ﭘڕۆژەی ﻫەرێﻤﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿﯽ ﯾەﭘەﮔەﺷﻜﺴﺘﯽﻫێﻨﺎ
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەم2014/ 1/ 8 ،
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﯾەﻛێﺘﯽﻛﯚﺳﭙﯽﺑەردەمﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽﺣﻜﻮوﻣەﺗە
ﯾەﻛێﺘﯽ داوای رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ دەﺳەاڵﺗﯽ ﺳەرﺑﺎزی و ﺋﺎﺑﻮوری دەﻛﺎت ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ھوﯽ دواﺧﺴﺘﻨﯽ ھﺒﮋاردن دەدا
ﻟەو ﺑﻮودﺟەﯾەی ﺳﺎڵﯽ 2012و 2013ﺑﯚ ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە
ﻟە ﺗﺮﯾﻠﯿﯚﻧێﻚ و 301ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺗەﻧﯿﺎ 436ﻣﻠﯿﺎر ﺧەرج ﻛﺮاوە
ﺑەﭘێــﯽ ﻧﻮوﴎاوێﻜــﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﻟــە ﻛﯚی ﯾــەك ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و 301ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻛــە ﺑــﯚ 1491ﭘــڕۆژە ﻟــە 2012و 2013ﺗەرﺧــﺎن ﻛــﺮاوە ،ﺗەﻧﯿــﺎ 436ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎری ﻟێ ﺧــەرج ﻛــﺮاوە .ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەﯾﺶ دەڵێ ”ﻫەوڵﯽ دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەك ﻫەﺑﻮوە ﺑەاڵم رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮدووە. 2
5
ﻋﻮﻣر ﻋﻟﯽ ﻏﻓﻮور
7
ﺳرھﻧﮓ ھﺑﺠﯾﯽ
ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ..ﺑەﻫﺎرێﻜﯽ ﻛﻮرت و ﭘﺎﯾﺰێﻜﯽ ﻧﺎوەﺧﺖ
6
19ﯾەﻣﯿﻦ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻟە ﺑﯿﺮەوەرﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا
ﻣﺗﺮﺳﯽ ﻛﻣﺒﻮوﻧوەی رﮋەی ﻛﻮرد ﻟ ﻋﺮاق ھﯾ
ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەك ﻟەﺳــەر داﻫﺎﺗــﻮوی ﻛــﻮرد ﻟە ﻋێــﺮاق ﺳــەری ﻫەڵﺪاوە، ﺑــەاڵم ﻫێﺸــﺘﺎ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎن ﺑــە ﻻﯾــﺪا ﻧەﭼﻮوﻧــە ،ﻟەوﻛﺎﺗــەی ﻟــە 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺗــﺎ دێ ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻋێــﺮاق ﻛــەم دەﺑێﺘــەوە و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا رێــﮋەی ﻋــەرەب ﻟــە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەداﯾە. ﻟــە ﻧﻮێﱰﯾــﻦ ﺋﺎﻣــﺎردا ،وەزارەﺗــﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ واڵﺗــﯽ ﺑــە 36ﻣﻠﯿــﯚن ﻛــەس ﺧەﻣاڵﻧــﺪووە ،ﻫﺎوﻛﺎت
ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﺟﮕــە ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك( ﺑــە ﻛەﻣــﱰ ﻟــە 5ﻣﻠﯿــﯚن ﻛــەس ﺧەﻣڵێــرناوە ،ﺑــەاڵم ﻫــەر زوو دەﺳــﺘەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﺪا زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻫەرێﻤەﻛــەوە رەت ﻛــﺮدەوە و رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻫەرێــﻢ ﭘێﻨــﺞ ﻣﻠﯿــﯚن و 300ﻫــەزار ﻛەﺳە. 3
دەوﺗﯽ ﻛﻮرد و دەوﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان
اﻧﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻋێــﺮاق ﭘێﯿــﺎن ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮ واﯾــە ﺋــەو ﺷــەڕ و ﮔﺮژﯾﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒــﺎر و ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾــەك ان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق و ﻧێــﻮان ﻟــە ﻧێــﻮ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﻗﺎﻋﯿــﺪە ﺳــەری ﻫەڵــﺪاوە، ﻫﯿــﭻ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺑــﯚ ﺳــەر ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔــﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق دەڵــێ ،ﻫەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷــەڕی ﺋەﻧﺒــﺎر ﺑــﯚ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗە ﻟەﻻﯾەن ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿەوە.
12
ﮔﺮﺒﺳﺘﻛﺎﻧﯽ ﻧوت ﺑ ﭘﺎرﺰﺑﻧﺪی دەﻛﺮﻦ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێــﻢ ،وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا دەﺳــﺘەﺑەرداری ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﯾــﺎن دەوڵــەت ﺑێــﺖ ،ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێﻤﯿﺸــﺪا ،وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﺳــﺘﺒەرداری ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯿــە ﺑــﻮوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﯾﺎن دەوڵەت ﻫەﯾەﺗﯽ.
رەﻓﺘﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺷﻮەی ﺣﻮﻛﻤاﻧﯽ ﻟ ﺋﺎﺑﻮوری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿوە ﺳرﭼﺎوە دەﮔﺮێ
10
14
6
وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﺮاﺑەﺷﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەوﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧە ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن داﻫﺎﺗێﻜــﯽ زۆرﯾــﺎن ﻟــە ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎران دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ، ﺑــەاڵم وەك ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە دەﻛەن ﺑەﺷــﯽ ﻫــەرە زۆری ﺋەم داﻫﺎﺗــە ﻟە دەﺳــﺘﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ دەﻛەﻧــەوە .ﺋەﻣــە وای ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــەﻛﺎن ﻧﺮﺧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەردەوام ﺑەرز ﺑﻜەﻧەوە و دواﺟﺎر ﮔﻠەﯾﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻟێ ﺑﻜەوێﺘەوە. ﭘﺴــﻮوﻟەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــەی ڕۆﯾــﺎڵ ﭘﺎاڵس ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ 21ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎر ﭘێﺸــﺎن دەدات ﻛــە ﻫــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ 50ڕۆژی ﺋــەم ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﯾــە .ﻣﯚﺗێﻞ ﻻﺑێﻞ ﻟــە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕــﺪا 24ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎری ﻛﺮێــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺑــﯚ ﻫﺎﺗﻮوەﺗــەوە .ﻛﺮێــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەی ﺑێﺴــﺖ ﺋﯿــﻦ ﺋەرﺑﯿﻞ ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕــﺪا 58ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎرە .ﺋەﻣــە ﺟﮕــە ﻟــە ﺧەرﺟﯿﯽ ﺋــەو ﻣﯚﻟﯿﺪەﯾــەی ﻛە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑڕﯾﻨﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺳﻮودی ﻟێ وەردەﮔﺮن. 8
ﺣﻜﻮوﻣت ڕﮕ ﺑ ﺧﻚ ﻧﺎدات ﻟﺳر ﺋو زەوﯾﯿﺎﻧی ﭘﯽ داون ﺧﺎﻧﻮو دروﺳﺖ ﺑﻜن ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﺳــەروﺑەﻧﺪی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﺪا زەوﯾــﯽ ﺑەﺳــەر ﺧەڵﻜــﺪا داﺑەش ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ڕێﮕەﯾﺎن ﭘــێ ﻧﺎدات ﻛــە ﺧﺎﻧــﻮو ﻟەﺳــەر زەوﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜەن و ﻧﺎﭼــﺎرن ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێــﺪا ژﯾﺎن ﺑەﺳــەر ﺑﺒــەن و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﻟــە ﺑــێ ﻫﯿﻮاﯾﯿــﺪا زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﻧﺮﺧێﻜــﯽ ﻛــەم دەﻓﺮۆﺷﻨەوە. زەوﯾــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛــە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــێ ﻫﯿــﻮا ﺑــﻮوە ،ﻟەﻻﯾــەن ڕزﮔﺎر ﺳــﺎڵﺢ ﻛڕاوەﺗــەوە ﺗــﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت ڕێﮕــەی ﭘێ ﺑــﺪات ﺧﺎﻧــﻮوی ﻟەﺳــەر ﺑﻨﯿــﺎت ﺑﻨێﺖ. ڕزﮔﺎر ﺳــﺎڵﺢ ﻛــە ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ 29ﺳــﺎاڵﻧە ،ﺳــﺎڵﯽ 2008ﺋــەو زەوﯾﯿە ﺑەﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ زێڕی ﺧێﺰاﻧەﻛــەی ﻟــە ﺑﺎﻏﻠــﯚ ﻣﻨــﺎرەی ﺷــﺎری ﻫەوﻟێــﺮ دەﻛڕێــﺖ .ﺋەوﻛﺎﺗــە زەوﯾﯿەﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ژﻣﺎرەﯾــەك ﺑــﻮو و ﻫﯿــﭻ ﺗﺎﭘﯚﯾەﻛــﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﻧەﺑﻮو؛ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﻫــەر ﺑە ﻫەﻣﺎن ﺷــێﻮەﯾە و ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎش ﺷەش ﺳﺎڵ ﻫێﺸﺘﺎ ﺗﺎﭘﯚی ﻧەﻛﺮدووە. 9
ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽﺣﺰﺑەﻛﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺋﯿﺤﺮاج ﻛﺮدووە وردەﻛﺎری ﯾﺎرﻣﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻗﻮدﺳﯽ ﺋﺮان ﺑﯚ رژﻤﯽ ﺳﻮورﯾﺎ
4
12
2
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟەﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺎرەدێﯽ ﻛەڵەك ﺧﻮاﺳﺘﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺑەدی ﻫﺎت
وﺷ/ﻛك ﻟە ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەڵەك ﺧﻮاﺳﺘﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﻟەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﻣەدەﻧﯿﯿﺎﻧەدا ﺑەدی ﻫﺎت و ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎن رۆڵﯽ ﺑﯿﻨﯽ .ﺑەرﭘﺮﺳﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻫەرێﻢ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻟەﺳەر ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻣەﴎوور ﺑﺎرزاﻧﯽ راوێﮋﻛﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﺑەﺷﺪاری ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان ﺑﻜﺎت و ﺋەوە ﺋەرﻛﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧە. راﺑــﺮدوو دووﺷــەﻣﯽ رۆژی ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺟەﻣــﺎوەری ﻟــە 45ﻛــﻢ رۆژﺋــﺎوای ﻫەوﻟێــﺮ/ ﻛەڵــەك 45// دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮد و ﻧﺎڕازﯾﯿﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾە داوای ﺑە ﭘەﻟــە ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ زەوﯾﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــە ﻛــﺮد ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوﻧە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻫــﺎوﻛﺎت دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻟــە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑە ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەدا ﻛــﺮد ﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺟﺎرێــﻚ زەوﯾﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺋەرﺷــەد ﺧەﻟﯿــﻞ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە رێﻜﺨەراﻧــﯽ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛە ﺑــﯚ
رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،داواﻛﺎمنﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪە ﻧﻮێﻨــەری ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺣــەوت رۆژﻣــﺎن وەك ﻣﯚڵــەت دﯾﺎری ﻛــﺮدووە ﺗــﺎ وەاڵم ﺑﺪرێﯿﻨــەوە ،ﺑــەاڵم ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻛﺮدەوە ﻛــە ﺋەو داواﯾﺎﻧــەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑــە ﺋێﺴــﺘﺎوە ﻫەﯾە ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێﻦ و ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮو ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر دەﻛﺮێ. ﺧەﻟﯿــﻞ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ﺋــەوەی ﮔﺮﻧــﮓ ﺑــﻮو ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛە ﺑــﻮو ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻫێﻤــﻦ و ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﻣەدەﻧﯿﯿــەﻛﺎن رۆڵﯿــﺎن ﺑﯿﻨﯽ ،ﺗــﺎ ﻛﺎﺗﯽ
ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬﺎﺗﻨﯿﺸــﯽ ﻫﯿــﭻ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەك ﻧەﻛەوﺗەوە“. ﺋــەو ﻟێﺪواﻧــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻫەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻟە ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدق ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان ﻫﺎﺗــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪان و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی
ﻛەڵــﻚ داوای ﻫێﺰﯾــﺎن ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻓەرﻣﺎﻧﯿــﺎن ﭘــێ ﻛﺮاﺑﻮو ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ رووﺑــەڕووی ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪەرانﺑﺒﻨەوە. ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻣەﺟﯿﺪ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ
ﻧەﻛﺮد. ﻣەﺟﯿــﺪ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻟەﻣــەودوا ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧــەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻛﺎری ﭘــێ دەﻛــﺮێ ﻟــە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﺪا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ
ﻟەﺳەر ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻣەﴎوور ﺑﺎرزاﻧﯽ راوێﮋﻛﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﺑەﺷﺪاری ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان ﺑﻜﺎت و ﺋەوە ﺋەرﻛﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧە. ﻛەوﺗەوە ﻛە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدق و ﭘﯚﻟﯿﺲ ﻟەﻧﺎو رووداوەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮون. ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻟــە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﺪا داواﯾەﻛﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧە و ﻟــە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛەڵەﻛــﺪا ﺧﺮاﯾــە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی دەﺳــﺖ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮون ،ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﺷــﺎرۆﭼﻜەی
ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟەﺳــەر ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻣــەﴎوور ﺑﺎرزاﻧــﯽ راوێــﮋﻛﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻧﺎﭼێﺘــە ﻧــﺎو ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿــەوە و ﺋەو ﺋەرﻛە ﺑﯚ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧــﺪ ﺟــێ دەﻫێڵــﺮێ ،ﺑﯚﯾــە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﯾــەك ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛەڵــەك
ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎن رۆڵ دەﺑﯿﻨﻦ. رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﻛــە دەﻛــﺮێ ﺋــەو رووداوەی ﻛەڵــەك وەك ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧــﮓ وەرﺑﮕﯿــﺮێ و ﭼﯿــﱰ ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﻣەدەﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﻫەڵﺴــﻮﻛەوت ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەران ﺑﻜــەن ،ﺑەوەﯾــﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــەو ﻧﺎڕەزاﯾﯿــە دێ ﻛــە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﻟــە راﺑــﺮدوودا دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟێ دەﻛﺮدەوە.
ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽﮔﯚڕان ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣەﻛﯚی ﻫەوﻟێﺮ دەﻛﺎ وﺷ/ھوﻟﺮ
ﺷێﺦﺟەﻧﮕﯽ ﺳﺎڵەﯾﯽ ،ﻛﺎوە ﻣﻮﻓﺘﯽﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣەﻛﯚیﻫەوﻟێﺮی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺑﺎرەﮔﺎﻛەی دەرﻛﺮدووە
ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و دوو ﻫەڵﺴﻮڕاوی ﺳﻮرﭼﯽ ،ﻛﺎوە ﻣﻮﻓﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣەﻛﯚی ﮔﯚڕان ﻟە ﻫەوﻟێﺮ ﻟە ﺑﺎرەﮔﺎﻛەی دەﻛەﻧە دەرەوە و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘێ دەﻛەن. ﺑﺎزﻧەواﻧێﻜــﯽ ﮔــﯚڕان ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﺷــەوی دووﺷــەم ﻟەﺳــەر ﺳێﺸــەﻣﯽ راﺑــﺮدوو ،ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺳــﺎڵەﯾﯽ ﻟەﮔــەڵ دوو ﻫەڵﺴــﻮڕاوی ﮔــﯚڕان ﻟــە ﺑﺎزﻧــەی ﺳــﻮرﭼﯽ ،ﭼﻮوﻧــە ﺳــەر ﻣەﻛﯚی ﮔــﯚڕان ﻟەﻧــﺎو ﺷــﺎری ﻫەوﻟێﺮ و ﻟەﮔــەڵ ﻛﺎوە ﻣﻮﻓﺘــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەﻛــﯚی ﻫەوﻟێــﺮ ﺑــە ﺷــەڕ ﻫﺎﺗــﻦ و ﻣﻮﻓﺘﯿــﺎن ﻟــە ژوورەﻛــەی و دواﺗــﺮ ﻟە ﻧﺎو ﺑﺎرەﮔﺎﻛەﯾﺶ دەرﻛﺮد. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺳــﺎڵەﯾﯽ و دوو
ﻫەڵﺴــﻮڕاوەﻛە ﺑــە ﻣﻮﻓﺘﯿﯿــﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ﺗــﯚ ﺷــەرﻋﯿەﺗﺖ ﻧﯿﯿــە و ﻧﺎﺑــێ ﻟــەو ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەی ﭘێــﺖ دراوە ﺑــەردەوام ﺑــﯽ ،دواﺗــﺮ ﺗﻮوڕەﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﺗەﺷــەﻧەی ﻛــﺮد و ﺟﻨێﻮﯾــﺎن ﺑــە ﻛﺎوە ﻣﻮﻓﺘــﯽ دا ،ﺑەوەﯾﺸــەوە ﻧەوەﺳــﺘﺎن ﻟــە ژوورەﻛــەی و ﻧــﺎو ﺑﺎرەﮔﺎﻛەﯾــﺶ ﻛﺮدﯾﺎﻧــە دەرەوە ،ﺑــەاڵم ﻣﻮﻓﺘــﯽ وەاڵﻣــﯽ ﻧەداﻧــەوە و ﺑــێ دەﻧــﮓ ﺑﻮو ،ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻫەڵﺴــﻮڕاوێﻚ ﻛەوﺗﻨە ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن و ﺳــﻨﻮورﯾﺎن ﺑــﯚ ﻛێﺸــەﻛە داﻧﺎ“.
”ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺷــەڕە ﻛــﯚ دەﺑێﺘەوە و ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺳــﺎڵەﯾﯽ و دوو ﻫەڵﺴــﻮڕاوە ﺳــﻮرﭼﯿﯿەﻛە ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻗﺒــﻮڵ ﻧﺎﻛــﺮێ و ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺳــﺰا دەدرێــﻦ“
ﺑﺎزﻧەواﻧەﻛە وای ﮔﻮت. ﻟــە دوای دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــﺮزۆ ﻣەﺟﯿــﺪ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەﻛــﯚی ﮔــﯚڕان ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﺑــە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و داﻧﺎﻧــﯽ ﻛﺎوە ﻣﻮﻓﺘــﯽ ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧــەی ﻧەوﺷــﯿﺮوان
ﻣﺴــﺘەﻓﺎ و دوور ﻟــە ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻟــە ﺷــﻮێﻨەﻛەی ،ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧﺎو رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﺑەردەواﻣــە ،وﺷــە ﻟە ژﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ راﺑﺮدووﯾــﺪا ﺑــە وردی ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەی ﺋﺎﺷﻜﺮا و ﺑاڵو ﻛﺮدەوە.
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻟــەم ﻣﺎوەﯾــەدا رووداوﮔەﻟێــﻚ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﺋﺎﻣــﺎژەن ﺑــﯚ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﻫێﺰێﻜــﯽ وەﭘﺎﺷــﺨﺮاو ﻟەﻻﯾــەن ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻟــە اردﻧــﺪا ،ﻛﻮﺷــنت و ﺑڕﯾــﻦ و ﺗﯿــﺮۆر ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺳــﻠێامﻧﯽ زﯾــﺎدی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﺪا، ﻫەڵﺒﮋ ﻛــﺮدووە ،ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻜــە ﺑــﯚ ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﱰ، ﺑــەاڵم ﻟــە ﭘﺸــﺘەوەی ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺗــﺮ ﻫــەن ﻛــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯿەﺗﯽ ﺑڵــێ ﺋەﮔەر وەك ﻟــە ﺧــﯚم ﮔەورەﺗــﺮ ﺣﺴــێﺒﻢ ﺑــﯚ ﻧەﻛــﺮێ ﻫێــﺰی ﭘﺸــێﻮﯾﻨﺎﻧەوەم ﻫەﯾــە ،ﺋەﻣەﯾــﺎن راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺳــەروﺑەﻧﺪی ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﻫەﯾــە ﻛــە ﻛﺎﺗەﻛــەی دﯾــﺎر ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾــە ﮔﺮﻧﮕــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەوەی ﻟــە ﺑﯿــﺮ ﺑــێ ﺧەڵــﻚ ﻫﯚﺷــﯿﺎرە و ﻫەڵەی ﮔەورە ﺑﺎﺟﯽ ﮔەورەی ﺑەدوادا دێ. ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﺳــﻠێامﻧﯽ ﺧەرﯾﻜــە دەﭼێﺘــە دەرەوەی ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻜەﻛــەی و ﺑەڕووﻧــﯽ ﻫەﺳــﺖ ﺑــەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿە دەﻛــﺮێ ﻛە ﻟــە ﺋﯿــﺪارەی ﺷــﺎرەﻛەدا ﻫەﯾــە ،ﻟەﻻﯾــەك ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــەوەی دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻟە دەﺳــﺖ ﺑﭽێﺖ و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــﺪا ﻫەوڵﯽ ﮔــﯚڕان ﺑــﯚ ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯿــﺪارەی ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە ﻛــە ﺑــە ﻣﺎﻓێﻜــﯽ زەوﺗﻜــﺮاوی ﺧــﯚی دەزاﻧــێ ،ﺑەﻫﯚﯾــەوە ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن ﻛــﺮدووە ﺑــە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ و ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﺧەڵــﻚ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە .ﺋەم رووداواﻧــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪان ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗــﺎزە ﻧەﻫﺎﺗﻮوەﺗــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎن و دۆﺧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﯾﯿــە ﻧﺎﺧــﻮازێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ اردن ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑــە ﻫەڵﮕﺮﺗﻨــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻫەﯾــە .ﻣــﻦ ﻧﺎزاﻧــﻢ ﺑــﯚ دوای ﻫەڵﺒــﮋ ﻫەﻣــﻮو ﺣﺰﺑــەﻛﺎن دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚﻣــﺎن ﻧەك ژﻣــﺎرەی ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎمنﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛــە ﻣﺎﻣەڵەﻛــە ﮔــەرم ﺑــﻮوە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــە ﯾــەك ﻟەﺳــەر ﭘێﻨﺠــﯽ دەﻧﮕــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە داوای ﯾەك ﻟەﺳەر دوو دەﻛﺎت؟. ﺋێﺴــﺘﺎ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭼــﺎوی ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەرە و ﻛﺎﺗــﯽ ﺋەوەﯾــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە ﻫەڵﺴــﻮﻛەوت ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــەرﻧﺠﯽ دەﻧﮕــﺪەر ﺑەﻻی اردﻧــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻟــە ﭘێﺸــە ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا راﺑﻜێﺸــێ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﻫەڵﺒﮋ ﭼــﻮار ﻣﺎﻧﮕــﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ،ﻧﺎﻛــﺮێ ﺋــەو ﺣﺰﺑە ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎ ﺑــێ ﻟــەوەی ﺋەﮔەر رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺳــﻠێامﻧﯽ دﻧەداﻧــﯽ ﺋەواﻧﯿﺸــﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧەﺑــێ ،ﺑەاڵم وەك ﺧﯚﯾــﺎن دەڵێــﻦ ﺳــﻨﻮوری دەﺳــەاڵﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿــە و ﺑەرﭘﺮﺳــﻦ ﻟــەو رووداواﻧەی روو دەدەن. ﺋــەو ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەی ﻟــە ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدق رووی دا ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــێ دەﻛــﺮێ ،ﺑــەاڵم ﮔﺮﻧﮕــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــەو ﺑەﺷــەی ﺗــێ ﺑــﮕﺎت ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــەوە ﻫەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەو ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾە ﺗــەواو ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧﺮاوە، ﻟێﺮەﯾﺸــﺪا دﯾﺴــﺎن ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﭼﻮﻧﻜــە ﻣــﺎوەی 17ﺳــﺎڵە ﺋــەو ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾە ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺑﻮدﺟــەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێامﻧﯿﺪاﯾە و ﻧﺎﻛــﺮێ ﻟــەو ﻣــﺎوە درێــﮋەدا ﺑــەو ﻛﺎوﻟﯿﯿــە ﺑﺪرێﺘــە ﺑەرﭼــﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺳــەرم ﺳــڕﻣﺎ ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێامﻧﯿﻢ ﻟــەوێ ﺑﯿﻨــﯽ و دەﯾﮕــﻮت داوای ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛەﯾــﻦ ،ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺋــەوەم ﻻ دروﺳــﺖ ﺑــﻮو ﺑﯚﭼــﯽ 17ﺳــﺎڵە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﻟــەو ﺷــﺎرۆﭼﻜە ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﺳەرڕێﮕەی ﺳﻨﻮورەدا ﺑە ﺧەڵﻚ ﻧەﮔەﯾەﻧﺮاون؟. ﭘێــﻢ واﯾــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﻮاﻧــێ ﺑــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧــﯚی 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﺑــﯚی دﯾــﺎری ﻛــﺮدووە، اردﻧــﯽ 21ی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻛــە ﻫەڵﺒﮋ ﺑەﺷــﺪاری ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﻜﺎت و ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺋﺎراﻣــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە وا ﭘــێ دەﭼــێ ﺧەڵــﻚ ﺑێــﺰار ﺑﻮوﺑــﻦ ﻟــە ﻧﺎﺟێﮕﯿــﺮی دۆﺧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە رووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــەوە و ﻫــەر ﺋــەم ﻫەﺳــﺘەﯾﺶ ﺑــﻮو وای ﻟــە رێﻜﺨــەری ﮔــﯚڕان ﻛــﺮد ﻛــە ﺑڵــێ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛەﯾﻦ ﭼــﻮار ﺳــﺎڵﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﺋﺎرام و ﺟێﮕﯿــﺮ ﺑــێ ،ﺑــەاڵم ﺳــەﯾﺮ ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ دەﯾــەوێ ﻫەﻣــﺎن ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭼــﻮار ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووی ﮔــﯚڕان ﭘێــڕەو ﺑــﻜﺎت و ﺑﭽێﺘــە ﭘــﺎڵ ﺟﻮواڵﻧﺪﻧــﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن و ﻟــەم ﻻﯾﺸــەوە داوای ﻧﯿــﻮەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو دەﻛﺎت ،ﺋەﻣــە ﺗــەواو ﺳەرﻟێﺸــێﻮاﻧە و ﺋــەو ﺳــەردەﻣە ﺑەﺳــەر ﭼﻮوە ﻛە ﺣﺰب ﺑﺘﻮاﻧێ ﯾﺎری ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﻜﺎت.
ﻟەو ﺑﻮودﺟەﯾەی ﺳﺎڵﯽ 2012و 2013ﺑﯚ ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە
ﻟە ﺗﺮﯾﻠﯿﯚﻧێﻚ و 301ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺗەﻧﯿﺎ 436ﻣﻠﯿﺎر ﺧەرج ﻛﺮاوە وﺷ/ﻛرﻛﻮوك -ھژار رەﺷﯿﺪ ﺑەﭘێﯽ ﻧﻮوﴎاوێﻜﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﻛﯚی ﯾەك ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن و 301ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛە ﺑﯚ 1491ﭘڕۆژە ﻟە 2012و 2013ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ،ﺗەﻧﯿﺎ 436ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﻟێ ﺧەرج ﻛﺮاوە .ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەﯾﺶ دەڵێ ”ﻫەوڵﯽ دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەك ﻫەﺑﻮوە ﺑەاڵم رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮدووە. ﺑەﭘێــﯽ ﻧﻮوﴎاوێﻜــﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــە ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋﺎﮔﺎدارﺑــﻮون ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ داﻧﺎﻧــﯽ ﭘﻼﻧــﯽ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ،2014ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑــﯚ ،2014 ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــە ﻛــﺮاوە و ﻟەﺳــەر
ﺑﻨەﻣــﺎی ﻧــﻮوﴎاوی ﺑەﺷــﯽ ﺣﯿﺴــﺎﺑﺎﺗﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﺑــﺎرەی ﻛــﯚی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛــە و ﺑﻮدﺟــەی ﺗەرﺧﺎﻧﻜــﺮاو ﺑﯚﯾــﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮاوە ،ﺋــەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﮔەورە ﻟــە ﻣﺎﻧەوەی ﺑﻮدﺟــەی 2012 و 2013دەﺧﺎﺗە ڕوو.
ﻧﻮوﴎاوەﻛــە ﭼــﻮار ﺧــﺎڵ ﻟەﺧــﯚ دەﮔــﺮێ و ﻟــە ﯾەﻛــەم ﺧﺎڵــﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﭘــڕۆژە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﻼﻧــﯽ 2013 دەﻛﺎت و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻫﺎﺗﻮوە: ﭘــﺎرەی ﺗەرﺧﺎﻧﻜــﺮاوی ﺳــﺎاڵﻧە ﺑــﯚﭘﻼﻧــەﻛﺎن 530ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎرە ،ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭘــﺎرەی ﺧەرﺟﻜــﺮاو ﺗــﺎ ﻣێــﮋووی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﺒﻮوﻧــﯽ ﭘﻼﻧەﻛــە 14ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎرە. ﺧﺎڵــﯽ دووەم :ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەردەوام ﻟەﺳــەر ﺑﻮدﺟــەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻟــە 2012ەوە :ﺑــڕی ﭘــﺎرەی ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون 2012ەوە: 407ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎرە ،ﺑــەاڵم ﭘــﺎرەی
ﺧەرﺟﻜﺮاو ﺗەﻧﯿﺎ 177ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە. ﺳــێﯿەم :ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻫەرێﻤــەﻛﺎن و ﺧەرﺟﻜﺮدﻧــﯽ :2012ﭘــﺎرەی ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮون ﺑەﭘەﻟــە ﻟە :2012 362ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە ،ﺑــەاڵم ﭘﺎرەی ﺧەرﺟﻜﺮاو 230ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە. ﭼــﻮارەم :ﭘﻮﺧﺘەﻛــەی ،ﻛــﯚی ژﻣﺎرەی ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﻟــە دوای رەواﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــەرﺟەم ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ 2013دەﻛﺎﺗە 1491ﭘــڕۆژە و ﭘــﺎرەی ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون ﻟــە دوای رەواﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧە ﺑــﻮوە ﺑە ﯾــەك ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و 301ﻣﻠﯿﺎر +364ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ،واﺗــە 407ﻣﻠﯿــﺎر 364 +530ﻣﻠﯿــﺎر= ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و 301 530
ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎر ،ﺋــەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەو ﭘﺎرەﯾــەی ﺗــﺎ ﻣێــﮋووی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ﺧــەرج ﻛﺮاوە ﺗەﻧﯿﺎ 436ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە. ﺟەﻣــﺎل ﻣەوﻟــﻮود ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك
ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑەﭘێــﯽ ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮان دەﺑــێ ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻫﯿــﭻ ﭘﺎرەﯾــەك ﺑــﯚ ﻫﯿــﭻ ﺷــﺎرەدێ و ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾەك و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺷــﺎرﯾﺶ
داﺑﯿــﻦ ﺑﻜەﯾــﻦ ﺗــﺎ ﻟەﻻﯾــەن ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەوە ﺑﯚﻣــﺎن ڕەواﻧــە ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــە ﻣەرﺟێــﻚ ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛەی ﺧــﯚی زﯾﺎﺗــﺮ ﻧەﻧﻮوﴎێ“. ”ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻣــﺎن داﻧﺎوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭘــڕۆژەﻛﺎن دووﺑــﺎرە ﻧەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر ﻫەﺑﻮوە ،ﻫەوڵﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﻫەﺑﻮو دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ﭘڕۆژە دووﺑﺎرە ﺑﻜەﻧەوە، ﺑــەاڵم ﻛــە ﭘێــامن زاﻧﯽ دەﺳــﺘﺒەﺟێ رەمتــﺎن ﻛــﺮدەوە و ﭘێــامن ﮔﻮﺗــﻦ ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧــە دووﺑﺎرەﯾــە“ ﻣەوﻟــﻮد وای ﮔﻮت.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﮔﺸﺘﯿﯿە ﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯽﯽ ﮔﮔﺸﺘﯿﺘﯿﯿ ﻛﯽ ﺳﯿﺎﯿﺎﺳﯿ ﺳﯿ ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽﯽ ەﻛ ﯾەﻛ ﻣەﯾە ﻧﺎﻣە ﺘەﻧﺎﻧﺎﻣ ەﻓﺘە ﻫەﻓ
ﭘۆژەی ھرﻤﯽ ﺗﻧﺎھﯿﯽ ﯾﭘﮔ ﺷﻜﺴﺘﯽ ھﻨﺎ ﻫەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ”ﻫەرێﻤﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯽ“ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺟەزﯾﺮەی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەری ﻧەﮔﺮت و ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮔەل ﻧﺎوﴎاو ﺑە YPG ﺷﻜﺴﺘێﻜﯽ ﮔەورەی ﻟە ﺑەراﻧﺒەر ﮔﺮووﭘﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿە ﺗﻮﻧﺪڕەوەﻛﺎﻧﺪا ﺧﻮارد. وﺷ /رۆدی ﺣﺳن 28ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﻟــە 28ی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔــەل ”ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﺗﯚڵەﺳــەﻧﺪﻧەوە“ﯾﺎن ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﺟەزﯾــﺮەی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دژی ﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧــﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕەوەﻛﺎن ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە )7ی ﻛﺎﻧــﻮوی راﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ و دوێﻨــێ ) ی دووەم( ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــەو ﻫەڵﻤەﺗــە ﻫﺎت. ﻟــەو ﭼﻮارﭼێــﻮەدا ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔــەل رووﯾــﺎن ﻟــە ﺷــﺎرۆﭼﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺗــەل ﺑــﺮاك )ﻧﺰﯾﻚ ﻟــە ﺷــﺎری ﺣەﺳــەﻛە( و ﺗــەل 40ﻛــﻢ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺣەﻣﯿــﺲ ))40
رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ( ﻛــﺮد، ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺶ ﻟێــﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨــﺎن ﺑەﻫەژﻣﻮوﻧــﯽ ﮔﺮووﭘــە ﺗﻮﻧﺪڕەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑﻮو. ﺋــەو دوو ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾە ﻋەرەﺑﻨﺸــﯿﻨﻦ و ﯾەﻛــەم ﺟــﺎرە ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﭘەﮔــە دەﭼﻨە ﺋــەو ﺷــﺎرۆﭼﻜﺎﻧە ،ﺑﯚﯾــە ﺋەو ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧەی ﯾەﭘەﮔــە ﺑﻮوەﺗــە ﺟێﮕــەی ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ .ﺋەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ )ﺋﯿﺘﯿــﻼف( ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات )ﭘەﯾــەدە وەك ”دوژﻣﻨــﯽ ﺷــﯚڕش و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ رژێﻤــﯽ ﺑەﺷــﺎر
ﺋەﺳــەد“ ﻧــﺎو دەﺑــەن .ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣــەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋﯿﺘﯿــﻼف ﻛــە رۆژی ﻫەﯾﻨــﯽ )ﺳــێﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەم(دا ﺑــاڵو ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوەش ﻛــﺮدووە ﻛــە ”ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔــەل ﺳــەر ﺑە ﭘەﯾــەدە ﺑە ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔەل ﺳــﻮﭘﺎی رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗــەل ﺑﺮاك و ﺗــەل ﺣەﻣﯿــﺲ ﺷــەڕ ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد دەﻛــەن و ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺶ ﻟێــﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗە“. ﻟــە ﺑەراﻧﺒەرﯾﺸــﺪا ﯾەﭘەﮔــە راﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە ”ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﺋــەم دواﯾﯿە ،ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﻫەڕەﺷــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧە دژ ﺑــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨــﺎن ﺑــە ﺋﺎﺑڵﻮوﻗــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﻛە ﺑەﺳــەر
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا
ﻫەرێﻤــە ﺳەﭘێرناوە“. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ،ﻫﯿــﭻ ﻫێﺰێﻜﯽ ﺳــەر ﺑە ﺳــﻮﭘﺎی ﺋﺎزاد ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ﻧﯿــﻦ و ﺑەﺗــەواوی ﻟــە ژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻋێﺮاق و ﺷﺎم )داﻋﺶ(داﯾە. ﭘﻠەﺑــەرزی ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﭘەﮔــە ﻛــە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜــﺮێ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە ﻧﻬێﻨﯿﯿەﻛــەی ﺋــەو ﻫێﺰاﻧــەی ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەدا ،ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد. ﺳــەرﻛﺮدە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛە دەڵــێ، ”دەﻣﺎﻧــەوێ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺗەﻧﺎﻫــﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﺟەزﯾــﺮەی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾــﻦ .ﻟــەم
دواﯾﯿــەدا ﺗەﻗﯿﻨــە ﺧﯚﻛﻮژﯾﯿــەﻛﺎن زﯾــﺎد ﺑﻮوﻧــە ،ﺑﯚﯾە ﻫەﻣــﻮو رێﮕەﯾەك ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن دەﮔﺮﻧــە ﺑــەر. ﺋەﮔەرﯾــﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﻜﺎت ﺷــەڕی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﻟــە ﻧــﺎو دﯾﻤەﺷــﻘﺪا دەﻛەﯾﻦ“. ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷــﯽ ﻛــﺮد ﻛــە ﻫەﻧــﮕﺎوی دواﺗــﺮ ،ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ رێــﮕﺎ ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻛــە ﻫەر ﺳــێ ﻫەرێﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺟەزﯾــﺮە ،ﻛﯚﺑﺎﻧــﯽ و ﻋەﻓﺮﯾﻦ ﺑەﯾەﻛەوە دەﺑەﺳﺘﻨەوە. ﺑــەاڵم ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن، ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﭘەﮔــە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷﻜﺴــﺘێﻜﯽ ﮔەورە ﺑﻮوﻧــە و ﺑەدەﯾﺎن ﭼەﻛﺪارﯾــﺎن ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﮔﺮووﭘــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﺗﻮﻧــﺪڕەوەﻛﺎن، ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ داوە .ﻫەروەﻫﺎ ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﭘەﮔــە ﻟــە ﻫــەردوو ﺷــﺎری ﺗــەل ﺑــﺮاك و ﺗــەل ﺣەﻣﯿــﺲ
ﻛﺸﺎوﻧەﺗەوە. ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺳــەر ﺳــێ ﻧﺎوﭼــەی ﺳــەرەﻛﯿﺪا داﺑــەش دەﻛــﺮێ ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟــە ﻫەرێﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺟەزﯾــﺮە ،ﻛﯚﺑﺎﻧــﯽ و ﻋەﻓﺮﯾــﻦ .ﻫەرێﻤــﯽ ﺟەزﯾــﺮە ﭼەﻧــﺪ ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾەك ﻟەﺧــﯚ دەﮔــﺮێ .ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ﺷــﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯿە و ﻛﻮرداﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا وەﻛﻮ ﭘﺎﯾﺘەﺧــﺖ ﻧــﺎوی دەﻫێﻨــﻦ .ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﭼﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ دێﺮﯾــﻚ ،رﻣێــﻼن )ﻛــە زۆرﺑــەی ﻛێڵﮕــە ﻧەوﺗﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛەوﻧــە ﺳــﻨﻮورە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛەی ﺋەو ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾە( ،ﭼــﻞ ﺋﺎﻏﺎ ،ﺗﺮﺑەﺳــﭙﯽ، ﻋﺎﻣــﻮودا ،درﺑێﺴــﯿێ ،ﺳــەرێﻜﺎﻧﯿێ و ﺣەﺳەﻛەن. ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﺟەزﯾــﺮە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﮔﻮﻧــﺪ و ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﻋەڕەﺑﻨﺸــﯿﯿﻦ ﻫــەن .ﻟەواﻧــە ﺗــەل ﺑــﺮاك ،ﺗــەل ﻛﯚﭼــەر و ﺗــەل ﺣەﻣﯿــﺲ .
3
ﻫەرﺳــێ ﻫەرێﻤەﻛــەی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺳــەر ﯾەﻛــەوە ﻧﯿــﻦ و ﭼەﻧــﺪ ﮔﻮﻧــﺪ و ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾەﻛﯽ ﻋەرەﺑﻨﺸــﯿﻦ ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪاﯾــە. ﺋــەو ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾــەی رۆژﺋــﺎوای دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﭼەﯾــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﺳﺘەم دەﻛﺎت. ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﯚﺑﺎﻧــﯽ ،ﻧﺎوەﻧﺪەﻛــەی ﺷــﺎری ﻛﯚﺑﺎﻧﯿﯿــە .ﻫەروەﻫــﺎ ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﮔــﺮێ ﺳــﭙﯽ و ﺑــە ﺳــەدان ﮔﻮﻧﺪی ﺗــﺮ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێ. ﻫەرێﻤــﯽ ﺳــێﯿەم ،ﻧﺎوەﻧﺪەﻛــەی ﺷــﺎری ﻋەﻓﺮﯾﻨــە .ﺋــەوەش ﺑەﺳــەدان ﮔﻮﻧــﺪی ﻛــﻮردی ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێ. ﻟــە دوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧێﻜــﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ﺑــە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﭘەﯾــەدە ﻟــە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن راﮔەﯾەﻧﺮا.
ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی رێﮋەی ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق ﻫەﯾە راﭘﯚرت /وﺷ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەك ﻟەﺳەر داﻫﺎﺗﻮوی ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق ﺳەری ﻫەڵﺪاوە ،ﺑەاڵم ﻫێﺸﺘﺎ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎن ﺑە ﻻﯾﺪا ﻧەﭼﻮوﻧە ،ﻟەوﻛﺎﺗەی ﻟە 10ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺗﺎ دێ ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق ﻛەم دەﺑێﺘەوە و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا رێﮋەی ﻋەرەب ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەداﯾە.
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﴎوﺷــﺘﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی رێــﮋەی ﻛــﻮرد ﻟــە ﻋێــﺮاق دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻛــە رەﻧﮕــە ﺋەﻣــە ﻫــﯚی ﺳــەرەﻛﯽ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻣــﺎدەی 140ی دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق ﺑــێ 140ی ﻛــە ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﻧﺎوﭼــە ﺟــێ ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﻏــﺪا داﻧــﺮاوە ﻛــە ﻟــە دواﺟــﺎردا ژﻣــﺎرەی ﻋــەرەب زﯾﺎد دەﻛﺎت و ﻟــە ﺳــەرژﻣێﺮﯾﺪا ﻛــە دوا ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی دۆﺧــﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەﯾە ﻋەرەب ﺑﯿﺒﺎﺗەوە. ﻟــە ﻧﻮێﱰﯾــﻦ ﺋﺎﻣــﺎردا ،وەزارەﺗــﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ واڵﺗــﯽ ﺑــە 36ﻣﻠﯿــﯚن ﻛــەس ﺧەﻣاڵﻧــﺪووە ،ﻫــﺎوﻛﺎت ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﺟﮕــە ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك( ﺑــە ﻛەﻣــﱰ ﻟــە 5ﻣﻠﯿــﯚن ﻛــەس ﺧەﻣڵێــرناوە ،ﺑەاڵم ﻫــەر زوو دەﺳــﺘەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﺪا زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ژﻣــﺎرەی ﻫەرێﻤەﻛــەوە داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ رەت ﻛــﺮدەوە و رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ، داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻫەرێــﻢ ﭘێﻨــﺞ ﻣﻠﯿــﯚن و 300ﻫەزار ﻛەﺳە. ﺗﻮێﮋەرێﻜﯽ ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎ ﻛــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەرەو ﭘﯿﺮﺑــﻮون ﻫەﻧﮕﺎو دەﻧــێ .ﭘــەری ﻧــﻮوری ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی
”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 15 ﺳــﺎڵە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەرەو ﭘﯿﺮﺑــﻮون ﻫەﻧــﮕﺎو دەﻧــێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە ﻫەرێــﻢ ﭘﯿــﺎو ﺑﯚی ﻧﯿﯿــە دوو ژن ﺑێﻨێ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﻫەﻧﺪێﻚ ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧەﺑــێ ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەش ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺗەﻧﯿــﺎ رێﮕە دەدەن ﻣﻨﺪاڵێــﻚ ﯾــﺎن دوو ﻣﻨﺪاڵﯿــﺎن ﺑﺒێــﺖ ،ﺋەﮔــەر زۆرﺗﺮﯾــﻦ داﺧﻮازﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻣﻨــﺪاڵ ﺑێــﺖ ﺋــەوە ﻟە ﺳــێ ﻣﻨﺪاڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿە. ﺋــەو ﺗﻮێــﮋەرە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەراورد دەﻛﺎت و دەڵــێ ”ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻋێﺮاﻗــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧەﯾــە و ﺑــەرەو ﮔەﻧﺠﺒﻮوﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾــﺶ دەﭼــێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﮕــە ﻟــەوەی رێﮕە دراوە ﭘﯿــﺎو زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ژﻧێــﻚ ﺑێﻨــێ، ﻫــﺎوﻛﺎت ﺋــەوان ﺑــێ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﯾــﺎن ﻧەرێﻨــﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ زۆرﯾــﺎن ﻫەﯾە، زۆر ﺑــە ﻛەﻣــﯽ ﻣﺎڵﺒﺎﺗێﻜــﯽ ﻋــەرەب ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق ﻫەﯾە 5ﺗــﺎ 6ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑﮕــﺮە ﭘﯿﺎو ﻫەﯾــە ﺑــە دوو ژن زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 15 ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺋەﻣــەش منﻮوﻧــەی ﺑەرﭼــﺎوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەو رێــﮋە زۆرەی ﻣﻨــﺪاڵ ﻻی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ و ﻛەﻣﯿــﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻟەﻧــﺎو ﻣﺎڵﺒﺎﺗــﯽ ﻛﻮرد، ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی رێﮋەی ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق دەﻛﺎت. رێﮕەﻧــەدان ﺑــە ژﻧــﯽ دووەم ﻟــە دادﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﻛــە ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎ ﻗەدەﻏــە ﻛــﺮاوە ،وەك ﻫەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸﻮازی ﻟێ ﻛﺮا. ﻧەﴎﯾــﻦ ﺋەﻧــﻮەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن ﻟــە 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەرێــﮋەی 7%ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮوان زﯾــﺎدی ﻛــﺮدووە ،ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێﮋەﻛــە 3%ﯾــە ،ﺋــەو ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەﯾەی ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾــە، ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮوان ﻟــە ﻋێــﺮاق ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ژﻣــﺎرەی ﻛــﻮرد ﻟــە ﻋێﺮاق دروﺳﺖ ﻛﺮدووە“. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﭘێﯽ واﯾــە ،ﺋەﮔەر ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﭘﯿــﺎوی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺋــﺎزاد ﺑێــﺖ ﻟــەوەی ﭼەﻧــﺪ ژن ﺑێﻨــێ و ﺑــە ﻫەڕەﻣەﻛــﯽ ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﺑﺒــێ، ﻫــﺎوﻛﺎت ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫێﻨﺎﻧــﯽ ژﻧــﯽ دووەم ﻗەدەﻏــە ﺑێــﺖ و ﻣﺎڵﺒﺎﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﻨﺪاڵێــﻚ ﯾــﺎن دوواﻧــﯽ ﺑﺒــێ ،ﺋــەوا
ﭼﻧﺪ ھﯚﻛﺎرﻚ ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ھرﻢ ﻛم دەﻛﺎﺗوە و ﺑﻣش دوای ﭼﻧﺪ دەﯾﯾك ﻛﯚﻣﮕﯾﻛﯽ ﭘﯿﺮی ﻟﺪەﻛوﺘوە..
ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫێﻨﺎﻧــﯽ ژﻧــﯽ دووەم ﻗەدەﻏــە ﺑێــﺖ و ﻣﺎڵﺒﺎﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﻨﺪاڵێــﻚ ﯾــﺎن دوواﻧــﯽ ﺑﺒــێ ،ﺋــەوا ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەرەو ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺗەواو دەﭼێ ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑــەرەو ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺗــەواو دەﭼــێ ،ﺋــەو ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەﯾــەش ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر داﻫﺎﺗــﻮوی ﻛــﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق دروﺳــﺖ دەﻛﺎت. ﺋەﻧــﻮەر دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧە ﻟەوﻛﺎﺗﺎﻧــەدا زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــە دەردەﻛــەوێ ﻛــە ﺳــەرژﻣێﺮﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﻜــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜــە دەﺑــێ
ﭼﺎرەﺳــەرێﻚ ﺑــﯚ ﺋــەو ﭘﺮﺳــە ﺑﺪۆزرێﺘــەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺋﯿــﺪارەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻣــﺎدەی 140ی دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق 140ی دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﻟــە رێﮕــەی ﺳــەرژﻣێﺮﯾﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەوە ﯾــەﻛﻼ دەﻛﺮێﻨــەوە ،ﺑﯚ منﻮوﻧــە ﻟــە ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﺣەوﯾﺠــەی
ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ،ﭘﯿﺎو دوو ژﻧــﯽ ﻫێﻨــﺎوە و 19ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﻫەﯾــە ،ﻫەﻣــﻮو ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋــەو ﭘﯿﺎوە ﻋەرەﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوەﯾە ﮔﻮاﯾــە ﺋەواﻧە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﻦ و ﺋــەو ﻛﺎرەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻫێــﺰی ﻣﺮۆﯾﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑﯚﯾە دەﺑــێ ﻣﻨﺪاڵــﯽ زۆرﯾﺎن ﻫەﺑێ. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺋــﺎزاد ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە زۆری ﻣﻨﺪاڵﺒــﻮون ﻻی ﻋەرەﺑــﯽ ﻋێــﺮاق ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﯾــە ﻟەﺳــەر داﻫﺎﺗــﻮوی ﻛــﻮرد ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗــﺎ دێ ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە
زﯾﺎدﺑــﻮون دەﺑــێ و ﻫــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوە. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﺑــﺎس ﻟــەوەش ﻣﻨــﺪاڵ ”زۆرﺑﻮوﻧــﯽ دەﻛﺎ ﻟــەڕووی ﭘــەروەردە و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﺸــەوە ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧﯿﯿــە، ﺑــەاڵم ﺋێﻤە ﻟــە ﻋێــﺮاق ﭘێﻮﯾﺴــﺘامن ﺑــە دەﻧــﮓ و زۆرﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮان ﻫەﯾــە ،واﺗــە ﻟە ﺷــەڕی دەﻧﮕﺪاﯾــﻦ ﻟــە ﻋێــﺮاق ،ﺑﯚﯾــە دەﺑێ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾــەك ﺑەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺑﻜﺮێ ﻛــە رێﮕــﺮی ﻟە ﻫێﻨﺎﻧــﯽ ژﻧــﯽ دووەم ﯾــﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎت ﻟەﻻﯾــەن ﭘﯿﺎواﻧەوە، ﻫــﺎوﻛﺎت دەﺑــێ ﻫﯚﺷــﯿﺎرﯾﺶ ﻟــەم ﺑــﻮارەدا ﻻی ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە
ﺑــاڵوە ﭘــێ ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑــەوەی رێﮕەدان ﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾــەك ﻣﻨــﺪاڵ ﯾــﺎن دوو زﯾــﺎن ﺑــە داﻫﺎﺗﻮوﻣــﺎن دەﮔەﯾەﻧێ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا. ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺳــﻮوك ﺑﻜــﺮێ ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺋێﻤــە ﻣﻮﺳــڵامﻧﯿﻦ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ رێﯽ ﻟــەوە ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ﭘﯿــﺎو ژﻧﯽ دووەم ﯾــﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺑێﻨــێ ،ﻟەوەﺗــەی ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەش دەرﭼــﻮوە رێــﮋەی ﻗەﯾــﺮە ﻛﭽــﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﻮوە ،ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾــﺶ رووی ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە ﺧەڵﻜــﯽ ﻫەرێﻢ ﺑــﯚ ﻣﺎرەﺑڕﯾﻨــﯽ ژﻧﯽ دووەم ﯾــﺎن زﯾﺎﺗﺮ روو ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق دەﻛەن.
4
ﺳﻴﺎﺳەت
) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ژﻣﺎرە )29 ﻣﺎررە ژﻣﺎ ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
رەﻫەﻧﺪەﻛﺎن
30
رەﺧﻨەی ﻛﯿﻨە ﻟە دڵەﻛﺎن
وﺷ /دووزﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو -ﻋﻮﻣر ﺋﺎوارە ﺑەﻫﯚی ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿﯽ ﺷﺎرۆﭼﻜەﻛە و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ،ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 1600ﺧێﺰان دووزﺧﻮرﻣﺎﺗﻮوﯾﺎن ﺟێ ﻫێﺸﺘﻮوە و و ڕووﯾﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە.
ﺷــﺎرەدا زﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﺑــﯚ ﭘێﮕەﻛــەی دەﺑێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺳــەرژﻣێﺮﯾﻜﺮدن ﺑــﯚ ﻫەڵﺒــﮋاردن و داواش ﻟە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎن دەﻛەم دان ﺑە ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﮕﺮن و ﺷﺎرەﻛە ﺑەﺟێ ﻧەﻫێڵﻦ“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻛــە دەﺳــﺖ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮون ،ﺋــەو ﻛﻮرداﻧــەی ﻛــە دووزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﺑەﺟــێ دەﻫێڵــﻦ و ﺑــەرەو ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﯚچ دەﻛــەن ،ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﻋــەرەب و ﺗﻮرﻛامﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرە دەﻓﺮۆﺷﻦ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەﻧﺎوﯾﺸﯿﺎﻧەوە دەﻛەن.
ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽﺣﺰﺑەﻛﺎنﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺋﯿﺤﺮاج ﻛﺮدووە ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
رەﺧﻨــە و رەﺧﻨەﮔﺮﺗــﻦ ﻣﯿﺘﯚدێﻜــﯽ ﻓﻜﺮﯾﯿــە و ﺑﻨەﻣــﺎی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﻣەﻋﺮﯾﻔــﯽ ﻫەﯾــە ﻛــە ﻧــەك ﻫــەر ﻓﻜــﺮی ﭼــەپ و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘەﻛﺎن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەدارﯾﺶ ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﻛــﺮدووە و ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﺳــەدە و ﻧﯿﻮێــﻚ رەﺧﻨەﺑــﺎران ﻛــﺮاوە ،ﺋــەم ﺳﯿﺴــﺘﻤە ﭘﺸــﺖ ﺑــە دﯾﺎﻟﯿﻜﺘﯿﻜێــﻚ دەﺑەﺳــﺘێﺖ ﺑــﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭼەﻣﻜە ﺟﯿﺎوازاﻧــەی ﻟــە ﻛﺎﯾــەی ﻣەﻋﺮﯾﻔــە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا ﻛﯚﻣەك ﺑە ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ژﯾــﺎن دەﻛﺎت و ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭێﻜــﯽ ﻧەﺑﯿــرناو و ﻧەﺑﯿﺴــﱰاو ﭘێﺸــﻜەش ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم وەﺧﺘێــﻚ ﻓــﯚڕم و ﺟەوﻫــەری رەﺧﻨەﮔﺮﺗــﻦ دەﺷــێﻮێرنێﺖ و دەﺑێﺘــە ﻛﯿﻨــە، ﺋﯿــﱰ ﺋــەم ﭼەﻣﻜــە ﻧــەك ﻫــەر ﻣﺎﻧﺎﻛــەی ﺧﯚی ﻟە دەﺳــﺖ دەدات ،ﺑﮕــﺮە ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗــە ﺗﺮﺳــەش دەﺧﻮڵﻘێﻨــێ ﻛــە دواﺟــﺎر ﻟەﻧــﺎو ﺧەڵﻜﯿﺸــﺪا رەﻧــﮓ دەداﺗــەوە و ﻟەﺑــﺮی زﻣﺎﻧــﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ،ﻛﯿﻨــە ﺑەرﻫــەم دێﻨــێ ،ﺋــەوەی ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ دەﺑﯿــرنێ ،ﺟﯚرە ﻛﯿﻨێﻜە ﻟە ژێﺮ ﻣﺎﻧﺎی رەﺧﻨەدا. ﻣــﻦ ﺋەوەﻧــﺪەی ﺷــﺎﻫﯿﺪی دۆﺧــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺋــەدەب و ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯽ و ﻫﺘــﺪ ﺑﻮوﻣــە ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە رﯾﻔﯚرﻣﻜﺮدﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺟێﻜەوﺗــە ﻛــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێــﻮە دەﺑــﺎت .ﻛەﻣــﱰ رەﺧﻨــەی ﺳﯿﺴــﺘامﺗﯿﻚ و زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺑﺎﺑەﺗﯿــﻢ ﺑﯿﻨﯿــﻮە ﻟەﻧــﺎو رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮردﯾــﺪا ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﻛﯿﻨــەی ﻛــﯚن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﯾەﻛــﱰم ﻫەﺳــﺖ ﭘێ ﻛــﺮدووە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی ﯾﺎداﺷــﺖ و ﯾﺎدەوەرﯾﺸــﺪا ﻛــە ﮔﻮاﯾــە ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﻣێــﮋووی ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﺶ ،ﺋــەم ﺳــﺘﺎﯾﻠە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ وەﻫــﺎ ﻧەرێﻨــﯽ ﺧﯚڵﻘﺎﻧــﺪووە و ﻛﺮدووﯾەﺗــﯽ ﺑــە ﻣﯚدێﻠــﯽ ﻗﺴــەﻛﺮدن و ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،ﺗــﺎ ﺋــەو رادەﯾــەی ﻫــەر دەﺳــﺘەﮔەری و ﺣﺰﺑﯿــﻚ و ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓﻜﺮێــﻚ ﺧەڵﻜــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺗــﯚو ﺑﻜــەن ﻟەﻧــﺎو ﻛﺎﯾــەی رۆژﻧﺎﻣەﮔەری و ﺋەﮔــەر ﻧەﺷــﻜﺮا ﻟەﻧێــﻮ ﺳﯚﺳــﯿﺎل ﻣﯿﺪﯾــﺎ و ﻛﯿﻨــە و ﺗﯚﻣــەت ﺑەﺧﺸــﯿﻨەوە ﻟەﺑــەری رەﺧﻨــە ﺑﻜــەن ﺑــە ﻣﯚدێﻠﯽ ﻗﺴــەﻛﺮدﻧﯽ رۆژاﻧــەش ،ﺋەﻣــەش ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚی ﺋــەوەی ﻛەﺳــێﻚ ﻟەﺑەرﺋــەوەی رﻗــﯽ ﻟــە ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮە ،رەﺧﻨــەی ﻧﺎدروﺳــﺖ ﻟــە ﻛﺎرە ﺋەدەﺑــﯽ و ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەﮔﺮێــﺖ، ﻛﺎدری ﺣﺰﺑێــﻚ ﻟەﺑەرﺋــەوەی رﻗــﯽ ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺑەراﻣﺒەرﯾەﺗــﯽ ﺑەﻧــﺎوی ﺋــەوەی رەﺧﻨــەی ﻟــێ دەﮔﺮێــﺖ و ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺳەﯾﺮوﺳــەﻣەرە دەﻫێﻨێﺘــەوە ،ﻛەﺳــێﻚ ﯾــﺎن ﮔﺮووﭘێــﻚ ﺑەﻧــﺎوی ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەوە ،ﻟــە رێﮕــەی ﻛﯿﻨــەوە رەﺧﻨە ﻟەو ﻓەزاﯾە دەﮔﺮێﺖ ﻛە ﻧەﻓﻌﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻫەﯾە. ﺷــێﻮازی ﻧﺎﻋەﻗاڵﻧــﯽ ﭘەروەردەﻛــﺮدن و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎن ﺑــﯚ داﻫﺎﺗــﻮوی ﻛﯚﻣەڵﮕــە ،ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﻫﯚﻛﺎراﻧــەی ﻛــە ﺗﺎﻛــﯽ ﻛــﻮرد ﺋــەوە ﻗﺒــﻮوڵ ﻧــەﻛﺎت رەﺧﻨــەی ﻟــێ ﺑﮕﯿــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﯾــﺪا رەﺧﻨــە ﻟــە رووی ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿــەوە وەﻛــﻮ وﺷــە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﻧەرێﻨــﯽ وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ زەﻣــەن رۆﺣﯿەﺗــﯽ ﺷــەڕ و ﺷــﻜﺎﻧەوەی دەرووﻧــﯽ زاڵ ﺑــﻮوە ﺑەﺳــەر ﺋــەو ﭼەﻣﻜﺎﻧــەی ﻛــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻫێﻨــﺎون ،ﺋــەم دﯾﺎردەﯾــە ﻧــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﻧﺎو ﺧەڵﻜــﯽ ﻋەوام ﻧﺎﺣــەزە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟەﻧــﺎو ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻛــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــﺎن ﻫەﯾــە ﻫــەر ﺑەﻧﺎﺣــەزی ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟــە ﺗەﻛــﺪا دەﻛﺮێــﺖ، ﺑﯚﯾــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا رەﺧﻨەﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﺗێﻜﺴــﺘەوە ﻧەﺑﻮوەﺗــە ﻣﯚدێﻠێﻜــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ،رەﻧﮕــە ﻫەﻧﺪێ ﺟــﺎر ﺧﻮێﻨەرێــﻚ رەﺧﻨــە ﻟــە ﺗێﻜﺴــﺘێﻚ دەﮔــﺮێ ﻗﺒــﻮوڵ دەﻛــﺮێ ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻧــﺎوەوە ﻫــەم رەﺧﻨەﮔﺮەﻛــە و ﻫــەم ﺋــەو ﻛەﺳــەش رەﺧﻨــەی ﻟــێ ﮔﯿــﺮاوە ﺑــە ﻛﯿﻨــەوە وەری دەﮔﺮن. ﭘێﺸــﱰ ﻟەﻧــﺎو ﺣــﺰب و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﭼــەپ و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﺨﻮاز ،رەﺧﻨــە و رەﺧﻨــە ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗــﻦ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎﯾــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﻮو ،ﻛەﭼﯽ ﺋــەم ﺗﯿﯚرە ﻛــە ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾــﯽ ﺷﯚڕﺷــﮕێڕﯾﯿە ﺑــﯚ داﻧﭙﯿﺎداﻧﺎﻧــە ﺑــە ﻫەڵــە ﺗێﮕەﯾﺸــنت ،ﺧــﺮاپ ﻛەڵﻜــﯽ ﻟــێ وەرﮔﯿــﺮاوە، وەﺧﺘێــﻚ ﻛەﺳــێﻚ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑــﺎش ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﭼەﻣﻜێــﻚ ﯾــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ رەﻫــﺎ ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر ﻛــﺮدووە و دەڵــێ ﻫــﺎوڕێ رەﺧﻨــە ﻟــە ﺧــﯚت ﺑﮕــﺮە ،ﺋﯿــﱰ ﻛەﺳــﯽ ﺑەراﻣﺒــەر وەﻛــﻮ ﺋــەوەی ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﭘــێ ﻛﺮدﺑێــﺖ ﺋــەم ﭼەﻣﻜــە وەردەﮔﺮێــﺖ، ﺋەﻣــە ﻟەوێــﻮە ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗــﻮوە ﻛــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛــﻮردی ﻫێﻨــﺪەی ﺑــە ﻛﯿﻨــە ﻟــە دڵــﯽ و ﺳــﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﺎی ﻧﺎدروﺳــﺖ ﻣﺎﻣەڵــە دەﻛﺎت ،ﻫێﻨﺪەی ﺋــەو ﻣﺎﻧﺎﯾﺎﻧــە ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺎت ﻛە زاﻧﺴﺘﯿﻦ وەﻛﻮ ﭼەﻣﻜﯽ رەﺧﻨە.
