ﺑﺎن ﻛﯽ ﻣﯚن ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺳﺘﺎﯾﺸﯽﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽﻛﺮد 3
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەم2014/ 1/ 15 ،
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﻣﺎﻟﻴﻜﯽ داوای ﻫێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﯚ ﺋەﻧﺒﺎر دەﻛﺎت
2
زﯾﺎدەﻣﻮوﭼە ﭘﺎش ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟە ﺑە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەدرێﺖ
داﻋﺶ و ﺳرﻛﺮدەﻛی ﻛﻦ؟
1/1/2014وە ﺗێﻜڕاﯾــﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــەوە ﻟــە ﭘﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﭘێــﯽ ﺧﺸــﺘەی ﻧﻮێــﯽ ﻣﻮوﭼــە ،ﻟــە 2014وە ﭼــﻮارار ﺗــﺎ دە زﯾــﺎد دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﭘێﺪاﻧــﯽ ﺋــەم زﯾﺎدەﻣﻮوﭼەﯾە ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯽ ﻋێــﺮاق ﻓــﺎزڵ ﻧەﺑــﯽ دەﻛەوێﺘە ﭘﺎش ﭼــﻮ ﺑﻮدﺟەوەوە. ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ 9
5
ﻫەژدﯾﻬﺎﯾەك ﺑە ﺳێ ﺳەر 6
ﺋﺎﮔﺮداﻧﯽ ژﯾﺎن 18
ﻋﺑﺪوﻟ رﺸﺎوی
ﻋﻮﻣر ﻋﻟﯽ ﻏﻓﻮر
12
ﯾﯚراﻧﯿﯚم دەرﯾﺎﭼی ورﻣﯽ وﺷﻚ ﻛﺮد
ﺗﯚﻣﺎس ﻓﺮﯾﺪﻣﺎن
ﺋەﻣەﯾﺶﻫەڵەیﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە؟
زﯾﺎﺗﺮ ﻟ 322 ھزار ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﺋﺎوارە ﻟ ھوﻟﺮ دەژﯾﻦ
ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەوﻟێــﺮ ﺑﻮوەﺗــە ﺋﺎراﻣﱰﯾــﻦ ﺷــﻮێﻦ ﺑــﯚ زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺋــﺎوارەی واڵﺗﺎﻧــﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺑﺎوەﺷــﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ )ﺳــﻮورﯾﺎ، ﺋێــﺮان ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻋێــﺮاق( ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﺗێﻜــڕا ﺧﯚی ﻟــە ﻧﺰﯾﻜەی 322ﻫــەزار ﺋــﺎوارەدا دەﺑﯿﻨێﺘــەوە .ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی ﺑﻮوەﺗە ﺷــﻮێﻨﯽ
ﻧوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘﻓﺎ ﺳ ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﮔﯚڕان دەردەﻛﺎ
”داﻋــﺶ“ ﻟــە رێﻜﺨــﺮاوی دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳــەری ﻫەڵــﺪا، ﺋــەو ﮔﺮووﭘــە ﭼەﻛــﺪارەی ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﺑەﻏــﺪادی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ دەﻛــﺮد 2011دا ژﻣﺎرەﯾــەك و ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ 2011دا ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛــەی رەواﻧەی ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــﺮد ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ 2013دا ”ﺑــەرەی ﻧﻮﴎە“ ،ﻟــە ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2013دا ﺑەﻏــﺪادی ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ”دەوڵەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق“ و ”ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ”داﻋــﺶ“، ﺑــەاڵم ”ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە“ ﺋەوەﯾــﺎن رەت ﻛﺮدەوە.
ﻛﺎری ﻫەڵﮕــﺮی 36ﺟــﯚر رەﮔەزﻧﺎﻣــەی ﺟﯿــﺎواز ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎوە ﻫﺎﺗــﻮون و ﻟــە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻫەرێﻤــە ﺋﺎراﻣەﻛــەی ﻋێــﺮاق ﻛﺎر دەﻛەن و ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە و ﻫەﯾﺸــﯿﺎﻧە ﺳەرﻣﺎﯾەﮔﻮزاریدەﻛﺎت. 3
2
ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﯿــﻮەی زﯾﺎﺗــﺮی ﺋــﺎوی دەرﯾﺎﭼــەی ورﻣــێ ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧــﯽ رۆژﺋﺎوای ﺋێﺮان وﺷــﻚ ﺑــﻮوە و ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ﻛــە ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﯾﯚراﻧﯿﯚﻣــﺪا ،ﺋــﺎوی ﺋــەو دەرﯾﺎﭼەﯾە وﺷــﻚ ﻛــﺮاوە .ﺋەﻧﺪازﯾﺎرێﻜــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧﺪاوﯾــﺶ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ”ﺋەﮔەر ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗــﺎران ﺑﯿﺎﻧــەوێ، دەﺗﻮاﻧﻦ ﭘێﺶ ﻟەو وﺷﻜﺒﻮوﻧە ﺑﮕﺮن“
ﺣﺰﺑﻛﺎﻧﯽ رۆژھﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﻣۆﯾﯽ ﻧﯿﻦ
4
7
)وﺷە( رێﮕە ﻟە 40ﻫەزار دەﻧﮕﯽ ﺳﺎﺧﺘە ﻟە ﻛەرﻛﻮوك دەﮔﺮێ
27ی رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“دا ،ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﭘــڕ زاﻧﯿــﺎری دوای ﺋــەوەی ﻟــە ژﻣــﺎرە 27ی 140ﯾﺎن ﻟەﺑــﺎرەی دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی 40ﻫــەزار ﻋەرەﺑــﯽ ﻫــﺎوردە ﻛــە ﻗەرەﺑــﻮوی ﻣــﺎدەی 140ﯾﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﻧﺎوﯾــﺎن ﻟــە ﺗﯚﻣــﺎری دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺋﯿــﺪارەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫﺎﺗﻮوەﺗــەوە ،ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە ،ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑــﯚ ﺋــەو ﭘﺮﺳــە دەﻛﺎت و ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺑــە ﭘﺸﺘﺒەﺳــنت ﺑــە راﭘﯚرﺗەﻛــەی ”وﺷــە“ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﻦ ﺑــﯚ رێﮕﺮﯾﻜــﺮدن ﻟــە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻋەرەﺑە ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮاواﻧە. 40ﻫــەزار ﻋەرەﺑﯽ 27ﯾــﺪا راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ))40 ”وﺷــە“ ﯾەﻛــەم رۆژﻧﺎﻣە ﺑﻮو ﻛە ﻟــە ژﻣﺎرە 27ﯾــﺪا 140ﯾــﺎن ﻫــﺎوردە ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك دەﻧــﮓ دەدەﻧــەوە( ،ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻗەرەﺑــﻮوی ﻣــﺎدەی 140ﯾــﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﻧﺎوﯾﺸــﯿﺎن ﻟــە ﺗﯚﻣــﺎری دەﻧﮕﺪەراﻧــﯽ ﻧﺎوﭼــە ﺟــێ ﻧﺎﻛﯚﻛــەﻛﺎن ﻫﺎﺗﻮوەﺗــەوە و دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ 30ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗــﻮو دەﻧــﮓ ﺑــﺪەن ،ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ﺑە ﺷــﺎراوەﯾﯽ ﻣﺎﺑﻮوەوە ﺗﺎ ﻟە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮا. 8
ﺧﺰﻣﺗﯽ ھر ﺳﺎﻜﯽ وەزﯾﺮ ھر ﺑ دوو ﺳﺎڵ ھژﻣﺎر دەﻛﺮﺖ
ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻫەوڵــﯽ دا ﺋەو ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﯾﺎﺳــﺎی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﻫــەن ﭼــﺎرە ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم ﻫێﺸــﺘﺎ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺑڕﮔــە ﻣــﺎون ﻛــە ﻟﯿﮋﻧەﻛــە ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻫێﺸﺘﻮوەﺗەوە ﺗﺎ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳەر ﺑﻜەن. دﻟێــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ﻛــﺮاوە ،وەك ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەﭘێــﯽ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﺧﺰﻣــەت و ﺗەﻣەﻧەﻛەﯾﺎﻧــەوە ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ دەﺑــﻦ و ﭼﯿــﱰ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑــە ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺧﺰﻣــەت و ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﮔەﻧﺠێﺘﯿــﺪا ﺑــە ﻣﻮوﭼەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﺑــﻦ .ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻟــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﺗﺎزەﻛــەدا وەزﯾــﺮەﻛﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻫەاڵوێــﺮدراون و ﻫــەر ﺳــﺎڵێﻚ ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑە دوو ﺳــﺎڵ ﻫەژﻣــﺎر ﻛــﺮدوون و ﻣﻮوﭼــەی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯿﺸــﯿﺎن ﺑە دواﻣﻮوﭼە ﺑﯚ ﻫەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. 9
ﺗەوژﻣﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧﺪاو ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ رۆژﻫەاڵت دەﺳﺘﯽ ﭘێﻜﺮد ﯾﻛﺘﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳروەری ﯾﺎﺳﺎ و ﭘﺸﻠﻜﺮدﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ دەﻛﺎت
2
5
2
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑﺎرزاﻧﯽ داواﯾەﻛﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﯚ ﻧﺎردﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﯚ ﺋەﻧﺒﺎر رەت دەﻛﺎﺗەوە وﺷ/ھوﻟﺮ
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داواﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﯚ ﺋەﻧﺒﺎر رەت ﻛﺮدەوە و داوای ﻛﺸﺎﻧﺪﻧەوەی ﺳﻮﭘﺎس ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛﺮد ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﻟەﮔەڵ ﻫەرێﻢ و ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺷﻮێﻨﯿﺎن ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳﻮﭘﺎ ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺋەﻧﺒﺎر ﺑێ. ﻫەﯾﻨﯿــﯽ راﺑــﺮدوو ﺳــەﻋﺪوون دﻟێﻤــﯽ وەزﯾــﺮی ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑە وەﻛﺎﻟەت ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ وەزارەﺗەﻛــەی ﮔەﯾﺸــﺘە ﭘﯿﺮﻣــﺎم و ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﺪا ﻟەﮔــەڵ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــە دۆﺧــﯽ ﺋەﻧﺒــﺎر ﻛــﺮد ،داواﯾەﻛــﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﮔەﯾﺎﻧــﺪە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪار ﭘێﻜﺮدﻧــﯽ ﻫێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺒﺎردا. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”دﻟێﻤــﯽ ﺑــە
ﺑﺎرزاﻧﯽ ﮔﻮت ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان ﺗﻮاﻧﺎی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە رووﺑەڕووﺑﻮوەﻧەوەدا ﺑە ﺑــەرزی ﻫەڵﺪەﺳــەﻧﮕێﻨێ و ﭘێﯽ ﺑﺎﺷــە ﻓەرﻣــﺎن ﺑــﺪەن ﻫێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒــﺎر ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﻛﺎر ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە ﺑﻜەن“. ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﮔﻮﺗــﯽ ”ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺑﺎرزاﻧــﯽ داوای ﻛﺸــﺎﻧﺪﻧەوەی ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟــە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳــڵ ،دﯾﺎﻟــە و ﻛەرﻛﻮوك ﻛــﺮد و ﮔﻮﺗــﯽ ﺳــﻮﭘﺎ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەوە ﺑﮕﻮازﻧــەوە ﺑﯚ ﺋەﻧﺒــﺎر و ﺋێﻤــە ﻓەرﻣﺎن
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﻧﻮێﻨەری ﺧەڵﻚ ﯾﺎن دەﺳﻜەوت ﺑە ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﻛەﯾــﻦ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑﭙﺎرێــﺰن ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻟﯚﺟﯿﻜــﯽ ﻧﯿﯿــە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﭽێﺘــە ﺋەﻧﺒــﺎر ﺑــﯚ ﺷــەڕ ،ﻻی ﺧﯚﯾــەوە دﻟێﻤــﯽ ﮔﻮﺗــﯽ ﻣــﻦ ﭘەﯾﺎﻣەﻛــە دەﮔەﯾەمنــە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان و وەاڵم دەﻧێﺮﻣەوە“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮون ،دﻟێﻤــﯽ ﻟــە وەاڵﻣەﻛــەی ﺑــﯚ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە داوە ﻛــە ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ رازی ﻧﯿﯿــە ﺑــە ﻛﺸــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺳــﻮﭘﺎ ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒﺎر.
ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛــە ﻧەوﯾﺴــﺖ ﻧــﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜــﺮێ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ژێــﺮ ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪاﯾە و ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔــەر ﺳــﻮﭘﺎ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺟــێ ﻧﺎﻛــﯚك ﺑﻜﺸــێﻨەوە و ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺟێﮕﯿــﺮ ﺑﻜــﺮێ ،ﺋــەوە ﺑــﯚ ﻫەﻣﯿﺸــە ﻧﺎﻛﺸــێﯿﻨەوە ،وەك ﺋــەوەی ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011رووی دا و ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﻛەرﻛــﻮوك و دووزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو
ﺟێﮕﯿــﺮ ﻛــﺮان و ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﻫــەر ﻣﺎوﻧەﺗەوە و ﻧﺎﻛﺸێﻨەوە. ﻣﺎڵﭙــەڕی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــاڵوی ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺳــەﻋﺪوون دﻟێﻤــﯽ وەزﯾــﺮی ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑە وەﻛﺎﻟــەت ﺑــە دوور و درێــﮋی ﺑﺎﺳــﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن و ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﺋەﻧﺒــﺎری ﻛــﺮد و ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە دوا ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺒــﺎر و ﻫەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎ ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻟــەم دەﭬەرەدا ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدەوە.
ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛﯚﻧﱰۆڵﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕە ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێ
وﺷ/ﻛرﻛﻮوك ھژار ڕەﺷﯿﺪ ﻣﺎوەی ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕە ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺎﻫﯿﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﺑڕﯾﺎری داوە وەك ﻫەوﻟێﻚ ﺑﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺮدەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟە ﺷﺎرەﻛە ،ﻟە ﻣﺎوەی 21رۆژدا ﺋەو ﺗﺎك و ﺧێﺰاﻧﺎﻧە ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻋەرەﺑﻦ و ﺑەڵﮕەی ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﻧﯿﯿە ،دەرﺑﻜﺮێﻦ ،ﺑەاڵم ﺗﺎ ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕە ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە. ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﮔەرﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــە ﻟــە رووی ﻛــﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﯿﯿەوە و ﺑــەردەوام ﺗەﻗﯿﻨــەوە و ﻫێﺮﯾﺸــﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﯽ ﺗﯿــﺎدا دەﻛﺮێ و ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر دەزﮔﺎی ﻫەﺳــﺘﯿﺎری ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟەﻻﯾــەن ﺗﻮﻧﺪەڕەواﻧــەوە دێﺘە ﮔﺮﺗﻦ. 21ی ﺑەﭘێــﯽ ﻧﻮوﴎاوێــﻚ ﻛــە ﻟــە 21ی
ﺋﺎﯾــﺎری 2013ﺑــە ﺋﯿﻤــﺰای ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾــﻢ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــﯚ ﺳــەرﺟەم ﻻﯾــەن و دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك رەواﻧــە ﻛــﺮاوە ﺑە ﭘﺸــﺖ ﺑەﺳــنت ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری ﻟێﮋﻧــەی )،(1 ﺑــﺎاڵی ﺗەﻧﺎﻫﯿﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ژﻣــﺎرە ) (، داوا دەﻛﺎت ﻟــە ﻣــﺎوەی 21رۆژدا ﺋــەو ﺗــﺎك و ﺧێﺰاﻧــە ﻋەرەﺑﺎﻧە ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك
دەرﺑﻜﺮێــﻦ ﻛە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣــەی ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﺗەواو ﻧﯿﯿە. ﻟــەو ﻧــﻮوﴎاوەدا ﻛــە وێﻨەﯾەﻛــﯽ دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە، ﻫﺎﺗــﻮوە ”ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟەﻻﯾــەن ﻟێﮋﻧــەی ﺑــﺎاڵی ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺧﺮاوەﺗــە ڕوو ﺑــﯚ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛەرﻛﻮوك و ﻟــە دوای دڵﻨﯿﺎﺑﻮون ﻟــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ،زۆرﺑــەی ﻛــﺮدەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮاون ﻟەﻻﯾــەن ﻛەﺳــﺎﻧێﻜەوە ﻛــە دزەﯾــﺎن ﻛﺮدووەﺗــە ﻧــﺎو ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەﻣﺎﻧــەوە و ﺑەﺷــێﻮەﯾﯿەﻛﯽ ﻧــﺎ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺗێﯿــﺪا ﺟێﮕﯿــﺮ ﺑﻮوﻧــە ﺑەﺑــێ رێﮕەﭘێﺪاﻧــﯽ
ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺳێ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﮔﯚڕان دەردەﻛﺎ وﺷ / ھوﻟﺮ ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺳێ ﻛﺎدری ﺑﺎاڵی ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑەﻫﯚی ﻧﺎﻧەوەی ﺷەڕ و ﺋﺎژاوە ،ﻟە ﮔﯚڕان دەرﻛﺮان. ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺳــﺎڵەﯾﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺗــەواوﻛﺎری ﺟﭭﺎﻛــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﮔﯚڕان ﻟــە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺟەﻣﺎل ﻣﺎﻣــﻚ ﻛﭽﯿــﻞ )ﺳــﻮرﭼﯽ( ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﺎزﻧــەی ﺷــﯚڕش و رزﮔﺎر ﺋەﺣﻤــەد ﺣەﻣــﺰە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﺎزﻧــەی ﺑەﺧﺘﯿﺎری ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەن ﻛــە ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﻧﯚﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟــە رﯾﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان دەرﻛﺮاون. ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻫەﻓﺘــەی ڕاﺑــﺮدوو ﺋــەو
ﺳــێ ﻛەﺳــە ﭼﻮوﻧەﺗــە ﻣەﻛــﯚی ﮔــﯚران ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ و ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەﻛﯚﻛەﯾــﺎن داوە و دواﺗــﺮ ﻟــە رێﮕەی ﺗەﻟەﻓﯚﻧــەوە ﻗﺴــەی ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑــە
ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾﺎرﻣﺎﻧﺪا ﺑە: .1ﻧﺎﭼﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ و . ﺳــەرﺟەم دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻛــە ﻫەرﯾەﻛــە و ﺑەﭘێــﯽ ﺑﻮاری دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺧــﯚی ﺑــە ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧــەوەی ﺗــﺎك و ﺧێﺰاﻧــە ﻛﯚﭼﺒــەرەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــە ﺳــەرﺟەم ﺷــﺎرۆﭼﻜە و ﺷــﺎرەدێﻜﺎﻧﯿﯿەوە ﺑــە دەرﭼــﻮون و ﮔەڕاﻧــەوە ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن (21رۆژدا ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﻟــە ﻣــﺎوەی ))(21 دەرﭼﻮوﻧﯽ ﺋەم ﺑڕﯾﺎرەوە. .2ﺋــەو ﺗــﺎك و ﺧێﺰاﻧﺎﻧــەی ﺑــە . ڕێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮاون ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك و ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــەی ﺑەﺷــێﻮەﯾﯿەﻛﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻛﺎر دەﻛــەن،
ﺋەم ﺑڕﯾﺎرە ﻧﺎﯾﺎﻧﮕﺮێﺘەوە. .3دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻫەڵﺪەﺳــنت . ﺑــە دەرﻛﺮدﻧــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮان ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــە ﻣەرﺟــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻣﺎﻧەوەﯾــﺎن ﺗﯿــﺎدا ﻧﯿﯿــە دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻣــﺎوەی دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻛە 21رۆژە. ﺷــﺎرﺧەوان ﻋەﺑــﺪواڵ ﺷــﺎرەزا ﻟــە ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﭘــﺎش ﺋــەوەی ﻟەﻻﯾــەن دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿﯿــەوە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﯽ ﮔــﺮژی و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮا ﺑــەوەی ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺋــەو ﻣﺎڵــە ﻋەرەﺑﺎﻧەﯾــە ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﻛەرﻛــﻮوك ،ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﯾــﺎری راﺑــﺮدوو ﺑڕﯾــﺎر درا ﻣﯚڵــەت ﺑــەو ﻣﺎڵــە ﻋەرەﺑﺎﻧە ﺑــﺪرێ ﺗﺎ ﻛەرﻛــﻮوك ﺟێﺒێڵــﻦ ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە دەرﺑﻜﺮێــﻦ ﻟــە ﺷــﺎرەﻛە ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە“. ”ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﺑــە ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك دراﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ،ﺑــەاڵم ﺣــەوت ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺑەﺳــەردا ﺗێﭙەڕﯾﻮوە و ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﻫــەزاران ﻣﺎڵــﯽ ﻋــەرەب ﺑەﺳــەر ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎردا داﺑــەش ﺑﻮوﻧــە و ﻟێــﺮە دەژﯾﻦ ﺑەﺑــێ ﺑەڵﮕەی ﻣﺎﻧــەوە“ ﻋەﺑــﺪواڵ وای ﮔﻮت.
ﭘــێ دەﭼــێ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەﻣﺠــﺎرە ﺟﯿــﺎواز ﺑــێ ﻟــە ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو ،ﻧەك ﺋــەوەی ﺋەواﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼــﻮارەم ﺑﻮوﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻟەﺑەر ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ و ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻫەرێــﻢ دەﻛــەن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺟــﯚری ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣﺪا ﻟــە ﯾــەك دەﭼــێ و ﻟــەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧــەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﺧەڵﻜــەوە ﻫەﯾــە ﻧﻮێﻨــەری ﻫەﻣﻮو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﺑﯿرنێﻦ، ﻟــە ﻛﻮرﺗﱰﯾــﻦ ﻟێﺪواﻧﯿﺸــﺪا دەڵێــﻦ ”ﻟەﮔــەڵ داواﻛﺎری ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەراﻧﯿﻦ“، ﺑەﻣــەش ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻧەﻣﺎوە و ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻧﻮێﻨــەری ﺧەڵﻚ دەزاﻧﻦ ،ﺑەاڵم ﺑﺰاﻧﯿﻦ واﯾە؟. 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2013 115رۆژ ﺑەﺳــەر ﻫەڵﺒﮋاردﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛــەی 21ی ﺗێﭙــەڕی و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻧــﻮێ ﺑەﺷــﺪاری داﻧﯿﺸــﺘﻨێﻜﯿﺎن ﻧەﻛــﺮدووە ﻛــە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﺑﻜــەن ،ﺑﯚﯾە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﺋﺎﺳــﺖ و ﺟــﯚری ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧەڵــﻚ ﭼﯚﻧــە؟ ﺑــەاڵم ﺋــەوەی دﯾــﺎرە ﺑەﺷــﺪاری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﺑــێ ﺋﯿﺸــﻜﺮاوەﻛﺎﻧە ﻟــە ﻧﺎڕەزاﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ ﻛە ﻟەو ﻣﺎوەﯾــەدا ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾــەك ﺑﯿــرناوە و راﮔەﯾەﻧــﺮاوی ﻫﺎوﺑــەش دەردەﻛﺮێ ﻛــە ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ”ﭘﺎرﺗــﯽ ،ﮔــﯚڕان ،ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﻛﯚﻣــەڵ“ دەﻛــەن و دەﭼﻨــە ﭘــﺎڵ داواﻛﺎری ﻧﺎڕەزاﯾﯿﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺷــەﻗﺎم ،ﺋــەوان وا ﭘێﺸــﺎن دەدەن ﻛــە ﻟــە ﺑــەرەی ﺧەڵﻜﻦ ،ﺑــەاڵم ﻣــﻦ ﮔﻮﻣﺎﻧﻢ ﻫەﯾــە .ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣــە ﻟــە راﺑــﺮدوودا ﻧەﺑﯿــرناوە ،ﻫەﻣــﻮو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﻫــەر ﺋەوەﻧــﺪە ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜــﻦ ﺗــﺎ دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟــە ﻧﯿﻌﻤەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔﯿــﺮ دەﺑێ ،ﺋﯿــﱰ دوور دەﻛەوﻧــەوە و دەڵێــﻦ ﺋەﻣــە ﭼﯿﯿە ”ﻫــەر رۆژەی ﺷــﺎرێﻚ ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ دەردەﺑڕێ ﺑﺎ ﺗەﺣەﻣﻮﻟﯿﺎن ﻫەﺑێ ﻫەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﭼﺎك دەﺑێ“. ﺑﯿﻬێﻨــە ﺑەرﭼــﺎوی ﺧــﯚت ،ﻛەﺳــێﻚ ﻛــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێــﻚ ﺑــە ﻗﯿﺴــﺘﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻟە ﭘێﺸــﺎﻧﮕﺎﯾەﻛﯽ ﻛڕﯾﻨــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ دەردەﻛﺎت و ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻟەﺳــەر ﺋــەوە رادێﻨــێ ﻛــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە ﻟە ﻗﺴــﺘەﻛەی ﺑﺪاﺗــەوە ،ﻟە ﭘڕێﻜﺪا ژﯾﺎﻧﯽ ﺳــەت منــﺮە دەﮔــﯚڕێ و ﻣﻮوﭼــە 800ﻫــەزار دﯾﻨﺎرﯾﯿەﻛــەی دەﮔــﯚڕێ ﺑــﯚ ﻫەﺷــﺖ ﻣﻠﯿــﯚن و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــە 15ﻫــەزار دۆﻻرﯾﯿەﻛــەی دەﮔــﯚڕێ ﺑــﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ 40 ﻫــەزار دۆﻻری ،ﻣﺎڵــﯽ ﻟــە ﺧﺎﻧــﻮوە 125ﻣەﺗﺮﯾﯿەﻛــەوە دەﮔﻮازرێﺘــەوە ﺑــﯚ ﻧﺠڕاﻛێﺸــﻦ، ﺳەرﻧﺠ ﺷــﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎزﺳــﯿﺘﯽ و ﮔﻮﻧــﺪی ﺋﯿﺘﺎڵــﯽ ﻛــە 250ﻣەﺗــﺮی ﺳەر ﻣــﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ ﺑﺎوەڕ ﺑــەوە ﺑێﻨــﻢ ﻛە ﻟــەم ﺟــﯚرە ژﯾﺎﻧــەدا ﺗەﺣەﻣﻮﻟــﯽ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺧەڵــﻚ ﺑﻜەﯾــﺖ ،ﺋﯿﱰ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت زۆر ﺧﯚﺗﺎن ﺑﺸــڵەژێﻨﻦ و ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان ﻟــە ﻛﻮێ ﺑــﻮو ﺑڕۆﻧە ﺋــەوێ ،ﺋەﻣە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا رەت دەﺑێﺘەوە ﻛە دوای ﺳــﺎڵێﻚ ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﺒﯿرنێﻦ ﻛە ﻟە ﺑەرەی ﺧەڵﻜﻦ. ﺋﺎﺧــﺮ ﻟــە ﺧﻮﻟــﯽ ﺳــێﯿەم ﻛــە ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر ﺑــﻮو ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەری ﻫەڵــﺪا ،ﻟــەم ﺟــﯚرە ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗەﻣﺎن زۆر ﺑﯿﻨــﯽ ،ﺑــەاڵم دواﺗﺮﯾــﺶ ﺑﯿﻨﯿــامن ﻛــە ﺑــە ﻧﻬێﻨــﯽ داوای ﻛڕﯾﻨــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿــﺎن ﻛــﺮد ﺑــە ﻧﺮﺧــە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛــەی و ﻫەروەﻫــﺎ ﺧﯚﯾــﺎن ﭘێ ﻧەﮔﯿــﺮا ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧەﮔﺮﺗﻨــﯽ وەرﻧەﮔﺮﺗﻨــﯽ 49ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎری ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻣــﺎوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرﯾﯿــﺎن ،ﺧــﯚ وەر ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــە داوای ﺧەڵــﻚ ﺑــﻮو و دەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾﺸــﯽ زۆر ﻟــێ ﻛەوﺗــەوە ،ﺑەاڵم ﭘﺎرە و ﻻﻧﺪﻛﺮۆزەر ﺋﯿﻨﺴﺎن ﻧەرم دەﻛەن. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﺋەﮔــەر ﺑﯿــەوێ ﻟــە ﺑــەرەی ﺧەڵــﻚ ﺑــێ ﻧﺎﺑــێ ﻟــە راﮔەﯾەﻧــﺮاوی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا ﻫەڵﻮێﺴــﺖ دەرﺑڕێ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑﻜﺎت ﻛــە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﻦ ،ﻫــﺎوﻛﺎت دەﺗﻮاﻧــێ ﺑە دواداﭼــﻮون ﺑﯚ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑــﻜﺎت ﻛــە ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮاون و ﺟێﺒەﺟــێ ﻧﺎﻛﺮێــﻦ ،ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی دەﻧﮕــە ﺑــﯚ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑــﺎش و ﭼﺎودێــﺮی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿەﺗــﯽ ،ﻧەك ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان و ﻗﺴەی زل. ﺗــﯚ ﺑﺘــەوێ ﯾــﺎن ﻧەﺗــەوێ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﺧەڵــﻚ ﺗﯚﯾــﺶ دەﮔﺮێﺘــەوە، ﺋﯿــﱰ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت ﺑﭽﯿﺘــە ﻧﺎوﯾــﺎن و ﺧــﯚت ﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺑﻜەﯾــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﯚ ﻧــﮓ دەرﺑﻜەﯾــﺖ ﮔﺮﻧــﮓ دەﺗﻮاﻧــﯽ ﺑەرەﯾەﻛــﯽ ﺑــﺎش دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾــﺖ و ﯾﺎﺳــﺎی ﮔﺮ ﻛــە ﮔﻮزەراﻧــﯽ ﺧەڵﻚ ﭘێــﺶ ﺑﺨــﺎت و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﺎش دەﺳــﺘەﺑەر ﺑــﻜﺎت و ﭘەروەردەﺑﺒﻮوژێﻨێﺘەوە.
ﺗەوژﻣﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧﺪاو ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ رۆژﻫەاڵت دەﺳﺘﯽ ﭘێﻜﺮد ﻣﺴﺘەﻓﺎی ﺳەﯾﺪ ﻗﺎدر ﮔﻮﺗﻮوە. دوای ﺋــەوەی ﺑــﺮزۆ ﻣەﺟﯿــﺪ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻣەﻛــﯚی ﮔــﯚڕان ﻟە ﻫەوﻟێــﺮ وەﻛــﻮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر دەﺳــﺘﯽ ﺑەﻛﺎر ﺑــﻮو ،ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟەﺳــەر وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋــەو ﭘﯚﺳــﺘە ﻛەوﺗــە ﻧێﻮان ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺳــﺎڵەﯾﯽ و ﻛﺎوە ﻣﻮﻓﺘــﯽ ،دواﺗﺮﯾــﺶ ﻛﺎوە ﻣﻮﻓﺘــﯽ ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ﺋــەو ﭘﯚﺳــﺘەی وەرﮔــﺮت .ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋــﺎﮔﺎدار ﻟە ﻧــﺎو ﮔــﯚڕان ،ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ﻛــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺋــەو دوو ﻛەﺳــە ﻟەﺳــەر ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەﻛــﯚ، ﻫﯚﻛﺎری رووداﻧﯽ ﺷەڕەﻛە ﺑﻮوە.
وﺷ / ھوﻟﺮ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ،ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑەﭘێﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛﻮرﺗﺪا 78ﺑەﻧﺪاوی ﻧﻮێ ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭼﻮار ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژﻫەاڵت دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﻦ و زۆرﺑەﺷﯿﺎن دەﻛەوﻧە ﺋەو ﺷﺎراﻧەی زۆرﯾﻨەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯿﺎنﻛﻮردن.
ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧــەی دەﺳــﺖ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮون، ﺋێــﺮان دوای ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﺳــێ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺑەﻛﺎرﻫێﻨــﺎن، ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەدا، دەﺑێﺘــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻫــەزار و 41ﺑەﻧــﺪاو .ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾــە 98
ﺑەﻧﺪاوﯾــﺎن ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژﻫــەاڵت دەﺑــﻦ. ﺋــەو ﺑەﻧﺪاواﻧــە ﺑــﯚ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێ. ﺋێﺴــﺘﺎ 18ﺑەﻧــﺪاو ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا )ورﻣــێ(،
ﺑەﻧﺪاوێــﻚ ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــە ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ﺑەﻧﺪاوێــﻚ ﻫەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧﺪاﯾــە .ﻫــﺎوﻛﺎت 16 ﺑەﻧــﺪاو ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﺪان و ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾــە ﺣەوﺗﯿــﺎن ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧــﯽ رۆژﺋﺎواﯾــە .ﻫەروەﻫــﺎ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ 62ﺑەﻧــﺪاوی ﺗﺮﯾــﺶ دەﻛــﺮێ ﻛــە دﯾﺴــﺎن ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا ﺑــە 27ﭘــڕۆژە ﻟــە رﯾﺰﺑەﻧــﺪی ﯾەﻛەﻣﺪاﯾــە ،دوای ﺋەوﯾــﺶ ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن 19ﺑەﻧــﺪاو و ﺳــﻨەش
ﺑــە 11ﭘــڕۆژەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧﺪاو ﻟە رﯾﺰﺑەﻧﺪی ﺳــێﯿەﻣﺪاﯾە. ﺑەو ﻫﯚﯾەوە ﻛە ﻟــە رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟــە ﺋــﺎوی ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژﻫــەاڵت دەڕژێﺘــە ﻧــﺎو ﺧﺎﻛــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﭘﺮﺳــﯽ ﺋــﺎو ﻛێﺸــەی ﺑەردەواﻣــﯽ ﻧێــﻮان ﺋێــﺮان و ﻋێــﺮاق ﺑــﻮوە .ﺋێــﺮان دەﯾــەوێ ﺑــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺑەﻧﺪاواﻧــە ،رێﮋەﯾەﻛــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەو ﺋــﺎوە ﮔﻞ ﺑﺪاﺗــەوە ﻛــە ﺋەﻣــەش دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی رێــﮋەی ﺋــﺎوی ﭼەﻧــﺪ رووﺑﺎرێﻜــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟێﺪوان ﻟە ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻗەدەﻏە دەﻛﺮێ وﺷ/ﻛرﻛﻮوك -ھژار ڕەﺷﯿﺪ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﻋێــﺮاق ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﻟێــﺪوان ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻗەدەﻏــە دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺳــەرﺟەم ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن و دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻫــەر
ﻛەﺳــێﻚ ﺳــەرﭘێﭽﯽ ﺑــﻜﺎت ﻟﯿﮋﻧــەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻟەﺳــەر دروﺳــﺖ دەﻛﺮێ. ﺑەﭘێــﯽ ﺑﺮووﺳــﻜەﯾەﻛﯽ ﺧێــﺮا ﻛــە ﻟە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﻋێﺮاﻗــەوە دەرﭼــﻮوە
و ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮاوە ،ﻟەوێﺸــەوە ﺑــە ﺋﯿﻤــﺰای ﻟﯿــﻮا ﺗﯚرﻫــﺎن ﻋەﺑﺪوڕەﺣــامن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــە وەﻛﺎﻟــەت ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەﺷــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻛــﺮاوە ﺑــە ژﻣﺎرە ،30ﻟێﺪواﻧــﯽ ﺑــﯚ ،30/12 12/2013 991ﻟــە 2013
ﭘﺴﭙﯚڕێﻚ :ﻣﺎﻣەڵەی ﻫەرێﻢ ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻫﺎﻧﺪەری ﺋەو ﺳەرداﻧە ﺑﻮو
ﻫﺎﺗﻨﯽ ﺑﺎن ﻛﯽ ﻣﯚن داﻧﻨﺎﻧە ﺑە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوێﻨێ ﺳێﺸەم ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﺠﺎر ﻟە ﻣێﮋوودا ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﮔەﯾﺸﺘە ﻫەوﻟێﺮ ،ﺋەم ﺳەرداﻧەی ﺑﺎن ﻛﯽ ﻣﯚن ﺑەﮔﻮﺗەی ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﺋەوە دەﮔەﯾەﻧێ ﻛە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﺪاﯾە” ،وﺷە“ ﻟەم راﭘﯚرﺗەدا ﺳەرداﻧە ﻣێﮋووﯾﯿەﻛەی ﻣﯚن ﻟە رووە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺷﯽ دەﻛﺎﺗەوە. دﻛﺘــﯚر ﻋەﺑﺪوﳌەﻟﯿــﻚ ﯾﻮوﻧــﺲ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﻫێــام ﺑﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎ ﻛــە ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺑﺎن ﻛــﯽ ﻣــﯚن ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرداﻧێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺟﯚرێﻜــە ﻟــە داﻧﻨﺎﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻫەرێﻤێﻚ ﻟە ﻋێﺮاق. ﺋــەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ”ﺋــەو ﺳــەرداﻧە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻻﯾەﻧــەوە ﺑــە ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەرووی دەﺷــﻜێﺘەوە، ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧــێ ﻛــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﯿــە و ﻟەﻣــەودوا ﻫەرﻛﺎﺗێــﻚ ﺑــﯚی ﻫەﯾە ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ ﻫــەر داﻣــەزراوە و رێﻜﺨﺮاوێــﻚ ﺑــﻜﺎت ﻛــە ﺳــەر ﺑــە ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑــێ، ﺋەﻣەﯾــﺶ رێــﮕﺎ ﺧــﯚش دەﻛﺎ ﺑــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟەﻣــەودوا راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺑە
ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑــﻜﺎت ﻧەك ﻟە رێﮕەی ﺑەﻏﺪاوە“. ﯾﻮوﻧــﺲ ﭘێــﯽ واﯾە ﺋــەو ﺳــەرداﻧەی ﻣــﯚن ﻟــەرووی ﻣﺮۆﯾﯿﺸــەوە ﮔﺮﻧﮕــە ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەوەی ﺋــەو ﻫەرێﻤــە ﺑﻮوەﺗــە ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ،ﺑﯚﯾــە دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺳــﻮود ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن وەرﺑﮕــﺮن ﻟــە ﺑــﻮاری وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘەﻧﺎﺑــەران و ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻫــﺎوﻛﺎری و ﻛﯚﻣەك. ”ﺑەﻏــﺪا ﺑــەو ﺳــەرداﻧەی ﺑــﺎن ﻛــﯽ ﻣــﯚن دڵﺨــﯚش ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەم ﻫﺎﺗﻨــە ﻧﺎﻣەﯾەﻛــە ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــەوەی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻫەرێﻤــﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﻟــە ﻋێــﺮاق دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻫەﯾــە ﭘێﻮەﻧــﺪی و ﻣﺎﻣەڵــەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﮔــەڵ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﺑــﻜﺎت ﻟە ﺳــەرووی ﻫەﻣﻮوﺷــﯿﺎﻧەوە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن“ ﯾﻮوﻧــﺲ وای ﮔﻮت. ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯽ و ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻫەرێﻤەﻛــە و داڵﺪەداﻧــﯽ ﭘەﻧﺎﺑــەران
ﺑﺎن ﻛﯽ ﻣﻮن ﺳرداﻧﯽ ﻛﻣﭙﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋﺎوارەی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟ ھوﻟﺮ ﻛﺮد ..ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ رەزاﻣەﻧــﺪی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭼەﻛﺪار ﻧەﺑێ“. ”ﻫــەر ﻛەﺳــێﻚ ﺳــەرﭘێﭽﯽ ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧە ﺑــﻜﺎت ﻟﯿﮋﻧــەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻟەﺳــەر دروﺳــﺖ دەﻛﺮێ و ﺋﺎراﺳــﺘەی دادﮔــەی ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧــﺪ دەﻛــﺮێ“ ﻟــە ﺑﺮوﺳﻜەﻛەداﻫﺎﺗﻮوە.
ﻫەوﻟێﺮ ..ﻣﺎڵﯽ دووەﻣﯽ ﺋﺎوارەی ﭼﻮار واڵت و ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎری 36رەﮔەزﻧﺎﻣەی ﺟﯿﺎواز
322
ﻫەزار ﺑﯿﺎﻧﯽ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺋﺎوارە ﻟە ﻫەوﻟێﺮ دەژﯾﻦ ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
وﺷ/ھوﻟﺮ
ﺑــە ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﺷــێﻮە ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ،ﺳــەرﻧﺠﯽ دﻧﯿﺎی ﺑە ﻻی ﺧﯚﯾﺪا راﻛێﺸﺎوە. دﻛﺘــﯚر ﺟەﺳــﺎم ﺳــﺪﯾﻖ ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛــە ﺋــەوە ﭘێﮕــەی ﭘﺮﺳــﯽ ﻛــﻮردە ﺑﺎن ﻛــﯽ ﻣﯚﻧــﯽ ﻫێﻨﺎوەﺗە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــەو ﺑﺎرەﯾــەوە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﺳــەرداﻧێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــە و ﺋەﻣــە ﻛــﻮرد ﻧﯿﯿــە ﺑــﺎن ﻛــﯽ ﻣﯚﻧــﯽ ﻫێﻨﺎوەﺗــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻣﺎﻧــﺎی ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﺑەڵﻜﻮ ﺋــەوە ﭘێﮕەی ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮردە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە ﻛــە ﺋــەم ﻣﺘامﻧەﯾەی دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ،ﺋــەم ﺑەﺷــەی رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ /ﻫەرێﻢ/ ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎدا ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﻛــﺮد ﻛــە دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑــە ﺋﺎﻗــﺎری ﻣﺮۆﯾــﯽ ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾﺎوە“. ﺳــﺪﯾﻖ ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺪا ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺑــﺎن ﻛﯽ ﻣــﯚن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﮔﺮﻧﮕــە ،ﺋەﮔــەر ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎمنﺎن ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﺋــەو ﺳــﯿامﯾە ﻟــە ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸــﺎن ﺑــﺪەن و ﻟــەو دەرﻓەﺗــە ﺳــﻮود وەرﺑﮕــﺮن و ﻟەﮔــەڵ ﺑــﺎن ﻛــﯽ ﻣــﯚن ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻟــەو رێﻜﺨﺮاواﻧــەی ﺋێﺴــﺘە ﺑــە ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە ﻫەﯾــە واﯾــﺎن ﻟــێ ﺑﻜــەن ﺳــەﻧﺘەر و ﺑﻜﺸــێﻨﻨەوە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻫەرێﻤﯽﻛﻮردﺳﺘﺎن.
دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑﯿــرناو و ﺑﯿﺴــﱰاو ﻗەدەﻏــە دەﻛﺎت ﻟــە ﻫەﻣﻮو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽﭘﯚﻟﯿﺲ. ﻟــە ﺑﺮووﺳــﻜەﻛەدا ﻫﺎﺗــﻮوە ”ﻟێــﺪوان ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻗەدەﻏەﯾــە و ﺑەﻫﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﯚﯾﺎن ﻧﯿﯿــە ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەوە ﺑﻜــەن،
3
ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ژﯾﺎﻧﻜﯽ ﻧﻮﯿﺎن ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺖ ﭘ ﻛﺮدووە ..رﻮڕەﺳﻤﯽ ھﺎوﺳرﮔﯿﺮﯾﯽ ﻛﭻ و ﻛﻮڕﻜﯽ ﻛﻮردی رۆژﺋﺎوا ﻟ ھوﻟﺮ
وﺷ/ھوﻟﺮ ﺋێﺴﺘﺎ ﻫەوﻟێﺮ ﺑﻮوەﺗە ﺋﺎراﻣﱰﯾﻦ ﺷﻮێﻦ ﺑﯚ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎوارەی واڵﺗﺎﻧﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺑﺎوەﺷﯽ ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ )ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺋێﺮان ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻋێﺮاق( ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺗێﻜڕا ﺧﯚی ﻟە ﻧﺰﯾﻜەی 322ﻫەزار ﺋﺎوارەدا دەﺑﯿﻨێﺘەوە .ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی ﺑﻮوەﺗە ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎری ﻫەڵﮕﺮی 36ﺟﯚر رەﮔەزﻧﺎﻣەی ﺟﯿﺎواز ﻟە واڵﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎوە ﻫﺎﺗﻮون و ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻫەرێﻤە رەﮔەزﻧﺎﻣەی ﺋﺎراﻣەﻛەی ﻋێﺮاق ﻛﺎر دەﻛەن و ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە و ﻫەﯾﺸﯿﺎﻧە ﺳەرﻣﺎﯾەﮔﻮزاری دەﻛﺎت. ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻫەوﻟێــﺮ وەك ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﱰﯾﻦ ﻧﺎوﭼــەی ﻋێــﺮاق ﻟە دﻧﯿــﺎدا ﺑــﺎس دەﻛــﺮێ ﻛــە دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﺷــﺎﻧەوەی ﺋــەو ﺷــﺎرە ﺑﻮوژاﻧــەوە و ﺟێﮕﯿــﺮی ﺑﺎری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــە، ﻫەروەﻫــﺎ ﻟــە ﻛێﺒەرﻛێــﯽ 22واڵﺗــﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2014ی ﭘێ ﺑڕا. 2014ی ﻫەﻣﺰە ﺣﺎﻣــﺪ ﺑەڕێﻮەﺑــەری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێــﺮ ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﻫەڵﮕــﺮی 36ﺟــﯚر رەﮔەزﻧﺎﻣــەی ﺟﯿــﺎواز دەژﯾــﻦ و ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎوارەی ﭼــﻮار واڵﺗــﯽ )ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺋێﺮان، ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻋێــﺮاق( ﻛــە زۆرﺑــەی ﺋەواﻧە ﺑەﻫــﯚی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺑــﺎش ﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﺎری ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﮔﻮزەراﻧﯿﺎن ﺗەواو ﻧﺎﻟەﺑﺎرە. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”دوا ﻛﺎرواﻧــﯽ ﺋــﺎوارە ﻛــە ژﻣﺎرەﻛەﯾــﺎن زۆرە ﻫەاڵﺗﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒــﺎرە ،ﺋــەوان ﻧﺰﯾﻜەی 14
ﻫــەزار ﻛــەس دەﺑــﻦ و ﻟــە ﻫﻮﺗێــﻞ و ﺧﺎﻧــﻮودا ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﺎﺗــﯽ ﻟــە ﻫەوﻟێﺮ دەژﯾــﻦ ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە ﺗەﺷــەﻧەﯾﺶ ﺑــﻜﺎت، ﭘﺎﯾﺘەﺧــﺖ دەﺗﻮاﻧــێ ﭘێﺸــﻮازی ﻟــە ژﻣــﺎرەی زﯾﺎﺗــﺮی ﺋــﺎوارە ﺑــﻜﺎت و ﻟــەو رووەوە ﻟەﺳــەر ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻫەرێــﻢ و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﻼﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻫەﯾــە و ﺳــﺘﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎری ﻟەﻧــﺎﻛﺎو ﻟــە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷــﯿﺪان و ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛەﻣــﺪا ﺋەو ﭘێﺸــﻬﺎﺗﺎﻧە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ دەﻛەن“. ﺋــەو ﺋﺎواراﻧــە و ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﻛﺎر دەﻛــەن ﯾﺎﺧــﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿــﺎن ﻫەﯾــە ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻧﺸــﯿﻨﮕە و ﻣﺎﻧــەوەی ﻫەوﻟێــﺮ ﭘﯚﻟێــﻦ ﻛــﺮاون ﺑــﯚ ﭼەﻧــﺪ ﺑەﺷــێﻚ ﻛــە ﺧــﯚی دەﺑﯿﻨێﺘــەوە ﻟــە ﻛﺎرﺗﯽ ﻣﺎﻧــەوەی ﻣﺎﻧﮓ ﺗــﺎ ﺳــێ ﻣﺎﻧــﮓ ﺋەﻣــە ﭘێــﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ ﻛﺎﺗــﯽ ،ﻛﺎرﺗێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﻣﺎﻧەوە ﻫەﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮕﯿﯿە. ﺣﺎﻣــﺪ ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛــە ﻟــە ﻛەﻣﭙــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن و ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ ﻟــە
ﺧﺎﻧــﻮودا دەژﯾــﻦ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿﯿــﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛــﺮاوە و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﭘﯚﻟﯿــﺲ زۆر ﺑــە ﺑﺎﺷــﯽ رۆڵــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﺑﯿﻨﻦ ﻟــەو رووەوە ،ﺋەوەﯾــﺶ وای ﻛــﺮدووە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺋــەو ﺋﺎواراﻧــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﻛﺎر دەﻛــەن و ﺳــەﻧﺘەری ﻛﺎرﮔــﻮزاری ﻛﺮاوەﺗــەوە ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە داﺑﯿــﻦ دەﻛﺎت ﻛــە ﻫەوڵــﯽ ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺑﺎﺷﱰ دەدەن. ”ﻫەوﻟێــﺮ ﻣﺎڵــﯽ ﻫەﻣﻮواﻧە و ﺑﺎوەﺷــﯽ ﻛﺮاوەﯾــە ﺑﯚ ﻫــەر ﻛەس ﻛە ﻫەڕەﺷــەی ژﯾﺎﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑــێ ﻟــە واڵﺗــﯽ ﺧﯚی، ﻫەروەﻫــﺎ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﭘەﻧﺎﺑــەری ﺑ
ﻛﺎرن ﻛﺎرﺗــﯽ ﻣﺎﻧــەوەی ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕﯿــﺎن ﻫەﯾــە و ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ دەﻛــەن 70 ،ﻫــەزار ﻛــەس ﻛﺎرﺗــﯽ ﻣﺎﻧــەوەی ﺗــﺎ ﻫەﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮕﯿــﺎن ﻫەﯾــە 95 ،ﻫەزار ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯽ ﺑەواﻧــەی ﭘێــﺶ ﺷــﯚڕش و ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ دوای ﺷــﯚڕش ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﻫەوﻟێــﺮن، ﻫەﺷــﺖ ﻫــەزار ﺋــﺎوارەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﻛەﻣﭙێﻜــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ دەژﯾــﻦ و ژﻣــﺎرەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻧﺎﯾەﺗە زاﻧﯿﻦ“. ”ﺟﮕــە ﻟــەو ژﻣﺎراﻧــە ﻧﺰﯾﻜــەی 19 ﻫــەزار ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﻟەﺳــەر ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ دەژﯾــﻦ و
دوا ﻛﺎرواﻧﯽ ﺋﺎوارە ﻛە ژﻣﺎرەﻛەﯾﺎن زۆرە ﻫەاڵﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒﺎرە ،ﺋەوان ﻧﺰﯾﻜەی 14ﻫەزار ﻛەس دەﺑﻦ
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺰﯾــﻚ ﻟێــﺮە دەژﯾﻦ، ﺑــەاڵم ﺋەواﻧــە ﻫﯿــﭻ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺋەﻧﺠــﺎم ﻧﺎدەن ﻛە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر واڵﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێــﻮەی ﻫﺎﺗــﻮون دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ رێﮕەﭘێــﺪراو ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﺑــێ ﻟــە واڵﺗێﻜــەوە دەﺳــﺖ ﻟــە ﻛﺎروﺑــﺎری واڵﺗێﻜــﯽ ﺗــﺮ وەرﺑــﺪرێ“ ﺣﺎﻣﺪ وای ﮔﻮت. راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ دﯾﻮاﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە ”ﺑەﮔﺸــﺘﯽ 130 ﻫــەزار ﻛەﺳــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻛــە ﺋەﻣﺎﻧە ﻫێﺰی
ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﺟــﯚری ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ ﻛــﺮاوە و داﻣەزرێــرناون ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر ﺑــﻮون ﻟــە ﻋێــﺮاق ﮔﻮازراوﻧەﺗــەوە ﺑــﯚ ﻫەرێــﻢ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﻣﺎﻧــە وەك ﻛەﻣﯿﻨــە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪا ﺑــﻮوە“ ﻫەﻣﺰە ﺣﺎﻣﯿﺪ وای ﮔﻮت. ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻋــەرەب ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ﻛــە ﺑــە ﯾەﻛﺠــﺎری ﻣﺎوﻧەﺗــەوە و ﺧﺎﻧﻮوﯾــﺎن ﻛڕﯾــﻮە و زۆرﺑــەی ﺋەواﻧــەش ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﺪاﺧﺎﻧﻮوﯾﺎنﻛڕﯾﻮە.
4
ﺳﻴﺎﺳەت
) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ژﻣﺎرە )30 ﻣﺎررە ژﻣﺎ ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
رەﻫەﻧﺪەﻛﺎن
ﺗﺎ ﺳێ ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺑە ﺗەواوی وﺷﻚ دەﺑێ
31
رێﻚ ﺑﻜەون ﻟەﺳەر رێﻜﻨەﻛەوﺗﻦ ﺋــەو ﻗﺴــەﯾە زۆر ﺑــﺎوە ﻛــە ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺟەﻣﺎل ﻋەﺑﺪوﻟﻨــﺎﴎ ﻟەﻧــﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ )رێﻚ دەﻛەوﯾــﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی رێــﻚ ﻧەﻛەوﯾــﻦ( رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﻛــﻮرد و ﻛــﻮرد ،ﺑﮕــﺮە ﻛــﻮرد و ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﭘێﯿەﺗــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜــە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑــﯚ دووﻻﯾەﻧــﯽ دژ ﺑەﯾــەك دەﺑــێ ﻧــەك دوو ﻫێــﺰ ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾــﺎن ﺟﯿﺎوازە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ واڵت ﯾﺎن ﻫەرێﻤێﻚ. رەﻧﮕــە زێﺪەڕۆﯾــﯽ ﻧەﺑــێ ﻛــە ﻗــەت ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﺋێﺴــﺘﺎش ﭘﺎرﺗــﯽ و ﮔــﯚڕان رێﻜﻜەوﺗﻨﯿــﺎن ﻟــە ﻧێﻮاﻧــﺪا ﻧەﺑــﻮوە، ﺗەﻧﯿــﺎ راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺟەﻧﮕــﯽ ﮔــەرم و ﺳــﺎرد ﻛــە ﻣﺎﻛﯿﻨــەی راﮔەﯾﺎﻧﺪن دەﯾﺒﺎﺗە رێﻮە. رێﻜﻨەﻛەوﺗﻨــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ راﺑــﺮدوو دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻧەﻛــﺮدووە ﻛــە ﺑــە ﺣﯿﺴــﺎب ﯾەﻛێﺘــﯽ دەﻧﮕــﯽ زۆری ﻧەﻫێﻨــﺎوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە ﻣێــﮋە ﻫــەردوو ﺑەڕێــﺰان ﻣــﺎم ﺟــەﻻل و ﻛﺎك ﻣەﺳــﻌﻮود ﺳــﺎڵﯽ 2003ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــﯚ ﻛﯚﺗﺎﻫێﻨــﺎن ﺑە ﺷــەڕی ﺳــﺎرد و ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ دوو ﺋﯿﺪارەﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧــەوە ،ﻫــەر ﺧــﻮدی ﺋــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــە و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ دواﺗــﺮ ﻛــە ﺑەﻧﻬێﻨــﯽ و ﺑەﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮاون ،ﺳــەﳌێﻨەری ﺋــەوەن ﻛــە ﻗــەت ﺋــەم دوو ﺣﺰﺑــە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑﯚ ﻫەﻣﯿﺸــە رێﻚ ﺑﻜــەون ،ﺑﯚﯾە ﻫەﻣﯿﺸــە دوو ﻛــﻮرد دەﺑﯿرنێــﺖ و ﻫەﺳــﺘﯽ ﭘــێ دەﻛــﺮێ ﻟــە ﮔﻮﺗﺎر و ﺳﱰاﺗﯿﮋﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻛﻮردی. رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﮋی ﻛــە ﻫــەر ﻟــە ﺧــﻮدی ﭼەﻣﻜەﻛــە ﺑﻜﯚڵﯿﻨــەوە ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻟــە ﭼەﻣﻜــﯽ ”ﺳــﱰاﺗﯿﮋ“ـە ﻟــە رووە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەﯾەوە ،ﺑﯚﻣــﺎن دەردەﻛــەوێ ﻛــە ﺳــﱰاﺗﯿﮋی ﻧەﺑــﻮوە ،ﻫێﻨﺪە ﺋــەوەی رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑﻮوە ﻟەﺳــەر داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــەاڵت و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺑەﺳــەر دوو ﺋﯿــﺪارە ﻟــە ژێــﺮ ﺳــێﺒەری ﯾــەك ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺳــﱰاﺗﯿﮋ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﻟــە ﭘﺸــﺘەوەﯾە و ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺸــە ﺑەرێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ دوو ﻧەﺗــەوە ﯾــﺎن دوو دەوڵــەت ﯾــﺎن دوو ﻫێــﺰی ﺷــەڕﻛەر ،ﻟــە ﺣﺎڵێﻜــﺪا ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ دوو ﺣﺰﺑــﯽ ﻛﻮردﯾــﻦ و ﻫﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻛــﻮردی ،ﺑﯚﯾــە ﻟــە ﻣﺎﻧﺎﻛەﯾــەوە ﺟەوﻫــەری ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﺑەﺗــﺎڵ دەﺑێﺘــەوە و ﺋــەوەی ﻟــێ ﺑەرﻫــەم دێــﺖ ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧەﻛەی ﺑڕێــﻚ ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺟﯿــﺎوازی وەرﮔﺮﺗﺒــﻮو ،ﮔﻮاﯾــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــەر ﻟــە ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻫەڕەﺷــەی ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی دەﻛــﺮد ﻟــە ﭘﺎرﺗﯽ. ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﻫﺎوﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭘــﺎش ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﮔــﯚڕان و ﻻوازﺑﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە رووی ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿــەوە ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر دەﻧﮕﺪەرﯾــﺶ ﻛﺮدووە، ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە دوای ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﯾــﺎن ﺑڵێﯿــﻦ ﭘﺎرﭼەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ دوو ﺣــﺰب ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻫــﺎوﻛﺎر ﺑــﻮوە ﻟەﮔــەڵ ﮔــﯚڕان ،ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﺶ ﻛەم ﺑﻮوﺑێــﺖ ،ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﻨﻜــەی ﺟەﻣــﺎوەری ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﯾەﻛﺪەﻧــﮓ ﺑﻮوﻧــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﭘﺎرﺗــﯽ ،وەﺧﺘێــﻚ ﺋەم رەوﺷــە ﺑــەردەوام ﺑــﻮو و ﭼﺎرەﺳــەر ﻧەﻛــﺮا ،ﺋﯿــﺪی ﺋــەو ﻓەزاﯾــە ﻧەﻣــﺎ ﻛــە ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ وەﻛــﻮ ﺟــﺎران ﺗەﻣﺎﺷــﺎ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛــە ﻏﯿﺎﺑﯽ ﻣــﺎم ﺟــەﻻل ﻟــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧەﻛــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺑﯿﺎﻧــﻮوە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ﺑﻮو. رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﮋی ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑــﻮوە ﺗﺎﻛــﻮ ﺑﭙﺎرێــﺰرێ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﭼــﺎﻻك ﺑــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺖ ﺑــﯚ ﻫەرﯾەك ﻟــەو دوو ﺣﺰﺑــە ﻣەرﺟێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺑــﻮو ،وەﺧﺘێــﻚ ﻣــﺎم ﺟــەﻻل ﺑــﻮو ﺑــە ﺳــەرﻛﯚﻣﺎر و ﻛﺎك ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑــﻮو ﺑــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێــﻢ ،ﻫــەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻛــﻮردی رەﻧﮕــﯽ داﯾــەوە ،ﻫــەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ،ﺑﯚﯾــە زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧــەوەی ﻣــﺎوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻢ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑە ﻛــﯚی دەﻧﮓ ،ﻫەر ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾــە ﺑــﻮو ﻛــە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎر ﻛــە ﻣﻮڵﻜــﯽ ﻛــﻮردە و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،وەﻛــﻮ ﺧــﯚی ﺑــە ﺑەﺗﺎڵــﯽ مبێﻨێﺘــەوە و ﻛێﺸــە دروﺳــﺖ ﻧــەﻛﺎت ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەرێــﻢ، ﻟــە ﺣﺎڵێﻜــﺪا ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧــە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا ﻓﺸــﺎرﯾﺎن دروﺳــﺖ دەﻛــﺮد ،ﺑــەاڵم ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺧﺮاﭘــﯽ دروﺳــﺖ دەﻛــﺮد ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﯿﺪارەﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚﯾــە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﻟێﺮەوەﯾــە دەردەﻛــەوی ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺑــﻮوە و ﻫێﺸــﺘﻨەوەی دۆﺧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﯿﺪارﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــﻮوە ﺗــﺎ وەﺧﺘێﻜــﯽ ﻧﺎدﯾــﺎر ﻛــە ﻛــﻮرد ﺑڕﯾــﺎر ﺑــﺪات ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧﯚی دﯾــﺎری ﺑــﻜﺎت ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﺑﯚﯾــە ﺑــەردەوام ﻛــﻮرد ﻟەﮔەڵ ﻛــﻮرد رێــﻚ ﻛەوﺗﻮون ﻟەﺳەر ﺋەوەی رێﻚ ﻧەﻛەون.
ﯾﯚراﻧﯿﯚم دەرﯾﺎﭼەی ورﻣێﯽ وﺷﻚ ﻛﺮد
ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋﺮان دەﻦ ”ﻛﻣﺒﻮوﻧوەی رﮋەی ﺑﺎرﯾﻨﯽ ﺑﻓﺮ و ﺑﺎران ھﯚﻛﺎری وﺷﻜﺒﻮوﻧﯽ دەرﯾﺎﭼی ورﻣﯿ ..دﯾﻤﻧﻚ ﻟو دەرﯾﺎﭼﯾ
وﺷ /ھوﻟﺮ ﺋێﺴﺘﺎ ﻧﯿﻮەی زﯾﺎﺗﺮی ﺋﺎوی دەرﯾﺎﭼەی ورﻣێ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﺋێﺮان وﺷﻚ ﺑﻮوە و ﺷﺎرەزاﯾﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ﻛە ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺑەدەﺳﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﯾﯚراﻧﯿﯚﻣﺪا ،ﺋﺎوی ﺋەو دەرﯾﺎﭼەﯾە وﺷﻚ ﻛﺮاوە.
دﻛﺘــﯚر ﻧﺎﴎ ﺋــﺎق ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی زاﻧﺴــﺘﯿﯽ زاﻧﻜــﯚی ورﻣێ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای 80ی ﺋﺎوی دەﻛﺎت ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە 80%ی دەرﯾﺎﭼــەی ورﻣــێ وﺷــﻚ ﺑــﻮوە و رەﻧﮕە ﺗﺎ ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺑە ﺗــەواوی وﺷﻚ ﺑێ. دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺪازﯾﺎرێﻜــﯽ ﺑەﻧﺪاوﯾــﺶ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە
”ﺋەﮔــەر ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗــﺎران ﺑﯿﺎﻧــەوێ ،دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭘێــﺶ ﻟــەو وﺷــﻜﺒﻮوﻧە ﺑﮕــﺮن“ .ﺋــەو ﻛــە ﻟەﺑەر ﻫەﺳــﺘﯿﺎرﯾﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛــە داوای ﻛــﺮد ﻧــﺎوی ﻻی رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﭘﺎرێــﺰراو ﺑــێ ،دەڵــێ ”ﺧﻮێــﯽ دەرﯾﺎﭼــەی ورﻣــێ ﺑــە رێﮋەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﯾﯚراﻧﯿﯚﻣــﯽ ﻫەﯾــە و ﻫــەر
ﺋەﻣــەش وای ﻛــﺮدووە ﺧــﻮدی دەﺳــەاڵﺗﺪاراﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺑﯿﺎﻧــەوێ اڵ ﺋــﺎوی دەرﯾﺎﭼەەﻛــە وﺷــﻚ ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺳــﻮود ﻟــە ﺧﻮێﯿەﻛەی وەرﺑﮕﺮن“. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی رێــﮋەی ﺑــﺎران و ﺑەﻓــﺮ ،ﻫــﯚﻛﺎری وﺷﻜﺒﻮوﻧﯽدەرﯾﺎﭼەﻛەن. ﺋــەو ﺋەﻧﺪازﯾــﺎرە دوو ﺑەڵﮕــە ﺑــﯚ ﺳــەﳌﺎﻧﺪی راﺳــﺘﯿﯽ ﺑﯚﭼــﻮون و ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ دەﺧﺎﺗــە ڕوو .ﺋــەو دەڵــێ ”دەرﯾﺎﭼــەی وان و ورﻣــێ 150ﻛــﻢ ﺋﺎﺳــامﻧﯿﯽ ﻟــە ﯾەﻛــﱰ 150ﻛــﻢ
دوورن و ﺧــﺎوەن ﻛــەش و ﻫــەوای ﯾەﻛﺴــﺎﻧﻦ ،ﺋــەدی ﺑــﯚ دەرﯾﺎﭼــەی ورﻣێ وﺷــﻚ ﺑﻮوە و ﻫــﯽ وان وەﻛﻮ ﺧــﯚی ﻣﺎوەﺗــەوە .ﺟﯿــﺎ ﻟــەوەش، ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼەﻧﺪ ﺑەﻧﺪاوێﻚ ﻟەﺳــەر ﺋەو رووﺑﺎراﻧەی دەڕژێﻨە ﻧــﺎو دەرﯾﺎﭼەی ورﻣــێ ،دروﺳــﺖ ﻛــﺮاون و ﺋەﻣەش ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚی ﺋــەوەی ﺋــﺎوی رووﺑــﺎرەﻛﺎن ﺑەرێــﮋەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﮔﺎﺗــە دەرﯾﺎﭼــەی ورﻣــێ“ .ﺋــﺎوی ﺋــەو دەرﯾﺎﭼەﯾــە ﻟــە رێﮕــەی ﺑﺎران و رووﺑﺎرەﻛﺎﻧــەوە داﺑﯿــﻦ دەﻛــﺮێ. ﺋــﺎوی رووﺑﺎرەﻛﺎﻧــﯽ زەرﯾﻨــەرود )ﺟﻐەﺗــﻮ( ،ﺳــﯿﻤﯿﻨەروود ،ﺗڵﺨــە،
ﮔﺎدەر ،ﺑﺎراﻧــﺪوز ،ﺷــەﻫﺮﭼﺎی، ﻧﺎزﻟــﻮ و زوﻻ دەڕژێﻨــە ﻧــﺎو دەرﯾﺎﭼــەی ورﻣــێ .ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەﻧــﺪاو ﻟەﺳــەر زۆرﺑــەی ﺋــەو رووﺑﺎراﻧــە دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﻦ ﯾﺎن ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻟەدروﺳﺘﻜﺮدﻧﯿﺎﻧﺪان. ﺋــەو دەرﯾﺎﭼەﯾــە ،دووەﻣﯿــﻦ ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ دەرﯾﺎﭼــەی ﺳــﻮێﺮە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﻬﺎن و ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺎﻧــﺪواو ،ﻧەﻏــەدە ،ﺗﯿــﻜﺎب ،ورﻣێ، ﺋﺎزەرﺷــەﻫﺮ ،ﺷەﺑﺴــﺘەر و ﻋەﺟەب ﺷــێﺮ دەورﯾــﺎن داوە .زۆرﺑــەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﺷــﺎراﻧە، ﻛﻮردن.
ﻟﯿﺴﺘەﻛﺎﻧﯽﻛەرﻛﻮوكﭘێﺸﺒﯿﻨﯽﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎنﻧﺎﻛەن
10ﻟﯿﺴﺖ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺑﯚ 12ﻛﻮرﺳﯽ دەﻛەن وﺷ/ﻛرﻛﻮوك -ھژار ڕەﺷﯿﺪ
ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﮔەرﻣﱰﯾﻦ ﻛێﺸەی ﻧێﻮان ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ،ﻛﻮرد ﺑە ﺷەش ﻟﯿﺴﺖ ﺑەﺷﺪاری ﻫەڵﺒﮋاردﻧە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوەﻛەی 30ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗﻮو دەﻛﺎت ،ﺋێﺴﺘﺎ ﯾەك ﻟەو ﻟﯿﺴﺘﺎﻧە ﻫﯿﭻ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛە ﻧﺎﻛەن و ﻧﺎزاﻧﻦ ﭼەﻧﺪ ﻛﻮرﺳﯽ دەﺑەﻧەوە. دوای ﻫەوڵێﻜــﯽ زۆری ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻟﯿﺴــﺘێﻜﯽ ﻛــﻮردی ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﺑــﯚ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ داﻫﺎﺗﻮو، ﺑــەاڵم ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮون ،ﺑﯚﯾــە ﻫــەر ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﻛــﻮردی ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺧــﯚی ﻫەﯾــە ﺑــﯚ ﻫەڵﺒــﮋاردن و ﭼــﺎوەڕوان دەﻛــﺮێ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﺑﮕﺎﺗە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار. ﺋﺎﺳــﯚ ﻣﺎﻣەﻧــﺪ ﻟێﭙــﺮﴎاوی ﻣەڵﺒەﻧﺪی 2یی ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋێﻤــە ﺑەﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿــﻦ ﭘﻼﻧــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜەﯾﻦ ﺑــﯚ ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎڵێﯿﻦ ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻣــﺎن دەردەﭼێﺖ ﯾﺎﺧــﯚ ﭼەﻧﺪ ﻫــەزار دەﻧﮓ ﺑەدەﺳــﺖ دێﻨﯿــﻦ ،ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوك دەردەﻛەوێ.
و دەورﺑــەری ،ﺑﯚﯾە دەﺑــێ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽﻫەڵﺒﮋاردنﺑﻜەﯾﻦ“. 255ﻛــﻢ ﺑﺎﻛــﻮری ﺑەﻏــﺪا/ ﻛەرﻛــﻮوك 255//ﻛــﻢ ﺑــﺎری ﺗەﻧﺎﻫــﯽ ﺗێﯿــﺪا ﻧﺎﺟێﮕﯿــﺮە و ﻟــە رووی ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەوە ﺟﯚراوﺟــﯚرە و ﯾەﻛێﻜــە ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﻛێﺸــە ﻟەﺳــەرﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛە ﻣــﺎدەی 140 ﻟــە دەﺳــﺘﻮوری ﻫەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ داﻧﺮاوە. ﻣﺤەﻣــەد ﻛەﻣــﺎل ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﻘــﯽ 3ی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ی ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﻫﯿــﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەك ﻟەﺑــﺎرەی ڕێــﮋەی دەﻧﮕﺪەراﻧــەوە ﻧﺎدەﯾــﻦ ﻛــە ﺑــﯚ ﭘﺎرﺗــﯽ دەﺑێــﺖ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮوی ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻫەﻣــﻮو ﭘێﺸــﻬﺎﺗێﻜﯽ ﺗێﺪاﯾــە و ﻟەواﻧەﯾــە دەﻧــﮓ ﺑێﻨﯿــﻦ ﻟەواﻧەﯾﺸــە ﻧەﯾﻬێﻨﯿــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﺴــﺘە
ﺋﺎﺳﯚ ﻣﺎﻣﻧﺪ:
ﺋێﻤە ﺑەﻫﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﭘﻼﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ داﻫﺎﺗﻮو
زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ”وەﻛــﻮ ﻛــﻮرد ﺋﻮﻣێــﺪ دەﻛەﯾــﻦ دەﻧﮕــﯽ ﻛــﻮرد ﺳــەرﻛەﺗﻮو ﺑــێ ﺑەﺳــەر ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮدا ،ﺑەاڵم ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﯾﺸــﺪا ﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎن زۆرن و ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﭼەﻧــﺪ دەﻧــﮓ دەﻓەوﺗێــﺖ و ﭼەﻧــﺪ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋێﻤــەی ﻛــﻮرد دەﺑێــﺖ ﻟــە ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك
ﻫــەر ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەك ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑــﯚ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﻫەڵە دەردەﭼێ“. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ﺳــەﻧﮕﯽ ﻣەﺣەﻛــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺟەﻣــﺎوەرە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوان دەزاﻧﻦ ﭼــﯚن دەﻧــﮓ دەدەن، ﺋێﻤــە ﺋﯚﻣێﺪﻣــﺎن ﻫەﯾە ﺟەﻣــﺎوەر ﺋەو ﻣﺘامﻧەﯾــەی ﭘﺎرﺗــﯽ و ﺑﺎرزاﻧــﯽ و 67
ﺳــﺎڵ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــە ﭘێــﺶ ﭼﺎو دەﮔﺮێــﺖ و ﻣﺘامﻧەﻣــﺎن ﭘــێ دەﻛــەن و ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻫەڵﺪەﺑﮋێﺮن“. ﻛــﻮردی ﻛەرﻛــﻮوك ﺧﯚﯾــﺎن ﺑە ﺳــﺘەم ﻟێﻜﺮاوﺗﺮﯾــﻦ ﺑەﺷــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەزاﻧــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﻫەﻣﯿﺸــە ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــﻮوە ﻟــە ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎﻧﺪا ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﺋﺎواﺗەﯾﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﻧەﻫﺎﺗﻮوەﺗە دی. ﺳــﺪﯾﻖ ﺋەﺣﻤــەد ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ و ﺳﻮﺷﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ و زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎن ﺑــﯚ دووﺑــﺎرە ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﻣﺎڵــﯽ ﻛــﻮرد ﻫەوڵﯿــﺎن ﺑــﯚ دا ،ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮو ،ﺑﯚﯾــە وەك ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺑە ﻫەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﻫــەوڵ دەدەﯾﻦ ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨﯿــﻦ و ﺋــەو دەﻧﮕە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧە ﺑــەﻻی ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ڕاﺑﻜێﺸــﯿﻦ ﻛــە ﻟــە ﺷــﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا
ﻫەﯾە“. ”ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻫﯿــﭻ ﺟــﯚرە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەك ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛــە ﭼەﻧــﺪ ﻫــەزار دەﻧــﮓ ﺑەدەﺳــﺖ دێﻨﯿــﻦ ﻟــە ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا، ﻫــﺎوﻛﺎت ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋەو ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﯾﺶ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛــە دەﻧــﮓ ﻧﺎﻫێﻨﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﻛەرﻛــﻮوك ﺟﯿــﺎوازە ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ ،/2010ﭼﻮﻧﻜە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو ،/2010// ﻗــەوارەﻛﺎن زۆر ﺑﻮوﻧــە چ ﻟەﻧــﺎو ﻛــﻮرد چ ﻟەﻧــﺎو ﻋــەرەب و ﺗﻮرﻛــامن، ﻟەوەﯾــﺶ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارﺗﺮ ﺋەوەﯾــە ﺣەﻣﺎﺳــێﻚ ﻻی ﺟەﻣــﺎوەر ﻫەﯾــە ﺑــە ﻧەﭼﻮوﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺳــەر ﺳــﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان“ ﺋەﺣﻤەد وای ﮔﻮت. 2010دا ﻟــە ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2010دا ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﻮرد ﻧﺰﯾﻜــەی 285 ﻫــەزار دەﻧﮕــﺪەری ﻫەﺑــﻮو ،ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧــﯽ 6ﻛﻮرﺳــﯽ ﻟــە ﻛــﯚی 12ﻛﻮرﺳــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛــە 5ﯾﺎن ﺑــﯚ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ﻛــە ﯾﺎن ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ و ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﯿﺶ ﺑــﯚ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــﻮو ،ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ
ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨﻦ و ﻟە ﺑەراﻧﺒەرﯾﺸــﺪا ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿە ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﯾــﺎد ﻋــەﻻوی ﺗﻮاﻧﯽ 6ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﺒﺎﺗــەوە ﻛــە دوو ﻧﻮێﻨــەری ﺗﻮرﻛــامن و ﭼــﻮاری ﻋەرەب ﺑﻮون. ﻋەﺑﺪوﻟﺒﺎﺳــﺖ دەروێــﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ”ﻟــە ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك 10ﻟﯿﺴــﺖ و ﻗــەوارەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﺸــﺒڕﻛێ ﺑــﯚ ﺑﺮدﻧــەوەی 12ﻛﻮرﺳــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق دەﻛــەن ،ﻟەواﻧــە دوو ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻋەرەﺑــﯽ و دوو ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺗﻮرﻛامﻧــﯽ و ﺷەش ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻛﻮردﯾﻦ“. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚن ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە ﻧﺰﯾﻜــەی 872ﻫــەزار دەﻧﮕــﺪەر ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــﯚ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران ﻛە ﺑڕﯾــﺎرە ﻟە 30ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ 2014ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێ.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳەروەری ﯾﺎﺳﺎ و ﭘێﺸێﻠﻜﺮدﻧﯽدﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽدەﻛﺎت ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
وﺷ/ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەم دواﯾﯿﺎﻧەدا ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەرﻟێﺸێﻮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮوە و ﻧﺎزاﻧێ ﭼﯚن ﻫەڵﻮێﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە دوو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ روون ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻟەﻻﯾەك ﻣﻨەﺗﯽ ﺋەوە ﺑەﺳەر ﻛﯚﻣەڵﮕەدا دەﻛﺎت ﻛە داواﻛﺮاوێﻜﯽ داوەﺗە دەﺳﺖ ﯾﺎﺳﺎ و ﺋەﻣە وەك ﺳەرﻣەﺷﻘﯽ و رێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﯾﺎﺳﺎ ﺑە ﮔﻮێامﻧﺪا دەدا ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺳەﺗﺎ ﺳەت ﭘێﭽەواﻧەﻛەی دەﻧﻮێﻨێ ﻛﺎﺗێﻚ رێﺰ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻫەڵﺒﮋاردن ﻧﺎﮔﺮێ و داوای ﺑەﺷﯽ ﻟە ﺧﯚی ﮔەورەﺗﺮ دەﻛﺎت ﺑەوەﯾﺶ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﭘێﺸێﻞ دەﻛﺎت.
ﮔﺮﺗﻨﯽ داواﻛﺮاو و ﺳروەری ﯾﺎﺳﺎ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻟەوﻛﺎﺗــەوە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮد ﻛە 5ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەﻣــﯽ ﺷــەوی ی راﺑــﺮدوو ﻟــە ﻛــەﻻر ﺗەﻗــە ﻟــە ﻛﺎوە ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯽ ﻧــﺎﴎاوی ﻛــەﻻر ﻛــﺮا و ﻟــە ﻣﺎڵەﻛــەی ﺧﯚﯾــﺪا ﻟــە ﺑەرﭼــﺎوی داﯾﻜﯽ ﻫﺎﺗە ﻛﻮﺷنت. دواﺗــﺮ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎراﻧﯽ ﺋــەو رووداوە
ﻫﺎﺗﻨــە ﮔﺮﺗــﻦ و ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن وەك دەﮔﻮﺗــﺮێ داﻧــﯽ ﺑــە ﺗﺎواﻧەﻛــەدا ﻧــﺎ ،ﻟەﺳــەر ﺳــﻜﺎاڵی ﻣﺎڵــﯽ ﻛﺎوە ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﯽ دادﮔﺎ داوای ﻣەﺣﻤــﻮود ﺳــەﻧﮕﺎوی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼەواﺷــە ﺑــﻜﺎت ﻟــەو ﻛﺎﺗــەی راﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﺑﭽێﺘە ﺑــەردەم دادﮔﺎ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دەﺑــﻮو ﺋــەو ﺑﮕﯿــﺮێ ﻧــەك ﺋــەوەی ﺧــﯚی ﺧێــﺮا ﺑــە دادﮔﺎ ﺑــﻜﺎت و ﺧــﯚی ﺑەدەﺳــﺘەوە ﺑــﺪا ،ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﻛﻮردﯾﺶ ﻛەوﺗــە ﻧﺎو ﺋــەو ﮔێــﮋاوەوە و ﭼﻮوﻧە ﺑەرەی ﺳەﻧﮕﺎوی. دواﺗــﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﺟەﻣــﺎوەر زﯾــﺎدی ﻛــﺮد و ﻣەﺣﻤــﻮود ﺳــەﻧﮕﺎوی ﺧــﯚی ﺑــە دەﺳــﺘەوە دا ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ دادوەر دەﺳﺘﺒەﺳــەرە .ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺧــﯚی ﻟــەوە ﺑــﻮاردووە ﻛــە ﺋــەو داواﻛﺮاوە
ﻟە رووداوە ﻧﺰﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﻣﺎوەﯾەدا ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەرووﻧﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﭘێﺸێﻠﻜﺮدﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ دەﻛﺎت ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــﺮد ﺑــە ﻣــﺎدەی 406ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــﺰاداﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ،ﺳــەﻧﮕﺎوی ﺗﻮاﻧــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی
دەﺑــێ ﺑﮕﻮﺗــﺮێ ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋەﮔــەر ﺧــﯚی ﺑەﻫێﺰێﻜﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەزاﻧــێ زۆر ﺑــە
ﻟــە ﻓﺎﯾﻠــﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻛﺎوەدا دێــﺖ و ﺋــەو دەﺳﺘﺒەﺳــەرﻛﺮدﻧە وەك ﻣﻨــەت ﺑــە ﮔﻮێــﯽ ﺧەڵﻜــﺪا دەدا و وای ﭘێﺸــﺎن دەدا ﻛــە ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺳــەروەری ﯾﺎﺳــﺎ دەﻛﺎت، ﺑەوەﯾﺸــەوە ﻧﺎوەﺳــنت ﺑــەردەوام ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﯿــەوە راﭘــﯚرت و ﺑەرﻧﺎﻣــە ﻟەﺳــەر ﺑەدەﺳــﺘەوەداﻧﯽ ﺋــەو داواﻛــﺮاوە دەﻛــەن ،ﺑــﺎ ﺋــەوە ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــێ ﺑــﯚ ﺳــەروەری ﯾﺎﺳــﺎ ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻫﯿﭻ ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﻧﯿﯿە ﺑە ﺧەڵــﻚ ﺑﻔــﺮۆﴍێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﺎﺗێــﻚ ﺳــەروەری ﺑﻮو ﺳــەﻧﮕﺎوی ﯾــﺎن ﻫەر ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺧﯚی ﺑەﺑێ ﺳــﻜﺎاڵ ﺑﭽێﺘــە ﺑــەردەم دادﮔﺎ و ﺑڵــێ ﻣــﻦ ﻟــە ﭘﺮﺳــێﻜﺪا ﺗێــﻮەﮔﻼوم و ﻫﺎﺗﻮوم ﺳــﺰاﻛەی وەرﺑﮕــﺮم ،ﺑــەاڵم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەﻣە ﻧەﺑﯿرناوە. ﯾﻛﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﭘﺸﻞ دەﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﻫەﻟــاڵ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿــەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەروەری ﯾﺎﺳــﺎ دەﯾــﻜﺎت ،ﻫــەر ﻟــە رووداوە ﻧﺰﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم ﻣﺎوەﯾــەدا ﺑەرووﻧﯽ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ دەﻛﺎت ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﺳﯚﺳــﯿﺎل دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــە ﻟەﻻﯾــەن ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺳــﺰا درا و ﺧﺮاﯾــە دوای رﯾﺰﺑەﻧــﺪی ﺑــﺎوی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﺑــەاڵم ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑەوە رازی ﻧﯿﯿــە و وەك ﻫەڕەﺷــەﯾەك ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داوا دەﻛﺎت ﭘێﮕــەی ﺳــەرﺑﺎزی و ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑﮕﯿــﺮێ ﻟــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا ﻧــەك ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردن.
ﻋەﺑﺪوﻟاڵ رێﺸﺎوی
ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿەوە ﭘێﺸــﻮازی ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑــﻜﺎت و رێﮕــە ﺑــەو ﺣﺰﺑﺎﻧــە ﺑــﺪات ﻛــە زۆرﺗــﺮ دەﻧﮕــﯽ ﺧەڵﻜﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎوە ،ﺋەوﻛﺎﺗــە دەﻛــﺮێ ﻣﻨەﺗــﯽ ﺋــەوە ﺑــﻜﺎت ﻛــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﭘێــﺶ دەﺧﺎت و ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺳــەروەری ﯾﺎﺳــﺎ دەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر دەﻧﮕــﯽ ﺧەڵــﻚ ﮔﺎڵﺘەﺟــﺎڕی ﺑێــﺖ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻫێــﺰ ﺑــﻜﺎت، ﺋﯿﱰ ﺳــەروەری ﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە ﻛﻮێﯿە؟ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛــﺮێ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮاون و ﻫەڵﺒــﮋاردن ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﻛﯚڵەﻛەﻛﺎﻧﯽدﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ. ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺒﮋاردن ﭘﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿ ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼﺎودێــﺮان ﮔﻮﻣﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻫەﯾە و ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎزاﻧﻦ ﺧەڵﻚ دەﻧﮓ ﺑﺪات ﺋەﮔــەر ﺑڕﯾﺎر ﺑــێ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺑــﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺧەڵــﻚ ﻛﺎﺗێــﻚ دەﻧــﮓ دەدات دەﯾــەوێ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻫەڵﺒﺴــەﻧﮕێﻨێ ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﺣﺴــێﺐ ﺑــﯚ دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﻛــﺮێ و ﺣﺰﺑــەﻛﺎن وەك ﭘێــﺶ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑــە ﻫەﻣــﺎن ﭘێﮕــەوە ﻟە دەﺳــەاڵت ﺑــﻦ ،ﺋﯿﱰ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووی ﻟــە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺶ ﻧــﺎﻛﺎت ﻫﯿــﭻ ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﻧﺎﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑﺎﺳــﯽ ﺳــەروەری ﯾﺎﺳﺎ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﺑﻜﺎت.
راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ”وﺷە“ ﭘێﺶ ﻟە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ 40ﻫەزار ﻋەرەﺑﯽ ﻫﺎوردەی ﻛەرﻛﻮوك دەﮔﺮێ وﺷ/ﺑﻏﺪا 27ی رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“دا ،ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﺠﺎر دوای ﺋەوەی ﻟە ژﻣﺎرە 27ی راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﭘڕ زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 40ﻫەزار ﻋەرەﺑﯽ 140ﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﻫﺎوردە ﻛە ﻗەرەﺑﻮوی ﻣﺎدەی 140ﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺋﯿﺪارەی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻫﺎﺗﻮوەﺗەوە ،ﺑاڵو ﻛﺮدەوە ،ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳە دەﻛﺎت و ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳنت ﺑە راﭘﯚرﺗەﻛەی ”وﺷە“ ﺋێﺴﺘﺎ ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻦ ﺑﯚ رێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻋەرەﺑە ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮاواﻧە. ”وﺷــە“ ﯾەﻛــەم رۆژﻧﺎﻣــە ﺑــﻮو ﻛــە ﻟە 27ﯾــﺪا راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ژﻣﺎرە 27ﯾــﺪا 40ﻫــەزار ﻋەرەﺑــﯽ ﻫــﺎوردە ﻟــە )40 ﻛەرﻛــﻮوك دەﻧــﮓ دەدەﻧــەوە( ،ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻗەرەﺑــﻮوی ﻣــﺎدەی 140ﯾــﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﻧﺎوﯾﺸــﯿﺎن ﻟــە 140ﯾــﺎن ﺗﯚﻣــﺎری دەﻧﮕﺪەراﻧــﯽ ﻧﺎوﭼــە ﺟــێ ﻧﺎﻛﯚﻛــەﻛﺎن ﻫﺎﺗﻮوەﺗــەوە و دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ 30ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗﻮو دەﻧــﮓ ﺑــﺪەن ،ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ﺑــە ﺷــﺎراوەﯾﯽ ﻣﺎﺑــﻮوەوە ﺗﺎ ﻟــە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮا. ﺋەو ﻋەرەﺑــە ﻫﺎورداﻧــە دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻟەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧــەی ﻛــە ﻟێــﻮەی ﻫەﻧــﺎردەی ﻛەرﻛــﻮوك ﻛﺮاﺑــﻮون دەﻧــﮓ ﺑــﺪەن و ﻟــە ﻛەرﻛﻮوﻛﯿــﺶ ﻫەﻣــﺎن ﻣﺎﻓﯿــﺎن ﺑــﯚ ﮔەڕاﺑــﻮوەوە ،ﺑــەاڵم ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ
ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە رێﮕــەی رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ـەوە ﺑــەو ﭘﺮﺳــەی زاﻧــﯽ و ﺑــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﮔــەورەش ﺑــﯚ ﻛــﻮرد ﻫەژﻣــﺎری دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾــە وەك ﺧﯚﯾــﺎن دەڵێــﻦ ﻫەوڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ رێﮕەﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە دەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﺋــەو ﻋەرەﺑﺎﻧە دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە. ﻋــﺎرف ﺗەﯾﻔــﻮور دووەم ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﺪا ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﻟــە رێﮕــەی رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ـەوە ﺑــەو ﭘﺮﺳــەﻣﺎن زاﻧــﯽ، ﺑﯚﯾــە ﻟﯿﮋﻧەﯾــەك ﻛــە ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻧﻮێﻨــەری
ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك و ﻣﻮوﺳــڵ و ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﭘێﻚ ﻫێــرناوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەی دووﺑــﺎرە دەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﺋــەو ﻋەرەﺑﺎﻧە ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوەش دا ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە ﻧێــﻮان 15ﺗــﺎ 20ﻫــەزار ﻋەرەﺑﯽ ﻫــﺎوردە ﻛــە ﻗەرەﺑــﻮوی ﻣــﺎدەی 140ﯾــﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﻓﯚڕﻣــﯽ 140ﯾــﺎن ﺧﯚراﻛﯿــﺎن ﮔەڕاوەﺗــەوە ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧــەی ﻛــە ﭘێﺸــﱰ ﻟێــﻮەی ﻫﺎﺗــﻮون ﺑــﯚ ﻛەرﻛــﻮوك ،ﻫەروەﻫــﺎ ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺧﯚراﻛﯿــﺎن ﻫــەر
داواﻣــﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــﺮدووە، ﺑــﯚ دەﻧﮕــﺪان ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﻧﻮێﱰﯾــﻦ ﺋﺎﻣــﺎری وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑﺒەﺳــنت ،ﻫــەر ﺧﯚﯾﺸــامن داواﻣــﺎن ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻛــﺮدووە ﻧﻮێﱰﯾــﻦ ﺋﺎﻣﺎری داﻧﯿﺸــﺘﻮوان ﺑﺪاﺗە ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎرە رێﮕە ﺑــﺪرێ دەﻧﮕــﺪەران دەﻧــﮓ ﺑﺪەن ،ﺋﺎﻣــﺎری ﻧﻮێــﯽ وەزارەﺗﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﺸــﯿامن ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚن و ﺑەڵێﻨــﯽ ﺋەوەﯾــﺎن داوە ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﺋﺎﻣــﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛــە ﺑﺒەﺳــنت، ﺋەﮔــەر ﭘﺸــﺘﯽ ﭘــێ ﻧەﺑەﺳــنت ﺋــەوە ﭘێﭽەواﻧــەی ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧە
ﺋەو ﻋەرەﺑە ﻫﺎورداﻧە دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻟەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧەی ﻛە ﻟێﻮەی ﻫەﻧﺎردەی ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮاﺑﻮون دەﻧﮓ ﺑﺪەن و ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ ﻫەﻣﺎن ﻣﺎﻓﯿﺎن ﺑﯚ ﮔەڕاﺑﻮوەوە ﻛەرﻛﻮوﻛــە و ﻧﺎوﯾــﺎن ﻟــە ﺗﯚﻣــﺎری دەﻧﮕﺪەراﻧــﯽ ﺋەﻣﺠــﺎرەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا ﻫەﯾــە و ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ و دﯾﺎﻟــەن و دەﺗﻮاﻧــﻦ دەﻧﮓ 30یی ﻧﯿﺴﺎن. ﺑﺪﻧەوە ﻟە 30 ”ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣــﯽ
و ﺳــﻜﺎاڵ ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛەﯾــﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی رێﮕــﺮی ﻟــە دووﺑــﺎرە دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﺋــەو ﻋەرەﺑﺎﻧە ﺑﻜەﯾﻦ“ ﺗەﯾﻔﻮور وای ﮔﻮت. ﻛەرﻛــﻮوك ﻫەﺳــﺘﯿﺎرﺗﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼــەی ﻛێﺸــە ﻟەﺳــەری ﻧێــﻮان ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗــە ،ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ
5
7/3/2010ﻛــﻮرد ﻟــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە 2010 ﺷــەش ﻛﻮرﺳــﯽ و ﻋــەرەب ﺳــێ و ﺗﻮرﻛامﻧﯿــﺶ ﺳــێ ﻛﻮرﺳــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺎنﺑﺮدەوە. ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﻋێــﺮاق ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚن ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ رێﮕﺮی ﻟــە ﻫــەر دەﻧﮕﺪەرێﻚ ﺑــﻜﺎت ﻛــە ﻧــﺎوی ﻟــە ﺗﯚﻣــﺎری دەﻧﮕــﺪەران ﻫەﺑێــﺖ ﺟــﺎ ﻟــە ﻫــەر ﻧەﺗــەوە و ﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾــەك ﺑێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﭘﺮﺳــﯽ ﺋــەو ﻋەرەﺑــە ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮاواﻧــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧەوە ﻧەﺑــﻮوە، ﺑەڵﻜــﻮ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻫەﯾــە ﺑــەوەی ﻛﺎﺗێــﻚ داوای ﺋﺎﻣﺎرﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧــە ﻧﺎوی ﺋەو ﻋەرەﺑــە ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮاواﻧــەی ﺗێﺪاﯾە، ﺑﯚﯾــە دەﺑــێ ﺋــەوان ﭼﺎرەﺳــەری ﺋــەو ﻛێﺸــەﯾە ﺑﻜــەن .ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﺋــەوەی روون ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺋــەوان داواﯾــﺎن ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻛــﺮدووە ﻧﻮێﱰﯾــﻦ ﺋﺎﻣــﺎر و ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧــﺎوی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎمنــﺎن ﭘــێ ﺑــﺪا” ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋﺎﻣــﺎر و ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧﻮێــامن ﺑــە دەﺳــﺖ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺑەو ﻟﯿﺴــﺘە ﻧﻮێﯿــە ﻛﺎر دەﻛەﯾــﻦ ،ﻫــەر ﻛەﺳــێﻚ ﻧــﺎوی ﻟــەو ﻟﯿﺴــﺘەدا ﻫەﺑــێ دەﺗﻮاﻧێ ﭼﺎرەﺳەری ﺑﻜﺎت“.
ﻫەژدﯾﻬﺎﯾەك ﺑە ﺳێ ﺳەر ﺋەﮔــەر وەﻓــﺪی ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑﯚ ﺋــەوە ﭼﻮوﺑﻦ ﺑﯚ ﺗــﺎران ﺗﺎ ﻟەو ﺳــەرەوە ﺑەﻧەﺧﺸــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــەوە ﺑێﻨــەوە ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺳــێ ﺟێﮕﺮ ﺑێــﺖ ،ﺋەوا ﭘێــﻢ واﯾــە ﻫەڵەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮﺷــەﻧﺪەﯾﺎن ﻛــﺮدووە دەرﺣــەق ﺑــە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. وەك ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﺋــەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻫەرﮔﯿــﺰ ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑــەوەوە ﻧﺎﻛــەم ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێــﻚ ﺑﻢ ﻟــە ﺗﺎران ﯾــﺎن ﺋەﻧﻘەرە و ﺳــﻌﻮودﯾەوە ﻧەﺧﺸــەی ﺑــﯚ ﻛێﴩاﺑێﺖ .ﻧــەك ﺑــە دەﻧﮕــﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧﯽ دەﻧﮕــﺪەری ﻧﯿﺸــﺘﯿامﻧەﻛەی ﺧﯚم.ﻛە ﺧﯚم ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوم ﻟەوان. ﺋەوﯾــﺶ چ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێــﻚ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗێــﻚ ﺑەﺳــێ ﺟێﮕــﺮەوە ،ﺋــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺑــەﻻی ﻣﻨــەوە ﺟﮕــە ﻟــە دەﻋﺒﺎﯾەﻛــﯽ ﺳــێ ﺳــەر ،ﺟﮕــە ﻟــە ﻫەژدﯾﻬﺎﯾەك ﺑەﺳــێ ﺳــەرەوە .ﺟﮕــە ﻟــە ﺑﻮﻛەڵەﯾەﻛــﯽ ﻛﯚﻣێــﺪی ﻛــە ﺗــﺎران ﺑــﯚ ﺋێﻤــەی دەﭼﻨێﺖ ،ﻟە ﻫﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﭼێﺖ. ﺋەﮔــەر ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻫەﺷــﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻚ ﺑێــﺖ ﺑە ﺳــێ ﺟێﮕــﺮەوە ،ﺋــەوا ﭘێــﻢ واﯾــە ﺋــەو ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾــە ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺷــﻮم و ﻋەﯾﺒەﯾەﻛــﯽ ﮔــەورە دەﺑێــﺖ ﺑــە ﻧﺎوﭼﺎواﻧــﯽ ﻣێــﮋووی ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻟــە ﭘــﺎش 20ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯽ، ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻫﯿــﭻ ﺟــﯚرە ﭘێﮕەﯾﺸــنت و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺑــﯚ ﻫﺎوﻧﯿﺸــﺘﯿامﻧﯿﺎن و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﺎن و ﺳﯿﺎﺳــەمتەداراﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەﮔــەر ﺋەوەﺷــامن زاﻧﯽ ﻛە ﺋــەم رەﭼەﺗە ﺷــﻮوﻣە ﻧــﻮوﴎاو و ﭘێﺸــﻨﯿﺎر ﻛــﺮاوی واڵﺗێﻜــﯽ ﺗــﺮە و ﻫﺎوردەﯾــە ﻧــەك ﺑەرﻫەﻣێﻜــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ. ﻫــﺎوردەی ﻫەﻣــﺎن ﺋــەو واڵﺗــەی ﻛە ﻣﺎﺳــﺖ ،ﺷــﯿﺮ ،ﺗەﻣﺎﺗــە ،ﺧەﯾــﺎر ،ﺧﻮێ، ﺳــەوزە و ﻫەﻣــﻮو ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ژﯾﺎﻧــﯽ رۆژاﻧــەی ﺧﯚﻣﺎﻧــﯽ ﻟێــﻮە دەﻫێﻨﯿﻦ. ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺳــێ ﺟێﮕــﺮەوە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە رۆژﻧﺎﻣە ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺑــاڵو ﺑــﻮوەوە .ﺑەﭘێــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛﯿەﺗــﯽ ﻟەوێﺒــﻮون ﺑــﯚ ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەم ﭘێﺸــﻨﯿﺎرە، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺳــێ ﺟێﮕﺮﯾــﯽ ﯾــﺎن ﭼەﻧﺪ ﺟێﮕــﺮی ﺑــﯚ ﻣﻦ ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗەوە ﻛێﺸــە و ﻗەﯾﺮاﻧێﻜــﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻧﯿﯿــە و ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺋــەوە ﻧﯿﯿە ﺧــﯚی ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﺷــﻮوم و ﻧەﮔﻮﻧﺠــﺎو ﺑێﺖ ،ﺑــەاڵم ﺳــێ ﺟێﮕﺮﯾﯿەﻛەی ﺋێــﺮان ﻟــەم ﺑﺎرودۆﺧــەدا ﺑﯚﺧﯚی ﺑــێ ﻣﺎﻧﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﺮۆﺳــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺟﻮڵــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺳــێ ﺟێﮕﺮﯾــﯽ ﺑــە دەﺳــﺘﻮﺧەﺗﯽ دەرەوە ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺋــەوەی ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾــﺪا ﻫەڵﮕﺮﺗــﻮوە ﻛــە ﺋێﻤــە ﻣﯿﻠەﺗێﻜﯿــﻦ ﻧﺮﺧــﯽ ﺋەوەﻣــﺎن ﻧﯿﯿــە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺋﯿــﺪارەی ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺗﻮاﻧــﺎی ﺋەوەﻣــﺎن ﻧﯿﯿــە وەك ﻫــەر ﻣﯿﻠەﺗێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــەردەﻣﯿﺎﻧە ﻛــە ﺑەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻛێﺸــﻤەﻛێﺶ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ،دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺋەﻣــە ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــێ ﺟێﮕﺮﯾــﯽ ﺑــە ﭼﻨﯿﻨێﻜــﯽ دەرەﻛﯿﯽ، ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دێــﺖ ﻛــە ﺋێﻤــە ﻫەڵﺒﮋاردمنــﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم داوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی دەﻧﮕــﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎمنــﺎن ﺣﻜﻮوﻣــەت دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾــﻦ .ﺳــێ ﺟێﮕــﺮی و دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯿــﯽ ﻟــەم ﻛﺎﺗــەدا دێــﺖ ﺑﯚ ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺑﺰاوت و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﺎﻧە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەدا ﻛە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋێﻤە ﻟــە ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ و ﮔەرﻣﱰﯾــﻦ دﯾﻨﺎﻣﯿﻜﯿەﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪاﯾە و ﺗﺎراﻧﯿــﺶ ﻟــەم ﭘێﺸــﻨﯿﺎرە ﻫﯿﭽــﯽ دەﺳــﺖ ﻧەﻛەوێــﺖ ﺋــەوەی دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ ﻛــە ﺋەو ﺑﺰاوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە رادەﮔﺮێﺖ و دەﯾﻜﻮژێﺖ. ﺳــەﯾﺮە و زۆرﯾــﺶ ﺑــێ ﻣﺎﻧﺎﯾــە ﮔﻮێﮕﺮﺗــﻦ ﻟــە ﺋێــﺮان! ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋێﻤــە ﺧﯚﻣــﺎن دەﯾــﺎن رێﮕــەی ﴎوﺷــﺘﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿامن ﻟەﺑەردەﻣﺪاﯾــە و دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ زۆر ﺑــە ﺳــﺎﻧﺎﯾﯽ ﻫەڵﯿﺒﮋێﺮﯾــﻦ و ﺑەرﻣەﺑﻨــﺎی ﺋــەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﭘێ دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺋــەو ﻫەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧــەی ﻟەﺑەردەﺳــﺘﯽ ﺋێﻤــەدان ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻫەﺷــﺖ ،ﻫــەر ﻫﯿــﭻ ﻧەﺑێــﺖ ﻟــەو ﺧﺎڵــەدا ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳــێ ﺳــەری ﻫەژدﯾﻬــﺎ ﺑﺎﺷــﱰە ﻛــە ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن دەﻛــﺮێ ﻫەڵﺒــﮋاردەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧەی ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻦ و رەﭼەﺗەﯾەك ﻧەﺑﻦ ﻟە دەرەوە ﻧﻮوﴎاﺑﻦ. ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﯚ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧێﺘﯿەﻛــﺪا و 50و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑێﮕﻮﻣــﺎن رێﮕﺎﯾەﻛــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ 50+1 زۆر ﺷــەرەﻓﻤەﻧﺪاﻧە ﺗــﺮە ﻟــەوەی ﻟــە ﺗﺎراﻧــەوە ﺑە ﭘێﺸــﻨﯿﺎرێﻜﯽ ﭬﺎﯾﺮۆﺳــﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەﻣــﺎن ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﺖ.دروﺳــﺘﻜﺮدﻧێﻚ ﻛــە دواﺟــﺎر ﺋێﻤــە وەك ﻫﺎوﻧﯿﺸﺘﯿامﻧﯿﺎن دەزاﻧﯿﻦ دەﺳﺘﯽ ﺋێﻤەی ﻫﯿﭻ ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿە. ﯾەﻛﯿەﺗــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋەﮔــەر دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﮔــﯚڕان وەك ﺑــﺮاوەی دووەم ﻟــە ﻫﺎوﻛێﺸــەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەرﻧە دەرەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــەوە ﻧﯿە روو ﻟــە ﺋێــﺮان ﺑﻜــەن و ﻫەژدﯾﻬﺎی ﺳــێ ﺳــەرﻣﺎن ﺑــﯚ ﺑﻬێﻨﻨەوە .ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــەوە ﻧﯿﯿە ﻛﯚی ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻟــە ﻫەرێﻢ ﺑێ ﻣﺎﻧــﺎ ﺑﻜەن، ﺋــەوان دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧێﺘﯿــەك ﭘێﻜﺒێﻨــﻦ و زۆرﯾﻨــەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﻜــەن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن و ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﻧﺎﭼــﺎر ﺑەﻣﺎﻧﺎوە ﻟە دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻜــەن ،ﺑــێ ﮔﻮﻣــﺎن ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿــﺶ ﺑﻮوﻧﯽ ﻟــە دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣــەت زۆر ﺷــەرەﻓﻤەﻧﺪاﻧە و ﺟﻮاﻣێﺮاﻧــە ﺗــﺮە ﻟــەوەی ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻫەژدﯾﻬﺎﯾەﻛــﺪا ﺑــﻜﺎت ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــێ ﺳــەر ﺑێــﺖ و ﻫەرﭼــﯽ ﻣﺎﻧــﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــەت و ﺑــﺰاوت و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺣەﭘە ﻟەوﺷﯽ ﺑﻜﺎت. ﺑــﯚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯿــﺶ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــەروەرﯾﯽ و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرﻣەﺑﻨــﺎی دەﻧﮕــﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺟــﺎ ﻫەرﭼــﯽ و ﭼﯚﻧﯿــﺶ ﺑێــﺖ دەرەﻧﺠﺎﻣەﻛــەی ،زۆر ﺑﺎﺷــﱰە ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮۆﻛــە و ﭘێﺸــﻨﯿﺎری ﺑﺮادەرێــﻚ ﻟەودﯾــﻮ ﺳــﻨﻮورەوە .ﻛە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێــﻢ ﻫﯿــﭻ ﺋﯿﺸــێﻜﯽ ﻧەﺑێــﺖ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋــەوەی ﺑەﺳــە ﻛــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻟــە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻜﺎت و ﺋەﻣــە ﻟەﭘێﺸﯽﭘێﺸەوەیﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯽﺳەرﺷﺎﻧﯿەﺗﯽ.
6
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽدووزﺧﻮرﻣﺎﺗﻮوﻫەڕەﺷەی ﭘەﻧﺎﺑﺮدن ﺑﯚ دادﮔﺎی ﻓﯿﺪراڵﯽ دەﻛﺎت
وﺷ /دووز ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو -ﻋﻮﻣرﺋﺎوارە ﺷەﻻل ﻋەﺑﺪول ﺑﺎﺑﺎﻧﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ دووزﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت، ﺋەﮔەر داوای ﮔەڕاﻧەوەی ﺷﺎرۆﭼﻜەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺑﺨﺮێ ،ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ دادﮔﺎی ﻓﯿﺪراڵﯽ دەﺑەن. ﻋەﺑــﺪول ﺑﺎﺑﺎﻧــﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﮔەڕاﻧــەوەی ﺷــﺎرۆﭼﻜەﻛەﯾﺎن ﺑــﯚ ﺳــەر ﻛەرﻛــﻮوك ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺳــەرﺟەم ﭘێﻜﻬﺎﺗەﻛەﯾەﺗــﯽ .ﺋــەو ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵــێ ”ﺋەﮔــەر داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەﻣــﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛــﺮێ، ﭘەﻧــﺎ ﺑــﯚ دادﮔﺎی ﻓﯿﺪراڵــﯽ دەﺑەﯾــﻦ و ﺳــﻜﺎاڵی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﻛەس و ﻻﯾەﻧﺎﻧــە ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەﯾــﻦ ﻛە ﺑﻮوﻧەﺗە
ﻛﯚﺳﭙﯽ ﺑەردەم داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەﯾﺎن“. ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗﴩﯾﻨــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺷــﺎرۆﭼﻜەی دووزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﺑــە ﺗێﻜــڕای دەﻧــﮓ داوای ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺳــەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮد. ﺋــەوان ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻨﻦ ،ﺑﯚﯾــە داواﻛەﺷــﯿﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی
ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەﯾــﺎن ﻛــﺮد ،ﺑــەاڵم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﺎوﺑــﺮاو وەاڵﻣــﯽ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەیﻧەداوەﺗەوە. ﭘێﺸــﱰ ﺋــەو ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾە ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــﻮوە ،ﺑــەاڵم 1976دا ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1976دا 41ی رژێﻤــﯽ ﺑەﻋــﺲ ﻟــەو ژﻣــﺎرە 41ی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە داﺑــڕاوە و ﺧﺮاوەﺗــە ﺳــەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ .ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺷــﺎرۆﭼﻜەﻛە داوای ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺋــەو ﺑڕﯾــﺎرەی رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ دەﻛەن. ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرداﻧﯽ دووزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو
ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن و ﺋﯿــﺪارەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛﯿــﺎن ﻛــﺮدووە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ڕەزاﻣەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك. ﺷــەﻻل ﻋەﺑﺪول دەڵــێ ”ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن و ﺋﯿــﺪارەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەﻣﺎن رازی ﺑﻮوﻧە“. ﻛــﻮرد ،ﺗﻮرﻛــامن و ﻋــەرەب داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺋــەو ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾەن، ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەﻫــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺗەﻧﺎﻫﯿﯿــەوە وەك ﺧﯚﯾــﺎن دەڵێــﻦ، ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻟێ ﺷــێﻮاوە ،ﺑﯚﯾــە دەﯾﺎﻧەوێ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺷــﺎرۆﭼﻜەﻛەﯾﺎن ﯾــەﻛﻼ ﺑﺒێﺘەوە.
ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﺗﻮرﻛامﻧــﯽ ﺋــەو ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾەش ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺧﯚﯾــﺎن ﻫەﺑــﻮوە .ﺋــەوان ﻟەﮔــەڵ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺳــەر ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا ﻧﯿــﻦ و دەﯾﺎﻧــەوێ ﺑﺒﻨــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ. ﺗﻮرﻛامﻧەﻛﺎﻧــﯽ دووزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﻟــە رێﮕــەی ﺟﺎﺳــﻢ ﻣﺤەﻣــەد ﺟەﻋﻔەری وەزﯾــﺮی وەرزش و ﻻواﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــە ﻟەﺳــەر ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــە ،ﺋــەو داواﯾەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــەرز ﻛــﺮدەوە ،ﺑــەاڵم داواﻛــە رەت ﻛﺮاﯾــەوە .ﺗﻮرﻛامﻧــەﻛﺎن 50ﻫــەزار ﺋﯿﻤﺰاﯾــﺎن وەك ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺑــﯚ داواﻛەﯾﺎن ﻛﯚ ﻛﺮدﺑﻮوەوە.
ﺷەڕی ﺋەﻧﺒﺎر ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاﻗﺪا زﯾﺎد دەﻛﺎت ﺳــﻮورﯾﺎ ﮔەڕاوﻧەﺗــەوە ﻋێــﺮاق ،ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﻟەوەﺗــەی ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 300 ﻫــەزار ﺋــﺎوارەی ﻋێﺮاﻗــﯽ و ﺳــﻮوری ﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﻋێــﺮاق ،ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾــەدا ﻧﺰﯾﻜــەی 150ﻫــەزار ﺋــﺎوارەی ﻋێﺮاﻗﯿﻦ ﻛــە ﭘێﺸــﱰ ﻛﯚﭼﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮدﯾــﺶ ﻫﺎوواڵﺗﯿــﯽ ﺳــﻮورﯾﻦ ﻛــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻫــەرە زۆرﯾﺎن ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮوﻧە.
ھﯚزە ﭼﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎی ﺋﻧﺒﺎر
وﺷ/ھوﻟﺮ ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﻫەزار ﻛەس ﺗێﭙەڕ دەﻛﺎت ،وەزﯾﺮی ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﻋێﺮاق دەڵێ ”ﻫەڕەﺷەی ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ و ﺷەڕی ﺗﺎﯾﻔﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻫﯚی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺋﺎوارەﺑﻮوﻧﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗە ﻟە 10ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا“. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 40ﻫــەزار ﻟــە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮوﻧــە ،ﻫــﯚی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــەوە ﺑــﯚ ﻟەﺑــﺎرەی ﻻﯾەﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫــﯽ و ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری دەﮔەڕێﺘەوە. زﯾﺎﺗﺮ ﻟ 10 ھزار ﺋﺎوارەی ﺗﺮ رووﯾﺎن ﻟ ھوﻟﺮ ﻛﺮد دوای ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﺷــەڕی ﺋەﻧﺒــﺎر ﻟــە ﻧێــﻮان ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕۆ و ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ،دۆﺧــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی
ﺋەﻧﺒــﺎر ﺑــە ﺗــەواوی ﺗێــﻚ ﭼــﻮوە و وەك ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾــە و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەﻛەن ،ﺋەو ﺷــﺎرە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــﯚ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون و ژﯾــﺎن ﻧﺎﮔﻮﻧﺠــێ، ﻟــە دوای ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﺷــەڕەﻛەﯾﺶ، زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 40ﻫــەزار ﻟــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــەرەو ﻧﺎوﭼــەی ﺗــﺮ ﭼــﯚڵ ﻛــﺮدووە ،ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 13ﻫــەزار ﻛــەس رووﯾــﺎن ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە و ﺑەﺷــﯽ ﻫــەرە زۆرﯾــﺎن ﻟــە ﺷﺎریﻫەوﻟێﺮﻧﯿﺸﺘەﺟێﺑﻮوﻧە. دﯾﻨــﺪار دۆﺳــﻜﯽ وەزﯾــﺮی ﻛــﯚچ و
ﻛﯚﭼﺒەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻫێــام ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ”ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە رێﮕــەی وەزارەﺗــﯽ ﻛﯚﭼەوە ﻟــە ﻫەوڵﺪاﯾــە ﻫــﺎوﻛﺎری ﻫەﻣەﺟــﯚری ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽﺋەﻧﺒﺎرﺑﻜﺎت“. ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 40 ھزارﯾﺎن ﻧﯿﺸﺘﺟ ﻛﺮاون ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 120ﻫــەزار ﻫﺎوواڵﺗﯿــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی واڵت ﺋــﺎوارە ﺑﻮوﻧــە ،ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾــە ﻧﺰﯾﻜــەی 40ﻫەزارﯾــﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮوﻧــە ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﻟــە ﻣــﺎوەی 4ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﺷــﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 200ﻫــەزار ﻫﺎوواڵﺗــﯽ ﮔەڕاوﻧەﺗــەوە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺧﯚﯾــﺎن .ﺑەﮔﻮﺗــەی وەزﯾــﺮی ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒــەران ﺑەرﻧﺎﻣــەی
ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ وەزارەﺗەﻛــەی ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﻫﺎﻧﺪاﻧــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن. زۆرﺑی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ دۆﺳــﻜﯽ ﻛــە ﻟەﺳــەر ﭘﺸــﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﯚﺳــﺘﯽ وەزﯾــﺮی ﻛﯚﭼــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻫﯿــﭻ ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ دروﺳــﺖ ﻟــە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەاڵم ﺑەﭘێــﯽ ﺧەﻣاڵﻧﺪﻧــﯽ ﺋێﻤــە 2ﺗــﺎ 3 ﻣﻠﯿــﯚن ﺋــﺎوارەی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟــە دوای 2003ـەوە رووﯾــﺎن ﻟــە واڵﺗﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2003ەوە دراوﺳــێ و دﻧﯿــﺎ ﻛــﺮدووە ،ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺰﯾﻜــەی 900ﻫەزارﯾــﺎن ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮوﻧە ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﻟە دوای ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮔەﻻﻧــﯽ
ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿ وەزﯾــﺮی ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋــەوەش دەﺧﺎﺗــە روو ﻛــە ”ﻫﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەوان ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن .زﯾﺎﺗــﺮ راﯾﮕەﯾەﻧــﺪ ”وەزارەﺗــﯽ ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒــەران ﺗﻮاﻧﺎﯾەﻛــﯽ داراﯾــﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﺑــەردەوام ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﻫــﺎوﻛﺎری داراﯾﯽ ﺑﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن داﺑﯿــﻦ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑــە ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە ﻛــە ﻛەﻣﱰ ﺑــﻮوە ﻟــە 500ﻫــەزار دﯾﻨــﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ ﻫــﺎوﻛﺎری ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﻧﺎوەﺧﯚ و دەرەوەش ﻛﺮاوە“. دۆﺧﯽ ﺋواﻧی ﻟ ھرﻢ ﻧﯿﺸﺘﺟﻦ ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟواﻧﯽ ﺗﺮ دۆﺳــﻜﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ”دۆﺧــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ زۆرﺑــەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻟــە واڵت ﺧﺮاﭘــە ،ﺑــەاڵم ﺋەواﻧەی ﻟــە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔــەڵ ﺋەواﻧەی ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮوﻧە دۆﺧــﯽ ﻫەﻣەﻻﯾەﻧــەی ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎﺷــﱰە، ﺑﯚﯾــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾــەك ﻟــە ﺑەردەﺳــﺘﺪاﯾە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﻫــﺎوﻛﺎری ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑﻜــﺮێ ﺗﺎ ﺑﮕەڕێﻨەوەﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽﺧﯚﯾﺎن“.
ﻧﺎوﮔﯚڕﯾﻦ ﻟە ﺳﻠێامﻧﯽ زﯾﺎدی ﻛﺮدووە وﺷ /ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ– داﻧﯿﺎر ﻣﺤﻣد ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷﯽ ﺋﺎﻣﺎر ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ڕەﮔەزﻧﺎﻣەی ﺳﻠێامﻧﯽ ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻫەزار و 36ﻛەس ﻟەو ﺷﺎرە ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﮔﯚڕﯾﻮە. ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑەﺷــﯽ ﺋﺎﻣــﺎر ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ رەﮔەزﻧﺎﻣــەی ﺳــﻠێامﻧﯽ ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ دەڵــێ ”ﻧﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧــەس ،ﻻوی،
ﻣﺤەﻣــەد ،ﺋەﺣﻤــەد ،ﯾﻮﺳــﻒ ،ﻟﯿــﺎ، ﺋﯿﻠﯿــﺎ ،زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺧﻮاﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻮوە“. ﺋــەو ﭘێــﯽ واﯾــە زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﻧﺎواﻧــە ،ﺑەﻫــﯚی
ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ زﻧﺠﯿــﺮە دراﻣــﺎ ﺗﻮرﻛــﯽ و ﻓﺎرﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺑــﻮوە و ﺋــەوان ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺎوی ﺋەﻛﺘــەرەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن دﯾﺎری دەﻛەن. ﻫــەر ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧــە ،ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﻟــە ﺷــﺎری ﺳــﻠێامﻧﯽ و دەوروﺑــەری 36ﻫــەزار و 376 ﻣﻨــﺪاڵ ﻟەداﯾــﻚ ﺑﻮوﻧە ﻛــە 18ﻫەزار 571ﯾــﺎن ﻛــﻮڕ و 17ﻫــەزار و و 571ﯾــﺎن 805ﯾــﺎن ﻛﭻ ﺑﻮوﻧە .ﻟە ﺑەراﻧﺒەرﯾﺸــﺪا 805ﯾــﺎن
ﺷــەش ﻫــەزار و 348ﻛــەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ داوە ﻛە ﺳــێ ﻫــەزار و 128ﯾــﺎن رەﮔــەزی ﻧێﺮ و ﺳــێ ﻫەزار 128ﯾــﺎن 220ﯾﺎن رەﮔەزی ﻣێ ﺑﻮوﻧە. و 220ﯾﺎن ﺳــەرژﻣێﺮی ﺑەﮔﻮێــﺮەی ڕەﮔەزﻧﺎﻣــەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺳــﻠێامﻧﯽ ،ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە )ﺑێﺠﮕــە ﻟە ﺋﯿــﺪارەی ﮔەرﻣﯿــﺎن( ،ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 585ﻫــەزار و 967ﻛەﺳــە ﻛــە 792ﻫــەزار و 793ﻫــەزار و 171ﻛەﺳــﯿﺎن ﻧێــﺮ و 793ﻫــە
796ﻛەﺳﯿﺎن ڕەﮔەزی ﻣێﻦ. ﻟــە ﺑــﺎرەی ﺋﺎﻣــﺎری ﻫﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە ،ﺋﺎﻣﺎرەﻛــە ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ دەدا ﻛــە ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوو 14 ﻫــەزار و 669ﻫﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟــە دادﮔﺎﻛﺎن ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە، ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﻫــەزار و 942ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾــﺶ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە .ﺑــەو ﭘێﯿــە ڕێــﮋەی ﻫﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ،ﻧﺰﯾﻜــەی ﻫەﺷــﺖ ﻫێﻨﺪەیﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾە.
31
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮر
ﺳەﻧﮓ ﺋﺎﮔﺮداﻧﯽ ژﯾﺎن ﺗــﺎ دێ ﺋﻮﻣێــﺪ ﺑــە ﻫﺎﺗﻨەﻛﺎﯾــەی ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﺷﺎﯾﺴــﺘە ﺑــە ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋــەم ﺳــەردەﻣە ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛــﺰ و ﻛﺰﺗــﺮ دەﺑــێ ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻫەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﻧﺎوﭼەﻛــە وەك ﺋﺎﮔﺮداﻧێــﻚ ﺑــﯚ ﺑەﻗەﻗﻨەﺳــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾــﺎن دێﺘــە ﺑەرﭼــﺎو و واﻫەﺳــﺖ دەﻛەﯾﺖ ﺋێﻤــە ﻣەﺧﻠﻮوﻗێﻜــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾــﻦ و ﻟــە ﺋەﺳــﺘێﺮەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ دەژﯾﻦ ،ﻛــە ﻟەﺑﺮی رۆح و ژﯾــﺎن و ﺋﺎوەداﻧــﯽ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ،ﻓﺮﭼﻜــامن ﺑــە رق و ﺷــەڕ و زەﺑﺮ و زەﻧﮓ و وێﺮاﻧﻜﺎرﯾﯿەوە ﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەﺑێ ﺋەواﻧە ﻫەڵﻨﺎﻛەﯾﻦ. ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻋەﻗــڵ ﻟــە ﺧﯚرﺋــﺎوا و واڵﺗﺎﻧــﯽ وەك ژاﭘــﯚن و ﭼﯿــﻦ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻫﯿﻨــﺪ رۆژ ﺑــەرۆژ داﻫێﻨــﺎن و ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯿﯽ ﻧــﻮێ ﺑــﯚ ﮔەﻻﻧﯿــﺎن و ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺑەرﻫــەم دێﻨــێ ،ﻛەﭼــﯽ ﻻی ﺋێﻤــە ﻋەﻗــڵ ﯾــﺎن ﺋەوەﺗﺎ ﻟەﺳــەر رەف و ﺗﺎﻗــﯽ ﻓەراﻣﯚﺷــﯽ داﻧــﺮاوە و ﻫﯿــﭻ رۆڵێﻜــﯽ ﻧﯿﯿە ،ﯾﺎن داﻫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەﯾﺮ و ﺳــەﻣەرەی ﻟــە ﺑــﻮاری ﻛﻮﺷــنت و وێﺮاﻧﻜﺎرﯾــﯽ زﯾﺎﺗــﺮدا ﭘــێ دەﻛــﺮێ ،ﺑڕواﻧە ﺗﺎﻛﺘﯿﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﺎﻋﯿــﺪە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻫێــﺮش و ﭘەﻻﻣــﺎرە ﺧﯚﻛﻮژﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻛــە ﺳــەرﻛﺮدە ﺳــەرﺑﺎزی و ﺋەﻣﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳەرﺳــﺎم ﻛﺮدووە. ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾــە ﺑﻮوەﺗــە ﮔەرﻣﱰﯾــﻦ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەواڵ ﻟــە ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﺪا و زۆرﺑــەی ﺟــﺎر دﯾﻤەﻧە ﺋﯿﻜﺴﻜڵﻮﺳــﭭەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺎڵــەﻛﺎن ﻟــە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەداﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻧــەك ﻟە ﻫەواڵــﯽ داﻫێﻨﺎﻧــە زاﻧﺴــﺘﯽ و ﭘڕۆژە ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ و ﺧێﺮﺧــﻮازی و ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧە ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە ﺷــەڕ و ﺷــﯚڕ و ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺧﻮێﻨــﺎوی و ﺳــەرﻛﻮﺗﻜﺮدن و ﺗەﻗﯿﻨــەوە و ﺑﯚردوﻣــﺎن وﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﺪا. ﺑەﻫــەر ﻻﯾەﻛــﺪا ﭼﺎو ﻫەڵﺒﺨەﯾــﺖ ،ﻫەواڵــﯽ ﮔەرم و ﮔــﻮڕ ﻟە ﺋﺎﮔﺮداﻧــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــەوە ﺑەﭘﯿﺮﺗــەوە دێ .ﻟــە ﺑەﻧﮕﻼدﯾــﺶ ﺷــەڕ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە )ﻟــە ﻧێﻮان دەﺳــەاڵت و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﺟەﻣﺎﻋــەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ( .ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻫــەر ﺷــەڕ و ﺧﻮێــﻦ و ﻛﺎوﻟﻜﺎرﯾﯿــە ﻧــەك ﻫــەر ﻟەﻧێــﻮان رژێــﻢ و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺑﮕــﺮە ﻟە ﻧێــﻮان ﮔﺮووﭘــە زۆر و زەوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯿﺸــﺪا ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻧێــﻮان ﺑــەرەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻋێــﺮاق و ﺷــﺎم )داﻋــﺶ( و ﻟــە ﻧێــﻮان ﻧــﻮﴎە و ﭘەﯾــەدە .ﻟــە ﻋێــﺮاق ﺗەﻗﯿﻨــەوە و ﺷــەڕی ﻗﺎﻋﯿــﺪە و ﻋەﺷــﺎﯾﺮ و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣﺎﺷــەاڵﯾﺎن ﻟێ ﻧەﺑــێ ﻟە ﻫەڕەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺪاﯾــە و ورد و درﺷــﺖ ﻗﺎزﯾﻔە ﺑەﺷــﺎن و ﺑﯿﻜەﯾﺴــﯽ ﺑەدەﺳــﺖ و ﺟەﻧــﮕﺎوەرن ،ﻟﺒﻨــﺎن ﻟﯿﺰﮔﯽ ﺷــەڕی ﻣﻮﺟﺎﻫﯿﺪاﻧــﯽ ﺳــﻮﻧە و ﺷــﯿﻌەی ﮔەﯾﺸــﺘﯚﺗێ و ﻧﺎوﺑەﻧــﺎو ﺗەﻗﯿﻨــەوەی ﺳەرﺷــێﺘﺎﻧە ﺧەڵﺘﺎﻧــﯽ ﺧﻮێﻨــﯽ دەﻛﺎ .ﻟــە ﻣﯿﴪﯾــﺶ ﺷــەڕ و ﻫــەرا و ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾــە و ﻫﯿــﭻ دوور ﻧﯿﯿە ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺳــﻮورﯾﺎی ﻟــێ دووﺑــﺎرە ﺑﺒێﺘەوە. ﻟــە ﻓەڵەﺳــﺘﯿﻦ و ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن و ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن ﻣەﻛﯿﻨــەی ﻣﺮۆﭬﺠﻨﯿــﻦ دەﻣێﻜــە ﻟــە ﻛﺎرداﯾــە .ﻟــە ﺋێــﺮان ﻛــە ﻟــەڕووی ﺋەﻣﻨﯿﯿــەوە ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮە ،دەﺳــەاڵت ﻟەﺑــﺮی ﺑەﺧﯚداﭼﻮوﻧــەوە ،وا ﻫــەر رۆژە و ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﻻواﻧــﯽ ﺋــەو واڵﺗــە ﻫەڵﺪەواﺳــێ و ﻟــە ﮔەڵﯿﺸــﯿﺪا ﺧەڵﻜەﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو دﯾﻤەﻧــە ﺳــﺎﻣﻨﺎﻛەدا رادێﻨــێ .ﻟــە ﯾەﻣــەن و ﺑەﺣﺮێــﻦ و ﺳــﻌﻮودﯾە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻧەﺑڕاوەﺗــەوە. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎی دورﮔــەی ﺋــﺎرام و ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪووﯾﺶ ﺗﺎرﻣﺎﯾﯽ ﺷــەڕی ﺋەردۆﮔﺎﻧــﯽ و ﮔﯿﻮﻟەﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺳــەرەﺗﺎﺗﻜێ دەﻛﺎ .ﺟــﺎ ﻟــە ﻛــﻮێ ﺷــەڕ و ﺗــەق و ﺗﯚق ﻧﯿﯿە؟ ﭼﯚن ﺑەﺑێ ﺋەوە ﻫەڵﺪەﻛەﯾﻦ؟! ﺳــەﯾﺮ ﻟەوەداﯾــە ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾــە دەرﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛــە ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا دەﺑــێ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﺮﯾﻨــەﻛﺎن ﺑــﻦ ،ﺋــەو ﻋەﻗڵــە ﺳــەﻗەﺗە دەﯾﺎﻧﮕــﯚڕێ ﺑــﯚ ژەﻫــﺮ. ﺷــﯚڕش و راﭘەڕﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯿﺪا ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﮔەﻻﻧــﯽ ﺋــەم ﻧﺎوﭼــەوە ﮔــﯚڕی ﻛــە ﭘێﺸــﱰ ﺑــﺎوەڕ واﺑــﻮو ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿﺎﻧــﺪا ﺑﻜــەن، ﺋەﻣﺠــﺎرە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣﻮﻋﺠﯿــﺰە ﺋﺎﺳــﺎ ﻛەوﺗﻨــە ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ رژێﻤەﻛﺎﻧﯿــﺎن، ﺑــەاڵم ﺷﯚڕﺷــەﻛە ﻟــە ﻧﯿــﻮەی رێﮕــەدا ﺑﯚﮔەﻧــﯽ ﻛــﺮد ،ﯾــﺎن ﺑــﺎ ﺑڵێﯿــﻦ ﻟەﺑﺎر ﺑــﺮا ،ﯾــﺎن رەﻧﮕــە ﺑﻜــﺮێ ﺑڵێﯿــﻦ دەرﻛــەوت ﺷــﺘێﻚ ﻧەﺑــﻮو ﺑەﻧﺎوی ﺷﯚڕﺷــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺑــﯚ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ،ﻫەرﺑﯚﯾــە ﻟەﺑــﺮی ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ﺋﺎوەداﻧــﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ،ﭘﺸــێﻮی و ﭘﺎﺷــﺎﮔەرداﻧﯽ و ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﯚﻛﺮاﺳــﯿﯿﺎن ﺑــەدوای ﺧﯚﯾﺎﻧﺪاﻫێﻨﺎ. ﻟــە ﻟﯿﺒﯿﺎ ﻛــە ﺗــﺎ ﻗەزاﻓﯽ ﻟــە ﺣﻮﻛﻤﺪا ﺑــﻮو واڵﺗەﻛــە وەك ﻣﺎﺳــﺘﯽ ﻣەﯾــﻮ ﺑﻮو، ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ دەﺳــﺘﻮﭘێ ﺳــﭙﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﻫێﺰی ﻋەﺷــﺎﯾﺮ و ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎن ﻫﺎﺗــە ﺳــەر ﻛﺎر ،ﻛــە ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎن ﺗەراﺗێﻨﯽ ﺗێــﺪا دەﻛــەن و ﺑــەرۆژی ﻧﯿﻮەڕۆ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎﯾــﺎن ﻟــەو واڵﺗــە ﻛﻮﺷــﺖ و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯿــﺎن رﻓﺎﻧــﺪ، ﻟــە ﻣﯿــﴪ ﺋﯿﺨــﻮان ﭘــﺎش ﭼــﻮار ﭘێﻨــﺞ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻟەﻻﯾــەن دەﺳــەاڵﺗێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﻧــەك ﻟــە دەﺳــەاڵت دوور ﺧﺮاﯾــەوە و ﻗەدەﻏــە ﻛــﺮا ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ﺟــﺎر ﻟــە ﻣێــﮋووی ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵەﯾــەدا ﻟــە ﻣﯿــﴪ ،وەك رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﻧﺎﺳــێرنا ،ﺋەوەﯾــﺶ ﺋــەو واڵﺗــەی ﻟــە ﻧێــﻮان ﻫــەدوو ﺟەﻣﺴــەری ﻣﻮرﺳــﯽ و ﺳﯿﺴــﯿﺪا ﻟەﺳــەر ﻟەﭘــﯽ ﻋﯿﻔﺮﯾﺘێــﻚ داﻧﺎوە. ﻫەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﻛە دﯾﻘــەت ﻟــە دﯾﻤەﻧــە دڵﺘەزێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾــە دەدەم، دەڵێــﻢ ﺗــﯚ ﺑڵێﯽ رۆژێــﻚ ﻧەﯾەت ﺧەڵﻜــﯽ ﺋەم واڵﺗﺎﻧــە ﺑﮕەﻧە ﺋــەو ﻗەﻧﺎﻋەﺗەی ﺳــﺘەﻣێﻜﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻟــە دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚرەﻛﺎن ﻛــﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜــە ژﯾﺎن ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺋەواﻧــﺪا ،ﺑەﻫەﻣــﻮو دﯾﻤەﻧــە ﺗەڵﺨەﻛﺎﻧﯿﯿــەوە ،ﺧﯚﺷــﱰ و ﺋﺎراﻣــﱰ ﺑــﻮو ﻟەوەی ﺗێﯿــﺪا دەژﯾــﻦ! ﺗــﯚ ﺑڵێــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ روﻣــﺎدی و ﻓەﻟﻮوﺟــە و زۆر ﺷــﺎرﯾﱰی ﻋێــﺮاق ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ رژێﻤــﯽ ﺳــەداﻣﺪا ﻟە ﻫﯽ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺎن ﺧﯚﺷــﱰ ﻧەﺑﻮوﺑــێ؟ ﺋﯿﺨﻮاﻧــﯽ ﻣﯿــﴪ ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﻮﺑﺎرەﻛــﺪا زۆر رێﺰﻟێﮕﯿﺮاوﺗــﺮ ﺑــﻮون ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ،ﻣﻮﺑــﺎرەك ﻫﯿﭽــﯽ ﻟــێ ﻧەﻛﻮﺷــنت و رێﮕەﯾﺸــﯽ ﭘێــﺪەدان ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑﻜــەن و ﺑﺸــﭽﻨە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺑــەاڵم ﺳﯿﺴﯽ وا ﻗڕی ﺗێﺨﺴنت و ﺑەﻛەﻣﱰ ﻟە ﻟەﺑێﺨﻬێﻨﺎﻧﯿﺎن رازی ﻧﯿﯿە. ﻧــەك ﻫــەر ﺷــﯚڕش ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋﺎﯾﻨﯿﺶ ﻛــە ﻫەﻣﻮوﻻ ﺑــە ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ و ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﺋﺎوەداﻧــﯽ دادەﻧێــﻦ ،ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻧەك ﺑــەو ﺋەرﻛە ﻫەڵﻨﺎﺳــێ، ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﻛﺮاوەﺗــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻫێــﺰە ﻫــەرە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و زەﺑــﺮو زەﻧــﮓ و وێﺮاﻧــﻜﺎری .ﺧﻮا ﺑــﻜﺎ زاﻧﺴــﺖ و ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎﯾﺶ ﻧەﻛەوێﺘــە دەﺳــﺘﯿﺎن ،ﺋەﮔﯿﻨــﺎ ﻣەﮔــەر ﺧــﻮا ﺑﺰاﻧــێ ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺟﯿﻬــﺎن ﺑە چ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳێﻜﯽ رەش دەﮔەﯾەﻧﯿﻦ.
ﺳﻴﺎﺳەت
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻫﯚی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی داﺑەﺷﻜﺮاوی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ژﯾﯚﭘﯚﻟﯚﺗﯿﻜﯽ ﺳەﺧﺖ ،ﺑەردەوام ﻟە رەوﺷێﻜﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎردا ﺑﻮوە .ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧە ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳەدە ﺑەردەوام ﺑﻮوە و ﺑە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﺧﻮێﻨﺎوﯾﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻮە، ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻛﻮرد ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوس و ﮔەﯾﺸنت ﺑەﻣﺎﻓە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧەدا ﺳەری ﻫەڵﺪا. ﺋﯿﱪاﻫﯿﻢ ﻓەرﺷﯽ ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘێﺸﻮوی ﭼﺮﯾﻚ ﻓﯿﺪاﯾﯿەﻛﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛﻪ ”ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺣﺰﺑﯽ ﺳەردەم و ﺟﯿﻬﺎﻧﯽ ﺋﺎڵﯚزی ﺋەﻣڕۆ ﻧﯿﻦ“.
دﯾﻤﺎﻧ :ﺋﻓﺮاﺳﯿﺎب ﮔﺮاﻣﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛــﻮرد ﻟــە رواﻧﮕەی ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﭼﯚن ﭘێﻨﺎﺳە دەﻛەن؟ ﺑــﺎس ﻟــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﻛﯚﻣــەڵ ،ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣﺎﻣەڵــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن و رۆڵﯿــﺎن ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺑڕﯾــﺎر و ﻫەڵﻮێﺴــﺖ و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿــﺎن ،ﺑــﺎس ﻟــە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑڕﯾــﺎری ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﭼﯿــﻦ و ﺗﻮێــﮋ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻫەﻣە ﭼەﺷــﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە زاﻧﯿﺎری و ﺋﺎﻣﺎری ورد ﻫەﯾە. ﯾەﻛــەم ﮔﺮﻓــﺖ ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋێﻤــە زاﻧﯿــﺎری و ﺋﺎﻣــﺎری دروﺳــﺖ و ﺑﺎوەڕﭘێﻜﺮاوەﻣــﺎن ﻟــە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﻧﯿﯿــە .دووەم ﮔﺮﻓﺘــﯽ
ﻛەواﯾــە ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺋەﻣــڕۆی ڕۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋێﻤــە ﻟــە ﮔــەڵ ﺷــﻜڵ و ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻛــﯚڕ و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻛــﻮرد ڕووﺑەڕووﯾــﻦ ،ﻛــە ﺟــﺎر ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ، زۆرﺟــﺎر و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ .ﺋێﻤــە ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ واڵت ﺣﺰﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﺎرا و ﻛﺎراﻣەدﻣــﺎن ﻧﯿﯿــە ،رێﺒەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﯿــﺶ ﺑــەدی ﻧﺎﻛــﺮێ ﻛــە ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی واڵت ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــەك ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا ﺑــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺧەڵــﻚ ،راﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺑﻜﺎت. ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەم ﺑــﯚ ﻛــﻮرد ﺳــەدەی ﺳــەرﻛەوﺗﻦ و ﺷﻜﺴــﺘەﻛﺎن ﺑــﻮو ،ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ﻛــﻮردی ﻫﺎﺗــە
ﺋێﻤە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ واڵت ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﺎرا و ﻛﺎراﻣەدﻣﺎن ﻧﯿﯿە، رێﺒەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﯿﺶ ﺑەدی ﻧﺎﻛﺮێ ﻛە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی واڵت ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەك ﻟە ﺑەراﻧﺒەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺧەڵﻚ ،ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾــﯽ ﺋەوەﯾــە ﻛــە ڕاﺑﯿﺘــە و ﻛﺎرﺗێﻜﺮدﻧــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرەوە ﻟــە ﺳــەر ﯾەﻛــﱰ ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯽ ﺳــﺎخ ﻧﺎﺑێﺘــەوە. ﺣﻜﻮوﻣــەت دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚر و ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ﺋەﻣﻨﯿﯿەﺗــﯽ و دوور ﻟــە ﺋﺎزادﯾﯿــە، ﺣــﺰب و ڕێﻜﺨــﺮاو ﻟــە دەرەوەی ﺧەڵــﻚ و ﺣﻜﻮوﻣــەت و واڵﺗەﻛەن، ﺧەڵــﻚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەوﯾﺴــﺖ، ﭘﺎﺳــﯿﭫ ،ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﯾﺎن ﻣﻮوﭼەﺧــﯚری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە .ﻟــە ﻛﯚﻧﺘێﻜﺴــﺘێﻜﯽ وادا ﺑﺎﺳــﻜﺮدن ﻟــە ”ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛــﻮرد ﻟــە ڕواﻧﮕــەی ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯿﯿەوە“ زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﺎرێﻜــﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ ﻫەﻣەﻻﯾــەن و ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧەﯾە ﻫەﺗــﺎ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ. ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟــە ﻫــەر واڵﺗێــﻚ ﺑﺎزﻧەﯾەﻛــﻦ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺧەڵــﻚ ،ﻟــە ﺋێــﺮان ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە ﺗﺎراﻧــە ،ﺧەڵﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ،ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟــە دەرەوەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ .ﻟــە ﭼﯚارﭼێــﻮەی ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛەی ﺋێــﻮەدا ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺋــەو دەرەوی دەﻛەوﻧــە ﭘﺮۆﺳــەﯾە ،ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋەﻣــڕۆ ﺋەو“ﺑەﺗﺎڵﯿﯿــە“ ﺑــە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە دە ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﻮوردوودا ﭘــڕ ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﻛــە دەور و ڕۆڵــﯽ ﺣــﺰب و ﺑﺎزﻧــەی ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺧەڵﻚ ﻧﺎﮔێڕن.
ﺑﺎزﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە و ﺣﺰﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮون ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑەﺳــﺘێﻨە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەوﻛﺎت چ ﺑــﻮون ﻛــە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺳــەرﯾﺎن ﻫەڵﺪا؟ ﺋــەوە ﴎوﺷــﺘﯿﯿە ﻛــە ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﺑەﺳــەردا ﺑــێ .ﻛﯚﻣەاڵﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ ﺑەﻫــﯚی ﺗێﮕەﯾﺸــنت ﻟــە ژﯾــﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن، ﻫەڵﺪەﺳــﻮوڕﯾﻦ و ﺑﺎﺷــﱰﺑﻮوﻧﯽ ژﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻫــەر ﻛــەس ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە، ﺋــەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە دەﺗﻮاﻧــێ ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﻮﻟێﻜﺘﯿﻮﯾــﺶ ﻟــە ﻫــەر ﻫەرێــﻢ، ﻧﺎوﭼــە و ﯾــەك ﺳــەرزەﻣﯿﻦ و ﭼەﻧﺪ ﺳەرزەﻣﯿﻦ ﺧﯚی ﺑﻨﻮێﻨێ. ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی وﯾﺴــﺘﯽ ڕۆژاﻧــەی ﺗــﺎك و ﻛﯚﻣەڵەﻛــەس ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ، و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔﺮێــﺪراوی ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺗــﺎك و ﻛــﯚ و ﻛﯚﻣەڵــە ﻛــەس و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾــە .ﻣــﻦ زەﻣﯿﻨــەی ﺳــەرەﻛﯽ و ﺋەﺳﺎﺳــﯽ ﻫــەر ﺟﻮواڵﻧەوەﯾــەك و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻫــەر ﺣﺰﺑێــﻚ ﻟــە ﺧــﻮدی ﻛﯚﻣەڵﮕﺎ و وﯾﺴــﺘﯽ ﺧەڵــﻚ ﯾــﺎن ﺑەﺷــێﻚ و ﺗﺎﻗﻤێــﻚ ﻟــە ﺧەڵــﻚ ﻟــە ﻧــﺎو ﺋــەو ﻫەرێــﻢ و ﻧﺎوﭼــە و واڵﺗــەدا دەﺑﯿﻨﻢ و دەزاﻧﻢ. ﺑــەاڵم ﻫــﯚﻛﺎری دەرەﻛﯿــﺶ دەورﯾــﺎن ﻫەﺑــﻮوە و ﻫەﯾــە ،وەك ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪەواراﻧــﯽ
7
ﺋﯿﱪاﻫﯿﻢ ﻓەڕﺷﯽ ﭼﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ:
ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺣﺰﺑﯽ ﺳەردەم و ﺟﯿﻬﺎﻧﯽ ﺋﺎڵﯚزی ﺋەﻣڕۆ ﻧﯿﻦ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺋﯿﺴــﺘﺎﻧﺒﻮڵ ﻛــە ﭘــﺮدی ﺋەوروﭘــﺎ و واڵﺗــﯽ ﺋێﻤــە ﺑــﻮو، ﺣــﺰووری ﻫێــﺰی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ و رووس ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺗێﻜــەاڵوی ﺗﻮێــﮋی ﺧﻮێﻨــﺪەواری ﻛــﻮرد ﻟەﮔــەڵ ﺧﻮێﻨــﺪەوار و ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺑﺎاڵدەﺳــﺖ ﻟــە ﺋێــﺮان و ﻋێــﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺟﻮواڵﻧــەوەی ﺳەراﻧﺴــەری ﻟــە ﻫــەر ﻛﺎم ﻟــەو واڵﺗﺎﻧــە و واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼــە و دراوﺳــێ ،ﺣــﺰووری ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ و ﺋﯿﺪارﯾــﯽ ﻧﺎوﭼــە و ﻣەرﻛــەز و ﻫەڵﮕەڕاﻧەوەﯾــﺎن دژی ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻫــﯚی ﺗــﺮ ﻟەواﻧــە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﻧێــﻮان دەﺳــﺘەاڵﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ ﺷــێﺦ و ﺋﺎﻏﺎواﺗــﯽ ﻫﺎوﺑەﺳــﺘە ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻣەرﻛەزی. ﺋەﮔــەر ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺳــەدەی ﻧﯚزدە ﻫەﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺷــەڕی دووەﻣــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻫﯚﮔەﻟــەی ﻛــە ﺑﺎس ﻛــﺮا ﻫﺎﻧــﺪەر ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣــﺰب ﻟــەو ﺳــەردەﻣﺎﻧە ﺑﻮوﺑــێ، ﺋەﻣــڕۆ ﺑەﭘێــﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺑﻮارێﻜــﯽ ژﯾــﺎن و ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎن و ﻟەواﻧــە ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ،دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣــﺰب ﻧــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﺑەﻫــﯚی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ و ﻧﯿــﺎزی ﺧەڵــﻚ و ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ و ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬــﯽ ﺋــەو ﺳــەردەﻣەﯾە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﮔﺮێــﺪراوی ﺗێﮕەﯾﺸــنت ﻟــە ﭼﯚﻧﯿەﺗــﯽ و ﭼەﺷــﻨﯽ ﺣــﺰب و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﺸــە، ﺋــەوەش ڕەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﺋﺎڵــﯚزی و ﭼڕوﭘــڕی ﻣەﺳــەﻟەﻛﺎﻧﯽ ژﯾــﺎن و ﻣــﺮۆڤ ﻟەﻻﯾــەك ،دەوری ﻣﯿﺪﯾــﺎ و زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ و ﺋﯿﻨﻔﯚرﻣﺎﺳــﯿﯚن ﻟەﻻﯾــەك ﺗــﺮ و ڕۆڵــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ واڵت و دەزﮔﺎی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺳــەر وەزﻋــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗﺎﻧــە .ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ڕۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺣﺰﺑــﯽ ﺳــەردەم و ﺟﯿﻬﺎﻧﯽ ﺋﺎڵﯚزی ﺋەﻣڕۆ ﻧﯿﻦ. ﻟــە ﺋێــﺮان ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻣەﴍووﺗە ﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا ،ﺑــﯚ ﻛــﻮرد ﻛﺎم ﻗﯚﻧــﺎخ دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ وەك ﻗﯚﻧﺎﺧــﯽ ﻧــﻮێ و ﺳــەردەﻣﯽ ﻧــﻮێ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛــە ﺑﻮوﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﮔﯚڕاﻧێــﻚ ﻟــە ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ؟ ڕۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺋێــﺮان ﺑــﻮوە و ﻫەﯾــە ،ﺋەﮔــەر ﻣەﴍووﺗــە ﻫﯚی ﮔــﯚڕان ﻟــە ﺋێﺮان ﺑﻮوﺑــێ ،ﺋــەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﺑﺎزﻧەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﺗەﺳــﻜﱰدا ﺑــێ ﻧەﺳــﯿﺐ ﻧەﺑــﻮوە .ﻟــە ﺑــﺎری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری و
ﺗﯿﺠــﺎری و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ ﺷــﺎرە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺗــﺎران و ﺗەورێــﺰ و دوو ﻣﯿﻠﻠەﺗــﯽ ﺋــﺎزەری و ﻓــﺎرس ﻛەوﺗﻨــە ژێــﺮ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی ﻛﺎرﺗێﻜﺮدﻧــﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﻣەﴍووﺗەوە. ﻟــە دەورەی دوای ﻣەﴍووﺗــە و ﺳــەردەﻣﯽ ڕەزاﺧــﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەﻧــﯽ ﺋﯿــﺪاری و ﻓێﺮﻛــﺮدن و ﺑﺎرﻫێﻨــﺎن و ﻟەﺷﺴــﺎﺧﯽ و ڕێﮕﺎوﺑــﺎن ،ﺋــﺎوڕی ﻟــێ دراﯾــەوە. ﭘــﺎش رﯾﻔﯚڕﻣــﯽ ﺋــەرزی ﻣﺤەﻣــەد ڕەزاﺷــﺎ ،ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺑەرﭼﺎوﺗــﺮ ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ و ﺑــﻮو ،ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﺋێــﺮان ،ڕەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەﺑــﻮوە و ﻫەﯾــە، وێﻨــە ڕووﺧﺎﻧــﯽ ڕەزاﺷــﺎ ﻟــە ﺗــﺎران ﺑــﻮو ﺑەﻫــﯚی ﻛﺮاﻧــەوەی ﻓەزاﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ڕووﺧﺎﻧــﯽ ﻣﺤەﻣــەد ڕەزاﺷــﺎ ﺑەرﯾﻨﺒﻮوﻧــەوەی ﺟﻮواڵﻧــەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەدواوە ﺑــﻮو .ﭘێﭽەواﻧەﻛەﺷــﯽ دروﺳــﺘە، ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧــﯽ وەزﻋــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﭘﺎﯾﺘەﺧــﺖ ،وێﺮاﻧــﯽ و ﺧەﻓەﻗــﺎن و ﻛﻮﺷــﺘﻮﺑڕی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دوا ﺑﻮوە. ﻫەﺗــﺎ ڕووﺧﺎﻧــﯽ ڕژێﻤــﯽ ﺷﺎﻫەﻧﺸــﺎﻫﯽ ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﺑﻨەڕﯾﺘــﯽ ﺳــﱰوﻛﺘﻮری ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەﻣــﱰ ڕووی دا ،ﻟــە ﻣەﴍووﺗــە ﺑــەو ﻻوە ﺋﺎزەرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە دوای ﻓﺎرﺳــەﻛﺎن ﺑــﻮون ﺑــە ﻫێــﺰی دووەم ﻟــە ﺋێــﺮان ،ﻫەر ﺋــەوە ﺑﻮوە ﻫــﯚی زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ دەﺳــﺘەاڵﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋــەوان ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫــەردوو ﭘەﻫﻠــەوی و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋێﺮان. ﺗﻮێﮋێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟــە ﺟەﻧﮕــﯽ ﺋێــﺮان و ﻋێــﺮاق و ﺋﺎﺑڵﻮوﻗــەی ﺋێــﺮان ﻟەﻻﯾــەن واڵﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋــﺎواوە ﺑەﻫــﯚی دوو ﺳــﻨﻮوری ﻋێــﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە ،ﻫەﻟــﯽ ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــﺎن ﺑــﯚ ڕەﺧﺴــﺎ ،ﻟە درێــﮋەدا ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﺠﺎر ﻟــە ﻣێــﮋووی ڕۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ دەوروﺑــەر و دوورەوە ﻛﺎاڵﯾــﺎن ﺑەﺷــێﻮەی ڕەﺳــﻤﯽ وەك ﺑــﺎزرﮔﺎن ڕەواﻧــەی ﻧــﺎو ”ﺑــﺎزاڕی ﺋێــﺮان“ ﻛــﺮد ،ﻟــە ﺳــێ و دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﻮوردوودا ﻧــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺗﻮێﮋێــﻚ ﺑەڵﻜــﻮ ﭼەﻧــﺪ دەﺳــﺘە و ﺗﻮێــﮋی ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺑــﻮاری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ،ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرە، ﺧەدەﻣــﺎت و ﺳــەﻧﻌەت و ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋێــﺮان ﺳــەرﯾﺎن ﻫەڵــﺪا و ﺗێﻜــەڵ ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺋێــﺮان ﺑــﻮون و ﻫــەر ﻟێــﺮەوە رێــﮕﺎ ﺑــﯚ ﺑەﺷــﺪارﺑﻮون ﻟە ﺑــﻮاری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ و ﻫﻮﻧــەری ﺋــەم ﻻﯾــە و ﻻﯾەﻧﺎﻧــەی
ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮاﯾــەوە. دەﺳــﺘەاڵﺗﯽ ﺋﯿﻘﺘﯿﺴــﺎدی ﺋەواﻧــە ڕێــﮕﺎی ﺑــﯚ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ، ﻫﻮﻧــەری و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ ﺋﺎواڵەﺗــﺮ ﻛﺮدەوە. ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛــﻮرد ﺑﻮوﻧەﺗە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێــﺮان،
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻫــەردوو ﻛﺎﺗﺎﮔــﯚڕی ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣــەت و دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣــەت دوو ﻗﯚڵــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﺳــﻮود و زﯾﺎﻧــﯽ ﻛﻮرد ﭘێــﻚ دەﻫێﻨــﻦ .ﻫێﺰی ﺳــەرەﻛﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ،ﺑــەاڵم ژﯾﺮﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ
ﻛــﻮرد دروﺷــﻤﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــە ﺗێﻜــڕای دەﻧــﮓ ﺑــەرز ﻧەﻛــﺮدەوە، ﺑــەاڵم ﻟــە ﺑﯿﺮﻣــﺎن ﻧەﭼێ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺷــێﺦ ﻋﺰەدﯾﻨــﯽ ﺣﻮﺳــێﻨﯽ ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﭼــەپ و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە وەك وﺗەﺑێــﮋ ﻫەڵﺒﮋێﺮاﺑــﻮو ،ﻣﻮﺳــڵامن ﺑﻮو .ﻟــە ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧەﭼێ ﻛــە ﺋەﺣﻤەد
ڕۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺋێﺮان ﺑﻮوە و ﻫەﯾە ،ﺋەﮔەر ﻣەﴍووﺗە ﻫﯚی ﮔﯚڕان ﻟە ﺋێﺮان ﺑﻮوﺑێ ،ﺋەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺑﺎزﻧەﯾەﻛﯽ ﺑەرﺗەﺳﻜﱰدا ﻟەو ﮔﯚڕاﻧە ﺑێﺒەش ﻧەﺑﻮوە ﺋــەوە ﻟــە ڕژێﻤــﯽ ﭘەﻫﻠەوﯾــﺪا ڕووی ﻧــەدا ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟــە ﻣەﺟﻠﯿــﺲ ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ڕێﻜﺨــﺮاوی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﺋێــﺮان و ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟــە ﺟﻨﺎﺣەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێــﺮان، ڕەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﺣــﺰووری ﺋــەم ﻫێﺰەﯾــە ﻛــە ﻻﯾەﻧــﯽ ﻓەرﻫەﻧﮕﯽ و ﻫﻮﻧەری و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﺸﯽ ﻫەﯾە. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو ﻣەﺟﻤﻮوﻋەﯾــە ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﻮردﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﻛەن و ﻛــﯚڕ و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ دەﺑەﺳــنت ،ﺋــەوەش ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێــﺮان ﭘێﺸــﱰ ﻛەﻣــﱰ ﺑﯿــرناوە ،ﺑــەاڵم ﺑەرژەوﻧــﺪی ﺋێﺴــﺘﺎی ﺋــەوان ﮔﺮێــﺪراوی ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺋــەوڕۆی ﺋێﺮاﻧــە و ﺳــەرەڕای ﻗﻮڕﺳــﺎﯾﯽ ﺋﯿﻘﺘﯿﺴــﺎدی و ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺳــەﻧﻌەﺗﯽ و ﻟێﻬﺎﺗﻮوﯾــﯽ ﺋﯿﺪارﯾــﯽ ،ﻟــە ڕەدەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﺎاڵی ﺣﻜﻮوﻣــەت و دەﺳــﺘەاڵﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧﯿﺰاﻣــﯽ و ﺋﯿﺪارﯾــﯽ دەورﯾــﺎن ﻧﯿﯿە و ﭘێﺸــﯿﺎن ﭘێ ﮔﯿﺮاوە. ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ ﻟــە ﺋێــﺮان و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺟﮕــە ﻟــەو ﻣەﺟﻤﻮوﻋەﯾــە ﻛــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﯿﺎن
و ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻟەوەداﯾــە ﺋــەو دوو ﻫێــﺰە ﺑــﯚ ﯾــەك ﻣەﺑەﺳــﺖ و ﯾەك ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﻛــە ﻫــەردوو ﻻ ﻣﺎﻓﯿــﺎن ﺑﭙﺎرێــﺰرێ ،ﻫەﻧــﮕﺎو ﻫەڵﻬێﻨﻨــەوە، ﺑەرژەوەﻧــﺪی و ڕزﮔﺎری ﻛــﻮرد ﻟــە ڕۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــﱰاﺗێﮋێﻜﯽ ﮔﺮێــﺪراوی ﻫەﻣەﻻﯾــەن و ﻫەﻣــە ﻫێــﺰ و ﯾەك ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە. ﺋەﮔــەر ﻻﭘەڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻣێــﮋووی ﻫەڵﺒﺪەﯾﻨــەوە، ﻫﺎوﭼــەرخ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛــﻮردی ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼــەی رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوﯾــﻦ، ﺑــەرەو ﺋﯿﺴــﻼﻣﮕەراﯾﯽ ﻧەﭼــﻮو؟ ﻟە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧێــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻧەﻛــﺮد؟ ﻫــﯚﻛﺎرەﻛﺎن چ ﺑﻮون؟ ﻧــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ﺋﺎﯾــﻦ ﺑــە ﺋﯿﺴــﻼﻣەوە ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ دەوری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯿﻨﯿــﻮە و دەورﯾــﺶ دەﺑﯿﻨــێ .ﺋــەو ﺧەڵﻜەی ﻟەﺷــﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﻚ دەﻫێﻨــﻦ و ﭘێﻜﯿــﺎن ﻫێﻨــﺎوە ،زۆرﺑــەی ﻫــەرە زۆرﯾﺎن ﻣﻮﺳڵامﻧﻦ. ﺟەﻣــﺎوەری ﻣﻮﺳــڵامن و ﭘێﺸــەواﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ
ﻣﻔﺘــﯽ زادە و ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﻗﻮرﻋﺎﻧــﯽ ﻧﺎﻛﯚك ﻟەﮔــەڵ ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛــﻮرد ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــﻮون. ﺣﺰﺑــﯽ ﺧەﺑــﺎت و ﺳــﻮﭘﺎی ڕزﮔﺎری ﻟــە دوو ﻫێڵــﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ڕەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﺋﯿﺴــﻼم ﺑــﻮون .دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــﺘە و ﺗﺎﻗﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﭼەﻛــﺪار و ﺑــێ ﭼەﻛــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋێﺮاﻧــەوە ،ﻫەرﭼەﻧــﺪ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﺶ ﺑــﯚ ﻫێﻨﺪێﻜﯿــﺎن ﻫــﯚی ﺗێﻜەڵﺒﻮوﻧﯿــﺎن ﺑﻮوﺑــێ ،ﺑــەاڵم ﻫــﯚی ﺳــەرەﻛﯽ ﻣﻮﺳڵامﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻛﻮرداﻧە ﺑﻮوە. دەﺑــێ ﻣــەﻻﻛﺎن ﻫــەر ﺋەﻣــڕۆ ﻟــە ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا چ ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﯿﺎن ﻫەﺑــێ، ﻛە ڕێﻜﺨــﺮاوی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺳــەر ﺑــەو ﺣﺰﺑــە ﭘێــﻚ دەﻫێﻨــﻦ؟ ﺳــەﯾﺮی ﺣﺰﺑــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜــەن! ﺣﺰﺑــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻫــەر ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫــەن .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭘەﻛەﻛــە ﻟــە ﺋﻮﻟﱰاﭼەﭘﺒﻮوﻧــﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ڕێﻜﺨــﺮاوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﭘێــﻚ ﻫێﻨــﺎ. ﻣــﻦ ﭘێــﻢ واﯾــە ﺋــەوە ﺧەﺗﺎﯾەﻛــﯽ
ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﻓەرﻫەﻧﮕﯽ ﻟە ﺋێﺮان و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺟﮕە ﻟەواﻧەی ﻛە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﯿﺎن ﮔﺮێﺪراوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ،ﺗﻮێﮋ و دەﺳﺘە و ﺗﺎﻗﻤﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺗﺮﯾﺸﯽ ﭘێﻜﻬێﻨﺎوە ،ﻛە ﺑەرژەوﻧﺪﯾﯿﺎن ﮔﺮێﺪراوی ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺳﯿﺴﺘﻤەﻛەیﻧﯿﯿە ﮔﺮێــﺪراوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ،ﺗﻮێــﮋ و دەﺳــﺘە و ﺗﺎﻗﻤــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﭘێﻜﻬێﻨــﺎوە، ﻛــە ﺑەرژەوﻧﺪﯾﯿــﺎن ﮔﺮێــﺪراوی ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺳﯿﺴــﺘﻤەﻛەی ﻧﯿﯿە. ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﺧێڵــﯽ ﺑﯿﺮﻣەﻧــﺪ، و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ، ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺑــﻮاری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ و ﻫﻮﻧــەری و ﻋﯿﻠﻤــﯽ، ڕەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی
ﺣﺎڵەﺗــﺪا ﻟەﮔــەڵ ﺟﻮواڵﻧــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮون .ﺋەﮔــەر دەﺳﺘﯿﺸــﯿﺎن رۆﯾﺒــێ ﺋــەوە ﻫــەر وەك ﻣﻮﺳــڵامﻧﯽ ﻋــەرەب و ﺗﻮرك و ﻓــﺎرس ﺟﻮواڵوﻧەﺗــەوە و دژﺑــەری ﺟﻮواڵﻧــەوەی ﺳەرﺳــەﺧﺘﯽ ﻛﻮردﯾــﺎن ﻛــﺮدووە و ﺋێﺴــﺘﺎش دەﯾﻜەن. ﺋــەوە ڕاﺳــﺘە ﻛــە ﻟــە ڕۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان و ﺟﻮواڵﻧــەوەی ﺳــﺎڵﯽ 57ﺑــەوﻻوە
ﮔــەورەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺋەﮔــەر ﺣــﺰووری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺋەﻣــڕۆ و دواڕۆژ ﻟــە ﻗﺎڵﺒــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﻛــەم و ﺑەﺑــێ زەرەر ﻛەﻣڕەﻧﮕﻜﺮدﻧــەوەی ﺑﺒﯿﻨﯿــﻦ. ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن دەوری ﻟەﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻫﻮﺷــﯿﺎری ﺗــﺎك و ﻛــﯚی ﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ و ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑــﺎری ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ و ﻓێﺮﻛــﺮدن و ﺑﺎرﻫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕﺎوە ﻫەﯾە.
8
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺤەﻣەد ﺗﺎﻫﯿﺮ
وﺷ /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ دوای ﻧﺎردﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ دەرەوە ،ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑە ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻫەڕەﺷەی ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑﻮدﺟەی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﺮدووە و ﻫەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﻮوەﺗە ﻫﯚی دواﻛەوﺗﻨﯽ ﺑﻮدﺟە و ﻫەرێﻢ ﺑە ﻫﯚﻛﺎری دواﺧﺴﺘﻨﯽ ﺑﻮدﺟە ﻟە ﻗەڵەم دەدرێﺖ.
ﻧوت ﯾك ﻟ دۆﺳﯿ ھﭙﺳﺮدراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھوﻟﺮ و ﺑﻏﺪاﯾ ..ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﻛﻮردی ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق؛ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮدووە ﺋەﮔەر ﺑەوﺷێﻮەﯾەی ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﻮدﺟە ڕەواﻧەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ﻫەرێﻢ ﻛﻮرﺗﯽ دەﻫێﻨێﺖ
ﺳــێ ڕۆژ ﺑــەر ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟەﺳــەر داوای ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ،ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﻟەﮔــەڵ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻟەﻣەڕ ﭘﺮﺳــﯽ ﻧــەوت و ﻏــﺎز و دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﺑﻮدﺟە ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە. ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻓﺎﺗﯿــﺢ دارۆﻏﺎﯾــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﺗــەوەری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑــﻮوە ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟــە، ﻛــە ﺑﻮدﺟــەی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﺳــێ ﻣﺎﻧــﮓ دوا ﻛەوﺗــﻮوە و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﻫﺎﺗﻮوەﺗــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە؛ ﻛــە ﺋەوەﯾﺶ ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺟــﺎرە ﻟــە دوای ڕووﺧﺎﻧﯽ ڕژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴــەوە ﺑﻮدﺟەی ﻋێــﺮاق ﺑەو ﺷێﻮەﯾەی ﺋێﺴﺘﺎ دوا ﺑﻜەوێﺖ. ﺑــە ﺑــڕوای دارۆﻏﺎﯾﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛــە وا ﭘێﺸــﺎن ﺑــﺪات ﻫــﯚی دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﻋێﺮاق ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻧــەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ. ﺋــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾە دوای ﺋــەوە دێﺖ ﻛە ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ زۆر ﺧﺮاوەﺗــە ﺳــەر ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑەدواﻛەوﺗﻨــﯽ ﺑﻮدﺟــە و ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــەوە و ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﻧﻮﺟێﻔﯿــﺶ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن داوای ﻛــﺮدووە 14ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــە ﭘــڕۆژەی ﺑﻮدﺟــە 14ی ڕادەﺳﺘﯽﭘەرﻟەﻣﺎنﺑﻜﺮێﺖ. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت ”ﺗــﺎ ڕادەﯾەك دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﻋێــﺮاق ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــەو ڕێﻜەوﺗﻨــەی ﻧێــﻮان و ﻫەرێــﻢ و
ﺑەﻏــﺪاوە ﻫەﯾــە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﻟەﺳــەر ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت ﻛــە ﺗﺎوەﻛــﻮ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑەﻫەڵﻮاﴎاوی ﻣﺎوەﺗەوە . دارۆﻏﺎﯾــﯽ ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛــە ﺟﮕــە ﻟەو ﻛێﺸــەﯾە ،ﺑﻮدﺟــە ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛێﺸــەی ﮔــەورەی ﺗێﺪاﯾــە ﻛــە ﻣــﺎدەی 140و ﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧــەن ﻛــە ﻛــﻮرد ﻛێﺸــەی ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪاﻫەﯾە. ﻓﺎﺗﯿــﺢ دارۆﻏﺎﯾــﯽ دەڵــێ ﺑەڕواڵــەت ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ وای ﻧﯿﺸــﺎن دا ﺋەﮔــەر ﻛــﻮرد داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﻧەﮔێڕێﺘەوە ﺑــﯚ ﻧﺎوەﻧﺪ، ﺋــەوان ﻧﺎﭼــﺎر دەﺑــﻦ ﺑﻮدﺟــە ﺑەﺑــێ ـــەی ﻫەرێــﻢ ﺗێﭙەڕێﻨﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە 17ـــەی 17% ﺑەﻏــﺪا دەﯾەوێــﺖ ﺑەﺑــێ ﭘﺮﺳــﯽ ﺋەوان ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧــەوت ﻫەﻧــﺎردە ﻧــەﻛﺎت ،ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەڵێــﺖ ﺋێﻤە ﺑەﭘێــﯽ دەﺳــﺘﻮور ﻛﺎرﻣﺎن ﻛﺮدووە و ﺋﺎزادﯾﻦ. ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﺳــەر ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺷــﻮان ﻣﺤەﻣــەد ﺗەﻫــﺎ ﺋــەوە ڕەت دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻫەڕەﺷــەی ﺑڕﯾﻨــﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟــەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﺮدﺑێــﺖ و دەڵێــﺖ ”ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪی ﻛــﻮردی ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق؛ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە ﻛﺮدووە ﺋەﮔــەر ﺑەوﺷــێﻮەﯾەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﻮدﺟــە ڕەواﻧــەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ﻫەرێﻢ ﻛﻮرﺗﯽ دەﻫێﻨێﺖ. ﻫەروەﻫــﺎ ﺋــەو ﭘێــﯽ واﯾــە دەﻧﮕــﯚی ﻫەڕەﺷــەی ﺑڕﯾﻨــﯽ ﺑﻮدﺟــە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــە و زۆرﺑــەی ﻻﯾەﻧــە
ﺋﺎﺑﻮوری
ﻫەڵﺒﮋاردن ﻟەو ﻛﺎراﻧە دەﻛەن. ﻫەروەﻫــﺎ ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ڕەﻧﮕــە ﺑــەم زوواﻧــە ﺑەﻫــﯚی ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪی ﻛــﻮردی ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ﯾــەﻛﻼ ﺑﺒێﺘــەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﻫــﯚی ﺳــەرداﻧەﻛەی ﭘێﺸــﻮوی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻓﺎﻫﻮﻣــﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﻟــە ﻧێﻮاﻧــﺪا ﻫەﺑــﻮوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻫەﻧﺪێﻚﺷﺘﯽﺗەﻛﻨﯿﻜﯽﻣﺎوە“. دارۆﻏﺎﯾــﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت ”ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛەدا ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﮔﻠەﯾﯽ ﻟــە ﺷــﺎﻧﺪی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ﻛــە ﭘێﺸــﱰ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏــﺪای ﻛﺮدﺑﻮو و ﺑەﻧﯿــﺎز ﺑــﻮو دوای ﺳــێ ڕۆژی ﺗــﺮ
ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎﺗەوە. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻟــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــەدا ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوەدا ﺑﻮو ﻛە ”دوو ڕێﮕەﻣــﺎن ﻟــە ﭘێﺸــە ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺋەوەﯾــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟــە ﺑەﺑــێ ﻫەﻧﺎردﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﭙەڕێرنێــﺖ ﻛــە ﺋەوﻛﺎﺗــە ﻫەرێﻢ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەﻛــەی وەرﻧﺎﮔﺮێﺖ. ڕێﮕــەی دووەﻣﯿﺸــﯿﺎن ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻫەرێــﻢ و ﺑەﻏــﺪا ﻟەﺳــەر ﻫەﻧــﺎردە و داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑﻜــەن و ـەﻛەیﻫەرێﻤﯿﺶﺑﺪرێﺖ“. 17ـەﻛەی 17% ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻓﺎﺗﯿــﺢ دارۆﻏﺎﯾــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەوە ﻗﺴــﺎﻧەی
ﭘێﺸﻨﯿﺎری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد :ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟە ﺑەﺑێ ﻫەﻧﺎردﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﺪەﭘەڕێرنێﺖ و ﻫەرێﻢ ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ﻧﺎﺑێﺖ ﯾﺎﻧﯿﺶ ﻫەرێﻢ و ﺑەﻏﺪا ﻟەﺳەر ﻫەﻧﺎردە و داﻫﺎﺗﯽ ﻧەوت ڕێﻚ ﺑﻜەون و ﻫەرێﻢ ﺑەﺷﯽ ﺧﯚی وەرﺑﮕﺮێ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑﻜەﻧــەوە ﻛەﭼــﯽ ﻧەﮔەڕاﻧەوە“. ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﻧــەوت و ﺑﻮدﺟــەی ﻧێــﻮان ﻫەرێــﻢ و ﺑەﻏــﺪا ،ﭘێﻨﺞ ڕۆژ ﺑــەر ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬﺎﺗﻨﯽ ،2013ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﻛــﻮردی ﺑــە ﺳــﺎڵﯽ ،2013 ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪاﯾــﺎن ﻛــﺮد و ﻟەﮔــەڵ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛﯚ ﺑﻮوەوە. ﻫەروەﻫــﺎ ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺸــﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەﻓﯿﻦ ﻣﻮﺣﺴــﯿﻦ دزەﯾــﯽ ڕاﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ دوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەی ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ،ﺑــەم زوواﻧە ﺷــﺎﻧﺪی ﻛﻮردی
وﺷ /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ەوە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە 2007ەوە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007 ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺟﮕەرەﻛێﺸﺎن ﻟە ﺷﻮێﻨە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرﻛﺮدووە، ﺑەاڵم ﭼڕەدووﻛەڵﯽ ﺟﮕەرەی ﺷﻮێﻨە ﮔﺸﺘﯿﯿە داﺧﺮاوەﻛﺎن ﻛەﻣﯽ ﻧەﻛﺮدووە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﯾﺎﺳــﺎی ﻗەدەﺧەﻛﺮدﻧــﯽ داﺧﺮاوەﻛﺎن دەﻛەن“. ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺟﮕــەرە ﻟــە ﺷــﻮێﻨە ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻣەزﻫــەر ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋەﮔــەر ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻣﯚڵ ،ﻋەﺑــﺪواڵ ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧە ﯾﺎن ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﯾــەك ڕێﮕە ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻫەوﻟێــﺮە ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﺑــە ﺟﮕەرەﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑــﺪات ﻛــە دەﻛﺎت“ﺣــەوت ﺳــﺎڵە ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾــەك ﺟﮕــەرە ﺑﻜێﺸــﻦ و ﺧەڵﻜــﯽ ﺗــﺮی ﺟﺎرﯾــﺶ ﺗﯿﻤــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑــە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﭘێ ﻧﺎڕەﺣــەت ﺑﻜەن ،ﺑــە 500ﻫەزار ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دﯾﻨــﺎر ﺳــﺰا دەدرێــﻦ .ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺟﮕــەرە ﺳــەرداﻧﯽ ﻧەﻛﺮدووﯾــﻦ ،ﺑــەاڵم وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ دﻛﺘــﯚر ﺧﯚﻣــﺎن ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎمنــﺎن ﺋﮔر ﻛﺳﻚ ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﻧﯿﻮ ﺳﻋﺎت دووﻛﯽ ﺟﮕرەی ﻛﺳﻜﯽ ﺗﺮی ﺑﯚ ﺑﺖ ،زﯾﺎﻧﯽ ﮔورەی ﺑ دەﻣﺎرە ﺧﻮﻨﺑرەﻛﺎن دەﮔﺎت ..ﻓﯚﺗﯚ :ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿﺮ ﺧﺎڵــﺲ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە دووﻗﺎﺗﺒﻮوﻧــﯽ ﺑــە دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕــەرە ﺑێــﺰار ﻧەﺑــﻦ ﻛــە ﺧــﯚی ﯾﺎﺳﺎﻛەﯾﺸــﯽ دەرﻛــﺮدووە ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕــەرە ﻛﺎری ﺧــﯚی ﻟــەو ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿــەوە ﻟــە ﻣﺎڵەﻛەﯾــﺎن ﺳــﺰاﯾەﻛە دەدات ﺋەﮔــەر ﺟﺎرێﻜــﯽ ڕەﭼﺎوی ﺋەوە دەﻛەﯾﻦ“. ﺗێــﺪا ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ داﺧــﺮاوە ،ﺟﮕەرە ﻛەﺳــﺎﻧەدا دەﻛﺎت ﻛــە ﺟﮕەرەﻛێــﺶ ﺟﮕــەرە ﻛێــﴩاوە ،زﯾﺎﺗــﺮ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺟﮕــەرەی ﺗﺮﯾــﺶ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ ﺑﻜــەن .ﺑــﯚ ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ دووﻛەڵــﯽ ﻧەزۆﻛــﯽ دەﺑــﻦ .ﺋــەم ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾــە ﺳــێﺒﺎرەﺑﻮوﻧەوەش ،ﺷــﻮێﻨەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻫەﻣﻮو ڕادەوەﺳــﺘێﺖ .ﺟێــﯽ وەﺑﯿﺮﻫێﻨﺎﻧەوەﯾە دەﻛێﴩێــﺖ و زۆرﺟــﺎر ﺑەﻫــﯚی ﭼــڕە ﻧﯿﻦ. 16ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر دووﻛــەڵ و ﺑﯚﻧــﯽ ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎﻧەوە ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ڕێﻜﺨــﺮاوی دەﯾﺴــەﳌێﻨێﺖ ﻛــە ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﻧێــﻮ 16/6/2013 ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە 2013 داﻣــﻮدەزﮔﺎ ﻣﺎوەی ﻫەﻓﺘەﯾەك دادەﺧﺮێﺖ. ﺋەﮔەرﭼــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ دەﮔﺮێﺘــەوە و ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻫەر دﻛﺘــﯚر ﺋەﺣﻤــەد وەرﺗــێ ﺑەﻫــﯚی ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟە ﻫەﻧــﺪێ ﻟﯿﮋﻧە داﺑﻨﯿﺸــﯿﻦ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ،ﺳــﺎاڵﻧە 600ﺳــﻜﯽ ژﻧــﺎن ﺑەﻫــﯚی دووﻛەڵــﯽ و ﻛﺎری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم ﻫــەزار ﻛــەس ﻛــە ﺟﮕــەرە ﻧﺎﻛێﺸــﻦ ﺟﮕــەرەوە ﻟەواﻧەﯾــە ﻟەﺑــﺎر ﺑﭽێﺖ ﯾﺎن ﻟﯿﮋﻧــەی ﭼﺎودێــﺮی و ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺑﺪەﯾــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻫەﻧــﺪێ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺑــە دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕەرەﻛێﺸــەﻛﺎﻧەوە ﺑــە ﻣﺮدووﯾــﯽ ﻟە داﯾــﻚ ﺑێــﺖ ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺑــﯚ ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﺎن ﯾﺎﺳــﺎﻛەی ﭘێــﻚ ﺳﺎاڵﻧە 600ﻫەزار ﻛەس ﻛە ﺟﮕەرە ڕەﭼــﺎوی ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﻧﺎﻛــەن و ﻟــە دەﻣــﺮن و 15ﺳــﺎڵ ﻛەﻣﱰﯾــﺶ ﻟــە ﭘﺎش ﻟەداﯾﻜﺒﻮون ﻟە ﻧﺎﻛﺎو مبﺮێﺖ. ﻫێﻨــﺎوە ،ﺑــەاڵم ﻫﯿــﭻ ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﺗﻮێــﮋەران ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛــەن ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەژﯾﻦ. ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿﺎنﺷﻮێﻨەﻛەﺟێدەﻫێڵﯿﻦ. ﻧﺎﻛێﺸﻦﺑەدووﻛەڵﯽﺟﮕەرەﻛێﺸەﻛﺎﻧەوە دروﺳــﺖ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺳــﺰادراوان ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ڕێــﺰ ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛــەن ﻛــە دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕــەرە زﯾﺎﺗــﺮ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛﻮڕ ﻧﯿﯿــە .دﻛﺘــﯚر ﺧﺎڵــﺲ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﺑەﻫﯿﻼك دەﭼﻦ ﺧــﯚی ﻧﺎﮔﺮێــﺖ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﺋەﮔەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﻧﯿﻮ ﺳــەﻋﺎت ﻟــە ﻧێــﻮ ﺳــﻜﯽ داﯾﻜﯿــﺪا دەﻛﻮژێــﺖ و داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻫەﻧــﺪێ ﺷــﻮێﻦ دەدات ﺗﯿﻤەﻛــەی وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺶ دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕــەرەی ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺋــەو ﻛﯚرﭘەڵە ﻛﭽﺎﻧەﯾﺸــﯽ ﻛــە ﻟەداﯾﻚ ﻛــە ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﻻﯾــﺎن داوە و ﺑەﭘێﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪێــﻚ ﺳــەرﭘێﭽﯽ ﺑــﻜﺎت ﺳــﺰا ﭘﺎﺑەﻧﺪﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻣــﺎوەی ﺣــەوت ﺳــﺎڵە ﺳــەرداﻧﯽ ﺑــﯚ ﺑێﺖ ،زﯾﺎﻧــﯽ ﮔــەورەی ﺑــە دەﻣﺎرە دەﺑــﻦ ،ﺋەﮔــەری ﺗﻮوﺷــﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺑــە ﺋــەو دەﺳــﺘەاڵﺗەی ﯾﺎﺳــﺎ ﭘێــﯽ داون، ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی دەدرێﺖ. ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە دوو ﻫێﻨــﺪەی ﺧەڵﻜــﯽ ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛەی ﻣەزﻫــەر ﻋەﺑﺪواڵﯾﺎن ﺧﻮێﻨەﺑەرەﻛﺎندەﮔﺎت. ﺑەﺑــێ ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧــەوەی دادﮔﺎ ﺧەڵﻜﯿــﺎن ﺳــﺰا داوە .ﺋــەو دەڵێــﺖ ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻧــەك ﻫــەر ﺟﮕــەرە ،داواﻛﺎرﯾﯿــەك ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻧەﻛﺮدﺑێــﺖ .ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾــەك ﻛــە ﻟــە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە. ”ﺗﯿﻤەﻛﺎمنــﺎن ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ داﻣــﻮدەزﮔﺎ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ڕەﭼــﺎوی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﻛﺎت و ﻟە ﻟــە ﺳــﺰاداﻧﯽ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺷــﻮێﻨە زاﻧﻜﯚی رۆﭼﺴــﺘەری ﻧﯿﯚﯾــﯚرك ﺋەﻧﺠﺎم ﺑەرﻟــەوەی ﻛﯚرﭘەڵەﯾــﺶ دروﺳــﺖ ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﺷــﻮێﻨە ﮔﺸــﺘﯿﯿە ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻧﺎﻛــەن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘەرﻟەﻣﺎن داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەﯾــﺪا دەڵێــﺖ ”ﺑەداﺧەوە ﺗﺎ ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــە ،ﺑــەاڵم دراوە ،دەرﯾﺪەﺧــﺎت ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑێــﺖ ،دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕــەرە ﺳــﭙێﺮﻣﯽ
ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﺪا ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧــە ﺑﻮدﺟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑــە ﺧەڵﻜــەوە ﻫەﯾــە و ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺒێﺘــە ﻫــﯚی ﭘەﻛﻜەوﺗﻨــﯽ ﺑەﺷــەﺑﻮدﺟەی ﺧەڵﻜــﯽ ﻫەرێــﻢ .ﻫەروەﻫــﺎ دەڵێــﺖ ”ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﻧــﮓ ﺑــە ﺑﻮدﺟەﯾــەك ﻧــﺎدەن ﻛــە ﺑەﺷــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﺗێــﺪا ﻧەﺑێــﺖ؛ ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ڕێﮋەﯾــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻧﯿﯿــە ﺑــە ﺣــﺰب و ﻻﯾەﻧــەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﺷــەﺧﯚراك و ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻫەرێﻤــە و ﻫﯿــﭻ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺋــەو ﺑﻮدﺟەﯾــە ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒڕێــﺖ و ﺋەﮔــەر ﻧﯿﺎزێﻜــﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾەش ﻫەﺑێــﺖ ﺋێﻤــە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرداﻫەڵﻮێﺴﺘامندەﺑێﺖ.
ﭘﯿــﺎوان ﻻواز دەﻛﺎت و ﻟەواﻧەﯾــە ﭘــﺎش ﻫەواڵﺪاﻧێﻜــﯽ زۆر ﻟــە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜﺪا ﯾەك ﻟــە ﺳــﭙێﺮﻣەﻛﺎن ﺑﮕﺎﺗە ﻫێﻠﻜە و ﻣﻨﺪاڵ دروﺳﺖ ﺑێﺖ. ﺋﺎﻣــﺎری ڕێﻜﺨــﺮاوی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﺎن دەدات ﻛــە 30ـــﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ 30%ـــﯽ دڵﯿــﺎن ﻫەﯾــە و ﯾــەك ﻟەﺳــەر ﺳــێ ﻧەﺧﯚﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻫەﻧﺎﺳــە، ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەن ﻛــە ﺑەﻫــﯚی دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕەرەﻛێﺸــەﻛﺎﻧەوە ﺗــﻮوش ﺑﻮوﻧــە .ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەﻛﺎن دەرﯾﺪەﺧــەن ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕەرەﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ دێــﺖ ،ﺋەﮔــەری ﺗﻮوﺷــﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺑــە 25زﯾﺎد ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەﻧﺎﺳــە 25% دەﺑێــﺖ ،ﻫەڵﺒــەت ﺋەم ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە 50زﯾﺎﺗﺮﯾﺸە. ﺑﯚ ﻣﻨﺪااڵن 50% ﻟــە ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەﻣﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 100ﻣﻠﯿــﯚن ﻛــەس ﺑەﻫــﯚی ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎﻧەوە ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ داوە و ﺑــەو ڕەوﺗــەی ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن ﻛــە ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ﺑەردەواﻣــە ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋــەوە 21ـدا دەﻛﺮێــﺖ ﻟــە ﺳــەدەی 21دا ﺟﮕــەرە ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﯾــەك ﻣﻠﯿــﺎر ﻛــەس ﻟەﮔەڵﺧﯚﯾﺪاﺑﺴﻮوﺗێﻨێﺖ. ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن دەری دەﺧــەن ﻟــە 8 ﭼﺮﻛــەدا ،ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 333ﻫــەزار ﺟﮕــەرە ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا دەﻛێﴩێــﺖ. ﺋــەو ﺟﮕەراﻧــە ﻟــە ﻫــەر ﻫەﺷــﺖ ﭼﺮﻛەﯾەﻛــﺪا ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬێﻜﯿــﺶ دەﺳﻮوﺗێﻨﻦ.
10ﺳﺎڵ دەدرێ ﺧﺎﻧﻮوﯾەك ﺗﺮﯾﺸ دۆﻻرە ﻛە ﻧﯿﻮەﻛەی ﻫەر ﻫەزار دەدرێﺖ ﻧﺮﺧﯽ دوو ﺳﺎڵ 40 وﺷ /ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿ
وﺷ /ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ،
ﺋﺎﺑﻮوری
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
وﺷ /ھوﻟﺮ .ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿﺮ ﻫەرﭼەﻧﺪە ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻫەوڵﯽ دا ﺋەو ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﺳەر ﯾﺎﺳﺎی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ ﻫەن ﭼﺎرە ﺑﻜﺎت ،ﺑەاڵم ﻫێﺸﺘﺎ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑڕﮔە ﻣﺎون ﻛە ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻫێﺸﺘﻮوەﺗەوە ﺗﺎ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳەر ﺑﻜەن. ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق دﻟێــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﻛــە ﻣﺎوەی دوو ﻫەﻓﺘەﯾــە ﻟــە ﻟﯿﮋﻧەﻛەﯾﺎﻧــﺪا ﮔەﻧﮕەﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﺧەرﯾﻜــﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺧﺎﻧەﻧﯿﺸــﻨﯿﯿە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻟــە دوو ﻫەﻓﺘــەی ڕاﺑﺮدوو ﺗێﺒﯿﻨﯿــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﺧﺎﻧەﻧﯿﺸــﻨﯽ ﻋێــﺮاق وەرﺑﮕــﺮن و ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﭼﻮاﭼێــﻮەی ﯾﺎﺳــﺎدان و ﻟــە ﻟﯿﮋﻧەﻛەﯾﺎﻧــﺪا دەﻧــﮓ دەﻫێﻨــﻦ، ﺑﯿﺎﻧﺨەﻧــە ﻧێــﻮ ﯾﺎﺳــﺎﻛەوە ،ﺑــەاڵم ﻫەﻧــﺪێ ﺑڕﮔــە ﻣــﺎون ﻛــە ﻫێﺸــﺘﺎ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺑــﺪات و دەﭼﻨــە ﻧێــﻮ ﻫﯚڵــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻟەوێ ﯾەﻛﻼ دەﻛﺮێﻨەوە. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﺑڕﮔﺎﻧــەی ﻛــە ﺧەڵﻜــﯽ ﻋێــﺮاق و ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣەدەﻧــﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿــﺎن ﻟەﺳــەرە ،زۆرﯾﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ وەزﯾــﺮ و ﭘەﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران و ﭘﻠــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧــە، ﻛــە ﻟــەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﻧﻮێﯿــەدا ﻫــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻛــەم ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﻫﯽ وەزﯾﺮەﻛﺎن وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە. دﻟێــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ﻛــﺮاوە ،وەك ﺧەڵﻜــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەﭘێــﯽ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﺧﺰﻣــەت و ﺗەﻣەﻧەﻛەﯾﺎﻧــەوە ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ دەﺑــﻦ و ﭼﯿــﱰ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﭼــﻮار ﺳــﺎڵ ﺧﺰﻣــەت و ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﮔەﻧﺠێﺘﯿــﺪا ﺑــە ﻣﻮوﭼەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦﺑﻦ. ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻟــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە وەزﯾــﺮەﻛﺎن ﺗﺎزەﻛــەدا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻫەاڵوێــﺮدراون و ﻫــەر ﺳــﺎڵێﻚ ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺑــە دوو ﺳــﺎڵ ﻫەژﻣــﺎر ﻛــﺮدوون و ﻣﻮوﭼــەی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯿﺸــﯿﺎن ﺑــە دواﻣﻮوﭼــە ﺑــﯚ ﻫەژﻣــﺎر دەﻛﺮێــﺖ. واﺗــە دواﻣﻮوﭼەﻛەﯾــﺎن ﻛــە 8ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎرە ،وەك ﻣﻮوﭼــەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯿﺎن ﻫەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. ﺋــەم ﺑڕﮔەﯾــە ﺑەﮔﻮﺗــەی دﻟێــﺮ
9
ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﻟــە ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻟەﺳــەر ﻛــﺮاوە ،ﺑــەاڵم ﺑڕﯾــﺎری ﻟەﺳــەر ﻧــەدراوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ﻧێــﻮ ﻫﯚڵــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺋو ﻛﺳﺎﻧی دەﺗﻮاﻧﻦ ﺧﺎﻧﻧﺸﯿﻦ ﺑﻦ ﺑــە ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﻣﻮوﭼەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ وەزﯾــﺮەﻛﺎن زۆرﺑــەی ﺋــەو ﺑڕﮔﺎﻧــەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﻫەﯾــە ،ﯾــەﻛﻼ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە و ﺑەﭘێﯽ ﺋەم ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻫــەر ﻛﺎرﻣەﻧﺪێــﻚ ﻛــە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﺒێﺘە 50ﺳــﺎڵ و 15ﺳــﺎڵ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻫەﺑێــﺖ ،دەﺗﻮاﻧێــﺖ داوای ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﺒﻮون ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــەی ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە 63ﺳــﺎڵ ﺑەﺑــێ ڕەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﯿــﺎن ،دەﺗﻮاﻧــﻦ داوای ﺧﺎﻧەﻧﯿﺸــﻨﺒﻮون ﺑﻜــەن. ﻫەروەﻫــﺎ ﺋەﮔــەر ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﺋــەوە ﺑــﺪات ﻛــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛە ﺗﻮاﻧــﺎی درێــﮋەدان ﺑــە ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﯿﯿە، دﯾﺴــﺎﻧﯿﺶ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﺑێﺖ.
ﺗﻮاﻧــﺎی ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە ،دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﺑێــﺖ .ﻟــەو ﺣﺎڵەﺗــەدا ﺋەﮔــەر ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ﻟــە 15 ﺳــﺎڵ ﻛەﻣﱰﯾــﺶ ﺑێــﺖ ،ﺑــە 15ﺳــﺎڵ ﻫەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. دﻟێــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﭘێﺸــﻨﯿﺎرێﻜﯽ ﺗﺎزەﯾــﺎن دەدات ﻛــە
دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑی ﻣﻮوﭼی ﺧﺎﻧﻧﺸﯿﻨﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﻛﺮاو ﺑــﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﭼــەی 2.5%ی ﺗێﻜــڕای ی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ، ﻣﻮوﭼــە ﻟــە ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻛﺎری ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ،ﺟﺎراﻧــﯽ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗەﻛەیدەﻛﺮێﺖ. ﻫەژﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺗێﻜــڕای ﻣﻮوﭼــەی ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑــە ﺑــڕوای دﻟێﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﺑــﯚ ﺋەوە ﺑﻮوە ﺗﺎ ﻛەﺳــێﻚ ﻛــە ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﺗــﺎزە ﺑــە ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﺑــەرزەوە وەردەﮔﺮێــﺖ و ﭘﺎش ﺳــﺎڵێﻚ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ دەﺑێــﺖ ،ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﻣﻮوﭼەﯾــە ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێــﺖ ﺗێﻜــڕای ﻣﻮوﭼــەی ﭘێﻨــﺞ ﺳﺎڵﯽ ﻫەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ.
ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻚ وەك منﻮوﻧــە وەرﺑﮕﺮﯾــﻦ ﻛــە ﺗێﻜــڕای ﻣﻮوﭼەﻛــەی ﻟــە ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻛﺎرەﻛەﯾــﺪا 800ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر ﺑﻮوﺑێــﺖ و ﺧﺰﻣەﺗﯿﺸــﯽ 25ﺳــﺎڵ ﺑێــﺖ. ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯿﯿەﻛەی ﻣﻮوﭼــەی 500ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر دەﺑێــﺖ .ﺋەﮔــەر ﺧﺰﻣەﺗەﻛــەی ﺗەﻧﯿــﺎ 15ﺳــﺎڵ ﺑێــﺖ، ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯿﯿەﻛەی 300ﻫــەزار دەﺑێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺑڕﮔەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ﻫەﯾــە ﻛــە ﻧﺰﻣﱰﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺑــە 400 ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر دﯾــﺎری ﻛــﺮدووە و ﻫﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻧﺎﺑێــﺖ ﻟــەو ﺑڕە ﻛەﻣــﱰی ﭘێ ﺑﺪرێﺖ .ﺋــەو ﻣﺎوەﯾەی ﻛــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪ ﻟە داﻣﻮدەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻛــﺮدووە و ﺑــڕە ﭘــﺎرەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﻟــێ ﮔێڕدراوەﺗــەوە ،ﺑــە ﺧﺰﻣــەت ﺑــﯚ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﻫەژﻣــﺎر دەﻛﺮێــﺖ ﻛــە ﺋەﻣــە وێــڕای ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ، ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﺶ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێﺖ. ﻫەروەﻫــﺎ ﺋــەو ﻣﺎوەﯾەی ﻛە ﻛەﺳــەﻛە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﻮوە، ﺑــە ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﻫەژﻣــﺎر دەﻛﺮێــﺖ .ﺟﮕــە ﻟەﻣــە ﺋــەو ﻛﺎﺗﺎﻧەی
ﻛــە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ﺑــە ﺷــێﻮەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ﻫەژﻣﺎر دەﻛﺮێﻦ. ﻛﺎری ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ﭘێــﺶ ﺋــەوەی ﺑﺒێﺘــە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﺑــە ﺧﺰﻣــەت ﻫەژﻣــﺎر دەﻛﺮێــﺖ ﻛــە ﺋەم ﺑڕﮔەﯾــە ﭘﺎرێــﺰەر ،ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس و ﺟﻮوﺗﯿــﺎر دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﺑەاڵم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە 25ـــﯽ ﺑــڕە ﭘــﺎرەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ 25%ـــﯽ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﻟــێ ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺟﮕــە ﻟەو ﺳــێ ﭼﯿﻨــە ﻫﯿــﭻ ﭼﯿﻨێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻛــە ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ﻧەﻫﺎﺗــﻮوە، ﻫــﯚﻛﺎری ﺋەﻣــە ﺑەﮔﻮﺗــەی دﻟێــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﭘێﺸــﱰ ﯾﺎﺳــﺎی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــەم ﺳــێ ﭼﯿﻨــە ﻫەﺑــﻮوە و ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــەو ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﻮێﯿــەدا داڕێﮋراوەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﭼﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻫﯿﭽﯿﺎن ﯾﺎﺳﺎﯾﺎن ﻧﯿﯿە. وەك دﻟێــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــێ وەدەﻛﺎت ﺋێﺴــﺘﺎ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی دەﺳــﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﺧەرﯾﻜــە ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛﺮێــﺖ ،ﻛە ﻟەوێــﺪا ڕەﭼﺎوی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯿــﺶ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﺒﻮوﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ.
ﺑەﭘێــﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﺗﺎزەﻛــە ،ﻫــەر 2003ـەوە ﻛﺎرﻣەﻧﺪێــﻚ ﻛە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2003ەوە وەك ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛﺎری ﻛﺮدﺑێــﺖ و ﭘﺎﺷــﺎن ﻛﺮاﺑێﺘــە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﻓەرﻣــﯽ ،دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯿﺸــﯽ ﺑــە ﺧﺰﻣــەت ﻫەژﻣــﺎر ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەاڵم 10ـــﯽ ﺑــڕە ﭘــﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە 10%ـــﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺳــﺎاڵﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷێﻮەی ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﺑﺪات. داوای ﻛﺎرﻣەﻧﺪێــﻚ ﺋەﮔــەر ﺧﺰﻣەﺗەﻛــەی ﻫەژﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺑــﻜﺎت و ﭘــﺎرەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﻧــەدات ،ﺑــﯚی ﻫەژﻣــﺎر ﻧﺎﻛﺮێــﺖ .ﻫەروەﻫــﺎ ﺋــەو ﻣﺎوەﯾــەی ﻛــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪێــﻚ ﺑــەر ﻟــەوەی ﺑﮕﺎﺗــە ﺗەﻣەﻧــﯽ 18ﺳــﺎڵ ﻛﺎری ﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﺑە ﺧﺰﻣەت ﻫەژﻣﺎر ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﻛﺎری ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑڕﯾــﺎر ﺑﻮو ﯾەﻛﺸــەم ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﺑێﺖ و ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﻜــەن ،ﺑــەاڵم ﺑــە ﺑــڕوای دﻟێــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻫەﯾە.
ﺧﺰﻣەﺗەﻛــەی ﻟــە 15ﺳــﺎڵ ﻛەﻣــﱰ ﻧەﺑێــﺖ ،ﻣﻮوﭼــەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯿﯿەﻛەی ﺑە ﺧﺎﻧەوادەﻛەی دەدرێﺖ. ﺋەﮔــەر ﻫﺎﺗــﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯿــﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەك ﺑــﻮو ﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭼﺎرەﺳــەرێﻜﯽ درێﮋﺧﺎﯾــەن ﻫەﺑــﻮو و ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﺑڕﯾــﺎری دا ﻛــە
ﻓــﺎزڵ ﻧەﺑــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺑڕﯾــﺎری زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﭼە ﺳەرﺗﺎﺳــەرﯾﯿە و ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــەوە دەﮔﺮێﺘەوە“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻓــﺎزڵ ﻧەﺑــﯽ زﯾﺎدەﻣﻮوﭼەﻛە
2014ـەوە ﻟــە ﯾەﻛــەم ڕۆژی ﺳــﺎڵﯽ 2014ەوە ﻫەژﻣــﺎر دەﻛﺮێﺖ ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺑﻮدﺟەی 2014ﻧەﭼێﺘــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻟــەوێ ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﻫﯿــﭻ زﯾﺎدەﯾــەك ﺑە ﻛﺎرﻣەﻧﺪانﻧﺎدرێﺖ. ﻧەﺑــﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛە ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو
ﻟــە و ﭼەﻧــﺪ ڕۆژەدا ﺑﻮدﺟــە ﺑﭽێﺘــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺑــەاڵم ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێــﻢ و ﺑەﻏﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺷــﺎﻧﺪی ﻛــﻮردی ﺑێــﻦ و ﭘﺎﺷــﺎن ﺑﻮدﺟەﻛە ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻨێﺮدرێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺸــﺘﻮﻣڕﯾﺎن ﻟەﺳــەر دۆﺳــﯿﯿەی دەرﻫێﻨــﺎن و ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻫەﯾــە و ﺋــەم ﻣﺸــﺘﻮﻣڕە ﺗــﺎ
ﺋێﺴــﺘﺎ ﯾــەﻛﻼ ﻧە ﺑﻮ و ە ﺗــە و ە . ﻫە ر ﭼە ﻧــﺪ ە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﻫەرێﻢ ﻟەﮔــەڵ ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﮔﻔﺘﻮ ﮔﯚ ﯾــﺎ ن ﺋەﻧﺠــﺎم دا ،ﺑــەاڵم ﭘــﺎش ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬﺎﺗﻨــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚﻛﺎن ،ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻫەڕەﺷــەی ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑﻮدﺟەی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﺮد. ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﻋێــﺮاق ﭘێــﯽ واﻧﯿﯿە ﺋــەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿــە ﻫێﻨــﺪە ﺑﺨﺎﯾەﻧێــﺖ و ﻟــەو ﺑڕواﯾەداﯾــە ﻛــە ﺗــﺎ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــێﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﻮدﺟە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ دەﻛﺮێــﺖ و ﭘﺎﺷــﺎن زﯾﺎدەﻣﻮوﭼــەی
ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ دەدرێﺖ. ﺑەﭘێــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺑﻨەڕەﺗﯿــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪان ،ﻫــەر 114ـــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﭘﻠــە دە114% ،ـــﯽ ﻣﻮوﭼەﻛــەی زﯾــﺎد دەﺑێــﺖ، ﻫەروەﻫــﺎ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﭘﻠــە ﻧــﯚ، 78ـــﯽ ﻣﻮوﭼەﻛــەی زﯾــﺎد 78%ـــﯽ دەﺑێــﺖ .ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﭘﻠە ﻫەﺷــﺖ، 54ﻣﻮوﭼــەی ﺑــە ڕێــﮋەی 54% ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛــەی زﯾــﺎد دەﺑێــﺖ. ڕێــﮋەی زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﻮوﭼــەی 42ـە و ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﭘﻠــە ﺣــەوت42% ،ـە ﻫﯿــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪﯾــﯽ ﭘﻠــە ﺷەﺷــﯿﺶ، 27ـــە .ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﭘﻠــە 27%ـــە. ﭘێﻨﺠﯿــﺶ ﻣﻮوﭼــەی ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿــﺎن 14زﯾــﺎد دەﺑێــﺖ و ﺑــە ڕێــﮋەی 14% دوا ﭘﻠەﯾــﺶ ﻛــە ﻣﻮوﭼەﻛەﯾــﺎن ﺑــەرز ﺑێﺘــەوە ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﭘﻠــە ﭼــﻮارن .ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑــە ڕێــﮋەی 4% ﻟەو زﯾﺎدﺑﻮوﻧە ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ.
ﺑەﮔﻮێﺮەیﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎیﭘێﺸﻨﯿﺎزﻛﺮاو ﺑﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ، % 2.5ی ﺗێﻜڕای ﻣﻮوﭼە ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻛﺎری ﻛﺎرﻣەﻧﺪ ،ﺟﺎراﻧﯽ ﺳﺎاڵﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗەﻛەیدەﻛﺮێﺖ ﻫەڵﺒــەت ﺋەﮔــەر ﻛﺎرﻣەﻧﺪێــﻚ ﻫەﻣﻮو ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯿﯽ ﺗێــﺪا ﺑێﺖ، ﻟەﺳــەر داوای ﺋــەو داﻣﻮدەزﮔﺎﯾــەی ﻛﺎری ﺗێــﺪا دەﻛﺎت ،دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻣــﺎوەی ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﯚ 3ﺳــﺎڵ درێــﮋ ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﻫەروەﻫﺎ ﺋەﮔــەر ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻚ ﺑــە ﻫــەر ﻫﯚﻛﺎرێــﻚ مبﺮێﺖ و ﻣــﺎوەی
وﺷ /ھوﻟﺮ .ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ 1/1/2014وە ﺗێﻜڕاﯾﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺑەﭘێﯽ ﺧﺸﺘەی ﻧﻮێﯽ ﻣﻮوﭼە ،ﻟە 2014وە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸەوە ﻟە ﭘﻠەﻛﺎﻧﯽ ﭼﻮار ﺗﺎ دە زﯾﺎد دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەاڵم ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋەم زﯾﺎدەﻣﻮوﭼەﯾە ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻓﺎزڵ ﻧەﺑﯽ دەﻛەوێﺘە ﭘﺎش ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەوەوە.
ﺧﺴــﺘﻮوﯾﺎﻧەﺗە ﻧێﻮ ﭘڕۆژەﯾﺎﻛــەوە ﻛە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺧەڵﻜﺪاﯾە .ﺋــەو دەڵێﺖ ”ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﻛــﺮاوە ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑــە ﻫەر ﻫﯚﯾــەك وازﯾــﺎن ﻟــە ﻛﺎر ﻫێﻨﺎوە، ﯾــﺎن ﻟەﺳــەرﻛﺎر ﻻﺑــﺮان ،ﺋەﮔەر ﺑﯿﺴــﺖ ﺳــﺎڵ ﺧﺰﻣەﺗﯿــﺎن ﻫەﺑێــﺖ ،ﻣﻮوﭼــەی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯿﺎنﭘێﺑﺪرێﺖ.
10
ﻧەوت
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿە :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﭘﱰۆدۆﻻر ﺑﯚ ﻫەرێﻤﯽﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﺮێﺖ
ﻛﮕﯾﻛﯽ ﻧوت ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
وﺷ /ھوﻟﺮ ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﺋﺎﺑﻮوری ،دووﭘﺎت ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﭘﱰۆدۆﻻر ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﻧەوە ،ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺶ ﭘێﺸﻨﯿﺎز دەﻛەن ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﺑﺎﺑەﺗەﻛە رێﻚ ﺑﺨﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﺟێﮕﯿﺮی مبێﻨێﺘەوە. ﭘــڕۆژەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﺠﺎر ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﭘێﺸــﻨﯿﺎز و ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮا ،ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻟە ﻫــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوﺗــﯽ ﻓــﺮۆﴍاوی ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا، ﺑــڕی ﯾــەك دۆﻻر ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛــە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮا. ﻟەﮔــەڵ ﮔەﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەﻧــﺎردەی ﻧــەوت ﺑــﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن، ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧﻦ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘــڕۆژەی ﭘﱰۆدۆﻻر ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﻫــەردەوان ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺷــﺎرەزای ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ ،دووﭘــﺎت ﻟــەوە
دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟــەرووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە ﭘــڕۆژەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ زۆری ﻫەﯾــە ،ﺋەو دەڵێﺖ ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯿــﺪا ﺧــەرج ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﻧەوﺗﯿــﺎن ﺗێــﺪا ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێﺖ ،ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾﻦ رووی وەك ژﯾﻨﮕــە ،ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــەوە زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەردەﻛەوێﺖ“. ﻫــەردەوان دەڵێــﺖ ”دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﺪا، راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑــە زﯾﺎﻧــﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾــەدا ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ دێــﺖ ،ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــە ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻗەرەﺑــﻮوی زﯾﺎﻧــەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺘــەوە و ﻫــەوڵ ﺑﺪرێــﺖ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ
ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ش ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋەﮔــەر ﻟــە رۆژێﻜــﺪا ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــڕی 400ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧــەوت ﻫەﻧﺎردە ﺑــﻜﺎت و ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﻫــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻜــﯽ ﻧەوﺗــﺪا ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــڕی ﯾــەك دۆﻻر وەك ﭘڕۆژەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﮔﻞ ﺑﺪرێﺘــەوە ،ﻛەواﺗــە
ﭘﻼﻧﯽ ﺑــﯚ داﻧــﺎوە ،داﻫﺎﺗﯽ ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻟە ﺳــﺎڵێﻜﺪا دەﺑێــﺖ ﺑــە 360ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺋەﻣﺮﯾﻜﯽ. ﻓەرﻫــﺎد ﻫەﻣــﺰە ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ﻧەوت ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﺑەﻫەﻣــﺎن ﺷــێﻮە دووﭘﺎت ﻟــە ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘــﱰۆدۆﻻر ﺑــﯚ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎﺗــەوە و دەڵێــﺖ ”ﻟە
ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾەی ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێــﺖ، ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋەﮔەر ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــەی ﻟە ﻫــەر ﺳــﺎڵێﻜﺪا داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮێــﺖ ،ﻟە ﻣــﺎوەی ﺋەو ﺳــﺎڵەدا ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺧــەرج ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــﯚ ﮔەﻧﺠﯿﻨــەی ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺎﮔەڕێﺘــەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ﺧــەرج دەﻛﺮێﺘەوە. د .ﺷــێﺮﻛﯚ ﺟــەودەت ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﻟەﺳــەر ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﭘــڕۆژەی ﭘــﱰۆدۆﻻر دەﻛﺎت و ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻟە دوو ﻻﯾەﻧەوە ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮێــﺖ ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑەﺷــێﻮەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟــە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و دەرﻫێﻨــﺎن زﯾﺎمنەﻧــﺪ دەﺑﻦ
دەرﻫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﺪا ،راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑە زﯾﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ دێﺖ ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑە ﭘﺎرەی ﭘﱰۆدۆﻻر ﻗەرەﺑﻮوی زﯾﺎﻧەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜــﺪا ﺑــڕی 12ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر و ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳﺎڵێﻜﯿﺸــﺪا داﻫﺎﺗــﯽ ﭘــﱰۆدۆﻻر دەﮔﺎﺗــە 144ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺋەﻣﺮﯾﻜــﯽ .ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺋەﮔــەر ﻫەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻢ ﻟە رۆژێﻜــﺪا ﺑــﯚ ﯾــەك ﻣﻠﯿــﯚن ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧــەوت ﺑــەرز ﺑﻜﺮێﺘــەوە وەك ﺋەوەی وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن
راﺳــﺘﯿﺪا ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەﻛﺠــﺎر و ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘــڕۆژەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﺳــﻮودﻣەﻧﺪی ﻧــەوت ﺑــﻮوە و ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا زۆرﺑــەی ﭘڕۆژە ﻛەرﻛــﻮوك ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﭘــﺎرەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێﻦ“. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺗﺎﯾﺒەمتەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ
و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻗەرەﺑــﻮو ﺑﻜﺮێﻨــەوە، دووەﻣﯿــﺎن ،داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣﺎﻓێﻜﯿــﺎن ﻟــەو ﺳــﺎﻣﺎﻧەدا ﻫەﯾــە ﻟــە ﺧﺎﻛەﻛەﯾﺎﻧــﺪا دەردەﻫێرنێﺖ. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە دەڵێﺖ ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘڕۆژەﯾــەك ﺑــﯚ ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻜﺮێــﺖ،
ﺑــەوەش ﻫــەم ﻗەرەﺑــﻮوی زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ دەﻛﺮێﺘــەوە و ﻫــەم ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯿﺪا ،ﻫﺎﻧﺪاﻧێﻚ دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕاﮔەﯾﺸــنت و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا“. ﺋﻮﻣێــﺪ ﺧﯚﺷــﻨﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﻟەﺳــەر ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﻟــە ﻛﺎرﻧﺎﻣــەی ﭘﺎرﺗەﻛەﯾﺎﻧــﺪا، دووﭘــﺎت ﻟــە داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت و راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺳــﻮوﻣەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺋــەو دەڵێﺖ ”ﺳــﻮودﻣەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﻟــە داﻫﺎﺗﯽ ﻧــەوت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﭘڕۆژە ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻫــەر ﭘڕۆژەﯾەﻛﯿــﺶ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧەڵــﻚ ﺑێــﺖ ﺋێﻤە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽدەﻛەﯾﻦ“. ﺧﯚﺷــﻨﺎو دووﭘــﺎت ﻟــەوەش دەﻛﺎﺗــەوە ،ﭘــڕۆژەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻛــە ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮا ،ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺑــﻮو ،ﺑەاڵم وەك ﮔﻮﺗــﯽ ”ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿــﯽ ﭘێــﻮە ﻛــﺮد، ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺋەوەﻧــﺪە ﺳــﻮودی ﻟــێ وەرﺑﮕــﺮن، ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸــە ﺧەڵــﻚ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ دادﭘەروەراﻧــە ﻟــە داﻫﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ“. ﺋــەو زﯾﺎﻧﺎﻧــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺑــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ دەﮔەﯾەﻧــﻦ ،ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوە ﻫەﯾــە ،زﯾﺎﻧەﻛﺎن
وەك ﺋــەوەی ﻫێﺮش ﻋﻮﻣەر ﺷــﺎرەزای ﻧــەوت ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ رێﮕﺎوﺑــﺎن ،ﭘﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕــە و ﻓڕێﺪاﻧــﯽ ﭘﺎﺷــاموەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و ﺑڕﯾﻨــەوەی درەﺧــﺖ و .ﻫﺘﺪ دەﺑﯿﻨﻨەوە. ﻫێــﺮش ﻫــەروەك دەڵێــﺖ ”ﺑەﭘێــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﻣەﺳــەﻟﻠە ﻟــە ﺳــﻨﻮوری 72ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯿــﺪا دەرﻛەوﺗــﻮوە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەﻣﱰﯾــﻦ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــﺎن ﻫەﯾــە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯿــﺶ ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧﯿــﻦ ﺑــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە و زﯾﺎﻧــﯽ زۆر ﺑــەر ﻧﺎوﭼەﻛەﯾــﺎن دەﮔەﯾەﻧــﻦ ،ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە رێﮕــەی ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ وەك ﭘــﱰۆدۆﻻرەوە داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻗەرەﺑﻮوﺑﻜﺮێﻨەوە“. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧەی رووﺑــەڕووی ﺑڕﯾــﺎری ﭘــﱰۆدۆﻻر دەﺑێﺘــەوە ﻟــە ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا ،ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﭘڕۆژەﻛــە ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــە ،ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛــەن ﻟــە ﭘێﻨﺎو ﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ ﭘڕۆژەﻛــە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎی ﭘــﱰۆدۆﻻر دەرﺑــﻜﺎت و ﺋــەوەش ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﭼــﺎر دەﻛﺎت ﺑەردەواﻣﯽ ﺑە ﭘڕۆژەﻛە ﺑﺪات.
دەرﻫﺎوﯾﺸﺘە ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﻧەوت ﻟەﺳەر ژﯾﻨﮕە، ﻛﯚﻣەڵﮕﺎ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ زﻣﻨﺎﻛﯚ ﺳﻋﯿﺪ ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﻧەوت – ﺳﻠێامﻧﯽ ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧەﻛەی ﺳــەرەوە ،ﻗﺴــە و ﺑﺎﺑەﺗــﯽ زۆر ﻫەڵﺪەﮔﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻣــﻦ ﻧﺎﻣەوێــﺖ زۆر ﺑــە وردی ﺑﭽﻤــە ﻧــﺎو وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــەوە .ﺋەوەﻧــﺪە ﻫەﯾــە ﺑڵێــﻢ ،ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا دوو رووی ﻫەﯾــە، رووﯾەﻛــﯽ ﮔــەش و ﺋەرێﻨــﯽ و ﻟــە ﭘﺎڵﯿﺸﯿﺪا رووﯾەﻛﯽ ﺗﺎرﯾﻚ و ﻧەرێﻨﯽ! ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻫﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺑــﻮو ﻟــە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻣﺮۆﯾــﯽ ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺋــەم ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨە ﺑەﺑــێ ﺧــەوش ﻧەﺑــﻮو ،ﺑﮕــﺮە ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﯾﺪا ﭘﯿﺴــﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕــەی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺑــە ﻫەرﺳــێ رەﮔــەزە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛەﯾەوە )ﺧــﺎك ،ﺋــﺎو و ﻫــەوا( ﻫێﻨــﺎ ،ﺋەﻣــە ﻟەﻻﯾــەك ،ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺋــەم ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨە ﻫﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑــﻮو ﻟــە ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﻟــەوەڕﮔﺎﻛﺎن، ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﺑــﺎری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ، ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ژﯾﻨﮕــە و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ
ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾﺎﻧــەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘەﯾﻮەﺳــنت ﺑــە ﭘﺮۆﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽﻧەوﺗﯽ. ﻟەﮔەڵ ﻫەﻣﻮو ﺋەواﻧەﺷــﺪا ،ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﻛﺎری ﺋــەو ﻛﺮێــﻜﺎر و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــەی ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزدا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮە ﻟــە ﻛێﺸــە ﺑەردەواﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻧــەوت و ﮔﺎز .ﻫەرﭼەﻧــﺪ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ﻫــەوﻷ ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەم ﭘﺎﺷــﻬﺎﺗﺎﻧە دراوە ،ﺑــەاڵم ﺑﻨەﺑــڕ ﻧەﻛــﺮاوە و ﺗــﺎ ﺋــەو ﺳــﺎﺗەوەﺧﺘەش ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــە ﻧەرێﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﻫﺎوڕێﯿــە ﻟەﮔــەڵ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﮔەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛە. دوای ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎزادﯾــﯽ ﻋێــﺮاق و ﻛﺮاﻧــەوەی دەروازەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەرووی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ دەرەوەدا و دوای ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺘامﻧــەی دەﺳــﺘﻮورﯾﯽ ﻗــەوارەی ﻧﯿﻤﭽــە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗــﯽ ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2007ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ
دەرﭼﻮواﻧــﺪ ،ﻟەﺑــەر ڕۆﺷــﻨﺎﯾﯽ ﺋــەم ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻧﮕﻬێﺸــﺖ ﻛــﺮد ،ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔەڕان و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ و دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺑەﺷــێﻮەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﭘﺸــﻜﺪاری P.S.A.. ) ( Produc)اﳌﺸــﺎرﻛە–Produc- )اﳌﺸــﺎرﻛە– .( tion Sharing Agreement ﻫﺎوﺷــێﻮەی واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺟﯿﻬــﺎن، ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە رووی ﮔەﺷــﯽ ﺋەم ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿە ﺑەﻫﺮەﻣەﻧﺪ ﺑــﻮو ،ﺑەاڵم ﺑێﺒەﺷــﯿﺶ ﻧەﺑﻮو ﻟــە رووە ﺗﺎرﯾﻜەﻛــەی ،ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗــە رێﻜﺨــﺮاوی ﺑەدەﺳﺘﺨﯚﺷــﯿﯿەوە ﻣەﺳــەﻟﻠە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﻟــە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﻛــﺮدووە و ﻟــە راﭘﯚرﺗــەدا 72ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ وەك منﻮوﻧــە وەرﮔﯿــﺮاون ،ﻛــە ﻟــەو ﺳﻨﻮورەﺷــﺪا ﻧﺰﯾﻜــەی 20ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی ﻧەوت و ﮔﺎز ﻛﺎر دەﻛەن. رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە، ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻣەدەﻧــﯽ ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ﺟﯿﻬــﺎن ،ﻛــەم
ﺗــﺎ زۆر ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ﻓﺸــﺎر ﺑــﯚ ﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺳــﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﮕﯿﺮﯾــﯽ ،ﻛــە ﺧﯚی ﻟــە )ﺳــﻨﺪووﻗﯽ ژﯾﻨﮕــە ،ﺳــﻨﺪووﻗﯽ ﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ،ﺳــﻨﺪووﻗﯽ ﺑەرز و ﻧﺰﻣﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت( دەﺑﯿﻨێﺘەوە. ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻫەرﯾەك ﻟەو ﺳــﻨﺪووﻗﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوەﯾــە ،ﻛەﻣێﻚ ﻟە دەرﻫﺎوێﺸــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەرێﻨــﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﻧــەوت و
ﮔﺎز ﻛــەم ﺑﻜﺮێﻨــەوە ،ﺑــەاڵم ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﻛﺎراﻧــەش ﺑــە ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ رۆڵــﯽ ﺗەواوەﺗــﯽ ﻧەدەﺑﯿﻨــﯽ ،ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻟــەو ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾﺎﻧــەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻧــﺎو ﭘﺮۆﺳــەﻛەدان ،ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻫێرناﯾــە ﻧــﺎو ﭘﺮۆﺳەﻛﺎﻧﯽﻧەوﺗەوە. ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻫﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرەوە ﻛﺎرﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺋەﮔــەر
ﺷــﺘێﻜﯿﺶ ﻟێــﺮە و ﻟــەوێ ﻛﺮاﺑێــﺖ، ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺪا ﻧەﺑــﻮوە ﯾــﺎن ﺟێﮕــەی ﺧــﯚی ﻧەﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻟەواﻧەﯾــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﻫﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــﯚ ﻧــﺎدادی ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﺘــەوە، ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ،ﻟەﻛــﯚی ﺋــەو 72 ﮔﻮﻧــﺪەی رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻛﺎرﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﻛــﺮدووە ،ﻫﯿــﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزەوە
ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدراوە! ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دەﻛﺎت وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ و ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ،ﺑــە ﺧێﺮاﯾــﯽ و ﻫەوڵــﯽ ﺟــﺪی ﺑــﺪەن ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟەﻻﯾــەك و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﮔﺮﻧﮕــە ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﭘــڕۆژەی ﭘــﱰۆدۆﻻر ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺟێﺒەﺟێﺑﻜﺮێﺖ.
ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽﺧەڵﻚ
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت
ﻟﺑﺎرەی ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗوە
11
ﻛﺎﻣران ﻋﺑﺪوﻟﺤﻣﯿﺪ
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﻜﺎت ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺟــﯚر ﻟێﻜﺪاﻧــەوە ﻫەﯾــە و ﻫەرﯾەﻛــە و ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧــﯚی ﻫەﯾــە، ﺑــﯚ ﺋێﻤــەی ﻫﺎوواڵﺗــﯽ ﺋــەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﭘێــﻚ ﺑﻬێرنێــﺖ ﺑەﺧێﺮاﯾــﯽ، ﻫﯿﻮادارﯾــﻦ ﺳــەرﺟەم ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﯾــەك ﻣێــﺰ ﻛــﯚ ﺑﺒﻨــەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﯿــﺮ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﺑﻜەﻧــەوە و ﭘەﻟە ﺑﻜەن ﻟــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋەو ﻛﺎر و ﭘڕۆژاﻧــەی ﻛــە ڕاوەﺳــﺘﺎون ﺑﻜەوﻧــەوە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن و ﺑﻮوژاﻧــەوە ڕوو ﺑﺪاﺗەوە. ﺋــەوەی ﺑــﯚ ﺋێﻤــەی ﻣﯿﻠﻠــەت ﮔﺮﻧﮕــە ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻧــﻮێ ﭘێــﻚ ﺑﻬێرنێﺖ ﺗــﺎ ﻫەﻣــﻮوان دڵﺨــﯚش ﺑﯿﻦ ﭘێــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻫــەر ﺗﺎﻛێــﻚ ﻛــە دەﻧﮕــﯽ داوە ﺑﯚ ﺋــەوە ﺑــﻮوە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑەرەوﭘێــﺶ ﺑﭽێــﺖ و ﻣﯿﻠﻠــەت دوور ﺑﻜەوێﺘــەوە ﻟــە ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﺷــەڕ ،ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﺑــە ﺷــەڕ ﺑﻮاﯾــە ﺋــەوا ﺣﺰﺑە دەﺳــەاڵﺗﺪارەﻛﺎن ﻫەرﮔﯿــﺰ ڕێﮕەﯾــﺎن ﻧــەدەدا ﻫەڵﺒــﮋاردن ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺧﯚﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺣﻮﻛــﻢ دەﻣﺎﻧــەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﺰﺑە ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋەوەﯾــﺎن ﻟــە ﭘێﺶ ﭼــﺎو ﺑێــﺖ ،ﻧﺎﺑێﺖ ﻛﻮرﺳــﯽ ﭘێﺶ ﭼﺎوﯾــﺎن ﺑﮕﺮێــﺖ و ﺑﯿــﺮ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧەڵــﻚ ﻧەﻛەﻧەوە.
ﺣﯿﺴﺎﻣدﯾﻦ ﻧﺳﺮەدﯾﻦ
ﺑﻛﺮ ﻋزﯾﺰ
ﻫﯿﻮاﺧﻮازﯾﻦ زوو ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑﻬێرنێﺖ 115ڕۆژ ﺑەﺳــەر ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــێ دەﭘەڕێــﺖ و ﺑەداﺧــەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻫەﺷــﺘەم ﭘێــﻚ ﻧەﻫێــرناوە .زۆر ﻟــە ﻫﺎوﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚﯾە ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻛــﺮد ﺗــﺎ ﺋــەو ﺑەڵێﻨﺎﻧــەی ﻛــە دەﺑﻨــە ﻣﺎﯾــەی وەدﯾﻬﺎﺗﻨــﯽ ﺧەوﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑێﺘــە دی .ﭼﻮﻧﻜــە زۆر ﻟــەو ﻛﺎﻧﺪﯾﺪاﻧــەی
دواﻛەوﺗﻨﯽ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺑﺎزاڕ ﻫەﯾە ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەرﺑﮋێــﺮ ﻛﺮدﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺑﻮون ﺑــە ﺋەﻧــﺪام ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەڵێﻨﮕەﻟێﻜﯽ زۆرﯾــﺎن دا ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری. ﺋێﺴــﺘﺎش زۆر ﭘــڕۆژە ﻫــەن ﻛــە ﭼﺎوﻣــﺎن ﻟێﯿــە ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێــﻦ، ﺗــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﭘێــﻚ ﻧەﻫێرنێــﺖ ﻫﯿــﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺟێﺒەﺟــێ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧەی ﺑەڵێــﻦ دراوە ﺑﯚﻣﺎﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟــێ
ﺑﻜــەن ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺑﻮدﺟــە ﻫەﯾــە و ﺗــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﭘێــﻚ ﻧەﻫێرنێــﺖ ﻫﯿــﭻ ﭘڕۆژەﯾــەك ﻧﺎﭼێﺘــە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە. ﻫﯿــﻮادارم ﭘەﻟــە ﺑﻜﺮێــﺖ ﻟــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺣﺰﺑﯿﯿــﺎن ﺑــەﻻوە ﺑﻨێــﻦ و ﺑﯿــﺮ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﺑﻜەﻧەوە.
ﻫەرﭼەﻧــﺪە دەﺑــﻮو ﭘەﻟە ﺑﻜﺮێﺖ ﻟــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت، ﺑــەاڵم ﺑەداﺧــەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﭘێــﻚ ﻧەﻫﺎﺗــﻮوە ،دواﻛەوﺗﻨــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻫەﯾــە ﻟەﺳــەر ﺑــﺎزاڕ و ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚی ﺳﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎﺳــﺒﯿامن ،ﭼﺎوﻣــﺎن ﻟەوەﯾــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێــﻚ ﺑﻬێﻨﺪرێــﺖ و زۆر ﺧــەون ﻫەﯾــە ﺑﯚﻣــﺎن ﺑێﺘــە دی ،ﺋەواﻧــەی ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن ﻧﯿﯿــە ﺑﯚﯾــﺎن داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻫەروەﻫﺎ ﺋێﻤــە ﻛﺎرﻣــﺎن ڕۆژاﻧەﯾە ﺋەﮔەر ﺋــەو ڕۆژە ﻛﺎرﻣــﺎن ﻫەﺑێﺖ ﺑەﺳــامﻧە ،ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێــﻚ ﺑﻬێرنێﺖ ﺋــەوا ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺟﻤﻮﺟﻮڵــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەﻛەوێﺘە ﻧێﻮ ﺑــﺎزاڕ و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﻛەوﻧەوە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن. ھﯚﮔﺮ دﻟﺮ
ﺟﻣﯿﻞ ﺟﻟﯿﻞ
ﺧﯚﺷﺤﺎڵ دەﺑﯿﻦ ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺟﺪﯾامن ﻫەﺑێﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛﺎمنــﺎن ﺑﯿﻨــﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺳــﻮێﻨﺪی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﺎن ﺧــﻮارد ،ﻫەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــﻦ و ﻫەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﻟــە ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرﯾﯿــﺎن ﻧﻮێــﻦ، ﺑﯚﯾــە ﻫﯿﻮادارﯾﻦ ﺑــە ﻫەﻣﻮوﯾﺎﻧەوە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋــەو ﺑەڵێﻨﺎﻧــە ﺑــﻦ ﻛــە داﯾــﺎن ﺑــە ﻣﯿﻠﻠــەت ،ﺋــەوان ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﭼﺎودێﺮێﻜــﯽ ﺗﻮﻧــﺪی ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﻦ
و ﻫــەر وەزارەﺗێﻜﯿــﺶ ﻛــە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ ﻧﻮاﻧــﺪ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜەن. ﺋــەوەی ﻟــەم ﻫەرێﻤــە ﻣــﺎوەی ﭘێــﻮەی ﺳــﺎڵە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﮔﯿﺮۆدەﯾــﻦ دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﭘــڕۆژە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــە ،ﻫەﻣﻮوﻣــﺎن ﺋــەوە ﺑــﺎش دەزاﻧﯿﻦ ﻛە ﻛــەم ﭘڕۆژە ﻫەﯾــە ﻟــە ﻛﺎت و وادەی ﺧﯚﯾــﺪا ﺗــەواو ﺑێــﺖ ،ﺋــەو ﺑەڵێﻨﺪەراﻧــەش
ﭼﺎوﻣﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗە زۆر ﺟــﺎر ﺑەﻫــﯚی ﺋــەوەی ﻟــەوە ﻧەﺗﺮﺳــﺎون ﭘڕۆژەﻛەﯾــﺎن ﻟــێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺘــەوە ،ﮔﻮێﯿــﺎن ﺑــە ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺎوەﻛەﯾــﺎن ﻧــەداوە و ﻫەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﻟێﭙﺮﴎاوﯾەﺗــﯽ ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾــە داواﻛﺎرﯾــﻦ ﺑــە ﺟــﺪی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑــﻜﺎت و ﻫــەر ﭘڕۆژەﯾەك دوا ﺑﻜەوێﺖ ﺑــە ﺧێﺮاﯾــﯽ ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە ﺑــﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوان دەﻧﮕــﯽ
ﺟﻮاﻧــﯽ ﺑﯿﭙﺎرێــﺰن و ﻫەرﮔﯿــﺰ ﺑﯿــﺮ ﺧﺎﺗﺮی ﻟەﺑــەر ﺮی ر ﻟەوە ﻧەﻛەﻧــەوە ﻛە ﻓــاڵن و ﻓاڵﻧــە ﺣــﺰب ﺰب ﻟــە دواﻛەوﺗﻨﯽ ﺗﻨﯽ
ﺑھﺎدﯾﻦ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﻻوە ﺑرنێﺖ ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻧﻮێــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻫﯿﻮاﺧﻮازﯾــﻦ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟەﺑــەر ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳــەر و ﻛﻮرﺳــﯽ ﭘﯚﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ ﻧە ﺧە ﻧــە ﺑــە ر د ە م
ﭘﺮۆﺳــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻟــە ﻫەرێــﻢ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺑەو ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗەوە ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﻧــەوە ﻛــە ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﮔــەل ﻧــەك ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺣﺰﺑﯿﯿــﺎن ﻟــە ﺑەرﭼــﺎو ﺑﮕــﺮن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﺑﯿــﺮ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی
ﻫﺎوﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯿﺎن ﺑﻜەﻧــەوە .ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﺎر ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ دادﭘــەروەری ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا زۆرێــﻚ ﻟــە وواڵﺗــﺎن ﭼﺎوﯾــﺎن ﺑڕﯾﻮەﺗە ﺋێﻤە ،دەﺑێــﺖ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ دڵــﯽ دۆﺳــﺘﺎمنﺎن ﺧــﯚش ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑــەوەی ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯿﯿەﺗــﯽ
ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﻦ و دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑﺒﯿﻨــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻗــەوارەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿامن، ﺑﯚﯾــە دەﺧــﻮازم ﻛــە ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﺑﯿﺮ
ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﻛﺎر ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺑﻨﻜەﻓﺮاواﻧــﯽ دوور ﻟــە ﻛێﺸــەﻣﺎن ﻫەﺑێــﺖ ﻧــەك ﻫــەر ﺣﺰﺑــە و ﻟەﺑــەر ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧﯚی ﺋەوﯾــﱰ ﺑــەﻻوە ﺑﻨێــﺖ و دوا ﺟﺎرﯾﺶ ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەﻣﺎنزەرەرﻣەﻧﺪدەﺑێﺖ.
ﺋــەوەی ﺟێﮕــەی دڵﺨﯚﺷــﯿامﻧە ﺋێﻤــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ دڵﺴــﯚز و ﺷــﺎرەزاﯾﻦ ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﺋــەو ﻫەرێﻤەﻣــﺎن ﺑــەرەو ﺋﺎﻗــﺎری ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑﺒــەن ،وەك ﺋەوەی ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻫەﻣــﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﻧﻮێــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﻦ ،ﻫﯿﻮادارﯾــﻦ ﭘەﻟــە ﺑﻜﺮێــﺖ ﻟــە ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺋــەو دڵەڕاوﻛێﯿــەی ﻫەﯾــە ﻟە ﻧێــﻮ ﺧەڵﻚ ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــە زووﯾــﯽ ﺑڕەوێﺘــەوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزار ﭘێﻚ ﺑﻬێرنێﺖ. ﻫەﻣــﻮو ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻫەﻣﯿﺸــە ﺑﯿــﺮ ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻗــەوارەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﯿــﻦ و دوژﻣﻨﺎمنــﺎن زەﻓەرﻣــﺎن ﭘــێ ﻧەﺑــەن، ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﺑێــﺖ ﺋێﻤــە ﻟــە ﻧێــﻮ ﺧﯚﻣﺎﻧــﺪا ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــامن ﻫەﺑێــﺖ و ﻛﺎرێﻜــﯽ وا ﺑﻜەﯾــﻦ دڵــﯽ دوژﻣﻨﺎمنــﺎن ﺧــﯚش ﺑﻜەﯾــﻦ ،دەﺑێــﺖ ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧــە ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﻧــەوە ﻛــە وەﻓﺎی ﺣﺰ اﻧــﻦ ﻛــە ﺑەرﭼــﺎو ﺑێــﺖ و ﺑﺰ ﻧـ ﺑە ــ ێ ﺷــێﻮەﯾە دەﻧﮕﯿــﺎن ﭘــێ ﺋەوەﯾــە ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺧﺎ و ە ﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﱰ ﺑﭽێــﺖ و ﺑﺎﺷ ﺣﻜﻮ و ﻣە ﺗێﻜــﯽ ﺣﻜ ﺑەو ﺟــﯚرەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑﯿﻦ ،ﻧەك دﯾ ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ
ﻟــە
ﺑﯿﺮﯾﺎن ﺑﻜەن.
ﻣرﯾﻮان ﺳﺪﯾﻖ
دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼە زﯾﺎﻧﯽ ﭘێ ﮔەﯾﺎﻧﺪووﯾﻦ دەﺑــﻮو ﺑــەر ﻟــەوەی ﺳــﺎڵﯽ ﻧــﻮێ ﺑێــﺖ ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران داﺑــەش ﺑﻜﺮاﯾــە ،ﻛەﭼــﯽ داﺑــەش ﻧەﻛــﺮا و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 45ڕۆژە ﺑەﺳــەر ﻣﻮوﭼەﻣﺎﻧﺪا ﺗــێ دەﭘەڕێــﺖ ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێامﻧﯽ ﻫەﻣﻮوﻣﺎن ﻟە ﮔﺸــﺖ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەﻛﺎن ﻣﻮوﭼەﻣــﺎن ﭘــێ ﻧــەدراوە و ﺋەﻣــڕۆ ﻧــﺎ ﺋەﻣڕۆﻣــﺎن ﭘــێ دەﻛــەن .ﻣﻦ ﺑــﯚ ﺧﯚم ﻛــە ﻫﺎوڕێﯿەﻛــﻢ ﻫەﯾــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرە ﻟەﮔــەڵ ﺧــﯚم دووﭼﺎری ﺋــەوە ﺑﻮوەﺗــەوە ﺧــﺎوەن ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﭘێــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪووە دەﺑێﺖ ﯾــﺎن ﺑەزووﯾــﯽ ﻛﺮێﻜــەی ﭘــێ ﺑــﺪات ﯾﺎﻧﯿــﺶ دەﺑێــﺖ ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﭼــﯚڵ ﺑــﻜﺎت ،ﺋەﻣــەش ﮔﺮﻓﺘێﻜــﯽ زۆری ﺑــﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﺑﯚﭼــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﺟــﺎر ﮔﺮﻓﺘــﯽ دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﻣﻮوﭼە ﺗەﻧﻬــﺎ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێامﻧﯽ ڕوو دەدات .ﻫﯿﻮادارﯾﻦ دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼە دووﺑﺎرە ﻧەﺑێﺘەوە و ﻛﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﮔﺮﻓﺘە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ.
12
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ،
دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻋێــﺮاق و ﺷــﺎم ”داﻋــﺶ“ ﺑــە رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺟﯿﻬــﺎدی دادەﻧــﺮێ ﻛــە ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە رەﮔــەزی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎن و ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻟــە ﻋێــﺮاق ﺷــەڕی ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻧەﯾــﺎر و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺋەو واڵﺗﺎﻧە دەﻛەن. ”داﻋــﺶ“ ﻟــە رێﻜﺨــﺮاوی دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳــەری ﻫەڵــﺪا، ﺋــەو ﮔﺮووﭘــە ﭼەﻛــﺪارەی ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﺑەﻏــﺪادی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ دەﻛــﺮد 2011دادا ژﻣﺎرەﯾەك و ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ 2011 ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛــەی رەواﻧــەی ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــﺮد ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ”ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە“، 2013دا ﺑەﻏــﺪادی ﻟــە ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2013دا ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ”دەوڵەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق“ و ”ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ”داﻋــﺶ“، ﺑــەاڵم ”ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە“ ﺋەوەﯾــﺎن رەت ﻛﺮدەوە. ﭼﺎرﻟــﺰ ﻟﯿﺴــﺘەر ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ”ﺑﺮۆﻛﯿﻨﮕــﺰ“ ﻟــە ﻗەﺗــەر ژﻣــﺎرەی ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣەﺣﻤﻮد ﺋﯿﺴامﻋﯿﻞ
ﻛﻮردﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎیﻋەرەﺑﯽ
داﻋﺶ و ﺳەرﻛﺮدەﻛەی ﻛێﻦ؟ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺷــەش ﺗــﺎ ﺣــەوت ﻫــەزار و ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﺑــە ﭘێﻨــﺞ ﻫــەزار ﻣەزﻧــﺪە دەﻛﺎت ،ﻟەﺑــﺎرەی رەﮔــەزی ﺋەواﻧﯿــﺶ ،ﺋــەوە زۆرﯾﻨەی ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛە ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺧەڵﻜــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎن ،ﺑەاڵم ﺳــەراﻧﯿﺎن ﻟــە دەرەوەی ﺋــەو واڵﺗــە ﻫﺎﺗــﻮون و ﭘێﺸــﱰ ﻟــە ﻋێــﺮاق و ﺷﯿﺸــﺎن و ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن ﺷــەڕﯾﺎن ﻛــﺮدووە،
داﻋــﺶ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﺧﯚی ﺑــﯚ ﺋەﯾﻤەن زەواﻫﯿــﺮی ﺳــەرﻛﺮدەی رێﻜﺨــﺮاوی ﻗﺎﻋﯿــﺪە راﻧەﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻛــە ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎەی ﺑەرەﺳــﻤﯽ وەك ﺑﺎڵــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛــە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪ، ﺑــەاڵم داﻋــﺶ ﻫەﻣــﺎن ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﻗﺎﻋﯿــﺪەی ﻫەﯾــە و وای دادەﻧــێ ﻛە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﯾەﻛــەم ﻗﯚﻧﺎﻏــە ﺑــەرەو
ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺧێڵەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە دێﻨــە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮدن. ﺧﺎﺗــﻮو راﻏــﺪە دەرﻏــﺎم ﻧﻮوﺳــﯿﺎر ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”ﺣەﯾــﺎت“ دەڵــێ ،ﺋــەو ﺟﯿﻬﺎدﺧﻮازە ﻧﻮێﯿﺎﻧەی ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾﺎ دروﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدن و رووﺳــﯿﺎ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺖ ﺑــﯚ ﺳــﻮورﯾﺎی راﻛێﺸــﺎن ،ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷــەڕی ﻋێــﺮاق و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەﻻﯾەن
داﻋﺶ ﻫەﻣﺎن ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﻗﺎﻋﯿﺪەی ﻫەﯾە و وای دادەﻧێ ﻛە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﯾەﻛەم ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺑەرەو داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺧﯿﻼﻓەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻫەرﭼــﯽ ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯿﺸــە زۆرﯾﻨەﯾــﺎن ﻋێﺮاﻗﯿﻦ. ﺑەﭘێــﯽ رۆﻣــﺎن ﻛﺎﺑــێ ﺷــﺎرەزای ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ”ﭘەﯾامﻧﮕەی ﻓەڕەﻧﺴــﯽ ﺑــﯚ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ“ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟە ﺳــەراﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛــە ﻋێﺮاﻗــﯽ ﯾــﺎن ﻟﯿﺒﯿﺎﯾﯿــﻦ ،ﻟــەو ﻛﺎﺗەی ﺳــەراﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺳﻌﻮودی ﯾﺎن ﺗﻮوﻧﺴﯿﻦ.
داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺧﯿﻼﻓەﺗــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛــە و ﺋەواﻧــەی ﻟەﭘﺸــﺘﯿﯿەوەن ،ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺷــﺎرەزاﯾﺎن وای دادەﻧێــﻦ ﻛــە ﺑەﺷــﯽ زۆری ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑــﯚ رێﻜﺨﺮاوەﻛــە ﻟەﻻﯾەﻧــﯽ ﻛەﺳــﯿﯿەوە دێ ﻟــە ﻛەﻧــﺪاوی ﻋەرەﺑــﯽ و ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﻟەﻻﯾــەن
رژێﻤــﯽ دﯾﻤەﺷــﻘەوە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەﻛــﺮان ﺑــﯚ ﻟێﺪاﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ، ﻫەروەﻫــﺎ ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﺑــﯚ ﻫەﻣــﺎن ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻣەﺷــﻘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدوون، ﺋەوان ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟەﻧــﺎو دەﺑــەن و ﻋێــﺮاق و ﻟﺒﻨﺎﻧﯿــﺶ ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــەﻛﺎر دێﻨﻦ. ﺣــﺎزم ﺳــﺎﻏﯿﯿە ﻧﻮوﺳــەر ﻟــە ﻫەﻣﺎن
رۆژﻧﺎﻣــە دەڵــێ ،ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ داﻋــﺶ وەك ﺋــەو رووداوە واﯾــە ﻛــە ﺑــەر ﻟــە ﺷەﺳــﺖ ﺳــﺎڵ ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﻋــﺲ ﻟــە ﻫەرﯾەك ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێــﺮاق دەﺳــەاڵﺗﯽ ﮔﺮﺗــە دەﺳــﺖ ﺑەﺟﯿــﺎوازی ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾــەك ﻣﺎﻧــﮓ رووی دا ،ﺋێﺴــﺘﺎش داﻋــﺶ دەﯾــەوێ ﺋــەو دوو واڵﺗــە ﯾــەك ﺑﺨــﺎت ،ﺑەﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺋەوان ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻋــﺲ دوو رووی ﯾــەك دراون .ﺟەﻣــﺎل ﺧﺎﺷــﻘﭽﯽ ﻧﻮوﺳــەر و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﻜﺎری ﺳــﻌﻮودی ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەڵــێ ،ﻟــە ﺗەﻣــﻮوزی راﺑــﺮدوودا ﺣﻮﺳــێﻦ ﺷــﻤەری وەزﯾــﺮی دادی ﻋێــﺮاق ﭼەﻧــﺪ ﺳــەرێﻜﯽ ﮔــەورەی ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧــﯽ راﻛﺮدﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﮔﺮﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ داﻋــﺶ ﻟە ﻫــەردوو ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧــەی ”ﺋەﺑﻮﻏﺮێﺐ“ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ”ﺗﺎﺟــﯽ“ و ﺑەﻫێﺰﻛﺮدﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛــە ﻛــە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺷــەڕ دەﻛﺎت ،ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر ﻛــﺮد ،ﺋــەوەش وەك ﺧﺰﻣەﺗێــﻚ ﺑــﯚ رژێﻤــﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ﻛــە
ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺑﻮوﻧــﯽ ﻗﺎﻋﯿــﺪە ﻟەو واڵﺗــە ﻫەﺑﻮو ﺑــﯚ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺟەﻣﺎوەرەﻛەی ﺑﯚ ﺗﯿﺮۆر. ﻧﻮوﺳــەر ﺟەﻣﯿــﻞ زەﯾﺒﺎﻧــﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەڵــێ ،ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا داﻋــﺶ ﻟەداﯾﻜﺒــﻮوی ﺋەﻣــڕۆ ﻧﯿﯿــە، 2004ەوە ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺗﯿﺮۆر ﺑﮕﺮە ﻟــە 2004ەوە و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪﻧــﻦ ،ﺋــەوان ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎدا دروﺳــﺘﻜﺮاوی دەﺳــﺘﯽ ﻫەواڵﮕﺮﯾــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــﻮون ﻟــە ﻋێــﺮاق ،ﺑەاڵم دواﺗــﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــە ﻫەواڵﮕﺮﯾــﯽ ﺋێﺮان و ﻋێــﺮاق ﻓﺮۆﺷــﺖ و دواﺗﺮﯾــﺶ ﺳﻮورﯾﺎ. رۆژﻧﺎﻣــەی ”ﺋﺎﺳــﯿﺎ ﺗﺎﯾﻤــﺰ“ وای دەﺑﯿﻨــێ ﻛــە داﻋــﺶ و ﻫﺎوﭘەﯾامﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەوڵــﯽ ”ﺳﻮورﯾﺎﺳــﺘﺎن“ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺷــەڕواﻧﺎﻧﯿﺎن و دەدەن ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە رێﻜﻮﭘێﻜــﯽ ﻟــە ﻫەواڵﮕﺮﯾــﯽ ﺋێــﺮان و ﻋێﺮاﻗــەوە وەردەﮔﺮن. زەﯾﺒﺎﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ ،ﺑەﭘێــﯽ ﭼەﻧــﺪان راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﺑەﻏﺪادﯾــﯽ ﺳــەرﻛﺮدەی داﻋــﺶ ﺳــەر ﺑەﻫەواڵﮕﺮﯾــﯽ ﻋێــﺮاق و ﺋێﺮاﻧــە و ﻫــەر ﺋەواﻧﯿــﺶ داواﯾــﺎن ﻟــێ ﻛــﺮدووە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەﻗﺎﻋﯿﺪەوە ﺑــﻜﺎت ،ﭘێﺸــﱰﯾﺶ رۆژﻧﺎﻣــەی ”ﺗﺎﯾﻤــﺰ“ی ﺑەرﯾﺘﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛﺮدﺑــﻮو ﻛە ﺑەﻏﺪادی ﺳــەرەﺗﺎ ﺳــەر ﺑــە ﻫەواڵﮕﺮﯾــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــﻮوە، ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ ﺑﻮوەﺗە ﺳــەر ﺑەﻋێﺮاق
و ﺋێــﺮان ،ﻫــەروەك ﭼــﯚن ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺳــەراﻧﯽ داﻋــﺶ ﻫەواڵﮕﺮﯾــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻛــﺮدن ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە ﻧــﺎو ﻗﺎﻋﯿــﺪە ،ﺑەاڵم ﺋــەوان ﻫەڵﮕەڕاﻧــەوە و ﺑﻮوﻧە ﺳــەر ﺑەﻫەواڵﮕﺮﯾﯽﺋێﺮان. 19ی ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2010ﻫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە 19ی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی ﺳەرﺳــﺎر ﺧﺎﻧﻮوێﻜﯿــﺎن ﺑﯚردﻣــﺎن ﻛــﺮد ﻛــە ﻫەرﯾەك ﻟــە ﺋەﺑﯽ ﻋﻮﻣــەر ﺑەﻏﺪادی و ﺋەﺑــﯽ ﺣەﻣﺰەﯾــﺎن ﺗﯿــﺎدا ﻛﻮﺷــﺖ، دوای دە رۆژ رێﻜﺨــﺮاوی دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﺋەﺑــﯽ ﺑەﻛــﺮ ﺑەﻏــﺪادی وەك ﺟێﮕــﺮەوەی ﺋەﺑــﯽ ﻋﻮﻣــەر ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪ ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋەﻣﯿﺮی داﻋﺸە. ﺑەﻏــﺪادی ﻧــﺎوی ﺋﯿﱪاﻫﯿــﻢ ﺑــﻦ ﻋــەواد ﺑــﻦ ﺑەدرﯾﯿــە ﻟــە 1971ﻟــە ﺷــﺎری ﺳــﺎﻣەڕا ﻟــە داﯾــﻚ ﺑــﻮوە، ﭼەﻧــﺪان ﻧــﺎو و ﻧﺎزﻧﺎوی ﻫەﯾــە ،وەك ”ﺋەﺑــﻮ دوﻋــﺎ“ و ”ﻋەﻟــﯽ ﺑــەدری ﺳــﺎﻣەڕاﯾﯽ“ و ”دﻛﺘــﯚر ﺋﯿﱪاﻫﯿــﻢ“ و ”ﻛــەڕاڕ“ و ”ﺋەﺑــﻮ ﺑەﻛﺮ ﺑەﻏــﺪادی“، ﺋــەو دەرﭼــﻮوی زاﻧﻜﯚی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﻟــە ﺑەﻏــﺪا و ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚس و ﻣﺎﺳــﺘەر و دﻛﺘــﯚرای ﺗﯿــﺎدا ﺗــەواو ﻛــﺮدووە، وەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﺑﺎﻧﮕﺨــﻮاز ﻛﺎری ﻛــﺮدووە ،ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛــەی ﺧــﺎوەن ﺑﯿﺮی ﺳــەﻟەﻓﯽ ﺑەﻛﺎﻓــﺮﻛﺎرن ،ﺋــەو ﻛــﻮڕی ﺷــێﺦ ﻋەوادە ﻟە ﭘﯿــﺎوە ﻧﺎﴎاوەﻛﺎﻧﯽ ﻫﯚزی ﺑﻮﺑەدری ﻋێﺮاﻗﯿﯿە. ﺋﺎژاﻧﺴەﻛﺎن
ﻛﻠﯿﻠﯽ ﻛﺮاﻧەوەی ﮔﺮێﯽ ”داﻋﺶ“ ﻻی ﺳﻌﻮودﯾە و ﺋێﺮاﻧە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﺑــﯚ رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﻧــﺮاو ﺑەﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ دەﻛــﺮێ ،ﻫەﯾــە وای ﻟێــﻚ دەداﺗــەوە ﻛــە ﺷــﯚڕش ﺑــﻮون و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﭼەﻧــﺪ رژێﻤێﻜــﯽ ﺳــەرﻛﻮﺗﻜﺎر و دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚر ﻟەﻧــﺎو ﭼــﻮون ،ﻫەﺷــﯿﺎﻧە دەڵێــﻦ ﭘﻼﻧێﻜــﯽ زﻟﻬێــﺰەﻛﺎن ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻧەﺧﺸــەی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿــﺎ و ﻫێــﺰ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،وێــڕای ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﺗــﺮ وەك ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻫەﻧــﺪێ ﺟەﻣﺴــەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻛــﯚك ﻟــە دﻧﯿــﺎ و ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،ﻛە ﺋــەو واڵﺗﺎﻧەﯾﺎن ﻛــﺮدە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﯾﺎرﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ﮔەﻻﻧﯿﺸﯿﺎن وەك ﯾﺎرﯾﻜەر. ﺑــﯚ رووﻧﻜﺮدﻧــەوەی زﯾﺎﺗــﺮی دۆﺧەﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــەﯾﺮی دۆﺧــﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﻟــە دوای ﺷﯚڕﺷــەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜــﺮێ ،ﭼــﯽ ﺑەﺳــەر ﻫــﺎت و ﺑــەچ ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەك رۆﯾﺸــﺖ و ﻛێــﻦ ﺋەواﻧــەی ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑــﯚ دەﺳــەاڵت، ﻟــە ﻫەﻣﻮوﺷــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕــﱰ ﺋــەو ﮔەﻻﻧــەی ﺑەﭘەرۆﺷــﯿﯿەوە ﺳــەﯾﺮی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەﻛــﺮد و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﯽ زۆرﯾــﺎن ﺑــﯚ دا ،ﺑەﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺧﯚﯾﺎنﮔەﯾﺸنت؟ ﺑەﭘێــﯽ ﺳــﺎﯾﺘﯽ ﻛەﻧﺎڵــﯽ DW ی ﺋەڵامﻧﯿﺎﯾــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو
واڵﺗــە ﺗﯿﺸــﻜﯿﺎن ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺳــەر رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺋەوەﺷــﯽ ﺑــەم دواﯾﯿــە ﻟــە ﻋێــﺮاق رووﯾــﺎن دا، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨــﺮاوی دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻋێــﺮاق و ﺷــﺎم ”داﻋــﺶ“ەوە ،ﺋــەوان ﻫەﻣﻮوﯾﺎن ﻛــﯚك ﺑــﻮون ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﻛﻠﯿﻠــﯽ ﻛﺮاﻧــەوەی ﮔﺮێــﯽ ”داﻋــﺶ“ ﻻی ﺳﻌﻮودﯾە و ﺋێﺮاﻧە. رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەڵامﻧﯿــﺎ داﻋﺸــﯿﺎن ﺑــە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑــﯚ ﺳەراﻧﺴــەری ﻧﺎوﭼەﻛــە داﻧــﺎ و ﻫەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﻫــﯚﻛﺎری ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو رێﻜﺨﺮاوەﯾــﺎن ﺑــەو ﻫەاڵﻧــە ﺑەﺳــﺘەوە ﻛــە ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻛــﺮدی، ﺋــەوان ﮔﻮﺗﯿﺎن ،ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ وﯾﺴــﺘﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟــە رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑێﺘــە دی، ﺑــەاڵم وا ﺧەرﯾﻜــە رێﻜﺨــﺮاوی ﻗﺎﻋﯿﺪە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێــﺮاق ﭘێﺸــڕەوی دەﻛﺎت و ﺋەوەﺷــﯽ ﻟــە ﻓەﻟﻮوﺟــە رووی دا زەﻧﮕﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو رۆژﻧﺎﻣﺎﻧــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە
ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋێــﺮان ﺑــﺎش ﺑــﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗــﺎران ﺗﻮاﻧــﺎی ﻫەﯾــە ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﺑﺨﺎﺗــە ﺳــەر ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑــﯚ ﻛﺮاﻧــەوە ﺑــەرووی ﺳــﻮﻧەﻛﺎن ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﺑــﯚ ﺳــﻌﻮودﯾەش روون ﺑﻜﺎﺗــەوە ﻛــە ﭼﯿــﱰ رازی ﻧﯿﯿــە رﯾــﺎز ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟە ﺗﻮﻧــﺪڕۆ ﺳــﻮﻧەﻛﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﻫەﻣــﻮو ﺋەواﻧــەش ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﻠﯿﻠــﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﻗﺎﻋﯿﺪە ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێــﺮاق ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺋێﺮاﻧە، ﺑﯚﯾە ﺋــەوەی دەﯾــەوێ ﺧﻮێﻨڕﺷــنت ﻟە
رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑﻮەﺳــﺘێﻨێ دەﺑــێ ﺋــەو دوو ﻫێﺰە ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻜﺎت ﻛە ﻟەﺳــەر ﻣێــﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ داﺑﻨﯿﺸــﻦ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎنﯾەﻛﻼﺑﻜەﻧەوە. ﻧﻮوﺳــەر راﻏــﺪە درﻏﺎم ﻟەﺑــﺎرەی رۆڵﯽ ﺋێــﺮان ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی ”ﺣەﯾــﺎت“ی ﻟەﻧﺪەﻧــﯽ دەڵــێ ،ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﻟــە ﭘێﺸــﯿﻨەی ﺋێــﺮان زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧــەوەی 598ی ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑەﺷــەڕی ﺑڕﯾــﺎری 598ی ﻋێﺮاق-ﺋێــﺮان ﻛــە ﻟــە ﺑڕﮔەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎس ﻟــە داڕﺷــﺘﻨەوەی رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯽ
ﺋەوەی دەﯾەوێ ﺧﻮێﻨڕﺷنت ﻟە رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﻮەﺳﺘێﻨێ دەﺑێ ﺋێﺮان و ﺳﻌﻮودﯾە ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎ ﻟەﺳەر ﻣێﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ داﺑﻨﯿﺸﻦ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧەوە
ﻫەرێامﯾەﺗــﯽ دەﻛﺎت ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی ﻛەﻧــﺪاودا ،ﺑﯚ ﺋەﻣەش دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﺗﯽ ﺋێــﺮان ﻟــە ﭘﺸــﺖ ﭘــەردەوە ﻛﺎر ﺑــﯚ رازﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘەی دەﻛﺎت ،ﻟەﺳــەر ﺋەرزﯾــﺶ ﺷــەڕەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﻟــە ﻫەرﯾەﻛــە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێــﺮاق و ﻟﺒﻨــﺎن ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزن ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻓﺮەواﻧﺨﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ. ﺑەﭘێــﯽ ﻣﺎڵﭙــەڕی ”ﻻﯾــﻒ ﻟﯿﻚ“ﻋﺎرف ﻛﯿﺴــﻜﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴــﺘﯽ
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــﯽ وای دەﺑﯿﻨــێ ﻛــە ﺋێــﺮان ”داﻋــﺶ“ و ”ﺑــەرەی ﻧــﻮﴎە“ ﺑــەﻛﺎر دێﻨێ ﻟەﮔــەڵ زاﻧﯿﻨــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋــەوان ﺑــە رێﻜﺨــﺮاوی ﻗﺎﻋﯿــﺪەوە، ﺋــەوەش ﻣﺎﻧــﺎی ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋێــﺮان ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟــەو رێﻜﺨﺮاواﻧــە دەﻛﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋــەو ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ وێﻨــەی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎﯾە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر رۆژﺋــﺎوادا ،وێــڕای ﺋــەوەش ﺋێــﺮان داﻧﯽ ﺑــەوەدا ﻧﺎوە ﻛــە ﭼەﻧﺪان ﺳــەرﻛﺮدەی ﻗﺎﻋﯿــﺪە و ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛﺎﻧﯿــﺎن
ﺣەﺷــﺎر دەدات ،ﻟەﭘــﺎڵ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﭘەڕﯾﻨــەوەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻗﺎﻋﯿــﺪە ﻟــە ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن و ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن و ﺷﯿﺸﺎﻧەوە ﺑەرەو ﺳﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق. ﺗەﯾﺴــﯿﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﺠەﺑــﺎر ﺋﺎﻟﻮوﺳــﯽ DWی ﺗﻮێــﮋەری ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑــە DWی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــە ﺑــﯚ ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﮔﻮازراﯾــەوە ،ﭘــﺮدی دەرەﻛــﯽ ﺑــﯚ ﻫەﯾــە ﻟەﻻﯾەن ﺋێــﺮان و ﺳــﻌﻮودﯾﯿەوە ،ﺋــەوەی روو دەدات ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿــە ﻟە ﻧێــﻮان دەوڵەﺗﯽ ﺷــﯿﻌە ﻟــە ﺋێــﺮان و دەوڵەﺗــﯽ ﺳــﻮﻧە ﻟــە ﺳﻌﻮودﯾە. ﻧﻮوﺳــﯿﺎری ﺳــﻌﻮودی ﺟەﻣﯿــﻞ زﯾﺒﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ،ﺑەﭘێــﯽ راﭘﯚرﺗــەﻛﺎن رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ”داﻋــﺶ“ و ”ﺟەﯾﺸــﯽ ﻣﻮﺧﺘــﺎر“ و ”ﺋەﺑــﻮ ﻓەزڵ ﻋەﺑــﺎس“ و ”ﻋەﺳــﺎﺋﯿﺐ ﺋەﻫﻠﻮﻟﺤەق“ ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮاوی ﻫەواڵﮕﺮﯾــﯽ ﺋێﺮاﻧــﻦ ،ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﻔــﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا و ﻛﯚﻧﺘڕۆﻟﻜﺮدﻧﯿەﺗــﯽ، ﻫەﻣــﻮو ﺋەواﻧــە ﻟەﻻﯾــەن ﻓەﯾﻠەﻗــﯽ ﻗﻮدﺳــەوە ﺋﺎراﺳــﺘە دەﻛﺮێــﻦ و ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﺠﯽ ﺗــﺎران ﭘﺎرەدار و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەﻛﺮێﻦ. ﺋﺎژاﻧﺴەﻛﺎن
ﻛﻮرد ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺒﺎر و ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻜەوە ﮔﺮێ دەدات ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﻫەﻓﺘــەی ڕاﺑــﺮدوودا دوو ڕووداوی زۆر ﮔﺮﻧــﮓ ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ڕووﯾــﺎن داوە .ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﭼﻜەﯾەﻛﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒــﺎر ﺑــﻮوە ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﺳــەر ﺑــە ڕێﻜﺨــﺮاوی ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪەوە. دووەﻣﯿﺸــﯿﺎن ﺑڕﯾــﺎری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮوە ﺑــﯚ ﻧﺎردﻧــەدەرەوەی ﻧــەوت ﻫەرێــﻢ ﺑــﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دەرەوە. ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋﯿــﺪارەی ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﺋــەم دوو ڕووداوەی ﭘێﻜــەوە ﮔــﺮێ داوە .ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﻟــە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪەدا ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﺑــﺪات، ﺑــەاڵم ﺋــەو ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧــە ﺑــێ ﻣــەرج ﻧﯿﯿــە .ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺑــﺎاڵی ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﺑــە ﻣﺎڵﭙــەڕی ﻣﯚﻧﯿﺘــەری ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﺪات، ﺑــەاڵم دەﺑێــﺖ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻬێﻨێــﺖ -ﻟەواﻧــەش ﻛێﺸــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻧەوت و ﮔﺎز. ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﺋﯿــﺪارەی ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ
داوا ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق دەﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻧــەوت واژۆ ﺑــﻜﺎت و ﺑە ﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾــەش ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎﻓــﯽ ﺋــەوەی ﻫەﺑێــﺖ رۆژاﻧــە ﺑــڕی 300ﻫــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧــەوت ڕەواﻧــەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوە ﺑــﻜﺎت.
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﭼﺎرەﺳەرﺑﻜﺮێﺖ. 10رۆژ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺟــﯚ ﺑﺎﯾﺪﻧــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەﮔــەڵ ﻫەرﯾــەك ﻟە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان و ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﻧﻮﺟێﻔــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻗﺴــەی ﻛــﺮد و ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺗــەوەری ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛــەش ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﻮو
ﻦ:
”دەﺑێﺖ ﺋەو ﭼەﻛە ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎدەﯾﺪاﺗەﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﺪاﺑەﻛﺎرﺑﻬێرنێﺖ“ ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﮔﻮﺗﯿﺸــﯽ ﺳــەرداﻧەﻛەی ﺳــێ ﻫەﻓﺘە ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎی ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺑەﻏــﺪا ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯽ ﻻی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دروﺳــﺖ ﻛــﺮد .ﺑﯚﯾە واﺷــﻨﺘﯚن ﺳــﻮورە ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﻛێﺸــەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻧەوﺗﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ
ﺑە ﻛێﺸــەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە وزەی ﻧێﻮان ﻫەوﻟێﺮ و ﺑەﻏــﺪا .رۆژی ﭼﻮارﺷــەﻣﯽ ڕاﺑــﺮدووش ﺑﺎﯾــﺪن ﺑــﯚ ﻫەﻣــﺎن ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟەﮔەڵ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗﺴــەی ﻛــﺮد .ﺑﺎﯾــﺪن ﻟــەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﯿﺎﻧــەدا داوای ﻟــە ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﻧﻮﺟێﻔــﯽ ﻛــﺮد رێﮕﺎﯾــەك ﺑﺪۆزﻧــەوە
ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻧەوﺗــﯽ ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺷــەﻣەی رۆژی ﻧﺎوەﻧــﺪی. ڕاﺑــﺮدووش ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺑــﺎاڵی وەزارەﺗــﯽ دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــﯚ ﻫەﻣــﺎن ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوەوە. دێﻨﯿــﺲ ﻧﺎﺗﺎﻟــﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﻧەوﺗــە ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺑەرﮔــﺮی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻟــە واﺷــﻨﺘﯚن و دەڵێــﺖ، ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻫەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﻧێــﻮان ﺑەﻏــﺪا و ﻫەوﻟێــﺮ ﭼــڕ ﻛﺮدووﻧەﺗەوە و ﭘێﺪەﭼێــﺖ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەﯾﺸــﯽ ڕازﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﻧﺎردﻧــەدەرەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوە ﺑﻜــەن .ﺋــەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﭘێــﯽ واﯾــە ﺋەﺳــﺘەﻣە ﯾﺎﺳــﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﻧەوت و ﮔﺎز ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎدا دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﺪرێــﺖ ،واﺗــە ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﮔﺮﻧﮕــە ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو دەﻣێﻨێﺘــەوە .ﻛەواﺗــە ﺑەﻫێﺰﯾــﯽ ﭘێﮕــەی ﻛــﻮرد ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا و ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑــە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﱰ دەﺑێﺘە
13
ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺳرۆﻛﯽ ﺋﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﮔڵ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋﺮاق
ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرێــﻚ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗﻮو دەﻧﮓ ﻟەﺳــەر ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎز ﺑــﺪات .ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯿﺶ ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدان ﺋەﮔەر ﺋێﺴــﺘﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻧﺎﭼــﺎر ﻛــﺮا ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﻧﺎردﻧــەدەرەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوە ﺑــﻜﺎت ﺋــەوا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮوی ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ ﺑﺎرودۆﺧەﻛــەدا ﺑــﻜﺎت و ﺑــەو ﺟــﯚرە دەﻧــﮓ ﻟەﺳــەر ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﻏﺎز
ﺑﺪات ﻛە ﻫەوﻟێﺮ داوای دەﻛﺎت. ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻓﺸﺎرێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ واﺷــﻨﺘﯚن دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭼەﻛــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﺑﺪەﻧــە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ،ﺑــەاڵم واﺷــﻨﺘﯚن ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎﭼێﺘــە ژێــﺮ ﺋەو ﻓﺸــﺎرەوە. رۆژﻧﺎﻣــەی واﺷــﻨﺘﯚن ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﻟەﺳــەر زاری ﺳــﯿﻨﺎﺗﯚر ﻛﺎرل ﻟێﭭﯿﻨــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴــەوە ﺑــاڵوی ﻛــﺮدەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﺑــﻮاری ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق دەدات ،ﺑــەاڵم دەﺑێــﺖ ﻫــەر ﺟــﯚرە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧێــﻚ ﮔەرەﻧﺘﯿﺸــﯽ ﻟەﮔەڵــﺪا ﺑێﺖ .ﻧﺎوﺑــﺮاو ﮔﻮﺗﯽ ”دەﺑێﺖ ﺋەو ﭼەﻛــە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەﯾﺪاﺗــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﺪا ﺑەﻛﺎرﺑﻬێرنێﺖ“.
ﺷەڕ ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺎت؟
ﻟەم ﺳەردەﻣەﺷﺪا ﻛﻮرد ﻟە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺷەڕەﻛﺎﻧەوە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﻫێﻨﺎوە
ھﺰی ﭘﺸﻤرﮔ ﻟ ﻛﺎﺗﯽ راھﻨﺎﻧﺪا ..ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﺷــەڕ ﻫەﻣﯿﺸــە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﻧەﻛــﺮاو ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﯾــﺪا دەﻫێﻨێــﺖ. دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺷــەڕی ﻋێــﺮاق ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮێﺘــﺪا ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەدەی ڕاﺑــﺮدوودا ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﻓــﺮاوان ﻟــە ﺧﺎﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮو .ﻫێﺮﺷــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﻫﺎوﭘەﯾامﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑــﯚ 2003دا ﺑﻮوە ﺳــەر ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2003دا ﻫــﯚی ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨــﺎن ﺑــە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺳــەدام ﺣﻮﺳــێﻦ و ﭘــﺎش ﺋــەوەش ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗێﻜﯽ دەﺳــﺘﻮوری و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ وەرﮔــﺮت. ﺋێﺴــﺘﺎش ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣــﺎن
و داﻣــەزراوەی ﺗــﺮی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ .ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ڕاﺑــﺮدووش ﺳــەﳌﺎﻧﺪی ﻛــە ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛێﺸــەی ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی و ﺳــﻮﻧەﻛﺎن ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮردداﯾــە، ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﻣﺎوەی ﺋــەم ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕەدا ﻛــﻮرد ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﭘێﮕــەی ﺧــﯚی ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻫێﺰﺗــﺮ ﺑــﻜﺎت .ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ ،ﻟە ﻣــﺎوەی ﺋــەم ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕەدا و ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﻓﺸــﺎری ﺑــەردەوام ﻟەﺳــەر ﺑەﻏــﺪا ﻟەﻻﯾــەن ﺳــﻮﻧە و ﮔﺮووﭘــە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧــەوە واﯾﻜــﺮدووە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑێــﺖ واز ﻟــە زۆرﯾﻨــەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﺗﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻬێﻨێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﻏــﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻟە ﯾــەك ﻛﺎﺗــﺪا ﺳــﻮﻧە و ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟــە دەﺳﺖ ﺑﺪات. ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎش ﺳــﻮودی ﺑــﯚ ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو واڵﺗــە ﻫەﺑــﻮوە. رژێﻤــﯽ ﺋەﺳــەد ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ دەﯾــە ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ واڵﺗەﻛــەی ﭼەوﺳــﺎﻧﺪەوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻣﺎﻓــﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﺒﻮوﻧﯿﺸــﯿﺎن ﭘــێ ﺑﺪات، ﺑــەاڵم ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﻮوە ﻫــﯚی ﺋــەوەی ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﻓــﺮاوان ﻟــە ﺧﺎﻛــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﺑﻜەوێﺘــە ژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎﻧــەوە .زوو ﺑێــﺖ ﯾــﺎن درەﻧــﮓ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــە ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ دێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺳــﻮورﯾﺎی ﻧــﻮێ ﻫﺎوﺷــێﻮەی راﺑــﺮدوو واڵﺗێــﻚ ﻧﺎﺑێــﺖ ﻛــە ﺗﯿﺎﯾــﺪا ڕێــﺰ ﻟــە ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن ﻧەﮔﯿﺮێــﺖ و ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾــەك ﻛــەس دەﺳــەاڵﺗﺪاری ڕەﻫــﺎ ﺑێــﺖ. ﻛەواﺗــە زۆر ڕێــﯽ ﺗێﺪەﭼێــﺖ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﺒێﺘــە ﻫەرێﻤێﻜــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣﯽداﻧﭙێﺪاﻧﺮاو. ﺷــەڕی ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿــﺎش ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ دەﯾــەی ڕاﺑــﺮدوودا ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﮔــەورەی ﻟەﺳــەر
ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻧﺎو ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻫەﺑــﻮوە .ﺗﻮرﻛﯿﺎ واڵﺗێﻜﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ڕێﻜﺨﺮاوی ﻧﺎﺗﯚﯾــە و ﺧﺎوەﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 500ﻫەزار ﺳــەرﺑﺎزە ،ﺑەاڵم ﺷــەڕی ﻧێــﻮان ﭘەﻛەﻛە و ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ واﯾﻜــﺮدووە ﺋەﻧﻘــەڕە ﻧەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻫﺎوﺷــێﻮەی واڵﺗﺎﻧــﯽ وەﻛــﻮ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ و ﻓەڕەﻧﺴــﺎ ﺳــﻮود ﻟــەو ﺳــﻮﭘﺎﯾەی وەرﺑﮕﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەﻫێﺰﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﮕــە و دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺳەراﻧﺴــەری ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا .زاﻧﯿﺎرﯾﯿــە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺋــەوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدەن ﻛــە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1984ەوە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 6ﻫــەزار و 1984ەوە 500ﺳــەرﺑﺎز و ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﺷــەڕی ﭘەﻛەﻛــەدا ﻛــﻮژراون و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 13ﻫــەزاری ﺗﺮﯾــﺶ ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﺑﻮون. ﺋەﻣــەش ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرە ﺑﯚ ﺳــﻮﭘﺎﯾەك ﻛــە زۆرﺑــەی ﻛﺎﺗــەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎو ﺳــﻨﻮوری واڵﺗەﻛەﯾــﺪا ﻛــﺮدە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدات و ﺷــەڕەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت. ﭘﺎﺷــﺎن ﺷــەڕی ﻧێــﻮان ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺷــەڕواﻧﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛــە ﻟــە ﻣﺎوەی ﺳــێ دەﯾــەی ڕاﺑــﺮدوودا ﺑــە ﺑــڕی 300ﺗﺎﻛﻮ 450ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ زﯾﺎﻧــﯽ ﺑــە ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە .ﺋەو ﺷــەڕە زﯾﺎﻧــﯽ ﮔەورەﯾﺸــﯽ ﺑــە ﻛەرﺗــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﺋــەو واڵﺗە ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەم ﻛﺎرﯾﮕــەری و زﯾﺎﻧﺎﻧەش ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗــە ﺋــەو ﺋەﻧﺠﺎﻣــەی ﻛــە دەﺑێــﺖ ﻫــەوڵ ﺑﺪەن ﻟــە ڕێﯽ دﯾﺎﻟــﯚگ و داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧەوە ﻛێﺸــەی ﻛــﻮردی واڵﺗەﻛەﯾــﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەن. ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺋێــﺮان ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺟﯿــﺎوازە ،ﺑــەاڵم ﻛﻮرداﻧــﯽ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺧەﺑﺎﺗﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮدووە .ﻟە
1979دا ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎداری ﺳــﺎڵﯽ 1979دا ﺷﯚڕﺷــێﻜﯽ ﺑەرﻓــﺮاوان ﻟــە رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮد. 1982دا ﺷﯚڕﺷــەﻛە ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 1982دا ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭘــێ ﻫــﺎت و ﺗﯿﺎﯾــﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 10ﻫــەزار ﻛــەس ﻛــﻮژران و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 200ﻫــەزاری ﺗﺮﯾــﺶ ﺋــﺎوارە ﺑــﻮون. 1989دا ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1989دا ﺋێــﺮان ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧــﯽ دژ ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێــﺮان دەﺳــﺖ ﭘێﻜــﺮدەوە و ﺗﺎﻛــﻮ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﺳــﺎڵﯽ 1996ﺑــەردەوام ﺑــﻮو و ﺗﯿﺎﯾــﺪا دەﯾــﺎن
ﺑﯿﺰﻧﯿــﺰ ﺗﺎﯾﻤــﺰی ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﻟــە ڕاﭘﯚرﺗێﻜــﺪا دەڵێــﺖ ،ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرێﻜــﯽ زۆر ﺑــﺎش ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟــەم ﻗﯚﻧﺎﻏــەی ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻧەوەﺳــنت و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﺒﻨــەوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﺑــﻮون ﺑــە ﺧﺎوەﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﯾﯿــە. ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺋــەوەی ﺗێﺪاﯾــە زﯾﺎﺗــﺮ ﭘەرە ﺑــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا
ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚی ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﻮوە ﻫﯚی ﺋەوەی ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺑەرﻓﺮاوان ﻟە ﺧﺎﻛﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەوێﺘە ژێﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﻛﻮردەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﻫــەزار ﻛــەس ﻛــﻮژران .ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2004ﯾﺸــﺪا ﭘﮋاك ﺑڕﯾــﺎری دا ﻟە ڕێﮕەی 2004ﯾﺸــﺪا ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯿــەوە ڕووﺑــەڕووی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێــﺮان ﺑﺒێﺘــەوە و ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻜﯿــﺶ ﭘێﻜــﺪادان ﻟــە ﻧێــﻮان ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﺋــەم ﻫێــﺰە و ﺳــﻮﭘﺎی ﺋێﺮاﻧــﺪا ڕووی داوە .ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێــﺮان ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺋــەوەی ﺗێــﺪا ﻧەﺑــﻮوە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد داﺑﯿــﻦ ﺑــﻜﺎت .ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﭘەرﺗەوازەﯾــﯽ ﭘﺎرﺗــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ واﯾﻜــﺮدووە ﭘێﮕــەی ﻛﻮرد زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو واڵﺗەدا ﻻواز ﺑێﺖ. ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻟــە ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑەردەواﻣﺪاﯾە و ﺗﻮێﮋەرەواﻧﯿــﺶ ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدان ﺋەم ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرن ﺑــﯚ ﺋەوەی ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎد ﺑێــﺖ .ﮔﯚﭬــﺎری ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺷــﻨﺎڵ
ﺑــﺪات ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﻧﻘــەڕە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺳــەرﭼﺎوەی ﻣﺘامﻧەﭘێﻜــﺮاوی وزە ﻫەﯾــە ﺑــﯚ ﺑەردەواﻣﺒــﻮون ﻟەﺳــەر ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری .ﺋــەوەش ﻛــە ﻫەوﻟێــﺮ ﻣەﺑەﺳــﺘﯿەﺗﯽ دۆزﯾﻨــەوەی ڕێﮕﺎﯾەﻛــە ﺑــﯚ ﻧﺎردﻧــەدەرەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ، ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﻧەﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوو و ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﺧێــﺮای ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــەﻛﺎن دەﺑﻨــە ﻫﺎﻧﺪەرێــﻚ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺋــﺎوڕ ﺑــەﻻی ﺋەوروﭘــﺎدا ﺑﺪەﻧــەوە و ﻫــەوڵ ﺑــﺪەن واڵﺗەﻛەﯾﺎن ﺑﺒێﺘــە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋــەو ﯾەﻛێﺘﯿﯿــە. ﺑــەاڵم ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎش ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﺋــەوە دەﺧﻮازێــﺖ ﺋەﻧﻘــەڕە ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﻛێﺸــەی ﻛــﻮردی واڵﺗەﻛەی ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت.
14
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻫﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻣﻜــﯽ ”ﻛــﺮدەوە” ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻫﺎوﺑەﺷــﻦ. ﻣﯿﺴــﺪاﻗﯿﯿەﺗێﻜﯽ وەدﯾﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑەﻣﺎﻧــﺎی ﺷــﺎﻧﺪاﻧە ﺑــەر ﻛﺮدەوەﯾــە و ﺷــﺎﻧﺪاﻧە ﺑــەر ﻛــﺮدەوەش ﺑەﻣﺎﻧــﺎی وەدﯾﻬێﻨﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە .ﻣەﺣﺎڵــە ﻛﺮدەوەﯾــەك وەدﯾﻬێﻨــﯽ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻧەﺑــێ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯿــﺶ ﻟــە ڕێــﮕﺎی ﺷــﺎﻧﺪاﻧە ﺑــەر ﻛﺮدەوەﯾەﻛــەوە وەدی ﻧەﯾــێ .ﻛەواﯾــە زاﻧﺴــﺘە ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ و ﻫﻮﻧەرﯾﯿــەﻛﺎن ﺋــەوان زاﻧﺴــﺘﺎﻧەن ﻛــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەﯾــﺎن ”ﻛﺮدەوە“ﯾــە .ﺑــەاڵم دەﺳــﺘەی ﯾەﻛەﻣــﯽ زاﻧﺴــﺘەﻛﺎن واﺗــە زاﻧﺴــﺘە ﺗﯿﯚرﯾﯿــەﻛﺎن ﺋــەم زاﻧﺴــﺘﺎﻧەن ﻛــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ دواﯾﯿــﺎن ﻛــﺮدەوە ﻧﯿﯿــە ﺑەڵﻜﻮ ”ﺗﯿﯚری ڕووت“ە.
ﻟــە ﺑﺎﺳــﯽ ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧــەدا ﺑﺎﺷــﱰ واﯾە ﺳــەرەﺗﺎ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻛﺎﻣــە ﺑﻮاری ﻣەﻋﺮﯾﻔــﯽ ﻟــە زاﻧﺴــﺘە ﻣﺮۆﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ﻫەﯾــە .ﻫەﻣــﻮو ﻟﻘەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن ﯾﺎ ﺋــەوەی دﯾﺴــﯿﭙﻠﯿﻨﯽ ﭘــێ دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺑەﺳــەر ﺳــێ دەﺳــﺘەی ﮔــەورەدا داﺑــەش دەﺑــﻦ ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟــە ﻟﻘەﻛﺎﻧــﯽ ”زاﻧﺴــﺘﯽ“” ،ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ“ و ”ﻫﻮﻧــەری“ .ﻟــە ﻫێﻨﺪێﻚ ﻟــەم ﻟﻘﺎﻧەدا ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻫــەوڵ ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺑــﻮون ﺑــە ﺑەرﺑاڵوﺗﺮﯾــﻦ ﻣﺎﻧــﺎی ﺧــﯚی و ﺋﺎﮔﺎدارﺑــﻮون ﻟــەو ﺷــﺘﺎﻧەﯾە ﻛــە ڕوو دەدەن .ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫێﻨﺪێــﻚ ﻟﻘــﯽ ﺗﺮدا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﻟەم ﭼەﺷــﻨە ڕەﭼــﺎو ﻧﺎﻛﺮێ ﺑەڵﻜﻮ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋەوەﯾــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەك ﻟە ﺟﯿﻬﺎﻧﯽ ﺑﻮوﻧﺪا وەدی ﺑێ. ﺋێﻤــە ﻟــە ﻟﻘــە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻫەرﺑﯚﯾــە ﺟﯿﻬــﺎن دەﻧﺎﺳــﯿﻦ ﻫەﺗــﺎ ﻧﺎﺳــﯿﺒێﺘامن ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻟﻘــە ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ و ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑﯚﯾــە ﺟﯿﻬــﺎن دەﻧﺎﺳــﯿﻦ ﻫەﺗــﺎ ڕێــﮕﺎی وەدﯾﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ﺗەﺧــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ. ﻟە ﻟﻘە ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ و ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﺟﯚراوﺟــﯚرن؛ ﺑــەم ﻣﺎﻧﺎﯾــەی ﻟــە ﻟﻘــە ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﮔەرەﻛامﻧــە ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﻛەرەﺳــﺘﺎﻧەی دەﻣﺎﻧﮕەﯾەﻧێﻨــﻦ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎمنــﺎن ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا وەدی ﺑﻬێﻨﯿــﻦ ،ﺑەاڵم ﻟــە ﻟﻘــە ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا دەﻣﺎﻧــەوەی زێــﺪە ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﺑﺨەﯾﻨــە ﺳــەر ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﯾــﺎن ﺑــە ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾەﻛــﯽ ڕەﺷــﺒﯿﻨﺎﻧە ﺑڵێﯿــﻦ ﺷــﺘێﻚ ﻟــە ﻧﺎﺣەزﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﻛــەم ﻛەﯾﻨــەوە ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا ﻟﻘــە ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ و ﻟﻘــە ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﮔﯚڕاﻧــﮕﺎری ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧﺪا وەدی دەﻫێﻨﻦ. ﭼەﻣﻜــﯽ ”وەدﯾﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری“
ﻛەرەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺑەﻛەڵــﻚ ﺑــﯚ اﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ] [1ﭘﺮﺳــەﻛﺎن ﯾــﺎ ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ڕاﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ] [ ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﻫێﻨﺪێﻚ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﮔﺮﯾامﻧەﯾﯿــەوە ﻟە ﻟﻘــە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا [“ە ﻛە ”ﭘﺮﺳــێﻚ]“[2ە ﻫەرﭼــﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ”ﭘﺮﺳــێﻚ] ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ”ڕاﯾﯿﻜــﺮدن“ ﻫەﯾــە و ﻟە ﻟﻘــە ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ و ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ”ﮔﺮﻓــﺖ]“[3ە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻫەرﭼــﯽ ”ﮔﺮﻓــﺖ] [“ە ”ﻻﺑــﺮدن] “[4ﻫەﯾــە .ﻛەواﯾــە ﺑــە ”ﻻﺑــﺮدن] [“ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە ﻛــﯚی دﯾﺴــﯿﭙﻠﯿﻨە ﺑەﺷــەرﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺋێﻤــە ﯾــﺎ ﻟــە دوای ڕاﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯿﻦ ﯾــﺎ ﺑە ﺷــﻮێﻦ ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧەوەﯾــﻦ .ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺧــﺎڵ ﻛــە ﻟەﻣــەڕ ”ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧــە“وە دەﺑێ ﺑﯿڵێﯿــﻦ ﺋەوەﯾە ﻛــە ﻟە ﻫــەر دوو ﺷــﻮێﻨﺪا واﺗــە ﻟە ﻟﻘە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا و ﻟــە ﻟﻘــە ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ و ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ﻛەڵﻜــﯽ ﺧــﯚی ﻫەﯾــە .ﺑــە دەرﺑڕﯾﻨێﻜــﯽ ﺗــﺮ دەﻛــﺮێ ﺑڵێﯿــﻦ ﺋەﮔــەر ﻣﻦ ﭘﺴــﭙﯚڕی زاﻧﺴــﺖ ﺑــﻢ ﯾــﺎ ڕەﺧﻨەﮔﺮی زاﻧﺴــﺖ ،ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺗەﻛﻨﯿــﻚ ﺑــﻢ ﯾــﺎ ڕەﺧﻨەﮔــﺮی ﺗەﻛﻨﯿﻚ،
ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽﺗێﻔﻜﺮﯾﻦ ﺧﺎڵــﯽ دووەﻣــﯽ ﺷــﯿﺎوی ﻟێﻜﺪاﻧــەوە ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﺳــﯚﻧﮕەی ﺋــەوەی ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧــە ﻟــە واڵﺗــﯽ ﺋێﻤــەدا ﭘێﺸــﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﻧﯿﯿــە، ﻫێﻨﺪێــﻚ ﺟــﺎر دﯾﺘﻮوﻣﺎﻧــە ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﺑەﭼەﺷــﻨێﻚ دەدوێــﻦ ﻛــە وادﯾــﺎرە ﻟــە ڕواﻧﮕــەی ﺋەواﻧــەوە ﺋﺎوەڵﻨــﺎوی ”ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧــە“ ﯾــﺎ ”ڕەﺧﻨەﯾــﯽ“ ﺑــﯚ ﺗێﻔﻜﺮﯾــﻦ ﺋﺎوەڵﻨﺎوێﻜــﯽ ﺑﺎﯾەﺧﺪەراﻧەﯾــە؛ وەك ﺋــەوەی ﺑڵێﯿــﻦ ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ڕەﺧﻨەﯾــﯽ واﺗــە ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽ ﭼــﺎك و ﺋەﮔــەر ﺷــێﻮە ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨێــﻚ ڕەﺧﻨەﯾــﯽ ﻧەﺑــێ ،ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨێﻜــﯽ ﺑــﺎش ﻧﯿﯿــە .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــە دەﻗــﯽ ﻫێﻨﺪێــﻚ ﻧﻮوﺳــەرامنﺎﻧﺪا ﻟەﻣــەڕ ﻛەﺳــێﻜەوە ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ڕەﺧﻨەﯾﯿــە ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧــە ﭼــﺎك ﺑﯿــﺮ دەﻛﺎﺗــەوە و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺑــﻮاری ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾــە .ﻟەم
1ـ ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽ ﺗﻮێﮋەراﻧە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺟــﯚری ﺗێﻔﻜﺮﯾــﻦ ﻛــە ﻣــﺮۆڤ ﺧﺎوەﻧﯿەﺗــﯽ ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ﺗﻮێﮋەراﻧەﯾــە .ﺋــەم ﺷــێﻮە ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨە ﻟە ﺑــﻮاری ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەدا ﺑــەﻛﺎر دەﻫێــرنێ و ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەش ﻫــەر ﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــەو ﺷــﻮێﻨەدا دەﻛــﺮێ ﻛــە ﺋێﻤــە ﺑەﻫﯿــﭻ
ﺋﺎوڕداﻧــەوە ﻟــە ﻫەﺳــﺘﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧەﻛﺎن ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ ﻓﺮەﻻﯾــەن و ﻗﻮڵــە ﻛــە ﺧــﯚی ﻟــە ﻫﯿــﭻ ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﺪا ﻧﺎﺑﯿﻨێﺘــەوە و ﺑەﭘێــﯽ ﻫــەر ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەك و ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧــەی ﺗﯿــﺎی دەژﯾــﺖ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛــﯽ دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﺟﯿــﺎوازی ﺑــﯚ ﺑﻜﺮێــﺖ .ﻟــە ﻓﯿﻠﻤﯽ ”ﺷــﯿﻦ ﮔەرﻣﱰﯾــﻦ رەﻧﮕــە“ ﺗەرﻛﯿــﺰی ﺳــەرەﻛﯽ ﻛﺮاوەﺗە ﺳــەر ﻫەﺳــﺘەﻛﺎن و ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ وەك ﺋﺎدێــﻼ ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﻛــە ﻟــە ﻓەڕەﻧﺴــﺎ دەژی. ﺑــە دﯾﺘﻨــﯽ ﺋــەم ﻓﯿﻠﻤــە ﭼەﻧــﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺳــەرەﻛﯽ دێﺘــە ﺋــﺎراوە، ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﺑــە ڕاﺳــﺘﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎن دەﺗﻮاﻧــێ ﭼەﻧــﺪ ﺟــﯚر ﻫەﺳــﺖ و ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــﯽ ﺑﺒێــﺖ؟ ﺋــەم ﻫەﺳــﺘﺎﻧە ﭼــﯚن دروﺳــﺖ دەﺑــﻦ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﻫــﯚﻛﺎری دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿﺎن دەروﻧﯿﯿــە ﯾــﺎن دەرەﻛﯿﯿــە؟ ﯾــﺎن ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺣــەزی ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ دەﺑــﻦ؟ ﺋــەو ﻫﯚﻛﺎراﻧەی
ﻛــە دەﺑﻨــە ﻫﯚی ﺋــەوەی ﻫەﺳــﺘەﻛﺎن ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــﺎن ﺑە ﺳــەردا ﺑێــﺖ ﭼﯿﯿە؟ و ﮔﺮﻧﮕــﱰ ﻟــە ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن ﻛﺎرﯾﮕەر ﺋەم ﺣەزاﻧــە ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋەم ﻛەﺳــﺎﻧە و ڕواﻧﮕــەی و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋــەوان ﭼﯚﻧە؟ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋەﮔــەر ﺋﺎوڕێــﻚ ﺑﺪەﯾــﻦ ﺑﯚ ﻣێــﮋووی ﻫﻮﻧــەر دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑﺎﺳــﻜﺮدن ﻟە ﻫەﺳــﺖ و ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧەﻛﺎن ﺑــە ﺷــێﻮازێﻜﯽ زۆر ورد ،ﺑــﯚ ﺟــﺎری ﯾەﻛــەم ﻟە ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮﺳﯿﯚﻧﯿﺴــﺘﯿﺪا ﻫﺎﺗﻮوەﺗــە ﺋــﺎراوە .ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــەﻛﺎن ﻟــەم ﺳــﺘﺎﯾﻠەدا ﻫەﺳــﺖ و ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــﯽ ﺳــﻮوژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﭼﺮﻛەﯾەﻛــﺪا ڕاو دەﻛــﺮد و ﻟــە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا ﻧﯿﺸــﺎﻧﯿﺎن دەدا .ﺑەﭘێــﯽ ڕواﻧﮕــەی ﺋــەوان ﻫەﺳــﺖ و ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧەﻛﺎن ﻟــە ﭼﺮﻛەﯾەﻛــەوە ﺑــﯚ ﭼﺮﻛەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ دەﮔــﯚڕێ و وەك ﺧــﯚی ﻧﺎﻣێﻨــﯽ ،ﻫەر ﺑﯚﯾــە ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﭼﺮﻛﺎﻧــە ﺑە ﺟﯿﺎ دەﺗﻮاﻧــێ ﺣەﻗﯿﻘەﺗــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﺟﻮاﻧــﱰ ﺑــﯚ ﺋێﻤــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑــﻜﺎت. ﻟــە ﺳﯿﻨەﻣﺎﺷــﺪا ﻟــە ﺳــەردەﻣێﻜﺪا ﻛــە ﺋــەم ﺳــﺘﺎﯾﻠە واﺗــە ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ
ﺋﯿﻤﭙﺮﺳﯿﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ ﻫﺎﺗــە ﺋــﺎراوە ﺑەﭘێﯽ ﺋــەوەی ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻫﻮﻧەرێــﻚ ﺑــﻮو ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ زەﻣــﺎن دەﭼــﻮوە ﭘێﺸــەوە ﻫــەوڵ درا ﺗەﻋﺒﯿﺮێﻜــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺑــﯚ ﺑﺪۆزرێﺘــەوە و ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺑﺮێﺴــﯚن ﻓەڕەﻧﺴــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑــﻮو ﻛــە ﻟــە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋــەم ﺳــﺘﺎﯾﻠەدا ﺑــﻮو ،ﺑﯚ منﻮوﻧــە ﺋەﮔەر ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯿــﺪا ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن (Actionﺋــەو ﻟــە ﻛﺎرێﻜﯿــﺎن دەﻛــﺮد ))(Action ﻫەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻨﺪا ﺗــەواوی ﺋــەو ﻛﺎرەی ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــە وردی ﻧﯿﺸــﺎن دەدا و ﺑــە وردی ﺗــەواوی ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻛــە ﭼﺮﻛــە ﺑــە ﭼﺮﻛــە ﻟــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەدا دروﺳــﺖ دەﺑــﻮو ﻧﯿﺸــﺎن دەدا .ﺑــﻮ منﻮوﻧــە ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﻟــە زﯾﻨــﺪان ﻫەڵﺪەﻫــﺎت ﻗﯚﻧــﺎغ ﺑــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺋەم ﻫەڵﻬﺎﺗﻨﯽ ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﻧﯿﺸﺎن دەدا. ﻟــە ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺷــﯿﻦ ﮔەرﻣﱰﯾــﻦ ڕەﻧﮕــە ﺋــەم ڕواﻧﮕــە ﺑــە ﻫێﺰﺗــﺮ ﺑﻮوەﺗــەوە و دەرﻫێﻨــەر ﻫەوڵــﯽ داوە ﻟــە ڕێﮕــەی ﻛﺎﻣێــﺮاوە ﻻﯾەﻧــﯽ ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛە ،ﺣەزەﻛﺎﻧــﯽ و
ﭼێﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﻧﺰﯾﻜــەوە و زۆر ﺑە وردی ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﺪات .ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎدا ﭘێﻮەﻧﺪی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﺑــە ڕەﻧﮕەﻛﺎﻧــەوە ﻫــەر ﻟــە ﻧــﺎوی ﻓﯿﻠﻤەﻛــەدا دەر دەﻛــەوێ ،ﻟــە ڕەﻧﮕــﯽ ﻣﻮوی ﺳــەری ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﻛەﯾەوە ﺑﯿﮕﺮە ﺗــﺎ ڕەﻧﮕﯽ ﺟﻠﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﻫــەر ﻛﺎﻣﯿــﺎن ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺧﯚﯾــﺎن ﻫەﯾــە ﻟــە ﺳــەر ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛە ،ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﺗﺎﻣــﯽ ﭼێﺸــﺘەﻛﺎﻧەوە و ﺋــەو ﭼێﮋەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﺧــﻮاردن دەﯾﺒــەن ،ﻟــەم ﻓﯿﻠﻤــەدا ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺷــﻮێﻨﺪا ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛە ﻟەﮔــەڵ ﺧێﺰاﻧەﻛــەی ﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻫﺎوڕێﻜﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺎن دەدرێ ﻛــە ﻟەﺳــەر ﺳــﻔﺮە ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻧﺎﻧﺨﻮاردﻧــﻦ و ﺗەﻧﻬﺎ ﺷــﺘێﻚ ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــێ دەﻛــﺮێ ﺗﺎﻣــﯽ ﭼێﺸــﺘەﻛەﯾە، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــە ﺷﻮێﻨێﻜﯿﺸــﺪا ﺋﺎدێــﻼ ﺑﯚ ﺧــﯚی ﭼێﺸــﺖ ﻟــێ دەﻧــێ و دواﺗــﺮ ﺑــە ﻧــﺎو ﻣﯿﻮاﻧەﻛﺎﻧــﺪا دەﮔــەڕێ ﺑﺰاﻧــێ ﺗﺎﻣەﻛەﯾــﺎن ﭘــێ ﭼﯚﻧــە ،ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸــﺪا ﻛﺎﺗێﻚ دەﭼێ ﺑﯚ ﻣﺎڵــﯽ ﺑﺎوﻛﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﻛەی و ﻟــەوێ ﺷــەراﺑﯽ
ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑە ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧە ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﺑﻢ ﯾــﺎ ڕەﺧﻨەﮔــﺮی ﻫﻮﻧەر، ﻟــە ﻫەرﺳــێ ﭘێﻮداﻧــﺪا ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧــە ﻛەرەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚﯾــە ﻛــە ﻧەك ﻫــەر ﺑﯚ ﻣــﻦ ﺑەﻛەڵﻜــە ﺑﮕﺮە ﺗــﺎ ﺋــەو ڕادەﯾــەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺑﯚ ﻣﻦ ﻫەﯾــە ﻛــە ﺑەﺑێ ﺋــەو ﻛەرەﺳــﺘەﯾە ﻣﻦ ﻧــە دەﺑــﻢ ﺑــە زاﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﮔــەورە و ﻧە دەﺑــﻢ ﺑــە ﺗەﻛﻨﯿﺴــﯿﯿەﻧێﻜﯽ ﻟێﻬﺎﺗﻮو و ﻣەزﻧﯿﺶ. ﻧﯿﺶ. ﻧەﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽﻣەز
د .ﻣﺴﺘﻓﺎ ﻣﻟﯿﻜﯿﺎن 2-1 دۆﺧــەدا ﴎوﺷــﺘﯿﯿە ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻚ ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨێﻜــﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧــە ﻟــەﻛﺎر ﻧەﻛﺎ ﻣﺎﻧــﺎی ﺋەوەﯾــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨێﻜﯽ ﻻواز و ﻟەرزۆﻛــە .ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﻟــەم ﭼەﺷــﻨە ،ﺑەﺗــەواوی ﻧﺎڕاﺳــﺘە. ﺗێﻔﻜﺮﯾــﻦ ﺷــەش ﺟــﯚری ﻫەﯾــە و ﺟﯚرێﻜﯿﺸــﯽ ﯾــﺎ ﺑــەو ﺷــێﻮەی ڕووﻧﯽ دەﻛەﯾﻨــەوە ﺋەوﭘەڕەﻛــەی دوو ﺟــﯚری ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧەﯾە.
ﻛﻠﯚﺟێــﻚ ﺷــێﻮەی ڕاﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺮﺳــێﻚ ﯾــﺎ ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﮔﺮﻓﺘێــﻚ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ و ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﺋێﻤــە ﺑــە ﻧەزاﻧﯿﻨــﯽ ﺗــەواوەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت. ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ﺗﻮێﮋەراﻧــە دەرﺑــﺎرەی ﻛەﺳــێﻚ ﻣﺎﻧــﺎ ﭘەﯾــﺪا دەﻛﺎ ﻛــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی دەﺳــﺖ ﭘــێ ﻛــﺮدووە و ﺋــەم ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾــە ﺟﯿﺎوازی ﻫەﯾــە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﻛەﺳــێﻚ ﺧــﯚی ﺋــﺎﮔﺎدارە ﺷــێﻮەی ڕاﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺮﺳــێﻚ ﯾــﺎ ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﮔﺮﻓﺘێــﻚ ﻧﺎزاﻧێ و وێﻜەوﺗﻮوە ﻫەﺗﺎ ﺑﯿﺪۆزێﺘەوە. 2ـﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽﺋﯿﺴﺘﺪﻻﻟﯽ ﺟــﯚری دووەﻣــﯽ ﺗێﻔﻜﺮﯾــﻦ ،ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﺘﺪﻻﻟﯿﯿە .ﻟــەم ﺟــﯚرە ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨەدا ﺷــێﻮەی ڕاﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺮﺳــێﻚ ﯾــﺎ ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﮔﺮﻓﺘێــﻚ دەزاﻧﯿــﻦ ﺑــەاڵم ﺑەردەﻧﮕەﻛــەی ﺋێﻤــە ﻧﺎﯾﺴــەﳌێﻨێ. ﻟــەم دۆﺧــەدا ﺋێﻤە ﺑــە ﺑەڵﮕەﻫێﻨﺎﻧەوە )ﺋﯿﺴــﺘﺪﻻل( دەری دەﺧەﯾــﻦ ﻛــە ﺷــێﻮەی ڕاﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺮﺳــەﻛە ﯾــﺎ ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ﻫــەر ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋێﻤــە دەﯾڵێﯿــﻦ .ﺑــە دەرﺑڕﯾﻨێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑەڵﮕەﻫێﻨﺎﻧــەوە ﺑــﯚ دەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗەﯾــە ﻛــە وەاڵﻣﯽ ﺋێﻤــە ﺑەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەی ورووژاوە وەاڵﻣێﻜــﯽ دروﺳﺘە.
3ـﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧە ﺟــﯚری ﺳــێﯿەﻣﯽ ﺗێﻔﻜﺮﯾــﻦ ،ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽ ڕەﺧﻨەﯾﯿــە] .[5ﻟــەم ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧــە ﯾــﺎ ڕەﺧﻨەﯾﯿــە] [. ﺟــﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾــەدا ﻫەﻧﮕﺎوێــﻚ ﺑــەرەو ﭘێﺸــﱰ ﻫەڵﺪەﮔﺮﯾﻦ .ﻟەم ﺷــێﻮە ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــەدا ڕێﮕﺎی ڕاﯾﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳــێﻚ ﯾــﺎ ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﮔﺮﻓﺘێــﻚ ڕاﻧﺎوە ،ﺑــە ﺑەڵﮕە ﻫێﻨﺎﻧــەوەش دەرﻣﺎﻧﺨﺴــﺘﻮوە ﻛــە ﺋەو ڕێﮕﺎﯾــە ﺑــێ ﺋەﻣــﻼو ﺋــەوﻻ وەاڵﻣــﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛەﯾە .ﺑــەاڵم ﺑەردەﻧﮕــﯽ ﺋێﻤــە ﻟــە ﺑەڵﮕەﻫێﻨﺎﻧەوەﻛەﻣﺎﻧــﺪا ﯾــﺎ ﻟــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﭘێﺸــەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڵﮕەﻫێﻨﺎﻧەوەﻛــەدا ﯾــﺎ ﻟــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻫەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڵﮕەﻫێﻨﺎﻧەوەﻛــەدا، ﯾــﺎ ﻟــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﭘێﺸــﮕﺮﯾامﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڵﮕەﻫێﻨﺎﻧەوەﻛــەدا دەﻣەﺗەﻗــە دەﻛﺎ. ﻟــەم دۆﺧــەدا دەﻣەﺗەﻗــەﻛﺎر )واﺗــە ﺑەردەﻧــﮓ( ڕەﺧﻨەﻛﺎرﯾــﯽ ﺋێﻤــە دەﻛﺎ و ﻟــە ﭘێﮕــەی ڕەﺧﻨەﻛﺎرﯾــﺪا ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧــەی ﺧــﯚی دەﻛﺎر دەﻛﺎ. ﻟــەم ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــە ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧەﯾــەدا دەﺑێ ﻫێﻨﺪێــﻚ ڕێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﻣﯿﺘﯚدۆﻟﯚژﯾــﻚ ﺑەﺷــێﻮەی ﺳــەﻟﺒﯽ و ﺋﯿﺠﺎﺑــﯽ ڕەﭼــﺎو ﺑﻜﺮێ. 4ـﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽﺑەرﮔﺮﯾﻜﺎراﻧە ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺎراﻧــە ڕێــﻚ ﭘێﭽەواﻧــەی ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧەﯾە. ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑەردەﻧــﮓ ڕەﺧﻨەﻛﺎرﯾــﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋێﻤــەی ﻛــﺮد ،ﺋێﻤــەش دەﺑــێ ﺑەرﮔــﺮی ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺑڵێﯿــﻦ ﻟــەو ﻫەﻧــﮕﺎوەی ]ﻟــە ﺑەڵﮕەﻫێﻨﺎﻧەوەﻛــەدا[ ﺗــﯚ ﮔﻮﻣﺎﻧــﺖ ﺧﺴــﺘﺒﻮوە ﺳــەر، دەﻛــﺮێ ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛــە ﺑڕەوێرنێﺘــەوە ﯾــﺎ ﺋــەو ﭘێﺸــەﻛﯿﯿەی دەﻣەﺗەﻗــەت ﻟەﺳــەر دەﻛــﺮد ،دەﻣەﺗەﻗەﻛــە ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﺑــێ وەاڵﻣــﯽ ﺑﺪرێﺘــەوە ﯾــﺎ ﺋــەو ﭘێﺸــﮕﺮﯾامﻧەﯾەی ﻧەﺗﺪەﺳــەﳌﺎﻧﺪ ﺋێﺴــﺘﺎ ﭘێــﺖ دەﺳــەﳌێﻨﻢ و ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑەرﮔــﺮی ﻟــە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛەﻣــﺎن
دەﻛەﯾــﻦ و ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨەﻛەﻣــﺎن ﻻﯾەﻧــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺎراﻧەیﻫەﯾە. 5ـﺗێﻔﻜﺮﯾﻨﯽداﻧﻮﺳﺘﺎﻧﻜﺎراﻧە ﺟــﯚری ﭘێﻨﺠەﻣــﯽ ﺗێﻔﻜﺮﯾــﻦ ﻛــە ﻫەر ﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە زاﻧﺴــﺘە ﻋەﻣەﻟﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ـ واﺗــە ﻟــە ﻟﻘــە ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ و ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻟﻘــە ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪاـ ﻣﺎﻧــﺎی ﻫەﯾــە، ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﻜﺎراﻧەﯾە .ﺋــەم ﺷــێﻮە ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــە ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﺑﻨەﻣﺎﯾــە دادەﻣــەزرێ ﻛــە ﺋێﻤــە داﻧﻮﺳــﺘﺎن][7 ﭼــﯚن ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﭘێﻜــەوە داﻧﻮﺳــﺘﺎن] [ ﺑﻜەﯾــﻦ .ﻟــە زاﻧﺴــﺘە ﺗﯿﯚرﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ”داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﻜﺮدن“ ﺑەﻣﺎﻧــﺎی ”ﻧــەوی ﻛێﺸــﺎن“] [8ﻣﺎﻧــﺎی ﻧﯿﯿــە .ﺑــە ﻛێﺸــﺎن“] [ دەرﺑڕﯾﻨێﻜــﯽ ﺗــﺮ ،داﻧﻮﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﺎﺗەﯾــە ﻛــە ﻣــﻦ وەاڵﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛەم ﻫەﯾــە و ﺗــﯚش وەاڵﻣەﻛــەت ﻫەﯾــە، ﺑــەاڵم وەاڵﻣەﻛــەی ﻣــﻦ ﻗەﻧﺎﻋــەت ﺑــە ﺗــﯚ ﻧﺎﻫێﻨــێ و وەاڵﻣەﻛــەی ﺗــﯚش ﻗەﻧﺎﻋــەت ﺑــە ﻣــﻦ ﻧﺎﻫێﻨــێ .ﻛەواﯾــە ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﻣــامن ﺋــەوی ﺗﺮﻣــﺎن ﻟــە ﻧﺎﻛــﺮێ ،ﺑــەاڵم دەرﻧﺎﻛــﺮێ، ﻣەﯾــﺪان ﭘــێ دەر ﻫەرﭼﯚﻧێــﻚ ﺑــێ ﺑــە ﻛــﺮدەوە دەﺑــێ ﻛﺎرێــﻚ ﺑﻜەﯾــﻦ .ﻛەواﯾــە ڕێﮕﺎﯾەﻛــﯽ ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧــﺪی ﻫەڵﺪەﺑﮋێﺮﯾــﻦ ،ﺑﯚ منﻮوﻧە ﺋــﺎوا ﭘێــﻚ دێﯿــﻦ ﻛە ﺗــﺎ ڕادەﯾــەك ﻣﻦ دەﺳــﺖ ﻟــە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﻢ ﻫەڵﺒﮕﺮم و ﺗــﺎ ڕادەﯾەﻛﯿــﺶ ﺗــﯚ ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ﻫەﻧﮕﺎوێــﻚ ﺑەرەوﭘێــﺶ ﻫەڵﺒﮕﺮﯾــﻦ. ﺋەﻣــە ﻣێﺘﯚدێﻜــە ﻛــە ﺑــﯚ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﭘەروەردەﻛــﺮدن و ڕاﻫێﻨــﺎن و .ﯾەﻛﺠــﺎر زۆر ﺑەﻛەڵــﻚ دێ .ﻟــە ﺷــێﻮازی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪا دﯾــﺎری ﻛــﺮاوە ﻛــە ﺋــەو ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨــەی ڕووی ﻟە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪاﯾە چ ﺟــﯚرە ﺗێﻔﻜﺮﯾﻨێﻜــە و ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿــﺮ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻨــەوە و ﻟەﮔــەڵ ڕﻛەﺑەرەﻛﺎمنﺎن ﭘێﻚ ﺑێﯿﻦ.
ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەك ﺑﯚ ﻓﯿﻠﻤﯽ ”ﺷﯿﻦ ﮔەرﻣﱰﯾﻦ ڕەﻧﮕە“ ﺋﺎﻛﯚ رۆژھت
ﺑــﯚ دادەﻧێــﻦ دﯾﺴــﺎن ﺑــﺎس ﻟــە ﺗﺎﻣﯽ ﺷــەراﺑەﻛە دەﻛــﺮێ و ﺋەو ﭼێــﮋەی ﻛە ﻟێﯽ دەﺑەن. ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﺑــە ﻣﻮزﯾﻜەوەﯾــە ،ﺋێﻤــە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺟﯿــﺎوازدا ﺋﺎدێــﻼ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﻟــە ﻛەرﻧەﭬﺎڵەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﺷــﺪار دەﺑــێ و ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﻣﻮزﯾﻜــەی ﺑاڵو دەﺑێﺘــەوە ﻫەﺳــﺘﯽ ﺧﯚی ﺑــە ﻫﺎت و ﻫﺎوار و ﺳــەﻣﺎ دەردەﺑڕێــﺖ .ﻫەڵﺒەت ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﯾەﻛەﻣﯿﺸــﯽ ﺑــە ﺑﺎﺳــﻜﺮدن ﻟــە ﺳــەر ﻣﻮزﯾــﻚ دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻫــەر ﻛﺎﻣﯿــﺎن ﺣەزﯾــﺎن ﻟە ﺟﯚرێﻜــﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﻣﻮزﯾﻜــە ،ﺑەاڵم ﺳــەرەڕای ﺋــەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿــە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺣــەز و ﻫەﺳــﺘﯽ ﺟﯿﺎوازﯾــﱰ ﺋــەوان ﻟە ﯾەك ﻧﺰﯾﻚ دەﻛﺎﺗەوە. ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺗــﺮ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﺋــﺎو و ﺧــﺎك و ﺑﺎوەﯾــە ،ﻛە منﻮوﻧــەی ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﯽ ﺋــەو ﻛﺎﺗەﯾــە ﻛــە ﺋﺎدێــﻼ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﻛەی ﺋێــام ﻟــە ﭘــﺎرك داﻧﯿﺸــﺘﻮون و ﺑــﯚ ﺟﺎری ﯾەﻛــەم ﺋﺎدێﻼ
3 1 0 2
دەﯾــەوێ ﻟــە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﻛەی ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒێﺘــەوە ،ﭘێــﺶ ﻧﺰﯾــﻚ ﻛەوﺗﻨەوەﯾــﺎن ﺋﺎدێــﻼ راﻛﺸــﺎوە و ﺗەﻣﺎﺷــﺎی درەﺧﺘەﻛــەی ﺳــەر ﺧﯚﯾــەوە دەﻛﺎت، ﻟەو ﻛﺎﺗــەدا ﺑﺎﯾەك ﻟە ﻧــﺎو درەﺧﺘەﻛﺎﻧﺪا دێــﺖ و ﺋﺎدێﻼ ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەك ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﺟﻮوڵــەی ﮔــەاڵﻛﺎن دەﻛﺎت ﺑــەدەم ﺑــﺎوە .ﺋــەو ﭼەﻧــﺪ ﭼﺮﻛــە ﻛــە ﻟــە ﺑێﺪەﻧﮕﯿﺪاﯾــە ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛــە ﻟــە دەرووﻧــﯽ ﺋﺎراﻣــﯽ ﺋﺎدێﻼ و ﺋــەو ﺣەزە ﺳێﻜﺴــﯿﯿەی ﻛــە ﻟــە دەرووﻧﯿــﺪا دەﺧﻮڵﻘــێ .منﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﺋــەو ﻛﺎﺗەﯾــە ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﻣﻨﺪاڵــەﻛﺎن ﻟــە ﭘەﻧــﺎ زەرﯾــﺎ راﻛﺸــﺎون ﻣﻨﺪاڵــەﻛﺎن ﻓێــﺮ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﭼێــﮋ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﮔڵەﻛــەوە ﺑﮕەوزێﻨــﻦ ﯾــﺎن ﺋــەو ﺧﯚڵە ﺑﻜــەن ﺑەﺳــەر ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا .ﻫــەر ﻟــەو ﻛﺎﺗــەدا ﻛــە ﺋﺎدێﻼ ﺧــﯚی ﺑﯿــﺮی ﺣەزە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی دەﻛەوێﺘــەوە، ﺑﯚﯾــە ﻟێﯿﺎن ﺟﯿــﺎ دەﺑێﺘــەوە و دەﭼێﺘە ﻧــﺎو زەرﯾﺎﻛــەوە و ﻟــە ژێــﺮ ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺧﯚردا رادەﻛﺸێ. ﺋێﻤــە ﻟــەم ﻓﯿﻠﻤەدا ﻟــە ورد و درﺷــﺘﯽ ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎدێﻼ ﻧﺰﯾــﻚ دەﺑﯿﻨەوە
و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــەو ﺳــﺎﺗﺎﻧەی ﻛــە ﺧەوﺗــﻮوە ﺑﮕﺮە ﺗﺎ ﺋەو ﺳــﺎﺗﺎﻧەی ﻛە ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎﯾە و دەﮔــﺮی و .ﻫﺘﺪ .ﺑەاڵم ﺳــەرەﻛﯿﱰﯾﻦ ﻫەﺳــﺘﯽ ﺋﺎدێــﻼ ﻛــە ﻟێــﺮەدا ﻧﯿﺸــﺎن دراوە ﻫەﺳــﺘﯽ ﻋﺎﺷــﻘﺎﻧە و ﺣــەزی ﺳێﻜﺴــﯽ ﺋەوە. ﺋــەو ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮڕێﻜﯽ ﻫﺎوﭘﯚﻟــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی دروﺳــﺖ دەﻛﺎت .دواﺗــﺮ ﻟێــﯽ ﺟﯿــﺎ دەﺑێﺘەوە و ﻟەﮔــەڵ ﻫﺎوڕەﮔەزێﻜــﯽ ﺧــﯚی ﺋــەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت. ﺋــەوەی ﻟێــﺮەدا ﺟﯿــێ ﺋﺎﻣﺎژەﯾــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــﯽ ﺋﺎدێﻼﯾــە و ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەﯾــە ﻛــە ﭼﺮﻛــە ﻟــە دوای ﭼﺮﻛــە ﻟــەو ﺋﯿﺤﺴﺎﺳــﺎﻧەدا دروﺳــﺖ دەﺑــێ .ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟــە دوورەوە دەﺗﻮاﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺋــەو ﺑــە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﻛەﯾەوە ﺑــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﻧــﺎو ﺑﺒەﯾــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻫــەر ﭼﺮﻛەﯾەﻛــﯽ ﺋــەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻫەﺳــﺘێﻜﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﻫەﯾــە ﺑــﯚ ﺋــەو ﭼێﮋێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﭘێ دەدات.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﻮردی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺳﯿﺎﺳەت و ﻓەﻟﺴەﻓەدا ﺷﺮﻛﯚ ھژار ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ ٢-٢ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﻓەﻟﺴــەﻓە ،دﯾــﺎرە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧــەوە ﻫەﯾــە. ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧــەوە ،چ ﻫــەر ﺧــﯚی و ﺣەمتــەن چ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑــە ﮔﻮﺗــﻦ ﯾﺎ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە وﺷــە ﻫەﯾە و ،وﺷــە دەﺑێــﺖ ﻣﺎﻧﺎی ﻫەﺑێــﺖ .ﺑەاڵم ﮐــﻮرد ،ﺑــەﻻی ﮐــەم ﻧﯿﻮ ﺳــەدە دەﺑێﺖ ﺑڕﯾــﺎری داوە ﮐــە وﺷــە ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەت و ﻓەﻟﺴــەﻓەدا ﻧﺎﺑێــﺖ ﻣﺎﻧــﺎی ﻫەﺑێــﺖ ”ﭼﻮﻧﮑــە ﻫەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ رێــﮕﺎی ﺋــەوە ﻧــﺎدەن“ .ﺳــەردەﻣێﮏ ﺧەﺑﺎﺗــﮑﺎری ﮐــﻮرد ﻧەدەﮐــﺮا ﻣەﮔــەر ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴــﺖ ﺑﻮاﯾــە .دوای ﺋــەوە ﻫﺎﺗــە ﺳــەر ﺋەوە ﮐــە دەﺑــﻮو – ﺑــەﻻی ﮐەم- ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ ﺑﻮاﯾــە .ﺳــﻨﻮوری ﻧێــﻮان ﺋــەو ”ﺗــەواو“ و ”ﺑــەﻻی ﮐەم“ـە ﻗەت روون ﻧەﮐﺮاوەﺗــەوە .ﻻﯾەﻧێــﮏ -ﻫــەر ﺑەمنﻮوﻧــە -دروﺷــﻤﯽ ﻣﺎﺋﯚﯾﺰﻣــﯽ ﭼﯿﻨﯽ ﻟــە دژی ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ،ﻫەڵﮑﺮدﺑــﻮو، ﺋەﻣــە ﻏەﯾــﺮی ﺋــەو ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰﻣە ﺑﻮو ﮐــە ﻟــە ﺳــﯚﭬﯿەت ﻫەﺑــﻮو .ﮐێﺸــەی ژﯾﺎﻧــﯽ ﮐــﻮرد چ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐــﯽ ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺋﯿــﺪارەی دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮەوە ﻫەﺑﻮو؟ راﺳــﺖ ﺑﻮون ﯾــﺎ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻫەر ﮐﺎم ﻟەواﻧــە چ ﮐﺎری ﺑــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﮐــﻮرد ﺑــە ﻋــﺎرەب و ﻓــﺎرس و ﺗﻮرﮐەوە ﻫەﺑــﻮو؟ ﺋــەوە ﻗــەت روون ﻧەﮐﺮاﯾەوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺶ ﻧەدەدﯾــﱰا روون ﺑﮑﺮاﯾەﺗــەوە .ﮐﺎدﯾﺮاﻧێــﮏ دەﭼﻮوﻧــە دێﯿــەک ،ﺧەڵﮑﯿــﺎن ﮐﯚدەﮐــﺮدەوە و، ﺑﺎﺳــﯽ راﺳــﺘﯿﯽ ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﻫەﭬــﺎڵ ﻣﺎﺋــﯚ و ﭼەوﺗﯿــﯽ ﺋــەوەی ﮐﺮﻣﻠﯿﻨﯿــﺎن ﺑــﯚ دەﮐــﺮدن .زۆرﯾــﺎن دەﮔــﻮت و ﺧﯚﯾــﺎن ﭼەﻧــﺪە ﻣﺎﻧــﺎی ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﺧﯚﯾــﺎن دەزاﻧــﯽ ،دﯾﻬﺎﺗﯿﯿەﮐﺎﻧﯿــﺶ ﻫەر ﺋەوەﻧــﺪە :ﺳــﱰاﺗﯿﺞ و ﺋﯿﺪﯾﯚﻟﯚﺟــﯽ و ﺗﺎﮐﺘﯿــﮏ و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ زرووﻓــﯽ زاﺗــﯽ و ﻣەوزووﻋﯿــﯽ ﻣەرﺣەﻟــە ﺗﺎﮐــﻮ ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧــﯽ ﭘڵﻨﮕــﯽ ﮐﺎﻏەزﯾــﯽ ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑەدەﺳــﺖ ﭼﯿﻨﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎر و.. ﺋﺎ ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗــە .ﺋەو وﺷــﺎﻧە ،ﺑــەوە ﮐە ﻧــﮓ ﮔﺮﻧــﮓ ﻣﺎﻧﺎﯾــﺎن ﻧەﺑــﻮو ،ﯾەﮐﺠــﺎر زۆر ﮔﺮ ﻧﮕــﯽ و ﮐﺎراﯾﯿــﺎن ﻟــەوەدا ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑــﻮون .ﮔﺮ ﺑــﻮو ﮐــە ﻣﺎﻧﺎﯾــﺎن ﻧەﺑــﻮو .ﺑــەوە ﮐــە دێﻬﺎﺗــﯽ ﺗێﯿﺎنﻧەدەﮔەﯾﺸــﺖ ،ﺳــﺎﻣﯿﺎن ﻫەﺑﻮو .ﮐەﺳــێﮏ ﺑﺎﺳــﯽ ﺷــﺘﺎﻧێﮑﯽ ﺑﯚ دەﮐــﺮد ﮐــە ﺋــەو ﺗڵﭙﺎﺗــﯽ ﺗەڕﯾﺸــﯿﺎن ﻟــێ ﺗێﻧەدەﮔەﯾﺸــﺖ ،ﮐەواﺗــە ﺋــەو ”ﺟﺎﻫﯿــﻞ“ ﺑﻮو ﻟەﺑەراﻣﺒــەر ”زاﻧﺎ“ﯾەﮐﺪا. ﺋەﺗﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﺸــﯽ ﺟﻮرﺋەﺗﯽ ﻟێــﺮەدا ﺋەﮔــەر ﺟﻮر ﻫەﺑﻮاﯾــە ،ﮐــە دەﺑﻮوە ﺋﯿﻌﺘﯿــﺮاف ﮐﺮدن ﺑــە ﻧەزاﻧﯿﯽ ﺧــﯚی ،ﺋەوا ﻫەر داڕﺷــﺘﻨﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﺶ ﻫﺎﺳــﺎن ﻧەدەﺑﻮو .ﺗﯚﯾەﮐﯽ ﮐە ﻫﯿــﭻ ﻟــەو ﺷــﺘﺎﻧە ﻧﺎزاﻧﯿﺖ ،ﺑﺎﺳــﯽ ﭼــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﮐەﺳــێﮑﺪا دەﮐەﯾﺘــەوە
ﮐــە ﺋــەو ﻫەﻣــﻮوە دەزاﻧێــﺖ؟ ﻣﻦ ﮐە ﻫﯿــﭻ ﻟە دروﺳــﺘﮑﺮدﻧﯽ ﻓڕۆﮐــە ﻧەزاﻧﻢ، چ ﺑﺎﺳــێﮏ ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺪازﯾﺎرێﮑــﺪا ﺑﮑەﻣــەوە ﮐــە ”وادﯾﺎرە“ ﻫەﻣﻮوﺷــﺖ ﻟــە دروﺳــﺘﮑﺮدﻧﯽ ﻓڕۆﮐــە دەزاﻧێــﺖ؟ وەاڵم :ﻫﯿــﭻ .ﻣــﻦ ﺋﺎﮔﺎم ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﯾەک ﺣﺎڵــەت ﻫەﯾە ﮐــە ”راﺑەر“ێﮑــﯽ ﮐﻮرد، ﺑەﺷــێﻮەی ﺧــﯚی ،راﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪووە ﮐــە ﻣﺎﻧــﺎی وﺷــەی ﻧــﺎوی ﺣﯿﺰﺑەﮐــەی ﺧــﯚی ﻧﺎزاﻧێــﺖ :دوای ﮐﯚﭼــﯽ دواﯾــﯽ ﮐﺎک ﺋــﺎزاد ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ،ﮐﺎک ﮐەرﯾــﻢ ﺳــەﻻم ﺑــﻮو ﺑــە راﺑــەری ﭘﺎﺳــﯚک.
ﮐەرﯾــﻢ ،ﻟە ﺷــەڕی ﺑﺮاﮐﻮژﯾــﯽ ﻧﺎوﺧﯚدا ﮐــﻮژرا .ﮐﺎک ﮐەرﯾﻢ ﮐﯚﻟﯿﺠﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯿﯽ ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﺗەواوﮐﺮدﺑــﻮو ،ﻧەدەﮐــﺮا ﺑە ﺧﻮێﻨــﺪەوار داﺑرناﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻫــەم ﻟــە ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ﺷــەڕی ﭼەﮐــﺪاردا و ﻫەم ﺑﯚ راﺳــﺘﮕﯚﯾﯽ ،ﭘﯿﺎوێﮑﯽ ﺋــﺎزا ﺑــﻮو ،ژﯾﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﺧەﺑــﺎت ﺑــﯚ ﮐــﻮرد و ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەرﺧــﺎن ﮐﺮدﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﺋﯿــﱰ ﺧﻮێﻨــﺪەوار ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋــەم ﺑەزﻣەﯾــﺎن ﮐﺮدﺑــﻮو ،ﮐــە دەﺑــﻮو ﺑڵێﺖ ﻣــﻦ ﭘﺎرﺗﯽ ”ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ“ی ﮐــﻮردم .ﮐﺎک ﺋــﺎزاد ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺧﻮێﻨــﺪەوارو ﻧﻮوﺳــەر ﺑــﻮو.
ﺟﯿــﺎواز ،ﮐەﻣﱰﯾــﻦ ﻣەﻧﺘﯿﻘــﯽ ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﺗێــﺪا ﻧﯿە .ﮐﺎﺗێــﮏ ﻣﻦ ﭘێﻢ ﮔــﻮت” :ﺑــەاڵم ﻣەﮔــەر ﺋــەوە ﻫەﻣﺎن دەﺳــﺘﺒڕﯾﻨﯽ ﺧەڵﮑــﯽ ﻧەﻓــﺎم ﻟەﻻﯾــەن ﺷــێﺦ و ﻣەﻻﯾﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﺒڕەوە ﻧﯿە؟“، ﮔﻮﺗــﯽ” :ﺑەڵــێ ) (..و ﺷــﺘێﮑﯽ ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾــە ﮐــە :ﺑــەاڵم ﺋﯿــﱰ ﺳﯿﺎﺳــەت وەﻫﺎﯾــە ،ﺳﯿﺎﺳــەمتەدار ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧە دەﮐﺎت ﺗﺎﮐــﻮ ﮐﺎروﺑــﺎر ﻟەﮔــەڵ ﺋێــﺮان و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺲ و ﺋەﻣﺮﯾــﮑﺎدا ﺑەﺷــێﻮەﯾەک ﺑــە ﺷــﺘێﮏ دەﮔﺎت، ﺋەوﺳــﺎ ﺑــە ﺋــەو دەﺳــەاڵﺗەی ﮐــە ﺑەم
ﺑــە ﮐــﻮرد داوە؟ ﺧــﯚ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺲ ﻧﮕﱰﯾــﻦ و ﺑەﻫێﺰﺗﺮﯾــﻦ ﮔﺮﻧﮕﱰﯾــﻦ ﻟــە ﮔﺮ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ﺑــﻮوە و، ﺋــەو ﻫەﻣــﻮوە ﻣﻮﺳــﺘەﻋﻤەراﻧەی دادۆﺷــﯿﻮن .ﻫﯚڵەﻧــﺪا دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ ﺑــﻮوە و ﺋﯿﻨﺪۆﻧﯿﺰﯾــﯽ ﺧــﻮاردووە، ﻓەرەﻧﺴــﺎی دﯾﻤﻮﮐــﺮات ﭼەﻧــﺪ واڵﺗــﯽ داﮔﯿﺮﮐــﺮدوون و ﭼەﻧــﺪو ﭼەﻧــﺪی ﺗــﺮ .واڵﺗــە ژێﺮدەﺳــﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻧەﺗــەوە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗــە ﺋﯿﺴــﺘﯿﻌامرﮔەراﻧە، ﻫﯿﻮاﯾەﮐﯿــﺎن ﺑــە ﭘەﯾﺪاﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯚ ﻟــە ﺳــﻮﮐﺎرﻧﯚ ﻫﯿﺘﻠــەر ﭘەﯾﺪاﮐــﺮد ،ﺳــﻮﮐﺎر
ﺷــێﻮەﯾە ﻟەﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺋەﻫێﻨێــﺖ ﮐﺎری ﺧــﯚی ﺋــەﮐﺎت. ”ﻣــﻦ زۆر ﻫەوڵــﻢ ﻟەﮔــەڵ دا ﮐــە واز ﻟــەو ﺗــەرزە ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧەوەﯾــە ﺑﻬێﻨێــﺖ، ﺑــەاڵم ﻧــە ﻣــﻦ ﺗﻮاﻧﯿــﻢ ﻗەﻧﺎﻋــەت ﺑەو ﺑﮑــەم و ﻧــە ﺋــەو ﺗﻮاﻧــﯽ ﻗەﻧﺎﻋــەت ﺑــە ﻣــﻦ ﺑــﮑﺎت ،ﺑەﺗــەواوی ﻟێــﮏ ﺗﺮازاﺑﻮوﯾــﻦ .ﮐﺎک ﺋــﺎزاد ،ژن و ﻣﻨــﺪاڵ و ﻫەﻣــﻮو ﮐــەس و ﺷــﺘێﮑﯽ ﺑــﯚ ﮐﻮردو ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺴــﺘﺒﻮوﻧە ﻻوە ،ژﯾﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ ﺑــﯚ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەرﺧــﺎن ﮐﺮدﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﺋﯿــﱰ ﻟــەو رۆژەوە ﮐــە ﻟــە ﻣــﻦ داﺑــڕا و ،ﺗﯿﮑەڵ ﺑە ﮐــﯚڕی ﺳﯿﺎﺳــەمتەداراﻧێﮑﯽ ﮐــﻮرد ﺑﻮو، ﭘێــﯽ واﺑــﻮو ﮐــە ﻧەدەﮐﺮا رێﺒــﺎزی ﺧﯚی ﺟﯿﺎﺑﮑﺎﺗــەوە ،ﺋﯿــﱰ ﻣﺎﻧﺎی ”ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺳﯿﺎﺳــەت“ی ﺑەوﺷــێﻮەﯾە ﻟــە دەوروﺑــەری وەرﮔﺮﺗﺒــﻮو .وﺷــە دەﺑێﺖ ﻣﺎﻧــﺎی ﻫەﺑێــﺖ ،ﺳﯿﺎﺳــەت دەﺑێــﺖ روون ﺑێــﺖ و ﺷــﻮێﻨﯽ ﻟــە ﺗێﮑــڕای ﻧﺎﻣەﯾەﮐــﺪا ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘێﮑﯽ روون ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﮐــﺪا ﺑەر ﻟــە ﻧەﺗــەوە دﯾﺎر ﺑێــﺖ .دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯽ ﻋــﺎرەب و ﻓــﺎرس و ﺗــﻮرک چ ﮐﺎرێﮑــﯽ
ﺋﯿﻨﺪۆﻧﯿــﺰی و ،ﺳــﺎدات ﻟــە ﻗﺎﻫﯿــﺮەو ﭼەﻧــﺪ ﻋﺎرەﺑــﯽ ﻋﯿــﺮاق و ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻣــەﻻ ﺟەﻣﯿﻠــﯽ رۆژﺑەﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺑــﻮو ﺑــە ﻧــﺎزی و ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﮐەوﺗــە زﯾﻨﺪاﻧــەوە .ﺷــەڕی ﻧێــﻮان ﻧەﺗــەوە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗــەﮐﺎن و ﻧﺎدﯾﻤﻮﮐﺮاﺗــەﮐﺎن، ﺷــەڕی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن ﺑــﻮوە ،ﻧە ﭘــﱰ .دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯿە ﮔــەورەﮐﺎن ،ﺋەﻣﺮﯾــﮑﺎ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺲ و ﻓەرەﻧﺴــﺎ و ..ﺋﯿــﺪی ،ﺑــە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ دﻧﯿﺎﯾــﺎن ﺧــﻮاردووە و ﻧەﺗــەوە و ﻗەوﻣەﮐﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺎن دادۆﺷــﯿﻮن ﺑــە ﻧﺎدﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯿەﮐﺎن و، ﻧﺎدﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ .دەﮐﺮێــﺖ ﮐەﺳــێﮏ ﺑڵێﺖ ،ﻟــە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﺪا ،ﺧەڵــﮏ ﭼﺎو دەﮐﺎﺗــەوەو ،دەوێﺮێــﺖ دەم ﻟــە رژﯾﻢ ﺑﮑﺎﺗــەوە و ،ﺗەوژﻣــﯽ ﺑــﯚ ﺑﻬێﻨێــﺖ و، ﻧﺎﭼــﺎری ﺑﮑﺎت ﮐێﺸــەﮐﺎن ﺑە ﺑێ ﺷــەڕ ﭼﺎرەﺑــﮑﺎت ،ﮐەواﺗــە ﻫﺎﺳــﺎﻧﱰ ﻣــﻞ ﺑﯚ داﺧﻮازﯾــﯽ ژێﺮدەﺳــﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺑــﺪات. ﺑﯚﺋــەوەش ،منﻮوﻧــەی ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯿەﮐﺎﻧــﯽ ﻟــەدژی ﺷــەڕی ﭬێﺘﻨــﺎم دە ﺳــەردا ﺑێــﺖ ،ﯾــﺎ ﺋــەو
ﺧــەاڵت و دﯾﭙﻠﯚﻣــﯽ ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێــﺰی ﻟــە واڵﺗــﯽ ژاﭘــﯚن، ﺑەﺧﴩاﯾــە ﻛﭽــە ﻛﻮردێﻜــﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻫــەواڵ ،ﻟﯿﮋﻧەی دادوەران و ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧــﯽ ﭼﻮارەﻣﯿــﻦ ﺧﻮﻟــﯽ ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯽ ﻧێﻮدەڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ وێﻨەﻛێﺸــﺎن )ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێــﺰی(ی ﻛﺎﺋــﯚ
ﻟەﮔــەڵ ﮐــﻮرددا زۆر ﻫەڵەﯾــە. ﻫەرﮐەﺳــە ﻟــەﻻی ”ﺧﯚی“ـــەوە، ﭼﺎرەﯾەﮐــﯽ ”ﺧــﯚی“ ﻫەﯾە ،ﺷــﺘێﮏ دە ﺳــەری ”ﺧــﯚی“دا ﻫەﯾــە و ،ﻻی واﯾــە ﻧﺎﺑێــﺖ ﻫﯿﭻ ﮐەﺳــێﮏ ﻟێــﯽ ﺗێﮏﺑﺪات، ﻣەرﮐەزەﮐﺎﻧــﯽ ﻫێــﺰ)ی ﺧــﯚی( ﻧﺎﺑێــﺖ ﭘــەرژو ﺑــاڵو ﺑــﻦ ،دەﺑێــﺖ ﺟﯚرەﻫــﺎ ﺷێﻮەی ﺳــﺎﯾﮑﯚﻟﯚﺟﯽ ﺑﯚ ﻫێﺸــﺘﻨەوەی ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﻟەژێــﺮ ﺋﺎاڵﯾــﺪا ﺑﭙﺎرێﺰرێﻦ؛ ﺋەوە ﺑــە ﮐــﺮدار ﻫەﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﮐﺎری ﻧﺎﻣەی ﭘــﺮۆژەی ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻣﯿﺮاﻧــﯽ ﮐﯚﻧــە ،ﻧــە ﺑەر داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﮐﯿﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾەﮐــﯽ ﻧــﻮێ ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﻧﯚی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺟﯿﻬــﺎن .ﮐێﺸــە ﺋــﺎ ﻟێڕەداﯾە .ﭘــﺮۆژەی ”ﻧەﺗــەوە“ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــەوە ﻫەﯾــە ﮐــە ﻟــە ﺟەﻏــﺰی ”ﻧﻬێﻨﯿــﯽ ﻣێﺸــﮑﯽ راﺑــەر“ەوە ﺑﮕﻮازێﺘــەوە ﻧــﺎو رﯾــﺰی ﻧەﺗــەوە و ﻟەﺳــەروو و دەرەوەی ﻫــەر راﺑەرێﮑــەوە ﺑێــﺖ .ﻧەﺗەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﭘەروەردەﺑــﻮون ﺑە وﺷــەی راﺳــﺖ ﻧﺎﻣــەی روون، ﺑەرﻧﺎﻣــەی و روون ﻫەﯾــە ،ﺑــە ﺑەر
ﭘﺮۆژەی ”ﻧەﺗەوە“ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوە ﻫەﯾە ﮐە ﻟە ﺟەﻏﺰی ”ﻧﻬێﻨﯿﯽ ﻣێﺸﮑﯽ راﺑەر“ەوە ﺑﮕﻮازێﺘەوە ﻧﺎو رﯾﺰی ﻧەﺗەوە و ﻟەﺳەروو و دەرەوەی ﻫەر راﺑەرێﮑەوەﺑێﺖ
دەوڵەﺗﺎن ﮔﻮرﮔﻦ ،دەﯾﺎﻧەوێﺖ زﮔﯽ ﯾەﮐﱰ ﺑﺪڕن ﺗﺎﮐﻮ ﺟەرگ و ﻫەﻧﺎو و رﯾﺨﯚڵەی ﯾەﮐﱰ ﺑﺨﯚن .ﮐﻮردﯾﺶ دەﺑێﺖ ﺋﺎوێﮑﯽ ﺳﺎرد ﺑە دەﻣﻮﭼﺎوی ﺧﯚﯾﺪا ﺑﮑﺎت و ﺧەوی زاراوەی ﻧﺎواﻗﯿﻌﯿﯽ ﮔﺎڵﺘەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەری ﺑﺪات ﺟﺎرێــﮏ ،ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەﮐﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ”ﺣﺴــﮏ“ ﻟێــﯽ دەﭘﺮﺳــێﺖ ” :ﺋــەرێ ﮐﺎک ﮐەرﯾــﻢ ،ﺋێــﻮە ﭘﺎﺳــﯚک ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ ﮐــﻮرد و ،ﺋێﻤــە ﺣﺴــﮏ ﺣﯿﺰﺑــﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑﺎﺷــە ،ﺋــەو ”ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ“ـەی ﺋێﻮە و ﺋێﻤــە چ ﻓەرﻗﯿــﺎن ﻫەﯾــە؟ ﺋێﻤــە ﺑﯚﭼــﯽ دوو ﺣﯿﺰﺑــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾــﻦ؟ ﮐﺎک ﮐەرﯾــﻢ دەڵێــﺖ” :ﮐــﻮڕە )ﺟﻨێﻮێــﮏ( ﺑــە ﻫﯿﻨەﮐــەی“ ﻫەرﺗــﮏ ﻻ ،ﻫــەم ﺋەوەی ﭘﺎﺳــﯚک و ﻫەم ﺋەوەی ﺣﺴــﮏ دەدات ،ﺑــە ”ﺳﯚﺳــﯿﺎﻟﯿﺰم“ی دەﮔــﻮت ”ﻫﯿــﻦ“!( ،ﻫەﺗﯿﻮ ،ﻣــﻦ ﭼﻮوزاﻧــﻢ ﺋەم ﻗﺴــە ﺣﯿﺰاﻧــە ﯾﺎﻧــﯽ ﭼــﯽ؟ ” .ﮐﺎک
رۆژێﮑﯿــﺎن دە ﻧﻮوﺳــﯿﻨێﮑﯿﺪا دﯾﺘــﻢ ﺷــﺘێﮑﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮو ،ﺗێﯽ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻢ، ﮐە دواﺗــﺮ دﯾﺘــﻢ ،ﻣﺎﻧﺎی ﺋەو ﺷــﺘەم ﻟێ ﭘﺮﺳــﯽ ،دەﺳــﺖ ﺑەﺟێ ﮔﻮﺗﯽ ﮐــە ﺋەوە ﻫﯿــﭻ ﻣﺎﻧــﺎی ﻧﯿــە و ،رووﻧﮑﺮدﻧەوەﯾﮑﯽ ﺑــەم ﻣﺎﻧﺎﯾــەی ﻫەﺑــﻮو :ﺋــەوە ﺋﯿــﱰ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﻫەﻣــﺎن ﻣــﯚدەی ﺋەواﻧــﯽ ﺗــﺮە .ﻫەﻣــﻮو ﺣﯿﺰﺑــەﮐﺎن وادەﮐــەن، ﺷــﺖ دەﻧﻮوﺳــﻦ ﺑە ﺑــێ ﺋــەوە ﻣﺎﻧﺎی ﻫەﺑێــﺖ و ،ﺧەڵﮑﯿــﺶ راﻫﺎﺗــﻮون و، ﻣﻨەﺗﯿﺎن ﭘێ ﻧﯿــە ،ﻫــەر ﻧﺎﯾﺎﻧﺨﻮێﻨﻨەوە، ﭼــﯽ ﺑﺨﻮێﻨﻨــەوە؟ ﻫەﻣــﻮوی ﻫــەر ﻫەﻣﺎن ﯾەک ﮐڵﯿﺸــەﯾە و ،داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺋەواﻧــە و ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﺑــە رێﮑﺨــﺮاوی
ﺷێﻮەﻛﺎرێﻜﯽ ﻛﻮرد ﺧەاڵﺗێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ وەردەﮔﺮێﺖ وﺷ :ﺋﺎژاﻧﺴﻛﺎن
ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙە ﮐــە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯽ ﻓــﺎرس و ﻋــﺎرەب و ﺗﻮرﮐﯿــﺶ دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ وەﮐــﻮ ﺋــەوەی ﻧەﺗــەوە رۆژﺋﺎواﯾﯿــەﮐﺎن و ،ﺋەوﺳــﺎ ﺋەواﻧﯿــﺶ دەﺳــﺖ ﻟە ﻣﻮﺳــﺘەﻋﻤەرەی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﻠﻮوﭼﺴــﺘﺎن و ..ﺋﯿــﺪی ﻫەڵﺪەﮔــﺮن؛ ﻫەﻣــﺎن ﺧەوﻧــﯽ ﮐــە ﻗەوﻣەﮐﺎﻧــﯽ رووﺳــﯿﺎی ﻓێــﺪەراڵ )ﭼەﭼــﺎن و ..زۆری ﺗــﺮ( ﻫەﯾﺎﻧﺒــﻮون، ﺑــەاڵم ﺋەواﻧــە ﺳەرﺗﺎﺳــەر ﺧەﯾﺎڵــﯽ ﺗﺮﺳــﻨﯚﮐﯿﯽ ﺑەﻧﺪەﮔەرﯾﯿــﻦ .ﺑەﻧــﺪە دەﺑێــﺖ ﺑەﻫﺎﻧەﯾــەک ﺑــﯚ داواﻧەﮐﺮدﻧﯽ ﺋﺎزادﯾــﯽ دﯾﺎرﮐﺮدﻧــﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧــﯚی ﺑﻬێﻨێﺘــەوە .ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﮐــﺮات ،ﺋەوﭘــەڕی ﻫــەوڵ دەدات ﮐــە ﻋــﺎرەب و ﻓــﺎرس و ﺗــﻮرک ﻧەﺑﻨــە دﯾﻤﻮﮐــﺮات و ﻫﺎوﺷــﺎن و رەﻗﯿﺒــﯽ ﺑــﺎزاڕ و ،ﺑــﯚ ﺋەوە ،ﺑــە ﮐێﺸــەو ﻫەرای ﻧﺎوﺧــﯚی ﺋــەو ﻧەﺗەواﻧــە زۆر ﺷــﺎدە. ﺋەﮔــەر ﺋــەو ﮐێﺸــەو ﻫەراﯾﺎﻧــە ﻧەﺑﻦ، دەﺑێــﺖ ﺧــﯚی ﺑﯚﯾــﺎن دروﺳــﺖ ﺑﮑﺎت
15
ﻟە ژاﭘــﯚن” ،ﺗــﺎرا ﻋﯿﺰەﺗﯿﺰادە“ﯾﺎن وەﻛﻮ ﺳەرﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦﺷێﻮەﻛﺎرﻫەڵﺒﮋارد. ﺋــەو ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯿە ﻟــە ژێــﺮ ﻧــﺎوی ”ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــەرﭼﺎوە ﴎوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻫﺎوﻛﺎری ﯾەﻛﱰ“ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮوە. ﺋــەو ﻛﭽــە ﺗەﻣــەن 13ﺳــﺎڵﯿﯿە ﻛــە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﭘــەروەردەی ﻓﯿﻜــﺮی ﻣﻨــﺪااڵن و ﻣێﺮﻣﻨﺪااڵﻧــﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەﯾــﻼن ﻏــەرب ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎﻧە ،وێﻨــەی ﭘﯿــﺎو و ژﻧﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﺣﺎڵــﯽ ﻟێﻜﺮدﻧەوەی
ﺳێﻮی ﺳﻮور ﻛێﺸﺎوەﺗەوە. ﻫەروەﻫــﺎ ﺗــﺎرا ﻟــە ﺑەرﻫەﻣەﻛــەی ﺧﯚﯾــﺪا وێﻨــەی داﯾﻜێﻜــﯽ ﻛــە ﻟــە ﺣﺎڵــﯽ ﭼــﺎی ﺗێﻜﺮدﻧﺪاﯾــە ،ﻣﻨﺪاڵێــﻚ ﻛــە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺘێــﺐ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾە و ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻛە ﻟە ﻧﺰﯾــﻚ رووﺑﺎرێﻜﺪا ﺳەرﻗﺎڵﯽﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧەﻛێﺸﺎوە. 2011ﯾﺶ ﺗــﺎرا ﻋﯿﺰەﺗﯿــﺰادە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2011ﯾﺶ ﻟــە ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯽ وێﻨەﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪااڵن و ﻣێﺮﻣﻨــﺪااڵن ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺧەاڵﺗــﯽ زﯾﻮی ﺑەدەﺳﺖ ﻫێﻨﺎﺑﻮو.
و ،ﺋﺎ ﺋــەم ﭘﺎﺷــﺎﮔەرداﻧﯿﯿەﯾە ﮐە ﻫەﻟێﮏ دەداﺗە دەﺳــﺖ ﻗەوﻣە ژێﺮدەﺳــﺘەﮐﺎن، ﺑﺰاﻧــﻦ ﭼــﯚن ﺑــﯚ رزﮔﺎرﯾــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﯽ ﺑەﮐﺎردەﻫێﻨــﻦ ،ﮐەواﺗــە ﻟــەم ﻫەﻟــﻮ ﻣەرﺟــەدا“ ﺑــﮋی ﻧﺎدﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯽ ﻋــﺎرەب و ﻓــﺎرس و ﺗــﻮرک“ .دەوڵەﺗــﺎن ﮔﻮرﮔــﻦ ،دەﯾﺎﻧەوێــﺖ زﮔــﯽ ﯾەﮐــﱰ ﺑــﺪڕن ﺗﺎﮐــﻮ ﺟــەرگ و ﻫەﻧــﺎو و رﯾﺨﯚڵــەی ﯾەﮐــﱰ ﺑﺨــﯚن .ﮐﻮردﯾــﺶ دەﺑێــﺖ ﺋﺎوێﮑﯽ ﺳــﺎرد ﺑــە دەﻣﻮﭼﺎوی ﺧﯚﯾــﺪا ﺑــﮑﺎت و ﺧــەوی زاراوەی ﻧﺎواﻗﯿﻌﯿــﯽ ﮔﺎڵﺘــەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دﻧﯿــﺎ ﺑــەری ﺑــﺪات .واز ﻟە ﺧەراﻓﺎﺗــﯽ ﻋﺎرەب و ﻓــﺎرس و ﺗــﻮرک ﺑﻮوﻧە دﯾﻤﻮﮐــﺮات و، ﺳــەﳌﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەﺧــﯚ دﯾﺎرﮐﺮدﻧــﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻗەوﻣــە ژێﺮدەﺳــﺘەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﻬێﻨێــﺖ .ﺋــەو رۆژەی ﮐــە ﺣەزرەﺗــﯽ ﻋﯿﺴــﺎ ﺑــە ﻣﻨﺎرەﮐــەی ﻣﺰﮔەوﺗــﯽ ﺋەﻣەوﯾﯽ ﺷــﺎﻣﺪا دادەﮔەڕێﺘــە ﺧﻮارەوە و ،دوای ﭘﺮۆﺳــەﯾەﮐﯽ ﺳــەﯾﺮ ،ﺋﯿــﱰ ﮔــﻮرگ و ﻣــەڕ ﭘێﮑــەوە ﻟەﭘەﻧﺎﯾەﮐــﱰ ﺋﺎودەﺧﯚﻧــەوە ،ﻓﮑﺮەﯾەﮐــﯽ ﺟﻮاﻧــە، ﺑــەاڵم ﺋــەوە ﻣەﺳــەﻟەﯾەﮐﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــە و ،دە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دﻧﯿــﺎی ﻧﯿﺰﯾﮑــﺪا ﻧﯿــە .راﺑــەرە ﺑﺎزﯾﮕەرەﮐﺎﻧــﯽ واﻗﯿﻌــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ (axiom ﮐــﻮرد ﺋــەم ﺑەدﯾﻬﯿەﺗــە ) (axiom دەزاﻧــﻦ ،ﺑــەاڵم ﺷــێﻮەی ﮐﺎرﯾــﺎن ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەم ﺑەدﯾﻬﯿەﺗــە،
ﺗــﺎ -وەﮐــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ -ﻟــە ژێــﺮ ﭘێــﯽ ﺷــەڕی ﻧێــﻮان ﺋەوەﻧﺪە ”ﺗﺎﻗــە راﺑەر“دا ﻧەﭘڵﯿﺸــێﺘەوە .ﮐــﻮرد ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە رێﮑﺨــﺮاوی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻫەﯾــە، ﮐــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﭘﺘــەوی ﺑــە رووﺣــﯽ ﻧەﺗــەوەوە ﻫەﺑێــﺖ ،ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾەﮐﯽ ﻧﺎﻣــەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ رووﻧــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــەی روون و ،ﺑەر ﺳــەر رێــﮕﺎی ﺋــەو ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾەی ﺑــﯚ ﺟەﻣــﺎوەی ﻫەﺑێــﺖ .ﯾەﮐــەم ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﮐــﻮرد ﺋەوەﯾــە ﮐــە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺑەم ﺟــﯚرە ﻟﻨﮕەوﻗــﻮوچ ﻫەڵﺒﮕێڕێﺘــەوە: ”راﺑــەر ﺑﺒێﺘــە ﺑەﺷــێﮏ ﻟــە ﻧەﺗــەوە، ﻧــەک -وەﮐﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ -ﻧەﺗەوە ﺑەﺷــێﮏ ﺑێــﺖ ﻟــە راﺑــەر“ .ﺋەوﺳــﺎ ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑەﺷــێﮏ دەﺑێــﺖ ﻟە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﯾەک ﮐﺎری ﺗێﮑڕاﯾــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﺑەﺷــەﮐﺎﻧﯽ ﮐــﻮرد .ﮐﻮردێــﮏ ﮐﺎری ﮐﻮردێﮑــﯽ ﺗــﺮ ﺗێــﮏ ﻧــﺎدات ،ﺑﮕــﺮە ﺗــەواوی دەﮐﺎت .ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﻧەﺗەواﯾەﺗــﯽ واﺗــﺎ ﺗێﮑڕاﯾــﯽ و ﯾەﮐــﱰ ﺗەواوﮐﺮدﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﺟﯿﺎوازەﮐﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوە ﺑﯚ ﭘێﺸــﮑەوﺗﻨﯽ ﺧــﯚی و ،ﻟەﻧەﺗﯿﺠــەی دواﯾﯿــﺪا ،ﭘێﺸــﮑەوﺗﻨﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ. ﺳەرﭼﺎوە: https:// https ://www www.facebook facebook.com com/ sherko.hejar sherko hejar
16
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :دﻻوەر رەﺣﯿﻤﯽ
دارﯾﻮش ﭘﯿﺎوﻚ ﻟ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻛﺎﻧﯽ رۆﺣﯽ ﺋﻤ ﻧﯿﮫﺎد ﺟﺎﻣﯽ
ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑەدەﻧﮕــەوە ﺳــەﻓەری دﯾﯚﻧﺰﯾﺴــﯿﺎﻧەﯾە ﺑــەرەو ﻧــﺎو ﺗﺎرﯾﻜﺴــﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ رۆح .ﺋــەوە ﮔەڕاﻧەوەﯾــە ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﺧــﻮد و دەﺳــﺒەردارﺑﻮوﻧە ﻟــە ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮ .ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪﺑﻮوﻧــە ﻟــە دﻧﯿــﺎ و دۆزﯾﻨەوەی دﻧﯿﺎﯾە ﻟەﻧــﺎو رۆﺣﯽ ﺧﯚﻣــﺎن .دەﻧﮓ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛــﯽ ﺧﯚﺷــﻨﻮودی رۆﺣــە ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻟــە زەﻣەﻧــﯽ ﺗێﻜﺸــﻜﺎن و ﺑﺮﯾــﻦ ،ﺑﯿﺮﻧەﻛﺮدﻧەوەﯾــە ﻟەﻣــﺮدن ﺋﺎرەزووﻛﺮدﻧــە ﻟــە ژﯾــﺎن ﻟــە ڕێﮕەی ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎوە .ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی و ﭼێــﮋ ﻫەﺳــﺘەﻛﺎن ﺑەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋــەو ﺋﺎﮔﺎﯾﯿە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿــەی ﺧــﻮدە ﻛــە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ﺋێﻤــە ﺑــەرەو ﻛﺎﻣــە ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎ و ﮔﯚراﻧــﯽ دەﭼﯿــﻦ .ﺋــەو ﺳــەﻓەرە ﻫەڵﮕــﺮی رۆﺣێﻜــﯽ ﺋەﻓﺴــﺎﻧەﯾﯿە ﻛــە ﺑــەر ﺑﺮﯾــﻦ دەﻛەوێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﻛە ﺑﺮﯾــﻦ ﻟەﻧــﺎو ﺋﺎﮔﺎﯾــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەوە ﺧــﯚی ﻧەﺧﻨﻜێﻨێــﺖ ﺑەﮔﯚراﻧﯿــﯽ ﺧﺮاﭘــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻛــەی ﺧﯚﯾــەوە، ﺋــەوە ڕاﻛــﺮدن ﻧﯿﯿــە ﻟە ﺋەﻓﺴــﻮوﻧﯽ دەﻧﮕــﯽ ﺧﺎﻟﻘــﯽ و ﻛﺎروان ﻋﻮﺳــامن و ﻛﺎﻣــﻜﺎران ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋــەوە ﮔەڕاﻧــە ﺑەﻧــﺎو ﺑﯿامرﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎن ﻛــە ﻣﺮۆﭬێﻚ ﻧەزﯾﻔــە ﺑەﺧﻮێــﻦ ﺧﻮێﻨەﻛﺎﻧــﯽ
وﺷــﻚ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘﯿﺎوێﻜــە ﻟــەو ﺑﯿامرﺳــﺘﺎﻧە ﺗﺎرﯾﻜەی رۆح ﺋﻮﻣێــﺪ و ﺧەوﻧێــﻚ ﺑــە ژﯾــﺎن ﺑﺒەﺧﺸــێﺘەوە ،ﺋــەو دەﻣــەی دڵــﯽ ﺷــﻜﺎو ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەدڵﻨەواﯾﯿــە ﺋەوە دارﯾﻮﺷــە دڵﻨەواﯾــﯽ دەداﺗــەوە و ”دڵــﯽ ﻣــﻦ ﺋﯿــﺪی ﻫەڵــە ﻧەﻛەﯾﺖ“ ﺋــەو دڵﺪاﻧەوەﯾــە ﻫــەر ﻟــە ﻫەﻣﺎن دڵﺪاﻧــەوەی ﺳــەر ﮔــﯚڕی داﯾﻜــە ﺋــەو دەﻣــەی ﻟــە ﻧێــﻮان ﻣﺮدﻧــﯽ ﺋــەو و ﺑێامﻧﺎﯾــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧــﻮد ﺑــە داﯾــﻚ دەڵێــﺖ ”ﺑــڕوا ﺑﻜــە ﻧﺎو ﮔــﯚڕ ﺋﺎراﻣــﱰە“ ﺗــﺎ دواﺟــﺎر ﻫەﻣــﻮو ﻫەﺳــﺘێﻚ ﻟەوێــﺪا ﻛــﯚ دەﻛﺎﺗــەوە، ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەﯾــەك ﺳــەﺧﺘە ﻛەﭼــﯽ ﭘێــﯽ دەڵێــﺖ ”ﺑەﻣﻦ ﻣەڵێ ﺧﯚﺷــﻢ ﺋەوێــﯽ“ ﺋــەو ﯾەﻛــە ﻛەرﻧەﭬﺎڵﯿﯿــەی دەﻧــﮓ دەﺑێﺘە ﺷﺎﺷــﯽ ﺳــەر ﺑﺮﯾﻨﯽ رۆﺣــﯽ ﺋێﻤــە و ﻟــەو ﺑﯿامرﺳــﺘﺎﻧەدا ﺑﺮﯾﻨــﯽ ﭘــﯽ ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺎت، ﺑﺮﯾﻨێــﻚ ﺑەدەﻧﮕــﯽ ﺋــەو ﻧەﺑێــﺖ ﻫﯿــﭻ ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﻣﺎﻧﺎﯾــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔەڕاﻧــە ﺑــەدوای دۆزﯾﻨــەوە ﺳــﺎﺗە ﺗﺮاژﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻮومنــﺎن، ﺋــەوە ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﺎمنﺎﻧــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﯾــﺎدەوەری و ﺋێﺴــﺘﺎﻣﺎن ،ﺗﺮﺳــە ﻟــەو ﻧﺎدﯾــﺎرەی ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا رووﺑەڕووﻣــﺎن
دەﺑێﺘــەوە ،ﺋــەو ﺳــﺎاڵﻧەی داﻫﺎﺗــﻮو ﻛــە دێــﻦ و ﺋێﻤــە ﭘێــامن واﯾــە ﺧەوﻧــﯽ رەﻧﮕﺎوڕەﻧــﮓ ﺑــەرەو ڕووﻣــﺎن دێــﺖ ،ﺋــەو درۆ ﻣﻮزەﯾەﻓە ﻧﺎﻣﺎﻧﺨەڵەﺗێﻨــێ ،ﭼﻮﻧﻜــە دارﯾــﻮش ﻟــە ﻣێــﮋە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ ”ﺳــﺎڵﯽ ڕەش و وێﺮاﻧــە“ ﺑﯚﯾــە داﻫﺎﺗﻮوﻣــﺎن وەك ﺋێﺴــﺘﺎﻣﺎن رەش و وەك راﺑﺮدووﻣــﺎن وێــﺮان ،ﺑﯚﯾــە دەﻧﮕــﯽ ﺋــەو ﭘﯿــﺎوە ﻫەوڵێﻜــە ﺑــﯚ ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ،ﮔەڕاﻧێﻜــە ﺑەﺳــەر ﺑﺮﯾــﻦ و ﺳــﺎﺗە ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەرﮔێــﻚ ﻛــە ﻫەﻣــﻮو رۆژێﻚ ﻟــە ﮔەڵامﻧﺪاﯾە .ﺋەوە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﯾــە ﻟەﮔــەڵ ﻣــﺮدن ﺧەوﻧﺒﯿﻨﯿﻨەوەﯾــە ﺑــە دﻧﯿﺎﯾــەك ﻛــە ﻗــەت ﭘێــﯽ ﻧﺎﮔەﯾــﻦ ،ﺑﯚﯾــە دارﯾﻮش راﺳــﺘﮕﯚﺗﺮﯾﻦ ﭘﯿــﺎوی دﻧﯿــﺎی ﺋێﻤــە ﻧﺎﻣــﺎن ﺧەڵەﺗێﻨێﺖ ،ﻧە ﺑەﻫەﺷــﺘامن ﻟەﺳــەر زەوی ﺑــﯚ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻧــە ﻟــە دوای ﻣﺮدمنــﺎن ﺋﻮﻣێﺪێﻜــامن ﭘــێ دەدات ،ﺋــەو ﻟــە ﻛــەس ﻧﺎﭼێﺖ ﻟــە ﺑﺮﯾﻨــﯽ ﻧەزﯾﻔــﯽ رۆﺣــﯽ ﺋێﻤــە ﻧەﺑێــﺖ ﻛــە ﺑﺮﯾﻨێﻜــە ﺗــﺎ ﺳــﺎﺗﯽ ﻣــەرگ وﺷــﻚ ﻧﺎﺑێــﺖ ،ﺧەوﻧﯿــﺶ ﻫﯿــﭻ ﻧﯿﯿــە ﺟﮕــە ﻟــە درۆ و ﭘﻮوﭼﯽ ﮔەوﺟــەﻛﺎن .ﺑﯚﯾــە ﺋــەو دڵﻨەواﯾﯿــە ﺑــﯚ دڵ و ﺑــﯚ ﺑﺮﯾــﻦ ﭼــڕ دەﺑێﺘــەوە ﺳــەر ﺋــەو ﭘﺮﺳــە ﺋەﺑەدﯾﯿــەی ﻛــە
ﭼــﺎوی ﻣــﻦ ﺗــﺎ ﻗﯿﺎﻣــەت ﮔﺮﯾﺎﻧــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﺋــەوە ﻻواﻧــەوەی دڵــە ﺑــە ﮔﺮﯾــﺎن ،دۆڕاﻧﺪﻧــﯽ ﻣﺎﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎﻛﯿﺰەﯾــﯽ و وﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧــە ﻟــە ﺧﯚﻣــﺎن .ﺳــەرەﻧﺠﺎم ﺑەﺧﯚﻣﺎن دەڵێﯿــﻦ ﭼەﻧــﺪ ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﻦ ﭘﯿﺎوێــﻚ ﻫەﯾــە ﻟەﮔــەڵ ﺑﺮﯾﻨــﯽ ﺋێﻤــە ﻣﻮﻋﺘــﺎدە ،ﺑﯿامرﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ ﻟــە دەﻧــﮓ ﺑﯚ ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو ﺑﺮﯾﻨە ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﻧﺎﯾەڵێــﺖ ﻟــە ﺳــەرﻣەرﮔﯿﺶ ﺑێــﺖ ﺑێﺪەﻧــﮓ ﺑێﺪەﻧــﮓ ﻟــە ﺧﻮێﻨــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن مبﺮﯾــﻦ .ﺋــەو ﻟــە ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎڕێﻚ دەﭼێــﺖ ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎ دەژەﻧێــﺖ ﺗــﺎ ﮔﯿﺎمنــﺎن دەردەﭼێــﺖ ،دەﯾــەوێ ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎ ﺋﺎراﻣﺒﻮوﻧەوەﻣــﺎن ﺑێﺖ ﺗﺎ ﮔﯿﺎﻧﻜێﺸــﺎمنﺎن ﺋﺎزارﻣــﺎن ﻧــەدات و ﺧﻮێﻨــﯽ ﺳــﻮوری ﺑﺮﯾــﻦ ﺑﮕﯚڕﯾــﻦ ﺑــە ﻟێــﻮی ﺳــﻮور و ﻗﮋی ﺳــﻮور و ﻛﺮاﺳــﯽ ﺳــﻮور ﺗــﺎ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺋــەوەی ﻟــە ﺋێﻤــە دەڕوات ﺧﻮﯾــﻦ ﻧﯿﯿــە، ﻫەوڵێﻜــﯽ ﭬــﺎن ﻛﻮﺧﯿﯿﺎﻧەﯾــە ﺑــﯚ ڕەﺳﻤﻜێﺸــﺎﻧﯽ ﯾــﺎر ﺑــە ﺧﻮێﻨــﯽ ﺑﺮﯾــﻦ .ﺳــاڵو ﻟــە ﺗﯚ ﺋــەی ﯾــﺎر .ﻟە ﺗــﯚ دارﯾــﻮش دەﺑــﺎ ﻫــەر ﻧەزﯾﻒ ﺑێــﺖ ﺋــەم ﺧﻮێﻨــە ﺑــە ﺑﺮﯾﻨــﯽ ﺋێﻤــە .ﺋێﻤــەی ﺗەﻧﯿﺎ و ﻣﻮﻋﺘــﺎد ﺑە ﻋەﺷﻖ.
ع .ﺣﺎﺗەﻣﯽ
ﻟەﺳەرﻓﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣڕۆی ﺟﯿﻬﺎن ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﻟەﺳەر
”ﺗﯚرﻗێ“ ..ﻗەرﯾﺒﯽ ل م ﻛﺎر ﻛﺮ! ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ”ﺗﯚرﻗــێ“ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾﯿــە ﻟــە دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ )ﻣﺤەﻣــەد ﺣەﺳــەﻧﯽ داﻣــەن زەن( دەرﻫێﻨــەری ﺋێﺮاﻧﯿﯿــە ﻛــە ﯾەﻛێﻜە ﻟــە دەرﻫێﻨەراﻧــﯽ ﺑﺎش و ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾﯽ ﻟــە ﺋێــﺮان .ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی داﻣــەن زەن دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑــە ”ﻛﭽــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﻔەرﻣﺎ“ و ”ﻣﻮورەﻣــﻮور“ .ﺗﯚرﻗــێ وەﻛــﻮ زۆرﺑــەی ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ داﻣــەن زەن ﺳــەرﻧﺠﯽ رەﺧﻨەﮔﺮاﻧــﯽ راﻛێﺸــﺎ و ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟەواﻧــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ”ﺳــﯿﻨام ﺣﻘﯿﻘﺖ“ ﺧەاڵﺗﯽ وەرﮔﺮت. ﺗﯚرﻗــێ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑە ژﻧــە ﻛﻮردە دەﻧﮕﺨﯚﺷــەﻛﺎﻧە ﻟــە ﺧﻮراﺳــﺎن ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﺋێــﺮان )ﺗﯚرﻗــێ ﺟــﯚرە ﺑﺎڵﺪارێﻜــﯽ دەﻧﮕﺨﯚﺷــە(. ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻛــﻮری ﺧﻮراﺳــﺎن ﻛﺮﻣﺎﻧﺠــﻦ و ﻧﺰﯾﻜەی ﭼﻮار ﺳــەدە ﻟەﻣەوﺑەر ﻛــﯚچ دراون ﺑــﯚ ﺋەوێ. دەڵێــﻦ ﺟەﻣــﺎوەری ﺋێﺴــﺘﺎی ﺋــەوان ﻧﺰﯾﻜــەی دوو ﻣﻠﯿﯚﻧــە. ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﻮراﺳــﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺗــﺎ رادەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﭙﺎرێــﺰن ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺗــﺎ رادەﯾەﻛﯿــﺶ ﻟــە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری دراوﺳــێﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺑﻮوﻧــە ﻛــە ﻓﺎرﺳــﻦ و ﺋەﻣــەش ﺷــﺘێﻜﯽ ﴎوﺷــﺘﯿﯿە .وەﻛــﻮ ﻟــەم ﻓﯿﻠﻤەﺷــﺪا دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ،ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮراﺳــﺎن ﻟــە ﺑــﺎری ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻟــە رەوش و دۆﺧێﻜــﯽ ﻧﺎﻟەﺑــﺎردا دەژﯾــﻦ و ﻫــەژاری و دەﺳــﺘﻜﻮرﺗﯽ و ﺋﺎڵﻮودەﺑــﻮون ﺑە ﻣﺎدەی ﻫﯚﺷــﺒەر زۆر ﺑاڵوە ﻟە ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا. داﻣەﻧﺰەن ﭼﻮار ژﻧــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردووە ﻛە ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ ﻓﯿﻠﻢ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑە ﺧﯚﯾــﺎن و ﻣﻮزﯾﻜەﻛەﯾﺎن ﻗﺴــە
ددەﻛــەن .ﻫەﻣــﻮو ﺋــەم ژﻧژﻧﺎﻧــە ﺑــە ﺳــەرﻫﺎﺗێﻜﯽ ﺗــﺎڵ و ﺗﺮاژﯾﻜﯿــﺎن ﻫەﺑــﻮوە: ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﻣێﺮدەﻛــەی دە ﺳــﺎڵە ﺑەﺟێــﯽ ﻫێﺸــﺘﻮوە و ﺋەو ﺑــﯚ ﺑﮋێﻮی ژﯾــﺎن ﻛﺮێــﻜﺎری و دەﺳــﺘﮕێڕی ﺗﺮﯾــﺎن ﯾەﻛێﻜــﯽ دەﻛﺎت، ﻣێﺮدەﻛــەی ﺋﺎڵــﻮودە ﺑــە ﻣــﺎدەی ﻫﯚﺷــﺒەر و ﻗﺎﭼﺎﺧﭽــﯽ ﺋــەم ﻛﺎرە ﺑــﻮوە و ﮔێــڕاوە و ﻟە ژﻧەﻛــەی داوای ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺗﺎواﻧــﯽ ﺋەو ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚ ﺑﮕﺮێــﺖ و ﺑﭽێﺘــە زﯾﻨــﺪان .ژﻧەﻛەش ﻛــە ﺋەوﯾﻨــﺪاری ﻣێﺮدەﻛەی ﺑــﻮوە ،وا دەﻛﺎت ﺑــەاڵم ﻟــە ﭘﺎﺷــﺪا ﺑەڕەاڵﺑﻮون دەﺑﯿﻨێــﺖ ﻛــە ﻣێﺮدەﻛــەی ژﻧێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﻫێﻨــﺎوە! ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺎﻧﯿــﺶ ﻫــەر ﺋەم ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەی ﻟــێ ﻗەوﻣﺎوە: ﺋەﮔەرﭼــﯽ زۆر ﻣێﺮدەﻛــەی ﺧــﯚش وﯾﺴــﺘﻮوە ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ژﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﻫێﻨــﺎوە و ﺋەﻣــە ﺑﻮوەﺗــە ﻫــﯚﻛﺎری ﺋﺎزارێﻜــﯽ دەرووﻧﯿــﯽ درێﮋﺧﺎﯾــەن ﺑﯚ ﺋــەم ژﻧە ﻛــە ﺋﺎﻛﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻫێﺸــﺘﺎ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە .ﺋەﻣــەی دواﯾﯿــﻦ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛەﺳــێﻜﯿﺎﻧە ﻛــە دووﺗــﺎر )ﺋﺎﻣێــﺮی
ژﻧﺎﻧــە ﺟﮕــە ﻟــە ﻟێــﺪوان ﺳــەﺑﺎرەت ﺑە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ﻟــە ﻫﯚﮔﺮﯾﯿﺎن ﺑە دووﺗــﺎر و ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨــەوە دەدوێــﻦ. ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﭘــڕ ﻟــە ﻣەﯾﻨەﺗــﯽ ﺋەﻣﺎن دووﺗــﺎر و ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨــەوە ﺗەﻧﯿــﺎ دڵﺨﯚﺷــﯿﯿە ،ﺑــەاڵم ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮەوە ﺋــەم ﻛﺎرە ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ژﻧﺎن ﻗەدەﻏە ﻛﺮاوە. وەﻛــﻮ ﻫــەر ﻟــەم ﺋﺎﻣﺎژەﯾــە دەردەﻛــەوێ ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﺑەﺳــەرﻫﺎﺗﯽ ﺗﺎڵﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﻮێﻨــێ ،ﺑــەاڵم داﻣــەن زەن ﻟــەم ﻛﺎرە زﯾﺪەڕۆﯾــﯽ ﻧــﺎﻛﺎت. ﺋــەم ژﻧﺎﻧــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەری دوورﺑﯿــﻦ داﻧﯿﺸــﺘﻮون و زۆر ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛــەن، ﺑــەاڵم ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋەوەﻧﺪە راﺳــﺖ و ﻛﺎرﯾﮕــەرە ﻛــە ﺑﯿﻨــەر دەﺑﺎﺗــە ﻧﺎو ﻧﺎﺧــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﭘــﺮ ﻟــە ﻣەﯾﻨەﺗﯿﯿــﺎن. ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣــﺎن ﭘــەردە ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﭘﯿﺎوﺳــﺎﻻردا ﻻ دەدا ﻛــە ﺗێــﺪا ﭘﯿــﺎو ﻫەرﭼــﯚن ﺑﯿــەوێ ﻟەﮔــەڵ ژن ﻣﺎﻣەڵــەی دەﻛﺎت .ﺋەﻣــەش وای ﻟــێ ﻛــﺮدووە
ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ و ﭘﯿــﺮۆزی ﻣﻮزﯾــﻚ ﻟــە ﺧﻮراﺳــﺎن( ﻧﺎﻟێــﺪە ﯾــﺎ دەﻧﮕﺨــﯚش ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻫەوﯾﯿەﻛــەی ﺋــەم ﻛﺎرە دەﻛﺎت ﻛــە ﻫەڵﺒــەت ﯾەﻟــﺪا ﻋەﺑﺎﺳــﯽ ژەﻧﯿــﺎر و ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋی ﻻو و ﺑەﻫــﺮەداری ﻛــﻮردی ﺧﻮراﺳــﺎن دەوری دەﮔێڕێﺘــەوە و ﺋەﻣــە ﺗەﻧﯿــﺎ دەورﮔێڕاﻧــەوەی ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾــە .ﺋــەم
ﻛــە دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋــەم ژﻧﺎﻧە ﻛــە زۆرﯾــﺶ ﺋەوﯾﻨــﺪارن ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺣــەﴎەت ﺑێــﺖ .ﻫەر ﺋــەو ژﻧەی ﻛە ﻫەوﯾﯿەﻛــەی دووﺗــﺎر ﻟــێ دەدا ،ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﭘﻮوﭼﺒﻮوﻧــﯽ ژﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺧــﯚی دەﻛﺎ و دەڵێ” :م چ ﺗﺸــﺖ ل ژﯾــﺎن ﻓــﺎم ﻧەﻛــﺮ ،ﻧﺰاﻧــﻢ دﯾﮕەران ﺗﺸــﺘﻚ ﻓــﺎم ﻛﺮﻧــە ﯾﺎ ﻧــە وەﻟــﯽ م چ
ﺗﺸﺖ ﻓﺎم ﻧەﻛﺮ!“ ﻫــەروەك ﺋﺎﻣﺎژەﻣــﺎن ﻛــﺮد، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﻫﯚﮔﺮﯾــﯽ ﺋــەم ژﻧﺎﻧــە ﺑە ﻣﻮزﯾــﻚ ،ﺑە دووﺗــﺎر و ﮔﯚراﻧــﯽ .دووﺗﺎر و ﮔﯚراﻧــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ دڵﺨﯚﺷــﯽ ﺋەﻣــﺎن ﻟە ژﯾــﺎن ﺑــﻮوە و ﺋەﻣەش ﻟــە ﺣﺎڵێﻜﺪاﯾە ﻛە ژەﻧﯿــﺎری و ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨەوە ﺑﯚ ژﻧــﺎن ﻗەدەﻏەﯾــە و زۆر ﻛێﺸــەی ﻫەﯾــە! ﻓﯿﻠــﻢ ﺑــە ژﻧێــﻚ دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎ ﻛــە دووﺗﺎرێﻜــﯽ ﺷــﻜﺎو و ﺳــﻮوﺗﺎ و ﻟەﻧﺎو ﭘەڕۆﯾــەك دەردەﺧــﺎ .دواﺗــﺮ ﺑﯚﻣــﺎن دەردەﻛــەوێ ﻛــە ﺋەﻣــە دووﺗــﺎری ﻣێﺮدەﻛەﯾە ﻛــە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی دووﺗﺎرە، ﺑــەاڵم دووﺗﺎرەﻛەﯾﺎﻧــﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪووە و ﺋــەو ﺳــﻮێﻨﺪی ﺧــﻮاردووە ﻛــە ﺋﯿﱰ دووﺗــﺎر ﻧەﻟێــﺪە و ﮔﯚراﻧــﯽ ﻧەڵــێ، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑــﯚ ﺋــەم ﻓﯿﻠﻤــەش ،ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋــەم دوو ﺑەﺷــە ﻫەرﯾــەك ﺋﺎوێﻨــەی ﺋــەوی ﺗــﺮە .ﺋــەو دووﺗﺎری ﺷــﻜﺎو و ﺳــﻮوﺗﺎوە ﺋﺎوێﻨــەی ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋەم ژﻧﺎﻧە و رەﻧﮕە ﺋەم ﺧەڵﻜەﯾە. ﺑەاڵم ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺳــەرﻧﺠڕاﻛﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻓﯿﻠﻤێــﻚ ﺑﻜﺎﺗــە ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﺑەرﭼــﺎو .ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛــە ﻓﯿﻠﻤێــﻚ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑﺒێــﺖ ،دەرﻫێﻨــەر دەﺑێﺖ داﻫێﻨﺎﻧﯽ ﻫەﺑێــﺖ و داﻣەﻧــﺰەن ﻟەم ﻛﺎرە ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە .ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﺗﯚرﻗــێ ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑــە رواڵــەت ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﺳــﺎﻛﺎر و ﺳــﺎدەﯾە، ﺑــەاڵم ﭘــڕە ﻟــە ﻧﺎﺳــﻜﯽ و دﯾــﺎرە ﻛــە دەرﻫێﻨــەر ﻟــە زۆر ﻻﯾەﻧــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــەی ﺑﯿــﺮی ﻛﺮدووەﺗــەوە. وەﻛــﻮ منﻮوﻧــە دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑــە وێﻨەﻫەڵﮕﺮﺗــﻦ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﻜەﯾــﻦ. دﯾــﺎرە دەرﻫێﻨــەر و وێﻨەﻫەڵﮕــﺮ ﻟە ﻗﺎﺑەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﯿﺮﯾــﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە، ﺋەﻣەش ﻟــە ﺣﺎڵێﻜﺪاﯾە ﻛــە ﻫەﻧﺪێﻚ ﻟــە وێﻨــەﻛﺎن )ﺋەواﻧەی ﻛە ﻟــە ﮔﻮﻧﺪ و ﺷــﺎر و ﻛﯚاڵﻧــەﻛﺎن ﮔﯿــﺮاون( ﺧێــﺮا
و ﺑەﺑێ-ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﮔﯿــﺮاون .ﻫــەر ﺋــەم وێﻨــە ﺳــﺎﻛﺎراﻧەی ﻛﯚاڵﻧــەﻛﺎن و ﺧەڵــﻚ و ﻣﻨــﺪااڵن و ﮔﻮﻧــﺪ و ژﯾﺎﻧــﯽ رۆژاﻧــەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﻧﯿــﺎن ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻓەزای ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺳــﺎز دەﻛﺎ و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﻫەژاری و ﻓەراﻣﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺋــەم ﺧەڵﻜــە و ﺋــەم ﺟﯿﻬﺎﻧەﻣــﺎن ﭘﯿﺸــﺎن دەدا .ﯾــﺎن دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑــە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛــە وەﻛــﻮ منﻮوﻧە ﺑە ﺳــەرەﺗﺎی ﻓﯿﻠــﻢ و دووﺗــﺎری ﺷــﻜﺎو ﭘێﺸــﱰ ﺋﺎﻣﺎژەﻣــﺎن ﻛــﺮد ،ﯾــﺎن ﻫــەر دوای ﺗﯿــﱰاژی ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ دەﺳــﺖ و ﭘەﻧﺠــەی ژﻧــەﻛﺎن دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە دووﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛــﯚك دەﻛــەن و ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﺧﯚﯾــﺎن دەدوێــﻦ و ﺋێﻤــە ﻫێــﺪی ﻫێــﺪی ﻟــە ﮔەڵﯿــﺎن ﻧﺎﺳــﯿﺎر دەﺑﯿــﻦ .ﯾــﺎن ﻟە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺋــەو ژﻧــەی ﻛــە ﮔﻮمتــﺎن ﺗﺎﻗــە ﻛەﺳــێﻜﯿﺎﻧە ﻛە دووﺗــﺎر ﻧﺎﻟێﺪە، ﺑﺎﺳــﯽ ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧــﯽ ﻫــەوێ ﻫەﺑﻮون دەﻛﺎ .ﻟێــﺮە ﻫەوﯾﯿەﻛــەی ﺑــﯚ ﺑﻨەﻣﺎڵە دووﺗﺎر ﻟــێ دەدا و ﮔﯚراﻧــﯽ دەڵێ .ﻟە ﻧــﺎﻛﺎودا وێﻨــەﻛﺎن ﺳﻠﯚﻣﯚﺷــﻦ دەﺑﻦ
و ﻫــەوێ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛە ﺑــە ﭘێﻜەﻧﯿﻦ ﻟــە ﮔــﻮێ ﻣێﺮدەﻛەﯾــﺎن دەﭼﺮﭘێﻨــێ. ژن دەڵﯽ ﺗەﺳــەور ﺑﻜەن ﻛــە ﺑﻮوﻛﯽ ﻣێﺮدەﻛــەت دێﻨﻨــە ﻣــﺎڵ و ﻫــەوێ ﺑــە ﺟﻠــﯽ ﺑﻮوﻛﯿﻨﯿﯿــەوە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ. ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺋەوەﯾــە ﻛــە درﻫێﻨــەر و ﻫﺎوﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺟــﻮان و ﻛﺎرﯾﮕــەر ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔﯚڕﯾــﻮە ﺑــە وێﻨە. ﺑــەاڵم رەﻧﮕــە ﺟﻮاﻧﱰﯾــﻦ و ﻫﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧەﺗﺮﯾــﻦ ﺑەﺷــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭘێﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺑێــﺖ .ﻟێــﺮە دوای ﺋــەوەی ﻛــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن دواﯾەﻣﯿــﻦ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛــەن ،ﯾەﻟــﺪا ﻋەﺑﺎﺳــﯽ دەڵــێ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻣﻨــﺪاڵ ﺑــﻮوە ،ﺑﺎﺑــﯽ ﺳــﺎزی ﻟــێ داوە و ﺋــەو ﻟەﮔــەڵ ﺳــﺎزەﻛەی ﻫەڵﭙەرﻛێــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﻛــە ﺋــەو ﺳــﺎزی ﻟــێ داوە، ﺑﺎﺑــﯽ دەﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدووە ﺑــە ﮔﺮﯾــﺎن. ﻟێــﯽ ﭘﺮﺳــﯿﻮە :ﺑــﯚ دەﮔــﺮی ﺑﺎﺑــە؟ ﺋەوﯾــﺶ ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ ﻟەﺑــەر ﺳــﺎز ﻟێﺪاﻧــﯽ ﺗﯚ ﻛﭽــﻢ .ﻟێــﺮە ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛﯽ ﻓﯚﻟﻜﻠــﯚر ﻛــە ﯾەﻟــﺪا ﻋەﺑﺎﺳــﯽ ﻟــێ
دەدا ،دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و ﻫەﻣــﻮو ژﻧــەﻛﺎن دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە دێــﻦ ﺑــﯚ ﻻی دەﻻﻗەﻛﺎﻧﯿــﺎن وەﻛﻮ ﺑڵێــﯽ ﮔﻮێﯽ ﻟــێ دەﮔــﺮن و ﺋەﻣە ﻗﺴــەی دڵــﯽ ﻫەﻣﻮوﯾﺎﻧــە .ﺋﯿﻨﺠﺎ ﯾەﻟــﺪا دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛە ﻟە ژێــﺮ دارێﻚ ﻟــەﻻی ﻣــەڕەﻛﺎن و دوو ﻣﻨــﺪاڵ دووﺗــﺎر ﻟــێ دەدا و ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛــە دەڵێ ﻛە: ﭼﻮوﻣە ﭼﯿﺎ ،ﭼﯿﺎ ﺳﺎر ﻛﺮ ﻫﺎمتە ﻣﺎﻻن ،ﻣﺎﻻن ﺑﺎر ﻛﺮ ﻗەرﯾﺒﯽ ل م ﻛﺎر ﻛﺮ ... ﺋــەم ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە دووﺗــﺎر و دەﻧﮕــﯽ ﯾەﻟــﺪا و وێﻨەﮔەﻟێﻜــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر ﺳــﺎﻛﺎر و ﻟە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻧﺎﺳــﻚ ﻟەوﭘەڕی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــە و دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﻫەﻣــﻮو ﻓﯿﻠﻤەﻛــە و ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪاﯾــە :ﺧەڵﻜێﻜﯽ ﻓەراﻣﯚﺷــﻜﺮاو و ﯾەﻛﺠــﺎر ﺧەﻣﮕﯿــﻦ ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ دڵﺨﯚﺷــﯿﯿﺎن ﺑﺎﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﻏﻮرﺑــەت و ﺧەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﻣﻮزﯾﻜێــﻚ ﻟەوﭘــەڕی ﺳــﯚز و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺑــﻮوە ،ﺋــەوەش ﺋەﮔــەر ﻗەدەﻏــە ﻧەﺑﺎﯾە. ﺗﯚرﻗێ ﻧﻮوﺳــەر و درﻫێﻨــەر :ﻣﺤەﻣەد ﺣەﺳەن داﻣەﻧﺰەن واڵت :ﺋێﺮان ﺳﺎڵ2008 : ﻣﺎوە 50 :ﺧﻮﻟەك
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﺎﻧەوە و ﮔێڕاﻧەوە
17
ﻓﻟﺴﻓی ﮔاﻧوە ﻟ ڕواﻧﮕی ﻋﺑﺎس ﻣﻋﺮووﻓﯿﯿوە وەرﮔاﻧﯽ :ڕەھﺒر ﻣﺣﻤﻮودزادە
ﺑﺷﯽ ﯾﻛم ـ واﻗﯿﻌﯽ داﺳﺘﺎﻧﯽ داﺳــﺘﺎﻧﯽ] ،[1ﺑﯿــﺮەوەری واﻗﯿﻌــﯽ داﺳــﺘﺎﻧﯽ] [، دەﺳــﺖ ﺗێــﻮەردراوی واﻗﯿﻌــﯽ ﻣەوﺟﻮودە .ﻧﻮوﺳــەر ﺑە ﭼــﺎوی ﺧﯚی ڕووداوەﻛــە ﻧﺎﺑﯿﻨــێ و ﻧﺎﯾﮕێڕێﺘــەوە، ﺑەڵﻜــﻮ ﺑــە ﻛﺎﻣێﺮاﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ دەﭘەرژێﺘــە ﺳــەر ﻧەﺧﺸــﺎﻧﺪﻧﯽ وێﻨە و ڕووداو و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن. ﺑــە دەﺳــﺘەوەﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﺎﻣێــﺮا ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺗەﻛﻨﯿﻜــە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭼﯿــﺮۆك و ڕۆﻣﺎﻧــە و ﻧەزاﻧﯿﻨــﯽ ﺋــەم ﺗەﻛﻨﯿﻜــە ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺳــﺎﻧﺎ دەﻛﺎ ﺑــە ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧەﻟــﻮاو. واﻗﯿﻌــﯽ ﻣەوﺟــﻮود دەﺑــێ دەﺳــﺘﯽ ﺗێــﻮەردرێ .واﻗﯿﻌــﯽ ﻣەوﺟــﻮودی ﻫــەر ڕووداوێــﻚ ،ﻣــﺎدەی ﺧــﺎو و ﻫەڵــڕژاوی ﺑﺎﺑەﺗێﻜە ﻛە ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﻟێــﺰان وەﻛــﻮ ﭼﯿﺮۆﻛێــﻚ دەﯾﮕــﯚڕێ و دەﯾﮕﻮورێﻨــێ .ﻧﻮوﺳــەر ﺧەﯾﺎﻧــەت ﺑــە واﻗﯿﻌــﯽ ﻣەوﺟــﻮود دەﻛﺎت ﻫەﺗﺎ ﺋەﻣەﻛﯽ ﻫﻮﻧەرەﻛەی ﺑﺪاﺗەوە. ﻛێﺸــەی زۆرێــﻚ ﻟــە ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﺗــﺎزەﻛﺎر ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑــە دروﺳــﺘﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛەﯾــﺎن دامبەزرێﻨــﻦ. ﻧﺎزاﻧــﻦ ﺷــﻮێﻨﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎوی ﻛﺎﻣێﺮاﻛەﯾــﺎن ﻟــە ﻛﻮێﯿــە ،ﻟــە چ ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎﯾەﻛەوە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛەﯾــﺎن دەﺳــﺖ ﭘــێ ﺑﻜــەن و ﻛــێ وەك ﮔێڕاﻧــەوە دﯾﺎری ﺑﻜــەن .ﻧﺎزاﻧــﻦ ﻧﺎﺑێ ﯾﺎرﯾــﺪەی ﻛﺎﻣێﺮاﻛەﯾــﺎن ﺑــﺪەن .ﺋــەو ﻧﻮوﺳــەوە ﺗﺎزەﻛﺎراﻧــە ﺑــەو ﺧﻮﻟﯿﺎﯾەی ﻫەﻣﻮو ﺷــﺘﯽ ﺑــﻦ ﺑــەڕە ﺑێﻨﻨە ﺳــەر ﺑــەڕە ،ﺋەوەی ﻟــە ﭼــﺎوی ﻛﺎﻣێﺮاﻛەﯾﺎن ﻧەدﯾــﻮ ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن. ﻛەﭼــﯽ ﻧﺎﺑــێ ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺖ ﻟەﻗــﺎو ﺑﺪەن. ﭼﯚﻧﯿﺗﯿﯽ ﺑدەﺳﺘوەﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﺎﻣﺮا ﺋەﮔەر ﻟــە ﻛﻮﻧﯽ ﻛﻠﯿﻠێﻜــەوە ﺑﻜەوﯾﻨە ﮔێڕاﻧــەوەی ﭼﯿﺮۆﻛــەوە ،ﻟەﭼــﺎو ﺋــەوەی ﻧﯿــﮕﺎی ﻛﺎﻣێﺮاﻛــە ﺑەﺳــەر
ﺗــەواوی ژوورەﻛــەدا ﺑــاڵو ﻛەﯾﻨــەوە، ﺑەرﻫەﻣێﻜــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر ﺑەﻫێﺰﺗﺮﻣــﺎن دەﺑــێ و ﻫــەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە ﺧﯚﻣــﺎن ڕا دﯾــﺖ ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯿامن ﻟەﻧــﺎو ﻛﻮﻧــﯽ ﻛﻠﯿﻠــﺪا ﺗﺎﻗــەت ﺑﻜەﯾﻦ، دەﺑــێ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺋەوەﻧــﺪەش ﺑە ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻮەﺳــﺘﯿﻦ و ددان ﺑــە ﺟەرﮔامﻧــەوە ﺑﮕﺮﯾــﻦ ﻛــە ﻟــەو ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎﯾەوە ﻻﻧەدەﯾــﻦ و ﭘێــﯽ وەﻓــﺎدار مبێﻨﯿﻨەوە و ﻧەﻫێڵﯿــﻦ ﻫــﯚﻛﺎری ﺗﺮ ﻟــە دەرەوەی ﻛﺎﻣێﺮاﻛەﻣﺎﻧــەوە ﺧــﯚ ﻟــە ڕووداوەﻛﺎن ﻫەڵﻘﻮرﺗێﻨﻦ. زۆرﺑــەی ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﺎن ﺑەﻫــﯚی ﺧــﺮاپ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﺎﻣێــﺮاوە، ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺑــﺎش ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪﯾــﺶ ﭼﯿﺮۆﻛێﻜــﯽ ﺑﺨﻮڵﻘێﻨــﻦ .ﻛەﭼــﯽ ﺋەﮔــەر ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ”دوو ﺋﯿﺴــﻜﯿﺒﺎز”ی ﻫێﻤﯿﻨﮕــﻮای ﺑﺨﻮێﻨﯿﻨــەوە ،ﺗــێ دەﮔەﯾــﻦ ﮔێڕاﻧــەوەی ﺋــەم ﭼﯿﺮۆﻛــە ﺑــە ﻫــەر ﻛﺎﻣێﺮاﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ،ﯾﺎ ﺑــە ﻫەر ﮔێڕاﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی ﺟﮕــە ﻟــەوە، ﺑەرﻫەﻣێﻜــﯽ ﺷــﺎﻛﺎری ﻟەﺑــﺎر دەﺑﺮد و ﺳەﻗەﺗﯽ دەﻛﺮد. ھﻤﯿﻨﮕﻮای و دوو ﺋﯿﺴﻜﯿﺒﺎزەﻛ دوو ﺋﯿﺴــﻜﯿﺒﺎز ﻟــە ﻛێﻮەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎڵــﭗ دێﻨــە ﺧــﻮار و ﻟــە ﺣﺎڵێﻜﺪا ﺑﺮﺳــﯿەﺗﯽ ﻫێﺮﺷــﯽ ﺑﯚ ﻫێﻨﺎون و ڕێﮕﺎﯾــﺎن ﺑەرەو
ﻻدێﯿەﻛەﺷــﯿﺎن ﺑــﯚ دەﮔێڕێﺘــەوە و ﻫەرﺟﺎرەی ﺑەﺷــێﻚ ﻟە دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳــەﻛە دێﻨێ. ﻟــەم ﭼﯿﺮۆﻛەدا ﻧــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛە دەﮔــﯚڕێ و ﻧــە ﻛﺎﻣێــﺮای ﻻوەﻛــﯽ ﺑــﯚ ﯾﺎرﯾﺪەداﻧــﯽ ﮔێڕاﻧەوەﻛــە ﻛەڵﻜﯽ ﻟــێ وەردەﮔﯿــﺮێ .ﻫەرﭼــﯽ ﻫەﯾــە ﻟە واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﺋﺎراﻣﺪا دەﭼێﺘە ﭘێﺶ. ﻗﺎوەﭼــﯽ دەﮔێڕێﺘــەوە ”ﻛﺎﺑــﺮای ﻻدێــﯽ ﻛــە ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧــﮓ ﻟەﻣەوﺑەر ﻟــە ﺗﯚﻓﻮﺑەﻧــﺪ و ﺳــەﻫﯚڵﺒەﻧﺪاﻧﯽ زﺳــﺘﺎﻧﺪا ژﻧەﻛــەی ﻣــﺮدووە ،ﻟەﺑــەر ﮔﯿﺮاﻧــﯽ ڕێﮕﺎوﺑــﺎن ]ﻧﺎﻋﯿــﻼج[ ﺗەرﻣــﯽ ژﻧەﻛــەی دەﺑﺎﺗــە ﻋەﻣﺒــﺎری ﻣﺎڵەﻛــەی و ﻟەﺳــەر ﺗەﺧﺘێﻜــﯽ درێــﮋ دەﻛﺎت .ﺑــەاڵم ﻫەرﺟــﺎرەی دەﭼێﺘــە ﻋەﻣﺒﺎرەﻛــە ،ﺗەرﻣەﻛــە ﻟەﮔــەڵ دەرﮔﺎی ﻋەﻣﺒﺎرەﻛــە ﺗێــﻚ ﻫەڵﺪەﻧﮕــﻮون و ﻛﺎﺑــﺮا ﻛێﺸــەی ﺑــﯚ ﺳــﺎز دەﺑێ .ﻛﺎﺑــﺮای ﻻدێﯽ ﺑڕﯾــﺎر دەدا ﺟێــﮕﺎی ﺗەرﻣەﻛــە ﺑﮕــﯚڕێ .ﺑــەاڵم ﻛــە زەﯾﻨــﯽ دەداﺗــێ دەﺑﯿﻨــێ ]ﻟــەو ﺑەﺳــﺘەڵەﻛەدا[ ﺗەرﻣــﯽ ژﻧەﻛــەی ﺑــە ﺗەﺧﺘــەی ژێﺮﯾﯿــەوە ﻧﻮوﺳــﺎوە ] ﻟێــﻮە ﻧﺎﺑــێ[ .ﻧﺎﻋﯿــﻼج ﺗەﺧﺘەﻛــە ﺑــە ﺗەرﻣەﻛــەوە ﻟــەﻻی دەرﮔﺎ ﺑــە دﯾــﻮارەوە ﻫەڵﺪەﭘەﺳــێﺮێ .زاری ژﻧــە ﻣﺮدووەﻛــە وەك ﺋــەوەی ﺑەﻫﯚی ﺳەرﺳڕﻣﺎﻧەوە ﻟێﻚ داﭘﭽﺮاﺑێ واﯾە“.
ﭘەرداﺧﻜﺮدﻧﯽ)ﻛەﺳێﺘﯽ(ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽﻛﺎﺗێﻚ دژوار دەﺑێ ﻛە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻧەﺑﻮوﺑێ ﺑە دژە ﻗﺎرەﻣﺎن رﯾﺴــﺘﯚراﻧێﻚ ﺧــﻮار ﻛﺮدووەﺗــەوە، ﺑەﺳــەر ﻗەﺑﺮﺳــﺘﺎﻧێﻜﺪا دەﻛــەون و دەﺑﯿﻨــﻦ ﺳــێ ﻛــەس ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻧﺎﺷــﺘﻨﯽ ﺗەرﻣێﻜــﻦ؛ ﻻدێﯿــەك و ﻗەﺑــﺮ ﻫەڵﻜەﻧێــﻚ و ﻗەﺷــەﯾەك. ﺋﯿﺴــﻜﯿﺒﺎزەﻛﺎن دەﮔەﻧــە رﯾﺴــﺘﯚراﻧﺖ و زۆرﯾــﺎن ﺑﺮﺳــﯿﯿە .ﻛﺎﺑــﺮای ﻗﺎوەﭼﯽ دێﺘــە ﻻی ﻣێﺰەﻛەﯾــﺎن و وێــڕای ﺋــەوەی ﺧــﻮاردن و ﺧﻮاردﻧەوەﯾــﺎن ﺑﯚ دێﻨــێ ،ﺧەﺑــەر و ﺑﺎﺳــﯽ ﻧﺎﺷــﺘﻨﯽ ژﻧە
ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەﻣــﻮو ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛە ﻟێــﯽ ﺋــﺎﮔﺎدار ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ﺋەوەﯾــە ﻛــە ڕووﻣەﺗــﯽ ﻣەﯾﺘەﻛــە ﺳــﻮوﺗﺎوە و داﭘڵﯚﺧــﺎوە .ﻛﺎﺑــﺮای ﻗﺎوەﭼــﯽ ﭘەﯾﺘــﺎ ﭘەﯾﺘــﺎ دەڵــێ ”ﺋــەو دێﻬﺎﺗﯿﯿﺎﻧە ﺣەﯾﻮاﻧﻦ!“ ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﭼــﯽ ڕووی داوە؟ ﻛﺎﺑــﺮای ﻻدێــﯽ ﺗەرﻣەﻛــەی ﺑــە دﯾــﻮارەوە ﻫەڵﭙەﺳــﺎردووە و ﻫەرﺟــﺎرەی دەﭼێﺘــە ﻋەﻣﺒﺎرەﻛــە
ﺑــﯚی ﻫەڵﻨﺎﺳــﻮوڕێ ﻓﺎﻧﯚﺳــەﻛەی ﻫەڵﻮاﺳــێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﺑﺰﻣــﺎرەی ﻓﺎﻧﯚﺳــەﻛەی ﭘێ ﻫەڵﺪەواﺳــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﭘﺸــﺖ ﻣەﯾﺘەﻛــەوە .زاری ﻣەﯾﺘەﻛــەش ﻟێــﻚ داﭘﭽــڕاوە .ﻛﺎﺑــﺮای ﻻدێــﯽ ﻧﺎﻋﯿــﻼج دەﺑــێ ﻓﺎﻧﯚﺳــەﻛە ﺑــە دداﻧــﯽ ژﻧەﻛەﯾــەوە ﻫەڵﻮاﺳــێ. ڕووداوەﻛە ﺋﺎوا ﺳﺎﻛﺎرە. ﺋــەو ﺑەرﻫەﻣــە ﻫــەر ﺑــەم ﺗەﻛﻨﯿﻜــە ﺳــﺎﻛﺎرەوە ﻟــە زﻣــﺎن ﻗﺎوەﭼﯿﯿــەوە ﺑﯚ دوو ﺋﯿﺴــﻜﯿﺒﺎزەﻛە دەﮔێڕدرێﺘــەوە. ﺋــەم دوواﻧــە ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻧﺎﻧﺨﻮاردﻧــﻦ و ﻛﺎﺑــﺮای ﻗﺎوەﭼــﯽ ﻫەرﺟﺎرێﻜــﯽ ﺷــﺘێﻜﯿﺎن ﺑــﯚ دێﻨــێ ،ﭘﺸــﻜێﻚ ﻟــەو ڕووداوە ﺳــەﯾﺮەش ﻟەﮔــەڵ ﺧــﯚی دێﻨێ. ﻛــەس ﺧەﺗﺎﺑــﺎر ﻧﯿﯿــە ،ﻧــە ﻗﺎوەﭼــﯽ ﻧــە ﺋــەو ژﻧــەی ﻧﺎوەﺧــﺖ ﻣــﺮدووە و ﻧــە ﻻدێــﯽ ﻣﺎﺧﯚﻣــﺮدە .ﻫــەر ﺋەوەﻧﺪەﯾــە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــەی ﻫێﻤﻨﮕﻮای دەﺧﻮڵﻘــێ .وەك ﺋــەوەی ﺧــﻮدا ﻟــە ﻛﺎری ﺧﻮڵﻘﺎﻧــﺪا ﺑــێ و ﻧەﺑﻮوﺑــێ ﺑــە ﻗــﺎزی و ﻫــەر ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﮔێــڕەرەوەی راﺳــﺘﯿﯿەك ﺑــێ ﻛــە ﻟەﺑــەر واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﻣەوﺟﻮودەوەﻫەڵﮕﯿﺮاﺑێﺘەوە.
ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﻗﺎرەﻣﺎن ﭘەرداﺧﻜﺮدﻧــﯽ ]ﻛەﺳــێﺘﯽ[ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ دژوار دەﺑــێ ﻛــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﻧەﺑﻮوﺑــێ ﺑــە دژە ﻗﺎرەﻣــﺎن. ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻗﺎرەﻣﺎﻧﯿــﺶ زۆر ﺳــﺎﻧﺎﯾە ،وەك ﭼﯚن ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﺎن ﻟــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯿــەوە ﻗﺎرەﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ دروﺳــﺖ دەﻛــەن و ﺧەڵﻜﯿــﺶ ﻟــە ڕاﭘەڕﯾﻨێﻜﺪا ﭘەﯾﻜــەری ﻗﺎرەﻣﺎﻧــە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛــە دەﻛێﺸــﻨە ﺧــﻮار .ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ داﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛــە ﻗــەت ﺧــﻮو و ﺧــﺪەی ﻗﺎرەﻣﺎﻧﺎﻧــﯽ ﻧەﺑــێ ﺑە ﻫﯿﭻ ﺷــﯚڕش و ڕاﭘەڕﯾﻨێﻚداﻧﺎڕووﺧێ. ﺋﺮﻧﺴﺖ ھﻤﯿﻨﮕﻮای و ﻛﻮی ﺳھﯚڵ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻫێﻤﯿﻨﮕــﻮای وەك ﻛێــﻮی
ﺳــەﻫﯚڵ وان ﻛــە ﻟــە ﺣــەوت ﺑــەش ﺷــەش ﺑەﺷــﯿﺎن ﻟەﺋﺎو داﺑێ و ﺧﻮێﻨەر ﻫەر ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەك ﻟە ﺣەوﺗﯿــﺎن ﺑەدی ﺑــﻜﺎت ،ﺑەاڵم ﺳــەرﻟەﺑەرﯾﺎن ﺗــێ ﺑﮕﺎ و وەﺑﺎڵﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺑﻜێﺸــێ] .داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ[ زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﺷــﺎردراوەی ﻧێــﻮان دێڕەﻛﺎن دەﺳــﺘەاڵﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻫێﻤﯿﻨﮕﻮاﯾە. ﺧﻮێﻨــەر دێڕەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﯿــﺮۆك دەﺧﻮێﻨێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم وا ﻫەﺳــﺖ دەﻛﺎ ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻜەوە زاﻧﯿــﺎری زﯾﺎﺗــﺮ دەﻓﯿﭽﻘێﻨﻨــە ﻧــﺎو ﺧﻮێﻨﯿﯿــەوە ،ﺑﯚﯾــە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻫێﻤﯿﻨﮕــﻮای ﻟەﺑﯿــﺮ ﻧﺎﭼﻨــەوە] .وەك[ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺷــەڕ ﻛــە ﺑــە ﮔﯚﭼﺎﻧــﯽ ﺑــﻦ ﻫەﻧﮕڵﯿﯿــەوە و ﻻﻗێﻜﯽ ﺑــڕاوە ﺑــە ﺷــەﻗﺎﻣێﻜﯽ دوور و درێﮋدا وەڕێ ﻛەوﺗــﻮوە ﻫەﺗــﺎ ﻣﯿﺪاڵﯿــﺎی ﭘﻠە ﯾەﻛــﯽ ﻗﺎرەﻣﺎﻧەﺗﯿﯽ ﺷــەڕ ﺑﻔﺮۆﺷــێ و ژەﻣەﻧﺎﻧێﻜــﯽ ﻟە ﻫەﻧــﺎوی ﺑــﻜﺎ ،ﺑەاڵم ﺟﺎﻣﺨﺎﻧــەی دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەوێ ﭘڕە ﻟــەو ﻣﯿﺪااڵﻧــە و ﻗﺎرەﻣﺎﻧــﯽ ﺗێﺸــﻜﺎو ﺑــﯚی ﻫەڵﻨﺎﺳــﻮوڕێ ﺋــەو ﻣﯿﺪاڵــە ﺑﻜﺎ ﺑە ﻧﺎن ﯾﺎ ﺋﺎو. ﺑــە ﻫێﻤﯿﻨﮕــﻮای ﺷــێﻮازی ﺗەﻋﺒﯿــﺮی ﻧەﺟەﻓــﯽ دەرﯾﺎﺑەﻧــﺪەری ﺗﺮاوﯾﻠﻜەﯾەﻛــﯽ ﺧﻠﯿﺴــﻜە ﻛــە زۆرێﻚ
ﻟــە ﻻﺳــﺎﻛەرەواﻧﯽ ﻫەڵﺨەڵەﺗﺎﻧﺪووە. ﺑەاڵم ﻫێﺸــﺘﺎ ﻛــەس ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە وەك ﺧــﯚی ﻻﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﻫێﻤﯿﻨﮕﻮای وەك ڕێﺒﻮارێﻜــﯽ ﺑێﺪەﻧــﮓ واﯾــە ﻛــە ﺑــەﻻی ﭼﯿﺮۆﻛــﺪا ﺗــێ دەﭘــەرێ و ﺷــﻮێﻨەواری ﺧــﯚی وەك ﻧﻮوﺳــەر ﻟە ﭼﯿــﺮۆك دەﺳــڕێﺘەوە .ﻫەرﭼــﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﻧﻮوﺳــێ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛەی ﺳــﺎﻛﺎرﺗﺮ دەﺑێﺘــەوە .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﻮرﺗﱰﯾــﻦ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ﻫــﯽ ﺋــەوە؛ ﭼﯿﺮۆﻛێﻜﯽ وا ﻛە ﻟە ﺑﯿﺮ ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە: ” ﻛﺎﺗﮋﻣێــﺮ ﺷــەش و ﻧﯿــﻮی ﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﺷــەش وەزﯾــﺮی ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾــﺎن ﻟەﺑــەر دﯾــﻮاری ﺧەﺳــﺘەﺧﺎﻧەﯾەك ﺗﯿﺮﺑــﺎران ﻛــﺮد .ﭼەﻧــﺪ ﺷــﻮێﻦ ﻟــە ﺣەﺳــﺎرێ ﺋــﺎوی ﺗێــﺪا ڕاوەﺳــﺘﺎﺑﻮو .ﻟەﺳــەر ﻓەرﺷــﯽ ﺣەﺳــﺎر ﮔــەاڵی ﺗــەڕی ﻣــﺮدوو ﺑــاڵو ﺑﺒﻮوﻧــەوە .ﺑﺎراﻧێﻜــﯽ ﺑەﺧــﻮڕ دەﺑــﺎری .ﮔﺸــﺖ ﭘەردەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەﺳــﺘەﺧﺎﻧەﯾﺎن ﺑــە ﺑﺰﻣــﺎر ﻛﻮﺗﺎﺑــﻮو. ﯾەﻛێــﻚ ﻟە وەزﯾــﺮەﻛﺎن ﻧەﺧــﯚش ﺑﻮو. دوو ﺳــەرﺑﺎز ﻫێﻨﺎﯾﺎﻧە ﺧــﻮارێ و ﺑەﻧﺎو ﺑﺎراﻧــەدا ﺑﺮدﯾــﺎن .ﻫەوڵﯿــﺎن دا ﻟە ﭘێﺶ دﯾﻮارەﻛە ﺑەﺳــەر ﭘێﻮە ڕاﯾﮕــﺮن .ﺑەاڵم ﻛﺎﺑــﺮا ﻟــە ﻧێــﻮ ﺋﺎوەﻛــەدا داﻧﯿﺸــﺖ. ﭘێﻨﺠەﻛــەی ﺗــﺮ زۆر ﺑــە ﻫێﻤﻨــﯽ ﻟــە
ﭘێــﺶ دﯾﻮارەﻛــە ڕاوەﺳــﺘﺎن .ﺋﺎﺧﯿــﺮی ﺋەﻓﺴــەرەﻛە ﺑــە ﺳــەرﺑﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮت ﻟە ﺧــﯚڕا ﻫەوڵ ﻧــەدەن ﺑەﺳــەر ﭘێﻮە ڕاﯾﮕــﺮن .ﻛﺎﺗێــﻚ ﻫــەوەڵ ﺗەﻗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮد داﻧﯿﺸــﺘﺒﻮو و ﺳــەری ﻟەﺳــەر ﺋەژﻧﯚی داﻧﺎﺑﻮو“. ﻧەﺟەﻓــﯽ دەرﯾﺎﺑەﻧــﺪەری وەرﮔێــڕی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘڕەﻧﮕﯿﻨﯽ ﻫێﻤﯿﻨﮕﻮای ]ﺑﯚ ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ[ ﻟــە ﭘێﺸــەﻛﯿﯽ ”ﭘﯿﺮەﻣێــﺮد و دەرﯾﺎ“دا دەﻧﻮوﺳــێ :ﺋــەوەی ﺋــەو ﺗەوزﯾﻔــە ڕەﺳــەر دەﺧــﺎ وﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەر ﻟــە ﻣەﯾﺪاﻧــە .ﻧــە ڕووﻧﻜﺮدﻧەوەﯾــەك، ﻧــە ڕا دەرﺑڕﯾﻨێــﻚ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧــە ﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﺎوەڵﻨــﺎو ﯾــﺎ ﺋﺎوەڵﻜﺮدارێــﻚ ﻛــە ﺗەﻋﺒﯿــﺮ ﻟــە ڕواﻧﮕــە و زەﯾﻨﯿﯿەﺗﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛەی ﺑــﻜﺎ .ﻧﺰﯾﻜﱰﯾــﻦ وﺷــەﻛﺎن ﻟــە ﺋﺎوەڵﻨــﺎوە زەﯾﻨﯿﯿــەﻛﺎن، ”ﺗــەڕ“ ﺑﻮوﻧــﯽ ﮔــەاڵ ﻣــﺮدووەﻛﺎن و ”ﺑەﺧﻮڕ“ﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﺎراﻧەﻛەﯾــە ،ﻛــە ﺑﺎﺑەﺗﮕەﻟێﻜﯽﺗەواوﻋەﯾﻨﯿﻦ. ﺋــەم ﺑەﺷــە ﺑــە ڕﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺋێﺮﻧێﺴــﺖ ﺳەرﺳــﻮڕﻫێﻨﯽ ﻫێﻤﯿﻨﮕﻮای ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ دەﻫێﻨﻢ: ”ﻫەرﭼــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەﻧــﺎو ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺪا ڕۆ دەﭼﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەﺗەﻧێ دەﻣێﻨﯿﯿەوە“.
ﺑڕﻮەﺑراﯾﺗﯿﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ وﮋەﯾﯽ 15ﺑرھﻣﯽ ﺋدەﺑﯽ دەﺧﺎﺗ ﺑردەﺳﺘﯽ ﺧﻮﻨران
وﺷ /ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ وێﮋەﯾﯽ ﻫەوﻟێﺮ ﭘڕۆژەی ﻛﯚﻛﺮدﻧەوە و ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرﻫەم و ژﯾﺎﻧﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﻫەوﻟێﺮی دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدووە و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا 5ﻟەو ﺑەرﻫەﻣﺎﻧە دەﺧﺎﺗە ﺑەردەﺳﺘﯽ ﺧﻮێﻨەران. زاﻧــﺎ ﺧەﻟﯿــﻞ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ وێﮋەﯾــﯽ ﻟەﻣﺒﺎرەﯾــەوە دەڵێــﺖ ”ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻛــﯚی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﺑــە ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻧــﻮێ ﻟەﺳــەر ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯿــﺎن ،ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2013 ﭘێﻨــﺞ ﺷــﺎﻋﯿﺮﻣﺎن ﻫەڵﺒــﮋارد )ﺑﻮرﻫــﺎن ﺟﺎﻫﯿــﺪ ،ﻛﺎﻧــﯽ ،ﺑــێ دڵ، ﭘﺎﻛــﯽ ،رەﺷــﺎد ﻣﻮﻓﺘــﯽ( ﻛﺎرﻣــﺎن
ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﻛــﺮدووە ﺗــەواوی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛــﯚ ﺑﻜەﯾﻨــەوە و ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎ و ﻫەﻧــﺪێ دﯾﻜﯿﯚﻣێﻨــﺖ ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﺨەﯾﻦ، داوا ﻟــە ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﺑﻮاری ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋەدەﺑــﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛە ﺑــﯚ ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻫــەر ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ 10 ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻧــﻮێ ﺑﻨــﻮوﴎێ. واﺗــﺎ :ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎی ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ ﻟەﮔــەڵ ﺗــەواوی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ و
دﯾﻜﯿﯚﻣێﻨﺘــﯽ وەك )ﻧﺎﻣــە ،وێﻨــە و .ﺗــﺎد( ﻟەﮔــەڵ 10ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻧــﻮێ ﻟەﺳــەر ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەواﻧە ﻫەﻣــﻮوی ﻛــﯚ دەﻛەﯾﻨــەوە و ﻟــە ﻛﺘێﺒێﻚ ﭼﺎﭘﯿﺎن دەﻛەﯾﻦ“. ﯾەﺣﯿــﺎ رەزا ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘڕۆژەﻛــە دەڵێــﺖ ”ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﺳــەرﻗﺎڵﯿﻦ ﺑــە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ژﯾــﺎن و ﺑەرﻫەﻣــﯽ 5 ﻟــە ﺷــﺎﻋﯿﺮان و ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻛﯚﻧــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ و ﺑــﯚ ﺋــەم ﻣەﺑەﺳــﺘەش ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــامن ﭘێــﻚ ﻫێﻨــﺎوە و ﻛﺎرەﻛﺎمنــﺎن ﺑــە ﻧﻮوﺳــەران ﺳــﭙﺎردووە ،زۆرﺑــەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺗــەواو ﺑــﻮون و ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘەش
5ﻛــەس راﺳــﭙێﺮاون )ﭘەﺳــﺎر ﻓﺎﯾــﻖ ،ﺣەﻣــە ﻣەﻧﺘــﻚ ،ﻏەﻣﮕﯿــﻦ ﺑﯚﻟــﯽ ،ﺋەﺳــﻜەﻧﺪەر زرار ،ﺳــەﻧﮕەر زراری( وەك ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﯾەﻛەﻣــﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻫەر ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧە. ﯾەﺣﯿــﺎ رەزا ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت زۆرﺑــەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوە ﺗەواو ﺑــﻮوە و ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑە ﭼﺎپ دەﮔەﯾەﻧﺮێﻦ. ﺋــەو ﺗــﺮەوە ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــە ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧــﯽ 10ﻛﺘێﺒــﯽ ﺋەدەﺑﯿﯿــە ﻛــە ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﺋــەو ﻛﺘێﺒﺎﻧــە دﯾﺰاﯾﻨﯿــﺎن ﺗــەواو ﻛــﺮاوە و ﻟــە ژێــﺮ
ﭼﺎﭘﺪان. زاﻧــﺎ ﺧەﻟﯿــﻞ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ وێﮋەﯾــﯽ ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﭘێﺸــﱰ ﺑــﯚ ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەرﻫەﻣــە ﺋەدەﺑﯿﯿــەﻛﺎن راﻣــﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺟﮕە ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮ ﻫــەر ﻛەﺳــێﻚ ﻛﯚﻣەڵــە ﭼﯿــﺮۆك ﯾــﺎ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋەدەﺑــﯽ ﯾــﺎ رۆﻣﺎﻧــﯽ ﻫەﯾــە ﻟــە ﭘڕۆژەﯾەﻛﺪا ﺑﯚﯾــﺎن ﭼــﺎپ دەﻛەﯾــﻦ 12 ،ﻛﺘێﺒامن ﺑــە دەﺳــﺖ ﮔەﯾﺸــﺖ 10 ،ﻛﺘێﺒامن ﻫەڵﺒــﮋارد ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻛﺘێﺒــەﻛﺎن و ﻧــﺎوی ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎن ﭘێﻮەرن ﺑﯚ ﻫەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯿﺎن. ﻫــەروەك ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوەش دەﻛﺎت ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗــەواوی ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو
ﻛﺘێﺒﺎﻧــە ﺗــەواو ﺑــﻮون و ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﺪاﯾــە .ﻛــە ﺋەﻣﺎﻧەی ﺧﻮارەوەن. .1ﺑﯚﻟﯿﭭــﺎری ﻧــەی -ﻛەرﯾــﻢ . دەﺷﺘﯽ -رۆﻣﺎن. ..2ﻛﺘێــﺐ و ﺋﺎﺳــﯚﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە- ﻫﺎﺷﻢ ﺳەڕاج -ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە. ..3ژوورە ﺗﺎﻛــە ﻛەﺳــﯿﯿەﻛﺎن- ﻛﯚﻣەڵــە ﭼﯿــﺮۆك -رەزا ﺧەﻧــﺪان- وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻟــە ﻓﺎرﺳــﯿﯿەوە -رۆﯾــﺎ ﺣﻮﺳێﻨﯽ )ﮔﻮاڵڵە(. .4ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰەﻛــﺮدن و ﺗﯿﯚرﯾﺰەﻛﺮدﻧــﯽ . رەﺧﻨــەی ﺋەدەﺑــﯽ -ﻧەﺟــﺎت ﺣەﻣﯿﺪ -ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە .5ﺗﺎﻛــﻮ دوێﻨــێ -ﺷــﯿﻌﺮ -ﺑــەڕۆژ .
ﺋﺎﻛﺮەﯾﯽ .6ﻟەﺑــەر ﺑــﺎ ،ﻟەﺑەر ﺑﺎران -ﺷــﯿﻌﺮ - . ﻋەﺑﺪوﳌﻮﺗەﻟﯿﺐ ﻋەﺑﺪوﻟاڵ .7ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﻜﺮدﻧــﯽ زﻣﺎﻧەواﻧــﯽ . دەﻣــﺎری -د .ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿــﺪ ﻣﻮﺷــﯿﺮ دزەﯾﯽ .8ﻧێــﻮان دێــڕەﻛﺎن ﺑﺨﻮێﻨــەوە . ﺷــﯿﻌﺮی ﺗﯚﻣــﺎس ﺗﺮاﻧﺴــﱰۆﻣەر-وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻟــە ﺳــﻮێﺪﯾﯿەوە :رزﮔﺎر ﺷێﺨﺎﻧﯽ .9رۆﯾﺸــنت ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘە ﻣــﺮدووە . ﺑەڕێــﺰەﻛﺎن -ﺷــﯿﻌﺮ -ﺑەﺷــﺪار ﺳﺎﻣﯽ .10ﻟە ﻛەﻧﺎری رووﺑﺎری راﯾﻨﺪا .10 3 -ﻧﯚﭬﻠێﺖ -زاﻧﺎ ﺧەﻟﯿﻞ
18
ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻋەﻟﯽ زەڵﻤﯽ
ﺋﺎﯾﺎ ﻓەﺗﺤﻮاڵ ﮔﯿﻮﻟەن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە دەﺳەاڵﺗﯽ ﺋەردۆﻏﺎن ﺑﻬێﻨێﺖ؟ ﺗﻮرﮔــﻮت ﻛەﻟــەس ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ واڵﺗەﻛــەی زۆر ﺧــﯚش دەوﯾﺴــﺖ. ﺋــەو ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی وەرزی ﻫﺎوﯾﻨــﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ڕەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏــﺎن ﻛــﺮد -ﺋــەوەش ﻛﺎﺗێــﻚ ﻫــەزاران ﻛــەس ﻟــە ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺷــﺎری ﺗــﺮی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دژ ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەﯾــﺎن دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان ﻛــﺮد. ﻫــەر ﻟــەو ﻛﺎﺗــەدا ﺋەردۆﻏــﺎن ﺟەﻣــﺎوەری ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ڕێﻜﺨﺴــﺖ و ﺗﻮرﮔﻮﺗﯿــﺶ ﻟــە رﯾــﺰی ﭘێﺸــەوەی ﺑەﺷــﺪارﺑﻮواﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿــەدا ﺑﻮو. ﺑــەاڵم ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕــﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﮔــﯚڕاوە. ﺗﻮرﮔــﻮت دەڵێــﺖ ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان ﺧﯿﺎﻧەﺗــﯽ ﻟــە ﻣﻠﯿﯚﻧەﻫــﺎ ﻛــەس ﻛــﺮدووە ﺑﯚﯾــە دەﺑێــﺖ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــە دەﺳــەاڵﺗەﻛەی ﺑێــﺖ .ﺗﻮرﮔــﻮت ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮودا دەﻧﮕــﯽ ﺑــﯚ ﭘﺎرﺗــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان داوە، ﺑەاڵم ﺋــەو زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻓەﺗﺤــﻮاڵ ﮔﯿﻮﻟەﻧــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿــﯽ ﻧــﺎوداری ﺗﻮرﻛﯿﺎداﯾــە ﻧــەوەك ڕەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏــﺎن .ﻓەﺗﺤﻮاڵ ﮔﯿﻮﻟــەن ﻟــە ﺳەراﻧﺴــەری ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە و زاﻧﻜﯚﯾــە .ﺗﻮرﮔــﻮت ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە و زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەدا ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺗــەواو ﻛــﺮدووە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻟــە دۆزﯾﻨــەوەی ﺋﯿﺸــﻮﻛﺎردا ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ داوە .ﺋێﺴــﺘﺎش ﺗﻮرﮔــﻮت ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﻟــە ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ ﺋﯿﺶ دەﻛﺎت و دەڵێــﺖ ”ﻫــەر ﻛەﺳــێﻚ ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــە ﮔﯿﻮﻟەن ﺑــﻜﺎت ﺋەوە ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﺸﯽ ﺑە ﻣﻦ ﻛﺮدووە“.
ﺋەردۆﻏــﺎن و ﮔﯿﻮﻟــەن ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻫﺎوﭘەﯾــامن ﺑــﻮون .ﺑــەاڵم ﭘﺎﯾﺰی راﺑــﺮدوو ڕەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏــﺎن ڕاﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ دەﺑێﺖ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧەی ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــەی ﮔﯿﻮﻟەﻧــەوە ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺮێﻦ داﺑﺨﺮێــﻦ .ﺋەردۆﻏﺎن ﺷــﻮێﻨﻜەوﺗﻮواﻧﯽ ﮔﯿﻮﻟەﻧــﯽ ﺑــەوە ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر ﻛــﺮد ﻛــە ”دەوڵەﺗێﻜﯿــﺎن ﻟــە ﻧــﺎو دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﺗــﺮدا دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە“ .ﻟــەو ﻛﺎﺗــەوەش ﺋــەم دوو ﻻﯾەﻧــە ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ڕﻛﺎﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺗﻮﻧــﺪی دەﺳــەاڵﺗەوە ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﱰ. ڕﻛﺎﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــەش ﺋــەوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدات ﻛــە ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــەی ﮔﯿﻮﻟــەن ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ دادوەری و ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﻛــﺮدووە .ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﭘﯚﻟﯿــﺲ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 50ﮔﻮﻣﺎﻧﻠێﻜﺮاوی دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮد و ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟەواﻧﯿﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﭘﺎرﺗــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪاری واڵت
ﺋــەو ﭘﺴــﭙﯚڕە دەڵێــﺖ ”ﺋــەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە دەﯾەوێــﺖ ڕەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏــﺎن ﺑﱰﺳــێﻨێﺖ .ﺋــەم ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە ﺗــەواوی ﻫەوڵــﯽ ﺧﯚی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﮔــەڕ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ڕێــﮕﺎ ﻧــەدات ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﻧﺎو ﺗﻮرﻛﯿﺎدا داﺑﺨﺮێﻦ“. ﻓەﺗﺤــﻮاڵ ﮔﯿﻮﻟەﻧــﯽ ﺗەﻣــەن 72 ﺳــﺎڵ ﻟــە وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﭘێﻨﺴــﻠﭭﺎﻧﯿﺎی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دەژﯾــﺖ .ﺋــەو ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1999دادا ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﺑەﺟێﻬێﺸــﺖ، 1999 ﺋــەوەش ﻛﺎﺗێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋــەو ﻛﺎﺗــە ﻧﺎوﺑــﺮاوی ﺑــەوە ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر ﻛــﺮد ﻛــە دەﯾەوێــﺖ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﻜﺎﺗــە واڵﺗێﻜــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ .ﺋــەو ﻧﺰﯾﻜــەی 8ﻣﻠﯿــﯚن ﻫــەواداری ﻫەﯾــە و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻛﺎروﺑــﺎری ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺑەڕێــﻮە دەﺑــەن .ﮔﯿﻮﻟەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯿﺸــﯽ ﻫەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ واڵﺗــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا
ﻟە ﻫﺎوﯾﻨﯽ راﺑﺮدوودا ﮔﯿﻮﻟەن زۆر ﺑە ﺗﻮﻧﺪی ڕەﺧﻨەی ﻟە ﺋەردۆﻏﺎن ﮔﺮت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺷێﻮازی ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪەراﻧﯽﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﻮڵﺪا و ﺧــﺎوەن ﻛﺎری ﻧــﺎﴎاو ﺑــﻮون .ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﺋەوەﯾــﺎن دراوەﺗە ﭘــﺎڵ ﻛــە ﺑەرﺗﯿﻠﯿــﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﻧەوﺗﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﻛــﺮدووە. ﮔﺎرﯾــﺲ ﺟێﻨﻜﯿــﺲ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە ﻟــە ﭘەﯾامﻧــﮕﺎی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺋﺎﺳــﯿﺎ-ﻗەوﻗﺎز و ﭘێــﯽ واﯾە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﻓەﺗﺤــﻮاڵ ﮔﯿﻮﻟــەن ﻟــە ﭘﺸــﺖ ﺋەم ﻫەڵﻤەﺗــە ﺑەرﻓﺮاواﻧەوەن.
ﺋﯿــﺶ دەﻛﺎت .ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺑاڵوﻛــﺮاوەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺋــەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە ”زۆر ﺑــە ﻗﻮوڵــﯽ ﭼﻮوەﺗــە ﻧــﺎو دام و دەزﮔﺎ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪاری ﺗﻮرﻛﯿــﺎش ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــەم ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــەوە ﻫەﯾــە“ .رۆڵــﯽ ﻓەﺗﺤــﻮاڵ ﮔﯿﻮﻟەن ﺋــەو ﻛﺎﺗە دەﺳــﺘﯽ
ﺟﻣﺎوەراﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ داد و ﮔﺷﭘﺪان وﻨی رەﺟب ﺗﯾﺐ ﺋردۆﻏﺎن و ﻓﺗﺤﻮ ﮔﯿﻮﻟﻧﯿﺎن ﺑرزﻛﺮدووەﺗوە
ﭘــێ ﻛــﺮد ﻛــە ﻟــە ﺋﯿﺪﯾﺮﻧــە و ﺋەزﻣﯿﺮ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑــﻮو .ﺋــەو ﺗﻮاﻧﯽ ﺧــﺎوەن ﻛﺎرەﻛﺎن و دەوڵەﻣەﻧــﺪەﻛﺎن ڕازی ﺑــﻜﺎت ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺧێــﺮ ﺑﻜەن. ﻧﺎوﺑــﺮاو ﺑــەو ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــە داراﯾﯿــەی ﻛــە ﻟــە دەوڵەﻣەﻧــﺪەﻛﺎن وەرﯾﮕــﺮت ﭼەﻧــﺪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻛــﺮدەوە .ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺑێ ﺑەراﻣﺒــەر ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە و زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــەدا ﺑﺨﻮێﻨــﻦ ،ﺑەاڵم دەﺑێــﺖ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا دڵﺴــﯚزﯾﯿﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎوﺑــﺮاو ﻫەﺑێــﺖ .ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯿﻮﻟــەن ڕێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﮔەورەﯾــە، ﺑــەاڵم ﺑــﺎرەﮔﺎی ﺳــەرەﻛﯽ ﻧﯿﯿــە. ﻓەﺗﺤــﻮاڵ ﮔﯿﻮﻟــەن ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــە دەﻛﺎت و ژﻣﺎرەﯾــەك ﻛەﺳــﯽ ﻣﺘامﻧەﭘێﻜﺮاوﯾــﺶ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﻫــەن ﻛﺎروﺑﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە ڕادەﭘەرێﻨﻦ. دوو ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﮔﯿﻮﻟــەن ﻟــە رێــﯽ ﭘەﯾﺎﻣێﻜــﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿــەوە داوای ﻟــە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﻛــﺮد ﺑﭽﻨــە ﻧــﺎو دام و دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ واڵﺗــەوە .ﻧﺎوﺑــﺮاو ﮔﻮﺗــﯽ ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەﺑــێ ﺋــەوەی ﻫەﺳــﺘﺘﺎن ﭘــێ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﭽﻨە ﻧــﺎو دام
ﺋەﻣەﯾﺶ ﻫەڵەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە؟ ﺗﯚﻣﺎس ﻓﺮﯾﺪﻣﺎن
رۆژ ﻟــە دوای رۆژ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺧﺮاﭘــﱰ دەﺑێــﺖ، ﺋﯿــﱰ ﻫــەر ﻟــە ﻋێﺮاﻗــەوە ﺑﯿﮕــﺮە ﺗﺎﻛــﻮ دەﮔﺎﺗــە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻟﺒﻨــﺎن و ﻣﯿــﴪ و ﻟﯿﺒﯿــﺎ .ﻫەﻧﺪێــﻚ ﭘﺴــﭙﯚڕ دەڵێــﻦ ”ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳــەاڵت“ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،ﺋەوەش ﺑەﻫــﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی رۆڵــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎوە .ﺑــەاڵم ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺋەوەﯾــە ”ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺑەﻫــﺎ ﺑــﺎاڵﻛﺎن“ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا ﻫەﯾــە و ﺑﯚﯾەش ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﺑەردەواﻣــﻦ .ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ﻫــەن -ﺷــﯿﻌە ،ﺳــﻮﻧە، ﻛــﻮرد ،ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ،درووز و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺧێــڵ .ﺋــەم ﭘێﻜﻬﺎﺗﺎﻧــە ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ دەﯾــە ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎﺷــﺎ و دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚر و ﻫێــﺰە داﮔﯿﺮﻛەرەﻛﺎﻧــەوە ﭼەوﺳــێرناﻧەوە
و ﻟە ڕێــﯽ ﻫێــﺰەوە ﺑێﺪەﻧــﮓ ﻛﺮان. ﺑەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋــەو ﻫێﺰاﻧــە ﻧەﻣﺎون و ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎش ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺋــەوەی ﺗێﺪا ﻧﯿﯿــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن رێــﺰ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﭘێﻜﻬﺎﺗــەﻛﺎن ﺑﮕﺮێــﺖ و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت. ﺷﯚڕﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜــﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ دڵﺨﯚﺷــﻜەرﯾﺎن دەﺑێــﺖ و داﻫﺎﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﮔــەش ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا دەﻫێﻨــﻦ ﻛــە ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾــەدا ڕێــﺰ ﻟــە ﻓﺮەﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾــﯽ ﺑﮕﯿﺮێــﺖ .ﻣــەروان ﻣﻮﺋەﺷــﯿﺮ ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﻧــﺎﴎاوی ﻋەرەﺑــە و ﻟــە ﻛﺘێﺒێﻜــﯽ ﻧﻮێــﺪا ﺑەﻧــﺎوی دووەﻣــﯽ ”ﺑێﺪارﺑﻮوﻧــەوەی ﻋەرەﺑــﯽ و ﺷــەڕی ﭘﻠﻮراﻟﯿــﺰم“ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺗــﺎ ڕێﺰ ﻟە ﻓﺮەﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾــﯽ و ﻓﺮەﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە ﻧەﮔﯿﺮێــﺖ ﻫﯿــﭻ ﺷﯚڕﺷــێﻚ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەدەﺳــﺖ ﻧﺎﻫێﻨێــﺖ .ڕاﺳــﺘە ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ دەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﻓﺸــﺎری زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺳــەر ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻣﯿــﴪ و ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺋێــﺮان دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻛﺎرداﻧەوەﯾــﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ڕووداوەﻛﺎن ﺗﻮﻧــﺪ ﻧەﺑﻮاﯾــە ،ﺑــەاڵم دەﺑێــﺖ ﻫەﻣﻮوﻣــﺎن ﺋــەو ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﻛــە ﺋــەوەی ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا ڕوو دەدات ﺷــەڕە
ﺑــﯚ داﻫﺎﺗــﻮوی ﺳﯿﺎﺳــﯽ .ﻣــەروان ﻣﻮﺋەﺷــﯿﺮ دەڵێﺖ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ڕێﯽ 500ﻫــەزار ﺳــەرﺑﺎز و ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﯾــەك ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن دۆﻻرەوە ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ وا ﺑــﻜﺎت ﭘﻠﻮراﻟﯿــﺰم و ﺑﻨەﻣــﺎی رێﺰﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﻓﺮەﭘێﻜﻬﺎﺗەﯾــﯽ ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧــﯚی ﺑﮕﺮێــﺖ. ﺑﺎﺷــە ﺋﯿــﱰ ﭼــﯚن ﻫێــﺰی دەرەﻛــﯽ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺋــەم ﺑﻨەﻣﺎﯾــە ﻟــە ﻫــەر واڵﺗێﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﺳــەر ﺑﺨﺎت؟ دەﺑێــﺖ وﯾﺴــﺘێﻚ ﻻی ﺧەڵﻜەﻛــە ﻫەﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﯾەﻛــﱰی ﻗﺒﻮوڵﻜــﺮدن و ڕێﺰﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﻣــﺎف و داواﻛﺎری ﯾەﻛــﱰی و ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋــەم وﯾﺴــﺘە ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾــەدا ﻧﯿﯿــە. ﺳــەرﻧﺞ ﺑــﺪەن! زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 15 ﻫــەزار ﻣﻮﺳــڵامن و ﻋــەرەب ﻟــە ﺳەراﻧﺴــەری ﺟﯿﻬﺎﻧــەوە ڕووﯾــﺎن ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛــﺮدووە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺷــەڕﻛﺮدن ،ﺑــەاڵم ﻫﯿــﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻧەﭼﻮوەﺗــە ﻧــﺎو ﺋــەو واڵﺗــەوە ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑﻨەﻣــﺎی ڕێﺰﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە وﯾﺴــﺖ و داواﻛﺎری ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن .ﺑﺎﺷــە ﺑﯚﭼﯽ دەﺑێﺖ ﻫەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑﺒەﺳــﺘﯿﻨەوە ﺑــەوەی ﻛــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﭼەﻛــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﻧﺎداﺗــە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺑﯚﯾــە ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ درێﮋەی ﻫەﯾە؟ ﻣــەروان ﻣﻮﺋەﺷــﯿﺮ ﻟــە ﻛﺘێﺒەﻛەﯾــﺪا ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ”ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ
ڕاﺑــﺮدوو ﺳــەﳌﺎﻧﺪی ﻛــە ﻫێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردوو ﺑــﻮون .ﺑە واﺗﺎﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ،ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺋﯿﻔﻼﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺗــەواوی ﻫێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا دەرﺧﺴــﺖ“ .دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚرە ﻋﯿﻠامﻧﯿﯿــە ﮔەﻧﺪەڵــەﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﮔەﻧﺠــەﻛﺎن ﺑــﺪەن ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟــە ﺑــﻮارە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــەوە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨــﻦ ،ﺑﯚﯾە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺋێﺴــﺘﺎ ڕﻛﺎﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ
و دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە .دەﺑێﺖ ﭼــﺎوەڕێ ﺑﻜــەن ﺗﺎﻛــﻮ دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑــە ﺗــەواوی دەﺳــەاڵت ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ دەﻛــەن“ .ڕەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏﺎن ﭘــﺎش ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺑــە ﺳــەرۆك 2003دا وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2003دا ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــەم ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە ﻛــﺮد .ﺋــەو ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ داﯾــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ﻧــﺎو دەﺳــەاڵﺗﯽ دادوەرﯾــﺪا .ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ،ﮔﯿﻮﻟــەن و ﺋەردۆﻏــﺎن ﭘێﻜــەوە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺎن ﺑــە رۆڵــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی واڵت ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﻫێﻨــﺎ .ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯿﻮﻟــەن رۆڵێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﻟــە دۆزﯾﻨــەوە و دەﺳــﺘﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺗــﯚڕی ﺋەرﮔەﻧەﻛﯚﻧــﺪا ﮔێــڕا .ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧﯿــﺶ دەڵێــﻦ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯿﻮﻟــەن ﺑــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋەردۆﻏــﺎن ﭘﺮۆﺳــەی دادﮔﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەو ﺟــﯚرە ﺗــەواو ﻛﺮد ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺑــﻮو ،ﺋەوﯾــﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨــﺎن ﺑــﻮو ﺑە رۆڵــﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و ژەﻧەراڵــەﻛﺎن ﻟــە ﻫەر ﭘﺮﺳێﻜﯽﺳﯿﺎﺳﯿﺪا. ﻟــە ﭘــﺎش ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ
ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ڕێــﮕﺎدان ﺑــە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﻛﺮدﻧــﯽ دەﺳــەاڵت، ﭘﻠﻮراﻟﯿــﺰم ﻟــە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺗــﺎك ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ﺟﯿــﺎواز ﺑێــﺖ .ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﻟــە ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘﺪا ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ڕزﮔﺎرﺑــﻮون ﻟــە ﻫێــﺰە داﮔﯿﺮﻛــەرەﻛﺎن ،ﺑــەاڵم ﺋــەم ﺷﯚڕﺷــە ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋەوەﻧــﺪە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەﻫێﻨــﺎ ﻛــە ﺑﺒێﺘــە ﺷــەڕی ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ
ﺳــﺎڵﯽ 2011ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەﻫێــﺰی ﻧێــﻮان ﮔﯿﻮﻟــەن و ﺋەردۆﻏــﺎن ﻻواز ﺑــﻮو .ﺋەردۆﻏــﺎن ڕاﯾﮕەﯾﺎﻧــﺪ ﭼﯿــﱰ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻣﺘامﻧــە ﺑــەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە ﺑﻜﺮێــﺖ .ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﮔﯿﻮﻟەﻧﯿــﺶ ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗە دەرﺑــڕی ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان ﭘەﯾــڕەوی دەﻛﺎت .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺳــەرﭼﺎوەی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ﺋەردۆﻏــﺎن و ﮔﯿﻮﻟــەن ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛــﻮردەوە ﻫەﯾــە .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﻫەوڵــﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﻛﻮردداﯾــە ﻟــە ڕێــﯽ دﯾﺎﻟﯚﮔــەوە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﺑــەاڵم ﻟەم ﻛﺎﺗــەدا ﮔﯿﻮﻟــەن ﻟــە ڕێــﯽ ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿــەوە داوا ﻟــە ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﻛﺎت ﻫێــﺮش ﺑﻜﺎﺗــە ﺳــەر ﭘەﻛەﻛــە .ﻧﺎوﺑــﺮاو ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەڵێــﺖ ”ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪۆزﻧــەوە، ﮔەﻣﺎرۆﯾــﺎن ﺑــﺪەن ،ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺋﺎﮔﺮﺑــﺎران ﺑﻜــەن .“...ﻟــە ﻫﺎوﯾﻨــﯽ راﺑــﺮدوودا ﮔﯿﻮﻟــەن زۆر ﺑــە ﺗﻮﻧــﺪی ڕەﺧﻨــەی ﻟــە ﺋەردۆﻏــﺎن ﮔــﺮت ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺷــێﻮازی ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵﺪا
ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨﯿــﻦ. ﺷــەڕی ﺋێﺴــﺘﺎ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾــە و ﻧﺎﺑێــﺖ ﭼﯿــﱰ ﭼﺎوەڕێــﯽ ﻫێــﺰە دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﯿــﻦ ﺑــﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪامنﺎن“. ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾــە ﺋــەم ﺋﺎﯾــﺎ ﻧەﺧێــﺮ ﺳــﺎوﯾﻠﻜەﯾﯿﺎﻧەﯾە؟ ﺳــﺎوﯾﻠﻜﺎﻧە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﭘێــامن واﺑێــﺖ ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎوە ﻫەﯾــە و ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻫﯿــﭻ رۆڵێــﻚ
ﻧە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و ﭘێﺸﻜەوﺗﻦ ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻓەراﻫەم ﺑﻜەن و ﻧە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﮔــەورە ﻟــە ﻧێــﻮان ﮔەﻧﺠــەﻛﺎن و ﮔﺮووﭘــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻫەﯾــە. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎزاﻧــﻦ ﭼــﯚن ﻫەﻟــﯽ ﻛﺎر و ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﺋﺎراﻣــﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑــﯚ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن داﺑﯿــﻦ ﺑﻜــەن .ﻣەروان ﻣﻮﺋەﺷــﯿﺮ ﭘێــﯽ واﯾــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا ﺑەدەﺳــﺖ دێــﺖ ﻛــە ﭘﻠﻮراﻟﯿــﺰم ﺑە ﺗــەواوی ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧــﯚی ﺑﮕﺮێــﺖ- ﭘﻠﻮراﻟﯿﺰﻣــﯽ ﺑﯿــﺮ ،ﭘﻠﻮراﻟﯿﺰﻣــﯽ ﺋﺎﯾــﻦ ،ﭘﻠﻮراﻟﯿــﺰم ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨﺪﻧــﺪا ،ﭘﻠﻮراﻟﯿــﺰم ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﭘﻠﻮراﻟﯿﺰﻣــﯽ ﻛەﻣﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا،
ﭘﺮۆﺳــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﭘﻠﻮراﻟﯿــﺰم. ﻫەرﺑﯚﯾــەش دەﺑێــﺖ ﺷﯚڕﺷــﯽ دووەﻣــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺷــەڕی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾــﺎ ﺑێﺖ .ﻧــە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ ﺑــﯚ ﺧەڵﻜــﯽ ﻓەراﻫــەم ﺑﻜــەن و ﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ. ﻣــەروان ﻣﻮﺋەﺷــﯿﺮ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەڵێــﺖ ”ﭘﻠﻮراﻟﯿﺰم ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘﻤەﯾە ﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘامﻧە ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎمنﺎن. ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗﺎﻛــﻮ ﺋــەو ﺳﯿﺴــﺘﻤە ﺑــە ڕێﻜﻮﭘێﻜﯽ ﺋﯿﺸــﯽ ﭘــێ ﻧەﻛﺮێــﺖ ﺋێﻤــەش ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا
ﻟــە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﮕێڕێــﺖ .ﻋێــﺮاق ﺧەرﯾﻜــە ﻟێــﻚ ﻫەڵﺪەوەﺷــێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان وەﻛــﻮ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺷــﯿﻌە ﻣﺎﻣەڵــە دەﻛﺎت ﻧــەوەك وەﻛــﻮ ﻧێﻠﺴــﻦ ﻣﺎﻧﺪێﻼﯾەﻛــﯽ ﻋێــﺮاق .ﺋێﺴــﺘﺎ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻋــەرەب دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺧﯚﯾــﺎن داﻫﺎﺗــﻮوی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻨﯿــﺎت ﺑﻨێــﻦ ،ﺑــەاڵم ﻫێــﺰە ﻛﯚﻧــەﻛﺎن ڕووﺑەڕووﯾــﺎن دەﺑﻨــەوە و ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻟــە ﺑەردەﻣــﺪا دروﺳــﺖ دەﻛــەن. ﻣــەروان ﻣﻮﺋەﺷــﯿﺮ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ
و ﺋــەوەش ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﻻی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دروﺳــﺖ ﻛــﺮد. ﭼەﻧــﺪ ﻫەﻓﺘەﯾــەك ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەردۆﻏــﺎن ﻫەڕەﺷــەی داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯿﻮﻟەﻧــﯽ ﻛﺮد .ﭘــﺎش ﺋەم ﻫەڕەﺷــەﯾە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪار وازی ﻟــە ﭘﺎرﺗەﻛــەی ﻫێﻨــﺎ و ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە داﻣــەزراوەی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎش ڕەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧﺪﯾــﺎن ﻟــە ﺋەردۆﻏــﺎن ﮔــﺮت .ﭘــﺎش ﺋــەوە ﭘﺮﺳــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻫﺎﺗــە ﭘێﺸــەوە و دەﺳــﺘﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎاڵ و ﺧــﺎوەن ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺋەردۆﻏﺎﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺗــﻮوڕە ﻛﺮد .ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻫەﻓﺘەی راﺑــﺮدوودا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 500ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻜەوە ﮔﻮاﺳــﱰاوﻧەﺗەوە ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗــﺮ و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێــﺖ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 2ﻫــەزار ﻻﯾەﻧﮕــﺮی ﺗــﺮی ﺋــەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــەش ﺑﮕﻮازرێﻨــەوە. ﺳﯿﺎﺳــەمتەدارێﻜﯽ ﺳــەر ﺑــە ﮔﯿﻮﻟەﻧﯿــﺶ دەڵێﺖ ”ﺋەوەﻧــﺪە ﺑەڵﮕە و دۆﻛﯿﻮﻣێﻨﺘــامن ﻻﯾــە ﻛــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺋەردۆﻏــﺎن ﺑﻬێﻨﯿﻦ“.
”ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑــە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﭘــڕ ﻟــە ﺋــﺎژاوە و ﺷــڵەژاوﯾﺪا ﺗێﭙــەڕ دەﺑێــﺖ و ﻟــەم ﻣﺎوەﯾەﺷــﺪا ﻫێــﺰە ﻫــەوڵ ﮔﯚﺷــەﮔﯿﺮﻛﺮاوەﻛﺎن دەدەن ﻟــە ڕێــﯽ ﺟﯚرێﻜــﯽ ﻧــﻮێ ﻟــە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯿــەوە ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﺑﻜــەن ،ﺑــەاڵم ﺋــەم ﻫێﺰاﻧــەش ﻟەﻧــﺎو دەﭼــﻦ ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ وەاڵﻣــﯽ وﯾﺴــﺖ و داواﻛﺎری ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﺪەﻧــەوە -ﻛــە ﺋەوﯾــﺶ ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﱰ و ﺷﺎﯾﺴــﺘەﯾە“. ﻣێــﮋوو ﺳــەﳌﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ ﻟــە ﻫــەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ڕێﺰﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەﻛﺎن ﻫەﺑێــﺖ ﻟــەو ﺷــﻮێﻨەش ﺧەڵﻜــﯽ ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺖ دەﺑێــﺖ .ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ دەﯾەﯾە ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎی ﻋەرەﺑــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ﻓێــﺮی ﺋــەوە ﻛــﺮاون ﻛــە ﯾەﻛــﱰی ﻗﺒــﻮوڵ ﻧەﻛەن و ڕێــﺰ ﻟــە ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛــﱰی ﻧەﮔــﺮن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗــﺮاوە ﺋەم ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧــە زﯾــﺎن ﺑــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ دەﮔەﯾەﻧــﻦ .ﺑــەاڵم ﻛــە ﺳــەﳌﺎﻧﺪی ﺋەزﻣــﻮون ﻧﻮێﮕەرﯾــﯽ زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ڕێــﯽ ﺑﯿــﺮ و ﺑﯚﭼــﻮون و ڕێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە ﻛﯚﻣەڵــﮕﺎ ﭘێﺸﻜەوﺗﻦ ﺑەدەﺳﺖ دەﻫێﻨێﺖ. ﺳەرﭼﺎوە :رۆژﻧﺎﻣەی ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﺗﺎﯾﻤﺰی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ
ﺟﯚراوﺟﯚر
ژﻣﺎرە ) ، (30ﭼﻮارﺷەﻣﻤە2014/ 1/ 15 ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﻠﯿﯚﻧێﺮە ﺑەﻧﺪﻛﺮاوەﻛﺎن
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺳﻮﻋﺎد ﺣەﺳەن
19
ﻫەﻧــﺪێ ﻟــە دەوڵەﻣەﻧــﺪ و ﻣﻠﯿﯚﻧێﺮەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ ﺳــەرەڕای ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ زۆر ،ﻫەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﺑڕﯾــﺎری ﻫەڵــە ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــنت و زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯿﺎن دەﻛــەن و ﺋەﻣــەش دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺧﺮاﭘــﯽ ﻫەﺑــﻮوە و داوێﻨــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە .ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﻣﻠﯿﯚﻧێــﺮە ﺑەﻧﺪﻛﺮاواﻧە ﭼﺎﻧﺴــﯿﺎن ﭘێ دراوەﺗەوە ﺑﯚ ﺋەوەی دﯾﺴﺎن ﭼێﮋ ﻟە ﺋﺎزادی وەرﺑﮕﺮن ،ﺑەاڵم ﭘێ دەﭼێ ﺑﯚﯾﺎن دەرﻧەﻛەوﺗﺒێ ﻛە ﺋﺎزادی ﻟە ﺳەرووی داﻫﺎت و ﺳﺎﻣﺎﻧە.
ﺟﯚردن ﺑﻠﻔﯚرت 100ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺳﺰا درا
ﺑێﻠﻔــﯚرت ﻟــە رێﮕــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛەﯾەوە ﺳــەرﻛەوﺗﻦ و ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ زۆری ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨﺎ .ﺋەو ﻣﻠﯿﯚﻧێــﺮە ﺑەﻫﯚی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی Stratton Oakmontﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ 25ﺳــﺎڵﯿﺪا 250 ،ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻛــﺮد ،ﺑــەاڵم ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑــە ﺗﺎواﻧــﯽ ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮا ،ﺳــەرﭼﺎوەی داﻫﺎﺗەﻛــەی ﻟــە دەﺳــﺖ دا .ﺋــەو ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەی ﻛــە ﺑە ﺳــەدان ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻣەزﻧــﺪە دەﻛﺮا، ﻟە دەﺳــﺖ دا و ﺑــﯚ ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎﻷ ﻣﺎڵــە ﺟﻮاﻧەﻛــەی ﺟێﻬێﺸــﺖ و ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــەدا ژﯾﺎ .ﺑﯿﻠﻔــﯚرت ﻧﺎﭼﺎرﯾﺶ ﻛــﺮا ﺋــەو 100ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻرەی ﺑــە ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﻫێﻨﺎﺑــﻮو، ﺑﮕەڕێﻨێﺘــەوە .ﺑێﻠﻔــﯚرت ﺑەﻫــﯚی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛەﯾــەوە ﻧــﺎوی دەرﻛــﺮد و راﺑــﺮدووی ﺧــﯚی ﻧﻮوﺳــﯿﯿەوە .دواﺗــﺮ ﻣﺎرﺗﯿــﻦ ﺳﻜﯚرﺳــﯿﺰﯾﯽ دەرﻫێﻨــەر ﻛﺘێﺒەﻛــەی ﺑێﻠﻔﯚرﺗــﯽ ﻛــﺮدە ﺳــەرﭼﺎوەی ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﺧﯚی ﺑە ﻧﺎوی ”ﮔﻮرﮔﯽ واڵﺴﱰﯾﺖ“.
دەﻛــﺮا و دواﺟــﺎر ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﺑــە ﺗﺎواﻧﯽ دزﯾــﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘﯽ 2012دا و ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻛﯚﭘﯿﻜــﺮدن، دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮا .ﻟەو ﺳــﺎڵەدا دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەر 17ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻟە ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ داﺗﻜﺎﻣﺪاﮔﯿﺮا.
راج راﺟﺎر ﺋﺗﻨﺎم ﺳﺰای 92ﻣﻠﯿﯚن و 800ھزار دۆﻻر
ﺋــەو ﻣﻠﯿﺎردێــﺮە ﴎﯾﻼﻧﻜﯿﯿــە ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﻟــە رێﮕــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی Gal- leonﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎوە .ﮔﺎﻟﯿــﯚن ﮔــﺮووپ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ﺑــﻮو ﻛــە ﭘێﺶ ﻟــەوەی ﺳــﺎڵﯽ 2009ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗــﯽ داﺑﺨــﺮێ ،ﺣــەوت ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر 2009دا ﻟەﮔەﻷ ﻧﺮﺧــﯽ ﺑﻮو .ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2009دا دەﺳــﺘﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ راﺟــﺎر ﺋەﺗﻨــﺎم ﺑــە ﺗﺎواﻧــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەﻷ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮدا، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ﺑەﺗــەواوی داﺧــﺮا .ﺋەو 11 ﺳــﺎﻷ ﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەﺳــەردا ﺳــەﭘێرنا و دادﮔﺎش ﺳــﺰای 92ﻣﻠﯿــﯚن و 800ﻫــەزار دۆﻻری ﺑــﯚ ﺑڕﯾﯿــەوە. ﻟەو ﺳــﺎڵەدا ﻛە راﺟــﺎر دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮا، ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەی ﺑە ﺑــڕی ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ و 500 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺧەﻣڵێرنا.
ژو ﻣﯿﻨﮓ ﻟ ﻣﻠﯿﺎردﺮەوە ﺑﯚ ﻣﻠﯿﯚﻧﺮ
2005دا ﻟــە ﻣﯿﻨــﮓ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2005دا رﯾﺰﺑەﻧــﺪی ﭘێﻨﺠەﻣﯿــﻦ دەوڵەﻣەﻧــﺪی واڵﺗــﯽ ﭼﯿﻨــﺪا ﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەی ﻟەﻧــﺎو ﭼــﻮو و ﯾﺎﻧــەی ﺗﯚﭘــﯽ ﭘێﯿەﻛەﺷــﯽ ﻧەﻣﺎ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەو ﻛﺎﺗــەی ﻫﺎوڕێﯿەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜــﯽ ﺑەﻧــﺎوی ﺑﻮژﯾــﻼ ﺑــە ﺗﺎواﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ داراﯾﯽ دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮا ،ﻧــﺎوی ﺋەوﯾــﺶ ﻫﺎﺗە ﻧــﺎو ﻧﺎواﻧــەوە .دواﺟــﺎر ﺋەو ﺑەﻧــﺪ ﻛﺮا، ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﻫﯿــﭻ ﺗﺎواﻧێﻜــﯽ ﻟەﺳــەر ﻧەﺳــەﳌێرناوە .ژو ﻣێﻨــﮓ ﻛﺎﺗێــﻚ دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮا ،ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەی ﺳــەرووی ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ دۆﻻر ﺑــﻮو ،ﺑەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــﯚ 690ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە.
وﻧﮓ ﻛﻮﻧﮕﯿﻮ ﺳﺰای 14ﺳﺎڵ ﺑﻧﺪﺑﻮون
ﻛﯿﻢ داﺗﻜﺎم 17ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻟ دەﺳﺖ دا
ﺋــەو ﻣﻠﯿﯚﻧێــﺮە ﺋەڵامﻧــﯽ – ﻓﯿﻨﻠەﻧﺪﯾﯿە
ﻟــە رێﮕــەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ ﺋﻟﻦ ﺳﺘﻧﻔﯚرد ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘــەوە ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ زۆری ﺳﺰای 110ﺳﺎڵ ﺑﻧﺪﺑﻮون
ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎ .ﺋــەو ﺑەﻫــﯚی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ Megaupload ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘﯿــﯽ ﻧــﺎوی دەرﻛــﺮد .داﺗــﻜﺎم ﺑەﻫــﯚی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧــﺎوی ،ﺑــەردەوام ﺳــەرووی ﻫەواڵــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺮﺗﺒــﻮو و 1994دا ﺑــە دواﺟــﺎر ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1994دا ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری و ﺳــﯿﺨﻮڕﯾﯽ زاﻧﯿــﺎری، ﺗﺎواﻧﺒــﺎر ﻛﺮا .ﺋــەو ﻣﻠﯿﯚﻧێﺮە ﺑــەردەوام ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻧــﺪ واڵﺗێﻜــەوە ﭼﺎودێﺮی
ﭼﯿﺮۆﻛێﻜــﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷــە .ﺋەﻟــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻧﺪﻛﺮاوێﻜــﯽ ﺗــﺮدا ﺑەﺷــەڕ ﻫــﺎت و ﺑەﻫﯚﯾــەوە ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮو و ﺋێﺴــﺘﺎش ﺑە ﺗــەواوی ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﻧﯿﯿە .ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻟــﻦ ﻟــە ﺳــەرووی دوو ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﺧەﻣڵێرناوە.
ﺋەﻟــﻦ ﺳــﺘەﻧﻔﯚرد داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺗێﻜﺴــﺎس ،ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺮووﭘــﯽ داراﯾــﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﺳــﺘەﻧﻔﯚرد ﺑﻮو و ﺑەﻫــﯚی ﻫەوڵــﺪان ﺑﯚ ﻟەﺧﺸــﺘەﺑﺮدﻧﯽ وەﺑەرﻫێﻨــەران ،ﺳــﺰای 110ﺳــﺎڵ ﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ دەرﭼــﻮو .ﺋەو ﻟــە رێﮕــەی ﭘﯿﻼﻧێﻜــەوە ﺗﻮاﻧــﯽ ﺣــەوت ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری وەﺑەرﻫێﻨــەران ﺑەﺳــەرﻫﺎﺗﯽ ﺑــﺪزێ. ﺋــەو ﻟــەو ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧــەدا
ﺟﻨێﻔﺮ ﻻرێﻨﺲ و ﺋﯿﻤﯽ ﺋﺎداﻣﺰ ﯾەﻛەم ﺧەاڵﺗەﻛﺎﻧﯽﮔﯚڵﺪن ﮔڵﯚﺑﯿﺎنوەرﮔﺮت ﺣەﻓﺘــﺎ و ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺧﻮﻟــﯽ ﺧەاڵﺗــﯽ ﮔﯚڵــﺪن ﮔڵــﻮب ﯾەﻛﺸــەﻣﯽ راﺑــﺮدوو ﻟە ﺷــﺎری ﻟﯚس ﺋەﻧﺠﻠێﺴــﯽ وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﻛﺎﻟﯿﻔﯚڕﻧﯿــﺎی ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو .ﻟــەو ﺧﻮﻟــەدا زﯾﺎﺗﺮﯾــﻦ ﺧەاڵﺗــەﻛﺎن ﺑــەر دوو ﻓﯿﻠﻤــﯽ Breaking Badو American Hustleﻛــەوت .ﯾەﻛــەم ﺧەاڵﺗەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــە ﺟﻨێﻔــﺮ ﻻرێﻨﺲ و ﺋﯿﻤــﯽ ﺋﺎداﻣــﺰ دوو ﺋەﻛﺘــەری ﻓﯿﻠﻤــﯽ دران .ﭘێﺸــﱰ ﭼــﺎوەڕوان دەﻛــﺮا ﻓﯿﻠﻤــﯽ 12 ﺑﺪرەوﺷــێﺘەوە، ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﺮ ﺑ ر و ێ و ﯽ ﻫەﻣﻮو ﯿ ﺣــەوت ﺧــەاڵت ﭘﺎڵێﻮراﺑــﻮو ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە و ﺑەاڵم ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧەاڵﺗێﻜﯽ وەرﮔﺮت.
وﻧــﮓ ﻟــەو ﺳــەردەﻣەدا ﻛــە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺋﺎﻣێــﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ GOMEﺑــﻮو ،ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەی ﺷــەش ﻣﻠﯿــﺎر و 300ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺑــﻮو. ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﯾــەك ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﱰﯾﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری ﺋﺎﻣێــﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﭼﯿــﻦ ﺑــﻮو .وﻧــﮓ ﺳــﺎڵﯽ 2008ﺑەﻫــﯚی دەﺳــﺘﻮەردان ﻟــە ﺑــﺎزاڕی ﺑﯚرﺳــەی واڵﺗەﻛــەی ،ﺑــە ﺗﺎواