﴎێــﺖ ڕواﻧﯿﻨــﯽ ڕواڵەﺗﺨﻮازاﻧــەی ﭼێــﮋە ،ﺑﯚﯾــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨێﻜە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻟــە ﺳــەرﻧﺠە ﺧﻮدﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەر ڕزﮔﺎری ﺑێــﺖ ،ﺋــەوەش ﭘﺮۆﺳــەی ﻧەﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی زﻣﺎﻧــە ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻻوازﯾــﯽ ﺷــﺎﻧﯚ ڕێﮕــەی ﻧــەداوە ﻣەﻋﺮﯾﻔــەی ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﺑێﺘــە ﺑــﻮون ،ﺋــەوەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨە ڕەﺧﻨەﯾﯿــەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدﺑێــﺖ ،دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﻫەوڵــە ﺋەزﻣﻮوﻧﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎﺗێ ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻫەﺷــﺘﺎﻛﺎن ﺷــﺎﻧﯚی دەردەﻛەوێــﺖ، ﺋەزﻣﻮوﻧﮕــەری ڕەﺧﻨــەش دەﯾەوێــﺖ ﻟــەو ﺋﺎراﺳــﺘە ڕواڵەﺗﺨﻮازﯾﯿــە ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺑﯿﻨــەرە دەرﺑــﺎزی ﺑێــﺖ ،ﺑــەرەو ﮔﻮﺗﺎرێﻜــﯽ ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﻫەﻧــﮕﺎو
ﺑﻨێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾــە ﻛێــﻦ ﺋەواﻧــەی ﺋــەو ﮔﻮﺗــﺎرە ڕەﺧﻨەﯾﯿــە ﺑﻨﯿــﺎت دەﻧێــﻦ؟ ﺋــەوە ﺋــەو رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس و ﻛﺎرەﻛﺘــەرە ﺋەرﺷــﯿﻔﯿﯿﺎﻧە ﻧﯿــﻦ ﻛــە ﻧﺎوﯾــﺎن ﻟــە ﺧﯚﯾــﺎن ﻧــﺎوە رەﺧﻨەﮔــﺮ و ﺗﻮاﻧــﺎی دەرﺑﺎزﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﺳــەرﻧﺠﯽ ڕووﻛــەش ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺧــﻮدی ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎﻧــﻦ، ﻫەﻣﯿﺸــە ﺋــەوە ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎرە ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻮوﻧــە ﻫەوڵﯿــﺎن داوە ﮔﻮﺗﺎرێﻜــﯽ ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﺑﻨﯿــﺎت ﺑﻨێــﻦ ،ﺋــەو ﮔﻮﺗــﺎرەش ﭘەﯾﻮەﺳــﺘە ﺑەﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺷــﺎﻧﯚﻛە ﺧﯚﯾــەوە ،ﺑﯚﯾــە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘــﺮۆژەی درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ ﺷــﺎﻧﯚﯾﯽ و ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺟﯿــﺎواز ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚی ﺋــەوەی ﺋــەو ﮔﻮﺗــﺎرە ڕەﺧﻨەﯾﯿــە ﻫەوڵەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺖ ﻧﯿﺸــﺎﻧﻜﺮاو ﺑــﻦ ،ﺋــەوە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ منﺎﯾﺸــە وای ﻛــﺮدووە ﺋــەو ڕەﺧﻨەﯾــە ﻧەﺗﻮاﻧــێ ﮔەﺷــە ﺑــﻜﺎت ،ﺳــﯿامﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺗەواوی دەرﺑﻜەوێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻫێﺸــﺘﺎ ﻫەوڵــەﻛﺎن ﺋەﮔــەر دەﮔﻤەﻧﯿــﺶ ﺑــﻦ ،ﻛەﭼــﯽ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻧﻜﻮڵــﯽ ﻟــە ﺟﺪﯾﯿەﺗــﯽ ﺋــەو ﮔﻮﺗــﺎرە ﺑﻜﺮێــﺖ
ﻛــە وای ﻛــﺮد ﺋەرﺷﯿﻔﯿﺴــﺘەﻛﺎن ﺗــﺎ ڕادەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑﻮێﺮﯾــﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻧەﺑێــﺖ ﭼﯿــﱰ ﺑەﻧــﺎوی ﺑﯿﺒﻠﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎ و دﯾﻜﯚﻣێﻨﺘــەوە ﻗﺴــە ﻟــە ڕەﺧﻨــە ﺑﻜەن. ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧەی ﻛــە وەك ڕەﺧﻨە دەﻧﺎﴎێــﻦ و ﻟــە ﺑاڵوﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا ﺑــاڵو دەﻛﺮێﻨــەوە ،ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ دەﭼﻨە ﻧێﻮ ﺧﺎﻧەی ڕەﺧﻨەی زاﻧﺴﺘﯿﯿەوە؟ ﺑــﯚ ﺋــەوەی وێﻨــەی ڕەﺧﻨەﮔــﺮ ﻟــە ﺷــﺎﻧﯚی ﺋێﻤــەدا ڕوون ﺑێــﺖ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘﯚﻟﯿﻨــﻜﺎری ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﻛێﺸــەﻛە ﻟــە ﺟــﯚری ﺑاڵوﻛــﺮاوەﻛﺎن و ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەوەی ﻛێﺸــەﯾە ﺋــەو ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺎﻧە زﯾﺎﺗــﺮ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺑﯿﻨﯿﻨە، ﻧەﺑﻮوﻧــە ﺑەﮔﻮﺗﺎرێﻜــﯽ ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﮔﻮﺗﺎرێــﻚ ﻛــە ﺗﻮاﻧــﺎی دواﻧﺪﻧــﯽ منﺎﯾﺸــﯽ ﻫەﺑێــﺖ ،ﺑﺘﻮاﻧــێ ﯾەﻛــەی ﮔﻮﺗــﺎر ﻟــە منﺎﯾــﺶ و ﻛﯚدەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە ،ﻫەڵﺒــەت ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ڕەﺧﻨــە ﺗﯿﯚرﯾﯿﺎﻧــە ﻟەﺑــﺎرەی ﺷــﺎﻧﯚوە ﺑﻨﻮوﴎێــﺖ ،ﻛــە ﻫﺎﺗﯿﻨــە ﺳــەر ﺗﯿــﯚر ﻣﺎﻧــﺎی واﯾــە دەﺑێــﺖ ڕەﺧﻨەﮔــﺮ ﻣەﻋﺮﯾﻔــەی ﺷــﺎﻧﯚﯾﯽ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺷــﺎﻧﯚﻛەدا ﺑێــﺖ، ﻟێــﺮەوە ﻛﺎری ﺋــەو ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی ﺳــەرﻧﺠە ڕووﻛەﺷــەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە، ﺋــەو وەك دەرﻫێﻨــەر دەﺑێــﺖ ﻟــە ﮔﻮﺗــﺎرە ﺷــﺎﻧﯚﯾﯿەﻛەدا ﭘﺮۆﺳــەی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن ﺑﻨﯿــﺎت ﺑﻨێــﺖ، ﺑﯚﯾــە ﺋــەوەی ﺋــەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت دەﺑێــﺖ وەك دەرﻫێﻨــەر ﯾــﺎ ﺋەﻛﺘــەر ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﺷــﺎﻧﯚ ﺗەرﺧــﺎن ﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﻛﺎﺗــێ ڕەﺧﻨــەی ﻧــﺎو ﺑاڵوﻛــﺮاوە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﺧﺎڵﯿــﻦ ﻟــە ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎن ﻟــە دﯾــﺪی ڕواڵەﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﺧﯚﯾﺎﻧــەوە ﺳــەﯾﺮی ﺷــﺎﻧﯚ دەﻛــەن و وﺗﺎرێﻜــﯽ ﺳــﺘﺎﯾﺶ ﺋﺎﻣێــﺰ ﯾــﺎن ﺳەرزەﻧﺸــﺘﻜﺮدمنﺎن ﺑــﯚ دەﻧﻮوﺳــﻦ ،ﺑاڵوﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﺑــەردەم ﺋﯿﻔﻼﺳــﯽ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺷــﺎﻧﯚﯾﯿﺪان ،ﺑﯚﯾــە ﺧێــﺮا وەك ڕەﺧﻨــەی ﺷــﺎﻧﯚﯾﯽ ﺑــاڵوی دەﻛەﻧــەوە ،ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ دێــﺖ وەﺳــﻔﯽ ﭘەﺧﺸــﺎﻧﯽ دەﻧﻮوﺳــێﺖ
دەﻗﯽ ڕەﺧﻨەﯾﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەﺋﯿﺸﻜﺮدﻧەوەو ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﮔﻮﻣﺎﻧە
ﻧــﺎوی دەﻧێــﻦ ڕەﺧﻨــە ،دەﺷــێﺖ ﺋــەو ﺟــﯚرە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺎﻧە وەك ﻛﺎری ﺋەرﺷــﯿﻔﯽ مبێﻨﻨــەوە ،ﺑــەاڵم ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ڕەﺧﻨەﯾــﺎن ﻧﯿﯿــە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ڕەﺧﻨــە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑــﻮون ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾــەی ﻛــە ڕەﺧﻨــە ﺑﺒێﺘــەوە ﮔﻮﺗﺎر ﻧــەك وﺗﺎری ﺳــﺘﺎﯾﺶ و ﺳەرزەﻧﺸــﺘﻜﺮدن ،ﺋــەو وﺗﺎراﻧــە ﻟــە ﻣەزﺑەﺗــەی ﻣﻮﺧﺘــﺎر ﺋەﭼێﺖ. ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﴍۆﭬــە و ﻫەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن
دەﺑێــﺖ ﺑــﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ڕەﺧﻨەی ﺷﺎﻧﯚﯾﯽ؟ رەﺧﻨــە ﻛﺎﺗــێ ﻟە ﺳــەرﻧﺞ ﭘەڕﯾﯿەوە ﺑــﯚ ﮔﻮﺗــﺎر واﺗــە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە و ﺗەﺋﻮﯾﻠﻜﺮدﻧــﯽ منﺎﯾــﺶ ﻛــە ﺗەﺋﻮﯾــﻞ ﻫەﺑــﻮو ،واﺗــە ﻓــﺮە ﻣﺎﻧﺎﯾﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەﯾــە، ﺋــەو دەﻣــەی ﮔﻮﺗــﺎر ﺋێﻤــەی ﺧﺴــﺘە ﺑــەردەم ﻓﺮەﯾــﯽ ،ﺋــەوا ڕووﺑــەرووی ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﺗــﺮی ڕەﺧﻨەﯾــﯽ دەﺑﯿﻨــەوە ﻛــە دەﻗــﯽ ڕەﺧﻨەﯾﯿــە ﻛــە ﺑەداﺧــەوە ﺋێﻤــە
ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ دەﻗــﯽ ڕەﺧﻨەﯾﯿــامن ﻧﯿﯿــە ،دەﺷــێﺖ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋــەوە ﺑێــﺖ دەﻗــﯽ ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﭼﯿﯿــە؟ دەﻗــﯽ ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﺑەواﺗــﺎی دەﻗێــﻚ ﺑێــﺖ وەك دەﻗــﯽ منﺎﯾــﺶ ،ﺑﺘﻮاﻧــێ ﻟــە ﭘەراوێــﺰی منﺎﯾــﺶ دەرﺑﭽێــﺖ و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻢ و دەﻻﻟەﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧــﯚی ﺑێــﺖ ،ﺋــەوە ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوە و ﺗێڕاﻣﺎﻧــە ﺑەوﺗــﺎری ﭼەﻧــﺪ دێــڕی ﻧــﺎو رۆژﻧﺎﻣــەﻛﺎن ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻧﺎﯾــەت ،دەﻗــﯽ ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەﺋﯿﺸــﻜﺮدﻧەوە و
ﭘﺮﺳــﯿﺎر و ﮔﻮﻣﺎﻧــە ،ﺋەو دەﻗــە ﻛﺎری ﺑــە ﺳــەرﻧﺠە ڕووﻛەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨــەر ﻧﯿﯿــە ،ﻟــە ﮔﻮﺗــﺎرەوە دەﭘەڕێﺘــەوە، ﭘﺮۆﺳــەی ﻣﯿﺘﺎ ﮔﻮﺗــﺎرە ،ﻣﯿﺘــﺎ ﮔﻮﺗﺎر. ﻣﯿﺘــﺎ ﻣﺎﻧــﺎی ڕەﺧﻨەﯾــە ،ڕەﺧﻨەﮔــﺮ ﻟــە دەﻗــﯽ رەﺧﻨەﯾــﯽ ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ڕەﺧﻨەﮔــﺮ ﻧﯿﯿــە دەﺑێﺘــە دەرﻫێﻨــەر و ﺷــﺎﻧﯚ دەﻧﻮوﺳــێﺘەوە .ﺋەﻛﺘــەر ﻧﻮاﻧــﺪن ﻟەﻧﺎو ﺋــەو دەﻗــەدا دەﻛﺎت، ﻟە ﺗﯿــﯚرەوە ﺑــەرەو زاﻧﺴــﺖ و ﻓﯿﻜﺮ دەڕوات ،ﮔﻮﻣــﺎن ﻟــە دەﻗــﯽ منﺎﯾﺶ دەﻛﺎت ،ﺋــەو ﺳــﺘﺎﯾﺶ ﻧــﺎﻛﺎت ﺳەرزەﻧﺸــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﮔﻮﻣﺎﻧــەﻛﺎن دەﺑﺎﺗــەوە ﻧــﺎو ﭘﺮﺳــﯿﺎر ،ﺟﯿــﺎوازی ﻟــە ﻣﺎﻧــﺎﻛﺎن ﺑەرﻫــەم دێﻨێــﺖ، زﻣــﺎن دەﺑﺎﺗــەوە ﻧــﺎو ﭘﺮۆﺳــەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوە ،ﻛﯚدەﻛﺎﻧــﯽ منﺎﯾــﺶ دەﺧﺎﺗــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑــەر ﻟــە ﭘێﻜﻬﺎﺗەی ﮔﻮﺗــﺎری منﺎﯾــﺶ ،ﺳــەرەﻧﺠﺎم ﺑﯿﻨــەر دەﺧﺎﺗــە ﺑــەردەم دوو دەﻗﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻛــە ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻟــە ﯾەﻛﱰﯾــﺎن ﺟﯿــﺎ ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﺋەواﻧﯿــﺶ دەﻗــﯽ ڕەﺧﻨەﯾﯽ و دەﻗﯽ منﺎﯾﺸە.
ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽﭼﺎﻻﻛﯿﯽوێﮋەﯾﯽﻫەوﻟێﺮ ﺑﺎﺷﱰﯾﻦ ﺳێ ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮد ﻫەوﻟێﺮ .وﺷە /ﻋەﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ وێﮋەﯾﯽ ﻫەوﻟێﺮی وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و 27ﻟە ﻫﻮﺗێﻞ ﭼﻮارﭼﺮا ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﭘێﺸﺒڕﻛێﯽ ﭼﯿﺮۆﻛﯽ 27/10 10/2013 ﻻوان 2013 ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ 2013راﮔەﯾﺎﻧﺪ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ وێﮋەﯾﯽ ﻫەوﻟێﺮ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﺋەم ﭘێﺸﺒڕﻛێ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە دەﻛەﻧە ﻧەرﯾﺘێﻜﯽ ﺳﺎاڵﻧە ﻛە 22ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳﯽ ﺷﺎری ﻫەوﻟێﺮ ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻛﺮدﺑﻮو ﻟــە ﺋێــﻮارە ﻛﯚڕێﻜــﺪا ﺑە ﺑەﺷــﺪاری ﻧﻮوﺳــەران و رووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮان ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯽ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2013ﻟــە ﻧێــﻮان 22 ﭼﯿﺮۆﻛﻨــﻮوس راﮔەﯾەﻧــﺪرا ﻛــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﯚ ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ وێﮋەﯾــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﺳــﺎز دراﺑــﻮو .ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺧــەاڵت ﺑەﺧﴩاﯾــە ﺳــەر 3ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2013ﻛە ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑﻮون
ﻟەﻣﺎﻧــە )ﺑــەڕۆژ ﺋﺎﻛﺮەﯾــﯽ -ﭘﻠــەی ﯾەﻛــەم ،ﺋەژﯾــﻦ ﻓەﻫﻤــﯽ -ﭘﻠــەی دووەم ،ﻣﻬﺎﺑــﺎد ﻗەرەداﻏــﯽ -ﭘﻠــەی ﺳــێﯿەم( و ﺧەاڵﺗەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟــە ﯾــەك ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر ﺑــﯚ ﭘﻠــەی ﯾەﻛــەم 750 ،ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر ﺑــﯚ ﭘﻠــەی دووەم و 500ﻫــەزار دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ﭘﻠەی ﺳێﯿەم. زاﻧــﺎ ﺧەﻟﯿــﻞ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ وێﮋەﯾــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﯿﺪا ﺑﯚ
ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ،ﺳــﺎاڵﻧە ﺋــەو ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯿﺎﻧە ﺑــەردەوام دەﺑێــﺖ و ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ ﺋﺎﯾﻨــﺪە ﺗێﻜﺴــﺘەﻛﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﺎن ﻫەڵﺪەﺑﮋێــﺮن .ﺋەوﯾﺸــﯽ ﮔــﻮت،
ﭼﯿﺮۆﻛــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺳــێ ﻛەﺳــﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸــﻨﺎڵ و ﺋەﻛﺎدﯾﻤــﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮاون ﺑەﺑــێ ﻧــﺎوی ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــەﻛﺎن، ﺑﯚﯾــە ﺋەوﭘــەڕی دادﭘــەروەری
ﺗێــﺪا ﺑــەدی ﻛــﺮاوە و ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻟێﻬﺎﺗــﻮوی و ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛــەﻛﺎن ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎن دراوە. دﻛﺘــﯚر ﻣﻮﺣﺴــﯿﻦ ﺋەﺣﻤــەد ﻋﻮﻣەر
ﻧﻮوﺳــەر و وەرﮔێــڕ ﻛە ﯾەﻛێــﻚ ﺑﻮو ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛــە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە ﻛــﺮد ﻛــە ﭼﯿﺮۆﻛــەﻛﺎن زۆرﺑەﯾــﺎن ﺗەﻛﻨﯿــﻚ و داڕﺷــنت و زﻣﺎﻧﯿــﺎن ﻟێــﻚ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــﻮوە و ﻟــە
زۆر ﻻﯾەﻧــەوە ﻟێﻜﭽــﻮو ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﻫەﺑــﻮوە ،ﺑــەاڵم ﻫەرﭼﯚﻧێــﻚ ﺑێــﺖ ﺋەو ﺳــێ ﭼﯿﺮۆﻛــەی ﻫەڵﺒﮋێــﺮدراون ﺟﻮاﻧﱰﯾــﻦ و ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻧﺎو ﭘێﺸﺒڕﻛێﯿەﻛە ﺑﻮون.