1600ﺧێﺰاﻧﯽ دووزﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﺷﺎرۆﭼﻜەﻛەﯾﺎنﺟێﻫێﺸﺘﻮوە
وﺷ /رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح ﺑەﻫﯚیرێﻜﻨەﻛەوﺗﻨﯽﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽﺣﺰﺑەﻛﺎنﻟەﺳەرﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻫەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﻛﺮدەﻧﯽ ﺑﻨێﺖ ،ﺋەوەش ﻧﺎڕەزاﯾﯿەﻛﯽ زۆری ﺟەﻣﺎوەری ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶراﯾﺪەﮔەﯾەﻧﻦﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﭼﻮارەﻣﺎن ﺋﯿﺤﺮاج ﻛﺮدووە.
ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑەﺳــەر راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗێﭙــەڕ دەﺑێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻧﻮێــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑﻜــەن ،ﺋــەو دۆﺧــەش ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺗﻮوﺷــﯽ دەﺳﺘەوەﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە. ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﺑــﺮاوەی ﯾەﻛــەم دەرﻛــەوت ،ﺑــەاڵم ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﻣــﯽ ﻛــﺮد و ﻟــە دووەم ﺣﺰﺑــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑــﯚ ﺳێﯿەم ﺣﺰب ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﻛﺮد. ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﻫەڵەدﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻧﻮێــﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دۆﺧــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــە ”دۆﺧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﺋﯿﺤﺮاﺟﻜﺮدﻧــﯽ و ﺋﯿﻔﻠﯿﺠﻜﺮدﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن“ ﻧــﺎو دەﺑــﺎت و دەڵێــﺖ ”ﺋــەو دۆﺧــەش ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻫەرێﻤــە ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ
دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەﺗێﻜﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺑەرﻫــەم ﻧەﻫێﻨــﺎوە ،ﻛــە رێــﺰ ﻟــە ﺋﯿــﺮادەی ﺧەڵــﻚ و ﺳــﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان ﺑﮕﺮێﺖ“. ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑەﺳــەر ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﭘێﻜﻨەﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧــﻮێ و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻛﺮدەﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻧﻮێــﯽ رووﺑــەڕووی رەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧــﺪی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە .ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻧﻮێ راﺳــﺘﮕﯚ ﻧەﺑــﻮون ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﺑەڵێﻨﺎﻧــەی ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑــە ﺧەڵﻜﯿــﺎن دا و وەك ﺋــەوەی ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾﺎن ﺑــﯚ دەﻛــﺮد” ،ﻧەﺑﻮون ﺑە ﻧﻮێﻨەری راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺧەڵﻚ“. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو رەﺧﻨــە زەﻗﺎﻧــەی ﻟــە ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﭘێﺸــﻮودا ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮاوە، ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە رۆڵــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﺒﯿﻨێــﺖ ،ﺑﮕﺮە ﺑــەردەوام ﭘﺎﺷــﻜﯚی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘــﺎرت و ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑــﻮوە .ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﻟــە ژێــﺮ ﺑﻨەﻣــﺎی ﺑەڵێــﻦ و ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪاﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدا ﺑــﻮون
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺋــەو ﺗەوﻗــە ﺑﺸــﻜێﻨێﺖ ،ﺑــەاڵم ﭘــێ ﻧﺎﭼێــﺖ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛەﯾــﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻫەﺑێﺖ. ﻋەدﻧــﺎن ﻛﯚﭼــەر ﺧﻮێﻨــﺪﻛﺎری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﻛﯿﻨﮕﺴــﺘﯚﻧﯽ ﻟەﻧــﺪەن ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﭘەرﻟەﻣــﺎن وەك ﺑﺎاڵدەﺳــﺘﱰﯾﻦ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎر ﻗﺒــﻮوڵ ﺑﻜــەن، ﺑەڵﻜــﻮ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻛــﯚی ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ ﺧﯚﯾﺎنﻫێﺸﺘﻮوەﺗەوە. ”ﻻوازی دەڵێــﺖ ﺋــەو رۆڵــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻫێــﺰە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻫەﯾــە و ﺑەڵێﻨــﯽ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﻛــە وەك ﺑﺎاڵدەﺳــﺘﱰﯾﻦ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎر ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت ،ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﮔەورەﺗــﺮە ،ﺋەﮔــەر ﻧﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ دەﺑﻮو ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻫەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﻛﺮدەﻧــﯽ ﻫەﺑێــﺖ ،ﺑــەاڵم وەك ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿــﺶ ﺑڕﯾــﺎری ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن“. ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەرﻣﻮﮔــﻮڕی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﺪا و وﻧﺒﻮوﻧﯿــﺎن ﻟــە دوای ﻫەڵﺒــﮋاردن ،زۆرێــﻚ ﻟــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧﯿﮕــەران و ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪ ﻛــﺮدووە .ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ﭘــڕ ﺑــﻮون ﻟــە
ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﺧەڵــﻚ و ﺑــە ﺗەوﺳــەوە ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻟــە ﺑﺰرﺑﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪە ﺑﺮاواﻧــە دەﻛــەن ﻛــە ﻟــە ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﺪا ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧێﻜــﯽ ﺑەڵێﻨــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾﺎن ﺑــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن دەدا. ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵﯿــﺖ ”ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﻦ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــەو دۆﺧــەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺗێــﯽ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﻫەرﭼەﻧــﺪ ﭘێﺸــﱰ دەرﻓەﺗێﻜﯿــﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﺑــە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن دا ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺑــەاڵم ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﺑــﻮو ﻛــە ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧەﻛــە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻧەﻛــﺮاوە و ﺑە ﻛﺮاوەﯾﯽ ﻫێﺸﱰاوەﺗەوە“. ﻟــە ﻛﺎرﻛەوﺗﻨــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ رۆڵێﻜــﯽ ﻛﺎرا ﻟــە ﭘﺮۆﺳــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەدا، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑــﯚ ﺟێﮕﯚڕﻛێــﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﻫــﯚﻛﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﺋەوەﯾــە ﻛــە ”ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ﻟــە ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛــﯚی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﺪا ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟﻮﺗﻜــەی ﺑڕﯾــﺎرەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﻛــﯚی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺋــەو دۆﺧــەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻫﺎوڕاﺑﻦ و ﻫﯿﭻ ﺣﺰﺑێــﻚ دەﻧﮕﯽ ﻟێــﻮە ﻧﺎﯾەت“. ﻋەدﻧــﺎن ﻛﯚﭼــەر ﺧﻮێﻨــﺪﻛﺎری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن وای
ﮔﻮت .ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺧﻮﻟﯽ راﺑــﺮدووی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺳــێ ﻫێــﺰی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ،ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەﺑــﻮون ،ﺑــەاڵم دوای ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼــﻮارەم ﻛــﯚی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن دا ﻟــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ﺑەﺷــﺪارﺑﻦ ،ﺋــەوەش واﯾﻜــﺮدووە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗــﺮ ﻟــە ﻛڕﻛەوﺗﻨــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑێ دەﻧﮓ ﺑﻦ. ﺳــﯚران ﻋﻮﻣــەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو دۆﺧــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺗێﻜەوﺗــﻮوە ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﮔــﺮێ دەداﺗــەوە ﺑــەوەی ”ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛــە ﻧەﺧﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــە دەرەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﮋی ﮔﯚڕﯾــﻮە و ﺑەﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو ﺷــﻮێﻨﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﮔﯚڕاوە“. ﻧﺎوﺑــﺮاو رەﺧﻨــەش ﻟــە ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮێــﺖ، ﺑــەوەی وەك ﺣﺰﺑــﯽ ﺑــﺮاوەی ﻫەڵﺒــﮋاردن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫــەر دوای ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑــە ﺧێﺮاﯾــﯽ ﻫەﻧــﮕﺎو ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮﻣــەت ﺑﻨێــﺖ، ﺑــەاڵم وەك ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ ”ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا ﺳــﺎردی ﻧﻮاﻧﺪووە“. ﺳــﯚران ﻋﻮﻣــەر دان ﺑەوەﺷــﺪا دەﻧێــﺖ ﻛــە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻫــەوڵ دەدات ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺋەﻛﺘﯿــﭫ ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋﯿﻔﻠﯿــﺞ ﺑێــﺖ و ﻫەﯾﻤەﻧەیﻧەﻣێﻨێﺖ. ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋــەوەش دەڵێــﺖ ”ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻧــﻮێ ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻧﯿﻤﭽەﻛــﺮاوە و ﻟەﻻﯾــەن ﺧەڵﻜــەوە ﻫەڵﺒﮋێــﺮاون، ﺟﯿــﺎوازن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﺣﺰﺑەﻛــەوە داﻣەزراﺑــﻮون ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﺧەڵــﻚ رەﺧﻨــەی زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﺑﮕﺮێــﺖ ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﺋێﻤــە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺧەڵﻚ زۆر ﺋﯿﺤﺮاج ﺑﯿﻦ“. وەك ﺳــﯚران ﻋﻮﻣــەر دەڵێــﺖ ”ﺧەڵــﻚ رەﺧﻨــەی ﺋــەوە دەﮔــﺮن ﺋەﮔــەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟەﻧــﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺳــەرۆﻛێﻚ ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن دﯾــﺎری ﺑﻜــەن ،ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺳــەروەری ﯾﺎﺳــﺎ ﺑەﺳــەر ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑﺴەﭘێﻨﻦ“.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ..ﺑەﻫﺎرێﻜﯽ ﻛﻮرت و ﭘﺎﯾﺰێﻜﯽ ﻧﺎوەﺧﺖ ﻋﻮﻣر ﻋﻟﯽ ﻏﻓﻮور
ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﻟــە ﺳــەرووﯾﺎﻧەوە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺑــﺎڵ و ﻫێــﺰی ﻧێــﻮ ﺋــەو ﺗەوژﻣــە، واﺗــە ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ ،ﭘــﺎش راﭘەڕﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ﻛــە ﻫەﻧــﺪێ ﻛــەس ﺑــە ﺑەﻫــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﺎن ﻧــﺎو دەﺑــﺮد ،ﺑەﻫﺎرێﻜﯽ ﭘەﭘﻮوﻟەﯾــﯽ و ﻛﻮرﺗــﯽ ﻟە دەﺳــەاڵﺗﺪا ﺑەﺳــەر ﺑــﺮد و ﭘﺎﯾﺰێﻜــﯽ ﻧﺎوەﺧﺘــﯽ ﺑەﺳەردا ﻫﺎت. ﺋەﻣە ﺷــەﻣﺎﺗە و ﺧــﯚ ﺋﯚﺧــەی ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﻧﺪە ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻚ ﻟــە دوو دەﯾە ﺋﻮﻣێﺪێﻜــﯽ زۆرم ﺑــەو ﺗەوژﻣــەوە ﮔــﺮێ داﺑﻮو ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧێ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﺟﯿــﺎواز و ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﱰﻣﺎن ﻟــەوەی ﻫەﯾــە ﭘێﺸــﻜەش ﺑــﻜﺎ ،ﮔەﻧﺠێﺘﯿــﯽ ﺧﯚﺷــﻤﻢ ﻟــە ﺧﺰﻣــەت ﺑەدﯾﻬﺎﺗﻨــﯽ ﺋــەو ﺧەوﻧــەدا ﺑەرﯾﺌــەدا ﺧــەرج ﻛــﺮد ،ﺑــەاڵم ﺋﯿــﺪی ﺧەوﻧــﯽ ﮔەﻧﺠێــﻚ ﺷــﺘێﻜە و واﻗﯿﻌــﯽ ﺋﺎڵــﯚز ﺷﺘێﻜﯽ دﯾﻜەﯾە. ﻟــە ﺧەﯾﺎڵﮕــەی ﻣﺮۆﭬــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا ﮔەﯾﺸــﺘﻨە دەﺳــەاڵت ﺗﺮۆﭘﻜــﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜــە ﭼﻮوﻧــە دەﺳــەاڵت ”ﺗەﻣﻜﯿــﻦ“ی دﯾــﻦ و ﭘﯿﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺷــەرﯾﻌەﺗﯽ ﺧﻮاﯾــە .ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﻧێــﻮان ﺋﯿﺨﻮاﻧــﯽ و ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــەوەدا ﺑــﻮو ﺋﯿﺨﻮاﻧﯿﯿــەﻛﺎن
زاﻧﯿــﻮە ،ﺑــەاڵم ﺗەوژﻣــە ﺋﯿﺨﻮاﻧﯿﯿەﻛە و ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺑــە رەوﺗــە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛــە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ،ﻫەﻣﯿﺸــە ﻫەوڵﯿــﺎن داوە ﺋــەو دڵەﺧﻮرﭘەﯾــەی ﺑەراﻣﺒــەر و ﺷــەﻗﺎم ﺑڕەوێﻨﻨــەوە، ﺑــەوەی ﺟەﺧﺘﯿــﺎن ﻟــەوە ﻛــﺮدووە ﭘــڕۆژەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﻧﯿﯿــە ﺗەﻧﻬــﺎ ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺷــەرﯾﻌەت )ﻛــە ﭘێﯿــﺎن دەﮔﻮﺗــﺮێ: اﻟﺤــﺪود( ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻫەﻣەﻻﯾەﻧــە و ﺑێ وێﻨــەی ﺋەﺧﻼﻗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿە و ﻟەﭘــﺎڵ ﺑەﻫەﺷــﺘەﻛەی ﻗﯿﺎﻣــەت، ﺑەﻫەﺷــﺘێﻜﯿﺶ ﻟەﺳــەر زەوی ﺑــﯚ ﺧەڵــﻚ ﺑەرﻗــەرار دەﺑێ .ﺋــەو ﮔﻮﺗﺎرە و ﻣﮋدەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﻬێﻨﯿــﯽ ﺳــﯿﺤﺮی ﺋــەو ﺗەوژﻣــە ﺑــﻮون ﻻی ﭼﯿﻨــﯽ ﻻوان و ﮔەﻻﻧــﯽ ﭼەوﺳــﺎوەی ژێــﺮ ﺟەﺑــﺮی دواﻛەوﺗــﻦ و زەﺑــﺮی دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯿەت. ﺑــەاڵم ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺋــەو دوو ﺗﺎ ﺳــێ ﺳــﺎڵەی ﭘــﺎش ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﺑەﻫﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ،ﻛــە ﻫێــﺰە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر ﻟە ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟە واڵﺗە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﮔەﯾﺸــﺘﻨە دەﺳــەاڵت ،ﻟەواﻧــە ﻣەﻏﺮﯾــﺐ و ﻣﯿــﴪ و ﺗﻮوﻧــﺲ )ﭘێﺸــﱰﯾﺶ ﻟــە ﺳــﻮودان و ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ( و ﺋەﮔــەری ﻫﺎﺗﻨەﺳــەر ﻛﺎرﯾﺸــﯿﺎن ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻟﯿﺒﯿــﺎ ،دەرﯾﺨﺴــﺖ ﺋــەو ﻫێﺰاﻧــە ﺗــﺎ ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣﺪا ﺑــﻦ دەﻧﮕﯿــﺎن دﻟێﺮﺗــﺮ و ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯿﺎن زﯾﺎﺗــﺮ و ﺟێﻤﺘامﻧەﺗــﺮن ﺗــﺎ ﺋــەوەی ﻟــە دەﺳــەاڵﺗﺪا ﺑــﻦ ﯾﺎن ﺑﺎاڵدەﺳــﺖ ﺑــﻦ .ﺋــەو ﺗەﻣﻜﯿﻨــەی ﺧەوﻧﯿــﺎن ﭘێــﻮە دەﺑﯿﻨــﯽ ﻧــەك ﺑــﯚ ﺋەﺑــەد ﻟە دەﺳــەاڵﺗﺪا ﺟێﮕﯿــﺮی ﻧەﻛــﺮدن
ﻟە ﻫەر رووداوێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔەورەدا ﻫﯚﻛﺎرە زاﺗﯿﯿﯿەﻛﺎن ﺑە رێﮋەی ﺗﺎﯾﺒەت رۆڵ دەﺑﯿﻨﻦ و ﭘﯿﻼﻧﯽ دەرەﻛﯿﺶ ﭘﺸﻜﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﻟە ﻫﯚﻛﺎرە ﺑﺎﺑەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻫەﯾە دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﺑﯿــﺮی ﺧەڵــﻚ دەﮔﯚڕﯾﻦ ﺋەﻧﺠﺎ ﺧەڵــﻚ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﮔﯚڕێ، ﺣەﺳــەن ﺑەﻧﻨــﺎ ﮔﻮﺗەﻧــﯽ :ﮔﺮﻧــﮓ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺣﻮﻛﻤــە ﻧــەك ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺣﺎﻛــﻢ .ﻫەرﺑﯚﯾــە ﭘەﻧﺎﯾــﺎن ﺑــﯚ ﭘــەروەدە و ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﺮد، ﺑــەاڵم ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿــەﻛﺎن دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﻧەﺧێــﺮ دەﺳــەاڵت دەﮔﯚڕﯾــﻦ ﺋەﻧﺠﺎ دەﺳــەاڵت ،ﺧەڵــﻚ ﺑەﺧﯚﺷــﯽ ﺑــێ ﯾــﺎن ﺑــە ﺷــەق ،دەﮔــﯚڕێ ،ﻫەرﺑﯚﯾە ﮔﻮێﯿــﺎن ﺑــە ﻗەﺑــﺎرەی ﺑﻨﻜــەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿــﺎن ﻧــەدا و ﭘەﻧﺎﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺟﯿﻬــﺎدی ﭼەﻛــﺪاری ﺑــﺮد. ﻫەردووﻻﯾــﺶ ﺑڕواﯾﺎن واﺑــﻮو ﺧەڵﻚ ﻟــە ﺳــﺎﯾەی ﺑەرﻧﺎﻣەﻛــەی ﺋەواﻧــﺪا دەﺣەوێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺧﻮاﯾﺎن ﭘێﯿە. ﻧەﯾﺎراﻧــﯽ ﺋــەو ﺗەوژﻣــە ﻫەﻣﯿﺸــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەردەﺑــڕی ﻟــەوەی ﺑﯿﺮۆﻛــەی ”ﭼﺎرەﺳــەری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ“ ﯾــﺎن ”ﭘﯿﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺷــەرﯾﻌەت“ ﻟــە دەﺳــەاڵﺗﺪا دەﻛﺎﺗە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺷــەرﯾﻌەت و دەﺳــﺖ و ﻗــﺎچ ﺑڕﯾﻨــەوە و ﺷــەﻻﻗﻜﺎرﯾﯽ ﺧەڵــﻚ ﻟەﺳــەر ﻫەڵــە و ﮔﻮﻧﺎﻫەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗەرزێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ژﯾﺎن ﺑەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕــەدا ،ﻛــە ژﯾﺎﻧــﯽ دۆﺧــﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻟــە ﺑﯚﺗەداﻧێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿە .راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺗەوژﻣــە ﺟﯿﻬﺎدﯾﯿەﻛــە زۆر ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــە رەواﻧﺪﻧــەوەی ﺋــەم ﮔﻮﻣﺎﻧــەوە ﺳــەرﻗﺎڵ ﻧەﻛــﺮدووە ﭼﻮﻧﻜــە ﻟێــﯽ ﺑێﺒــﺎك ﺑــﻮون و زەﺑﺮوزەﻧﮕﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷــەرﯾﻌەت ﺑــە رەوا
ﺑﮕــﺮە ﺑــﻮو ﺑــە ﻣﯚﺗەﻛــە و ﻣێــﮋووی دەﯾــﺎن ﺳــﺎڵەی ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﺳــەﺧﺖ و دژواری ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺧﺴــﺘە ﺑــەر ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﻧﺎوﭼــﻮون. ﻫــەروەك ﭘﯿﺸــﺎﻧﯿﺪا ﺋــەو ﺟﯿﻬﺎﻧــە ﺧەﯾﺎڵﯿﯿــەی ﻣﮋدەﯾــﺎن ﭘــێ دەدا ﻟــە ﺧەوﻧێﻜــﯽ ﯾﯚﺗﯚﭘــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻧەﺑــﻮو وەك ﻫەﻣــﻮو ﯾﯚﺗﯚﭘﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻣێــﮋوو ،ﻛــە ﻟــە ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ دۆﺧــﺪا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﻮون ﺑــﯚ ﺣــەز و ﺧﻮﻟﯿــﺎ و ﻫەﺳــﺘﯽ ﺳــﺎدەی ﻫەڵﮕﺮاﻧﯿــﺎن و ﻟــە ﺧﺮاﭘﱰﯾــﻦ دۆﺧﯿﺸــﺪا دەﻛــﺮێ وەك دروﺷــﻤێﻜﯽ ﭼەواﺷــەﻛﺎر و ﺳــﺎوﯾﻠﻜەﺧەڵەﺗێﻦ ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜﺮێــﻦ ﺑــﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﻫێــﺰ و دەﺳــەاڵت ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻋــەوام .ﻟە ﻫەﻣــﻮو ﺑﺎرەﻛﺎﻧــﺪا ﯾﯚﺗﯚﭘﯿــﺎﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ وەك ﺗﯿــﯚر و ﺧــەون ﻣﺎوﻧەﺗــەوە و ﻟە ﺳــەر ﺷــﺎﻧﯚی ژﯾــﺎن ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﻧەﺑﻮون. ﺑەﻧــﺪە ﻟــە ﴍۆﭬــەی ﻟــەوەی ﻟــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن دەﻗەوﻣــێ ﻧــە ﺧﯚم ﺗەﺳــﻠﻤﯿﯽ ﺗﯿــﯚری ﭘﯿﻼﻧﮕێــڕی دەﻛــەم و ﻧــە ﺋــەو ﺗﯿﯚرەﯾــﺶ ﺑەﺗــەواوی دەﺧەﻣــە ﻻوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﻫــەر رووداوێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﮔــەورەدا ﻫەﻣﯿﺸــە ﻫــﯚﻛﺎرە زاﺗــﯽ و ﺑﺎﺑەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــە رێــﮋەی ﺗﺎﯾﺒــەت رۆڵ دەﺑﯿﻨــﻦ و ﭘﯿــﻼن و دەﺳــﺘﯽ دەرەﻛﯿــﺶ ﻫەﻣﯿﺸــە ﭘﺸــﻜﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻟــە ﻫــﯚﻛﺎرە ﺑﺎﺑەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻫەﯾە ،ﺑــەاڵم ﻟــەو دۆﺧــە ﻧﺎﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺳــەر ﺋــەو ﺗەوژﻣــەدا ﻫﺎﺗــﻮوە، ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯽ ﮔــەورە دەﻛەوێﺘــە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺧﯚﯾــﺎن .ﻫــەروەك
ﺗەﻓﺴــﯿﺮی ﺗﺎﻛڕەﻫەﻧــﺪی ﺑــﯚ رووداو و ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧەﻛﺎن ﺑــەدوور دەزاﻧﻢ، وەك ﺋــەوەی ﯾــەك ﺗﺎﻛــە ﻫــﯚﻛﺎر ﻟە ﭘﺸــﺘﯿﺎﻧەوە ﺑــێ ،ﭼﻮﻧﻜــە دەﮔﻤەﻧــە رووداوە ﮔــەورەﻛﺎن ﯾــەك ﯾــﺎن دوو ﻫــﯚﻛﺎر ﻟــە ﭘﺸــﺘﯿﺎﻧەوە ﺑــﻦ .ﺑﮕــﺮە ﻫﯚﻛﺎرەﻛﺎن زۆر و زەوەﻧﺪەن. ﮔﺮووﭘــە ﭼەﻛــﺪارەﻛﺎن ﺑــەو زەﺑــﺮ و زەﻧﮕە ﺑــێ ﺋﺎﻣﺎﻧەی ﻟە ﺷــەڕەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدەن و ﻫﯿــﭻ ﺑﻮارێــﻚ ﺑــﯚ ﺑەﻫﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــﯚز و ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﯿەت ﻧﺎﻫێڵﻨــەوە وەك ﺋــەوەی ﻟــە ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﯾەﻣــەن دەﯾﻜــەن ،ﺑەو ﻫەڵﻤەﺗــﯽ ﺗﯿــﺮۆر و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪﻧــەی ﻟــە ﻫەﻧــﺪێ واڵﺗــﯽ وەك ﻣﯿــﴪ و ﺗﻮوﻧــﺲ و ﻟﯿﺒﯿــﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدەن، ﻫەروەﻫﺎ ﺑەو دادﮔﺎﯾﯿــە ﻫەرزەﻛﺎراﻧە و ﺷــەﻻﻗﻜﺎری و ﺑەرداﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧــەی ﺑەﻧــﺎوی ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەﺣﻜﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەرﯾﻌەﺗەوە دژ ﺑــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەی ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ژێﺮ دەﺳــەاڵﺗﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدەن، وەك ﺋــەوەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ”ﺷــەﺑﺎب ﺋەﳌﻮﺟﺎﻫﯿﺪﯾــﻦ“ ﻟــە ﺳــﯚﻣﺎڵ و ﻛەﺗﯿﺒــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ دەﯾﻜــەن ”ﻟــە ﮔﺮﺗەﯾەﻛــﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿﺪا دەﺳــﺘەی ﺷــەرﻋﯽ ﻛەﺗﯿﺒــەی ﺑــەدر ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺳــﺰای 25ﺷــەﻻق ﺑــﯚ ﻧەﭼﻮوﻧــە ﻧﻮێــﮋی ﺟﻮﻣﻌــە دادەﻧــێ و ﺳــﺰاﻛەﯾﺶ ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺑــﺎزاڕ ﺑەﺳــەر دوو ﻫﺎواڵﺗﯿــﺪا ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺎ“)*( ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻫێﺸــﺘﺎ ﻫﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺳــﻮوﻛﻜﺮدﻧﯽ ﺧەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜە ﺑەﺷــﻤەﯾﻨەﺗەﻛە ﻧەﺑــﻮوە ،ﻫێﺸــﺘﺎ ﺑەﻫەﺷــﺘێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺧەڵﻜەﻛــە ﺳــﺎز ﻧەﻛــﺮدووە ﺗــﺎ ﻫەر ﻛــەس منەﻛﻨەﻧــﺎس ﺑــﻮو و ﻗــەدری
ﻛەﻣﯿﻨەﯾەﻛــﯽ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەدا ،ﻗەﺗﯿــﺲ ﺑــﻮوە ،ﻟێﺮەوەﯾــە ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯿــﴪ و ﺗﻮوﻧﺲ و ﻣەﻏﺮﯾﺒــﺪا زۆرﯾﻨەی ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨﺎ، ﺑــەاڵم ﻫــەر زوو دەرﻛــەوت ﺋەوەی ﮔﯚڕﯾﻮﯾﺎﻧــە دﯾــﻮە رووﻛەﺷــەﻛەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە و ﻛﯚﻣەڵﮕــەﻛﺎن – ﻛــە ﻧﻮﺧﺒــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــە ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿەﻛەﯾﺶ زادەی ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە -ﻫێﺸــﺘﺎ ﻗﺒﻮوڵﯿــﺎن ﻧەﻛــﺮدووە و ﺑەرﮔــەی ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی دەوروﺑەرەﻛەﯾــﺎن و ﻫێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ واڵت )دﯾــﺎرە ﻟەﮔەڵﯿﺸــﯿﺪا رەﻧﮕــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ و دەﺳــﺖ ﻟەﭘﺸــﺘﺪاﻧﯽ دەرەﻛــﯽ چ ﺋﯿﻘﻠﯿﻤــﯽ ﯾــﺎن ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ( ﻧﺎﮔﺮن، ﻫەرﺑﯚﯾــە ﻟە ﻣەﻏﺮﯾﺐ دەﺳــەاڵﺗێﻜﯽ رووﻛەﺷــﯿﺎن ﻫەﯾــە و ﭘﯚﺳــﺘە ﮔﺮﻧــﮓ و ﻫەﺳــﺘﯿﺎرەﻛﺎن ﺷــﺎی واڵت ﺧﯚی داﯾﻨﺎون. ﻟــە ﻣﯿــﴪ ﻣﺤەﻣــەد ﻣﻮرﺳــﯽ ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵە )ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿەﻛەﯾــﺪا (2013 (2013 2012ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2012ﺣﻮزەﯾﮔﻮرﯾﺴــەﻛەی ﺷــﻞ و ﺗﻮﻧــﺪ دەﻛــﺮد ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧــێ ﭼــﻮار ﺳــﺎڵەﻛەی ﺗــەواو ﺑﻜﺎ ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ دەﻫﺎت ﺑەرﻫەڵﺴــﺘﯽ ﺑﯚ زﯾــﺎد دەﺑﻮو ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳــەﻟەﻓﯿﯿە ﻫﺎوﻣەﴍەﺑەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ )ﺣﺰﺑــﯽ ﻧﻮور( ﻛە ﺳــەرەﺗﺎ ﻟەﮔەڵــﯽ ﺑﻮون ﭘﺸــﺘﯿﺎن ﺗــێ ﻛــﺮد ،ﻧــە دەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﭘێﮕــەی ﺧــﯚی ﺑەﻫێﺰ ﺑــﻜﺎت و ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ﻻﺑﺪا، ﻧــە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﺶ ﺑــﻮو دەﺳــﺘﺒەرداری دەﺳــەاڵﺗەﻛەی ﺑﺒــێ ،ﻫەرﺑﯚﯾــە ﺑەزەﺑــﺮی ﻫێــﺰ و ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑــە ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ رووﺑەرێﻜــﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧــﯽ
ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺨﻮان ﻫەوڵﯿﺎن داوە دڵەﺧﻮرﭘەی ﺷەﻗﺎم ﺑڕەوێﻨﻨەوە ،ﺑەوەی ﺟەﺧﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە ﭘڕۆژەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺳﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺷەرﯾﻌەت ﺋــەو ﺑەﻫەﺷــﺘەی ﻧەزاﻧــﯽ رەواﻧــەی دۆزەﺧەﻛەﯾﺎﻧــﯽ ﺑﻜــەن .ﺑــەو ﻛﺎراﻧە دەرﯾﺪەﺧــەن ﻛــە ﻫــەر ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺋەواﻧــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯿــﺎن ﺑــﯚ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ ﭘــێ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻣــەرگ و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪﻧﯿــﺎن ﭘێﯿــە و ﺑــەو ﻛﺎراﻧــە ﮔــﯚڕ ﺑﯚ ﺧﯚﯾــﺎن و ﺗــەوژم و دروﺷﻤەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟێ دەدەن. ﻫەرﭼــﯽ ﺗەوژﻣــە ﺋﯿﺨﻮاﻧﯿﯿەﻛەﯾــە ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺳــﺎاڵﻧێﻜﯽ دوور و درێــﮋ داﻧــﯽ ﺑەﺧﯚﯾــﺪا ﮔــﺮت و ﭘەﻧــﺎی ﺑــﯚ رێﮕــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋەﻛــە ﻧەﺑــﺮد ﺑــەو ﺧەﯾﺎڵــەی دەﺗﻮاﻧــێ زەﻣﯿﻨەﯾەﻛــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﭘﺘــەو ﺑﯚ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎﻛەی ﺳــﺎز ﺑــﻜﺎت و ﻟە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯿﺪا ﻛەﻣﱰﯾــﻦ ﻟەﻣﭙــەری ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ رووﺑــەڕووی ﭘڕۆژەﻛــەی دەﺑێﺘــەوە و دەﺗﻮاﻧــێ ﺑەﻫەﻣــﺎن ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺑەﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋــﺎزادی ﺧەڵــﻚ درێــﮋە ﺑــە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿــﯽ ﺧــﯚی ﺑــﺪا، ﺑــەاڵم ﺋەﻣﯿــﺶ ﻟــە ﺣﺴــﺎﺑﺎﺗەﻛەﯾﺪا ﻧەﯾﭙێــﻜﺎ و دەرﻛــەوت دوای ﻧﺰﯾﻜــەی ﺳــەدەﯾەك ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻫێﺸــﺘﺎ ﺗەوژﻣەﻛــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺧﯚی ﺑﻜﺎﺗــە ﺧــﺎوەن و دەﻣڕاﺳــﺘﯽ ﺑﻨﻜــە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿــە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــە رەﻣەﻛﯿﯿــەی واڵت ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑەﴎوﺷــﺘﯽ ﺧﯚی ﻣﻮﺗﻮرﺑــە ﺑﻜﺎت و ﺑﯿﻜﺎﺗــە ﻗﻮواڵﯾــﯽ و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺧﯚی، ﻫەرﺑﯚﯾــە ﻫێﺸــﺘﺎ وێــڕای زۆرﯾﻨــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ،وەك ﺗەﻧێﻜــﯽ ﻧﺎﻣــﯚ ﻣﺎوەﺗــەوە و ﺳــﻨﻮوری ﻗەڵەﻣــڕەوی ﻟــە ﺑﺎزﻧــەی زۆرﯾﻨەﯾەﻛــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﺪا ﻛــە دەﻛﺎﺗە
ﺷــەﻗﺎﻣە ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿەﻛە ،ﻟــە دەﺳــەاڵت ﺧﺮا ،ﻧەك ﻫــەر ﺋەوەﻧﺪە، ﺑﮕــﺮە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺳەرﺳــەﺧﺘﺎﻧە ﺳــەرﻛﻮت ﻛــﺮان، ﻫەزاراﻧﯿــﺎن ﻟــێ ﻛــﻮژرا ،ﻫەزاراﻧﯿــﺎن ﺧﺮاﻧــە زﯾﻨﺪاﻧــەﻛﺎن ،ﺋﯿﺨــﻮان ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻗەدەﻏــە ﻛﺮاﯾــەوە و زﯾــﺎد ﻟەوەﯾــﺶ ﺑــە رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎﺳــێرنا ﻛــە ﺋــەوە ﻟــە ﺳەردەﻣﯽ ﻣﻮﺑﺎرەﻛﯿﺸﺪا ﻧەﻛﺮاﺑﻮو. ﺋﯿﺨــﻮان ﻟــە ﻣﯿــﴪ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺧﺮاﭘــەوە، زۆر دۆﺧێﻜــﯽ ﻧــە دەﺗﻮاﻧــێ وەك ﺋــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻧــەوەدەﻛﺎن و ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــەدەی ﻧﻮێــﺪا ﻛﺮدﯾــﺎن ،دان ﺑــە دۆﺧــە ﺳــەﭘﺎوەﻛەدا ﺑﻨــێ و ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑەﺷــﺪاری ﻫەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە، ﻧــە ﺑەﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان و ﭼﺎﻻﻛــﯽ رەﻣــﺰی و ﯾﺎﺧﯿﺒﻮوﻧــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ دەﺗﻮاﻧــێ دەﺳــەاڵﺗە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛە ﻟــە ﻛﻮدەﺗﺎﻛــەی ﭘﺎﺷــﮕەز ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﻣﻮرﺳــﯽ ﺑﮕێڕێﺘــەوە دەﺳــەاڵت، ﭼﻮﻧﻜــە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ رۆژ ﺑــەڕۆژ ﻟــە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوە ﺷــەﻛەت دەﺑــﻦ ،ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ –ﭼەﻧــﺪە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺟێﮕﻮﻣﺎﻧﯿــﺶ ﺑــێ -ﻫێﻨــﺪەی ﺗــﺮ ﺋەرﻛەﻛەﯾــﺎن ﻗﻮرﺳــﱰ و ﻟــە ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑــێ ﺋﻮﻣێﺪﺗﺮﯾــﺎن دەﻛﺎ، ﻧــە دەﺷــﺘﻮاﻧێ ﺟــﺎڕی ﺟﯿﻬــﺎدی ﭼەﻛﺪاری ﺑــﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوە ﻟەﮔەڵ ﭘﺮﻧﺴــﯿﭙە ﻓﯿﻜﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺪا ﻧﺎﮔﻮﻧﺠــێ و ﺋەﮔــەری ﺳەرﻛەوﺗﻨﯿﺸــﯽ زۆر ﻻوازە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە دۆﺧێﻜــﺪا
ﻛــە وەك ﺧــﯚی ﺑــﺎوەڕی واﯾــە ﺋﯿﻘﻠﯿﻤــﯽ ﮔەﻟەﻛﯚﻣەﯾەﻛــﯽ )ﺳــﻌﻮودﯾە و ﻛﻮێــﺖ و ﺋﯿــامرات و ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ( و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ )ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ( ﻟەﺳــەرە و ﺋەوﯾــﺶ ﺟﮕــە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﺋــەردۆﮔﺎن ﻫﯿﭻ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧێﻜﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﻛــە ﺋەوﯾــﺶ ﺧــﯚی ﮔﯿــﺮۆدەی ﻫــەزار ﻛێﺸــە و ﭘﯿﻼﻧە. ﺋــەو ﺋەزﻣﻮوﻧــەی ﺋﯿﺨﻮاﻧــﯽ ﻣﯿــﴪ، وەك ﺋﯿﺨﻮاﻧــﯽ داﯾــﻚ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر ﺗــەواوی رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾــە و ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑەﮔﺸﺘﯽ دەﺑێ. ﻟــە ﺗﻮوﻧﺲ ﺣﺰﺑﯽ ﻧەﻫﺰەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋﯿﺨــﻮان ﻣــەﴍەب ﺑەدەﺳــﺖ دەﺳــەاڵﺗە رووﻛەﺷــەﻛەﯾەوە ﻛــە ﺋــەو ﺳــەۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛﺎ ﮔﯿــﺮۆدە ﺑــﻮوە و رەﻧﮕــە ﺋﺎواﺗەﺧــﻮاز ﺑــێ ﺋەو دەﺳــەاڵﺗەی ﻫــەر وەرﻧەﮔﺮﺗﺎﯾــە. ﻧەﻫــﺰە ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﭘﺮاﮔامﺗﯿﺎﻧەﺗــﺮی ﻟــە ﺋﯿﺨﻮاﻧــﯽ
ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان ﻟەﭘێﻨــﺎو رووﺧﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــەی ﻋەﻟــﯽ ﻟﻌﺮەﯾــﺰ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺗەﺋﺴﯿﺴــﯽ ،ﻟــە 29ﺑــﺎرەﮔﺎی ﺣﺰﺑــﯽ 29/7/2013 2013 ﻧەﻫــﺰە ﻟــە ﻗﴫﯾــﻦ ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﺗﻮوﻧﺲ ﻟەﻻﯾــەن ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەراﻧەوە ﺗێﻜﻮﭘێــﻚ درا .ﺋەﻣــە وای ﻛــﺮد ﺣﺰﺑــﯽ ﻧەﻫــﺰە ﻟــە ﺑــەردەم دوو ﺑــﮋارەدا ﮔﯿــﺮ ﺑﺨــﻮا ،ﯾــﺎن رازی ﺑﻮون ﺑــە ﻓﺸــﺎرەﻛﺎن و ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﯾــﺎن ﻣﻠﻨــەدان و ﺑــەدەردی ﻣﻮرﺳــﯽ ﭼــﻮون ،ﻛــە ﺳــەراﻧﯽ ﻧەﻫــﺰە ﺋــەوەی ﯾەﻛەﻣﯿﺎن 5/10 10/2013 ﻫەڵﺒــﮋارد و ﻟــە 2013 ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻛــﺮات ﻟــە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺑێﻼﯾــەن ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــێ ﻫەﻓﺘــەدا رازی ﺑﻮون. ﺋــەو ﺗەﻧﮕــﮋەی رووی ﻟە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛــﺮد ،ﻫــەر ﺗﻮوﻧــﺲ و ﻣﯿــﴪی ﻧەﮔﺮﺗــەوە ،ﻟــە 27ﺳــەدان 27/7/2013 ﻟﯿﺒﯿﺎﯾــﺶ ﻟــە 2013
ﻟە ﻣﯿﴪ ﻣﺤەﻣەد ﻣﻮرﺳﯽ ﻧە دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﭘێﮕەی ﺧﯚی ﺑەﻫێﺰ ﺑﻜﺎت و ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ﻻﺑﺪا ،ﻧە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﺶ ﺑﻮو دەﺳﺘﺒەرداری دەﺳەاڵﺗەﻛەیﺑﺒێ ﻣﯿــﴪ ﭘەﯾــڕەو ﻛــﺮد و ﻫــەر زوو راﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ دژ ﺑــە ﻣــﺎف و ﺋﺎزادﯾﯿــەﻛﺎن ﻧﺎوەﺳــﺘێ ،ﻫەروەﻫــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەﯾــﺶ ﺟﮕــە ﻟــە ﻧەﻫﺰە ﻟــە دوو ﺣﺰﺑــﯽ ﮔــەورەی ﻋەﳌﺎﻧﯿﺶ ﭘێﻜﻬــﺎت و ﻧەدەﺗﻮاﻧــﺮا ﻧەﻫــﺰە ﺑــە ﺋەﺧﻮەﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺗﻮوﻧــﺲ ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر ﺑﻜــﺮێ ،ﺑــەاڵم ﺳــەرﭼڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رەوﺗــﯽ ﺳــەﻟەﻓﯿﯽ ﺋــەو واڵﺗــە و ﭘەﻻﻣــﺎر و ﮔێﭽەڵﻜﺮدﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣەدەﻧﯽ و ﺣــﺰب و ﻛەﻧﺎڵــە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿــەﻛﺎن و ﻫێﺮﺷــﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ ﭼەﻛــﺪارەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺳــەر ﺧﺎڵــە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ واڵت ،ﭘێﮕــەی ﺋــەو ﺣﺰﺑــەی ﻻواز ﻛــﺮد ،ﺗــﺎ ﻛﺎر ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋــەوەی ﻟــە 6ی ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 2013ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧێــﻚ ی ﺑەﻧــﺎوی ﺷــﻮﻛﺮی ﺑەﻟﻌﯿــﺪ ﺗﯿــﺮۆر ﻛــﺮا و ﻓﺸــﺎرە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــە ﻧەﻫــﺰە زﯾــﺎد ﺑــﻮون و ﺑەﻫﯚﯾــەوە ﺣەﻣــﺎدی ﺟەﺑﺎﻟــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت 19دەﺳــﺘﯽ ﻟــە ﻛﺎر 19-2-2012 ﻟــە 2012 ﻛێﺸــﺎﯾەوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﻧــﻮێ
ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەر ﻫەڵﯿﺎﻧﻜﻮﺗﺎﯾــە ﺳــەر ﺑــﺎرەﮔﺎی ﺣﺰﺑــﯽ )داد و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨــﺎن( ی ﺳــەر ﺑــە ﺋﯿﺨــﻮان ﻟــە ﺷــﺎری ﺗەراﺑﻠﻮﺳــﯽ ﻟﯿﺒﯿــﺎ و ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﯾﺎن، ﺋەوﯾــﺶ دوای ﻛﻮژراﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧــﯽ ﻟﯿﺒــﯽ ”ﻋﺒﺪاﻟﺴــﻼم اﳌﺴــامری“ ﻛــە ﺑــە رەﺧﻨەﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﻻﯾەﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﻦ ﻧﺎﴎاﺑﻮو. ﻟــە ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻨﯿﺶ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــەی ﺣەﻣــﺎس ﻟــە ﻏــەزە ﻛــە دەﺳــەاڵﺗە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛەی ﻣﯿــﴪ ﺑــە دەﺳــﺖ ﺗێﻜەڵﻜــﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﻣﻮرﺳــﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎری ﻛﺮد و ﺗﺮﺳــﯽ ﻟێ ﻧﯿﺸــﺖ ﻫەﻣــﺎن ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧە ﺑەرﻓﺮاواﻧەﻛــەی ﻣﯿــﴪ ﺑــﯚ ﻟەﺳــەر ﻛﺎرﻻداﻧــﯽ ﺣەﻣــﺎس ﺑــە دﻧەداﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻓەﺗــﺢ ﻟــە ﻏەزەﯾــﺶ دووﺑــﺎرە ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﺋﯿﺴــامﻋﯿﻞ ﻫەﻧﯿــەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟە وﺗﺎرێﻜﯿــﺪا ﺑەﺗﻮﻧــﺪی ﻻواﻧــﯽ ﻟە ﻫەر ﻫەوڵێــﻚ ﺑــﯚ ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻏــەزە ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛــﺮدەوە .وەزارەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەﯾﺸــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی
ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەی رووی ﻟە دەﺳەاڵﺗﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮد ،ﻫەر ﺗﻮوﻧﺲ و ﻣﯿﴪی ﻧەﮔﺮﺗەوە ،ﺑەڵﻜﻮ زۆرﺑەی واڵﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﺸﯽ ﮔﺮﺗەوە ﺑەﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻋەﻟــﯽ ﻟﻌﺮەﯾــﺰ ﭘێﻜﻬــﺎت .ﺑــەاڵم ﻛەڵەﻛەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛێﺸــە ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺋەﻣﻨــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ واڵت و ﭘــﺎش ﺋەوەﯾــﺶ ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧــﯽ دووەم ﭼﺎﻻﻛــﻮان ﺳﯿﺎﺳــەمتەداری ﻧــﺎﴎی ﻣﺤەﻣــەد ﺑەراﻫﻤــﯽ ﻟــە 25-7- 25 ) 2013ﭘﺎﺷــﱰ وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺗﻮوﻧــﺲ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد ﺑﻜــﻮژی ﻫــەردوو ﻛەﺳــەﻛە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﻮون( ،واﺗــە ﻛەﻣــﱰ ﻟــە ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﻟــە ﻟەﻛﺎرﻻداﻧﯽ ﻣﻮرﺳــﯽ ﻟە ﻣﯿــﴪ و ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﺟﻤﻮﺟﻮڵــﯽ ﻫﺎوﺷــێﻮە ﻟــە ﺗﻮوﻧــﺲ ﺑــﯚ دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻧەﻫــﺰە ﻟــە دەﺳــەاڵت ،وەك ﺋــەوەی ﻧەﯾﺎراﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎر داوای ﭘەﻧﺎﮔﯿــﺮی و ﯾﺎﺧﯿﺒﻮوﻧــﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿــﺎن ﻛــﺮد و دەﺳــﺘﯿﺎن داﯾــە
ﻛﯚﻣەڵــێ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣــەی ﺧﺴــﺘە روو ﻛــە ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋــەوان ﺑەڵﮕــە ﺑﻮون ﻟەﺳــەر ﭘﯿﻼﻧﮕێڕﯾــﯽ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻓەڵەﺳــﺘﯿﻦ دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــەی ﺣەﻣﺎس. ﺋــەو رەﺷــەﺑﺎﯾە دژی دەﺳــەاڵﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗەوژﻣــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﺟــﺎ زادەی ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﺑــێ ﯾــﺎن ﭘﯿﻼﻧــﯽ دەرەوە ﯾــﺎن ﻫەردووﻛﯿــﺎن ،ﭘﺮﯾﺸــﻜﯽ دەﺳــەاڵﺗە ﻋﻮﻣــەر ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿەﻛەی ﺑەﺷــﯿﺮی ﻟــە ﺳــﻮودان و ﻫەروەﻫــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــەی رەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋــەردۆﮔﺎن ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــﺶ ﮔﺮﺗــەوە، ﺋەوەﺑﻮو ﻟــەم دواﯾﯿەدا ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان دژی رژێــﻢ ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮودان ﺑەﺑەرﻓﺮاواﻧﯽ ﺳەری ﻫەڵﺪا. ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪاری
5
ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻫەڵﻤەﺗــە ﻟــە ﻧﺎﻛﺎوەﻛﺎﻧــﯽ دەزﮔﺎی دادوەری ﺋــەو واڵﺗەﯾــﺎن ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ 2013ﻟــە ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ دژی ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎراﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ -ﻛــە ﻛﻮڕاﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛــەی ﺋەردۆﮔﺎﻧﯿــﺎن ﺗێــﺪا ﺑــﻮو ،راﺷــﻜﺎواﻧە ﺑــە ﭘﯿﻼﻧێﻜــﯽ ﺳــێﻘﯚڵﯿﯽ ”ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ-ﮔﯿﻮﻟەﻧــﯽ- ﺟەﻫەﭘەﯾــﯽ“ دژی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟێﻜﺪاﯾــەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﻫەڵﻤەﺗەﻛــە ﭘــﺎش ﺳــەرداﻧێﻜﯽ ﻛەﻣــﺎل ﻛڵﯿﭽــﺪار ﺋﯚﻏڵــﻮ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺟەﻫەﭘــە ﻫــﺎت ﺑــﯚ واﺷــﻨﺘﯚن، ﻫەروەﻫــﺎ ﻟــە ﻫەﻣــﺎن رۆژی ﻫەڵﻤەﺗەﻛــەدا ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ ﻟە داوەﺗﯽ ﻛڵﯿﭽﺪار ﺋﯚﻏڵﯚدا ﺑﻮو. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻓەﺗﺤــﻮاڵ ﮔﯿﻮﻟــەن و ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ ﻟــە ﺋەﻧﻘــەڕە ﻓﺮاﻧﺴــﯿﺲ رﯾﭽﺎردوﻧــﯽ ﺋــەو ﺗﯚﻣەﺗەﯾــﺎن رەت ﻛــﺮدەوە ،ﺑــەاڵم ﺋــەردۆﮔﺎن ﻟــە وﺗﺎرێﻜﯿﺪا راﺷــﻜﺎواﻧە روو ﺑــە ﺑﺎڵﻮێــﺰی واڵﺗــﺎن ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﺗــﺎن ﺑﻦ ﺋەﮔﯿﻨــﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘامن ﭘێﺘــﺎن ﻧﯿﯿــە و دەﺗﺎﻧﻨێﺮﯾﻨــەوە ﺑــﯚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚﺗﺎن“، ﻟەوەﺷــﺪا ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ ﺑﻮو ،ﻛــە ﺑــﯚ رەواﻧﺪﻧەوەی ﺗﯚﻣەﺗەﻛــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ دەﻛــﺮد. رۆژﻧﺎﻣــەی ”ﯾەﻧــﯽ ﺷــەﻓەق“ی ﺗﻮرﻛﯿــﯽ ﻧﺰﯾــﻚ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋــەردۆﮔﺎن راﺷــﻜﺎواﻧە داوای دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎی ﻛﺮد ﻟــە واڵت ﺑەﻫــﯚی ”دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻟــە ﻛﺎروﺑــﺎری ﻧﺎوﺧــﯚی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ“ .ﺋــەو ﺗﯚﻣەﺗــە ﺋەﮔــەر راﺳــﺖ ﺑــێ ،ﺑﺎداﻧەوەﯾەﻛــە ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ واﺷــﻨﺘﯚن دژ ﺑــە دەﺳــەاڵﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،ﻛــە ﻟــە دە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﺗﺎﺑــﯚی ﻟەﺳــەر ﻫەڵﮕﺮﺗﺒــﻮون ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﭘــﺎش ﺋــەوەی وێــڕای رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻟــە ﻫەڵﮕەڕاﻧەوەﻛــەی ﻋەﺑﺪوﻟﻔەﺗﺎح ﺳﯿﺴــﯽ ،ﺑەاڵم راﺷــﻜﺎواﻧە ﺑــە ﻛﻮدەﺗﺎ ﻧــﺎو ﻧەﺑــﺮد و وەزﯾــﺮی دەرەوە ﺟﯚن ﻛێﺮﯾــﺶ ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﯿﺪا ﻫﺎوﺳــﯚزی ﻟەﮔەڵ دەﺳەاڵﺗﯽ ﻧﻮێ ﭘﯿﺸﺎن دا. ﻣﺎوەﺗــەوە ﺑڵێﯿــﻦ ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻛــە ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻟێــﺮەدا ﻫێــﺰە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــە ﻧــەك ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﺧﺎوەﻧــﯽ رووﺑەرێﻜــﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧــﻦ ﻟــە ﺟەﻣــﺎوەری ﺋــەم واڵﺗﺎﻧــە ،ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەر ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯿﺸــﺪا ﺷﻜﺴــﺘﯿﺎن ﻫێﻨــﺎ ﯾــﺎن ﭘــێ ﻫێــرنا، واﺗــﺎی ﭘﻮوﻛﺎﻧەوەﯾــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەاڵم دەﺑــێ ﻋەﻗڵﯿــﺎن ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨــﻦ و ﭘەﻧــﺪ ﻟــەو ﺋەزﻣﻮوﻧﺎﻧــە وەرﺑﮕــﺮن و ﻫــەوڵ ﺑــﺪەن ﺷــێﻮازی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﺑﮕــﯚڕن ﺗــﺎ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻗﺒﻮوڵﯿــﺎن ﺑــﻜﺎ ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺋەﮔــەر ﻟە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــﺪا ﻧەﺑــﻦ ،ﻫــەر ﻫێﺰێﻜــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر دەﺑــﻦ، ﺑــەاڵم ﮔﺮﻧﮕــە ﺋــەو ﻫێﺰاﻧــە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رواﻧﮕــەی ﻣــﺮۆڤ و ﻛﯚﻣەڵﮕــەوە ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﻜــەن ،ﻧەك ﻟــە رواﻧﮕــەی ﻗەﻧﺎﻋەﺗە ﺗﯿﯚرﯾﯿــە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﯿــە رووﺗەﻛﺎﻧەوە ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﻜــەن و ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﻗەﻧﺎﻋەﺗەﯾﺶ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺑە ژﯾﺎن و ﺋﺎﯾﻨــﺪە و ﺑەﺧﺘەوەرﯾــﯽ ﺧەڵــﻚ ﺑﺪەن. )*( ﺑڕواﻧە ﺋەم ﻟﯿﻨﻜە: https://www https:// www.facebook facebook.com com/ photo.php photo php?fbid fbid=5226219378 5226219378 53689&set 53689 set=a.104430786339 104430786339 475.5739 475 5739.100003176610129 100003176610129 &type type=1&theater theater
6
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﯚﺳﭙﯽ ﺑەردەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ داﻫﺎﺗﻮوە
ﯾەﻛێﺘﯽ داوای رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ دەﺳەاڵﺗﯽ ﺳەرﺑﺎزی و ﺋﺎﺑﻮوری دەﻛﺎت وﺷ/ھوﻟﺮ
ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺑﺎاڵی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚﺳﭙﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺑەردەم ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ داﻫﺎﺗﻮوە و داوای رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ دەﺳەاڵﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳەرﺑﺎزی و رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﱰاﺗﯿﺠﯽ دەﻛﺎت ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺑەاڵم ﭘﺎرﺗﯽ ﻣﻞ ﺑﯚ ﺋەو داواﯾﺎﻧە ﻧﺎدات .ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺷﺎﻧﺪی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻫەﻓﺘەی داﻫﺎﺗﻮو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎﺗەوە و ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن ﯾەﻛﻼ دەﻛﺮێﻨەوە. 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ﺳــﺎڵﯽ رۆژی 21ی راﺑــﺮدوو 2013ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو ،ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﭘﺎرﺗــﯽ ﭘﻠــەی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛــﺮد و ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ ﺑــە 18ﻛﻮرﺳــﯽ رﯾﺰﺑەﻧــﺪی ﻣێــﮋووی ﮔــﯚڕا و ﺑﻮو ﺑە ﺣﺰﺑﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋێﺴــﺘﺎ 100رۆژ ﺑەﺳــەر ﻫەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﺗێﭙەڕﯾــﻮە و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێــﻚ ﻧەﻫﺎﺗــﻮوە ،ﺋەﻣــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ
ﺗﻮوﺷــﯽ دڵەڕاوﻛە ﻛــﺮدووە و وەك ﻟە ﻟێﺪواﻧــﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻫەرێﻢ و ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﯾەﻛێﺘﯿــﺪا دەردەﻛــەوێ، ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛــە رەﭼــﺎو ﻧــﺎﻛﺎت و داوای ﭘەﻧﺠــﺎ ﺑــە ﭘەﻧﺠــﺎ دەﻛﺎت ،ﺑەوەﯾــﺶ دەﺑــێ ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪاﯾــە ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻟە ﯾەﻛێﺘــﯽ زﯾﺎﺗــﺮە ،دەﺑێ ﻟــە دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەتمبێﻨﻨەوە. ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺑــﺎاڵی ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــە
رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﻫــﯚی ﭘێﻜﻨەﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و دواﻛەوﺗﻨــﯽ ،ﺑــﯚ ﭘێﺪاﮔﯿــﺮی ﯾەﻛێﺘﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە ﻟەﺳــەر ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوان داوای ﻧﯿــﻮەی ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛــەن ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﯾــەك ﻟەﺳــەر ﭘێﻨﺠــﯽ دەﻧﮕــﯽ ﺧەڵﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖﻧەﻫێﻨﺎوە“. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو رووﯾەﻛــەوە داوای ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﺠﯽ دەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا دەڵــێ ﺑــﺎ ﺑەﭘێــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﺠﯽ ﺑــێ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻟــەو رێﻜﻜەوﺗﻨەدا ﺑەﻫﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﺎﺳــﯽ ﭘﯚﺳــﺖ و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــەاڵت ﻧەﻛــﺮاوە، ﺑﯚﯾــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋــەو داواﯾــەی رەت ﻛﺮدەوە.
”ﺋێﺴــﺘﺎ ﺣﺰﺑﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵــێ دەﺑــێ رەﭼــﺎوی دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﺋﺎﺑــﻮوری ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑﻜــﺮێ ﻟــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا، ﺋەﻣەﯾــﺶ داواﯾەﻛــە ﻟــە ﺳــەرووی ﺋﺎو ﺋﺎﺳــﺘەﯾە ﻛــە ﺧەڵﻚ ﺑــﯚ ﯾەﻛێﺘﯽ دﯾﺎرﯾــﯽ ﻛــﺮدووە ﻟــە ﻫەڵﺒــﮋاردن، ﺑﯚﯾە ﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت زۆر ﺳﺴــﺘە و داواﻛﺎرﯾﯿــە زۆرەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ ﻛﯚﺳــﭙﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿەﺗﯽ“ ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﭘﺎرﺗﯽ وای ﮔﻮت. رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﺠﯽ ﻟــە 27 ﺗەﻣﻮوز/ﯾﯚﻟﯿــﯚی 2007ﻟــە ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﯿﻤــﺰا ﻛــﺮاوە .ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛــە ﻟــە 8ﻣــﺎدە ﭘێــﻚ ﻫﺎﺗــﻮوە ،ﺑەاڵم ﺑﺎﺳــﯽ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺗﯿــﺎدا ﻧەﻛﺮاوە ﺑەﺷێﻮەی ﭘەﻧﺠﺎ ﺑە ﭘەﻧﺠﺎ. دڵﺸــﺎد ﺷــەﻫﺎب ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺷــﺎﻧﺪی
داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎی ﻫەﻓﺘــەی داﻫﺎﺗــﻮوەوە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟــە ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗــﯽ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﺮاوەی ﻫەڵﺒــﮋاردن دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎﺗــەوە و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺳــەرﺟەم ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﯾەﻛﻼ دەﻛﺮێﻨەوە. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻋەﻟــﯽ ﺑﺎﭘﯿــﺮ ﺋەﻣﯿــﺮی ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دﯾامﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿــﺪا راﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺗەﮔــەرەی ﺑــەردەم ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە دەﻧﺎ ﻟەﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﺳــێﯿەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛــە ﻟــە ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻛﯚﻣــەڵ ﭘێــﻚ دەﻫﺎﺗﻦ، ﻫﯿﭻﻛێﺸەﯾەﻛﯿﺎنﻧﯿﯿە.
ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑەر ﻟە ﺗەﻗﯿﻨەوە ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮاوﻧەﺗەوە وﺷ/ﻛرﻛﻮوك ھژار رەﺷﯿﺪ ﺑەﭘێﯽ ﺑﺮووﺳﻜەﯾەﻛﯽ ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺗﯿﺮۆر ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ دەﺳﺖ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮوە ،دەزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ﻟە ﻧﯿﺎزی رێﻜﺨﺮاوی ﻗﺎﻋﯿﺪە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ،ﺑەاڵم ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛﺎن ﺑەردەواﻣﻦ و دوێﻨێ ﻟە ﻛﺮدەوەﯾەﻛﺪا 58ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﻛﺮاﻧە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ. ﺑﺮووﺳــﻜەﻛە ﺑە ژﻣــﺎرە 30249ﻟە
ﺳــەر ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛﺮاوە
13رەواﻧــەی 13/12 12/2013 ﻣێــﮋووی 2013
و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــە
دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك
ﻛــﺮاوە ﻛــە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺧﺴــﺘﻮون
ﻟەﺑــﺎرەی ﺟﻤﻮﺟﻮڵــﯽ ڕێﻜﺨــﺮاوی ﻗﺎﻋﯿﺪە .ﻟــە ﻧﺎوەڕۆﻛەﻛەﯾــﺪا ﻫﺎﺗﻮوە ”ﻗﺎﻋﯿــﺪە ﺧــﯚی ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﻛﺎری ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻏــﺪا ،ﻛەرﻛــﻮوك ،ﻣﻮوﺳــڵ و دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ دەوڵــەت و ﭘﺮدەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺷــﺎر و ﮔﺮﺗﯿﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﺑــﻮ ﻏﺮێــﺐ و ﺗﺎﺟــﯽ دەﻛەﻧە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ“. ﺑﺮووﺳــﻜەﻛە ﺋــەوەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ
ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێﺖ ﺑەﻫــﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﯚﻣڕێﮋﻛــﺮاو و ﻫﺎوﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻫــﺎوەن، ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺸــﯿﺎن ﺑــﯚ ﭼەواﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾە. ﺑەﭘێــﯽ ﻧﻮوﴎاوێﻜــﯽ ﻧﻬێﻨــﯽ و ﺧێــﺮای دەزﮔﺎی ﻫەواڵﮕــﺮی ﻓﯿــﺪراڵ ﺑــە ژﻣــﺎرە 61063ﻟــە 20ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ 20/12 12/2013 ﻣێــﮋووی 2013 ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ﻛــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜــﯽ ﺟــﯚری ﻟــﯚری
ﻛــە ڕووﻧــﯽ زەﯾﺘــﯽ ﺑــﺎر ﻛــﺮدووە ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻣﻮوﺳــڵەوە ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔــەی دﯾﺎﻟــە دەڕوات و ﻟــە ژێﺮ رۆﻧەﻛــەدا ﺗەﻗەﻣەﻧــﯽ داﻧﺮاوە و ﭘﺎﺷــﺎن زەﯾﺘەﻛــە دەﻓﺮۆﴍێــﺖ ﺑﯚ ﺳﻮودی ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ. ﺗەﻗﯿﻨــەوەی دوێﻨێــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە رێﮕــەی ﺑﺎرﻫەڵﮕﺮێﻜــەوە ﺑﻮو، ﺑــەاڵم روون ﻧەﺑﻮوەﺗــەوە ﻛە ﺋەوە ﺑﺎرﻫەڵﮕــﺮی رۆﻧەﻛــە ﺑــﻮوە ﯾﺎﺧــﯚ ﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﻮوە.
ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻫەوڵﯽ دواﺧﺴﺘﻨﯽ ﻫەڵﺒﮋاردن دەدا وﺷ/ھوﻟﺮ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋەو ﺷەڕ و ﮔﺮژﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒﺎر و ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەك ﻟە ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﻗﺎﻋﯿﺪە ﺳەری ﻫەڵﺪاوە ،ﻫﯿﭻ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەڵێ ،ﻫەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷەڕی ﺋەﻧﺒﺎر ﺑﯚ دواﺧﺴﺘﻨﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽﻋێﺮاﻗەﻟەﻻﯾەنﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿەوە. ﻓﺎﺗﯿــﺢ داراﻏﺎﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻋێﺮاق ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﻫەر ﺋﺎڵﯚزﯾﯿــەك ﻟە ﻫــەر ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاق ﺳــەرﻫەڵﺒﺪا ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی دۆﺧــﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەاڵم ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾەی ﻛــە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻫەﯾە ،ﺷــەڕەﻛە ﻧﺎﮔﻮازرێﺘــەوە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﺸــﱰ ﺷــەڕی ﻫﺎوﺷــێﻮەی ﺋێﺴــﺘەی ﺋەﻧﺒــﺎر ﻟــە ﻋێــﺮاق رووی داوە.
داراﻏﺎﯾــﯽ ﭘێــﯽ واﯾە ﻛە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻫێﻨــﺪە ﻻواز ﺑــﻮوە ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ واڵت ﺑﭙﺎرێــﺰێ ،ﯾﺎﺧــﯚ ﺗەﻧﺎﻫــﯽ ﺑــﯚ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﮕەڕێﻨێﺘــەوە ﻛــە ﮔﺮووﭘــە ﺗﻮﻧــﺪڕەوەﻛﺎن ﻟێــﯽ ﺑﺎاڵدەﺳــنت .ﻫــﺎوﻛﺎت ﺋەوەﯾــﺶ دەﺧﺎﺗــە ڕوو ،ﻗﺎﻋﯿــﺪە ﯾــﺎن ﻫــەر ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ و ﺗﻮﻧــﺪڕەو ﺑﯿــەوێ ﻟــە ﻫــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛــﯽ ﻋێــﺮاق دەﺗﻮاﻧــێ ﺑﺎاڵدەﺳــﺘﯽ ﺧــﯚی ﺑﺴــەﭘێﻨێ ،ﻫێــامی ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻟەﺳــەر دەﺳــەاڵﺗﺪارێﺘﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ﻋێﺮاق دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺑــەاڵم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﺷــﻮان ﻣﺤەﻣــەد ﺗەﻫــﺎ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔــﺮی ،ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﻫەﯾــە و ﭘێــﯽ واﯾە ”ﺷــەڕ و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺋەﻧﺒــﺎر ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەوڵێﻜــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿە ﺑﯚ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ 30ی ﻋێــﺮاق ﻛــە ﺑڕﯾــﺎر واﯾــە ﻟــە 30ی ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێ. ﺗەﻫــﺎ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋــەو ﺷــەڕەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﮔﺮووﭘــﯽ ﻗﺎﻋﯿــﺪە و داﻋــﺶ و ﺗﻮﻧــﺪەڕەوەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدات ﺑــﯚ ﺋەوەﯾــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دوا ﺑﺨــﺮێ ،ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﺑــﺎوەڕەی ﻛــە ﻟەﻧﺎو ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧەوە ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ژێــﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎر و داﻫﺎﺗﻮوی ﺧــﯚی ﺑەڕووﻧــﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨــێ ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەو ﻛێﺸەﯾەی ﺋێﺴﺘﺎی دروﺳﺖ ﻛﺮد. ”ﺳــﺎڵێﻚ ﻟەﻣەوﺑەر دەﺑــﻮو ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺋەو
ﺷــەڕەی ﺋێﺴــﺘﺎی ﺋەﻧﺒﺎر ﺑــﻜﺎت ،ﺑەاڵم ﻫێﺸــﺘﯿەوە ﺑﯚ ﺋەﻣڕۆ ،ﺋەو ﺷــەڕەی ﻟە ﺋەﻧﺒــﺎر روو دەدا ﺑڕﯾــﺎر ﺑﻮو ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەر ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺑﺪات“ ﺗەﻫﺎ وای ﮔﻮت. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔــﺮی دەڵــێ ”ﺑــەاڵم ﻗــەوارە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺷــەڕەﻛەﯾﺎن ﺑــﯚ ﺋەﻣــڕۆ دواﺧﺴــﺖ و ﺋەﮔــەر ﺋەﻣــڕۆش دوای ﺑﺨەﻧــەوە ﺋــەوە دەﻛەوێﺘــە دوای ﺳــﺎڵﯽ ﺗــﺮ ،ﻫــەر ﻛﺎﺗێــﻚ دەورەی ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑــەرەو ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑﭽــێ و ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﺋــەوەی ﻧەﺑێــﺖ ﻛە دەﺗﻮاﻧێ ﻟە ﭘﯚﺳــﺖ و دەﺳــەاڵﺗﺪارێﺘﯽ ﻋێــﺮاق مبﯿﻨێﺘــەوە ،ﺋــەوە ﺷــەڕێﻜﯽ ﯾەدەﮔــﯽ ﻻی ﺧــﯚی ﻫێﺸــﺘﻮوەوە ﻛــە ﭘێــﯽ دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺷــەڕی ﺋەﻧﺒــﺎر و ﻫﺎوﺷێﻮەﻛﺎﻧﯽ“. ”ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ دەﯾــەوێ ﺷــەڕەﻛە ﺑﻜﺎﺗــە ﺷــەڕی ﺗﺎﯾﻔــﯽ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺳــەرﺟەم
ﻋەرەﺑــﯽ ﺷــﯿﻌە ﻟــە ﯾــەك ﺑﺎزﻧــە ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧــﯚی و ﺧﯚﺷــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە، ﺑەﻫــﯚی ﺋــەوەی ﺋەﻣــڕۆ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﭼەك و ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﻟــە دەﺳــﺘﺪاﯾە ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺑێﺘــە ﺳــەر ﻟەﺷــﻜﺮی ﺑەرﮔــﺮی ﻟــە ﺷــﯿﻌە ،ﺑــەاڵم ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺷــﯿﻌە ﻟــەوە ﻫﯚﺷــﯿﺎرﺗﺮە ﻛــە ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻣﺎﻧﯚڕ دەﻛﺎت“ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛە ﮔﻮﺗﯽ. دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺧەﯾﺎڵــە ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛــﺮێ ﻗﺎﻋﯿﺪە دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەر ﺋەﻧﺒﺎر ﯾــﺎن ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەك ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺋەﻧﺒــﺎر ﻫەﯾــە ﭘێﺸــﱰﯾﺶ ﻟــە ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ و دﯾﺎﻟــە و ﻣﻮوﺳــڵ ﻫەﺑــﻮوە ،ﺑﯚﯾــە داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾــەك ﻟەﻻﯾــەن ﻗﺎﻋﯿــﺪەوە وەك ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺧەﯾﺎڵێﻜــە و ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺧﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯿﯿە ﻧﺎوﻣێﺸﻜﯽﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن“.
30
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮر
ﺳەﻧﮓ ﺳەری ﺳﺎڵ و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺋﺎﯾــﻦ و ﺋﺎﯾﻨــﺰا ﺑــەدەر ﻟــە وﯾﺴــﺖ و ﺣــەز و ﺑڕﯾــﺎری ﺧــﯚی ﺑەﺳــەر ﻣﺮۆﭬــﺪا ﺳــەﭘﺎون ،ﭼــﺎك ﺑﻦ ﯾــﺎن ﺧــﺮاپ ﻣﺮۆڤ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯿﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗــﺮ رۆڵــﯽ ﻣﯿﺮاﺗﮕﺮێﻜﯽ ﭼﺎوﻟێﻜــەر و ﻧﺎﭼــﺎری ﻫەﯾــە ﺗﺎ ﻛﺎﺋﯿﻨێﻜــﯽ ﺧــﺎوەن ﺋﯿــﺮادە و ﺗﻮاﻧﺎی ﻫەڵﺒــﮋاردن. ﴎوﺷــﺘﯽ ﺋــەو ﻣﯿﺮاﺗﮕﺮﯾﯿــە ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿەﯾــﺶ واﯾــە ﺷــﺘە ﺑﯚﻣﺎوەﻛــە -ﺑەﺗــەواوی ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕ و رێﻨﻮێﻨــﯽ و رێﻮڕەﺳــﻤەﻛﺎﻧﯿﯿەوە -ﺑەﯾــەك ﮔــﻮرزە وەردەﮔــﺮێ و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺷﺒەﺷﯽ ﺑﻜﺎ. ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺋەﮔــەر ﺑڕﯾﺎر ﺑــێ ﺷــﻮێﻨﻜەﺗﻮاﻧﯽ ﺋﺎﯾﻦ و ﺋﺎﯾﻨــﺰا ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑﮋﯾــﻦ ،دەﺑــێ ﺑەو ﭼــﺎوەوە ﺳــەﯾﺮی ﯾەﻛﱰ ﺑﻜــەن ﻛە ﻣــﺎدام ﻫەﻣﻮو ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻛەواﺗــە ﻟــە دژﯾەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان رێﺒﺎزەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑەرﭘــﺮس ﻧﯿــﻦ ،ﻫەﻣــﻮو ﺷــﻮێﻨﻜەوﺗەی ﻫەﻣــﺎن ﻣﯿﺘــﯚدی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەن ﻟــەوەدا ﻛــە ﻫەرﯾەﻛــە ﺷــﻮێﻦ رێﺒــﺎزی ﭘێﺸــﯿﻨﺎﻧﯽ ﻛەوﺗــﻮوە. ﻫەرﺑﯚﯾــە ﻣــﺎدام ﻧﺎﭼــﺎرن ﺑەﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ﺳــەﭘﺎوەوە ﺑﮋﯾــﻦ ،دەﺑــێ رێــﺰی ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾــﯽ ﯾەﻛــﱰ ﺑﮕــﺮن ،ﺋــەو رێﺰﮔﺮﺗﻨەﯾــﺶ ﻫێﻨــﺪەی رێﺰﮔﺮﺗﻨە ﻟە ﻫەﺳــﺖ و ﺑڕﯾﺎری ﻛەﺳەﻛﺎن ،ﻫێﻨﺪە داﻧﻨﺎن ﻧﯿﯿە ﺑەڕەواﯾﯽ و ﭘﯿﺮۆزﯾﯽ رێﺒﺎزەﻛەﯾﺪا. رێﺰﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻣﻮﺳــڵامﻧێﻚ ﻟــە ﺋﺎﯾــﻦ و ﺟــەژن و ﺑﯚﻧــە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﺳــێ و ﻫﺎوﺷــﺎری و ﻫﺎواڵﺗﯿﯿــە ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﯾــﺎن ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﯾــﺎن ﺑﻮوزﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ،ﻫێﻨــﺪەی رێﺰﮔﺮﺗﻨــە ﻟــە ﺑڕﯾﺎر و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛەﺳــەﻛﺎن ،ﻫێﻨــﺪە داﻧﻨــﺎن ﻧﯿﯿە ﺑــە ﭘﯿﺮۆزﯾﯽ ﺋــەو ﺋﺎﯾــﻦ و ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕ و ﺟەژﻧﺎﻧــە ﻻی ﻣﻮﺳــڵامﻧەﻛە .ﺑﺎﺑــﺎی ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﻧﺎﭼــﺎر ﻧﯿﯿــە ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕ و ﺟــەژن و ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻮﺳــڵامﻧﺎن ﺑەﺷــەرﻋﯽ و ﭘﯿــﺮۆز ﺑﺰاﻧــێ، ﻣﻮﺳــڵامﻧێﻚ ﻧﺎﭼــﺎر ﻧﯿﯿــە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺶ ﻧﯿﯿــە ﺑــﺎوەڕ و ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﭘﯿﺮۆز و راﺳــﺖ ﺑﺰاﻧــێ ،ﺑــەاڵم وەك ﭘێﺸــﻤەرج و ﻻی ﺧﻮاری ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن و ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ،دەﺑــێ ﻫەرﯾەﻛەﯾﺎن رێﺰ ﻟــە ﭘﯿﺮۆزﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوﯾﱰ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕ و ﺟەژﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕﺮێ. ﻣﻮﺳــڵامﻧﺎن و ﻟــە ﺳــەرووﯾﺎﻧەوە ﻣــەﻻ و ﻣﯚﭼﯿــﺎر و ﺑﺎﻧﮕﺨﻮازەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻫەﻣﻮو ﻻﯾــەك زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﺎس ﻟــە ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم و رێﺰﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻫەﺳــﺘﯽ ﺧــﺎوەن ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ دەﻛــەن و ﻫەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﻟــەوەدا ﻣﻮزاﯾەدە ﺑەﺳــەر ﺧﯚرﺋﺎواﯾﺸــﺪا دەﻛــەن ،ﺑــەاڵم ﻛﺎﺗــێ ﻟــە ﻛﺮدەوەﯾــﺎن ورد دەﺑﯿﺘــەوە ،زۆرﺟــﺎر ﭘێﭽەواﻧــەی ﺋەوەت ﺑەرﭼﺎو دەﻛەوێ. ﻟــە ﺧەﯾﺎڵﮕــەی ﺑــﺎوی ﻣﻮﺳــڵامﻧﺪا ﻫێﺸــﺘﺎ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــەردەﻣﯽ ﻓﺘﻮﺣــﺎت و ﺷــەڕی ﺧﺎﭼﭙەرﺳــﺘەﻛﺎن و ﺳــەدەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺷــەڕی ﺋەﺑەدﯾــﯽ )دار اﻟﺴــﻠﻢ( و )دار اﻟﺤــﺮب( زاڵــە ،ﻛــە ﺗێﯿــﺪا ﺋــەم ﺧﺎﻛــە ﺑە ﺷــﯿﺮی ﺳــﻮﭘﺎی ﺋﯿﺴــﻼم ﻟــە ﻛﺎﻓــﺮان ﮔﯿــﺮاوە و ﺋﯿــﱰ ﺧﺎﻛــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣە و ﺋەواﻧــەی ﻧﺎﻣﻮﺳــڵامﻧﻦ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋــەم ﺧﺎﻛە ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەﻫﻠــﯽ زﯾﻤﻤەن و ﻣﻮﺳــڵامﻧﺎن ﺑەﺧێــﺮی ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﺎﯾﺎﻧﻜــﻮژن و رازﯾﺒــﻮون ﺑــەوەی مبێﻨﻨــەوە ﺑــەو ﻣەرﺟــەی ”ﺑەﺳــەرﻛﺰی ﺟﺰﯾــە ﺑــﺪەن“ .ﺋەواﻧە ﻫەﻣﯿﺸــە ﺟێﮕﻮﻣــﺎن و ﺑێﮕﺎﻧە و ﻧﺎﻣــﯚن ﺑەم واڵﺗــە ،ﻫەرﺑﯚﯾــە دەﺑــێ ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــە ﺳەﻻﻣﻜﺮدﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑەﮔﻮﻣــﺎن ﺑﯿــﻦ ،ﻧﺎﺑێ ﻫەﺳــﺖ ﺑــە ﺷــﻜﯚﻣەﻧﺪی ﺑﻜــەن و ﺋەﮔــەر ﺑەﺋﯚﺗﯚﻣﺒﯿــﻞ ﺑەﺗەﻧﯿﺸــﺘﯿﺎﻧﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻦ دەﺑێ ﻧﺎﭼﺎرﯾﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﭽﻨە ﺳەر ﺧﯚڵەﻛە!. ﺑﯚﯾــە ﻫەﻣــﻮو ﺳــﺎڵێ ﻟەﮔــەڵ ﻫﺎﺗﻨــﯽ رۆژاﻧــﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺳــەری ﺳــﺎڵ و ﺟــەژن و ﺋﺎﻫەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەدا ،ﺑەﻧــﺎوی رەﺧﻨەﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮﺳــڵامن ﻟــەو ﺑﯚﻧﺎﻧﺎﻧــەدا ﺷــﺎاڵوێﻜﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧــﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪارﻛﺮدﻧﯽ ﻫەﺳــﺘﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن و ورووژاﻧﺪﻧــﯽ ﻣﻮﺳــڵامﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟــەو ﺧەڵﻜــە ﻟــە وﺗﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەﯾﻨــﯽ و رادﯾــﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت ،ﻛــە ﺋەﮔــەر ﻏەرﯾﺒەﯾــەك ﺑێﺘــە ﺋــەم واڵﺗــە وا ﻫەﺳــﺖ دەﻛﺎ ﺷــەڕێﻜﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻟــە ﻧێﻮان ﻣﻮﺳڵامن و ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﺑەرﭘﺎﯾە و ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﺷەڕە ﺳﺎز دەﻛﺮێﻦ. دﯾــﺎرە ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﻣﻮﺳــڵامن و ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺣەزرەﺗــﯽ ﻣەﺳــﯿﺢ ﺟﯿــﺎوازە ،ﺋــەوە ﺋﺎﯾﻨــە ،ﻫەرﯾــەك ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﺧــﯚی ﻟــەﻻ راﺳــﺖ و ﭘﯿــﺮۆزە و ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺑەﻣﯿــﺮات ﺑــﯚ ﻣﺎوەﺗــەوە .ﻫﯿﭻ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﯿﯿە ﺋێﻤــە ﺑێﯿﻦ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛــە ﻫەﺳــﺘﯽ رق و دەﻣﺎرﮔﯿــﺮی ﻣﻮﺳــڵامﻧﯽ ﺳــﺎدە دەورووژێﻨــێ، ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺑــﺎی ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﯾــﺎن ﻏەﯾــﺮە ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﻟــە ﭼﺎوﯾﻠﻜــەی ﺧﯚﻣﺎﻧــەوە ﻧــەك ﺧﯚﯾــﺎن زەق ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،وەك ﺋــەوەی ﻫەﻧــﺪێ وﺗﺎرﺑێــﮋ دەﯾﺎﻧﮕــﻮت” :ﺋــەوان دەرێــﻦ ﺧــﻮدا ﺳــﯿﺎﻧە“” ،ﺗــﯚی ﻣﻮﺳــڵامن ﭼــﯚن رازی دەﺑــﯽ ﺑﮕﻮﺗــﺮێ ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋێــﻞ ﺑەﺑﯚﻧــەی ﺋــەوەی ﺧﻮا ﻛــﻮڕی ﺑــﻮوە ﺧەاڵت ﺑەﺳــەر ﻣﻨﺪااڵﻧــﺪا دەﺑەﺧﺸــێﺘەوە؟!“” ،ﺧــﺎچ ﺑەدرۆﺧﺴــﺘﻨەوەی ﺋﺎﯾەﺗــﯽ ﺧﻮاﯾــە“” ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻮﴎﻣﺎﻧــﺎن ﺑﺮاﻧــە ،ﺟﺎﺋﯿــﺰ ﻧﯿﯿــە ﺑﺮێﯿــﻦ ﺑﺮاﯾﺎﻧــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ“ ،ﻛــە ﻫﯿــﭻ دوور ﻧﯿﯿــە ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧە ﻛــەس ﯾــﺎ ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﺑﯿﺮﺗەﺳــﻚ ﻫــﺎن ﺑــﺪا ﺑەﻫــﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎﻧﻮﺋێﻠێﻜــەوە ﻟــە دووﻛﺎن ،ﺳــﻮﭘەرﻣﺎرﻛێﺖ ﯾــﺎن ﻣﺎڵێﻚ ﺋﺎﺷــﻮوﺑێﻚ ﺑﻨێﻨــەوە ﯾﺎن ﻛﺎرەﺳﺎﺗێﻚﺑﻘەوﻣێﻨﻦ. ﮔــەر ﻣﻮﺳــڵامن ﺑەڕاﺳــﺘﯿەﺗﯽ ﻛە رێﺰ ﻟــە ﻫەﺳــﺘﯽ ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ دەﮔــﺮێ ،دەﺑێ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە رێﺰﯾــﺎن ﻟــێ ﺑﮕــﺮێ )ﻟﻜــﻢ دﯾﻨﻜــﻢ و ﻟــﯽ دﯾــﻦ(، اﻟﻜﺎﻓــﺮون ،6/ﻧــەك ﭼــﺎوەڕوان ﺑــێ ﺋــەوان واز ﻟــە ﻣﻮﻋﺘەﻗەداﺗﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑێﻨﻦ و اﻟﻜﺎﻓــﺮون، / ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻦ ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم دەﮔﻮﻧﺠێــﻦ ﺋەﻧﺠﺎ ﭘێﯿــﺎن رازی ﺑێ ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەوە ﻣﺎﻓﭙێﺪان و رێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ زەوﺗﻜﺮدن و ﺗﻮاﻧﺪﻧەوەﯾە. ﻣﻮﺳــڵامﻧێﻚ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾــﺎن ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿــﺎوە دەﭼێﺘــە واڵﺗێﻜــﯽ زۆرﯾﻨــە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯽ ﺧﯚرﺋــﺎوا ،ﭘێﻨــﺞ ﺷــەش ﺳــﺎڵ دەﻣێﻨێﺘــەوە رەﮔەزﻧﺎﻣــەی ﺋــەو واڵﺗە وەردەﮔــﺮێ و دەﺑێﺘــە ﻫﺎواڵﺗــﯽ و ﺧﺎوەﻧــﯽ واڵﺗەﻛــە ،ﺑــەاڵم ﻫەﻧــﺪێ ﺧەڵﻜــﯽ ﺑەﻧــﺎو زاﻧــﺎی ﻣﻮﺳــڵامن ﻫێﺸــﺘﺎ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﻏەﯾــﺮە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻏەرﯾﺒــە و ﺑێﮕﺎﻧــە ﻟــەم واڵﺗــە دادەﻧێــﻦ ﮔﻮاﯾــە ﺧﺎﻛــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻫەﻣــﺎن ﻣەﻧﺘﯿــﻖ ﺑــﯚ ﺧﯚرﺋــﺎوا ﺑەراﻣﺒــەر ﻣﻮﺳــڵامﻧێﻚ ﺑــە رەوا ﻧﺎزاﻧــﻦ ،ﻫەرﺑﯚﯾە رێﮕــە ﺑەﺧﯚﯾــﺎن دەدەن ﺑــێ ﮔﻮێﺪاﻧــە ﻫەﺳــﺘﯽ ﺋــەو ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــە ،ﻟــە ﻣﯿﻤﺒەر و ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــەوە ﺋــەوەی ﺧــﺮاپ ﺑــێ ﺑــە ﺋﺎﯾــﻦ و ﻣﻮﻋﺘەﻗەداﺗﯿــﺎن ﺑﯿڵێــﻦ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺧەڵــﻚ ﻟــە ﮔﻮﺗﻨــﯽ دوو وﺷــەی ”ﺟەژﻧــﺖ ﭘﯿــﺮۆز“ ﺑــە ﻫــﺎوڕێ ﯾــﺎن ﻫﺎوﺳــێﻜﺎﻧﯿﺎن دەﺗﯚﻗێﻨــﻦ .ﺳــەﯾﺮ ﺋەوەﯾــە ﺳﻮورﯾﺸــﻦ ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﺋــەوە ﻟﻮﺗﻜەی دادﭘەروەری و ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿە. ﻧﺎزاﻧــﻢ دەﺑــێ ﺋەو ﻫﺎوﺳــێ ﯾــﺎن ﻫــﺎوڕێ ﻣﻮﺳــڵامﻧە چ ﺟــﯚرە ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺑــێ ،ﻛە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺟەژﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻫــﺎوڕێ ﯾﺎن ﻫﺎوﺳــێ ﻧﺎﻣﻮﺳــڵامﻧەﻛەﯾﺪا ﻫێﻨﺪە ﺑێ ﻫەﺳــﺖ و دڵڕەﻗە ﭘێﯽ ﻧﺎڵێ :ﺟەژﻧﺖ ﭘﯿﺮۆز؟
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﺳەرﻫەﻧﮓ ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯽ
ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو 11ﻫەزار ﻛەس ﺑﻮوﻧەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚ
19ﯾەﻣﯿﻦ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻟە ﺑﯿﺮەوەرﯾﯽﻋێﺮاﻗﺪا
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ
وﺷ / ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ– داﻧﯿﺎر ﻧﺑز ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑەﻫﯚی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻧﺰﯾﻜەی ﻫەزار ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ﻫەزار ﻛەﺳﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﻛەﻣﺌەﻧﺪام ﺑﻮوﻧە. ﻫــەر ﻟەو ﺳــﺎڵەدا 106ﻫــەزار و 500 ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻫــﺎوردەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮاوە و ﺑــەو ﭘێﯿــە ﻛــﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــەﻛﺎن ﻟــە ﻫەرێﻤێﻜــﯽ 5 ﻣﻠﯿــﯚن ﻛەﺳــﯿﺪا ،ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 200ﻫەزار. ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣــەد ﺑﺎزﯾﺎﻧــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨــﺮاوی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﺳــەﻻﻣەﺗﯿﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧە ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ دەﻛﺎﺗــەوە .ﺋــەو ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻋێــﺮاق ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﻟــە رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚدا ﭘﻠــەی ﭘێﻨﺠەم و ﻟــە رووی ﺧﺮاﭘﯿــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚوە، ﭘﻠــەی ﭼﻮارەﻣــﯽ ﻫەﯾــە .ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ ﻛــە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا20 ، ﻫــەزار ﻛــەس ﺑەﻫــﯚی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ داوە
و و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 85ﻫــەزار ﻛەﺳــﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨــﺪار و ﻛەﻣﺌەﻧــﺪام ﺑﻮوﻧــە ،ﺋــەوە ﺳــەرەڕای زﯾﺎﻧــﯽ ﻣــﺎدی ”ﺳــەدان ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر“ە. ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ﻟــە ﻫــەردوو ﺧﻮﻟەﻛــﺪا ﭘێﻨــﺞ ﻛــەس ﮔﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ دەدەن .ﺑــەو ﭘێﯿــە رۆژاﻧــە ﺳــێ ﻫــەزار و 750ﻛــەس ﺑــە رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚوە ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دەدەن ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 41ﻫەزار ﻛەﺳــﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨــﺪار دەﺑــﻦ و 15ﻫەزار ﻛەﺳﯿﺶ ﻛەﻣﺌەﻧﺪام دەﺑﻦ. ﺑەﭘێــﯽ دوا راﭘﯚرﺗــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ ،2013ﺳــﺎاڵﻧە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و ،2013 350ﻫــەزار ﻛــەس ﻟە ﮔﺸــﺖ ﺟﯿﻬﺎﻧﺪا ﺑــە ڕووداوی ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ دەدەن ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 54ﻣﻠﯿﯚن ﻛەﺳــﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨــﺪار دەﺑــﻦ و ﭘێﻨــﺞ
ﻣﻠﯿــﯚن و 400ﻫــەزار ﻛەﺳــﯿﺶ ﻛەﻣﺌەﻧﺪامدەﺑﻦ. ﺑﺎزﯾﺎﻧــﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەڵێ ”ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2020ﺋــەو رێﮋەﯾە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺧەﯾﺎڵــﯽ ﺑــەرز ﺑﺒێﺘەوە، واﺗــە ﺣــەوت ﻣﻠﯿــﯚن ﻛــەس ﻟــە ﺳــﺎڵێﻜﺪا ﺑەﻫــﯚی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚوە ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ﺑﺪەن. ﺋــەوە رێﮋەﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر ﺧەﯾﺎڵﯿﯿــە و ﻣــﺮۆڤ ﺳەرﺳــﺎم دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەم رێﮋەﯾــە ﺋــەوە دەردەﺧــﺎت ﻛــە رووداوی ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ رۆژﺑــەرۆژ ﻟــە زﯾﺎدﺑﻮوﻧــە و ﺋــەم زﯾﺎدﺑﻮوﻧــەش ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2020ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە ﻣــﺮدن ﺑەﻫــﯚی رووداوی ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ ﺑــە 56زﯾﺎد دەﻛﺎت“. رێﮋەی ﻟە 56% ﺑﺎزﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟــە واڵﺗێﻜەوە ﺑﯚ واڵﺗێﻜــﯽ ﺗﺮ دەدا و دەڵــێ ”ﺋەو رێﮋەﯾە ﻟــە ﻧێــﻮان واڵﺗﺎﻧــﺪا ﺟﯿــﺎوازی ﻫەﯾــە. رێﮋەﻛــە ﻟــە واڵﺗــە ﻫەژارﻧﺸــﯿﻨەﻛﺎن 83ﺑــەرز دەﺑێﺘــەوە و ﻟــە واڵﺗە ﻟــە 83% ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەڕێــﮋەی ﻟــە 30ﻛەم دەﺑێﺘەوە“. 30%
ﮔﺮﻧﮕﯿﻨەداﻧﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺷﯚﻓێﺮان ﺑە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚ ﻫﺎژوﺷﺘﻨﯽ ﺧێﺮای ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ رێﺰﻧەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻢ و ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﺷەﻗﺎم ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﺎرﻫەڵﮕﺮ ،ﻣﯚﺗﯚرﺳﯿﻜﻞ و ﭘﺎﯾﺴﻜﻞ -ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻫﯚﺷﯿﺎری ﻻی ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚ
رﮕﭼﺎرەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﻣﻜﺮدﻧوەی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻫەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚ. ﺗﻮﻧﺪﺗﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺳﺰای ﺳەرﭘێﭽﯿﻜﺎران. ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن. ﭘەرەﭘێــﺪان ﺑــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﻟــە رێﮕــەیﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧەوە. ﻫﺎﺗﻮﭼﯚﻛﺮدﻧﯽ ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻧەك ﺗﺎﻛەﻛەﺳﯽ. ﭼڕﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎم و رێﮕﺎوﺑﺎﻧــەﻛﺎنﺑــﯚ ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوەی ﺳــەر ﭘێﭽﯿــﻜﺎران و داﻧﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێــﺮی ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽﻓﺮاواﻧﱰ. ﮔﺮﻧﮕﯿــﺪان ﺑــە ﺑﻨﻜــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺷــﺎر وزﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽﺑﻨﻜەﻛﺎن. دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻫەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﺑــﯚ ﺑەدواداﭼــﻮون ﻟەﺳــەررووداوەﻛﺎﻧﯽﻫﺎﺗﻮﭼﯚ. دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی رێﮕﺎوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻢ. ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻫﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑﯚ ﻫەرێﻢ. دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی دڵﻨﯿﺎﯾﯽ. -ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﻟــەو ﻛﺎﺗــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮاﯾــە ﭼــﻮار ﭘﺎرﭼــە و ﺑەﺷــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺑــەر ﻋێــﺮاق ﻛــەوت ،چ رژێﻤــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ و چ رژێﻤــە ﯾــەك ﻟــە دوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻫەوڵــﯽ ﺑــێ ﻫﻮودەﯾــﺎن ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺑﭽﻮوﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺧﺎﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ﮔەﻟەﻛەﯾــﺪا داوە ،ﺑــەاڵم ﺑەﻫﯚی ﺷﯚڕﺷــە ﺋﺎزادﯾﺨــﻮازە ﯾــەك ﻟــە دوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺋــەم ﻫەواڵﻧەﯾــﺎن ﺑــە ﺋﺎﻛﺎم ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،دڕﻧﺪەﺗﺮﯾــﻦ رژێﻤــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ رژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ ﻓﺎﺷــﯽ ﺑــﻮو ﻛــە ﺑــە دڕﻧﺪاﻧەﺗﺮﯾــﻦ ﺷــێﻮە و ﭘەﻧﺎﺑــﺮدن ﺑــﯚ ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧــە ﺑــﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1979دا ﻧەﺧﺸــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــە ﺑﯿﺎﺑــﺎن و دەﺷــﺘﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ )ﻋەرﻋــەر(دا 1979دا ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒــﺎر ﻛــە ﻫەرﺳــێ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن راﮔﻮێــﺰی ﺋەوێ ﺑــﻜﺎت و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻋەرەﺑﻨﺸــﯿﻦ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم ﺑەﻫــﯚی ﻫەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﺋێﺮان ﺋەو ﭘﯿﻼﻧە ﺷﻜﺴﺘﯽ ﻫێﻨﺎ. ﻟــە ﺳــﺎاڵﻧﯽ دواﺗــﺮی ﺟەﻧﮕــﺪا ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺷــﺎرۆﭼﻜە و ﺷــﺎرەدێ و ﮔﻮﻧــﺪی ﺳەر ﺳﻨﻮوری راﮔﻮێﺰا و ﻟە ﺋﯚردوﮔﺎ زۆرەﻣﻠێﻜﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯽ ﻛﺮدن. ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﻫەڵەﺑﺠــە ﻛــە ﻣەڵﺒەﻧﺪێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺑﺰاﭬــﯽ ﺋﺎزادﯾﺨــﻮازی ﻛــﻮرد ﺑــﻮو ﻫــەر ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷەﺳــﺘەﻛﺎﻧەوە ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﭼﯚﻛــﯽ ﺑــە دوژﻣﻨﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد داداوە و ﺑەﺳــەدان رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﺷﯚڕﺷــﮕێﺮی ﻟەﺧــﯚ ﮔﺮﺗﺒــﻮو ،وای ﻛﺮدﺑــﻮو ﻛــە ﺋــەو رژێامﻧــە ﻫەﻣﯿﺸــە ﺑــە ﺗێڕواﻧــﯽ ﺟﯿــﺎ ﺗەﻣﺎﺷــﺎی دەﭬــەری ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑﻜــەن ﺑەﻫــﯚی ﺳــەﺧﺘﯽ و ﮔﺮژﯾــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەوە و ﺋﺎزاﯾەﺗﯽ و ﻧەﺑەردی ﺧەڵﻜەﻛەﯾەوە. ﻫەڵەﺑﺠــە ﻫەﻣﯿﺸــە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﺳــەﻧﮕﯽ ﺧــﯚی ﻟــەو ﻧێﻮەﻧــﺪەدا دﯾــﺎری ﺑــﻜﺎت ،ﻟــە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋەﯾﻠــﻮول ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1963ﻧەﺑــەرد و ﻗﺎرەﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾــە ﮔﻮرزێﻜــﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻟــە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق وەﺷــﺎﻧﺪ و ﻟــە داﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ ﮔــەورەدا ﻧﺎوﭼەﻛەﯾــﺎن ﻟــە داﮔﯿــﺮﻛﺎری ﺋــەوﻛﺎت رزﮔﺎر ﻛــﺮد، ﭘﺎﺷــﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1974ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺋــەم ﺷــﺎرە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘە ﻟەﻻﯾەن رژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺴــەوە ﺑەﭼەﻛــﯽ ﻧﺎﭘﺎڵــﻢ و ﻓڕۆﻛــە ﺑە ﺳــەﺧﺘﯽ ﺑﯚﻣﺒــﺎران ﻛﺮا و ﺷﺎرەﻛەﯾﺎن ﺧەڵﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻦ ﻛﺮد. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1987ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯿــەﻛﺎن راﭘەڕﯾﻨێﻜــﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم دا و دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ رژێﻤﯿــﺎن ﻟــە ﺷــﺎردا ﻫێﻨﺎﯾــە ﻟــەرزە و ﻫــەر ﺋــەوﻛﺎت ﺋــەو رژێﻤــە ﻓﺎﺷﯿﺴــﺘە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛەﺳــﯽ ﺋــەو ﺷــﺎرەی زﯾﻨﺪەﺑەﭼــﺎڵ ﻛــﺮد و ﮔەڕەﻛــﯽ ﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺷــﻘﺎﻧﯽ ﺑــە ﺗــەواوی ﺧﺎﭘــﻮور ﻛــﺮد ،رژێﻤــﯽ ﺑەﻋــﺲ ﻫەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﭼﺎوﻧەﺗﺮﺳــﯽ و ﺑﻮێــﺮی و ﺋﺎزاﯾەﺗﯿــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ دەﭬەرەﻛــە ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺟﮕــە ﻟــەوەی دەﯾﺰاﻧــﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪێﻜــﯽ ﮔــەورەی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻓﯿﻜﺮﯾﯿــە و زۆرﺑــەی ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﻣەزﻧــەﻛﺎن ﻟــەو ﺳــﻨﻮورەدا ﺑــﻮون ﻛــە ﺋــەوﻛﺎت رۆڵــﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻫەﺑــﻮو ﻟــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺷــﯚڕش و ﮔڕوﺗﯿﻨﯿــﺎن ﺑە ﻻواﻧــﯽ ﺷﯚڕﺷــﮕێﺮ دەﺑەﺧﺸــﯽ ،ﺑﯚﯾــە ﻫەﻣﯿﺸــە ﻟــە ﻫەوڵــﯽ ﭘﺎﻛﺘﺎوﻛــﺮدن و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــەدا ﺑــﻮون ،ﺗــﺎ ﮔەﯾﺎﻧﺪﯾﯿــە ﻟﻮﺗﻜەی ﺳــﺘەم ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە 1988دا ﺑﯚﻣﺒــﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾــﯽ ﻟە ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑەﻛﺎر ﻫێﻨــﺎ و 5ﻫــەزار ﭘەﭘﻮوﻟەی 1988دا ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺧﻮﻟەﻛێﻜﺪا ﻛﻮﺷﺖ. رژێﻤــﯽ ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎ ﺑــﻮو ﻟــەوەی رۆژێــﻚ دێ ﺋەو ﻛــﻮردەی ﺋــەو ﺑەﻧﯿــﺎزە راﮔﻮێــﺰی ﺑﯿﺎﺑﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑــﻜﺎت و ﺋــەو ﻫەڵەﺑﺠەﯾەی 19ﻣﯿــﻦ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻋێــﺮاق و وﯾﺴــﺘﯽ ﻟەﻧــﺎوی ﺑەرێــﺖ و ﻧەﯾﻬێڵــێ ،دەﺑێﺘە 19ﻣﯿــﻦ دەﺑێﺘــە ﺳــﯿﻤﺒﯚﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەﻣــە دوورە ﻟــەو ﺧەوﻧەی ﻛە دەﯾﻮﯾﺴــﺖ 19ﻣﯿــﻦ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻋێﺮاق ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــە ﻫەوڵ و ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﻛﻮێــﺖ ﺑﻜﺎت ﺑــە 19ﻣﯿــﻦ ﺳــەرۆﻛە ﺧەﻣﺨﯚرەﻛــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮورەوە ﻛــە ﻫەرێﻤــﯽ 19ﻣﯿــﻦ ﭘﺎرێﺰﮔــە دﯾــﺎری دەﻛــﺮێ ،ﺑﯚﯾــە ﻛﺎﺗــﯽ ﮔﻮﺗﻨــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە 19ﻣﯿــﻦ دروﺷــﻤﯽ ”رۆﺣﺘــﺎن ﺷــﺎد ﺋــەی 5000ﺷــەﻫﯿﺪەﻛەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋــەی ﺋەواﻧەی ﺗﻮاﻧﯿﺘﺎن ﺳەرﺑەرزی ﺑﯚ ﮔەﻟەﻛەﺗﺎن ﺑەدی ﺑێﻨﻦ“.
ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺧﯚی ﻫەڵﺪەﭘەﺳێﺮێ وﺷ/ﻛرﻛﻮوك -ھژار ڕەﺷﯿﺪ ژﻣﺎرەﯾەك رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻛﺮد ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو 200 ﭘﺎرﭼە زەوﯾﯿەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﻟﻘﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑﯿﻨﯽ ﻛﺮدﺑﻮو و ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ﺋەوە ﻫەوڵێﻜﯽ ﺗﺮە ﺑﯚ ﻛێﺸەﻧﺎﻧەوە ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﻟﻘە ﻛەﺳﺎﻧێﻜﯽ ﺗﯿﺎدا ﺋەﻧﺪاﻣﻦ ﺋێﺴﺘﺎ ﻛﺎری ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ ﻧﺎﻛەن ،ﺟﮕە ﻟەواﻧەی ﻫەرﮔﯿﺰ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس ﻧەﺑﻮون و ﻟەوێﺪا ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﺎران .ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﯾﺶ دەڵێ ”ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ زەوﯾﺪا ﻫەﯾە ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻧﯿﻦ“. ﻋەﺑﺪوﻟﺴــﺘﺎر ﺟەﺑــﺎری ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﻘــﯽ ﺧﯚﻫەڵﭙەﺳــﺎردووی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻫــﯚی ﻟــە ﺧﯚﻫەڵﭙەﺳــﺎردﻧﻢ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺋــەو ﻧﺎدادﭘەروەرﯾﯿــەی دەﯾﺒﯿﻨــﻢ و ﺋــەو ﻧﺎڕەزاﯾﯿــەی ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ
ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــە داوای ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﻛــەن ﺑــﯚ ﺋــەوەی زەوﯾﯿــﺎن ﭘــێ ﺑــﺪرێ ،ﭼﻮﻧﻜــە رەﻧﮕــە زەوی ﺑــە ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﺑــﺪرێ ﻛــە رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس ﻧﯿــﻦ و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯽ زۆر ﻛﺎراﯾــﺶ ﻫەﯾــە ﻟــە ﻛﺎرداﯾــە و زەوی ﻧﺎﯾﮕﺮێﺘەوە. ﺟەﺑــﺎری ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”داوام ﻛــﺮدووە ﭼﺎوێــﻚ ﺑەو ﻟﯿﺴــﺘەدا ﺑﺨﺸــێرنێﺘەوە
ﻛــە وەك ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﺎرای ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ دەﻛــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟەواﻧە ﻛﺎری ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯽ ﻧﺎﻛــەن و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﭘێﺸــﱰ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮوﻧــە ،ﺋــەوە ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﻧــﺎوی وا ﻟە ﻟﯿﺴــﺘەﻛەدا ﻫەﯾە ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻧﯿﻦ و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺧــﯚراك و ﻛﺎرﺗــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــﺎن ﭼەﻣﭽەﻣﺎڵــە و ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﺎﺑێ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ“. ﺟەﺑــﺎری ﺋــەوەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد ”ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛــە ﻧﺎوﯾــﺎن ﺧﺮاﺑــﻮوە ﻧێــﻮ ﻟﯿﺴــﺘەﻛەوە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎن ﻛــە ﻧﺰﯾﻜــەی 20ﻛەﺳــﻦ و ڕاژەﻛەﯾــﺎن ﮔﻮاﺳــﺘﻮوەﺗەوە ،ﺑــەاڵم ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋــەوەی ﻛە ﺋەوان ﻫێﺸــﺘﺎ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻛﺎراﯾــﺎن ﻫەﯾــە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﯽ ﺗێــﺪا ﺑــﻮو .ﻫەروەﻫﺎ ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﻛەﺳــﺎﻧە
ﺋێﺴــﺘﺎ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەرن ﻟە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﺎراﺷــﻦ ،ﺋەوەﺑــﻮو ﺑەﺗەﻧﻬﺎ ﻣــﻦ ڕێﮕﺮﯾــﻢ ﻟێ ﻛــﺮد ﺋــەوان ﺑەﻛﯚی دەﻧــﮓ ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﻣﻨﯿــﺎن ڕەت ﻛــﺮدەوە ،ﺑﯚﯾە ﻣــﻦ ﺧﯚم ﻫەڵﭙەﺳــﺎرد ﺗــﺎ ﺋــەم ﻛێﺸــەﯾە ﭼﺎرەﺳــەری ﺑــﯚ دەدۆزرێﺘەوە“. ﻋﯿــامد ﺟەﺑــﺎری ﭘﺎرێــﺰەری ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﺧﯚﺑەﺧﺸــﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﻟﻘــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﻢ ﺧﺴــﺘە ﺑەردەﺳــﺘﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭼﺎرەﺳــەرێﻚ ﺑﺪۆزرێﺘــەوە ﻛــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ڕێﮕﺮﯾﯿــﺎن ﻟــە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛــﺮد ﻧــەك ﻛﺎرا ﻧﯿــﻦ ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺟێﮕــەی ﺷــﺎﻧﺎزﯾﻦ و ﻫەﻣﻮوﺷــامن ﺷــﺎﻫﯿﺪی ﺋــەوە دەدەﯾــﻦ ﺳــﯿﻨﮕﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﻗەڵﻐــﺎن ﻟــە ﺑــەردەم ﻫەڕەﺷــە و
ﺑەرﺑەﺳــﺘەﻛﺎن ﺑــﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻫــەواڵ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑێێ ﮔﻮێﺪاﻧە ﺑﺎﮔڕاوﻧﺪی ﻛەﻧﺎڵ و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺎر ﺑﻜەن“. ”داوام ﻛــﺮد ﻟێﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺑــێ ﻻﯾــەن ﭘێــﻚ ﺑــێ ﺑــﯚ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋــەو ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧەی ﻛﺎران و ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﺎرا ﯾﺎن ﺑەﺷــﺪارن ﯾــﺎن ﺋەﻧﺪام ﻧﯿــﻦ ﻟــە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺑــەاڵم ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑێ ﺑــەش ﻧەﺑــﻦ ﻛــە ﻧﺰﯾﻜــەی ﻧەﮔﺮت ﺑــەاڵم ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﮔﻮێــﯽ ﺑﯚ ﺋــەم ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەم ﺮ ﺗــﺎ ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋــەوەی ﺧــﯚم ﻟــە ﻛﺎری ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻫەڵﭙەﺳــێﺮم“ ﺳــﺘﺎر ﺟەﺑﺎری وای ﮔﻮت. ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﺎرا و ﺑەﺷــﺪار ﻫەﯾــە ﻛــە ﻛﺎرا دەﺑــێ ﺋــەو رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧە ﺑــﻦ ﻛــە ﻛﺎری ﺗــﺮ ﻧﺎﻛــەن و ﺑەﺷــﺪار ﺋەواﻧــەن ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرن و ﻛﺎری رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯿﺶ دەﻛەن.
8
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺤەﻣەد ﺗﺎﻫﯿﺮ
ﺋﺎﺑﻮوری
وﺷ /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧە و ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن داﻫﺎﺗێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﻟە ﻫﺎﺗﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ ،ﺑەاڵم وەك ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە دەﻛەن ﺑەﺷﯽ ﻫەرە زۆری ﺋەم داﻫﺎﺗە ﻟە دەﺳﺘﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ دەﻛەﻧەوە .ﺋەﻣە وای ﻛﺮدووە ﻛە ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻧﺮﺧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەردەوام ﺑەرز ﺑﻜەﻧەوە و دواﺟﺎر ﮔﻠەﯾﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻟێ ﺑﻜەوێﺘەوە. ﭘﺴــﻮوﻟەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــەی ڕۆﯾــﺎڵ ﭘــﺎاڵس ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ 21ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر ﭘێﺸــﺎن دەدات ﻛە ﻫــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ 50 ڕۆژی ﺋــەم ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﯾــە .ﻣﯚﺗێــﻞ ﻻﺑێﻞ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕــﺪا 24ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎری ﻛﺮێــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺑــﯚ ﻫﺎﺗﻮوەﺗەوە. ﻛﺮێــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــەی ﺑێﺴــﺖ ﺋﯿــﻦ ﺋەرﺑﯿــﻞ ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕــﺪا 58ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎرە .ﺋەﻣــە ﺟﮕــە ﻟــە ﺧەرﺟﯿــﯽ ﺋــەو ﻣﯚﻟﯿﺪەﯾەی ﻛــە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑڕﯾﻨﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺳﻮودی ﻟێ وەردەﮔﺮن. ﻓﻮﺋــﺎد ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــەی ﺗﻮﺑﺎﯾــە دەڵێــﺖ ”ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻗﺎزاﻧﺠەﻛەﻣﺎن ﺑﯚ ﺧﯚی دەﺑﺎت“. ﻓﻮﺋــﺎد ﻛــە ﻟــە ﻛﺎﺳــﺒﯿﯿەﻛەی ﺧــﯚی ﭘەﺷــﯿامﻧە ،دەڵێــﺖ ”ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــەم ﻟــە ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮدا وەﮔــەڕ ﺧﺴــﺘﺒﺎﯾە زۆر ﺑﺎﺷــﱰ ﺑــﻮو ﻟــەوەی ﻟێــﺮەدا ﺧەواﻧﺪووﻣە“. ﺋــەو ﻣﯚﺗەﻛەﯾــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە و ﺑەرۆﻛــﯽ ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە .ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ﺋەﺑــﻮ ﺷــەﻫﺎﺑﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧــﮓ و ﻧﯿــﻮدا ﻧﺰﯾﻜــەی 45ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎری ﺧەرﺟﯿــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺑــﯚ ﻫﺎﺗﻮوەﺗــەوە ،ﺋــەوە ﺟﮕە ﻟــە ﺧەرﺟﯿﯽ ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛــە ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺳــﺎﻣﺎن ﭘﯿــﺮداود ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﺷــﺎری ﺋەﺑﻮ ﺷــەﻫﺎب ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻧﺰﯾﻚ ﺑە 12ﻣﻠﯿﯚﻧﯽ ﺗێ دەﭼێﺖ. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری دەﺳــﺘەی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و
ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻢ ،ﻫــەزار و 500 ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــەو ﮔﺮﻓﺘەوە دەﻧﺎڵێﻨﻦ. ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻫێــﺮش ﺋەﺣﻤــەد ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە زۆرﺑﻮوﻧــﯽ ﮔﻠەﯾــﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن دەدات و ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛــە ﺋەﮔــەر ﺋــەم دۆﺧە ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑــەردەوام ﺑێــﺖ ،ﺋــەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ درێﮋە ﺑــە ﻛﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺪەن. ﻫێــﺮش ﺋەﺣﻤــەد دەڵێــﺖ ”وەزارەﺗــﯽ 70ـــﯽ داﻫﺎﺗﯽ ﺋێﻤــە ﺑﯚ ﺧﯚی ﻛﺎرەﺑــﺎ 70%ـــﯽ دەﺑﺎت“. ﻧﺮﺧــﯽ ﻫــەر ﻛﯿﻠــﯚوات ﺳــەﻋﺎﺗێﻚ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻟــە 24دﯾﻨــﺎرەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و ﻟەﮔــەڵ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ 90دﯾﻨــﺎر ﺑــەرز دەﺑێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﻫێــﺮش ﺋەﺣﻤــەد ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێــﺖ ﻛــە ﻧﺮﺧەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺘــە ﻧﺮﺧــﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻛــە ﻫــەر ﻛﯿﻠــﯚوات ﺳــەﻋﺎﺗێﻚ ﺑــە 20دﯾﻨــﺎرە و ﻟەوە ﺑەرزﺗﺮ ﻧﺎﺑێﺘەوە. ﺑــﯚ ﭼﺎرەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەم ﻛێﺸــەﯾە ،ﻫێﺮش ﺋەﺣﻤــەد ﻟــە ﺑەﻫــﺎری ﭘﺎرﺳــﺎڵﺪا داوای ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑــﯚ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺑــەرز دەﻛﺎﺗــەوە و ﻟەوێﺸــەوە ﺑــﯚ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان و دەﺳــﺘەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار و دەﺳــﺘەی
ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧ و ﭼﺸﺘﺨﺎﻧﻛﺎن %70داھﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑ وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ دەﺑﺧﺸﻨوە
ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ،2014ﻟــەو ﻛﺎﺗــەدا ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﻋەرەﺑــﯽ ،2014 ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮان ﭘێــﻚ دەﻫێرنێﺖ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛەﯾﺎن، ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻫێــﺮش ﺋەﺣﻤــەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛــە ﻋﯿــامد ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڵێﻨــﯽ ﭘێ داون ﻛــە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭼﻮار ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ﭼــﺎرە دەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم دوای ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮێــﻚ ﻛێﺸــەﻛەﯾﺎن ﻫــەر وەك ﺧــﯚی ﻣﺎوەﺗــەوە .ﻫێﺮش ﺋێﺴــﺘﺎ دەڵێــﺖ ”ﺋەو ﻟﯿﮋﻧەﯾــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯿﺸــﯽ ﻟەﺳەر داواﻛەﻣﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدا“.
وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾــﺶ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺧــﯚی ﻟــە دوای ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن دەڕدەﺑڕێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺑێ دەﺳــﺘەاڵﺗﯽ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺑﯚ ﺑڕﯾــﺎردان ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪووە .ڕاوێــﮋﻛﺎری ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ وەزﯾــﺮی ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻋەﺑﯿﺪوﻟاڵ ڕاﯾﺪەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣــامن وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ داواﻛەی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﺮدووە و ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧﯿﺸــﯽ ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم دەڵێــﺖ ”ﺋێﻤــە ﻻﯾەﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎرﯾــﻦ و ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼﺎوەڕێــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ
ﻛﻣﺘﺮ ﻟ ﯾك ﻟ ﺳدی ﺋو ﺳرﻣﺎﯾﯾی ﻟ ھرﻢ وەﺑرھﻨﺮاوە ﻟ دەرەوەی ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ھرﻢ راﻛﺸﺮاوە ..ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
وﺷ /ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿﺮ ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2013زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 6ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرە ﻛە ﺑەﺷﯽ ﻫەرە زۆری ﻟەﻻﯾەن وەﺑەرﻫێﻨەراﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەوە ﺧﺮاوەﺗە ﮔەڕ و ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺑێ دۆزﯾﻨەوەی ﻫﺎوﺑەﺷێﻚ ﻛەﻣﱰ ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻫەرێﻢ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﮔەڕ. ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻫەﻣــﻮو ﺳــﺎڵێ ﻗەﺑــﺎرەی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻟەﭼــﺎو ﺳــﺎڵﯽ ﭘێﺸــﱰی ﺑــەرز دەﺑــﻮوەوە ،ﺑــەاڵم ﻗەﺑــﺎرەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2013و 2014 ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽﺋەوﺗﯚﯾﺎنﻧﯿﯿە. ﺑەﺷــﯽ زۆری ﺋــەم ﺳــەرﻣﺎﯾەﯾە واﺗــە 87ـــﯽ ﻟەﻻﯾــەن وەﺑەرﻫێﻨەراﻧــﯽ 87%ـــﯽ
ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿــەوە ﻟــە ﻫەرێﻢ وەﮔــەڕ ﺧﺮاوە و ﻛەﻣــﱰ ﻟــە ﯾــەك ﻟــە ﺳــەدی ﻟــە دەرەوەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤــەوە 11ﯾﺸــﯽ ﺑــە ڕاﻛێــﴩاوە .ﻫەڵﺒــەت 11ﯾﺸــﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯿﯽ ﻧێــﻮان وەﺑەرﻫێﻨەراﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺧﺮاوەﺗە ﻛﺎرەوە. ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن ﭘێﺸــﺎن دەدەن ﻛــە
ﺳــەرﻣﺎﯾەداراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2013دا ﻣەﯾﻠﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺧﺴــﺘﻨەﮔەڕی 2013دا ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛەﯾﺎن ﻟــە ﻫەرێــﻢ ﻛــەم ﺑﻮوەﺗــەوە .ﺳــﺎڵﯽ ﭘێﺸــﱰ 23ﻫێﻨﺪەی ﺳــﺎڵﯽ 2013ﺳــەرﻣﺎﯾەﯾﺎن ﻟــە ﻫەرێﻢ ﺧﺴﺘﺒﻮوەﻛﺎرەوە. ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەردا ﺳــەرﻣﺎﯾەداراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻫەوڵــﯽ دۆزﯾﻨــەوەی ﻫﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﻟــە ﻫەرێﻤــﺪا داوە و ﭘﺎرەﻛەﯾــﺎن ﺑــە ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەداراﻧﯽ ﻧێــﻮ ﻫەرێﻤەوە وەﮔەڕ ﺧﺴــﺘﻮوە .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــەی ﺑــە ﻫﺎوﺑەﺷــﯿﯽ وەﺑەرﻫێــرناوە 36 ،ﻫێﻨــﺪەی ﺳــﺎڵﯽ
2012ﯾە. 2012ﯾە. ﺳــﺎڵﯽ 2012ﺳــﺎڵﯽ زێڕﯾﻨﯽ ڕاﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧێــﻮ ﻫەرێﻢ ﺑﻮوە. ﻟەو ﺳــﺎڵەدا ﯾــەك ﻣﻠﯿﺎر و ﺳــەد ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻟــە دەرەوەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧەوە ﻫێرناوەﺗــە ﻫەرێﻤــەوە .ﻫەڵﺒــەت ﻟــە 2010ﯾﺸــﺪا دۆﺧﯽ ڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2010ﯾﺸــﺪا ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺑــﺎش ﺑــﻮوە و ﯾەك ﻣﻠﯿــﺎر و 70ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻫێرناوەﺗــە ﻫەرێﻤەوە. ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻟــە ڕەﻓﺘــﺎری ﺳــەرﻣﺎﯾەداراﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿــﺪا 2013دا ﺋــەوان ﭘێﺸــﺎن ﻧــﺎدەن ،ﻟــە 2013دا
وەزﯾﺮاﻧﯿــﻦ ﺑــﯚ داﺑەزاﻧــﺪن ﯾﺎﺧــﻮد ﻣﺎﻧەوەی ﻟەﺳەر ﺋەو ﻧﺮﺧە“. ﺑەرزﯾــﯽ ﺧەرﺟﯿــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ وای ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻧﺮﺧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻟەﭼــﺎو واڵﺗﺎﻧــﯽ دەوروﭘﺸــﺖ ﺑــەرز ﺑێﺘــەوە .ﺋەﻣــە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﭘێﺪاﮔــﺮی ﻟەﺳــەر داﺑەزاﻧﺪﻧــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن دەﻛﺎت .ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﻧــﺎدر ڕۆﺳــﺘﯽ ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێــﺖ ﻛە ﻧــﺮخ ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﺗﺎ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرێﻜﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ڕوو
ﻟە ﻫەرێﻢ ﺑﻜﺎت. ڕۆﺳــﺘﯽ ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧەی ڕووﯾــﺎن ﻟــە ﻫەرێــﻢ ﻛــﺮدووە ،ﮔﻠەﯾﯿــﺎن ﻟــە ﺑــەرزی ﻧــﺮخ ﻫەﺑﻮوە .ﺋەو دەڵێﺖ ”ﻫەر ﮔەﺷــﺘﯿﺎرێﻚ ﻛــە دەﯾەوێــﺖ ﮔەﺷــﺖ ﺑﻜﺎت ﻟــە دوو ﺷــﺖ دەﭘﺮﺳــێﺖ ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﻟــە ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری و ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿــﯽ ﺧﺰﻣەﺗــەﻛﺎن دەﭘﺮﺳــێﺖ و دووﻫەﻣﯿــﺶ ﻟــە ﺗێﭽــﻮوی ﮔەﺷﺘەﻛەی“. ﺋــەم ﻛێﺸــەﯾە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑــە ﻫەڵﭙەﺳــێﺮدراوی ﻣﺎوەﺗــەوە ﻛــە
ﻫەرێــﻢ ﭼەﻧــﺪ ڕۆژێﻜــە ﭘێــﯽ ﻧﺎوەﺗــە ﻧێــﻮ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوە ﮔەورەﻛــەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار .ﺳــﺎڵﯽ 2014ﻛــە ﻫەوﻟێﺮ وەك ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ دﯾــﺎری ﻛــﺮاوە ،ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧــﯽ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑەﻫــﯚی ﺑــەرزی ﻧﺮﺧــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎوە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑــەرز مبێﻨێﺘــەوە ،ﻟەواﻧەﯾــە ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻟــەو ﺳــﺎڵەدا ﻟــەوە ﺗــێ ﺑﮕــەن ﻛــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﺷــﻮێﻨە ﻧﯿﯿــە ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ڕووی ﺗــێ ﺑﻜەﻧــەوە و ﺋــەو واڵﺗﺎﻧــە ﻫەڵﺒﮋێﺮن ﻛە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎنﻫەرزاﻧﱰە.
5ﻣﻠﯿــﺎر و 530 وەﺑەرﻫێﻨــﺎوە و ﺳــﺎڵﯽ ﭘێﺸــﱰﯾﺶ ﻧﺰﯾــﻚ ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾــە واﺗــە 5ﻣﻠﯿــﺎر و 240ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻرﯾــﺎن ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﮔەڕ.
ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەدا وەﮔەڕ ﺧﺮاوە. 25ی ﭘــﺎش ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺳــﻠێامﻧﯽ 25%ی ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛەی ﺑــﯚ ﺧــﯚی ڕاﻛێﺸــﺎوە و دﻫﯚﻛﯿــﺶ ﻟە ﭘﻠــەی ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 15یی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە. 15%
ھوﻟﺮ ﯾﻛﻣ و ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ڕﻛﺎﺑرن ﻟــە ڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەدا ﻫەوﻟێــﺮ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﭘێــﺶ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮەوە ﺑــﻮوە .ﻧﯿﻮەی ﺋــەو ﭘﺎرەی ﺳــﺎڵﯽ 2013 ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەرﻣﺎﯾەداراﻧەوە ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﯚ وەرﮔﯿــﺮاوە ،ﺧــﯚی ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮدا ﺑﯿﻨﯿﻮەﺗــەوە .ﺳــﻠێامﻧﯽ و دﻫﯚﻛﯿــﺶ ﺑــە ﺗﯚزووﻛــە ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەك، ﻫەرﯾەﻛــە و ﭼﺎرەﮔێﻜــﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەی وەﺑەرﻫێﻨەراﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ڕاﻛێﺸﺎوە. ﺳــﻠێامﻧﯽ ﻛــە زۆرﺑــەی ﺳــﺎڵەﻛﺎن ﻟــە ﭘێــﺶ دﻫــﯚك ﺑــﻮوە ،ﺳــﺎڵﯽ 2012ﺑە ﭘــﺎش دﻫــﯚك دەﻛەوێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻟــە 2013دادا ﺗﯿﻨێــﻚ دەداوەﺗــەوە ﺳــﺎڵﯽ 2013 ﺧــﯚی و دەﮔﺎﺗــەوە دﻫــﯚك و ﺑــە ﭼەﻧــﺪ ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻرێــﻚ ﺟﯿــﺎوازی ﻟە ڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەدا ﺑە ﭘێــﺶ دﻫﯚك دەﻛەوێﺘەوە. ﺋەﮔــەر ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺳــەﯾﺮی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎن ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑﯚﻣــﺎن دەردەﻛەوێــﺖ ﻛــە ﻫەوﻟێــﺮ ﭘﺸــﻜﯽ ﺷــێﺮی ﺑەرﻛەوﺗــﻮوە 60ی ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو و ﻧﺰﯾﻜــەی 60%ی 2006ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﭘﺎرەﯾــەی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2006ەوە ﻣﯚڵەﺗــﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﭘــێ دراوە ،ﻟەو
ﻧﯿﺸﺘﺟﺒﻮون ﺳری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎﯽ ﺧﻮاردووە ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﻛێﺸــەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەاڵم ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن ﭘێﺸــﺎن دەدەن ﻛە ﻫەﺷــﺖ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوو زۆرﺑەی ﺋەو ﭘــﺎرەی ﻟە 43ی ﻫەرێــﻢ وەﺑەرﻫێــرناوە واﺗــە 43%ی ﺑــﯚ ﻛەرﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺑﻮوﻧــە .ﻟە 2006ەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2006ەوە 13ﻣﻠﯿــﺎر و 600ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻟــەو ﻛەرﺗــەدا وەﺑەرﻫێــرناوە و 24ﻫــەزار و 500دۆﻧــﻢ زەوﯾﺸــﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺗﺎﭘــﯚ ﻛــﺮاوە ﻛــە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن زەوی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﻦ. 2.16ی ﺋــەو ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەردا ﺗەﻧﯿــﺎ 16%ی ﺳــەرﻣﺎﯾەﯾە ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﺪا وەﺑەرﻫێــرناوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺧﺎﻧــﻮوی ﻟەﺳــەر دروﺳﺖ ﻛﺮاوە. ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺋــەوەی ﻟەﮔــەڵ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤــﺪا ﺑەزەﻗــﯽ ﺑەرﭼــﺎو دەﻛەوێﺖ و ﺳــﺎاڵﻧە ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﺑەﻫــﯚی ﻫەڵــەی ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ
ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە ﻛەﻣﺌەﻧــﺪام دەﺑــﻦ ﯾــﺎن ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ دەدەن، ﻛەﭼــﯽ دەﺳــﺘەی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺳــەرﻣﺎﯾەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﺑﯚ ﺋــەو ﻛەرﺗە ﺋﺎراﺳــﺘە ﺑــﻜﺎت .دۆﺧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺶ ﻟــە ﻫــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﺎﺷــﱰ ﻧﯿﯿــە و ﺗەﻧﯿــﺎ دوو ﻟــە ﺳــەدی ﺳــەرﻣﺎﯾەی وەﺑەرﻫێرناوی ﻫەرێﻤﯽ ﺑەر ﻛەوﺗﻮوە. و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑەﭘێﭽەواﻧــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﻛەرﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺳــێ ﻫێﻨﺪەی ﺋــەو دوو ﻛەرﺗــە ﭘــﺎرە ﺑــﯚ ﺧــﯚی ڕاﺑﻜێﺸــێﺖ .ﻫەڵﺒــەت دۆﺧــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﺑﺎﺷﱰﯾﺸــە و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 26ی ﻫەﻣــﻮو ﺋەو ﭘــﺎرەی ﻟە ﻫەرێﻢ 26%ی وەﮔەڕ ﺧﺮاوە ،ﺑﯚ ﺧﯚی ڕاﻛێﺸﺎوە. ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزارﯾﺶ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەداران ڕاﺑﻜێﺸــێﺖ 10ی ﭘــﺎرەی و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 10%ی وەﺑەرﻫێــرناوی ﻫەرێﻤــﯽ ﺑــﯚ ﺧــﯚی ﺑﺮدووە. ﻟــە ﻫەﺷــﺖ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا دەﺳــﺘەی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻣﯚڵەﺗــﯽ وەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 31ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری ﺑــە وەﺑەرﻫێﻨــەران داوە، ﺑــەاڵم ﻧﺎﻫەوﺳــەﻧﮕﯽ ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن ﭘێﺸــﺎن دەدەن ﻛــە ﺋــەو ﻛەرﺗﺎﻧــەی ﺋەوﻟەوﯾﯿەﺗﯿــﺎن ﻫەﯾــە ،ﯾــﺎن ﭘﺎرەﯾــﺎن ﻛــەم ﺑــﯚ ﭼــﻮوە ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﭘﺎرەﻛــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺧﯚی ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﻧەﭘێﻜﺎوە.
10ﺳﺎڵ دەدرێ ﺧﺎﻧﻮوﯾەك ﺗﺮﯾﺸ دۆﻻرە ﻛە ﻧﯿﻮەﻛەی ﻫەر ﻫەزار دەدرێﺖ ﻧﺮﺧﯽ دوو ﺳﺎڵ 40 وﺷ /ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿ
وﺷ /ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ،
ﺋﺎﺑﻮوری
وﺷ /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6ﺳﺎڵ ﺑﺳر ﯾﺎﺳﺎی ﺟﮕرەدا ﺗﺪەﭘڕﺖ و ﯾك ﺑﮔﺷﯽ ﺟﺒﺟ ﻧﻛﺮاوە ..ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺟﮕەرە و دەﺳﺘەی ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﺪا ﻫەﯾە ،ﺑەاڵم ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﭘڕن ﻟە ﺟﮕەرەی ﻧﺎﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻧەﭘﺸﻜرناو ﻛە ﺧەڵﻚ ﺑەﺑێ ﺗﺮس ﺑەﺑﺎی دەﻛەن. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی 35ﺳــﺎڵە ﺋــەم دووﻛەڵــە ﺑەﺑــﺎ دەﻛﺎت ،ﺳــەﻻم ﻣﺤەﻣــەدە ﻛە ﭘێــﯽ واﺑﻮوە ﺑــە ﺟﮕەرە وەك ﭘﯿــﺎو دەردەﻛەوێــﺖ .ﺋەو ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵ و ﻫەوﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮوە و ﺋﺎرەزووی ﺳــﺎﺗێﻚ دەﺧﻮازێــﺖ ﻛــە وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻫەﻧﺎﺳە ﺑﺪات. ﻟــەو 35ﺳــﺎڵەدا ﺋــەوەی ﺑــەﻻی ﺳــەﻻﻣەوە ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮوﺑێﺖ ﺋــەوە ﺑﻮوە ﻛــە ﺟﮕەرەﯾەﻛــﯽ ﺑــە دەﺳــﺘەوە ﺑێﺖ ﻛــە ﻣــﮋی ﻟێــﺪا و دووﻛەڵــﯽ ﻫەﺑێﺖ، ﺋﯿــﱰ ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﮕەرەﻛــە و ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎوەی ﻟێﯿــەوە ﻫﺎﺗــﻮوە، ﻫەرﮔﯿﺰ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗە ﺧەﻣﯽ ﺋەو. ﺋــەو ﺧەﻣە ﻛــە ﻟــە ﻫەﻣــﻮو واڵﺗێﻜﺪا ﻫــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــە و ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎ ڕێﻜــﯽ دەﺧــﺎت ،ﻟــە ﻫەرێﻤﯿﺶ ﺗــﺎ ڕادەﯾــەك ﺧەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﻮوە. ﺳــﺎڵﯽ 2008ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ڕێﻜﻮﭘێﻜــﯽ ﺑــﯚ ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺎری ﻫﺎوردەﻛــﺮدن و ﻓﺮۆﺷــنت و ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺟﮕــەرە دەرﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﯾــەك ﺑڕﮔەﺷﯽ ﻟێ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە. ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﺳــەر ﻫــەر ﭘﺎﻛەﺗێﻜــﯽ ﺟﮕەرە ﻛە ﻫــﺎوردەی ﻫەرێــﻢ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــە ﻛــﻮردی و ﻋەرەﺑــﯽ ﺑﻨﻮوﴎێﺖ ”ﺟﮕــەرە دەﺑێﺘە ﻫــﯚی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەی
ﺳــﯿﻨﮓ و دڵ و دەﺗﻜﻮژێــﺖ“. ﻫەروەﻫــﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﺎﺗــﯽ دەرﭼﻮون و ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑێــﺖ ،ﺑەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﯾــەك ﭘﺎﻛــەت ﺟﮕەرەﯾــﺶ ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەم ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻧەﻫێرناوەﺗــە ﻫەرێﻤەوە. ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺧﺎڵــﺲ ﻗــﺎدر ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــە ﻛــﻮردی ﺑەﻫــﯚی ﻫەﻧﺪێﻚ ﮔﺮﻓﺘــەوە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ڕاﮔﯿﺮاوە. ﺋەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻧەك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن،
ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە وەزارەﺗەﻛــەی ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﺟەﺧــﺖ ﻟەﺳــەر ﻫەﻣــﺎن داواﻛﺎری ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﺑەﭘێــﯽ ﻧــﻮوﴎاوی 14ـی 14/4/2013ی 6195ـی 2013 ژﻣــﺎرە 6195ی وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟەﺳــەر ڕێﻨامﯾــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻫﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ 1دا ﺟﮕــەرە ﻟــە ﺑڕﮔــەی د .ـــﯽ ژﻣــﺎرە دا ﻫﺎﺗــﻮوە ،دەﺑێــﺖ ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧــەوەی زﯾﺎﻧــﯽ ﺟﮕــەرە ﺑــە ﻋەرەﺑــﯽ و ﻛﻮردی ﻟەﺳــەر ﭘﺎﻛــەت ﻫەﺑێــﺖ ،ﻟــە ژﻣــﺎرە 2ـی ﺋــەو ﻧﻮوﴎاوەﺷــﺪا ﻫﺎﺗــﻮوە ی دەﺑێــﺖ ﻣێــﮋووی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن
و ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﺑــە ﻣﺎﻧــﮓ و ﺳــﺎڵ دﯾﺎری ﻛﺮاﺑێﺖ. ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻫەوڵﯽ داﻧﺎﻧــﯽ ڕێﻨامﯾﯿﺎن ﺑــﯚ ﻫﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺟﮕــەرە داوە ،ﺑەاڵم ﺋــەو ﻻﯾەﻧەی ﻛــە ﺟﮕەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەژێﺮ دەﺳــﺘﯿﺪا ﺗــێ دەﭘەڕێــﺖ ﻫــەر ﺋﺎﮔﺎی ﻟەو ﯾﺎﺳﺎ و ڕێﻨامﯾﯿﺎﻧە ﻧﯿﯿە. ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﭘێﻮاﻧەﺳــﺎزی و ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺟــﯚری ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن د .ﺳــەﺑﺎح ﯾﻮﺳــﻒ ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﺋــﺎﮔﺎداری ﯾﺎﺳــﺎ و
ڕێﻨامﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە دەﺳــﺘەی ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺟــﯚری ﻛﺎر ﺑــەو ڕێﻨامﯾﯿﺎﻧــە ﻧــﺎﻛﺎت و ﺟﮕەرەﯾﺶ ﺑەژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺟﯚرﯾﺪا ﺗــێ ﻧﺎﭘەڕێﺖ. ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ﺋێﻤــە ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 546ـــﯽ ﻫەﻣﻮارﻛــﺮاوی ﺳــﺎڵﯽ 2011ـــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻛﺎر دەﻛەﯾــﻦ ﻛــە ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧــەوەی زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﮕــەرەی ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻣێــﮋووی دەرﭼــﻮون و ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯿﺶ ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەاڵم
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧــەوەی زﯾﺎﻧــﯽ ﺟﮕــەرەی ﺑەزﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑێﺖ“. ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــﺎزاڕی ﻫەرێــﻢ ﭘــڕە ﻟــەو ﺟﮕەراﻧــەی ﻛــە ﻧــەك ﻫــەر ﻣێــﮋووی و ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧــەوە دەرﭼﻮوﻧﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﻧەﻧــﻮوﴎاوە، ڕێــﮋەی ﻗەﺗــﺮان و ﻧﯿﻜﯚﺗﯿﻨﯿﺸــﯽ ﻟەﺳــەر ﻧﯿﯿــە و ﻛــەس ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﻟــە ﻛﻮێــﻮە ﻫﺎﺗــﻮون و ﭼﯚن ﺑــە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺟﯚرﯾﺪاﺗێﭙەڕﯾﻮن!. ﺧەڵﻜــﯽ ﻫەرێﻤﯿــﺶ ﻛە وەك ﺳــەﻻم ﻣﺤەﻣــەد ﺧﻮوﯾــﺎن ﺑــە ﻫەڵﻤﮋﯾﻨــﯽ دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕــەرەوە ﮔﺮﺗــﻮوە، ڕۆژ ﻟــە دوای ڕۆژ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــەرەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن دەﭼــﻦ .ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە 2012دا 68ﻫــەزار و 666 ﺳــﺎڵﯽ2012دا ﺳــﺎڵﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵ و ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﻟــە ﻫەرێــﻢ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە ﻛە ﺟﮕــەرە ﯾﺎن ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻫﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺑــﻮوە ﯾﺎﻧﯿﺶ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛەیﺑەﻫێﺰﺗﺮﻛﺮدووە. ﺋەﮔەرﭼــﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﯽ ﺑــﯚ دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﺧەڵــﻚ ﻟــە ﺟﮕــەرە ،ﺑﺎﺟــﯽ ﺳــەر ﺟﮕەرەﯾــﺎن زﯾــﺎد ﻛــﺮدووە ﺗــﺎ ﻧﺮﺧەﻛــەی ﮔــﺮان ﺑێــﺖ و ﺧەڵــﻚ ﻛەﻣــﱰ ﺑﯿﻜــڕن ،ﺑەاڵم ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻮﻣﺮﮔــﯽ ﺟﮕــەرە و ﺧــﯚراك وەك ﯾەﻛــە و ﻟــە
9
ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﺪا ﺑــە ﻫەرزاﻧــﯽ دەﺳــﺖ دەﻛەوێــﺖ .ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺋەوروﭘــﺎ ﻧــەك ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺟﮕەرە ﻟــە ﻫەرێﻢ ﻛــەم ﻧﺎﺑێﺘــەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳــﺎڵ ﻟــە دوای ﺳــﺎڵﯿﺶ ﻫﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑێﺖ؛ ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﻫــﺎوردە و ﻫەﻧــﺎردەی ﻫەرێﻤــﯽ 2011دا ﺑﺎﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011دا ﻧﺰﯾﻜــەی 500ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎر ﺟﮕــەرە ﻫــﺎوردەی ﻫەرێــﻢ ﻛﺮاوە ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ دواﺗــﺮ ﺑــﯚ ﻧﺰﯾﻜــەی 700ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎر 2013ﯾــﺶ ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺳــﺎڵﯽ 2013ﯾــﺶ ﻫــﺎوردەی ﺟﮕــەرە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻧﺰﯾﻜەی 1ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر. دووﻛەڵــﯽ ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو ﺟﮕەرەﯾــە ﻛــە ﻧــە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺑــﯚ ﻛــﺮاوە و ﻧــە ﭘێﻜﻬﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ دﯾــﺎرن و ﻧــە ﻣێــﮋووی ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﻟەﺳــەرە ،ﺑەﻧﯿــﺎزە ﺑﭽێﺘــە ﻧێــﻮ ﺳــﯿﻨﮕﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻫەرێﻤــەوە و ﺋﺎﻣــﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە و ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ و ﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێ ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺳــەﻻم ﻣﺤەﻣــەد ﻛــە ﺧــﯚی ﺑــە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺟﮕــەرە ﭘﯿﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻢ دەزاﻧێــﺖ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾــەك ﺋﺎواﺗﯽ ﻫەﯾــە ،ﺋــەو ﺋﺎواﺗــﯽ ﻣەرﮔــﯽ ﺧــﯚی دەﺧﻮازێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە دەڵێــﺖ ”ﭼﯿــﱰ ﺑەرﮔــەی ﻛﯚﻛــە و ﺗەﻧﮕەﻧەﻓەﺳــﯽ ﻧﺎﮔﺮێﺖ“.
زﯾﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﺟﮕرە ﺑﯚ ﺳر ﺗﻧﺪروﺳﺘﯽ: ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛــە ﺟﮕــەرە دەﻛێﺸــﻦ و وازی ﻟێ ﻧﺎﻫێﻨــﻦ ،ﺑەﭘێــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋــەم ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿﺎﻧە دەﺑــﻦ .ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەی ﺳــﯿﻨﮓ، ﺑﯚڕﯾــﯽ ﻫەﻧﺎﺳــە ،ڕﯾﺨﯚڵــەﻛﺎن ،ﻣﯿﺰڵــﺪان و ﻛﯚڵــﯚن ،ﻟەﮔــەڵ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە درێﮋﺧﺎﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ وەﻛــﻮ ﻫەوﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــﯿﻨﮓ ،ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﮔــەدە ،ﻫەوﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﯚڕﯾــﯽ ﻫەﻧﺎﺳــە و ﺟەڵــﺪەی دڵ و ﻣێﺸــﻚ و ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﮔﺎﻧﮕﺮﯾﻦ ﻛــە دەﺑێﺘە ﻫﯚی ﺑڕﯾﻨەوەی ﭘێﯿەﻛﺎن و ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻟەش.
ﺣﻜﻮوﻣەت ڕێﮕە ﺑە ﺧەڵﻚ ﻧﺎدات ﻟەﺳەر ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧەی ﭘێﯽ داون ﺧﺎﻧﻮو دروﺳﺖ ﺑﻜەن وﺷ /ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﻫەرﭼەﻧﺪە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺳەروﺑەﻧﺪی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا زەوﯾﯽ ﺑەﺳەر ﺧەڵﻜﺪا داﺑەش ﻛﺮدووە، ﺑەاڵم ڕێﮕەﯾﺎن ﭘێ ﻧﺎدات ﻛە ﺧﺎﻧﻮو ﻟەﺳەر زەوﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜەن و ﻧﺎﭼﺎرن ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێﺪا ژﯾﺎن ﺑەﺳەر ﺑﺒەن و ﺑەﺷێﻜﯿﺸﯿﺎن ﻟە ﺑێ ﻫﯿﻮاﯾﯿﺪا زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻛەم دەﻓﺮۆﺷﻨەوە. زەوﯾــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛــە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــێ ﻫﯿﻮا ﺑــﻮوە، ﻟەﻻﯾــەن ڕزﮔﺎر ﺳــﺎڵﺢ ﻛڕاوەﺗــەوە ﺗــﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت ڕێﮕــەی ﭘــێ ﺑــﺪات ﺧﺎﻧــﻮوی ﻟەﺳــەر ﺑﻨﯿــﺎت ﺑﻨێــﺖ. ڕزﮔﺎر ﺳــﺎڵﺢ ﻛــە ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ 29 ﺳــﺎاڵﻧە ،ﺳــﺎڵﯽ 2008ﺋــەو زەوﯾﯿــە ﺑەﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ زێــڕی ﺧێﺰاﻧەﻛــەی ﻟــە ﺑﺎﻏﻠــﯚ ﻣﻨــﺎرەی ﺷــﺎری ﻫەوﻟێــﺮ دەﻛڕێــﺖ .ﺋەوﻛﺎﺗــە زەوﯾﯿەﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ژﻣﺎرەﯾــەك ﺑــﻮو و ﻫﯿــﭻ ﺗﺎﭘﯚﯾەﻛــﯽ ﻟەﮔەڵــﺪا ﻧەﺑــﻮو؛ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﻫــەر ﺑــە ﻫەﻣــﺎن ﺷــێﻮەﯾە و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘــﺎش ﺷــەش ﺳــﺎڵ ﻫێﺸــﺘﺎ ﺗﺎﭘــﯚی ﻧەﻛﺮدووە. ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەدا ڕزﮔﺎر ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﻛﺮێــﯽ ﺧﺎﻧــﻮو دەدات و زەوﯾﯿەﻛەﯾﺸــﯽ ﻟــەوێ ﺑــە ﺑەﺗﺎڵــﯽ ﻣﺎوەﺗــەوە .ڕزﮔﺎر ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــێ
ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﻫەﯾــە ،ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﺧــەم ﻟــە ﺧەرﺟﯿــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺨــﻮات ﯾــﺎن ﺧەﻣﯿــﯽ داﻧــﯽ ﻛــﺮێ ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﺑێــﺖ .ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ﻛە ﺳــەری ﻣﺎﻧﮓ دێﺘــەوە ،وا ﻫەﺳــﺖ دەﻛــەم دەﺑێــﺖ ﺑﭽﻤــە ژێــﺮ ﻧەﺷــﺘەرﮔەری و ﭘﺎرﭼەﯾەك ﻟە ﺟەﺳﺘەم ﻟێ ﺑﻜەﻧەوە“. رزﮔﺎر ﺳــﺎڵﺢ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ ﻟــە ﻛﺮێﭽێﺘــﯽ ﺑــە ﺧەﻣﺴــﺎرد ﻟــە ﻗەڵــەم دەدات و ﭘێــﯽ واﯾــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەڵێﻨــﯽ زۆر دەدات، ﺑــەاڵم ﺟێﺒەﺟێــﯽ ﻧــﺎﻛﺎت .ﺋــەو ،ﻟــەو ﺑڕواﯾەداﯾــە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑێ ﭘﻼﻧــە؛ ﺋەﮔەر ﻧــﺎ ﺑﯚﭼﯽ ﻣــﺎوەی 10 ﺳــﺎڵە زەوی ﺑەﺳــەر ﺧەڵﻜــﺪا داﺑــەش ﻛــﺮدووە ،ﻛەﭼــﯽ ڕێﮕــە ﻧــﺎدات ﺧەڵﻚ ﺧﺎﻧــﻮوی ﻟەﺳــەر ﺑــﻜﺎت ،ڕزﮔﺎر دەڵێﺖ ”ﺋەﮔــەر ﭘﻼﻧــﯽ ﺋــەوەت ﻧﯿﯿــە ﺷــﺎر ﮔــەورە ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑﯚﭼــﯽ زەوی داﺑــەش
دەﻛــەی؟ ﺋەﮔــەر داﺑەﺷــﯽ دەﻛــەی ﺑﯚﭼﯽ رێﭙێﺪان ﻧﺎﻛەﯾەوە؟“. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 90ﻫــەزار ﭘﺎرﭼــە زەوی ﻟــە ﮔەڕەﻛــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ دەوروﺑــەری ﺷــﺎری ﻫەوﻟێــﺮ داﺑــەش ﻛــﺮاون و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗﺎﭘــﯚ ﻧەﻛــﺮاون .ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻣﺎﻧﮕــﯽ 8یی ﭘﺎرﺳــﺎڵ ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﻧﮕﻬێﺸــﺘﯽ وەزﯾــﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺋــەو زەوﯾﯿﺎﻧــە. ﺋــەوﻛﺎت وەزﯾــﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ڕاﯾﮕەﯾﺎﻧﺪ ﻛﯚﺗــﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2012دەﺳــﺖ ﺑــە ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو زەوﯾﯿﺎﻧــە دەﻛﺮێــﺖ، ﺑــەاڵم ﺋــەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﻟــەو ﻛﺎﺗــەدا دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮد. ﭘێﺸــﱰﯾﺶ وەزﯾــﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﯽ ”وﺷــە“دا ﺋــەوەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﺑــﻮو ﻛــە ﻫــﯚﻛﺎری ﺗﺎﭘﯚﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو زەوﯾﯿﺎﻧــە ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘــﯽ زۆری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﺳــەر زەوﯾﯿەﻛﺎﻧــە. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ ”ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە زەوﯾﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﺎری ﻛﻮژاﻧﺪﻧەوەﯾــﺎن ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑــﯚ ﻧەﻛﺮاﺑﻮو ،ﺟﮕە ﻟــەوەی ﻫەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﻟــە رووی دﯾﺰاﯾﻦ و ﺋەﻧﺪازەﯾﯿــەوە ﺗــەواو ﻧەﻛﺮاﺑــﻮو ،وەك ﺋــەوەی زەوﯾﯿەﻛــﯽ ﺧــﺎم ﺑێــﺖ و ﺗﺎزە دەﺳﺖ ﺑە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮاﺑێﺖ“.
ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﺟێﮕــﺮی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻟــە ﺧﻮﻟــﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــﻠێﺮ ﻣﺤەﻣەد ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻫەﻣــﻮو زەوﯾﯿە داﺑەﺷــﻜﺮاوەﻛﺎن ،ﻛﻮژاﻧەوەﯾــﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە
و ﻟەﺳــەر داوای وەزارەﺗــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺧﺮاوﻧەﺗــە ﺳــەر ڕووﺑــەری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێــﺮەوە ،ﺑــەاڵم ڕووﺑەرەﻛــەی زۆر ﺑــﻮو و وەزارەﺗــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﻛــﺮد ﻟە ﺗﺎﭘﯚ .ﺷــﻠێﺮ ﻣﺤەﻣــەد دەڵێﺖ
”ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﻮو ﻟــە ﺗﺎﭘــﯚی ﻫەوﻟێــﺮ ﺋــەو زەوﯾﯿﺎﻧــە ﻛﻮژاﻧــەوەی ﺑــﯚ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﯚ دەرﺑﻜﺮاﯾــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ژﻣــﺎرە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑێــﺖ و ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺳــەﻧەدێﻜﯽ رەﺳــﻤﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻜەﻛە“.
ﺋەو ﻟــەو ﺑڕواﯾەداﯾە ﻛە ﺋــەو زەوﯾﯿﺎﻧە ﻛێﺸــەی زۆرﯾــﺎن ﻟــێ دەﻛەوێﺘــەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻛڕﯾــﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ زۆرﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﻛــﺮاوە و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺑﻮون ﺑــە ﻣﯿــﺮات و زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑەﻧﺎوی ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەﻛەم دەﻛﺮێﺖ.
10
ﻧەوت
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿە :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورە ﺑە ژﯾﻨﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەﯾەﻧﻦ وﺷ /ھوﻟﺮ .رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ﻧﯿﻦ ،ﺑﮕﺮە ﺟﮕە ﻟە ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﺎزی ﻛێڵﮕەﻛﺎن ،ﻛﯚی ﭘﺎﺷاموەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯿﺪا ﻓڕێ دەدەن ،ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛەش ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧﻦ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺳﺰاﯾﺎن ﺑﺪات. ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ﻫــەردوو رێﻜﺨــﺮاوی ﻣەﺳــەﻟﻠە ﺑــﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎ ﻣﺮۆﯾﯿــەﻛﺎن و ﻓﺮﯾﺎﮔــﻮزاری ﮔەﻟــﯽ ﻧەروﯾﺠــﯽ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری 72ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ،دﻫــﯚك ،ﺳــﻠێامﻧﯽ و ﺋﯿﺪارەی ﮔەرﻣﯿــﺎن ،دەرﻛەوﺗــﻮوە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧــەك ﻫــەر ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ﻧﯿــﻦ ،ﺑﮕــﺮە ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ رووەوە وەك ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﺎزی ﻛێڵﮕــەﻛﺎن، رﺷــﺘﻨﯽ ﻧــەوت ،ﺑڕﯾﻨــەوەی درەﺧﺖ و ﻓڕێﺪاﻧــﯽ ﭘﺎﺷــاموەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﺪا ،زﯾﺎﻧــﯽ ﮔەورە ﺑــە ژﯾﻨﮕەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت و ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ دەﮔەﯾەﻧﻦ. ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛــەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﺪا، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەﻧــﺎوی ﻧﺰﯾﻜــەی 20ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ دراوە ﻛــە ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧﯿــﻦ ﺑــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە و ﭘﺎﺷــاموەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯿــﺪا ﻓــڕێ دەدەن .ﻟەواﻧــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ، ﺋێﻜﺴــﯚن ﻣﯚﺑێــﻞ ،ﺗﯚﺗــﺎڵ ،ﻣﺎراﺳــﯚن، ﻫێﺴــﯽ ،ﮔﺎزﭘــﺮۆم ،ﮔﯿﻨێــڵ ﺋێﻨﯿﺮﺟــﯽ، ﺋﺎداﻛــﺲ ﭘێﱰۆﻟﯿــﯚم ،ﺋﯚﯾــڵ ﺳــێﺮچ، وێﺴــﱰن زاﮔــﺮۆس ،ﺋەﻓﺮﯾــﻦ ،ﻛﺎﺳــﻜﯚ، ﻛﯚﻣﯿــﺖ ﮔــﺮوپ ،دی ﺋێــﻦ ﺋﯚ ،ﺋﺎﺳــﯿﺎ، ﺋﯚڵﻔێــﭻ و ﻛﺎرﮔــﺮوپ و .ﻫﺘــﺪ ﻛــە ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر ﻟــە دۆزﯾﻨــەوە و دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﺪا دەﻛەن.
رەﻣــەزان ﻫەﻣــﺰە ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟــە ﻓﺎﻛەڵﺘــﯽ زاﻧﺴــﺖ ﻟــە زاﻧﻜــﯚی دﻫــﯚك دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿــﺎن، ژﯾﻨﮕەدۆﺳــﺖ ﺑــەﻛﺎر ﺑﻬێﻨــﻦ ،ﻫﺎوﻛﺎت ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻻﯾەﻧــە ﺑەدواداﭼــﻮون ﻟەﺳــەر ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑﻜەن. زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﻨﮕە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛــە ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻧﺰﯾﻜــەی 40ﺳــەﻛﯚی ﻫەڵﻜەﻧﺪﻧــﯽ ﺑﯿــﺮی ﻧــەوت ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن و ﻧﺰﯾﻜــەی 40ﻫــەزار ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ دووﺟــﺎ ﻟــە رووﺑــەری ﻫەرێﻢ ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزەوە ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە. ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘــﱰ ﻟــە 100ﭘﺎاڵوﮔــەی ﺑﭽــﻮوك ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛەی ﻗﻮوڵــﱰ ﻛﺮدووەﺗــەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﺋــەو ﭘﺎاڵوﮔﺎﻧــە ﻟــە دەرەوەی ﺳﺘﺎﻧﺪاردەﻛﺎن ﻛﺎر دەﻛەن. ﺣﺎﻛــﻢ ﺳــەﻣەد ﺋەﺣﻤــەد ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﭘﺎراﺳــنت و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــﯽ ژﯾﻨﮕــەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــەی ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴــﯽ ﻧەوت و ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﻫەوﻟێﺮ ﺑەﺳﱰا ،دووﭘﺎﺗﯽ
ﻧﺧﺸ و ﺷﻮﻨﯽ ﻓﺪان و ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻛﮕی ﻧوﺗﯿﯽ ﺗﻗﺘق ..ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓر :رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح
ﻟــەوە ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻟەوەﺗــەی دەﺳــﺘەﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ دەﺳــﺘەﻛەﯾﺎﻧەوە، ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ رووەوە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺎاڵوﮔــەﻛﺎن ﻛــﺮدووە و ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت ”ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــەو ﭘﺎاڵوﮔــە و ﭘڕۆژاﻧــەی ﺑەدواداﭼﻮومنــﺎن ﻟەﺳــەر ﻛــﺮدوون و ژﯾﻨﮕەﯾــﺎن ﭘﯿــﺲ ﻛﺮدووە ،ﺳﺰا دراون“. ﭘﺎﺑەﻧﺪﻧەﺑــﻮون ﺑــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟــە زﯾــﺎد ﻟــە ﻣــﺎدە و ﺑڕﮔەﯾەﻛــﺪا دووﭘــﺎت ﻟــە
ﭘﺎ را ﺳــﺘﻨﯽ ژ ﯾﻨﮕــە ﻛﺮاوەﺗــەوە ،وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ و ژﯾﻨﮕە و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە، ﭘﯿﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە و ﺑەدواداﭼــﻮون ﻟــە ﻛﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺋــﺎرام ﻗــﺎدر ژﻣێﺮﯾــﺎر و ﺗﻮێــﮋەر ﻟەﺑــﺎرەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ،ﻫەرﭼەﻧــﺪ ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێــﻢ و ﻧﺎﻣــە و راﮔەﯾﺎﻧﺪراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﻧﺎﻣــە ﻟــە ﻛﺎر وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﺪا دووﭘــﺎت ﻟــە
ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﭘێﺪاﮔﯿــﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەو ﭘﺮﺳەﻧەﻛﺮاوەﺗەوە. ﺋــەو ﺗﻮێــﮋەرە ،ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷــﯽ دەﻛﺎت ،ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﺪا ﺑــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺳــﻨﻮوردار ﺑــﺎس ﻟــە ژﯾﻨﮕــە ﻛــﺮاوە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻧﮕﯿﯿەوە ﺑــﺎس ﺑﻜﺮێﺖ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــە ﮔﺮ و ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾەش وەك ﮔﻮﺗﯽ ”ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎز رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﻟەﺳــەر ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕەدا“. ﺋــﺎرام ﻗــﺎدر رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻛــە ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﺪا
ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳــﻨﻮوردار ﭘﺮﺳــﯽ ژﯾﻨﮕــە ورووژێــرناوە ،ﺑــەاڵم ﻟــەرووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك داڕێــﮋراوە ﻛە ﺳــﻮودێﻜﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﻧەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﺪا ﻫﯿــﭻ ﻣــﺎدە و ﺑڕﮔەﯾــەك دﯾــﺎری ﻧەﻛــﺮاوە ﺑﯚ ﺳــﺰاداﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻟــە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﭘﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕــەدا و ﺋــەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە و دووﺑﺎرە داڕﺷﺘﻨەوەﻫەﯾە. ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻧــەوت و ﮔﺎز وەك ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻫەﺳــﺘﯿﺎرﺗﺮﯾﻦ ﺋــەو ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿﺎﻧەی دەﻛﺮێــﺖ زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﻨﮕە و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــەرەو ﭘەرەﭘێﺪاﻧێﻜــﯽ ﺧێــﺮا ﻫەﻧــﮕﺎو دەﻧێــﺖ ،ﻟەﭘــﺎڵ
ﺋەوەﺷــﺪا ﺷــﻮێﻨەوارە ﺋەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛە ﻟەﺳــەر ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕــە رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﺧێــﺮا دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ،ﺋەﮔــەر ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎوەﻧــﻜﺎر ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێــﻢ ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﺑــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە و ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕەدۆﺳــﺖ ﻧەﻛﺮێــﻦ، وەك ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛــە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟەﺳــەر دەﻛەﻧــەوە ،داﻫﺎﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت ﻛــە دوور ﻧﯿﯿــە ﺋــەو داﻫﺎﺗــەی ﻟــە ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﺑەرﻫەﻣﻬێــرناو دەﺳــﺖ دەﻛەوێــﺖ، ﺑەﺷــﯽ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﺋــەو زﯾﺎﻧﺎﻧە ﻧەﻛﺎت ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛەدا ﺑەر ژﯾﻨﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەوێﺖ.
ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﺳﺘﺒەرداری ﻟە ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺮاوە وﺷ .ھوﻟﺮ ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﺳﺘﺒەرداری ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪی )ﺣەﺳﺎﻧە(ی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻮوە و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺶ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ،ﺑەو ﻫﯚﯾەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻢ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻧەوت ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑﻜﺎت. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 2007ەوە ﺑــە ﭘﺸﺘﺒەﺳــنت ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2007ەوە ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێﻤــﯽ 22ی ﺳــﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ژﻣــﺎرە 22ی 2007ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ﺋﯿﻤﺰا دەﻛﺎت .ژﻣــﺎرەی ﺑﻠﯚﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧﺰﯾﻜــەی 60 ﺑﻠﯚﻛــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻧﺰﯾــﻚ دەﺑێﺘــەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش دەﯾــﺎن ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێــﻢ ،وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﺪا ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾــﯽ دەﺳــﺘەﺑەرداری ﺣﻜﻮوﻣــەت ﯾــﺎن دەوڵــەت ﺑێــﺖ، ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێﻤﯿﺸــﺪا ،وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﺳــﺘﺒەرداری ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯿــە ﺑــﻮوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﯾــﺎن دەوڵــەت ﻫەﯾەﺗــﯽ ،ﺋــەوەش
وەك ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﺑــﯚ دەﻛﺮێﺖ. د .زاﻫﯿــﺮ ﻣەﺟﯿــﺪ دﻛﺘــﯚرا ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت دووﭘــﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑﯚ ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 10ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە و ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﺪا ﻛــە وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﺋﯿﻤــﺰای ﻟەﺳــەر ﻛــﺮدووە، ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾــﯽ دەﺳــﺘﺒەرداری ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻮوە. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻧﺎوﺑــﺮاو ،ﻟــە زۆرﺑــەی ﻫەرێﻤــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎدەﯾــەك ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــﺮاوە ﺑــﯚ رووﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەوەی ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑەﻫﯿــﭻ ﺟﯚرێﻚ ﭘەﻧــﺎ ﻧﺎﺑﺎﺗــە ﺑــەر ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯿەی ﻫەﯾەﺗــﯽ وەك ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚ ﻻﯾەﻧــە ﺟﯿﺎوازﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﺑــە ﺑﺎﺑەﺗــە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەﻛﺎن” .ﻧــەك ﺗەﻧﻬﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەڵﻜــﻮ ڕێﮕــە ﻧــەدراوە
ﺑەﻫﯿــﭻ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﺶ ﻛــە ﭘەﻧﺎ ﺑﺒﺎﺗە ﺑــەر ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯿەی ﻟە رێﮕەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﻫەﯾەﺗﯽ. 43ی ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﻟــە ﻣــﺎدەی 43ی ﮔﺎزی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫﺎﺗــﻮوە، ”وەزﯾــﺮ ﺑﯚی ﻧﯿﯿــە ﻟە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﻫەرێﻢ ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ )اﻟﺤﺼﺎﻧــە اﻟﺤﻜﻮﻣﯿــە( ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ،ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧــەی ﭘەﯾﻮەﺳــنت ﺑــە ڕێــﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەﻛﺎن و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەﺣﻜﺎﻣەﻛﺎﻧﯽﺑڕﯾﺎرﻟێﺪراو“. ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ،ﺷــﺎرەزاﻛە رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،دەﺳــﺘﺒەردارﺑﻮون ﻟــە ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ڕەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑــەوەی ﯾﺎﺳــﺎداﻧەری ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــەواو ڕێﮕﺎی داﺧﺴــﺘﻮوە ﻟە ﺑــەردەم وەزﯾــﺮی ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛــە ﺑەﻫﯿــﭻ ﺟﯚرێﻚ ﺑﯚی ﻧﯿﯿــە ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﺑــەﻛﺎر ﺑﻬێﻨێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ڕێــﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەﻛﺎن و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾــﺎر و ﺋەﺣﻜﺎﻣﺎﻧــەی ﻛــە ﻟــە دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ دەردەﭼــﻦ ﻟــە دادﮔﺎ و ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛەی زاﻧﻜــﯚی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ ،ﯾﺎﺳــﺎداﻧەری ﻫەرێــﻢ
ﻟــەو دەﻗــە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەدا وﯾﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯽ زۆر ﺑەڕاﺷــﻜﺎوی ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﺑــﯚ ﺗــەواوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑەﻫﯿــﭻ ﺟﯚرێــﻚ ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪی ﺑەراﻣﺒەرﯾــﺎن ﺑــەﻛﺎر ﻧﺎﻫێﻨێــﺖ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ڕووداﻧــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــﺪا” ،ﺑەﺟﯚرێــﻚ
ﻛــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن رووﺑــەڕووی ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻧﺎﺑێﺘــەوە ،ﺑــﯚ ﺋــەوەش داوا دەﻛــەن ﺣﻜﻮوﻣــەت و دەوڵەﺗــەﻛﺎن ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﺪا، دەﺳــﺘﺒەرداری ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾــﯽ دەوڵەت ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻦ. ﻧﺎوﺑــﺮاو رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺑــﯚ رێﮕەﮔﺮﺗــﻦ
ﻛﺎﺗێﻚ دەوڵەت ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺘﺒەرداری ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚی دەﺑێﺖ ،ﺋﯿﱰ وەك ﻛەﺳێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺋﯿﻤﺰا دەﻛﺎت ﻧەك وەك دەوڵەت و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻫﯿــﭻ ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗێﻚ ﻟەﻻﯾــەن وەزﯾــﺮ ﺋەﻧﺠــﺎم ﻧﺎدرێــﺖ ﻛــە زﯾــﺎن ﺑەﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ ،وەك ﺧﯚﻣﺎڵﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت و دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و دەﺳﺘﺒەﺳــەرداﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎن“. ﻫێــﺮش ﻋﻮﻣەر ﺗﻮێﮋەر ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺑەﮔﺸــﺘﯽ دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻟەو واڵﺗﺎﻧەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺗێــﺪا ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەن، ﻣﺘامﻧــەی ﺋەوەﯾــﺎن ﭘــێ ﺑﺪرێــﺖ
ﻟــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﻧﯿــﻮەی دووەﻣــﯽ ﺳــەدەی راﺑــﺮدوودا ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﯚﻣﺎڵﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت رووﺑەڕووﯾــﺎن ﻛﺮاﯾــەوە، ﭘێﺪاﮔﯿــﺮی ﻟەﺳــەر ﺋــەوە دەﻛــەن ﻛە ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﺪا دەوڵەت و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەﻛﺎن ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻧەﺑێــﺖ ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﺋــەو دەوڵــەت ﯾــﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛەی ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە ،ﻧەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن
ﺑﻜﺎﺗــە دەرەوە و دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪاﺑﮕﺮێﺖ. دﻛﺘــﯚر زاﻫﯿــﺮ ﻣەﺟﯿــﺪ وەك و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت دەڵێــﺖ، ”ﻛﺎﺗێــﻚ دەوڵــەت ﯾــﺎن ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺳــﺘﺒەرداری ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾــﯽ ﺧــﯚی دەﺑێــﺖ ،ﺋﯿﱰ وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺋﯿﻤــﺰا دەﻛﺎت ﻧــەك وەك دەوڵــەت و ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺋــەوەش ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﮔەرەﻧﺘﯿﯿﺎﻧــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺧەوﻧﯿﺎن ﭘێﻮەی دەﺑﯿﻨێ“. ﺋــەو ﺷــﺎرەزاﯾەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﺑــە ﺋﺎﻣــﺎژەدان ﺑــە ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ رووﻧﻜﺮدﻧــەوەی زﯾﺎﺗــﺮ دەدات و ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن ﻟــە ﻛێڵﮕــەی )ﭼﯿــﺎ ﺳــﻮرخ( ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ PSC-PSC ﻫﺎوﺑــەش)Longford/ Longford ﻫﺎوﺑــەش) ،(Petoilو ﻟــە ،(Petoil/Genel Genel Enerji 11ﺋﯿﻤــﺰا ﻛــﺮاوە، 11/6/2009 ﻣێــﮋووی 2009 (41ی ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەدا ﻟــە ﻣــﺎدەی ))(41ی ﻫﺎﺗــﻮوە” ،ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻫــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ )ﻛــە ﻟەواﻧەﯾە ﻛﯿﺎﻧــﯽ ﺑەڵێﻨــﺪەر ﭘێــﻚ ﺑﻬێﻨێــﺖ ﻟــە ﻫــەر ﻛﺎﺗێﻜــﺪا( ،ﺑەﻫەﻣــﻮو ﺟﯚرێــﻚ واز دەﻫێﻨێــﺖ ،ﺑەﺷــێﻮازی ﺗــەواو ﻛە
ﺑەﻫﯿــﭻ ﺟﯚرێﻚ ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧەوە ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﻫــەر ﺑﺎﻧﮕﻬێﺸــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯿــەك )اﻟﺤﺼﺎﻧــە( ،وەك ڕاﭘﯚرﺗــﯽ ﺷــﺎرەزا ،وەﺳــﺎﺗەﻛﺮدن ،ﻫەر ڕێﻜﺎرێﻜــﯽ ﺗەﺣﻜﯿﻤــﯽ ،ﯾــﺎن دادوەری ﯾﺎن ﻛﺎرﮔێڕی“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻧﺎوﺑــﺮاو ،ﺋــەو دەﻗــەی ﻟــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە و زۆرﺑــەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮدا ﺑەﻫەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﻫﺎﺗــﻮوە ،ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮدﻧێﻜﯽ ﺗــەواوە (43ی ﯾﺎﺳــﺎی ﺑــﯚ دەﻗــﯽ ﻣــﺎدەی ))(43 ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێــﻢ ،ﺑﮕﺮە زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﻓــەرزی ﻛــﺮدووە ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێــﻢ ﻛــە دەﺳــﺘﺒەردارﻛﺮدﻧەﻛەی ﻟــەو ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯿــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دوو ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧــﺪی ﻫەﺑێــﺖ ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن، ”دەﺳــﺘﺒەردارﻛﺮدﻧەﻛە ﺑــە ﺷــێﻮازی ﺗــەواو ﺑێــﺖ ،واﺗە ﻟــە ﻫەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﭘﺎرێﺰﺑەﻧــﺪی ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧــﯚی ﺋــەوا دژی ﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە دەﺑێــﺖ“ و دووەﻣﯿــﺎن، ﻗﺎﺑﯿﻠــﯽ ”دەﺳــﺘﺒەردارﻛﺮدﻧەﻛە ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە ،ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﺋەو دەﺳــﺘﺒەردارﻛﺮدﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﺑەﻧــﺪی ﺑەﺷــێﻮازی ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــە و ﻧﺎﻛــﺮێ ﺋەو ﺑەﻧــﺪە ﺑەﻫﯿﭻ ﺟﯚرێــﻚ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤەوەﻫەڵﺒﻮەﺷێﻨﺪرێﺘەوە“.
ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽﺧەڵﻚ
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت
ﺧوﻧﯽ ھﺑﺠﯾﯿﻛﺎن ھﺎﺗ دی
ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯿەﻛﺎن
ﺧەوﻧﯽﻟەﻣێﮋﯾﻨەﻣﺎنﻫﺎﺗەدی
ﻟــە ﺑﯚﻧــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﯾــﺎدی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە و ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯿﺸــﺪا ﺑﯚ ﺋەو ﺷــﺎرە ،ﺑــە ﺑــەردەوام ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯿەﻛﺎن داوای ﺑەﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﻗەزاﻛەﯾــﺎن دەﻛــﺮد ،ﺋــەوان ﺑڕواﯾــﺎن واﺑــﻮو ﺗەﻧﻬــﺎ ﺷــﺘێﻚ ﻛــە ﺳــﺎرێﮋی ﺑﺮﯾﻨــە ﻗﻮوڵەﻛەﯾﺎن ﺑێــﺖ ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرەﯾە. ﺑەﮔﺮدﺑﻮوﻧــەوەی ﺟەﻣــﺎوەری و ﻟــە ڕێﮕــەی ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن و ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە ،ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯿــەﻛﺎن ﺧﯚﺷــﺤﺎڵ ﺑــﻮون ﺑــە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺮدن. ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە ﺋــﺎراس ﻋﺎﺑﯿــﺪ وەك ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯿــەك و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــە ﺷــەﻫﯿﺪێﻜﯽ ﺋــەو ﺷــﺎرە ڕووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾــﺎرە ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﮔﺮﻧــﮓ و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ زاﻧــﯽ .ﺋــەو ﭘێــﯽ واﯾــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻫەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻧــﺎوە ﺑــەو ﻣەرﺟــەی ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﻧەﭼێﺘــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﻣﻮزاﯾــەدەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە .ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑڕﯾﺎرەﻛەﯾــﺎن ﭘــێ ﺑﺎﺷــە ﭼﻮﻧﻜە ﻫﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺑــﺎش دەﺑێــﺖ ﺑــﯚ ڕزﮔﺎرﺑــﻮون ﻟــە و ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوﯾﯿەی ﻛە ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎﻧــﯽ ﺗێﺪاﯾــە و ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧــﯽ ﺋــەم ﺷــﺎرەش ﺧەوﻧــﯽ ﻟــە ﻣێﮋﯾﻨەﻣﺎﻧﯽ ﻫێﻨﺎﯾە دی.
ﺣﻮﺳێﻦ ﻋەﺑﺪوﻟاڵ
ﺳەرۆﻛﯽﻫەرێﻢﺑەڵێﻨەﻛەیﻫێﻨﺎﯾەدی ﭘﺮﺳــﯽ ﺑەﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە ﻟــە زووەوە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــێ دەﻛﺮێــﺖ و ﺋــەوەش وەك ﺧەوﻧێﻜــﯽ ﺋێﻤــەی ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــﻮو ،ﺋەو ﺑﺎﺳــەش ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺳــﺎڵﯽ 1990 ﺑــەدواوە ورووژێــرناوە ،ﺟەﻧﺎﺑــﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی
11
25ـی ﺗەﻣــﻮوزی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ 25ی 2009ﺋــەو ﺑەڵێﻨــەی ﺑــە ﺧەڵﻜــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە و ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ دا ﻛــە ﻗــەزای ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑﻜﺎﺗە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ. 16ـی ﺋــﺎدار ﻛــە ﭘﺎرﺳــﺎڵﯿﺶ ﻟــە 16ی ﺳــﺎڵﯿﺎدی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑــﻮو ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت
دڵﺰار ﻟەﺷﻜﺮی ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺑەڵێﻨەﻛەﯾﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺧەڵــﻚ دووﭘــﺎت ﻛــﺮدەوە و دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە رێــﻜﺎرە ﺑەﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەڵەﺑﺠە ﺗەواو دەﻛەن. ﺋــەوەی ﺟێﮕــەی دڵﺨﯚﺷــﯿﯽ ﺋێﻤــە 25ـی دﯾﺴــێﻤﺒەری ﺑــﻮو ﻛــە ﻟــە 25ی 2013دا ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت 2013دا
ﺑەﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﻫەڵەﺑﺠــەی ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ رادەﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــﺮد ،ﺑە ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿەوە ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺸــﺪا ﺑەزۆرﯾﻨــەی دەﻧــﮓ رەزاﻣەﻧــﺪی ﻟەﺳــەر ﺑەﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە درا .ﻟــە دوای ﺋــەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە
ﺟەرﮔﺒــڕەی ﺑەﺳــەر ﺋــەم ﺷــﺎرە ﻫــﺎت ،ﻛﺎﺗﯽ ﺋــەوە ﻫﺎﺗــﻮوە ﺑەﺟﺪی ﻛﺎر ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﺳــﺎرێﮋﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﯽ ﻗﻮوڵــﯽ ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯿــەﻛﺎن و ڕۆﺣــﯽ ﺷەﻫﯿﺪەﻛﺎﻧﯿﺸــامن ﺋﺎﺳــﻮودە ﺑﻜەن، ﺳــﻮﭘﺎس ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑــەردەوام ﻟــە ﺧەﻣــﯽ ﺋــەم ﺷــﺎرەدا ﺑﻮون.
دەﺑێﺖﻫەﻣﻮوﻣﺎنﺑﺒﯿﻨەﯾەك ﻣﺸﺖﺑﯚدەﻣﯽدوژﻣﻨﺎن
ﻗﺎﺋﯿﺪ ﻣﯿﺮۆ
ﺑەﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽﻫەڵەﺑﺠەدەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯽﮔەورەﯾە
ﻟــە دوای ﺋﺎزادﯾــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1991ەوە ﻛﺎر ﻛــﺮاوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی 1991ەوە ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑــﺎش ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋــەوەش ﺑەﻫﯚی ﺋــەو ﻛﺎوﻟــﻜﺎری و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧــەی ﻛــە ﺑەﺳــەرﯾﺪا ﻫــﺎت ،ﺑﯚﯾــە ﻟــەم
دواﯾﯿــە ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻛــﺮد ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ و ﺋەوەﺑــﻮو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤﯿــﺶ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑــﻮارە ﻛــﺮد .ﺑــە ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿەوە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــەی ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛــﺮدووە .ﺋــەم ﻫەﻧــﮕﺎوە ﺑــە ﻫەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﮔــەورە دەزاﻧــﻢ و ﺋەﻣــە دەﺳــﺘﻜەوﺗێﻜە ﻛــە ﻟــە دوای
ڕاﭘەڕﯾﻨــەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺷــﺎرە دەﺳــﺘەﺑەر ﻛﺮاﺑێــﺖ ،ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠە دەﺳــﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﮔەورەﯾــە ﺑــﯚ ﻫەﻣﻮو ﻛﻮردێﻚ. ﻫەروەﻫــﺎ ﻟەﺑــﺎرەی ﺳــەﯾﺪ ﺳﺎدﻗﯿﺸــەوە ﺑەداﺧــەوە ﺋــەوەی ﻛــە ڕووی دا ،ﺋەﮔــەر ﺋــەو ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧە وەك ﺋــەوەی ﻫەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟــێ ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و
ﺋﺎوڕداﻧــەوە ﺑێــﺖ ﻟــە ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن، ﺋــەوە ﻣﺎﻓێﻜــﯽ ﺳــﺎدەی ﺧﯚﯾﺎﻧــە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﭽێﺘــە ژێــﺮ ﺑــﺎری داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻟــە ﺑﻮدﺟــە ﻣﺎﻓﯿﺎن ﻫەﯾە ﻛــە ﺧﺰﻣەت ﺑﻜﺮێــﻦ .ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﺑــﯚ دژی ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑێــﺖ ،ﻣــﻦ ﭘێــﻢ اوﯾە ﻧــەك دەﺳــﺘێﻜﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ ﺑەڵﻜــﻮ ﺑــە دەﺳــﺘێﻜﯽ دەرەﻛﯿﺸــﯽ
دەزاﻧــﻢ ﻛە ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻫــﺎن ﺑﺪرێﻦ ﺑﯚ ﺋــەو ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧە .ﺋــەوەی ڕووی دا ﻟــە ﻧێــﻮ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛەش ﻫەﺳــﺖ ﻛــﺮا ﻛــە دەﺳــﺘﯽ دەرەﻛــﯽ ﻫەﺑــﻮو. ﺑەداﺧەوە ﻫێﺸــﺘﺎ ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﺑەﻓەرﻣﯽ دەرﻧەﭼــﻮوە ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻫــەن ﻫەوڵ دەدەن ﮔﺮﻓــﺖ دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن، ﻫﯿــﻮادارم ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەك ﺑــە ﭼﺎوێﻜﯽ ﻛﺮاوە ﺑڕواﻧﯿﯿﻨە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن.
ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳەرﻣﯚردی
ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽﺳەﯾﺪﺳﺎدقﭘێﻮەﻧﺪیﺑەﺑڕﯾﺎریﺑەﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽﻫەڵەﺑﺠەﻧەﺑﻮو ﻣــﻦ وەك داﻧﯿﺸــﺘﻮوﯾەك و ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧێﻜــﯽ ﭘﯿﺮەﻣەﮔــﺮوون ،ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾــﯽ ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﺧەڵﻜــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە دەﻛــەم ﺑــﯚ ﺑــﻮون ﺑــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی
ﻗەزاﻛەﯾﺎن. ﭘێــﻢ واﯾــە ﻛــە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛەی ﺧەڵﻜــﯽ ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدق ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻧەﺑﻮو ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوەی ﺑــﯚ
ﺟﺎرێﻜﯿــﺶ ڕێﮕــەی ﻛەوﺗﺒێﺘــە ﺋــەو ﺷــﺎرە ،دەﺑﯿﻨێــﺖ و ﻫەﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻛــە ﺋــەو ﺷــﺎرە ﻟــە زۆر ڕووەوە ﻏــەدری ﻟێ ﻛــﺮاوە ،ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــە ﻛــە داوای ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن
ﺑﻜــەن و ﻣﻨﯿــﺶ ﻫەﺳــﺘﻢ ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻫەڵەﺑﺠەﯾﯿــەﻛﺎن و ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدﻗﯿﯿەﻛﺎن وەك ﺑــﺮا ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ ﯾەك دەﻛەن.
ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە دەﺳــﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﺗــﺮی ﮔەورەﯾــە ﺑــﯚ ﻫەرێــﻢ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ زﯾــﺎد دەﺑێــﺖ ﺑﯚﻣــﺎن ،ﺋــەوەی ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﻟەﺳــەر دراوە و ﻣﺎوەﺗــەوە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑڕﯾــﺎری ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺑــﺎش دەﺑێــﺖ و ﮔەﺷــﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑــەو ﺑڕﯾــﺎرە .ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑــﯚ ﺳــەرﺟەم ﻫەرێــﻢ ﺳــﻮودی دەﺑێــﺖ و ﺷــﻮێﻨێﻜە ﺑﯚ ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەك ،ﻣﻨﯿــﺶ وەك ﻛﻮڕێﻜــﯽ ﻫەوﻟێــﺮی ﺳــاڵوﯾﺎن ﻟــێ دەﻛــەم و ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾــﯽ ﺧﯚﻣﯿــﺎن ﺋﺎراﺳﺘە دەﻛەم. ﻫەروەﻫــﺎ ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺧــﯚم دەردەﺑــڕم ﻟەوەی ﻟە ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدق ڕووی دا ،ﭘێــﻢ ﺧﯚﺷــە ﺑــەر ﻟە ﻫەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺋێﻤــە وەك ﻛﻮرد ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﯾﻨەوە ﻧــەك ﺳﯿﺎﺳــەت ،ﺑﯿﺮ ﻟــە ﺋﯿﻨﺘﯿــامی ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿــامن ﺑﻜەﯾﻨــەوە و دەﺑێ ﺋێﻤــە ﯾەﻛﱰﻣــﺎن ﺧــﯚش ﺑﻮێــﺖ .ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺎران ﺋەوەدەزاﻧــﻦ ﻛــە دەﺑێــﺖ ﻛــﻮرد ﯾەك ﺑــێ و ﯾــەك دەﻧﮓ ﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻛە ﻫەوﻟێــﺮ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿە ﺋەﻣــە ﺟێﮕــەی دڵﺨﯚﺷــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻛــە ،واﺗــە ﺳــﻮود و ﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەی ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .دوا ﭘەﯾﺎﻣــﻢ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾــەك ،ﻫەوﻟێﺮ ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدﻗە و ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدق ﻫەڵەﺑﺠەﯾــە ،ﻫەروەﻫــﺎ ﻫەڵەﺑﺠــە دﻫﯚﻛــە و دﻫﯚك ﺳــﻠێامﻧﯿﯿە ،واﺗــە ﻫەﻣﻮوﻣــﺎن ﺧەڵﻜــﯽ ﺋــەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەﯾﻦ و دەﺑێــﺖ ﺋێﻤــە ﻫەﻣــﻮو ﯾەﻛامن ﺧــﯚش ﺑﻮێــﺖ و ﻫەﻣﻮوﻣﺎن دەﺑﯿﻨە ﯾەك ﻣﺸــﺖ ﺑﯚ دەﻣﯽ دوژﻣﻨﺎمنﺎن.
ﻣﺤەﻣەد ﻓەﺗﺎح
دەﻧﮓدەدەمﺑﯚﭼﻮوﻧەﺳەرﭘﺎرێﺰﮔﺎیﻫەڵەﺑﺠە ﮔﻮﻣــﺎن ﻟــەوەدا ﻧﯿﯿــە ﺋێﻤــە ﻟەﮔــەڵ ﺷــﺎری ﻫەڵەﺑﺠــە ﺟﮕــە ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری زۆر ﺷــﺘﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻫــەن دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە، ﺑەﯾەﻛەوەﻣــﺎن ﭘێــﻢ ﺑﺎﺷــە ڕاﭘﺮﺳــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪرێــﺖ ﺑــﯚ ﺋێﻤــەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدق ﺗــﺎ ﺑــە ﻫەڵﺒــﮋاردەی ﺧﯚﻣــﺎن ﯾەﻛﻼﺑﻮوﻧەوەﻣــﺎن ﺑــﯚ ﺳــەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەڵەﺑﺠــە ﯾــەﻛﻼ
ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﺋەﮔــەر ڕاﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﺋەوا ﻣــﻦ دەﻧــﮓ دەدەم ﺑــە ﭼﻮوﻧە ﺳــەر ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑﺮﯾﻨــﯽ ﮔــەورەی ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد و ﺳــﯿﻤﺒﯚﻟﯽ ﺧەﺑﺎﺗــﻜﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑﯚﯾــە ﺑــە ﻫەڵەﯾەﻛــﯽ ﮔــەورەی ﻫەژﻣــﺎر دەﻛەم ﻛــە دژی ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑﻮەﺳﺘﯿﻨەوە. ﻫەڵەﺑﺠــە ﺑﺒێــﺖ ﺑــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ 35ی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی ﻟــە ﺳــەدا 35ی
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدق دەﺑــﻦ. ﺳــﻮودێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﻫەﯾە ﻟــە رووی ﻣەﻋﻨەوەﯾﯿــەوە ﻛــە ﺗەﻧﻬــﺎ ڕێﮕە ﺑﯚ ﭼــﻮون ﺑــﯚ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەڵەﺑﺠــە، دەﺑێــﺖ ﺑەﻧێــﻮ ﺷــﺎری ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدﻗﺪا ﺗێﭙــەڕ ﺑﺒﯿــﺖ ،ﺋــەوەش ﮔەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ دەﺑەﺧێﺸــﺖ ﺑەﺷــﺎرەﻛەﻣﺎن ،ﻧﺰﯾﻜﯿــﯽ ﺷــﺎری ﻫەڵەﺑﺠــە ﻟەﮔــەڵ ﺷــﺎرەﻛەﻣﺎن
ﺗێﻜــەاڵوی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ زۆری دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە .ﻟێــﺮەوە داواﻛﺎرم ﻟــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺷــﺎری ﻫەڵەﺑﺠــە ﻛــە ﻧەﻫێڵــﻦ ﻫﯿــﭻ ﻛــەس ﺑەﻧــﺎوی ﺋەواﻧــەوە ﻫێــﺮش ﺑﻜﺎﺗــە ﺳــەر داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺳــەﯾﺪ ﺳــﺎدق و ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﻛــەم ﺑﻜەﻧــەوە، ﺋەم ﺷــﺎرە ﯾەﻛێــﻚ دەﺑێﺖ ﻟــە ﺑﻨەﻣﺎ ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠە.
12
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣەﺣﻤﻮد ﺋﯿﺴامﻋﯿﻞ
ﻟە ﻋێﺮاق و ﺋێﺮان ﺷﯿﻌەی ﺧﯚﺑەﺧﺶ ﺑﯚ ﺳﻮورﯾﺎ دەﻧێﺮدرێﻦ
ﺳەروﺗﺎری رۆژﻧﺎﻣەی رﯾﺎزی ﺳﻌﻮودی
وردەﻛﺎری ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻗﻮدﺳﯽ ﺋێﺮان ﺑﯚ رژێﻤﯽ ﺳﻮورﯾﺎ وﺷ / ھوﻟﺮ ﺷەڕی ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﺳێ ﺳﺎڵ ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە ،ﺑەاڵم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎش ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋەو واڵﺗە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە .ﻟەﮔەڵ درێﮋﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺎوەی ﺷەڕەﻛە ،ﺳﯿﺨﻮڕی و ﻛﺎری ﺳەرﺑﺎزی ﻧﻬێﻨﯽ ،دواڕۆژی ﺋەو واڵﺗەﯾﺎن ﺑەرەو ﺋﺎﻗﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺮد. ﭘێ دەﭼێ ﺋەو واڵﺗە ﺑﻮوﺑێﺘە ﮔﺮێﻜﻮێﺮەی ﻫﺎوﺳەﻧﮕﯿﯽ ﻫێﺰ ﻟە رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا .ﻫێﺰە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەك و ﻫێﺰە ﻧﺎوﭼەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وەﻛﻮ ﺋێﺮان و ﺳﻌﻮودﯾەش ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻫەوڵﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺋﺎراﺳﺘەی داﻫﺎﺗﻮوی ﺋەو واڵﺗە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎن دەدەن. ﺋێــﺮان و ﺳــﻌﻮودﯾە دوو رﻛﺎﺑــەری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻟــەو واڵﺗــەن ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ رووﺑەرەﻛە ﺑەرﻓــﺮاوان ﺑﻮوە و رﻛﺎﺑەرﯾﯿەﻛەﯾــﺎن واڵﺗــﯽ ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﯿﺸــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە. ﺋێــﺮان ﻫەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﻟــە ﻫەوڵﯽ ﻣﺎﻧەوەی دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ دێﺮﯾﻨــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﺑــﻮو، ﺑﯚﯾە ﻟەﮔــەڵ درێﮋﺑﻮوﻧــەوەی ﻣﺎوەی ﺷــەڕ ﻟــەو واڵﺗــەدا ،ﺑەﺷــێﻮەی ﺳــﯿﺨﻮڕی و ﻛﺎری ﺳــەرﺑﺎزی ﭼــﻮوە ﻧﺎو ﺷەڕەﻛەوە. ﮔﺮووﭘﯽ ”ﺋﺑﻮﻟﻔزل ﻋﺑﺎس“ ﺋــەوە ﯾەﻛــەم رێﮕــەی ﺳــﯿﺨﻮڕی و ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻮو ﻛە ﺷــﯿﻌەی واڵﺗــﯽ ﺋێــﺮان ،ﻋێــﺮاق و ﻟﻮﺑﻨــﺎن ﺑــە رێﺒەراﯾەﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻗﻮدﺳــﯽ ﺳــەر ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﺎران ،ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺷەڕی ﺳﻮورﯾﺎ. ﮔﺮووﭘــﯽ ﺣﺰﺑــﻮاڵی ﻋێــﺮاق داﻣەزێﻨــەری ﮔﺮووﭘــﯽ ﺋەﺑﻠﻮﻓــەزل ﻋەﺑﺎﺳــە .ﮔﺮووﭘﯽ زوﻟﻔەﻗــﺎر دووەم ﮔﺮووﭘــﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﺷــﯿﻌەﯾە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﻛەﺳــێﻜەوە ﺑەﻧــﺎوی ﺋەﺑﻮ ﺷــەﻫﺪ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛــﺮێ ،ﺋەﺑــﻮ ﻫﺎﺟەرﯾــﺶ وەك ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋــەو ﮔﺮووﭘــە ﻧﺎﴎاوە. ﺋەﺑــﻮ ﻫﺎﺟــەر دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾﺎوە ﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﺋــەو واڵﺗــە .ﺋــەو دەڵێ، ”ﻟــە ﻛــﺮدەی ﺳــەرﺑﺎزﯾﺪا ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺳــﻮورﯾﺎ دەدەﯾﻦ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻧﺎوﭼــە داﮔﯿﺮﻛــﺮاوەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧەوە،ﺑﮕﺮﯾﻨەوە“. ﻟــە واڵﺗــﯽ ﺋێــﺮان و ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺑــە
ﺑەدی دەﻛﺮێ. ﺑﺎﺳــﻢ ﺧەﻟﯿﻔە ﯾــەك ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻫێــﺰی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻋێــﺮاق دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗەرﻣــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋــەو ﮔﺮووﭘﺎﻧــە ،ﻟــە رێﮕــەی ﺧﺎڵــﯽ ﺳــﻨﻮورﯾﯽ ﺋەﻟﻮەﻟﯿــﺪەوە ﺑــﯚ ﻋێﺮاق ﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗــەوە .ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺗەرﻣﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟــە ﺗــەك ﺳــﻮﭘﺎی ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺷــەﻫﯿﺪ دەﺑﻦ ،ﺑــﯚ ﻋێﺮاق دەﻫێﻨﺪرێﻨەوە“. ﮔﺮووﭘــﯽ رۆژی ﻣەﻋــﻮود ﺳــەر ﺑــە رەوﺗــﯽ ﺳــەدر ،ﮔﺮووﭘــﯽ ﺋەﻫﻠــﯽ ﺣــەق ﺳــەر ﺑە ﺳــﻮﭘﺎی ﻣەﻫــﺪی و ﮔﺮووﭘــﯽ ﺣﺰﺑــﻮاڵ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺳــﻮﭘﺎﯾەك ﺑەﻧــﺎوی ﺳــﻮﭘﺎی ﻣﻮﺧﺘــﺎردا ،ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧﯚﺑەﺧــﺶ ﺑــﯚ ﺳــﻮورﯾﺎ دەﻧێــﺮن .ﺳــﻮﭘﺎی ﻣﻮﺧﺘــﺎر ﻟەﻻﯾــەن ﻛەﺳــێﻜەوە ﺑەﻧﺎوی واﺳــﻖ ﺋەﻟﺒەﺗــﺎت ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛــﺮێ. واﺳــﻖ ﺋەﻟﺒەﺗــﺎت ،ﻋەﻟــﯽ ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ رێﺒــەری ﺋێــﺮان وەﻛــﻮ رێﺒــەری ﻫەﻣــﻮو ﻣﻮﺳــڵامﻧﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬــﺎن دەﻧﺎﺳێ. ﺑﮕﻛﺎن ﻟﺳر ﺋﺮان ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋــەو ﮔﺮووﭘــە
ﺋﯿﺴامﻋﯿﻞ ﺣەﯾﺪەری ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﻫێﺰی ﻗﻮدﺳﯽ ﺳەر ﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان ﻛە ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ راﻫێﻨﺎﻧﯽ ﺑە ﺳەرﺑﺎزاﻧﯽ ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەد دەﻛﺮد ،ﻟە دﯾﻤەﺷﻖ ﻛﻮژرا رەوﺗــﯽ ﺳــەدر رەﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﮔﺮووﭘــﯽ ﺋەﻫﻠــﯽ ﺣــەق ﺳــەر ﺑــە ﺋــەوان ﺑــێ .ﻣﻮﻗﺘــەدا ﺳــەدر رێﺒــەری رەوﺗﯽ ﺳــەدر دەڵــێ” ،ﺋەو ﮔﺮووﭘــە ﭘﯿــﺎوی ﺋێﺮاﻧــﻦ و ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﺎراﻧــەوە ﻣەﺷــﻘﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێ“. ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎش ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗــﺎران ﺑــە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺳــێ ﮔﺮووﭘــﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﺷــﯿﻌە )ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻫﻠــﯽ ﺣــەق ،رۆژی ﻣەﻋــﻮود و ﺣﺰﺑــﻮاڵ( ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﺋــەوە ﻫەر ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺗﯚﻣەﺗﺪا ﻧەﻣــﺎ .ﺟــەواد ﻛەرﯾﻤــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﺑەﺳــەدان ﮔﺮووﭘــﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎن .ﺋــەو دەڵــێ،
ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾﺎدا ﻗﺎﺳــﻢ ﺳــﻠێامﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﺳــﻮﭘﺎی ﻗﻮدﺳــﯽ ﺋێــﺮان ،ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺑەﻧــﺎوی ﻋەﻣــﺎر ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ داﻧــﺎ و ﻟەوێــﻮە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾــﯽ ﻛــﺮدە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮد
ﺳﻮﭘﺎی ﻣﻮﺧﺘﺎر ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳێﻜەوە ﺑەﻧﺎوی واﺳﻖ ﺋەﻟﺒەﺗﺎت ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛﺮێ .واﺳﻖ ﺋەﻟﺒەﺗﺎت ،ﻋەﻟﯽ ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ رێﺒەری ﺋێﺮان وەﻛﻮ رێﺒەری ﻫەﻣﻮو ﻣﻮﺳڵامﻧﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎن دەﻧﺎﺳێ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾﯽ ﻟــە رێــﯽ ﻣﺎڵﭙەڕەﻛﺎﻧــەوە داواﻛﺎری ﺑــﯚ ﻧﺎوﻧﻮوﺳــﯿﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧﯚﺑەﺧــﺶ ﺑــﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧﯿــﺎن ﻟــەو ﮔﺮووﭘﺎﻧــەدا دەﻛــﺮێ ،دوای ﺋــەوەش ﺑﯚ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑەڕێ دەﻛﺮێﻦ. ﭘﺮﺳــەی ﺷــەڕواﻧﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘــە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺑــە ﺗــەواوی ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﺷﯿﻌەﻧﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق
ﭼەﻛﺪاراﻧــەی ﺷــﯿﻌە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ دەڵێــﻦ ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەرﻛﯿــﺎن ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣەزارﮔــەی ﺣەزرەﺗــﯽ زەﯾﻨــەب ﻛﭽــﯽ ﺋﯿــامم ﻋەﻟﯿﯿــە ﻟــە رﯾﻔــﯽ دﯾﻤەﺷــﻖ ،ﺑــەاڵم ﺑەڵﮕە ﺑاڵوﺑــﻮوەﻛﺎن ﺋــەوە ﺑە ﺗــەواوی رەت دەﻛەﻧەوە. ﻟــە ﯾەﻛــەم ﻟێﺪواﻧــﯽ رەﺳــﻤﯿﺪا،
”ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺑــە واﺗــﺎی ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋێﺮاﻧە“. ﺋــەو ﻗﺴــەﯾەی ﺟــەواد ﻛەرﯾﻤــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺳــﻮﭘﺎی ﺋێﺮاﻧــەوە رەت ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺑــەاڵم ﺑاڵوﺑﻮوﻧــەوەی دەﯾــﺎن وێﻨــە و ﭬﯿﺪﯾــﯚ ،راﺳــﺘﯿﯽ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺳــﯿﺨﻮڕی و
ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺋێﺮاﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺳەﳌﺎﻧﺪووە. 15ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﺑــﯽ ﻟــە رێﻜەوﺗــﯽ 15ی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﭬﯿﺪﯾﯚﯾەﻛــﯽ ﺑەڵﮕەﯾــﯽ ﻟــە ﻛــﺮدەی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺋێــﺮان ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــاڵو ﺑــﻮوەوە، ﺋەﻣــەش رووی راﺳــﺘﯿﯽ ﻟێــﺪوان و رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد .ﻟــەو ﭬﯿﺪﯾﯚﯾــەدا ﺋﯿﺴــامﻋﯿﻞ ﺣەﯾــﺪەری ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﯾەﻛەﯾەﻛــﯽ ﻫێــﺰی ﻗﻮدﺳــﯽ ﺳــەر ﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاراﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺑــﺎس ﻟــە ﺑﻮوﻧــﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ واڵﺗەﻛەﯾــﺎن ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎدا دەﻛﺎت. ﻫــﺎدی ﺑﺎﻏﺒﺎﻧــﯽ دەرﻫێﻨــەری ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤــە ﺑەڵﮕەﯾﯿە ﺑﻮو ،ﺑــەاڵم ﺋەوﯾﺶ ﻟــە دەوروﺑــەری ﺷــﺎری دﯾﻤەﺷــﻖ ﻛــﻮژرا و ﺗەرﻣەﻛــەی ﺑــﯚ ﺋێــﺮان ﮔﻮاﺳــﱰاﯾەوە و ﻟــە ﻧــﺎو ﺋﺎﭘــﯚڕای ﺧەڵﻜﺪا ﺑە ﺧﺎك ﺳﭙێﺮدرا. ﺋﯿﺴــامﻋﯿﻞ ﺣەﯾــﺪەری و ﻣﺤەﻣــەد ﺟەﻣﺎﻟﯿــﺰادە دوو ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی دﯾــﺎری ﺳــﻮﭘﺎی ﺋێﺮاﻧــﻦ ﻛــە ﻟــە ﺷەڕی ﺳﻮورﯾﺎدا ﻛﻮژراون. ﻗﺎﺳــﻢ ﺳــﻠێامﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﺳــﻮﭘﺎی ﻗﻮدﺳــﯽ ﺋێــﺮان ،ﭘﻼﻧﺪاﻧەری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ واڵﺗەﻛەﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎدا .ﻫــەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷــەڕی ﺋــەو واڵﺗــەدا، ﺳــﻠێامﻧﯽ ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺑەﻧــﺎوی ﻋەﻣــﺎر ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ داﻧــﺎ و ﻟەوێــﻮە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾــﯽ ﻛــﺮدە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﺮد .ﺋــەو ﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎدا ﻫەﯾــە و ﺑــﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﻣەﺷــﻖ ﺑــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺳــەرﺑﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەد دەﻛﺎت. ﻣﺎﯾــﻜڵ ﻧﺎﯾﺘــﺲ ﭘﺴــﯚڕی ﺳــەرﺑﺎزی ﻟــە راﭘﯚرﺗێﻜﯿــﺪا ﺑــﯚ داﻣــەزراوەی واﺷــﻨﺘﯚن دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ ﺋەﺑﻮﻟﻔــەزل ﻋەﺑﺎس رۆڵێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﻟە ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾﺎ و داﻫﺎﺗﻮوەﻛەﯾﺪا ﻫەﯾە .ﺋەو دەڵــێ” ،ﻫێﺰەﻛــە ﺑﭽﻮوﻛــە ،ﺑــەاڵم ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺳــﱰاﺗﯿﮋﯾﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑەﺳــەر ﺷــەڕەﻛەدا ﻫەﺑــﻮوە ،ﺋــەو ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــەش ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە“. ﺷڕی دوو ھﺰ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺳــێ ﺑەﻫــﺎری ﺑەﺳــەردا ﺗێﭙــەڕی ،ﺑــەاڵم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺧێــﺮ و ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﻟــێ ﻧەﺑﯿﻨﯿــﻮە .ﻫێــﺰە ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ
ﻛﻮردﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎیﻋەرەﺑﯽ
و ﻧﺎوﭼەﯾﯿــەﻛﺎن ﮔﺮەوﯾــﺎن ﻟەﺳــەر داﻫﺎﺗــﻮوی ﺋــەو واڵﺗە ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﻣﯿــﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﻦ دەﺳــﺖ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻫەڵﺒﮕﺮن. ﺋێــﺮان و ﺳــﻌﻮودﯾە دوو ﺋەﻛﺘــەری ﺳــەرەﻛﯽ ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ ﻧــﺎو ﺷــﺎﻧﯚی ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾﺎن ،ﺋــەوان ﻫــەر ﻛﺎﻣەﯾــﺎن دەﯾﺎﻧــەوێ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻫێــﺰی ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەن. ﻟەﮔــەڵ دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ”ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ“ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان ﺋــەو دوو واڵﺗــە زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﻮو .ﺋێــﺮان ﻛــە ﺧﯚی ﺑــە رێﺒــەری ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬــﺎن دەزاﻧێ ،ﺷــﯿﻌە ﻟــە ﻫــەر واڵﺗێﻚ ﺑﻦ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﺎن ﻟــێ دەﻛﺎت و وەﻛــﻮ ﻛﺎرﺗێﻜــﯽ ﮔﻮﺷــﺎر ﺑــﯚ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﺧــﯚی ﺑەﻛﺎرﯾــﺎن دێﻨــێ. ﺋــەوە ﻟــە دڵــﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪاراﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﮔــﺮان ﻫﺎﺗــﻮوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑێــﻜﺎر ﻧەﺑﻮوﻧــە و ﻟە ﻫەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺋێــﺮان ﺋــەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﭘەﯾــڕەو ﻛﺮدﺑــێ ،رووﺑــەڕووی ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .ﻋێــﺮاق ،ﺳــﻮورﯾﺎ، ﺑەﺣﺮێــﻦ و ﻟﻮﺑﻨــﺎن ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﻮوﻧەﺗــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺷــەڕی ﺋێﺮان و ﺳــﻌﻮودﯾە .ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗــﺎران، ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ رﯾــﺎز ﺑــەوە ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر دەﻛﺎت ﻛــە دەﺳــﺘﮕەی ﺳــﯿﺨﻮڕﯾﺎن ﻟــە ﭘﺸــﺖ ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو دواﯾﯿــەی ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧــەی ﺋێــﺮان ﻟــە ﺑەﯾﺮووﺗــﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﻟﻮﺑﻨﺎﻧــﺪا ﻫەﺑــﻮوە .ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ رﯾﺎزﯾــﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺎران ﺑــەوە ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر دەﻛــەن ﻛــە دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟە ﻫﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺣﺮێــﻦ دژ ﺑە دﺳەاڵﺗﯽ ﺋەو واڵﺗەدا ﻫەﯾە. ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﻋﻮرﻓــﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەﺣﺮێــﻦ دەڵــێ ﻛــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿەﻛﯿﺎن ﺑەﻧــﺎوی ﺋەﺣﻤــەد ﻣەﺣﻔــﻮوز ﻣﻮﺳــەوی ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺋێﺮاﻧــە، وﯾﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺗەﻗﯿﻨەوە ﻟــە ﺑەﺣﺮێﻦ ﺑــﻜﺎت .ﻋﻮرﻓــﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﭘێﻨــﺞ ﻛەﺳــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﺑەو ﻣەﺳــەﻟەﯾە ﮔﯿــﺮاون و داﻧﯿــﺎن ﻧــﺎوە ﺑــەوە ﻛــە ﻟــە ﺋێــﺮان ﻣەﺷــﻘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮاوە. ﻛﺎﺗێــﻚ ”ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ“ واڵﺗــﯽ ﺑەﺣﺮێﻨﯿﺸــﯽ ﮔﺮﺗــەوە و ﻫــەر ﻛﺎم ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ،ﻗەﺗــەر و ﺋﯿــامرات ﻫێﺰﯾﺎن ﺑــەرەو ﺋــەو واڵﺗە ﻧــﺎرد ،ﺋێــﺮان ﺋــەو ﻛﺎرەی ﻣەﺣﻜــﻮوم ﻛــﺮد و دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺋەوە ﺑﯚ ”ﻛﻮﺷﺘﺎری ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧە“.
دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮرد و دەوڵەﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ،ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺮدەﻧــﯽ ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەﺷــێﻮە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘﺸــﺘێﻨەی ﺋــەو واڵﺗەدا ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﮔﻮﻣﺎن ﻟــە ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋــەو واڵﺗە ﺑــﯚ ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ رەﻫــﺎ ﻫەﯾــە ،ﺋــەوەش دوای ﺋــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮوە ﻫەرێﻤێﻜــﯽ ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪوو و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﻟــە دوای داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻋێــﺮاق، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑــﻮوە ﺋﺎراﻣﮕــەی ﺋــەو ﻋێﺮاﻗﯿﯿﺎﻧەی ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﭘەراﮔەﻧــﺪەی ﻛــﺮدن ،ﺳــەرەڕای ﺑﻮوﻧــﯽ ﺗــﯚوی ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﺧێڵەﻛــﯽ و ﺣﺰﺑــﯽ ﻟــەو ﻫەرێﻤــەدا ،ﺑــەاڵم رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەو ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﻧﺎﻛﯚﻛﺎﻧــە دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﺗﻮاﻧــەوە ﻟەﻧﺎو ﻗﺎڵﺒﯽ ﯾــەك دەوڵەﺗﺪا ﻛــﺮدووە ،ﻛە ﭼــﺎوەڕوان دەﻛــﺮێ ﺑﺒێﺘــە ﻛﺮۆﻛــﯽ ﻫەرێﻤێﻜــﯽ ﮔەورەﺗــﺮی ﻛــﻮردی ﻛە ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎش دەﮔﺮێﺘەوە. ﻫــەروەك ﺋــەوەی ﻟــە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻛــﻮرد رووی دا ،دﻧﯿــﺎ ﻫەﻟﻬەﻟەی ﺧﯚﺷــﯽ ﺑــﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ﻟێــﺪا ﺗــﺎ ﺋــەو رادەی ﻣﺰﮔێﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟــە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــﺮد ﻛــە ﭘێــﺶ ﻫەرێﻤــﯽ ﺑــﺎوك دەﻛــەوێ و ﺑﮕــﺮە ﺗێﭙەڕﯾﺸــﯽ دەﻛﺎت ،ﻫەرﯾــەك ﻟــە ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ و ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ وﯾﺴــﺘﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑــﻮو وەك دەرﮔﺎﯾەﻛﯽ ﻛــﺮاوە ﺑــەرەو ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎ و ﺑﻨﻜە ﺳــەرﺑﺎزی و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﻟــەوێ ،ﺑــەاڵم ﻧەزاﻧــﯽ ﺑــە راﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو واڵﺗــە ﻧﻮێﯿە ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧەﺑــﻮو ،وێــڕای ﻛەڵەﻛەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺎﺷــاموەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﺧێڵەﻛــﯽ ﻛــە ﺑەﻫــﯚی ﺷــەڕی درێــﮋەوە ﻟــە دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧەرﺗــﻮوم و ﻣﺎﻣەڵــە ﻧﺎﺷﺎﯾﺴــﺘەﻛەی و ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوﻧــەوە ،ﯾەﻛﯿــﺎن ﮔﺮﺗﺒــﻮو و ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﭘڕۆژەﻛەﯾــﺎن ﺳــەرﺑﺨەن ،ﺑــەاڵم ﺋــەوان ﺧﯚﯾــﺎن ﻟە ﺑــەردەم ﭼەﻧــﺪان ﺑەرﺑەﺳــﺘﺪا دۆزﯾﯿــەوە ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێﻦ. ﺳــەﻟﻔﺎ ﻛﯿــﺮ ﻛە ﺷــﻮێﻨﮕﺮەوەی ﺟــﯚن ﻗەرﻧــەق ﺑﻮو ،ﻟــە ﺋﺎﺳــﺖ ﺗﻮاﻧﺎ و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﻧەﺑــﻮو ،ﺋــەو ﻛﺎﺗــەش ﻛــە ﺋﺎﻫەﻧﮕﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮔێــڕا وای ﺑەﺑــﺎش زاﻧــﯽ ﻛــە ﺳــەرﭼﺎوەی ﺳــەرەﻛﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗــﯽ دەوڵەﺗەﻛــەی ﻟەﺳــەر ﺗﻮاﻧــﺎ و ﻫێــﺰی ﺧێڵەﻛــەی ﺧــﯚی ”ﺋەﻧــﻜﺎ“ ﺑــێ ،ﻛــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺳــێ ﺧێڵــﯽ ﺋــەو ﻫەرێﻤەﯾــە ،ﺑﯚﯾــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و ﺗەﻧﺎﻫــﯽ و ﻫەواڵﮕــﺮی و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن ﻟــەو ﺧێڵە ﺑــﻮون ،ﺋــەوە ﻗﯚرﺧﻜﺮدﻧــەش ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺑــﻮوە ﻣﺎﯾــەی ورووژاﻧﺪﻧــﯽ ﺧێڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾــەك ﻛــە ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەواری و دواﻛەوﺗﻮوﯾــﯽ ﺑەﺳــەرﯾﺪا زاڵــە ،ﺑﯚﯾــە دەﺳــﺖ ﻛﺮا ﺑــە ﭘﺎﻛﺘﺎوﻛــﺮدن و دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــەی ﻻﮔﯿــﺮی دەوڵــەت ﻧﯿــﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻻدان و ﻟــە ﻛﺎرﺧﺴــﺘﻨﯽ )رﯾــﺎك ﻣﺸــﺎر( و ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــەی ﻟەﮔەڵﯿــﺪا ﺑــﻮون ،ﺋەوە ﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﺗﻮوڕەﺑﻮوﻧــﯽ واﯾﺎن ﻟێ ﻛــﺮد ﻛە ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دۆﺧێﻜﯽ ﻧﻮێ ،ﻫەوڵﯽ ﻛﻮدەﺗﺎ ﺑﺪات. ﺋــەو رووداواﻧــە ﺧەرﯾﻜــە ﺷــێﻮەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ وەرﺑﮕــﺮن ﻟــە ﻧێــﻮان ﻫەرﺳــێ ﺧێڵــﺪا ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮور ،ﺋەوەﺷــﯽ دۆﺧﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋەو دەوڵەﺗــە ﺑﺰاﻧــێ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺳــەﺧﺘﯿﯿەﻛﯽ ﮔــەورەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾــﺎن ﻟــە ﯾەﻛــﱰەوە دوورە و ﺗﯚڵەﺳــەﻧﺪﻧەوەی ﮔەورەﯾــﺎن ﻟە ﻧێﻮاﻧﺪاﯾــە ،ﺑﯚﯾــە دەوڵەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ﭘﺎڵێﻮراوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑﺒێﺘــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺑەﻫێﺰﺗﺮ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋﯚﮔەﻧــﺪا و ﻛﯿﻨﯿــﺎ ،ﺑــەو ﭘێﯿەش ﺑﺒێﺘە ﻫﺎوﺷــێﻮەی ﺳــﯚﻣﺎڵ و واڵﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳــێﯽ ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟــەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧــەی ﻟە ﻧﺎوەﺧﯚی ﺋەو واڵﺗەدا ﭘەرە دەﺳێﻨﻦ. ﻟێــﺮەدا ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺋەوەﯾــە ،ﺋﺎﺧــﯚ ﺑﯚﭼــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن و ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﺪا ﺳــەرﻛەوت ،ﺑــەاڵم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ﻧﻮوﭼــﯽ ﺧﻮارد ،ﺋــەوە ﻟەﮔــەڵ ﻟێﻜﭽﻮوﻧــﯽ دۆخ و ﺳﺎاڵﻧﯽ ﺷەڕﻛﺮدن و ﺗﻮاﻧﺎ رەﺧﺴﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻫەردووﻻ؟ ﻫﯚﻛﺎرەﻛــە ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛــە ﻫەرێﻤــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮدەی ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺋــەوان ﻛﺎری ﺣﺰﺑﯿﯿــﺎن ﻛــﺮد و ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﯽ ﻋێــﺮاق ﭼﻮوﻧــە ﻧــﺎو ﺷــەڕێﻜﯽ درێــﮋەوە، ﻛــە ﺋەزﻣــﻮون و ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﺋەواﻧــﯽ ﭘێﮕەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻫەروەﻫــﺎ ﺑﺎزﻧــەی ﻫﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوە و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻓﺮەواﻧــﱰ ﻛــﺮد ،ﺋــەو ﺋەزﻣﻮوﻧــە ﺑــﻮوە ﺑەرﺟەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺋەرێﻨــﯽ ﺑــﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــﯽ ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤەﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛــﱰ ،ﺳــەرەڕای ﺑﻮوﻧــﯽ ﺗــﯚوی ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ،ﻛــە ﺋــەوەش ﺋﺎﻣﺎژەﯾــە ﺑــﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﯿﺎن ،ﭼﻮﻧﻜــە دەرﻛــەوت ﻛــە ﺳــەرەﻛﺮدەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯿﺪان و ﺋــەوان ﺗەﻛﺘﯿﻜێﻜﯿــﺎن داﻧﺎ ﺑﯚ ﺑەدﯾــﺎر ﻧەﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﺗەواو، ﺳــەرەڕای ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫﺎﻧــﺪەری وەك ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ﻟــە ﭘێﺸــﻮودا و ﺋێــﺮان و ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ،ﺑــەاڵم ﺋەوان ﻟە راﺳــﺘﯿﯿەﻛە ﮔەﯾﺸــنت و ﺧﻮاﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ دواڕۆژﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺎ. ﻫەرﭼــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮوداﻧە ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ،ﺑەﻫــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘــڕۆژەی دەوڵــەت ﻛــە ﻫەﻣــﻮو ﻫێــﺰەﻛﺎن ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە، دواﺗﺮﯾــﺶ ﻧەزاﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﮔــەورە و ﺑﻮوﻧــﯽ ﺗــﯚوی ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ،ﻛــە رەﻧﮕــە ﺋەﮔــەر ”ﻗەرﻧــەق“ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــەرۆﻛﯽ واڵت ﺑﻮاﯾــە ،ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎرێﻜــﯽ دەﻛــﺮد ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﻫــەردوو ﺳــﻮودان ،ﺑەﺑــێ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە ﯾــﺎن دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ،ﺑﯚﯾە رێﮕە ﻟــە ﺑــەردەم ﺳــﻮوداﻧێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن رەﻧﮕــە وااڵ ﻧەﺑــێ، ﺋــەوە ﺋەﮔــەر ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﺷــەڕی ﺑێ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻧەﺑﻨــە ﺟێﮕــﺮەوەی ﺋەو دۆﺧەیﺋێﺴﺘﺎی.
ﻛﻮرد ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﮔەﻧﺪەڵﯽ دەﺑێﺘە ﻫﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی دەﻧﮕﺪەری ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪان
13
ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەرە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻫەﻓﺘەﯾەﻛــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﯽ ﻫەﺳــﺘﯿﺎر و ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە. 17ی ﺳــەرﻟەﺑەﯾﺎﻧﯽ رۆژی 17ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوو ﻫەڵﻤەﺗێﻜــﯽ دژە ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو و ﻟــەو ﻛﺎﺗــەوەش ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ
ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋــەوان ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑﺎﻧﻜەﻛــەوە ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەﯾەوە ﻫەﯾــە -ﺋەوەش ﭘــﺎش ﺋــەوەی ﺑڕی ﭼــﻮار ﻣﻠﯿــﺎر و ﻧﯿﻮ دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﻟــە ﻣﺎڵەﻛەﯾــﺪا دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەردا ﮔﯿﺮاوە .ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ دەﯾﭭﯿــﺪ ﻛﯚﻫﯿﻨــﯽ ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑﯚ ﻛﺎروﺑــﺎری ﺗﯿﺮۆر
ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮرﯾﯿــە و دەڵێــﺖ ﺋــەم ﺳﯿﺴــﺘﻤە ﺋﺎڵﯚزە ﺋەوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدات ﻛــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟەﺳــەر ﻛڕﯾﻨﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﺋێــﺮان ﺑــەردەوام ﺑــﻮوە ،ﺑــەاڵم ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘــﺎرەی ﻛڕﯾﻨــﯽ ﺋــەو ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯿە ﺑــﺪات .ﺑﯚﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺣﺴــﺎﺑێﻜﯽ ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﺑــﯚ ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻟــە
ڕەزا ﺳەڕاﻓﯽ ﺑﯿﺰﻧﯿﺰﻣﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﺪا ﺑڕی 49ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ وەﻛﻮ ﺑەرﺗﯿﻞ داوەﺗە زەﻋﻔەر ﻛﺎﮔﺎﻟﯿﺎﻧﯽ وەزﯾﺮی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەم ﺑﺎﺑەﺗــەدا ﺗێــﻮەﮔﻼون .ﺋەوەش ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﻻی ڕەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ واڵت و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﭘﺎرﺗــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪار دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺗﻮێــﮋەرەوان دەڵێﻦ ﺋــەم ڕووداوە ڕﻛﺎﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﻧێــﻮان ﻟــە دەﺳــەاڵﺗە ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــەی ﻓەﺗﺤــﻮاڵ ﮔﯿﻮﻟەن و ﭘﺎرﺗــﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪاری ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﻧــﺎو داﻣــەزراوە ﻫەﺳــﺘﯿﺎر و ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ واڵﺗــﺪا -ﻟەواﻧــەش دادﮔﺎ و ﭘﯚﻟﯿــﺲ .ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺗﻮێــﮋەرەوان دەڵێــﻦ ﺋــەم ڕووداوە ﺋەوەﻧــﺪە ﺑەرﻓﺮاواﻧــە ﻛــە ﺗەﻧﺎﻧەت رۆڵــﯽ ﺋێــﺮان و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﺸــﯽ ﺗێﺪاﯾــە .دووان ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧەش ﻛــە ﻟــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــەم ﭘﺮﺳــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿــەدا دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮاون ﺳــﻮﻟەﯾامن ﺋەﺳــاڵﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﺎﻧﻘــﯽ ﻫﺎڵــﻚ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ڕەزا ﺳــەڕاﻓﯽ ﺑﯿﺮﻧﯿﺰﻣﺎﻧــﯽ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺋێﺮاﻧﯿــﻦ .ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﭘێﯽ واﯾــە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ رۆڵێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿﺎن ﻟــەم ﺑﺎﺑەﺗــەدا ﮔێــڕاوە ،ﺋــەوەش ﺑەﻫﯚی ﺋــەو رۆڵــەی ﻫﺎڵــﻚ ﺑﺎﻧﻚ ﻟــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺳــﺰا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﮔێڕاوﯾەﺗــﯽ. ﻟێﻜﯚڵەرەواﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎش دەڵێــﻦ
و ﻫەواڵﮕﺮﯾــﯽ داراﯾﯿــﺶ ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ رۆڵﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺳــەڕاف و ﻫﺎڵﻚ ﺑﺎﻧﻚ ﻟە ڕووداوەﻛەدا ﭘﯿﺸﺎن دەدات. 2012دا ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋــﺎداری ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺋەوروﭘــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿــﺎن ﺑەﺳــەر ﺋێﺮاﻧﺪا ﺳــەﭘﺎﻧﺪ. ﯾەﻛێــﻚ ﻟەواﻧﯿــﺶ ڕێﮕەﮔﺮﺗﻦ ﺑــﻮو ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﻟــە ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻫــەر ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﭘــﺎرە. ﺑــەاڵم ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺳــەرﭼﺎوەی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ ﺑاڵوﯾــﺎن ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺋێﺮان ﺳــﻮود ﻟــە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻫﺎڵــﻚ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ وەردەﮔﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوە ﯾــﺎن ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋــەو ﺳــﺰاﯾﺎﻧەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋەوروﭘــﺎ .ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻫەﻧﺪێﻚ زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ داوەﺗــە ﻟێﻜﯚڵەرەوان ﺷــێﻮازی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛــەش و ﺋﯿﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەم ﺑﺎﻧﻜــە ﭘﯿﺸــﺎن دەدات ﻛــە ﺑــەم ﺟــﯚرە ﺑــﻮوە :ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ﻟــە ﭼﯿــﻦ داﻣــەزراون. ﻟــە ﺋێﺮاﻧــەوە و ﺑــە دۆﻛﯿﻮﻣێﻨﺘــﯽ ﺳــﺎﺧﺘەوە ﭘــﺎرە ﺑــﯚ ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺋــەو ﺑﺎﻧﻜﺎﻧــە ﻧێــﺮدراوە .ﭘﺎﺷــﺎن ﭘﺎرەﻛــە ﺑﯚ ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺑﺎﻧﻜێﻜــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﮔﻮاﺳــﱰاوەﺗەوە و ﻟەوێــﺶ ﺑــەو ﭘﺎرەﯾــە زێڕ ﻛــڕدراوە .ﺋەم زێــڕە ﯾﺎن ﻟە ڕێــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻜەوە ﮔەﯾەﻧﺮاوەﺗە ﺋێــﺮان ﯾــﺎن ڕەواﻧــەی دوﺑــەی ﻛــﺮاوە و ﻟەوێﺸــەوە ﮔەﯾەﻧﺮاوەﺗــە ﺋێــﺮان. ﺋﻮﮔــﻮر ﮔێﺮﺳــﯿﺲ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ
ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻫﺎڵــﻚ ﺑﺎﻧــﻚ ﻛﺮدووەﺗــەوە. ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دراوەﻛــەی ﺑــە زێــڕ ﮔﯚڕﯾﻮەﺗەوە و ﭘﺎﺷــﺎن ﺋــەو زێڕە ﻧێــﺮدراوە ﺑــﯚ ﺋێــﺮان .ﻟــەوەش زﯾﺎﺗﺮ، ﺋــەو زێــڕەی ﻛە ﺋێــﺮان ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ﮔﯚڕﯾﻮﯾەﺗﯿﯿــەوە ﻫێرناوەﺗــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻟەوێــﻮە ڕەواﻧــەی ﺋێــﺮان ﻛــﺮاوە .ﻫەرﺑﯚﯾــە ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵﺪا ﺑــە ﺑــڕی 8ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ زێــڕ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە ڕەواﻧــەی ﻧﺎو ﺋێــﺮان ﻛــﺮاوە .ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋــﺎﮔﺎداری ﺋــەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺑــﻮوە ﺑﯚﯾە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗەﻣﻮوزی ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا واﺷــﻨﺘﯚن ﻧﺎردﻧﯽ زێڕﯾﺸــﯽ ﺑــﯚ ﺋێﺮان ﻗەدەﻏــە ﻛــﺮد .دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋــەم ﺑڕﯾــﺎرەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش ﻣﺎﻧــەوەی ﺑڕێﻜــﯽ زۆر ﻟــە زێــڕ -ﺑــە ﺑەﻫــﺎی 13ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ -ﺑــﻮو ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا و ﺋــەو زێــڕەش ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻮو ﺑــﯚ ﺋــەوەی ڕەواﻧــەی ﻧــﺎو ﺋێﺮان ﺑﻜﺮێﺖ. ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەﻛﺎن ﺋەوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدەن ﻛــە ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻟــەم ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿــەدا ﺗێﻮە ﮔﻼوە .زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﺋــەوە دەردەﺧــەن ﻛــە ڕەزا ﺳــەڕاﻓﯽ ﺑﯿﺰﻧﯿﺰﻣﺎﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ ﻧــﺎو ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﻟەﮔــەڵ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە وەزﯾﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯿــﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯿﺸــﯽ داﺑﯿــﻦ ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻟــە ڕێﮕﺎﯾــەوە ﻣﻠﯿﺎرەﻫــﺎ دۆﻻری ڕەواﻧــەی ﺋێــﺮان ﻛــﺮدووە .ﺑﺎوﻛــﯽ
ﺳــەڕاﻓﯿﺶ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ ﺋەﺣﻤــەدی ﻧــەژادی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﺋێﺮاﻧــﺪا ﻫەﺑﻮوە. ﺳــەڕاﻓﯽ ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﺪا ﺑڕی 49ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ وەﻛــﻮ ﺑەرﺗﯿــﻞ داوەﺗــە زەﻋﻔــەر ﻛﺎﮔﺎﻟﯿﺎﻧــﯽ وەزﯾــﺮی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 7ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺗﺮﯾﺸــﯽ وەﻛــﻮ ﺑەرﺗﯿــﻞ داوەﺗــە ﺋەﺳــاڵن .ﻛﺎﮔﺎﻟﯿﺎﻧﯿــﺶ ﺑــە ﺳــەراﻓﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە دەﺑێــﺖ ﺗەﻧﯿــﺎ زێڕ ﻟە ڕێــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە ڕەواﻧەی ﺋێــﺮان ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺳــەراﻓﯿﺶ ﺑــە ﮔﻮێﯽ ﻧﺎوﺑﺮاوی ﻛﺮدووە. ﺋــەوەی ﻛــە داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎی زۆر ﺳەرﺳــﺎم ﻛــﺮدووە رۆڵــﯽ ﺳــەڕاﻓﯿﯿە .ﺋــەم ﻛەﺳــە ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2008ﻟــە دوﺑــەی ﺋﯿﺸــﯽ ﻛــﺮدووە. ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن و ﺗﻮێــﮋەرەوان دەڵێــﻦ ﺳــەڕاﻓﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜەری ﺑەﻫێــﺰی ﻫەﺑــﻮوە ،ﺋەﮔەر ﻧــﺎ ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜﺪا ﺋــەم رۆڵە
ﺗريۆرﻛﺮدﻧﯽ ﺳەﻛﯿﻨە ﺟﺎﻧﺴﺰ ﻟە داﻣەزرێﻨەراﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە و دوو ﻟە ﻫﺎوڕێﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﺷﺎری ﭘﺎرﯾﺲ ﯾەﻛەم ﻫەوڵﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﺳﯿﺨﻮڕﯾﯽ ﺑﻮو ﺑﯚ ﻟەﺑﺎرﺑﺮدﻧﯽ ﭘڕۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﮔەورەﯾــە ﻟــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﻧێــﻮان ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﺑﮕێڕێــﺖ .ﺳــەڕاﻓﯽ ﻟــە 2008دادا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2008 2011دا ﺗﻮرﻛﯿــﺎ داﻣەزراﻧﺪ و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2011دا ﭼــﻮوە ﻧــﺎو ﺋﯿــﺶ و ﻛﺎری ﺗﺎﯾﺒــەت 2012دا ﺑــە زێــڕەوە و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ”ﺳــەﻓﯿﺮ“ی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە 2012دا زێــڕی داﻣەزراﻧــﺪ .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪەری ﺋﯿﺶ و ﻛﺎری ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی 46ی ﺗــەواوی ﺋەو زێــڕە ﺑﻮوە ﺑــڕی 46%ی ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە ڕەواﻧــەی واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻛﺮاوە .ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺟــﺎر ﻟــە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەﻛﺎن دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮان ﺑــەاڵم ﻫــەر زۆر زوو و ﺑەﺑــێ ﻫﯿــﭻ ﺟﯚرە ﻛێﺸەﯾەﻛﯿﺶ ﺋﺎزاد ﻛﺮان.
ﺋــەم ڕووداواﻧــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﻫەﯾــە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛێﺸەﯾﺸــﯿﺎن ﻟە ﻧــﺎو ﭘﺎرﺗﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪاری واڵﺗــﺪا دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە .ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﺑەڕێــﻮە دەﭼێــﺖ و ڕەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏﺎﻧﯿــﺶ ﭘﻼﻧــﯽ ﺋــەوەی ﻫەﯾــە ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ ﺑــﻜﺎت .ﺋەردۆﻏﺎن ﻟــە ﻣﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﻫەﻧــﮕﺎوی ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮردی واڵﺗەﻛــەی ﻫەڵﮕﺮﺗــﻮوە و ﺑەڵێﻨﯿﺸــﯽ داوە ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﻫەﻧﮕﺎواﻧەی ﺑــەردەوام ﺑێــﺖ ﺗﺎﻛــﻮ ﻛێﺸــەی ﻛــﻮرد ﺑــە
ﺗــەواوی ﭼﺎرەﺳــەر دەﺑێــﺖ .ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﺋەﻣــەش ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر ﺑەﻫێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﮕــەی ﻫەرێﻢ ﻫەﺑــﻮوە .ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻛــﯽ ﺋەردۆﻏﺎن ﻟە ﻫەڵﮕﺮﺗﻨــﯽ ﻫەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻛــﻮردی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻫێﺰﯾــﯽ ﭘێﮕــە و دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺧــﯚی ﺑــﻮوە ﻟــە ﻧــﺎو ﭘﺎرﺗەﻛــەی و ﺑەﻫێــﺰی ﭘﺎرﺗەﻛەﯾﺸــﯽ ﺑــﻮوە ﻟــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا .ﺑﯚﯾــە ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﺋەردۆﻏــﺎن ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرددا ﻧﯿﯿە.
ﻧﺎﺑێﺖ ڕێﮕﺎ ﺑﺪرێﺖ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﺒێﺘە ﺳەداﻣێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒــﺎر .ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ رۆژە ﺷــەڕ ﻟە ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﭼﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــەدا ﺑەردەواﻣﯽ ﻫەﯾــە و ﺑەو ﻫﯚﯾــەوەش دەﯾﺎن ﻛــەس ﻛــﻮژراون. ﻣﺎڵﭙــەڕی ﺑــﯽ ﺑــﯽ ﺳــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧــﯽ دەڵێــﺖ ،ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻋێــﺮاق دەﺑﯿرنێــﺖ ﺑەﺷــێﻜە ﻟــەو ﻛێﺸــە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿــە ﻣﺎوە درێﮋەی ﻟە ﻧێﻮان ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧەی واڵﺗــﺪا ﻫەﯾــە .ﻣﺎڵﭙەڕەﻛە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــە ﻫــﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ واڵت دادەﻧێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺎوﺑــﺮاو دەﯾەوێــﺖ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەﯾﺪا مبێﻨێﺘــەوە و دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﺶ ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﺑەﻫێﺰﺗﺮ ﺑــﻜﺎت .ﺑەاڵم ﺋەﻣە ﺷــﺘێﻜە ﻛــە زۆرﯾﻨــەی ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن دژاﯾەﺗــﯽ دەﻛــەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺋێﺴــﺘﺎدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻟەﺳــەر ﺳــێﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق داوای ﺋــەوە دەﻛــەن ﺑﺒﻨــە ﻫەرێــﻢ .ﺑﯽ ﺑﯽ ﺳــﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ،ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ دەﯾەوێــﺖ
ﻟــە رێــﯽ ﻫێــﺰەوە ﺋەﻧﺒــﺎر ﺑﺨﺎﺗــەوە ژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە، ﺑــەاڵم ﺋەﺳــﺘەﻣە ﺋــەم ﻫەوڵــەی ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨێﺖ .ﺑﯚﯾە
ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺒــﺎر و ﺗــەواوی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ڕێﯽ دﯾﺎﻟــﯚگ و ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿەوە دەﺑێﺖ.
ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﻫەواڵــﯽ ﯾﻮﻧﺎﯾﺘــﺪ ﭘﺮێــﺲ ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺷــﻨﺎڵﯿﺶ ﻟــە ڕاﭘﯚرﺗێﻜــﺪا دەڵێــﺖ ،ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺧەرﯾﻜــە دەﺑێﺘــە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑــﯚ
ﺋﺎژاﻧﺴﯽ ﻫەواڵﯽ ﯾﻮﻧﺎﯾﺘﺪ ﭘﺮێﺲ ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺷﻨﺎڵﯿﺶ ﻟە ڕاﭘﯚرﺗێﻜﺪا دەڵێﺖ ،ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺧەرﯾﻜە دەﺑێﺘە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە رۆژﺋﺎوا ڕێﮕەی ﻟێ ﺑﮕﺮێﺖ
ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رۆژﺋﺎوا ڕێﮕــەی ﻟــێ ﺑﮕﺮێــﺖ .ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛەی ﻫــەواڵ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ،ﺋەﺣﻤــەدی ﺋەﻟﻌەﻟﻮاﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــە و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ واڵت .ﺋەو ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺣەﺳــﺎﻧەﯾە ،ﺑــەاڵم ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ڕێــﺰی ﻟــەو ﺟــﯚرە ﻣﺎﻓــە ﻧەﮔــﺮت و ﭘــﺎش ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺗﻮﻧــﺪی ﺳــەرﺑﺎزی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛــەس ﻟــە ﭘﺎﺳــەواﻧەﻛﺎن و ﻛــەس و ﻛﺎری ﻋەﻟﻮاﻧــﯽ ﻛــﻮژران و ﺧﯚﯾﺸــﯽ دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮا و ڕەواﻧــەی زﯾﻨــﺪان ﻛــﺮا .ﯾﻮﻧﺎﯾﺘــﺪ ﭘﺮێــﺲ ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺷــﻨﺎڵ دەڵێــﺖ ،ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﺗﯿــﺮۆر ﺑﻮوەﺗــە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــەوە .ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﯾــەك ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﺗﯿــﺮۆری داﯾــە ﭘــﺎڵ ڕاﻓﯿــﻊ ﻋﯿﺴــﺎوی وەزﯾــﺮی داراﯾــﯽ و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 150ﻛــەس ﻟــە ﭘﺎﺳــەوان و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺳــﺘﺎﻓەﻛەی دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮد .دوو ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎش
ﻫەﻣــﺎن ﺟــﯚرە ﺗﯚﻣەﺗــﯽ داﯾــە ﭘــﺎڵ ﺗﺎرﯾــﻖ ﻫﺎﺷــﻤﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﻋێــﺮاق و ﻫەرﺑﯚﯾە ﻫﺎﺷــﻤﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑەﺟێ ﻫێﺸــﺖ و ﺋێﺴــﺘﺎش ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەژﯾﺖ. ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛەی ﻫــەواڵ دەڵێــﺖ ،ﻫــەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێــﺮان دەﻛﺎت ﻓەرﻣﺎﻧێــﻚ ﻟەﻻﯾــەن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﺋــەو واڵﺗــەوە وەردەﮔﺮێــﺖ و ﻟەﮔــەڵ ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺪا ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق ﺟێﺒەﺟێــﯽ دەﻛﺎت .ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﻧﺎوﺑﺮاو ﭼﺎوەڕێﯽ ﺋەوە دەﻛﺎت ﺋێــﺮان ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــێ ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑﺒێﺘەوە 30ی ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان .رۆژی 30ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻟە ﻋێــﺮاق ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ. ﯾﻮﻧﺎﯾﺘــﺪ ﭘﺮێــﺲ ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺷــﻨﺎڵ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ،زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﺗەﻗﯿﻨــەوە و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ،ﻗﻮڵﺒﻮوﻧــەوەی ﺟﯿﺎوازﯾﯿــە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿــەﻛﺎن ،ڕێﺰﻧەﮔﺮﺗــﻦ ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ ،زۆرﯾــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ، ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەﺷــﻜەﻧﺠەدان،
ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧــەی ﻧﻬێﻨﯽ ،ﻟە ﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ وا دەﻛﺎت ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻟــەو ﻫەڵﺒﮋاردﻧــەدا ڕووﺑــەڕووی ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﮔــەورە ﺑێﺘــەوە -ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﻧﺎوﺑــﺮاو و ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــە ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری ﮔــەورە ﻟە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛەدا ﻧەﻛەن. ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛەی ﻫــەواڵ دەڵێــﺖ، ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯽ ﺋەوەﯾــە رۆژﺋــﺎوا ﻟەﺳــەر ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪان و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑەردەواﻣــە .ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾــەك دەزاﻧــﻦ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺧەرﯾﻜــە ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻫەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚ و ﻛﺎوﻟــﻜﺎری ﻧﺰﯾــﻚ دەﻛﺎﺗــەوە .ﻛﺎﺗــﯽ ﺋــەوە ﻫﺎﺗــﻮوە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و ڕێﻜﺨــﺮاوی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑــە ﺋەرﻛــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻫەڵﺴــﻦ و ڕێﮕﺎ ﻧــەدەن دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ﭘەﯾﺪا ﺑێﺖ.
14
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻫﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺳەﻻﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ
رەﻓﺘﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺷێﻮەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺑﻮوری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێ ﺋﺎ :ﺋﻓﺮاﺳﯿﺎب ﮔﺮاﻣﯽ ﭘﺎش ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ زﯾﺎد ﻟە دوو ﺳﺎڵ ﺑەﺳەر راﭘەڕﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ واڵﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻛە ﺑە ﺑەﻫﺎری ﻋەرەﺑﯽ ﻧﺎوزەﻧﺪ ﻛﺮاوە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷﻜﺴﺖ و ﭘﺸێﻮی ﻟە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەم واڵﺗﺎﻧە ﺑەدی ﻛﺮا و ﻟە ﻣﯿﴪ ﺑﯿﻨﯿامن ﺋﯿﺨﻮاﻧەﻛﺎن دەﺳەاڵﺗﯿﺎن ﮔﺮﺗە دەﺳﺘەوە و ﭘﺎش ﺳﺎڵێﻚ ﻟە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛەوﺗﻨەوە ﺑەر ﺷﺎاڵوی ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻫﺎواڵﺗﯿﺎن و ﻟەﺳەرﻛﺎر ﻻﺑﺮان .دﻛﺘﯚر ﺳەﻻﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ ﻟە دﯾامﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺧﺎڵە ﻻواز و ﺑەﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم راﭘەڕﯾﻨﺎﻧە ﻫەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨێﺖ و ﺑﺎس ﻟە ﺳەﻧﮓ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن دەﻛﺎت ﻟە رۆژﻫەڵﺘﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردان ﻟەﮔەڵ ﺋەمراﭘەڕﯾﻨﺎﻧە. ﺷــەﭘﯚل و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ راﭘەڕﯾﻨــﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﻣەوداﯾــە ﺑــەﻻی ﺋێــﻮەوە چ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜــﯽ ﻟــێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە؟ ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎڕەﺳــەن و ﻧﺎﻣــﯚ و ﺑێﮕﺎﻧــە ﻧﯿﯿــە ﻟەﮔــەڵ ﻧەرﯾــﺖ و ﺳــﻮﻧەﺗە ﻣێﮋووﯾــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ واڵﺗﺎﺗــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ، ﺑەڵﻜــﻮ ﻫەڵﻘــﻮاڵوی رەوﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم واڵﺗﺎﻧەﯾــە .رەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋــەم ﺟﻮواڵﻧەوەﯾــە ﺑــە ﻣﺎﻧــﺎی ﺑــێ ﻧﯿﺎزﺑﻮوﻧــﯽ ﻟــە ﭘێﺸــﻤەرج و ﻓﺎﻛﺘــەر و ﭘﺎڵﻨــەرە دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە .ﻛﺎرﯾﮕــەری دەﺳــەاڵﺗە ﺟﯚرﺑەﺟــﯚرەﻛﺎن و ﻛەﺷــﻮﻫەوای ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻓــەزای ﻧێــﻮ ﻧەﺗەوەﯾﯿــﺶ ﺑﯚ ﭼﺎوﭘﯚﺷﯿﻦ ﻧﺎﺑێ. ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﮔەﻻﻧــﯽ ﻋــەرەب ﺑــﯚ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺑەﺷــﺪاری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋــﺎزادی ﺗﺎ رادەﯾەﻛــﯽ زۆر و رەﻧﮕە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗەﺳــﺎدوﻓﯽ ﻟەﮔــەڵ وﯾﺴــﺘﯽ ڕۆژﺋــﺎوا ﺑــﯚ ﻛﺮاﻧــەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــەم واڵﺗﺎﻧــە و ﻟــە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﺪا ﭘﯿﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﻼﻧــﯽ »ڕۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوﯾﻨــﯽ ﮔەورە«ﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە .ﺑــە واﺗــﺎی ﺗــﺮ ﺑــﯚ رۆژﺋــﺎوا دەرﻓەﺗێﻜــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ﻫﺎﺗﻮوەﺗــە ﭘێــﺶ ﻛــە ﻧەﺧﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻟەﺳــەر
ﻛە ﻣــﻦ دواﯾﯽ ﺑە ﺗەﺳــەﻟﯽ ﺑﺎﺳــﯿﺎن دەﻛــەم .ﮔﺮﻧــﮓ ﺋەوەﯾە ﻛــە رۆژﺋﺎوا ﺑــەم ﺋﺎﻛﺎﻣە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﻛــە درێﮋەی ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە دەﺳــەاڵﺗە ﺳــێﻜﯚﻻرە دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚرەﻛﺎن ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋەواﻧــﺪا ﻧﯿﯿــە و ﺑﮕــﺮە دەﺑێﺘــە ﻣﺎﯾــەی ﻫەڕەﺷــە و ﻫەڵﮕﺮاﻧــەوەی ڕق و ﺗﻮورەﯾــﯽ ﺟەﻣــﺎوەر ﻟــە رژێﻤــە دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚرەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧە ڕۆژﺋﺎواﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﯿــﺎن .وەك ﺋــەوەی ﻟــە ﯾــﺎزدەی ﺳــێﭙﺘﻤﺒەردا دﯾﺘــامن. ﻫێــﺰە ﺋﯿﺴــﻼﻣە ﻣﯿﺎﻧڕەوەﻛﺎﻧﯿــﺶ – وەك ﺗەﯾــﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋﻮﭘﯚزﯾﺴــﯿﻮن و ﻫەروەﻫــﺎ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻫﺎوﻛێﺸــە ﻟەﮔــەڵ رۆژﺋــﺎوا- ﺑــەم ﻗەﻧﺎﻋەﺗــە ﮔەﯾﺸــﺘﻮون ﻛــە ﻫﺎﺗﻨــە ﺳــەر ﻟﻮﺗﻜــەی دەﺳــەاڵﺗﯿﺎن ﺑەﺑــێ رەزاﻣەﻧــﺪی ڕۆژﺋــﺎوا و ﻫەﻧﺪێــﻚ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوەی ﻓﻜــﺮی و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــەم ﺑــﻮارەدا ،ﺋەﮔــەر ﻣەﺣــﺎڵ ﻧەﺑــێ دژوارە .دﯾــﺎرە ﻟــەم ﺑەﺳــﺘێﻨەدا واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻣﯿــﴪ و ﺗﻮوﻧــﺲ و رەﻧﮕــە دواﺗﺮﯾﺶ ﺳــﻮورﯾﺎ زﯾﺎﺗــﺮ ﭼﺎوﯾﺎن ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑێ. ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎت ﻛــﺮد .رۆڵــﯽ ﺋــەم واڵﺗــە ﻟــەم ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧــەدا ﭼﯚﻧە ﯾــﺎن رەﻫەﻧﺪە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ﻟــە ﭼﯿﺪا دەﺑﯿﻨﯽ؟ ﻓﺎﻛﺘــەرە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر
ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪان ﻧەك ﺗﻮاﻧﯽ ﺑەﻟەﻣﯽ ﺷﻜﺎوی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﮔەردەﻟﻮول ﺑﮕەﯾەﻧێﺘە ﻛەﻧﺎری ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗﻮاﻧﯿﺸﯽ ﻟە ﺑﺎری ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺸﺪا وەك ﺋەﻛﺘەرێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪات ﺑﻨەﻣــﺎی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺗێﻜــەاڵوی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ و ﻫەروەﻫــﺎ ﺧﺎﺷــەﺑڕﻛﺮدﻧﯽ ﻫەڕەﺷــە ﺋەﻣﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺳــەر ﺧــﯚی -وەك منﻮوﻧــەی ﯾــﺎزدەی ﺳــێﭙﺘﻤﺒەر- داڕێﮋێﺘەوە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەم دوو رەوﺗە ﺑــە ﺗەواوی ﻟــە ﯾەك ﻫێڵــﺪان ﯾــﺎن ﻟــە ﻫەﻧﺪێﻚ ﺟێﮕﺎدا ﺗﻮوﺷﯽ ﺗێﻜﺌﺎڵﻘﺎن دەﺑﻦ؟ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺧەرﯾﻜــﻦ ﺑــە ﯾــەك ﺋﺎراﺳــﺘەدا دەڕۆن .ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺷــﻮێﻨﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ دژواری و ﭘﺎرادۆﻛﺴــﯽ ﮔــەورەش دەﺑــﻦ. ﻛەﯾﺴــﯽ ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ و ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ و ﻫەروەﻫــﺎ ﻛێﺸــەی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دوو منﻮوﻧــە ﻟــەم ﭘﺎڕادۆﻛﺴــﺎﻧەن
ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ – ﻓﺎﻛﺘــەرە دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن -ﻫــەر ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ و واڵﺗﺎﻧــﯽ ڕۆژﺋﺎواﯾــﯽ ﻧﯿــﻦ. ﻟێــﺮەدا ﺳــێ ﺋەﻛﺘــەری ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﻫــەن ﻛــە ڕۆل دەﺑﯿﻨــﻦ و ﺗێﺪەﻛﯚﺷــﻦ ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــە ﻛــﻮرت ﻣــﺎوە و درێﮋﻣﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺷــﻮێﻦ ﻟەﺳــەر رەوﺗــﯽ رووداوەﻛﺎن داﻧێــﻦ و ﺑــەرەو ﺋﺎﻗﺎری دڵﺨــﻮازی ﺧﯚﯾﺎﻧــﯽ ﺑــەرن :ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێــﺮان و ﺳــﻌﻮدﯾﺎ .ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋەم ﺳــێ واڵﺗــە ﻫەرﯾەﻛــەی ﻧﻮێﻨــەری ﺳــێ ﭘﺎراداﯾﻤــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺟﯿــﺎوازن و دەﺧــﻮازن ﻫەژﻣﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەﺳــەر ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗــﻮوی ﻧﺎوﭼــەدا ﺑﺴــەﭘێﻨﯿﻦ.
