راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽﻛﺎﺗﯿﯽ ﭘەﯾەدە ﺑە ﻫﺎوﻛﺎری ﺋەﺳەدە 4
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەم2013/ 11/ 27 ،
ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 81ﻫەزار و 611ﻛەس ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەراﻧەوە ﻫﺎﺗﻮﭼﯚﯾﺎن ﻛﺮدووە
ﺑەﻫﺎی متەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەﻫــﯚی ﻫەڵﻜەوﺗــﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿەوە، ﻫەڕەﺷــەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەرە و ﯾەك ﻟــەوان دزەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎدە ﻫﯚﺷــﺒەرەﻛﺎﻧە، ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻣﺎدەﯾە ﺑە ﺋەﻧﻔﺎﻟﯽ ﺳﭙﯽ ﻧﺎﴎاوە. ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﻣــﺎدە ﻫﯚﺷــﺒەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﻟــە ﻫەوﻟێﺮ ﻧﺰﯾﻜــەی 1000ﻛﯿﻠــﯚ ﻟــە ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﻣــﺎدەی ﻫﯚﺷــﺒەری ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪ .ﻫەروەﻫــﺎ ﺋﺎﺷــﻜﺮاش ﻛــﺮاوە ﻛــە ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼــﻮار ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا 350ﻛــەس ﺑەﻫــﯚی ﺑەﻛﺎرﻫێﻨــﺎن ﯾــﺎن ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﺑــەو ﻣﺎداﻧەوە دەﺳﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮاون. دراوﺳــێ ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ واڵﺗــﯽ ﺋێــﺮان و داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ متــەن ،ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚﻛﺎری زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺋەﮔــەری ﺗﻮوﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺠــﺎن ﺑە ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدە ﻫﯚﺷﺒەرەﻛﺎن. ﺋێﺴــﺘﺎ ژﻣــﺎرەی ﺋــەو ﮔەﻧﺠﺎﻧــەی ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێــﺮان دەﻛــەن زﯾﺎﺗــﺮە ﻟــە ﺟــﺎران ،ﺋــەوان ﻟــەو واڵﺗــەدا ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ
ﻧﺎﺧﯚش ﺑﻮوﻧە. ﻧەﻗﯿــﺐ زرار ﻋەزﯾــﺰ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻨﻜــەی ﭘﺎﺳــﭙﯚڕﺗﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣــەران ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە 25ی ﺗﴩﯾﻨﯽ ﻟەﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە ﺗــﺎ 25ی دووەم )رۆژی دووﺷــەم( ،ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 81 ﻫــەزار و 611ﻛــەس ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەراﻧــەوە ﻫﺎﺗﻮﭼﯚﯾــﺎن ﻛــﺮدووە .زۆرﺗﺮﯾﻦ رێــﮋەش ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــەوە ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەﯾە. ﺋەﻣﺴــﺎڵ 115ﻫــەزار و 915ﻫﺎوواڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯿــﺎن ﻛــﺮدووە .ﭼــﻮون ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ،دوو ﻫــﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﻦ ﺑــﯚ ﺋــەو ﺳــەﻓەرە .ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾە ﺟﯿﺎ ﻟــە ﺧﺎڵﯽ ﺳــﻨﻮورﯾﯽ ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ و ﭘەروێﺰﺧــﺎن و ﺧﺎڵە ﻧﺎڕەﺳﻤﯽ و ﺷﻮێﻨە ﻗﺎﭼﺎﺧەﻛﺎﻧە. ﻫــەر ﻛﺎم ﻟــەو ﺳــەﻓەراﻧە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺧــﯚی ﻫەﯾــە و ﻫەﻧــﺪێ ﺟﺎرﯾــﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــە زۆر ﻧﺎﺧﯚﺷــە .ﭼەﻧــﺪ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺋێــﺮان ﮔﯿــﺮاون و ﻛﺎﺗێــﻚ ﭼﻮوﻧەﺗــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــە ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻣــﺎدەی ﻫﯚﺷﺒەر ﺑﻮوﻧە. 3
ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ روو دەدا
ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﺋەڵامﻧﯿﺎ:
ھﯿﭽﻢ ﭘﻨﺎﻛﺮێ
ﺑەﭘێــﯽ ﻧﻮوﴎاوێﻜــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺑەڵێﻨــﺪەران -ﻟﻘــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــە رۆژی دووﺷــەﻣﯽ راﺑــﺮدوو ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮاوە ،ﺑــە وردی ﺑــﺎس ﻟــە ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻟــە ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك دەﻛﺎت ﻛــە ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯽ زۆر و ﭘــﺎرەی زﯾﺎد ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘەوە دراوە ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك. 2
7
ﮐﺎﺗﯽﻫەڵﻮەﺳﺘەﮐﺮدﻧە
ھﯿﻮا ﻣﺟﯿﺪ ﺧﻟﯿﻞ
15
ﻋﺑﺪو رﯾﺸﺎوی
17
زاﻧﺎ ﺧﻟﯿﻞ
ﻛێﺸەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﴎوود ﻧﯿﯿە رۆﺗﯿﻨﯽ ﺋﯿﺪاری رێﮕﺮە
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻛﺎن ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪی ﻛﻮردن
ھﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﺑﯚڕی دەﺳﺘﯽ ﭘﻜﺮد
ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە رێﮕــەی ﺑﯚڕﯾﯿــەوە ﺑــەرەو ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜــﺮد و ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێــﺖ ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻫەﻓﺘــەی داﻫﺎﺗــﻮودا ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ ﻫەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ راﺑﮕەﯾەﻧﺮێــﺖ .ﺑــﯚڕی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﺑەﺳــﺎم ﻋەﺑــﺪواڵ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﺎروﺑــﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﯾــەﻛﻼ ﻧەﻛﺮاوەﺗــەوە و ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﭘﺎﺳــﭙﯚڕﺗەﻛﺎن ﻧــﻮێ ﺑﻜﺎﺗــەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﻫﯿــﭻ دەﺳــەاڵﺗێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿامن ﭘێﻨەدراوەﺗەوە. ﻫەروەﻫــﺎ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەوە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿــە و ﺑەﻧــﺪە ﺑــە ﺋــەدای ﺋێﻤــە ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا ﻛــە ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﭼــﯚن ﭘەﯾﺎﻣامن ﺑــﯚ ﺋــەوان ﺑﮕەﯾەﻧﯿــﻦ و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ داڕێــﮋڕاو ﺗەﭬﮕــﺮ ﺑﮕەﯾەﻧﯿــﻦ ،ﻫەروەﻫﺎ ﺑەﻧــﺪە ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوروﭘﺎش. 4
ﻟە ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەﻗەوە ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ 81ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﺑەرەو ﺧﻮرﻣەڵــە و ﻟەوێﺸــەوە ﺑــﯚ ﺳــﻨﻮوری ﻓﯿﺸــﺨﺎﭘﻮور ﻟــە ﻧێــﻮان ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ راﻛێــﴩاوە و ﯾەﻛــەم وەﺟﺒــەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە رێﮕەی ﺑﯚڕﯾﯿەوە ﻫەﻧﺎردە ﻛﺮا.
دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻟــە ﻋێــﺮاق واﯾﻜــﺮدووە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق زۆر ﻻواز ﺑێــﺖ و ﻧەﺗﻮاﻧێــﺖ دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻜﺎت .ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑەردەواﻣــە و ﺋــەوەش ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚی ﻻوازﺑﻮوﻧــﯽ رژێﻤەﻛــەی ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﻟــە ﭼەﻧــﺪ واڵﺗێﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان و ﺷﯚڕش و ﺷەڕﯾﺎن ﺑﯿﻨﯽ. 8
ﻛﯾﺎراﻧﯽ زﯾﻦ ﺳﯿﺘﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﺳرﺋﺸی دادﮔﺎ ﺑﻮوﻧ
9
ﺋێﺮان ﺳﺘەم ﻟە ﻛﻮرد دەﻛﺎت
ﻣەﺳــﻌﻮد ﺣەﺳــەﻧﭙﻮور ﻫﺎوواڵﺗﯿــﯽ ﻛــﻮردی داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎری ورﻣــێ ،دوا ﻛەﺳــە ﻛــە رۆژی ﺷــەﻣﻮوی راﺑــﺮدوو ﻟەﻻﯾــەن دەﺳــەاڵﺗﯽ دادوەری ﺋێﺮاﻧــەوە ﻟــە ﺳــێﺪارە درا و ﺑــە ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەی راﮔەﯾەﻧﺪراوە ﺗەرﻣەﻛەی ﺑﺒەﻧەوە. ﺣەﺳــەﻧﭙﻮور ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــەی ﺷــﺎری رەﺷــﺖ ﺑــﻮوە و ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﺷــﯽ راﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎش ﻫﯚﻛﺎری ﻟە ﺳێﺪارەداﻧﯽ ﻛﻮڕەﻛەﯾﺎن ﻧﺎزاﻧﻦ. ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣــﺎرە ﻧﺎڕەﺳــﻤﯿﯿەﻛﺎن و ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨــﺮاوە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺑــاڵو ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗــﺎران ﻟــە ﻣــﺎوەی 40رۆژی راﺑــﺮدوودا 79 ﻫﺎوواڵﺗﯿﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺳێﺪارە داوە ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەش 17ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ،ﻛﻮردن. 5
ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳﺘﯿﻦ ﺑ ﺣوت ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻗرەﺑﻮو ﻛﺮاﻧوە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗەرﺑــﻮوی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ دەرزی ”ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ“ی ﻛــﺮدەوە و ﻣﻮوﭼــەی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾﺸــﯿﺎن ﺑﯚ دەﺑڕێﺘــەوە ،ﻗەرەﺑﻮوەﻛــە ﻧەﺧﺮاوەﺗە ﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻫــﺎوردەﻛﺎری دەرزﯾﯿەﻛە ،ﺑﮕﺮە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن داﺑﯿﻨﯽ ﻛﺮدووە. وەك ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ﺑــڕی 500ﻫــەزار دۆﻻر ﺑــەو ﻛەﺳــﺎﻧە دراوە ﻛــە ﺑەﻫــﯚی دەرزی ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻨەوە ﻫــەردوو ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟەدەﺳــﺖ داﺑــﻮو ،ﺑــﯚ ﺋەواﻧەﯾــﺶ ﻛە ﯾەك ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟەدەﺳــﺖ دا 300ﻫــەزار دۆﻻر و ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەرﻛەوت ﺑــە 200ﻫەزار دۆﻻر ﻗەرەﺑــﻮو ﻛﺮاﻧــەوە ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ دەرزﯾﯿەﻛــە ﻣﻮوﭼەﯾەﻛــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾــﺎن ﺑــە ﺑــڕی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دﯾﻨﺎر ﺑﯚ دەﺑڕێﺘەوە ﻟەﮔەڵ ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﺑێﺒەراﻣﺒەر ﺗﺎ ﻫەﺗﺎﯾە. ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو 30ﻧەﺧــﯚش ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی رزﮔﺎرﯾﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﺑەﻫﯚی ﻟێﺪاﻧــﯽ دەرزﯾــﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﭼﺎوﯾــﺎن ﺗێــﻚ ﭼــﻮو ،دواﺗــﺮ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن رەواﻧەی ﺋەڵامﻧﯿﺎ ﻛﺮان و ﭼﺎوی 8ﻧەﺧﯚش دەرﻫێرنا. 6
400دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر و 2000داواﻛﺎری ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻛﺎر
8
10
ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﻛﺎن ﺳرﻧﺠﯽ ﻛﻣﺘﺮﯾﺎن ﺑ ﺑﺰووﺗﻨوەی ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازﯾﯽ ﻛﻮرد داوە
ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ،ﻛﯚﻣەڵ ،ﺑﺰووﺗﻨەوە:
15
ﺋﺮان و ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﻛﻼﯾﯽ دەﻛﻧوە
13
2
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻫەﻓﺘەی داﻫﺎﺗﻮو ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧﻮێﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻫەڵﺪەﺑﮋێﺮدرێ وﺷ/ھوﻟﺮ ﺑڕﯾﺎر واﯾە ﻫەﻓﺘەی داﻫﺎﺗﻮو ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووەم داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﭼﻮارەم ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات و ﺗێﯿﺪا دەﺳﺘەی ﻧﻮێﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دێﺘە ﻫەڵﺒﮋاردن .راوێﮋﻛﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێ ”ﻫەر ﻛﺎﺗێﻚ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ دووەم ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو ،دەﺳﺘەی ﻧﻮێﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دێﻨە ﻫەڵﺒﮋاردن“. ﺑەﭘێــﯽ ﭼەﻧــﺪ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﻟــە ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺑــﺎاڵوە ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دراوە ،ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺋــەم ﻫەﻓﺘەﯾــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﯚ دەﺑﻨــەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟەﺳــەر دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ رۆژێــﻚ ﻟــە ﻫەﻓﺘــەی داﻫﺎﺗــﻮو ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ دووەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن رێــﻚ ﺑﻜــەون ،ﻫــەر ﻟــەو داﻧﯿﺸﺘﻨەﯾﺸــﺪا دەﺳــﺘەی ﻧﻮێــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛــە ﻟــە
ﺳــەرۆك ،ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆك و ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﭘێــﻚ دێــﻦ، دێﻨەﻫەڵﺒﮋاردن. ﺗﺎرﯾــﻖ ﺟەوﻫــەر راوێــﮋﻛﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪاﯾە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﮕەﻧــە رێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ﺗــﺎ داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ دووەم ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێ. ﺟەوﻫــەر ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ﺋەﮔــەر
داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ دووەم ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو، ﺗﯿﺎﯾﺪا دەﺳــﺘەی ﻧﻮێﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻫەڵﺪەﺑﮋێﺮدرێــﻦ، ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫﯿــﭻ وادەﯾــەك ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ﺋــەو داﻧﯿﺸــﺘﻨە دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎنﻧەﻛﺮاوە. وەك ﻟــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“دا روون ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻫەﺷــﺖ و دەﺳــﺘەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﺋێﺴــﺘﺎ دەﻣێﻨێﺘــەوە ،ﻫﯿــﭻ وەزارەﺗێــﻚ ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻫەﺷــﺖ زﯾــﺎد ﻧﺎﻛــﺮێ و ﻛەﻣﯿــﺶ ﻧﺎﻛﺮێﺘــەوە ،ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی دەﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﺮﯾﺘــﯽ دەﺑێــﺖ ﻟــە ﺳــەرۆك و ﺟێﮕﺮێﻚ و ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎن. دڵﺸــﺎد ﺷــەﻫﺎب ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻛﺎری ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی
ﻫەﺷــﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ، ﺑــەدووری زاﻧــﯽ ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﺋێﺴــﺘﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻢ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺗﯿﺎدا ﺑﻜﺮێ.
ﺷــەﻫﺎب ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ، ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟە ﻫەﯾﻜەﻟــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــە دوور دەزاﻧــﻢ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن
ﺑەﻫــﯚی ﻫەڵﻨەﺑﮋاردﻧــﯽ دەﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻫﯿــﭻ ﻛﺎرێــﻚ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﮔﯚڕاﻧــﮕﺎری ﻟــە ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣــەت،
ﻫــەر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯿــﺶ ﻟــە ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻫەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی ﯾﺎﺳﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﻫەﯾە.
ﺣەﺳەن ﺗﯚران:
ﯾەﺧەﮔﺮﺗﻨﯽ دڵﺸﺎد ﭘﯿﺮۆت ﺑﯚ ﺳﺴﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە
ﺣﺳن ﺗﯚران
دﺸﺎد ﭘﯿﺮۆت
وﺷ/ﻛرﻛﻮوك -ھژار ڕەﺷﯿﺪ ﻟە وەاڵﻣﯽ ژﻣﺎرەﯾەك دەزﮔﺎی راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﮔﻮاﯾە دەﺳﺘەی ﻧەزاﻫە داوای ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻟە دڵﺸﺎد ﭘﯿﺮۆت ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮدووە ،ﺣەﺳەن ﺗﯚران ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە ﻟە ﻧﻮوﴎاوێﻜﺪا دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”دەﺳﺘەی ﻧەزاﻫە داوای رووﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺮدووە ﻧەك ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە و ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﭼەواﺷەﻛﺎری و ﺳﺴﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە“. ﭘێﺸــﱰ ﭼەﻧــﺪ دەزﮔﺎﯾەﻛــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻫەواڵێﻜﯿــﺎن ﺑــاڵو ﻛﺮدووەﺗــەوە ﮔﻮاﯾە دەﺳــﺘەی ﻧەزاﻫــەی ﻋێــﺮاق ﻟﻘــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە ﻧﻮوﴎاوێﻜــﺪا داوای
ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾــﺎن ﻟــە دڵﺸــﺎد ﭘﯿــﺮۆت ﻛــﺮدووە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑﻮوﻧﯽ ﻫەﺷــﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑــە ﻧــﺎوی ﻧﺎوﺑــﺮاوەوە ﻛە ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗﺪا دوو ﻛﺎر ﺋەﻧﺠﺎم دەدا.
ﺣەﺳــەن ﺗــﯚران ﻛــە وەك ﺗﻮرﻛــامن ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛــە ،ﻟــە ﻧﻮوﴎاوەﻛەﯾــﺪا ﺑــە 20/11 20 11/2013 ژﻣــﺎرە 6810ﻟــە رۆژی 2013 ﻛــە وێﻨەﯾەﻛــﯽ دەﺳــﺖ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە وەاڵﻣــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن دەداﺗــەوە و دەڵــێ ”ﺋــەوەی ﺑــاڵو ﻛﺮاوەﺗــەوە ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛەﻣــﺎن دوورە ﻟــە راﺳــﺘﯿﯿەوە ﮔﻮاﯾــە دەﺳــﺘەی ﻧەزاﻫــە داوای ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻛــﺮدووە، ﺋــەوە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻗﺴــەی ﻫەڵﺒەﺳــﱰاو و
ﻧﺟﻤدﯾﻦ ﻛرﯾﻢ
ﭼەواﺷــەﻛﺎرﯾﯿە و ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟێــﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی رۆڵــﯽ ﭼﺎودێــﺮی و ﺳﺴــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە“. ﻫەروەﻫــﺎ ﺗــﯚران ﻟــە ﻧﻮوﴎاوەﻛــەدا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی 21ی ﻛەرﻛــﻮوك ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 21ی ﺳــﺎڵﯽ 2008ﻧﺎﯾﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە ﻛــە ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن دەرﭼــﻮوە و ﻗەدەﻏــەی ﻛــﺮدووە ﻫــەر ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــەﻛﺎن دوو
ﻛﺎری ﻟــە ﯾــەك ﻛﺎﺗﺪا ﻫەﺑێــﺖ ،ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺷــﻮورای دەوڵەﺗﯿــﺶ ﻫﺎوڕاﯾــە ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾﺎری 6/6/2011دەرﻛﺮاوە. 65ﻟە 2011 65/2011 2011 ﺑەﭘێــﯽ ﺗــﺮەوە ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ دەﺳــﺘەی ﻧەزاﻫــە ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﻣﻮڵــﻚ و داراﯾــﯽ ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻫەﺷــﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﺑــە ژﻣــﺎرە 267ﻟــە 31دەرﭼــﻮوە 31/12 12/2012 رۆژی 2012 و وێﻨەﯾەﻛــﯽ دەﺳــﺖ رۆژﻧﺎﻣــەی
ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ روو دەدا وﺷ/ﻛرﻛﻮوك -ھژار ڕەﺷﯿﺪ ﺑەﭘێﯽ ﻧﻮوﴎاوێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەران -ﻟﻘﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛە رۆژی دووﺷەﻣﯽ راﺑﺮدوو ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮاوە ،ﺑە وردی ﺑﺎس ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﻟە ﻛەرﻛﻮوك دەﻛﺎت ﻛە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﯽ زۆر و ﭘﺎرەی زﯾﺎد ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘەوە دراوە ﺑەﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك. ﻟــەو ﻧــﻮوﴎاوەدا ﻛــە وێﻨەﯾەﻛــﯽ دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﻟــە ﻫەﺷــﺖ ﺧﺎڵــﺪا ﺟــﯚری ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛە روون ﻛﺮاوەﺗــەوە ﻛــە ﭘــڕۆژەی ﭘﺎرﻛــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑەﺷــﯽ دووەم دراوە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑــە ڕێﮕەﯾەﻛــﯽ دوور ﻟــە ﺷــێﻮازی ﭘﯿﺸــەﯾﯽ و ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﱰﯾﻦ ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەزاﻫــەت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﻧﺰﯾﻜە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳێﻚ.
ﻟــە ﺑەڵﯿﻨــﺪەران ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﻮوﴎاوەﻛەﯾــﺪا دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە داوای ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ )داوای ڕاﺳــﺘەﺧﯚ( ﻧەﺑــﻮوە و ﻫــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺑﺪات ﺑــە ﺑڕێﻜــﯽ ﻛەﻣﱰ ﻟــەو ﭘﺎرەﯾــەی ﻛە ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺰﯾــﻚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛە ﺗەرﺧــﺎن ﻛــﺮاوە ،ﺋەﻣــە ﺟﮕە ﻟــەوەی ﺋــەوە ﺟــﺎری دووەﻣــە ﭘــڕۆژەی
ﻫﺎوﺷــێﻮە ﺑــﯚ ﻫەﻣــﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ دەردەﭼــێ ،ﺑﯚﯾــە ﺑەڵێﻨــﺪەران دەﭘﺮﺳــﻦ ”ﺋەﮔــەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ﻧﻬێﻨــﯽ ﻧﯿﯿــە ﺑﯚﭼــﯽ ﭘێﺪاﮔﯿــﺮی ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە دەﻛــﺮێ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﻛﺎرەﻛەﯾﺶﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿە؟“. ﻟــە ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﻧﻮوﴎاوەﻛــەی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧــﺪا دووﭘــﺎت 25ی ﺋەم ﻛﺮاوەﺗــەوە ﻛە ﻫەﻣــﺎن رۆژ 25ی ﻣﺎﻧﮕــە ،ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮاوە ﺑەﺑــێ رێﻜﻜەوﺗــﻦ دراوە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی رﻛﺎﺑــەری ﻧﺮﺧێﻜــﯽ ﻛەﻣﱰﯾﺸــﯽ ﺑــە ﺟﯿــﺎوازی 400ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﺋــەم ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەﯾــە رۆڵــﯽ ﻧەﺑــﻮوە و ﭘڕۆژەﻛە دراوە ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ.
”ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەر ﺧەﻣﺨــﯚری ﮔەﻟــﻦ، ﺋــەم ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕﯾﯿــە ڕاﺑﮕــﺮن و ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ ڕاﺑﮕەﯾەﻧــﻦ و ﺑــﺎ ﺑــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧــﺮخ ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜــە دڵﻨﯿﺎﯾــﻦ ﻟــەوەی ﺑە ﻧﺮﺧــﯽ ﻛەﻣــﱰ ﭘــڕۆژەﻛﺎن دەﻛەوﻧــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺸــﯿﻦ ﻟە ﻗﺴــەﻛﺎمنﺎن و رۆژﮔﺎر راﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن روون دەﻛﺎﺗــەوە“ ﻟﻘــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەران وای ﮔﻮت. ﻧﻮوﴎاوەﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﻫەرﯾــەك ﻟــە ﻓەﯾﺴــەڵ ﻣﺤێﺪﯾــﻦ ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری راوێــﮋﻛﺎر و ﻓەرﻫــﺎد ﻣەﺣﻤــﻮود ﻧﻮێﻨــەری ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺑەڵێﻨــﺪەران ﻟــە ﻟﯿﮋﻧــەی ﻛﺮدﻧــەوە ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەﻛﺮاوە.
”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﺗﯿﺎﯾــﺪا دڵﺸــﺎد ﭘﯿــﺮۆت ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮاوەﺗــەوە ﻛــە ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻫەﯾــە ﺑــە ﻣــﺎدەی 18ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﺎرێﺰﮔــەﻛﺎن و داواﻛﺎرﯾــﻦ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﻜەﯾــﺖ، ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻛــە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻧﺎﺑێ ﻫﯿــﭻ ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻓەرﻣﯽ ﻫەﺑێ. ﺑەﭘێــﯽ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﻮورای دەوڵــەت ﺑــە ژﻣــﺎرە 6/6/2011 65ﻟــە ﺑــەرواری 2011 65/2011 2011
ﻛــە وێﻨەﯾەﻛــﯽ دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــەردەوام دەﺑێــﺖ ﻟەﺳــەر ﻛﺎری ﺧــﯚی ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮاو و ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 21ی ﺳــﺎڵﯽ 2008و دۆﺧــﯽ 21ی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە دەﻣێﻨﯿﺘــەوە ﺗــﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻟــە ﺷــﺎرەﻛەدا ،ﺋەﻣــە 71ی ﭘــﯚل ﺑﺮێﻤــەر ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾــﺎری 71ی ﺣﺎﻛﻤﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻋێﺮاق. ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ”وﺷــە“ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛــﯽ دڵﺸــﺎد ﭘﯿــﺮۆت ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ دەﺳــﺖ ﻛەوﺗــﻮوە ﻛــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ دەﺳــﺘەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻏەراﻣــﺎت ﻟﻘــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﻛــﺮدووە و داوا دەﻛﺎت ﺋەﺳــﺘﯚﭘﺎﻛﯽ ﺑــﯚ ﺑﻜــەن ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﺷــﯽ ﺋــەوی ﺗێﺪا ﻧەﻣــﺎوە و ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺑە دارا دڵﺸــﺎد ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەﺷــەﻛەی دڵﺸﺎد ﺑەﻧﺎوی دارا ﺑﻜﺮێ.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ﺋەﮔەری ﺑەﺷﺪارﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﻫەﺷﺘەﻣﺪا
3
ﺋەرﺳەﻻن ﺑﺎﯾﺰ ﺑە ﺳەرۆك و ﺟەﻋﻔەر ﺋﯿﻤﯿﻨﻜﯽ ﺑە ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻫەڵﺒﮋێﺮدرێﻦ
ﻫەرێــﻢ ﺟێﮕﺮێﻜــﯽ دەﺑێ ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ وەك ﭘێﺸــﱰ دەﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑﺮﯾﺘــﯽ دەﺑــﻦ ﻟە ﺳــەرۆك و ﺟێﮕﺮێﻚ و ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎن. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ ﺋەﮔــەر ﻟــە دواﺟــﺎردا ﭘﺎرﺗﯽ
ﻟەﮔــەڵ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻛــە دووەم ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺑــﺮاوەی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــە ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻨە رێﻜﻜەوﺗﻦ، ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﻫەروەﻫــﺎ ﭼﺎوەڕواﻧﯿــﺶ دەﻛــﺮێ ﻟــە ﻧێــﻮان ﻛﯚﻣــەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻛــە زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﭼﺎﻧــﺲ ﻻی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوە ﺑەﺷــﺪاری ﻟە
ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻧﻮێ ﺑﻜــەن ،وێــڕای ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ وەزارﯾــﯽ ﺑە ﻫەرﯾــەك ﻟە ﺣﺰﺑــﯽ ﺳﯚﺷﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ و ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ و ﺣﺰﺑــﯽ زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎن و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﺗﻮرﻛــامن و ﻣەﺳــﯿﺤﯿﺶ ﺑــﺪرێ ،ﺑــەاڵم ﻫێﺸــﺘﺎ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﺋــەو ﭘﯚﺳــﺘە وەزارﯾﯿﺎﻧــە
دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎنﻧەﻛﺮاون. ﺋەوەش ﺑــﯚ ”وﺷــە“ روون ﻛﺮاوەﺗەوە، ﺋەﮔــەر ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻫەﺷــﺘﯿﺎن ﭘێﻜﻬێﻨــﺎ ،ﺋــەوﻛﺎت ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ،ﺟێﮕﺮێﻜﯽ ﺳــەر ﺑــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێــﺖ ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻋﯿــامد ﺋەﺣﻤەد
ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ ﻛــﺮاوە ،ﺑــەاڵم ﻛــﯚی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دوا ﮔﻠﯚﭘــﯽ ﺳــەوزﯾﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮدﻧــﯽ ﻋﯿــامد ﺋەﺣﻤــەد ﭘێﻨەﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﻟە دەﺳــﺘەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــە ﯾەﻛێﺘــﯽ دەدرێ ﻛە ﺋەرﺳــەﻻن ﺑﺎﯾﺰ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑەﯾــە و ﮔﻠﯚﭘﯽ ﺳــەوزﯾﺎن ﺑــﯚ داﮔﯿﺮﺳــﺎﻧﺪووە ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟەﻋﻔــەر ﺋﯿﱪاﻫﯿــﻢ ﺋﯿﻤﯿﻨﻜــﯽ ﺋەﻧــﺪام و وﺗەﺑێــﮋی ﺋێﺴــﺘﺎی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺑــﯚ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮاوە و ﮔﻠﯚﭘــﯽ ﺳەوزﯾﺸﯽ ﺑﯚ داﮔﯿﺮﺳێﻨﺪراوە.
ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ و ﺧەﻣﯚﻛﯽ ﺑﻮوﻧــە .ﻟەوێ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻣــﺎدەی ﻫﯚﺷــﺒەرﯾﺎن ﭘێﻜــﺮاوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟــەو ﺧەﻣــە رزﮔﺎرﯾــﺎن ﺑــێ ،دوای ﺟﺎرێــﻚ و ﭼەﻧــﺪ ﺟــﺎر ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎن، ﺋــەوان ﻣﻮدﻣﯿــﻦ ﺑﻮوﻧــە و دوای ﺋﺎزادﺑﻮوﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑــەو ﺣﺎڵــەوە ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗــەوە، ﺑــە رووﺧﺴــﺎر و ﺟەﺳــﺘەﯾەك ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﻛﺎت ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﯾــﺎن رەﻧﮕــە ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟێﻨەﻛﺮدﺑێﺘەوە. ڕاﺑــﺮدوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﻣــﺎدە ﻫﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ، ﻧﺰﯾﻜــەی ﻫــەزار ﻛﯿﻠﯚ ﻟــە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﻣــﺎدەی ﻫﯚﺷــﺒەری ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪ .ﻟــە ﻣﺎوەی 4ﺳــﺎڵﺪا دەﺳــﺖ ﺑەﺳەر ﺋەو ﻣﺎداﻧــەدا ﮔﯿــﺮاوە و ﻫەروەﻫــﺎ 350
ﻛەﺳــﯿﺶ ﺑەﻫــﯚی ﺑەﻛﺎرﻫێﻨــﺎن ﯾــﺎن ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﺑــەو ﻣﺎداﻧــەوە دەﺳﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮاون. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭘــﺮس ﻟــە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە رۆژاﻧــە ﻣﺎدەی ﻫﯚﺷــﺒەر ﺑــە ﭼەﻧﺪ رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿــﺎواز ،رەواﻧــەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛــﺮێ.
ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﻛــە ﭘێــﯽ ﺑــﺎش ﺑــﻮو ﻧــﺎوی ﻧەﻫێﻨــﺪرێ ،ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵــێ ”رۆژاﻧــە ﺑەدەﯾــﺎن ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﻫﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣــﺎدەی ﻫﯚﺷــﺒەر ﻟــە ﺋێﺮاﻧەوە ﺑــﯚ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻫەﯾە“. ﺋــەو رێﮋەﯾــە ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ ﺋێــﺮان زۆر ﻛەﻣــە .ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻣــﺎدە ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی
ﻫﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟــە ﺋێــﺮان ﺑــاڵوی ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ دوو ﻣﻠﯿــﯚن و 200ﻫــەزار ﻛــەس ﻟــەو واڵﺗــەدا ،ﻣــﺎدەی ﻫﯚﺷــﺒەر ﺑــەﻛﺎر دێﻨــﻦ .ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ﺟﯿــﺎ ﻟــە ﺋﺎﻣــﺎری ﺗﻮوﺷــﺒﻮوان ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺋﺎﯾــﺪزە .زاﻧﻜــﯚی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯽ ﺗــﺎران ﺑــاڵوی ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ 26 ﻫــەزار ﻛــەس ﻟــە ﺋێــﺮان ﻫەڵﮕــﺮی ﺋــەو ﭬﺎﯾﺮۆﺳــەن ،ﺑــەاڵم ﺋﺎﻣــﺎرە ﻧﺎڕەﺳــﻤﯿﯿەﻛﺎن ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺟﯿﺎوازﺗــﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛــەن .ﺋــەوان دەڵێــﻦ ﻧﺰﯾﻜــەی 120ﻫــەزار ﻛەس ﻟــە ﺋێــﺮان ﻫەڵﮕــﺮی ﭬﺎﯾﺮۆﺳــﯽ ﺋﺎﯾﺪزن. ﺋــەوە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛە ﻛــە رەﻧﮕــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻫــﯚی ”ﭬﯿــﻼ و ژﯾﻼ“وە ﻟــە ﺋێﺮان، ﺗﻮوﺷﯽ ﺑنب.
ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺟﯿﺎوازﺗــﺮ ﻟەواﻧــەش ﻫەﯾــە ،ﻫەڵﺒــەت ﻟــە ﺳــﻮوﭼێﻜﯽ دووری واڵﺗــﯽ ﺋێــﺮان ،ﻟــە دورﮔــەی ﻛﯿــﺶ .ﺋــەو دورﮔەﯾــە دەﻛەوێﺘــە ﻛەﻧــﺪاوی ﻋەرەﺑــﯽ و ﺑە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﻧﺎﴎاوە. ﺑەﭘێــﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﭼەﻧــﺪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﺳــەرداﻧﯽ ﺋــەو دورﮔەﯾەﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ،دواﺗــﺮ ﺳــەرﺧﯚش دەﻛﺮێــﻦ و ژﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ دەﻧێــﺮدرێ ،ﺑــەاڵم ﺑێﺌــﺎﮔﺎن ﻟــەوەی ﻛــە ﻫــەر ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎوە وێﻨەﯾــﺎن ﮔﯿــﺮاوە .دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەﻛە ،ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــە ﻛــﻮردەﻛﺎن دراوە و ﻟــە ﺑاڵوﻧەﻛﺮدﻧەوەﺷــﯿﺪا، ﺑەراﻧﺒــەر داوای ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾــﺎن ﻛــﺮدووە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــەوە رازی ﺑﻮوﻧە.
وﺷ /ھوﻟﺮ ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ داﻫﺎﺗﻮودا ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﻫەﺷﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻢ ﭘێﻜﺒﻬێﻨﺪرێ ،وێڕای ﺋەوەش ﻫێﺸﺘﺎ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻫﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺑﺮاوەی ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ راﺑﺮدووی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ 21ی ﺋەﯾﻠﻮول راﯾﻨەﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﺑەوەی ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە 21ی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ داﻫﺎﺗﻮوی ﻫەرێﻢ ﻧﺎﻛەن ،ﺑەاڵم ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺋەﮔەری ﻫەﯾە ﻧﯿﻤﭽە ﭘێﻜﻬﺎﺗەی ﻧﻮێﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﺑﺨﺎت. ﻟــە ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 10رۆژی راﺑــﺮدوودا ،ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﺣﺰﺑەﻛەﯾــەوە راﺳــﭙێﺮدراوە ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻫەﺷــﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻢ ،ﺳــەرداﻧﯽ زۆرﺑــەی ﺣﺰﺑە
ﺑﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ راﺑــﺮدووی ﻛــﺮدووە و زۆرﺑــەی ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧــەش ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺑﻨﻜەﻓﺮەواﻧﻦ، ﺑــەاڵم ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﻟــە ﺋەﮔــەری ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟەﺑــﺎرەی ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ
ﺟﻋﻔر ﺋﯿﻤﯿﻨﻜﯽ
ﺋرﺳﻻن ﺑﺎﯾﺰ
ﺑەﻫﺎی متەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە وﺷ / ھوﻟﺮ ”ﭬﯿﻼ و ژﯾﻼ“ دەﺳﺘەواژەﯾەﻛە ﻛە زۆرﺑەی ﺋەو ﮔەﻧﺠﺎﻧەی ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ﺳەرداﻧﯽ ﺋێﺮان دەﻛەن ،ﻟێﯽ ﺋﺎﮔﺎدارن ،ﺋەﮔەرﯾﺶ ﺑەﺑﺎﺷﯽ ﺷﺎرەزا ﻧەﺑﻦ ،ﺋﺎﻣﺎدەن ﻛەﺳێﻜﯽ ﺷﺎرەزا ﻟەﺳەر ﺧەرﺟﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﮔەڵﯿﺎنﺑﭽێﺘەﺋێﺮان.
ﻟە دورﮔەی ﻛﯿﺶ ﭼەﻧﺪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﻛﻮرد ﺳەرﺧﯚش دەﻛﺮێﻦ و ﻟەﮔەڵ ژﻧﺪا وێﻨەی ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿﺎن دەﮔﯿﺮێ ،دواﺗﺮ ﻫەڕەﺷەی ﺑاڵوﻛﺮدﻧەوەی ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺮێ ﺑﻮوﻧــﯽ ژن ﺑﯚ راﺑــﻮاردن ﺑــەﻛﺎر دێ. ﻟــە ﻫەﻧﺪێ ﻫﯚﺗێﻠﯿﺸــﺪا ﻛــە ژووری ﻟێﺒەﻛــﺮێ دەﮔﯿــﺮێ ،ﭘﺮﺳــﯿﺎر دەﻛەن ”ژﯾﻼت دەوێ؟“ ﺋەﮔــەر ژﻣــﺎرەی ﺳــەﻓەر و ﻫﺎوڕﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﺣﻤــەد وەﻛــﻮ منﻮوﻧــە وەرﺑﮕﯿــﺮێ ،ژﻣــﺎرەی ﺋــەو ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑــﯚ ”ﭬﯿــﻼ و ژﯾــﻼ“
ﺧﺎڵــﯽ ﺳــﻨﻮورﯾﯽ ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ و ﭘەروێﺰﺧــﺎن و ﺧﺎڵــە ﻧﺎڕەﺳــﻤﯽ و ﺷﻮێﻨە ﻗﺎﭼﺎﺧەﻛﺎﻧە. ﻫــەر ﻛﺎم ﻟــەو ﺳــەﻓەراﻧە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺧــﯚی ﻫەﯾــە و ﻫەﻧــﺪێ ﺟﺎرﯾــﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــە زۆر ﻧﺎﺧﯚﺷــە. ﭼەﻧــﺪ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺋێــﺮان ﮔﯿــﺮاون و ﻛﺎﺗێﻚ ﭼﻮوﻧەﺗــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــە ،ﺗﻮوﺷــﯽ
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
)ﺋەﺣﻤــەد .ع( ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ ﺗەﻣــەن 29ﺳــﺎاڵﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎری ﻫەوﻟێــﺮە ،ﺋــەو ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟــﺎر ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻛــﺮدووە و ﺑــﺎس و ﺑەﺳــەرﻫﺎﺗﯽ ﺳــەﻓەرەﻛەی ﺑﯚ ﻫﺎوڕێﯿﺎﻧــﯽ دەﮔێڕێﺘــەوە .ﺋەو ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺋــﺎﮔﺎداری ”ﭬﯿــﻼ و ژﯾﻼ“ﯾە و ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺑــە ﺗــەواوی دەزاﻧــێ و ﻫﺎوڕێﺸﯽ دۆزﯾﻮەﺗەوە. )ﺋەﺣﻤــەد .ع( ﺑــﺎس ﻟە ﺳــەﻓەرێﻜﯽ دەﻛﺎت ﻛــە ﻟەﺳــەر ﺧەرﺟﯿــﯽ ﻫﺎوڕێﯿەﻛــﯽ ﺑــﯚ ﺋێــﺮان ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ. ﺋــەو دەڵــێ ”ﯾەﻛــەم ﺟــﺎر ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻧەﺑــﻮوم ،ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ ﺷــﻮێﻨەﻛەم دۆزﯾﯿــەوە ،ﺋــەم ﺟــﺎرەش ﻛــە ﭼﻮوﻣــە ﺋێــﺮان ﻟەﺳــەر ﺧەرﺟﯿــﯽ ﻫﺎوڕێﯿەﻛــﻢ ﺑــﻮو ،ﻣــﻦ رێﺒــەری ﺋــەو ﺑــﻮوم و ﻛﺎﺗێﻜــﯽ ﺧﯚﺷــامن ﺗێﭙەڕاﻧﺪ“. ”ﭬﯿــﻼ و ژﯾــﻼ“ دەﺳــﺘەواژەﯾەﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼــە ﻓــﺎرس و ﺗﻮرﻛﻨﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺑــﺎوە” .ﭬﯿــﻼ“ ﺑــە واﺗــﺎی ﺷــﻮێﻨﯽ ﻣﺎﻧــەوە و ”ژﯾﻼ“ ﺑــە واﺗﺎی
دەﭼﻨە ﺋێﺮان ،زۆرن. ژﻣــﺎرەی ﺳــەرداﻧەﻛﺎن ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑــە رێﮋەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﭼــﺎو زﯾــﺎدی ﻛــﺮددووە ،ﻫﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺑــﯚ ﻧﺰﻣﯿــﯽ ﺑەﻫــﺎی ﺗەﻣەﻧــﯽ ﺋێــﺮان دەﮔەڕێﺘەوە. ﻧەﻗﯿــﺐ زرار ﻋەزﯾــﺰ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻨﻜــەی ﭘﺎﺳــﭙﯚڕﺗﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣــەران ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﻟەﺳــەرەﺗﺎی 25ی ﺗﴩﯾﻨــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە ﺗــﺎ 25ی دووەم )رۆژی دووﺷــەم( ،ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 81ﻫــەزار و 611ﻛــەس ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣەراﻧــەوە ﻫﺎﺗﻮﭼﯚﯾــﺎن ﻛــﺮدووە .زۆرﺗﺮﯾــﻦ رێــﮋەش ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧــەوە ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەﯾە .ﺋەﻣﺴــﺎڵ 115ﻫــەزار و 915 ﻫﺎوواڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯿــﺎن ﻛــﺮدووە .ﭼﻮون ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ، دوو ﻫــﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﻦ ﺑــﯚ ﺋــەو ﺳــەﻓەرە .ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾــە ﺟﯿــﺎ ﻟــە
ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺎدە ﻫﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺋێﺮان ﺑاڵوی ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺋێﺴﺘﺎ دوو ﻣﻠﯿﯚن و 200ﻫەزار ﻛەس ﻟەو واڵﺗەدا ،ﻣﺎدەی ﻫﯚﺷﺒەر ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ
4
ﺳﻴﺎﺳەت
) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ژﻣﺎرە )24 ﻣﺎررە ژﻣﺎ ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
رەﻫەﻧﺪەﻛﺎن
25
ﺷەﻫێﻦ وەك ﺑﺎز ﻧﺎﻓڕێ! ﺋــەم ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿەم ﺑﯚﯾــە وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜــە دەﻣەوێ ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻧﺎوەﺧﺘــە ﺑﻜــەم ﻛە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳﯿﺎﺳــەت وەﻛــﻮ ﺋﺎوی ﻛﻮاڵوﻛــﻮڵ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﮔــﺮە و ﻛﺎرێﻜﯽ وەﻫﺎﺷــﯽ ﻛﺮدووە ﻫەﻣﯿﺸــە ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺑێﺘــەوە ،ﻫەروەﻫﺎ ﺳــەردەﻣﯽ ﺳــﺎاڵﻧەی ﻫەﻓﺘەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ژﻧﺎﻧــە ،ﻟێﺮە ﻣەﺑەﺳــﺘﻤە ﺑڵێﻢ ﺷــەﻫێﻦ ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟﯽ ﭼﺎﻻﻛﱰﯾــﻦ ﻛﺎﺋﯿﻨــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــە و ﻟــە ﭘﯿــﺎو زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﺎس ﻟــە رەوﺷــﯽ ﺧــﺮاپ و ﺑﺎﺷــﯿﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،ﻛێﺸەﻛەﺷــﯿﺎن ﻟــە ﭘﯿــﺎو زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﺎزاڕی ﭘێــﻮە دەﻛﺮێــﺖ ﺑــﯚ رێﻜﻼﻣﻜــﺮدن ﺑــﯚ ﻛﺎاڵ ،ﻟــە ﭘﯿــﺎو زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﯚﯾﻠــەی دەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻦ، ﻟــە ﭘﯿــﺎو زﯾﺎﺗــﺮ زەﺣﻤەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﴎوﺷــﺘﯽ ژﯾــﺎن دەﻛێﺸــﻦ، ﻛەﭼــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت ﻛــە ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە و ﻟــە ﭘێﺸــﯽ ﻫەﻣﻮوﯾﺎﻧــەوە ﭘﺮﺳــﯽ ژن ،ﺧەرﯾﻜــە دەﭼێﺘــە ﺧﺎﻧەی ﻋەﯾﺒــەوە ﻛــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەك ﺋێﺴــﺘﺎ ژﻣﺎرەﯾــە ﻟــە ﻫﺎوﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ،ﻛەﭼــﯽ ژن ﺗێﯿــﺪا ﻫــەر ﺷــەﻫێﻨﯽ ﭘﺎﺷــﻜﯚی ﺑــﺎز ﺑێﺖ و ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑﻔڕێ. راﺳــﺘە ﺷــەﻫێﻨﯽ ﻻی ﺋێﻤــە ﻛــە ﻧــﺎوی ژﻧــە ﺑﺎرودۆﺧﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ واڵﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋــﺎوا ﺑــەراورد ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﺑەاڵم ﻫــەوڵ دەدەم ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎرە ﺑﻜــەم ﺑە ﭘێــﻮەر ﻛــە ژﻧــﺎن ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ رۆﺋﺎواﯾﺶ ﻫێﺸــﺘﺎ ﺋــەو ﯾەﻛﺴــﺎﻧە ﻧﯿــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﭘﯿــﺎودا وەﻛــﻮ ﺋﯿﻨﺴــﺎن ﺗەﻣﺎﺷــﺎ ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻫێﺸــﺘﺎ ﺋــەو ﺷــەﻫێﻨە ﻧﯿﯿــە وەﻛــﻮ ﺑــﺎزە ﻧێــﺮەﻛﺎن ﺑەﺑــێ ﺧەﻣاڵﻧﺪﻧــﯽ ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ ﻧەﺑﻨــە ﭘێــﻮەر ﺑﯚ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺑەﺷــەرﯾﯿەت ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن ﺧﺮاﭘــﱰ ﻟــەو واڵﺗﺎﻧــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ژن ﺷــەﻫێﻨێﻜە ﻟــە ﺋﺎﺳــامﻧﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا ﻫەرﮔﯿــﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ وەﻛــﻮ ﭘﯿــﺎو ﺑﻔــڕێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﺧﺮاﭘــﱰ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو دﻧﯿــﺎ دەرﮔﯿــﺮی ﻣەﺳــەﻟەی ﺋەﺧﻼﻗــە ،ﻟــە ﺋەﺧﻼﻗﯿﺸــﺪا ﺷــەﻫێﻦ دەﺑــێ ﻟە ژێــﺮ ﻫەژﻣﻮوﻧﯽ ﺑــﺎزدا ﺑێــﺖ ،ﺑﯚ منﻮوﻧــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 100دەﺳــﺘﺪرێﮋی ﺑەﻫەﻣــﻮو ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯿﯿــەوە ﻛﺮاوەﺗــە ﺳــەر ﺋــەم ﺷــەﻫێﻨەی ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻟە ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﺑﺎزەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻔڕێ. ﺋەﮔــەر ژﻧﺎﻧــﯽ واڵﺗــﯽ ﺋﺎﯾﺴــﻠەﻧﺪا ﻻﻧﯿﻜــەم وەﻛــﻮ ﭘﯿــﺎو ﺑــﻦ ﻛــە ﺟێــﯽ ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷــەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜــە ژﯾﺎﻧﯿﺎن و ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯿﺎن ﺑــەراورد دەﻛﺮێــﻦ ﻟەﮔــەڵ ژﯾــﺎن و ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﭘﯿــﺎو ،ﻫەروەﻫــﺎ ژﻧﺎﻧﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺋەﺳــﻜەﻧﺪەﻧﺎﭬﯿﺎ ﺑەﭘﻠــەی دووەم ﻫﺎﺗــنب ،ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی دراوﺳــێﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ ﻫێﺸــﺘﺎ ﺟﯿﺎوازﯾــﺎن ﻫەﺑــﻦ ﻟەﮔــەڵ ژﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ژن ﺑــﻮون ﭼەوﺳــێرناﺑﻨەوە، ﺋــەوا ژﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ ﭼەوﺳــێرناوﻧەﺗەوە ،ﺟﺎرێــﻚ ﺑــە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋــەوەی ﻛــە ﭘﻠــە دووی ﻛﯚﻣەڵﮕــەن و ﺋﺎﯾــﻦ رێﮕــە ﻧــﺎدات دەرﺑﻜــەون و ﺑەﺋــﺎزادی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﮋﯾــﻦ ،ﺟﺎرێــﻚ ﺑــە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋــەوەی ﻛــە ﺗﺮادﺳــﯿﯚن رێﮕە ﻧــﺎدات رێﭽﻜە ﺑﺸــﻜێﻨﻦ، ﺟﺎرێــﻚ ﺑــە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋەوەی ﺧﯚﯾــﺎن ﺋــەو ﻓــﯚڕم و ﺟەوﻫەرەﯾﺎن ﺑەﺧﯚﯾــﺎن ﺑەﺧﺸــﯿﻮە و ﻗﺒﻮوڵﯿﺎﻧــە ،ﺑﯚﯾــە ﺷــەﻫێﻨێﻚ ﻧﺎﺑــﻦ ﻟــە ﺋﺎﺳــامﻧﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا ﺑەﺋــﺎزادی و ﺑــە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﻟــە ﻫەﻧــﺪێ ﺑــﻮاری ژﯾﺎﻧــﺪا ﺑﻔــڕن ،ﺋــەم ﺧﺎڵــە ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺧــﻮدی ژﻧﺎن ﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن ﺑﯿــﺮی ﻟێﻨﺎﻛەﻧــەوە ﺗــﺎ ﺋــەو ﭘﺮﺳــە ﺑﺨەﻧــە ﺑــەردەم ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘﯿﺎوﺳﺎﻻری ﻛە ﺷەﻫێﻦ ﺑﯚ ﻧﺎﻓڕێ. ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــەوەی ﻛــە ژن ﺧــﯚی ﺋــﺎرەزووی ﻓڕﯾﻨــﯽ ﻧﯿﯿــە ﻟــە ژێــﺮ ﭼﻨﮕــﯽ ﺋﺎﺳــامﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻫﺘــﺪ واڵﺗــەوە دەرﺑــﺎزی ﺑﺒێــﺖ ،ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋــەم ﻛﺎﺋﯿﻨــە ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﭼەرﺧــە ﻣێﮋووﯾﯿــەﻛﺎن دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻟــە ژێــﺮ ﭼﻨﮕــﺪا ﻧەﺑــﻮوە ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەو دەﺳــەاڵﺗەش ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻛــﺮدووە ﻟەرووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەوە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﻧەﮔﯿــﺮێ ،ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﺟﮕــە ﻟــە ﻣﺎﻓــە ﻣەدەﻧﯿﯿــەﻛﺎن ،ژﻧــﺎن ﻫﯿــﭻ ﻣﺎﻓێﻜﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﺒﻨــەوە ﻣەﮔەر ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ دەﮔﻤــەن دروﺳــﺖ ﺑﺒێــﺖ ،ﺋەواﻧــەش ﻛــە دەﻧﮕــﯽ ﺧەڵــﻚ ﺑەدەﺳــﺖ دێﻨــﻦ و دەﭼﻨــە ﻫﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە، ﺑــﺎزن ﻟــە ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺷــەﻫێﻨﺪا ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻫێﻨــﺪە ﺑەرﮔﺮﯾﻜــەرن ﻟــە ﺋەﺟێﻨــﺪا و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﺎ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣــﺰب ،ﻧﯿــﻮ ﻫێﻨــﺪە ﺑﯿــﺮ ﻟــە ﻛێﺸــەﯾەك ﻧﺎﻛەﻧــەوە ﻛــە ﻧــﺎوی ﻛێﺸــەی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــە و ﺑــە ﺧــﻮدی ژﻧﺎﻧــەوە ﮔــﺮێ دراوە و ﺳــەرەﻧﺠﺎم ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﺋەواﻧﯿــﺶ دەﮔﺮێﺘــەوە ،دەﻧﮕــﯚی ﺋــەوەی ﻛــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﺑەﻧﯿــﺎزن ﻫەرﭼــﯽ ﻟــە ﺳــەواﺑﺘﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻻﺑــﺪات ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــێ ﻧەﻛــەن و دژی ﺑﻮەﺳــﺘﻨەوە ،ژﻧﺎﻧــﯽ ﻧەﻫێﻨﺎﯾە ﻗﺴــە و ﺑﮕــﺮە ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻫێﺰە ﻛﯚﻧەﭘﺎرێﺰەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑەﻫێﺰﺗــﺮ ﻛــﺮد ،ﻟە ﺣﺎڵێﻜــﺪا ﺋەﮔــەر ژﻧﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەﻛﯚﺗــﺎ دەﭼﻨە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺑــەاڵم ﺳــەرەﻧﺠﺎم ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن وەﻛﻮ ﻫــەر ﭘﯿﺎوێﻚ دەﻧﮕﯿــﺎن ﻫەﯾــە ،ﻛەﭼــﯽ ﻫﯿــﭻ ﺣﯿﺴــﺎﺑێﻚ ﺑــﯚ ژﻧــﺎن ﻧەﻛــﺮا ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺳــەواﺑﺘﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺋەﺳــڵەﻛە ﻛێﺸــەی ژﻧﺎﻧــە ﻛــە ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﻧەرﯾﺘێــﻚ و ﺗەﻧﯿــﺎ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ ﻛەڵﻜﯽ ﻟێﻮەردەﮔﺮێﺖ.
ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن و ﺳﻮﭘﺎی ﺋﺎزادی ﺳﻮورﯾﺎ ﻟەﺑﺎرەی ”ﺑەرەی ﻧﻮﴎە“ ﻧﺎﻛﯚﻛﻦ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺋﺎزاد:
راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽﻛﺎﺗﯿﯽ ﭘەﯾەدە ﺑە ﻫﺎوﻛﺎری ﺋەﺳەدە وﺷ/ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ -رۆدی ﺣﺳن ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑەرەی ”ﺋەﻟﻨﻮﴎە“ ﺑە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺳەر ﺑە رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ﻧﺎو دەﺑﺎت ،ﺳﻮﭘﺎی ﺋﺎزادی ﺳﻮورﯾﺎ ﺋەو ﻫێﺰە وەك ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺷﻮڕﺷﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﻗەڵەم دەدا .ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺋﺎزاد دەڵێ ،ﭘەﯾەدە ﻫەوڵﯽ ﻫەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷەڕی ﻛﻮرد و ﻋەرەﺑﯽ دا ،ﺑەاڵم ﺋێﻤە ﺧﯚﻣﺎن ﺑەدوور ﮔﺮت و ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﻛﺎﺗﯿﯿەﻛەﯾﺶ ﺑە ﻫﺎوﻛﺎری ﺋەﺳەدە. ﻣﺎﻟﯿــﻚ ﻛــﻮردی ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزادی ﺳــﻮورﯾﺎ رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەك ﻟــە ﻧێــﻮان ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە و رژێﻤــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎدا ﻫەﺑــێ .ﻛــﻮردی ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە ﻫێﺰێﻜــە ﻟــە رﯾــﺰی ﺷﻮڕﺷــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎدا و ﻛﺎر ﺑــﯚ رووﺧﺎﻧﺪﻧــﯽ رژێﻤــﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد دەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم ﺑەﺷــێﻚ ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﺳﻮﭘﺎی ﺋﺎزاد“. ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزادی ﺳــﻮورﯾﺎ رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد ﺳــﻮﭘﺎﯾەﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﺨــﻮازە و ﻟەﭘێﻨــﺎو رووﺧﺎﻧﯽ ﺋەﺳــەد دەﺟەﻧﮕێ ﺗﺎ ﮔەﻻﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑە وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾــﺎن رژێﻤێﻜــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﭘێــﻚ ﺑێﻨــﻦ ،ﺑــەرەی ﻧﻮﴎەﯾــﺶ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــە ،ﺑــەاڵم ﺋــەوە ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾــە ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﺋــەوان دژی ﺷﯚڕﺷــﻦ ،دەﺑــێ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ
ﻛــە ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە ﺟﯿــﺎوازن ﻟــە دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺷــﺎم )داﻋــﺶ( ،دوور ﻧﯿﯿــە دەﺳــﺘﯽ رژێــﻢ ﻟەﻧﺎو رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ درێﮋ ﺑێ“. ﺑــەاڵم ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــە ﭼەﺗــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزادە ،ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە رژێــﻢ و دژ ﺑە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دەزاﻧێ. ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﮔﺮووﭘ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﯿﻛﺎندەﻛﺮێ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد ﺋــەوە ﻧﺎﺷــﺎرێﺘەوە ﻛە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻻوازی ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاددا ﻫەژﻣﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺳــەﭘﺎﻧﺪووە و ﮔﻮﺗﯽ”ﻫﯿــﭻ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﺑــﯚ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد ﻧﯿﯿــە ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﮔــەورە ﻟــە واڵﺗــﯽ دەرەوە وەردەﮔﺮن“.
ﻟــە وەاڵﻣــﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەی ﺋﺎﺧــﯚ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺑﻮوﻧﯽ ﻫەﯾە، ﻣﺎﻟﯿــﻚ ﻛــﻮردی ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋﺎزاد ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــە ﻫەﻣــﻮو ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــەوە ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑﯚﯾــە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد ﻫەﯾــە و دژی رژێﻢ دەﺟەﻧﮕﻦ. ﺗﻣﺎﺷﺎی ﺷڕی ﻛﻮردی و ﻋرەﺑﯽ دەﻛن ﻣﺎﻟﯿــﻚ ﻛــﻮردی ﻟــە درێــﮋەی ﻟێﺪواﻧەﻛەﯾــﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەﯾﺸــﯽ
ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛــە زۆرﺟــﺎر ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔــەل YPG ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات / PYDﺑﺎڵــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﭘەﻛەﻛــە، ﻫێﺮﺷــﯿﺎن ﻛﺮدە ﺳــەر ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد، ﺑــەاڵم ﺋێﻤــە ﺧﯚﻣــﺎن ﻟــە ﺷــەڕی ﺋــەوان ﺑــەدوور ﮔــﺮت ﺗــﺎ رێﮕــﺮی ﻟە ﻫەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷــەڕ ﻟە ﻧێﻮان ﻋەرەب و ﻛﻮرد ﺑﻜەﯾﻦ. ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزادی ﺳــﻮورﯾﺎ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات PYDوەﻛــﻮ ﻫێﺰێﻜــﯽ ﺟﯿﺎﺧــﻮاز ﻧــﺎو ﺑــﺮد و ﮔﻮﺗــﯽ ”راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ﻟــەم دواﯾﯿــەدا
PYDەوە ﻧﯿﺎزە ﺷــﺎراوەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەن PYDەوە ﺋەو ﺣﺰﺑــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ﭘﺎرﭼەﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﺎﻛــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ، ﺋــەوە ﻧــە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮردە و ﻧــە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﮔەﻟــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎﯾە ﺑــە ﮔﺸﺘﯽ“. ﻣﺎﻟﯿــﻚ ﻛــﻮردی ﻫێــام ﺑــﯚ ﺋەﮔــەری ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕﯿــﯽ ﻧێــﻮان PYDو رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ﻛــﺮد و ﮔﻮﺗــﯽ ”دوور ﻧﯿﯿــە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــە ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ رژێــﻢ ﺑﻮوﺑــێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ PYD ﻟەﮔەڵ رژێﻢ ﺷﺎراوە ﻧﯿﻦ“.
ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﺋەڵامﻧﯿﺎ:
ﻫﯿﭽﻢﭘێﻨﺎﻛﺮێ وﺷ/ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ -رۆدی ﺣﺳن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﺋەڵامﻧﯿﺎ ﻫﯿﭻ دەﺳەاڵﺗێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘێﻨەدراوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺷەرﻋﯿﯿەﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ داﻧﺮاوە .
ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــەدا، ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ راﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺋەڵامﻧﯿــﺎ ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧــەی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ داوە و ﺋــەو ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨەش وەﻛــﻮ ﻫەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی داﻧﭙێﺪاﻧــﯽ ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ”ﺋﯿﺘﯿــﻼف“ وەﻛــﻮ ﺗﺎﻛە ﻧﻮێﻨــەری رەوای ﮔەﻟــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و وەك ﻫێامﯾەﻛــﯽ ﺑەﻫێﺰﯾــﺶ ﻟەﺳــەر وەرﮔﺮﺗﻨــەوەی ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی رەواﯾەﺗﯿــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟــە رژێﻤــﯽ
ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەدا ﺗەﻣﺎﺷﺎ دەﻛﺮێﺖ. ﺑەﺳــﺎم ﻋەﺑــﺪواڵ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛە ﺑﻨﺎﻏــەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﭘێﻜﺪەﻫێﻨێــﺖ، ﻟەﺳــەر ﻛﻮﺗﻠــەی رەوﺗــﯽ دواڕۆژی ﻛــﻮرد دەژﻣێﺮدرێــﺖ .ﺷــەﭘﯚﻟﯽ دواڕۆژﯾــﺶ ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎدا ﻫــەر ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎﻛﺎﻧەوە ﺑەﺷــﺪاری ﻛﺮدﺑــﻮو و ﺑڕﯾﺎرﺑــﻮو ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗﯿﺮۆرﻛــﺮاوی رەوﺗــﯽ دواڕۆژی ﻛــﻮرد ﻣەﺷــﻌەل ﺗەﻣــﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑێﺖ ،ﺑــەاڵم ﺋەوە ﻧەﻫﺎﺗــە دی و ﺗەﻣﯚ ﭘﯿــﺶ ﺋــەوەی ﺑﮕﺎﺗــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟەﻻﯾەن رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮا. ﻫــەر ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەدا ﺑەﺳــﺎم ﻋەﺑﺪواڵ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﺑەرۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ،دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە ﺋەڵامﻧﯿــﺎ دەﺳــﻜەوﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺑــﯚ ﺋﯿﺘﯿــﻼف و ﮔەﻟــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﺑــﯚ ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮرد ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜــە زۆرﺑــەی ﻫــەرە زۆری رەوەﻧــﺪی ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە ﺋەڵامﻧﯿﺎ ﻛﻮردن. ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﺳــﻮورﯾﺎوە ﺑــە ﻫەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ وەﺳــﻒ ﻛــﺮد و ﮔﻮﺗﯽ ،ﭘﻠــەی ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﯾەﻛــەم ﭘﻠەﯾــە ﺑــە ﻛــﻮردان دەدرێ ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەو ﻫەﻧــﮕﺎوە ﻣﺘامﻧە و ﺑــﺎوەڕی ﻛــﻮردان ﺑــە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎت . دەﺳﺗ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻛﺎن ﻧدراون ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫﯿــﭻ ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﺋەڵامﻧﯿــﺎ ﻧەﻛــﺮاوە” ،ﻫەرﭼەﻧــﺪ
ﭘێﺸــﻮازﯾﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻟــە ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ دەرەوە ﻛــﺮاوە“ ،ﺑەﭘێــﯽ ﮔﻮﺗــەی ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿﻼفﻟەﺋەڵامﻧﯿﺎ. ﺑەﺳــﺎم ﻋەﺑــﺪواڵ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﺎروﺑــﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﯾــەﻛﻼ ﻧەﻛﺮاوەﺗــەوە و ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﭘﺎﺳــﭙﯚڕﺗەﻛﺎن ﻧــﻮێ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻫﯿــﭻ دەﺳــەاڵﺗێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿامنﭘێﻨەدراوەﺗەوە. ﻫەروەﻫــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋــەوە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿــە و ﺑەﻧــﺪە ﺑــە ﺋــەدای ﺋێﻤــە ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا ﻛە ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﭼﯚن ﭘەﯾﺎﻣــامن ﺑــﯚ ﺋــەوان ﺑﮕەﯾەﻧﯿــﻦ و ﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ داڕێــﮋڕاو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەر ﺗەﭬﮕﺮ ﺑﮕەﯾەﻧﯿــﻦ ،ﻫەروەﻫﺎ ﺑەﻧﺪە ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽﺋەوروﭘﺎش. رووﻧﯿﺸــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺑــەاڵم ﻧﻮێﻨــەری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە ﺋەڵامﻧﯿــﺎ ﺋﯿﺘﯿﻼﻓــە و ﺋــەو ﺑﯚﻧﺎﻧەی ﻛــە ﺑﺎڵﻮێﺰی رژێــﻢ ﺑﯚﯾــﺎن داوەت دەﻛــﺮا ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋێﻤە داوەت دەﻛﺮێﯿﻦ. دوای ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾــﯽ ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﺣﯚﻟــەی ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺣﻮﻣﺲ ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﮔﻮاڵﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ ﭘــﺎر، ﺑﺎڵﻮێــﺰی رژێﻤــﯽ ﺳــﻮررﯾﺎ ﻟــە واڵﺗﯽ ﺋەڵامﻧﯿﺎ دەرﻛﺮا .
ﺋﻤﺎﻧﯿﺎ ﯾﺎرﻣﺗﯿﯽ ﮔﻟﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دەدات ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە ﺋەڵامﻧﯿــﺎ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە ﺋەڵامﻧﯿــﺎ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻛــﯽ زۆری ﮔەﻟــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ دەدات ،ﺋــەو ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿﺎﻧــە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﭘێﺸــﻮازﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﯿەﻛﺎن و داﻧﺎﻧــﯽ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮزەراﻧــﯽ ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ ﺳــﻮوری ﻟــە واڵﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻟﻮﺑﻨــﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻋێﺮاق و ﻫەروەﻫــﺎ ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻟﯚﺟﺴﺘﯽﭘێﺸﻜێﺶدەﻛﺎت. ﮔﺮووﭘ ﺗﻮﻧﺪڕەوەﻛﺎن ﺗﺣداﯾﻛﯽ ﻗﻮرﺳﻦ ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ،ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﻟــە ﺋەڵامﻧﯿــﺎ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە ﺑەﻫێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﺗﻮﻧــﺪڕەوەﻛﺎن ﻟەم دواﯾﯿــەدا ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﺷــێﻮاﻧﺪووە، ﭼﻮﻧﻜــە زۆر ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەو ﻣەﺳــەﻟەﯾە ﻟــە ﻣﯿﺪﯾــﺎ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەڵامﻧــﯽ ﻛــﺮا و ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑــەاڵم ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﻧەﮔەﯾﺸــﺘە رادەی زۆر ﺧــﺮاپ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەڵامﻧــﯽ دەﺑﯿﻨێ ﻛــە ﺋەﺳــەد ﻫﯿــﭻ ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗێﻜﯽ ﻧەﻣــﺎوە ،ﺑــەاڵم دەرﺑــﺎرەی رۆڵﯽ ﻫێﺰە ﺗﻮﻧــﺪڕەوەﻛﺎن ﻟــە دواڕۆژی ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺋەڵامﻧﯿﺎﻧﯿﮕەراﻧە.
ﺳﻴﺎﺳەت
ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮار ژﻣﺎرە ژﻣ ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﻻ ﺣﺳﻧﯽ ﻟﻧﺎو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻛﺎﻧ وﺷ /ھوﻟﺮ
ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘەروەردەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا، وێﻨەی ﻣەﻻ ﺣەﺳەﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺑەرﮔﯽ ﭘەرﺗﻮوﻛﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﭼﺎپ ﻛﺮدووە و ﺑەﺧﯚڕاﯾﯽ ﺑەﺳەر ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﺪا داﺑەﺷﯽ دەﻛﺎت. ﺟﯿــﺎ ﻟــە وێﻨەی ﻣــەﻻ ﺣەﺳــەﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑەرﮔەﻛــە ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿامﻣــﯽ
ﻫەﯾﻨﯿــﯽ ﺷــﺎری ورﻣــێ دراوە .ﻣــەﻻ ﺣەﺳــەﻧﯽ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷﯚڕﺷــﯽ ،1978 ﮔەﻻﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــەوە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ،1978
وەﻛــﻮ ﻧﻮێﻨــەری وەﻟــﯽ ﻓەﻗﯿــە وەك ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا دﯾﺎری ﻛﺮاﺑﻮو. ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺳــەر ﭘەرﺗﻮوﻛەﻛﺎﻧــﺪا ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑــﺎس ﻟــە ﻣێــﮋوو و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣــەﻻ ﺣەﺳــەﻧﯽ ﻛــﺮاوە .” ،ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨــﺎن
ﺑــە ﻛێﺸــەی ﮔﯚﭘــﺎڵ ﺑەدەﺳــﺘەﻛﺎن، ﺧەﺑــﺎت ﻟــە دژی ﺗﺎاڵﻧﭽﯿﯿەﺗــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﻗەدەﻏەﻛــﺮاوی دﯾﻤﻮﻛــﺮات، ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟــە ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﺑﻮێﺮاﻧــەی ﺧەڵﻜــﯽ ﻧەﻏــەدە، ﭘﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﺳەردەﺷــﺖ، ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە رووداوی
5
ﻟــە
دارەﻟــەك ،ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕی ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر و .“... ﻣــەﻻ ﺣەﺳــەﻧﯽ ﺑــەردەوام ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــە دوژﻣﻨــﯽ ﻧﯿــﺰام و وەﻟــﯽ ﻓەﻗﯿە ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪووە و دەﺳــﺘﯽ ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺗﺎواﻧــﯽ دژ ﺑــە ﻛــﻮرددا ﻫەﺑﻮوە.
ﭘﻨﺞ ژﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟ ﺳﺪارە دران وﺷ /ھوﻟﺮ دەﺳەاڵﺗﯽ دادوەرﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا ﭘێﻨﺞ ژﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺟﯿﺎ ،ﻟە ﺳێﺪارە داوە. ﻧەﺳــﺘەرەن ﺳــەﻓەری دوای ﺣــەوت ﺳــﺎڵ ﺑەﻧﺪﻛﺮدﻧــﯽ ،ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ 26 ﺳــﺎڵﯿﺪا ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــەی دﯾﺰڵﺌﺎﺑﺎدی ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن ﻟــە ﺳــێﺪارە دراوە .ﺋــەو ﺑە
ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺑەﺋەﻧﻘەﺳــﺖ ،ﻟە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﺑەﺳــەردا ﺟێﺒەﺟــێ ﻛﺮا. ژﻧێﻜــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑــە ﻧــﺎوی ﺟــﺎزێ
دەروێﺸــﺰادە ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﺗەڕﮔــەوەری ﺷــﺎری ورﻣێﯿــە ،ﺑــە ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﻛڕﯾــﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻣــﺎدە ﻫﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــەی ورﻣێ ﻟە ﺳێﺪارە دراوە. ﻫەر ﻟەو ﻣﺎﻧﮕــەدا ﻣﯿﱰا ﺷــەﻫﻨەوازی ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــەی ﮔەوﻫەردەﺷــﺘﯽ
ﺷــﺎری ﻛــەرەج ﺑــەر ﺷــەﭘﯚﻟﯽ ﻟــە ﺳــێﺪارەدان ﻛــەوت 11 .ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەر ﭘﯚﻟﯿﺴــێﻚ دەﯾــەوێ دەﺳــﺘﺪرێﮋی ﻟــە ﻣﯿــﱰا ﺑــﻜﺎت ،ﺑەاڵم ﻣﯿــﱰا ﺑەرﮔــﺮی ﻟــە ﺧــﯚی دەﻛﺎت و ﭘﯚﻟﯿﺴــەﻛە دەﻛــﻮژێ .ﻣﯿــﱰا ﺑــە ﺗﺎواﻧــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﻜــﺮدن ﻟــە ﺷــەرەﻓﯽ
ﺧﯚی ،ﻟە ﺳێﺪارە درا. ﻫەروەﻫــﺎ دوو ژﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺗﺮﯾــﺶ ﻛــە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺗــەواوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﺑﻮوە ،ﺑــە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻣــﺎدە ﻫﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەی ﺷــﺎری ﯾــەزد ،ﻟە ﺳێﺪارە دراون.
ﻟەﺳێﺪارەداﻧﯽﻛﻮردﻟەﺋێﺮانﻛﺎرداﻧەوەیﺣﺰﺑەﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽﻫەرێﻤﯽﻟێﺪەﻛەوێﺘەوە ﯾﻛﮕﺮﺗﻮو
ﻛﯚﻣڵ
ﺑﺰووﺗﻨوە
و
و
:ﺋێﺮان ﺳﺘەم ﻟە ﻛﻮرد دەﻛﺎت
وﺷ /ھوﻟﺮ ﻣەﺳﻌﻮد ﺣەﺳەﻧﭙﻮور ﻫﺎوواڵﺗﯿﯽ ﻛﻮردی داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺷﺎری ورﻣێ ،دوا ﻛەﺳە ﻛە رۆژی ﺷەﻣﻮوی راﺑﺮدوو ﻟەﻻﯾەن دەﺳەاڵﺗﯽ دادوەری ﺋێﺮاﻧەوە ﻟە ﺳێﺪارە درا و ﺑە ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەی راﮔەﯾەﻧﺪراوە ﺗەرﻣەﻛەی ﺑﺒەﻧەوە.
”ﺋێﻤە ﻟە ﺳێﺪارەداﻧﯽ ﺧەڵﻜامن ﭘێﻜﺎرێﻜﯽ ﻧﺎڕەواﯾە ،ﻟە ﺳێﺪارەداﻧێﻚ ﻟەﺳەر ﺑﯿﺮوڕا و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻧەﺑێﺖ ﻟەﮔەڵﯽ ﻧﯿﻦ“ ﺷــەﭘﯚﻟﯽ ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧەﻛﺎن، ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﻟێﻜەوﺗــەوە .ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋــەوە رەﻧﮕــﯽ داﯾەوە. ﺣﺰﺑــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،دووﭘﺎﺗــﯽ
دەزاﻧﯿــﻦ ﻟــە دژی ﻛــﻮرد ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﺋەﻣــە دژی ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەﺗە ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﺑەﻫﯚی ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻧﺎﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑێــﺖ و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺗــﺎوان ﺳــێﺪارە ﻫەﺑێ ،ﺋەوە ﺷــﺘێﻜﯽ
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﺣەﺳــەﻧﭙﻮور ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەی ﺷــﺎری رەﺷــﺖ ﺑــﻮوە و ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﺷــﯽ راﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﻫــﯚﻛﺎری ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﻛﻮڕەﻛەﯾﺎن ﻧﺎزاﻧﻦ. ﺑە ﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣــﺎرە ﻧﺎڕەﺳــﻤﯿﯿەﻛﺎن و ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺑــاڵو ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗــﺎران ﻟــە ﻣــﺎوەی 40رۆژی راﺑــﺮدوودا 79ﻫﺎوواڵﺗﯿــﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺳــێﺪارە داوە ،ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾــەش 17ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ، ﻛﻮردن. ﺗﯚﻣەﺗــﯽ زۆرﺑــەی ﺋــەو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ﺑــەر ﺷــەﭘﯚﻟﯽ ﻟــە ”دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــێﺪارەداﻧەوە، ﺧــﻮا ،ﻫەڕەﺷــە ﺑــﯚ ﺳــەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺋەﻧﺪاﻣﺒــﻮون ﻟە ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮاوەوە“. دەوڵەﺗــﯽ ﺣەﺳــەن روﺣﺎﻧــﯽ ﻛﺮاﻧــەوەی ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەﯾﺪا ﻫەﺑــﻮوە ،ﺑــەاڵم ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚدا ،ﺗــﺮس و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑــاڵو ﻛﺮدووەﺗــەوە .ﺋــەوە ﭘێﭽەواﻧــەی ﻫەﻣــﻮو ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻟــە روﺣﺎﻧﯽ. زۆرﺑــەی ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێﺮان ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﻫــەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗــﺎران ﻛﺮاﻧــەوەی ﺑــە ڕووی دﻧﯿــﺎی دەرەوەدا ﻫەﺑــێ ،ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚدا ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎنﺑەرﺗەﺳﻜﱰدەﺑێﺘەوە.
دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ”ﺋێــﺮان ﺳــﺘەم ﻟــە ﻛﻮرد دەﻛﺎت“. ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــە ﺳــﺘەم و ﺗەﺣــەدا دەزاﻧــێ ﻟــە دژی ﻛــﻮرد ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺋەوەﯾــە ﺋێــﺮان ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛــﻮرد ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﻫەرﭼــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺸــە ﺧﯚﯾــﺎن و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑــە ﻛەﻣﺘەرﺧــەم دەزاﻧــﻦ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﭘﺮﺳەدا. ﻟــەم ﻣﺎﻧﮕــەدا ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ژﻣﺎرەﯾــەك ﮔەﻧﺠﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ورﻣــێ ﻟــە ﺳــێﺪارە دا ﻛــە ﺑەﻫﯚﯾەوە ﻛﻮرداﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ ﻛەوﺗﻨــە ﭼﺎﻻﻛــﯽ دژی ﺋــەو رەﻓﺘــﺎرەی ﺋێــﺮان .ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﺎرداﻧــەوەﻛﺎن ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣﺪا ﺑــﻮون و ﻧەﭘەڕﯾﻨەوەﺑﯚﻫەڵﻮێﺴﺘﯽﻓەرﻣﯽ. ﺧەﻟﯿــﻞ ﺋﯿﱪاﻫﯿــﻢ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻮﺗــﯽ، ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋێﻤــە وەك ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻫــەر ﻛﻮردێﻜــە ،ﺋەﮔــەر ﻫــﯚی ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑێــﺖ ،ﺋێﻤــە ﺳــەرﻛﯚﻧەی دەﻛەﯾــﻦ و دژﯾــﻦ ،ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــە ﺳــﺘەم و ﺗەﺣەدا
ﺗﺮە. ﺋﯿﱪاﻫﯿــﻢ ﮔﻮﺗﯽ ”ﺑــە رووﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﻢ ﻻ ﻧﯿﯿــە ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟەﺳــەر ﭼﯽ ﻟــە ﺋێــﺮان ﻟــە ﺳــێﺪارە دەدرێﻦ، ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﻟەﺳــەر ﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺑێــﺖ، ﻧﺎﺑــێ ﻟــە ﺳــێﺪارە ﺑﺪرێــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮرد ﺧەﺑﺎﺗێﻜﯽ رەواﯾــە ،ﻛــﻮرد ﺧەﺑــﺎت دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺑەدەﺳﺘﻬێﻨﺎﻧﯽﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽﺧﯚی“. ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﺑــەردەوام ﺧەڵﻜــﯽ واڵﺗەﻛــەی ﻟــە ﺳــێﺪارە دەدات و ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــەو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــە ﭘێــﻚ دێﻨــﻦ ،ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻫەﯾــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەو ﻛﺎرەی ﺋێــﺮان ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎران داوای ﮔــەﻻن و ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەران ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﻧﺎﮔﺮێ.
ﺷــﻮان ﻗەاڵدزەﯾــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻛﺎروﺑــﺎری ﻧﺎوﺧــﯚی ﺋێﺮاﻧــەوە ﻫەﯾــە ،ﺑەاڵم ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑەﻫﺎﯾەﻛــﯽ ﮔــەورەی ﻫەﯾــە و ﺋــەو ﺑەﻫﺎﯾــە ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﭘێﻮەرێﻜــﯽ ﻣــﺎدی ﻧﺎﭘێــﻮرێ، ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەش ﺋەﻣــڕۆ ﻟــە ﺳــێﺪارەدان ﻟــە زۆرﺑــەی واڵﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻗەدەﻏە ﻛــﺮاوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﮔــەر ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺗﺎواﻧێﻜــﯽ زۆر ﮔــەورە ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪات، ﺋەﮔــەر ﻧــﺎ زۆر رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﺗــﺮ ﻫەﯾە ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە ﻣﺮۆﭬﯽ ﺗﺎواﻧﻜﺎردا. ”ﺟێــﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری ﻟە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻟەﺑــﺮی ﺋــەوە ﺷــێﻮازی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺗــﺮ ﺑﮕﺮێﺘــە ﺑــەر ،وەك ﺑﺎﯾەﺧــﺪان
ﺑــە ﺷــێﻮازی ﻫﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوە و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن“ ﻗەاڵدزەﯾﯽ وای ﮔﻮت. ﻟــە ﺑــﺎرەی ﺋــەوەی دەﺳــەاڵﺗﺪارێﺘﯽ ﺋێــﺮان ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﻨەوە ﮔﻮاﯾــە ﺋەواﻧــە دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﺧﻮداﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﻛەﭼــﯽ ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﻟەﺑەر ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﺳــێﺪارە دەدرێــﻦ ،ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻫــەر ﭘﺮﺳــێﻚ ﺑــێ ،ﺋەﻣــڕۆ دۆﺧــﯽ دﻧﯿــﺎ ﮔــﯚڕاوە و دەﻛــﺮێ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔــەڵ ﺧەڵــﻚ ﺑﻜــﺮێ، ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻚ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﺑێــﺖ ﺑــﺎ دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘێﺒــﺪرێ و ﺑــە ﺗﯚﻗﺎﻧــﺪن و ﺳــێﺪارە ﭼﺎرەﺳــەری ﻫﯿــﭻ ﻛێﺸــەﯾەك ﻧﺎﻛﺮێ، ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ ﺋەوەی دەرﺧﺴــﺘﻮوە
ﻛــە رۆژاﻧێــﻚ ﺋەواﻧــەی ﺧەڵﻜﯿــﺎن ﻟــە ﺳــێﺪارە داوە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﺎن ﺑــە دەرﻛەوت و ﻣێﮋوو ﻧﻮوﺳﯿﯿەوە“. ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەڵﻮێﺴــﺖ ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺰووﺗﻨــەوەوە ﻟەﺳــەر ﻟــە ﺳــێﺪارەدان ﻟــە ﺋێــﺮان ،ﺷــﻮان ﻗەاڵدزەﯾــﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﻣــﻦ دەﯾﻜــەم ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﻫەڵﻮێﺴﺘﯽرەﺳﻤﯿﯽﺣﺰﺑەﻛەﻣﺎﻧە“. ﺋێــﺮان ﺳــﺎاڵﻧە دووەم واڵﺗــﯽ دﻧﯿﺎﯾــە ﻟــە دوای ﭼﯿﻨــەوە ﻛــە زۆرﺗﺮﯾــﻦ ژﻣــﺎرەی ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﺗﯿــﺎدا ﺟێﺒەﺟێدەﻛﺮێ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە دارا ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋێﻤــە ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﺧەڵﻜــامن ﭘێﻜﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎڕەواﯾــە ،ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧێﻚ ﻟەﺳــەر
ﺑﯿﺮوڕا و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧەﺑێــﺖ ﻟەﮔەڵﯽ ﻧﯿــﻦ ،ﺋێﻤە ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎزادﯾــﯽ ﺑﯿﺮوڕاﯾﻦ و ﻧﺎﺑــێ ﻫﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻟەﺳــەر ﺑﯿﺮوڕا و ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﺳــێﺪارە ﺑﺪرێ. ﺳــەﺑﺎرەت ﺑەﻫــﯚی ﺧﯚﺷــﺎردﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــﯚ ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ رەﺳــﻤﯽ دژی ﻟــە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺋێــﺮان ،دارا ﻣﺤەﻣــەد ﮔﻮﺗــﯽ ”ﭘێــﻢ واﯾــە ﻫەﻣﻮو ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺸــەوە ﻟــەو رووەوە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﻦ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﺑــە ﻛەﻣﺘەرﺧــەم دەزاﻧــﻢ ،ﭼﻮﻧﻜــە دەﺑێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺧــﯚی ﺑﺨﺎﺗە ڕوو ،ﺑــەاڵم ﻛﺎﺗێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛــە ﻧﻮێﻨــەری ﺧەڵﻜــە ﺑێﺪەﻧــﮓ دەﺑێﺖ، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺑێﺪەﻧﮓدەﺑﻦ“.
6
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
25
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻫﺎوردەﻛﺎری دەرزﯾﯿەﻛە "ﺑە ﺳەﻻﻣەت" دەرﭼﻮو
ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ دەرزﯾﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳﺘﯿﻦ ﺑە ﺣەوت ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻗەرەﺑﻮو ﻛﺮاﻧەوە وﺷ/ھوﻟﺮ -ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗەرﺑﻮوی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ دەرزی ”ﺋﺎﭬﺎﺳﺘﯿﻦ“ی ﻛﺮدەوە و ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾﺸﯿﺎن ﺑﯚ دەﺑڕێﺘەوە، ﻗەرەﺑﻮوەﻛە ﻧەﺧﺮاوەﺗە ﺳەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻫﺎوردەﻛﺎری دەرزﯾﯿەﻛە ،ﺑﮕﺮە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن داﺑﯿﻨﯽ ﻛﺮدووە. وەك ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ﺑــڕی 500 ﻫــەزار دۆﻻر ﺑــەو ﻛەﺳــﺎﻧە دراوە ﻛــە ﺑەﻫــﯚی دەرزی ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻨەوە ﻫــەردوو ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟەدەﺳــﺖ داﺑــﻮو، ﺑــﯚ ﺋەواﻧەﯾــﺶ ﻛــە ﯾــەك ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟەدەﺳــﺖ دا 300ﻫــەزار دۆﻻر و ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەرﻛەوت
ﻛــﺮان و ﭼــﺎوی 8ﻧەﺧــﯚش دەرﻫێرنا. دﻛﺘــﯚر دارا رەﺷــﯿﺪ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی ﻟﯿﮋﻧــەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ دەرزﯾــﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺣﻜﻮوﻣــەت رەزاﻣەﻧــﺪی ﻟەﺳــەر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ
ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەﻛە ﻟە ﭘﺎرەی وەزارەﺗﯽﺳﺎﻣﺎﻧەﴎوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧە ﺑــە 200ﻫــەزار دۆﻻر ﻗەرەﺑــﻮو ﻛﺮاﻧــەوە ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ دەرزﯾﯿەﻛــە ﻣﻮوﭼەﯾەﻛــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾــﺎن ﺑــە ﺑــڕی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دﯾﻨــﺎر ﺑﯚ دەﺑڕێﺘــەوە ﻟەﮔەڵ ﭼﺎرەﺳــەری ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑێﺒەراﻣﺒەر ﺗﺎ ﻫەﺗﺎﯾە. ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو 30ﻧەﺧــﯚش ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی رزﮔﺎرﯾــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﺑەﻫــﯚی ﻟێﺪاﻧــﯽ دەرزﯾــﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﭼﺎوﯾــﺎن ﺗێــﻚ ﭼــﻮو ،دواﺗــﺮ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن رەواﻧــەی ﺋەڵامﻧﯿــﺎ
دەرزﯾﯿەﻛــە دەرﺑــڕی ،ﺑﯚﯾــە ﻟــە رێﮕــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــەوە ﻗەرەﺑﻮو ﻛﺮاﻧەوە“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە دﻛﺘــﯚر ﺧﺎڵــﺲ ﻗــﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێــﻢ رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر ﺗــەواوی داواﻛﺎرﯾــﯽ زﯾﺎن ﻟێﻜەوﺗــﻮوان دەرﺑڕی ﺑەﺑــێ دەﺳــﻜﺎری و ﻫەرﭼەﻧﺪﯾــﺎن داوا ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوەﻧﺪەی ﭘێــﺪان و ﺗــەواوی داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺟێﺒەﺟێﻛﺮا“.
”ﻟ”ﻟــەە ﺳــەرەﺗﺎی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟــە رووداوەﻛــەوە ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە دراوﻧەﺗــە دادﮔﺎ ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــەو ﻛێﺸــەﯾەوە ﻫەﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫﯿﭻ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ﺑەﻫﯚﯾەوە ﻧەﺧﺮاوەﺗە ﻟﯿﺴــﺘﯽ رەﺷــەوە ﻟەﻻﯾەن وەزارەمتﺎﻧــەوە“ ﻗــﺎدر ﺋەﻣەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا ﺟﮕــە ﻟە دەرزﯾــﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ ﺟێﮕﺮەوەﯾــەك داﻧــﺮاوە ﻛــە ”ﻟﯿﺴــێﻨﺘﯿﻦ“ە و ﻟــە ﻫەوڵــﯽ ﻛڕﯾــﻦ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو دەرزﯾﯿەداﯾــﻦ ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋــەو دەرزﯾﯿەﯾــﺎن ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﯚ ﺑــەﻛﺎر ﺑﻬێﻨﺪرێــﺖ ،داواﻣﺎن ﻛــﺮدووە ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋــەو دەرزﯾﯿــە ﺑﻜڕن ﻟە ﺑــڕی دەرزﯾﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳﺘﯿﻦ“. ﺣﺎﻛــﻢ ﻣــەروان ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی داواﻛﺎرﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”دەرزﯾــﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ ﺑــﯚ زۆرێــﻚ ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە و ﺷــەﻛﺮە ﺑــەﻛﺎر دێ ،ﺳــەرەﺗﺎ ﻟــە رێﮕــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ”ﻫــﯚز“ەوە ﻫﺎﺗە ﻫەرێــﻢ و ﺋــەوان ﻟــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜــﯽ ﺗﻮرك ﺑــە ﻧــﺎوی )ﺋەﺑﺎﺑەﻛــﺮ( ﻛڕﯾﻮﯾﺎﻧە و ﻟێــﺮەش دوای ﺑەﻛﺎرﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺋــەو زﯾﺎﻧﺎﻧــەی ﻟێﻜەوﺗــﻮوە ،ﺑــەاڵم ﺑەﭘێﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ دادﮔﺎ ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە دەرﻣﺎﻧەﻛــەدا ﻧﯿﯿــە، ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە ﺷــێﻮازی ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛەداﯾــە ،ﺋــەوەش دوای
ﺋــەوەی دەرﻣﺎﻧەﻛــە ﻧێﺮدراوەﺗــە دەرەوە و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﻛﻮاﻟﯿﺘــﯽ و ﻣــﺎوەی ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑــﯚ ﻛــﺮا ،دەرﻛەوﺗﻮوە ﻫﯿــﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿــە و ﺋێﺴــﺘﺎش ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﺑەردەواﻣە ﻟەو ﻛێﺸەﯾە“. ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛــﺮد ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو زﯾــﺎن ﻟێﻜەوﺗﻮاﻧــە ،ﺋــەوەش ﻧﺎﭼێﺘــە ﺋــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾــەی ﻟــە داﻫﺎﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻗەرەﺑــﻮوی زﯾــﺎن ﻟێﻜەوﺗﻮاﻧــﯽ ﻛﺮدﺑێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﻫﺎﺗــﻮو دەرﻛــەوت ﺋــەو دﻛﺘﯚراﻧــەی دەرﻣﺎﻧەﻛەﯾــﺎن ﺑــەﻛﺎر ﻫێﻨــﺎوە ﻛەﻣﺘەرﺧــەم ﺑﻮوﻧــە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دادﮔﺎ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧــﺪ ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﻟەﮔەڵﺪاﺑﻜﺎت. ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻋﺒﺪوﻟڕەﺣــامن ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ زﯾﺎن ﻟێﻜەوﺗﻮاﻧــﯽ دەرزﯾﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ”راﺳــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻗەرەﺑــﻮوی زﯾــﺎن ﻟێﻜەوﺗﻮاﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﻗەرەﺑــﻮوە ﻟــە ﭘــﺎرەی وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧە و ﭘــﺎرەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻫــﺎوردەﻛﺎری دەرزﯾﯿەﻛە ﻧﯿﯿــە ،ﺧــﯚ ﭘــﺎرەی وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺧەﻧﺠــەر ﻟــە ﻛﺎ ﻧﯿﯿە“. ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﺪاﻧــﯽ ﭼەﻛــﯽ ﻗەرەﺑــﻮو ﺑــە زﯾــﺎن
ﺳەﻧﮓ ﻓەﻟﺴەﻓەی ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی )) 3ﻟە (3
ﻟێﻜەوﺗــﻮان دەﺑــﻮو ﺑڵێــﻦ ﺋێﻤە ﻫﯿﭻ ﺳــﻜﺎاڵﯾەﻛامن ﻟەﺳــەر وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﻣﺎوە و ﻧﯿﯿە،ﺋﯿﻨﺠﺎﭼەﻛەﻛﺎﻧﯿﺎنﭘێﺪەدرا. ”ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻫــﯚز ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ دەرزﯾﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ ﺑﻮو ﺑە ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﻟــە ﭘﺮﺳــەﻛە ﭼــﻮوە دەرەوە و ﻫﯿــﭻ ﻗەرەﺑﻮوﯾەﻛﯽ ﺑەﺳــەردا ﻧەﺳــەﭘێﻨﺪرا، ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەری دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﻫﺎوﺷــێﻮە ﭼــﺎوەڕوان ﻛــﺮاوە“ ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻋەﺑﺪدوﻟڕەﺣــامن وای ﮔﻮت. ﻛﭽــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە زﯾــﺎن ﻟێﻜەوﺗﻮاﻧﯽ دەرزﯾــﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘــﺎرەی ﻗەرﺑــﻮوی ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ ﻛــﺮدەوە و راﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋــەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــەی ﺑــﯚ ﻗەرەﺑــﻮوی زﯾــﺎن ﻟێﻜەوﺗﻮاﻧﯽ دەرزﯾﯽ ﺋﺎﭬﺎﺳــﺘﯿﻦ راﺳــﺘە ،ﺑەاڵم ﻫــەر ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو زﯾﺎن ﻟێﻜەوﺗﻮاﻧــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎن ﺑــە ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ دەرزﯾﯿــەك ﻫەﯾــە ﻛــە ﻧﺮﺧەﻛــەی 1500دۆﻻرە و ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ”وێﺴــﺖ ﺋــﺎی“ ﻟێﯿﺎن دەدرێ ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ روون ﻧﯿﯿــە ﺋﺎﯾﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﺎرەی ﺋــەو دەرزﯾﯿە دەدات ﯾﺎن زﯾﺎن ﻟێﻜەوﺗﻮوان. ”ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺮێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺑــە ﺑــڕی ﯾــەك ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر ﺑــﯚ ﺋــەو 30ﻛەﺳــە ﺑڕﯾﻮەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﺋێﻤــە ﻟــەوە دڵﻨﯿــﺎ ﻧەﻛﺮاوﯾﻨەﺗــەوە“ ﻛﭽــﯽ زﯾــﺎن ﻟێﻜەوﺗﻮوەﻛەﮔﻮﺗﯽ.
وﺷەی ”ﺗەاڵﻗﺪراو“ ژﻧﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوەوە ﺋﺎزار دەدات ﺑە ﺑڕوای ﻫەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺷﺎرەزاﯾﺎن و ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﭘێﺸێﻠﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﭼێﺘە ﭼﻮارﭼێﻮەی )ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ(ﯾەوە ،ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧﯽ زاراوەی )ﻣﻮﺗەڵەﻗە(ﯾە ﻛە ﺑە زاراوەی ﻋەرەﺑﯽ ﻟە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺑﺎری ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑەﻛﺎر دەﻫێﻨﺪرێﺖ. ﺧەﻧــﺪە ﻋەﻟــﯽ ﺗەﻣــەن 33ﺳــﺎڵ ﺗەاڵﻗــﺪراو ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﻧﯿﯿــە و دەﺑێــﺖ ﺑەﻫــﯚی ﻗﺮﭼﯚﻛــﯽ ﻫﺎوﺳــەرەﻛەی ﻟەﺑﺮﯾــﺪا ﺟﯿﺎوەﺑﻮو ﺑــەﻛﺎر ﺑﻬێﻨﺪرێﺖ و ﺧەرﺟﻨەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘــﺎرە ﺑــﯚ ﺗــﺎ ﻟــە ﻫــەردوو ﺣﺎڵەﺗەﻛــەدا ﻫﯿــﭻ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ رۆژاﻧەﯾــﺎن ،ﺷــەڕ ﮔﺮێﯿەﻛــﯽ دەرووﻧــﯽ ﻻی ﺋــەو و ﺋــﺎژاوە دەﻛەوێﺘــە ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن و ﻛەﺳﺎﻧە دروﺳﺖ ﻧەﺑێﺖ. ﺳــەرەﻧﺠﺎم ﺋــەو ﻫﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿە ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺋــﺎری رەﻓﯿﻖ ﻛــە ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵە ﭘێﻜەوەﯾــﺎن ﻧــﺎوە ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ زاراوەی )ﺗەاڵﻗــﺪراو( ﺑەﭘێــﯽ ﻫەڵﺪەوەﺷێﻨﻨەوە. ﺧەﻧــﺪە ﻋەﻟــﯽ ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑــە ﴎوﺷــﺖ و رواﻧﯿﻨــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﺋــﺎﮔﺎداری ﺑــﺎوك و ﺑﺮاﻛﺎﻧــﯽ ﺑــە ﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە )ﻻوازی( ﻟــە دادﮔﺎ داوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﯚﻣــﺎر ﺗێــﺪا دەردەﻛــەوێ ﺑــﯚ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﻟەﺳــەر ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ژن ،ﯾﺎﺧــﻮد زﯾﺎﺗﺮ ﻫەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر وەك ﺑــﺎری ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ دواﺟــﺎر ﺑــﯚی ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﻜﺮدن ﺑــﯚ رووﺷــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ژن ﻧــﺎوی دەﻫێــرنێ ﻧﻮوﴎا ﺗەاڵﻗﺪراو. ﺧەﻧــﺪە دەڵێــﺖ ”ﻫەرﺟــﺎر ﭼــﺎوم و ﻟــە ﺷــێﻮەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑــە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﻛەم دەﻛەوێــﺖ دەﯾــﺎن )ﺗێﻜﺸﻜﺎو( ﺑﯚی ﺑەﻛﺎر دەﻫێﻨﺪرێﺖ. ﻓﺮﻣێﺴــﻚ ﻟەﺳــەر ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﻛە دێﻨــە ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﭘێــﯽ 15ی ﺳــﺎڵﯽ 2008 ﺧــﻮارەوە و ﻗﻮڵﭙــﯽ ﮔﺮﯾــﺎن ﮔــەرووم ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 15ی دەﮔﺮێــﺖ“ .ﺧەﻣــﯽ ﺧەﻧــﺪە ﺗەﻧﻬــﺎ ﺑڕﮔــەی ﺷــەش ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑــﺎری ﺧەﻣێــﻚ ﻧﯿﯿــە ﺑەرۆﻛــﯽ ﺋــەوی ﻛەﺳــێﺘﯽ ﺋەو ﻣﺎﻓە دراوە ﺑــە ﺋﺎﻓﺮەت ﮔﺮﺗﺒێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋــەو ژﻧﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﻛــە ﺑــﯚی ﻫەﯾــە ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ داوای ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺟﯿــﺎ ﻫﺎوﺳــەرێﺘﯿﺪا ﻣﺎﻓــﯽ ﺗەاڵﻗﺪاﻧــﯽ دەﺑﻨــەوە و ﻟــە ڕێﮕــەی دادﮔﺎوە ﺑەدەﺳــﺖ ﺑــێ ،ﻟــەو ڕواﻧﮕەﯾــەوە داوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە دەﻛــەن ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ژﻧﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ ﻫــەر ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﻟــە رێﮕــەی دادﮔﺎوە داواﯾــﺎن ﻛﺮدووە دەﺳــﺘەواژەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ژﻧەﻛــە ﺗێــﺪا ژﯾﺎﻧﯽ ﻫﺎوﺳــەرﯾﯿﺎن ﻫەڵﺒﻮەﺷــێﺘەوە، ﺑــەاڵم ﻟــەم ﺣﺎڵەﺗەﺷــﺪا ﻟەﺳــەر زەرەرﻣەﻧﺪ دەﺑێﺖ. ”ﺗەاڵﻗــﺪراو“ ﺋــەو دەﺳــﺘەواژەﯾەﯾە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ژﻧەﻛــە ﻫــەر دەﻧــﻮوﴎێ ﻛــە ﻟــە ﻧێــﻮ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛــﻮردی ﺑﯚ )ﺗەاڵﻗﺪراو(. ژﻧﺎﻧــﯽ ﺟﯿﺎوەﺑــﻮو ﻟــە ﻣێﺮدەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﭘﺎرێــﺰەر ﻛەرﯾــﻢ ﺑەﺣﺮی ﻛــە ﻫﺎوﻛﺎت ﺑــەﻛﺎر دەﻫێﻨﺪرێــﺖ .ﺑــە ﺑــڕوای ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــﻮو، ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ﯾﺶ وﺷــەی ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻟە ﻧێــﻮ ﻛﯚﻣەڵﮕەی
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
وﺷ /ھوﻟﺮ .ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت
ﺋێﻤــەدا ﺑــﺎوە ﻛــە ﻫــەر ژﻧێﻜــﯽ ﺗەاڵﻗــﺪراو ﻫﯚﯾەﻛــﯽ ﻟــە ﭘﺸــﺘەوەﯾە و ﺋــەوەش ﺑــە ﺧﺮاﭘــﯽ ﺑــەﻻی ژﻧەﻛــە دەﺷــﻜێﻨﻨەوە ،ﺋــەوە ﺑــەدەر ﻟەوەی ﻛــە زۆر ﺟــﺎر ژﻧەﻛــە ﺑەﻫﯚی ﺧﯿﺎﻧەﺗﻜﺮدﻧــﯽ ﻣێﺮدەﻛەﯾــەوە ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوەﺗەوە ﯾــﺎن ﺑەﻫــﯚﻛﺎری ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎن ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوەﺗەوە و ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤە وا ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛﺮێــﺖ ﻛــە ﺧەﺗﺎﻛــە ﻟە ژﻧەﻛەﯾە. ﻛەرﯾــﻢ ﺑەﺣــﺮی وەك ﭘﺎرێﺰەرێــﻚ و ﺷــﺎرەزا ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎدا ﭘێﺸــﻨﯿﺎز دەﻛﺎت ﻛــە ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﻟە ﺟــﯚرەﻛﺎن وﺷــەﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻟەﺑــﺮی ﺗەاڵﻗﺪراو ﺑەﻛﺎرﺑﻬێﻨﺪرێﺖ. ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧﺎﻧــﯽ ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﺑە ﺋەرﻛــﯽ دەزاﻧــﻦ ﻟەﺳــەر ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ داﻛﯚﻛﯿــﻜﺎر ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ژﻧــﺎن و داﻣــەزراوە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن و رێﻜﺨــﺮاوە ﻣەدەﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﯾﺎداﺷــﺘێﻚ
ﺑﺪەﻧــە ﻟﯿﮋﻧــەی داﻛﯚﻛﯿــﻜﺎری ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓــﺮەت و ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑــﺎاڵی دادوەری ﺗــﺎ ﺑەدﯾﻠێــﻚ ﺑــﯚ ﺋەم زاراوە ﺋﺎزارﺑەﺧﺸــەی دەرﻫــەق ﺑــە ژﻧﺎن ﺑەﻛﺎر دێﺖ ﺑﺪۆزرێﺘەوە. ﻟە ﻻﯾــەن ﺧﯚﺷــﯿەوە ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣامن ﺳــﺪﯾﻖ ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــﯽ ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎرێﻜﯿﺪا ﻟــە دوو ﻫەﻓﺘــەی ڕاﺑــﺮدوو ﭼەﻧــﺪ ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﻫﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی و ﺗەاڵﻗــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛــە ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑــﻮو .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2006 دوو ﻫــەزار و 928ﺗــەاڵق ﻫەﺑــﻮوە. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2007ﺳــێ 620ﺗــەاڵق ﻫەﺑــﻮوە .ﻫــﺎوﻛﺎت ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2008 (103ﻫﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی و 24ﻫــەزار و (103 )24ﻫــە ﺳــێ ﻫــەزار و 663ﺗــەاڵق ﻫەﺑﻮوە. (302 28ﻫــەزار و (302 ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 28)) 2009ﻫــە ﻫﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی و ﭼــﻮار ﻫــەزار وو237 237 ﺗــەاڵق ﻫەﺑــﻮوە .ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2010
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮر
(845ﻫﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی 22ﻫــەزار و (845 )22 و دوو ﻫــەزار و 555ﺗــەاڵق ﺗﯚﻣــﺎر 39ﻫەزار و ﻛﺮاوە .ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 39)) 2011 (414ﻫﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی و ﺳــێ ﻫــەزار (414 و 728ﺗــەاڵق ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە ﻛــە (297ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە ﺑەﻫــﯚی ﻫێﻨﺎﻧﯽ )(297 ژﻧــﯽ دووەم ﺑﻮوە .ﻫــەر ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻫﺎﺗــﻮوە ،ﻫﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ڕێــﮋەی ﺗــەاڵق ﺑــﯚ ﺋــەم ﻫﯚﻛﺎراﻧــە 35ﻧەﮔﻮﻧﺠــﺎن دەﮔێڕﻧــەوە35% : 19ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺎڵﯽ ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛــﱰ19% . 10داوێﻦ ﭘﯿﺴــﯽ8% . ﺳــەرﺑەﺧﯚ10% . ﺧﺮاﭘﯿــﯽ ﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮوری 8% .ﻛێﺸــەی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ 7% .ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾــﺎی ﺳــەردەم 3% .ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺗەﻣەن2% . ژﻧﻬێﻨﺎﻧــﯽ دووەم 2% .ﻧەزۆﻛــﯽ1% . ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻫﺎوﺳــەرەﻛﺎن. 5%ﺑە وردی دﯾﺎری ﻧەﻛﺮاوە.
ﺋﺎﯾﻦ و ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺋﺎﯾــﻦ ﻟــە ﻛــﯚن و ﺋێﺴﺘﺎﺷــﺪا -ﺑەﺷــێﻮە و رێﮋەی ﺟﯿــﺎواز -ﻫێﺰێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑﻮوە ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻫەﺳــﺖ و ﻛﯚوﯾــﮋدان و رای ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ،ﻫەرﺑﯚﯾــە دﯾــﺪی ﺋﺎﯾﻦ ﻟە ﻣەﺳەﻟەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﯾﺎن ﻓەﻟﺴەﻓەی ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﺪا زۆر ﮔﺮﻧﮕە. ﺋﺎﯾﻨــەﻛﺎن ﺑــە ﺋﯿﻼﻫﯽ و ﺑەﺷــەرﯾﯿﺎﻧەوە ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ ﺑەﻫــﺎ ﺟﻮاﻧە ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎن دەﻛــەن ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﺗەرﺟەﻣــەی واﻗﯿﻌﯿــﺪا ﺋەواﻧﯿﺶ ﻫەﻣــﺎن رەﻧﮓ و ﺑــﯚی ﻣﺮۆﭬﯿﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻛــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺳــﯿامی زاڵــﯽ ﴎوﺷــﺖ و ﻣێﮋووەﻛەﯾەﺗــﯽ ،ﺑﮕــﺮە زۆرﺟــﺎر ﺋﺎﯾــﻦ ﺧــﯚی ﮔــﯚڕاوە ﺑﯚ داﯾﻨەﻣــﯚ و ﺋﺎﻣــﺮازی ﮔەرﻣﻜﺮدﻧــﯽ ﺑــﺎزاڕ و ﻛﻮورەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی. ﻛەواﺗــە ﺋﺎﯾﻨﯿــﺶ ،ﻟەﺑﺎرێﻜﺪا ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋــەوە دەﻛﺎت ﺋەو ﴎوﺷــﺘﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻣــﺮۆڤ دەﻧﺎﺳــێ و دەﺗﻮاﻧێ ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــە ﻧﺎوازەﻛەی ﻟەﺳــەر ﭼﺎﻛە ﭘــەروەردەی ﺑــﻜﺎت ،ﻟــەو ﺋەرﻛەﯾــﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮوە ،ﻫــﯚی ﺋەوەﯾــﺶ دەﺑــێ ﺑﺪەﯾﻨــە ﭘﺎڵ ﭘەﯾﻨەﺑــﺮدن ﺑــە ﴎوﺷــﺘﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻣــﺮۆڤ ،ﯾــﺎن ﭘەﯾﻨەﺑــﺮدن ﺑــە ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑــﯚ ﻣــﺮۆڤ ،ﯾــﺎن دەﺳــﺘﻜﺮاوەﯾﯽ ﻣــﺮۆڤ ﻟــە ﺑەﻻڕێﺪاﺑﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻦ چ ﺑەﻫەڵەﻟێﺘێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽﺑﻮوﺑێﯾﺎنﺑەﺋەﻧﻘەﺳﺖﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ. ﺋــەز وای ﺑــﯚ دەﭼــﻢ ﺋﺎﯾــﻦ ﻗﺴــەی ﯾەﻛﻼﻛــەرەوەی ﻟــە ﺟەدەﻟﯿﯿەﺗــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی/ ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﺪا ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑەڵﻜــﻮ رێــﻚ وەك ﴎوﺷــﺘە ﺟێﻤﺸــﺘﻮﻣڕەﻛەی ﻣــﺮۆڤ –ﻛــە ﺋﺎﺧــﯚ ﺑەﻓﯿــﱰەت ﺧێﺮﺧــﻮازە ﯾــﺎن ﺷــەڕﺧﻮاز -ﺋەوﯾــﺶ ﻛﺎﯾەﯾەﻛﯽ ﺑەﻫــەردوو ﺋﺎراﺳــﺘەﻛە داوە و ﻫﯿﭽﯿﺎﻧــﯽ ﺑــە واﺟــﺐ ﯾــﺎن ﺣــەرام داﻧەﻧــﺎوە ،ﺑەڵﻜــﻮ دەﻗــﯽ ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﻫەردووﻛﯿــﺎن ﻫەﯾــە و ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻫەرﯾەﻛەﯾﺎﻧــﯽ ﺑــە ﻋەﻓەوﯾﯿەﺗــﯽ ﴎوﺷــﺘﯽ ﻣــﺮۆڤ و رەوﺗــﯽ ﻣێــﮋوو ﺳــﭙﺎردووە .ﺟــﺎ ﻟــە ﺑﺎرێﻜﯿﺸــﺪا ﭘەﻧﺎﺑــﺮدن ﺑﯚ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﯾەﻛــەم ﺑﮋارەﯾە ﻛــە ﻣــﺮۆڤ ﺑەﻋەﻓەوﯾﯽ ﺧﯚی ﻟــە ﯾەﻛــەم ﻛﺎرداﻧەوەﯾﺪا ﺑــﯚ زەﺑﺮێﻚ ﻛــە ﭘێﯽ دەﻛــەوێ ﭘەﻧﺎی ﺑــﯚ دەﺑــﺎت ،ﺋەوا دەﻧﮕــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دﻟێﺮﺗﺮ و ﻧــەڕەی ﻧێﺮﺗــﺮ ﺑــﻮوە) .ﻛﺎﺗــێ ﻛەﺳــێﻚ ﺑەزاﻧﯿــﻦ ﺑــێ ﯾــﺎن ﺑــە ﻧەزاﻧﯿــﻦ ﭘــێ ﺑــە ﭘێامﻧــﺪا دەﻧــێ زۆر ﺋﺎﺳــﺎﻧە ﻻﻣــﺎن دەﺳــﺘﺒەﺟێ ﭘێــﯽ ﺑڵێﯿــﻦ ”ﻗﺎﭼــﺖ ﺑﺸــﻜێ“، ﺑــەاڵم ﭘــەروەردە و داﻧﺒەﺧﯚداﮔﺮﺗﻨێﻜــﯽ زۆری دەوێ ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﻛﺎرداﻧەوەﻣــﺎن ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋاﻧە ﺑێ و ﺑﯿﺒەﺧﺸﯿﻦ(. ﺋــەم ﻋەﻓەوﯾﯿــەت و ﯾەﻛەﻣﺒﻮوﻧــەی ﻛﺎرداﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋاﻧــە ﻧﻬێﻨﯿــﯽ ﭘﺸــﺖ ﺋــەو ﺑەرﺑــاڵوی و ﺑﺎاڵدەﺳــﺘﯿﯿەﯾەﺗﯽ ﻟــە ﻣێــﮋوودا ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺋﺎﯾﻨﯿﺸــﯽ –ﺑــەو ﻫەﻣــﻮو ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧەوە -ﻟەﮔــەڵ ﺧــﯚی راﻣﺎڵﯿــﻮە .ﺳــەرەﻧﺠﺎم ﻣــﺮۆڤ ﴎوﺷــﺘﯽ ﺧﯚی ﺑەﺳــەر ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘەﻛﺎﻧﺪا دەﺳــەﭘێﻨێ .ﺋــەو دەﺗﻮاﻧێ ﻟە ﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺗــﺎڵ و ﻟە ﺗﺎڵ ﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺳــﺎز ﺑــﻜﺎت .ﺑڕواﻧــە ﺣەزرەﺗﯽ ﻣەﺳــﯿﺢ دەﻓەرﻣــﻮێ ”ﺋەﮔەر زﻟﻠەﯾەﻛﯿــﺎن ﻟــە ﻻی راﺳــﺘﺖ دا ﻻی ﭼەﭘﯿﺸــﺘﯽ ﺑــﯚ ﺣــﺎزر ﺑﻜــە“ ،ﻫەروەﻫــﺎ دەڵــێ ”دوژﻣﻨەﻛﺎﻧﺘــﺎن ﺧــﯚش ﺑــﻮێ و ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾــﯽ ﻟەواﻧــە ﺑﻜــەن ﻛــە ﻧەﻓﺮەﺗﺘــﺎن ﻟێﺪەﻛــەن“ ،ﻛەﭼــﯽ ﻣێــﮋووی ﺋــەو ﺋﺎﯾﻨــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺧﻮێﻨﺎوﯾﱰﯾــﻦ ﻣێﮋووەﻛﺎﻧــە، ﻧــەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﻧێﻮان ﺋــەو ﺋﺎﯾﻨــە و ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺪا ،ﺑﮕﺮە ﻟە ﻧێــﻮان ﺋﺎﯾﻨﺰاﻛﺎﻧــﯽ ﻫەﻣﺎن ﺋﺎﯾﻨﯿﺸﺪا. ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم زۆر دەﻗــﯽ ﺗێﺪاﯾــە ﻛــە ﻫەڵﮕــﺮ رۆﺣﯿﯿەﺗــﯽ ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧە و ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﻦ ،ﻟەواﻧــە ﺋﺎﯾەﺗەﻛﺎﻧــﯽ” :ﺑەﭼﺎﻛﱰﯾــﻦ ﺷــێﻮە وەاڵﻣــﯽ ﺧﺮاﭘە ﺑــﺪەرەوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺋــەوەی دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯿــﺖ ﻟەﮔەڵــﯽ ﻫەﯾــە وەك ﺋــەوە واﺑــێ دۆﺳــﺘێﻜﯽ ” ((34رﻗﺘــﺎن ﻟــە ﻛەﺳــێﻚ واﺗﺎن ﻟێﻨــەﻛﺎت دادﭘــەروەر ﮔﯿــﺎن ﺑەﮔﯿﺎﻧﯿﺘــە“) .ﻓﺼﻠــﺖ 34 ﻧەﺑــﻦ ،دادﭘــەروەر ﺑﻦ ﺋەوە ﻟــە ﺗەﻗﻮاوە ﻧﺰﯾﻜــﱰە“ )اﳌﺎﺋﺪە .(.(8ﻫەروەﻫﺎ ﻫەڕەﺷــەی .(93 )اﻟﻨﺴــﺎء.(93/ ﺗﻮﻧﺪ و ﺳــەﺧﺖ ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﻛﺎت ﻛە ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺑەﻧﺎﻫــەق دەﻛﻮژن )اﻟﻨﺴــﺎء/ ﺑــەاڵم ﻟــە ﻣێــﮋووی ﺋﯿﺴــﻼﻣﺪا دەﻧﮕــﯽ ﺷــەڕ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دﻟێﺮﺗــﺮە ،ﻧــەك ﻟــە ﺷــەڕەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺘﻮﺣــﺎت و ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺧەڵﻜﺎﻧــﯽ ﻧﺎﻣﻮﺳــڵامن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟە ﺷەڕ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮﺧﯚی ﮔﺮووپ و ﺑﻨەﻣﺎڵە و ﺋﺎﯾﻨﺰا ﻣﻮﺳڵامﻧەﻛﺎﻧﺪا. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺋﺎﯾــﻦ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﭘێﻜﻬێﻨەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮور و دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯿــﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﻛﯚﻣەڵﮕــەﻛﺎن ،ﺑــەاڵم ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿەﻛــﯽ ﻓﺮاواﻧــﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ژﯾﺎﻧﯿــﺶ ﻫێﺰ و ﻫەﻟﻮﻣــەرج و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺋﺎﯾــﻦ داﯾﺪەڕێــﮋن و ﺳــەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەﯾﺶ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟــە ﺷــێﻮەی ﺗێڕواﻧﯿــﻦ و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨامن ﻟــە ﺋﺎﯾــﻦ دەﺑــێ ،واﺗــە ﻋەﻗڵێﻜــﯽ ﻛــﺮاوە و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺖ دەﺗﻮاﻧــێ ﺋﺎﯾﻨەﻛەﯾﺸــﯽ ﺑەﭼﺎوﭘﯚﺷــﯿﻦ ﻟــە ﴎوﺷــﺘﯽ دەﻗــەﻛﺎن و ﻣێــﮋووی ﺋــەو ﺋﺎﯾﻨەﯾﺶ -ﺑﻜﺎﺗــە ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺖ و ﺋەﻧﺠــﺎ ﻫێــﺰە ﻣەﻋﻨەوﯾﯿەﻛــەی ﺋﺎﯾﻨﯿــﺶ ﺑﺨﺎﺗــە ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺋــەو ﻋەﻗــڵ و ﻫەﺳــﺘە ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﻋەﻗــڵ و ﻫەﺳــﺘێﻜﯽ داﺧﺮاو و ﻋﺎﺷــﻖ ﺑەﺷــەڕ دەﺗﻮاﻧــێ ﺋﺎﯾﻨەﻛــەی –ﺋەﮔــەر دەﻗــﯽ زۆر ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﺎﻧەﯾﺸــﯽ ﺗێﺪا ﺑــﻦ -ﻟــە ﻫــەر رۆﺣﯿﯿەﺗێﻜــﯽ ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧە ﺧﺎڵــﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﺑﯿﻜﺎﺗــە ﻫێﺰێﻜــﯽ ﺑەﻫەرﻣﻬێﻨﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﻛﺎوﻟﻜﺎری. ﺷــﻮێﻨﻜەوﺗﻮاﻧﯽ ﻫەﻧــﺪێ ﻟــە ﺋﺎﯾﻨــەﻛﺎن ،ﻟەواﻧــە ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ،دوای ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺗەڵﺨــﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪارﯾﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛەﻧﯿﺴــە ﻟە ﺳــەدەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟــە ﺋەوروﭘﺎ و ﺗﺮاژﯾﺪﯾــﺎی دادﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ،ﺑــەم ﺋﺎﻗــﺎرەدا ﻛﺎرﯾﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺋﯿﱰ ﺋــەو ﺋﺎﯾﻨــە ﺧەرﯾﻜــە ﻟە ﻣێــﮋووە ﺗەڵﺨەﻛــەی دادەﺑــڕێ و ﻟــە زەﯾﻨﯽ ﮔﺸــﺘﯿﺪا وەك ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ وێﻨــﺎ دەﻛــﺮێ و ﭘﺎﭘــﺎی ﻛﺎﺳــﯚﻟﯿﻜەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ﻟە ﻗﻮدداﺳەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻧﺰا ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘﯿﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧﯽ دەﻛﺎت. ﺑــەاڵم ﻣﻮﺳــڵامﻧﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ دﯾﻠــﯽ ﺗﯿــﻦ و ﺗــﺎوی منﻮوﻧــە ﻣێﮋووﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﺘﻮﺣﺎت و ﺷــەڕە ﺷــﯿﺮ و ﺟەﻧﮕــﯽ داروﻟﺤــەرب و داروﻟﻜﻔــﺮ و زاڵﺒــﻮون ﻟــە ڕێــﯽ زەﺑــﺮ و 17ﺳــﺎڵ وای ﻟێﺒــێ ﻋﺎﺷــﻘﯽ ﺷــەڕ 17-18 زەﻧﮕــەوەن ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ 18 و ﺧﯚﺗەﻗﺎﻧﺪﻧــەوە و ﻣﺮۆﭬﻜﻮﺷــنت ﺑــێ ،ﺋەوەﯾــﺶ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺷــەڕی دەرەﻛــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻫێــﺰ و ﮔﺮووﭘــە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣەزەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟەوﭘــەڕی ﻫێــﺰ و دڵڕەﻗﯿﺪاﯾــە )ﺳــەﯾﺮی ﺗەﻗﯿﻨــەوە ﺧﯚﻛﻮژﯾﯿەﻛﺎن و ﺷەڕی ﺑێﺌﺎﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە ﺑﻜە(. ﺑــەاڵم ﻟەﺑﺎرێﻜــﺪا ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻟــە ڕێــﯽ ﭘەروەردەﯾەﻛــﯽ ﭘﺸــﻮودرێﮋەوە ﺑەرﻫــەم دێ ،ﻫەرﮔﯿــﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻫێــﺰی ﭘــەروەردەی ﺋﺎﯾﻦ ﻟــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ﻧﺎدﯾــﺪە ﺑﮕﺮﯾﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔــەر ﻧەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺋﺎﯾﻨەﻛــە ﺑﻜەﯾﻨــە ﺑﺰوێﻨــەر و داﯾەﻧــﯽ ﺋــەو ﻫەﺳــﺘە ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋاﻧەﯾــە ،ﺋــەوا دەﺑێﺘــە داﯾەﻧــﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ،ﺑﯚﯾــە دەﺑــێ واﺑﻜەﯾﻦ ﻻﻧﯿﻜەم ﺧﺰﻣەت ﺑە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛە ﻧەﻛﺎت.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﮐﺎﺗﯽﻫەڵﻮەﺳﺘەﮐﺮدﻧە ھﯿﻮا ﻣﺟﯿﺪ ﺧﻟﯿﻞ
ﮐﺎﻧﺪﯾــﺪی دﮐﺘــﯚرا ﻟــە ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ،زاﻧﮑﯚیﺑەﻧﮕﯚر. ﻟــەم وﺗــﺎرەدا ﻫەوڵــﺪراوە ﺑــە زﻣﺎﻧێﮑــﯽزۆر ﺳــﺎدە ﺑــﺎس ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗەﮐــە ﺑﮑﺮێــﺖ ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑــە ﺳــﺎدەﺗﺮﯾﻦ ﺷــێﻮە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺑﺎﺑــەت و رووداوە ﺑﺎﺳﮑﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەم وﺗﺎرە ﺑﮑﺮێﺖ. وﺗﺎرەﮐــە ﻧــە رەﺧﻨەﯾــە ﻟــە ﺋﺎﯾﯿــﻦ ﻧــەﻟــەو ﮐەﺳــﺎﯾەﺗﯿﺎﻧەی ﮐە ﺑــە ﻧﺎراﺳــﺘەوﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﭘــێ دەﮐــﺮێ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی واﻗﯿﻌێﮑــە ﮐە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭼﺎرەﺳەرﻫەﯾە. ﻟەﺳــەر ﺗــﯚڕی ﮐﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوک ﭬﯿﺪﯾﯚﯾەﮐــﯽ ﻫەڕەﺷــﻪﺋﺎﻣێﺰ ﺑــاڵو ﮐﺮاﯾەوە ﮐــە ﮔەﻧﺠێﮑــﯽ ﮐﻮردی ﺳــەر ﺑــە دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻋێــﺮاق و ﺷــﺎم ﻫەڕەﺷــە ﻟــە ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﮐێﺘــﯽ و ﭘەﮐەﮐــە و دام و دەزﮔﺎی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ دەﮐﺎت. ﻟــە ﻫــەر ﻫەڕەﺷەﯾەﮐﯿﺸــﺪا ﮐــە ﭘﺸــﺖ ﺑــە دەﻗــە ﭘێــﺮۆزەﮐﺎن دەﺑەﺳــﺘێﺖ و ﺑــە اﻟﻠــﻪ اﮐــﱪ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ دەﮐﺮێــﺖ، دووﺑــﺎرە و دووﺑــﺎرەی ﭼەﻣﮑــﯽ ’‘ﺧــﻮای ﭘــەروەردﮔﺎر‘‘ ﺑــەﮐﺎر دێــﺖ .ﭘەﯾﺎﻣــﻪ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﮐە روو ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و دەﺳــەاڵﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧە. رێﺒــﺎزی دەڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺷــﺎم و ﻋێــﺮاق ﮐــە دژی ﺋﺎﯾﯿﻨــﺰای ﺷــﯿﻌە و دژی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧەﺗــەوە ﻋەرﺑە ﻧﺎﺳــﻮﻧەﮐﺎﻧە ﻫەزﻣــﯽ ﺋــەم ﺑﺎرودۆﺧەی ﻫەرێــﻢ ﻧﺎﮐﺎت. ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕــە ﺋەوەﯾﻪ ،دەﻧﮕــﯽ ﺗﻮﻧﺪڕەوی ﺋﺎﯾﯿﻨــﯽ ﻟەژێــﺮ ﭘــەردەی ﺟﯿﻬﺎدﮐــﺮدن ﺳــﻨﻮوری ﻫەرێﻤــﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑەزاﻧــﺪ .ﮐﻮﺷــﺘﻨﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﮐــﻮرد ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺟﯿﻬــﺎد دەم ﻧــﺎ دەم ﻟە ﻫەواڵەﮐﺎﻧــﺪا ﺑــاڵو دەﮐﺮێﺘەوە .ﺗــﺎ دواﺟﺎر ﮐﺎر ﮔەﯾﺸــﺘە رادەﯾــەک ﮐــە ﻫەﻧــﺪێ ﻟــە ﮔەﻧﺠــەﮐﺎن ﺑە ﺧێﺰاﻧــەوە ﺑــەرەو ﺑەرەﮐﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬــﺎد ﺑــەڕێ ﮐەوﺗــﻦ .ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﺸــە ﮐــە ﺧێــﺮی ﺟﯿﻬﺎدﮐــﺮدن ﻟــەو ﺟﯿﻬﺎﻧــە دەدرێﺘەوە ﻧەک ﻟەم ﺟﯿﻬﺎﻧە. ﺑــە ﺋﺎوەڕداﻧــەوە ﻟــە ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی ﻫەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﮐــە دەورە دراوە ﯾﺎن ﺑە ﻣەڵﺒەﻧــﺪە ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿەﮐﺎن وەک ﻣﻮوﺳــڵ و ﺳــﻮورﯾﺎ ﯾــﺎن ﺑە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨەری ﺗﯿــﺮور وەک ﺋێــﺮان ﯾــﺎن ﺑەﺧێﻮﮐــەری ﮔﺮووﭘــە ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿــەﮐﺎن وەک ﺗﻮرﮐﯿــﺎ .ﺑــﯚ منﻮوﻧــە :ﮔﺸــﺖ ﮔەﻧﺠــە ﮐــﻮردەﮐﺎن ﮐــە ﺑــﯚ ﺟﯿﻬــﺎد ﭼﻮوﻧەﺗە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە رێﮕەی ﺗﻮرﮐﯿــﺎوە ﭼﻮوﻧــە و ﻧﺎﮐﺮێــﺖ ﻧﮑﯚﻟــێ ﻟــەوه ﺑﮑﺮێــﺖ ﮐــە ﺗﻮرﮐﯿــﺎ ﺑــە ﻫەﺑﻮوﻧﯽ دەزﮔﺎﯾەﮐــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﺋﯿﺴــﺨﺒﺎراﺗﯽ وەک ”ﻣﯿــﺖ“ ﺋــﺎﮔﺎداری ﺋــەو ﺟﻮڵەﯾــە ﻧەﺑێﺖ. دەﺳــەاڵﺗﺪارەﮐﺎن ﺳــﻌﻮودﯾﻪﯾﺶ ﮐــە ﺑەرﻫﻤﻬێﻨــەری ﺳــەرەﮐﯽ ﻫــﺰری ﺗێــﺮۆرە ﻟــە زۆرﺑــەی ﮐــﻮن و ﻗﻮژﺑﻨەﮐﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﺟﯿﻬﺎﻧــە ﺑﺎﺑەﺗێﮑــﯽ دورودرێﮋی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە. ﻫــەر ﺑــﯚ منﻮوﻧــە :ﺑەﺷــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــﻪوهی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ زاﻧﮑــﯚی ﺋێﮕﺰﯾﺘــەری ﺑەڕﯾﺘﺎﻧــﯽ ﮐــە ﻟەﻻﯾــەن ﺳــﻌﻮودﯾﻪوە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ دارای دەﮐﺮێــﺖ ،ﮔﯚﻣﺎﻧــﯽ ﺋەوەی ﻟەﺳــەرە ﮐــە ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻫــﺰری -١١ ١١-١٥ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دەدات ،ﺑﯚﯾــە ﻟــە ١٥ ٢٠١٣واﺗــە رۆژێــﻚ ﭘێــﺶ رۆژی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﭘێﮑەوەژﯾــﺎن ﺋــەو ﺑەﺷــە ﻟــە ﺗﺮﺳــﯽ (EDL ﻫێﺮﺷــﮑﺮدﻧە ﺳــەری ﻟــە ﻻﯾــەن ))EDL ەوە ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﮐﯽ ﮐﺎﺗﯽ داﺧﺮا. ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼﺎﻧﺴــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەم ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿــە دەورەدراوەدا ﺋەوەﯾــە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﮔﺮووﭘﺎﻧــەدا ﻫﺎوﺳــﻨﻮور ﻧﯿﯿە .واﺗە ﻟە ﻫەرﭼــﻮار دەوردا ﺑــە ﭘﺎرﭼەﮐﺎﻧﯿــﱰی ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔــەورە دەورە دراوە ،ﺑــەاڵم ﺋــەم ﻟەﻣﭙــەرەش زۆر ﺑەﻫێــﺰ ﻧﯿﯿــە .ﭼﻮﻧﮑــە دۆژﻣﻨــﯽ ﻧﻮێ ﺑــە ﮐەرەﺳــﺘە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺗەﻗﺎﻧﺪن و ﮐﻮﺷــنت و ﺗێﮑﺸــﮑﺎﻧﺪﻧﯽ رەﻣــﺰە ﺋﺎﯾﯿﻨﯿــە ﺟﯿﺎوازەﮐﺎن درز دەﺧﺎﺗە ﻧﺎو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ.
ﮐەواﺗــە دوژﻣﻨــﯽ ﻧــﻮێ ﺑــە ﭼــەک و ﺋﺎﯾﺪﯾﻮﻟﯚژﯾــﺎی ﻧﻮێ ﺳــەری ﻫەڵــﺪاوە ﮐە ﻟە ﻫﯿــﭻ ﮐﺮدەوەﯾــەک ﻧﺎﺳــڵﻪﻣێﺘﻪوه ،ﭼﻮﻧﮑە ﺑــﺎرﮔﺎوی ﮐــﺮاوە ﺑــە ﮔەﯾﺸــنت ﺑە ﺧﻮﺷــﯿﯿە ﺋەزەﻟﯿﯿەﮐﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟەﻫەﻧﺒــەر ﺧﻮﺷــﯿﯽ ﺷــەﯾﺘﺎﻧﯽ و ﮐﻮرﺗﺨﺎﯾەﻧــﯽ ﺋــەم ﺟﯿﻬﺎﻧــە ﮐــە ﺑــە ﺟﯿﻬﺎﻧێﮑــﯽ ﻓﺎﻧﯽ و ﺗﺎﻗﯿﮕــەی ﺗﺎﻗﯿﮑﺮدﻧــەوەی ﺗﺎﮐﯽ ﻣﺴــﻮﳌﺎن ﻧﺎوزەد ﮐﺮاوە. ﺑــﯚ ﺑەرﮔﺮﯾﮑــﺮدن ﻟــە ﺗەﺷەﻧەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﺑﯿﺮۆﮐــەی ﺟﯿﻬــﺎد و ﮐــەم زاﻧﯿﯿﻨــﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨەﮐﺎﻧﯿــﱰ زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــە ﺋﺎﺷــﮑﺮاو ﺑێ ﺗــﺮس دەﻗــە ﺋﺎﯾﯿﻨﯿــەﮐﺎن راﭬــە ﺑﮑﺮێﻦ و ﺳــﻨﻮور ﺑەزاﻧﺪﻧــەﮐﺎن ﺑــە راﺷــﮑﺎوی دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﮑﺮێــﻦ و ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎﯾﯿــﻦ ﻟــە ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎ و دەوڵەﺗــﺪا روون ﺑﺒێﺘــەوە. ﺋــەوەی ﮐــە ﻟــە ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﺑﯿرنێــﺖ ﺋەوەﯾــە ﮐــە رۆژ ﺑــەرۆژ ﺗەﻓﺴــﯿﺮی دۆﮔامﯾــﯽ ﻟــە ﺋﺎﯾﯿــﻦ ﻟــە ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﺪاﯾە و دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺋﺎﯾﯿــﻦ ﺑەرﻓﺮاواﻧــﱰ دەﺑێــﺖ و ﻫــەر ﺟــﯚرە رەﺧﻨەﯾــەک ﺑەرﭘەرﭼﺪاﻧــەوەی ﺗﻮﻧــﺪی ﻟێ دەﮐەوێﺘــەوە .ﺗەﻧﺎﻧــەت دەم ﻧــﺎ دەﻣﯿــﺶ ﺋەڵﻘــە ﺗەﻟﭭﺰﯾﯚﻧﯿــەﮐﺎن رادهﮔﯿﺮێــﻦ ،ﯾﺎﺧﯚ ﺑــﯚ منﻮوﻧــە :ﻟــە دوای ﻧﺰﯾﮑــەی ﺣــﻪوت دەﯾــە ﻟــە وﺗﻨــەوەی ﴎودی ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ دواﺟــﺎر ﺋــەم ﴎودە دەدرێﺘــە ﺑــەر ﺗﯿﻐﯽ ﺋﺎﯾﯿــﻦ و ﺑەﺳــەر ﺣــەﻻل و ﺣەراﻣــﺪا ﺑــەش دەﮐﺮێــﺖ و ﭼﺎرەﺳــەرﮐﺮدﻧﯽ ﮐێﺸــەﮐەﯾﺶ ﻧﺎﺑﺮێﺘــە ﺑــەردەم دادﮔﺎ و ﯾﺎﺳــﺎ وەک ﺑﺎاڵﺗﺮﯾــﻦ ﻫێــﺰ ﻟــە ﻫەرێــﻢ، ﮐەﭼــﯽ دەدرێﺘــە ﺑــەر ﻫەڵێﻨﺠﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﻓەﺗﻮا ﻟەﺳەر دەرﮐﺮدن!. ﮐەواﺗــە ﺋەﮔــەر ﺑــە دﯾﻮێﻜــﯽ ﺗــﺮدا ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﺑﮑەﯾــﻦ ﺑــﯚ منﻮوﻧــە :ﺋەﮔــەر ﻟێﮋﻧــەی ﻓەﺗــﻮا ﴎوودی ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﺑــە ”ﻧەﺷــﯿﺎو“ وەﺳــﻒ ﮐﺮدﺑــﺎ ﭼــﯽ رووی دەدا؟ ﯾﺎﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﻟێﮋﻧــەی ﻓەﺗــﻮا ﻟەژێــﺮ ﻫەژﻣﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا ﺑﻮاﯾــە چ ﺟــﯚرە ﻓەﺗﻮاﯾــەک دەردەﭼــﻮو؟ ﮐێﺸــەﮐە ﻟێﺮەداﯾــە ﻧــە ﺗەﻧﯿــﺎ دۆﮔامﺗﯿﺰﻣــﯽ ﺋﺎﯾﯿــﻦ ﻟــە ﻧــﺎو ﺧــﻮدی ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﯾــەک ﺋﺎﯾﯿﻨﺪا ﻟــە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەداﯾــە ،ﺑەڵﮑــﻮ ﺗەﺷــەﻧە دەﮐﺎت ﻟــە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨــە منﻮوﻧەﮐﺎﻧﯿــﺶ ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎﻧﯿــﺶ، ﻟــە ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎدا ﺑەرﭼــﺎون .ﺋــەوەی ﺋــەم دۆﮔامﯾﯿــە ﺑەرﻓﺮاواﻧــﱰ دەﮐﺎت ﻣﻠﻤﻼﻧــێ ﻟەﺳــەر دەﺳــەاڵﺗە ﻟە ﻫەرێﻢ .ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەک ﮐــە ﻻﯾەﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻧﺎﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﮐﺎن ﺋﺎﻣــﺎدەن ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻧــەوە ﻟــە دەﺳــەاڵﺗﺪا ﯾﺎن ﮔەﯾﺸــنت ﺑــە دەﺳــەاڵت ﻫەﻣــﻮو ﺋەو ﻣەرﺟﺎﻧــە ﻗﺒــﻮوڵ ﺑﮑــەن ﮐــە ﺑــە زﯾﺎﻧــﯽ ﮐﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎ دهﮐەوەێﺘــەوە .ﺑﯚ منﻮوﻧــە :ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەﮐﯽ روون ﮐــە ﺳــﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ دەﺳــەاڵت و ﺳــﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿــﻦ دﯾــﺎری ﺑــﮑﺎت و ﺗﺮﺳــﯽ ﻻﯾەﻧــە ﻧﺎﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﮐﺎن ﻟــە ﭘﺸــﺖ ﺷــﮑﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﮐــﱰ و ﭘەﺗﭙەﺗێﻨــﯽ ﭼﯿﻨــﯽ ﻧﺎوﻧــﺮاو ﺑــە روﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﺶ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺑەرەﮐﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚن و دەﺳــەاڵت و ﻻﯾەﻧﮕــﺮی رەﻫــﺎ ﺑــﻮ ﺋــەم و ﺋــەو دوﺧەﮐــەی ﺋﺎڵﯚزﺗﺮ ﮐــﺮدووە .ﺗــﺎ رادەﯾەک ﮐــە ﻟەﺑــﺮی ﮔەڕاﻧﯽ دەﺳــەاڵت و ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚن ﺑــە دوای روﺷــﻨﺒﯿﺮدا ،روﺷــﻨﺒﯿﺮ ﺧــﯚی ﺑــﻮوە ﺑــە ﺧﺰﻣەﺗــﮑﺎری دەرﺑەﺳــﺘﯽ ﺋــەم و ﺋــەو )ﺋﺎورداﻧەوەﯾەﮐــﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯿﺎﻧــە ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ زۆڕﯾﻨــەی ﺋــەم رۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧە ﺳــەﳌێﻨەری ﺋــەم واﻗﯿﻌــەی روﺷــﻨﺒﯿﺮی ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧە(، ﯾﺎﺧــﯚ ﺑەﺷــێﮏ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧــﯽ ٢٠١١ی ﺑەردەرﻛــﯽ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەﮐﺎﻧﯽ ٢٠١١ی ﺳــەرا ﮐــە زۆڕﺑەﯾــﺎن ﺧﻮێﻨــﺪﮐﺎری زاﻧﮑــﯚ ﺑــﻮون ﻫەﻣــﺎن ﺋــەو ﮐەﺳــﺎﻧە ﺑــﻮون ﮐــە ﴎوودی ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﺎن ﺑــە دژە ﺋﺎﯾﯿــﻦ وەﺳﻒ ﮐﺮد. ﻟــە ﺑﯿــﺮم دێ دوو ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەر ﻟــە ﯾەﮐێــﮏ ﻟــە ژوورەﮐﺎﻧــﯽ ﺑﯿﻨــﺎی ﺳــەرۆﮐﺎﯾەﺗﯽ زاﻧﮑــﯚی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ )ﮐــە زاﻧﮑــﯚ ﺑەرزﺗﺮﯾــﻦ ﺳــەﻧﺘەری ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــەری ﻫــﺰرە( ﻟەﺳــەر (A4ﮐــە ﺑــە دﯾــﻮارهوه ﻻﭘەرﯾەﮐــﯽ ))(A4 ﻫەڵﻮاﴎاﺑــﻮو ﻧﻮوﴎاﺑــﻮو )ﺑــﻪ ﻧﯚێــﮋ ﻣەڵێ ﮐﺎرم ﻫەﯾــە ..ﺑەﮐﺎر ﺑڵێ ﻧﻮێــﮋم ﻫەﯾە( .ﺋەم ﺟــﯚرە ﺷــڕۆﭬەﯾە ﻟــﻪ ﺋﺎﯾﯿــﻦ ﮐــە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﻫەﻣــﻮو ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺑﯿﺮۆﮐﺮاﺳــﯽ واڵت و
ﮐﺎروﺑــﺎری ﻫﺎواڵﺗــﯽ ﭘــەک ﺑﺨــﺎت دەﺑێﺖ ﻫەڵﮕــﺮی چ ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﯾــەک ﺑێﺖ؟ رﺳــﺘەﯾەک ﮐــە ﻟەﮔــەڵ ﻫەﺳــﺖ و ﺳــﯚزی ﺑــﺎوەڕدار ﻣﺎﻣەڵــە دەﮐﺎت دۆﺧێﮑــﯽ وەﻫــﺎت ﺑــﯚ وێﻨــﺎ دەﮐﺎت ﮐــە ﻫــەر ﺟــﯚرە رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﯾــﺎن ﺑەرﭘەرﭼﺪاﻧەوەﯾﻪﻛــﯽ ﺋەم دروﺷــﻤە دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﮔﻮﻧﺎﻫﺒﺎرﺑﻮوﻧــﯽ ﻣــﺮۆڤ و وەﺳــﺘﺎن ﻟــە دژی ﺋﺎﯾﯿﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧەﺑﻮونﻟەﻻﯾەنﮐﯚﻣەﻟﮕﺎوە. ﺑەﭘێــﯽ راﭘﯚرﺗێﮑــﯽ وێﺒﺴــﺎﯾﺘﯽ ﺋﺎوێﻨــە ﮐــە ﻟــە ٢٢ﺋﺎﯾــﺎری ٢٠١٣ﺑاڵوﮐﺮاﯾــەوە، ﻫﺎﺗــﻮوە ’‘ﮔﻮﺗﻪﺑێــﮋی وهزارهﺗــﯽ ﺋﻪوﻗــﺎف، ﻣﻪرﯾــﻮان ﻧﻪﻗﺸــﺒﻪﻧﺪی ﺑــﯚ ﺋﺎوێﻨﻪﻧﯿــﻮزی روون ﻛــﺮدهوه ،ﻟﻪ ﻛــﯚی 169ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻛــﻪ ﺑﻪﺷــﺪارﯾﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــﻪوهی ﻫﺎوﺗﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣﻪﯾــﺎن ﻛــﺮدوه ﺗﻪﻧﯿــﺎ 9ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ دهرﭼــﻮون ،ﻫﻪﻧﺪێــﻚ ﻟــﻪو 9ﻛﻪﺳــﻬﯽش ﺑــﻪ ﭘﻠــﻪی زۆر ﻧــﺰم دهرﭼــﻮون و ﻟــﻪ وهزارهﺗــﯽ ﺋﻪوﻗــﺎف ﻫــﺎوﻛﺎری ﻛــﺮاون ﺑــﯚ دهرﭼــﻮون‘‘ .ﻫەﻣﺎن وێــﺐ ﺳــﺎﯾﺖ ﺑــاڵوی ﻛــﺮدهوه ’‘ﺑﻪﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎرهﻛﺎﻧــﯽ ﺋﻪوﻗــﺎف ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼــﻮار ﻫﻪزار و 882ﻣﺰﮔــﻪوت ﻟــﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫﻪﯾــﻪ’‘ .ﺋەﻣــە ﻟــە ﮐﺎﺗێﮑﺪاﯾــە ﮐــە ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣــﺎری وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە ﮐــە ﻟــە وێﺒﺴــﺎﯾﺘەﮐەﯾﺪا ﺑــاڵو ﮐﺮاوەﺗــەوە ژﻣــﺎرەی ﺗێﮑــڕای ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﮐﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــە ﻟﻘە ﺟﯿﺎوازەﮐﺎﻧﯿﯿــەوە واﺗــە ﺗــﺎ ﭘێــﺶ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ زاﻧﮑــﯚ )ﺑﺎﺧﭽــەی ﺳــﺎواﯾﺎن و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ و (..ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٢ﺑﺮﯾﺘﯿە ﻟە ﭘێﻨــﺞ ﻫــﻪزار و ٩٢١ﺳــەﻧﺘەری ﺧﻮێﻨــﺪن. ﺋەﻣە ﻫﯚزاﻧــﯽ ﻫﻮزاﻧﭭﺎﻧێﮑﯽ ﻋەرەﺑﺴــﺘﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودی وەﺟﯿﻬــە ﺋەﻟﻬﻮەﯾــﺪەر) ،ﺑــە (Whenﻣــﺎن ﺑﯿــﺮ دﯾﻨێﺘــەوە ﮐە ﻟە ﻧــﺎوی (Whenﻣــﺎن رۆژﻧﺎﻣــەی ﻧﯿﻮۆﯾــﯚرک ﺗﺎﯾﻤــﺰ ﺑاڵوﮐﺮاﯾــەوە و دەڵێــﺖ ’‘ﮐﺎﺗێــﮏ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﺖ ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەک ﺑــﺎغ ﻟــە ﺷــﺎرەﮐەﺗﺪا ﺑﺪۆزﯾﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫــەر ﮔﯚﺷــەﯾەک ﻣﺰﮔەوﺗێــﮏ ﺑﻮوﻧﯽ ﻫەﯾــە .ﺑﺰاﻧــە ﮐە ﺗﯚ ﻟــە واڵﺗێﮑــﯽ ﻋەرەﺑﯽ داﯾــﺖ ))When you cannot find a single garden in your city city،، but there is a mosque on every corner — you know that you are in an Arab country country.). .). http http:// :// www.nytimes www nytimes.com com/2007 2007/03 03/02 02/ opinion/02friedman opinion 02friedman.html _?html ?_r=0 .ﻫﺎوﮐێﺸــەﮐە ﮐﺎﺗێــﮏ ﺋﺎڵﻮزﺗــﺮ دەﺑێــﺖ ﺋەﮔــەر ﺋــەم راﺳــﺘﯿﻪش ﺑﮕﺮﯾﻨــە ﺑەرﭼــﺎو ﮐــە ﻫێــﺰ و ﺗﻮاﻧــﺎی ﻣﺎﻣﻮﺳــﺘﺎ ﺋﺎﯾﯿﻨﯿــەﮐﺎن ﮐــە زۆرﺑەﯾــﺎن دەرﭼــﻮوی زاﻧﮑــﯚ ﻧﯿــﻦ )ﺑــە ﻣﺎﻣﻮﺳــﺘﺎ دەرﻧەﭼﻮوەﮐﺎﻧﯿﺸــەوە!!!( ﻟــە ﮐﺎرﯾﮕــەری ﺧﺴﺘﻨەﺳــەر ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎ و ﻣﯚﺑﯿﻠﯿﺰەﮐﺮدﻧــﯽ ﺟەﻣــﺎوەر زۆر ﺑەﻫێﺰﺗــﺮ و ﮐﺎرﯾﮕەرﺗــﺮە ﻟــە ﻫێــﺰی روﺷــﻨﺒﯿﺮ ﯾــﺎن ﺧﺎوەن ﺑﺮواﻧەﻣەﯾەﮐﯽ ﺑەرزی ﺋەم واڵﺗە. ﺋەﮔــەر روﺷــﻨﺒﯿﺮەﮐە ﺋﺎﻓــﺮەت ﺑێــﺖ ﻫﺎوﮐێﺸــەﮐە زۆر ﻗﻮرﺳــﱰ دەﺑێــﺖ. ﻫــەر ﺑﯚﯾــە ﻣەوﻟــﻮد ﺑﺎوەﻣــﻮراد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﮐﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﮐﮕﺮﺗــﻮو ﺑــﺎش ﺋــەم واﻗﯿﻌــەی ﺧﻮێﻨﺪوەﺗــەوە و ﻟــە ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨێــﮏ ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﮐەواﻧــەی ﺳــﻮوری ﺗەﻟﭭﺰﯾﯚﻧــﯽ ”رووداو“ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە دەرﭼﻮوﻧــﯽ دوو ﺑﺎﻧﮕەوازﺧــﻮازی ﻟﯿﺴــﺘەﮐەﯾﺎن و ﺑــە دەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەﮐــﯽ زۆڕی دەﻧﮕــﯽ ﺟەﻣــﺎوەر ،ﮔﻮﺗــﯽ ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘﺎرﺗەﮐەﻣــﺎن ﻟەﻣــەودوا ﺋــەو ﺟــﯚرە ﮐەﺳــﺎﻧە ﮐﺎﻧﺪﯾــﺪ ﺑﮑــەن ،ﭼﻮﻧﮑــە ﻟەﻻﯾــەن ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎوە ﻣەﻗﺒﻮوﻟــﱰن“ .ﻟێﺮەداﯾــە ﮐــە ﺋﺎﯾﻨــﺪەی ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ ﺑــەرەو چ ﺗﺎرﻣﺎﯾــﯽ و ﺑێﻬﯚدەﯾﯿەک ﺑــڕوات ﮔﺮﻧــﮓ ﻧﯿﯿــە .ﻟــە ﮐﺎﺗێﮑــﺪا ﮐــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋﺎﻣــﺮازی ﺑەرەوﭘێﺸــﱪدﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾــە ﻟــە رﯾﮕــەی ﮐﺎﻧﺪﯾﺪﮐﺮدﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬــﯽ ﺷــﺎرەزا ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﮐﺎﻧﺪا .ﺋەﻣەش ﺑەﺳــەر ﮔﺸــﺖ ﭘﺎرﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻫەرێﻢ ﮐەم ﺗﺎ زۆر ﭘﯿﺎدە دەﺑێ. ﺋﺎﯾﻨﭙەرﺳــﺘﯽ ﺑەﺑــێ ﮔﻮێﺪاﻧــە ﻧــﺎوهڕۆک و ﺑەﺑــێ ﭘﺸﺘﺒەﺳــنت ﺑــە ﺷــێﻮازی ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﻟــە راﭬەﮐﺮدﻧــﯽ دەﻗــە ﺋﺎﯾﯿﻨﯿــەﮐﺎن وای ﮐــﺮدووە ژﻣــﺎرەی ﻣﺰﮔــەوت و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨەﻧــە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﯾەﮐــﱰ ﺑﮑــەن ،ﺑﯚ منﻮوﻧــە :ﻫەر ﺟﯚرە ﺑﺎﺳــﮑﺮدﻧێﻚ ﻟــە دوڵەﺗﯽ ﻋﻠامﻧــﯽ ﭘێﺶ ﺋــەوەی ﻟەﻻﯾەن دەﺳــەاڵﺗەوە رەت ﺑﮑﺮێﺘــەوە ﻟەﻻﯾــەن زۆڕﯾﻨــەی ﻫــەرە زۆڕی ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎ ﺑە ﭼﯿﻨﯽ
ﺧﻮێﻨــﺪەوار و ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەوار ﺳــەرﺑە ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨــﯽ ﯾــﺎن ﻧــﺎ ﺋﺎﯾﯿﻨــﯽ رەت دەﮐﺮێﺘــەوە و ﺑــە دێﻮەزﻣــە و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﺎی رۆژﺋــﺎوا ﺑــﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﯾﯿــﻦ وەﺳــﻒ دەﮐﺮێﺖ. وەﺳــﻔێﮏ ﮐە ﻟەﻻﯾــﻪن دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ ﺋێﺮان، ﻋەرەﺑﺴــﺘﺎن ،ﭘﺎﮐﺴــﺘﺎن و ﮔﺮووﭘــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﮐﺎن ﺑەرﻫــەم دەﻫێرنێــﺖ و ﺋــەم ﭼەﻣﮑــە ﺑە ﻧﺎﻣــﯚ ﺑە ﺟﯿﻬﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ﻫەژﻣــﺎر دەﮐﺮێــﺖ .ﮐەﭼــﯽ ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﭼەﻣﮑەﮐــە ﺗێﮑﺸــﮑێﻨەری ﭘێﮕــەی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﮐﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋــەو ﮐﺎﺳــﺎﻧەﯾە ،ﺑﯚﯾــە دژاﯾەﺗــﯽ دەﮐﺮێﺖ، ﻟــﻪ ﺑﻪراﻣﺒــﻪردا ﭼەﻣﮑــﯽ ’‘ﺋﯿﺴــﻼم ﭼﺎرەﺳــەرە“ داﻫێــرنا ﺑەﺑــێ رەﭼﺎوﮐﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺧﺎڵە ﻧێﮕەﺗﯿﭭﺎﻧــەی ﮐە ﺋەم دروﺷــﻤە دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﭘێــﺶ ﻫــەر ﺷــﺘێﮏ ﺑــﯚ ﺋﺎﯾﯿﻦ ﺧــﯚی ﺑەرﻫــەم ﺑﻬێرنێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺋﺎﯾﯿــﻦ رووﺑــەرووی ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿەﮐــﯽ ﻟــە رادەﺑــەدەر ﺑﻮوەﺗــەوە )ﻣﻦ ﺑﯚ ﺋــەم دۆﺧە ‘overloaded ‘overloaded religion ﭼەﻣﮑــﯽ ’’religion ﺑــەﮐﺎر دێﻨــﻢ( و ﭼــﺎوەڕوان دەﮐڕێــﺖ ﮐە دواﮐەوﺗﻨــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەواری . ﻻوازی ﺳــﯿﯿﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﮔەﻧﺪەڵــﯽ و ..ﻟە رێﮕــەی ﺋﺎﯾﯿﻨەوە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﮑﺮێﺖ. ﯾﺎﺧﯚ ﺋــەوەی ﻫەﻧﯚﮐــە ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﮐەم ﺗــﺎ زۆڕ ﺑﺎو ﺑــﻮوە ﮐــە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﺎﯾﺪزﯾﺶ دەﮐﺮێــﺖ ﺑــە ﮔﯚێﮕﺮﺗﻦ ﻟــە دەﻗــﯽ ﭘﯿﺮۆز ﭼﺎرەﺳەرﺑﮑﺮێﺖ. ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﮐــە ﺋــەم ﭼەﻣﮑــە روون ﺑﺒێﺘــەوە ﮐە ﭼــﯚن ﺧﺰﻣــەت ﺑــە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ و ﺗﺎﮐــە ﺗﺎﮐــەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎ دەﮐﺎت ﺑﺎﺷــﱰە ﺋــﺎوڕ ﻟــە ﺑڕﮔــەی دووەﻣﯽ ﺟﺎرﻧﺎﻣــەی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻻﺋﯿﺴــﯿﺘە ﮐــە ﻟــە ﻓﺮەﻧﺴــﺎ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٥ﺑاڵوﮐﺮاﯾــەوە ﺑﺪﯾﻨەوە ﮐــە ﻟە ﻣــﺎدەی دووەﻣــﺪا دەڵێﺖ ‘‘:ﺑــﯚ ﺋــەوەی دەوڵــەت ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺑــە ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯽ ﻫەڵﺴــﻮﮐەت ﺑــﮑﺎت ﻟەﻫەﻣﺒەر ﺗﺎﮐــەﮐﺎن ،ﺋﺎﯾﯿﻨــە ﺟﯿــﺎوازەﮐﺎن و ﺑــﺎوەڕە ﺟﯚراوﺟــﯚرەﮐﺎن ﻟــە ﭼﻮارەﭼێــﻮەی ﺳــﻨﻮوردارێﺘﯿە دﯾﺎرﮐﺮاوەﮐﺎﻧــﺪا ]ﺋﺎﻣﺎژەﯾــە ﺑــﯚ ﺑڕﮔــەی ﯾەﮐەﻣــﯽ ﺟﺎرﻧﺎﻣەﮐــە ﮐــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳــﻨﻮوردارێﺘﯽ ﻧەزﻣــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿــﮏ و رێﺰﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﻣﺎﻓــە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﮐﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬــە[( ،ﺑﯚﯾــە ﻟــە داڕێﺸــﺘﻨﯽ ﻧﯚرﻣــە ﮐﯚﻣەڵﯿەﮐﺎﻧــﺪا، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻧەزﻣــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋــﺎزاد و دوور ﺑێــﺖ ﻟــە دەﺳــەاڵﺗﺪارێﺘﯽ/ ﺑﺎاڵدەﺳــﺘﯽ ﺋﺎﯾﯿــﻦ ﯾــﺎن ﺑﯿڕوﺑﺎوەڕێﮑــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺳــەر دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و داوودەزﮔﺎ ﮐﯚﻣەڵﯿﯿەﮐﺎﻧــﺪا .ﺋﺎﯾﯿــﻦ و ﮔﺮووﭘــە ﺋﺎﯾﯿﻨﯿــەﮐﺎن دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑــە ﺋﺎزاداﻧە ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﮐﺎﻧــﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕــەی ﻣەدەﻧﯿــﺪا ﺑەﺷــﺪار ﺑﻦ ،ﺑــەاڵم ﻟە ﻫەﻣﺒــەردا ﻧﺎﺑێﺖ ﺑە ﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەک ﻟەﺳــەرووی ﮐﯚﻣەڵﮕﺎوه ﺑــﻦ و ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە رەﻓﺘﺎرﮔەﻟێــﮏ ﺑەﺳــەر ﮐﯚﻣەڵﮕﺎداﺑﺴەﭘێﻨﻦ‘‘. دەﮐﺮێــﺖ ﻫەزﻣﮑﺮدﻧــﯽ ﺋــەم ﻣﺎدەﯾﯿــە ﺑﯚ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﮐــﯽ ﺋﺎﯾﻨﺴــﺎﻻر ﺳــەﺧﺖ ﺑێــﺖ. ﺑــەاڵم ﺑــﺎ ﺋــەم ﻣﺎدەﯾــە ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﮔﺮﯾامﻧەﯾــﯽ ﺑەﺳــەر واڵﺗێﮑــﯽ وەک ﺋێﺮاﻧﺪا ﭘﯿــﺎدە ﺑﮑەﯾــﻦ و دواﺗــﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺑﮑەﯾــﻦ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەم ﻣﺎدەﯾــە ﺑــە ﺳــﻮودی ﺋﺎﯾﯿــﻦ و ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾە ﯾﺎن ﻧﺎ؟. ﻟــە واڵﺗــﯽ ﻓــﺮە ﺋﺎﯾﯿــﻦ و ﺋﺎﯾﯿﻨــﺰا و ﻓــﺮە ﻧەﺗــەوەی وەک ﺋێﺮاﻧــﺪا ﮐــە ﺟــﺎری ﺟێﺒەﺟێﮑﺮدﻧــﯽ ﺷــەرﯾﻌەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟێــﺪەدات .ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻫەر ﮐەﺳــێﮏ ﮐە ﺷــﯿﻌەی دوازدە ﺋﯿامﻣــﯽ ﻧەﺑێــﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺒێــﺖ ﺑە ﺳــەرﮐﯚﻣﺎری ﺋــەو واڵﺗــە ،ﮐەواﺗە ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺑەﺷــێﮑﯽ ﻟــە رادەﺑــەدەر ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎ ﻟــە ﻣﻮﻣﺎرەﺳــەرﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑــێ ﺑــەش ﮐــﺮاوه. ﺳــەرەڕای ﺋەﻣــەش ﺑەﺷــێﮑﯽ زۆری ﺷــﯿﻌەی ﻧــﺎدوازدە ﺋﯿامﻣﯿــﺶ ﺑــێ ﺑــەش ﮐــﺮاوە .ﮐەواﺗــە ﺋﺎﯾﯿﻦ ﻟێــﺮەدا رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺗەﻓﺴــﯿﺮی ﺗﺎﻗﻤێﮑــﯽ ﺑﭽﻮوﮐــﯽ ﻧــﺎو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾــە ﮐــە ﻫــەوڵ دەدات ﻫــﺰر و ﺑﯿــﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺑەﺳــەر ﮔﺸــﺖ ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎدا ﺑﺴــەﭘێﻨێﺖ .زﯾﺎد ﻟەﻣــەش ﺑە ﻧﺎراﺳــﺘەﺧﯚ ﺋﺎﻣــﺎژە دەﮐﺎت ﺑــەوەی ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯿــﺮو ﺑــﺎوەڕی ﺋــﻪو راﺳــنت و ﺋەواﻧەﯾــﱰ دوورن ﻟــە ﺣەﻗﯿﻘــەت .ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﻟــە ﮐەﺳــێﮑﯽ ﺗــﺮی دەرەوەی ﺋــەم ﺋﺎﯾﯿﻨﺰاﯾــە ﺋــەم ﺑﺎﺳــە ﮔەﻧﮕەﺷــە ﺑﮑەﯾــﺖ ﺋەﮔــەری زۆڕە ﻟــە وەاڵﻣــﺪا ﺑڵێــﺖ :ﮐــەی ﺋێــﺮان
واڵﺗێﮑــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە!!! .ﻟە ﻻﯾەﮐــﯽ ﺗﺮەوە ﺋــەم ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﺋﺎﯾﯿﻨﯿﯿــە ﻟە رێﮕەی ﯾﺎﺳــﺎوە ﺑەرﮔــﯽ ﻣەﴍوﻋﯿﯿــەت ﺑــە ﮐﺮدەوەﮐﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی دەﺑەﺧﺸــێﺖ ﮐــە ﺋەﻣــەش ﻣەﺗﺮﺳــﯿﻪﻛﯽ ﺗــﺮە ﺑەﺳــەر ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎدا. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺋێــﺮان ﺳــﻮﻧەش ﺑــﺎ دەﮐــﺮا ﻫەﻣــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪاری ﺋێﺴــﺘﺎی ﻫەﺑێــﺖ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﮐــە ﺋــەوه دەﺑــﻮو ﮐــە زۆڕﺗﺮ ﺑە ﻻﯾەﻧــﯽ دﯾــﺪﮔﺎی ﺳــﻮﻧﻨەدا دەﺷــﮑﺎﯾەوە. ﺋــەم ﺑﺎرودۆﺧە ﺑەﺳــەر زۆڕێﮏ ﻟــە واڵﺗﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا دەﺳــەﭘێﺖ وەک ﺳــﻌﻮودﯾﻪ، ﻋێــﺮاق ،ﻟﯿﺒﯿــﺎ و ﺗﻮوﻧــﺲ ،ﺟــﻮز ﻗەﻣــەر و ..ﮐــە ﻫــەوڵ دەدەن ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻣەدەﻧﯿﯿــەﮐﺎن و دەﺳــﺘﻮور ﺑﮑــەن ﺑــە ﺷــەرﯾﻌەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼم .ﺋــەم ﻫەﻧــﮕﺎوە ﻧــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﮐﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺋــەم واڵﺗﺎﻧــە ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێــﺖ ﺳــەرەڕای ﺋەﻣــەش ﺑــە رەﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ دوو منﻮوﻧــەی ﺑەﻫێــﺰی وەک ﺋێــﺮان و ﺳــﻌﻮودﯾﻪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﮐە ﻟێﺮەداﯾــە ﮐــە ﮐﺎم ﺗەﻓﺴــﯿﺮ ﻟە ﺷەرﯾﻌەﺗﯽﺋﯿﺴﻼم؟ ﺧﺎڵێﮑــﯽ ﺗــﺮ ﮐــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﮑﺮێﺘــەوە ،ﭘەﺳــﻨﺪﮐﺮﻧﯽ ’‘ﺋەﻗــﻞ ﺋﺎﻣــﺮازی‘‘ رۆژﺋﺎواﯾــە ﻟەﻻﯾــەن ﮔﺮووﭘــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﮐﺎﻧەوە ،ﺑــە ﺗﻮﻧﺪڕەوﺗﺮﯾﻨﯿــﺎن ﺗــﺎ ﻣﯿﺎﻧڕەوﺗﺮﯾﻨﯿــﺎن .ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾــەی ﺋەوان ﺗەﮐﻨﯚﻟﯚژﯾــﺎ و داﻣــەزراوە رۆژﺋﺎواﯾﯿــەﮐﺎن ﻗﺒــﻮوڵ دەﮐــەن ﺗــﺎ ﺋــەو ﺳــﻨﻮورەی ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋەواﻧــﺪا ﺑێﺖ .ﻏﺎﻓــڵ ﻟەوەی ﮐــە ﮔﺸــﺖ ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺮاز و ﺗەﮐﻨﻪﻟﯚﺟﯿﺎﻧــە ﻟــە ﺑێﮋﯾﻨﮕــﯽ ﺑەﺳــﯿﮑﻮﻻرﮐﺮدﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎ دەرﺑﺎز ﺑﻮوﻧــە و ﺑﻮوﻧەﺗــە ﺑەرﻫەﻣﯽ ﻫﺰری ﻣﺮۆڤ. داﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳــﻮوڕاﻧﯽ زەوی ﺑــە دەوری ﺧــﯚردا منﻮوﻧەﯾەﮐــﯽ ﺑەرﭼــﺎوە ﮐــە ﭼــﯚن ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎدا ﻟەﻻﯾــەن دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺋﺎﯾﯿﻦ ﺋــەم دۆزﯾﻨەوەﯾــە ﺑــە ﮐﻮﻓﺮ ﻟەﻗەڵــەم درا، ﺧــﯚ ﺗەﻓﺴــﯿﺮی ﺋەوﮐﺎﺗــەی ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﮐﺮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﻫەﻣــﺎن ﺗەﻓﺴــﯿﺮی ﮔﺸــﮕﯿﺮی ﺋﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮو ﺑﯚ ﮔﺸﺖ دﯾﺎردەﮐﺎن. ﺑەﮐﺎرﻫﯿﻨﺎﻧــﯽ ’‘ﺋەﻗــﻞ ﺋﺎﻣــﺮازی‘‘ ﻟــە زۆڕ ﺑــﻮاردا دەﺑﯿرنێــﺖ .ﺑــﯚ منﻮوﻧــە :ﭼەﻣﮑــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻫەڵﺒﮋاردن ﭘەﺳــﻨﺪە ﺗــﺎ ﺋەوﮐﺎﺗــەی دەﮔــەن ﺑــە دەﺳــەاڵت دواﺗــﺮ ﺑەﭘێــﯽ ﺑەﮐﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻫێــﺰ و ﺟﻮاڵﻧﺪﻧــﯽ ﻫەﺳــﺖ و ﺳــﯚزی ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎ ﺑــەرە ﺑــەرە زۆر ﺷــﺖ ﻗەدەﻏە دەﮐﺮێــﺖ ،ﯾﺎﺧــﯚ ﮔﺮووﭘــە ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿــەﮐﺎن ﻟــە ﺗﻔەﻧــﮓ و ﺗەﻗەﻣەﻧﯿﯿــەوە ﺑﮕــﺮە ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗــە ﻣﺎﯾﮑﺮۆﻓــﯚن و ﮐﺎﻣێــﺮاو ﻗەﻟــەم و ﮐﺎﻏــەز و ﺗەﻟﻪﻓــﯚن ﺑــﯚ ﺑاڵوﮐﺮدﻧــەوەی ﺑﯚﭼﻮوﻧەﮐﺎﻧﯿــﺎن ﺳــﻮود وەردەﮔــﺮن ﮐــە ﮔﺸــﺘﯽ ﺑەرﻫەﻣﯽ رۆژﺋــﺎوا ﯾــﺎن ﺑەرﻫەﻣﯽ دەرەوەی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣە ،ﮐــە دەم ﻧــﺎ دەم ﺑــە ﺳــەرزەﻣﯿﻨﯽ ﮐﻮﻓﺎر ﻧــﺎو دەﺑﺮێﺖ. ﯾﺎﺧــﯚ ﻫــەز ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﮐﺎﻧــﯽ ﻫﯚﻟﯿــﻮود دەﮐەﯾــﻦ ،ﺑــەاڵم ﺳــەﺧﺘە ﺗەﻗﻪﺑﻮوﻟــﯽ ﺑﻮوﻧــﯽ ﮐﺎراﮐﺘەرەﮐﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎی ﺧﯚﻣﺎﻧــﺪا ﺑﮑەﯾــﻦ .منﻮوﻧــەی ﻫــەرە ﮔﺮﻧﮓ ﺑــﻮ ﻫەڵﻮەﺳــﺘەﮐﺮدن منﻮوﻧــەی ﺑﺎﻧﮑﺪارﯾﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﮐــە راﺳــﺘﻮﺧﯚ ﭼەﻣﮑــﯽ ﺑﺎﻧﮑﺪارﯾــﯽ ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەداری و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺳــەردەﻣﻪوه ﮔــﺮێ دراوە، ﺑــەاڵم ﻫــەوڵ دەدرێــﺖ ﺑەرﮔێﮑــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟەﺑــەر ﺑﮑﺮێــﺖ و دواﺟﺎرﯾــﺶ ﺧﻮێﻨــﺪﮐﺎری ﻣﺴــﻮڵامن ﺣــەز دەﮐﺎت ﻟەﺑــﺮی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ زاﻧﺴــﺘەﮐە ﻟــە واڵﺗێﮑﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﻟــە زاﻧﮑﯚﮐﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و زۆر ﺟﺎرﯾــﺶ ﻟەژێﺮ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻣﺎﻣﻮﺳــﺘﺎی ﻣەﺳــﯿﺤﯽ-ﺋەورۆﭘﺎﯾﯽ ﺋــەم زاﻧﺴــﺘە ﺑﺨﻮێﻨێ!!!. ﺋەﻣــە ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﺎﯾــﻪت ﮐە دەﻗــﺎو دەق ﻧﯚرﻣەﮐﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا ﻗﺒﻮوڵ ﺑﮑەﯾــﻦ .ﺑەاڵم رۆژﺋــﺎوا ﻧەﺑﻮو ﺑــە رۆژﺋــﺎوا ،ﺗــﺎ ﺋەوﮐﺎﺗەی ﻟــە ﻗﺎڵﺒــﯽ ﺳــﯿﮑﯚﻻرﯾﺰم ﻧــەدرا .ﺋــەو رۆژﺋﺎواﯾــەی ﮐــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻣﺴــﻮڵامﻣﺎن ﺧەوﻧــﯽ ﭘێــﻮە دەﺑﯿﻨێــﺖ و ﺟﺎروﺑــﺎر دەﺑﯿﺴــﺘﯿﻦ ﮐــە دەڵێــﻦ رۆژﺋــﺎوا ﺋــەوهی ﮐــە ﺋﯿﺴــﻼم ﺑﺎﺳــﯽ دەﮐﺎت ﺟێﺒەﺟێــﯽ دەﮐﺎت .زۆر ﺋﺎﺷــﮑﺮاﯾە ﮐــە ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ﻣﺮۆﭬــەﮐﺎن و زۆڕێﮏ ﻟە ﻣﺎﻓــە ﺗﺎﮐــە ﮐەﺳــﯿﯿەﮐﺎن ﻟەﺧــﯚ ﻧﺎﮔﺮێﺖ، واﺗــە ﮐڕۆﮐــﯽ ﺳــﮑﯚﻻرﯾﺰم و ﭘێﺸــﮑەوﺗﻨﯽ رۆژﺋــﺎوا ﮐە ﻫەﻧﯚﮐــە ﺑﻮوﻧەﺗە ﺑەﺷــێﮏ ﻟە ﻧﯚرﻣــە ﭼەﻗــﯽ و ﻧەﮔﯚڕەﮐﺎﻧــﯽ ﮐﻮﻟﺘــﻮوری رۆژﺋــﺎوا .ﻣەرج ﻧﯿﯿــە ﺋەم ﭼەﻣﮑﺎﻧــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻻﯾــەن ﮔﺮووﭘــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﮐﺎﻧەوە رەت ﺑﮑﺮێﺘــەوە ،ﺑەڵﮑــﻮ دەﮐﺮێــﺖ ﻟەﻻﯾــەن
ﮔــﺮووپ و ﺋــەو ﺗﺎﮐﺎﻧەی ﺳــەر ﺑــە ﻻﯾەﻧە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﮐﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿــﻦ رەت ﺑﮑﺮێﺘــەوە ﻫــەر وەک ﭼــﯚن ﭼەﻣﮑــﯽ ﺳــﮑﯚﻻرﯾﺰم ﻟەﻻﯾــەن زۆڕﯾﻨــەی ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎی ﮐــﻮردی رەت دەﮐﺮێﺘــەوە ،ﯾﺎﺧــﯚ ﻟــە ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨﯿــﮏ ﻟەﮔــەڵ ﺷــﺎی ﺋێــﺮان و ﺷــﺎژن ﺳــەﺑﺎرەت ﺑە ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ژن و ﭘﯿــﺎو ﻟەﮔــەڵ ژﻧــە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﮑﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺑەم ﺷێﻮەﯾە: رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس :ﺋﺎﯾــﺎ ﺋﺎﻓــﺮەت و ﭘﯿــﺎو ﯾەﮐﺴﺎﻧﻦ؟ ﺷــﺎی ﺋێــﺮان :ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆڤ؟ ﺑەڵێ.ﻫەڵﺒەت. رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮس] :ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە[ ﺋەﻗﻠــﯽ )ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ( ﺋﺎﻓــﺮەت ﭼﯽ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﻗڵﯽ ژن ﯾەﮐﺴﺎﻧە ﺑە ﺋەﻗڵﯽ ﭘﯿﺎو؟ ﺷــﺎ :ﺋەﻗڵــﯽ ﺋﺎﻓــﺮەت ﮐەﻣــﱰە ﻫەڵﺒــەت ﻫەﻧﺪێ رێﺰﭘەری ”ﺷﺎز“ﯾﺸامن ﻫەن. رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس :ﺋﺎﯾﺎ ﺷــﺎژن دەﺗﻮاﻧێﺖ وەک ﭘﯿﺎوێﮏ واڵت ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت؟ ﺷــﺎ ] :ﺑــﯚ ﺳــﺎﺗێﮏ ﺑــێ دەﻧﮕﺒــﻮون و ﻫەﻧﺎﺳــەﯾەﮐﯽ ﻗــﻮوڵ( ﻧﺎﻣەوێــﺖ وەاڵم ﺑﺪەﻣەوە. رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس :ﺑــەاڵم ﺗﯚ ﺷــﺎژﻧﺖ ﮐﺮدووە ﺑــە ﺟێﮕــﺮەوەی ﺧــﯚت ،ﭼــﯚن ﻧﺎزاﻧﯿــﺖ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺋــەم ﺋەرﮐە ﻫــەروەک ﭘﯿﺎوێﮏ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ﺷــﺎ] :ﺑــێ دەﻧﮕﺒﻮوﻧێﮑــﯽ ﻗــﻮوڵ( ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻫﯿﭻﺑڵێﻢ. رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس :ﺷﺎژن ،ﺋێﻮە ﺷﺘێﮏ ﺑڵێﻦ. ﺷــﺎژن] :ﻫﺰرﮐــﺮدن و زەردەﺧەﻧەﯾــەک[ دەﺗﻮاﻧﻢ ﭼﯽ ﺑڵێﻢ. ﺋەﻣــە ﻟــە ﮐﺎﺗێﮑــﺪا ﺑــﻮو ﮐــە ﺷــﺎی ﺋێﺮان ﮔەورەﺑﻮوی ﺷــﺎرە ﺟﻮاﻧەﮐﺎﻧــﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑﻮو و ﻫــەوڵ و ﺗەﻗەاڵﮐﺎﻧــﯽ ﺧﺴــﺘەﮔەڕ ﺋێﺮان ﺑﮑﺎﺗە واڵﺗێﮑــﯽ ﭘێﺸــﮑەوﺗﻮو وەک رۆژﺋﺎوا. ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﺋﯿﻨﺘﯿــامی ﺋﺎﯾﯿﻨﯿﺸــﯽ ﮐﺎڵ ﺑﻮوﺑێﺘــەوە ،رۆﺣﯽ ﭘﯿﺎوﺳــﺎﻻری ﻫــەر زاڵ ﺑــﻮوە .منﻮوﻧەﮐــە دەﮐﺮێــﺖ ﺑەرﻓﺮاوﻧــﱰ ﺑﮑــﺮێ ،ﺑــﯚ منﻮوﻧــە :ﺑەﭘێــﯽ ﻫەواڵــﯽ ٢٠١٢دا ﻣﯿﺪﯾﺎﮐﺎﻧــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٢دا ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــﻪ ﺷــﺎری ﺳــﻠێامﻧﯽ ﻧﺰﯾﮑــەی ٤٠٠ﺧﺎﻧــەی ﻟەﺷﻔﺮوﺷــﯽ ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻫەﺑــﻮوە ﮐــە دواﺗــﺮ ﮐێﺸــەﮐە ﮔەﯾﺸــﺘە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺧﺎﻧﻪﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯿﯽ داﺧــﺮان و ﭘێﺸــەﻧﮕﯽ داﺧﺮاﻧەﮐــەش ﭘﺎرﺗــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﮐﺎن ﺑــﻮون )ﻟێــﺮەدا ﺑــﺎس ﻟــە ﺑﺎﺷــﯽ ﯾــﺎن ﺧﺮاﭘــﯽ ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻧەﺑــﻮو ،داﺧﺴــنت ﯾــﺎن داﻧەﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯿﯿەﮐﺎن ﻧﺎﮐــﺮێ ،ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺑﻮوﻧــﯽ دﯾﺎردەﮐــە و ﻓﯿﮑﺮەﮐەﯾــە( .ﺑــەاڵم ﺋــەوەی ﺳــەﯾﺮﺑﻮو ﺋــەو ﻣێﯿﻨﺎﻧــەی ﻟــەو ﺧﺎﻧــﻪ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯿﺎﻧە ﮐﺎرﯾــﺎن دەﮐــﺮد ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ دەرەوە ﻫێرناﺑــﻮون ،ﮐەﭼــﯽ ﻧێﺮﯾﻨــەﮐﺎن ﺧەڵﮑــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮون!!!. واﺗــە ﻫەﻣــﺎن رۆﺣــﯽ ﭘﯿﺎوﺳــﺎﻻری .ﯾﺎﺧﯚ زۆڕﯾــﮏ ﻫەن ﻟــەو ﮔەﻧﺠﺎﻧەی ﻟــە واڵﺗﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳــەرداﻧﯽ رۆژﺋــﺎوا دەﮐــەن ﺑﯚ ژﯾﺎﻧﮑﺮدن ﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن. ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەﮔﺮێﺘــەوە ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﻫــﯚی ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزﯾﯿەوە. ﺋــەوەی ﮐــە زۆرﺟــﺎر دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﺳەرﺳــﺎم ﺑــﻮون ﺑــە ﭘێﺸــﮑەوﺗﻨﯽ ﺋەوروﭘﺎ/رۆژﺋــﺎوا ،ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ﺗەﮐﻨﻪﻟﯚﺟﯿــﺎی ﺋــەم واڵﺗﺎﻧــە و ﻓێﺮﺑﻮوﻧــﯽ زﻣﺎﻧﯿــﺎن و ﺗەﻧﺎﻧــەت روﯾﺸــنت ﺑــﯚ ﮐەﻧﺎرەﮐﺎﻧــﯽ دەرﯾــﺎ و ﻣەﻟﻮاﻧﮕــەﮐﺎن ﮐــە ﮐــﻮر و ﮐﭽــەﮐﺎن ﺑــە ﺟﻠــﯽ ژێــﺮەوە ﻣەﻟــە دەﮐــەن .ﻟەﻫەﻣﺎﻧﮑﺎﺗــﺪا ﻧەﮐڕﯾﻨــﯽ ﮔﯚﺷــﺖ ﻟە دوﮐﺎﻧــﺪارە ﻧــﺎ ﻣﺴــﻮڵامﻧەﮐﺎن ﺑــە ﭘﺎﺳــﺎوی ﺣــەﻻل و ﺣــەرام ﺑەﺷــێﮑﯽ ﺗﺮە ﻟــە رەﻓﺘــﺎری زۆڕێــﮏ ﻟــەم ﮔەﻧﺠﺎﻧە. دەﮐﺮێــﺖ روﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻣەﻟﻪواﻧﮕــە و ﮐﻠﻮﭘەﮐﺎﻧــﯽ ﺷــەواﻧە ﺑــە ﺷــﺘێﮑﯽ ﴎوﺷــﺘﯽ و رەﻓﺘﺎرێﮑــﯽ ﺗﺎﮐەﮐەﺳــﯽ وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ .ﺑــەاڵم داﺑەﺷــﮑﺮدﻧﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﺑەﺳــەر ﺣــەﻻل و ﺣــەرام ﺗﺎﮐەﮐەﺳــﯽ ﻧﯿﯿــە و ﻟــە ﻧﺰﻣﱰﯾــﻦ ﺋﺎﺳــﺘﺪا ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــەری ﻫــﺰری رەﺗﮑﺮدﻧــەوەی ﺋەواﻧﯽ ﺗــﺮە )ﻧﺎﻣﻮﺳــڵامن( ﮐــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻗﺒــﻮوڵ ﻧەﮐﺮدﻧــﯽ ﮐﻮﻟﺘــﻮوری ﭘێﮑەوەژﯾﺎن ﯾــﺎن ﭘێﮑەوەژﯾﺎﻧێﮑــﯽ ﻧﺎﭼﺎرﮐــەر ﮐــە ﻟــە ﻗﻮاڵﯾــﯽ ﺗﺎﮐەﮐــەدا ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەﯾــە. ﻟــە ﺑەرزﺗﺮﯾــﻦ ﺋﺎﺳﺘﯿﺸــﺪا دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەرﻫــەم ﺑﻬێرنێــﺖ ﮐــە ﻫەﻣﺪﯾــﺲ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﻗﺒــﻮوڵ ﻧەﮐﺮدﻧﯽ ﯾەﮐــﱰی ،ﺑﯚﯾــە زۆرﺟــﺎر ﭼەﻣﮑــﯽ وەک ’‘ﺳــﻮﭘﺎس ﺑــﯚ ﺧــﻮا ﮐــە ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ
7
ﭘێﺒەﺧﺸــﯿﻢ‘‘ ﯾــﺎن واڵﺗــﯽ ﺑــێ دﯾﻨــﺎن‘‘ ﯾــﺎن ’‘ﺳــﯿﮑﯚﻻرە ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەوارەﮐﺎن‘‘ ﺑــە ﺑــاڵوی دەﺑﯿﺴــﱰێﺖ ﮐــە ﻟــە ﻧﺎواﺧﻨﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﺑەﮐــەم زاﻧﯿــﻦ ﯾــﺎن رەﺗﮑﺮدﻧەوەی ’‘ﺋەوﯾــﱰ‘‘ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێــﺖ .ﺋەﻣــە ﻟــە ﮐﺎﺗﯿﮑﺪاﯾــە ﻟــە دەﻗــە ﺋﺎﯾﯿﻨﯿەﮐﺎﻧــﺪا ﺑــﺎس ﻟە ﺋەﻫﻠــﯽ ﮐﺘــﺎب ﮐــﺮاوە ،ﺑــەاڵم دووﺑﺎرە ﺗەﻓﺴﯿﺮی ﺟﯿﺎوازی ﻟەﺳەر دەدرێﺖ. زۆڕێــﮏ ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧــەﮐﺎن ﻟەم ﺧەﺳــڵەﺗەی ﻣﺴــﻮڵامﻧەﮐﺎن ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮون ،ﺑﯚﯾــە ﺟێﯽ ﺳەرﺳــڕﻣﺎن ﻧﯿﯿــە ﮐﺎﺗێــﮏ ﻟــە دوﮐﺎﻧێﮑﯽ ﭼﯿﻨــﯽ ﺧﻮاردەﻣەﻧــﯽ ﺑﮑڕێــﺖ وﺷــەی ﺣــەﻻل ﻟەﺳــەر ﮐﺎاڵﮐــە ﺑﺒﯿﻨﯿــﺖ ﮐــە ﻟە ﭼﯿﻦ ﺑەرﻫــەم ﻫێــرناوە .ﺋەﻣە ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾە دێــﺖ ﮐە ﭼــﯚن ﻫەﺳــﺖ و ﺳــﯚزی ﺋﺎﯾﯿﻦ ﭘەﻟﮑێــﺶ دەﮐﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺳــﻮود و ﻗﺎزاﻧــﺞ .ﻟەﻻﯾەﮐــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە دەﮐﺮێﺖ ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑێــﺖ ﻟــەو ﴍۆﭬــە دۆﮔامﯾﯿــە ﺑﯚ ﺋﺎﯾﯿــﻦ ﮐــە زۆڕێــﮏ ﻟــە دەﺳــەاڵﺗﺪاراﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ﺑــە ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺋﺎﯾﯿــﻦ و ﺳﯿﺎﺳــەمتەدارەﮐﺎﻧەوە ﻟێــﯽ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪن. ﭼﻮﻧﮑــە ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﻧﺎراﺳــﺘەوﺧﯚ ﺷەرﻋﯿﯿەتﺑەدەﺳﺖدێﻨﻦ. ﻟــەم منﻮوﻧﺎﻧەدا ﯾەک ﺷــﺖ زۆر ﺋﺎﺷــﮑﺮاﯾە، ﺋەوﯾــﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــەوەی ﮔﺮﯾــامن )ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﮔﺸــﺖ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی( ﺋەﮔــەر ﻫەڵﮕﺮﯾــﯽ ﮐﻮﻟﺘــﻮور و ﺗەﮐﻨﻮﻟﯚﺟﯿــﺎی رۆژﺋــﺎواش ﺑــﻦ ،ﺳــەﺧﺘە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﻟــە واڵﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ﭘﯿــﺎدەی ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﮐﺎﻧﯿــﺎن ﺑﮑــەن .ﭼﻮﻧﮑــە ﮐﻮﻟﺘــﻮوری ﺧــﻮدی ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﮐــە رێﮕﺮ دەﺑێــﺖ .ﮐەواﺗە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫەر ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﯿــەک ﺑﻨﺎﻏەﮐﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﺎو ﺧــﻮدی ژﯾﻨﮕەﮐەدا ﺑێــﺖ ﻧەک ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﺳــەرەوە ﯾــﺎن ﻟــە ﺧــﻮارەوە ،ﺋەﮔەرﻧﺎ ﯾــﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺷــﺎی ﺋێــﺮان دەﺑﯿﻦ ﯾــﺎن ﺗﻮرﮐﯿــﺎی ﺋﺎک ﭘﺎرﺗــﯽ و ﺋﻪﺗﺎﺗــﻮرک ﯾﺎن ﻣﯿﴪی ﻣﻮﺑﺎرەک و ﺋﯿﺨﻮاﻧەﮐﺎن. ﺧﺎڵێﮑــﯽ ﺗــﺮ ﮐــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێﺒﮑەﯾــﻦ ﮐــە ﺑــە ﺳــﮑﯚﻻرﯾﺰﻣەوە ﮔﺮێــﺪراوە ،ﭼەﻣﮑــﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯿە، ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺳــﮑﯚﻻرﯾﺰم دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ ﺑــە ﻣﺎﻧــﺎی ﻫﺎوﭼــەرخ ﻧــەک ﺑــە ﻣﺎﻧــﺎی ﺋﻪﺳــﯿﻨﺎﯾﯿەﮐەی ﺑــە ﺑــﻮون ﻫێﻨــﺎوە )واﺗە دﯾﻤﯚﮐﺮاﺳــﯽ ﻣڵﻤﻼﻧێــﯽ و ﺑەﺷــﺪاری ﭼﯿﻨــە ﺟﯚراوﺟــﯚرەﮐﺎن و ﻫــەردوو رەﮔەز ﻟە ﮐﺎروﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا(. منﻮوﻧــەی ﻣێــﮋووی و ﺳــەردەﻣﯿﺎﻧە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﮐــەن ﮐــە ﺳــﯿﮑﻮﻻرﯾﺰم ﺑەﺑــێ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣێﮑﯽ وﺷــﮏ و ﺗﻮﻧﺪڕەواﻧــە ﺑەرﻫــەم ﺑﻬێﻨێﺖ ﮐە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﮐەﻣــﱰ ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕەوی ﺋﺎﯾﯿــﻦ .منﻮوﻧــەی ﺋەڵامﻧﯿــﺎی ﻧﺎزﯾــﺰم و ﺋﯿﺘﺎﻟﯿــﺎی ﻓﺎﺷــﯿﺰم و ﺗﻮرﮐﯿــﺎی ﮐەﻣﺎﻟــﯽ روون و ﺋﺎﺷــﮑﺮان ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ منﻮوﻧــەی ﺳــﮑﯚﻻر/ﻻﺋێﮏ )ﻫــەردوو ﭼﻪﻣــﮏ ﻟە ﻫەﻧــﺪێ ﺧﺎڵﺪا ﻟێﮏ ﺟﯿــﺎوازن( ﺗﻮرﮐﯿــﺎ ﺗێڕاﻣﺎﻧــﯽ زۆڕﺗــﺮ ﻫەڵﺪەﮔﺮێــﺖ. ﻫەروەﻫــﺎ ﺧــﻮدی دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ electoral democﻫەڵﺒﮋاردﻧﯿــﺶ ))democ- (racyﺑــە ﺑــێ ﺳــﮑﻮﻻرﯾﺰم دەﺗﻮاﻧێــﺖ (racy ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ/ﻧەﺗەوەﮔەرﯾــﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕەوی ﺑەرﻫــەم ﺑﻬێﻨێــﺖ .دووﺑــﺎرە منﻮوﻧــەی ﺋێﺮاﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻣﯿــﴪ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪارێﺘﯽ ﺋﯿﺨﻮاﻧــەﮐﺎن منﻮوﻧــەی ﺑەﻫێﺰن. ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ ﺋــەوەی ﮐــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺑــﻮو ﻟەم وﺗــﺎرەدا ﻫەڵﻮەﺳــﺘەی ﻟەﺳــەر ﺑﮑﺮێــﺖ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــەوەی ﮐــە ﺑەرەﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑﺎرودوﺧــﯽ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوهراﺳــﺖ ﮐــە ﺗﻮﻧــﺪڕەوی ﺋﺎﯾﯿﻨــﯽ رۆژ ﺑــەرۆژ ﻟــە ﻧــﺎو ﺧــﻮدی ﺋﺎﯾﯿﻨــەﮐﺎن و ﻟــە ﻧێــﻮان ﺋﺎﯾﯿﻨــە ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎﻧــﺪا ﻟــە ﭘەرهﺳــەﻧﺪﻧﺪاﯾە و ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑﯿــﺶ ﻫێــﺪی ﻫێــﺪی ﺑــەرەو ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﻫەﻧــﮕﺎو دەﻧێﺖ ،زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻓﯿﺴــﯿﺮی ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﺋﺎﯾﯿــﻦ و ﺳــﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ دەﺳــﺘڕۆﯾﯽ ﺋﺎﯾﯿــﻦ ﻫەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﮑــە ﻫەڵەﯾەﮐــﯽ ﮐﻮﺷــﻨﺪە دەﺑێــﺖ ﮐــە ﺑــە ﻓﺘــﻮای واڵﺗﺎﻧﯿﱰ ﻫــەر ﻟە ﭘﺎﮐﺴــﺘﺎﻧەوە ﺑﮕﺮە ﺗــﺎ ﻟﯿﺒﯿﺎ ﮐە ﻫــەر رۆژەو ﻓەﺗﻮاﯾــەک و ﺑــە ﮐەﯾﻔــﯽ ﺑەرژەوﻧــﺪی ﺧﯚﯾــﺎن دەردەﮐــەن ﺑﺠﻮڵێﯿﻨــەوە، ﺋەﮔەرﻧــﺎ ﻟــە دواﯾﯿﻦ وێﺴــﺘﮕەدا ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋــەو دۆﺧــە دەﺑﯿــﻦ ﮐە ﻟــە ﯾەﮐــەم دێڕدا ﺋﺎﻣﺎژەﻣــﺎن ﭘێــﺪا واﺗــە ﺑاڵوﺑﻮوﻧــەوەی ﭬﯿﺪﯾﯚﯾــﯽ ﺟﯿﻬــﺎدی ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ﮐــﻮردی ﻟەﺳــەر زﻣﺎﻧــﯽ ﮔەﻧﺠێﮑــﯽ ﮐﻮرد ﻟــە دژی دەﺳەاڵت و ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎن.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺤەﻣەد ﺗﺎﻫﯿﺮ
ھوﻟﺮ /وﺷ ﻟە ﭼەﻧﺪ ڕۆژی ڕاﺑﺮدوودا ﺑەﻫﺎی زێڕ ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ داﺑەزﯾﻮە و ﻟە دواﺳﺎﺗﯽ ڕۆژی ﺳێﺸەﻣە ﻫەر ﻣﺴﻘﺎڵێﻚ زێڕی ﻋەﯾﺎر 21ﮔەﯾﺸﺘە 220 ﻫەزار دﯾﻨﺎر. ﻫەرﭼەﻧــﺪە دوو ﻫەﻓﺘــە ﻟەﻣەوﺑــەر ﻫــەر ﻣﺴــﻘﺎڵێﻚ زێڕی ﻋەﯾــﺎر 21ﺑە 232ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر دەﻓــﺮۆﴍا ،ﺑەاڵم ﺑەﻫــﺎی ﺋــەم ﻛﺎﻧﺰاﯾــە ﻟــەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ داﺑەزﯾﻮە و و ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑە 220ﻫەزار دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﴍێﺖ. داﺑەزﯾﻨــﯽ ﺑەﻫﺎی زێڕ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە ﺑــﺎزاڕە ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﻫەﯾــە .ﺑە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ دوو ﻫەﻓﺘــە ﻟەﻣەوﺑەر ،ﻫەر ﺋﯚﻧﺴــێﻚ زێــڕ 50دۆﻻر داﺑەزﯾــﻮە ﻛــە ﺑــە ﺑــڕوای ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻫــﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋــەم داﺑەزﯾﻨــە ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ڕێﮋەی ﺳــﻮودی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﻟەﻻﯾــەك و ﺑﺎﺷــﱰﺑﻮوﻧﯽ دۆﺧــﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
8
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ،
ﺋﺎﺑﻮوری
دەﮔەڕێﺘەوە. ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﺑــﯚ ﺟﻮاڵﻧﺪﻧــﯽ ﺑــﺎزاڕ و زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ وەﺑەرﻫێﻨــﺎن، ﭼەﻧــﺪ ڕۆژ ﻟەﻣەوﺑــەر ﺑڕﯾــﺎری دا ﺳــﻮودی ﺑﺎﻧﻜــەﻛﺎن ﻛــەم ﺑﻜﺎﺗــەوە ﺗﺎ ﺧەڵﻚ ﭘــﺎرە ﺑە ﻗــەرز وەرﺑﮕﺮن و ﻛﺎر و ﻛﺎﺳﺒﯿﯽ ﭘێﻮە ﺑﻜەن. ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﺶ ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ڕۆژی ڕاﺑــﺮدوو ڕاﭘﯚرﺗــﯽ ڕەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎری ﻟــە ﻣــﺎوەی ﻣﺎﻧﮕﯽ 10ـدا ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﭘێﺸــﺎن 10دا دەدات دۆزﯾﻨــەوەی ﻛﺎر ﻟــەم ﻣﺎﻧﮕەدا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﻮوە .ﺑەﭘێــﯽ ڕاﭘﯚرﺗــﯽ وەزارەﺗــﯽ 10ـدا ﻛﺎری ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ 10دا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 204ﻫــەزار دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑــﯚ ﺑێــﻜﺎران ڕەﺧﺴــﺎﻧﺪووە
ژﻣﺎرەﯾــە ﺑــﻮوە ﻛــە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿﺎن ژ ر ﻛﺮدﺑﻮو. ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ﻟــەو ﺑڕواﯾــەدان ﻛــە ﻫــەر ﻛﺎﺗێــﻚ دۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﺑــەرەو ﺑﺎﺷــﯽ دەﭼێــﺖ و ﺧەڵــﻚ ﻫﯿــﻮای ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎﺳــﺒﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﺑــﯚ دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﺑەﻫــﺎی زﯾڕﯾﺶ دادەﺑەزێــﺖ .ﺋــەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎﻧە ڕووﻧــﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﺋەﮔــەر ﻛﺎﺳــﺒﯽ ﻫەﺑێــﺖ ،ﺧەڵــﻚ ﭘﺎرەﻛەی ﻟــە ﻛﺎﺳــﺒﯿﯿەﻛەﯾﺪا وەﮔــەڕ دەﺧەن و زێــڕی ﭘێﻨﺎﻛــڕن ﻛــە ﺋەﻣــە دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳــەر زێــڕ و ﺑەﻫﺎﻛەی دادەﺑەزێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔەر ﻛﺎﺳــﺒﯽ ﻧەﺑێــﺖ ،ﭘﺎرەﻛەﯾــﺎن ﺑە زێــڕ دەدەن ﺗــﺎ ﺧەرﺟــﯽ ﻧەﻛــەن و ﺑەﻫﺎﻛــەی داﻧەﺑەزێﺖ. ﺑەﭘێــﯽ ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی داﻣــەزراوەی داراﯾــﯽ ﭼــﯽ ﭘــﯽ ﻣﯚرﮔﺎﻧــﯽ
ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﻫﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ داﺑەزﯾﻨــﯽ ﺑەﻫــﺎی 2013ـدا ﺑــﯚ زێــڕ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2013دا ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەاڵوﺳــﺎن )ﮔﺮاﻧــﯽ( دەﮔەڕێﺘــەوە .ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم
داﻣەزراوەﯾــە ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەاڵوﺳــﺎﻧﯽ 90ـــﯽ 30واڵﺗــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﻛــە 90%ـــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﻫــەم دەﻫێﻨــﻦ ،ڕووی ﻟــە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوە ﻛﺮدووە. ﺳــﺎڵﯽ 2011ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەاڵوﺳــﺎﻧﯽ
ﺟﯿﻬــﺎن 4%ﺑــﻮو ،ﻛەﭼﯿــﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻛەﻣﱰ ﻟە 2.5%ە. ە. ﺋــەم ڕەوﺗــە ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚی ﺋەوەی ﻛــە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺑــﺎزاڕی زێڕ ﻟــە دوا ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺧــﺮاپ ﺑێــﺖ .ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە
دەدەن ﻛــە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﺷــﻮوم ﺑــﻮوە ﺑــﯚ زێــڕ و ﻧﺰﯾﻜــەی ﯾەك ﻟەﺳــەر ﭼــﻮاری ﺑەﻫــﺎی ﺧﯚی ﻟــە دەﺳــﺖ داوە و ﻟــە دوا ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺸــﺪا ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻟــە ﺑەﻫﺎﻛەی ﻟە دەﺳﺖ دەدات.
زاﻧﯿﻨﯽزﻣﺎﻧﯽﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰیوﻋەرەﺑﯽﺑﻮوەﺗەﻣەرﺟﯽدەﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽﻛﺎر
ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻛﺎر 400 ..دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر و 2000داواﻛﺎری ھوﻟﺮ /وﺷ -ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿﺮ دﯾﺴﺎﻧﯿﺶ ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەك ﻟە ﻫەوﻟێﺮ ﻛﺮاﯾەوە .ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻛە ﺳەرداﻧﯿﺎن دەﻛەن ،ﺑەاڵم ﻧە ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻫﯿﭻ ﺑەرﻫەﻣێﻜﯿﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە و ﻧە ﻫﯿﭻ ﻛڕﯾﺎرێﻜﯿﺶ ﺳەرداﻧﯿﺎن دەﻛﺎت .ﺋەﻣﺠﺎرە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑە دوای ﺑەرﻫەﻣﺪا دەﮔەڕێﻦ ،ﺋەوﯾﺶ ﻧەك ﺑەرﻫەﻣﯽ ﻣﺎدی ،ﺑەڵﻜﻮ ﻫێﺰ و ﺗﻮاﻧﺎ و ﻟێﻬﺎﺗﻮوﯾﯽ .ﺋێﺮە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی USAIDـﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرە ﻛە ﺑە ﻫﺎوﻛﺎری ڕێﻜﺨﺮاوی USAIDـﯽ ﻛﺮاوەﺗەوە.
ﮔەﻧﺠــﺎن ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﭘﯚﺷــﺘەﯾﺎن ﭘﯚﺷــﯿﻮە و ﻫەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﺳــﯽ ﭬﯿﯿﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛــﺮدووە ،ﺋەواﻧــەی ﺳــﯽ ﭬﯿﺸــﯿﺎن ﭘێﻨﯿﯿــە ،ﻟــەوێ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛــەس ﻫــەن ﻛــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــﺎن دەدەن ﺗــﺎ ﺳــﯿﭭﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻜــەن. ﭘﺎﺷــﺎن ﺑــە ﻧێــﻮ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﺪا دەﮔەڕێــﻦ و ﻫەﮔﺒــەی ﺧﯚﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ دەﻛەﻧــەوە 45 .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻟــەو
ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەدا ﭼﺎوەڕێــﻦ ﺗــﺎ ﮔەﻧﺠﺎن ﺳــەرداﻧﯿﺎن ﺑﻜــەن ﺗــﺎ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑﺪۆزﻧــەوە ﻛــە ﻣــەرج و ﺗﻮاﻧــﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋەواﻧﯿﺎن ﺗێﺪا ﺑێﺖ. ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎری ﻧێــﻮ ڕۆژﻧﺎﻣــە و ﻣﺎڵﭙــەڕەﻛﺎن ،ﻟێــﺮە ﻫەم ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑــەدوای ﻛﺎردا دەﮔەڕێــﻦ ،دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﺧﺎوەﻧﻜﺎرەﻛــە ﺑﻜــەن و ﻫەﻣﯿــﺶ ﺧﺎوەﻧــﻜﺎر ﯾەﻛﺴــەر
ﻛەﺳــەﻛە دەﺑﯿﻨێــﺖ و ﻧﯿﻤﭽــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﻟەﮔەڵــﺪا دەﻛﺎت. ﺋەﻣــە دەرﻓەﺗێﻜــﯽ زێڕﯾﻨــﯽ ﺑــﯚ ﻫــەردووﻻ ڕەﺧﺴــﺎﻧﺪووە ﺗــﺎ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕەن. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﮔەﻧﺠﺎﻧــەی ﻛــە ﺑــە دوای ﻛﺎردا دەﮔەڕێــﺖ ،ﻫــﯚزان ﺗەﺣﺴــﯿﻨە ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧــﺪ ﻫﺎوڕێﯿەﻛــﯽ ﻟــە ﻛﯚﯾــە ﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە .ﻫــﯚزان ﻛــە 15ﺳــﺎڵ ﻟــە ﺋەوروﭘــﺎ ژﯾــﺎوە و زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ،ﺋەڵامﻧــﯽ ،ﺗﻮرﻛــﯽ و
ﻋەرەﺑــﯽ دەزاﻧێــﺖ ،دەڵێــﺖ ”ﻫەر ﻛﺎرێــﻚ ﻫەﺑێــﺖ دەﯾﻜــەم ،ﺑــەاڵم ﻫەﺳــﺖ دەﻛــەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛــەم ﻧﺎﯾەﺗە دی“. ﻫــﯚزان ﭘێــﯽ واﯾــە واﺳــﺘەﻛﺎری و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺧﺰﻣﺨﺰﻣێﻨــە ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە و ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی داﻣەزراﻧﺪﻧــﻦ، ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺧــﺰم و ﻛەﺳــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دادەﻣەزرێﻨــﻦ و ﭘﺎﺷــﺎن ﺋەﮔــەر ﻛــەس ﻧەﻣــﺎ ،ﺑــﯚ ﺑﻨﻜڕەﻛــە ڕوو ﻟــە ﺧەڵﻜﯽ ﺗﺮ دەﻛەن.
ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﭘەروەردە و زاﻧﻜﯚ ﺑەﭘێﯽ داواﻛﺎرﯾﯽ ﺑﺎزاڕ دﯾﺰاﯾﻦ ﻧەﻛﺮاون
ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﺋﻮﻣێــﺪ ﺋەﺣﻤــەد ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﺳــەرﭼﺎوە ﻣﺮۆﭬﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوەﻛﺎن ،ﺋەﻣــە ڕەت دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــە ﺧﺰﻣﺨﺰﻣێﻨە ﺧەڵــﻚ دامبەزرێﻨﺪرێــﺖ .ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘﯚﺳــﺘێﻜامن ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﺑێــﺖ ،ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑﻨﺎﺳــﻦ، ﻧﺎوەﻛــەی ﭘێﺸــﻨﯿﺎز دەﻛــەن ،ﺑــەاڵم ﺑەﭘێــﯽ ﭘێــﻮەر و ﻣەرﺟــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﻫەڵﯿﺪەﺳــەﻧﮕێﻨﯿﻦ و ﺋەﮔــەر ﻫەﻣــﻮو ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﺗێــﺪا ﻧەﺑــﻮو، داﯾﻨﺎﻣەزرێﻨﯿــﻦ و ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮ دادەﻣەزرێﻨﯿﻦ“. ﺋﻮﻣێــﺪ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛــە ﺋەﮔــەر ﺋــەوان ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﺸــﺘﯿﺎن ﺑــە ﻧﺎﺳــﯿﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺒەﺳــﺘﺒﺎ، ﻧﺎﭼــﺎر ﻧەﺑــﻮون ﺑێــﻦ و ﻟــەو
ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەدا ﺑەﺷــﺪار ﺑــﻦ .ﺑــە ﺑــڕوای ﺋﻮﻣێــﺪ ﺋــەم ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾە دەرﻓەﺗﯽ ﺋــەوەی ﺑﯚ ڕەﺧﺴــﺎﻧﺪوون 70ـــﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺗــﺎ 70%ـــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧە ﻟێــﺮە ﺑﺪۆزﻧــەوە .ﺋەوان ﭘێﺸــﱰﯾﺶ ﻟــە ﺳــﺎﯾﺘﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ﻟــە ﻣﺎڵﭙەڕەﻛﺎﻧــﯽ دۆزﯾﻨــەوەی ﻛﺎردا ﺑــەدوای ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺪا ﮔەڕاﺑــﻮون ،ﺑــەاڵم ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﻛــە ﭘێﺸﺎﻧﮕە زۆر ﺑﺎﺷﱰە. ﻫەڵﺒــەت ﻫەﻣــﻮو ﺧــﺎوەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻟــە دۆزﯾﻨــەوی ﻛەﺳــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑــﻦ ،ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﺳــەردەﻣە ﻛێﺸــەی زاﻧﯿﻨــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی و ﻋەرەﺑﯿﯿــﺎن ﻫەﯾــە .ﺟێﮕــﺮی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺋەرﺑﯿــﻞ ﻣــەن ﭘــﺎوەڕ ﺋەﯾــﻮب ﻣەوﻟــﻮودی ﻟــە ﺑــﻮاری دۆزﯾﻨــەوەی ﻛﺎردا ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻟــە 400ﭘﯚﺳــﺖ ﻛــە ﻟــەو ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەدا ﺧﺮاوﻧەﺗــە ڕوو، 300ﯾــﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە زاﻧﯿﻨــﯽ 300ﯾــﺎن زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿە. 2007ەوە ﻣەوﻟــﻮودی ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007ەوە ﻫەوڵــﯽ ﺑەﯾەﻛﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧﺎوەﻧﻜﺎر
ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﭘەرەﭘێــﺪان ﺑــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دەﻛﺎت و ﺑــە ڕاﺷــﻜﺎوی ڕاﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻫەﻣــﻮو دەرﭼﻮواﻧــﯽ زاﻧﻜــﯚ ﻟەﻻی ﺧــﯚی دامبەزرێﻨێــﺖ ،ﻣەوﻟــﻮودی ﻟــەو ﺑڕواﯾــەدا ﻛــە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﭘــەروەردە و زاﻧﻜــﯚ ﺑەﭘێــﯽ داواﻛﺎرﯾــﯽ ﺑــﺎزاڕ دﯾﺰاﯾــﻦ ﻧەﻛــﺮاون و ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﻧێــﻮان دەرﭼﻮواﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ و ﺑــﺎزاڕی ﻛﺎردا ﻫەﯾــە .ﺑــە ﺑــڕوای ﻣەﻟــﻮودی ﻧەك ﻫــەر زاﻧﯿﻨــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ﻧەﺑﻮوەﺗــە ﺋەوﻟەوﯾﯿەﺗــﯽ زاﻧﻜــﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن ﺑــە 20ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێــﻚ ﺧــﯚی ﻧــﻮێ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﺑــﺎزاڕ ﻫەﻣــﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ﺷــﺘﯽ ﺗﺎزەی ﭘێﻮﯾﺴﺘە. ﻧەزاﻧﯿﻨــﯽ زﻣــﺎن ﺑــە ﺑــڕوای ﺟێﮕﺮی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺋەرﺑﯿــﻞ ﻣــەن ﭘــﺎوەڕ ،ﺑﯿﺎﻧــﻮوی داوەﺗــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺗــﺎ ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﻫێﺰی ﻛﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ،ﻫێــﺰی ﻛﺎری ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا وەﮔــەڕ
ﺑێﻜﺎرێﻚ :ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﺪاﺑەرﭘﺮﺳﯽداﻣەزراﻧﺪﻧﻦ، زﯾﺎﺗﺮ ﺧﺰم و ﻛەﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن دادەﻣەزرێﻨﻦ
ﭘﺸﺎﻧﮕﺎی دەرﻓﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻛ رۆژی دووﺷﻣﻤ ﻟ ھﯚﺗﻞ رۆﺗﺎﻧﺎی ھوﻟﺮ ﺑڕﻮەﭼﻮو ..ﻓﯚﺗﯚ :ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿﺮ
و داواﻛﺎری ﻛﺎر دەدات ،ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛــە ﻧەزاﻧﯿﻨــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی و ﻋەرەﺑــﯽ ﻫﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﮔەﻧﺠــﺎن ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﻛﺎر ﺑﺪۆزﻧەوە. ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺟﮕــە ﻟــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی زاﻧﯿﻨــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی و ﻋەرەﺑــﯽ ﺧەرﯾﻜــە دەﺑێﺘــە ﻣەرﺟێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺧەڵﻚ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا.
ﺑﺨەن. ﻣەوﻟــﻮودی ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێﺖ ﻛــە ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﭘــەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎاڵدا ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــە زاﻧﯿﻨــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎزاڕ ﺑﺪرێــﺖ .وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎرﯾــﺶ ﺑــە ﺑــڕوای ﺋەﯾــﻮب ﻣەوﻟــﻮودی دەﺗﻮاﻧێــﺖ وێــڕای ﻛﯚرﺳــﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ،ﻛﯚرﺳــﯽ زﻣﺎﻧﯿــﺶ ﺑــﯚ ﻫێﺰی ﻛﺎری ﻫەرێﻢ ﺑﻜﺎﺗەوە.
10ﺳﺎڵ دەدرێ ﺧﺎﻧﻮوﯾەك ﺗﺮﯾﺸ دۆﻻرە ﻛە ﻧﯿﻮەﻛەی ﻫەر ﻫەزار دەدرێﺖ ﻧﺮﺧﯽ دوو ﺳﺎڵ 40 وﺷ /ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿ
وﺷ /ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ
ﺋﺎﺑﻮوری
ھوﻟﺮ /وﺷ -ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﺧﺎﻛێﻜﯽ ﺑەﭘﯿﺖ و ﻫێﺰێﻜﯽ زۆری ﻛﺎرﻛﺮدن ،ﺑەاڵم ﻧە ﺑەرﻫەم و ﻧە ﻛﺎر .ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوەﺗە ﺷﻮێﻨﯽ ﺳﺎﺧﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺎاڵی واڵﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎن و ﺧﺎﻛەﻛەی ﺑە ڕووﺗﯽ ﺑەﺟێ ﻫێﺸﱰاوە.
دوو ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻟــەو داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻫەرێــﻢ زەوی و ﮔﻮﻧﺪەﻛــەی ﺑەﺟێﺪەﻫێڵێــﺖ و ڕوو ﻟــە ﺷــﺎر دەﻛﺎت .ﺋــەو ﻛەﺳــە ﻏەرﯾــﺐ ﻣﺤەﻣــەدی ﺗەﻣــەن 39ﺳــﺎڵە .ﻏەرﯾــﺐ ﻛــە ﭘێﺸــﺎن ﺑەروﺑﻮوﻣێﻜــﯽ زۆری ﺑــﯚ ﺧــﯚی و ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرﻫــەم دەﻫێﻨــﺎ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺷــﺎر ﻛﺎﺷــﯽ ﻟە دﯾﻮار دەدات. ڕاﻛﺮدﻧــﯽ ﻏەرﯾــﺐ ﺑــﯚ ﺷــﺎر ﺑەﻫﯚی ﺋەوە ﺑــﻮوە ﻛــە ﻟەﻻﯾــەك ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــە ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻫــﺎوردەی واڵﺗــﺎن ﭘــڕ ﺑــﻮوە و ﭘﺎرەﻛەی ﺑەﺷــﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑــە ﺑﺎزاڕ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﻛەﻣﺒﺎراﻧــﯽ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ڕاﺑــﺮدوو ﺑەرﻫەﻣەﻛــەی ﺑێﺒڕﺳــﺖ ﻛــﺮدووە. ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ﭼﯿﯿــﱰ داﻫﺎﺗەﻛەﻣــﺎن ﺑەﺷــﯽ ﺑﮋێﻮﯾامﻧــﯽ ﻧەدەﻛــﺮد ،ﺑﯚﯾــە ﭘەﻧﺎﻣﺎن ﺑﯚ ﺷﺎر ﻫێﻨﺎ“. وەك ﻏەرﯾــﺐ ﺳــەدان ﺧێﺰاﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺋــەم ﻫەرێﻤــە وازﯾــﺎن ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻫێﻨــﺎوە و ڕووﯾــﺎن ﻟە ﺷــﺎر ﻛــﺮدووە ،ﻫەڵﺒــەت ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﻟە ﮔﻮﻧــﺪ ﻣﺎوﻧەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﻫەﻧﺪێ ﻟەواﻧﯿــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﭼەﻛــﺪارن و وازﯾــﺎن ﻟــە زەوی و
ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﻫێﻨﺎوە. ﺋــەم ﻛﯚﭼــە ﺑــە ﺑــڕوای ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس ﺷــەﻣﺎڵ ﻧــﻮوری ﺑەﻫــﯚی ﺑێﭙﻼﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ڕوو دەدات. ﺷــەﻣﺎڵ ﻧــﻮوری دەڵێــﺖ ”ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﻫەﻓﺘــﺎ و ﻫەﺷــﺘﺎﻛﺎن ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەروﺑﻮوﻣــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺧــﯚی ﺑەرﻫــەم دەﻫێﻨــﺎ، ﺑەڵﻜــﻮ ﺳــەﺑەﺗەی ﺧﯚراﻛــﯽ ﻫەﻣﻮو ﻋێﺮاﻗﯿﺶﺑﻮو“. ﺷــەﻣﺎڵ ﻧــﻮوری ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن دەدات ﻛــە ﻟﯚرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــە ﭘڕی دێــﻦ و ﺑە ﺑەﺗﺎڵــﯽ دەﭼﻨەوە. ﺋەﻣەﯾــﺶ ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗــە ﺑەﻛﺎرﺑــەر و ﺧــﯚی ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻧﯿﯿــە ﺗﺎ ﻫــﺎوردەی واڵﺗﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت. ﻫەڵﺒــەت ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻫــﺎوردە و ﻫەﻧﺎردەﻛﺎراﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣــامن ﻫەرێﻢ ﭘێﺴــﺘﯽ ﺋــﺎژەڵ و ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯽ ﻫــﺎڕاو و ﻫەﻧﺪێ ﺑــەرد و ﻫەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﺧــﻮری دەﻧێﺮێﺘــە دەرەوە ،ﺑــەاڵم ﺋەواﻧەﯾــﺶ ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ ﻧﯿﯿــە و ﻟەﺑــەر ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﯚ ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎن ﻧﯿﯿــە و ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﻫەﻧﺎردە دەﻛﺮێﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷــێﺦ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛــە ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﯿــﻮە و ﺳــەوزە و ﻫەﻧــﺪێ ﺷــﺘﯽ ﺗــﺮ ﺑەرﻫــەم دێــﺖ ﻛــە ﻟــەو وەرزەی ﭘێــﺪەﮔﺎت ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫەﻣــﻮوی ﺑــە ﻧﺮﺧێﻜــﯽ ﻫــەرزان ﺳــﺎخ ﺑﻜﺮێﺘــەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻫﯿــﭻ ﺳــﺎردﺧﺎﻧەﯾەك ﻧﯿﯿــە ﺗــﺎ ﺑﯿﺎﻧﭙﺎرێﺰێــﺖ ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﻛﺎرﮔەﯾــەك ﻛــە ﻗﻮﺗﻮوﺑەﻧﺪﯾــﺎن ﺑﻜﺎت و ﻫــﺎوردە ﺑﻜﺮێﻦ. ﺋەﻣــە ﭘﺸــﺘﯽ ﻏەرﯾــﺐ و ﻫــەزاران ﺟﻮوﺗﯿــﺎری ﺗــﺮی ﺷــﻜﺎﻧﺪووە. ﺑەرﻫەﻣــﯽ زۆرﺑــەی ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﻟــە وەرزێﻜــﺪا ﭘێﻜــەوە ﭘێــﺪەﮔﺎت و ﺑەﻫــﯚی زۆرﺑﻮوﻧــﯽ ﻟــە ﺑــﺎزاڕدا ﻧﺮﺧەﻛــەی ﺋەوەﻧــﺪە دادەﺑەزێــﺖ ﻛــە ﻛﺮێــﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚﯾەﻛەﯾﺸــﯽ دەرﻧﺎﻫێﻨێﺘەوە. ﻫەرﭼەﻧــﺪە وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺋــەوە ﯾــەك دوو ﺳــﺎڵە ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺑەروﺑﻮوﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﺪا، ڕێﮕــەی ﻫﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻟــە دەرەوە دەﮔﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺋەﻣــە ﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎ دەردی ﻏەرﯾــﺐ و ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺳﺎرێﮋ ﻧﺎﻛﺎت. ﻏەرﯾــﺐ دەڵێــﺖ ”ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛە ﺑــﺎران ﺗﯚزێــﻚ ﺑﺎﺷــﱰ ﺑــﻮوە ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﻦ ﺑﭽﯿﻨــەوە ﮔﻮﻧﺪەﻛەﻣــﺎن ﺑﯿــﺮی ﺋﯿﺮﺗﯿــﻮازی ﻟــێ ﺑﺪەﯾــﻦ ،ﺑــەاڵم ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣەرﺟــﯽ زۆر ﻗﻮرﺳــﯽ ﺑــﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ ﺑﯿــﺮ داﻧﺎوە و ﺋﺎوﯾﺸــﯽ ﺑﯚ ﺑەراوﻛﺮدﻧــﯽ زەوﯾﯿەﻛﺎن ڕاﻧەﻛێﺸــﺎوە
ﺗﺎ واز ﻟە ﺑﯿﺮ ﺑﻬێﻨﯿﻦ“. ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻏەرﯾــﺐ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑەڵێﻨﻨﺎﻣــەی ﺋەوەﯾــﺶ ﺑە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﭘــڕ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺋەﮔەر ڕۆژێــﻚ زەوﯾﯿەﻛەﯾــﺎن ﺑەر ﭘــڕۆژەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻜەوێــﺖ ،ﺧەرﺟﯿــﯽ ﻟێﺪاﻧــﯽ ﺑﯿﺮەﻛەﯾــﺎن ﻧﺎدرێﺘــەوە. ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟێﺪاﻧــﯽ ﺑﯿﺮەﻛــە 30ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎری ﺗێﺪەﭼێﺖ. ﻏەرﯾــﺐ ﻟــەوە دەﺗﺮﺳــێﺖ ﻛــە ﺋەﮔــەر ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛــﯽ ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﺧەرﺟﯿﯿەﻛــﯽ زۆرﯾــﺎن ﻟەﺳــەر زەوﯾﯿەﻛەﯾــﺎن ﺑﻜــەن ،ﺳــﺒەﯾﻨێ زەوﯾﯿەﻛەﯾــﺎن ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟێﺒﺴــﺘێﻨێﺘەوە و ﺑﯿــﺪات ﺑــە
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك. ﺋــەو ﻛــە داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﮔەڕەﻛــﯽ ﺑەﻫــﺎری ﻧﻮێﯿــە ﻛــە 2ﺳــﺎڵە ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن رووی ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەوە ﺑﯚ ﺷــﺎر ﻛــﺮدووە و ﺋێﺴــﺘﺎ وەﺳــﺘﺎی ﻛﺎﺷــﯿﯿە دەڵێــﺖ ”ﺋێﻤــە ﻟەﺑەر ﺧﺮاﭘــﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾــﺎن رووﻣــﺎن ﻟــە ﺷــﺎر ﻛــﺮد ،زەوی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿامن ﻫەﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﺑــﻮو ﺑــﺎران ﺧــﺮاپ ﺑــﻮو ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾــەدا ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮوﯾﻦ واز ﻟە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑێﻨﯿــﻦ و روو ﺑﻜەﯾﻨە ﺷــﺎر ﺑﯚ ﺧﯚژﯾﺎﻧــﺪن ،ﺋەوە دوو ﺳــﺎڵە ﺑﺎران ﺑﺎﺷــﱰ ﺑﻮوە ،دەﻣﺎﻧــەوێ ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﮔﻮﻧــﺪ و ﺑﯿــﺮی ﺋﯿﺮﺗﯿــﻮازی ﻟەﺳــەر زەوﯾﯿەﻛەﻣــﺎن ﻟــێ ﺑﺪەﯾــﻦ و ﺧﺎﻧــﻮو دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ
ﺑﺎﺷــﱰ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑــەاڵم ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣەرﺟــﯽ زۆری داﻧــﺎوە ﺑــﯚ ﺑﯿﺮﻟێــﺪان ،ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﻛﺎرەﻛە ﺳەﺧﺖ ﺑێﺖ“. ﺋــەوەش دەڵێــﺖ ”ﺗەﻧﺎﻧــەت دەﺑێﺖ ﺑەڵێﻨﻨﺎﻣــە ﭘــڕ ﺑﻜەﯾﺘــەوە ﻛــە ﺋەﮔەر رۆژێــﻚ زەوﯾﯿەﻛــەت ﺑــەر ﭘــڕۆژەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻜەوێــﺖ داوای ﻗەرەﺑــﻮوی ﺑﯿﺮەﻛــەت ﻧەﻛەﯾﺘــەوە ﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 30ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎری ﺗێﺪەﭼێﺖ ،ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو ﻣەرﺟﺎﻧەش رێﺨﯚﺷــﻜەر ﻧﯿﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑﮕەڕێﯿﻨــەوە ﮔﻮﻧــﺪ و ﻛﺎر ﻟــە زەوﯾﯿە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎمنﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﻫﯿــﭻ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿــەك ﻧﯿﯿــە ﻛە ﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋــەو زەوﯾﯿەت
ﻟــێ داﮔﯿــﺮ ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە و ﻧﺎﯾــﺪات ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽﺑﯿﺎﻧﯽ“. ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻏەرﯾــﺐ و ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨــﺎس ﺷــەﻣﺎڵ ﻧــﻮوری ﻛﺎﺗێــﻚ دەڕەوێﺘەوە ﻛــە وەزارەﺗــﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧــﺎن و وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﭘێﻜــەوە دەﺳــﺖ ﺑﺪەﻧــە دەﺳــﺘﯽ ﯾەﻛــﱰ و ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﮋﯾﯽ ﭘﺸﺘﺌەﺳــﺘﻮور ﺑــە ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑــﯚ ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ داﺑﻨێــﻦ ،ﻛﺎرێﻜــﯽ وا ﺑﻜــەن ﻛــە ﻏەرﯾــﺐ ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑــەوە ﺑــﻜﺎت ﻛــە ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪ ﺑەروﺑﻮوﻣــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﯚ واڵﺗەﻛــەی داﺑﯿــﻦ دەﻛﺎت و ﻛەﺳێﻜﯽﺑەرﻫەﻣﻬێﻨەرە.
دەرﮔﺎ و ﺟــﺎم و ﺳــەﻗﻔﯽ ژوورەﻛﺎن و ﺑﯚﯾﺎﻏــەوە ﺗﺎﻛــﻮ ﺋــەو ﺟەﻣەﻟﯚﻧــەی ﺑەﻧــﺎوی ﻗﺮﻣﯿﺘــەوە ﺑــﯚ ﺧﺎﻧــﻮوەﻛﺎن ﺑەﻛﺎرﯾــﺎن ﻫێﻨــﺎوە ،ﻋێﺮاﻗــﯽ و ﺗﻮرﻛﯿﻦ“. ﻛەﻣــﺎل ﻣەوﻟــﻮود ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﺧﺮاﭘﯿــﯽ ﻛەرەﺳــﺘەﻛﺎن دەدات و دەڵێــﺖ ””30 30 ﻫــەزار دۆﻻرم ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺧــﯚم ﻟــە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەم ﺧەرج ﻛﺮدووە“. ﺋەﻣــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺎڵــﯽ ﻛەﻣﺎل ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ داﯾﻜــﯽ ڕێﺒﯿــﻦ ﻛــە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ ﻟــە دەﺳــﺘﯽ دوو ﺑــە 170ﻫــەزار دۆﻻر ﻛڕﯾﻮەﺗــەوە ،ﺑــە ﻫەﻣــﺎن دەرد ﮔﺮﻓﺘــﺎر
ﺑــﻮوە .داﯾﻜــﯽ ڕێﺒﯿــﻦ ﻛــە ﺧــﯚی ﻟــە ﺋەڵامﻧﯿــﺎ دادەﻧﯿﺸــێﺖ ،ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻛﻠﯿﻠــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﻫﺎﺗﺒــﻮوەوە، ﺑــەاڵم ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺧــﯚی ﺑەﺳــەر ﻛەﻻوەﯾەﻛــﺪا ﻫﺎﺗﻮوەﺗــەوە .ﻫەرﭼەﻧﺪە ﺑــﯚ ﭼﺎرەﻛﺮدﻧــﯽ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ داوای ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻛــﺮدووە ،ﺑەاڵم ﻟەﺑــەر ﺋەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ زۆر ﺑــە ﺳﺴــﺘﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن دەﻛــەن ،ﻧﺎﭼــﺎر ﺑــﻮوە ﺧــﯚی ﻗﯚڵــﯽ ﻟــێ ﻫەڵامڵێــﺖ و ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﺮێــﻜﺎری ﺑــﯚ ﻫێﻨــﺎوە و ﺧەرﯾﻜــە ﻛﺎری ﺗێــﺪا دەﻛﺎت. ﺋــەم ﭘڕۆژەﯾــە وەك ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭘڕۆژەی
ﺗــﺮی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻟەﻻﯾــەن دەﺳــﺘەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــەوە ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﭘێــﺪراوە و ﺋــەوان ﺑەرﭘﺮﺳــﻦ ﻟــە ﭼﺎودێﺮﯾﻜــﺮدن و ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺋــەم ﭘڕۆژاﻧــە .ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ وەرﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﻧــەورۆز ﻣەوﻟــﻮود ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺋەوان داﻛﯚﻛــﯽ ﻟــە ﻣﺎﻓــﯽ ﻛڕﯾــﺎران دەﻛەن و ﻛڕﯾــﺎران دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺳــەرداﻧﯿﺎن ﺑﻜــەن. ﻧــەورۆز ﻣەوﻟــﻮود دەڵێــﺖ ”ﻫــەر ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﯿــﺶ ﻟــە ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﺪا ﻫەﺑێــﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەﺑەرﻫێﻨــەر ﭼﺎرەی ﺑﻜﺎت“. ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﻛەﻣــﺎل
ﻣەوﻟــﻮود دوو ﺟــﺎر دەﺳــﺘەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻟێﺌــﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗەوە و داوای ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم داواﻛەﯾﺸﯽ دﯾﺎر ﻧەﻣﺎوە. وەك ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘــڕۆژەی زﯾــﻦ ﺳــﯿﺘﯽ ﻟــە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﭘڕۆژەﻛــە ﻧــەوە ،ﺋــەو ﭘێــﯽ دەﮔێڕﻧــەوە، ﺳــﺎﻣﺎن دەﮔێڕ ﮔﻮﺗــﻮون ”ﺋێﻤــە ﺑێﻤﻨەﺗﯿــﻦ و ﺣەزﺗــﺎن ﻟێﯿــە ﺑــڕۆن ﺷــﻜﺎمتﺎن ﻟــێ ﺑﻜــەن“. ڕۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ﯾﺶ دوو ﺟــﺎر ﺳــەرداﻧﯽ ﭘــڕۆژەی زﯾــﻦ ﺳــﺘﯽ ﻛــﺮد ﺗــﺎ ﻟەﮔــەڵ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﭘڕۆژەﻛــە )ﺳــﺎﻣﺎن( ﻗﺴــە ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﻟێﺪواﻧــﯽ ﻧــەدا ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــەش ﻟــە ﺗﺮﺳــﯽ ﺗﻮوڕەﺑﻮوﻧــﯽ، ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻧﺎوی ﺑﺎوﻛﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜەن. ﻛەﻣــﺎل ﻣەوﻟــﻮود ﻛــە ﻟــە دەﺳــﺘەی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪ ﺑــﻮوە ،ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧــﺪ ﻛڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮدا ﭘەﻧــﺎ دەﺑەﻧــە ﺑــەر دادﮔﺎ و ﻟەﺳــەر ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿــﯽ و دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەﯾــﺎن ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺷەﺷــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺳــﻜﺎاڵ ﻟەﺳــەر ﺧــﺎوەن ﭘڕۆژەﻛــە ﭘێﺸــﻜەش دەﻛــەن. ﭘــﺎش ﺋــەوەی ﻟﯿﮋﻧــەی ﻗەزاﺋــﯽ و ﻫەﻧﺪەﺳــﯿﯽ دادﮔﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە دەﻛﺎت ،ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻛەﻣــﺎل ﻣەوﻟــﻮود ﺋــەوان دۆﺳــﯿﯿەﻛە دەﺑەﻧــەوە و دادﮔﺎ دان ﺑــە ﺧﺮاﭘﯿــﯽ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﺪادەﻧێﺖ. ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەی ﻛڕﯾــﺎران ﺑەﭘﯿــﯽ ﺋــەو ﮔ ێ
ﻟەﮔــەڵ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭘــڕۆژەی زﯾﻦ ﺳــﯿﺘﯽ واژۆﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺋەﮔــەر ﺧــﺎوەن ﭘــڕۆژە ﯾەﻛــەﻛﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﺗــەواو ﻧــەﻛﺎت ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــﯚ ﻣﺎﻧﮕێﻚ دواﻛەوﺗــﻦ 600دۆﻻر وەك ﻗەرەﺑــﻮو ﺑە ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺪات. ﻛەﻣــﺎل ﻣەوﻟــﻮود و ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛڕﯾــﺎرەﻛﺎن ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼﺎوەڕێــﯽ وەاڵﻣــﯽ دادﮔﺎن ﺗــﺎ ﺑﺰاﻧــﻦ چ ﺑڕﯾﺎرێــﻚ دەدات. ﻛڕﯾﻨــﯽ ﺋــەو ﯾەﻛەﯾــە ﺑــﯚ ﻛەﻣــﺎل ﻣەوﻟــﻮود و ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﻛڕﯾــﺎران، ﻟەﺑــﺮی ﺧﯚﺷــﯽ و ﺣەواﻧــەوە ،ﻛێﺸــە و ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚی دادﮔﺎی ﺑــە دﯾــﺎری ﭘــێ ﺑەﺧﺸــﯿﻮن ،ﻛەﻣــﺎل ﻣەوﻟــﻮود دەڵێﺖ ”ﻣــﻦ ﻛﺮێﭽﯿــﻢ و ﺑــﯚ ﻫــەر ﻣﺎﻧﮕێــﻚ 800دۆﻻر ﻛــﺮێ ﺧﺎﻧــﻮو دەدەم، ﺧﯚزﮔــە دەﺧــﻮازم ڕۆژێــﻚ زووﺗــﺮ ﻟــە ﻛﺮێﭽﯿﯿەﺗــﯽ ڕزﮔﺎرم ﺑێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﭘێــﻢ واﻧﯿﯿە ﻟــەو زﺳــﺘﺎﻧەدا ﺑﭽﻤــە ﻧێﻮ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەﻣەوە“. داﯾﻜــﯽ ڕێﺒﯿﻨﯿــﺶ ﻛــە ﻛﺎر و ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺋەڵامﻧﯿــﺎ ﺑەﺟێﻬێﺸــﺘﻮوە، ﻧﺎﭼــﺎرە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧــﯚی ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﺗەواو ﺑــﻜﺎت .ﺋــەو ،ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑــﻮون ﻟە ﺋێﺸــەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧــﻮو، ﺳەرﺋێﺸــەی ﺳەر ﺋــەم ﻫەﻣــﻮو ﭘﺎرەﯾــەی ﺑــەم ﺧﺎﻧﻮوەی زﯾــﻦ ﺳــﯿﺘﯽ داوە ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋێﺸــەﯾەﻛﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﻮوە ﺳەرﺋێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺳەر و دەڵێــﺖ ”ﻧﺎزاﻧــﻢ ﻛــێ ﻗەرەﺑــﻮوم دەﻛﺎﺗەوە“.
ﻟﮔڵ ﺋوەی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎﻛﻜﯽ ﺑﭘﯿﺘﯽ ھﯾ ،زۆرﺑی ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻟ دەرەوە ھﺎوردە دەﻛﺎت ..ﻓﯚﺗﯚ :ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿﺮ
ﻛڕﯾﺎراﻧﯽ زﯾﻦ ﺳﯿﺘﯽ ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺣەواﻧەوە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەرﺋێﺸەی دادﮔﺎ ﺑﻮوﻧە ھوﻟﺮ /وﺷ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟە ڕێﻜﻼﻣﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎس ﻟە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﺑە ﻛەرەﺳﺘەی ﺋەوروﭘﯽ دەﻛﺮا ﻛە ﺑە دوو ﺳﺎڵ ﻛڕﯾﺎران دەﻛﺎﺗە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوی ﺧﯚﯾﺎن و ﺗێﯿﺪا دەﺣەﺳێﻨەوە ،ﺑەاڵم ﺋێﺴﺘﺎ ﻛڕﯾﺎراﻧﯽ زﯾﻦ ﺳﯿﺘﯽ ﭘﺎش ﺳێ ﺳﺎڵ ﺑەﺳەر ﻛەﻻوەﯾەﻛﺪا دەﭼﻦ ﻛە دەﺑێﺖ ﺧﯚﯾﺎن ﭼﺎﻛﯽ ﺑﻜەﻧەوە. 20ی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻛەﻣــﺎل ﻣەوﻟــﻮود ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﯾەﻛــﯽ و ﺑەروارەﻛــە ﺑــﯚ 20/3ی ﺳــﺎڵﯽ 2010ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺧﺎﻧــﻮوی دەﮔــﯚڕن .ﻫەرﭼەﻧــﺪە دەﺑﻮو ﻫەﺷــﺖ 716ی واژۆ ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻣﺎﻧــﮓ ﻟەﻣەوﺑــەر ﻛﻠﯿﻠــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ژﻣــﺎرە 716ی 22ی وەرﮔﺮﺗﺒﺎﯾــە ،ﻧــەك ﻫــەر ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﺑەﭘێــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە دەﺑــﻮو 22/2ی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗــەواو ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺑــە ﺗــەواو ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ دەڵێــﺖ ”ﺋەوان ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋــەوەی ﻛــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە ﺑەڵێﻨــﯽ ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛەرەﺳــﺘەی ﻧــەوە ﺋەوروﭘﯿﯿــﺎن داﺑــﻮو ،ﻛەﭼــﯽ ﻫــەر ﻟە وەردەﮔﺮﻧــەوە ﻫەڵــەی ﺗێﺪاﯾــە ،ﻟێــﯽ وەردەﮔﺮ
9
ﭘﺎﺷﺨﺎن
زﯾــﻦ ﺳــﯿﺘﯽ دەﻛەوێﺘــە ﺳــەر ڕێــﮕﺎی ﭘﯿﺮﻣــﺎم و ﻟەﻻﯾــەن دەﺳــﺘەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــەوە زەوی و ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﭘێــﺪراوە و ﻣــﺎوەی ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ 24ﻣﺎﻧﮕــە ،ﻛەﭼــﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی 9ﻣﺎﻧــﮓ ﺑەﺳــەر وادەی ﺗەواوﺑﻮوﻧﯿــﺪا ﺗێﺪەﭘەڕێــﺖ و ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﺧﺎﻧــﻮوەﻛﺎن ﻫێﺸــﺘﺎ ﺗەواو ﻧەﺑﻮوﻧــە .ﻧﺮﺧــﯽ ﻫــەر ﺧﺎﻧﻮوﯾــەك ﻟــەم ﭘڕۆژەﯾــەدا 130ﻫــەزار دۆﻻرە و ﺋەواﻧــەی ﺧﺎﻧــﻮوی ڕوﻛﻨﯿﺎن ﭘێﻔــﺮۆﴍاوە 5 ،ﻫــەزار دۆﻻرﯾــﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟێﻮەرﮔﯿــﺮاوە .زﯾــﻦ ﺳــﯿﺘﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی )وۆرد ﺑﺮﯾــﺪج( و )ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻛﺎﯾــەر( دەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜــﺮا ،ﺑــەاڵم ﺑەﻫــﯚی ﻛەوﺗﻨــەوەی ﻛێﺸــە ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻛﺎﯾەر ﻟەو ﭘڕۆژەﯾە ﻛﺸﺎﯾەوە.
10 ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺑﯚڕی دەﺳﺘﯽ ﭘێﻜﺮد
ﻧەوت
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ،
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿە :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
وﺷ /ﻛﯚﯾ ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە رێﮕەی ﺑﯚڕﯾﯿەوە ﺑەرەو ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺳﺘﯽ ﭘێﻜﺮد و ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻫەﻓﺘەی داﻫﺎﺗﻮودا ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻫەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ راﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺖ. ﺑــﯚڕی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەﻗــەوە ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ 81 ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﺑــەرەو ﺧﻮرﻣەڵــە و ﻟەوێﺸــەوە ﺑﯚ ﺳــﻨﻮوری ﻓﯿﺸﺨﺎﭘﻮور ﻟــە ﻧێــﻮان ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ راﻛێــﴩاوە و ﯾەﻛــەم وەﺟﺒــەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە رێﮕەی ﺑﯚڕﯾﯿەوە ﻫەﻧﺎردە ﻛﺮا. راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻓەرﻣــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﭘﺮۆﺳــەﻛەدا ﺗەﻧﯿــﺎ 150ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧــەوت ﻟــە رۆژێﻜــﺪا ﺑــە رێﮕەی ﺑﯚڕﯾــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻫەﻧــﺎردەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و
ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎن دەﻛﺮێﺖ. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸــﱰ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪﺑــﻮو ،ﺋــەو 150ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗــەی ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﯾەﻛەﻣــﺪا ﻫەﻧــﺎردەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــڕە ﻧەوﺗــﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێــرناوی ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەﻗــە ،ﻛــە ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻫــەردوو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔﯿﻨێــڵ ﺋﯿﻨێــﺮژی ﺗﻮرﻛــﯽ و ﺋﺎداﻛــﺲ ﭘێﱰۆﻟﯿﯚﻣــﯽ ﻛەﻧــەدی ﺑــە ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ و ﻟــە ژێﺮ (TTOPCO ﻧــﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ))(TTOPCO ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛەن. ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘــەق ﯾەﻛێــﻚ
ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﺪا ﺑێﺖ و ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺳــﻨﻮوری ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﺷــﺎری ﻛﯚﯾە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێﺮدا. ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“دا دەرﻛەوﺗــﻮوە، ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﭘــﱰ ﻟــە 20ﺑﯿــﺮی ﻧــەوت ﻟە ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەق ﻫەڵﻜەﻧــﺪراون و ﻟــە ﭘــﱰ ﻟــە ﭘێﻨــﺞ ﺑﯿــﺮی ﺗﺮﯾﺸــﺪا ﻛﺎری ﻫەڵﻜەﻧــﺪن دەﻛﺮێﺖ. ﻫــەر ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﭘێــﺶ ﺋــەوەی رووداوی ﺋﺎﮔﺮﻛەوﺗﻨــەوە ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﺑﺎرﻛــﺮدن ﻟــە ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘــەق ﺑﻜەوێﺘــەوە، ﻛــە ﺑەﻫﯚﯾــەوە ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت و ﺷــەﻣﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﺳــﻮوﺗﺎن، رۆژاﻧــە ﻧﺰﯾﻜــەی 500ﺗﺎﻧﻜــەری
ﻧــەوت ﻟــە ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەﻗــەوە ﻫەﻧــﺎردە ﻛــﺮاوە ،ﻛــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﻧەوﺗەﻛــە ﺑــﯚ واڵﺗﺎﻧﯽ دەرەوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑــﯚ ﭘﺎاڵوﮔــە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رەواﻧە ﻛﺮاوە. ﻫــەر ﺗﺎﻧﻜەرێﻜــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت 36 ،ﻫــەزار ﺗــﺎ 45ﻫــەزار ﻟﯿــﱰ ﻧــەوت دەﮔﺮێــﺖ ،ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺋەﮔــەر ﻛەﻣﱰﯾــﻦ ﺋﺎﺳــﺖ وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ ،ﻛــە 36ﻫــەزار ﻟﯿﱰە، ﻛەواﺗــە ﻟە ﻣــﺎوەی ﯾــەك رۆژدا18 ، ﻣﻠﯿــﯚن ﻟﯿﱰ ﻧــەوت ﺑــﺎر ﻛــﺮاوە ،ﻛە ﺋەﮔــەر ﻫــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻜــﯽ ﻧــەوت ﺑــە ﺳــﺘﺎﻧﺪاردی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺑــە 150 ﻟﯿــﱰ داﺑرنێــﺖ ،واﺗــە ﻟــە رۆژێﻜــﺪا ﭘﱰ ﻟــە 120ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوت ﻟــە ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘــەق ﺑــە رێﮕەی ﺗﺎﻧﻜەرەوە ﻫەﻧﺎردە ﻛﺮاوە. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ،(TTOPCOﻛــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ))،(TTOPCO ﺑەﻫــﯚی ﻫەﺳــﺘﯿﺎرﯾﯽ ﭘێﮕەﻛــەی
ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﻧﺎوەﻛەی ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟــەوە ﻛــﺮدەوە ،ﺑەﻫــﯚی رووداوی ﺋﺎﮔﺮﻛەوﺗﻨــەوە ﻟــە ﻛێڵﮕــە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛــە ،ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﻫەﺷــﺖ رۆژ ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت وەﺳــﺘێرناوە و ﺑــەو ﻫﯚﯾەوە زﯾﺎﻧــﯽ ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﱰ ﻟــە 960 ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧــەوت ﻟــە ﭘڕۆژەﻛە ﻛەوﺗﻮوە. ﻫەﻣــﺎن ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷــﯽ ﻛــﺮد ،دوای ﻫەﻓﺘەﯾــەك ﻟــە ﺋﺎﮔﺮﻛەوﺗﻨەوەﻛــە رووداوی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﭘــﺎش و ﺋﺎﻣێــﺮە ﻟەﻛﺎرﻛەوﺗــﻮوەﻛﺎن ﻟــە ﻫەﻓﺘــەی راﺑــﺮدوودا ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە رێﮕــەی ﺗﺎﻧﻜــەر و ﺑﯚڕﯾﯿــەوە دەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜﺮاﯾەوە. ﺳــەرﭼﺎوە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛــەی رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟەوەش ﻛــﺮدەوە، ﻟەوەﺗــەی دەﺳــﺘﻜﺮدﻧەوە ﺑــە
ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﺑــە ﺗﺎﻧﻜــەر، رۆژاﻧــە ﻧﺰﯾﻜــەی 100ﺗﺎﻧﻜــەر ﺑــﺎر دەﻛﺮێــﺖ ،واﺗــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــڕی 3 ﻣﻠﯿــﯚن و 600ﻫــەزار ﻟﯿــﱰ ﻧــەوت، ﻛــە دەﻛﺎﺗــە 24ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻟە رۆژێﻜﺪا. ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە ﻫــﯚﻛﺎری ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەﻗــﯽ ﻟــە 120ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗــﯽ رۆژاﻧــەوە ﺑــﯚ 24 ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧــەوت ﮔەڕاﻧــﺪەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛــە ﻫــەر ﻟــە دوای ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﻣێــﺮە ﻟــە ﻛﺎرﻛەوﺗﻮوەﻛﺎﻧــەوە ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻧــەوت ﺑــە رێﮕــەی ﺑﯚڕﯾﯿــەوە ﻟــە ﻛێڵﮕــەی ﺗەﻗﺘەﻗــەوە ﺑــەرەو ﺧﻮرﻣەڵــە ﺑــەڕێ ﻛﺮاوە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗەﻛە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ. ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت ”ﺗەﻧﯿــﺎ دەﺗﻮاﻧــﻢ ﺑڵێــﻢ ﻧــەوت ﻟــە ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەﻗــەوە ﺑــە
ﺑــﯚڕی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺧﻮرﻣەڵــە و ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﺑﯚڕﯾﯿەﻛــە ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ 81ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﭘــڕە ﻟە ﻧــەوت و ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﯾەﻛــەم وەﺟﺒــەی ﻧەوﺗەﻛــە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﯾﺎن ﻧﺎ“. رۆژﻧﺎﻣــە ﻫەوڵــﯽ زۆری دا ﻟێﺪواﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە ﻣــەڕ ﻫەﻧﺎردەرﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە رێﮕــەی ﺑﯚڕی ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ وەرﺑﮕﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن وەاڵم ﻧەدراﻧــەوە .ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛــە ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻫەوراﻣــﯽ وەزﯾــﺮی ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ،ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟــەوە ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێــﺖ ﭘێــﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺳــﺎڵ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە رێﮕــەی ﺑﯚڕﯾﯿــەوە ﺑﮕﺎﺗە ﺗﻮرﻛﯿﺎ.
ﻧەوت دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەﻛﺎرﺑەرﯾﯿەوە ﺑﯚ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﯽ دەرﺑﺎز ﺑﻜﺎت وﺷ /ھوﻟﺮ ﻟەﮔەڵ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻫەڵﺸﻜﺎﻧﯽ ﺑڕی ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدن و ﮔەورەﺑﻮوﻧﯽ ﻗەﺑﺎرەی داﻫﺎﺗﯽ ﻧەوت ،ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﺋﺎﺑﻮوری دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ،ﺋەﮔەر ﻧەﺧﺸەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻫەﺑێﺖ ،ﻧەوت دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﻛﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەرەوە ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﻛﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻦ ﺗێﭙەڕ ﺑﻜﺎت. وێــڕای ﻫەﻣــﻮو ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕەﻛﺎن، ﺗــﺎ دێــﺖ ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەرەو ﮔەﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﭘــﱰ و داﻫﺎﺗــﯽ ﻧەوﺗﯿــﺶ ﻟەﮔــەڵ ﻫەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﻫەﻧﺎردەﻛــﺮدن ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻗەﺑﺎرەﯾەﻛــﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﻣﺴــﯚﮔەر دەﻛﺎت. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘﻼﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ،ﻛــە ﺑــە ﭘﺸﺘﺒەﺳــنت ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و 22ی ﺳــﺎڵﯽ ﮔﺎزی ﻫەرێــﻢ ژﻣﺎرە 22ی 2007ﺋەرﻛــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ
ﻛەرﺗــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋەﺳــﺘﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە، ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﯾــەك ﻣﻠﯿﯚن ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗــﯽ رۆژاﻧــە ﺑــﮕﺎت و 2019دا ﺑــﯚ دوو رێﮋەﻛــەش ﻟــە 2019دا ﻣﻠﯿــﯚن ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗــﯽ رۆژاﻧــە ﻫەڵﺒﻜﺸێﺖ. ﻟەﮔــەڵ ﻫەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛــەن ،ﺋەﮔــەر داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﺑەﭘێــﯽ ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ
ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻧەﻛﺮێــﺖ، ڵ ﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻻوازﺗﺮ دەﻛﺎت ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەﺷــەوە ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗﯚﻛﻤــەی ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑــﯚ داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت، دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﻛــﯽ ﺑەﻛﺎرﺑــەرەوە ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﻛــﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێــﻦ ﺗێﭙــەڕ ﺑﻜﺎت. د .ﻣﺤەﻣــەد رەﺋــﻮوف ﺳــەﻋﯿﺪ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــﻠێامﻧﯽ دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗــەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە داﻫﺎﺗﯽ ﻧەوت راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟە ﺑــﻮاری وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧﺪا ﺧــەرج ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﻧەرێﻨــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ دەﻛﺎت. ﻧﺎوﺑــﺮاو ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــﻮود ﻟــە داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت وەردەﮔﯿﺮێــﺖ
ﻛــە ﻟــە ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑــەﻛﺎر ﺑﻬێرنێــﺖ، ﺋــەوﻛﺎت دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ﻟــە ﺑەﻛﺎرﺑــەری دەرﺑﺎز ﺑــﻜﺎت و ﺑەرەو ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﯽ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺑﻜﺎت“. ﭘﺎﺷــﻜﯚﯾەﺗﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸــە ﻫەرە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﻛــە ﻟــە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ژێﺮﺧﺎﻧێﻜــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﺪا، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﺑﺎزاڕێﻜــﯽ ﮔــەورە ﺑــﯚ ﺳــﺎﺧﻜﺮدﻧەوەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﻫﺎوردەﻛــﺮاوی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ 90ی داﺗــﺎﻛﺎن ﭘــﱰ ﻟــە ﺳــەدا 90ی ﻛﺎاڵﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دەرەوە ﻫﺎوردە دەﻛﺮێﻦ. ﻫــەردەوان ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺷــﺎرەزای ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ ،دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗــەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــەر
ﻟــەوەی ﺑﯿــﺮ ﻟــە ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺑﻜﺮێﺘــەوە، ﺗﯚﻛﻤــەی ﺋﺎﺑــﻮوری داﺑڕێﮋرێــﺖ ،ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﺑەﺳــەر ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧﺪا. ﺋــەو ﭘﺴــﭙﯚڕەی ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری ﭘێــﯽ واﯾــە ﺋەﮔــەر ﻫەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﻫەﻧــﺎردەی ﻧــەوت ﺑەﭘێــﯽ ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺑێــﺖ ،وێــڕای ﺋــەوەی ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ﻟــە ﺑەﻛﺎرﺑەرﯾﯿــەوە ﺑــﯚ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﯽ دەرﺑــﺎز ﺑــﻜﺎت، ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻗﻮوڵﱰ دەﻛﺎﺗەوە. ﺷــﺎرەزا و ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە، ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ
ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑــە ﺟــﺪی ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﻛــﺮدووە، ﻫەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﮔﺮﻧﮕــە ،ﺑەاڵم ﮔﺮﻧﮕــﱰ ﺋەوەﯾــە داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﺑەﭘێــﯽ ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑــەﻛﺎر ﺑﻬێرنێــﺖ ﻛــە ژێﺮﺧﺎﻧێﻜــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺑەﻫێــﺰ ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت. د .ﺑێــﻮار ﺧﻨﺴــﯽ راوێــﮋﻛﺎری ﺗەﻧﺎﻫــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧــە دەﻛﺎت ﻛــە دەﺑێــﺖ داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ داﺑــەش ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەﻧــﺎردە و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻛەرﺗەﻛﺎﻧــﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﺪا راﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﺗەﻧﺎﻫــﯽ راوێﮋﻛﺎرەﻛــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘــﺎت
ﻟــەوەش دەﻛﺎﺗــەوە ،داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﮋﯾﯿەﺗﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزە ،ﻛــە ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺪاﮔﯿــﺮی ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە. ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﻧﺎوﺑــﺮاو ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێــﺖ، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێــﻢ ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻫەﯾە و ﻟەو ﻧێﻮەﻧﺪەﺷــﺪا ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە ﺳــﱰاﺗﯿﮋﯾﯿەﺗﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دادەڕێﮋێــﺖ و رادەی ﻫەﻧــﺎردەی ﻧــەوت ﺑەﭘێﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دﯾﺎری دەﻛﺎت.
ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽﺧەڵﻚ ﻛﻮردۆ ﻋﻮﻣەر ﺟﮕی دﺨﯚﺷﯿﯿ ﻛ ﺳﻜﺎﻛﺮدن زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ﺑەداﺧــەوە ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛەﻣــﯽ ﻧەﻛــﺮدووە، دەﻛــﺮێ ﺑڵێﯿــﻦ ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺳــﻨﻮوردار ﻛــﺮاوە ،ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻫەﻧــﺪێ ژﻣــﺎرە ﻛەﻣﯽ ﻛــﺮدووە .ﺑــە ﺋﻮﻣێﺪﯾــﻦ ﻫەوڵەﻛﺎمنــﺎن ﭼــڕ ﺑﻜەﯾﻨــەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑــەرەو ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ و ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑﺒەﯾــﻦ، ﻫەروەﻫــﺎ ﺋــەوەی ﻛــە زۆر ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆڤ و ژﻧــﺎن دڵﺨﯚﺷــﻦ ﺑــەوەی ﻛــە ﺳــﻜﺎاڵﻛﺮدن زﯾــﺎدی ﻛــﺮدووە، ﺋەﻣــەش ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻟەﺑــﺮی ﺋــەوەی ﺋــەو ژﻧﺎﻧــەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــﺎن ﺑەراﻧﺒــەر دەﻛﺮێــﺖ ﭘەﻧﺎ ﺑﺒەﻧە ﺑەر ﺧﯚﻛﻮﺷــنت و ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎن ،ﻟــە ڕێﮕــەی ﺑەڕێﻮﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــەوە ﺳــﻜﺎاڵ ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛــەن ﺑەراﻧﺒــەر ﺋەواﻧــەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــﺎن ﺑەراﻧﺒەر ﻛﺮدوون. ﺳــﺎاڵﻧە ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻟــە 25ی ﻧﯚﭬەﻣﺒــەرەوە ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ 25ی ﻫەرێﻤــەوە ڕادەﮔەﯾەﻧﺪرێــﺖ ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑــﺎاڵی ﺧﺎمنــﺎن و وەزارەﺗــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن و ﺋێﻤــەش وەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژ ﺑــە ژﻧــﺎن ﭘﻼﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﻫەﯾە و ﺑەﺷــﺪارﯾﻦ ﻟەو ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴــﺎﻧە ،ﺳــﺎاڵﻧە ﻟــە ڕێﮕــەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑــە ﻫــﺎوﻛﺎری وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردە، ﻫەﻣﺎﻫەﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــامن ﻫەﯾــە ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎر ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەﻛﺎن .ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺷــﺎﻧﯚﮔەرﯾﯽ ﺳەرﺷــەﻗﺎﻣامن ﻫەﯾــە و ﻛﻮرﺗــە ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ 20 ﺧﻮﻟەﻛﯿــامن ﻫەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﻣــﺎوەی ﻫەڵﻤەﺗەﻛە ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺮێــﻦ ،ﻫەروەﻫــﺎ ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴــێﻚ ﺑــە ﻫــﺎوﻛﺎری ﭼەﻧــﺪ ڕێﻜﺨﺮاوێﻚ ﺋەﻧﺠﺎم دەدەﯾﻦ. ﻫــﺎوﻛﺎت ﺳــەرﺟەم ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎمنــﺎن ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻫەﯾــە ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﻫەﻓﺘــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑﻨەﺑــڕ ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەﻣــﺎن ﺑﭙێﻜﯿــﻦ ،ﺑــەاڵم ﻫەﻣــﻮو ﻫەوڵەﻛﺎمنــﺎن ﭼــڕ دەﻛەﯾﻨــەوە و ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺟﯿﺎواز دەﮔەﯾەﻧﯿﻦ. ﺳﻮﻋﺎد ﻋەﺑﺪوﻟڕەزاق ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺑ ڕﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺎﻓﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟ داﻣﻮدەزﮔﺎﻛﺎن دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜﺮﺖ ﻫﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﺑﻨەﻣــﺎ ﮔﺮﻧــﮓ و ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻛــەم ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﻟە ﻧێــﻮ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ،دەﺑێﺖ ﺧەڵﻚ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑێــﺖ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن و ﺑە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫــەر ﺧێﺰاﻧێــﻚ ﺑەﺷــﺪار ﺑێــﺖ ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻟــە ﻧێــﻮ ﺧێــﺰان ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﻛــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺗێــﺪا دەﻛﺮێــﺖ ﺑەراﻧﺒــەر ﺑــە ژﻧــﺎن ،ﺟﮕــە ﻟــەوەش ﺋەرﻛــﯽ ﻫﯚﺷــﯿﺎری ﻟــە داﻣــﻮدەزﮔﺎﻛﺎن زۆر ﮔﺮﻧﮕــە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﺒێﺘــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺑﻨەﻣــﺎ ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧە ،ﺑﯚﯾــە وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێــﻚ ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻣﺎڵەوە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﻢ ﭘﺎرێــﺰراو ﺑێــﺖ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﻢ ﺑەراﻧﺒــەر ﻧەﻛﺮێﺖ، ﻛﺎﺗێــﻚ دێﻤــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛــەم ﻟــە ڕێﮕــەی ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜەوە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﻢ ﺑەراﻧﺒــەر دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻧﺎزاﻧــﻢ ﭼــﯚن داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﺧﯚم ﺑﻜەم. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەزارەﺗــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــەرﺟەم ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﻛــە ﺑﺎﺳــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دەﻛــەن ،ﺟێﮕــەی ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧە ﻟــە ﺗــﯚڕی ڕێﻜﺨــﺮاوی ﺧﺎمنــﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﺷــەش وەزﯾــﺮ ﻫەﯾــە ،ﺋەﮔەر ﺋــەو ﺷــەش وەزﯾــﺮە ﺑﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑە ﺟــﺪی ﻛﺎر ﺑﻜەن ﻟەﺳــەر وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﺋــەوە دەﺑێﺘــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻫەﻧــﮕﺎو ﺑــﯚ ﺑەرەوﭘێﺸەوەﭼﻮون و ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی. ﺋﺎﻣﯿﻨە زﯾﻜﺮی ھوڵ دەدەﯾﻦ دەوری ﺳرەﻛﯽ و ﻛﺎرﯾﮕر ﻟ وەزارەﺗﻛﺎﻧﺪا ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﺪرێــﺖ ﻫﯚﺷــﯿﺎری ﺑەراﻧﺒــەر ﺑــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەﻛﺎن ﻫەﺑێــﺖ ،دەﺑێــﺖ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﻛﯚﻧﱰۆڵﻜــﺮدن زﯾــﺎد ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟێﺒﻜﺮێــﺖ ،ﻣﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﻧــﺎن زﯾﺎد ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻫێڵﯽ ﮔــەرم داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻫﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ زﯾــﺎد ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭼﯚن ﻛﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن. ﻫەروەﻫــﺎ ڕێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەﻛﺎن دەورێﻜــﯽ ﻛﺎرا ﺑﺒﯿﻨــﻦ ﺑــﯚ ﻫﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ،ﻟەﻻﯾــەن زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ دەﺗﻮاﻧﺪرێــﺖ ﺑــﺎس ﻟــە ﺋەرﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن و ﻫﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿﺎن ﺑﺪرێﺘــێ .ﺑﯚﯾــە ﻟــە ژێــﺮ دەﺳﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﭘﻼﻧێﻜــامن ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە ﻛــە داﻧﯿﺸــﺘﻨێﻚ ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرﺟەم ژﻧﺎﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮدەی ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪرێــﺖ ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی راوێــﮋ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﻫەﺷــﺘﺪا ﭼــﯚن دەوری ﺳەرەﻛﯽ و ﻛﺎرﯾﮕەر ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ ﻟە وەزارەﺗەﻛﺎن.
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت
رۆزە ﻋەﺑﺪوﻟاڵ ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧوە ﭘﻮﯾﺴﺘ ﻟ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺑﺎﺧﭽی ﺳﺎواﯾﺎﻧوە دەﺳﺘﭙﺒﻜﺎت ﺑــﯚ ﻫﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺗــﺎك ﻟــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎوە دەﺳــﺖ ﭘێﺒﻜەﯾــﻦ ،ﯾﺎﺳــﺎ ﺳــەروەرە ﺗەﻧﻬــﺎ ﺑــە ﻗﺴــە ﻧەﺑێــﺖ، ﺋەﮔــەر ﯾﺎﺳــﺎ ﺳــەروەر ﺑــﻮو ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی وەك دﯾﺎردەﯾــەك ﺑــەرەو ﻛﺎڵﺒﻮوﻧــەوە دەﭼێــﺖ ،ﻫەروەﻫــﺎ ﻫﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوە ﺑــە ﺗەﻧﻬــﺎ ﺋەرﻛــﯽ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻧﯿﯿە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺑﺎﺧﭽــەی ﺳــﺎواﯾﺎن ﺗــﺎ زاﻧﻜــﯚ دەﺳــﺖ ﭘێﺒــﻜﺎت ﺑــﯚ ﺋــەوەی داڕێــﮋراو ﻫەﺑێــﺖ ﺗــﺎ ﻫﯚﺷــﯿﺎری دەﺳــﺖ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗــەواو داڕێــﮋراو ﭘێﺒﻜەﯾــﻦ ،ﺑــﯚ ﺋــەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿامن ﺑــەوە ﻫەﯾــە ﻟــە ﻫەﻣــﻮو
ﺋەﻣەل ﺟەﻻل ﻣﺤەﻣەد ﻛﻧﺎﻛﺎﻧﯽ راﮔﯾﺎﻧﺪن ھﺎوﻛﺎر ﺑﻦ ﯾﺎﺳــﺎ ﮔﺮﻧﮕــە ﺑــﯚ ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﻛﺎروﺑﺎراﻧــەی ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــەوە ﻫەﯾــە ،ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾــﺎ ﻛــە ﺧــﯚی ﻟــە ﻣﯚﺑﺎﯾــﻞ و ﺋﯿﻨﺘەرﻧێــﺖ و ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن دەﺑﯿﻨــێ ،ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﻛﭽــﺎن و ژﻧــﺎن دووﭼــﺎری ﺋــەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــە دەﺑﻨــەوە و ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﻟــە ﻛﻮڕاﻧﯿﺶ رووﺑەڕووی ﺋەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەو دﯾﺎردەﯾــە دووﻻﯾەﻧەﯾــە ،ﻻﯾەﻧــﯽ ﯾەﻛــەم ﺋەوەﯾــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺗەﻧﻬــﺎ ﻧﺎﺑێــﺖ ﻛﺎرﯾــﺎن ﺋــەوە ﺑێﺖ ﻛــە ﺋﺎﻣێــﺮی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﺑﻬێﻨــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﮔﺮﻧﮕــﯽ
ﻛﻮردۆ ﻋﻮﻣر
ﺳﻮﻋﺎد ﻋﺑﺪوﻟەزاق
ﺋﺎﻣﯿﻨ زﯾﻜﺮی
رۆزە ﻋﺑﺪو
ﺋﻣل ﺟﻻل ﻣﺤﻣد
ﺳﯾﺮان ﺳح
ﺳﺎﻧﯿﺎ ﻋﺑﺪوﻟﻌزﯾﺰ
ﺋﯿﭭﺎر ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ
ﺷﻮﻛﺮﯾ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ﻣﺮﯾم ﺳﻣد
ﯾەﻛــە ﭘەروەردەﯾﯿــەﻛﺎن ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜــﯽ وا ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎمنﺎن. ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﻫﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوە ﺗەﻧﻬﺎ ﺑــﯚ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــﯚ ﻫــەردوو رەﮔــەز ﺑێــﺖ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﮔەﻧﺠەﻛﺎمنــﺎن ،ﺑﯚ ﻫەﻣــﻮو ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﻧێــﻮ دەﺳــەاڵت و دەرەوەی دەﺳــەاڵﺗﻦ، ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻫﯚﺷﯿﺎر ﺑﻜﺮێﺘەوە. زۆر ﺟــﺎر ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــﺎن ﺑەراﻧﺒــەر دەﻛﺮێــﺖ، ﺑەداﺧــەوە دەروازەﯾەﻛﯿــﺎن ﻟــە ﺑــەردەم ﻧﯿﯿــە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﺷــێﻮازی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛەﯾــﺎن ﺑــﯚ دەوروﺑــەری ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﺎس ﺑﻜــەن، ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دەزﮔﺎ و ﺳــەﻧﺘەر ﻫەﺑێــﺖ ﮔــﻮێ ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧە راﺑﮕﺮێــﺖ ،زۆر ﺟــﺎر ﺑــﺎس ﻟــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دەﻛەﯾــﻦ ،ﺋەواﻧــەی ﭘﺸــﻜﯽ ﺷــێﺮﯾﺎن ﺑەرﻛەوﺗــﻮوە زۆری ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﭘێــﻮە دﯾــﺎرە و ﻟەﻧــﺎو ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەردەواﻣــﺪان و ﺑێﺪەﻧﮕــﻦ، دەﺑێــﺖ ﺋێﻤــە ﺋــەو ﺑێﺪەﻧﮕﯿﯿــە ﺑﺸــﻜێﻨﯿﻦ و دەرﮔﺎﯾﺎن ﺑەﺳــەردا وااڵ ﺑﻜەﯾﻦ.
ﺑﺪرێــﺖ ﺑــەوەی ﺋــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧــە ﭼــﯚن ﺑــەﻛﺎر دەﻫێﻨﺪرێــﻦ و ﻛﺎرﯾــﺎن ﭘێﺒﻜﺮێــﺖ .دووەﻣﯿــﺶ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫﺎوﻛﺎرﺑــﻦ ﻛە ﺋــەو ﺋﺎﻣێــﺮە ﻧەﺑێﺘــە ﻫــﯚی دێﻮزﻣەﯾﯽ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣەدەﻧــﯽ ﭼﺎودێــﺮی ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺑﻜــەن ﻟــەرووی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوان ﻛــە ﺧﯚﯾــﺎن ﻫــﯚﻛﺎری ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺑــﻮون ،دەﺑــێ ﺋــﺎﮔﺎداری ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەﻛەﺷﯽ ﺑﻦ. ﺳەﯾﺮان ﺳەاڵح ﻟ ﻛﯚﻧﻔاﻧﺴﻛ ﺑﮔﻮﺮەی ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺳﯾﺮی ﭘﺮﺳﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻧﻛﺮا ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەﮔــەر مبﺎﻧەوێــﺖ ﻣﻨــﺪاڵ ﺑﭙﺎرێﺰﯾــﻦ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺟــﯚری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەﻛﺎن ،ﺑــەر ﻟە ﻫەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ دەﺑێــﺖ ﭘﺎﭘەﻧﺪ ﺑﯿــﻦ ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ،ﺑەداﺧــەوە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺳــﺎڵە ڕەﺷــﻨﻮوس ﺑــﯚ ﻣﻨــﺪااڵن ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛــﺮێ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﺑﺪرێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ دﯾــﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺑــﯚ منﻮوﻧە
11
ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2004ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬــﯽ ﺋەوﻛﺎت ڕەﺷﻨﻮوﺳــێﻜﯿﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛــﺮد ﻟــە ﺑــﺎرەی ﻣــﺎف و ﺋــەرك و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﻨــﺪااڵن ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﺑــە ﻛــﻮێ ﮔەﯾﺸــﺖ .ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011ﻟەﻻﯾــەن ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــەوە ﯾﺎﺳــﺎی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﻨــﺪاڵ ﻛﺎری ﺑــﯚ ﻛــﺮا و ﻛﺮاﯾــە رەﺷﻨﻮوﺳــێﻚ و ﻧێــﺮدرا ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت و دەﺑــﻮو ﺑﭽێــﺖ ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻛەﭼــﯽ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺑﯚﯾــە دەﺑێــﺖ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺑەدواداﭼﻮون ﻫەﺑێﺖ ﺗﺎ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ﺑﮕﺎﺗە ﭘەرﻟەﻣﺎن. ﻫەروەﻫــﺎ زۆرﺟــﺎر ﻛﻮﻟﺘــﻮور ﻫــﯚﻛﺎرە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻣﻨــﺪاڵ ﺧﻮێﻨــﺪن ﺗــەواو ﻧــەﻛﺎت و ﺑﭽێﺘــە ﻛﺎرﻛــﺮدن .ﺑﯚﯾــە زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﺎر ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋــەو ﻛﻮﻟﺘــﻮورە ﺑﮕﯚڕدرێﺖ. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﭘێﺸــێﻠﻜﺎری ﺑەراﻧﺒــەر ﻣﻨــﺪااڵن دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەﻣــﱰە ،ﺋــەوەی ﺟێﮕــەی ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ ﺋێﻤەﯾــە وەك ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻨــﺪااڵن ،ﺑەداﺧــەوە ﻟــە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎری ﻛەﺳــێﺘﯽ ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ڕەﭼــﺎوی ﻣﻨــﺪااڵن ﻧەﻛــﺮاوە و ﻛﺎر ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﺗــﺎ ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەﻫﺎدار ﺳەﯾﺮی ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺑﻜﺮێﺖ. ﭘﺎرێﺰەر ﺳﺎﻧﯿﺎ ﻋەﺑﺪوﻟﻌەزﯾﺰ ﭘﯿﻮﺳﺘ ﺋو ﺗﻜﯿﯿی ھﯾ ﻟ ﻧﻮ ﺷﺘرەﻛﺎﻧﺪا ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮﻨوە ﺳــﺎاڵﻧە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدمنﺎن ﻟــەم ﺟــﯚرە ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴــﺎﻧە ﺑەردەواﻣــە و ﮔەﺷــﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑــەو ﺟــﯚرە ﻫەڵﻤەﺗﺎﻧــەی ﻛــە ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﻦ ﺑــﯚ ﻫﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺧەڵــﻚ ،زۆر ﻟــە ژﻧﺎﻧﯿــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﻟــە ڕێﮕــەی ﺷــەڵﺘەرەﻛﺎن دەﭘﺎرێﺰرێــﻦ ،ﻫەرﭼەﻧــﺪە زۆر ﮔەﺷــﺒﯿﻦ ﻧﯿــﻢ ﻟــەو ﺷــەڵﺘەراﻧەی ﻫــەن ﻟەﻧــﺎو ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺋەﻣــەش ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﮔﻮﻧﺠــﺎوە ﭼﻮﻧﻜــە ﺗێﻜەڵﻜــﺮاوی ﻫەﯾــە ﺗێﯿﺎﻧــﺪا ،دەﺑێﺖ ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟﯿﺎﺑــﻦ ﺗــﺎ زﯾﺎﺗــﺮ ﺗێﻜــەڵ ﺑەﻛەﺳــﯽ ﺗــﺮ ﻧەﺑﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧە ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ ﺟﻮراوﺟﯚرﯾﺎن ﻟێﯿــە ،ﺋەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻧﺒــەر ﻛــﺮاوە ﺟﯿــﺎوازە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﺑەﻫﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﻧێــﻮ ﺷــەڵﺘەرەﻛﺎن ﺟﯿــﺎﻛﺎری ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻫــەوڵ ﺑﺪرێــﺖ ﺷــﻮێﻨﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋﯿﭭﺎر ﺋﯿﱪاﻫﯿﻢ ھوﯽ ﭼﺎرەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دەدەﯾﻦ ﻟــەم ﻣﺎﻧﮕــەدا ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﻦ ،ﺋێﻤــە ﭘﺎرﺳــﺎڵ ﺑﺎﯾﻜﯚﺗــﯽ ﺋەﻣﺠــﯚرە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴــەﻣﺎن ﻛــﺮد ،ﺋەﻣــەش ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺳــﺎاڵﻧە ﺑﻮدﺟەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺗەرﺧــﺎن دەﻛﺮێــﺖ و ﺑەداﺧــەوە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەﻛﺎن ﺑەردەواﻣــﻦ چ ﻟــە ﺑــﻮاری ﻛﻮﺷــنت و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﯽ دەرووﻧﯽ و ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ،ﺑــەاڵم وەك ﺋەﻧــﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼــﻮارەم ﻫــەوڵ دەدەﯾﻦ ﺋەو ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﻫــەن ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﯽ ﺧێﺰاﻧــﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﺑﻜەﯾﻦ. ﺷﻮﻛﺮﯾە ﺋﯿﺴامﻋﯿﻞ ﻛﻮﻟﺘﻮور ھﯚﻛﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی رووی ﻟــە ﻛەﻣــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺋەﻣــە ﺟێﮕــەی ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿە ،ﻫەروەﻫــﺎ وەك ﻣﺴــﻮڵامﻧﺎن ﺋێﻤــە ﻛﯚﻛﯿــﻦ ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﻛــە ﭘەﯾــڕەوی ﻗﻮرﺋــﺎن و ﺳــﻮﻧەت ﺑﻜەﯾــﻦ، ﺑﯚﯾــە ﺧــﻮای ﮔــەورە و ﭘێﻐەﻣﺒەرﯾﺸــامن ﺟەﺧﺘﯿــﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﺑــەوە ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەك ﺑەراﻧﺒــەر ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەﻣــەش ﺑەﻛﺎرێﻜﯽ ﻧەﺧﻮازراو و ﻧەوﯾﺴﱰاو دﯾﺎری ﻛﺮاوە. ﺑەداﺧــەوە ﻟــە ﺳــﺎاڵﻧﯽ راﺑــﺮدوو ﺋــەوەی زﯾﺎﺗﺮ واﯾﻜــﺮدووە ﻛــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻫەﺑــﻮوە ،ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑــﻮوە، ﺋەﻣــەش ﺑــﯚ ﺳــەردەﻣﯽ ﻧەزاﻧــﯽ دەﮔەڕاﯾەوە ﻛــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻧﺒەر ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. ﻣﺮﯾەم ﺳەﻣەد ﭘﺮﺳﯽ ژﻧﺎن ﺑ ژﻧﺎن ﭼﺎرەﺳر ﻧﺎﺑﺖ ﺋەﮔــەر مبﺎﻧەوێــﺖ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر دۆزی ژﻧــﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ ،دەﺑێﺖ ﺑــەر ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎری ﺑﺎﺷــﱰی ﺑــﯚ ﺑــﻜﺎت ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻫەﻧــﮕﺎوی ﺑﺎﺷــﯽ ﺑــﯚ ﻧــﺮا و دﯾﺎردەﻛە ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە ،دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﺑــﺎش ﻫەﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘﺎش ﻣﺎوﯾەﺗــﯽ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻫەﻧــﮕﺎوی زﯾﺎﺗــﺮە. ﺋــەو ﻛﺎرەش ﺗەﻧﻬــﺎ ﺑەژﻧــﺎن ﯾــﺎن ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﻛﺮێــﺖ، ﺑەڵﻜــﻮ دەﺑێــﺖ ﺑە ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەك و ﺗﺎﻛــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋــەم دۆزە ﺑﻜــەن ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟەﻧێــﻮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﺪا ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــەك ﻫەﯾــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــە ﭘﺮﺳــﯽ ژﻧــﺎن ،ﺑەاڵم دەﺑێﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻜەن. راﺳــﺘە ﺑەدەﯾــﺎن ﻛﯚﻣەڵــە و ڕێﻜﺨــﺮاوی ژﻧﺎمنــﺎن ﻫەﯾــە، ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﻛﻮﻣەڵــە ﭘﯿﺎوێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــامن ﻫەﯾــە ﻟــە دەزﮔﺎ و ڕێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻛﺎر دەﻛــەن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﭘﺮﺳــﯽ ژﻧــﺎن ،ﺑﯚﯾە ﭘﺮﺳــﯽ ژﻧــﺎن ﺑە ژﻧــﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﺎﺑێﺖ و دەﺑێــﺖ ﺑە ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەك و ﺗــﺎك ﺑەﺗﺎﻛﯽ ﺋــەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەر.
12
ﻛﻮردﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎیﻋەرەﺑﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣەﺣﻤﻮد ﺋﯿﺴامﻋﯿﻞ
ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ و دادوەری ﺑﯚ ﻛﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮد
ﺳــەرداﻧەﻛەی ﻫەﻓﺘــەی راﺑــﺮدووی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺷــﺎری دﯾﺎرﺑەﻛــﺮ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و دﯾــﺪاری ﻟەﮔــەڵ رەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﮔﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺋــەو واڵﺗــە، ﻟەﻻﯾــەن زۆرﯾﻨــەی ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ و ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﻧﺎوﺧــﯚی واڵت ﺑــە ﻣێﮋووﯾــﯽ و وەرﭼەرﺧــﺎن ﻟە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﻛﻮرد ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــەرۆﻛەﻛەی ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ﻗەڵــەم درا. ﻟەﻧــﺎو ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ دﻧﯿﺎ و ﻋەرەﺑﯿﺸــەوە دەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﺋــەو ﺳــەرداﻧە چ وەك ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەك ﻟــە ﺑەﻫــﺎ و ﭘێﮕــەی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــەرۆﻛەﻛەی و دەرﻛەوﺗــﻦ وەك ﯾﺎرﯾﻜەرێﻜــﯽ ﻛﺎراﻣــە ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و چ وەك ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﻮرد ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێــﺮاق ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻫﺎﺗــە ﺑــﺎس و ﻟێﻜﺪاﻧەوەی زۆری ﺑﯚ ﻛﺮا. ﻧﻮوﺳــەری ﻧــﺎوداری ﺋﻮردﻧــﯽ ﺳــﺎڵﺢ ﻗــەﻻب ﻟــە وﺗﺎرێﻜــﯽ ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ”دﯾﺎرﺑەﻛــﺮ .ﺳــەرەﺗﺎی ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرﭘەرﭼﺪاﻧــەوەی ﺋەﺳــەد و ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮان“ ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺧﺴــﺘە ﺳــەر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋــەو ﺳــەرداﻧە و ﺑــە ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑﯚ ﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑەﮔﺸﺘﯽ داﻧﺎ. ﻗەﻻب ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ وﺗﺎرەﻛــەی دەڵێ، ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺳــەرداﻧە ﻣێﮋووﯾﯿەﻛەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺑــﯚ دﯾﺎرﺑەﻛﺮ ﺋەوەی ﭘێﺸــﺎﻧﺪا ﻛە رەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋــەردۆﮔﺎن ﭼەﻧﺪ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــەو ﺳــەرﻛﺮدە ﻛــﻮردە ﻫەﯾــە ،ﺟﺎ ﻟــە واڵﺗــﯽ ﺧﯚی ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﯾــﺎن ﻟە ﻋێــﺮاق و ﯾــﺎن ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎش، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــە ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ،ﺑﮕــﺮە ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺷــﻮێﻨێﻚ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛﺎﺗێﻚ رژێﻤــﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن رژێﻤــﯽ ﻣەﻻﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــەوە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟێﺪەﻛــﺮێ،
زﯾﺎدەڕۆﯾــﯽ ﻛــﺮدووە ﻟە دەﺳــﺘﻮەردان ﻟــە ﻛﺎروﺑــﺎری ﻧﺎوەﺧــﯚی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ، ﺑﮕــﺮە ﺗﻮاﻧﻮﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﻣــﺎوەی دواﯾﯿﺪا ﻛﺎر ﺑﻜﺎﺗــە ﺳــەر ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿەی ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﭼەﻛﺪاﻧﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﺗــە و ﮔەڕاﻧەوەی ﺑﯚ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﺎﺗە ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدن. ﺋــەوە ﺑــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﮔــەورەی ﻣێــﮋووی دێﺘــە داﻧــﺎن ،ﭼﻮﻧﻜــە دﯾﺪارەﻛــەی دﯾﺎرﺑەﻛــﺮی ﻧێــﻮان ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﺋــەردۆﮔﺎن ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺗﻮاﻧﻮﯾەﺗــﯽ ﻛﯚڵەﻛــەی ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺮدەﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــەرەو ﻓەراﻫەﻣﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــەو واڵﺗــە ﻛــە ﺳــﺎاڵﻧێﻚ ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﻧﺎاڵﻧﺪووﯾﺎﻧــە، ﭘەراوێﺰﺧﺴــنت ﺑﭽەﺳــﭙێﻨێ ،وێــڕای ﻛﻮژاﻧﺪﻧــەوەی ﺋــەو ﺋﺎﮔــﺮەی رژێﻤــﯽ ﺋەﺳــەد ﻟــە ﺳێﮕﯚﺷــەی ﺳــﻨﻮوری ﻧێــﻮان ﻫەرﺳــێ واڵت داﯾﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﺪووە و وەك رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەش ﺑــﯚ ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻋەﺑﺪوﻟﺒﺎﺳــﺖ ﺳــەﯾﺪا ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــە ﺋــەو ﺳــەرداﻧە ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﺑەﻫــﺎی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە
ﻧﺎوﭼەﻛــە دەﮔەﯾەﻧــێ ،وێــڕای ﺋــەو رێــﺰە ﺗﺎﯾﺒەﺗــەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێــﻢ ﻛــە ﻻی ﻫەﻣﻮوان ﻫەﯾەﺗــﯽ ،ﻫەروەﻫــﺎ ﮔﺮﻧﮕــﯽ رەوﺗــﯽ ﻛﺮاﻧــەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﭘﺎرﺗــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋــەردۆﮔﺎن ﺑــە رووی ﻛــﻮرد ،ﭘێﺸــﺎن دەدات. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋــەوەی ﺧﻮازﯾﺎرﯾــﻦ ﺋــەو ﺳــەرداﻧە ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑــێ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ دۆزی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ و دادوەری ،ﻛــە ﺋــەوەش ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛــﻮرد و ﺗــﻮرك و ﻧﺎوﭼەﻛــەی ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺗێﺪاﯾــە ،ﻫەروەﻫــﺎ ﺋﻮﻣێﺪەوارﯾــﻦ ﺑﺒێﺘــە ﻣﺎﯾــەی ﻟێﻜﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﻧێــﻮان ﻫــەردوو ﮔــەل ﻛــە دەﺑێﺘە ﻫﺎﻧــﺪەر ﺑــﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی زﯾﺎﺗــﺮ، ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﮔەﻟــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎش ﺋﻮﻣێﺪەوارﯾــﻦ ﺳــەرداﻧەﻛە ﺑﺒێﺘــە ﻣﺎﯾــەی ﻛﺮدﻧــەوەی دەرﮔﺎی ﺧێــﺮ و ﺧﯚﺷــﯽ و ﻣﮋدەﯾەﻛﯿــﺶ ﺑــێ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻧەﻫﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎ ﻧﺰﯾﻚدەﺑێﺘەوە. ﺋﯿﻠﯿﻦ ﻛﯚﺟﯿﻦ ﻧﻮوﺳــﯿﺎر ﻟــە رۆژﻧﺎﻣەی ﺣەﯾــﺎت ﻟە وﺗﺎرێﻜــﯽ ﺑەﻧــﺎوی ”ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻋێــﺮاق و ﻛــﻮرد“ دەڵــێ ،ﺑﺎرزاﻧــﯽ
ﻣﺘامﻧەﺑەﺧــﯚ ﺑەﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ دادەﻧــﺮێ ،ﻛــە ﺗﻮاﻧــﺎی ﺋــەوەی ﻫەﯾە ﻟــە ﻋــەرەب و ﻛــﻮرد و ﺗﻮرﻛــامن و ﻫەﻣــﻮو ﺗﺎﯾﻔــە و ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺑﺮاﯾﺎﻧــە ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﺒێﺘــەوە، ﺑەﻫــﯚی ﺋــەو ﴎوﺷــﺘە ﺋﺎﺷــﺘﯿﺨﻮاز و زﻣﺎﻧــە رازﯾﻜﺮدﻧەﺷــەوە ﻛــﻮرد ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎت ﺑــە ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯿەوە ﻟــە دەوری ﺑﺎرزاﻧﯿــﺪا ژﯾــﺎون ،ﺑﯚﯾــە ﺑﻮوﻧﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿەﺗــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺑﺎرزاﻧــﯽ وەك ﺧﺎڵــﯽ ﺑەﯾــەك ﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟەﮔــەڵ ﻋێــﺮاق ،دەﺑێﺘــە ﻣﺎﯾــەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿﺎ. ﺳــەﻣﯿﺮ ﺳــﺎڵﺤە ﻧﻮوﺳــەری ﺗــﻮرك ﻟــە وﺗﺎرێﻜــﯽ ﺑەﻧــﺎوی ”ﺋﺎﺧــﯚ وادەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﯚﺟــەﻻن ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﻮوەﺗــەوە؟“ ﻟــە رۆژﻧﺎﻣــەی ﺷەرﻗﻮﻟﺌەوﺳــەت ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ، ﺋــەو ﺳــەرداﻧە ﭼەﻧــﺪان ﺑەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﻫەﯾــە ﻟەواﻧــە ،داﻧﻨﺎﻧــﯽ رەﺳــﻤﯿﯽ ﺋــەردۆﮔﺎن ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ،ﻛــە ﻟەواﻧەﯾــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دوا ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ و ﻗەﺑــﺎرەی ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻫەرێﻤەﻛــە و ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻫــﯚﻛﺎری ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە
ﺑﻦ. ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺗﻮرﻛــەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻛــە ﺗــﺎ دوێﻨــێ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻧﺎوێــﺰە ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێﺴــﺘﺎش وەك ﺑﺮاﯾــەك ﻟەودﯾــﻮ ﺳــﻨﻮور دەژی، وێــڕای ﺑﻮوﻧــﯽ وەك ﺳــەرﻛﺮدەﯾەك و ﻫﺎوﺑەﺷــێﻚ ﻟە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ دواڕۆژی ﻧﺎوﭼــەی ﺳێﮕﯚﺷــەی ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎ. ﺟﻤﻮﺟﯚڵــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ﺑەﺋﺎراﺳــﺘەی داﻧــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﻛﯚﺗــﺎی ﺧــﯚی ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ و ﮔــﻮێ ﻟێﮕﺮﺗﻨﯿــﺎن ،ﻛــە ﭘێﺸــﱰ دوودڵ ﺑــﻮو ﻟــە ﻛﺮدﻧــەوەی ﻓﺎﯾﻠﯽﭘﺮۆﺳەﻛە. ﺋــەو ﺳەﭘﺮاﯾﺴــەی ﺋــەردۆﮔﺎن ﺑــﯚ دەﯾــﺎن ﻫــەزار ﻟــە ﭘێﺸــﻮازﯾﻜەران ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەوەی ﻛــﺮد ﻛــە دواڕۆژێــﻚ ﭼﺎوەڕوامنــﺎن دەﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﭼﯿﺎﻛﺎﻧــﻦ و ﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧــﯽ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ، ﻛــە ﺋــەوەش ﭘەﯾﺎﻣێﻜــە و وا وەﺳــﻒ ﻛﺮا ﻛــە ﺳــەرەﺗﺎﯾەك ﺑــێ ﺑــﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﺑــﺎرەی ﻟێﺒﻮردﻧێﻜــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە واڵت ﻛــە رەﻧﮕــە ﻋەﺑــﺪواڵ ﺋﯚﺟەﻻﻧﯿﺶﺑﮕﺮێﺘەوە.
دوای ﺳــﺎاڵﻧێﻚ ﻟــە ﺷــەڕ و ﻧەﻫﺎﻣەﺗﯽ ﻟــە ﻫەﺷــﺘﺎ و ﻧەوﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەﺗەی راﺑــﺮدوو ،ﺋەوەﺗــﺎ ﻋێــﺮاق رۆژاﻧــە دۆزﯾﻨــەوەی ﯾەدەﮔــﯽ ﺗــﺮی ﻧــەوت و ﻏــﺎزی ﺗێــﺪا دێﺘــە راﮔەﯾﺎﻧــﺪن، ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟــەو راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﺎﻧــە ﺑەدەر ﻧﯿﯿە و ﻟە ﺳــﺎاڵﻧﯽ دواﯾﯿﺸــﺪا دۆزﯾﻨــەوەی ﯾەدەﮔــﯽ ﮔــەورەی ﻧەوﺗــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﯿﻨﯿــﻮە و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻧەوﺗﯿــﺪا ﺋﯿﻤﺰا ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﻛەرﺗە، دواﺗﺮﯾــﺶ ﻫەوڵــﯽ ﺑەﺑﺎزاڕﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧەوﺗەﻛــەی ﻟــە رێــﮕﺎی راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺑﯚڕﯾﯿەﻛــﯽ ﻧــەوت ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﺧﺎﻛــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەدا. ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﻫەوڵﯽ داڕﺷــﺘﻨﯽ 2014ی واڵت ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟــەی 2014ی دەدرێ ،ﺑــەاڵم ﭘێﺪەﭼــێ ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ وەك ﮔﺮێﻜﻮێــﺮە ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏــﺪا مبێﻨﻨــەوە و ﺑﺒﻨــە ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﺑــﯚ ﺑﻮدﺟــەی ﺋــەو واڵﺗــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛــﻮرد ﻫەوڵــﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﻛێﺸــە ﻟــە ﺑﻮدﺟەﻛــە دەدا ،وێــڕای ﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛــە ﺳــﺎاڵﻧێﻜە ﺑــە ﻛﺮاوەﯾﯽ ﻣﺎوەﺗەوە.
ﻟــەو ﺑﺎرەﯾــەوە ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﺋەﺳــەدی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﺳــەر ﺑــە ﺣﺰﺑــﯽ دەﻋــﻮە ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”ﺣەﯾــﺎت“ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺋەﮔەرێﻜــﯽ دوورە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺑەﻏــﺪا و ﻫەوﻟێــﺮ ﻟەﺑــﺎرەی ﺧەرﺟــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧەوﺗﯿﯿــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن و ﻣﻮوﭼــەی ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﺑﻮدﺟــەی 2014 ﺑێﻨــە ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوە ،ﺗــﺎ رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻧەﻛــﺮێ ﻟەﺳــەر ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﻛﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و ﺋــەو ﻻﯾەﻧــەی ﺋــەو ﻫێﺰاﻧــە ﺑەڕێــﻮە دەﺑــﺎت ،ﻟــەو ﻛﺎﺗــەی ﻛــﻮرد دەﯾﺎﻧــەوێ ﺑــەر ﻟــە ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟــە ﯾــەﻛﻼی ﺑﻜەﻧەوە. 2014ی ﻋێــﺮاق ﺑﻮدﺟــەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ 2014ی 145ﻣﻠﯿــﺎر ﺑــە 174ﺗﺮﻟﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر ))145 دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ( ﻣەزﻧــﺪە 17ی ﭘﺸــﻜﯽ دەﻛــﺮێ و ﻟــەو ﺑڕەش 17%ی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻧــﺮاوە ﻛــە ﺑەﺑــڕوای ﺋەﺳــەدی ﺗــﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣﻨەداﻧﯽ ﺳــەرژﻣێﺮﯾﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮان ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ دەﺳﻜﺎری ﺑﻜﺮێ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺋەﺷــﻮاق ﺟــﺎف ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﮔﻮﺗــﯽ ،داوا
ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق دەﻛەﯾــﻦ ﭼﺎرەﺳــەری ﺋــەو دوو ﭘﺮﺳــە ﺑــﻜﺎت و راﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑەﻏــﺪا ﺑەﺑــڕی 7ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨــﺎر وەك ﻣﻮوﭼــەی ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ 2007ەوە ﺗــﺎ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەوەﺗــەی 2007ەوە ﺋێﺴــﺘﺎ و ﺑــڕی 4.2ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر وەك ﺧەرﺟــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤﺪا ﻛﺎر دەﻛەن ،ﻗەرزارە. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻫەﯾﺴــەم ﺟﺒــﻮوری ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟێﮋﻧــەی داراﯾــﯽ و ﺳــەرﻛﺮدە ﻟــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﺑــەم ﻧێﺰﯾﻜﺎﻧــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟــە دەﮔﺎﺗــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑــەاڵم ﭘﺮﺳــﯽ ﺧەرﺟــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ﻧﺎﮔﺮێﺘــەوە، ﺟﺒــﻮوری ﺑــە ”ﺣەﯾــﺎت“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﺋــەوان ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻟێﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕﯿــﻦ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺑەﻏــﺪا و ﻫەوﻟێــﺮ ﺑــﯚ رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ داﻫﺎﺗﻮودا. ﻟەﺑــﺎرەی ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧــﯽ دواﯾــﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەرێﻤــﯽ ﺑەﺳــﺘﻨەوەی رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی ﺑﯚڕﯾﯿــە ﻧەوﺗﯿﯿــە ﻧﻮێﯿەﻛــەی ﻫەرێﻢ ﺑەﻫێڵــﯽ ﻛﯚﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ،ﻓەرﻫــﺎد ﺋەﺗﺮووﺷــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻛــﻮرد ﻟــە
ﺑەﻏــﺪا ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛــﺮد ،ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ رێﮕــە ﻟێﮕﺮﺗﻨــامن ﻟــە ﻫەﻧﺎردﻧــﯽ ﻧــەوت رەت دەﻛەﯾﻨــەوە ،ﻟەوﻛﺎﺗــەی ﺑەﻏــﺪا داﻧــﯽ ﺧەرﺟــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿــەﻛﺎن رەت دەﻛﺎﺗــەوە ،واﺗــە ﺋەﮔــەر ﻣﺘامﻧەﻣــﺎن ﭘێﻨەﻛــەن ﺋــەوا ﺋێﻤەشﻣﺘامﻧەﯾﺎنﭘێﻨﺎﻛەﯾﻦ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑــەر ﻟــە راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺑﯚڕﯾﯿەﻛــە ﮔﻮﺗﻮوﻣﺎﻧــە ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ دەﺳــﺘﻮور داﻫﺎﺗــﯽ ﻧەوت ﺑــﯚ ﻫەﻣﻮو ﮔەﻟــﯽ ﻋێﺮاﻗە و ﺋەوەﺷــﯽ ﻟــە رێﮕﺎی 17ی ﻫەرێﻤــەوە دێﺘــە ﻓﺮۆﺷــنت 17%ی ﺑــﯚ ﻫەرێــﻢ دەﺑــێ و ﺋــەوەی ﺗــﺮی ﺑــﯚ ﮔەﻧﺠﯿﻨــەی ﻓﯿــﺪراڵ رەواﻧــە دەﻛــﺮێ ،ﺋــەوە ﻟــە ﺣﺎڵەﺗێﻜــﺪا ﺋەﮔەر ﺑەﻏــﺪا ﭘﺎﺑەﻧــﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤــە ﺑــێ ،ﺋەﮔــەر ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧەﺑــێ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋێﻤــەش ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﻫﯿــﭻ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽﭘێﺸﻮوﻧﺎﺑﯿﻦ. ﺋەﺗﺮووﺷــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮدﺟــەی ﻋێﺮاﻗــەوە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟــەو ﺑﺎرەﯾــەوە ﭘێــامن دەﮔﺎت ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛــەن ﻛــە ﭘڕۆژەﻛــە ﻫﯿــﭻ ﺑڕﮔەﯾەﻛــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎڵــە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺑەﻏــﺪا و ﻫەوﻟێــﺮ ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧەرﺟــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿــەﻛﺎن و ﺑﻮدﺟــەی ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە،
زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،وای ﻟێﻬﺎﺗــﻮوە ﻛــە رەﺷﻨﻮوﺳــﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟــەی ﻋێــﺮاق ﺑﻮوﺑێﺘــە ﻛێﺸــەی ﮔــەورەی ﻫەﻣــﻮو ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺳــﺎڵێﻚ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا، ﻛــە ﺑڕﯾــﺎردان ﻟەﺳــەری ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ داﻫﺎﺗــﻮو دوا دەﻛــەوێ و ﺑــەم ﺟــﯚرەش ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺑــﯚ ﺳــەر ﭘــﻼن و دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎن دەﺑێ. ﺋەﺗﺮووﺷــﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻛێﺸــەﻛە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﺑﺎﺳــﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺧەرﺟــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑﮕــﺮە ﻟەﺧــﯚ ﻧەﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭼەﻧــﺪان ﭘﺮﺳــﯽ ﮔﺮﻧﮕــە وەك ﺑﻮدﺟــەی ﺳــﯿﺎدی و ﺧەرﺟــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾــﯽ ،واﺗــە رەﺷﻨﻮوﺳــەﻛە ﻛەﻣﻮﻛــﻮڕی زۆری ﺗێﺪاﯾــە ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو ﻋێــﺮاق ﻧــەوەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻛﻮرد. ﻫەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا ﻟــە ﺋەﯾﻠــﻮول/ ﺳــێﭙﺘێﻤﺒەری راﺑــﺮدوو ﮔەﯾﺸــﺘﻨە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﻫەرێــﻢ رۆژاﻧــە ﺑــڕی 140ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧــەوت ﻫەﻧــﺎردە ﺑــﻜﺎت و ﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯿﺶ ﺑڕەﻛــە ﺑــﯚ 200ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑــەرز ﺑﺒێﺘەوە ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑەﻏﺪا ﺑــڕی ﯾــەك ﺑﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎر ))833 833 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر( ﺑﺪاﺗە ﻫەرێﻢ.
ﻏەﺳﺎن ﻣﻮﻓﻠﯿﺢ
ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟەﻧﺎو ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا
ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻢ ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی 2014ی ﻋێﺮاق دوا دەﺧﺎت 2014ی
ﺑەﺑــڕوای ﻣــﻦ ﻫﯿــﭻ ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯿەك ﻧﯿﯿــە ﻻری ﻟــەوەدا ﻫەﺑــێ ﻛە ﻛــﻮرد وەك ﮔەﻟێﻜــﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﻟەوەﺗەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋــەو واڵﺗەوە ﺑەدەﺳــﺖ ﭼەوﺳــﺎﻧەوەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻟــە ﭘــﺎڵ ﭼەوﺳــﺎﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﻧﺎاڵﻧﺪووﯾەﺗﯽ ﻛــە ﮔەﻟــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟەوەﺗەی ﺣﺰﺑــﯽ ﺑەﻋﺲ ﻟــەو واڵﺗە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــە دەﺳــﺖ و ﺋــەو ﻛﻮدەﺗﺎﯾﺎﻧــەی ﭘێﯿﺎﻧــﺪا ﺗێﭙەڕﯾــﻦ ﺗــﺎ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾــﯽ ﭘﺸﺘﺎوﭘﺸــﺖ ،دووﭼــﺎری ﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗــەوە ،دۆﺧەﻛــە ﺑــەو ﺷــێﻮە ﻣﺎﯾەوە ﺗﺎ ﺑەرﭘﺎﺑﻮوﻧﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﺋﺎدار/ﻣﺎرﺳﯽ 2011ﻟە ﺣﯚران. ﭼﺎرەﺳــەر وەك ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﻢ دەﻛــﺮد ﺑەﭘێــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﭼــﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺑــﯚ ﻫــەر ﮔەﻟێــﻚ و ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ ﻟــەوە ﺑــەدەر ﻧﯿﯿــە ،ﻟــە ﺳــﯚﻧﮕەی دۆﺧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎش وای دەﺑﯿﻨــﻢ ﻛــە ﺑﺎﺷــە ﺳــﻮود ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺳــﻮﯾﴪا و ﺋەڵامﻧﯿــﺎ و ﻫــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑێﺘــە وەرﮔﺮﺗــﻦ ﺑــﯚ منﻮوﻧــەی ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﭘﺮﺳــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟەوەﺗــەی دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑە ﺳێ ﻗﯚﻧﺎﻏﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻮە: ،2011ﺋــەو ﻣﺎوەی ﯾەﻛــەم ﻗﯚﻧــﺎغ -ﻟە ﺋﺎدار/ﻣﺎرﺳــﯽ 2011ﺗــﺎ ﺑەر ﻟە ﻛﯚﺗــﺎی ،2011 ﺷــێﻮازی ﺳــەرﺑﺎزی وەك وەاڵم ﺑــﯚ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رژێــﻢ ﺑﺎاڵدەﺳــﺖ ﺑــﻮو ،ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــەدا ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻟــە زۆرﯾﻨەی ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﺎوەﺷــﯽ ﺟەﻣــﺎوەری ﺑــﯚ ﻛﺮاﯾــەوە و ﻫەﻣــﻮو ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو واڵﺗــە ﻫــەر ﻟە ﻋﺎﻣــﻮوداوە ﺗــﺎ ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ و ﻛﯚﺑﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎزادﯾــﺎن دەﻛــﺮد ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻋەﻓﺮﯾﻦ ﻧەﺑــێ ،ﺋــەوان ﻧەﻫﺎﺗﻨــە دەرەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﻨﻜــەی ﺟەﻣــﺎوەری ﭘەﯾــەدە ﺑﻮون ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ رەوﺗێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ وا ﺑﻮو ﻛــە رێﮕﺮ ﺑﻮو ﻟــە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟەو ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧە ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧەی داوای ﺋﺎزادﯾﯿﺎن دەﻛﺮد. وێــڕای ﺋــەوە ﭼەﻧــﺪ ﭼﺎﻻﻛێﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﻋەﻓﺮﯾــﻦ ﺋەوەﯾــﺎن ﺧﺴــﺘە روو ﻛە ﭘەﯾــەدە رازی ﻧﯿﯿــە ﺑە رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان ﻟەو ﺷــﺎرە و ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێــﺮ ﻛﯚﻧﱰۆڵــﯽ ﺋــەو ،ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﭘﺎرﺗــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻫەوڵﯿــﺎن ﻧەدا ﺑەﺷــێﻮەﯾەك رەﻓﺘــﺎر ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺋــەو ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەی ﺳــﻮورﯾﺎ و دوودڵ ﻣﺎﻧــەوە و ﺑﺎﺑەﺗەﻛەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻻواﻧــﯽ ﺷﯚڕﺷــﮕێڕی ﻛــﻮرد ﻟە ﻧﺎوﭼەیﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎنﻫێﺸﺘەوە. دووەم ﻗﯚﻧــﺎغ -ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎی 2011و ﺗــﺎ ﭘێﻜﻬﺎﺗﻨــﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ، ﻛــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك و ﻟەﺑــەر ﺋــەو ﻫﯚﻛﺎراﻧــە ﻫﺎﺗــە داﻣەزراﻧــﺪن ﻛــە ﻻی ﻛەس ﺷــﺎراوە ﻧﯿﯿــە ،ﺑﮕــﺮە ﺑــە وﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﯿــەوە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــﯚ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏــە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯚڕش و ﺋــەو ﺗێﻮەﮔﻼﻧــە ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﯿــە ﻟــە ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑەدەﺳــﺘﯽ رژێــﻢ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدران ﻛە رەﺗﯿــﺎن ﻛﺮدەوە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎن دەﺳﺖ ﺑﺨەﻧە ﻧﺎو ﻛێﺸەﻛەوە. ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋــەو ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿەﺗﯿﯿــە ﻟەوەﺗــەی داﻣــەزراوە ﺗــﺎ ﺑــەر ﻟــە ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ ﻧــﺎوی ﺑەر ﻟــە دوو ﻫەﻓﺘــە ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻫێﺰە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر زەوی ﺑــﯚ ﻻی ﺧــﯚی راﺑﻜێﺸــێ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻻواﻧــﯽ ﻛــﻮرد ،ﻟێــﺮە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺑەﻫێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ﭘەﯾــەدە و ﻻوازﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺋــﺎرادا ﺑــﻮو ،ﻣــﻦ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛﻢ ﻟەﮔــەڵ ﺑــﺮادەران ﻟە ﭘەﯾــەدە ﺧﺴــﺘە روو ،ﺑــەاڵم ﻟەﺑــەر ﭼەﻧﺪ ﻫﯚﯾەك ﻛە ﺋێﺮە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ﻧﯿﯿەﺳەرﻧەﻛەوت. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻫەﻧــﺪێ ﻟــە ﻫێــﺰە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺗــﺎ ﺋــەو ﺳــﺎﺗﯿﺶ واﯾــﺎن دەزاﻧــﯽ ﻛــە رووﺧﺎﻧﯽ رژێــﻢ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑﯚﯾە ﻫەوڵــﯽ ﺋەوەﯾــﺎن ﻧەدا ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻗﻮڵــﱰ ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەرﺑﺨــەن ،ﻫەرﭼــﯽ ﻫێﺰە ﻟﯿــﱪاڵ و ﭼەﭘەﻛﺎﻧﯿﺸــﻦ ﺑەﻫەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ،ﺋــەوەی ﺳــەرﻧﺠﯽ راﻛێﺸــﺎم ﻟە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﭘەﯾــەدەدا رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﻧﺎوەﺧــﯚ ﺑــﻮو ﻟــە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــە ﺋــەوﻛﺎت ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی دەﺳــﺘەی ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﺪا ﻛﺎری دەﻛــﺮد ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەوەدا راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛــەی دەﺳــﺘﯽ ﺑەﻗﺴــەﻛﺮدن ﻛــﺮد ﻟەﺑــﺎرەی ﻋــەرەب ﺑەﺷــێﻮەی ﻫﺎﻧــﺪان ﻟــە دژﯾــﺎن ﺑەﺑــێ ﺟﯿﺎوازﯾﻜــﺮدن ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــﺪا ،ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــەش ﺑــە ﭘەرﺗەوازەﯾــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﮕێڕ ﻧﺎﴎا. ﺳــێﯿەم ﻗﯚﻧــﺎغ -ﻟەﮔــەڵ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿﯿەﺗــﯽ ﺗــﺎ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭘەﯾــەدە ﺑــﯚ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾەﺗﯿــﯽ ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑــﺮدن ﺑــﯚ ﺋــەو ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧــەی ﻛﯚﻧﱰۆڵﯿــﺎن دەﻛﺎت دوای ﺋــەوەی ﺳــﻮﭘﺎی ﺋەﺳــەد رادەﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدن ،ﻟێــﺮە ﺑــﯚ زاﻧﯿــﺎری ﭘەﯾــەدە ﻫەرﯾەك ﻟــە ﻋەﻓﺮﯾﻦ و ﻛﯚﺑﺎﻧﯽ و ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚی ﻟە ﺳــﻮﭘﺎی ﺋەﺳــەد وەرﮔــﺮت ﻛــە زۆرﯾﻨــەی ﻧﺎوﭼــە ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد دەﮔﺮێﺘــەوە، ﺑﯚﯾە ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻧەﺑــﻮو و ﺋــەو ﺷەڕاﻧەﺷــﯽ دواﺗﺮ رووﯾﺎن دا ﻟە ﺧﺎڵە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻮوە. ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــەدا ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺑــﯚ ﻫەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﯾــەدە ﻟــە ﻋەﻓﺮﯾﻦ و ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑﯚ رژێــﻢ ﻟە ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ﻟە ژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﭘەﯾــەدە ﯾــﺎن وەك ﺑڵێﯿــﻦ ﻟــە ژێــﺮ ﭼــﺎو و ﮔــﻮێ و ﺑەﺑەﺷــﺪاری ﺧــﯚی و ﺋەواﻧــەی ﺋﯿﻤﺰاﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەﻛــەی ﻛــﺮدووە ﻫﺎﺗﻨــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪان، ﺋــەوەش ﻫــەروەك ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد و ﻋــەرەب و ﺋﺎﺷــﻮوری ﻟــەوێ ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەن و وێﻨەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋەوەﯾﺎن دەرﺧﺴﺖ. ﻣــﻦ ﺧﻮازﯾــﺎرم ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــە راﺳــﺖ ﻧەﺑــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔــەر راﺳــﺖ ﺑــﻦ ﺋﺎﺧــﯚ ﭼــﯚن ﭘەﯾــەدە ﺑﮋارەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﯾــەﻛﻼ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺑــﯚ ﺷــەڕﻛﺮدن وەك ﺳــەرﺑﺎزێﻜﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺋەﺳــەد ،ﺑﮕــﺮە دۆزی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻫﯿــﭻ ﺳــﻮودێﻚ ﻧﺎﺑﯿﻨــێ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﻟەدەﺳــﺖ دەدات ،وەك ﺋــەوەی دەﺳــﺘەی ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﭘێﺸــﱰ ﻟەدەﺳــﺘﯽ دا .ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘﺎ داوا ﻛــﺮاوە ﺳــﺎزﻛﺮدﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻨێﻜﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾــە ﻟــە ﻧێــﻮان ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿﯿەﺗــﯽ ﺑــە ﻫەﻣــﻮو ﻫێــﺰە ﻛــﻮردی و ﻧﺎﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــەوە ﻟەﮔــەڵ ﭘەﯾــەدە ﺑەﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻫەوﻟێــﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــاڵو ﺑﻮوەﺗــەوە ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮوان ﻟە دژی ﻫەﻣــﻮوان ،ﻫﯿــﭻ ﺑﻮارێــﻚ ﺑــﯚ دواڕۆژ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﺋــﺎزاد و ﻓەراﻫەﻣﺒﻮوﻧﯽﻣﺎﻓەﻛﺎنﻧﺎﯾەڵێﺘەوە. ﺳﺎﯾﺘﯽﺋﯿﻼف
ﻛﻮرد ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮردن
ﭘێﻮﯾﺴﺘەﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽﻛﻮرد ﻟەﻫەوڵﯽﺑەدەﺳﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮیواڵﺗﺎﻧﯽﺑەﻫێﺰیﻛﯚﻣەڵﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ﺑﻦ ،ﻟەواﻧەش ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و واڵﺗﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋەوروﭘﺎ واڵﺗێﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان و ﺷــﯚڕش و ﺷــەڕﯾﺎن ﺑﯿﻨــﯽ .ﺋــەوان ﻧﺎﯾﺎﻧەوێــﺖ واڵﺗەﻛەﯾــﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧﺎﺋﺎراﻣــﯽ ﺑێــﺖ و ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎﻧــە ﻛێﺸــەی ﻛــﻮردی واڵﺗەﻛەﯾــﺎن ﻟــە ڕێــﯽ دﯾﺎﻟــﯚگ و ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿەوە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜــەن. ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ -ﻟــە ﭘــﺎش ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛــەی -زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەﮔــەڵ
رۆژﻫەاڵﺗﻨﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻣﯚﺳــﻜﯚ و ﭘێــﯽ واﯾــە ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرێﻜــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺑﺒﻨــە ﺧﺎوەﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚﯾــﺎن و ﺋــەو دەوڵەﺗــەش ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــە. ﺋــەم ﭘﺴــﭙﯚڕە دەڵێــﺖ ”ﻣﻠﯿﯚﻧەﻫــﺎ ﻛــﻮرد داوای دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ دەﻛــەن .ﺑــەاڵم ﭘﺮﺳــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ دەﺑێﺖ ﺑــە ﻫەﻣﺎﻫەﻧﮕﯽ و ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەی ﻟــە ﻋێــﺮاق واﯾﻜــﺮدووە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق زۆر ﻻواز ﺑێــﺖ و ﻧەﺗﻮاﻧێــﺖ دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻜﺎت. ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑەردەواﻣە و ﺋــەوەش ﺑﻮوەﺗە ﻫــﯚی ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ رژێﻤەﻛــەی ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﻟــە ﭼەﻧــﺪ
ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ دەرەوە ﭘێﻮەﻧــﺪی دەﺑێــﺖ، ﺑﯚﯾە دەﺑێــﺖ ڕێﺰ ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆڤ و ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ واڵﺗەﻛــەی ﺑﮕﺮێــﺖ -ﻟەواﻧــەش ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد .ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەی دێﺘــە ﭘێﺸــەوە ﺋەوەﯾە ﺋﺎﯾــﺎ دەﺑێﺖ ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرد ﻟەﮔــەڵ ﺋــەم ﺑﺎرودۆﺧە ﻧﻮێﯿەدا ﭼﯚن ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺎت؟ ﺑﯚرﯾــﺲ دۆﮔﻼڤ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜە ﻟــە ﭘەﯾامﻧــﮕﺎی ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی
ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺋــەو واڵﺗﺎﻧــە ﺗﺎوﺗــﻮێ ﺑﻜﺮێــﺖ ﻛــە ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮردﯾــﺎن ﺗێــﺪا دەژﯾــﺖ .ﺋەﮔــەر وا ﻧەﺑێــﺖ ﺑﺎرودۆﺧەﻛــە ﺗێــﻚ دەﭼێﺖ و ﺷــەڕ ڕوو دەدات“. ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﮔــەورەی ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﻧﺎوﺧــﯚی ﻋێﺮاﻗﯿﺸــﺪا ﻫەﯾــە .ﺋێﺴــﺘﺎش ﻫەوﻟێــﺮ ﭘﻼﻧــﯽ ﺋــەوەی ﻫەﯾــە ﻟــە ڕێــﯽ ﺑﯚڕﯾﯿــەوە ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕەواﻧــەی دەرەوە ﺑــﻜﺎت .ﺋــەم ﻫەﻧــﮕﺎوەش ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﺰﯾﻚ دەﻛﺎﺗــەوە .ﭬﻼدﯾﻤﯿــﺮ ﺋﯿﺴــﯿﺎڤ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘە و دەڵێــﺖ ”ﻫەﻣــﻮو ﮔەﻟێــﻚ ﻣﺎﻓــﯽ ﺋــەوەی ﻫەﯾــە ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧــﯚی ﺑــﺪات. ﺋەﻣــە ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە“. ﺋــەم ﭘﺴــﭙﯚڕە ﻫەروەﻫــﺎ دەڵێــﺖ ”ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺶ ﻫەﯾــە ﺑــﺎس ﻟــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــﻨﻮوری واڵﺗــەﻛﺎن دەﻛﺎت .ﺋــەم دوو ﯾﺎﺳــﺎﯾەی ﺋﺎﻣــﺎژەم ﭘێﻜــﺮدن ﻟەﻻﯾــەن ڕێﻜﺨــﺮاوی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــەوە دەرﻛــﺮاون ،ﺑــەاڵم ﭼــﯚن دژﺑەﯾەﻛﯿــﯽ ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــﺪا دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ ڕوون ﻧﯿﯿە“.
رۆژﻧﺎﻣــەی ﮔﺎردﯾﺎﻧــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺶ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﺪا دەڵێــﺖ ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑﯽ ﭘێﮕــەی ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻫێﺰ ﻛــﺮدووە، ﭼﻮﻧﻜــە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺑەﻫێــﺰ و ﻧەﯾــﺎری ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻫەوڵــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﻦ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا و رووﺑــەڕووی ﻛێﺸــەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿــﺶ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .ﺋەﻣــەش واﯾﻜــﺮدووە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋــەو واڵﺗﺎﻧــە ﻻواز ﺑێﺖ. رۆژﻧﺎﻣەﻛــە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ دەﺳــەاڵت و ﭘێﮕــەی ﺑەﻫێــﺰی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و دەڵێــﺖ، دەﻛﺮێــﺖ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎش داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻫەرێﻤێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردی ﺑێﺖ. ﺗﻮێﮋەرەواﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەڵێــﻦ
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻫەوڵــﯽ ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺪا ﺑــﻦ ،ﻟەواﻧــەش ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و واڵﺗﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺋەوروﭘﺎ. ﭘﺮﺳــﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ﯾەﻛﻼﯾﯽ
رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋێﺮان و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾەﻛﻼﯾﯽ دەﻛﺎﺗەوە
ﺑﭘﯽ ﺋو ﺋﺎﻣﺎرەی ﻟ ﻧﺎوەﻧﺪە ﻧﻮدەوﺗﯿﯿﻛﺎﻧﺪا ﺑوﺑﻮوﻧﺗوە ،ﻟ دەﺳﺘﭙﻜﯽ ﺷڕی ﺳﻮورﯾﺎوە ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ 11 ھزار ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوﻧﺗ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەﮔــەڵ ﻧەﯾــﺎران و ﺗەﻧﺎﻧەت دوژﻣﻨەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ﻟــە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوە و ڕێﻜﻜەوﺗﻨﺪاﯾــە ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﭘــﺮس و ﻛێﺸــە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن .ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ڕاﺑــﺮدوو ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەﮔــەڵ ڕووﺳــﯿﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭼەﻛــە ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ﻟەﻧــﺎو ﺑﱪێــﻦ .ﺋــەم ﺑڕﯾﺎرەش ﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﭘەﺷــﯿامﻧﺒﻮوﻧەوەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻛــﺮدەی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑــﯚ ﺳــەر رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ. رۆژی ﯾەﻛﺸــەﻣﻤەی ڕاﺑــﺮدووش واڵﺗﺎﻧــﯽ زﻟﻬێــﺰی ﺟﯿﻬــﺎن و ﺋێــﺮان ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾەﻛﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋەﺗﯚﻣــﯽ ﺋێــﺮان واژۆ ﻛــﺮد .ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ و ﺗەواوی واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧــﺪاوی ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ
ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دژی ﺋــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾــە ﺑــﻮون ،ﺑــەاڵم واﺷــﻨﺘﯚن ﮔﻮێــﯽ ﺑــﯚ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧەﮔــﺮت و رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛــەی واژۆ ﻛــﺮد .ﺋــەم ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾــە دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﻟێﻜﻨﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﺋێــﺮان و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﭘێﺪەﭼێــﺖ ﻫەﻧــﮕﺎوی داﻫﺎﺗــﻮوی ﺋــەم دوو واڵﺗــە ﻗﺴــەﻛﺮدن ﺑێــﺖ ﻟەﺳــەر دۆزﯾﻨەوەی ﭼﺎرەﺳــەرێﻚ ﺑــﯚ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺳــﻮورﯾﺎ .ﺑﺎﺷــە ﺋەﮔــەر ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺋێــﺮان و ڕووﺳــﯿﺎ دەرﺑﺎرەی ﺷــێﻮازی ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨــﺎن ﺑــە ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺳــﻮورﯾﺎ ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ ،ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯿــﯽ ﺑەﺳــەر دێﺖ؟ ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﯿــﺎوازی ﻧێــﻮان ﭘــﺎرت و ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧە .ﺳــێ ﭘﺎرﺗــﯽ
ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫــەن :ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ-ﭘەﯾەدە. ﻟــە ﻣــﺎوەی ڕاﺑــﺮدوودا ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻫەوڵﯽ زۆری دا ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﯾەﻛڕﯾﺰﯾﯿــەك ﻟــە ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت و ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑــە ﻫەﻣــﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــەم ﻫەواڵﻧــە ﻛــﺮد .ﺷــەش ﻣﺎﻧــﮓ ﭘــﺎش دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ زۆرﯾﻨــەی ﭘﺎرﺗــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﻛــﻮرد ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ .ﺋــەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ﻟە
13
14ﭘــﺎرت ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﮔﺮووﭘــﯽ ﺋﺎﻓﺮەت، ﻟﯿﮋﻧــەی ﻫەﻣﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﮔەﻧﺠــﺎن، ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯽ و ﻋەﻓﺮﯾــﻦ و ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﭘێــﻚ دێــﺖ .ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــە داوای ﭼﺎرەﺳــەرێﻜﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑــﯚ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣــﯽ ﺑــﯚ ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو واڵﺗــە دەﻛﺎت .ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﻛــﻮرد دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺑەﻫێﺰﯾــﺶ ﺑێــﺖ ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد ﻟەو واڵﺗەدا. ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋــەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑــەو ﺋەرﻛﺎﻧە ﻫەڵﺴــێﺖ ﻛە ﭼﺎوەڕێــﯽ ﻟێﺪەﻛــﺮا ،ﺋــەوەش ﺑەﻫــﯚی رۆڵــﯽ ﭘەﯾــەدە -ﻛــە ﻟــە دەرەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛەوەﯾــە و دەﺳــەاڵﺗﺪاری ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە-
و ڕﻛﺎﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﻧێــﻮان ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــەش. رۆژﻧﺎﻣــەی ”دەﯾﻠــﯽ ﺳــﺘﺎر“ دەڵێــﺖ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺗــەواو ﺑــە ﺋﺎﺷــﺘﺒﻮوﻧەوە دەدات و ﺋەﻣــەش واﯾﻜــﺮدووە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨێــﺖ .ﺑەاڵم ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﭘﺎرﺗــە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ دەدرێــﺖ. ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﯾــەك ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــەدا ﻧﯿﯿــە .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر ﺟﯿــﺎوازی ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋــەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــەش ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻫێﺸــﺘﺎ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ
ﺗــﺮ دەﻣێﻨێﺘــەوە -ﺋەوﯾــﺶ ﻛێﺸــەی ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن دەﺑێﺖ ﻟەﮔەڵ ﭘەﯾەدەدا. ﭘەﯾــەدە ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و رژێﻤﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەدەوە ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ دەدرێــﺖ .ﺋــەم ﭘﺎرﺗــە ﺧﺎوەن ﻫێﺰێﻜــﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﺸــە ﻛــە ﺑــە ﯾەﻛەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔــەل -ﯾەﭘەﮔــە -ﻧــﺎﴎاوە. 2012دا ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗەﻣــﻮوزی ﺳــﺎڵﯽ 2012دا رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺸــﺎﯾەوە و ﭘەﯾــەدە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋــەو رژێﻤــەی ﮔﺮﺗــەوە” .دەﯾﻠــﯽ ﺳــﺘﺎر“ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ،ڕاﺳــﺘە ﭘەﯾــەدە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــەاڵﺗﺪارە، ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑــەاڵم ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﻟــەو ﭘﺎرﭼەﯾــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨێــﺖ .ﺋــەم ﭘﺎرﺗــە ﻫــەوڵ دەدات ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑــﯚ ﺧەڵﻜــﯽ داﺑﯿــﻦ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﻛڕەوﯾــﯽ ﭘەﯾــڕەو دەﻛﺎت و ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧــﺎن و ﺋەﻧﺪاﻣــﺎن و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ دەﭼەوﺳــێﻨێﺘەوە .ﺋەﻣــەش ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚی ﺗﻮڕەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛــﻮردەﻛﺎن. ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﭘەﯾــەدە ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﻜﺎت و رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑــﯚ ﻫــەر ﺑﺎرودۆﺧێــﻚ ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑێــﺖ، ﻟەواﻧەش ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘﺎش ﺷەڕ. دەﯾﻠــﯽ ﺳــﺘﺎر دەڵێــﺖ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﭘــﺎرت و ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ژێــﺮ ﻓﺸــﺎری ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯿﯿﺎﻧــﺪا ﭼەﻧــﺪ ﺑﺎڵێﻜــﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯿــﺎن ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻜﻬێﻨــﺎ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ڕێــﮕﺎ ﻧــەدەن ﭘەﯾــەدە ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻛﯚﻧــﱰۆڵ ﺑــﻜﺎت .ﺑــەاڵم ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋەم ﮔﺮووﭘﺎﻧــە ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ رۆڵــﯽ ﭘەﯾــەدە ﻟــە ﻧــﺎو رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــﻨﻮوردارە .ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿــە ﻗﻮواڵﻧــە و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻫەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷــەڕ ﺗێﮕەﯾﺸــﺖ و ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﻟــە 2012دا ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗەﻣــﻮوزی ﺳــﺎڵﯽ 2012دا
دەﻛﺮێﺘــەوە )ﻫەروەﻛــﻮ ﭼــﯚن ﻟــە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮوداﻧﺪا ﺑﯿرنا(، ﺑــەاڵم دەﻛﺮێــﺖ ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرد ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺋەوروﭘــﺎ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨێــﺖ و ﺑﺒێﺘــە ﺧﺎوەﻧﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ )ﻫــەروەك ﭼــﯚن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﯚﺳــﯚﭬﯚ ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺑەم ﺟﯚرە ﺑﻜەن(.
دەﺳــﺘەی ﺑــﺎاڵی ﻛــﻮردی ﭘێﻜﻬێــرنا. ﺑــەاڵم ﺋەﻣﺠــﺎرەش ﭘەﯾــەدە ڕێــﮕﺎی ﻧــەدا ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ڕێﻜﻮﭘێــﻚ ﺋەرﻛەﻛﺎﻧــﯽ ڕاﭘەڕێﻨێــﺖ و رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒێﺘــە ﺧــﺎوەن ﺑەرەﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻛــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﭼــە ﮔﺮﻧﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻜﺎت و ﺑــﯚ ﻫــەر داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧێﻜﯿﺶ ﻟەﮔــەڵ ﻫــەر واڵﺗێﻚ و ﻫــەر ڕووﺑەڕووﺑﻮﻧەوەﯾەﻛﯿــﺶ ﻟەﮔــەڵ ﻫــەر ﻫێﺰێﻜــﯽ ﭼەﻛﺪارﯾــﺪا ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ. ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻣﺎﻧــﮓ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑڕﯾــﺎری دا ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــﺪات ،ﺑــەاڵم ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋــەو ﺑەڵێﻨــەی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮدووە .ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻧﺎﯾەوێــﺖ ﭘێﮕــەی ﮔﺮووﭘــە ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺑەﻫێــﺰ ﺑێــﺖ و ﻛەواﺗــە ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿــە ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺋــەو ﺑەڵێﻨەی ﺑێــﺖ ﺑــە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی داوە .ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﭘێﺪەﭼێــﺖ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻫەﻓﺘــەی داﻫﺎﺗــﻮودا ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﻫﺎوﭘەﯾامﻧە ﺋەوروﭘﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﻻﯾــەك و ﺋێــﺮان و ڕووﺳــﯿﺎ ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ دەﺳــﺖ ﺑــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﺑﻜــەن ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دۆزﯾﻨــەوەی ﭼﺎرەﺳــەرێﻚ ﺑــﯚ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳــﻮورﯾﺎ .ﺋﺎﯾﺎ ﻛــﻮرد ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﯾــەك ﮔﻮﺗــﺎری ﻫەﺑێــﺖ و ﭘەﯾﺎﻣەﻛەی ﺑﮕەﯾەﻧێﺘــە ﺋــەم ﻫێﺰاﻧە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎی ﻧﻮێــﺪا ڕێــﺰ ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕﯿﺮێــﺖ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﭘﺎرﺗــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــەﻻوە ﺑﻨێــﻦ و ﻧﻮێﻨــەری ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی دووەﻣــﯽ ﺟﻨێــﭫ دﯾــﺎری ﺑﻜــەن؟ ﺑﺎرودۆﺧەﻛــە زۆر ﻫەﺳــﺘﯿﺎرە و ﺋەﮔــەر ﭘﺎرﺗــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑــە ﻫﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿەوە ﻣﺎﻣەڵــە ﻧەﻛــەن ،ﺋەوا ﺋــەو دەرﻓەﺗەی ﻫﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺸــەوە ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺳﻮورﯾﺎدا ﻟە دەﺳﺖ دەﭼێﺖ.
14
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻫﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﻛﺎن ﺳرﻧﺠﯽ ﻛﻣﺘﺮﯾﺎن ﺑ ﺑﺰووﺗﻨوەی ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازﯾﯽ ﻛﻮرد داوە ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ /وﺷ .ﺋﻓﺮاﺳﯿﺎب ﮔﺮاﻣﯽ ﻧﻮوﺳــەر و ﺳﯿﺎﺳــەمتەدار ﺣﺎﻣﯿــﺪ ﮔەوﻫــەری ،ﻟــە دﯾامﻧەﯾەﻛﯿــﺪا ﻟەﮔــەڵ )وﺷــە( ﺗﯿﺸــﻚ ﺑﺨەﯾﻨــە ﺳــەر ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﭼەﻧﺪ دەﯾەی راﺑﺮدوو. ﮔەوﻫــەری ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ دﯾامﻧەﻛــەدا دەڵــێ” :ﻫﯿﭽــﻜﺎم ﻟــە ﺑﺰووﺗﻨــەوە ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﭼــەپ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ..ﻫﺘــﺪ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺧەون و ﺋﺎواﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەدی ﺑﻬێﻨﻦ“.
2-1 ﺳــەرەﺗﺎ وەك دەروازەﯾــەك ﺑــﯚ ﭼﻮوﻧــە ﻧێــﻮ ﺑﺎﺳــەﻛەﻣﺎﻧەوە، ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛــﻮرد ﻟــە رواﻧﮕــەی ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﭼــﯚن ﭘێﻨﺎﺳە دەﻛەی؟ ﻟــەو ڕواﻧﮕەﯾــەوە ﻛــە ﻫــەر ﻧەﺗەوەﯾــەك ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺧــﯚی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧــﯚی دﯾــﺎری ﺑــﻜﺎت ،ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛــﻮرد، ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛــﯽ ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازاﻧــەی، و ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿــە ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓێﻜــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟــە واڵﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا .ﺋــەو ﻧەﺗەوەﯾــە ﺑەﺑــێ ﻣەﯾــﻞ و وﯾﺴــﺘﯽ ﺧــﯚی ﺑــە ﺧﺎﻛەﻛەﯾــەوە داﺑــەش ﻛــﺮاوە ﺑەﺳــەر ﭼــﻮار دەوڵەﺗــﯽ دراوﺳــێﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ﺑەﭘێﭽەواﻧــەی ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮاوی ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮەﻛﺎن ﻣﺎﻓــﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧــﯚی ﻟێﺴــەﻧﺮاوە .ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﻛﯚڵﯚﻧﯿﯿــە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻟــە زێــﺪی ﺧﯚﯾــﺪا ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧــﯚی و ﺷــێﻮەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ واڵﺗــﯽ ﺧــﯚی و ﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮوی ﺑــﺪات .ﻛﺎﺗێﻚ ﻟــە ﺋﺎزادی و ﻣﺎﻓــﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن و ﺑەراﻣﺒــەر ﻟەﮔــەڵ دراوﺳــێﻜﺎﻧﯽ دەدوێــﺖ، ﺑەﻧــﺪ دەﻛﺮێــﺖ و ﺋەﮔــەر ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر وﯾﺴــﺘﯽ داﮔﯿﺮﻛــەردا ﻛﺎرداﻧــەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻫەﺑێــﺖ، ﺑــە ﭼــەك وەاڵﻣــﯽ دەدرێﺘــەوە و اﯾﻜــﺮدووە ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﺋەﻣــەش وواﯾﻜــﺮدووە ﻟە ﺷەڕ و ﺋﺎوارەﯾﯿﺪا ﺑێﺖ. ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەم ﺑــﯚ ﻛــﻮرد ﺳــەدەی ﺳــەرﻛەوﺗﻦ و ﺷﻜﺴــﺘەﻛﺎن ﺑــﻮو ،ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻫﺎﺗــە ﻛــﻮردی ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ﺑﺎزﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺣﺰﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دروﺳــﺖ ﺑــﻮون، ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑەﺳــﺘێﻨە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەوﻛﺎت چ ﺑــﻮون ﻛــە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺳەرﯾﺎن ﻫەڵﺪا؟ ﺟﯿﻬــﺎن ﻟە ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەﻣﺪا دوو ﺟەﻧﮕﯽ ﻣەزﻧــﯽ ﺑەﺧــﯚوە ﺑﯿﻨﯽ .ﺋەم ﺟەﻧﮕﺎﻧــە دوو ﺑــەرەی دژﺑەﯾەﻛــﯽ ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛــﱰدا زەق ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺑﯚ ﻣــﺎوەی ﭘﱰ ﻟە ﻫەﺷــﺘﺎ ﺳــﺎڵ ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛﱰﯾــﺎن ﻛــﺮد .ﻟــەو ﻛێﺸــەﯾەدا ﻛــە ﺑــە ﺷــەڕی ﺳــﺎرد ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ دەرﻛــﺮد ،ﻣﺎﻓــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد و زۆر ﮔەﻟــﯽ ﺗــﺮ ﭘێﺨﻮﺳــﺖ ﻛــﺮا .ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەم ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧێﻜﯽ زۆری ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﺗەﻛﻨﯚﻟــﯚژی ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ،
ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ ﻟــە ﺟﯿﻬــﺎن و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﯿﻨــﯽ .ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺗێﻜــەاڵو ﺑــە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺧﯚﯾــﺎن ﮔەﺷــەی ﺳــەﻧﺪ و دەﯾــﺎن ﻧەﺗــەوەی ﺑەژﻣــﺎر ﺑﭽﻮوﻛــﱰ ﻟــە ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮرد ،ﺑــە ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﮔەﯾﺸــنت و دەوڵەﺗــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن داﻣەزراﻧــﺪ .ﻟەو ﺳــەدەﯾەدا داﻣەزراﻧــﯽ ڕێﻜﺨــﺮاوی ﻣەدەﻧــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﺪا ﺑــﻮون ﺑــە واﻗﯿﻌێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ. اﺗﺎﯾــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺳــەدەی ﺑــەو وواﺗﺎﯾــە ﻧﯚزدەﯾــەم و ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەم ،ﻟــە زۆرﺑــەی واڵﺗﺎﻧــﺪا، ﻓەوﺗــﺎن و ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﻛﻼﺳــﯿﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەدوادا ﻫــﺎت و
ﺧﯿﺎﻧەﺗــﯽ زﻟﻬێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﺧﺎ و ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻻوازﯾــﯽ ﻫەﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗــﯽ و ﻛەﻣﺌەزﻣﻮوﻧــﯽ ﮔــەل و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎمنﺎن ڕێﮕــﺮ ﺑــﻮون ﻟــە ﺑــەردەم ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮرددا ﻛە وەك ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺳــەدەی ﻧﯚزدە و ﺑﯿﺴــﺘەﻣﺪا ،دەوڵەﺗــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧﯚی داﻣەزرێﻨێﺖ. ﻟــە ﺋێــﺮان ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻣەﴍووﺗە، ﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋــەو واڵﺗــەدا، ﺑــﯚ ﻛــﻮرد ﻛﺎم ﻗﯚﻧــﺎخ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ وەك ﻗﯚﻧﺎﺧــﯽ ﻧــﻮێ و ﺳــەردەﻣﯽ ﻧــﻮێ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛــە ﺑﻮوﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﮔﯚڕاﻧێــﻚ ﻟــە ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ؟ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻣەﴍووﺗەی ﺳــەڵﺘەﻧەﺗﯽ ﻛــە ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﺤەﻣــەد ﻋەﻟﯽ ﺷــﺎی ﻗﺎﺟﺎردا ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎم ﮔەﯾﺸــﺖ، ﻗﯚﻧﺎﺧێﻜــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﭘێﻜﻬێﻨــﺎ. ﺑەﻫــﯚی ﺋــەو ﺷﯚڕﺷــەوە ،ﺋێــﺮان ﺑــﻮو ﺑــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ”ﻗﺎﻧــﻮون ﺋەﺳﺎﺳــﯽ“ و ﭘەرﻟەﻣــﺎن، ﺑــەاڵم ڕەزا ﺷــﺎ و دواﺗﺮﯾــﺶ ﻣﺤەﻣــەد ڕەزای ﻛــﻮڕی ،ﺗەﻧﯿــﺎ ڕەواڵەﺗێﻜﯿــﺎن ﻟــەو دەﺳــﺘﻜەوﺗﺎﻧە ﻫێﺸــﺘەوە ،ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﮔەﻻﻧــﯽ
ﻛﻮردﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﻛﯚڵﯚﻧﯿﯿە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە زێﺪی ﺧﯚﯾﺪا ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی و ﺷێﻮەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ واڵﺗﯽ ﺧﯚی و ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗﻮوی ﺑﺪات ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ڕێﻜﺨﺮاوەﯾــﯽ و ﻛﺎری ﺑەﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣەدەﻧــﯽ ﺟێــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﻛﻼﺳــﯿﻜەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــەوە .ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرد ﻟــەو ﮔﯚڕاﻧﺎﻧە ﺑێﺒــەش ﻧەﺑــﻮو ،وەك ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﭘێــﯽ ﻧﺎﯾــە ﻗﯚﻧﺎﺧــﯽ ﻧﻮێــﻮە و ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺳــەدەی ﻧﯚزدەﯾەﻣــﺪا ﻟــە ﭘەراوێــﺰی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻓەﻗــێ ﺗەﯾــﺮان و ﺋەﺣﻤــەدی ﺧﺎﻧــﯽ، ﻫەﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗــﯽ ﮔەﺷــەی ﻛــﺮد .ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺟــﺎر ﺳــﺎڵﯽ 1880 ﺷــێﺦ ﻋﻮﺑەﯾــﺪواڵ ﻧەﻫــﺮی ﯾەﻛــەم ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ڕزﮔﺎرﯾﺨــﻮازی ﺑــە ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺮدﻧﯽ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ای ﺑــەدوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕێﻜﺨﺴــﺖ .ﺑــەدو ﺋــەو ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿەدا، ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد دەﺳــﺘﯽ ﻛــﺮد ﺑــە ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﺳــﺎڵﯽ 1898ڕۆژﻧﺎﻣــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە و دوای ﺟەﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ 1926دادا ﯾەﻛەم ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ،ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1926 ڕێﻜﺨــﺮاوی ﺧــﯚی ﻟــە ژێــﺮ ﻧــﺎوی ”ﻛﯚﻣەڵــەی ﺧﯚﯾﺒــﻮون“ داﻣەزراﻧــﺪ. ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾــﯽ، ﻫەڵﻜەوﺗــەی دڕﻧﺪەﯾــﯽ داﮔﯿﺮﻛەراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن،
ﺋێــﺮان ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻮەی ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﻟێــﯽ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑــﻦ. ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛــﺮا ﺑــە دﯾﻮەﺧﺎﻧــﯽ ﺷــﺎ و ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﭘێﺸــێﻞ ﻛــﺮا و دواﺗــﺮ دەزﮔﺎی ﻫەواڵﮕﺮﯾــﯽ اك“ و ﺣﺰﺑــﯽ ڕەﺳــﺘﺎﺧﯿﺰ ”ﺳــﺎواك“ ”ﺳــﺎو دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﯿــﺎن ﮔﺮﺗەدەﺳــﺖ و ﻧەﯾﺎﻧﻬێﺸــﺖ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻣەﴍووﺗە ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە دﯾﺎرﯾﯿﻜﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﮕﺎت .ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮرد ﺑەﻫــﯚی ﻛﯚڵﯚﻧﯿﺒﻮوﻧــﯽ ﮔەﻟێــﻚ ﻗﯚﻧﺎﺧــﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﭘﺸــﺖ ﺳــەر ،ﻟە 1514وە ﺑﮕــﺮە ﺷــەڕی ﭼﺎڵﺪێــﺮان 1514وە ،1639 ﺗــﺎ ﭘەﯾامﻧــﯽ زوﻫــﺎب ﻟــە ،1639 ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺷــێﺦ ﻋﻮﺑەﯾــﺪواڵ ﻧەﻫﺮی ﻟــە 1880و ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚڕﯾــﯽ .1923ﭘێﻜﻬﺎﺗﻨــﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﯽ ﻟــە .1923 دەوڵەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق و ﻟﻜﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەو دەوڵەﺗە. ﭘەﯾامﻧــﯽ ﺳــﯿﭭەر ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1920و داﻣەزراﻧــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە .1946ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋەﯾﻠــﻮول و ﺳــﺎڵﯽ .1946 .1975 ﭘەﯾامﻧــﯽ ﺟەزاﯾــﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ .1975 ڕووﺧﺎﻧــﯽ ڕژێﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﻟــە ﻋێــﺮاق و ﺋێــﺮان و ڕووﺧﺎﻧــﯽ
ڕژێﻤــﯽ ﺑەﻋــﺲ و ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﺳــەدام ﺣﻮﺳــێﻦ .ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ دوو ﺟەﻣﺴــەری و ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﻧەزﻣــﯽ ﻧــﻮێ ﻟــە ﺟﯿﻬــﺎن و .ﻫﺘــﺪ. ﻫــەرﻛﺎم ﻟــەو ﮔﯚڕاﻧﺎﻧــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ڕاﺳــﺘەﺧﯚﯾﺎن ﻫەﺑــﻮو ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮرد و ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازﯾــﯽ ﻛــﻮرد ﺑە ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﻧﻮێ دەژﻣێﺮدرێﻦ. ﺋەﮔــەر ﻻﭘەڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻣێــﮋووی ﻫﺎوﭼــەرخ ﻫەڵﺒﺪەﯾﻨــەوە ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛــە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛــﻮردی ﺑــە ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﭽەواﻧــەی ﻧﺎوﭼــەی رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوﯾــﻦ ،ﺑەرەو ﺋﯿﺴــﻼﻣﮕەراﯾﯽ ﻧەﭼــﻮو؟ ﻟــە ﻫەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧێــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻧەﻛﺮد؟ ﻫﯚﻛﺎرەﻛﺎن چ ﺑﻮون؟ ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﻣﻮﺳــﻮڵامن ﻟە ﺳــەدەﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ زۆرﯾــﺎن ﺑــە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛــﻮرد ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە. زۆرﺑــەی ڕاﭘەڕﯾــﻦ و ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺣﻮﺟــﺮەی ﻓەﻗێﯿــﺎن و ﺗەﻛﯿــە و ﺧﺎﻧەﻗــﺎی ﺷــێﺨﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺳــەرﯾﺎن ﻫەڵــﺪاوە، ﺑــەاڵم ﻟــە ﻣێــﮋووی ﻫﺎوﭼەرﺧــﺪا ﻛــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺳــەری ﻫەڵــﺪا ،ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرﻧﺠﯽ ﻛەﻣﱰﯾــﺎن ﺑــە ﺑﺰووﺗﻨــەوە ڕزﮔﺎرﯾﺨــﻮازی ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮرد داوە ،ﻟــە زۆر ﺣﺎڵەﺗــﺪا ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺧﺰﻣــەت ﺑــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﺎن ﻧەﺗەوەﻛەﯾــﺎن، ﭘــەروەردە ﻛــﺮدووە و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣەدەﻧــﯽ و ﺳــﻜﻮﻻری ﻛﻮردﯾــﺎن ﺗﯿــﺮۆر ﻛــﺮدووە و ﻓﺘــﻮای ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺧەڵﻜﯿــﺎن دەرﻛــﺮدووە. ﺣﺰﺑــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە وەك ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻋــەرەب ،ﻓــﺎرس و ﺗــﻮرك، ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜەﻧــە ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺑــﯚ ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﻛەﯾــﺎن و ﻟــە زۆر ﺑــﻮاردا ﺑﻮوﻧەﺗــە ﭘﺎﺷــﻜﯚی ﺣﺰﺑــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﺧــﺎوەن دەﺳــەاڵﺗەﻛﺎن ﻟــەو واڵﺗﺎﻧــەدا ﻛــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن داﮔﯿــﺮ ﻛــﺮدووە .ﻟــە ﺣﺰﺑــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑە ﭼەﺷــﻨﯽ ﺣﺰﺑــە ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘەﻛﺎن ،ﻫەﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗــﯽ ﻻوازە و ﺋەﮔــەر ﻫێﺰﯾــﺎن ﻫەﺑێــﺖ ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﻗﻮرﺋــﺎن دەدوێــﻦ .ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻛــﻮردە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺣﺰﺑــﯽ داد و ﮔەﺷــە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺑەﺳــﱰاوەﯾﯽ ﺣﺰﺑــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان و ﻋەرەﺑﺴــﺘﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودی و ﻛﺮدەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺴــﺎر ﺋﯿﺴــﻼم ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،منﻮوﻧــەی ﺋﺎﺷﻜﺮای ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧەن. ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەم ،ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی ﻛﯚﻣﯚﻧﯿــﺰم وەك دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻧﺎوﭼەﻛــەی ﮔﺮﺗــەوە،
ﺋــەم ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯿــە ﺑــﯚ ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺑﺒێﺘــە ﭘﺎﺷــﺨﺎﻧێﻜﯽ ﻓﯿﻜــﺮی ﺑــﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻛﻮرد؟ ﺷــەڕی دووەﻣــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ و ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺳــﯚﭬﯿەﺗﯽ ﻟــەو ﺷــەڕەدا ،ﻟــە ﺋەوروﭘــﺎی ڕۆژﻫــەاڵت و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەڵامﻧﯿــﺎی ڕۆژﻫــەاڵت ﻟەﻻﯾــەن ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯚﭬﯿەﺗەوە ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆری ﻫەﺑــﻮو ﻟــە ڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ڕای ﺳــەرﻛﺮدە و ﺧەڵﻜﺎﻧــﯽ ﺋــەو واڵﺗﺎﻧــە ﺑــەرەو ﺗﯿــﯚری و ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت .ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــە ﺷــەڕەﻛەدا ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾــﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿــﺰم ﻛﺎری زۆری ﻛــﺮدە ﺳــەر ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی ژﯾﺎﻧــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دواﺗﺮﯾــﺶ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑــەو ﻫﯿﻮاﯾــەی ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ڕزﮔﺎرﻛــەری ﻧەﺗــەوە ژێﺮدەﺳــﺖ و ﭼەوﺳــﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــە ،ﺑــەاڵم دوای ﺳــﺎزاﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻟﯿﻦ ﻟەﮔــەڵ ﻗەواﻣﻮﻟﺴــەﻟﺘەﻧە و ﻣﺤەﻣــەد ڕەزا ﺷــﺎ و ﭘﺎﺷەﻛﺸــەی ﺳــەرﺑﺎزاﻧﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ﻟــە ﺋێــﺮان و دواﺗﺮﯾــﺶ ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﺣﺰﺑــە ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘە ﺑەﻧــﺎو ﺑــﺮاﻛﺎن و ﻻﯾەﻧﮕﺮﯾــﯽ ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰم ،ﺑــەرەو ﺑەرژەوەﻧــﺪە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ،ﺑەرەﺑــەرە ﻛﯚﻣەاڵﻧــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻟــە ﺳــﯚﭬﯿەت دوور ﻛــﺮدەوە .ﻟەﺑەر ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻻواﻧــﯽ ﻛــﻮرد و واڵﺗﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،ﻟە ڕەوﺗــﯽ ﺧەﺑﺎﺗــﺪا ،ﺑــەرەو ﺗﯿﯚرﯾــﯽ ﻣﺎوﯾــﯽ ﭼــﻮون و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﻫﻮﺷــەﻣﯿﻨەﯾﺎن ﻛــﺮد ﺑــە ﻫێــامی دواڕۆژﯾــﺎن ،ﺑــەاڵم ﻫﯿﭽــﻜﺎم ﻟەواﻧە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺑﺒﻨــە ﭘﺎﺷــﺨﺎﻧﯽ ﻓﯿﻜﺮﯾﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣــﺎن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻫەﻟﻮﻣــەرج و ﺋــەو ﭼﻮارﭼێــﻮە ﻓﯿﻜﺮﯾﯿــە داﻧەﻣەزراﺑــﻮو ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ﺟێ ﺑﮕﺮێــﺖ و ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﻟــە ﺧﯚﯾﺪا ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﺑە ڕای ﻣــﻦ ،ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻟﯿﻨﯿــﻦ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی داﻣەراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯿﺪا ﻟــە ﺳــﯚﭬﯿەت، ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ زۆری ﺑــە ﺑﯿــﺮی ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰم ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ دەرﻛــەوت ﻛــە ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰﻣﺪا ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺗﯚﻛﻤــە و ﺗــەواو ﺑــە ﺑــﺎری ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ﻧــەدراوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــەی ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﮔﯿــﺮاوە ،ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﯾﻨﯽ ﺧــﺎك و زۆرﯾــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ،ﻧــەك ڕادەی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ، ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺧەڵﻜەﻛــەی .ﺋەوەﺑﻮو ﻛــە دوای 70 ﺳــﺎڵ ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰم ﻟــە ﺳــﯚﭬﯿەﺗﺪا ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻫﺎﺷــﻢ ڕەﻓﺴــﻨﺠﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﺋێــﺮان ،ﭼــﻮو ﺑــﯚ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو واڵﺗــە ﺑەﻧــﺎو ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯿﯿە ،ﻛﯚﻧــە ﻋەﺑﺎﻛەﯾــﺎن ﺑــە دﯾﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﭘﯿــﺮۆز
ﺑــﯚ ﺧﯚﯾــﺎن زاﻧﯽ .ﺋــەم ﺑﺎﺳــە ﮔﺮﻧﮕە و ﻟــە ڕاﺳــﺘﯿﺪا ﻟێــﺮەدا ﺟێــﯽ ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﺑــە وردی ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ ﺑﻜــەم، ﺑــەاڵم ﺑــﯚ زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﺧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﺑەڕێــﺰی ﺋــەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨــە، ﭘڕۆﭬﯿﺴــﯚر ﺟەﻣﯿــﻞ ﺣەﺳــەﻧﻠﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿــﯽ ﺑﺎﻛــﻮری ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠــﺎن دەﯾــﺎن ﺑەڵﮕــەی ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﺘﺎﻟﯿﻦ و ڕێﺒــەران
ﭼــەپ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و .ﻫﺘــﺪ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺧــەون و ﺋﺎواﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــەدی ﺑﻬێﻨــﻦ. ﻫــەروەك ﭘێﺸــﱰ ﺋﺎﻣــﺎژەم ﺑــﯚ ﻛــﺮد ،ﻫەڵﻜەوﺗــەی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾــﯽ، دڕﻧﺪەﯾــﯽ داﮔﯿﺮﻛەراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺧﯿﺎﻧەﺗــﯽ زﻟﻬێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﺑــە ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد ،ﻻوازﯾــﯽ ﻫەﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗــﯽ و ﻛەﻣﺌەزﻣﻮوﻧــﯽ ﮔــەل
ﻫﯿﭽﻜﺎم ﻟە ﺑﺰووﺗﻨەوە ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازەﻛﺎﻧﯽﻧەﺗەوەﯾﯽ، ﭼەپ و ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ..ﻫﺘﺪ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺧەون و ﺋﺎواﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەدیﺑﻬێﻨﻦ ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﻛﯚﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠــﺎن ﻟــە دوو ﻛﺘێﺒــﺪا ﻛــﯚ ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﻣــﻦ ﻟــە ﻛﺘێﺒێﻜــﺪا ﻟــە ژێــﺮ ﻧــﺎوی )ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوە و ﻛەوﺗﻨــﯽ ﻓﯿﺮﻗــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠــﺎن( ،ﻟەﮔــەڵ ﻛﺘێﺒێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟــە ژێﺮ ﻧــﺎوی )ﻛﯚﻣــﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎمنﺎن ،ڕێﮕــﺮ ﺑــﻮون ﻟــە ﺑــەردەم ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮرددا ﻛــە وەك ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺟﯿﻬــﺎن، دەوڵەﺗــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧــﯚی داﻣەزرێﻨێــﺖ .ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻫــەروەك ﻟــە وەاڵﻣــﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﭘێﺸــﻮودا ﺋﺎﻣــﺎژەم ﺑــﯚ ﻛــﺮد ،ﺑﯿــﺮی ﭼــەپ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧــەك ﻫــەر
زۆرﺑەی ڕاﭘەڕﯾﻦ و ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺣﻮﺟﺮەی ﻓەﻗێﯿﺎن و ﺗەﻛﯿە و ﺧﺎﻧەﻗﺎی ﺷێﺨﺎﻧﯽﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺳەرﯾﺎن ﻫەڵﺪاوە (17 (17/12 12/1946 1946 22/1/1946 22 1946ﺑــاڵوم ﻛﺮدووﻧەﺗــەوە .ﺋــەم دوو ﻛﺘێﺒــە وەاڵﻣــﯽ ﺋــەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە دەدەﻧــەوە ﻛــە ﺑﯚﭼــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی ﻛﯚﻣﯚﻧﯿــﺰم ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺑﺒێﺘــە ﭘﺎﺷــﺨﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻧەﺗــەوەی ﻛﻮرد.
ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﮔەﻟەﻛەﻣــﺎن ﻟــە ﭘﻠــەی ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻧەﺗــەوەی ﺑێﺪەوڵەﺗــﯽ ﺟﯿﻬﺎن ﺑــە ﺋﺎوات ﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﻓﯿﻜــﺮی و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــﺮدووە و ڕۆڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮردی ﻟــە ﻫەوڵﺪاﻧــﯽ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ
ﻛەﻣﺌەزﻣﻮوﻧﯽ ﮔەل و ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎمنﺎن ،ڕێﮕﺮ ﺑﻮون ﻟە ﺑەردەم ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرددا ﻛە وەك ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺟﯿﻬﺎن ،دەوڵەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧﯚی داﻣەزرێﻨﻦ ﺑﯚﭼــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﭼــەپ ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺧــەون و ﺋﺎواﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــەدی ﺑێﻨــێ؟ ﯾــﺎن ﺑــە واﺗﺎﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛﻮردی ﺑەرەو ﻛﻮێ ﺑﺮد؟ ﻫﯿﭽــﻜﺎم ﻟــە ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ، ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازەﻛﺎﻧــﯽ
ﺑــﯚ ﺑەدەﺳﺘﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ دوور ﻛــﺮدەوە .ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازەﻛﺎﻧــﯽ دوو ﻛــﻮت و ﭼەﻧــﺪ ﻛــﻮت ﻛــﺮدووە و ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑــەرەو ﺋﺎﻗﺎری ﻧﺎڕووﻧــﯽ ﺑــﺮدووە ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻗەرەﺑﻮو ﻧەﻛﺮاون.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
2013/ 11/ ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە1 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛێﺸەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﴎوود ﻧﯿﯿە ﻋﺑﺪوﻟ رﺸﺎوی
ﻟــە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوودا ﭼەﻧــﺪ دۆﺳــﺘێﻜﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿامن ﻟەﭘــﺎی رەﻗﯿــﺐ“ ”ﺋــەی ﴎوودی ﻫەڵﻨەﺳــﺘﺎﻧەوە و ﺋــەو ﴎوودەﯾــﺎن رەت ﻛﺮدەوە ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا و ﺑەﭘێــﯽ ژﻣــﺎرەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺋــەو ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــەی ﻫەڵﻨەﺳــﺘﺎﻧەوە ﻛەﻣﯿﻨــە ﺑــﻮون، ﺑــەاڵم ﻟەﻧﺎو ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿامﻧﺪا و ﺑەﭘێــﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﮔﺸــﺘﯽ ﺋــەو ﺷــەﻗﺎﻣە ،ﺋــەم ﻫﺎوﻛێﺸــەﯾە ﭘێﭽەواﻧەﯾــە و ﺋەواﻧــەی ﺑــﯚ ”ﺋــەی رەﻗﯿﺐ“ ﻫەڵﻨﺎﺳﻨەوە زۆرﯾﻨەن. ﭼﻮﻧﻜــە رووﻧە ﻛــە زۆرﯾﻨــەی رەﻫﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤــە وەك ﺳــێ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە داﻧﯿﺸــﺘﻮوەﻛە ﺑﯿــﺮ دەﻛەﻧــەوە ﻧــەك وەك ﺋەواﻧەی ﺑەﭘێﻮە ﺑﻮون. ﺑــەاڵم ﺑــەﻻی ﻣﻨــەوە ﺋــەم ﺋﯿﺸــﻜﺎﻟﯿﯿەﺗە ﻟــەوە ﻓﺮاواﻧــﱰە و رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێﻤــە ﺑﯚ ﻫﻮﻧــەر و ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎی ﻛﻮردی
ﺗەﻧﻬــﺎ ﻟە“ﻛﻮﻓــﺮەﻛﺎن“ی دڵــﺪاردا ﻛــﻮرت ﻧﺎﺑێﺘــەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘــەل ﺑــﯚ ﺋەوﯾــﻦ و ﻋەﺷــﻘە ﻣﺎﺟﯿﻨەﻛــەی زﯾــﺮەك و ﺋەﺣﻤــەد ﺷــەﻣﺎڵ و ﻫﺎوﺷێﻮەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎندەﻛێﺸێﺖ. ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی زاڵ ﻟەﻧــﺎو رای ﮔﺸــﺘﯽ ”ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ“ی ﺋێﻤــەدا ﻧــەك ﻫــەر ﴎوودی ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ رەت دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ زۆرﯾﻨــەی ﮔﯚراﻧــﯽ و ﺋەدەﺑــﯽ ﻛﻮردی رەت دەﻛﺎﺗەوە. ﺋەﻣــە ﺗﯚﻣەﺗێــﻚ ﻧﯿﯿــە ﺣﺎﺷــﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ دەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻓﺎﻛﺘێﻜــﯽ ﮔــەورە و ﺗﺎڵە، ﻟەﻧــﺎو ﺟەدەﻟێﻜــﯽ ﺑﭽﻮوﻛﻜــﺮاوەدا، ﺑــﯚ ﭘﺎﻛﺌەﺳــﺘﯚﯾﯽ ﺧﯚﺷــﻢ دەڵێــﻢ ”ﻣەﺧﺎﺑﻦ“ﻛەواﯾە. ﺟەدەﻟێــﻚ ﻛــە ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﺋﺎﯾــﺎ ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ ﺷــەرﻋﯿﯿە ﯾﺎن ﻧــﺎ؟ ﺑﯿــﺮی ﭼﻮوەﺗــەوە ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﮔەورەﯾــە ﺑــﻜﺎت ﺋﺎﯾــﺎ ﺑەﺷــﯽ ﻫــەرە زۆری ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛــﻮردی، ﺋﺎﯾــﺎ ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿەﻛــﯽ ﻓﺮاواﻧــﯽ ﺋەدەﺑــﯽ ﻛــﻮردی ،ﺋﺎﯾــﺎ ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎی رەﺳــەن و ﻣﯚدﯾﺮﻧــﯽ ﻛــﻮردی ،ﺷــەرﻋﯿﯿە ﯾــﺎن ﻧﺎ؟ ﺋــەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻛــە ﻓﺮاواﻧــﱰە ﻟــە ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺳــەﺑﺎرەت ﺑە ”ﺋەی رەﻗﯿﺐ“ ﺑەﺗــەواوی ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﻣەﴍووﻋــە و دەﺑێــﺖ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﺧﯚی ﺑﻜﺎت. ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻟــە ﺧــﯚی ﺑــﻜﺎت :ﺋﺎﯾﺎ ﻣــﻦ ﺗەﻧﻬــﺎ ﻛێﺸــەم ﻟەﮔــەڵ ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ە ﯾــﺎن ﻛێﺸــەم ﻟەﮔــەڵ
ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﺋــەدەب و ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺗﺮﯾﺸــە ﻛــە ﺑــﺎس ﻟــە ﻏــەزەل و ﻋەﺷــﻖ و ﯾــﺎر و ﺟﻮاﻧﯿــﯽ ﺋﺎﻓــﺮەت و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ و دڵــﺪاری و ﺋەوﯾــﻦ و ﭘﯿﺎﻫەڵــﺪان دەﻛﺎت؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن وەاڵﻣەﻛــە ﺋەوەﯾــە ﻛێﺸــەم ﻟەﮔــەڵ ﻫەﻣﻮوی ﻫەﯾە. ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﺋــەم ﺗﺎﯾﭙــە ﻟە ﺋــەدەب و ﻫﻮﻧــەر و ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎ-ﻛە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮردی ﻛێﺸــەی ﻟەﮔەڵــﯽ ﻫەﯾــە- ﺗەﻧﻬــﺎ ﺳــﻮوﭼێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛــﯽ دﻧﯿــﺎی
ﺋــەو ﺑەﺷــە ﻟــەو ﺋــەدەب و ﮔﯚراﻧﯿﯿە دەرﺑێﻨﯿﻦﻣﺸﺘێﻜﯽﻟێﻨﺎﻣێﻨێﺘەوە. ﺋەﮔــەر ﻫەﻣــﻮو ﭘێﻜــەوە ﮔــﻮێ ﻟــە رادﯾﯚﯾەﻛــﯽ ﻫــەر ﭘﺎرﺗێﻜــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛــﻮردی ﺑﮕﺮﯾــﻦ ﯾــﺎن ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ، دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑەﺗــەواوی ﺧﺎڵﯿﯿــە ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﺑﺎوەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎی ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﯚﺳﯿﻘﺎیﻛﻮردی. ﺧﺎڵﯿﯿــە ﻟە ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮدا ﻟێﺪەدرێــﻦ، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻫﯚﻛﺎرەﻛــەش ﺷــەرﻋﯿﯿە
ﭘﺎرادۆﻛﺴەﻛە ﻟەوێﺪاﯾە ﮔﻮﺗﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺑﺎوی ﺋێﻤە ﻛە ﭘێﻢ واﯾە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽﺳﯿﺎﺳﯿﺶﺑەﺷێﻜﯽﺑﺎﺷﯽ ﻟێﻮەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻏەزەل و ﻋەﺷﻘەﻛەی ﻣەوﻟەوی و ﻣەﺣﻮی ﺗەﺋﻮﯾﻞ ﺑﻜﺎت و ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺑﻜﺎت ﺋــەدەب و ﻫﻮﻧــەری ﻛﻮردﯾــﯽ داﮔﯿــﺮ ﺑﻜﺮداﯾــە ﺋــەوا ﻫﯿــﭻ ﻛێﺸــە ﻧەﺑــﻮو، ﺑــەاڵم ﺋﯿﺸــﻜﺎﻟﯿﯿەﺗەﻛە ﻟەوێــﻮە دەﺳــﺘﭙێﺪەﻛﺎت ﻛــە ﺑەﺷــﯽ ﻫــەرە زۆری ﻣێــﮋووی ﺋەدەﺑﯿــﯽ ﺋێﻤــە ﺑــە ﺋێﺴﺘﺎﺷــەوە ﺳــﯿﺨﻨﺎﺧە ﺑــەم ﺟــﯚرە ﻟــە ﺋــەدەب و ﮔﯚراﻧﯽ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەﮔەر
و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺋــەم ﻫێــﺰەوە ﻫەﯾە ﺑــﯚ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣەرام ﻟەﺋﯿﺴﻼﻣﺪا. ﭘﺎرادۆﻛﺴــەﻛە ﻟەوێﺪاﯾــە ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿــﯽ ﺑــﺎوی ﺋێﻤــە ﻛــە ﭘێــﻢ واﯾــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻟێﻮەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ
راﻣﯿﻦ ﺟەﻫﺎﻧﺒەﮔﻠﻮو
ﻏــەزەل و ﻋەﺷــﻘەﻛەی ﻣەوﻟــەوی و ﻣەﺣــﻮی ﺗەﺋﻮﯾــﻞ ﺑــﻜﺎت و ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻫەﻣﺎن ﺷــﺖ ،ﻧە ﺑــﯚ زﯾــﺮەك و ﻧە ﺑﯚ دڵﺪارﯾﺶ ﺑﻜﺎت. ﺑێﺌــەوەی ﺑێﯿﻨــە ﺳــەر ﺋــەوەی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﺋــەوە ﺑﻜەﯾــﻦ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەو ﺟــﯚرە ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧــەی ﻻی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺗﺎﺑﯚﯾــە ﯾــﺎن رووﻧــﱰ ﺑڵێــﻢ ﺣەراﻣــە ،ﺑەراﺳــﺘﯽ ﺣەراﻣﻦ ﯾــﺎن ﻧﺎ؟ دێــﻢ ﺋــەو ﺳــەرەﺗﺎﯾە ﺑﯿــﺮی ﺧﻮێﻨەر دێﻨﻤــەوە ﻛــە ﺋــەم ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻣﺎن دەﺳــﺘﭙێﻜﺮد و ﭘﺮﺳــﯿامن ”ﺋﺎﯾــﺎ ﻛێﺸەﻛە ﺗەﻧﻬﺎ ﺋەی ڕەﻗﯿﺒە؟“ ﻛەواﺗــە دوای ﺋــەوەی ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﻛێﺸــەﻛە ﺗەﻧﻬــﺎ ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ ﻧﯿﯿــە ،دەﺑێــﺖ ﺋــەوە ﺑڵێﯿﻦ ﻛــە ﺋەوە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﯾﯿــە دەﺑێــﺖ رﯾﻔــﯚرم و دەﺳــﺘﻜﺎری ﺧــﯚی ﺑﻜﺎت ﻧــەك ”ﺋەی رەﻗﯿــﺐ“ ﭼﻮﻧﻜــە دواﺟــﺎر ﻛێﺸــەﻛە ﺗەﻧﻬــﺎ ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻫەﻣﻮو ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸە. دوا دێــڕ دەڵێــﻢ :ﺋﯿﺴــﻼﻣێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯿەوێــﺖ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەك ﺑــﻜﺎت، دەﺑێــﺖ ﻛێﺸــەی ﻟەﮔەڵ ﻟــە ﺋەدەب و ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎﻛەی ﻧەﺑێــﺖ ،دەﺑێﺖ وەك ﭼــﯚن ﺋﺎردۆﻏــﺎن ﮔــﻮێ ﻟە ﺗﺎﺗڵﯿﺴــﺎز دەﮔﺮێــﺖ ،ﺋەﻣﯿــﺶ ﻟێــﺮە ﮔــﻮێ ﻟــە زﯾــﺮەك و ﺋەﺣﻤــەد ﺷــەﻣﺎڵ و ﻧەﺟﻤەی ﻏﻮاڵﻣــﯽ ﺑﮕﺮێــﺖ ﺑێﺌەوەی ﻣﯚﻧﺘﺎژﯾﺎنﺑﻜﺎت.
دوو ﺋﯿﺪارەﯾﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﭘەﯾامﻧﮕەی ﻫﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﮔﺮﺗەوە وﺷ/ﻛرﻛﻮوك -ھژار رەﺷﯿﺪ دوای ﺋــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2005ﭘەﯾامﻧﮕەی ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮدەوە و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﺧﻮێﻨــﺪن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑەردەواﻣــە ،ﺑــەاڵم ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ 2013ﭘەﯾامﻧﮕەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮڕاﻧــﯽ ﻟــە ﻫەﻣﺎن 2013-2014 2014 ﺷــﺎر ﻛــﺮدەوە .ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك وەك ﺧﯚﯾــﺎن دەڵێــﻦ ﺋﺎﮔﺎداری ﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﭘەﯾامﻧﮕەﯾە ﻧﯿﻦ. ﺷــﻜﻮر ﺳــﺎڵەﯾﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘەﯾامﻧﮕــەی ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك /ﺳــەر ﺑــە ﻫەرێــﻢ /ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋــەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە و ﻟەواﻧەﯾــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــەی ﺋێﻤــە ڕوو ﻟــەوێ ﺑﻜــەن ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا ،ﺑــەاڵم ﭘێــﻢ واﻧﯿﯿــە ﻫﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەك ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﭘەﯾامﻧﮕەﯾــە دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﻤــە ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﺗــەواوی ﭘەﯾامﻧﮕەﻛەﻣــﺎن ﻧــﯚژەن ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎن ﻛــەم ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ﭘێﺸــﱰدا ﻫﯚڵــﯽ واﻧــە ﺧﻮێﻨﺪمنــﺎن ﻛــەم ﺑــﻮو ﺑــەاڵم ﺋەوﯾﺸــامن ﭼﺎرەﺳــەر ﻛﺮدووە“. ﻧﺎوﺑــﺮاو ﺋەوەﺷــﯽ ڕوون ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺋــەم ﭘەﯾامﻧﮕەﯾــە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2005وە داﻣــەزراوە ﻟــە ﺷــﺎری 2005وە ﻛەرﻛــﻮوك و ﺳــەر ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 90 ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺗێﺪاﯾــە ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑەﺑــێ ﺟﯿــﺎوازی ،ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا 275 ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ ﻫەﯾــە ﻛــە 80ﻟەواﻧــە ﻛﭽــﻦ ،ﻫەﻣﻮوﺷــﯿﺎن ﺗەﻧﻬــﺎ ﻛــﻮرد ﻧﯿــﻦ و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ ﻋــەرەب و ﺗﻮرﻛامن ﻛﻠﺪوﺋﺎﺷﻮورﯾﺸﯽﺗێﺪاﯾە. ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوەﯾــﺶ ﻛــﺮد ”ﺟﮕــە ﻟە واﻧــەی ﻛــﻮردی ،ﺳــەرﺟەم واﻧــەﻛﺎن ﺑــە ﻫــەردوو زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی و
ﻋەرەﺑــﯽ دەﮔﻮﺗﺮێﻨــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧــەﻛﺎن زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﻧﺎزاﻧــﻦ ﯾــﺎن ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻫەﯾــە ﻟــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ،ﺑﯚﯾە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﺋەوەﯾﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﻛــﺮدووە و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﯾﺸــﺪا ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎن ﺑــە ﻫــەردوو زﻣــﺎن ﺑﯚﯾــﺎن دادەﻧﺮێــﺖ و ﺋــﺎرەزووی
چ زﻣﺎﻧێﻜﯿــﺎن ﻫەﺑێــﺖ دەﺗﻮاﻧــﻦ وەاڵﻣﯽ ﺑﺪەﻧەوە“. اڵ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑەﺗــەواوی دۆﺧــﯽ دوو ﺋﯿﺪارەﯾــﯽ وەرﮔﺮﺗــﻮوە و زۆرﺑــەی دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ دوو داﻧــەن ﻛــە ﯾەﻛێﻚ ﺳــەر ﺑــە ﻫەرێــﻢ و ﺋەوﯾــﱰ ﺳــەر ﺑــە ﺑەﻏــﺪان ،ﻫەﻧﺪێــﻚ دەزﮔﺎﺷــﯽ ﻫــەر ﻟەﻧــﺎو ﻛــﻮردا دوو ﻟﻘــﯽ ﻫەﯾە ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە دوو ﺋﯿﺪارەﯾــﯽ ﭘێﺸــﱰی ﻫەرێﻤــەوە ﻫەﯾــە ﻟــە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ. ﻓەرﺣــﺎن ﻋﻮﻣــەر ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘــەروەردەی ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋــەو ﭘەﯾامﻧﮕەﯾــە ﺑەﻓەرﻣــﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە و ﻟــە ﺑەﻏــﺪاوە ﺑڕﯾــﺎری داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ وەزارﯾــﯽ دەرﭼــﻮوە ﻛــە ﻟــە ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﻜﺮێﺘەوە
،2013 ،2013-2014 ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ 2014 ﺗەﻧﯿــﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــە ﻛــﻮڕان و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋەو ﭘەﯾامﻧﮕەﯾە دﯾــﺎری ﻧەﻛــﺮاوە ﻛــە ﻟە چ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑێﺖ“. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت ”ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە دوو ﭘەﯾامﻧﮕــە داﻧەﯾەﻛﯿــﺎن ﺳــەر ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋەوﯾﱰﯾــﺎن ﺳــەر ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑێ، ﭼﻮﻧﻜــە ﻫەرﻻﯾــەك ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾــﯽ ﺧــﯚی ﻫەﯾــە ،ﮔﺮﻧــﮓ ﺋەوەﯾــە ﺧﺰﻣــەت ﺑﻜﺮێﺖ و ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿەﻛﺎنﺑێﺖ“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﭘەروﯾــﻦ ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘــەروەردە ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋێﻤــە وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــە
ﺑەﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺋــﺎﮔﺎدار ﻧﯿــﻦ ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘەﯾامﻧﮕــەی ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟــە ﺷــﺎرەﻛەدا ،ﻟــەم ﻣﺎوەﯾەﺷــﺪا ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻣﺎن ﻫەﺑــﻮوە ﻟەﮔــەڵ ﭘــەروەردەی ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەﯾامﻧﮕەﯾﺎنﻧەﻛﺮدووە“. ﺋەوەﯾﺸــﯽ ڕوون ﻛــﺮدەوە ”ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﺋەﮔەر ﺋــەو ﭘەﯾامﻧﮕەﯾــﺶ ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻟــە ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك و ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﭘەﯾامﻧﮕەﯾەﻛــﯽ ﺳــەر ﺑە ﻫەرێــﻢ ﻫەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك زۆر ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾە ﻫەﯾــە ﺳــەر ﺑەﻫەرێــﻢ و ﺳــەر ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــە و ﮔﺮﻓــﺖ ﺑــﯚ ﻫﯿــﭻ ﻻﯾــەك دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێﺖ“.
15
ﺋﺎﮔﻮار ﮔەڕان ﺑەدوایﭼﺎﻛەﻛﺎرﯾﺪا )) 2ﻟە (2 دەﺳــﻜەوﺗﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋــەم ﺋەزﻣﻮوﻧــە ،زاڵﺒﻮوﻧــە ﺑەﺳــەر ﮔەﺷــەﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺮۆﭬــﺪا و ﻗﻮوڵﻜﺮدﻧــەوەی ﻫــﺰرە ﻟــە ڕێﮕــەی ﺗێڕاﻣــﺎن و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە .ﺋــەوە ﻫەﻣﺎن ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﮔﺮاﺳــﯿﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێــﻮە دەﻛﺎت و دەڵــێ ”ﻣەزﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑەواﺗــﺎی ﺗێﭙەڕﯾﻨــە ﻟــە ﺑەرﺑەرﯾﯿــەت“ ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﻟــە ﭼﺎﻛــەﻛﺎری ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە رەﺳــەﻧﺒﻮوﻧﯽ ﻫــﺰرەوە ﻫەﯾــە ﻫەﻣــﺎن دﯾــﺎردەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻜــە. ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە ﻧەﻣــﺮە ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿــە .ﭼەﻣﻜــﯽ ”ﭼﺎﻛــەﻛﺎری“ ﻟەواﻧەﯾــە ﺑــەﻻی زۆرﺑــەی ﻛەﺳــە ﻣﯚدێﺮﻧــەﻛﺎن ﭼەﻣﻜێﻜــﯽ ﻛــﯚن و ﺳــەﯾﺮ ﺑێﺖ ،ﺑــەاڵم ﭘێﺪەﭼێﺖ ﺋێﺴــﺘﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎت و زەﻣەﻧێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑێــﺖ .وا ﭘێﺪەﭼێﺖ ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻜﺪا دەژﯾــﻦ ﻛــە ﭼﺎﻛــەﻛﺎری ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە .ﺑــەاڵم ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﺪا ﻛــە ﭼﺎﻛــەﻛﺎری ﻟێــﯽ دوور ﻛەوﺗﺒێﺘــەوە ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەت ﻣﺎﻧــﺎی ﺧــﯚی ﻟە دەﺳــﺖ دەدات و ﺋــەوەی ﺗﯿﺎﯾــﺪا دەﻣێﻨێﺘــەوە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿەﻛــﯽ ﺑێﻜەڵﻜــە. ﻫﯿﭻ ﻫەﺳــﺘێﻜﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺑەﻛﯚﻣــەڵ ﺑەﺑــێ ﭼﺎﻛەﻛﺎری ﺳــەر ﻧﺎﮔﺮێــﺖ ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن ﺑەﻧــﺪە ﺑــە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﭼﺎﻛەﻛﺎرﯾــﯽ ﻣــﺮۆڤ .ﻣــﺮۆڤ ﺑﻮوﻧەوەرێﻜــﯽ ﺧﯚوﯾﺴــﺘە و ﻫﯿــﭻ ﺷــﺘێﻚ ﺑەﻻﯾــەوە ﮔﺮﻧــﮓ ﻧﯿﯿــە ﺟﮕــە ﻟــە ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯽ ﺧــﯚی ،ﻣــﺮۆڤ ﺑــەدوای ﭼﺎﻛەﻛﺎرﯾﯿــەوە ﻧﯿﯿــە ﺑەڵﻜــﻮ ﺗەﻧﻬــﺎ ﺑﻮوﻧەوەرێﻜــﯽ ﺋﺎزارﺑەﺧﺸــە .ﺑﯚﯾــە دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﭼﺎﻛــەﻛﺎری واﺗــﺎی ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺑــە ﺧــﻮدی راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻣــﺮۆڤ. ﺋــەو ﺷــﻜﯚ ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿــەی ﻛــە ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەت وەڕێ دەﺧــﺎت و وادەﻛﺎت ﻟــەو رێﮕەﯾــەوە ﺑــەردەوام ﺑﯿــﻦ ﻟــە ژﯾــﺎن .ﺑﯚﯾــە ﭼﺎﻛــەﻛﺎری ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾە ﺑــﯚ ﻛەراﻣەﺗــﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﻟێﻬﺎﺗﻮوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ، ﺳــﻮﻗڕات ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑەﺷــﻮێﻦ دۆزﯾﻨــەوەی ﻣﺎﻧــﺎی ﺣەﻗﯿﻘــەت و ﺋــﺎزادی ﺑــﻮو ،ﻧﯿــﺎزی دۆزﯾﻨــەوەی ﻫەﺑــﻮو و ﺋــەو ﭼﺎﻛەﻛﺎرﯾﯿە ﺗﺎ رادەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﴎوﺷــﺘﯽ و دەﮔﻤەﻧــە ﻛــە ﺳــﭙﯚﻧﯿﺰا ﺑــە ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ژﯾــﺎن ﻧﺎوی دەﺑــﺎت ﻛە ﺑــە ﺋــﺎزادی و ﺣەﻗﯿﻘەت ﺑەﺧــﴩاوە .ﺋەو ﻟــە ﻛﺘێﺒــﯽ ﺋەﺧﻼﻗــﺪا دەﯾﺴــەﳌێﻨێﺖ ﻛــە ﭼﺎﻛــەﻛﺎری ﺗەﻧﻬــﺎ ﻟــە رێﮕەی زاﻧﺎﯾﯽ و ﻋەﻗڵەوە دەﺳﺘەﺑەر دەﺑێﺖ. ﮔــەڕان ﺑەﺷــﻮێﻦ ﺣﯿﻜﻤەﺗێﻜــﯽ ﻟــەم ﭼەﺷــﻨە و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەدا ﺋــەو ﺋەرﻛەﯾــە ﻛــە ﺳــﻮﻗڕات ﺧﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯿﯿە ﺋەﺳــﺘﯚی ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓەﻛﺎن .ﺳــﻮﻗڕات ﺑــە ﭘﺸﺘﺒەﺳــنت ﺑــەوەی ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوف ﻋﺎﺷــﻘﯽ ﺣﯿﻜﻤــەت و زاﻧﺎﯾﯿــە و زاﻧــﺎ و ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓەﻛﺎن ﺑەﺷــﻮێﻦ ﭼﺎﻛەﻛﺎرﯾــﺪان ،ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــەی ﻛــﺮدووە ﺑــە ﺋەرﻛێﻜــﯽ ﺷــﻤﻮوﻟﯽ .ﺋــەوە ﺋەرﻛــﯽ ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓە ﻛــە ﺑــە دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ و دادﭘــەروەری و ﺑــە وﯾﮋداﻧــەوە ﻛﺎر ﺑﻜﺎت، ﺑــەاڵم ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾــﺎ و ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو و ﺑەﺟﯿﻬﺎﻧﯿﻜــﺮاودا ﻛــە ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ داراﯾــﯽ و ﻫێــﺰ و دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﺑﺎﯾەﺧــە ﻣﺮۆﭬﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑﺎاڵدەﺳــنت، ﭼﺎﻛــەﻛﺎری ﺑە ﻛﭙﻜــﺮاوی ﻣﺎوەﺗــەوە و ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋەﻣڕۆﯾﯿﺪا ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺑﺎﺑەﺗــەﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺧﺮاوەﺗــە ﭘەراوێــﺰەوە .ﻟەواﻧەﯾــە ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾــﺎ ﺑﻮوﺑێــﺖ ﺑە ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ،ﺑــەاڵم ﻫەﻣﻮو ﻛــەس ﺑــەم ﻣﺘامﻧــە ﺑــەو ﺑــڕوا دروﺳــﺘﻜﺎر و رواڵەﺗﯿﯿە ﻧــﺎﻛﺎت و ﻟەوە دڵﻨﯿﺎن ﻛە ﺑەﺧﺘەوەری و ﺷﺎدی ﻟێﺪەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ. ﻣﯚﻧﺘﺴــﻜﯿﻮ ﻟــە رۆﺣــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﺪا ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە دەدوێــﺖ ”ﺳﯿﺎﺳــەمتەدارە ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﻛــە ﻟــە دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻫەڵﺒﮋێــﺮدراوی ﺧەڵــﻚ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﺪا دەژﯾــﺎن ،ﺋەوەﯾــﺎن ﺑــﯚ دەرﻛەوﺗﺒــﻮو ﻛــە ﺑــﯚ ﺑەردەواﻣﺒــﻮون و ﺋﺎراﻣــﯽ ،ﻫﯿــﭻ ﻫێﺰێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻫێﻨــﺪەی ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ و ﭼﺎﻛــەﻛﺎری ﺑەﺳــﻮود ﻧﯿﯿــە .ﺑــەاڵم ﺋــەو ﺷــﺘﺎﻧەی ﻛــە ﺋەﻣــڕۆ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿــﺎن ﭘێﺪەدرێــﺖ ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟــە ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن ،ﺳﯿﺎﺳــەت ،ﺑﺎﺑەﺗــە داراﯾﯿــەﻛﺎن ،ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯽ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺧﯚدەرﺧﺴــﺘﻨﯿﺶ“ .ﻟەﮔــەڵ ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻧﺴــێﺮﭬﺎﺗﯿﺰم و ﺑەڕەاڵﯾــﯽ و ﻗەﻧﺎﻋەﺗﻜــﺮدن ﺑــە ﻛەﻣﱰﯾــﻦ ﺋەﺧــﻼق و زﯾﺎﺗﺮﯾــﻦ ﻣﻮڵــﻚ و دەﺳــەاڵت ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺋەﻣــڕۆی ﺋێﻤــەدا ،ﮔــەڕان ﺑــەدوای ﭼﺎﻛەﻛﺎرﯾــﺪا ﺑــﻮوە ﺑــە ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ ﻟــە ڕادەﺑــەدەر ﺗﺎﯾﺒــەت و ﻧﺎﯾــﺎب .ﭼﺎﻛــەﻛﺎری ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﺒێــﺖ ﺑە ﻫێﺰ و دەﺳــەاڵت ،ﺑــەاڵم دەﻛــﺮێ ﺑﺒێــﺖ ﺑە ﺳــﺎڕێﮋﻛەرێﻜﯽ ﺑەﺳــﻮود. ﺋــەوە ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾــە ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﺋێﻤە ﺑڵێﯿــﻦ ژﯾــﺎن ﭼەﻧﺪە ﺧﯚﺷــە، ﻟەواﻧەﯾــە درۆﯾەﻛــﯽ ﮔەورەﻣــﺎن ﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛە ﻛــە ﺧﺴــﺘﻨە ﻧــﺎو ﺗەﻧﮕــﮋەی راﺳــﺘﯽ و ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛﺎمنﺎن ﻓێــﺮ دەﻛﺎت. ﻫــەر وەك ﺳــێﻨﻜﺎ دەڵێــﺖ ”ژﯾــﺎن ﺑەﺷــێﻮەی منﺎﯾﺸــێﻜە ،درێﮋی ﯾــﺎن ﻛﻮرﺗــﯽ ﻣــﺎوەی منﺎﯾﺸــەﻛە ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﻧﯿﯿــە، ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوە ﮔﺮﻧﮕە ﻛە ﭼﯚن رۆڵ دەﺑﯿﻨﯿﺖ“.
16
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :دﻻوەر رەﺣﯿﻤﯽ
ﻻﻟﯚ رەﻧﺠﺪەر:
ع .ﺣﺎﺗەﻣﯽ
”ﺋەی رەﻗﯿﺐ“ ﭼﻮوەﺗە ﻧﺎو رۆﺣﯽ ﺟەﻣﺎوەرەوە و وەك ﻣﺎڕﺷﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘامﻧﯽ ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻮوە ھوﻟﺮ .وﺷ /ھﺎوﺗﺎ ﺋﺳﻮەد
ﻻﻟﯚ رەﻧﺠﺪەر ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﴎوودﺑێﮋە ﻧﺎودارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻟە ﺳﺎاڵﻧﯽ ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎﻧەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﯚ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﭼﺮﯾﻜێﻨێ .ﻟەم دﯾامﻧەﯾەی ”وﺷە“دا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەﴎوودی ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردی دەﻛﺎت و ﻫﺎوﻛﺎت وﺷەی ”ﴎوود“ دەﮔەڕێﻨێﺘەوە ﺑﯚ ”ﴎووت“ ﻛە ﻟە ﻣێﮋوودا ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێﻜﺮاوە .ﻫەر ﻟە دﯾامﻧەﻛەدا ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﴎوودی ”ﺋەی رەﻗﯿﺐ“ ﻛە ﺑە ﻣﺎڕﺷﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ 21ﻟە ﻫﯚڵﯽ ﻟﻘﯽ 21/11 ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧﺎﴎێﺘەوە ،ﻛە ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە رۆژی 11 ﻫەوﻟێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻛﯚڕێﻜﯽ ﮔێڕا و ﺑەﭼڕی ﺑﺎﺳﯽ ﺋەم ﻻﯾەﻧەی ﻛﺮد .ﻫﺎوﻛﺎت وەاڵﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ دەداﺗەوە.
ﻫــەردوو ﺷــێﻮازی ﴎوودﯾــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﭼــﯚن ﻟــە ﯾەك ﺟﯿﺎ دەﻛەﯾﺘەوە؟ ﻟــە واڵﺗێﻜــﯽ ﺗــﺮەوە ﺑــﯚ واڵﺗێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺟﯿﺎوازﯾﯿــﺎن ﻫەﯾــە ،واڵت ﻫەﯾــە دەوڵــەت ﻧەﺗەوەﯾــە ،واﺗــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻧەﺗەوەﯾــەك ﺣﺎﻛﻤــە ،ﻟــەو ﻛﺎﺗــەدا ﴎوودی ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﻫەردووﻛﯿــﺎن ”ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ“ دەﮔﺮێﺘــەوە ،واڵﺗﯿــﺶ ﻫەﯾــە واڵﺗێﻜــﯽ ﻓــﺮە ﻧەﺗەوەﯾــە، ﺑــەاڵم دﯾﺴــﺎن ﯾــەك ﴎوودی ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯿﺎن ﻫەﯾــە ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو ﻧەﺗــەوەﻛﺎن دەﺑێــﺖ ﻛــە ﻧەﺗــەوە دەﮔﺮێﺘــەوە، ﺳەردەﺳــﺘەﻛە ﺳــێﯿەﻣﯿﻦ ﻫەﯾــە ﻛــە واڵﺗێﻜــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﯽ ﻓــﺮە ﻧەﺗەوەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﺗﺎﻛــە ﻧەﺗەوەﯾــەك ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻫەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﺪووە ،ﻫﺎوﻛﺎت زﻣﺎﻧەﻛەﺷــﯿﺎن ﺑﻮوەﺗــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﻓڕەﻧﺴــﺎ و زۆر واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ،ﻟــەو ﻛﺎﺗــەدا ﺋــەو ﴎوودە دەڵێﻨــەوە ﻛــە ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿــﺎن ﻟەﮔەڵــﺪا ﻫەﯾــە ،واﺗــە ﺗــەواوی ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻫەﻣــﺎن ﴎوودەﻛــەدا ﻫەﯾــە ..دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەمنﻮوﻧــە ﺑﻬێﻨﯿــﻦ ﻛــە ﴎوودی ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ ﻟەﻻﯾــەن ﺗــەواوی ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ رێﺰی ﻟێﺪەﮔﯿﺮێ.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗــﯚ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر ﺑﺎﺳــﯽ واﺗــﺎی وﺷــەی ﴎوودت ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻟــە وﺷــەی ”ﴎووت“ەوە ﻫﺎﺗــﻮوە ،ﺋــەم وﺷــەﯾە دەﻛەوێﺘــە ﻛﺎم ﻻی ﻣێﮋووەوە؟ ﴎووت واﺗــە ”ﺗەﻗــﺲ“ دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﺋــەو ﺗەﻗﺴــەﯾﺶ دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﻧﺎو ﺋﺎﯾﻨــە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ”ﻣﯿﱰاﯾــﯽ و زەردەﺷــﺘﯽ و ﻣﺎﻧــﯽ“ و دروﺳــﺖ ﺋــەو ﺗەﻗﺴــە دەﮔەﯾەﻧێــﺖ .ﺋەوﯾﺶ دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﭼەﻧــﺪان ﻫــەزار ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــەو ﺋﺎﯾﻨﺎﻧــەدا ﻣﺮدووﻧﺎﺷــﺘﻨﯿﺎن ،ﯾــﺎن ﺷــﺎﯾﯽ و زەﻣﺎوەﻧﺪﯾــﺎن ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑﯚ رۆژی ﻟەداﯾﺒﻮوﻧــﯽ ﻣﻨــﺪاڵ و .و . ﻫﺘــﺪ ،ﺗەﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــە ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻣﻮزﯾﻜــەوە ﺑــﻮوە ،ﺑــەاڵم ﻟــە دوای ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ،ﻫێــﺪی ﻫێــﺪی وﺷــەی ﴎووت ﺑﻮوەﺗــە ﴎوود. ﴎوودی ﻛــﻮردی زۆرن، ﻫــﺎوﻛﺎت رﯾﺘﻤەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑەﻫەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﻣﺎڕﺷــﻦ ،دەﻣــەوێ ﺑﺰاﻧــﻢ ﻟەﻧــﺎو ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو ﴎووداﻧــەدا ﺑﯚﭼــﯽ ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ ﺑﻮوەﺗــە ﻣﺎڕﺷــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺟێﮕﯿــﺮ ﺑﻮوە؟ دەﺑــێ ﻫەﻣــﻮو ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی
ﺋێﻤــە ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻟە ﺧــﯚی ﺑﻜﺎت. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﴎوودی ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ ﻧــە ﻟــە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﻟەﺳــەر دراوە ،ﻧــە ﺑڕﯾــﺎری ﺗﺎﻛــە ﺣﺰﺑێﻜﯿﺸــﯽ ﻟەﺳــەر ﻫەﺑﻮوە، ﻧــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯿﺸــامن ﻫەﺑــﻮوە ﻛــە ﴎوودەﻛــە ﺑﻜﺎﺗــە ﻣﺎڕﺷــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋــەو ﺗێﻜﺴــﺘەش ”دڵﺪار“ی ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﺋﺎوازداﻧەرەﻛەﺷــﯽ ﺷــەﻫﯿﺪ ﺷــێﺦ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑەرزﻧﺠــﯽ ﺑــﯚ ﺋــەوە ﻣەﺑەﺳــﺘەﯾﺎن داﻧەﻧﺎﺑــﻮو ﺗــﺎ ﺑﺒێﺘــە ﻣﺎڕﺷــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋــەو ﴎوودەی داﻧەﺳــﭙﺎﻧﺪﺑﻮو ﺟﮕــە ﻟە ﺟەﻣــﺎوەری ﺑەرﻓﺮاواﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەڵﻜﻮ“ﺋەی رەﻗﯿــﺐ“ ﭼﻮوەﺗــە ﻧــﺎو رۆﺣــﯽ ﺟەﻣــﺎوەرەوە و وەك ﻣﺎڕﺷــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﺟێﮕﯿــﺮ ﺑﻮوە. ﯾــﺎن رۆﺷــﻨﺒﯿﺮێﻚ ﻫــەر ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯿــﺶ ﺑﯿــەوێ ﺑــە ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﺧــﯚی ﺟێﮕــە ﺑــە ”ﺋەی رەﻗﯿــﺐ“ ﻟــەق ﺑــﻜﺎت ،ﻣێــﮋوو ﻟێــﯽ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﺋــەو ﴎوودەﻛــە ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺟــﺎر ﻟەﮔــەڵ ﻫەڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎاڵ ﻟــە ﻛﯚﻣــﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻣﻬﺎﺑــﺎد ﮔﻮﺗﺮاﯾــەوە ،ﻟەوێﺸــەوە ﺳــﻨﻮورە دەﺳــﺘﻜﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺑــڕی و ﺑە ﺳــەدان ﮔەﻧــﺞ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﺎوازداﻧەرەﻛەﺷــﯽ ﺷــەﻫﯿﺪ ﺷــێﺦ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑەرزﻧﺠــﯽ ﺑــەدەم ﴎوودی ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ ﭼﻮوﻧــە ﺑــەر ﭘەﺗــﯽ ﺳــێﺪارە و ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛــﺮدە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻛــﯽ ﭘﯿــﺮۆزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﻫــەر ﺋــەم ﻫﯚﻛﺎراﻧەﯾــە واﯾﺎﻧﻜــﺮدووە ﻛــە ﺑەﭘﯿــﺮۆزی ﺳــەﯾﺮی ﴎوودەﻛــە ﺑﻜــﺮێ و ﺑﺒێﺘــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿامن. ﺟــﺎر ﺟــﺎر دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻟــە ﻛــﯚڕ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﻧــﺎوی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﭘﯿــﺮۆزی ﺋﯿﺴــﻼﻣەوە ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــە ”ﺋــەی رەﻗﯿــﺐ“ دەﻛــﺮێ،
ﺋەﻣەﯾﺎن ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯿﺖ؟ ﺋەوەﯾــﺎن ﻟــە ﭘێﻨــﺎوی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﭘﯿــﺮۆزی ﺋﯿﺴــﻼم ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــەو ﴎوودە دەﻛــەن ،ﺋــەوە ﻟــە ﭘێﻨــﺎوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻣﻮزاﯾەدەﯾەﻛــﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑەﺳــەر ﮔەﻟــﯽ ﺧﻮداﭘــەروەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﻛﺮێــﺖ ،ﺗــەواوی ﺟەﻣــﺎوەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋــەو راﺳــﺘﯿﯿە دەزاﻧــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﮔــﻮێ ﺑەوە ﻧــﺎدەن و ﺑەردەواﻣــﻦ ﻟەﺳــەر رێﺰﻟێﻨــﺎن ﻟــەو ﴎوودە .ﻫەﻣﻮوﺗــﺎن ﺋەوەﺷــﺘﺎن ﺑﯿﻨــﯽ ﻛــە ﻟێﮋﻧــەی ﻓﺘــﻮای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﺑﯿﺎﻧﻮوەﯾــﺎن رەت ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻟــە ﮔﺮووﭘــە ﺗەﻧﮕﺒﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەرﻫــەق ﺑــە ﴎوودەﻛــە
ﻛــە ﺋێﻤــە دەﯾﺎﻧﻜەﯾــﻦ ،رەﻧﮕــە ﻗﺴــەی زﯾﺎﺗﺮﯾﺸــﯿﺎن ﻫەﺑێــﺖ، ﻛﺎﺗێــﻚ ﻗﺴــەی ﺋێﻤــە ﺑــﯚ ﺋەواﻧەﯾە ﻛــە راﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــێ ون ﺑــﻮوە و ﻫەﻧﺪێﻜﯿــﺶ ﺑــە ﮔﻮﺗــﺎری ﻟــە ﻗﺎڵﺒــﺪراوی ﺑــﺎو ﭼەواﺷــە ﻛــﺮاون، ﺑــەاڵم ﺑــەڕای ﻣــﻦ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋەو ﻛﯚڕاﻧــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧــە ﻛە دەﺑێ راﯾﺒﮕەﯾەﻧﯿﻦ. ﻛەواﺗــە ﭼــﯽ ﺑﻜــﺮێ ﺑــﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗﺎ ﭼەواﺷە ﻧەﻛﺮێﻦ؟ دەﺑــێ رەﺧﻨــە ﻟــە ﺧﯚﻣــﺎن ﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛــە ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺳــەرﻧﺠﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﻛﯚڕ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧە راﺑﻜێﺸﯿﻦ. ﺋــەی ﻻوازﯾــﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿــامی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻫﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە؟ ﺋﯿﻨﺘﯿــامی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑەﻫێﺰ
ﻫەر رۆﺷﻨﺒﯿﺮێﻚ ﯾﺎن ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯿﺶﺑﯿەوێﺑە ﺑەرﻫەﻣﯽ ﺧﯚی ﺟێﮕە ﺑە ”ﺋەی رەﻗﯿﺐ“ ﻟەق ﺑﻜﺎت ،ﻣێﮋوو ﻟێﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺎت ﻛﺮدﯾــﺎن ،ﺋــەوان ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻜﻦ ﻛــە ﺑــەو رەﻓﺘﺎرەﯾــﺎن زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﻫەﯾە. 21ﻟــە 21/11 ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە رۆژی 11 ﻫﯚڵــﯽ ﻟﻘــﯽ ﻫەوﻟێــﺮی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻛﯚڕێــﻚ ﺳــﺎز ﻛــﺮد ،ﺑــەڕای ﺗــﯚ ﺋــەو ﻛﯚڕاﻧــە ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻫەﯾە؟ ﺟــﺎران ﻛــە ﻛﯚڕﻣــﺎن دەﻛــﺮد، ﺣەزﻣــﺎن دەﻛــﺮد زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺧەڵــﻚ ﺑێــﻦ ،ﭘﺎﺷــﺎن ﺣەزەﻛﺎمنــﺎن وای ﻟێﻬــﺎت ﺗەﻧﯿــﺎ ژﻣﺎرەﯾــەك ﺑــﮋاردە ﻟە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻦ ،ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ واﯾﻠێﻬﺎﺗــﻮوە ﺋــەو ژﻣــﺎرە ﻛەﻣــە ﻛە ﺋﺎﻣــﺎدە دەﺑــﻦ ،رای ﺧﯚﯾــﺎن ﻫەﯾە و ﻛﯚڕەﻛــە ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﮔــەرم دەﻛەن، ﺑــەاڵم ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋێﻤــە دەزاﻧﯿــﻦ ﺋەواﻧــەی دێــﻦ ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧە دەزاﻧﻦ
دەﺑێﺖ ﻛــە دادوەرﯾــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ ﺑەﻫێﺰ دەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺎﻋەﻻدەﺗﯽ ﺋەﮔــەر ﻟــە دەرﮔﺎوە ﺑێﺘــە ژوورەوە ،ﺋﯿﻨﺘﯿــامی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻟــە ﭘەﻧﺠــەرەوە را دەﻛﺎت ،ﻧــەك ﻫــەر ﺋﯿﻨﺘﯿــامی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﯿﻨﺘﯿــامی ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﺶ ﻻواز ﺑــﻮوە ،ﺗﺎﻛــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋێﻤــە ﺧەرﯾﻜــە ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯿــﯽ ﮔــەورەی ﻟێﺒــەدی دەﻛﺮێــﺖ، ﭼﯿﻨــﯽ ﺑەژﻣﺎرە ﻛــەم ﻟە ﺑەﻫەﺷــﺘﺪا دەژﯾــﻦ ،زۆرﯾﻨەﻛــەش ﻟەﺑــەر ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻟــە ﺟەﻫەمنــﺪا دەژﯾــﻦ، ﺋەﻣەﯾــﺶ دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﻻوازﯾــﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿــامی ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ .ﺑــەاڵم ﻣــﻦ ﻟێــﺮەوە راﯾﺪەﮔەﯾەﻧــﻢ ﺋەواﻧــەی ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دۆزەﺧﺪاﯾە ﻫێﺸــﺘﺎ زۆر ﻧﯿﺸــﺘامﻧﭙەروەرﺗﺮن ﻟەواﻧــەی ﻛــە ﻟە ﺑەﻫەﺷﺘﺪا دەژﯾﻦ.
ﻛﺎرﺗﯚﻧﯿﺴﺘێﮑﯽﺳﻨەﯾﯽﺧەاڵﺗﯽﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵێﮑﯽﮐﺎرﺗﯚﻧﯽﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎﯾﯽﭘێﺑەﺧﴩا ﺑەرﻫەﻣێﮑــﯽ »ﭘەروﯾــﻦ ﻣﺤەﻣــەدی« ،ﺧەاڵﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵێﮑﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﮐﺎرﺗــﯚن ﻟــە ﺋﯿﺘﺎﻟﯿــﺎی ﭘێ ﺑەﺧﴩا. ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﺑــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻫــەواڵ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە» ،ﭘەروﯾــﻦ ﻣﺤەﻣــەدی« ،ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﮐﺎرﺗﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ ﺳــﻨەﯾﯽ ،ﻟــە ﻧێــﻮ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 2000ﺑەرﻫــەم، ﺧەاڵﺗــﯽ »ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻫﻮﻧــەری«ی ﺣەﻓﺪەﯾەﻣﯿــﻦ
ﺧﻮﻟــﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾــﯽ »ﻓﺎﮐــﺲ ﺑــﯚ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ،ﻓﺎﮐــﺲ ﺑــﯚ ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ« ﻟــە ﺋﯿﺘﺎﻟﯿــﺎ ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎ .ﺋــەم ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵێﮑﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﮐﺎرﺗﯚﻧــە ﮐــە ﻫەر ﺳــﺎڵ ﺑە ﺑەﺷــﺪاری ﺳــەدان ﮐﺎرﺗﯚﻧﯿﺴــﺖ ﻟــە ﺳەراﻧﺴــەری ﺟﯿﻬــﺎن ،ﻟــە ﺋﯿﺘﺎﻟﯿــﺎ ﺑەڕێﻮەدەﭼــێ .ﯾﻮوﻧێﺴــﮑﯚ و وەزارەﺗــﯽ ﮔەﻧﺠــﺎن و ﭘــەروەردەی ﺋﯿﺘﺎﻟﯿــﺎ و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ داﻣــەزراوەی ﺧﯚﺟێــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ،ﺳﭙﺎﻧﺴــﭙﯚری ﺳەرەﮐﯽ ﺋەو ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەن.
ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﻟەﺳەر ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽﺋەﻣڕۆیﺟﯿﻬﺎن
ﺑێﻜەسﻧەوەﺳﺘﺎﻧەوە
”ﺑێﻜــەس“ ﻓﯿﻠﻤێﻜــە ﻟــە دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ”ﻛﺎرزان ﻗــﺎدر“ دەرﻫێﻨــەری ﻛــﻮرد ﻛــە داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺳــﻮﯾﺪە و ﻫــەر ﻟــەم واڵﺗە ﻟــە زاﻧﻜــﯚ ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﺧﻮێﻨــﺪووە .ﺋەﻣە ﯾەﻛــەم ﻓﯿﻠﻤﯽ ﻧﺎوﺑــﺮاوە و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ دەﻧﮓ ﺑﺪاﺗەوە .ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﺳــﺎڵﯽ ﭘــﺎر ﺗﻮاﻧﯽ ﺧەاڵﺗــﯽ ﺑﯿﻨەراﻧــﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ دوﺑــەی ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑــﻜﺎت و ﻧــﺎوزەدی ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺋــەم ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەش ﺑــﻮو .ﺟﮕــە ﻟەﻣــە ”ﻛﺎرزان ﻗــﺎدر“ ﭘێﺸــﱰ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2010ﻧﻮﺳــﺨەی ﻛﻮرﺗــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە وەك ﻓﯿﻠﻤــﯽ دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﻟــە زاﻧﻜــﯚ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮدﺑــﻮو ﻛــە ﺧەاڵﺗــﯽ ﺋﯚﺳــﻜﺎری ﺧﻮێﻨﺪەوارﯾــﯽ وەرﮔــﺮت )ﺋﯚﺳــﻜﺎری ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەو ﻓﯿﻠامﻧەی ﻛە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎران ﭼﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە(. ”ﺑێﻜــەس“ ﭼﯿﺮۆﻛێﻜــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻫەﯾــە و ﻟەﻣــەڕ ”داﻧــﺎ“ و ”زاﻧــﺎ“ دوو ﺑﺮان ﻛــە ﺳــﺎڵﯽ 1990ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور دەژﯾــﻦ .داﻧــﺎ ﺗەﻣــەن 10ﺳــﺎاڵن و زاﻧــﺎ 7ﺳــﺎاڵﻧە .ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺋــەوان ﻟە ﺷــەڕ دژ ﺑە ﺳــەدام ﻛــﻮژراون و ﺋــەوان ﺗەﻧﯿﺎ و ﺑێﻜــەس دەژﯾــﻦ” .داﻧــﺎ“ و ”زاﻧــﺎ“ رۆژێــﻚ ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﺳــﻮﭘەرﻣﺎن دەﺑﯿﻨــﻦ و ﺣــەز دەﻛــەن ﺑڕۆن ﺑــﯚ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺗﺎﻛــﻮ ﺳــﻮﭘەرﻣﺎن ﺑﺒﯿﻨــﻦ و ﺳــﻮﭘەرﻣﺎن ﺋەوان ﺑــە ﺧــەون و ﺋﺎواﺗەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ” .داﻧــﺎ“ و ”زاﻧﺎ“ ﻛــە وا دەزاﻧــﻦ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋەوەﻧــﺪە دوور ﻧﯿﯿــە ،ﺑــە ﻛەرێﻜــەوە رێ دەﻛــەون و ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ زۆرﯾﺎن ﺑەﺳــەر دێ. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﭘﺎﺷــﺨﺎن و ﺑﺎﻛﮕڕەوﻧﺪێﻜــﯽ ﺗﺮاژدﯾﯿﺎﻧەﯾــە، ﺑــەاڵم دەرﻫێﻨــەر ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﯚﻣﯿــﺪی ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔــەڵ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــە دەﻛﺎت. ﺋەﻣــە ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﺧﺎڵــە ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە و ﻓﯿﻠﻤەﻛــەی ﺑــﯚ زۆرﺑــەی ﺑﯿﻨــەران ﺳــەرﻧﺠڕاﻛﯿﺶ ﻛــﺮدووە .ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﭘــڕە ﻟــە ﺟﻮوڵــە و ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑێﻮەﺳــﺘﺎﻧە .ﻛەواﺗــە رﯾﺘــﻢ و ﺋﯿﻘﺎﻋﯿــﺶ زۆر ﺧێﺮاﯾــە و ﺑﯿﻨــەر ﻣﺎﻧــﺪوو ﻧــﺎﻛﺎت” .ﻛﺎرزان ﻗــﺎدر“ و ﻫﺎوﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﺟــﯚرە ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾە ﺑــﺎش دەزاﻧــﻦ .ﺷــێﻮازی دەرﻫێﻨــﺎن ﺳــﺎﻛﺎرە و ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﮔێڕاﻧــەوەی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﭼﯿﺮۆﻛەﯾــە ،ﺟﻮوڵــەی دوورﺑﯿــﻦ ﻟــە ﺳەراﻧﺴــەری ﻓﯿﻠــﻢ زۆرە ،ﻓﯿﻠــﻢ ﻣﯚﻧﺘﺎژێﻜﯽ ﭘــڕ ﻟــە ”ﻛﺎت“ و ﺧێﺮاﯾﺸــﯽ ﻫەﯾــە و ﻣﻮزﯾــﻚ ﺑــە ﺟﻮاﻧــﯽ ﻫﺎوڕﯾــﯽ ﺟﻮوڵــە و ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ .ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻓﯿﻠﻢ ﻟەﻻﯾەﻧــﯽ ﻣﯚزﯾﻜﮋەﻧﯽ ﻓﯿﻨﻠەﻧــﺪی ﯾﯚﻫﺎﻧــﺎ ﻟێﻬﺘﯿﻨێﻤــﯽ داﻧــﺮاوە .ﻣﻮزﯾــﻚ ﺗێﻜەاڵوﯾﯿەﻛــە ﻟــە ﻣﻮزﯾﻜــﯽ رۆژﺋــﺎوا و ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛــﻮردی ،ﺑەاڵم ﻫەﺳــﺘێﻜﯽ ﺗــەواو ﻛﻮرداﻧەی ﻫەﯾــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت رﯾﺘﻤــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ زۆر ﺟﻮاﻧــە ﻛــە ﺑــە دەﻓﯿــﺶ دەﺳــﺖ ﭘێــﺪەﻛﺎت و ﻟە ﺑەﺷــﯽ زۆری ﻓﯿﻠــﻢ ﻟەﮔــەڵ ﺟﻮوڵــەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻫــﺎوڕێ دەﺑێــﺖ و منــﺎدی ﺋــەم ﺟﻮوڵەﯾــە .دەورﮔێڕاﻧــەوەی ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت دوو ﺋەﻛﺘــەری ﻣﻨــﺪاڵ ﻧﺎﺑــێ ﻟــە ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﯾﻨــەوە .ﻛەواﺗــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ”ﺑێﻜەس“ ﺗــﺎ رادەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻓﯿﻠﻤێﻜــە ﻟەﻣــەڕ ﻣﻨﺪاڵــﯽ و وەﻛــﻮ ﺳــەردەﻣێﻜﯽ ﭘــڕ ﻟــە ﺣــەز و ﺟﻮاﻧﯽ ﭘێﺸــﺎن دەدات ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ژﯾﺎﻧﯿــﺶ ﻟــەو ﺳــەردەﻣەدا ﻧﺎﻟەﺑﺎر ﺑێــﺖ .ﺑێﻜەس ﻫەروەﻫــﺎ ﻓﯿﻠﻤێﻜــە ﺑــﯚ ژﯾــﺎن و ﺣەزﻛــﺮدن ﻟە ژﯾــﺎن .ﺟﻮوڵــەی ﺑێﻮەﺳــﺘﺎﻧەوەی ﻓﯿﻠــﻢ ﺧــﯚی ﻫێامﯾەﻛە ﺑــﯚ ژﯾــﺎن و ﻫەﻣﯿﺸــە ﭘێﺸــﭽﻮوﻧە ،ﻛﻮڵﻨەدەرﯾــﯽ ”داﻧﺎ“ و ”زاﻧﺎ“ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ”زاﻧﺎ“ﯾﺶ ﻫەروەﻫﺎ. ﺑــەاڵم ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛــﯽ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﯽ ﻫەﯾــە و ﺋــەوەش ﺧەوﻧــﯽ ﭼﻮوﻧە ﺑــﯚ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــﯚ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﺳــﻮﭘەرﻣﺎن ﺗﺎﻛــﻮ ﺋﺎواﺗــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑێﻨێﺘــە دێ. ﺋــەم ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــە ﭘﺘﺎﻧﺴــﯿﻠﯿﻜﯽ زۆری ﻫەﯾــە و دەﺗﻮاﻧــێ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ زۆر ﺟــﺪی و ﻗــﻮوڵ ﺑﺪاﺗــە ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ،ﺑــەاڵم دەرﻫێﻨــەر ﺋەوەﻧــﺪە ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺧــﯚی ﻧەداوەﺗــە ﺳــەر ﺋەﻣــە و ﺋەﻣەﺷــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﺮدووەﺗــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺳــﺎﺗﯿﺮی ﻓﯿﻠﻤەﻛــە و ﻟە زۆر ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻛــە ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــە دەﺗﻮاﻧــێ ﺋﺎراﺳــﺘە ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯿــﺮی ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە وەﻛــﻮ منﻮوﻧــە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺋێﻤــە ﻟەﻣــەڕ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻫەﻣــﺎن ﺧەﯾﺎڵــﯽ ”داﻧــﺎ“ و ”زاﻧﺎ“ ﻧﯿﯿــە .واڵﺗــﯽ ﺳــﻮﭘەرﻣﺎن ﻛــە ﺗﻮاﻧــﺎی ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻫەﯾــە و دەﺗﻮاﻧــێ ﺋێﻤە رزﮔﺎر ﺑــﻜﺎت و ﺋﺎواﺗەﻛﺎمنــﺎن ﺑێﻨێﺘــە دی؟ )ﺑــە واﺗﺎﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــﯚ ﺋێﻤــە ﻫەﻣــﺎن ﺳــﻮﭘەرﻣﺎن ﻧﯿﯿە؟( ﯾــﺎ دﯾﺎردەﮔەﻟــﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ وەﻛﻮ ﺳــﻮﭘەرﻣﺎن ﻫــەر ﺋــەم ﺧەﯾﺎڵەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺋێﻤــە ﭼــێ ﻧەﻛــﺮدووە؟ و .وا دﯾــﺎرە ﻛــە ”ﻛﺎرزان ﻗــﺎدر“ ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺘﻮوە ﻟەﻣــەڕ ﺑﺎﺑەﺗەﻛــەی ﺋەوەﻧــﺪە ﻗﻮوڵ ﺑﺒێﺘــەوە و زﯾﺎﺗﺮ ﺣــەزی ﻟــە ﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﭼﯿــﺮۆك و رووداوەﻛﺎن ﺑــﻮوە .ﻓﯿﻠﻤــﯽ ”ﺑێﻜــەس“ ﻓﯿﻠﻤﯽ رووداو و ﻛــﺮدارە و ﺑــە دوای ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی دۆخ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە. ”ﺑێﻜــەس“ ﺳــەرەرای ﻻﯾەﻧــە ﺗﺮاژﯾﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﯿﻠﻤێﻜــە ﺑــﯚ ﭘێﻜەﻧﯿﻦ و ﭘێﺸــﭽﻮون، ﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽﺑێﻮەﺳﺘﺎﻧەوە. ﺑێﻜەس ﻧﻮوﺳەر و دەرﻫێﻨەر :ﻛﺎرزان ﻗﺎدر ﺋەﻛﺘەر :زەﻣەﻧﺪ ﺗەﻫﺎ ،ﺳەروەر ﻓﺎزڵ ژاﻧﺮ :دراﻣﺎ ،ﻛﯚﻣﯿﺪی واڵت :ﺳﻮﯾﺪ ،ﻓﯿﻨﻠەﻧﺪ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرﯾﻢ ﺳﺎڵ2012 : ﻣﺎوە 93 :ﺧﻮﻟەك
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
زاﻧﺎ ﺧەﻟﯿﻞ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭼﺎﻻﻛﯽ وێﮋەﯾﯽ ﻫەوﻟێﺮ:
17
رۆﺗﯿﻨﯽ ﺋﯿﺪاری رێﮕﺮە ھوﻟﺮ .وﺷ/ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ زاﻧﺎ ﺧەﻟﯿﻞ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭼﺎﻻﻛﯽ وێﮋەﯾﯽ ﻫەوﻟێﺮ ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“دا ﺑﺎس ﻟە ﭘڕۆژە ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی دەﻛﺎت ﻟە ﺷﺎری ﻫەوﻟێﺮ و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت دەﺳﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ و ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﻫەوﻟێﺮ ﺑە ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻧﻮێ ﻟەﺳەر ﺑەﻫەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯿﺎن. ﺋﺎﯾــﺎ ﭼﺎﻻﻛــﯽ وێﮋەﯾــﯽ درێﮋەﭘێــﺪەری ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ رەﺳــﻤﯿﺪا ﯾــﺎن ﺟﯿﺎوازﺗــﺮ دەﺗﺎﻧــەوێ ﻟــەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە ﻛﺎر ﺑــﯚ وێﮋەی ﻛﻮردی ﻟە ﻫەوﻟێﺮدا ﺑﻜەن؟ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ وێﮋەﯾــﯽ- ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــە ﺳــەر ﺑــە وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻻوان، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــە ﻫــەر ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــەك ﺑــﻜﺎت، ﺋــەوە راﺳــﺘەوﺧﯚ دەﻛەوێﺘــە ﺧﺎﻧــەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻻوان .ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــە ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــە ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧــﺪە ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻟە ﺑــﻮاری ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﺪا ،ﭼڕﺗﺮﯾــﺶ ﺑڵێــﻢ :زﯾﺎﺗــﺮ ﺗەرﻛﯿــﺰ ﻟەﺳــەر ﺧﺰﻣەﺗﮕەﯾﺎﻧــﺪن ﺑــە )رۆﻣــﺎن و ﭼﯿــﺮۆك و ﺷــﯿﻌﺮ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋەدەﺑــﯽ( دەﻛەﯾــﻦ. ﺋــەوەی ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺟﯿــﺎوازی ﻛﺎرەﻛﺎمنﺎﻧــەوە ﻫەﯾــە ،ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﯿﯿەﺗﺎﻧــەی ﻛــە ﻟــە ﺑەردەﺳــﺘامﻧﺪاﯾە ،ﻫەوڵــامن داوە ﻛﺎری ﺟــﺪی و ﭘڕۆژەﯾــﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ،
ﺑــﯚ منﻮوﻧــە :ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻛــﯚی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻫەوﻟێﺮ ﺑــە ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻧــﻮێ ﻟەﺳــەر ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯿــﺎن ،ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2013 ﭘێﻨــﺞ ﺷــﺎﻋﯿﺮﻣﺎن ﻫەڵﺒــﮋارد )ﺑﻮرﻫﺎن ﺟﺎﻫﯿــﺪ ،ﻛﺎﻧــﯽ ،ﺑــێ دڵ ،ﭘﺎﻛــﯽ، رەﺷــﺎد ﻣﻮﻓﺘــﯽ( ﻛﺎرﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﻛــﺮدووە ﺗــەواوی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛﯚ ﺑﻜەﯾﻨــەوە و ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎ و ﻫەﻧــﺪێ دﯾﻜﯿﯚﻣێﻨﺘــﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﺨەﯾﻦ و داوا ﻟــە ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﺑــﻮاری ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋەدەﺑــﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛــە ﺑــﯚ ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻫــەر ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ 10ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻧــﻮێ ﺑﻨــﻮوﴎێ .واﺗــﺎ :ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎی ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ ﻟەﮔــەڵ ﺗــەواوی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ و دﯾﻜﯿﯚﻣێﻨﺘــﯽ ”وەك ﻧﺎﻣــە ،وێﻨــە و..ﺗــﺎد( ﻟەﮔــەڵ 10ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻧــﻮێ ﻟەﺳــەر ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەواﻧــە ﻫەﻣــﻮوی ﻛﯚ دەﻛەﯾﻨــەوە و ﻟــە ﻛﺘێﺒێــﻚ ﭼﺎﭘﯿــﺎن دەﻛەﯾــﻦ ،وا ﺑڕﯾــﺎرە ﺳــﺎﯾﺘێﻜﯽ ﺋەرﺷــﯿﻔﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻫەوﻟێــﺮ داﺑﻨێﯿــﻦ ﻟــەو ﺣﺎڵەﺗــەدا ﺋــەو ﻛﺘێﺒﺎﻧــەش دەﺧەﯾﻨــە
ﻧــﺎو ﺳــﺎﯾﺘەﻛە .ﺋەﮔــەر ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﻛــە ﺋەﻣﺴــﺎڵ دەﺳــﺘامن ﭘێﻜــﺮدووە ﻫﯿــﭻ ﻛﯚﺳــﭙێﻜﯽ ﻧەﻫێﺘەﭘێــﺶ ،ﺋەوا ﺳــﺎاڵﻧە ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﭘێﻨــﺞ ﻧﻮوﺳــەر و ﺋەدﯾﺒــﯽ ﺋــەو ﺷــﺎرە دەﻛەﯾــﻦ ﺗــﺎ ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻚ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ رێﻜﻮﭘێﻜــﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻫەوﻟێﺮﻣــﺎن دەﺑــێ ،ﻫﯿــﻮادارم ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻟــە دﻫــﯚك و ﺳــﻠێامﻧﯿﺶ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾــە دەﺳــﺖ ﭘێﺒﻜــەن ،ﻟەو ﺣﺎڵەﺗــە دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻟــە زەﻣەﻧێــﻚ ﺧﯚﻣــﺎن ﻛــﯚ ﻛﺮدﺑێﺘــەوە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋەرﺷــﯿﻒ و ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوﺑﯿﻦ. وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﭼەﻧــﺪ ﻫﺎوﻛﺎرە ﺑﯚ ﭘڕۆژە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺘﺎن؟ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ وێﮋەﯾــﯽ- ﻫەوﻟێــﺮ ﻟــە رووی ﺋﯿﺪارﯾﯿــەوە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺳــەر ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻫﻮﻧــەری ﻫەوﻟێــﺮە ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﺎك ﻓەرﻫەﻧــﮓ ﻏەﻓــﻮور ﻛــە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻫﻮﻧــەرە و ﻛﺎك ﺳــەﻟﯿﻤﯿﺶ وەك ﺟێﮕــﺮ زۆر ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮ و ﻫــﺎوﻛﺎری ﭘڕۆژەﻛﺎمنﺎﻧــﻦ ،ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ ﻫەﻣــﻮو ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻗﺒﻮوڵە و ﺗــەواو ﻟێﯿــﺎن رازﯾﻦ ،ﺑەاڵم ﺋــەوەی ﻛە ﻛێﺸــەﯾە ﺑﯚ ﺋێﻤە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﻛﯿﯽ ژﻣێﺮﯾﺎرﯾﯿــە ،ﺑﯚﯾــە رۆﺗﻨﯿﺎﺗــﯽ ﺋﯿﺪاری زۆرﺟــﺎر رێﮕــﺮە ﻟــە ﺑەردەﻣــامن، ﺋەﮔــەر ﻧــﺎ دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻛﺎری زۆر ﺟﺪی و ﺑﺎش ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ. ﺋﺎﯾــﺎ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەوڵێــﻚ ﻫەﺑﻮوە
ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺴــﻜﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎی ﺋەدﯾــﺐ و ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﻟــە ﺑەرێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﺗﺎن؟ ﺋەﻧﺴــﻜﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎ ﻧــﺎ ،ﺑــەاڵم وەك ﻟــە ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﭘێﺸــﻮو وەاڵﻣــﻢ داﯾــەوە، ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻛــﯚی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەدﯾﺒﺎﻧــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻓﺮاواﻧــﱰە ﻟــە ﺋەﻧﺴــﻜﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎ ،ﻛﺎﺗــێ ﺗــﯚ ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎ و ﻛــﯚی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەدﯾﺒێﻜــﺖ ﻟەﺑــەر دەﺳــﺖ ﺑــێ، ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺴــﻜﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎ زۆر ﺋﺎﺳــﺎﻧﱰ دەﺑــێ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺴــﻜﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎش زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە، وەك ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــەك ﻻﻣــﺎن ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەﯾــە ،رەﻧﮕــە ﻟــە ﺋﺎﯾﻨــﺪەدا ﻛﺎری ﻟەﺳەرﺑﻜەﯾﻦ. ﻟــە راﺑــﺮدوودا ﭼەﻧــﺪ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺘــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێــﻦ و وەرﮔــﺮ، ﯾــﺎن ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯽ ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯿﻦ، ﺋﺎﯾﺎ ﺋەواﻧــەش ﻫەر زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﯚڕ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــە ﯾــﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺗێﺪا ﻫەﺑﻮوە؟ ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯽ ﭼﯿــﺮۆك ﺑــﯚ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛــە ﻟــە ﺋﺎﯾﻨــﺪەدا ﭘــڕۆژەی ﺧەاڵﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﻛﯚﻣەڵــە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺳــﺎڵ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێــﺮ دامبەزرێﻨﯿــﻦ ،ﻧــەك ﻫەر ﺑــﯚ ﭼﯿﺮۆك، ﺑەڵﻜــﻮ ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵــە ﺷــﯿﻌﺮ و رۆﻣﺎن و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋەدەﺑﯿــﺶ ،ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﺋەوەﻣــﺎن ﻫەﯾــە ﻛە ﻫەرﭼــﯽ ﻛﺘێﺒێﻚ ﻟــەو ﭼﻮار ﺑــﻮارە ﻟــە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜﺪا
ﻛــە ﭼــﺎپ دەﻛﺮێ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﻛﯚﯾﺎن ﺑﻜەﯾﻨــەوە و ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﻛﯚﻣەڵــە ﭼﯿــﺮۆك و ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ رۆﻣــﺎن و دﯾﻮاﻧﯽ ﺷــﯿﻌﺮی و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋەدەﺑــﯽ ﺧــەاڵت ﺑﻜەﯾــﻦ .ﺟﯿــﺎ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵ و ﺧەاڵﺗﺎﻧــەی ﻛــە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫــەن ،دەﻣﺎﻧــەوێ ﺧــەاڵت ﺑﺪەﯾﻨــە ﻛﺘێﺒــﯽ ﭼﺎﭘﻜــﺮاو، ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﻛﺘێﺒﯽ ﺳــﺎڵ ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێــﺮ .ﻫەر ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛﺎرەﻛﺎمنﺎن ﺑــﺎو و ﺗەﻗﻠﯿــﺪی ﻧەﺑــێ ،ﺧﯚﺗــﺎن ﺋــﺎﮔﺎدارن ﻛــە ﺗــﺎ رادەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺧﯚﻣــﺎن ﻟــە ﻛــﯚڕ ﭘﺎراﺳــﺘﻮوە ،ﻟــەم ﺳــﺎڵەدا ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚڕێﻜــﯽ ﻛەﻣــامن ﺋەﻧﺠــﺎم دا ﻛــە ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﻛــﯚڕی زۆر ﺟﯚرﯾــﯽ ﺑــﻮون .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻣــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻛــﯚڕ ﻧﯿﻢ ﻟەﻻﯾــەن ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــە، ﭼﻮﻧﻜە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗــﺮ ﻫەﯾە ﺑــەو ﺋەرﻛە ﻫەڵﺪەﺳــﺘێ و دەﺳــﺘﯿﺎن ﺧــﯚش ﺑێ، ﺑــەاڵم ﺑــﺎ ﺋێﻤــە ﺋەرﻛێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑﮕﺮﯾﻨە ﺋەﺳــﺘﯚ ﺗــﺎ ﺑەﻫەﻣــﻮو ﻻﯾــەك ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺋەدەﺑﯿــﺎت ﺑﻨێﺮﯾﻨــە ﻧﺎو ﺋــەو ﺑﺎاڵﺧﺎﻧە و ﺗــەﻻرە ﻫەڵﭽﻮواﻧــەی ﻛــە رۆژاﻧە ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪان. ﺑڕﯾــﺎرە 10ﻛﺘێــﺐ ﻟــە ﺑــﻮاری ﺷــﯿﻌﺮ و رۆﻣــﺎن و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﭼﺎپ ﺑﻜــەن و ﺑەرﻫەﻣــﯽ 5ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﻛﯚﻧﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﻛــﯚ ﺑﻜەﻧــەوە و ﺑــە ﭼﺎﭘﯿﺎن ﺑﮕەﯾەﻧــﻦ ،ﺋﺎﯾــﺎ ﭘێﻮەر ﺑــﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑەرﻫەﻣﺎﻧە ﭼﯿﯿە؟ ﺑــﯚ ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﻛﯚﻧــەﻛﺎن ،ﺋەرﻛامﻧــە ﺑێﺠﯿــﺎوازی ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو ﺋەدﯾﺒﺎﻧــﯽ
ﻫەوﻟێــﺮ ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەو ﺳــﺎڵە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘێﻨــﺞ ﺷــﺎﻋﯿﺮﻣﺎن دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮد ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘێﻮەرﻣــﺎن ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎوە دەﺳــﺖ ﭘێﺒﻜەﯾــﻦ و ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻛﺎﺗــە ،ﻟــە ﻛﯚﻧﱰﯾﻨــەوە دەﺳــﺖ ﭘێﺒﻜەﯾــﻦ و وردە وردە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻦ .ﺑــﯚ ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯿــﺶ ،ﺟﮕــە ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮ راﻣﺎﻧﮕەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــێ ﻛﯚﻣەڵــە ﭼﯿــﺮۆك ﯾــﺎ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋەدەﺑــﯽ ﯾــﺎ رۆﻣﺎن ﻫەﯾــە ﻟــە ﭘڕۆژەﯾەﻛــﺪا ﺑﯚﯾــﺎن ﭼﺎپ دەﻛەﯾــﻦ 12 ،ﻛﺘێﺒــامن ﺑــە دەﺳــﺖ ﮔەﯾﺸــﺖ 10 ،ﻛﺘێﺒــامن ﻫەڵﺒــﮋارد ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻛﺘێﺒــەﻛﺎن و ﻧــﺎوی ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎن ﭘێــﻮەرن ﺑــﯚ ﻫەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯿﺎن. ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﺗــﺎن ﺑــﯚ داﻫﺎﺗــﻮوی ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــە ﭼﯿﯿە؟
ﺋــەوەی ﻛە ﻣــﻦ زۆر ﺑە ﺟــﺪی ﺣەزی ﭘێﺪەﻛــەم ﺋەوەﯾــە ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺧەاڵﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﻛﺘێﺒــﯽ ﺳــﺎڵ ﻟــە ﺑــﻮاری ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﺪا ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜەﯾﻦ، ﻫەروەﻫﺎ ﺋــەو ﭘــڕۆژەی ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ژﯾــﺎن و ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﺋەدﯾﺒﺎﻧــﯽ ﻫەوﻟێﺮ ﺑەردەواﻣــﯽ ﭘێﺒﺪەﯾــﻦ ،ﻟەﮔــەڵ ﭘــڕۆژەی وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﺋەدﯾﺒﺎﻧــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﺑــﯚ زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ،ﺑــﯚ منﻮوﻧە :ﺳــﺎاڵﻧە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻫەڵﺒﮋاردەﯾەﻛــﯽ 150ﻻﭘــەڕەی ﺷــﯿﻌﺮی ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ ﺑــﯚ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی وەرﺑﮕێڕﯾــﻦ و ﭼــﺎپ ﺑﻜەﯾــﻦ، ﺳــﺎاڵﻧە ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑــﯚ 10ﻧﻮوﺳــەر ﺑﻜەﯾــﻦ .ﺳــﺎﯾﺘە ﺋەرﺷــﯿﻔﯿﯿەﻛە ﻛــە ﺧەرﯾﻜــﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯿــﻦ ﭘــڕ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟــە ﻛــﯚی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەدﯾﺒﺎمنــﺎن و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘــﺮۆژەی ﺗــﺮ ﻛــە وا ﺧەرﯾﻜﯿﻦ ﭘﻼﻧﯽ ﺑﯚ دادەﻧێﯿﻦ.
ﭘێﺸﻜەوﺗﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺑﯿﻨﺎ و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻧﻮێ ﻧﺎﻛﺮێ ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر ﺋﻮﻣێﺖ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯽ:
دەﺑێ ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻫﺎوﺳەﻧﮓ ﺑﻦ
ھوﻟﺮ .وﺷ ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر ﺋﻮﻣێﺖ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯽ ﻟە ﻗﻮﺑﺮﺳەوە ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ ﺧﯚی ﻫێﻨﺎوە و ﻟەﻧﺎو ﻫﯚڵە ﺑﭽﻮوﻛەﻛەی ﭘﺎرﻛﯽ ﺷﺎﻧەدەری ﻫەوﻟێﺮ ،ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻛﺮدووەﺗەوە .ﺷێﻮازی ﻛﺎری ﻫﻮﻧەرﯾﯽ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯽ ،ﺑە ﺗەواوی ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸەﻛﻮردەﻛﺎنﺟﯿﺎوازە. ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛــﯽ ﺑەﺷــﯽ ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧــەﻛﺎن ﻟــە رێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﻛﺮدﻧــەوەی ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛەدا ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻮون،
ﻗﻮﺑﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــە ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــﺪا وەﺳــﺘﺎوە و ﻟــە ﺑــﺎرەی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯿﯿــەوە ﻗﺴــە دەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم دوودڵــﯽ ﺑــە
رووﺧﺴﺎرﯾﯿەوە دﯾﺎرە. رو ﺑڕﯾﺎر ﺑــﻮو ﺳــەﻧﯿە ﭼﺎوﺷــﺌﯚﻏﻠﻮ ﻛــە ﺋەوﯾــﺶ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــە ،ﻟــەو ﺳــەﻓەرەدا ﻫﺎوڕێــﯽ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜــﯽ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم ﭼﺎوﺷــﺌﯚﻏﻠﻮ 29ی ﺑەﻫــﯚی ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛــەی 29ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ راﺑــﺮدوو ،ﻟــەو ﻛﺎرە ﭘﺎﺷــﮕەز ﺑﻮوەﺗــەوە .ﯾﻮﻧﺎﺗﻜــﯽ دەڵــێ ”ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻫﺎوڕێﯿﯿەﻛــﻢ ﻧﻮﻛﺘەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻣــﻦ ﻟــە
ﺑڕﯾﺎرەﻛــەم دوودڵ ﻧەﺑــﻮوم و ﻫﺎمتە ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚرە ﻗﻮﺑﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﺑﯿﻨﺎی ﺑــەرز و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﺑﯿﻨﯿــﻮە و ﭼﺎوەوڕێﺸــﯽ دەﻛــﺮد ﻫﯚڵێﻜــﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە ﺑــﯚ منﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻫەﺑــێ، ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ ﺑــﯚی دەرﻛــەوت ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺷــﻮێﻦ ،ﻫﯚڵــە ﺑﭽﻮوﻛەﻛــەی ﭘﺎرﻛــﯽ ﺷــﺎﻧەدەرە ﻛــە ﺟێﮕــەی 30ﺗﺎﺑﻠــﯚش ﻧﺎﺑێﺘــەوە .ﺋەﻣــە رەﻧﮕە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ و دوودڵﯿﯿەﻛــەی ﺑێ. ﯾﻮﻧﺎﺗﻜــﯽ دەڵێ ”ﻫەوﻟێــﺮ دەﺑێﺘە ﺷــﺎر و ﺧــﯚش دەﺑــێ ،ﺑــەاڵم ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑە ﺑﯿﻨــﺎ و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺟــﻮان ﻧﺎﻛــﺮێ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫﻮﻧەرﯾــﺶ ﭘێــﺶ ﺑﻜــەوێ و ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯽ ﻧێــﻮان ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﻮﻟﺘﻮوری راﺑﮕﯿﺮێ“. ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﺸــﺎن دا ﺑﯚ ﺋــەوەی ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەری ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــێ ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻫﯚڵێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﻫﻮﻧــەری ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺋەﻣــەش ﺑــﯚ منﺎﯾﺸــﻜﺮدن و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ
ﺗﺎﺑﻠﯚی ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧە. ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜــﯽ ﻫێــام و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﻦ و ﺑــﺎس ﻟــە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻣێﺰۆﭘﯚﺗﺎﻣﯿــﺎ دەﻛﺎت .ﺑــە زۆرﯾﯽ رەﻧﮕــﯽ ﺷــﯿﻦ و ﻗﺎوەﯾــﯽ ﺗێــﺪا ﺑــەﻛﺎر ﻫﺎﺗــﻮون و ﻫێﻤﻨــﯽ و ﺋﺎراﻣﯿﺎن ﭘێﻮە دﯾﺎرە. ﭘەﻧﯿــﻚ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﭘێﺸــﮕەﻧﯽ ﺋــەو ﺷــێﻮازەﯾە .ﺋەو ﻧﺎﭼﺎرﺑــﻮو ﺑــە ﺧێﺮاﯾــﯽ ﻫەﻧــﺪێ ﻫێــام ﻟــە ﻧــﺎو ﻣێﱰۆﻛﺎﻧــﺪا ﺑﻜێﺸــێﺘەوە ،ﺋەﮔەرﯾــﺶ ﺧێــﺮا ﻧەﺑﻮاﯾــە ،ﭘﯚﻟﯿــﺲ دەﺳــﺘﮕﯿﺮی دەﻛــﺮد ،ﻫەڵﺒــەت ﺋەﻣــە ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎر رووی دا. ﻧﺎﻣﯿــﻖ ﻋەﻟــﯽ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــﯽ ﻛــﻮرد ،ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺷــێﻮازە ﭼەﻧــﺪ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛــﯽ ﻫەﯾــە و ﻫێامی ﻛﻮردﯾﯽ ﺗێﺪا دﯾﺎرە. رۆﺣﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﭘێﺸــەوەی ﻫﯚڵــﯽ ﺷــﺎﻧەدەر ﭼەﻧــﺪ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛــﯽ ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــﯚ ﻓﺮۆﺷــنت منﺎﯾــﺶ ﻛــﺮاون. رەﻧــﮓ و ﻫێــام و ﺷــێﻮازی ﺗﺎﺑﻠــﯚﻛﺎن ﺑــە ﺗــەواوی ﻟەﮔــەڵ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯽ ﺟﯿــﺎوازن .ﻟە
ﺗﺎﺑﻠــﯚی ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻫەﺳــﺖ ﺑــە رۆﺣێﻜﯽ ﺳــەرﻛەش و ﺧەﻣێﻜــﯽ دەرووﻧــﯽ دەﻛــﺮێ، ﺑــەاڵم ﻫێﻤﻨــﯽ و ﺋﺎراﻣــﯽ ﺑﺎڵــﯽ ﺑەﺳــەر ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯿــﺪا ﻛێﺸﺎوە. ﻧﺎﻣــﯚ رۆﺳــﺘەﻣﺰادە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎن ﻛە ﺳــەرداﻧﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕﺎﻛەی ﻛــﺮدووە ،ﺑــە ﺗەواوی ﻫەﺳــﺖ ﺑــەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿە دەﻛﺎت .ﺋــەو وەﻛــﻮ منﻮوﻧــە ﺑــﺎس ﻟــە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی دەﻛﺎت .ﺗﻮوڕەﯾــﯽ و ﺑێﻘــەراری ﺑــە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەودا دﯾــﺎرن، ﺋەﻣــەش ﭘێﭽەواﻧــەی ﻛەﺷــﯽ ﺋﺎراﻣــﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر ﺋﻮﻣێﺖ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯿﯿە. ﻧﺎﻣــﯚ رۆﺳــﺘەﻣﺰادە دەڵــێ ”ﺧەﻣێــﻚ ﻟەﻧــﺎو دەرووﻧــﯽ ﻛــﻮرددا ﻫەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﺗﺎﺑﻠــﯚی رەﻧــﮓ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺪا دەداﺗــەوە ،ﺑــەاڵم رۆﺣــﯽ ﻗﻮﺑﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻫــﯽ ﺋێﻤــە ﺟﯿــﺎوازە .ﺋﻮﻣێــﺖ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜــﯽ ﺑــە زۆرﯾــﯽ رەﻧﮕــﯽ ﺷــﯿﻦ و ﻗﺎوەﯾﯽ ﺑەﻛﺎر ﻫێﻨــﺎوە و ﺋەﻣــەش ﺋﺎراﻣﯽ ﺑە ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن دەﺑەﺧﺸێ“. دوو ﺳــەﻋﺎت ﺑەﺳــەر ﻛﺮدﻧەوەی
ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯿــﺪا ﺗێﭙــەڕی، ﺑــەاڵم ژﻣــﺎرەی ﺋﺎﻣﺎدەﺑــﻮوان ﻧەﮔەﯾﺸــﺘە 50ﻛــەس. ﺋــەو ﻛێﺸــەﯾە ﻫەﻣــﻮو ﺑــﻮارە ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە. ﺑــە ﺑــڕوای ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻧﺎﻣــﯚ، ﻛــﻮرد ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ”ﺧﯚوﯾﺴــﺘە“ ،ﻫــەر ﺋەﻣەﯾــﺶ وای ﻛــﺮدووە ﺋــەوان ﯾەﻛــﱰ ﻧەﮔــﺮن .ﺋــەو دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە رەوﺗــﯽ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ”ﻻوازە“ و ﺑــﯚ ﺋــەوەش ﺑــﺎس ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻫﯚﻛﺎرێــﻚ دەﻛﺎت .رۆﺳــﺘەﻣﺰادە ”ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪەﻛﺎن دەڵــێ ﻟــە ﯾەﻛــﱰ دادەﺑــڕن ،ﺋێﻤــە ﮔﺮووﭘێﻜــامن ﭼەﻧــﺪ دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ،ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ ﻟــە ﯾەﻛــﱰ ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧەوە. ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛەﻣــﺎن زۆر ﻓەﻗﯿــﺮ و ﻫــەژارە و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑە ﺑﻮاری ﻫﻮﻧەری ﻧﺎدات“. ﺋــەو ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧــێ ﭼــﯚن ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﻛەرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ دەﻛﺎت ،ﺑــە ﻫەﻣــﺎن ﺷــێﻮەش ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﻫﻮﻧەر ﺑﻜﺎت.
18
ﺑﯚﭼﻮون
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻋەﻟﯽ زەڵﻤﯽ
دوژﻣﻨﯽ دوژﻣﻨەﻛەم دۆﺳﺘﻤە
ﺑﺎ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﻜەﯾﻦ ﺗﯚﻣﺎس ﻓﺮﯾﺪﻣﺎن
ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺳــەﳌﺎﻧﺪی ﻛــە ﺋەﮔــەر ﺧﻮاردﻧــﯽ ﺑــﺎش ﺑﺨﯚﯾــﺖ ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑــەردەوام وەرزش ﺑﻜەﯾــﺖ، ﺟﮕــەرە ﻧەﻛێﺸــﯿﺖ ،ﺋــەوا ﺗەﻣەﻧﺖ ﺋەوەﻧــﺪە درێــﮋ دەﺑێــﺖ ﻛــە ﻫەﻣــﻮو ﺟــﯚرە ﺷــﺘێﻚ ﺑﺒﯿﻨﯿــﺖ، ﻟەواﻧــەش رۆژێــﻚ ﻛــە ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺋــەو ﺟﻮوﻟەﻛﺎﻧــەی ﻗﻮدﺳــﯿﺎن ﻛﯚﻧــﱰۆڵ ﻛــﺮدووە ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾەی واڵﺗــﯽ ﻣەﻛﻜــە و ﻣەدﯾﻨــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿەﺗﯿﯿــەك دژ ﺑــە ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺷــﯿﻌە و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﭘێــﻚ ﺑﻬێﻨﻦ. ﻟــەم ﻧێﻮەﻧﺪەﯾﺸــﺪا ﻫﯿﻨﺪﺳــﺘﺎﻧە ﻫﯿﻨﺪۆﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﭼﯿﻨﯿﯿــە ﻛﻮﻧﻔﯿﻮﺷــﯿﯿەﻛﺎن ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دەﻛــەن و ﻓەڕەﻧﺴــﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻋﯿﻠامﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺑــەرەوە ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛــەن .ﭘێﺪەﭼێــﺖ ﺑﯿﻨﯿﻨــﯽ ﺋەﻣﺎﻧەش ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس
و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﻜﺎرێﻚ ﻫەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑێﺖ. ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾــە ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەم ﻫەواڵە ﺟێــﯽ ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿە؟ ﻟــە ﺑﻮارێﻜــەوە ﺑەڵــێ .ﭼەﻧــﺪ رۆژێــﻚ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛەﻧــﺪاو ﺑەﺷــﺪارﯾﻢ ﻛــﺮد ﻛــە ﻟــە ﺋەﺑﻮزەﺑــﯽ ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو .ﻟــەم ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــەدا ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑەرﭘــﺮس و ﺳﯿﺎﺳــەمتەدار ﻟــە ﺳەراﻧﺴــەری ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻋەرەﺑﯿﯿــەوە ﺑەﺷــﺪار ﺑــﻮون .ﻟــە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــەﻛەدا ﺷــﯿﻤﯚن ﭘێﺮێــﺰی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﻟــە ڕێــﯽ ﭬﯿﺪﯾــﯚ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــێﻜەوە ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛەی ﺧﯚﯾەوە ﻟــە ﺷــﺎری ﻗــﻮدس ﮔﻮﺗەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑــﻮوان ﻛــﺮد .ﺋەﻣە ﺷــﺘێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــە ﺑــﯚ واڵﺗــﯽ ﺋﯿامراﺗــﯽ ﺳﭙﯚﻧﺴــەری ﺋــەو ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــە .ﻛﺎﺗێــﻚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﺑــﯚ ﺳــەراﻧﯽ ﺋەو واڵﺗــە ﻋەرەﺑﯿﯿﺎﻧــە ﻗﺴــەی دەﻛــﺮد رۆژاﻧــﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺋﯚﺳــﻠﯚم ﺑﯿــﺮ ﻫﺎﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــەو ﻛﺎﺗــەدا ﺳــەراﻧﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ و ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﭘێﻜەوە ﻟــە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری ﻟــە ﻗﺎﻫﯿﺮە و ﻋەﻣﺎﻧﺪا ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن دەﻛﺮد. ﺑــەاڵم دەﺑێﺖ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺋــەم ﻫﺎرﯾﻜﺎرﯾﯿەی ﻧێــﻮان ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ و ﻋــەرەب ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﺟــﯚرە ﺋﺎﺷــﺘﺒﻮوﻧەوەﯾەك ﻧﺎﺑەﺳــﺘێﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘﺸــﺖ ﺑــەو ﭘەﻧﺪە دەﺑەﺳــﺘێﺖ ﻛــە دەڵێــﺖ دوژﻣﻨــﯽ دوژﻣﻨەﻛــەم دۆﺳــﺘﻤە -دوژﻣﻨەﻛــەش
ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋێﺮاﻧە .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳــﺎڵە ﻟە ﺳــەر ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛەﯾــﺎن ﺑەردەواﻣــﻦ و ﻟــە ﻫەوڵــﯽ ﺋــەوەدان ﺑﺒﻨــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻛــﯽ ﺋەﺗﯚﻣــﯽ .دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗــﻜﺎران و وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ و ﮔﺮووﭘــە ﻟﯚﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دروﺳــﺖ ﻛﺮد. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧﺪاوﯾــﺶ زۆر ﺑــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن داﯾە ﺋﯿــﺪارەی ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ .ﺑەاڵم ﺳــەراﻧﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ زﻟﻬێــﺰی ﺟﯿﻬــﺎن ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺋەوەﯾــﺎن ﻛــﺮد ﺳــﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺋێــﺮان ﺳــﻮوك ﺑﻜــەن و ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺗﺎران ﭘﯿﺘﺎﻧﺪﻧــﯽ ﯾﯚراﻧﯿﯚم ﻛــەم ﺑﻜﺎﺗەوە. دواﺟﺎرﯾــﺶ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﺋێــﺮان ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾەﻛﯿــﺎن واژۆ ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋەﺗﯚﻣﯽ ﺋێــﺮان .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ و واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧﺪاوﯾــﺶ دژی ﺋەوڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾەن. ﺟــﺎرە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺋەﻣــە ﻫەﻣﺎﻫەﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻟــە ﻧێــﻮان ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ و واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎدا دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﭘێﻜــەوە ڕووﺑەڕووی ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑﺒﻨــەوە .ﺋەﻣــە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺟــﺎرە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮێــﺲ -ﻟــە ﻫــەردوو ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧﯿــﺶ-
ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﺑﻜــەن و ﺑەو ﺟــﯚرە ڕووﺑــەڕووی ﭘــﻼن و ﻫەﻧــﮕﺎوی ﺳــەرۆﻛﯽ واڵﺗەﻛەﯾــﺎن ﺑﺒﻨــەوە. ﺋــەوەی ﺟێــﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿــە ﺋەوەﯾــە ﺋــەم ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــەی ﻛﯚﻧﮕﺮێــﺲ ﻟــە ژێــﺮ ﻓﺸــﺎری ﮔﺮووﭘــە ﻟﯚﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿﻞ و ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ داراﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺋــەو ﻛﺎرە دەﻛــەن، ﻧــەوەك ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽﺋەﻣەرﯾﻜﺎ. ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ و ﻋەرەﺑــەﻛﺎن ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ﺑــە ﮔﻮﻣﺎﻧــەوە ﻟە ﻫــەر ﺷــﺘێﻚ ﺑڕواﻧﻦ، ﺑــەاڵم ﺋەﻣــە واﺗــﺎی ﺋــەوە ﻧﺎﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛــە ﺋﯿــﱰ دەﺑــﻮو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــە ﻟــە ﺑــﻮاری ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛــەی ﺋێﺮاﻧــﺪا واژۆ ﻧەﻛﺮاﯾــە .ﺋەﮔــەر ﮔﻮﻣﺎﻧﺖ دەرﺑــﺎرەی ﺋێــﺮان ﻧەﺑێــﺖ ﺋــەوە واﺗﺎی ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﺑەﻻﺗــەوە ﮔﺮﻧــﮓ ﻧﯿﯿــە ﺳــەراﻧﯽ ﺗــﺎران ﺧەرﯾﻜــﯽ ﭼﯿﻦ. ﺋێــﺮان ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ دوور و درێــﮋ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ڕاﺳــﺘﮕﯚ ﻧەﺑﻮو و ﻫەﻣﻮو ﻫەوڵێﻜﯿﺸــﯽ دا ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺒێﺘــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼەﻛﯽ ﺋەﺗﯚﻣــﯽ .ﺋەﮔــەر ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺳــﺰا ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻧەﺑﻮاﯾــە ﺋــەوا ﺋێﺮان ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەدەﺑــﻮو ﺑﮕەڕێﺘــەوە ﺳــەر ﻣێــﺰی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎن .واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧﺪاو ﻫەﺳــﺖ ﺑە ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛــﯽ زۆر دەﻛەن و دەﻛﺮێــﺖ ﺋــەم ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿــەش ﺑــەم ﺟــﯚرە ﻛــﻮرت ﺑﻜﺮێﺘــەوە” :ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋــەم ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾــەی واژۆ ﻛــﺮد و وادﯾــﺎرە دەﯾەوێــﺖ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــە
ﺑﻜﺸــێﺘەوە .ﺋەوﻛﺎﺗــەش ﺋێــﺮان ﻟــە ﺑﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺑەﻫێﺰﺗﺮ دەﺑێــﺖ .ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻫــەر ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋێــﺮان ﻟــە واڵﺗﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێــﺮاق و ﻟﻮﺑﻨــﺎن و ﺑەﺣﺮێﻨــﺪا رۆڵێﻜﯽ ﮔەورە دەﮔێﺮێﺖ“. ﻟــەم ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿــە ﺗێﺪەﮔــەم ،ﺑــەاڵم ﭘێﻢ واﻧﯿﯿــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑێــﺖ ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ﭘﺎﺷەﻛﺸــە ﺑــﻜﺎت و ﭘﺸــﺖ ﻟــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻜﺎت .ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ، ﺋــەم ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﻧێــﻮان ﺋێــﺮان و ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟەﺑــەر ﭼــﻮار ﻫــﯚﻛﺎر زۆر ﮔﺮﻧﮕــە .ﻫــﯚﻛﺎری ﯾەﻛــەم ،رۆژﺋــﺎوا ﺳــﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺋێــﺮان ﻛەﻣێــﻚ ﺳــﻮوك دەﻛﺎت .ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺋێــﺮان ﺗــەواوی ﺋــەو ﭼﺎﻻﻛﯿــە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿﺎﻧــە ڕادەﮔﺮێــﺖ ﻛــە دەﻛﺮێﺖ ﻟــە ڕێﯿﺎﻧــەوە ﺑﺒێﺘــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻛــﯽ ﺋەﺗﯚﻣــﯽ .ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ،ﺗــﺎران ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛــەی دەﺧﺎﺗــە ژێــﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﻛــﯽ وردی ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ وزەی ﺋەﺗﯚﻣــەوە. ﺳــﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺋێــﺮان ﺑــەردەوام دەﺑــﻦ و ﺋەﻣــەش واﺗــﺎی ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺋێــﺮان ﺑﻮوژاﻧــەوە ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﻧﺎﺑﯿﻨێــﺖ .ﺑــەم ﺟــﯚرەش ﺋێــﺮان ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻟەﺳــەر ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛــەی ﺑــەردەوام ﺑێــﺖ و ﺟﺎروﺑﺎرﯾــﺶ ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺳــەر ﻣێــﺰی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎن )ﻫەروەﻛــﻮ ﭼﯚن ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﺧەرﯾﻜــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﺟﻮوﻟەﻛەﻧﺸــﯿﻨە و
دەﯾەوێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻨﯿﺶ داﻧﻮﺳــﺘﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑــﺪات( .ﻫــﯚﻛﺎری دووەم ،ﺑﻨﯿﺎﻣﯿــﻦ ﻧەﺗەﻧﯿﺎﻫــﯚی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﭘێــﯽ واﯾــە ﻓﺸــﺎری زﯾﺎﺗــﺮی ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋێــﺮان وادەﻛﺎت ﺗــﺎران ﺑــە ﺗــەواوی دەﺳــﺘەﺑەرداری ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛــەی ﺑێــﺖ ،ﺑەاڵم ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺑــەو ﺟــﯚرە ﺑﯿــﺮ ﻧﺎﻛەﻧــەوە. ﻫــﯚﻛﺎری ﺳــێﯿەم ،ﺋێــﺮان ﻟــە ﺑــﻮاری ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾــﺎی ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەوە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﮔــەورەی ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎوە و زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋەﺗﯚﻣــﯽ ﺋــەو واڵﺗــە ﺗﻮاﻧــﺎی ﺋەوەﯾــﺎن ﻫەﯾــە و دەزاﻧــﻦ ﭼەﻛــﯽ ﺋەﺗﯚﻣــﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن .ﻛەواﺗــە ڕێﮕەﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺟــﯚرە ﭼەﻛــە ﻛﺎﺗێــﻚ دەﺑێــﺖ ﺋێﺮاﻧﯿﯿــەﻛﺎن ڕازی ﺑﻜەﯾــﺖ ﻛــە ﻧﺎﺑێــﺖ ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑﻜــەن. ﻫــﯚﻛﺎری ﭼــﻮارەم ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑــﻮاری ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻛﺎﺗێــﻚ ڕوو دەدات ﻛــە ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﻟــە ﺋێﺮاﻧــﺪا ڕوو ﺑــﺪات .ﺋــەوەش ﻟە ڕێــﯽ ﻛﺮاﻧەوەی زﯾﺎﺗــﺮی ﺋێــﺮان ﻟەﮔــەڵ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ دەرەوە دەﺑێــﺖ .ﺋــەم ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﻧێــﻮان ﺋێــﺮان و رۆژﺋــﺎوا دەﺑێﺘــە ﻫﯚی ﺧﺎوﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﯿﺘﺎﻧﺪﻧــﯽ ﯾﯚراﻧﯿــﯚم و ﺑەﻫێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﺎڵــﯽ ﻣﯿﺎﻧڕەو ﻟەﻧــﺎو ﺋەو واڵﺗــەدا .ﭘێﺪەﭼێــﺖ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋەﻣــەش ﻣﺎﻧــەوەی ﺑﺎرودۆﺧەﻛــە ﺑێــﺖ وەك ﺋێﺴــﺘﺎ ،ﺑــەاڵم دەﻛﺮێــﺖ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛــەی ڕووداﻧــﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری
ﻧﺎوﺧﯚﯾــﺶ ﺑێــﺖ ﻟەﻧــﺎو ﺋێﺮاﻧــﺪا. ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﻮو ﺋــەم ﻫەﻧــﮕﺎوەش ﻫەڵﺒﮕﯿﺮێــﺖ و دەﺑێﺖ ﻟــە ﻫەﻣﻮو ﻻﯾەﻛﯿﺸــەوە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەﮔــەر ﺋــەم ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾــە واژۆ ﻧەﻛﺮاﯾــە ﺋــەوا ﺗەﻧﯿﺎ ﯾــەك ڕێﮕەﭼﺎرە ﺑــﯚ ڕێﮕەﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻛــﯽ ﺋەﺗﯚﻣﯿــﯽ ﺋێــﺮان دەﻣﺎﯾەوە، ﺋەوﯾــﺶ ﻛــﺮدەی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑــﻮو. ﺑﺎﺷــە ﺋەﮔــەر ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺑــەم ﻫەوڵــە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿە ﺑﻬێﻨﺎﯾە ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﻫﺎوﭘەﯾامﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎﺗــﯚی ﺋﺎﻣــﺎدە دەﺑــﻮون ﭘەﻧــﺎ ﺑــﯚ ﻛــﺮدەی ﺳــەرﺑﺎزی دژ ﺑــە ﺋێــﺮان ﺑﺒــەن؟ ﭘێﻨﺎﭼێــﺖ .ﻛەواﺗــە ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎ دەﻣﺎﯾــەوە. ﺋێﺴــﺘﺎش دەﻛﺮێــﺖ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﻛــﺮدەی ﺳــەرﺑﺎزی دژ ﺑــە ﺋێــﺮان ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑــﺪات و زﯾﺎﻧــﯽ ﮔــەورە ﺑە ﺑﻨﻜــە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ، ﺑــەاڵم دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛــەی ﺑــەو ﺟــﯚرە دەﺑێــﺖ ﻛــە ﺋێــﺮان ﭘﯿﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾﯚراﻧﯿــﯚم ﺧێﺮاﺗﺮ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋەوەی زووﺗــﺮ ﺋەو ﺟــﯚرە ﭼەﻛەی دەﺳــﺖ ﺑﻜەوێــﺖ .ﺋﺎﯾــﺎ ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﻫــەر ﺷــەش ﻣﺎﻧــﮓ ﺟﺎرێــﻚ ﺑﻨﻜە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﺑﯚردﻣــﺎن ﺑﻜﺎت؟ ﺳەرﭼﺎوە :رۆژﻧﺎﻣەی ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﺗﺎﯾﻤﺰیﺋەﻣەرﯾﻜﯽ
ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەﻛﺎن ﻗﻮوڵ ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﭘﺎرﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪڕەو ﭘەﯾﺪا دەﺑﻦ
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﮔەورە ﻟە ﻫﺎوﻛێﺸەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاﻗﺪا ڕوو دەدات ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێــﺖ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻋێــﺮاق ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﮔــەورە ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﺒﯿﻨێــﺖ، ﺋــەوەش ﺑەﻫــﯚی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮوەوە ﻛــە ﺑڕﯾــﺎرە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ﺑەڕێــﻮە ﺑﭽێــﺖ .ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮودا ڕﻛﺎﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﮔــەورە ﻟــە ﻧێــﻮان ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ واڵﺗــﺪا ﻫەﺑــﻮو ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎن و ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن. ﻫەرﺑﯚﯾــەش ﭼەﻧــﺪ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿەﺗﯿﯿــەك ﭘﺎرت و ﻟﯿﺴــﺘە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﭘێﻜﻬﺎﺗﺎﻧــەی ﻟــە دەوری ﯾەﻛــﱰی ﻛــﯚ ﻛــﺮدەوە .ﺑــەاڵم ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﻧێــﻮان ﭘﺎرت و ﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻫــەر ﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾەﻛــﺪا دەﺑێــﺖ، ﻧەوەكﻟە ﻧێﻮانﭘێﻜﻬﺎﺗەﻛﺎﻧﺪا. ﭘــﺎش ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو ﭘــﺎرت و ﻟﯿﺴــﺘە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟــە ژێــﺮ ﻧــﺎوی ﻫﺎوﭘەﯾامﻧێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧــەوە .ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ڕﻛﺎﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ﺑەﻫێــﺰ ﻟە ﻧێــﻮان ﺳــێ ﻫێــﺰی ﺳــەرەﻛﯽ ﺋەم
ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ڕەوﺗﯽ ﺳــەدر ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﻮﻗﺘــەدا ﺳــەدر ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻋەﻣــﺎڕ ﺣەﻛﯿــﻢ .ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘــﺎرت و ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧــﺎو دەوڵەﺗــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﭘﻼﻧــﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻫەﯾــە ﺑەﺷــێﻮەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜــەن، ﻟەواﻧــەش ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺎن ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺷەﻫﺮﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق. ﻫەﻣــﺎن ﺷــﺖ ﺑــﯚ ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯿﺶ ڕاﺳــﺘە .ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮودا زۆرﯾﻨــەی ﭘﺎرﺗــە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﻟــە ژێــﺮ ﻧــﺎوی ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺋەﻟﻌێﺮاﻗﯿﯿــەدا ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧــەوە .ﻟﯿﺴــﺘەﻛە ﺗﻮاﻧﯽ 91ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨێــﺖ، 2011ەوە ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﺑــەاڵم ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011ەوە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻟــەم ﻟﯿﺴــﺘە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﻛﺸــﺎﻧەوە ﻛــﺮد .ﺋــەم ﻟﯿﺴــﺘە ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدووﯾﺸــﺪا ﺑــە ﺗــەواوی ﻟێــﻚ ﻫەڵﻮەﺷــﺎ و ﺑــﻮوە ﭼەﻧــﺪ ﺑەﺷــێﻜەوە. دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن دەرﯾﺨﺴــﺖ ﻛــە ﻟﯿﺴــﺘﯽ
ﻣﻮﺗەﺣﯿــﺪوون ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﻧﻮﺟێﻔــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەﻫێﺰﺗﺮﯾــﻦ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧــﺎو ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧە ،ﺑــەاڵم ﺋەم ﻟﯿﺴــﺘە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﻧﯿﻮەی ﺋەمﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾەشﺑﻜﺎت. ﭘێﺪەﭼێــﺖ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻟێﻜﻬەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﭘەﯾﺪاﺑﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘــﺎرت و ﮔــﺮووپ و ﻟﯿﺴــﺖ ﺑــﻦ ﻛــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﻣەزﻫەﺑــﯽ و ﺗﺎﯾﻔــﯽ ﺗﻮﻧــﺪ ﭘەﯾــڕەو ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ دەﻧﮕــﯽ زۆرﯾﻨــەی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن .دەﺑێﺖ ﺋــەو ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە ﻟــە ﻣﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﺟﯿﺎوازﯾﯿــە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻋێﺮاﻗﯿــﺪا ﺗەواو ﻗــﻮوڵ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .ﻫەرﺑﯚﯾەش ﭘﺎرﺗــە ﮔــەورەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﻫەڵﮕﺮی دروﺷــﻤﯽ ﻟــەو ﺟــﯚرە ﺑــﻦ ﻛــە ﺳــﻨﻮورە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﺒەزێﻨێــﺖ .ﭘﺎﺷــﺎن ،ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧﯿــﺶ دەﻧــﮓ ﻧﺎدەﻧە ﺋەو ﻟﯿﺴــﺘﺎﻧەی ﻛــە ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺗﺎﯾﻔەﻛەیﺧﯚﯾﺎنﻧﯿﻦ. دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮوی ﻋێــﺮاق ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎن و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ واڵﺗﯿﺸــﺪا دەﻛﺎت. ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن
ﺳــەﳌﺎﻧﺪی ﻛــە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان دەﻧﮕــﺪەری زۆری ﻟەدەﺳــﺖ داوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟﯿﺴــﺘﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە زۆرﺑەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﮔــەورە ﺑــﻮوە. ﺋەﻣــەش واﺗــﺎی ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە ﻟﯿﺴــﺘﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻫﺎوﺷــێﻮەی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛﻮرﺳــﯽ
ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨێــﺖ .ﭘﺎﺷــﺎن، ﺋــەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﭘەﯾــڕەوی ﻛــﺮدووە ﺑﻮوەﺗە ﻫــﯚی ﺗﻮڕەﺑﻮوﻧــﯽ ﺳــﻮﻧﻨە و ﻛــﻮرد و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﻧــﺎو ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯿﺶ -ﻟەواﻧــە ڕەوﺗﯽ ﺳــەدر .ﻫەرﺑﯚﯾەش ﺋەﺳــﺘەﻣە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺑﺒێﺘــەوە ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان .ﻛەواﺗە
ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﮔــەورەی ﻟەﺳــەر ﭘێﮕــەی ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ داﻫﺎﺗــﻮوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶدەﺑێﺖ. ﺗێﺒﯿﻨــﯽ :ﺳــﻮود ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك وەرﮔﯿــﺮاوە ،ﻟەواﻧــەش ﺑەﺷــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾــﯽ ﻣﺎڵﭙەری”ﻣﯚﻧﯿﺘەر“.
ﺳرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺑرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﭼﯚن دﯽ ھﺎوﺳرەﻛی ڕادەﮔﺮﺖ؟ دەﯾﭭﯿــﺪ ﻛﺎﻣﯿﺮۆﻧــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺳﯿﺎﺳــەمتەدارێﻜﯽ زۆر زﯾــﺮەك و ﺟﺪﯾﯿــە ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺗــەواو ﺑــەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯿە دەدات ﻟەﮔــەڵ ﻫﺎوﺳــەرەﻛەﯾﺪا ﻫەﯾەﺗﯽ. دەﯾﭭﯿــﺪ ﻛﺎﻣﯿــﺮۆن ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــەی ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜــﺪا ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚﭬــﺎری ”ﻧــﺎو“ ڕووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻫەﻓﺘﺎﻧە ﺷــەوێﻚ ﺧــﯚی ﻟە ﻫــەر ﺟﯚرە ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑــە دوور دەﮔﺮێــﺖ و ﺋــەو ﺷــەوە
ﺑــﯚ ﻫﺎوﺳــەرەﻛەی ﺗەرﺧــﺎن دەﻛﺎت .ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧەﻛــەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﻫەﻓﺘﺎﻧە ﯾﺎن ﺷــەوێﻚ ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎڵــەوە ﻟەﮔەڵ ﻫﺎوﺳــەرەﻛەم دەﻣێﻨﻤــەوە ﯾــﺎن ﭘێﻜــەوە دەﭼﯿﻨــە دەرەوە و ﻟــە رﯾﺴــﺘﻮراﻧﺘێﻚ دادەﻧﯿﺸﻦ و ﮔﻮێ ﺑﯚ ﯾەﻛﱰی دەﮔﺮﯾﻦ“. دەﯾﭭﯿــﺪ ﻛﺎﻣﯿــﺮۆن ﮔﻮﺗﯿﺸــﯽ دوو رﯾﺴــﺘﻮراﻧﺖ ﻫــەن ﻛــە ﺧــﯚی و ﻫﺎوﺳــەرەﻛەی ﭘێﻜــەوە زۆر دەﭼــﻦ ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻧﺎﻧﺨــﻮاردن و ﻗﺴــەﻛﺮدن ﺗﯿﺎﯾﺎﻧــﺪا ،ﺑــەاڵم ﻧــﺎوی ﻫﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟــەو رﯾﺴــﺘﻮراﻧﺘﺎﻧەی
ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﻛــﺮد .ﻧﺎوﺑــﺮاو ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺸــﯽ ﻛــﺮد ﺗــەواوی وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺳﺎﻣﺎﻧﺴــﺎی ﻫﺎوﺳــەری ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1996ﻟــە ﺑﯿــﺮە و ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﺋــەو رۆژە ﻟــە ﺑﯿــﺮ ﻧــﺎﻛﺎت .ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﮔﻮﺗﯿﺸــﯽ رۆژی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ واﺗــە ﭬﺎﻻﻧﺘﺎﯾﻦ ﺑــەﻻی ﺋەوەوە واﺗﺎﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻫەﯾــە و ﺳــﺎاڵﻧە ﻟــەو رۆژەدا دﯾﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﻫﺎوﺳەرەﻛەیدەﻛﺮێﺖ. دەﯾﭭﯿــﺪ ﻛﺎﻣﯿــﺮۆن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1966ﻟە ﻟەﻧــﺪەن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﻓەﻟﺴــەﻓە
و ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﺋﯚﻛﺴــﻔﯚرد ﺧﻮێﻨﺪووە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2001ﺑــە ﺋەﻧــﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻫەڵﺒﮋێــﺮدرا ،ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ 2010دا ﭘﺎرﺗــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎران ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2010دا ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎ و ﺋەوﯾــﺶ وەﻛﻮ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﺗە ﺑﻮوە ﺳــەرۆك 1996دا ﻟەﮔــەڵ ﺳﺎﻣﺎﻧﺴــﺎ ﺷــﯿﻔڵﺪ وەزﯾﺮاﻧــﯽ واڵت .ﺋــەو ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1996دا ژﯾﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﺳــەری ﭘێﻜﻬێﻨــﺎ و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺳــێ ﻣﻨﺪاڵــە ﺑــە ﻧﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎﻧﺴﯽ،ﺋﺎرﺳەر،ﻓﻠﯚرێﻨﺲ.
ﺟﯚراوﺟﯚر
ژﻣﺎرە ) ، (24ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2013/ 11/ 27 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺳﻮﻋﺎد ﺣەﺳەن
ﺋو ﻛﺳﺎﯾﺗﯿﯿ ھﻮﻧرﯾﯿﺎﻧی ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺖ ﻓﺮﺪی ﭘﺮاﯾﻨﺰ 29ی 22ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 29 – 1954ی )22ی (1977 ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ 1977 ﻓﺮێــﺪی ﭘﺮاﯾﻨــﺰ ﺋەﻛﺘــەری ﻓﯿﻠﻤــﯽ ”ﭘﯿــﺎو و ﭼﯿﻜــﯚ“ ﺑەﻫــﯚی دووڕەﮔەﺑــﻮون و زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــﯽ ﻟەﺷــﯽ ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﯿﺎﯾــﯽ و ﮔﯚﺷــەﮔﯿﺮی ﺑــﻮو .ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﭘﺮاﯾﻨــﺰ ﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻟــە ﭘــﺎش ﺑەﺟێامﺑــﻮو و ﺗێﯿــﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺧــﯚی ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺑەاڵم راﮔەﯾەﻧــﺪرا ﻛــە ﻫﯚی ﻣﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺋەﻛﺘەرە، ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑڕێﻜــﯽ زۆر ﺣەﺑــﯽ ﺧەﻣﯚﻛــﯽ ﺑــﻮوە .ﭘﺮاﯾﻨــﺰ ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻧﺎﻣەﻛەﯾــﺪا ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮوی ”ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﻛــە ﺋﯿــﱰ ﻣــﻦ ﻟــە ژﯾﺎﻧــﺪا ﻧەﻣــﺎوم ،ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﻧﯿﺴــﺎن ﺑﺴــﻜﯽ ﺗەڕﺑــﻮو ﺑــە ﺑﺎراﻧــﯽ ﭘەرێﺸــﺎن دەﻛﺎ و ﺗــﯚش ﺑــە دڵــﯽ ﭘــڕ ﻟــە ﻛﻮڵــەوە ﻟەﺳــەر ﺗەرﻣــﯽ ﻣــﻦ دادەﻧﯿﺸــﯽ و ﻣﻨﯿــﺶ ﮔﺮﻧﮕﯿــﺖ ﭘێﻨــﺎدەم .دەﻣــەوێ ﺋــﺎرام ﺑﻢ ،وەﻛــﻮ درەﺧﺘە ﺳــەوزەﻛﺎن ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﺑــﺎران ﻟــﻚ و ﭘﯚﭘﯽ ﻧﺎﺳــﻜﯿﺎن دادێﻨــێ ،ﻣــﻦ ﺑێﺪەﻧﮕــﱰ و دڵڕەﻗﱰ ﻟە ﺋێﺴﺘﺎی ﺗﯚ دەﺑﻢ“. ﺳﺎرا ﺗﯿﺴﺪﻞ (1933 1933 – 1884 )1884 ﺋــەو ژﻧــە ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿــە ،ﭼەﻧــﺪ ﻛﺘێﺒــﯽ ﺷــﯿﻌﺮﯾﯽ )ﻫێﻠــﻦ ﻟــە ﺗــﺮۆوا( و )رووﺑﺎرەﻛﺎﻧــﯽ رێﮕــەی دەرﯾــﺎ( ﻟــە داوی ﺧــﯚی ﺑەﺟێﻬێﺸــﺘﻮوە .ﺗﯿﺴــﺪێﻞ زۆر ﮔﯚﺷــەﮔﯿﺮ ﺑﻮوە .ﺋــەو ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 48ﺳــﺎڵﯿﺪا ﺧــﯚی ﻛﻮﺷــﺖ .دواﯾــﻦ ﻧﺎﻣــەی ﺗﯿﺴــﺪێﻞ ﺑﯚ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﻛەی ﺑــﻮوە ﻛــە ﺟێﯿﻬێﺸــﺘﻮوە و ﺗێﯿــﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺑەﻧﯿــﺎزە ﺧﯚیﺑﺨﻨﻜێﻨێ. ﻛﯚرت ﻛﻮﺑﯿﻦ 8ی ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ 20ی ﺷﻮﺑﺎﺗﯽ – 1967ی )20ی (1994 1994 ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ ﻧﯿﺮواﻧــﺎ، ﻛﻮﺑﯿــﻦ ﻟــە ﺗــەواوی ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿــﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺑﺮۆﻧﺸــێﺖ ﺑﺒــﻮو. ﻛﺎرەﺑﺎﭼﯿﯿــەك ﻛــە ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻣﺎڵــﯽ ﻛﻮﺑﯿــﻦ ﭼﻮوﺑﻮو، ﺗەرﻣــﯽ ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋەی دﯾﺘــەوە .ﻛﺎﺗێــﻚ ﻛــەس دەرﮔﺎی ﻟــەو ﻛﺎرەﺑﺎﭼﯿﯿــە ﻧەﻛــﺮدەوە، ﺋەو ﻟــە ﭘەﻧﺠــەرەوە ﻟــە ژوورەوەی رواﻧﯽ. ﻛﺎرەﺑﺎﭼﯿﯿەﻛــە ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﺧﻮێﻨــﯽ ﻟە ﮔﻮێﯽ ﻣەﯾﺘەﻛــە ﻧەﺑﯿﻨﯽ ،ﻫەر ﭘێــﯽ واﺑﻮو ﺋــەوە ﺑﻮوﻛەڵەﯾەﻛــە و ﻟەﺳــەر زەوی ﻛەوﺗــﻮوە .ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘﯚﻟﯿــﺲ دەرﮔﺎی ﻣﺎڵــﯽ ﻛﻮﺑﯿﻨــﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪ و ﭼــﻮوە ژوورەوە، دەﻣﺎﻧﭽــە ﻟــە دەﺳــﺘﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛــەدا ﺑــﻮو .ﻧﺎﻣــەی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻛﻮﺑﯿــﻦ ﻛــە ﺑــە ﻣەرەﻛەﺑــﯽ ﺳــﻮور ﻧﻮوﴎاﺑــﻮو، ﭼەﻧــﺪ ﻣەﺗﺮێــﻚ دوورﺗــﺮ ﻟــە ﻣەﯾﺘەﻛــە ﻟە ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﻛەداﻧﺮاﺑﻮو.
ﺟﯚن ﺋﺮﯾﻚ ھﻜﺴﯚم 18ی )5ی ﺗﴩﯾﻨــﯽ دووەﻣــﯽ 18 – 1957ی ی (1984 ﺗﴩﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ 1984 ﻫێﻜﺴــﯚم ﯾــەك ﻟە ﺋەﻛﺘــەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤــﯽ رێﺒــﻮاران ﺑــﻮو .ﺋــەوەی ﻟــە ﭘــﺎش ﺋەﻛﺘەرەﻛــە ﺑەﺟــێ ﻣــﺎوە ،ﺑە ﺗــەواوی ﻧﺎﻣەی ﺧﯚﻛﻮﺷــنت ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻧﻮوﺳــﯿﻨێﻜﯽ ﺋەدەﺑﯿــﯽ ﭘڕﺑﺎﯾەﺧــە .ﻫێﻜﺴــﯚم ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە دراﻣــﺎی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿــﯽ )ﻛﺎری ﻧﻬێﻨــﯽ( روڵــﯽ دەﻧﻮاﻧﺪ ،ﺑەﻫــﯚی رووداوێﻜــەوە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟەدەﺳــﺖ دا .ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دراﻣﺎﻛــەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮو ﻫێﻜﺴــﯚم ﮔﻮﻟﻠەﯾەك ﻟە ﺳەری ﺧــﯚی ﺑــﺪات ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﮔﻮﻟﻠــە ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜەﻛە ﺑەﺳــەری دەﻛــەوێ ،ﺋێﺴــﻜﯽ ﺳــەری دەﺷــﻜێ و دەﭼێﺘــە ﻧــﺎو ﻣێﺸــﻜﯿﯿەوە .ﺋــەو ﺷــەش رۆژ دوای رووداوەﻛــە ،ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﻟەدەﺳﺖ دا. ﺋەوە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە دواﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣەی ﻫێﻜﺴــﯚﻣە، ”ﻫەﺳــﺖ ﭘێﺪەﻛــەم دﯾﺴــﺎن رووﺑــەڕووی ﻫێﺮﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺷــێﺘﺎﻧەم دەمبــەوە .ﺋﯿــﱰ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ درێــﮋە ﺑــەو دۆﺧــە ﻧﺎﻟەﺑــﺎرە ﺑﺪەم، ﺋەﻣﺠــﺎرە ﺑــﺎش ﻧﺎمبــەوە .ﻫەﻧــﺪێ دەﻧــﮓ دەﺑﯿﺴــﺘﻢ و ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﻢ ورد ﺑﺒﻤــەوە .ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەرﺧﻮداﻧﻢ ﻛــﺮدووە ،ﺑەاڵم ﺋﯿﱰﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ“. وﺮﺟﯿﻨﯿﺎ وۆﻟﻒ (1882 1882 – 1941 )1941 ﻧﻮوﺳــەری ﻧــﺎوداری ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﻛە ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﻧﻮێــﯽ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــﯽ داﻫێﻨــﺎ. ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر وﺗــﺎری ﻓێﻤﻨﯿﺴــﺘﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻮە .رۆﻟــﻒ واﯾــە ﭘێــﯽ ”ﺋەﮔــەر ﺑڕﯾــﺎر ﺑــێ ژﻧێــﻚ ﭼﯿــﺮۆك
ﻓﺮﯾﺪی ﭘﺮاﯾﻨﺰ
ﺑﻨﻮوﺳــێ ،دەﺑــێ ﺧــﺎوەن ﭘــﺎرە و ژووری ﺧــﯚی ﺑــێ“ .ﺋــەو ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﭘڕ ﻛــﺮد ﻟە ﺑــەرد و ﺧﯚی ﺧﺴــﺘە ﻧــﺎو رووﺑﺎرێﻜــﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻣﺎڵەﻛەی ﺧﯚی و ﺑەﻫﯚﯾەوە ﺧﻨﻜﺎ. ﺳﺮﺟﯽ ﺋﺴﻨﯿﻦ (1925 1925 – 1895 )1895 ﺋێﺴــﻨﯿﻦ ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ رووﺳــﯽ ﺑﻮو ﻛــە ﺧﯚی ﻟە ﺑﯚڕﯾــﯽ ژوورەﻛەی ﻫەڵﻮاﺳــﯽ و ﺑەﻫﯚﯾەوە ﺧﻨــﻜﺎ .ﺋــەو رۆژێــﻚ ﭘێﺶ ﻟــە ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ، ﻧﺎﻣــەی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺧــﯚی ﺑــە ﺧﻮێــﻦ ﻧﻮوﺳــﯽ .ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻧﺎﻣەﻛــەدا ﻫﺎﺗــﻮوە ”ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺖ ،ﺟێــﺖ دەﻫێڵــﻢ، ﭼﻮﻧﻜە ﺑێﺘﺎﻗــەت ﺑﻮوﻣــە .ﭘێﻤﻮاﯾە ﺑــە رادەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ژﯾﺎﻧــﻢ ﻛــﺮدووە و دەﻣــەوێ ﺗــﯚ ﻟەﮔــەڵ ﻫەﻣــﻮو ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺖ ،ﺟێﺒێڵــﻢ. ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﯽ“. ﺟﯚرج ﺳﺎﻧﺪﺮز (1972 (1972 – 1906 )1906 ﺳــﺎﻧﺪێﺮز ﺋەﻛﺘــەری ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ )وێﻨــەی دوورﯾــﺎن ﮔێــﺮی() ،ﺟﻨﯚﻛــە و ﺧﺎﺗــﻮو ﻣﻮێــﺮ() ،ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟەﻣەڕ ﺋەﯾــﻮ( ﺑــﻮوە .ﺋــەو ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ 67ﺳــﺎڵﯿﺪا ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺣەﺑــﯽ ﺧــەوی ﺧــﻮارد و دواﺟــﺎر ﺑــە
ﺳﺎرا ﺗﺴﺪل
ﻫﯚﯾەوە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟەدەﺳﺖ دا. ھﺎرت ﻛﺮﻦ (1932 1932 – 1899 )1899 ﻛﺮێــﻦ ﻟــە ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮﯾــﻦ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺰﻣــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــە .ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﻛﺮێــﻦ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧەﺑــﻮو ،ﺋــەو زۆر زوو ﺗــﻮوڕە دەﺑــﻮو ،ﺧﻮاردﻧــەوەی ﻟــە رادەﺑەدەرﯾﺶ ﺋەو ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗﺎﻧەی زﯾﺎﺗــﺮ دەﻛــﺮد .ﻛﺮێــﻦ ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ 32ﺳــﺎڵﯿﺪا ﻟەﺳــەر ﺑەﻟەﻣێﻜــەوە ﺧــﯚی ﻓــڕێ داﯾــە ﻧــﺎو دەرﯾــﺎ و ﺑــە ﻫﯚﯾەوە ﺧﻨــﻜﺎ .ﺗەرﻣــﯽ ﺋــەو ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﻧەدۆزراوەﺗەوە. ﻟﯚپ وﺰ 13ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ 18ی ﺗەﻣﻮوزی 13 – 1908ی )18ی (1944 ﯾەﻛەﻣﯽ 1944 ﺋەﻛﺘەری ﻣەﻛﺴــﯿﻜﯽ ﻛــە ﻟە رێﮕەی ﺷــﺎﻧﯚوە ﭼــﻮوە ﻧــﺎو ﺳــﯿﻨەﻣﺎ .وێڵــﺰ ﻟــە 50ﻓﯿﻠﻤــﺪا رۆڵــﯽ ﻧﻮاﻧــﺪووە ،ﺑــەاڵم ﺑە درێﮋاﯾــﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺧەوﻧــﯽ ﺑــﻮون ﺑــە ﺋەﺳــﺘێﺮەﯾەك ﺑێﻨێﺘــە دی .ﺋــەو ﺋەﻛﺘــەرە رێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺣەﺑــﯽ ﺧــەوی ﺧــﻮارد و ﺑەﻫﯚﯾــەوە ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﻟەدەﺳــﺖ دا .ﺋــەو ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑەﺟێﻬﯿﺸــﺘﻮوە و ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯿﺪا دەڵــێ ”داﻫﺎﺗــﻮو ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﭘﯿــﺮی و ﻧەﺧﯚﺷــﯽ و ﺋــﺎزار .. ﻣــﻦ دەﺑــێ ﻟــە ﺗەﻧﺎﻫﯿﯿﺪا ﺑــﻢ و ﺋەﻣــە ﺗەﻧﯿﺎ رێﮕەﯾەﺗﯽ“. ﺟﻤﺰ ﭬﯿ 29ی ﺋﺎﯾﺎری 22ی ﺗەﻣﻮوزی 29 – 1983ی )22ی (1957 (1957 ﭬﯿــڵ دەرﻫێﻨــەری ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ )ﺑﻮوﻛــﯽ ﻓﺮاﻧﻜﺸــﺘێﯿﻦ() ،ﻓﺮاﻧﻜﺸــﺘێﯿﻦ( و )ﭘﯿــﺎوی ﻧﺎﺑــەدی( ﺑــﻮو .ﺋــەو ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی دەﯾــەی 40دوای ﺋــەوەی ﺑــﺎزاڕی ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺗﺮﺳــﻨﺎك ﻛــﺰ ﺑــﻮو ،وازی ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠــﻢ ﻫێﻨــﺎ .ﺋــەو دواﺗــﺮ ﻟەﻧــﺎو ﻓﯿﻠﻤﯽ )ﺧــﻮاﻛﺎن و دێــﻮەﻛﺎن( رۆڵــﯽ ﮔێــڕا .ﺋــەو ﺑڕێﻜــﯽ زۆری ﻣــﺎدەی ﺳــڕﻛەری ﺧــﻮاردەوە و ﺧــﯚی ﻟەﻧــﺎو ﻣەﻟەواﻧﮕە ﻫﺎوﯾﺸــﺖ و ﺳــەری ﻟــە دﯾﻮارەﻛە دا ،ﻫــەر ﺑــەو ﻫﯚﯾەﺷــەوە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟەدەﺳــﺖ دا. ﺋﺎﻧﺘﯚﻧﯽ ﺳﻜﺎت 19ی ﺋﺎﺑﯽ 21ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 19 – 1944ی )21ی (2012 2012 ﺋﺎﻧﺘﯚﻧــﯽ دەرﻫێﻨــەری ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺋەﻛﺸــﻦ ﺑﻮو. ﺋەو ﺑــﺮا ﺑﭽﻮوﻛﯽ رﯾﺪڵﯽ ﺳــﻜﯚﺗە ﻛــە ﺋەوﯾﺶ دەرﻫێﻨــەری ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺑــﻮو .ﺋﺎﻧﺘﯚﻧﯽ ﻛﺎﺗێﻚ 16ﺳــﺎڵﯽ ﺗەﻣەن ﺑــﻮو ﻟە ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ رﯾﺪﻟﯿﯽ 23ﺳــﺎڵەدا رۆڵــﯽ ﮔێــﺮا و دەروازەی ﭼﻮوﻧــە ﻧــﺎو ﻫﻮﻧــەری ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺑــﻮو .ﺋﺎﻧﺘﯚﻧــﯽ ﻟە 1986دا ﻓﯿﻠﻤــﯽ )ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﭼەﻛــﯽ( ﺳــﺎڵﯽ 1986دا ﺑەرﻫــەم ﻫێﻨــﺎ .ﺗــﯚم ﻛــﺮوس ﺋەﻛﺘــەری ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤــە ﺑــﻮو و ﺑــە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی 176 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ،ﺑــﻮو ﺑــە ﭘڕﻓﺮۆﺷــﱰﯾﻦ ﻓﯿﻠﻤﯽ 19ی ﺋﺎﺑــﯽ 2012ﺧــﯚی ﺳــﺎڵ .ﺋﺎﻧﺘﯚﻧــﯽ ﻟــە 19ی ﻟــە رووﺑﺎرێﻜــﯽ ﺷــﺎری ﻟــﯚس ﺋەﻧﺠﻠــﯚس ﻫﺎوﯾﺸــﺖ و ﺑەﻫﯚﯾــەوە ﺧﻨــﻜﺎ .ﺋــەو 12ی ﻧﯿــﻮەڕۆ ﺧــﯚی 12:30ی ﺳــەﻋﺎت 30 ﻟــە رووﺑﺎرەﻛــە ﻫﺎوﯾﺸــﺖ و ﺳــێ ﺳــەﻋﺎت دواﺗــﺮ ﺗەرﻣەﻛــەی دۆزراﯾــەوە. ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻟــە ﻣﺎڵﺌﺎواﯾــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺋﺎﻧﺘﯚﻧﯿــﺪا دۆزﯾﻮەﺗەوە.
ﻟﯚپ وﺰ
19
ﻛﯚرت ﻛﻮﺑﯿﻦ
ﺟﯚن ﺋﺮﯾﻚ ھﯿﻜﺴﯚم
وﺮ ﺟﯿﻨﯿﺎ ۆﻒ
ﺳﺮﺟﯽ ﺋﺴﻨﯿﻦ
ﺟﯚرج ﺳﺎﻧﺪﺮز
ھﺎرت ﻛﺮﻦ
ﺟﻤﺰ ﭬﯿ
ﺋﺎﻧﺘﯚﻧﯽ ﺳﻜﺎت
www.wishe.net ﻟ ﻣﺎﭙڕی وﺷ ھﻣﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿك ﺑﺒﯿﻨ
ﻣﺎﭼەﻛەی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ
wishe@wishe.net
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳرﺑﺎز ﺳﺎﺢ
18
kawa@wishe.net
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟﻟﯿﻞ ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
19
sarbaz@wishe.net
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟم ﻫەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋﺳﻮەد
ﺋەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻫﻮﻧەرﯾﯿﺎﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺖ
Heftenameyekî sîyasî giştîye
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262
0964(0)7502386262 ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ﻫەوﻟێﺮ
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر ﺋﻮﻣێﺖ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯽ:
دەﺑێ ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻫﺎوﺳەﻧﮓ ﺑﻦ
ھوﻟﺮ .وﺷ ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر ﺋﻮﻣێﺖ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯽ ﻟە ﻗﻮﺑﺮﺳەوە ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ ﺧﯚی ﻫێﻨﺎوە و ﻟەﻧﺎو ﻫﯚڵە ﺑﭽﻮوﻛەﻛەی ﭘﺎرﻛﯽ ﺷﺎﻧەدەری ﻫەوﻟێﺮ ،ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻛﺮدووەﺗەوە .ﺷێﻮازی ﻛﺎری ﻫﻮﻧەرﯾﯽ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜﯽ ،ﺑە ﺗەواوی ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸەﻛﻮردەﻛﺎنﺟﯿﺎوازە. ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛــﯽ ﺑەﺷــﯽ ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧــەﻛﺎن ﻟــە رێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﻛﺮدﻧــەوەی
ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛەدا ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻮون، ﻗﻮﺑﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــە ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــﺪا وەﺳــﺘﺎوە و ﻟــە
ﺑﺑــﺎرەی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯿﯿــەوە ﻗﺴــە دەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم دوودڵــﯽ ﺑــە رووﺧﺴﺎرﯾﯿەوە دﯾﺎرە. ﺑڕﯾﺎر ﺑــﻮو ﺳــەﻧﯿە ﭼﺎوﺷــﺌﯚﻏﻠﻮ ﻛــە ﺋەوﯾــﺶ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــە ،ﻟــەو ﺳــەﻓەرەدا ﻫﺎوڕێــﯽ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜــﯽ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم ﭼﺎوﺷــﺌﯚﻏﻠﻮ 29ی ﺑەﻫــﯚی ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛــەی 29ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ راﺑــﺮدوو ،ﻟــەو ﻛﺎرە
ﭘﺎﺷــﮕەز ﺑﻮوەﺗــەوە .ﯾﻮﻧﺎﺗﻜــﯽ دەڵــێ ”ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻫﺎوڕێﯿﯿەﻛــﻢ ﻧﻮﻛﺘەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻣــﻦ ﻟــە ﺑڕﯾﺎرەﻛــەم دوودڵ ﻧەﺑــﻮوم و ﻫﺎمتە ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚرە ﻗﻮﺑﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﺑﯿﻨﺎی ﺑــەرز و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﺑﯿﻨﯿــﻮە و ﭼﺎوەوڕێﺸــﯽ دەﻛــﺮد ﻫﯚڵێﻜــﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە ﺑــﯚ
منﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻫەﺑــێ، ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ ﺑــﯚی دەرﻛــەوت ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺷــﻮێﻦ ،ﻫﯚڵــە ﺑﭽﻮوﻛەﻛــەی ﭘﺎرﻛــﯽ ﺷــﺎﻧەدەرە ﻛــە ﺟێﮕــەی 30ﺗﺎﺑﻠــﯚش ﻧﺎﺑێﺘــەوە .ﺋەﻣــە رەﻧﮕە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ و دوودڵﯿﯿەﻛــەی ﺑێ. ﯾﻮﻧﺎﺗﻜــﯽ دەڵێ ”ﻫەوﻟێــﺮ دەﺑێﺘە ﺷــﺎر و ﺧــﯚش دەﺑــێ ،ﺑــەاڵم ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑە ﺑﯿﻨــﺎ و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺟــﻮان ﻧﺎﻛــﺮێ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫﻮﻧەرﯾــﺶ ﭘێــﺶ ﺑﻜــەوێ و ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯽ ﻧێــﻮان ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﻮﻟﺘﻮوری راﺑﮕﯿﺮێ“. ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﺸــﺎن دا ﺑﯚ ﺋــەوەی ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەری ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــێ ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻫﯚڵێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﻫﻮﻧــەری ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺋەﻣــەش ﺑــﯚ منﺎﯾﺸــﻜﺮدن و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚی ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧە. ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﯾﻮﻧﺎﺗﻜــﯽ ﻫێــام و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﻦ و ﺑــﺎس ﻟــە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻣێﺰۆﭘﯚﺗﺎﻣﯿــﺎ دەﻛﺎت .ﺑــە زۆرﯾﯽ رەﻧﮕــﯽ ﺷــﯿﻦ و ﻗﺎوەﯾــﯽ ﺗێــﺪا ﺑــەﻛﺎر ﻫﺎﺗــﻮون و ﻫێﻤﻨــﯽ و ﺋﺎراﻣﯿﺎن ﭘێﻮە دﯾﺎرە. 17
ﻻﻟﯚ رەﻧﺠﺪەر: دوو ﺋﯿﺪارەﯾﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﭘەﯾامﻧﮕەی ”ﺋەی رەﻗﯿﺐ“ ﭼﻮوەﺗە ﻫﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﮔﺮﺗەوە ﻧﺎو رۆﺣﯽ ﺟەﻣﺎوەرەوە
دوای ﺋــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2005ﭘەﯾامﻧﮕــەی ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮدەوە و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﺧﻮێﻨــﺪن ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺑەردەواﻣــە ،ﺑــەاڵم ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ 2013ﭘەﯾامﻧﮕەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮڕاﻧــﯽ ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﺷــﺎر ﻛــﺮدەوە .ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی 2013-2014 2014 ﻛەرﻛﻮوك وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ ﺋﺎﮔﺎداری ﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﭘەﯾامﻧﮕەﯾە ﻧﯿﻦ.
ﺷــﻜﻮر ﺳــﺎڵەﯾﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘەﯾامﻧﮕــەی ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك /ﺳــەر ﺑــە ﻫەرێــﻢ /ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋــەوە ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە و ﻟەواﻧەﯾــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو
16
ﻻﻟــﯚ رەﻧﺠــﺪەر ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﴎوودﺑێــﮋە ﻧﺎودارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎﻧــەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــﯚ ﻛــﻮرد و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﭼﺮﯾﻜێﻨــێ .ﻟــەم دﯾامﻧەﯾەی ”وﺷــە“دا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەﴎوودی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛــﻮردی دەﻛﺎت و ﻫــﺎوﻛﺎت وﺷــەی ”ﴎوود“ دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ﺑــﯚ ”ﴎووت“ ﻛــە ﻟــە ﻣێــﮋوودا ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێﻜــﺮاوە .ﻫــەر ﻟــە دﯾامﻧەﻛەدا ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺎﺗــە ﺳــەر ﴎوودی ”ﺋەی رەﻗﯿــﺐ“ ﻛــە ﺑــە ﻣﺎڕﺷــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻧﺎﴎێﺘەوە، 21ﻟــە ﻫﯚڵﯽ ﻟﻘــﯽ ﻫەوﻟێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ 21/11 ﻛــە ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە رۆژی 11 ﻛــﻮرد ﻛﯚڕێﻜــﯽ ﮔێــڕا و ﺑەﭼــڕی ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەم ﻻﯾەﻧــەی ﻛــﺮد .ﻫــﺎوﻛﺎت وەاڵﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ دەداﺗەوە.
15
ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــەی ﺋێﻤــە ڕوو ﻟــەوێ ﺑﻜــەن ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا ،ﺑــەاڵم ﭘێــﻢ واﻧﯿﯿــە ﻫﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــەك ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﭘەﯾامﻧﮕەﯾــە دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﻤــە ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﺗــەواوی
ﭘەﯾامﻧﮕەﻛەﻣــﺎن ﻧــﯚژەن ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎن ﻛــەم ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﭘێﺸــﱰدا ﻫﯚڵــﯽ واﻧــە ﺧﻮێﻨﺪمنــﺎن ﻛــەم ﺑــﻮو ﺑەاڵم ﺋەوﯾﺸامن ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮدووە“.
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﺑﯚﺋەوەیﻧەﮔەﯾﻨەﻫەڵﺪێﺮەﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻫێﻮرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟەﮔەڵ ﮔﺸــﺖ رۆﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻨــﺪا ،ﺑــەرەو ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﭽێﺘــەوە و ﺳــﻮود ﻟــەو ﺗەﺑﺎﯾﯿﯿە ﮔﺸــﺘﯿﯿە وەرﺑﮕــﺮێ ،ﻛە واڵﺗەﯾﻠــﯽ زل وا ﺧەرﯾﻜــﻦ ﻧەﺧﺸــەی دەﻛێﺸــﻦ .ﻟەواﻧەﯾــە و ﻟەواﻧەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾﺶ، ﺳــﺎڵﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﺑﺒێﺘــە ﺳــﺎڵﯽ دۆزﯾﻨــەوەی ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــﯚ زۆرﯾﻨــەی ﺗەﻧﮕﮋەﯾﻠــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە .ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ ﭼــﺎك دەﻛﺎ ،دەﺳــﺖ ﻟەو ﻫەﻣــﻮو ﮔﺮژﯾﯿە ﺑــەردەدا ،ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯿــﺎن ﻧەﺑــﻮو .زۆر ﭼﺘــﯽ ﻧﺎﺑەﺟــێ رووﯾــﺎن دا ﺑــەاڵم ﺑــە ﯾەﻛــەوە ﻫەڵﻜــﺮدن ﺋﺎﺳــﺎﻧﱰە ﺋەﮔــەر ﺋەواﻧــەی ﻣﻠﻤﻼﻧــە دەﻛــەن ،ﺟــﺎر ﺑەﺟﺎر ﺧەڵﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺑــە ﺑﯿﺮ ﺑێﺘــەوە .ﺑﯚ منﻮوﻧــە ﺋــەوە ﺑﺰاﻧﻦ ،ﻛــە ﻫەرێﻢ ﻟــە دوو ﻛﺎﺑﯿﻨەی راﺑــﺮدوو ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧــەی ﭘێﻨــﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯿﺪا ﻟــە ﻧﺎوەﺧــﯚ، ﻛەوﺗــە ﻧــﺎو زۆر ﺋﺎڵﯚزﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە .رۆژ ﺑــە رۆژ ﻛەﻟێﻨــﯽ ﻧێﻮان ﺑەرﻫەڵﺴــﺘﯽ و دەﺳــەاڵت ﻓــﺮەوان ﺑــﻮو .ﻛەﻟێﻨــﯽ ﻣﺘامﻧــەی ﺧەڵــﻚ ﺑە دەﺳــەاڵت و ﺑەرﻫەڵﺴــﺘﯽ ﻫەردووﻛﯿــﺎن ،ﮔەورەﺗــﺮ ﺑــﻮو .وەك ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜــﯽ ﺋەواﻧــە ،ﻫەﻣــﻮو ﭼــﺖ ﻟــە ﭼﻮار ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،ﮔەڕاﯾەوە ﭘﺎش ،ﻫەر ﻧەﺑێ ﻟە ﭘێﺸﻮەﭼﻮون وەﺳﺘﺎ. ﻣﻠﻤﻼﻧــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــەﻻی ﺋێﻤــە زۆر ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە ،ﻟــە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەی دووﺑەرەﻛﯿــﯽ ﻛﯚﻧــەوە ﺋــەوە دەرﻛەوﺗــﻮوە” :ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێــﻮان دەﺳــەاڵت و ﺑەرﻫەڵﺴــﺘﯽ ،ﻛــە ﺧــﯚی زۆراﻧێﯿەﻛــە ﻟــە ﭘێﻨــﺎو دەﺳــەاڵﺗﺪا ،زۆراﻧێﯿــەك ﻧﯿﯿــە ﺑە ﭘێــﯽ ﺑﻨــەوای زاﻧﺴــﺘﯽ ،ﺑەﭘێﯽ ﻧەرﯾﺘــﯽ ﺗﯚﻛﻤــەش ﻧەﻫﺎﺗﻮوەﺗــە داﻣــەزران .ﻛەﻣێﻚ ﭘەﺳــﺘﺎن ﺑﺨەﯾــە ﺳــەر دەﺳــەاڵت ،دەﯾــﻜﺎ ﺑــە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﯾەﻛﻼﯾەﻧە ،ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ ﻟێــﯽ دەﺧــﻮڕێ و ﮔﺸــﺖ ﺋەواﻧــﯽ ﺗــﺮ دوورەﭘەرێــﺰ دەﻛﺎ .ﻛەﻣێــﻚ ﭘەﺳــﺘﺎن ﺑﺨەﯾە ﺳــەر ﺑەرﻫەڵﺴــﺘﯽ ،رادەﻛﺎﺗــە ﺑﺎوەﺷــێﻚ ﭘێــﯽ ﺑڵــێ وەرە ﺟــﺎ ﻫــەر ﻛێ ﺑــێ“ .ﺟﺎ ﻧەﺑــﺎدا ﺋــەوە روو ﺑﺪاﺗــەوە ،ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻫﺎوواڵﺗﯿــﯽ ﻛــﻮرد ﺑﺪوێﻨــﯽ ﭘێــﯽ واﯾە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑەرﮔــەی رووداوی ﮔــەورە ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە .ﺋــەو ﺑﻨەوا ﺳــﺎﻛﺎرە، ﻛــە ﺳــﺎدەی ﻛﻮردﯾــﺶ زاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ،ﺑەﻫــﯚی ﺧﯚوﯾﺴــﺘﯽ و ﭘﺎواﻧﻜەرﯾﯿــەوە ،ﻟە ﺑﯿﺮی ﻛﺎرﺑەدەﺳﺖ و ﺑﺎاڵدەﺳﺖ ﭼﻮوەﺗەوە. ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﭘێﻨــﺎوی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ چ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ چ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﻣﻠﻤﻼﻧــێ دەﻛــەن ،ﯾەﻛــە و ﻫەﻧﮕﺎوێــﻚ ﺑێﻨــە ﭘێﺸــەوە ﺗﺎ ﻟە ﻧﯿــﻮەی رێﮕــەدا ﺑە ﯾــەك ﺑﮕەن، ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛــە ﺑــە ﺋﺎﺷــﺘﯽ دەﺑڕێﺘــەوە .ﻟــەم رۆژاﻧــە و دوای ﺳــەرداﻧﯽ ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن 21ی ﺋەﯾﻠــﻮول. ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻻی ﻻﯾەﻧەﯾﻠــﯽ دەرﭼــﻮو ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ 21ی ﻫﯿــﻮای ﺋــەوە ﺳــەری ﻫەڵﺪاﯾــەوە ،ﻛــە ﺑــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن راﺳــﺘەڕێ ﺑﺒێﺘەوە .ﻗﺴــەﯾەك ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺳــەرۆﻛﯽ ”ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان“ ﻛﺮدی، ﮔﻮﺗــﯽ ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﮔﺸــﺖ ﻻﯾەﻧەﯾﻠــﯽ دەرﭼــﻮو ،ﺋــەوەی ﮔﺸــﺘﯽ و ﻧﺎوﻛﯚﯾــە ،ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻟــێ ﭘﻮﺧﺘــە ﺑﻜەﯾﻨــەوە و ﺑﺒــێ ﺑــە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﻛﺎﺑﯿﻨــەی داﻫﺎﺗــﻮوی ﺣﻜﻮوﻣــەت .راﺳــﺘە ،ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎوﻛــﯚ ،ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﺑﮋارەﯾــە ﺑــﯚ ﻛﺎری ﭘێﻜەوەﯾــﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا .ﻛێﺸــە ﺑــەﻻی ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻛەﺳــەوە ﺋەوەﯾە ﻧــەوەﻛﺎ ﻟە ورداﯾەﺗﯿــﺪا ﻧەﮔەﻧــە ﯾەﻛــﱰ و ﺑﭽﯿﻨــەوە ﭘﻠﯿﻜﺎﻧــەی ﯾەﻛــەم .ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەش ﻟــەوەوە دێ ،ﻛــە داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﻛــﻮرد ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﱰدا ﺑــﯚ ﮔەڕان ﺑــەدوای ﭼﺎرەﺳــەردا ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑــەردەوام ﺑﯿﺮﯾــﺎن ﻟــەﻻی ﭼﺎرەﺳــەری ﻧﯿﻮەﭼــڵ و ﭼﺎوﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﯾەﻛﱰداﯾــە .ﺑــەاڵم ﺋەﻣﺠــﺎرە ،ﭼﺎرەﺳــەری ﻧﯿﻮەﭼــڵ و ﻫەوڵــﯽ ﭼﺎوﺑەﺳــﺘﻨەوە، دەﻣﺎﻧﺒﺎﺗە ﺳەر ﻟێﻮاری ﻫەڵﺪێﺮێﻚ ،ﻫﺎﺗﻨەوەی ﻟێ ﻧەﺑێ. ﺋــەو ﭘێﺸــەﻛﯿﯿە دوور و درێــﮋە ﻫەﻣــﻮوی ﺑﯚ ﯾەك ﻗﺴــەﯾە ،ﺋەوەﯾە دەﺑــێ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒــێ ﺑــە داﻣەزراوەﯾــﯽ ،ﺋەﮔﯿﻨــﺎ دەﭼﯿﻨــە ﺳــەر ﺋــەو ﻫەڵﺪێــﺮەی ﮔەڕاﻧــەوەی ﻟــێ ﻧﯿﯿە .ﭘێﺸــﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ زۆرﻣــﺎن ﮔﻮێ ﻟــێ دەﺑﻮو ،ﻛــە ﺑەرﻧﺎﻣە ﺋەوەﯾــە داودەزﮔــەی ﻫەرێــﻢ ﺑــە داﻣەزراوەﯾــﯽ ﺑــنب .ﺋێﺴــﺘە ﻗﺴــەﻛە ﻧەﻣــﺎوە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋــەوان ﺗــێ ﮔەﯾﺸــنت ﺑــە داﻣەزراوەﯾــﯽ ﻛــﺮدن واﺗــە ﻧەﻣﺎﻧﯽ دەﺳــﺖ وەرداﻧــﯽ دەرەﻛــﯽ ﻟە ﻛﺎروﺑــﺎری ﺣﻜﻮﻣەﺗﺪا .ﺋــەوەی رووﺷــﯽ دا ﭘێﭽەواﻧــەوەی ﺑە داﻣەزراوەﯾــﯽ ﻛــﺮدن ﺑــﻮو .رۆژ ﺑەڕۆژ دەﺳــﺘﯽ ﻻﯾــەن و دەﺳــڕۆﯾﯿﻮی دەرەﻛﯽ ،زۆر ﺑــﻮون و ﺗــﺎ دێــﺶ زۆرﺗــﺮ دەﺑﻦ .ﺋەو دەﺳــﺖ ﺗــێ وەرداﻧــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛەی ﺋەوەﯾە مبﺎﻧﮕەﯾﻨــێ ﺑــە دۆﺧــﯽ ﻟﯿﺒﯿــە ،دواﺟــﺎر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﺶ ﺑــﮕﺎت ﺑــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻟﯿﺒﯿــە .ﻟﯿﺒﯿــە ﺗﺎﻛە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ ﺑﻮو ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،ﻛە ﻧــەك ﻫەر دەوڵــەت ﺑﮕﺮە ﺣﻜﻮﻣەﺗﯿﺸــﯽ ﻧەﺑــﻮو .دارودەﺳــﺘەﯾەك ﺑــﻮون ﻫﯿﭽﯿــﺎن داﻧەﻣەزراﻧﺪﺑــﻮو .ﺑە ﻓﺸــە ﺑەڕێﻮەﯾــﺎن دەﺑــﺮد .ﺋــەو ﻣﺎﻓﯿﺎﯾــەی ﺋەﻣــڕۆ ﻟە ﺳــﻠێامﻧﯿﺪا ﻫەﯾە ﺑــﯚ ﺗــﺎاڵن و ﺗﯿﺮۆر، ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻟﯿﺒﯿەدا ﻫەﺑﻮو. ﺗﺎﻛــە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــﯚ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوەﯾــە ﺟﮕــە ﻟــە وەزﯾــﺮ و ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزارەت ،ﻫەرﭼــﯽ ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺖ ﻫەﯾــە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﻟێﻬﺎﺗﻮوﯾــﯽ ﺑێﻨــە داﻣەزراﻧــﺪن .ﺋــەوە ﻧەﻛــەن ،ﭘێﺸــﱰ دوو دەﺳــﺖ ﻟــە ﺑﺎﺧەڵــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا دەﮔــەڕا ،ﺋەﻣﺠــﺎرە دەﺑــێ ﺑــە ﭘێﻨﺞ .ﻟەوێﺸــەوە ﺑــڕۆ ﺑــﯚ ﻫەڵﺪێﺮاﻧﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛــﯽ .ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﮔﻮﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺳــەری ﺣەﺳــەن ﺑــەگ ،ﺳــێ ﻣــﺎڵ و دوو ﭘــﯚل ،دوو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ،دەﺑــێ ﺋــەوەی ﺣﺰﺑﯿﯿــە ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەر ﺑێ ﻧــەك ﺋەوەی ﻟێﻮەﺷــﺎوەﺗﺮە .ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛەوە ﺑﮕــﺮە ﺗﺎ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯿەك، ﻫەﻣــﻮوی ﻟــە دەرەوەی ﺣﻜﻮﻣەﺗــەوە ﻫﺎﺗﻮوەﺗە داﻧــﺎن ﺑێ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﻟێﻬﺎﺗﻮوﯾﯽ. ﺑﻨــەوای داﻧﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەر و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﻫەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺋەوەﻧﺪە ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨە، ﻣﺮۆڤ ﺧەرﯾﻜە ﻟە ﻫﯚڕەی ﮔﺮﯾﺎن ﺑﺪا ﺑﯚ ﻛﻮرد.