ﻓﯚﺗﯚ :رێﺒﻮار ﺟەﺑﺎر
18
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻋەﻟﯽ زەڵﻤﯽ
ﺳﻌﻮودﯾە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛێﺸەی ﮔەورە ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت
ﻛێﺸەیﻧێﻮانﺳﻌﻮودﯾەوﺋەﻣەرﯾﻜﺎﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﮔەورەیﻟەﺳەررۆژﻫەاڵﺗﯽﻧﺎوەڕاﺳﺖدەﺑێﺖ ﺷــﺎﺑەﻧﺪەر ﺑــﻦ ﺳــﻮڵﺘﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دەزﮔﺎی ﻫەواڵﮕــﺮی ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﺪا ﻟەﮔــەڵ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﻜﺎراﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﯽ ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ واڵﺗەﻛــەی ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ دەرﺑڕﯾــﻮە. ﺷــﺎﺑەﻧﺪەر ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە ﻛــﺮدووە ﺳــﻌﻮودﯾە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻗﯚﻧﺎﻏێــﻚ ﻛــە ﭘێﺪەﭼێــﺖ ﻟــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧێﺘــﯽ و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دوور ﺑﻜەوێﺘەوە. ﭼەﻧــﺪ ﻫﯚﻛﺎرێــﻚ واﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺗــﻮوڕە ﺑــﻦ :ﺋەﻧﺠﺎﻣﻨەداﻧﯽ ﻫێﺮﺷــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑــﯚ ﺳــەر رژێﻤﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ،ﭘێﺸﻜەﺷــﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﭼــەك و ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﺑە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ، ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــەی ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻨﯽ ﻣﯿــﴪ ،ﺑڕﯾﻨــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﺑــﯚ ﺳــﻮﭘﺎی ﻣﯿﴪ، ﻫەوڵــﺪان ﺑــﯚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوە ﻟــە ﺋێﺮان ﺑــە ﺑێ ڕاوێﮋﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮودﯾە. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺳــﻌﻮودﯾﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﻧﯿــﻦ ﻛــە ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻧﯿﮕەراﻧــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ واڵﺗــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺋﯿــﺪارەی ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﻫەڵــە ﻟــە رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ﭘەﯾــڕەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ڕاﺳــﺘە دەﻛﺎت. ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﭘــڕە ﻟــە ﻛــەم و ﻛﻮرﺗــﯽ ،ﺑــەاڵم ﮔﻮێﮕﺮﺗــﻦ ﺑــﯚ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾەش ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻫەڵەﯾــە و ﮔەرەﻧﺘﯿﻜــەری ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ
ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەداﻧﺎﺑێﺖ. ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺟــﯚرە رۆژﻫەاڵﺗێﻜــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ دەوێــﺖ ﻛە زۆر ﺟﯿــﺎوازە ﻟــەو رۆژﻫەاڵﺗــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘەی ﺳــﻌﻮودﯾە دەﯾەوێــﺖ .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە دژی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ، ﺋــﺎزادی ﻣﯿﺪﯾــﺎ ،ﺋــﺎزادی وﯾــﮋدان و ﺋــﺎزادی ﺋﺎﯾــﻦ و ﺑﯿــﺮوڕان .ﺋــەوان دژی ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﻦ ﻟە ﺑەردەم ﯾﺎﺳــﺎدا. ﺋــەوان دژی ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾــەن ﻛــە ﻫﺎوواڵﺗــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻫەﯾــە و دەﺗﻮاﻧێﺖ داوای ﺋــەو ﻣﺎﻓــەی ﺑــﻜﺎت .ﺋــەوان ﻣــﺎف ﻧﺎدەﻧــە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ واڵﺗەﻛەﯾﺎن و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﻫەﻣــﺎن ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯿﺶ ﻟــە ﺑەﺣﺮێــﻦ دەﻛــەن .ﺋــەوان ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﻧﺎو ﺳــﻌﻮودﯾە ﻫەﻣﻮوی ﺑە ﻛﺮێﮕﯿﺮاوی ﺋێﺮاﻧە. ﺳــﻌﻮودﯾﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ دژی ﺋــەم ﺑﻨەﻣــﺎ ﺳــەرەﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ڕاﺑــﺮدوودا ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ داراﯾﯿــﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﮔﺮووﭘــە ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿەﻛﺎن ﻛــﺮدووە و ﻣەﺷﻘﯿﺸــﯿﺎن ﭘــێ ﻛــﺮدوون .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﻣﻮﺟﺎﻫﯿﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎﻧﯿﯿﺎن دا و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــەم ﻫەﻧــﮕﺎوەی ﻛــﺮدن. ﺋێﺴــﺘﺎش ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧــﯽ ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺳــﻮورﯾﺎ و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدن ﻟــە ژەﻧەراڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻣﯿــﴪدا ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿﺎن ﺑــﻜﺎت .وا دﯾــﺎرە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﻦ
ﺑــەم ﺟــﯚرە ﮔــﻮێ ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﺑﮕــﺮن .ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەی ﻛە دێﺘــە ﭘێﺸــەوە ﺋەوەﯾە ﺋﺎﯾﺎ ﻫەﻧﮕﺎوی ﻟەﻣەوﭘﺎﺷــﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە دژ ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﭼــﯽ دەﺑێﺖ؟ ﻋەرەﺑﯿﯿــەﻛﺎن دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗــﻜﺎرە دەﻛــەن ﺋــەوە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺳــﻌﻮودﯾە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﻜﺎت ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟــەو ڕێﮕﺎﯾەوە ﺷﻜﺴــﺖ ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋێــﺮان ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑﻬێﻨێــﺖ و ﺳــﺰای ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش ﺑــﺪات .ﺑــەاڵم دەﺑێﺖ ﺋــەوەش ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨــﺎن ﺑــە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد و ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی رۆڵــﯽ ﺋێــﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﺸــﺪاﯾە. ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟــە ﺳــەر ﻫەر ﺣﻜﻮوﻣەت و دەﺳــەاڵﺗێﻚ ﻫەﺑێــﺖ ﻛە ﻟــە ﭘــﺎش رژێﻤﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎدا دروﺳﺖ دەﺑێﺖ، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر ﺋــەو ﺣﻜﻮوﻣــەت و دەﺳــەاڵﺗەش ﭘەﯾﻮەﻧــﺪی زۆر ﺑەﻫێــﺰی ﻟەﮔــەڵ ﺳــﻌﻮودﯾە ﻫەﺑێﺖ. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ دژی ﺋەوەﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗێــﻚ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎدا دامبەزرێــﺖ ﻟــە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺳــﻌﻮودﯾەدا ﺑێﺖ .ﻫەرﺑﯚﯾــە دەﻛﺮێﺖ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﺑﻜﺎت .ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ﺋەﺳــﺘەﻣە ﭼﯿــﻦ و ڕووﺳــﯿﺎ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺑﻜــەن .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺳــﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ﺑڕوﺧێﺖ و ڕووﺑــەڕووی ﺟﯚرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە
ﭼەوﺳﺎﻧﺪﻧەوەﺑﺒﻨەوە. ﭘﺎﺷــﺎن ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە واز ﻟــە ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺳــﻮورﯾﺎ دەﻫێﻨێــﺖ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭘﻼﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜــەن؟ ﺋــەوان ﻟە ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﻫەﺷــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی ڕاﺑــﺮدوودا ﻟــە ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن ﺑــەو ﺟﯚرەﯾــﺎن ﻛــﺮد ،ﺑــەاڵم ﺋەﻣﺠﺎرەﯾــﺎن ﺟﯿــﺎوازە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎوە ﻧﺰﯾﻜــە .ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟــە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﮔــەورەی ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿــەﻛﺎن ﺗــێ دەﮔﺎت و ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2005ەوە ﻫەڵﻤەﺗێﻜــﯽ ﺗﻮﻧﺪی دژ ﺑە 2005ەوە ﺗﻮﻧﺪڕەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎو واڵﺗەﻛەی دەﺳــﺖ ﭘێﻜــﺮدووە .ﭘێﺪەﭼێــﺖ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟەو ﺑــﺎوەڕەدا ﺑﻦ ﻛــە ﺋەوان دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﯚﻧــﱰۆڵ ﺑﻜــەن و ﻟــەو رێﮕﺎﯾــەوەش دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻛێﺸــە ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دروﺳــﺖ ﺑﻜەن، ﺑــەاڵم راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺑــەو ﺟــﯚرە ﻧﯿﯿە و ﻫــەر زۆر زوو ﻛێﺸــەی ﺗﯿــﺮۆر دەﮔﺎﺗە ﻧﺎو ﺳﻌﻮودﯾەش. ﻟەوە دەﭼێﺖ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﻫەﻣﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﺑــﻮاری دژە ﺗﯿــﺮۆر و ﻫەواڵﮕــﺮی ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎدا ﻛــەم ﺑﻜەﻧــەوە .ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەﻣــەش ﻫەڕەﺷــەﯾەﻛﯽ ﮔــەورە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت. ﺑــەاڵم ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﭼەﻧﺪە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻫﺎرﯾــﻜﺎری ﻫەواڵﮕــﺮی ﺳــﻌﻮودﯾە ﻫەﯾــە ﺳــﻌﻮودﯾەش ﺋەوەﻧــﺪە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻫەﯾە. ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺸــﺪا زۆر ﺟﯿــﺎوازە .ﭘﻼﻧــﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﺑﯚ ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ ﺑە ﺗــەواوی ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﻫێﻨــﺎوە و ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ
ﻧەﺗﻮاﻧــﺮاوە دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻨﯽ دامبەزرێــﺖ .ﭘﺎﺷــﺎن ﺳــﻌﻮودﯾە دەﯾەوێــﺖ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟــە ﭼەﻛــﯽ ﺋەﺗﯚﻣــﯽ دامبﺎڵﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﻛﺎﺗــە ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﭼەﻛــە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە دەﺳــﺖ دەدات و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﺋەﺗﯚﻣﯽ ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﺑﯚ ﺑــﻮاری ﺳــەرﺑﺎزی ﻧﺎﺑێﺖ. ﺳــﻌﻮودﯾە ﺑــە ﻫەﻣــﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ژەﻧەراڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻣﯿﴪ دەدات ،ﺑــەاڵم ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــەو ﺟــﯚرە ﻧﯿﯿــە .دەﻛﺮێــﺖ ﺋەﻣــەش ﻛﺎرﯾﮕــەری ﮔــەورەی ﻟەﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﻫەﺑێــﺖ. ﺑــﯚ منﻮﻧــە ،دەﻛﺮێــﺖ ﺳــﻌﻮودﯾە و ﻣﯿــﴪ ڕێــﮕﺎ ﻧــەدەن ﭼﯿﱰ ﻛەﺷــﺘﯿﯿە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــە ﻧﯚﻛەﻧــﺪی ﺳﻮێﺴــﺪا ﺗێﭙــەڕ ﺑــﻦ .ﺋەو ﻛﺎﺗــەش ﭘێﮕــەی ﺳــەرﺑﺎزی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەدا زۆر ﻻواز دەﺑێﺖ. ﺑــەاڵم دەﺑێــﺖ ﺋــەوەش ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑﮕﺮﯾــﻦ ﭘێﮕــەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧﺪا ﻧەﮔــﯚڕە ،ﭼﻮﻧﻜــە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛــەم واڵت ﻫــەن دژی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑﺠﻮوڵێﻨــەوە .ﺋەﮔــەر ﺳــﻌﻮودﯾە دژی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻫەﻧــﮕﺎو ﻫەڵﮕﺮێــﺖ ﺋــەوا واﺷــﻨﺘﯚﻧﯿﺶ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﺎرداﻧــەوەی ﮔــەورەی ﻫەﺑێــﺖ .ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ،ﺋەﮔــەر ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻧەﺑێــﺖ ﺋــەوا واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻫﺎرﯾــﻜﺎری ﻛەﻧــﺪاو )ﻟەواﻧــەش ﺳــﻌﻮودﯾە( دەﻛەوﻧــە ژێﺮ ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ ﮔــەورەی ﺋێﺮان و ﻫێﺮﺷــﯽ ﺗﻮﻧﺪڕەوەﻛﺎﻧﯽﻧﺎوواڵﺗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە. ﺳەرﭼﺎوە :ﮔﯚﭬﺎری ﻓﯚرﯾﻦ ﭘﯚڵﯿﺴﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽﻋێﺮاق ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺎت ﭘﺮۆﺳــەی ڕزﮔﺎرﯾــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە 2003دا ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2003دا ﻟــە ﭘەﯾﻮەﻧــﺪی ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێــﺮان و ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﯾــﺪا ﻫێﻨــﺎ .ﻋێــﺮاق و ﺋێــﺮان ﻟــە ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﻫەﺷــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی ڕاﺑــﺮدوودا ﺑــﯚ ﻫەﺷــﺖ ﺳــﺎڵ ﻟــە ﺷــەڕدا ﺑــﻮون و ﻟــەو ﺷەڕەﯾﺸــﺪا ﻧﺰﯾﻜەی ﻧﯿــﻮ ﻣﻠﯿﯚن ﻛــەس ﻛــﻮژران .ﭘــﺎش ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬﺎﺗﻨــﯽ ﺷــەڕەﻛەش ﻫــەردوو واڵت ﻛێﺸــەی ﮔەورەﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﱰﯾــﺪا ﻫەﺑﻮو، ﺑــەاڵم ڕووﺧﺎﻧﺪﻧــﯽ رژێﻤــﯽ ﺳــەدام ﺣﻮﺳــێﻦ وای ﻛــﺮد ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺑﺒﻨــە دەﺳــەاڵﺗﺪار .ﺑــەو ﺟــﯚرەش ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿــەك ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێــﺮان و ﻋێﺮاﻗــﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮو ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ڕەوﺷﯽ ﺗەواوی ﻧﺎوﭼەﻛەش ﻫەﯾە. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەم ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿــەی ﻧێــﻮان ﻋێــﺮاق و ﺋێــﺮان ﺟــێ ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻟﻮﻗــامن ﻓەﯾﻠــﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻋێــﺮاق ﻟــە واﺷــﻨﺘﯚن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە دەﺑێــﺖ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ڕﯾــﺰ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﮕﺮێﺖ. ﺋەو دەڵﯿــﺖ ”زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــەو ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﺗــێ ﺑﮕەن ﻛــە ﻋێــﺮاق واڵﺗێﻜــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ و ﺧــﺎوەن ﺳــەروەرﯾﯿە“ .ﺋەﻓﺸــﯿﻦ
ﻣەوﻟــەوی ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﻛەﻧــﺪاوە ﻟــە ﭘەﯾامﻧــﮕﺎی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎی ﻧــﻮێ و ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺋێــﺮان دەﯾەوێــﺖ ﻋێــﺮاق ﺑﺒێﺘــە واڵﺗێﻜــﯽ ﻫﺎوﺷــێﻮەی ﻟﻮﺑﻨــﺎن .ﺋــەو ﭘﺴــﭙﯚڕە دەڵێــﺖ ”ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﺋێــﺮان دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﺗێﻜــﯽ ﻫﺎوﺷــێﻮەی ﺣﺰﺑــﻮاڵی ﻟﻮﺑﻨﺎﻧــە ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺎران ﺋﻮﻣێــﺪی ﺋەوەﯾﺎن دەﺧﻮاﺳــﺖ ﻛــە ﻣﻮﻗﺘــەدا ﺳــەدر ﺑﺒێﺘە ﺣەﺳــەن ﻧــەﴎواڵی ﻋێــﺮاق ،واﺗــە ﺑﺒێﺘــە
ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺧــﺎوەن ﭘێﮕــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﺑەﻫێــﺰ. ﺋــەم ﺟــﯚرە ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﺑــﯚ ﺋێــﺮان ﻟە ﻟﻮﺑﻨﺎﻧــﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﮔــەورەی ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎوە و ﻫەرﺑﯚﯾــەش دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻟە ﻋێﺮاﻗﯿﺸــﺪا دووﺑﺎرەی ﺑﻜەﻧەوە“. ﻓﺮﯾــﺪ ﻛﺎﮔﺎﻧﯿــﺶ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻛﺎروﺑــﺎری ﻧﺎوﭼەﻛەﯾــە ﻟــە ﭘەﯾامﻧﮕﺎی ﭘــﺮۆژەی ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ و ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻚ ﭘەﯾــڕەو دەﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ
ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﯾــەك دەﮔﺮێﺘــەوە .ﺋــەو ﻟەو ﺑﺎرەﯾــەوە دەڵێــﺖ ”ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻋێــﺮاق ﻫﺎوﭘەﯾامﻧێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋێﺮاﻧــە ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا .ﺑﯚ منﻮوﻧــە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫــەردوو واڵت ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟە رژێﻤﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺷــﯿﻌەی ﺑەﺣﺮێــﻦ دەﻛــەن .ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ڕێــﺰ ﻟــە ﭘــﺮۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻗﻮرﺳــﱰﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﺰاﻛﺎﻧﯽ
ﺳــەر ﺋێــﺮان ﻧﺎﮔﺮێــﺖ و ﺑــە ﻫەﻣــﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﻣﺎﻣەڵــە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮاﻧﺪا دەﻛﺎت“. ﺗﻮێﮋەرەواﻧﯿــﺶ ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدان ﺋەم ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿــەی ﻧێــﻮان ﺋێــﺮان و ﻋێﺮاق وای ﻛــﺮدووە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑﮕەﻧە ﺋــەو ﺑﺎوەڕەی ﻛــە ﻫﯿﭻ واڵﺗێﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ڕووداوەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی ﻛەﻧــﺪاودا ﺑــە وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚی ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﺑﻬێﻨێﺖ. ﺳەرﭼﺎوە:ﺑەﺷﯽﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻣﺎڵﭙەڕی دەﻧﮕﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ
ﺑﯚﭼﻮون ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎنﻟەﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛﺎن ودﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎنﺑێﺰارن
ﺋﺎﯾﺎﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎدەیﺳەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽﺳێﯿەﻣە؟
ﻣﺎوەﯾــەك ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺳــەری ﻫەڵــﺪا و ﺋــەوەش ﺑﻮوە ﻫــﯚی داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﻣــﺎوەی ﺷــﺎزدە رۆژ. ﺋــەو ﻛێﺸــەﯾە ﺧەرﯾــﻚ ﺑــﻮو ﻗەﯾﺮاﻧێﻜــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﮔــەورەش ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﻬێﻨێــﺖ .ڕووداوەﻛــە ﺑــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿــﺶ ﻟــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎدادادەﻧﺮێﺖ. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن ﭘــﺎش داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛە و ﺋــەوەش ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯽ ﻻی ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن و داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺟﯿﻬﺎﻧﯿــﺶ دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ،ﺋــەوەش ﺑەﻫــﯚی ﺋــەو رۆڵــە ﮔــەورەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا دەﯾﮕێڕێــﺖ .ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛەﻣێﻚ ﭘێــﺶ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺳــﻨﺪووﻗﯽ دراوی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﻛێﺸــەﯾە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﮔــەورەی ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺑــﻮوری ﺟﯿﻬــﺎن ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ دەﺑێــﺖ .ﭼﯿﻨــﯽ ﮔــەورە ڕﻛﺎﺑــەری ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺑەردەواﻣــﯽ ﺋــەو ﻗەﯾﺮاﻧە ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ و ﺋﻮﻣێــﺪی ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرﺗــﺪا ﭼﺎرەﺳــەری ﺑــﯚ ﺑﺪۆزرێﺘەوە. ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﯿﺮان ﭘێﻚ دێــﺖ .ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵە ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران زۆرﯾﻨەن و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﯿﺮاﻧــﺪا زۆرﯾﻨــەن .ﭘێﺪەﭼێﺖ ﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ﭼﺎرەﺳــەر ﻛﺮاﺑێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔەر ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر دۆزﯾﻨــەوەی ڕێﮕﺎﭼﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ دەرﺑــﺎرەی ﻗەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ڕێﻚ ﻧەﻛــەون ،ﺋــەوﻛﺎت دەﻛﺮێــﺖ ﻛێﺸــەﻛە دەﺳــﺖ ﭘــێ ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺳــێ ﺳــﺎڵەی ڕاﺑــﺮدووش ﺳــەﳌﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎدا ڕێﻚ ﺑﻜــەون ﺑﯚ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽﻧێﻮاﻧﯿﺎن. ﺑەردەواﻣــﯽ ﺋــەم ﻛێﺸــﺎﻧەش ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎی ﺗﻮوﺷــﯽ ﺑێــﺰاری و ﺑــێ ﺋﻮﻣێــﺪی ﻛــﺮدووە .دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻧﻮێﱰﯾﻦ راﭘﺮﺳــﯽ ﺋــەوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدات دەﺑێــﺖ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﯿــﺮان و ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟــە داﻫﺎﺗﻮوی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﱰﺳــﻦ .دوو ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێــﻚ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران ﺑەڕێــﻮە دەﭼێــﺖ و ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮوش ﺳــﺎڵﯽ 2014ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﺖ .دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﻛەﻧﺎڵــﯽ ﺳــﯽ ﺋێــﻦ ﺋێﻨــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯿــﺶ ﺋــەوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدات ﻛــە ﺑــێ ﺋﻮﻣێــﺪی ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەمتەداراﻧﯽ واڵﺗەﻛەﯾــﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ زۆر ﺑــەرز. 12یی ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ڕاﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﺋــەوە دەردەﺧــﺎت ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ 12% ﺋﯿــﺶ و ﻛﺎری ﻛﯚﻧﮕﺮێــﺲ ڕازﯾــﻦ .ڕاﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺳــەﻧﺘەری ﭘﯿــﻮش ﺋــەوە 31ی ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ڕوون دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ 31%ی 43ﯾــﺎن 20ﯾــﺎن ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن و 43%ﯾــﺎن ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و 20%ﯾــﺎن 74ی ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ڕازﯾــﻦ .ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﻫەﻣــﺎن راﭘﺮﺳــﯽ 74%ی ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺋەﮔــەر ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮێــﺲ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ ﺑﻜەﻧــەوە ﺋــەوا ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷﻜﺴــﺖ دەﺑــﻦ و ﻣﺘامﻧــەی ﺧەڵﻜــﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﻧﺎﻫێﻨﻨەوە. ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﺗﻮێــﮋەرەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدان ﻛــە ﺑــێ ﺋﻮﻣێﺪی ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن ﺋــەو دەرﻓەﺗــە دەڕەﺧﺴــێﻨێﺖ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳــێﯿەم ﺑــە ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰەوە ﻟــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ 60یی ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎن دەرﺑﻜەوێــﺖ .ڕاﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋــەوە دەردەﺧەن ﻛــە 60% ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺗﺮ دەﻛەن. ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن ﺑەﻫێﺰﺗﺮﯾــﻦ دوو ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎن و ﺑــەردەوام ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــﺪا ڕﻛﺎﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم دەﯾــﺎن ﭘﺎرﺗــﯽ ﺗــﺮ ﻟەو واڵﺗــەدا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــﺎن ﻫەﯾــە ،ﻟەواﻧــەش ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋــﺎزادی و ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳــەوز و ﭘﺎرﺗﯽ دەﺳــﺘﻮور .ﺳــەرەڕای ﺋــەوەش ،ﻫﯿﭻ ﻛﺎم ﻟــەو ﭘﺎرﺗﺎﻧــە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟــە ﭘێﮕە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛﺎن و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن ﻛەم ﺑﻜەﻧەوە. دوو ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﺰووﺗﻨەوەی وۆڵ ﺳــﱰﯾﺖ ﻟــە ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﺳــەری ﻫەڵﺪا و ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرﺗﯿﺸــﺪا ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺷــﺎری ﺗــﺮی ﺋــەو واڵﺗــەی ﮔﺮﺗــەوە. ﺋــەو ﻛﺎﺗــەش ﺋــەو ﺋەﮔــەرە دروﺳــﺖ ﺑــﻮو ﻛــە دەﻛﺮێــﺖ وۆڵ ﺳــﱰﯾﺖ ﺑﺒێﺘە ﭘﺎرﺗێﻜــﯽ رێﻜﺨــﺮاو و ﺧــﺎوەن ﭘــﻼن و ڕﻛﺎﺑــەری ﻛﯚﻣــﺎری و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن، ﺑەاڵم ﺑــەو ﺟﯚرە ﻧەﺑــﻮو .ﺋێﺴــﺘﺎش ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﺋﺎﯾﺎ ﺑــێ ﺋﻮﻣێــﺪی ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﭘﺎرﺗێﻜــﯽ ﺗﺮی ﺑەﻫێﺰ ﯾﺎن ﻧﺎ. ﺳەرﭼﺎوە :ﺑەﺷﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﺎڵﭙەڕی ﺑﯽ ﺑﯽ ﺳﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ
ﺟﯚراوﺟﯚر
ژﻣﺎرە ) ، (20ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 10/ 30 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺳﻮﻋﺎد ﺣەﺳەن
ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ ﻫﺎوﺳەرە ﻧﻮوﺳەرەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋووی ﺋەدەﺑﯿﺎت
19
ﺧەڵﻜــﯽ زۆر ﺣەزﯾــﺎن ﻟەوەﯾــە ﺑﺰاﻧــﻦ ﻛــە وردەﻛﺎرﯾــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛەﺳــە دﯾــﺎر و ﻧــﺎودارەﻛﺎن ﭼﯚﻧــە .ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ رۆﻣﺎﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﺧﻮێﻨﺪﺑێﺘــەوە ،زاﻧﯿﻨــﯽ وردەﻛﺎرﯾــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻧﻮوﺳــەرە و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﭘێﻜﻬﯿﻨﺎﻧــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﺳــەرﯾﯿەﻛەی ﺑــەﻻوە زۆر ﺳەرﻧﺠﺮاﻛێﺸە. ﻟێــﺮەدا ﺑــﺎس ﻟــە ژﯾﺎﻧﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ﻫەﺷــﺖ ﻧﻮوﺳــەری ﻧــﺎودار دەﻛەﯾــﻦ ﻛە ﻫــەر ﻛﺎﻣﯿــﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ﻟــە ژاﻧــﺮە ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻫەﺑﻮوە.
ﻣﺎرﺗﺎ ﮔێﻠﻬﯚرن و ﺋﺎﻧێﺴﺖ ﻫەﻣﯿﻨﮕﻮای
ﺋە و دوو ﻧﻮوﺳــەرە ،ﻟــە دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ﻫﺎوﺳــەرە ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ﺋەدەﺑﯿﻦ. ”ﻣﺎرﺗــﺎ ﮔێﻠﻬــﯚرن“ی ﮔەﻧﺞ ﻛــە رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس و ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﺟــﻮان ﺑﻮو، ﺑﯚ ﭘﺸــﻮوداﻧﯽ ﺳــەری ﺳــﺎڵﯽ 1936ﻟەﮔــەڵ ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﭼﻮوﻧــە ﻓﻠﯚرﯾﺪا. ﮔێﻠﻬــﯚرن ﻟــە ﻓﻠﯚرﯾــﺪا ﺋﺎرﻧێﺴــﺖ ﻫەﻣﯿﻨﮕــﻮای ﻧﺎﺳــﯽ .ﺋــەو دوو ﻛەﺳــە دوای ﺷــەش ﻣﺎﻧــﮓ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ ﯾەﻛﱰﯾــﺎن ﺑﯿﻨﯿﯿــەوە .دواﺗﺮ ﻧﻮوﺳــەری ”ﭘﯿﺮەﭘﯿــﺎو و دەرﯾﺎ“ ﻟە ﻧﯚﭬەﻣﺒــەری ﺳــﺎڵﯽ 1940ﻟە ﭘﺎﺋﯚﻟﯿﻨﯽ ﻫﺎوﺳــەری ﺟﯿــﺎ ﺑــﻮوەوە و ﻟەﮔــەڵ ﻣﺎرﺗــﺎ زەﻣﺎوەﻧﺪی ﻛــﺮد .ﮔێﻠﻬــﯚرن ﻛە ﭘێﺸــﱰ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻜﯽ ﭼــﺎﻻك ﺑــﻮو ،ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺷــەڕی ﺳــﺎرد ﻧﻮوﺳــﯿﯿەوە و ﭼﺎﭘــﯽ ﻛــﺮد” .ﺋــەو ﻧەﻫﺎﻣەﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﻛێﺸــﺎﻣﻦ“ ﯾەك ﻟــە ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﮔێﻠﻬﯚرﻧــە و ﻧﻮوﺳــەر ﺗێﯿــﺪا ﺑــﺎس ﻟــە ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە داڕﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎ دەﻛﺎت. ﮔێﻠﻬــﯚرن دوای زەﻣﺎوەﻧــﺪ و ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷــەڕی دووەﻣــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧﯿــﺪا، ﺑــەردەوام ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ راﭘــﯚرت ﺳــەرداﻧﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾــﯽ و ﺋﺎﺳــﯿﺎﯾﯽ دەﻛــﺮد .ﻛﺎر و ﺳــەﻓەری زۆر ،ﺋــەو ﻧﻮوﺳــەرەی ﺗــﻮوڕە و دڵﺸــﻜﺎ و ﻛــﺮد و ﺋەﻣــەش ”ﻣﺎڵﺌﺎواﯾــﯽ ﻟــە ﭼــەك“ی ﻟــێ ﻛەوﺗــەوە .ﻫەﻣﯿﻨﮕــﻮای و ﮔێﻠﻬــﯚرن ﺳــﺎڵﯽ 1945ﻟــە ﯾەﻛــﱰ ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوﻧــەوە ،ﺑــەاڵم ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﮔێﻠﻬــﯚرن ﻟــە ﺷــﻮێﻦ و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻫەﻣﯿﻨﮕــﻮای ﻧەﻛــﺮد .ﺋــەو ﺗەﻧﯿــﺎ ﺟﺎرێــﻚ ﮔﻮﺗﯽ ﻛــە ﺑــﯚ ﭘەراوێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ،ﻧەﺧﻮڵﻘﺎوە.
ﺳﻠﯿﭭﯿﺎ ﭘﻼت و ﺗێﺪ ﻫﯿﻮز
ﺳــﻠﯿﭭﯿﺎ ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﭘــﻼت ﮔەﻧﺠــﯽ ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎﯾــﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺪارﯾﯿەﻛــﺪا ﻋﺎﺷــﻘﯽ ﻛﻮڕێﻜــﯽ ﺳــەرﻧﺠﺮاﻛێﺶ ﺑــﻮو و دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺎوەﯾــەك ،زەﻣﺎوەﻧــﺪی ﻟەﮔەڵــﺪا ﻛــﺮد .ﺳــﯿﻠﯿﭭﯿﺎ ﺋــەوﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ زۆرﺑــەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺋەدەﺑﯿﯿــەﻛﺎن ﻫــﺎوڕێ ﺑــﻮو .ﺋەو ﮔەﻧﺠــەی ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻧەﺑــﻮو ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﻟە زاﻧﻜــﯚی ﻛەﻣﱪﯾﺞ ﺗــەواو ﻛﺮدﺑــﻮو و ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻟــە ﺷــﺎری ﻟەﻧــﺪەن دۆزﯾﺒــﻮوەوە ،ﻧــﺎوی ﺗێﺪ ﻫﯿــﻮز ﺑﻮو. ﺗێــﺪ دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﭼــﻮار ﻣﺎﻧــﮓ ﺑەﺳــەر ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﺳــﻠﯿﭭﯿﺎ ﻟــە ﻣﯿﻮاﻧﺪارﯾﯿەﻛﺪا، ﺑڕﯾــﺎری ﺧــﯚی دا و ژﯾﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﮔەﻧﺠــەدا ﭘێــﻚ ﻫێﻨﺎ. ﺳــﯿﻠﯿﭭﯿﺎ ﭘــﻼت ﺑــە ﻫــﯚی ﻟێﻬﺎﺗﻮوﯾﯿــەوە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﻮرﺗــە ﭼﯿــﺮۆك و ﺷــﯿﻌﺮی ﺳەرﻧﺠﺮاﻛێﺸﯽ ﺑاڵو ﻛﺮدەوە و ﺋەﻣەش وای ﻛﺮد ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ دەرﺑﻜﺎت. ﺋــەو ﭘێــﺶ ﻟــە زەﻣﺎوەﻧــﺪی ،ﻣﺎوەﯾــەك ﻟــە ﮔﯚﭬﺎرێﻜــﺪا ﻛﺎری ﻫەڵەﭼﻨــﯽ دەﻛــﺮد، ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺧەﻣﯚﻛــﯽ ﺑــﻮو .ﺳــﻠﯿﭭﯿﺎ ﭘــﻼت ﻫەوڵــﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ دا ،ﺑەاڵم ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮو و ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺧەوێﻨــﺪرا .ﺋــەو دەرﻓەﺗﯿﻜــﯽ زێڕﯾﻨــﯽ ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﻛﺎﻣﱪﯾــﺞ ﺑﯚ رەﺧﺴــﺎ و ﻟەو ﻣﺎوەﯾەﺷــﺪا ﻛە ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﻣﺎﯾەوە، ﻟەﮔــەڵ ﺗێــﺪ ﻫﯿﻮز ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑــﻮو .ﺋــەو دوو ﻧﻮوﺳــەرە ﻟــە ﺑﯚﺳــﺘﯚن ژﯾﺎﻧﯽ ﻫﺎوﺳــەرﯾﺎن دەﺳــﺖ ﭘێﻜــﺮد و ﺳــﻠﯿﭭﯿﺎ ﭘــﻼت ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی داﯾﻜــﯽ دوو ﻣﻨــﺪاڵ ﺑــﻮو ،وازی ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺋەدەﺑﯽ و ﻓەرﻫەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻫێﻨﺎ. ﺳــﻠﯿﭭﯿﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ دوای ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ دووەم ﻣﻨﺪاڵــﯽ ،ﺑــە ﺧﯿﺎﻧەﺗــﯽ ﺗﯿــﺪ ﻫﯿــﻮزی ﻫﺎوﺳــەری زاﻧﯽ و ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺗﻮوﺷــﯽ
ﻣێﺮی ﺷێﻠﯽ و ﭘێﺮﺳﯽ ﺷێﻠﯽ
ﺋەﮔــەر مبﺎﻧــەوێ ﺑــﺎس ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﺳــەر ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺟێﮕــەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر زەﻣﺎوەﻧﺪی ﭘێﺮﺳــﯽ ﺷــێﻠﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻧﻮوﺳــەری رۆﻣﺎﻧــﯽ ”ﻓﺮاﻧﻜﺸــﺘﺎﯾﻦ“ ﺑﻜەﯾــﻦ .ﻣێــﺮی 30ی ﮔﻮدوﯾــﻦ ﻛــە ﻫەﻣﻮو ﻛــەس ﺑە ﻣێــﺮی ﺷــێﻠﯽ دەﯾﻨﺎﺳــﻦ ،رۆژی 30ی ﺋﻮﺗــﯽ 1797ﻟە ﺷــﺎری ﻟەﻧﺪەن ﻟــە داﯾﻚ ﺑــﻮو .ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەی
زادی ﺳ ﻤ ﯿ ﺖ و ﻧ ﯿﻚ ﻟەﯾﺮد ﺳــﻤﯿﺖ و ﻟەﯾــﺮد ﻛــە ژﯾﺎﻧﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﻫەﯾە ،ﺋێﺴــﺘەش ﻟە ژﯾﺎﻧــﺪا ﻣﺎون و ﻟــە ﻛەﺷــﻮﻫەوای ﺑەﺧﺘەوەرﯾﺪا ﭘﺸــﻮو دەدەن. ﺋــەو دوو ﻧﻮوﺳــەرە ﯾەﻛــەم ﻛەﺳــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﻮون ﻛــە ﭼﻮوﻧــە زاﻧﻜــﯚ .ﺳــﯿﻤﺘﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ و ﻟەﯾــﺮدی ﺋﯿﺮﻟەﻧــﺪی ﺑــﯚ ﯾەﻛــەم ﺟــﺎر ﻟەو زاﻧﻜــﯚی ﻛﺎﻣﱪﯾــﺞ ﯾەﻛﱰﯾــﺎن ﺑﯿﻨﯽ .ﻛﭽــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛــە ﻛﻮرﺗە ﭼﯿﺮۆﻛێﻜــﯽ ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑاڵوﻛﺮدﻧــەوە ﺑﯚ ﮔﯚﭬــﺎری زاﻧﻜﯚﻛەﯾــﺎن ﺑﺮد و ﻟــەوێ ﻟەﮔــەڵ ﻟەﯾﺮد ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑــﻮو .ﻟەﯾــﺮد ﻟــەو ﮔﯚﭬــﺎرەدا ﻫەڵەﭼﻨﯽ دەﻛﺮد. ﺋــەو دوو ﻧﻮوﺳــەرە ﻟــە ﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا رووﺧﺴــﺎرێﻜﯽ
دﯾــﺎرن .ﺳــﻤﯿ رﻛﺎﺑەراﯾەﺗﯿ ﺖ و ﻟــﯚرد ﺑــﯚ ﺑ ﺮد ﻧـ ـە وە ی ﺧە اڵﺗــﯽ ﺋەدەﺑــﯽ ــﯽ ﯾەﻛﱰﯾــﺎ ن دەﻛــﺮد و د ەر ﺋەوەﺑــﻮو ﻛــە ەﻧ ﺠﺎ ﻣە ﻛەﺷــﯽ ﺧەاڵﺗەﻛــە ﺑــە ﻟ ەﯾ ــ ﺮد د ر ا و ﯾەﻛــەم رۆﻣﺎﻧــ ﺳــﻤﯿﺘﯿ ﯽ ﺧــﯚی ﺋﯿﻤــﺰا ﺶ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻛـ ـﺮ د. ” دا ن ﭼ ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ ﺑەرﻫ ەرﻣــﻮو“ ەﻣﯽ زادی ﺳﻤﯿﺖ. دواﺗــﺮ ﺑــﻮوە ﺑە ﺳــﻤﯿ ﻫ ﺖ و ﻟەﯾــﺮد ﺳـ ـﺎڵ ﯽ 4 0 0 2 ﻟــە ﻧــﺎو زاﻧ ﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿﺎن ﻛــﺮد .ﺋــەوان ﺋێﺴــﺘە ﺳــەرﻗﺎڵ ﻜــﯚی ﻛﺎﻣﱪﯾــﺞ و ﺷﯿﻌﺮن. ﯽﻧ ﻮوﺳــﯿﻨﯽ رۆﻣــﺎن ﺳــﻤﯿﺖ و ﻟ ەﯾــﺮد دوو ﻣﻨﺪاڵ ﯿـ ـﺎ ن ﻫە ﯾـ ـە و ﻟــە ﻧﯿﯚرﯾ دەژﯾﻦ .ﺳــﻤﯿﺖ ﻛــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺧەاڵﺗــﯽ ”ﺋﯚرێﻨــ ــﯚرك و ﻟەﻧــﺪەن ﺗﺎﯾﻤــەوە ﺞ“ە، ﺑە ﯾــەك ﻟــە 0 0 1 ر ﻟەﻻﯾــەن ﮔﯚﭬﺎری وو ﺧ ﺴـ ـﺎ 1935ﺑﯚ رە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧ 2005ﻧﺎﴎاوە. ﯽ ﻧێﻮان ﺳــﺎاڵﻧﯽ
ﺧە ﻣﯚ ﻛــﯽ ﺑــﻮو .ﺋەو ﭼــﻮوە ﺷــﺎری ﻟەﻧــﺪەن و ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﻟــەوێ ﻧﻮوﺳــﯽ .ﺳــﻠﯿﭭﯿﺎ ﺗەﻧﯿــﺎ رۆﻣﺎﻧــﯽ 1963دادا ﭼﺎپ ﺧــﯚی ﺑــە ﻧﺎوی ”ﺑڵﻘﯽ ﺷﻮﺷــەﯾﯽ“ ﻛە وەﻛــﻮ ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1963 ﻛﺮد ،ﺑەاڵم ﻟەﻻﯾەن رەﺧﻨەﮔﺮاﻧەوە ﭘێﺸﻮازﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟێ ﻧەﻛﺮا. ﻧەﺧﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﯽ ،ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﻛەﺷــﻮﻫەوار و ﺧەﻣﯚﻛﯽ ،ﺑﻮوﻧــە ﻫﯚﻛﺎرێﻚ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺳــﻠﯿﭭﯿﺎ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻫەوڵﯽ ﺧــﯚش ﻛﻮﺷــنت ﺑــﺪات ،ﻫەوڵەﻛــەی ﺋەم ﺟــﺎرەی ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑــﻮو ﻟــە ﻓﺎﺑﺮێﺒــەری ﺳــﺎڵﯽ 1963ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾــﯽ ﻛــﺮد .ﺗﯿﺪ ﻫﯿــﻮز دوای ﻣﺮدﻧــﯽ ﺳــﻠﯿﭭﯿﺎ ،ﭼەﻧــﺪ ﺷــﯿﻌﺮێﻜﯽ ﺋەوی ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە .ﺗﯿﺪ ﻫﯿــﻮز ﭘﺎش ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜﯿﺶ ﻟــە ﻣﺮدﻧﯽ ﺳــﻠﯿﭭﯿﺎ ،ﻧﺎﻣــەی ﺑــﯚ ﻛﻮڕەﻛەی دەﻧﻮوﺳــﯽ و دەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻓێﺮی ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت. ﺋــەو ﻧﻮوﺳــەر ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﯿەی ﺑــﻮاری ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﻣﻨﺪااڵن ﻛە ﻟە ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﺷــﺎﻋﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ 1984ەوە ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ 1998ﻫەڵﮕﺮی ﺳــەردەﻣﯽ ﺧﯚﺷــﯽ ﺑــﻮو ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1984ەوە ﻧﺎزﻧﺎوی ﭘﺎﺷﺎی ﺷﺎﻋﯿﺮەﻛﺎن ﺑﻮو.
ﺋــەو ،ﺧﻮﻟﯿــﺎی ﺋەدەﺑﯿــﺎت ﺧــﺎوەن ﭘﺎﺷــﺨﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑــﯽ ﺑەرﻓــﺮاو ان ﺑ ﻮوﻧ ــە. ﭬﯿﻠﯿ ــﺎم ررۆﻣﺎ ﮔﻮ دوﯾﻨ ــﯽ ﺑﺎ وﻛﯽ ۆﻣﺎﻧﻮوﺳــێﻜﯽ ﻧــﺎودار ﺑــﻮوە و ﻣﻨﺎڵەﻛــەی ﺧــﯚی ﻟەﮔــەڵ زۆ رﺑــ ەی ﻧﻮو ﺳــ ەرە ﻛﺎن ﻫﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺷ داوە ــﻨﺎ ﭘﯿ ﻛ ﺸــ ــﺮدووە و ەی ﻧﻮو ﺳــەری ﻫەڵﺒﮋێــﺮێ .ﻣێــﺮی وڵﺴــﺘ ﯚﻧﯽ داﯾ ﻜﯿﺸ ــﯽ ﻧﻮو ﺳــ ەرێ ﺑﯿﺮﻣەﻧ ﻜﯽ ﺪی ﻟێ ﻓێ ﻬﺎﺗــﻮو و ﯾەﻛــەم ﻤﻨﯿﺴﺖ ﺑﻮو ﻛە 10رۆژ دوای ﻟ ەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻣێﺮی ،ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﺳــ ﻧﻮو ەری ”ﻓ ﺮاﻧﻜﺸــﺘﺎﯾﻦ“ ﻟــە رێﮕــەی ﺑﺎوﻛﯿﯿــ ەوە ﻟ ەﮔـ ـەڵ ﻧﻮ وﺳـ ـەر و رەﺧ ﻨەﮔ ــﺮە ﻧﺎودارەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﺎت وەﻛــﻮ ”ﺳــﺎﻣﻮﺋێﻞ ﺗﯿﻠــﯚر ﻛﺎﻟﺮﯾــ ﺞ“” ،ﭬﯿﻠﯿــﺎم ﻫێﺰﻟﯿــﺖ“ و ”ﭼﺎﻟــﺰ ﻟ ەﻣــ ﺐ“ ﺋﺎﺷ ــﻨﺎ ﺑــ ﻮو. ﭘ ێﺮﺳ ــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮﯾﺶ ﻫﺎوڕێــﯽ ﺑﺎوﻛ ﺷــێﻠﯿﯽ ــﯽ ﻣێﺮی ﺷــێﻠﯽ ﺑــﻮو ،ﺋــەو دوو ﻛە ﺳــە ﺳــ ﺎڵﯽ 12 18 ﯾەﻛ ﱰﯾـ ـﺎن ﻧ ﻣێــﺮی 15ﺳــﺎڵﯽ ﺗ ﺎﺳــﯽ ،ﺋەوﻛﺎت ەﻣــەن ﺑــﻮو .دوای ﺋــەوەی ﻫﺎوﺳــ ەری ﭘ ێﺮﺳ ــﯽ ﺷــ ێﻠﯽ ﺧــ ﯚی ﻛﻮ ﺷــ ﺖ ،ﻣێﺮی و ﭘێﺮﺳــﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1816زەﻣﺎوەﻧﺪﯾﺎن ﻛﺮد. ﻣێــﺮی ﺑە رﻫەﻣــە ﻧەﻣﺮەﻛــەی ﺧــﯚی ﻟــە ﺳــ ﺎڵﯽ 8 18 81 18 دا 1دا و ﺋەو ﻛﺎﺗــ ەی ﺗەﻣ ەﻧﯽ 21ﺳــﺎاڵن ﺑﻮو ،ﭼــﺎپ ﻛﺮد. ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋــەو دوو ﻧﻮوﺳــەر ﻧــﺎودارە زۆر ﺑــە ﺧﯚﺷــﯽ ﺗێﻨەﭘــەڕی .ﻟە ﺳ ــێ ﻣ ﻨﺪاڵ ــﯽ ﺋـ ـەو دوو ﻧﻮو ﺳــ ﯾەﻛﯿــﺎن ﺗﻮاﻧــﯽ ﮔــەورە ﺑ ەرە ،ﺗەﻧﯿﺎ ــێ و زﯾﻨــﺪوو مبێﻨێﺘــەوە .ﻣﺮدﻧــﯽ دوو ﻣ ﻨﺪاڵ ەﻛــ ەی، ﮔﻮ ﺷــ ﺎری دەر ﻣێــﺮی ﺷــێﻠﯽ ﻫەﺑــ ووﻧﯿــﯽ زۆری ﺑﯚ ﻮو .دواﺗــﺮ ﻣﺮدﻧﯽ ﭘێﺮﺳــﯽ ﺷــﯿﻠﯽ ﺋەو ﻧﻮ وﺳـ ـەر ژﻧــ ەی ﺑە ﺗــە ﭘێﺮ و اوی ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷــﯚك ﻛﺮد. ﺳﯽ ﺳﺎڵﯽ 1822ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﺋــەو ژ ﻧــە ﻧﻮوﺳــەرە ﺑــﯚ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﮔەڕاﯾــ ەوە و ﺑ ڕﯾــ ﺎری دا ﻫﯿ ــﭻ ﻛ ﺎت زەﻣ ﺗەﻣەﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺑــﯚ داﺑﯿﻨ ﺎوەﻧــﺪ ﻧەﻛﺎﺗــەوە .ﻣێﺮی ﺗــەواوی ﻜﺮدﻧــﯽ ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺑــﺎش ﺑﯚ ﻛﻮڕەﻛــەی دا ﻧــﺎ. ﻫـ ـﺎوﻛ ﺎت درێ ﮋەی ﺑــە ﻧﻮو و ﻛﻮرﺗە ﭼﯿڕۆك ﺳــﯿﻨﯽ رۆﻣﺎن دا و ﺑە ﻫﯚﯾەوە زۆر ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ ﺑﻮو.
ﻣەﻋﺮﯾﻔەی ڕەﺧﻨەﯾﯽ و ڕەﺧﻨەی ﺷﺎﻧﯚﯾﯽ
www.wishe.net ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﻫەﻣﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿەك ﺑﺒﯿﻨە wishe@wishe.net ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
kawa@wishe.net
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
19
sarbaz@wishe.net
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم ﻫەڵەﭼﻦ :ﻛﺎرزان ﻛﺎﻧەﺑﯽ
17
ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ ﻫﺎوﺳەرە ﻧﻮوﺳەرەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋووی ﺋەدەﺑﯿﺎت
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
Heftenameyekî sîyasî giştîye
0964(0)7502386262 0964(0)7502376262 ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ﻫەوﻟێﺮ
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﮔەورەﺗﺮﯾﻦﺗﯿﺮۆر
ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ 1000ﻛﯿﻠﯚ ﻟە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ﻫﯚﺷﺒەر ،ﻫەوﻟێﺮ .. 2013 /10/ 29ﻓﯚﺗﯚ :ﺳەﻓﯿﻦ ﺣەﻣﯿﺪ
ﮔﺮﻓﺘﯽ رۆﻣﺎﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟەوەداﯾە ﻛە ﻧﻮوﺳەر ﺷێﻮازی ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﯽﺧﯚیﺑەﺳەرﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪادەﺳەﭘێﻨێ
ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ڕۆﻣﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و رۆﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی و زﻣــﺎن ﻟــە ﭼﯿــﺮۆك و رۆﻣﺎﻧــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا و رەوﺗــﯽ وەڕﮔێــڕان ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭼەﻧــﺪ ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺋەدەﺑــﯽ ،وﺷــە ﺋــەم دﯾامﻧەﯾــەی ﻟەﮔــەڵ رۆﻣﺎﻧﻨــﻮوس و وەرﮔێڕ ﻋەﺗﺎ ﻧەﻫﺎﯾﯽ ﺳﺎز دا. ﻣــﻦ ﭘێــﻢ واﯾــە ﺳــەرەﻛﯿﱰﯾﻦ ﺋەرﻛﯽ رۆﻣــﺎن ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﮔێڕاﻧــەوەی ﻣﺮۆڤ و ﺷــﯚڕﺑﻮوﻧەوە ﺑــە ﻧــﺎخ و زﻫﻨﯿﯿەﺗــﯽ ﺋﺎڵــﯚزی ﻣﺮۆﭬە .ﺑــەاڵم ﻧﺎﺑێ ﻟــە ﺑﯿﺮﻣﺎن ﺑﭽێﺘــەوە ﻛــە ﻣــﺮۆڤ ﻟــە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﺪا ﻧــﺎژی .ﻣــﺮۆڤ ﻟــە ﻛﺎت و ﺷــﻮێﻦ و واﻗﯿﻌــﯽ ژﯾﻨﮕــە و ﺳــەردەﻣەﻛەﯾﺪا دەژی و ﻫەﺳــﺖ و ﻫــﺰر و زﻫﻨﯿﯿەﺗــﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺋــەم واﻗﯿﻌﺎﻧــەدا دەﮔــﻮورێ .ﺑــە ﺑڕوای ﻣــﻦ ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ﻟــەوەدا ﻧﯿﯿە ﻛە رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــەﻛﺎن ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺑــە واﻗﯿــﻊ و رووداوە واﻗﯿﻌﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕــەی ﺧﯚﯾــﺎن دەدەن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺑــە ﻣــﺮۆڤ و زﻫﻨﯿﯿــەت و ﻓەرداﻧﯿﯿەﺗــﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ رۆﻣﺎﻧــەﻛﺎن ﻧــﺎدەن. ﺑەﺷــﯽ زۆری رۆﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی »ﺋﯚﺑــﮋە ﻣﯿﺤــﻮەر« ﯾــﺎن ﺋﯚﺑــﮋە ﺗەوەرەﯾــە و ﻫــەوڵ دەدا رووداو و واﻗﯿﻌەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻟــە دەرەوەی زﻫﻨــﯽ ﻣــﺮۆڤ اﻧــەوە ﻫــەوڵ دەدەم )ﺋەوەﻧــﺪە ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧــﻢ و ﭘێﭽەواﻧــەوە ﺑﮕێڕێﺘــەوە .ﻣــﻦ ﺑــە ﭘێﭽەو ﺗﻮاﻧﯿﺒێﺘــﻢ( رۆﻣﺎﻧــﯽ »ﺳــﻮوژە ﻣﯿﺤــﻮەر« ﯾــﺎن ﺳــﻮوژە ﺗــەوەرە ﺑﻨﻮوﺳــﻢ و ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و زﻫﻨﯿﯿەﺗــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﺪەم .ﺋەﻣــە ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺷەرﺣﯽ ﺋەﻓﻜﺎر و ﺋەﻧﺪێﺸەی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەم.
16
ﺳﯽ و ﭘێﻨﺠەﻣﯿﻦ ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻛﺎن ﻧﺰﯾﻜــەی دوو ﻫــەزار وێﻨەﮔــﺮ ﻛــە ﻫﺎﺗﺒــﻮون ﺑﯚ ﺳــﯽ و ﭘێﻨﺠەﻣﯿﻦ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺷــﺎری ﻛﺎن ،ﺋﯿــﱰ ﺑــە دوای ﺋەﻛﺘــەرە ﻣێــﺮد ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﺪا ﻧەدەﮔــەڕان .ﻧەﺧێــﺮ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەﻣــﻮو ڕۆﺧــﯽ دەرﯾﺎی ﺑﺎﺷــﻮوری ﻓەڕەﻧﺴــﺎ ﭘڕە ﻟــەو ژﻧﺎﻧــەی ﻛە ﺧﯚﯾــﺎن داوەﺗــە ﺑەر ﻫەﺗــﺎو .ﺳــەرﻧﺠﯽ ﻫەﻣﻮان ﺗەﻧﻬﺎ ﻟەﺳــەر ﻓﯿﻠﻤــەﻛﺎن ﻧﯿﯿە .ﺋــەو ﻓﯿﻠامﻧەی ﻛــە ﻫەﻣﻮو ڕۆژێﻚ ﻟە ﺑﯿﺴــﺖ ﻫﯚڵﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎدا ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی دوو ﻫەﻓﺘــە ﺑــەدوای ﯾەﻛــﺪا منﺎﯾــﺶ دەﻛﺮێــﻦ ،ﭼــﻞ و دوو ﻓﯿﻠــﻢ. ﭘێﺸــﱰ ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻫــەر ﻓﯿﻠﻤێــﻚ ،ﻟــە ﭘــﺎش منﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾــﺎن ﻟەﺳەر ﺗەﺧﺘەی ﺷﺎﻧﯚی ﻫﯚڵە ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿەﻛە دەردەﻛەوﺗﻦ.
15
راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﮔﻮێــﯽ ﺋێﻤــەی ﻛــەڕ ﻛــﺮدووە ﺑــە ﺑﺎﺳــﯽ ﺗﯿــﺮۆر و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ. ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿــەوە ﺗــﺎ ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﺗﺮ ،ﺋــەم ﺟﯚرە وﺷــەﯾﻠە :ﺗﯿــﺮۆر ،ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ، ﺗﻮﻧﺪﺗﯿــﮋی و ﭘێﺸــێﻠﯽ ﻣﺎﻓەﯾﻠــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﻟەﻻﯾــەن ﮔﺮووﭘەﯾﻠــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەوە، ﻟــە ﮔﻮێامﻧــﺪا دەزرﯾﻨﮕێﻨــەوە .ﻣێﺸــﻚ ﻫــﺎڕەی دێ ﺑــەو ﺑــﺎس و وێﻨەﯾﻠــەی ﻟــە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەوە ،ﺑــێ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ درەﻧــﮓ و زووﯾﯿــﯽ ﺷــەو ،ﻓﺮەﺑــﺎرەی دەﻛەﻧــەوە .وای ﻟــێ ﻫﺎﺗــﻮوە ،راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻧﺎﯾەڵێ ﺗــﯚ ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﯾــەوە ،ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯿﯽ ﺗــﯚ ﺑﯿــﺮ دەﻛﺎﺗــەوە و ﺑڕﯾــﺎر دەدا ،ﻛــە ﺋــەوە ﭘێﭽەواﻧــەی دۆزی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــە. راﮔەﯾﺎﻧــﺪن دەﺑــێ زاﻧﯿﺎرﯾــﺖ ﭘێ ﺑــﺪا و رێﺖ ﺑﯚ ﺧﯚش ﺑــﻜﺎ ﺗﺎ ﺗﯚ ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﯾەوە. ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر ﻫەﺳــﺖ دەﻛــەم ﮔەڕاوﻣەﺗــەوە ﺳــەردەﻣﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺳــەدام. ﺋــەو دەﻣــە دەﻛەوﺗﯿﻨــە ﺑەر ﯾــەك راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﻣێﺸــﻜامن ﭘــڕ دەﺑــﻮو ﻟە ﯾەك ﭼــﺖ .ﺋــەو ﭼﺘــەش ﺳــەرﺗﺎﭘێﯽ ﭼەواﺷــە ﺑــﻮو .ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ﺋــەوە ﺑﻮو ﺋێﻤــە ﺑﯿﺮ ﻧەﻛەﯾﻨەوە .ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻫەﺑﻮو ﻟە ﺟێﯽ ﻫەﻣﻮوﻣﺎن ﺑﯿﺮی دەﻛﺮدەوە. ﻣﺮۆﭬــﯽ داﻣــﺎو ﺑــە دەﺳــﺘﯽ ﺋــەو راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــە ﭼەواﺷــەﻛەرەوە ،ﺋەﮔــەر ﺑــﯚی ﺑﻠــﻮێ ،ﺣــەز دەﻛﺎ ﺧــﯚی راﭘﺴــﻜێﻨێ و ﺑﭽــێ ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎﯾــﯽ ﺑﯿﺮێــﻚ ﺑﻜﺎﺗــەوە ﺗــﺎ ﻟــە ﭼــﺖ ﺑــﮕﺎ .ﺑــەراوردی وﺗــﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺑــﻜﺎ دەﺑﯿﻨــێ ﺋەﮔــەر ﯾەﻛێﻚ ﭘەﻻﻣــﺎری ﻫــەر ﭼﺘێﻜــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳﻮﭘﺎﻛەﺷــﯽ ﺑــﺪا ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟە زۆر دووری ﺋــەو واڵﺗەﺷــﺪا ،دەڵێــﻦ ﺋــەوە ﺗﯿــﺮۆری ﻛــﺮدووە .ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﺋەﻣەرﯾﻜــە ﭘەﻻﻣــﺎری ﻫــەر ﻛێــﯽ دا ،ﺋــەوە ﺷــەڕی دژە ﺗﯿــﺮۆرە .ﺋەﻣەرﯾﻜە ﺑە ﻣﮕێــﺰ و ﺋــﺎرەزوو ،ﺳــﺎاڵﻧە ﻟﯿﺴــﺘێﻚ ﺑــە ﻧــﺎوی ﮔﺮووﭘەﯾﻠــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ ﺑاڵو دەﻛﺎﺗــەوە .ﻟــەم رۆژاﻧــە ،ﻟە رێــﯽ ﻣێــﺰی ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨــەوە ،دەﯾەوێ ﻛێﺸــە ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮورﯾە و ﺋێﺮاﻧــﺪا ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗــەوە .دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳــﯽ ﺗﯿﺮۆرﻛﺎرﯾﯽ ﺋــەو دوو رێﮋﯾﻤە ﻟــە ﮔﯚڕێــﺪا ﻧەﻣــﺎن .ﺑە ﻛﻮرﺗــﯽ ،ﺗﯿــﺮۆر ﻛﺎاڵﯾەﻛــە ﺋەﻣەرﯾﻜــە دەﯾﻜﺎ ﺑــە ﺑەری ﻫەر ﻻﯾەﻛﺪا ﻫەر ﻛﺎت ﺑﯿەوێ. ﺳــﻮورﯾە ﺷــەڕی ﺗﯿــﺮۆر دەﻛﺎ ،راﺳــﺘە ،ﺑــەاڵم ﺗﯿﺮۆرﯾــﺶ ﺑەﺧێــﻮ دەﻛﺎ. ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەدا ﻛــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘە و راﺳــﺘﯿﺶ دەﻛﺎ، ﺑــەاڵم وﯾﺴــﺘﯽ ﻟــە ﻣﯿﴪ ﺑەﺧێــﻮی ﺑﻜﺎ ﺑــﯚی ﻧەﭼــﻮوە ﺳــەر .ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﺗــﺎ دژی ﺋێﻤــە ﺑﻮو ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ ﺑﻮو ،ﻛە ﺑــﻮو ﺑە دۆﺳــﺘامن ﺑﻮو ﺑە ﺗﺎﺟﯽ ﺳــەر، وا ﺗێــﻚ دەﭼﯿــﻦ رەﻧﮕە ﺑﺒێﺘــەوە ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ .دوو ﻋﺎﺷــﻖ ﻟــە ﻫەوﻟێﺮ ﺑێﻨە ﻛﻮﺷــنت ،ﺑــﯚ ﺷﻮﺷــﺘﻨەوەی ﻧﺎﻣﻮوﺳــە .ﺋەﮔــەر داﻋﺶ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﯿﻜﺎ ﺗﯿــﺮۆرە. ﻛﺎﺗــﯽ ﺧــﯚی ﻓﺮەﻧﺴــﯚ ﻫەرﯾﺮﯾــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻫەوﻟێــﺮ ﻫﺎﺗــە ﺗﯿﺮۆرﻛــﺮدن، ﭘﯿﺮەﻣێﺮدێﻜــﯽ ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەوار ﮔﻮﺗــﯽ :ﺋــەرێ ﺑﯚﭼــﯽ ،ﻛــە وﯾﺴــﺘﺘﺎن ﺑﺮاﯾــﻢ زەﻧﮕەﻧــە ﺑﻜــﻮژن ،ﺑــە ﺷﯚڕﺷــﮕێڕی ﺣﺴــێﺐ ﺑــﻮو؟ ﺋــەو رۆژەی ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﺑﻦ ﻻدن ﻫﺎﺗــە ﻛﻮﺷــنت ،ﺑــﻮو ﺑە ﺟــەژن ﻟــە دﻧﯿﺎ ،ﻛــە زاﻧﯿــﻢ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە و ﺧﺎﺗﻮوﻧــﯽ وەزﯾــﺮی دەرەوەی ،ﺑــە وێﻨــەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟــە ﻛﺮدەوەﻛەﯾــﺎن رواﻧﯿــﻮە ،ﮔﻮﺗــﻢ دەق ﻟــەم ﺳــﺎﺗەدا ﺋەﻣەرﯾﻜە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘە و ﺋﻮﺳــﺎﻣەی ﮔەورە ﺗﯿﺮورﯾﺴــﺖ ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــە .ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﻟــە ﻣﺎڵــەوە ﺑــﻮو ﻟەﻧــﺎو ژن و ﻣﻨﺪاڵــﺪا ،ﻛــە ﻫەﻧﺪێﻜﯿﺎنﻟەﮔەڵﯿﺪاﻣﺮدن. ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮر زۆر ﻛﺎری ﺗﯿــﺮۆری ﻛــﺮدووە ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﻣﺮۆڤ ﺷــەرم دەﻛﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟــە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺳــەرﭼﺎوەدا دەﯾﺎﻧﺨﻮێﻨێﺘەوە. ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﻛﻮﺷــنت و ﺳــەرﺑڕﯾﻨﯽ ﺗــەواوی ﺋەﻧﺪاﻣەﯾﻠــﯽ ﺧێﺰاﻧێــﻚ ﺑــە ﻫــﯚی ﺋــەوەی ﺑﺎوﻛﯿــﺎن ﯾــﺎن ﺑﺮاﯾﺎن ﻫــﺎوﻛﺎری رێﮋﯾﻤــﯽ ﺗﻮرك ﺑــﻮوە .ﺗﻮﻧﺪﺗﯿــﮋی ﻛﻮڕی ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋﯾﯿــە ،ﻣــﻦ ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻛەﯾﻔــﻢ ﺑــەو ﺣﺰﺑە ﻧﺎﯾــەت ﺑەاڵم ﻫــەر ﺟﺎرێﻜﯽ ﭘێــﻢ دەﭼێﺘە ﻧــﺎو ﺳــﻨﻮوری ﺗﻮرﻛﯿەوە ﺧــﯚم ﻟێ دەﺑێ ﺑــە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺋەوەﻧــﺪە رك ﻟــەو رێﮋﯾﻤــە ﻫەڵﺪەﮔــﺮم .دە ﺳــﺎڵە رەﺟــەب ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﺮاﻧــەوە و ﻫەﻧــﮕﺎو ﺑــە رێﮕــەی ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەی ﻛــﻮرددا دەﻛﺎ ،ﭘێــﺶ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﻛﺮاﻧەوەﻛــەی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋﯿﱰ ﺑــە ﺟﺎرێــﻚ دای ﭼڵەﻛﺎﻧﺪﯾــﻦ .دەڵێﻦ” :ﭼﯿــﺎ ژاﻧﯽ ﮔــﺮت ﻣﺸــﻜێﻜﯽ ﻟــێ زا“ .ﮔﯚڕﯾﻨــەوەی ﻧــﺎوی ﮔﻮﻧــﺪی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻧــﺎوی ﻛﯚﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ﻧــە ﻫەﻧــﮕﺎوە و ﻧــە دەﺳــﻜەوت ،دەﺑﻮاﯾــە ﺋەردۆﻏﺎن ﻟــەوەدا ﻟێﺒﻮورﯾﻨــﯽ ﻟــە ﻛﻮرد ﺑﺨﻮاﺳــﺘﺎﯾە ﻧــەك ﺑە ﻛﺮاﻧــەوەی ﺑﮋﻣێــﺮێ ﺑە ﺳــەرﯾﺪا .ﻣﻦ ﺑــە ﺟﺎرێــﻚ ﺑێ ﻫﯿــﻮا ﺑــﻮوم ﻟەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە .ﺋــەوە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜە ﻫﯿــﭻ ﭼﺘێﻚ ﺑــﯚ ﻛــﻮرد ﻧــﺎﻛﺎ .ﻟــە ﻓﯿﺸــﺎڵ و ﻛﺎت ﺑەڕێﻜــﺮدن زﯾﺎﺗــﺮ ﻫﯿﭽﯽ ﭘێ ﻧﯿﯿــە .ﻫــەر ﺋــەو رەﺟەﺑە ﭘێﺸــﯽ ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮێﻚ ﺧەڵﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺪی رۆﺑﯚﺳــﻜﯿﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺑــﺮد ﮔﻮﺗــﯽ ﻫﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘەﯾﻠﯿﺎن ﻛــﺮدووە .ﻣــﻦ چ دڵــﻢ ﺑــەوە ﺧﯚش ﺑێ ﺋێﺴﺘە ﻧﺎوی ﮔﻮﻧﺪەﻛە ﺑﻜﺎﺗەوە ﺑە ﻛﻮردی؟ ﺗﯚﻣﺎرێﻜــﻢ ﻟەﻻﯾــە ﻧــﺎوی ﻛﯚﻧــﯽ ﺳــەرﺟەم ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﻛە و ﮔﻮﻧــﺪی ﺑﺎﻛﻮری ﺗێﺪاﯾــە ،ﺳــﺎڵﯽ 1928وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوەﺧــﯚی ﺗﻮرﻛﯿــە دەری ﻛــﺮدووە و ﻧــﺎوە ﺗــﺎزە ﺗﻮرﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻧﻮوﺳــﯿﻮن .راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ،ﻧــﺎوە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە دە ﻧــﺎو ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﻛﻮردﯾﯿــە ﺑــەاڵم رێﮋﯾﻤــﯽ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻛەﻣﺎل ﺑــەو ﮔﯚڕﯾﻨــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋــەوەی وﯾﺴــﺘﻮوە ﻛــﻮرد ﻟــە راﺑــﺮدووی ﺧــﯚی داﺑــڕێ. ﺑەوەش ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺗﯿﺮۆری ﻛﺮدووە.