ﺗﻮرﻛﯿــﺎ منﻮوﻧــەی رژێﻤێﻜــﯽ رﻛێﻔــﯽ ژێــﺮ ﺳــێﻜﻮﻻری ﺋﯿﺴــﻼﻣﺨﻮازﻧﯽ ﻣﯿﺎﻧــەڕەوە .ﺳــﻌﻮدﯾﺎ ﻧﯿﺰاﻣێﻜــﯽ ﻧەرﯾﺘــﯽ دەﺳــەاڵﺗﺨﻮازە. ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ منﻮوﻧــەی رژێﻤێﻜــﯽ دەﺳــەاڵﺗﺨﻮازی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژێﻜــﯽ ﺗﻮﻧﺪڕەوە. ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺳــﻌﻮدﯾﺎ ﺗەﻗﺮﯾﺒــەن دەﭼﻨــە ﺧﺎﻧەی واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامن ﻟەﮔــەڵ رۆژﺋﺎوا، ﯾــﺎن ﻻﻧﯽ ﻛــەم ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧــﮓ ﻟەﮔەڵ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑــﺎوی ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾــﯽ. ﻟەﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە ﺋێــﺮان و ﺳــﻌﻮدﯾﺎ ﺧﺎڵــﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯿﺎن زﯾﺎﺗــﺮە ﻟــە ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﯾــﺎن ﺳــﻌﻮدﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ. ﺋــەوە ﻟــە رواﻧﮕــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﮔﺮﻧﮕــە .زۆر رەﻓﺘــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺷــێﻮەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ﻟــە ﺋﺎﺑــﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔــﺮێ .ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ راﻧﺘێــﺮی وەك ﺋێــﺮان و واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧــﺪاو .ﺋــەم ﺳــێ دەوڵەﺗــە ﺳــەرەڕای وێﻜﭽﻮوﻧﯿﺎن ﻟــە ﻫەﻧﺪێﻚ ﺗــەوەردا ،ﺳــێ منﻮوﻧــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺟﯿــﺎواز ﭘێﺸــﻜەش دەﻛــەن و ﻟــە ﻫەوڵــﯽ ﺋەوەﺷــﺪان ﻛــە منﻮوﻧــەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەدا ﭘەرە ﭘێ ﺑﺪەن. ﺑــەاڵم ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﻛــە ﺑــﯚ ﺧەڵﻜــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﭘﺎراداﯾﻤــﯽ ﻧﺎوﭼــە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ و ﴎﻧﺠڕاﻛێﺸــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﻫەﯾــە .ﺣﺰﺑــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ﻟــە ﻣــﺎوەی 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻧــەك ﺗﻮاﻧــﯽ ﺑەﻟەﻣــﯽ ﺷــﻜﺎوی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﮔەردەﻟــﻮول ﺑﮕەﯾەﻧێﺘــە ﻛەﻧــﺎری ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ﮔەﺷــە، ﺑەڵﻜﻮ ﺗﻮاﻧﯿﺸــﯽ ﻟــە ﺑــﺎری ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺸــﺪا وەك ﺋەﻛﺘەرێﻜــﯽ ﭼــﺎﻻك و ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺧﯚی ﻧﯿﺸــﺎن ﺑــﺪات .ﺑێﮕﻮﻣــﺎن دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑەﺑێ ﮔەﺷــەی ﺋﺎﺑــﻮوری دەﺑێــﺖ ﺑــە ﯾﯚﻧــﺎن .رێــﻚ ﺋەو ﺷــﺘەی ﻛــە رژێﻤە ﺳــێﻜﯚﻻرە ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــە ﻋەرەﺑــەﻛﺎن ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ دەﯾــﺎن ﺳــﺎڵ ﻫﯿــﭻ ﺳــەرﻛەوﺗﻨێﻜﯿﺎن ﺗێــﺪا ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەﻫێﻨﺎ. دﯾــﺎرە ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻣﯿﺎﻧــڕەو ﻛــە ﺟەﻣﺎوەرێﻜــﯽ زۆری ﻫەﯾــە و ﺳــەرﻛەوﺗﻮواﻧە ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﻟــە ﺑــﺎزاڕی ﺋــﺎزاد ﮔــﺮێ داوە و ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﭼــﺎو ﺳــﺎاڵن ﺗــﺎ رادەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟﯿﺒــڕاڵ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﺰە ﻛــﺮدووە، ﺑﯚ رۆژﺋــﺎوا ﻟــە ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺳــﯿﻜﯚﻻری ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﻚ و ﻧﺎﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻟــە ﺋﯿــﺪارەی واڵت ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻧﻮێﻨــەری ﻛەﻣﯿﻨەﯾەﻛە ﮔەﻟێﻚ ﺑﺎﺷﱰە. ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾــﯽ ﻣﯚدێﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮان و ﺳﻌﻮودﯾە ﭼﯿﯿە؟ ﻟــە زاراوەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﺑــە ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ دەﮔﻮﺗــﺮێ »راﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ« و ﺋــەم دﯾﺎردەﯾــە ﺑەﺳــەرﭼﺎوەﮔﺮﺗﻮو ﻟــە 57ی ﺋێــﺮان ﻟــە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 57ی ﻗەڵــەم دەدرێ .دﯾــﺎرە ﺋێــﺮان ﻟەﺑﺎری ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ ﻫەﻧﺪێــﻚ دەرﻓەﺗــﯽ ﺑــﯚ رەﺧﺴــﺎوە ﻛــە ﻛەڵــﻚ ﻟــەم ﮔﯚراﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧــە وەرﮔــﺮێ .ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــەم واڵﺗﺎﻧــە ﺑــە ﻣەرﺟێــﻚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ وەك رﻛەﺑەرێﻜــﯽ ﺑەﻫێــﺰ و ﺟــﺪی ﺣــﺰووری ﻧەﺑﻮاﯾــە و ﻫەروەﻫــﺎ ﻟــە
ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺑــێ ﮔﺮﻓﺘﺒﻮوﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﻟە ﺑــﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﻧﺎوﻧەﺗەوەﯾﯿــﺪا دەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺑﯚ ﺋێــﺮان ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺑەﻫێﺰ ﺑــێ .ﺑــەاڵم ﮔﺮﻓــﺖ ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﺋێــﺮان ﻟــە ﺑــﺎری ﻧﺎوﻧەﺗەوەﯾﯿــەوە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ رۆژﺋــﺎوا ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻟﻮﺗﻜــە .ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﻛــە ﻟــە 30ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑــێ وێﻨەﯾــە و ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚﺷــﺪا ﻟــە ﺑــﺎری ﺋﺎﺑــﻮوری – زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەﻫــﯚی ﺑﺎﯾﻜﯚﺗــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەﻛﺎن – زۆر ﻻواز ﺑــﻮوە و دەﺳــەاڵﺗﯿﺶ ﻟــە ﺷــەڕی ﺑﺎڵەﻛﺎﻧــﺪا ﭘﺎرﭼــە ﭘﺎرﭼــە ﻛــﺮاوە .ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەدی ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ ﺳﱰاﺗﮋﯾﻜﯿﺸــﯽ زۆر ﺧﺮاﭘــە و ﻟــە ﺋەﮔــەری رووﺧﺎﻧﺪاﯾــە .ﺗــﺎ رووﺧﺎﻧﯽ ﺋەﺳــەد ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر داﻫﺎﺗــﻮوی ﺋــەم ﭘﺎراداﯾﻤــە و رێﮋەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دژوارە. ﺋەﮔــەر ﺋەواﻧــە ﻧەﺑﻮاﯾــە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻣﯚدێﻠــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێــﺮان ﺑــە
ﺳــەرﻧﺞ ﺑﺪەﯾــﻦ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﺋەوە ﻟــە دوای ﺷــەڕی ﺋﯚﻛﺘﯚﺑــەری 1973 و ﺳــێ ﺑەراﺑــەر ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوﺗە ﻛــە ﺑەرەﺑــەرە دەور و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺳــﻌﻮدﯾﺎ و واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧــﺪاو ﻟــە رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا زۆر دەﺑــێ. ﻟەﭘێﺸــﺪا ﺋەﻣﺎﻧــە زۆر ﻟــە ﭘەراوێــﺰدا ﺑــﻮون .ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋــەم ﺳــێ ﻣﯚدێﻠــە ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﻦ .ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎدا ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﻮن و ﺋێــﺮان ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە دەوڵــەت و ﺳــﻌﻮدﯾﺎ و ﻗەﺗەڕﯾﺶ ﻟــە رێــﮕﺎی ﻛﯚﻣــﻜﺎری ﻋەرەﺑﯿﯿــەوە ﺧەرﯾﻜﯽ دەورﮔێڕاﻧﻦ. ﻟــەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿــە دا ﻛﺎم ﻣﯚدێــﻞ و ﻻﯾەن ﻛﺎرﺗﯽ ﺑﺮاوەی ﺑەدەﺳﺘە؟ ﺑــە ﺑــێ ﻣﯚدێﻠــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺑەﻫــﯚی ﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﻮﺧﻤــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻜــەﻛﺎن – ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ رێﮋەﯾــﯽ و ﻟــە ﭼــﺎو ﻣﯚدێﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ -ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەر ﮔەردەﻟﻮوﻟــە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و
ﺑەﻫﺎری ﻋەرەﺑﯽ زاﯾەڵەی ﺷﻜﺴﺘﻬێﻨﺎﻧﯽﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻟە ﮔەﯾﺸنت ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ وەك ﮔەﺷە و ﻣﻮدێﺮﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕﺎ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻋەرەﺑﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﺰەﻛﺮدﻧﯽ واڵﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑە رێﭽﻜــەی ﭼﯿــﻦ و رووﺳــﯿﺎدا دەڕوﯾــﯽ؛ ﮔەﺷــەی ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑەﺑــێ ﮔەﺷــە و ﻛﺮاﻧــەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﻚ ﻟــە ﭘەﻧــﺎ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ،ﺋــەوە ڕێــﻚ ﺋەو ﺷــﺘەﯾە ﻛــە ﺳﱰاﺗﮋﯾﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎڵــﯽ راﺳــﺖ ﻟــە ﺋێــﺮان ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺧﺎﺗەﻣﯿــﺪا ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾﺎن ﺑــﯚ دەﻛــﺮد: ﻣﯚدێﻠــﯽ ﭼﯿﻨــﯽ ﮔەﺷــەﻛﺮدن. ﯾــﺎن ﮔەﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﯿﺮاﻧــە و ﻫەرﭼەﻧــﺪ دەﺳــەاڵﺗﺨﻮازاﻧە، ﺋێــﺮان ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑەﻫــﯚی ﮔﺮﻓﺘــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرێﻜﻮﭘێﻜــﯽ ﺋــەم ڕێﮕﺎﯾە ﺑﺒڕێ. ﺑەﭘێﭽەواﻧــە ﻣﯚدﯾﻠــﯽ ﮔەﺷــەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ زەرﻓﯿــەت و ﺋەﮔــەری ﭼﻮوﻧە ﺳــەر رێﭽﻜــەی ﮔەﺷــەی رۆژﺋﺎواﯾﯽ زۆرﺗــﺮە .ﺳــەرﻧﺠڕاﻛێﺶ ﺋەوەﯾــە ﻛە ﻫەردووﻛــﯽ ﺋــەم رێــﮕﺎ ﺟﯿﺎوازاﻧــە ﻟــە دەروازەی ﺟﯚرێــﻚ ﺋﯿﺴــﻼم دەﮔﻮزەرێــﻦ .ﯾــﺎن ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا دوو ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﺋﯿﺴــﻼم. ﻣﯚدﯾﻠــﯽ ﺳــﻌﻮدﯾﺎ ﺑــەر ﻟــەوە ﻛە ﻟە ﺑــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﯾــﺎن ﻓﻜﺮﯾﯿــەوە ﺳــەرﻧﺠڕاﻛێﺶ ﺑــێ ،ﻟەﺑــەر ﺗﻮاﻧــﺎ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەﯾەﺗــﯽ ﻛــە وەﺑەرﭼــﺎوان دێ .ﺋــەم ﺗﻮاﻧــﺎ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە ﻟــە واڵﺗێﻜــﯽ ﺑﭽﻮوﻛــﯽ وەك ﻗەﺗــەر ﻟــە رێــﮕﺎی »دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﭘــﺎرە« و »ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﻛﺎرﯾﮕــەر« دەﺑێﺘــە ﭼەﻣﻜــﯽ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻧــەرم و ﻟــە واڵﺗێﻜــﯽ وەك دوﺑــەی دەﻛﺮێﺘــە ﺷــﺎڕێﯽ ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی دراو و ﭘــﺎرەی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ .ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﻟــەم واڵﺗﺎﻧەدا ﻟــە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻫﯿــﭻ ﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾەﻛــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﻚ و ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﻛــﯽ ﻧەرﯾﺘــﯽ و ﻛﯚﻧەﭘﺎرێــﺰی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا، ﺋەﻣــە ﭘــﺎرەی زۆر و دۆاڵر ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــە ﻛــە ﻫەﻣــﻮو ﻛەﻟێــﻦ و ﻛﻮﻟێﻨێــﻚ ﭘــڕ دەﻛﺎﺗــەوە .ﺋەﮔــەر
ﮔﯚڕاﻧــە ﻟــە ﻧەﻛﺎوەﻛﺎﻧــﺪا ،ﻗﺎﯾﻤــﱰ و راوەﺳــﺘﺎوﺗﺮە .ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ﻫــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻟــە رادەﺑــەدەر ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ و دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚری وەك ﺳــﻮورﯾﺎی ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە ،ﻫــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪ و ﻧەوﺗــﺎوی وەك ﺑەﺣﺮێــﻦ .ﻟــە واڵﺗﺎﻧﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪی وەك ﻟﯿﺒﯿــﺎ و ﺑەﺣﺮێﻦ درزی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان رۆژﻫــەاڵت و رۆژﺋــﺎوای واڵت و ﯾــﺎن ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧە دەﺗﻮاﻧــێ ﺑﺒێﺘــە ﻫەوێﻨــﯽ ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ .ﻛەواﺑــﻮو ﻫەوڵﺪاﻧــﯽ ﺋێﺮان و ﺳــﻌﻮدﯾﺎ ﺑــﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻣﯚدێﻠﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ﺷــﻮێﻨﺪاﻧﺎن ﻟەﺳــەر رەوﺗــﯽ رووداوەﻛﺎن ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟەﺑــەر ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﭘﺸــﺘێﻨێﻜﯽ ﺋەﻣﻨــﯽ ﻟــە ﺑەراﻧﺒەرﯾــﺪا ﺑــﯚ ﺧﯚﯾﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜەن. ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم راﭘەڕﯾﻨﺎﻧــە ﻟەﺳــەر ﻛــﻮرد ﻟــە چ ﺋﺎﺳﺘێﻜﺪا دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺋەﻣــە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ زۆر ﮔﺸــﺘﯿﯿە. ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﭼــﺎرم ﺑەﺳــەر دووﯾﺎن ﺳــێ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺑﭽﻮوﻛــﱰدا و ردی ﻛەﻣــەوە .ﻟــە ﭘێﺸــﺪا دەﺑــێ ﺑــﯚ وەاڵﻣﺪاﻧــﯽ ﺋەرێﻨــﯽ ﺑــەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺋــەم ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــە ﺑﺴــەﳌێﻨﯿﻦ ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ﺳــﻨﻮورداﻧﯽ ﺑــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋــەرەب و ﯾــﺎن رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوﯾــﻦ ﻧﯿﯿــە .ﺑﺰووﺗﻨــەوەی واڵﺴــﱰﯾﺖ و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رووﺳــﯿﺎ دوای ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ دۆﻣــﺎ ﺳــەﳌێﻨەری ﺋــەم ﺋﯿﺪﯾﻌﺎﯾــەن .ﭘــﺎش ﺋــەوە ﺋێﻤە دەﺑــێ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەڵﻘــﻮاڵو ﻟــە ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛــﻮرد ﻟە دوو ﺋﺎﺳــﺘﺪا ﺷــﯽ ﺑﻜەﯾﻨــەوە .ﯾەﻛــەم :ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە
ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن .دوو :ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر داﻫﺎﺗــﻮوی ﻛێﺸــەی ﻛــﻮرد ﺑە ﮔﺸﺘﯽ. ﻫەڵﺒــەت ﻟێــﺮەدا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﺧﺎڵێــﻚ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە .ﺋەوﯾــﺶ ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ زاﯾەڵــەی ﺷﻜﺴــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﻟە ﮔەﯾﺸــنت ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﮔەﺷــە و ﻣﻮدێﺮﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﺰەﻛﺮدﻧــﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــە .ﺋەم ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣە ﻛــە ﻟە ﻧێــﻮان دوو ﺷــەڕی ﮔــەورەی ﺟﯿﻬﺎﻧﯿــﺪا ﺳــەری ﻫەڵــﺪا ،ﺑــەرە ﺑــەرە ﻟــە ﻧﯿــﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەﻣﺪا ﺟڵــەوی دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻟــە زۆرﺑــەی واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻋــەرەب ﮔﺮﺗــە دەﺳــﺖ و ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ﻛﺎرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ڕەﺷــﯽ ﭘەﻧﺠــﺎ ﺷەﺳــﺖ ﺳــﺎڵەی ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺑﺎرێﻜــەوە ﺑــﯚ ﺧــﯚی ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮد .ﻛەواﺑــﻮو ﻫێﺸــﺘﺎ ﺑــﯚ ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﻛﺎرﻧﺎﻣــەی ﻧﺎﺳــﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻛــﻮردی وەك دەرﮔﺎی ﻣﯚدﯾﺮﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻛــﻮردی زووە و ﻫــەر ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎری و ﺑــێ ﺋەﻣﻼو ﺋــەوﻻ وەك ﺣﻮﻛﻤێﻜــﯽ ﺑــە ﭘەﻟــە و ﭘێﺸــﻮەﺧﺘﯽ ﻟــێ دێ .ﺑــەاڵم ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ دوو ﺧــﺎڵ ﻟێــﺮەدا ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧــﻢ .ﯾەﻛــەم ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە دﯾﺎﻟﯿﻜﺘﯿــﻚ ﻟەﮔــەڵ ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم دژﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻋێــﺮاق ﺷــﻜڵﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە و دووەﻣﯿــﺶ ﺋــەم ﭘێﻜﻬﺎﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧــەی ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫــەن زۆر ﺷــێﻮەی ﺋــەم ﻣﯚدێﻼﻧــە دەدەن ﻛــە ﭘێﺸــﱰ ﺑﺎﺳــامن ﻟێــﻮە ﻛﺮدن. ﻟــە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚدا ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوردﺑﯿﻨﺎﻧە ﻧﯿﯿە؟ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑێﮕﻮﻣــﺎن دەﺑێﺘــە زﯾﺎﺗــﺮ رﯾﺸــەداﻛﻮﺗﺎن و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑــەاڵم واش ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﻟــە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﯾەﻛــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ وەك واڵﺗێﻜــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ،ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﺗــەواوی ﺑێ ﻣﺎﻧــﺎ ﺑێ .ﺑــﯚ منﻮوﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺋەﻣــڕۆ ﻫــەم ﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻫەﯾــە و ﻫــەم ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە .ﺋەﮔــەر ﻟــە دەﻻﻗــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و رەوﺗــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯿﯿــەوە ﺳــەﯾﺮی ﺋــەم ﺋەزﻣﻮوﻧــە ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟــە ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎی ﯾەﻛەﻣــﺪا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــﯽ راﻧﺘــﯽ و
ﭘﺸﺘﺌەﺳــﺘﻮور ﺑــە ﭘــﺎرەی ﻧــەوت دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﺑﻮوەﺗە ﻫــﯚﻛﺎری ﺋەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﯾــﺎن ﺑﺎﺷــﱰە ﺑڵێــﻦ دوو ﺣــﺰب ﻟــە ﺳــەرووی ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ داﺑﻨــێ .ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ داراﯾــﯽ ﺋــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﻟــە ﺧەڵــﻚ و ﺑــێ ﻧﯿﺎزﺑﻮوﻧــﯽ ﻟــە ﻣﺎﻟﯿــﺎت و داﻫﺎﺗــﯽ ﺷــﺎرۆﻣەﻧﺪان وەك ﻫەﻣــﻮو واڵﺗﺎﻧــﯽ راﻧﺘﯿــﺮی ﺗــﺮ ،دەﺳــەاڵﺗێﻜﯽ رەﻫــﺎی ﭘــێ دەﺑﺨﺸــێ و ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺗەواوی ﺋــەم وردەﻛﺎری و ﺑﺎرەﻗــﻮرس و ﺋﯿﺰاﻓﯿﯿﺎﻧــەی ﻛــە ﻟــە ﺗێﭙەڕﯾﻨــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻜــﺪا ،ﻛەﯾﺴــﯽ واڵﺗــە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەﻛەﻧــە ﻛەﯾﺴــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ،ﻟێﺮەﺷــﺪا ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻫەﯾــە. ﻣﯚدێﻠــﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪارێﺘﯽ و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﻛﺎﻣڵﺒــﻮون و ﭘەرەﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺧﻮێــﺪا زۆرﺗــﺮ ﺑــﯚی ﻫەﯾە ﺑەرێﭽﻜــەی واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧــﺪاو وەك ﻗەﺗەڕ و ﺋﯿامرات و ﻛﻮێﺘﺪا ﺑڕوا. ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻣﻮدێــﺮن ﻟــەم ﻫەرێﻤــە و ﭘێﻜﻬﺎﺗﻨــﯽ داﻣــەزراوە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەواو ﻫــﺎوﻛﺎت ﺑﻮوە ﻟەﮔــەڵ ﭘەﯾﺪاﺑﻮوﻧــﯽ داﻫﺎﺗێﻜــﯽ راﻧﺘــﯽ زۆر و ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﻛﺎرﯾﮕەری داﻧــﺎن ﻟەﺳــەر ﺋــەم داﻣەزراواﻧــە و ﭘێﻜﻬﺎﺗﻨــﯽ ﭼﯿﻨێﻜــﯽ ﻧﻮﺧﺒــەی راﻫﺎﺗــﻮو ،ﺑەﻛەڵــﻚ وەرﮔﺮﺗــﻦ ﻟــەم داﻫﺎﺗــە زۆرە .ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺑﯿﺮﻣەﻧــﺪان و ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋــەم ﺑﻮارە، ﺋەﻣــە ﺧﺮاﭘﱰﯾــﻦ ﺟــﯚری ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛــە راﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرەﻛــەی ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا زۆر دژوار دەﺑێ. ﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺟێــﮕﺎی ﺑﺎﺳــﯽ ﺗــﺮە ﻛــە ﻫەرﭼەﻧــﺪ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑــﯚ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەاڵم ﺋــەوە زۆر ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛــەی ﻛــەم ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .پ.ك.ك ﻟــە زۆر ﺟێــﮕﺎدا وەك دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﻧــﱰ ﻟــە ﺣــﺰب دەرﻛەوﺗــﻮوە .ﻓەرﻫەﻧﮓ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋــەم ﺣﺰﺑــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﭼــﻮار ﭘﺎرﭼــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــاڵو ﺑﻮوەﺗــەوە .ﺑــﯚ ﺧﯚﺷــﯽ وەك ﺋەﻛﺘەرێﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ دەر ﻛەوﺗﻮوە ﻛــە ﻟــە ﻧێــﻮان ﭼەﻧﺪﯾــﻦ دەوڵــەت و ﻟــە ﭼەﻧــﺪ واڵﺗــﺪا ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدﻧە .ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻛﺎﻛڵــﯽ ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی وردﺑﯿﻨــەوە ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺗﻮﺧﻤێﻜــﯽ ﺑەﻫێــﺰی دەﺳــەاڵﺗﺨﻮازی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾــﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟەﺑــەر ﭼﺎوﻣﺎن ﻗﻮوت دەﺑێﺘەوە.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﻮردی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺳﯿﺎﺳەت و ﻓەﻟﺴەﻓەدا ﺷﺮﻛﯚ ھژار ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرﻛﺮدن ،ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬــە .ﻣﺮۆﭬــﯽ ﺑــێ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺑــێ ﻛەڵﻜــە ،چ ﺑــﯚ ﺧــﯚی و چ ﺑــﯚ دەوروﺑــەری .ﻛــە ﻣﻨﯿــﺶ مبەوێــﺖ ﻟێــﺮەدا ﺑﺎﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﻓەﻟﺴــەﻓە ﺑﻜــەم ،ﻣەﮔــەر ﻫــەر ﺑە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭼﻤﻜێــﻚ ﻟــە ﭘﺮﺳــﯿﺎران دەﺳــﺖ ﭘــێ ﺑﻜەم ،ﺑــﺎ ﺑڵێﯿــﻦ :ﻣەﮔەر ﺳﯿﺎﺳــەت ،ﻓێــڵ و ﻓــەرەج و درۆ و دەﻟەﺳــە و زﯾﺮەﻛﯿــﯽ ﺋەﻫﺮﯾﻤەﻧﯿــﺶ ﺑــﯚ ﻛێﺸــەی دەﺳــەاڵت ﻧﺎﮔﺮێﺘــەوە؟ ﻣەﮔــەر ﺳﯿﺎﺳــەت ﻫەﻧﮕﺎوﻧﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی واﻗﯿﻌﯽ رۆژاﻧــە ،ﺋەوﭘەڕی رۆژاﻧــە ﻧﯿﯿــە ،ﻛــە دە زاراوەی ﺋﯿﺰﻣــﯽ وەك ”ﭘﺮاﮔامﺗﯿــﺰم“دا ﻛــﯚ دەﺑێﺘــەوە؟ ﯾﺎﻧﯽ ﺗﯚ ﺳــەﯾﺮی واﻗﯿﻌێﻚ ﺑﻜەﯾــﺖ و ﻋەﻗڵــﺖ ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺑﺰاﻧێﺖ ﭼــﯚن دەﺳــەاڵﺗێﻚ ﻟــەو واﻗﯿﻌــە ﺑﭙﭽﻜڕێﻨێــﺖ ،ﺑﺘﻮاﻧﯿــﺖ ﻧەﺧﺸــەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﯚ ﺋــەوە داﺑﻨێﯿــﺖ و ﺑەﺟێــﯽ ﺑﻬێﻨﯿــﺖ؟ ﺑەڵــێ ،ﺣەمتــەن ﺑەڵــێ .ﺋێ ﻛــە واﺑێــﺖ ،ﻓەﻟﺴــەﻓە چ ﻛﺎری ﺑــەوە داوە؟ ﻣەﮔــەر ﻓەﻟﺴــەﻓە ﻫﻮﻧــەری زﯾﺮەﻛﯿــﯽ ﻓێــڵ و ﻓەرەﺟە؟ ﻣەﮔــەر ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓﺎﻧێﻚ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﺳــﺎڵ ﺑﯿﺮﯾــﺎن ،ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ زﯾﺮەﻛﯿــﯽ وەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪێﻜــﯽ دﻧﯿــﺎ ﺑــەوەوە ﺧەرﯾــﻚ ﻧەﺑــﻮوە ﻛــە ”ﺋﺎﯾــﺎ ﻣﺮﯾﺸــﻚ ﻟــە ﻫێﻠﻜە ﺑﻮوە ﯾــﺎ ﻫێﻠﻜە ﻟە ﻣﺮﯾﺸــﻚ؟“ .ﺋەو ﻫەﻣــﻮوە رۆﭼﻮوﻧەی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ ﻓەڕەﻧﺴــﯽ و ﺋەڵــامن و رووس و ﺋﯿــﺪی دە دﻧﯿــﺎی ﻓەﻟﺴــەﻓەدا ،ﻣەﮔــەر ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەر ﻟە ژێــﺮ ﭘێﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا ﻧەﭘڵﯿﺸــﺎوەﺗەوە؟ ﻣەﮔــەر ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴــﺘﯽ ﻫــەر ﺑــە منﻮوﻧــە -ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ”دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ“ی ﺑﭙﺎرێﺰێــﺖ؟ ﺋــەدی ﻛﻮا ،ﺑﯚﭼــﯽ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻦ ﻟە دەﺳــﺘﯽ دا؟ ﻛەواﺗــە دەﻛﺮێــﺖ ﺑڵێﯿﻦ ﺷــﺘێﻚ ﻫەﯾــە ﻛــە ﭘێــێ دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ” ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﻛﺎﭘﯿﺘﺎﻟﯿــﺰم“ ی ﻛــە ﻟــە ”ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰم“ ﺑەﻫێﺰﺗــﺮە؟ واﯾــە؟ ﺋەﮔەر واﯾــە ،ﺑﯚﭼﯽ ﻣــﺮۆڤ واﯾــە و ﻛﺎﭘﯿﺘﺎﻟﯿــﺰم ﻟــە دژی ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰم ﻫەڵﺪەﺑﮋێﺮێﺖ؟ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ ﺑــە راﺑەرﯾــﯽ واﺷــﻨﺘﯚن و
ﺋــەوەی ﭼﯿــﻦ ﺑەراﺑەرﯾــﯽ ﻣﺎﺋــﯚ ،ﻫﯽ دوو ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺟﯿﺎوازﺑــﻮون؟ ﺣەمتەﻧﺒــﻮون ،ﺋــەو دوو ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾە ﭼــﯽ ﺑــﻮون و ﻧەﺗﯿﺠەﯾــﺎن ﭼــﯚن ﭘــەرەی ﺳــەﻧﺪووە؟ ﺑﯚﭼــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎﯾــﯽ ،ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﺎﺋــﯚی ﭼﯿﻨﯿﺸــﺪا ،ﺋەواﻧﯿــﺶ داوای رژﯾﻤــﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯿﯿﺎن ﻧەﻛــﺮد؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﻫﯿــﭻ رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﻫەﯾــە، ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە رﯾــﺰ ﺑﻜــەن و ﻟــە وەاڵﻣﯿــﺎن ﺑﮕەڕێــﻦ؟ ﻧــﺎ ،ﺣەمتــەن ﻧــﺎ .ﺑﯚﭼــﯽ؟ ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو رێﻜﺨﺮاواﻧــە ،ﻫەرﭼەﻧــﺪە زۆرﺗﺮ واﺑــﻮوە دروﺷــﻤﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾﺎن ﻫەڵﮕﺮﺗــﻮون ،ﺑــەاڵم زۆر ﻟــە دﻧﯿــﺎی ﻓەﻟﺴــەﻓە دوور ﺑــﻮون و ﻟــە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻛﺎرﯾﺰﻣــﺎی راﺑەرﯾﺎﻧــﺪا ،ﺧەﺑﺎﺗﯿــﺎن ﻛــﺮدووە. ﻛــە راﺑــەر ﺋــەو ﺧەﺑﺎﺗــەی وەﺑــەر ﺗەﻓﺴــﯿﺮی ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾەك داﺑێــﺖ، ﺗــﺎ ﺋەوەﻧــﺪەی راﺑــەر وای دﯾﺘــﻮوە، رێﻜﺨــﺮاو ﻟەﮔەڵﯿــﺪا رۆێﺸــﺘﻮوە و ﻛــە راﺑــەر ﭼﯿــﱰ ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧەزاﻧﯿﺒێــﺖ ،رێﻜﺨﺮاوﯾــﺶ ﻟــە ﺑﯿــﺮ ﺧــﯚی ﺑﺮدووەﺗــەوە .راﺑەرﯾــﺶ ﺋﯿــﱰ ﺑــە ﺑﯿــﺮی ﺧــﯚی ،ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەوەی ﻛە ﺑــە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ رۆژی زاﻧﯿــﻮە ،دروﺷــﻤەﻛەی ﺑڕﯾــﺎر داوە. ﻛــە ﺗــﯚ ﺷــﺘێﻚ ﻧەزاﻧﯿــﺖ ،دەﻛﺮێــﺖ ﻫــەر ﻛەﺳــێﻜﺖ ﻟــێ ﭘەﯾــﺪا ﺑێــﺖ و ﭘێــﺖ ﺑڵێــﺖ ”ﺋەﻣەﺗــﺎ ﺋــەو ﺷــﺘەی ﻛــە ﺗــﯚ ﻧﺎزاﻧﯿــﺖ ﭼﯿﯿــە ،ﺋەﻣەﯾــە“. ﺑﯚﭼــﯽ ﻣــﺮۆڤ دوای دروﺷــﻤێﻚ دەﻛەوێــﺖ ﻛــە ﻣﺎﻧﺎﻛەی ﺑــە ﻫەڵە ﻟە رێــﮕﺎی ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮەوە ،ﻟــە رێﮕﺎی زﯾﺮەﻛێﻜــﯽ ﻟەﺑﻠەﺑﺎﻧــەوە ﭘــێدەﮔﺎت؟ ﺋەوە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە زاﻧﺴــﺘێﻜەوە ﻫەﯾە ﻛــە ﭘێــﯽ دەڵێــﻦ ”ﺳــﺎﯾﻜﯚﻟﯚﺟﯽ“) رەواﻧﻨﺎﺳــﯽ( .ﻛەواﺗــە ﻧەﺗﯿﺠەﮔﯿــﺮی ﻟــە رﯾﺰﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە واﺗــﺎ: ﻓەﻟﺴــەﻓە ﻟــە ﻫەرﺗــﻚ ﺳﯿﺎﺳــەت و رەواﻧﻨﺎﺳــﯽ دەدوێــﺖ؟ ﺑەڵــێ، ﻓەﻟﺴــەﻓە ﻟــە ﯾــەك ﺷــﺖ دەدوێــﺖ ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿــە ﻟــە” :ﺗێﻜڕاﯾــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺖ“ـەﻛﺎن .ﺋەﮔــەر ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺳــﺎﯾﻜﯚﻟﯚﺟﯽ ،ﻫەرﻛﺎﻣﯿــﺎن ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑێــﺖ ﻟــە ”ﺷــﺘێﻚ“ و ”ﻓەﻟﺴــەﻓە“ش ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑێــﺖ ﻟــە ”ﻫەﻣــﻮو
ﺷــﺖ“ـەﻛﺎن ،ﺋەﻣــە واﺗــﺎ ﺑەڵــێ، ﭼﻮﻧﻜــە ﻫــەر ”ﺷــﺘێﻚ“ ﻟە وﺟــﻮوددا ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ”ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺖ“ـەﻛﺎن، ﻣەﮔەر واﻧﯿﯿە؟ ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ﻫــەر زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەك ،ﻛــە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮە ﺗێﻜڕاﯾﯿەﻛەﯾــﺪا ﻟــێ ﺑﻨﯚڕﯾــﻦ ،دەﺑێﺘــە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺋــەو ﺷــﺘە .زاﻧﺴــﺘﯽ ﻗﺎﻧــﻮون دەﺑێﺘــە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﻗﺎﻧــﻮون ،زاﻧﺴــﺘﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری دەﺑێﺘــە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺋﺎﺑــﻮوری ،زاﻧﺴــﺘﯽ ﺳــەرﺑﺎزی دەﺑێﺘە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺳــەرﺑﺎزی .ﺋﯿــﺪی .ﻛە ﺗﯚ ﻫــەر ﻛﺎم ﻟــەو زاﻧﺴــﺘﺎﻧەت ﻫەﺑێــﺖ و ﻓەﻟﺴــەﻓەﻛەﯾﺖ ﻧەﺑێــﺖ ،وەﻛــﻮ ﺋەوەﯾــە ﺗــﯚ ﺑــە ﺳــەﺣﺮاﯾەﻛﺪا وێــڵ ﺑﯿﺖ ،ﺑڕۆﯾــﺖ و ﻧەزاﻧﯿﺖ ﺑــەرەو ﻛﻮێ دەﭼﯿﺖ ،ﺗــﺎ رەﺷــەﺑﺎﯾەك ﻫەڵﺪەﻛﺎت و ﮔﺮدێﻜــﯽ مل داﺗﺪەﭘﯚﺷــێﺖ و ﺑــە ﺋﺎزارێﻜــﯽ زۆرەوە ﻟە ﺑﺎوەﺷــﯽ ﺧﯚﯾﺘﺪا دەﻧێﮋێــﺖ .ﯾــﺎ وەﻛــﻮ ﺋەوەﯾــە ﻛە ﺑە ﭼﯿﺎﯾەﻛــﯽ رەواﻧــﺪز ﻫەڵﮕەڕێﯿــﺖ و ﺋﺎﻗــﺎری ﺑﺎﺷــﻮور و ﺑﺎﻛــﻮری ﺧــﯚت ﻟــێ روون ﻧەﺑێــﺖ ،ﺗﺎﻛــﻮ -ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋ ﮔﻮﺗەﻧــﯽ” -ﺧــﯚت ﻫەڵﺪەدێــﺮی“ و ﻧﺎﺷــﺘﻨێﻜﯽ زەردەﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەت ﺑەردەﻛەوێــﺖ )ﺧەرﺗــەل و ﺑﺎڵﻨــﺪەی ﺗــﺮی ﮔﯚﺷــﺘﺨﯚر دەﺗﺨــﯚن( .ﺟﺎرێــﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﻧﻮوﺳــەرێﻜﻢ ﺧﻮێﻨــﺪەوە ،ﻛــە ﻛﺘێﺒــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر زۆری زۆر زاﻧﺴــﺘﺎﻧﯽ ﻫەﺑــﻮون و ﺑــە ﺧەﺗێﻜــﯽ درﺷــﺖ ﻟە ﭘەﻧﺎﯾﺎﻧەوە ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ”ﻓەﻟﺴــەﻓە = ﺋــەم ﻫەﻣــﻮوە ﺑەزﻣــە وێﻜــڕا!“. ﻫەرﭼەﻧــﺪە ”وێﻜــڕای دﻧﯿــﺎی ﻫــەر ﻛەﺳــێﻚ“ ،دەﺑێــﺖ ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺋــەو ﻛەﺳــە ﭘێــﻚ ﺑﻬێﻨێــﺖ و ﻫــەر وەﻫﺎﺷــە ﭘێﻜــﯽ دەﻫێﻨێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻛــە دﻧﯿــﺎی ﻛەﺳــێﻚ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑێــﺖ ﻟە ﭘﺎﺷــﺎﮔەرداﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻛــە ﺋەوﺳــەری دﯾــﺎر ﻧەﺑێــﺖ ،چ ﺋــەو ﻛەﺳــە ﺧﯚی و چ ﺧەڵﻜــﯽ ﺗــﺮ ،ﻛەس ﺳــەری ﺑــﯚ ﻟە ﺑﻨــﯽ ﺟﯿــﺎ ﻧەﻛﺮێﺘــەوە ،ﯾــﺎ ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑە وﺷــە رووﻧﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺟەوﻫەری ﻧەزﻣێﻜــﯽ وەاڵﻣﺪاﻧــەوەی ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧﯽ ﻣﺮۆﭬــﯽ ﺗێــﺪا ﻧەﺑێــﺖ ،ﺋــەوا ﻧﺎﭼــﺎر، وا ﺑﺎﺷــە ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓە، ﻫەوڵــﯽ دۆزﯾﻨــەوەی ﻧﺎوێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﺑــﯚ ﺑﺪەﯾــﻦ ،ﺷــﺘﯽ وەك :ﺧەﯾــﺎڵ و ﻣەﯾــﻞ و ﺋــﺎرەزووی ﺑــێ ﻧــەزم
و ﻫەڵﻨەوەژێــﺮدراو .ﺋﯿــﺪی .ﺑــﺎ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﯾەﻛﺠــﺎر زۆر منﻮوﻧــەی ﺋــەم ﺑﺎﺳــەﻣﺎن ﺑﻬێﻨﯿﻨــەوە ،ﺑڵێﯿــﻦ ﻧﻮوﺳــەری زۆر ﻣەزﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ (١٨٧٠ﺑــە (١٨٧٠-١٨١٢ دﯾﻜﻨــﺰ“)١٨١٢ ”ﭼﺎرﻟــﺰ دﯾﻜﻨــﺰ“) ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﭼﻮوەﺗــە زﯾﻨﺪاﻧــەوە ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎﺑــﯽ ﻗــەرزدار ﺑــﻮوە و ﻗەرزەﻛــەی ﺑﯚ ﻧەدراوەﺗــەوە .ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەوﺳــﺎی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺲ وا ﺑــﻮوە، ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﻛــە ﺑە ﺗﺎواﻧــﯽ ﻗەرزﻧەداﻧەوە ﺳــﺰا دەدرا ،ﺧــﯚی و ژن و ﻣﻨﺪاڵــﯽ دەﺑﺮاﻧــە زﯾﻨــﺪان ،ﺑــە رۆژ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ دەﺑــﻮو ﺑﭽــﻦ ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﭘﺎرەﯾــەك ﭘەﯾــﺪا ﺑﻜــەن و ﺋێــﻮارە ﺑێﻨــەوە زﯾﻨــﺪان .ﺋــەو ”ﻗﺎﻧﻮون“ـــە، ﺋەﻣــڕۆ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟەﮔــەڵ ”ﻓەﻟﺴــەﻓە“ی ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﺋەﻣــڕۆدا ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێــﺖ .ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟەو ﺳــﺰاداﻧەی دەوڵــەت ﭼﯽ ﺑــﻮوە؟ ﺧﯚ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻗەرز ﺑــە ﺋــەو زﯾﻨﺪاﻧﻜﺮاﻧەی ﺋــەو ﺧێﺰاﻧــە ،ﭘﺎرەﻛــەی دەﺳــﺖ ﻧەدەﻛەوﺗــەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﯾــەك ﺣﯿﻜﻤەﺗﯽ ﺗێﺪا دەﻣﺎﯾــەوە :ﭘەﻧﺪێﻚ ﺑێــﺖ ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳــە ﻛــە ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻛﺎری وا ﻧــەﻛﺎت و؛ ﺑــﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ،ﻛە ﻟە ﻧەﺗﯿﺠــەی ﻗەرزﻧەداﻧــەوە ﺑﱰﺳــﻦ و ﭘێﺶ ﻫــەر ﭘــﺎرە ﻗەرزﻛﺮدﻧێــﻚ ،زۆری ﺑﯿــﺮ ﻟێ ﺑﻜەﻧــەوە .ﺑەاڵم ﻣەﮔــەر ﺋەوە
ﻫەرﯾــەك ﻻﯾەﻧــﯽ ﻣەﺳــەﻟەﻛە ﻧﯿﯿە؟ ژن و ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﺑێﮔﻮﻧــﺎە ﺧﺴــﺘﻨە زﯾﻨــﺪان ،زﯾﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ﻧﯿﯿــە؟ ﺋــەو زﯾﺎﻧــە ﻟــە ﺋەوەﻧــﺪە ﻗﺎزاﻧﺠــەی ﺟــێ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﭘﱰ ﻧﯿﯿــە؟ ﺋــەو ﭘﯿﺎوە ﻟــە چ ﻫەﻟﻮﻣەرﺟێﻜــﺪا ﭘــﺎرەی ﻗــەرز ﻛــﺮدووە؟ ﺋەﮔــەر ﺳــەد ﺟﺎرﯾــﺶ ﺑﯿﮕــﺮن ﻛە ﺑﺮﺳــﯽ ﺑێــﺖ و رێﮕﺎﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی ﻟــە ﺑــەردەم ﻧەﺑێــﺖ ﭼــﯽ ﺑــﻜﺎت؟ دﯾﻜﻨــﺰ ،دواﯾــﯽ ﻟــە ﺳــﺎﯾەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوە ،زۆر دەوڵەﻣەﻧــﺪ ﺑــﻮو و ﻛﯚﺷــﻜێﻜﯽ زۆر ﮔــەورەی ﺳــەرﮔﺮدێﻜﯽ ﻛــە ﺑــە ﻣﻨﺪاڵــﯽ زۆر ﺑەﻻﯾــﺪا ﺗێﭙەڕﯾﺒــﻮو و ﺧەوﻧــﯽ ﭘێــﻮە دﯾﺘﺒــﻮو ،ﻛــڕی .دﯾﻜﻨــﺰ ﻟە ﺳــەرداﻧﯽ ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎﺷــﯿﺪا ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ وەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎ ،دﯾــﺎرە ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎﯾــﯽ ﺋــەوە ﺑــە ﻧﯿﻌﻤەﺗــﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺑــﺎزاڕی ﺋــﺎزادی ﺳــەرﻣﺎﯾەداری دادەﻧێــﻦ. ﺋەﮔــەر ﺋێﻤــە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺑێﺮﻧــﺎرد (١٩٥٠ﺑــە ﺣەرﻓــﯽ (١٩٥٠-١٨٥٦ ﺷــﯚ ))١٨٥٦ وەرﺑﮕﺮﯾــﻦ ،ﺋــەوا دەﻛــﺮا دﯾﻜﻨﺰ ﻫەر ﺗــﺎاڵن ﺑﻜﺮاﯾــە .ﺑێﺮﻧﺎردﺷــﯚ ﻛــە زۆر ﺑەﺗﻮﻧــﺪی ﺋــەو ﺳــﺰاداﻧﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﭘــﺎرە ﻣەﺣﻜــﻮوم ﻛــﺮدوون ،ﻟەﺳــەر ﺑﯿــﺮی ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰم دەﻛﺎﺗەوە ،ﺷــﺘێﻚ ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾــە دەڵێﺖ ﻛە ”ﺗــﯚ ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ
ﻣەﺣﻜﻮوﻣﻜﺮدﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ ﻟەﺳــەر ﻛێﺸــەی ﭘــﺎرە ،ﻗﺎﻧﻮوﻧێــﻚ دەرﺑﻜــە ﺗێــﺪا ﺑڵــێ ﻧﺎﺑێــﺖ ﻛــەس ﻟەوەﻧﺪەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺑەڕێــﺰی ﻛەﻣــﱰ ﻫەﺑێــﺖ ،ﻫــەر ﻛەﺳــێﻚ ﻟــەوە ﻛەﻣــﱰی ﻫەﺑێــﺖ ،ﺋــەوا ﺑەﻗﺎﻧــﻮون ﺑــە ﺟﯿﻨﺎﯾەﺗــﻜﺎر دادەﻧﺪرێــﺖ، ﻛەﻣــﱰ ﻫەﺑــﻮون ﻟــە ﻗﺎﻧﻮوﻧــﺪا واﺗــﺎ ﺟﯿﻨﺎﯾــەت؛ ﺗﺎﻛــﻮ وا داﻧەﻧﺮێــﺖ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﭽێــﺖ ﭘــﺎرەی ﺋەواﻧــەی ﻛــە زێــﺪە ﭘﺎرەﯾــﺎن ﻫەﯾــە ﺗــﺎاڵن ﺑــﻜﺎت ،ﺗــەواو ،ﻛێﺸــە ﭼﺎرەﺳــەر ﻛــﺮا“ .رژێﻤــە ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴــﺘەﻛﺎن، ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ﺷــێﻮەﻛﺎن ،رێــﻚ ﺋەوەﯾــﺎن ﻛــﺮد ،دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺳــەرﻣﺎﯾەداراﻧﺪا ﮔــﺮت و ﻛﺮدﯾــﺎن ﺑــە ﻫــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ و رێﮕﺎی دەوڵەﻣەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ زۆر و ﻫەژارﺑﻮوﻧﯽ زۆرﯾــﺎن ﻧەﻫێﺸــﺖ .ﭘــﯚل ﭘــﯚت ﻫــەر ﭘــﺎرەی ﻟــە ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ واڵت ﻫەڵﮕــﺮت ،ﻛﺮدﯾﯿــە ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﻛــﯽ ﺑــێ ﭘــﺎرە ،ﭘــﺎرە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯿﺪا ﯾﺎﻧــﯽ ﭼــﯽ؟ ﺧــﯚ ﺋــەو دروﺷــﻤەی ﺋﺎﻧﺎرﺷﯿﺴــﺘﺎن زۆر ﺑەﻧﺎوﻧﮕــە ”داراﯾــﯽ )ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ( ﭼﯿﯿــە؟ دزﯾﯿــە“ .دﯾﯚﮔێﻨێــﺲ ،ﭘێــﺶ ﺑﯿﺴــﺖ و ﺋەوەﻧــﺪە ﺳــەدە ،ﺧەﯾﺎڵــﯽ ﺑــﯚ زۆر دەرەوەی ﭼﻮارﭼێــﻮەی
15
ﺋــەم ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەواﻧــەی ﺋێﺴــﺘﺎی ﺋێﻤــە ﭼــﻮوە ،ﻧــە وەﻛــﻮ ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎی ﺋێﺴــﺘﺎ و ﻧــە ﺳــﯚﭬﯿەت و ﻧــە ﻫﯿــﭻ. وﯾﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﻣــﺮۆڤ ﻫــەر ”داراﯾﯽ“ ﻟــە رووﺣﯿﯿەﺗــﯽ ﺧــﯚی دەرﻛﺎت .ﻛــە ﺷــﺘێﻚ ﻫــەر ﺑەﺗــەواوی ﻟــە رەواﻧــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑﺴــڕێﺘەوە ،ﻟە رەﮔﻮڕﯾﺸــەوە ﻫەڵﻜێﴩێــﺖ ،ﺋﯿــﱰ ﻫﯿــﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻟەﺳــەر دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێﺖ ﺗﺎﻛــﻮ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﭼﯚﻧــﯽ ﭼﺎرەﺑﻜەﯾــﻦ. ﺑــەاڵم ﻣەﮔــەر ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ رووﺳــﯿﺎ ﺑــە ﺑﻮوﻧــە ﻣەرﻛــەزی ﺋــەو رژێﻤــە ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺴــﺘﯿﯿە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺎن ﻫــﺎت؟ ﻧــﺎ ،ﻛەواﺗــە ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑەﺑێ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺷــﺘﯽ ﺗــﺮی ﻏەﯾــﺮە ﺋﺎﺑــﻮوری )ﺋﺎزادﯾــﯽ ﺑەﯾــﺎن ،ﻣﺎﻓــﯽ رەﺧﻨــە .ﺋﯿﺪی( ﺳــەر ﻧﺎﮔﺮێــﺖ؟ ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﭼﯿــﯽ ﺑەﺳــەر ﺋــەوەی ﺑەﯾــﺎن و رەﺧﻨــەوە ﻫەﯾــە؟ ﭼــﯚن ﭼــﯽ؟ ﻟــە ﮔەردووﻧﺪا، ﺑە ﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ﺷــێﻮەﻛﺎن ”ﻫەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘﯽ ﺗــﺮەوە ﻫەﯾــە“، ﺋــەوە ﺟەوﻫــەری ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾە، ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑــە ﺳــﯿﺎﻗﯽ ”ﺗﯿﻜڕاﯾﯽ“ﯾﯿەﻛــەی ﻣەﺣﻜﻮوﻣــە، ﺷــﺘﯽ ﺑەﺟﯿــﺎ و ﺳــەرﺑەﺧﯚ وﺟــﻮودی ﻧﯿﯿە .
ﺑﻮوﻧەوەرە دﯾﺎﻟﯿﻜﺘﯿﻜﯿﯿەﻛەی ژﯾﮋەك! ﺋﺣﻤد ﺋﻣﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺒەﺣﺎڵﯽ ﺧﯚم ﭘێﭽەواﻧــەی زۆرێﻚ ﻟە ﺑﻨەﻣــﺎ ﻓﯿﻜﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾــﮋەك-م وەك ﺑــڕوا ﺑــە ﭼەﭘــﯽ ﺳــﺘﺎﻟﯿﻨﯽ! ﻫەڵﺒەت ﺋــەوەی ﮔەﻣﮋاﻧەﯾــە ﺋەﻣەﯾــە ﻛــە ﺋێﻤە دﯾــﺎردەﻛﺎن وەك ﺧــﯚی ﺑﯚ ﻧــﺎو ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻘﯚزﯾﻨــەوە ،واﺗــﺎ رەﻧﮕــە ﺋەﮔــەر ﻣــﻦ ﻟــە ﺟێﮕــەی ژﯾــﮋەك ﺑﺒﻮاﯾــەم ﯾــﺎن ﻟە واڵﺗــﯽ ﺋــەودا ،ﺋــﺎوا ﭼەﭘــﯽ ﺳــﺘﺎﻟﯿﻨﯽ رەﻧﮕــە ﻫەڵﮕــﺮی ﺣەﻗﯿﻘەﺗــەﻛﺎن ﺑﺒﻮاﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻣــﻦ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻛﻮردﯾــﺪا دەژﯾــﻢ ،ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾــەی ﻛــە ﺗﺎﻛــﻮ ﭘەﻧﺠــﺎ ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەر ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ دەژﯾــﺎ -ﻧەﺧﺘێﻚ ﺑﺎﺷــﱰ ﻟە ﺑﺎﭘﯿﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋەﺷــﻜەوﺗەﻛﺎمنﺎن -و ﻛﻮﺗﻮﭘــڕ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺖ وەك ﻛﺮﯾﺴــﺘﯚف ﻛﯚﻟﯚﻣــﺐ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دۆزﯾﯿــەوە و ﺑــە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﱰﯾﻦ ﺷــێﻮەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﻧﺎزاﻧﺴــﺘﯽ ﺧــﯚی ﺗێــﺪا ﭘــﺎن ﻛــﺮدەوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﺑــە ﺳــﯚزێﻜﯽ ﻫﺎوڕێﯿﺎﻧە و دۆﺳــﺖ ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ،ﻟــەم ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾــەدا ﻻی ﻣــﻦ ”ﻫــەری ﭘﯚﺗــﺮ“ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﭼەپ ﻫەڵﮕﺮیﺣەﻗﯿﻘەﺗەﻛﺎﻧە! ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟــە ﻓــەوزادا ﻗﺴــەﻣﺎن
ﻧەﻛﺮدﺑێــﺖ ﺑﺎﺷــﱰ واﯾــە منﻮوﻧەﯾــەك ﺑﻬێﻨﯿﻨــەوە؛ رۆﺑــﺮت ﺷــﯿﻠێﺮ ﺑــﺮاوەی ﻧﯚﺑڵﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑــﺎس ﻟــە ﺑاڵوﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺎﺑەراﺑــەری دەﻛﺎت و دەڵێــﺖ ﺋــەم ﻧﺎﺑەراﺑەرﯾﯿــە ﺳــەرەﻛﯿﱰﯾﻦ ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺋێﻤەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﺋەﻣــە دواﯾــﻦ رۆژی ﺟﯿﻬــﺎن ﻧﯿﯿــە و ﺋــەم ﮔﺮﻓﺘــە ﭼﺎرەﺳــەری ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻫەﯾــە .ﺋێﻤــە
دەﺑێﺖ ﺋﺎﺳــﺘﯽ رﯾﺴــﻚ ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻬێﻨﯿﻨەﺧﻮارەوە. ﺋــەم ﻗﺴــە ﯾﺎﻧــﯽ ﭼــﯽ؟! ﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﺎﻧﯽ رﯾﺴــﻚ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﺪا واﯾﻜﺮدووە ﻛە ﺑڕێــﻚ ﻛــەس ﻛﻮﺗﻮﭘڕ ﺑﺒﻨــە ﺧﺎوەن ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زەﺑــەﻻح .ﺋــەم ﻗﺴــەﯾە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر راﺳــﺘە ،ﺑڕواﻧــﻦ ﭼــﯚن ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻢ و دەزﮔﺎﯾــەك ﻟــەم 20ﺳــﺎڵەدا -چ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان
و چ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق -ﺋــەم ﻫەﻣــﻮو ﺧــﺎوەن ﭘــﺎرە ﺋەﻟەﻛﯿﯿــەی ﺳــﺎز ﻛــﺮدووە ،ﻛــەس دەﻧﺎﺳــﻢ ﺗەﻧﻬــﺎ ﺑــە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻫێﻠﻜــە ﻣﻠﯿﺎردێــﺮە! ﺋەﻣــە ﻫەﻣــﺎن ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﺎﻧــﯽ رﯾﺴــﻚ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕﺎداﯾــە ،واﺗــە ﺋەﮔــەر ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ رەﻫــﺎ و ﺷــەﻓﺎﻓﺪا ﺑﯿــﻦ، ﺋﺎوا ﺑــە دەﯾــﺎن ﻛــەس دەﺑﻨە ﺧــﺎوەن ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻫێﻠﻜــە و ﻧــەك ﺋەوەی
ﯾــەك ﻛەس ﻫــەم ﺑﺒێﺘــە ﺧــﺎوەن ﺋەم ﯾﺎرﯾﯿــە ،ﻫــەم ﺑﺒێﺘــە ﻗﺎرەﻣــﺎن ﭼــﻮن ﻫێﻠﻜــەی ﺑــە ﺟەﻣــﺎوەر ﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﻫــەم ﺑــە ﻛەﯾﻔــﯽ ﺧــﯚی ﻧﺮﺧــﯽ ﺑــﯚ داﺑەزێﻨێﺖ. ﻟــەم رﯾﺴــﻜﺎﻧە ﻟــە ﺑــﺎزاڕدا ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﺎزاڕی ﻛــﻮردەواری ﺗﺎزەﭘێﮕەﺷــﺘﻮو ﯾەﻛﺠــﺎر زۆرە ﻛــە دەﺑێــﺖ ﺋەﻣﺎﻧــە ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﺑﻜﺮێﻦ .ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭼــەپ ﻛــە ﮔﻮﺗــﺎری زاڵــە ﭼﯿﯿــە ﺑــﯚ ﺋــەم دﯾﺎردەﯾــە :ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﺎﺷــﻞ و ﮔەﻧــﺪەڵ )ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــە ﻧەﺧﯚﺷــە ﺑــەاڵم ﻛــەس ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ رووﻧــﯽ ﭘــێ ﺑــﺪات ،ﺋــەوەی دەﯾﺪەن داﺑڕﯾﻨــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻛەﺳــﺎﻧێﻜە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ! ﯾﺎﻧــﯽ ﻫەﻣــﺎن ﮔﻮﺗــﺎری ﺑــێ ﺳــەﻣەری ﭼەﭘــەﻛﺎن و دووﺑــﺎرە ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻓﺎﺷــﻞ( ،ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻗــﻮرت دا )ﯾەﻛێــﻚ ﻧﺎﺑەڵــەد ﺑێــﺖ ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎ ﭘــﺎرەی داوە ﺑە ﺑڕێــﻚ ﻛــﻮرد و ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋــەوە ﺋێﻮە ﺑﺒﻨــە ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﻛــﻮرد!( و ﻫــەزار دروﺷﻤﯽ ﺗﺮ. ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەﮔەر ﻟــە واڵﺗێﻜــﯽ ﺧﯚرﺋﺎواﯾﯽ ﺑﯿــﻦ رەﻧﮕە ﺋەم ﻗﺴــەی رۆﺑﺮت ﺷــﯿﻠێﺮ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــە دەرﺑﭽێــﺖ ،وەك واڵﺗﯽ
ﺋەڵامﻧﯿــﺎ :ﺋەڵامﻧﯿــﺎ ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪ و ﺗﯚڵــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﯿﺰﻧــﯽ دۆﻛﺎن ﺑﺎزﻛﺮدﻧﯿــﺶ ﺟﻮرەﻫــﺎ ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﮔەرەﻛــە ،ﻟــەم واڵﺗــەدا ﺋﺎﺳــﺘﯽ رﯾﺴــﻚ ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﺪا زۆر ﻛەﻣــە ،واﺗــﺎ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی دووﺑﺎرەی ﺋــەم ﺋﺎﺳــﺘە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧﺎوەن ﭘــﺎرەﻛﺎن دەﺷــﻜێﺘەوە ،ﯾﺎﻧــﯽ رﯾﺴــﻚ ﻟــە ﺑــﺎزاڕدا ﻛەﻣــە ،ﻛەواﺗە ﭘــﺎرەﻛﺎن ﺑێ ﮔﺮﻓﺖ ﭘﺎرە دەﻗﯚزﻧەوە! ﻟێﺮەداﯾــە ﻛــە ﺑــە ﺑﺎﺷــﯽ ﺗــێ دەﮔەﯾﻦ ﺋێﻤــە ﻟــە ﻛﻮێﺪاﯾــﻦ ،ﭼــﯽ دەﻛەﯾــﻦ و ﭼﯿــامن دەوێــﺖ و ﭼــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋەرێﻨــﯽ ﻫەﯾــە و ﭼــﯽ ﻓﺎﺷــﻠﱰﻣﺎن دەﻛﺎت .ﮔﻮﺗــﺎری ﭼــەپ ﭼﯿــﯽ ﻛــﺮدووە ﻟــە ﻛﻮردەوارﯾــﺪا؟ ﺋەوەﻧــﺪە دروﺷــﻤە ﻓﺎﺷــﻠەﻛﺎﻧﯽ دووﺑــﺎرە ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋــەو ﺋﺎﺳــﺘەی ﻛــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺑەرﭼــﺎو ﺧﻮێﻨەر ﺗەﻧــﮓ و ﺗﺎرﯾــﻚ ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺋەﻣــەش ﻫەﻣــﺎن ﭘﺎﻧﺘﺎﯾــﯽ ﺑەرﺑﺮﯾﻨــﯽ ﺧــﯚش و ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﺑــﯚ ﮔﻮﺗــﺎری دﯾﻨﯽ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻓﺴﻖ و ﺟەور! ﺳــﺎڵەﻫﺎﯾە ﻛە ﭼــەپ ﺗەﻧﻬﺎ ﯾــەك رێﮕﺎ ﭼــﺎرە دەدات ،ﻟــە ﺣﺎڵێﻜــﺪا دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە رێﮕــە ﭼــﺎرەﻛﺎن ﻛﺎﺗﯿــﻦ و ﻧــﺎو ﺑەﻧــﺎو ﯾﺎﻧﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑــﯚ ﻫەڵﺒﮋاردن
دەﺑێــﺖ ﺑﮕﯚڕدرێــﺖ .واﺗــﺎ ﺋەﮔــەر ژﯾــﮋەك ﻻی واﯾــە ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﻟــە 99ی ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی رۆژﺋــﺎوای 100دا 99ی 100دا ﮔەوﺟﺎﻧــﺪووە ،ﺋــﺎوا ﭼەﭘﯿــﺶ 50 ﺳــﺎڵە ﻫــەر ﺋــەم ﻛﺎرە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــە ژﺳــﺘێﻜﯽ رۆﺷــﻨﯿﺮاﻧە دووﺑــﺎرە دەﻛﺎﺗەوە! ﺑــەاڵم ژﯾــﮋەك دەﻋﺒﺎﯾەﻛە ﻛــە ﺋﺎوﻗەت دەﺑێــﺖ ،واﺗــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﭼــﺎو ﻟــەم دەﻋﺒﺎﯾــە ﻫەڵﮕــﺮی ﻛــە ﮔﯚﺷــەﯾەﻛﺪا ﻛــﺰی ﻛــﺮدووە و ﻟێــﺖ دەڕواﻧێــﺖ؛ ﺋــەم دەﻋﺒﺎﯾــە ﺑــەردەوام دﯾﺎﻟﯿﻜﺘﯿﻜﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺳــﺎز دەﻛﺎت ،ﺋــەم دەﻋﺎﺑﺎﯾــە ﻟێــﺖ دەﺋﺎڵێــﺖ و ﻧﺎﭼــﺎری ﺟﺎروﺑــﺎر ﺑــﺪەی ﺑەﻧــﺎو ﭼﺎوﯾــﺪا و ﺟﺎروﺑﺎرﯾــﺶ ﻟــە ﺋﺎﻣێــﺰی ﺑﮕــﺮی ،ﻟێــﯽ ﻣەﺗﺮﺳــە ﻟێــﯽ ﺑﺌﺎڵــێ ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر رواﻧﯿﻨــﯽ ﺳــﺘﺎﻟﯿﻨﯽ ﺗﯚﺗﺎﻟﯿــﱰ ﻻی ﺋــەوان ﻫەڵﮕــﺮی زﯾﺎﺗﺮﯾــﻦ ﺣەﻗﯿﻘەﺗەﻛﺎﻧــە، ﺋــﺎوا رێﺴــﻮا و ﺟﯚﻛــەری ﻛــﻮردەواری ﺋــەو ﻛەﺳــەﯾە ﻛــە ﺑﺎﻧﮓ و ﺋەﺷــﻬەدی ﻫەری ﭘﯚﺗێــﺮەﻛﺎن ﻫەڵــﺪەدات! ﻫەری ﭘﯚﺗێــﺮ ﺑــە ﻧﯿﺴــﺒەت ﮔﻮﺗــﺎری رەش و ﺗﺎرﯾــﻚ و زاڵــﯽ ﭼەﭘــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺋــەو درزە ﺑﭽﻮوﻛەﯾــە ﻛــە رۆﺷــﻨﺎﯾﯽ ﺳەرﺳﺎم ﺧﯚی ﻟێﻮە دەﺑﺎرێﻨێﺖ!
16
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :دﻻوەر رەﺣﯿﻤﯽ
ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳامن:
ع .ﺣﺎﺗەﻣﯽ
ﺳﯿﻨەﻣﺎﻛﺎر ﻛەﻣﱰ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﯽ ﻛﺎرا ﻛە واڵت ﺑەرەو ﺋﺎﻗﺎرێﻜﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎڵﱰ دەﺑﺎت
وﺷ /ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳامن دەرﻫێﻨەر و ﺳﯿﻨەﻣﺎﻛﺎری ﻛﻮرد ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە رێﮕەی ﺑە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺒﻮوﻧەوە ﻫەﻧﮕﺎوی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻬﺎوێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟێﺮەدا ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﺮﻧﮕﯽ زۆرﺑﺎﺷﯽ ﺑە ﺳﯿﻨەﻣﺎ داوە ،ﺑەاڵم ﺑەداﺧەوە ﺑێ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺪاﯾە. ﺋەوەش دەڵێﺖ ”ﺋەو ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿە زۆرەی ﺋێﺴﺘﺎ ﻟە ﺳﯿﻨەﻣﺎی ﻛﻮردی ﺑەرﭼﺎو دەﻛەوێﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوەﯾە زاﻧﺴﺘﯿﺎﻧەﺗﺮ ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻛﺎﺗێﻚ ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵە ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﻓﯿﻠﻤە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑەراورد دەﻛﺮێﺖ ،دەزاﻧﯿﻦ ﻛە ﺋێﻤە ﭼەﻧﺪە ﺑەﻛەﻣﯽ ﻣﺘامﻧەﻣﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﺳەر ﺑە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳﯿﻨەﻣﺎ زاﻧﺴﺘێﻜﯽ ﮔەورەﯾە و ﻫەﻣﻮو ﻫﻮﻧەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﻛﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ داﯾﻜﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎ“.
ﺋــەو ﺑــێ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯿﯿە ﻟــە ﭼﯿﺪاﯾــە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﻫەﯾە ﻟەﺳــەر ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ،ﯾــﺎن ﻛێﺸــەﻛە ﻟــە ﺧــﻮدی ﺳﯿﻨەﻣﺎﻛﺎراﻧە؟ ﻟەﺳــەر ﭘﺮۆﺳــەی دروﺳــﺘﻜﺮدن و ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻓﯿﻠــﻢ ﺑــێ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ و ﺑــێ ﭘﻼﻧــﯽ ﻫەﯾــە، ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﺳــﱰاﺗﯿﮋﻣﺎن ﭼﯿﯿــە ،ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎران ﻧﺎزاﻧــﻦ ﺑــﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﯾــﺎن ﺳــﺎڵێﻚ و دواﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟەﺳــەر چ ﻛﺎر ﺑﻜــەن، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫــەزاران ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺗێﺪاﯾــە ،ﻫــەر ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎرێﻜﯿﺶ ﺑــە دەﯾــﺎن ﭘــڕۆژەی ﻫەﯾە ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔەر ﺑێــﺖ و ﺳــﱰاﺗﯿﮋێﻜامن ﻫەﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن ،ﺋــەوﻛﺎت دەزاﻧﯿــﻦ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺋێﻤــە وەك ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎر ﭼﯿﯿــە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎر ﻫﯿﭽــﯽ ﻛەﻣﱰ ﻧﯿﯿــە ﻟە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺋەﻛﺘﯿــﭫ ﻛــە واڵت ﺑــەرەو ﺋﺎﻗﺎرێﻜﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎﻟﱰدەﺑﺎت. ﻫەروەﻫــﺎ دەرﻫێﻨەرێــﻚ ﻛــە ﻟــە 2012ﯾــﺎن 2013ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﺑەرﻫــەم ﻫێﻨــﺎوە ،ﻧﺎﻛﺮێــﺖ 5 ﺳــﺎڵﯽ ﺗــﺮ ﭼــﺎوەڕوان ﺑــﻜﺎت ﺗــﺎ ﺑەرﻫەﻣێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﻫەﺑێــﺖ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دەرﻫێﻨــەری ﻧــﻮێ دێﺘــە ﻧــﺎو ﭘﺮۆﺳــەﻛە ،ﺋــەی دەﺑێــﺖ ﺋەوان ﭼــﯽ ﺑﻜــەن؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺳــﯿﻨەﻣﺎ واﺗﺎ ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ،ﺑــە ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــە ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــەوە داﺑﯿــﻦ ﻛﺮاوە. ﺳــﯿﻨەﻣﺎی واڵﺗــﺎن ﺋەوەﻧــﺪەی ﺋﯿﻌﺘــامد ﻟەﺳــەر ﻓﺮۆﺷــنت و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــەﻛﺎن دەﻛﺎت ﺋەوەﻧــﺪە ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﭼــﯽ ﻟێــﺮە ﻧەﺑﻮوەﺗــە ﻛﻮﻟﺘــﻮور ﺗــﺎ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــەش ﺑەرﻫەﻣــە ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿەﻛﺎنﺑﻜڕن؟ 100ﻟەﮔــەڵ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛەﺗــﻢ، ﻣــﻦ 100% ﭘێــﻢ واﯾــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎ دەﺑێــﺖ ﭘــﺎرەی ﺧــﯚی ﻫەﺑێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻧﺎﺷــﺒێﺖ ﺋەوەﻣــﺎن ﻟەﯾــﺎد ﺑﭽێﺖ ﻛــە ﻣێﮋووی ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻟێــﺮە ﺗﺎزەﯾــە ،ﺋەﮔەر ﺑﺎﺳــﯽ
ﻓەڕەﻧﺴــﺎ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1895 ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ زۆرە ﻟەﮔــەڵ ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﺋێﻤــە ﻛــە 13ﺳــﺎڵە دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﻛــﻮردی ﻟــە ﻛﻮێــﯽ 120ﺳــﺎڵﯽ ﻓەڕەﻧﺴــﺎﯾە؟ ەوە ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻣﺎن 2000ەوە ﺋێﻤــە ﻟــە 2000 ﻫەﯾــە ،ﮔﺮﻧﮕﱰﯾــﻦ ﺋــەو ﻛﺎراﻧــەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋێﻤــە ﺑﯿﻜەﯾــﻦ ،ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾە ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻫەﻣﻮوﻣــﺎن ﺋەﻛﺘــەرەﻛﺎن ﺑﻨﺎﺳــﯿﻦ و ﻓﯿﻠــﻢ ﺑﺒﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻟەم واڵﺗــە ﻻواز ﺑێــﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺧەڵــﻚ ﻧﺎﭼێــﺖ ﺑــەرەو ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎن ،ﺋەوﻛﺎت ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﻛــﻮردی دەﻛەوێﺘــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺧﯚﻧﺎﺳــﺎﻧﺪن ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺋەوەﯾە ﺋێﻤــە وەك ﻛــﻮرد ﺧﯚﻣﺎن ﺑــە ﻫەﻣﻮو دﻧﯿــﺎ ﺑﻨﺎﺳــێﻨﯿﻦ و ﺑڵێﯿــﻦ ﺋێﻤــە ﻛﻮردﯾــﻦ و ﺋــەوە ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛەﻣﺎﻧە و ﺋەوە ﻛﻮﻟﺘــﻮور و زﻣــﺎن و ﻧەﺗەوەﻣﺎﻧە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺳــەﯾﺮی داﻫﺎﺗﻮوﻣﺎنﺑﻜﺮێﺖ. ﺑﯚﯾــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﻛــﻮردی ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺋێﺴــﺘﺎ داﻫﺎﺗــﯽ ﻧﺎﺑێــﺖ، ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺧﯚﻧﺎﺳــﺎﻧﺪن ﺗــەواو دەﺑێــﺖ ﻛــە ﺑــڕوام واﯾــە 10ﺳــﺎڵﯽ ﺗــﺮ دەﺧﺎﯾەﻧــێ ،ﺋەﮔــەر دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ دامبــەزرێ، ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــە ﻛــەم دەﺑێﺘــەوە ﺑــﯚ ﻧﯿــﻮەی ،ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﻟــە دﻧﯿــﺎدا ﺳــﯿﻨەﻣﺎت ﻧــﺎﴎا ،دەﺗﻮاﻧﯿــﺖ ﺑﯿــﺮ ﻟــە داﻫــﺎت ﺑﻜەﯾﺘــەوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەو ﻣﺎوەﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت زۆر ﻫﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﺑــﻜﺎت و ﻧﺎﺑێــﺖ ﺑﯿﺮ ﻟە داﻫﺎت ﺑﻜﺎﺗەوە. ﯾەﻛێﻜﯿــﺶ ﻟــەو ﺧﺎاڵﻧــەی دەﺳــﺖ و ﭘێــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎران دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻧﺎﺑێــﺖ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺑــاڵو ﻛﺮاﺑێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﻣــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەم دوای ﺋــەوەی ﻓﯿﻠﻤــەﻛﺎن ﻟــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛﺎن وەردەﮔﯿﺮێــﻦ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋــەو ﻓﯿﻠامﻧە ﻟــە ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﺪرێــﻦ ،ﺑــەاڵم ﺋێﻤــە ﺋەوەﻧــﺪە ﺑەرﻫەﻣەﺷــامن ﻧﯿﯿە ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺗێــﺮ
ﺑﻜﺎت. ﺑﯚﭼــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎراﻧﯽ ﻛــﻮرددا ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێــﻚ ﯾــﺎن ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽﻛﺎرەﻛﺎن؟ ﻫــﯚﻛﺎری ﺋــەوەش دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﻛﻮرﺗــﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﻛــﻮردی، ﺋەو 13ﺳــﺎڵە ﺑــەس ﻧﯿﯿە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺋێﻤــەی ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎران ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﺳــەرﺑەﺧﯚﻣﺎن ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﯾەﻛﯽ ﻫەﺑێــﺖ ﯾــﺎن ﻛﯚﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﻣﺎنﻫەﺑێﺖ. ﺑــەاڵم ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﻟێــﺮە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻛﻮرﺗــە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻟە زۆر ﺑــﻮار ﺗــەﻛﺎن و ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﺑــﺎش ﻫەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻛﻮرﺗﯿﯽ ﺗەﻣەن ﻫﯚﻛﺎرە؟ ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﻛــﻮردی ﺟﯿــﺎوازە، ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ رێــﮕﺎﻛﺎن ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ رەﻧــﮓ دەﻛﺎﺗــەوە و ﺑــە ﻫەﻣــﻮو دﻧﯿــﺎی ﻧﯿﺸــﺎن دەدات ،ﻧــەك ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﻛەواﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟێــﺮە و ﻟــەوێ ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺎﺷــﱰ ژﯾــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﯾــﺪا ﺑﺒﯿﻨــﻦ، ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﺗەﻣەﻧــﯽ
ﺋەوەﻧــﺪە ﺑە ﻫێــﺰە ﮔــەورە و ﺑﭽﻮوك ﻫﯚﮔــﺮی ﺑﻮوﻧــە ،ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﻫەﯾەﺗــﯽ رەﻧﮕــە داﻫﺎﺗــﯽ ﺗــﺎك ﻟــە رۆژێﻜــﺪا ﻟــە 5دۆﻻر رەت ﻧــەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە رۆژی ﻓﯿﻠﻤێﻚ ﺑﺒﯿﻨــێ ،ﺋەﮔەر ﻫﯿــﭻ ﻧەﺑێﺖ ﻫەﻓﺘــەی ﺟﺎرێــﻚ ﺑﭽێﺘــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎ، ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻻی ﻣﯿﻠﻠەﺗــﺎن ﻛﻮﻟﺘــﻮورە، ﺑەاڵم ﻻی ﺋێﻤە ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮە. ﻫﺎوﻛﺎت ﺋەﮔــەر ﺑﯿﻨەر ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿــﺶ ﺧــﯚی ﯾــﺎن دەوروﺑــەری ﺧــﯚی ﻟەﻧــﺎو ﻓﯿﻠﻤێــﻚ ﻧەﺑﯿﻨﯿﯿــەوە ﺣــەز ﻧــﺎﻛﺎت ﺑــەردەوام ﺑێــﺖ ﻟــە ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرﻫەﻣەﻛــە، ﯾەﻛێﻜﯿــﺶ ﻟــە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﻛــﻮردی ﺋەوەﯾــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑﯿﻨــەری ﺧــﯚی ﺗێــﺮ ﺑــﻜﺎت، ﺋەوﯾــﺶ ﻫﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘــەوە ﺋێﻤــە ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەك ﻛﺎرﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺑــﯚ ﺑﯿﻨــەر ﻧەﺑــﻮوە ،ﺋــەوە داﻧﭙﯿﺎﻧﺎﻧێﻜــە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﮕﻮﺗﺮێــﺖ ،دوو ﺋﺎراﺳــﺘە ﻟــە ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻛــﻮردی ﻫەﯾــە ،ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەك ﺑــﯚ ﺑﯿﻨﯿﻨــﯽ ﺧەڵــﻚ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﻣــﺎن ،ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ
ﺋەو 13ﺳﺎڵە ﺑەس ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋێﻤەیﺳﯿﻨەﻣﺎﻛﺎرانﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﯾەﻛﯽﺳەرﺑەﺧﯚﻣﺎنﻫەﺑێﺖ زﯾﺎﺗــﺮە ،ﺋێﻤە ﺗــﺎ 2000ﺗەﻧﻬــﺎ ﭼەﻧﺪ ﺑەرﻫەﻣێﻜــﯽ ﻛەﻣــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿامن ﻫەﺑــﻮو ﻟــە ﺗﺎراوﮔــە ﻛە ﺑــە ﭘەﻧﭽەی دەﺳــﺖ دەژﻣێﺮدرێــﻦ ،ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەوە دەﺑێــﺖ ﺳــەﯾﺮی ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻜەﯾــﻦ ﭼﯿﯿــﺎن ﻫەﯾــە ﺑــﯚ ﺳــﯿﻨەﻣﺎ، ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﯾﻮﻧﺴــﻜﯚ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺑــﯚ ﻫــەر 10000ﻛەس ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻫﯚڵێﻜــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻫەﺑێــﺖ ،ﻟــە ﺷــﺎرێﻜﯽ وەك ﻫەوﻟێﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە 200ﻫﯚڵــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻫەﺑێــﺖ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــەم دواﯾﯿــە ﻟــە ﻣﯚڵــەﻛﺎن ﭼەﻧﺪ ﻫﯚڵێﻜﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﺋەوەﻧــﺪەش ﺑەس ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﻛە ﻫەﯾە. ﻫــﯚﻛﺎری ﻧەﭼﻮوﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ ﺑــﯚ ﺳــﯿﻨەﻣﺎ و ﺳــﺎردﯾﯿﺎن ﻟــە ﭘێﺸــﻮازﯾﯽ ﻓﯿﻠﻤــەﻛﺎن ﭼﯿﯿــە؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﻫەﻣﯿﺸــە دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ﻓﯿﻠﻤــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﻛێﺸە ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ؟ ﻛێﺸــە ﺋــەوە ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻟــەم واڵﺗــەدا ﻻوازە ،ﻟــە واڵﺗێﻜــﯽ وەك ﻫﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺳــﯿﻨەﻣﺎ
ﺗــﺮ ﺧﯚﻣــﺎن ﭘێﻨﺎﺳــە ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟــە واڵﺗــﺎن ﺑــﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدمنﺎن ﻟــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧﺮێــﺖ ﺋێﻤــە ﻛێﯿــﻦ و ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻛــﻮردی ﭼﯿﯿــە و ﻫــﯽ ﻛێﯿــە ،ﺋێﻤە ﻫەﺳــﺘﺎﯾﻦ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی دووەم ﻛﺎرﻣــﺎن ﻛــﺮد ،ﺋەوﯾــﺶ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛﺎﻧﯽ دەرەوە ،ﺋــەوەش وەك ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯿﯿەك ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﻧﯽ ﻫــەر ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎرێﻜﯽ ﻛــﻮرد ﺑەﭘێــﯽ ﻟێﭙﺮﴎاوﯾەﺗﯿﯿەﻛــەی ،ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەﺷــەوە ﮔﻮێــامن ﺑــە ﺑﯿﻨەری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻧەدا و ﺑێ ﺑەﺷامن ﻛﺮد. ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎران ﺑــەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﯾە ﻛە ﺑــﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧە ﻟــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵە ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑــە ﺑڕوای ﺋێﻮە ﺑﺎﺷە ﯾﺎن ﺧﺮاپ؟ ﭘێــﻢ واﯾــە ﺑــە رێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑــﺎش ﺑێــﺖ ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻻﯾەﻧــﯽ ﺧﺮاﭘــﯽ ﻫەﯾە ،ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺰﯾﻜــەی 80 ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ درێــﮋ ﺑەرﻫــەم ﻫﺎﺗــﻮوە ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 1000ﻛﻮرﺗــە ﻓﯿﻠﻢ ﻫەﯾــە ،ﻫەروەﻫــﺎ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯿﺶ
ﻓﯿﻠﻤــﯽ دﯾﻜﯚﻣێﻨﺘەری ﻫەﯾــە ،ﺋەواﻧە ﮔەﻧﺠﯿﻨەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﻦ ﺑــﯚ ﺋێﻤە ﻛە ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎداﯾﻦ ،ﻟــە واڵﺗێﻜــﯽ وەك ﺳــﻌﻮودﯾە ﻛــە ﻫەﻣــﻮو ﺧﺎﻛەﻛــەی ﻧەوﺗــە و واڵﺗێﻜــﯽ ﺋێﺠــﮕﺎر دەوڵەﻣەﻧــﺪە ،ﻛەﭼــﯽ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــﻌﻮودﯾە ﺗەﻧﻬــﺎ ﺧﺎوەﻧــﯽ 2ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿە. ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎﯾەﻛــﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﻛﺘــەر ﺑەﺷــێﻚ ﻧﯿﯿــە ﻟــەو رووﺑــەرووی ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﺎﻧــەی ﺳﯿﻨامی ﻛﻮردی دەﺑێﺘەوە؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﺑﻜەﯾــﻦ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋێﻤــە ﻛﺎدرﻣــﺎن ﻫەﯾــە ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ ﭘێ ﺑﮕەﯾەﻧێ؟ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەﺷــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻣﺎن ﻫەﯾــە ﻟــە ﻛﯚﻟﯿــﮋی ﻫﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧــەﻛﺎن ،ﻟەوێــﺶ ﻟﻘــﯽ دەرﻫێﻨــﺎن و ﻟﻘــﯽ ﺋەﻛﺘــەری ﻫەﯾــە ﻛە ﺧــﯚم دەرﻫێﻨﺎﻧــﻢ ﺗەواو ﻛــﺮدووە، 2005ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼــﻮار ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻟە 2005ەوە دەرﭼــﻮوی ﻫەﯾــە ،ﻫــەر ﺳــﺎڵﯽ ﺑــە ﻻی ﻛەﻣــەوە 8ﺋەﻛﺘەرﻣــﺎن ﻫەﯾــە ،ﺋەﮔــەر ﺳــەﯾﺮی ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧﯿــﺶ ﺑﻜەﯾــﻦ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ زۆرﺑــەی ﺋەﻛﺘــەرە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎﯾــﺎن ﻧەﺧﻮێﻨــﺪووە، ﺑــەاڵم ﻛــە ﭼﻮوﻧەﺗــە ﻧــﺎو ﺳــﯿﻨەﻣﺎ دواﺗــﺮ ﺧﯚﯾــﺎن رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﻛــﺮدووە، ﺑﯿﻨﯿﻨــﯽ ﻓﯿﻠــﻢ و ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎر و ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ زۆری ﻫەﯾــە، ﺑەداﺧــەوە ﻟێــﺮە ﻛﺘێــﺐ و رۆژﻧﺎﻣــە و ﮔﯚﭬــﺎر و ﻛەﻧﺎڵــﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﺸــامن ﻧﯿﯿــە ،ﻫەﻣﻮو ﺋــەو ﻛﺘێﺒﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﭼــﺎپ ﻛــﺮاون ﻧﺎﮔﺎﺗــە 15 ﻛﺘێﺐ ﺑە ﻛﻮردی. ﭘێــﻢ واﯾە ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿەوە، واﺗــﺎ ﻟــە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎمنﺎﻧــەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺑــاڵو ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوەﯾــە ﺑﺨﺮێﺘــە ﭘﺮۆﺳــەی ﭘــەروەردەوە و ﻟەوێــﻮە ﺑــە ﮔﻮێــﯽ ﻣﻨﺪاڵــەﻛﺎن ﺑﭽﺮﭘێﻨﺪرێــﺖ ﻛە ﺷــﺘێﻚ ﻫەﯾە ﺑە ﻧﺎوی ﺳﯿﻨەﻣﺎ. ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ رێﮕــەﻛﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺑــە ﻫــەر ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻚ ﭼﯚن دەﻛﺮێﺖ؟ ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ رێــﮕﺎ ﺑﻮوﻧــﯽ ﻛەﻧﺎڵێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾە ،ﻫەروەﻫــﺎ رۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ زۆرە ﺑــﯚ ﻛــﻮرد، ﭘێﺸــﱰ ﻣــﻦ و دﻛﺘــﯚر ﻣﻮﺣﺴــﯿﻦ ﺋەﺣﻤــەد ﻋﻮﻣــەر ﺑاڵوﻛﺮاوەﯾەﻛــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿامن دەرﻛــﺮد ﻛــە 13 ژﻣــﺎرەی ﺑــەردەوام ﺑﻮو ،دواﺗــﺮ ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻫــﺎوﻛﺎری وەﺳــﺘﺎﯾﻦ، ﮔﯚﭬﺎرێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﺑــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﻟــە واڵﺗــﺎن ﺑــە ﺳــەدان ﻫەﯾــە ،ﻫەروەﻫــﺎ ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﻟــە ﭘﻼﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2014ﺳــەد ﻛﺘێﺒــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﭼــﺎپ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋــەوە ﺧەﯾــﺎڵ ﻧﯿﯿە، ﺑــﺎ ﻟــەو 100ﻛﺘێﺒــە 25ﻛﺘێــﺐ ﺑﺎﺳــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﻛــﻮردی ﺑــﻜﺎت، ﻫەﻣــﻮو ﺋەواﻧﯽ ﺗــﺮ وەرﮔێــڕان ﺑێﺖ، ﺋەﻣﺎﻧــە ﻫەﻣــﻮو ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﻦ ﻟــەو واڵﺗــەدا ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻫێﻨــﺪە ﻏﯿﺎﺑــە ﻟــە ﻧێــﻮ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﻛــە ﺑــە دەﮔﻤــەن دەﺑﯿﻨﺪرێــﺖ ﻟــە ﮔﯚﺷەﯾەﻛﯿﺸــەوە ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑــەو ﻫﻮﻧەرە ﺑﺪرێﺖ.
ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﻟەﺳەر ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽﺋەﻣڕۆیﺟﯿﻬﺎن 2-2
ﻓﯿﻠﻤﯽ”راﺑﺮدوو“ ﻧﻮﺳﺨەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﻣﺎدە
وەك ﻟەﺑــﺎرەی ﺋﻠــﯽ و ﺟﻮداﺑﻮوﻧەوەی ﻧــﺎدر ﻟــە ﺳــﯿﻤﯿﻦ ،ﻟــە راﺑﺮدووﯾــﺶ رووداوێﻜــﯽ ﺑــە رواڵــەت ﺳــﺎدە و ﺳــﺎﻛﺎر و ﺑﭽــﻮوك دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ و ﭘێــﺶ ﭼﻮوﻧــﯽ دراﻣــﺎ و دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﻧﻬێﻨﯿﯿــەﻛﺎن. رووداوﮔەﻟێﻜــﯽ ﺳــﺎﻛﺎری ﺗــﺮ دەﺑﻨە ﻫــﯚی درێﮋەﭘێﺪاﻧــﯽ دراﻣﺎ و ﮔەﯾﺸــنت ﺑــە ﺗەﻧﮕــﮋە .ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺳــەرەﻛﯿﺶ ﻛــە ﻟــە ﺑەﺷــﯽ زۆری ﻓﯿﻠــﻢ ﻧﺎﯾﺒﯿﻨﯿــﻦ ،رۆڵێﻜــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﻟــە ﭘێــﺶ ﭼﻮوﻧــﯽ دراﻣــﺎ و دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن دەﮔێڕﯾﺘــەوە .ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺋەﺣﻤــەد ﻛــە ﺑــﯚ ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﺳــﺎدەﯾە ،دەﺑێﺘــە دەﺳــﭙێﻜەری دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﻧﻬێﻨﯿﯿــەﻛﺎن و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﭼــﺎر دەﻛﺎت ﻛــە رووﺑەڕووﯾــﺎن ﺑﺒﻨــەوە .ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە زۆر ﻟــە ﻛێﺸــەﻛﺎن دەﮔەڕێﻨــەوە ﺑــﯚ ﺧﻮدﻛﻮژﯾــﯽ ﺳــﻠﯿﻦ ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە دواﯾﯿﻦ ﺷــﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە دەﯾﺒﯿﻨﯿــﻦ ،ﺑــەاڵم ﻛێﺸــەی راﺑــﺮدوو ﻟــەم ﺑــﺎرەدا ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗەﻧﺴــﯿﻖ و ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕﯿﯿــە .ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻓەرﻫــﺎدی ﺋەﻣە ﯾــەك رووداوە ﻛــە دەﺑێﺘە ﻫﯚی رووداﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ و ﻟــە ﺳــەﻧﺘەری ﻫەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜە ،ﺑــەاڵم ﻟێــﺮە ﻟەﻻﯾەﻛەوە ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺋەﺣﻤــەدە و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺧﻮدﻛﻮژﯾــﯽ ﺳــﻠﯿﻦ .ﺋەﻣــەش دەﺑێﺘــە ﻫﯚی ﺋــەوەی ﻛــە ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﺗﻮوﺷــﯽ ﭘﭽــڕان ﺑﺒێــﺖ و ﻫێــﺰی دراﻣــﺎی ﻛەم ﺑﺒێﺘــەوە و ﻫێــﺰ و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻓەرﻫﺎدﯾــﯽ ﻧەﺑێﺖ .ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮەوە ﺋەﻣــە ﺑــەس راﺑــﺮدووی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺧﻮدﻛﻮژﯾــﯽ ﺳــﻠﯿﻨە ﻛــە ﻟەﺳــەر دۆﺧــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﺎرﯾﮕــەری دادەﻧــێ ،ﺋەﮔﯿﻨــﺎ ﺟﮕــە ﻟــە دوو ﺳــێ ﺟــﺎر ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺧێــﺮا ﻫﯿﭻ ﺑﺎﺳــێﻚ ﻟــە راﺑــﺮدووی ﺋەﺣﻤــەد و ﻣﺎرﯾــﻦ ﻧﺎﻛــﺮێ و ﻟــەم ﺑــﺎرەدا ﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەﺣﻤــەد ﻫﯿــﭻ ﻟە دراﻣــﺎی ﻓﯿﻠــﻢ زﯾﺎد ﻧــﺎﻛﺎت .ﺋەﮔەر ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻓەرﻫــﺎدی ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﺑەرﺟەﺳــﺘە دەﺑﻨــەوە و ﻛﺎرﯾﮕــەری رووداوەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺋــەوان دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ،ﻟێــﺮەدا ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﻟــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەك دەﭼێﺘــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺗــﺮ و دﯾﺴــﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﭘﭽڕان دەﺑێــﺖ .دﯾﺴــﺎن ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﺋەﺣﻤــەد ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋــەم رووداواﻧــە ﻟەﺳــەری ﻧﺎﺑﯿﻨﯿــﻦ ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺋەو ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەﯾە .ﺋەم ﻛێﺸــەﮔەﻟە وای ﻟــێ دەﻛﺎت ﻛــە ﺑﯿﻨــەر ﺑﯿــﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە رۆڵــﯽ ﺋەﺣﻤــەد ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدن و ﭘێﺶ ﭼﻮوﻧﯽ دراﻣﺎﯾە و ﻓەرﻫﺎدی دەﺗﻮاﻧﯽ رێﮕەﯾەك ﺑﺎﺷﱰ ﺑﯚ ﺋەﻣە ﺑﺪۆزﯾﺘەوە. ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔــەورەی ﺗــﺮی ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﻫەوڵﺪاﻧــﯽ ﻓەرﻫﺎدﯾﯿــە ﺑــﯚ رەﺷــﺒﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯿﻨــەر .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﻓەرﻫــﺎدی ﻫــەر ﺋــەم رەﺷــﺒﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯿﻨــەر ﺑــە دەرﺧﺴــﺘﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﻧﻮێﯿــە .ﺋــەم ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾﯿــە ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺑﯿﻨــەر رادەﻛێﺸــێﺖ و ﻫەﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻓﯿﻠــﻢ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دەﻛﺎت .ﺑــەاڵم ﻟێــﺮە ﻓەرﻫــﺎدی ﻟــەم ﻛﺎرە زﯾﺪەرۆﯾــﯽ دەﻛﺎت و دﯾﺴــﺎن ﻟــە ﻫێــﺰ و ﻛﺎرﯾﮕــەری دراﻣــﺎ و ﻓﯿﻠــﻢ ﻛــەم دەﻛﺎﺗــەوە .ﻛێﺸــەی ﻟﻮوﺳــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻫﺎوﺳــەرﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎرﯾــﻦ و ﺳــەﻣﯿﺮ ﺧﻮدﻛﻮژﯾــﯽ ﺳــﻠﯿﻨە ﺑــە ﻫــﯚی ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێﻮان ﺳــەﻣﯿﺮ و ﻣﺎرﯾــﻦ ،ﺑــەاڵم ﻣﺎرﯾــﻦ و ﺳــەﻣﯿﺮ دواﺗــﺮ دەڵێﯿــﻦ ﻛــە ﺳــﻠﯿﻦ ﺋــﺎﮔﺎی ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻧەﺑــﻮوە .دواﺗــﺮ ﺗێﺪەﮔەﯾــﻦ ﻛــە ﻟﻮوﺳــﯽ ﺋﯿﻤەﯾﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎرﯾــﻦ و ﺳــەﻣﯿﺮی ﺑــﯚ ﺳــﻠﯿﻦ ﻧــﺎردووە ،ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ دﯾﺴــﺎن ﺗێﺪەﮔەﯾــﻦ ﻛــە ﻧەﻋﯿﻤــە ﻛﺮێــﻜﺎری ﺳــەﻣﯿﺮ ﺋﯿﻤەﯾﻠەﻛــەی ﺳــﻠﯿﻨﯽ ﺑــە ﻟﻮوﺳــﯽ داوە .دﯾﺴــﺎن دواﺗــﺮ ﺗێﺪەﮔەﯾــﻦ ﻛە ﺳــﻠﯿﻦ ﻗەت ﺋﯿﻤەﯾﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەدﯾــﻮە و واﯾﺰاﻧﯿــﻮە ﺳــەﻣﯿﺮ ﻟەﮔەڵ ﻧەﻋﯿﻤــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻫەﯾــە و ﻟەﺑەر ﺋەﻣــە ﺧﻮدﻛﻮژﯾــﯽ ﻛــﺮدووە! وەك ﺑڵێــﯽ ﺧەرﯾﻜﯿــﻦ ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﺗﺎواﻧﺒــﺎری دەﺑﯿﻨﯿــﻦ. ﺋەﻣــە ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚی ﺋــەوەی ﻛــە ﻓەرﻫــﺎدی ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺧــﯚی ﻧەداﺗــە ﺳــەر ﺑﯿﺮۆﻛە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــە ﻫەﻧﺪێﻜﯿــﺎن زۆرﯾــﺶ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﻦ ،ﺑﯚ منﻮوﻧــە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠــﻢ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﻣێﺸــﻚ و ﺑﯿــﺮی ﻟﻮوﺳــﯽ ﻛﭽێﻜــﯽ ﻫــەرزەﻛﺎر ﺑــە ﺗــەواوی ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺧﻮدﻛﻮژﯾــﯽ ژﻧێﻜــە ﻛــە ﻣێﺮدەﻛــەی دەﯾــەوێ ﺑﺒێﺘــە ﻫﺎوﺳــەری داﯾﻜــﯽ. ﺋەﻣــە ﺧــﯚی ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛــﯽ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــە ،ﺑــەاڵم ﺑــﯚ ﻓەرﻫــﺎدی ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەﺷــێﻜە ﻟە راﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و زوو ﻟە ﺑﯿﺮی دەﺑﺎﺗەوە. دﯾﺴــﺎﻧﯿﺶ ﻓﯿﻠــﻢ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻨــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘە .ﭘێﺸــﱰ ﺋﺎﻣﺎژەﻣــﺎن ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﯿﻨــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟــە ﻫــەر واڵﺗێــﻚ ﻛــﺮد .ﻓەرﻫــﺎدی ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﱰی ﻛــە ﻟــە ﺋێــﺮان ﭼــێ ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﻟەﺑــەر زاڵﺒﻮوﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋێــﺮان و ﭼﯿﻨــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﭼﻮوﺑــﻮوە ﻧــﺎو ﻧﺎﺧــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﭼﯿﻨــە ﻛە ﻫــەم ﻻﯾەﻧــﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯽ و ﻫــەم ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــﺎن ﻫەﺑــﻮو ،ﺑەاڵم ﻟــە راﺑﺮدوو ﻟەﺑــەر زاڵﻨەﺑﻮوﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻓەڕەﻧﺴــﺎ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑە ﻻﯾەﻧــە ﻣﺮۆﭬﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن، ﺟــﻮدا ﻟەﻻﯾەﻧــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻓەڕەﻧﺴــﺎ ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ داوە و ﺋەﻣــەش دﯾﺴــﺎن ﻟــە ﻫێــﺰ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻓﯿﻠــﻢ ﻛــەم ﻛﺮدووﺗــەوە )ﻟێــﺮە دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﯾﻨــەوە ﻛــە ﺋﺎﯾــﺎ ﻓەرﻫــﺎدی دﯾﺴــﺎن دەﺗﻮاﻧــێ ﺑڵــێ ﺑــە ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎ ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﻢ ﻧﺎﮔﯚڕێــﻦ( .ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﺗــﺮی ﻓﯿﻠﻤﯿــﺶ ﻛــە ﻫەﺑــﻮون و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻫەﻣﯿﺸــەﯾﯽ راﺑــﺮدوو ﻟــە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﻣﺮۆﭬە ،ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــەك ﻣﺎوەﺗــەوە و ﺑﯿﻨــەر ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو و ﺑەرﻫەﺳــﺖ ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﯾﺒێﻨــێ و ﻫەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻧــﺎﻛﺎت .ﻓەرﻫــﺎدی ﻟــە راﺑﺮدوو دﯾﺴــﺎن ﺑە ﻫەﻣــﺎن ﺷــێﻮازی ﻓﯿﻠﻤــە ﺳــەرﻛەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﱰی ﻛﺎری ﻛــﺮدووە و ﭼــﺎوەڕێ ﺑــﻮوە ﺋەم ﻓﯿﻠﻤەﺷــﯽ وەﻛــﻮ ﺋەواﻧــە ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێــﺖ ،ﺑەاڵم ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚ ﺑﯚﻣــﺎن دەردەﺧــﺎت ﻛــە ﻧﻮﺳــﺨەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﯚ ﻫەﻣﯿﺸــە ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﻧﯿﯿە ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻛــە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺟﯿﺎوازﯾــﺶ ﻫەﺑێــﺖ .ﺋــەم ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەش ﺑــﯚ ﻓەرﻫــﺎدی ﻫەﯾــە ﻛــە ﺑﯿــەوێ ﺋــەم ﻧﻮﺳــﺨەﯾە دﯾﺴــﺎن ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻻواز دووﭘــﺎت ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﺋەﻣەش ﻛێﺸەﯾەﻛە ﻛە زۆر ﻟە ﻫﯚﻧەرﻣەﻧﺪە ﮔەورەﻛﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺑﻮوﻧە. Le Passe راﺑﺮدوو Passe،، The Past ﻧﻮوﺳەر و دەرﻫێﻨەر :ﺋەﺳﻘەر ﻓەرﻫﺎدی ﺋەﻛﺘەر :ﺑﺮﻧﯿﺲ ﺑﮋوو ،ﻋەﻟﯽ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ،ﺗﺎﻫﯿﺮ رەﺣﯿﻢ ژاﻧﺮ :دراﻣﺎ واڵت :ﻓەڕەﻧﺴﺎ ،ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ ﺳﺎڵ2013 : ﻣﺎوە 130 :ﺧﻮﻟەك
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رۆﻣﺎﻧﯽ ”ﻛﻮێﺮی“ی ﺳﺎراﻣﺎﮔﯚ
17
ﺋو ﻛﻮﺮﯾﯿی ھﯿﭻ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻛﯽ ﺑ ﭼﺎوەوە ﻧﯿﯿ رەﺳﻮوڵ ﺳﻮﺘﺎﻧﯽ
ژۆزێ ﺳــﺎراﻣﺎﮔﯚ ﻧﻮوﺳــەری ﭘﻮرﺗﯚﮔﺎﻟــﯽ ﻛــە ﺳــﺎڵﯽ 1998ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﺣەﻓﺘــﺎ و ﺷــەش ﺳــﺎڵﯿﺪا ﺧەاڵﺗــﯽ ﻧﯚﺑڵــﯽ ﺋەدەﺑﯿــﯽ ﺑــﺮدەوە، رەﺧﻨــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﻮﻧــﺪ و ﭘــڕ ﻟــە ﺗــەوس و ﺗﻮاﻧــﺞ دەﻛﺎﺗــە ﻫەوێﻨــﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺑەرﻫەﻣە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو رۆﻣﺎﻧــﯽ ”ﻛﻮێﺮی“ﯾە. ﺳــەﻻﺣﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺋــەو رۆﻣﺎﻧــەی ﻟــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻓﺎرﺳــﯿﯿەوە ﻛﺮدووەﺗــە ﻛﻮردی و ﺑاڵوﯾﺶ ﺑﻮوەﺗەوە. ﺋــەو رۆﻣﺎﻧە ﺑﺎﺳــﯽ ﺟــﯚرە ﻛﻮێﺮﯾﯿەك دەﻛﺎ ﻛــە وردە وردە ﺷــﺎرێﻚ دەﮔﺮێﺘــەوە .ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــە ﻟــە ﭼﻮارڕێﯿﺎﻧێﻜــﯽ ﺷــﺎرەﻛەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎ .ﺷــﯚﻓێﺮێﻚ ﻟەﺳــەر ﭼﻮارڕێﯿﺎﻧێﻜــﯽ ﺷــﺎرەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت .ﻛــە دەﭼێﺘــە ﻻی ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛەی ،زۆری ﭘــێ ﻧﺎﭼــێ ﺧەڵﻜێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻛە ﻫــەر ﻫەﻣﻮوان ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﺋــەو ﭘﺰﯾﺸــﻜەن ،دێﻨــە ﻻی و ﺑــە دەﺳــﺖ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﺑﻮوﻧﯿﺎﻧــەوە دەﻧﺎڵێﻨــﻦ .ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛە ﭼﺎوﯾــﺎن دەﭘﺸــﻜﻨێ و ﺑــﯚی دەردەﻛــەوێ ﭼﺎوﯾــﺎن ﻫﯿــﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿــە و ﻫﯿﭽﯿــﺶ ﻧﺎﺑﯿﻨــﻦ .ﺋــەوان ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﻛﺎﻧــەوە واڵت ﺑــە رەﺷﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ ﺑەڵﻜﻮ ﺳﭙﯽ دەﯾﺒﯿﻨﻦ. ﻟــە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨەﻛﺎﻧﺪا دوﻛﺘﯚرەﻛــە ﺗــێ دەﮔﺎت ﺋــەو ﻛﻮێﺮﯾﯿــە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﯽ دەﮔﻤــەن و ﺗﺎﯾﺒەﺗــە و ﭘێﺸــﱰ ﻟــە وێﻨــەی ﻧەﺑــﻮو .ﻛﻮێﺮﯾﯿــەك ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑــە ﭼــﺎوەوە ﻧﯿﯿــە .ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻣﻮدەﺳــﺖ ﻛﻮێﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎر ﻛــﯚ دەﻛﺎﺗــەوە و ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ دﯾــﺎری دەﻛﺎت .ﺧﺎﻧــەی ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن رۆژ ﺑــە رۆژ ﻗەرەﺑﺎڵﻐــﱰ دەﺑێــﺖ و ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﻛەرەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻛﺎرﻫێﻨــﺎن و ﺋــﺎو و ﺋﺎودەﺳــﺖ و ﺟێﮕــەی ﺧەوﺗــﻦ
ﺟــﺎر ﺑــە ﺟــﺎر ﺑەرﺗەﺳــﻜﱰ و ﻛەﻣــﱰ دەﺑﻨــەوە .ﺷــﻮێﻨەﻛەﯾﺎن ﺳــﺎت ﺑــە ﺳــﺎت ﭘﯿﺴــﱰ و ﺑﯚﮔەﻧــﱰ دەﺑێــﺖ. ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﭼــﻮاردەوری ﺋــەو ﺷــﻮێﻨە دەﮔــﺮن و ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛە ﺑــاڵو ﻧەﺑێﺘــەوە .ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛەش ﭼــﺎوی ﻛﻮێــﺮ دەﺑێــﺖ و ﺋەوﯾــﺶ ﺑەڕێــﯽ ﻣەﻛــﯚی ﻛﻮێــﺮان دەﻛــەن. ﻟــەو ﻧێــﻮەدا ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻛﻮێــﺮ ﻧﯿﯿــە و ﺧــﯚی ﻟــە ﻛﻮێــﺮی داوە، ﺧێﺰاﻧــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛەﯾە و ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟــە ﻣێﺮدەﻛــەی ﺟﯿــﺎ ﻧەﺑێﺘــەوە ،ﻛﻮرد واﺗەﻧــﯽ ﻟە ﺷــﺎری ﻛﻮێﺮان دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﭼﺎوﯾــەوە ﮔﺮﺗــﻮوە و ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﭼﺎوە
ﺧــﯚی دەﺑﯿﻨــێ و ﻫــەوڵ دەدات ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن ﺑــﻜﺎت و ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺋەوﭘــەڕی ﻫەوڵــﯽ ﺧــﯚی دەدا ﻛــەس ﻧەزاﻧــێ ﺋەو ﻛﻮێﺮ ﻧﯿﯿە. ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەر ﺧﻮاردﻧــﺪا داوای ﺳــێﻜﺲ ﻟــە ژﻧــەﻛﺎن دەﻛــەن ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ژﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺟﻮوﺗﺒﻮوﻧــﺪا ﻟەﺑەر دەﺳــﺘﯿﺎﻧﺪا دەﻣــﺮێ .ژﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛە ﻟەﮔــەڵ ژﻧە ﻛﻮێﺮەﻛﺎﻧــﺪا دەﭼێﺘــە ﺋــەو ژوورەی وا دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯿﺎن دەﻛﺮێﺘــە ﺳــەری و ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﺷــﺘﺎﻧەش ﺑەﭼــﺎوی ﺧــﯚی دەﺑﯿﻨــێ ،ﺑﯚﯾــە دەﭼێﺘــەوە
ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻛﻮێﺮەﻛﺎن ﻟە ﺑەراﻧﺒەر ﺧﻮاردﻧﺪا داوای ﺳێﻜﺲ ﻟە ژﻧەﻛﺎن دەﻛەن ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ژﻧەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺟﻮوﺗﺒﻮوﻧﺪا ﻟەﺑەر دەﺳﺘﯿﺎﻧﺪا دەﻣﺮێ ﺳــﺎﻏەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺧﺰﻣەﺗێﻜــﯽ زۆر ﺑــە ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن دەﻛﺎت .ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن ﻫــەر ﺟــﺎرەی ﻟــە ﺳــەر ﺷــﺘێﻚ ﻣــﻞ ﻟــە ﺑــەر ﻣﻠــﯽ ﯾەﻛــﱰی دەﻧێــﻦ و ﭘێــﻚ ﻫەڵﺪەﭘڕژێــﻦ .ﺋەو ﺧەڵﻜــە وردە وردە ﻟــە ﺧﻮوﺧــﺪەی ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دوور دەﻛەوﻧــەوە و وەك ﺣەﯾﻮاﻧﯿــﺎن ﻟــێ دێ .ﺗﺎﻗﻤێــﻚ ﻟــە ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەر ﻧــﺎن و ﺧﻮاردﻧێﻜــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﺪا ﻛــە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەردا ﮔﺮﺗــﻮوە ،داوای ﺟﻮوﺗﺒــﻮون ﻟــە ژﻧــەﻛﺎن دەﻛــەن .ﭘﯿــﺎوە ﻛﻮێﺮەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻗﺎﯾــﻞ دەﺑــﻦ ﻟــە ﭘێﻨــﺎوی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺧﻮاردەﻣەﻧﯿــﺪا ژﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯿــﺎن ﭘێ ﺑﻔﺮۆﺷﻦ. ﻫﺎوﺳــەری ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛە ﻛﻮێــﺮ ﻧەﺑﻮوە و ﻫــەر ﻫەﻣــﻮو رووداوەﻛﺎن ﺑەﭼﺎوی
ﻟــە ژوورەﻛــەی ﺧــﯚی ﺋەو ﻣﻘەﺳــﺘە دێﻨــێ ﻛــە ﻟــەوێ ﺷــﺎردووﯾەﺗەوە و ﮔــەرووی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑﺎرﻣﺘەﮔﯿــﺮەﻛﺎن ﻫەڵﺪەﺑــڕێ ،ﺑەو ﻛﺎرە ﻫەﻣــﻮو ﻣﺎڵەﻛە ﯾەﻛﺴــەر دەﺷــێﻮێ و ﺋﺎﮔــﺮی ﺗێﺒــەر دەﺑــێ و ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن دەڕژێﻨــە دەرێ. ﭘێﺸــﱰ ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ وﯾﺴــﺘﺒﻮوﯾﺎن ﻟــەوێ ﺑێﻨــە دەرێ ﺑەاڵم ﭘﯚﻟﯿﺴــەﻛﺎن ﺗەﻗەﯾــﺎن ﻟــێ ﻛﺮدﺑــﻮون .ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﻛــە دێﻨــە دەرێ ﺳــەﯾﺮ دەﻛــەن ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺎرەﻛە ﻛﻮێــﺮ ﺑــﻮون و ﺳــﺎﻏﯽ ﺗێــﺪا ﻧەﻣــﺎوە .واڵت ﭼــﯚڵ ﺑــﻮوە و ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﭘــڕ ﺑــﻮون ﻟــە ﭘﯿﺴــﺎﯾﯽ و ﺗەرﻣــﯽ ﺑﻨﯿــﺎدەم .ﺑﺎراﻧێﻜﯽ وەك ﮔــﯚزەی ﺳــەروﺑﻦ دادەﻛﺎت. ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن ﭘﯚل ﭘــﯚل ﺑــﯚ دۆزﯾﻨەوەی ﺧﻮاردەﻣەﻧــﯽ ﺑــە ﺷــﺎرەﻛە وەردەﺑﻦ.
ﻫﺎوﺳــەری ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛەش ﻟەﮔــەڵ دەﺳــﺘەﯾەك ﻟــەو ﻛﻮێﺮاﻧەﯾــە .ﻫەﻣﻮو ﺷــﺎرەﻛە ﺳــەﻧﮓ و ﺳــﻮوژن دەدەن و ﺋﺎﺧﺮﯾﯿەﻛــەی ژﻧــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛە ﺧﻮاردﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ دەدۆزێﺘــەوە. دەﺳــﺘەﯾەك ﻟــە ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن ﭘەﻧــﺎ دەﺑەﻧــە ﺑــەر ﻛڵێﺴــﺎ .ژﻧەﻛــەی دوﻛﺘﯚرﯾــﺶ دەﭼێﺘــە ﻻﯾــﺎن .ﻟــەوێ ﭼﺎوی ﺑە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺳــەﯾﺮ و ﺳــەﻣەرە دەﻛــەوێ .دەﺑﯿﻨــێ ﭼــﺎوی ﻫەﻣــﻮو ﻛﯚﺗــەڵ و ﭘەﯾﻜــەرەی ﭘﯿــﺮ و ﭘﯿﺎوﭼﺎك و ﻣەﻻﯾەﻛەﺗــەﻛﺎن ﺑــە ﭘەڕۆﯾەﻛــﯽ ﺳــﭙﯽ ﺑەﺳــﱰاوە و ﺗــێ دەﮔﺎت ﻛێﺸــەی ﺑﯿﻨﺎﯾــﯽ ﻣﺮۆﭬــەﻛﺎن و ﻫــﯚﻛﺎری ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﺑﻮوﻧەﻛەﯾــﺎن ﻛڵێﺴــﺎﯾە و ﺋــەوە ﺋﺎﯾﻨــە وای ﻛــﺮدووە ﺋــەوان ﻧەﺑﯿﻨــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﻫەڵﺪەﺳــﺘێ و ﭼﺎوﯾﺎن دەﻛﺎﺗــەوە و ﻟــە ﻛڵێﺴــﺎوە وەﭘێــﺶ دەﺳــﺘە ﻛﻮێﺮەﻛــەی ﺧــﯚی دەﻛەوێﺖ و ﺑەرەو ﻣﺎڵ دەﺑێﺘەوە. ﺋــەو رۆﻣﺎﻧــە ﻟــە زۆر ﻻﯾەﻧــەوە ﻟێﻚ دراوەﺗــەوە .ﻫێﻨــﺪێ ﻛــەس ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺳــﺎراﻣﺎﮔﯚ دەﯾەوێ ﺑڵــێ ﻣﺮۆڤ وازی ﻟــە دﻧﯿــﺎی ”ﻣەﻋﻨــەوی“ ﻫێﻨﺎوە ﺑﯚﯾــە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەدا ﻛە دەﺷــﺒﯿﻨێ، ﻫــەر ﻛﻮێــﺮە .زۆر ﻛــەس ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﻫــەر ﻛﺎم ﻟــە ﭘەﯾﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛــە ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺷــﺎراوەﯾﺎن ﻫەﯾــە و دەﻛﺮێ ﻟــە رواﻧﮕــەی ﺟﯚراوﺟــﯚرەوە ﻟێﻚﺑﺪرێﺘەوە. ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻫێــام و ﻛــﯚد و رەﻣﺰێــﻚ ﻟــەو رۆﻣﺎﻧــەدا ﺷــﺎراوەن. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو رەﻣﺰاﻧــە ”ﻛﻮێﺮی“ﯾەﻛﯽ ﻫەﻣﻮواﻧﯿﯿــە .ﺷــﺎرێﻚ ﻛــە ﻫەﻣــﻮوان وردە وردە ﻛﻮێــﺮ دەﺑــﻦ .ﺋەوﯾــﺶ ﻛﻮێﺮﯾﯿــەك ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑــە دﯾﺘﻨــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭼــﺎوەوە ﻧﯿﯿــە و ﭼــﺎوەﻛﺎن ﻟــە ﺑــﺎری ﻓﯿﺰﯾﯚﻟﯚژﯾﯿــەوە ﻫﯿــﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿــە و ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿــﺎن ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿــە .ﻛەواﺑــﻮو ﻛﻮێﺮﯾﯿەﻛــە ﻛﻮێﺮﺑﻮوﻧــﯽ دڵ و ﺋەﻗڵــە. ﻛــە ﻣــﺮۆڤ ﺑــە ﺋەﻗــڵ ﻛﻮێــﺮ ﺑــﻮو،
ﯾــﺎن ﺋەﻗڵــﯽ ﻛﻮێــﺮ ﺑــﻮوەوە ،ﻫەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑەﺧﯚﯾــەوە رەوا دەﺑﯿﻨــێ و ﻫﯿــﭻ ﺷــﺘێﻚ ﺑــﯚ دەوروﺑەرەﻛــەی رەوا ﻧﺎﺑﯿﻨــێ .وەك ﭼــﯚن ﻟــە ﺧﺎﻧــەی ﻛﻮێﺮەﻛﺎﻧــﺪا دەﺳــﺘێﻚ ﻟــە ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەر ﺧﻮاردﻧەﻛﺎﻧــﺪا دادەﮔــﺮن و ﻟــە ﭘێﻨﺎوﯾــﺪا داوای ژﻧــﯽ ﭘﯿﺎوەﻛﻮێﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ دەﻛــەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟێﯿــﺎن ﺟــﻮوت ﺑــﻦ .ﺋــەوە ﻫێامﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾــە ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻧﺎﻋەﻗاڵﻧــﯽ و دوور ﻟــە دادﭘەروەرﯾﯿــەﻛﺎن ﻛــە ﺗێﯿﺎﻧــﺪا ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛەﻣــﯽ ﺧەڵﻜەﻛــەی دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەر ﻫەﻣﻮو داراﯾــﯽ و ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﺎﺗــﯽ واڵﺗەﻛــەدا دەﮔــﺮن و زۆرﯾﻨــەی ﺧەڵﻜﯿــﺶ دەﭼەوﺳــێﻨﻨەوە .ﻟــەو واڵﺗﺎﻧــەدا ﻛــە ﺗﺎﻗﻤێﻜــﯽ ﻛەﻣــﯽ ﺧەڵﻜەﻛــەی
ﺳــﺎﻣﻨﺎﻛەوە ﺑەﺧێﺮاﯾﯿەﻛــﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪ دەﺑــﻦ و داﻣــﻮدەزﮔﺎ و داﯾــﺮە و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ واڵﺗەﻛــە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ دەﻛــەن و زۆرﯾﻨــەی ﺧەڵﻜەﻛــەش ﻫــەژار دەﻛەوﻧــەوە ،ﺑەداﺧــەوە زۆر ﺟــﺎران ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻟــە ﺑــێ دەرەﺗﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﺎﭼــﺎرن ﻣــﻞ ﻛەچ ﺑﻜــەن ﺑﯚ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ و ﮔﻮرﭼﯿﻠــە ﻓﺮۆﺷــﯽ و ﻛﺎری ﻧــﺎڕەوا .ﻟــەو ﺷــﻮێﻨەی ﻛﻮێﺮەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛــﯚ ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﺑــە زۆر دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ دەﻛﺮێﺘــە ﺳــەر ژﻧــەﻛﺎن .ﺋــەو دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﻜﺮدﻧە ﻫﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ﻧﯿﯿــە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗەی ﻟــە ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿــﺎن و ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ و ﻟــە ﭘێﻨــﺎوی ﭘﺎرووەﻧﺎﻧێﻜﺪا ﻟەﺷﯽ ﺧﯚی دەﻓﺮۆﺷێ. ﭼﺎﻛﺒﻮوﻧــەوەی ﭼــﺎوی ﻫەﻣــﻮوان
ﺣﻮﺳﻦ ﯾﻮﺳﻒ زەﻣﺎﻧﯽ ھﻮﻧرﻣﻧﺪی ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛﻮرد ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد وﺷ /ھوﻟﺮ
ﺣﻮﺳــێﻦ ﯾﻮﺳــﻒ زەﻣﺎﻧــﯽ ژەﻧﯿــﺎر و ﻣﻮزﯾﻜﺰاﻧــﯽ ﺳــﻨەﯾﯽ و ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋﯚﻛێﺴــﱰای ﻛــﻮرد ﺑەﻫــﯚی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەوە ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﺣﻮﺳــێﻦ ﯾﻮﺳــﻒ زەﻣﺎﻧــﯽ ﭘﺎش 50ﺳــﺎڵ ﻛﺎری ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ و ﻫﻮﻧــەری ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘێــﺮای ”ﺳــەﻣﻔﯚﻧﯿﻚ، ﺗــﺎران ،ﺋﯚرﻛێﺴــﱰای رادﯾــﯚ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾــﯚن“ ﻟــە ﺷــﺎری ﺗــﺎران ٢٠١٤-١٢ ٢٠١٤ ٣١ی ١٢ ﻟــە رۆژی ٣١ی ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﺋــەو ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺳــﺎڵﯽ 1956 ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ درێــﮋەدان ﺑەﺧﻮێﻨــﺪن ﻟــە ﺷــﺎری ﺳــﻨەوە ﭼﻮوەﺗــە ﺗــﺎران و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ
ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ”ﻛﻨﴪواﺗــﻮار ﺑــﺎاڵی ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ“یﺑەدەﺳﺖﺑێﻨێﺖ. ﺋــەو ژەﻧﯿــﺎرە ﻛــﻮردە ﻟــە ”وﯾﯚڵــﯚن“دا ﺷــﺎرەزاﯾﯿەﻛﯽ ﺑێ ﻫﺎوﺗــﺎی ﻫەﺑــﻮو و ﻫەروەﻫﺎ ﻟە ﺑــﻮاری ﺋﺎوازداﻧەرﯾﺸــﺪا ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑەرﻫەﻣﯽ ﻧﺎوازەی ﺋﺎﻓﺮاﻧﺪووە. ﺳــەﻣﻔﯚﻧﯽ ﻣەرﮔــﯽ ﺳــﻮﻫﺮاب، ﻣﺎرﺷــﯽ ﺷــﺎﻫﯿﻦ ،ﺷــەﭘﯚل، ﻣﺎرﺷــﯽ ﻧەﺑــەرد ،ﺷــﺎدی ﻛﻮﭼﻮوﻟــﻮو ،ﺑﯚﻧــﯽ ﺑــﺎران، ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﻣــﻦ ،ﻫﺎوﺳــەﻧﮕەر، ﺳــەﻣﺎی ﺑــﺎران و دەﻣــەوێ ﻗﺴــە ﺑﻜــەم“ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ”ﺣﻮﺳــێﻦ ﯾﻮﺳــﻒ زەﻣﺎﻧــﯽ“ ﯾﻦ.
دوای ﺋــەوەی ﭘﯿﺴــﺎﯾﯽ و ﺑﯚﻧــﯽ ﻣەرگ ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن دادەﮔــﺮێ و ﺷــﺎر ﭼــﯚڵ دەﺑــێ .ﺋەﮔــەر زەﯾــﻦ ﺑﺪەﯾﻨــێ ،زۆر ﺟــﺎران ﺗەﻧــﮓ و ﭼەڵەﻣــەﻛﺎن دەﺑﻨــە ﻫــﯚی ﭼﺎوﻛﺮاﻧــەوە و وﺷــﯿﺎرﺑﻮوﻧەوە، ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛــەدا ﻛﻮێــﺮەﻛﺎن دەڵێــﻦ ،ﺋێﻤــە ﻛﻮێﺮﯾــﻦ ،ﻛﻮێــﺮ ﻧەﺑﻮوﯾﻦ. واﺗــە ﺋــەوان دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺑﺒﯿﻨــﻦ ،ﺑــە ﻣەرﺟێﻚوﯾﺴﺘﺒﺎﯾﺎن. ﻟــەو ﻛﺎﺗەدا ﻛە ﻫەﺳــﺖ ﺑەو راﺳــﺘﯿﯿە دەﻛــەن ،ﭼﺎوﯾــﺎن روون دەﺑێﺘــەوە و دەﺑﯿﻨﻦ. ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﻫەﻣــﻮو ﺋەواﻧــەی ﻫەﺳــﺖ ﺑــە ﻛﻮێﺒﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﻛــەن و ﻫــەوڵ دەدەن ﻟــە ﻛﻮێﺮﺑﻮون رزﮔﺎرﯾﺎن ﺑێ.
ﺣﻮﺳــێﻦ ﯾﻮﺳــﻒ زەﻣﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ ﺣﻮﺳ ێ 1934ﻟــە ﺷــﺎری ﺳــﻨە ﻟــە داﯾــﻚ ﺑــﻮوە و دوای 50ﺳــﺎڵ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟــە ﺋﻮرﻛێﺴــﱰای رادﯾــﯚ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾــﯚن و ﺧﺰﻣــەت ﺑــەﻛﺎری ﻫﻮﻧەرﯾــﯽ، ٢٠١٤-١٢ ٢٠١٤ ٣١ی ١٢ ﻟــە رێﻜەوﺗــﯽ ٣١ی ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳــە رۆژی 4ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــە ﺑــە ﺑەﺷــﺪاری ﮔــەورە ﻣﻮزﯾﻜــﺰان و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋاﻧــﯽ ﻛــﻮرد و ﺋێﺮاﻧــﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻫﻮﻧــەری ﺷــﺎری ﺗــﺎران، ﺗەرﻣــﯽ ﺣﺴــێﻦ ﯾﻮﺳــﻒ زەﻣﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەر ﺗــەﻻری وەﺣﺪەﺗــﯽ ﺋــەو ﺷــﺎرە ﺑــەڕێ ﻛــﺮا و ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﮔﯚڕﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەﻫەﺷــﺘﯽ زەﻫﺮای ﺗﺎران ﺑە ﺧﺎك ﺳﭙێﺮدرا.
18
ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻋەﻟﯽ زەڵﻤﯽ
ﻫەرێﻢ رۆڵﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻟە ﺋﺎراﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدا دەﮔێڕێﺖ
ﭼەﻧــﺪ ﻫەﻓﺘەﯾەﻛــە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻟﻮﺑﻨــﺎن ﺑــە ﺗــەواوی ﺗێﻜﭽــﻮوە. ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ درێــﮋەی ﻫەﯾــە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎش ﻟەﻧﺎو واڵﺗەﻛەﯾــﺎن و واڵﺗﺎﻧــﯽ دەوروﺑــەر ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ زۆر ﺳــەﺧﺖ ﺑــەڕێ دەﻛەن. ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻫەﺷــﺖ ﻫەزار ﻛــەس ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻛــﻮژران .ﺑــەاڵم ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺗــەواو ﺋﺎراﻣــە و ﻟــە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺑەردەواﻣﺪاﯾــە ،ﺋەوﯾــﺶ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗﺪاﯾــە. ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻫەﻓﺘەﯾەﻛــە ﻫەوﻟێــﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﻧﺎردﻧــە دەرەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوە ﻛــﺮدووە. رۆژﻧﺎﻣــەی زە ﻧﺎﺷــﻨﺎڵ ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﺪا دەڵێــﺖ ﺋــەم ﭘﻼﻧــە ﻧﻮێﯿــەی ﻫەوﻟێﺮ واﺗــﺎی ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻟەﻣەوﭘــﺎش ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــەدا رۆڵــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ دەﮔێڕێــﺖ .رۆژﻧﺎﻣەﻛــە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻛێﺸــەی ﻧێــﻮان ﻫەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا ﻟــە ﺑــﻮاری ﻧەوﺗــﺪا ﻛــﺮدووە،
ﺑــەاڵم ﺋەوەﺷــﯽ ڕوون ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺷﻜﺴــﺖ ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻬێﻨێــﺖ .ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ، ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ واڵﺗﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا و ڕێﻜﺨــﺮاوە ﮔﺮﻧﮕــە ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن زۆر زﯾﺎﺗــﺮ و ﺑەﻫێﺰﺗــﺮە ﻟــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە واڵﺗــﯽ ﺋەﻧــﺪام ﻟە ڕێﻜﺨــﺮاوی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ واڵﺗﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا و ﺋــەو رێﻜﺨﺮاواﻧــە .ﺋەﻣــەش واﺗــﺎی ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﭘێﮕــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻢ زۆر ﺑەﻫێﺰە. ﻟەﮔــەڵ ﺋــەم ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨەی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا زۆرﺟــﺎر ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە دەﻛﺮێــﺖ ﻛە ﺋﺎﯾــﺎ ﻛﺎﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻫﺎﺗــﻮوە؟ ﺗﻮێﮋەرەواﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﭘەﯾــڕەوی ﻛــﺮدووە زۆر ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑــﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗــەی ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﭘﺮﺳــﯽ ڕاﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــەوە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻫەﯾــە .رۆژﻧﺎﻣــەی زە ﻧﺎﺷــﻨﺎڵ
ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ،ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣــەرج ﻧﯿﯿــە ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻟەﮔەڵــﺪا ﺑێــﺖ .ﺑﯚ منﻮوﻧــە ،ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2011دا ﺑــە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی 2011دا ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﺑــەاڵم ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻫەﻓﺘەﯾەﻛــە ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔــەورە ﻟــەو واڵﺗــەدا ﺳــەری ﻫەڵــﺪاوە و ﺑەﻫــﯚی ﺷــەڕ و ﻧﺎﺋﺎراﻣﯿﺸــەوە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﻫــەزار ﻛــەس ﻛــﻮژراون و دەﯾــﺎن ﻫــەزاری ﺗﺮﯾــﺶ ﺋــﺎوارە ﺑــﻮون .ﺋەﮔــەر ﺋــەم ﻛێﺸــەﯾەش ﺑــەردەوام ﺑێــﺖ ﺋــەوا ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑــە ﺗــەواوی ﻟــە دەﺳــﺖ ﺑــﺪات. 1991دا منﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ :ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1991دا ﺋەرﯾﱰﯾــﺎ ﻟــە ﺋەﺳــﯿﻮﺑﯿﺎ ﺟﯿﺎ ﺑــﻮوەوە و زۆرﯾﻨــەی ﺗﻮێﮋەرەواﻧﯿــﺶ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋەوەﯾــﺎن دەﻛــﺮد ﺋەرﯾﱰﯾــﺎ ﺑﺒێﺘــە واڵﺗێﻜــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو و منﻮوﻧەﯾــﯽ ﻟــە ﻛﯿﺸــﻮەری ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿــﺎدا .ﺑــەاڵم ﺑــەو ﺟــﯚرە ﻧەﺑــﻮو و ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ دوو دەﯾــەی ڕاﺑــﺮدووی ﺋەرﯾﱰﯾــﺎ ﭘــڕ ﺑﻮوە ﻟــە ﻛﻮﺷــنت و ﺷــەڕ و ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺗﺎﻛڕەوﯾــﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن و دەﺳــەاڵﺗﺪارﯾﺪا .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋێﺴــﺘﺎش دوو ﻟەﺳــەر ﺳــێﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺋــەو
واڵﺗــە ﭘﺸــﺖ ﺑــەو ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــە ﻣﺮۆﯾﯿە دەﺑەﺳــنت ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑﯚﯾﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت. ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ، رۆژﻧﺎﻣەﻛــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا دەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ڕاﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﻫەﻧــﮕﺎوەی ﻫەڵﻨەﮔــﺮت ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی زۆر ژﯾﺮاﻧەﯾــە و ﭘێــﺶ ﻫەڵﮕﺮﺗﻨــﯽ ﻫــەر ﻫەﻧﮕﺎوێﻜﯿــﺶ ڕەﭼــﺎوی ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دەﻛﺎت .زە ﻧﺎﺷــﻨﺎڵ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ، ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ دەﯾەﯾــە ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺧەﺑــﺎت دەﻛــەن و ڕووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺧەﺑﺎﺗەﻛەﯾﺸــﯿﺎن ﻓێــﺮی ﺋــەوەی ﻛــﺮدن ﻛــە ﻧﺎﺑێــﺖ ﻣﺘامﻧــە ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﻫێﺰێﻜــﯽ دەرەﻛــﯽ ﺑﻜــەن .ﺳــەرەڕای ﺋــەوەش ،ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەﻣﯿﺸــە ﺋــﺎﮔﺎداری رۆڵــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوە ﺑــﻮوە ،ﺑﯚﯾــە ﺑــەردەوام ﻫەوڵــﯽ داوە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەﻫێــﺰ ﻟەﮔــەڵ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺟﯿﻬــﺎن دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت.
رۆژﻧﺎﻣــەی ﮔﺎردﯾﺎﻧــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە ڕاﭘﯚرﺗێﻜــﺪا دەڵێــﺖ ،ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺋێــﺮان ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻧەﯾــﺎری ﯾەﻛﱰﯾــﻦ و ﻛێﺸــەی ﻧێــﻮان ﺋــەم دوو واڵﺗــەش ﻟــە ﭘــﺎش ﭘﺮۆﺳــەی ڕزﮔﺎری ﻋێــﺮاق ﮔەﯾﺸــﺘە ﻟﻮﺗﻜــە ،ﺋــەوەش ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋێــﺮان ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﮔﺮووﭘــە ﭼەﻛــﺪارە
ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ دەدا و ﺋەواﻧﯿﺶ ﻫێﺮﺷــﯿﺎن دەﻛــﺮدە ﺳــەر ﺳــﻮﭘﺎی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﻋێﺮاﻗــﺪا .ﺑەاڵم ﻫــەر ﻟەو ﻣﺎوەﯾەﺷــﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێــﺮان و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎدا ﻫەﺑــﻮو ،ﺑەﺑــێ ﺋــەوەی
ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻫﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺸــﯿﺎن ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ. ﺋەﻣەش واﺗــﺎی ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﯾــڕەوی دەﻛﺎت ڕاﺳــﺘە و دواﺟﺎرﯾــﺶ ﺧﺰﻣــەت ﺑــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد دەﻛﺎت.
ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﭼﺎرەﺳەرﻧەﻛﺮاوەﯾﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا دەﻣێﻨێﺘەوە
ﺳﻌﻮودﯾە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻻواز دەﻛﺎت و ﺗﺎران ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻣەﺑەﺳﺘە
دواﺗﻗﯿﻨوە ﻟ ﺷﺎری ﺑﯾﺮووت ..ﺋﺮان ﭘﯽ واﯾ دەﺳﺘﮕﺎی ﺳﯿﺨﻮوڕی ﺳﻌﻮودﯾ ﻟﭘﺸﺖ ﺗﻗﯿﻨوەﻛ ﺑﻮو
ڕووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﭼەﻧﺪ ﻫەﻓﺘــەی ڕاﺑﺮدووی ﻧــﺎو ﻟﻮﺑﻨــﺎن و ﻣﯿــﴪ ﺑــێ ﭘــﻼن و ﻫەڕەﻣەﻛــﯽ ﻧﯿــﻦ .رۆژی ﭘێﻨﺠﺸــەﻣەی ڕاﺑــﺮدوو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﯿﻠێﻜــﯽ ﺑﯚﻣﺒڕێﮋﻛــﺮاو ﻟــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺷﯿﻌەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺷــﺎری ﺑەﯾﺮووﺗــﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﻟﻮﺑﻨــﺎن ﺗەﻗﯿﯿەوە و ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺸــﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﭘێﻨﺞ ﻛەس ﻛــﻮژران و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﭘەﻧﺠــﺎ ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﺑــﻮون .ﻫەﻓﺘەﯾەك ﭘێﺶ ﺋــەو ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾــەش ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﯿﻠێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﺷــﺎری ﺑەﯾــﺮووت ﺗەﻗﯿﯿــەوە و ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪا ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﻛــﻮژران، ﯾەﻛێــﻚ ﻟەواﻧﯿــﺶ ﻣﺤەﻣــەد ﺷــەﺗﺤﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗــﻜﺎری ﻧــﺎﴎاوی ﺳــﻮﻧەی ﺋــەو واڵﺗــە ﺑــﻮو .ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻧﯚﭬەﻣﺒــەری راﺑﺮدووﯾﺸــﺪا ﭼەﻧــﺪ ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾــەك ﺑﺎڵﯿﯚزﺧﺎﻧــەی ﺋێﺮاﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺑەﯾــﺮووت ﻛــﺮدە ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ و ﺑــەو ﻫﯚﯾــەوەش زﯾﺎﺗﺮ
ﻟە ﺑﯿﺴﺖ ﻛەس ﻛﻮژران. ﺋێــﺮان ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜەری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺣﺰﺑــﻮاڵی ﻟﻮﺑﻨــﺎن و رژێﻤــﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەدی ﺳــﻮورﯾﺎﯾە .ﺣﺰﺑــﻮاڵش ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜــە رۆڵێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎدا دەﮔێڕێــﺖ و ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ رژێﻤەﻛــەی ﺋەﺳــەد دەدەن. ﺋــەم ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧــە ﺑەردەواﻣــەش ﺑﻮوەﺗە ﻫﯚی ﺗﻮڕەﺑﻮوﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە. ﺗﻮێﮋەرەواﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەڵێﻦ ﺳــﻌﻮودﯾە ﻫەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﭼــڕ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻻوازﻛﺮدﻧــﯽ ﮔــﺮووپ و ﻫێــﺰە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،ﻟەواﻧەش ﺣﺰﺑــﻮاڵ .ﻫەرﺑﯚﯾە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﺑﯚ ﻟﻮﺑﻨــﺎن زﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚﯾە ﺑــە ﮔﺮووﭘەﻛــە -وەﻛــﻮ ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛــەی
ﻫەﻓﺘــەی ڕاﺑــﺮدوو .ﻫەﻧﺪێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﭘﻼﻧــەﻛﺎن ﺗﻮوڕەﻛﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻟﻮﺑﻨﺎﻧــە ﻟــە ﺣﺰﺑــﻮاڵ- وەﻛــﻮ ﺋــەو ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾــەی ﻛــە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛــەی ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻣﺤەﻣــەد ﺷــەﺗﺤﯽ ﺑــﻮو -ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋــەو ﮔﺮووﭘە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺟەﻣــﺎوەری ﻟﻮﺑﻨــﺎن ﻟــە دەﺳﺖ ﺑﺪات. ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟــە ﻣﯿﴪ ﺑەرﭼــﺎو دەﻛەوێﺖ. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻣﯿــﴪ ﻫەڵﻤەﺗێﻜــﯽ ﺗﻮﻧﺪﯾــﺎن دژ ﺑــە ﮔﺮووﭘــﯽ ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ دەﺳــﺖ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،ﺋﯿﱰ ﻫــەر ﻟــە دەﺳــﺘﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮدە و ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ﺑﯿﮕــﺮە ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن. ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﯚﭼــﯽ ﺋەم ﻣﺎﻣەڵــە ﺗﻮﻧﺪە؟ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﻧﺎﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺋﯿﺨــﻮان
ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨێﺘــەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺳــەرﻛەوﺗﻨەوەﯾﺎن دەﺑێﺘە ﻫﯚی ﺑەﻫێﺰﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﮕــەی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺣەﻣــﺎس ﻟــە ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ .ﺣەﻣﺎﺳــﯿﺶ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﻫەﯾــە. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە و ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻛەﻧــﺪاو ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻣﯿــﴪ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋﯿﺨــﻮان دەﻛــەن و ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ داراﯾﯿــﺶ ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻣﯿــﴪ دەﻛــەن .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەو ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــە داراﯾﯿــەش ﺑەﺳــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ژەﻧەراڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻣﯿــﴪ ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﯾﺎن ﺑــەردەوام ﺑــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻧﺎﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺋەو
ﭘێﮕــە و دەﺳــەاڵﺗەﻛەی ﻛــە ﻫەﯾﺎﻧــە ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺑﺪەن -واﺗــە ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ ﺋﯿﺨﻮان ﺑﺒێﺘــەوە دەﺳــەاڵﺗﺪاری واڵت .ﻛەواﺗــە ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟــەم رێﮕﺎﯾــەوەش دەﯾەوێﺖ ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮان ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﻻواز ﺑــﻜﺎت و رۆڵەﻛەی ﻧەﻫێڵێﺖ-ﺋەوﯾﺶﺣەﻣﺎﺳە. ﺋــەوەی ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺣﺰﺑــﻮاڵ و ﺣەﻣﺎﺳــەوەش ﻫەﯾــە رۆڵــﯽ ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ ﮔﺮﻧﮕــە. رۆژﻧﺎﻣــەی ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﺗﺎﯾﻤــﺰی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻟــە ڕاﭘﯚرﺗێﻜــﺪا ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ، ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺟﻨێﭭــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﭘﺮﺳــﯽ ﺋەﺗﯚﻣــﯽ ﺋێــﺮان ﺑــﻮوە ﻫﯚی ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧــەوەی ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ ﻟــە ﯾەﻛــﱰی .ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی رۆژﻧﺎﻣەﻛــە، ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ ﻟــە ﯾەك ﺷــﺘﺪا ﻫﺎوﺑەﺷــﻦ ،ﺋەوﯾــﺶ ﻫەوڵﺪاﻧە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺷﻜﺴــﺘﻬێﻨﺎن ﺑە ﻫەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﺋێــﺮان و رۆژﺋــﺎوا ﻟەﻻﯾــەك و ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوە و ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ رۆڵــﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﻟە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮەوە. ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ دەﺗﻮاﻧێــﺖ رۆڵــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﻟــە ﻻوازﺑﻮوﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﻮاڵدا ﺑﮕێڕێــﺖ .ﺑﯚ منﻮوﻧــە ،ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﻮاڵ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺟــﺎر ﻫەوڵﯿــﺎن داوە ﻣﻮوﺷــەﻛﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﻟــە ﻧــﺎو ﺳــﻮورﯾﺎوە ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﻟﻮﺑﻨــﺎن ﺑﮕﻮێﺰﻧــەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘێﮕــەی ﮔﺮووﭘە ﭼەﻛﺪارﯾﯿەﻛــە ﻟە ﻧــﺎو ﻟﻮﺑﻨﺎﻧــﺪا ﺑەﻫێﺰﺗﺮ ﺑﻜــەن ،ﺑــەاڵم ﻓڕۆﻛــە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ ﺷﻜﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە زۆرﺑــەی ﺋەو ﻫەواڵﻧــە ﻫێﻨﺎوە .ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ،ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ
دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻟــە ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﺣەﻣﺎﺳﯿﺸــﺪا ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﺑــﺪات -ﺋــەوەش ﻟە ڕێــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪان و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻓەﺗﺤــﯽ ﻧەﯾﺎرﯾﯿــەوە. ﻧﯿﻮﯾــﯚرك ﺗﺎﯾﻤﺰﯾــﺶ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ، دەﻛﺮێــﺖ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی رۆڵــﯽ ﺋێــﺮان ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﺑﺒێﺘــە ﻫﯚﻛﺎرێﻚ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ و ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ﺋــەو دوو ﻻﯾەﻧــەش ﺑﻜەن. ﻟەم ﻧێﻮەﻧﺪەدا ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋێــﺮان ﭼﯚﻧە؟ ﺳــﺰا ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕــەری ﮔەورەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺋێﺮان ﻫەﯾــە و ﺋەوەی ﻛــە ﺗــﺎران ﻣەﺑەﺳــﺘﯿەﺗﯽ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﺳــﺰاﯾﺎﻧە و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﯿەﺗــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣەڵﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــﺪا .ﭼەﻧــﺪ رۆژێــﻚ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺣەﺳــەن ڕوﺣﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋێــﺮان ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ ﻟــە ﻣﺎڵﭙــەڕی ﭘﺮۆﺟێﻜﺖ ﺳــەﻧﺪﯾﻜەﯾﺖ ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــەی ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2014 ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﺑــﻮو .ڕوﺣﺎﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮی: ﺋێــﺮان دەﯾەوێــﺖ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﻟەﮔــەڵ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺟﯿﻬﺎن ﻫەﺑێــﺖ ،دەﻛﺮێــﺖ ﮔﺮژﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان واﺷــﻨﺘﯚن و ﺗــﺎران ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺎن ﭘــێ ﺑﻬێرنێــﺖ ،ﺋێــﺮان ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﭼﺎرەﺳــەری ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺳــﻮورﯾﺎ دەﻛﺎت. ﻛەواﺗــە ﺋــەوەی ﺋێــﺮان ﻣەﺑەﺳــﺘﯿەﺗﯽ
ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧــﯽ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﮔــەڵ واڵﺗﺎﻧــﯽ زﻟﻬێــﺰی ﺟﯿﻬــﺎن ،ﻧــەوەك ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﺧﯚﺳــەرﻗﺎڵﻜﺮدن ﺑــە ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧــﯽ وەﻛﻮ ﺣﺰﺑﻮاڵ و ﺣەﻣﺎﺳەوە. ﻛەواﺗــە ﺋــەو ﭘﺮﺳــەی ﺑــە ﭼﺎرەﺳــەرﻧەﻛﺮاوەﯾﯽ ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾــەدا دەﻣێﻨێﺘــەوە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛــﻮردە .ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻋێــﺮاق و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺟﯿﻬﺎن ﺋەوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدات ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەردەواﻣــﯽ دەﺑێــﺖ .ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺋێــﺮان و واڵﺗﺎﻧــﯽ زﻟﻬێــﺰی ﺗﺮﯾــﺶ ﺑڕﯾــﺎر ﻟە ﺳــەر ﺋــەوە دەدەن ﻛە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯿــﯽ ﺑەﺳــەر دێــﺖ .ﭘﺮﺳــﯽ ﻛــﻮردی ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﭘﺸــﺖ ﺑەﻣﺎﻧــەوەی ﭘﺎرﺗــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان و ﻛﺎراﻛﺘــەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەﻛــﻮ ڕەﺟــەب ﺗەﯾﺐ ﺋەردۆﻏــﺎن ﻟە دەﺳــەاڵﺗﺪا دەﺑەﺳــﺘێﺖ. دەﻛﺮێــﺖ ﺑﺎڵــﯽ ﻣﯿﺎﻧــڕەوی ﺋێــﺮان ﻟــە ﺳــﺎاڵﻧﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ﺑەﻫێﺰﺗــﺮ ﺑێــﺖ و ﺑــەو ﺟــﯚرەش ﺗــﺎران ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻓێﻜــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮردی رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﺑﯿﻦ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەاڵم دەﻛﺮێــﺖ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد و ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻧــﺎو ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﺑﻜﺮێﻨــە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻟێــﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﺗــﺎران و ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﯾەﻛﱰ.
ﺟﯚراوﺟﯚر
ژﻣﺎرە ) ، (29ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 8 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺳﻮﻋﺎد ﺣەﺳەن
ﻟەداﯾﻜﺒﻮون ﻟە ﺗﺮاﻓﯿﻚ ﻻﯾﺘﺪا
ژﻧێﻜــﯽ ﺗەﻣــەن 29ﺳــﺎ اڵﻧﯽ دووﮔﯿــﺎن ﻛــە دەﯾ ﻮﯾﺴــﺖ ﺑﭽێﺘــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧ ﻣﯚڵەﺗــ ە ،ﻛﯚرﭘەڵەﻛــەی ﯽ ﭘێ ﻧــەدا و ﻟە ﭘﺸــﺖ ﺗﺮاﻓﯿ ﻚ ﻻﯾﺖ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑﻮو. ﻮو ﺧﺎﺗــ ﺋﺎﺳــ ﺒﯚرن ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﻫﺎوﺳــەرەﻛە ی دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﺑﭽێﺘــە ﻧەﺧﯚ ﺷــﺨﺎﻧە ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿە ﺋــەوان ﻛــﯽ زۆر ﺑــﻮو. د ەڵێ ﻦ ﺑە ﭘێﻨــﺞ ﺧﻮﻟەك
ە ﻣﺎڵــەوە ــ دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟ ﺎﻧە ،ﺑــەاڵم ﻧەﺧﯚﺷــﺨ ﺑﭽﻨــە ی ﺧﺴــنت دوا ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿەﻛــە ﻫﺎوﺳــەری ) و ﺳــﺎﻟﯿﻮان ەﻛــەی ﻟــە ن( ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠ ﺋﺎﺳــﺒﯚر ﻛە راﮔــﺮت، ﻗﺎﻣە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﺷــە ﻮﻟەﻛێﻜﯿــﺶ ﭼەﻧــﺪ ﺧ ی دوا ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑﻮو. ژﻧەﻛەی ﯚی ﺋــەو ﻮﭼــ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻫﺎﺗ ﭘێﯿﺎن ﺳــەﯾﺮ ــە ﺳــەرەﺗﺎ ﻧﺎوﭼەﯾ
ﻟە ﺳﺎڵێﻜﺪا ﺗەﻧﯿﺎ 13رۆژ دﯾﺎرە
19
ﻫﯿﻨــﺪو و ﺑﻮزﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﭙﺎڵــﯽ وەﻛــﻮ ﺧــﻮا ﺋــەو ﻛﭽە دەﭘەرﺳــنت. ﻧێﻮی ﺋێﺴــﺘﺎی ﺋــەو ﻛﭽــە ،ﻛﯚﻣﺎرە و ﺑــە واﺗــﺎی ﺧﺎﺗــﻮون دێ .ﺋــەو ﺧﻮاﯾەﻛــە ﻛــە دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﺑەﺧﺘــەوەری و ﺷــەﯾﺘﺎن ﻟــە ﻣﺮۆﭬە دوور دەﻛﺎﺗەوە. ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﯿﭙــﺎڵ ﻟــە ﺳــﺎڵێﻜﺪا ﺗەﻧﯿﺎ 13رۆژ دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺋــەو ﻛﭽــە ﺑﺒﯿﻨﻦ و رۆژاﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﭘەرﺳــﺘﮕەﯾە و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻣﺎﻓــﯽ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﻧﯿﯿــە .ﺋەو ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2010ەوە ﺑــﯚ ﭘﻠەﯾە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە و 2010ەوە ﻧــﺎوی راﺳﺘەﻗﯿﻨەﺷــﯽ ﻣﺎﻧﯿــﻜﺎ ﺷــﺎﯾﻜﺎﯾە .ﺋــەو دوای 32ﺟــﺎر ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوە و ﻛﺎﻣڵﺒﻮوﻧــﯽ ﺑــەو ﭘﯚﺳﺘەﮔەﯾﺸﺘﻮوە. ﺑــەو دواﯾﯿﺎﻧــە دادﮔﺎﯾەك ﻟــە ﻧﯿﭙﺎڵ داوای ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬﺒﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﭽــە ﻛــﺮد، ﭼﻮﻧﻜــە وەﻛــﻮ ﻣﻨﺪااڵﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑێ ﺑەﺷە.
ﺑﻮوە ﻛــە ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ەﻧﯿﺸــﺖ ﺷــەﻗﺎﻣەﻛە ﻟــە ﺗ وە ،ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ وەﺳــﺘﺎ ــە رووداوەﻛــە ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛــە ﻟ وێﻨــەی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﺑــﻮون، ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾﺎنﮔﺮت. رن و ﺳــﺎﻟﯿﻮان ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن ﺋﺎﺳــﺒﯚ ــە 1188ﯾﯾەﻣﯿﻦ ﺳــﺎڵﻮەﮔەڕی داوە ﻟ ﺒﻮوﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾــﺎن، ﻟەداﯾﻜ ﯚی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ وەﻛــﻮ ﭬﯿﺪﯾــ ﺧەاڵت ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺑﻜەن.
ﺷﺎرێﻚ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻛەﺳێﻚ ﺳێﻮ ﺑە ﺗﺎﻣﯽ ﺗﺮێ
ﺳــﭙﯿﺘﺲ ﺑێﺮﮔــﻦ دووڕﮔەﯾەﻛــﯽ واڵﺗــﯽ ﻧەروﯾﺠــە ﻛــە ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺋﯚﻗﯿﺎﻧﻮوﺳــﯽ ﺑﺎﻛــﻮرەوە .ﺷــﺎرێﻚ ﻟــەو دووڕﮔەﯾەداﯾە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛەﺳێﻚ ﺗێﯿﺪا دەژی ،ﺋەو ﺑە رەﭼەڵﻚ ﺧەڵﻜﯽ رووﺳﯿﺎﯾە و ﻛﯚﭼﺒەرە. 1998ەوە ﭼﯚڵ ﻛــﺮاوە و ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺋــەو ﺷــﺎرە ﻛــە ﺗێﯿــﺪا ﭘﻠەی ﺳــەرﻣﺎ ﻟــە 10ﻟــە ژێﺮ ﺳــﻔﺮە ،ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1998ەوە رووﺳــﯽ ﺑەﻧــﺎوی ﭬﻼدﻣﯿــﺮ ﭘﺮۆﻛﯚﻓﯿــﻒ ﻟێــﯽ دەژی .ﭘﺮۆﻛﯚﻓﯿﻔــﯽ ﺗەﻣــەن 33ﺳــﺎاڵن رۆژاﻧــە وەﻛــﻮ رێﺒەری ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻟــەو ﺷــﺎرەدا ﻛﺎر دەﻛﺎت .ﺋــەو دەڵــێ” ،ﻛەﺷــﻮﻫەوای ﺋێــﺮە ﺑــﯚ ﻣــﻦ ﮔﻮﻧﺠــﺎوە ،وەك ﻫەواﯾەﻛــﯽ ﻓێﻨﻜــﯽ ﻣﻮﺑەرﯾﺪەﯾە“. ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟﯿﻨﯿــﻦ ﺋێﺴــﺘﺎش ﻟــەو ﺷــﺎرەدا ﻣــﺎون .ﭘﺮۆﻛﯚﻓﯿــﻒ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻫﺎوڕێﯿەﻛــﯽ ﻫەﯾــە ﻛــە ﺋەوﯾــﺶ رێﻮﯾﯿەﻛــﯽ ﺳﭙﯿﯿە.
ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﱰﯾﻦ ﻟﻮوت
ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﻣﯿــﻮە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺑەرﻓﺮاواﻧﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺳــێﻮ ﻛــﺮدووە و دووﭘــﺎت ﻟە ﺧﻮاردﻧﯽ ﺳــێﻮێﻚ ﻟــە رۆژێﻜــﺪا دەﻛەﻧەوە، ﺑــەاڵم ﻫەﻧــﺪێ ﻛــەس ﺑەﻫﯚی ﺗــﺎم و ﺑﯚﻧﯿﯿەوە ،ﺳــێﻮ ﻧﺎﺧــﯚن .ﺑەو ﭘێﯿە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻟەﺷــﯽ ﺋــەوان ﻟــە ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪی ﺳــێﻮە ﺑــێ ﺑــەش دەﺑێ. ﭘﺴــﭙﯚڕان رێﮕەﭼﺎرەﯾەﻛﯽ ﺳــەﯾﺮﯾﺎن ﺑــﯚ ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە دۆزﯾﻮەﺗەوە .(.(Grappleﺋەو ﻧﺎوە و ﻣﯿﻮەﯾەﻛﯿــﺎن ﺑەرﻫــەم ﻫێﻨــﺎوە ﺑەﻧــﺎوی ))Grapple ﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾەﻛــە ﻟــە ﻧــﺎوی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾــﯽ ﺗﺮێ و ﺳــێﻮ .ﺋــەو ﻣﯿﻮەﯾە ﺷــێﻮەی وەﻛﻮ ﺳــێﻮە ،ﺑەاڵم ﺗﺎﻣﯽ ﺗﺮێــﯽ ﻫەﯾە .ﺑڕﯾــﺎر ﺑﻮو ﻟە 2011ەوە ﺋــەو ﻣﯿﻮەﯾە ﺑﮕﺎﺗە ﺑــﺎزاڕەﻛﺎن ،ﺑــەاڵم دوا ﺳــﺎڵﯽ 2011ەوە ﻛــەوت .ﺋەو ﺳــێﻮاﻧە ﻟــە ﻗﻮﺗﻮوﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﺪان ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟەﮔــەڵ ﻣﯿﻮەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺗێﻜەڵ ﻧەﺑێ .ﭘﺴــﭙﯚڕان دەڵێــﻦ ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾــﯽ ﺋــەو ﻣﯿﻮەﯾــە ،ﻟــە ﻧێﻮان ﺳێﻮ و ﺗﺮێﺪاﯾە.
ﺧەڵﻜــﯽ ﻫــﯚزی ﺋﺎﭘﺎﺗﺎﻧــﯽ ﻟە ﺧەرەﻧــﺪی زێــﱪۆی وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﺋﺎراﻧﺎﭼﻞ ﭘﺎرادﺷــﯽ ﻫﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن دەژﯾــﻦ .ژﻧﺎﻧﯽ ﻫــﯚزی ﺋﺎﭘﺎﺗﺎﻧﯽ ﻟــە ﺟﻮاﺗﺮﯾــﻦ ژﻧﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﻫﯚزەﻛﺎﻧﯽ وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﺋﺎراﻧﺎﭼﻠــﻦ .ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋەوەﻧــﺪە ﺟﻮاﻧــﻦ ﻛە ﻧﺎﭼــﺎرن ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﻫﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ،رووﺧﺴــﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺑﻜــەن .ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﺎرە ،ژﻧﺎﻧــﯽ ﻫــﯚزی ﺋﺎﭘﺎﺗﺎﻧﯽ ﺳــەری ﺑﻮﺗڵــﯽ ﮔەورە ﻟەﻧــﺎو ﻛﻮﻧــﯽ ﻟﻮوﺗﯿــﺎن دەﻧێــﻦ ،ﺋــەوە ﻟە ﻧێــﻮ ژﻧــە ﺑەﺗەﻣەﻧەﻛﺎﻧــﺪا ﺑە ﺗــەواوی دﯾــﺎرە ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﭽــە ﮔەﻧﺠــەﻛﺎن ﺋــەو ﻛﺎرە ﻧﺎﻛــەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻫﯚزەﻛەﯾﺎن ﻧﺰﯾﻜــەی 26ﻫــەزار ﻛەﺳــە و وەك ﻫﯚزێﻜــﯽ ﺑەﻫێــﺰ دەﻧﺎﴎێــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﻛﭽــە ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ﺗﺮﺳﯿﺎن ﻟە دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻫﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە.
دەوڵەﻣەﻧﺪە ﺳەڵﺘەﻛﺎن ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺰﯾﻜــەی ﻫــەزار و 200 دەوڵەﻣەﻧــﺪی ﺳــەڵﺖ ﻟــە دﻧﯿــﺎدا ﯾﺎن ﻣﻠﯿﺎردێﺮن. 30ﯾﺎن ﻫەن ﻛە 30%
ﻣﻴﺨﺎﺋﻴﻞ ﭘﯚرﺧﯚف
ﺋﻟﺨﺎﻧﺪرۆ ﺳﺎﻧﺘﯚ دۆﻣﯿﻨﮕﯚ
ﺋﯿﻼن ﻣﺎﺳﻚ
ﺋﯿﺪوارد ﺳﺎورﯾﻦ
راﺑﺮت ﺟﯽ ﭘﺮا
ﯾﻮﺷﯿﻜﺎزۆ ﺗﺎﻧﺎﻛﺎ
ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺨﺎﺋﯿﻞ ﭘﺮۆﺧﯚرف 13ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرە ﭘﺮۆﺧﯚرﻓــﯽ 48ﺳــﺎاڵن دەﯾەﻣﯿــﻦ دەوڵەﻣەﻧــﺪی رووﺳــﯿﺎﯾە .ﺋــەو ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەی ﺧــﯚی ﻟــە رێﮕــەی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻟــە زێــڕ و ﻣــﺲ و ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧــﺪا ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎوە. ﺋــەو دوو ﻣەﺗــﺮ و ﺳــێ ﺳــەﻧﺘﯽ ﻣەﺗــﺮی ﺑﺎاڵﯾــە و ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ رووﺳــﯿﺎﯾە. داﻣــەزراوەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﻣﯚﺳــﻜﯚ و ﯾﺎﻧــەی ﺗﯚﭘــﯽ ﺳــەﻟەی ﺑﺮۆﻛﻠﯿــﻦ ﻧێﺘــﺲ دوو ﭘــڕۆژەی ﮔــەورەی ﺋــەو ﭘﯿﺎوە ﻣﻠﯿﺎردێﺮەن. ﺋﻟﺨﺎﻧﺪرۆ ﺳﺎﻧﺘﯚ دۆﻣﯿﻨﮕﯚ ،ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ 11 ﻣﻠﯿﺎر و 700ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە دۆﻣﯿﻨﮕــﯚی 36ﺳــﺎاڵن دەرﭼــﻮوی زاﻧﻜﯚی ﻫــﺎرواردە .ﺋــەو ﻛﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎﯾﯿە و ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەی ﺧــﯚی ﻟــە رێﮕــەی ﻛەرﺗــﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزﯾﯿەوە ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎوە .ﺋــەو ﭼەﻧــﺪ ﻫﺎوڕێﯿەﻛــﯽ
ﻛﭽــﯽ ﻫەﺑــﻮوە ،ﺑــەاڵم ﻫﯿــﭻ ﻛﺎت زەﻣﺎوەﻧــﺪی ﻟــێ ﻧەﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە. ﺋــەو ﭼەﻧــﺪ ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ ﻫەﯾــە و ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘﺸــﻮوداﻧﺪا دەﭼێﺘــە دووڕﮔە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛەی ﺧﯚی ﻟە ﻛﺎراﺋﯿﺐ.
ﺣەوﺗەﻣﯿــﻦ ﭘﯿــﺎوی دەوڵەوﻣەﻧــﺪی واڵﺗەﻛەﯾەﺗــﯽ .ﺳــﺎورﯾﻦ ﺑەﺷــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﻫــﺎروارد ﺗەواو ﻛــﺮدووە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﯿﺸــەی ﺋــەو، وەﺑەرﻫێﻨــﺎن و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﻟــە ﺗــﯚڕی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ ﻓەﯾﺴﺒﻮوك.
ﺋﯿﻼن ﻣﺎﺳﻚ ،ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺷش ﻣﻠﯿﺎر و 700ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ﻣﺎﺳــﻚ ﻟەداﯾﻜﺒــﻮوی ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿــﺎی ﺑﺎﺷــﻮورە و ﻟــە ﺋەﻣﺮﯾــﻜﺎ ﮔــەورە ﺑــﻮوە .ﺋــەو ﻛــە ﭘﯿﺎوێﻜــﯽ دڵﻔﺮاواﻧە، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــە و ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔەﺷــﺘﻜﺮدن، ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻧﺎﺳــﺎ ﻫەﯾــە. ﺋــەو ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــەڵﺘە ،ﺑــەاڵم ﭘێﺸــﱰ زەﻣﺎوەﻧــﺪی ﻛــﺮدووە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭘێﻨﺞ ﻣﻨﺪاڵە.
راﺑﺮت ﺟﯽ ﭘﺮا ،ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﻠﯿﺎرﻚ و 950ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ﭘــﺮای 35ﺳــﺎاڵن داﻣەزرێﻨــەری ﺗــﯚڕی دۆزﯾﻨــەوەی ﺑــﺎزاڕی (Ubiquitiە ﻛــە ﺑەرﻫەﻣــﯽ )(Ubiquitiە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ وەﻛــﻮ ﺋەﭘــڵ دەﻓﺮۆﺷــێ .ﺋــەو دەرﭼــﻮوی زاﻧﻜﯚی ﻛﺎﻟﯿﻔﯚرﻧﯿﺎﯾــە و ﯾﺎﻧــەی ﺗﯚﭘــﯽ ﺳەﻟەی ﮔﺮﯾﺰﻟەری ﻛڕﯾﻮەﺗەوە.
ﺋﺪوارد ﺳﺎورﯾﻦ ،ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ دوو ﻣﻠﯿﺎر و 650ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ﺳــﺎورﯾﻨﯽ 31ﺳــﺎاڵن ﺧەڵﻜــﯽ ﺑەڕازﯾﻠــە و ﻟــە رێﮕــەی ﭘﺸــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوﻛەوە ،دەوڵەﻣەﻧﺪ ﺑﻮو .ﺋەو
ﯾﻮﺷﯿﻜﺎزو ﺗﺎﻧﺎﻛﺎ ،ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﻠﯿﺎرﻚ و 900ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ﺗﺎﻧــﺎﻛﺎ 36ﺳــﺎڵﯽ ﺗەﻣەﻧــە و ﭘێﻨﺠەﻣﯿــﻦ ﭘﯿــﺎوی دەوڵەﻣەﻧــﺪی ژاﭘﯚﻧــە .ﺋــەو دەرﭼــﻮوی زاﻧﻜــﯚی ﻧﯿﻮﻫﻨــە و داﻣەزرێﻨــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔﺮﯾﯿــە ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 700ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﻫەﯾە.
وەاڵﻣێﻚ دوای 23ﺳﺎڵ
ﺧﺎﺗــﻮو زوﯾــﯽ ﻟێﻤــﯚن 23ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﻣﻨــﺪاڵ ﺑــﻮو، ﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧﻮوﺳــﯽ و ﺑــە رووﺑﺎرﯾﺪا دا ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ وەاڵﻣــﯽ ﻧﺎﻣەﻛــەی ﻟــە واڵﺗێﻜــﯽ دوورەوە ﺑەدەﺳــﺖ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە. زوﯾــﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺗەﻣەﻧــﯽ 10ﺳــﺎاڵن ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﮔەﺷــﺘﻜﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛــەی ﺳــەرداﻧﯽ واڵﺗــﯽ ﺋەڵامﻧﯿــﺎی ﻛــﺮد .ﺋــەو وەﻛــﻮ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻮو ﺑﯚﯾــە وەﻛﻮ ﺋەﻛﺘــەری ﻫەﻧــﺪێ ﻟــە ﻓﯿﻠﻤــەﻛﺎن ﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧﻮوﺳــﯽ ،دواﺗــﺮ ﻟــە ﻧــﺎو ﻗﻮﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﻧــﺎ و ﺑەﺋــﺎوی دادا ،ﺑەاڵم ﺋــەوﻛﺎت ﺑەﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﯿــﺮی ﻧەدەﻛــﺮدەوە ﻛــە وەاڵﻣەﻛــەی ﺑــﯚ ﺑێﺘەوە.
زوﯾــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟە ﺷــﺎری ﺳــﺎﻟﻔﯚردی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ دەژی و دوای 23ﺳــﺎڵ ﻟــە ﻧﺎﻣــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛەی ،وەاڵﻣــﯽ ﻧﺎﻣەﻛــەی ﺑﯚ ﻫﺎﺗﻮوەﺗــەوە .وەاڵﻣەﻛە ﻟەﻻﯾــەن ﻛەﺳــێﻜﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﻫﯚڵەﻧــﺪا ﺑــە ﻧــﺎوی ﭘﯿــﺖ ﻻﺗــﻮر ﻧﻮوﴎاوە. ﻻﺗــﻮر ﻟــە وەاڵﻣــﯽ ﻧﺎﻣــەی زوﯾﯿــﺪا ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ” ،ﻟــە ﻛەﻧــﺎری دەرﯾــﺎ ﭘﯿﺎﺳــەم دەﻛــﺮد ﻛــە ﭼــﺎوم ﺑــە ﻧﺎﻣەﻛــە ﻛــەوت ،ﺑــەاڵم ﺳــەرم ﻟــە ﻣێﮋووەﻛــﯽ ﺳــﻮوڕﻣﺎ ،ﺑﯚﯾــە ﺑڕﯾــﺎرم دا وەاڵﻣــﯽ ﻧﺎﻣەﻛــە ﺑﺪەﻣــەوە“. ﺳــەﯾﺮ ﻟەوەداﯾــە ﻛــە زوﯾﯽ ﻫــەر ﻟە ﭘێــﺶ ﺗەﻣەﻧــﯽ 10ﺳــﺎاڵﻧەوە و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﻛــە زەﻣﺎوەﻧــﺪی ﻛــﺮدووە، ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﺪا ﺑەو ﺋەدرەﺳــە دەژی ﻛە ﻟەﺳەر ﻧﺎﻣەﻛەی ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮو.
www.wishe.net ﻟ ﻣﺎﭙڕی وﺷ ھﻣﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿك ﺑﺒﯿﻨ
ﺋەو ﻛﻮێﺮﯾﯿەی ﻫﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﭼﺎوەوە ﻧﯿﯿە
wishe@wishe.net
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳرﺑﺎز ﺳﺎﺢ
kawa@wishe.net
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟﻟﯿﻞ ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
19
17
sarbaz25@yahoo.com
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟم
Heftenameyekî sîyasî giştîye
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ﻫەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋﺳﻮەد
ﻟە ﺳﺎڵێﻜﺪا ﺗەﻧﯿﺎ 13رۆژ دﯾﺎرە
0964(0)7502376262
0964(0)7502386262 ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ﻫەوﻟێﺮ
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﺑﺮاﯾەل رۆﯾﺸنت، ﺑەاڵم ﻧەﯾەﻧەوە
ھﺰ و ﺑﻮوك ﭘﻜوە داﺑزﯾﻨ ﺳﯾﺪﺳﺎدق
ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳامن:
ﺳﯿﻨەﻣﺎﻛﺎر ﻛەﻣﱰ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﯽ ﻛﺎرا ﻋەدﻧــﺎن ﻋﻮﺳــامن دەرﻫێﻨــەر و ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎری ﻛــﻮرد ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﯽ ”وﺷــە“دا ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە رێﮕــەی ﺑــە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺒﻮوﻧــەوە ﻫەﻧــﮕﺎوی زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﻬﺎوێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟێــﺮەدا ﺣﻜﻮوﻣــەت ﮔﺮﻧﮕــﯽ زۆرﺑﺎﺷــﯽ ﺑە ﺳــﯿﻨەﻣﺎ داوە ،ﺑــەاڵم ﺑەداﺧــەوە ﺑــێ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺪاﯾــە .ﺋــەوەش دەڵێــﺖ ”ﺋــەو ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿــە زۆرەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ﻛــﻮردی ﺑەرﭼــﺎو دەﻛەوێــﺖ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوەﯾــە زاﻧﺴــﺘﯿﺎﻧەﺗﺮ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﻛﺎﺗێــﻚ ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــە ﻟــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵە ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻓﯿﻠﻤــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑــەراورد دەﻛﺮێــﺖ ،دەزاﻧﯿــﻦ ﻛــە ﺋێﻤــە ﭼەﻧــﺪە ﺑەﻛەﻣﯽ ﻣﺘامﻧەﻣــﺎن ﻛﺮدووەﺗــە ﺳــەر ﺑــە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺒﻮوﻧــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺳــﯿﻨەﻣﺎ زاﻧﺴــﺘێﻜﯽ ﮔەورەﯾــە و ﻫەﻣــﻮو ﻫﻮﻧەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻟە ﺧﯚﯾــﺪا ﻛــﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺑﯚﯾە ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ داﯾﻜﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎ“.
16
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورە ﺑە ژﯾﻨﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎندەﮔەﯾەﻧﻦ
10 ﺷﻮﻨﯽ ﻓﺪان و ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻛﮕی ﻧوﺗﯿﯽ ﺗﻗﺘق ..ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓر :رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە ﻧﯿــﻦ ،ﺑﮕــﺮە ﺟﮕــە ﻟــە ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﺎزی ﻛێڵﮕــەﻛﺎن، ﻛــﯚی ﭘﺎﺷــاموەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯿــﺪا ﻓــڕێ دەدەن ،ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛــەش ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧــﻦ وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺳــﺰاﯾﺎن ﺑﺪات. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ﻫــەردوو رێﻜﺨــﺮاوی ﻣەﺳــەﻟﻠە ﺑــﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎ ﻣﺮۆﯾﯿــەﻛﺎن و ﻓﺮﯾﺎﮔــﻮزاری ﮔەﻟــﯽ ﻧەروﯾﺠــﯽ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری 72ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ،دﻫــﯚك ،ﺳــﻠێامﻧﯽ و ﺋﯿــﺪارەی ﮔەرﻣﯿــﺎن ،دەرﻛەوﺗــﻮوە
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧــەك ﻫــەر ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە ﻧﯿــﻦ ،ﺑﮕــﺮە ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ رووەوە وەك ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﺎزی ﻛێڵﮕــەﻛﺎن ،رﺷــﺘﻨﯽ ﻧــەوت ،ﺑڕﯾﻨــەوەی درەﺧــﺖ و ﻓڕێﺪاﻧــﯽ ﭘﺎﺷــاموەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﺪا ،زﯾﺎﻧــﯽ ﮔــەورە ﺑــە ژﯾﻨﮕــەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت و ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽدەﮔەﯾەﻧﻦ. ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛــەی ﻟــە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەﻧــﺎوی ﻧﺰﯾﻜــەی 20ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ دراوە ﻛــە ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧﯿــﻦ ﺑــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە و ﭘﺎﺷــاموەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯿﺪا ﻓڕێ دەدەن.
دﻧﯿــﺎ ﻫەﻣــﻮوی ﺑــە دەﺳــﺖ ﺋــەو ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾــﯽ و ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋﯾﯿــەی ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەوە ﻧﺎڵــەی دێ ،ﻛــە ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺋﯿﺴــﻼم .ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋﯿﺴــﻼم ﺧﯚﺷــﯽ، ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺟێﯿەﻛــﯽ ﺗــﺮ زﯾﺎﺗــﺮ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺑــەر ﭘەﻻﻣــﺎری ﺋــەو ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾــﯽ و ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋﯾﯿــە .ﺋــەو ﺑــﺎرە ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ زﯾﺎﻧــﯽ ﮔﯿﺎﻧــﯽ و ﻣﺎﯾەﻛﯿــﯽ ﻟــێ ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە ﺟــﺎ چ ﺑــە دەﺳــﺘﯽ ﮔﺮووﭘەﯾﻠــﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕۆوە ،ﻛــە ﻛﻮێﺮاﻧــە دەﺳــﺖ دەوەﺷــێﻨﻦ و ﺑــێ وﯾﮋداﻧﺎﻧە ﺗەڕ و وﺷــﻚ دەﺳــﻮوﺗێﻨﻦ ،چ ﻟــە ﻻﯾەﻧﯽ ﺋەواﻧەﺷــەوە، ﻛــە ﺑەرەوڕووﯾــﺎن دەوەﺳــﺘﻨەوە ،واﺗــە داودەزﮔﺎی ﺗەﻧﺎﻫــﯽ و ﺳــﻮﭘﺎﯾﯽ .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋــەو واڵﺗەﯾﻠــەی ،ﻛە ﻫێﺸــﺘﺎ ﺗﻮﻧﺪﺗﯿــﮋی ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﺑــاڵو ﻧەﯾﮕﺮﺗﻮوﻧەﺗەوە، ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ زۆر دەﭼﻮێﻨــﻦ ﺑــﯚ رێ ﻟێﺒڕﯾﻨــەوەی ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﮔﺮووﭘەﯾﻠــە و ﺗەﻧﯿﻨەوەﯾــﺎن ﺑــە واڵﺗــﺪا .ﻟــە ﺋەوروﭘــە و ﺋەﻣەرﯾﻜەﺷــﺪا ،ﭘــﺎرە و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧێﻜــﯽ زۆر ﺑەﺧــﺖ دەﻛــەن ﻟــەو رێﯿــەدا ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺳــەرﻧﺠێﻚ ﻟــە ﺷــێﻮەی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﻟــە ﺑﺎڵەﻓڕﮔــەی ﺋــەو واڵﺗەﯾﻠــە ﺑەﺳــە ،ﺗــﺎ ﺑﺰاﻧــﯽ چ دەﺳــامﯾەﯾەﻛﯽ ﻣﺎﯾەﻛــﯽ و ﻣﺮۆﭬﯽ ﻟــە ﻛﺎردان ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺋــەو ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾــﯽ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەی ﻫەڕەﺷەﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺎ. ﺷــﺎﯾەﻧﯽ ﻟەﺳــەر وەﺳــﺘﺎﻧە ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛەس ﺧــﯚی ﻟــەوە ﺑە ﺧــﺎوەن ﻧەﻛــﺮدووە، ﯾــﺎن ﻧەﭼــﻮوە ﻟــەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾﻠە ﺑﻜﯚڵێﺘــەوە و ﺑﭙێﭽێﺘــەوە ،ﻛــە ﺋــەو ﺷــەﭘﯚﻟە ﮔــەورە ﮔەوراﻧــەی ﺗﻮﻧﺪﺗﯿــﮋی و ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯿﯿــﺎن ﻟێــﻮە دێــﻦ .ﻟــەوە ﺑﻜﯚڵێﺘــەوە ،ﻛــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﭘــەروەردە و ﺧﻮێﻨــﺪن ،ﯾــﺎن وﺗــﺎری ﻣﺰﮔــەوت و ﺣﺰﺑەﯾﻠــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ،ﺳــەرﭼﺎوەی ﻫــەرە ﺳــەرەﻛﯿﻦ و ﻟەوێــﻮە ﺗﻮێــﮋی ﮔەﻧــﺞ دەﺑــێ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻛەرەﺳــﺘەی ﻣەﺷــﻘﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾــﯽ و ﺗﻮﻧﺪﺗﯿــﮋی .ﻫــەر ﻟــە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن و وﺗــﺎری ﻣﺰﮔــەوت و ﺣﺰﺑــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەوە ،ﺑﯿــﺮی دژ ﺑــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﺑــاڵو دەﺑێﺘــەوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔــەورەی ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑەﻻڕێﺪا دەﺑــﺎ ﻟە دژی ﺑەﺷــەﻛەی ﺗــﺮدا .ﻟــە ﺑــﻮاری ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾــﯽ و ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋﯾﺪا ،ﺋــەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋێﻤە ﺑﯿﻨﯿﻮﻣﺎﻧــە ،ﻣﺎﻣەڵەﯾــە ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠــﺎم واﺗــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋﯾﯿــە ﺑــە ﺗﻮﻧﺪﺗﯿــﮋی ،ﻛــە ﺋــەوە ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜە ﻧــەك ﭼﺎرەﺳــەر ﺑە دەﺳــﺘەوە ﻧــﺎدا ﺑﮕــﺮە رۆژ ﺑەڕۆژ دەﺑێﺘە ﻣﺎﯾەی ﺑەﺑەرەوەﭼﻮوﻧﯽ ﺋﺎﮔﺮەﻛەش. ﻫەﻧــﮕﺎوی ﯾەﻛــەم ،ﻛە ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﻫﯿﻮا ﺑێﺖ ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﮔــەڕان ﺑە دوای ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﻨەﺑــڕدا ،ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺑﻮو ﭘێــﺶ ﭼەﻧﺪ رۆژێــﻚ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻣﯿــﴪەوە دەرﭼﻮو و ﺗێﯿــﺪا ﺑــﺰاوی ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﺑــە ﺑﺰاوێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ داﻧﺎ .ﺋــەو ﻫەﻧﮕﺎوە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺋەوە ﺑــﻮو ،ﻛــەوا ﻟێﺮە ﺑــەدواوە ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﮔﺮﯾﻨﮕﱰﯾــﻦ ﺳــەرﭼﺎوەﯾﻠﯽ ﺑﺰاوەﯾﻠﯽ ﺳــەرەڕۆ، ﺑــەرەو ﻛﻮێﺮﺑﻮوﻧــەوە دەﭼێ ﻟەو واڵﺗــە و ﻟە دەرەوەﺷــﯿﺪا .ﻫەر ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ دەرەﻛﯽ ”ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە“ ﺑﺮاﯾــەل ﺑﺤەوێﻨێﺘــەوە ،ﯾــﺎن واﺗﺎﯾــﯽ و ﻣﺎﯾەﻛــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــﺎن ﺑــﺪا ،ﻛﺎرەﻛــەی ﺑــە دەﺳــﺖ ﺗێﻜەڵﯽ ﻟەﮔــەڵ رێﻜﺨــﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﺪا دێﺘــە ژﻣﺎر. ﻟێــﺮەوە ،ﺋــەوەی ﻟــە ﻣﯿــﴪدا روو دەدا ،ﻫەڵﮕەڕاﻧــەوەی ﺳــﻮﭘﺎ ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردوودا وەك ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەل ﺑﺎﻧﮕەﺷــە دەﻛــەن ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻟــە رواڵەﺗﯿﺸــﺪا ﻛﺎرەﻛــە وا ﺧــﯚی ﺑﻨﻮێﻨــێ .ﺋــەوە ﻫەڵﮕەڕاﻧــەوەی ﻣێــﮋووی ﻫەڵﺴــﺎﻧەوەی ﻣﯿــﴪە ﻟــە ﻣﺤەﻣــەد ﻋەﻟﯿﯿــەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ،ﻟــە ﺋﺎﺳــﺖ ﺑﺰاوێﻜﺪا، ﻛــە دەﯾــەوێ رەوﺗــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ ﭘێﭽەواﻧــە ﺑﻜﺎﺗــەوە .وەزﯾــﺮی ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻣﯿــﴪ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺳــﻮﭘﺎ ﯾــﺎن ﺑﮋاردەﯾــەك ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﺣﺰﺑەﯾﻠــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ واڵت ،ﻛــە دژ ﺑــە ﺑﺮاﯾــەل وەﺳــﺘﺎوﻧەﺗەوە ،ﺑﮕــﺮە ﻧﻮێﻨــەری ﻣێﮋووێﻜــە دوو ﺳــەت ﺳــﺎڵە ﺑــﯚ ﭘێﺸەوەرۆﯾﯿﻮە. ﻟــە ﺗﻮﻧﺲ ﻫەﻣــﺎن ﭼــﺖ روو دەداﺗــەوە ،ﺑﮕﺮە ﺑە ﺟﯚرێﻜــﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﺎﻧەﺗﺮ ﻟەوەی ﻣﯿﴪﯾــﺶ .ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮﻧﺲ رۆڵــﯽ ﻧﯿﯿە ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەی ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﻣﻮﺳــڵامن ،ﻛە ﻟــەوێ ﭘێﯿﺎن دەڵێــﻦ ”راﺑﻮوﻧــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ“ .ﺳــﻮﭘﺎ دوورەﭘەرێﺰە ﻟــە رووداوەﯾﻞ ﺑــەاڵم ﺋــەوەی رۆڵــﯽ ﻫەﯾــە ،ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﺑــﮋاردەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻟﯽ زاﻧﺴــﮕە ،ﻛە رۆڵــﯽ ﭘﺎﺳــەوان دەﺑﯿﻨﻦ ﻟەو دەﺳــﻜەوﺗەﯾﻠەی ﻟــە ﺷێﺴــﺘەﯾﻞ و ﺣەﻓﺘﺎﯾەﻟــﺪا ﺳــەرۆك ﺣەﺑﯿــﺐ ﺑﻮرﻗﯿﺒــە ﺑەدﯾــﯽ ﻫێﻨﺎﺑــﻮون .ﻟــە ﺑــﺰاوی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺗﻮﻧﺴــﺪا ﭼﻮار ﺋﺎﻓــﺮەت ﻟە زاﻧﺴــﮕە ،ﺧەڵــﻚ ﻧﺎوﯾﺎن ﻧــﺎون ﭼﻮار ”ﺳﯿﺴــﯽ“ﯾەﻛەی ﺗﻮﻧــﺲ ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ ﻋەﺑﺪوﻟﻔەﺗــﺎح ﺳﯿﺴــﯿﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻣﯿــﴪ ،ﻧەﺗﺮﺳــﺎﻧە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوە دەﻛــەن ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻻﺑﺎڵێﻜــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﺗﻮﻧــﺲ ،ﺳــێ ﺳــﺎڵە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿــﯽ ﻧەﻛــﺮدووە ﻟــە ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮەﯾﻞ ﯾــﺎن ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽوێﻨەﯾﺎنﻟەﺑەرﭼﺎویﻛﯚﻣەڵﮕەدا. ﺑــەاڵم ﺋــەوە ﻫەﻧــﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣــە ﺗــﺎ ﺑــﺰاوی ﺟــﯚری ﺑﺮاﯾــەل دەﺳــەاڵﺗﯿﺎن ﻧەﻣێﻨێ. ﻫەﻧــﮕﺎوی ﺗــﺮ زۆر ﻣــﺎون ﺑــﯚ رێﮕــﺮی ﻟــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺎن .ﯾەﻛەﻣﯿﻨﯽ ﺋەو ﻫەﻧﮕﺎوەﯾﻠــە ،داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ دادﭘەروەرﯾﯿــە .وﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺳــﻮود ﻟــە ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ وەردەﮔــﺮن ﺑــﯚ ﺋــەو داﮔﺮﺗﻨــە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿــەی رۆژاﻧــە دەﯾﻜــەن .ﺑــێ دادﭘەروەﯾــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﻫەﻟــﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑﯚ ﻫەﻣــﻮو ﺗﺎﻛەﯾﻠﯽ ﻛﯚﻣــەڵ ،ﺑــێ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ رادەی ﻫەرەژێــﺮی ﺑﮋێــﻮی ﺑﯚ ﺧەڵــﻚ ،ﺋەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾﻠە ﻛﻮێــﺮەوە ﻧﺎﺑــﻦ .ﺋــەو ﺧەرﺟﯿﯿــەی ﻫــەر واڵﺗێــﻚ دەﯾــﻜﺎ ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪﺗﯿــﮋی ﺑــە ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋی ،ﯾــﺎن دەﯾﻜﺎ ﺑــﯚ ﻣەراﯾﯽ ﻟــە ﺑــەردەم ﭘﯿﺎوەﯾﻠﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿــﺪا ،ﻟە دادی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿﺪا ﺑﻜﺮداﯾە ،ﻟە ﻣێﮋەﯾە ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ و ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋی ﭘﻮوﻛﺎﺑﻮوﻧەوە.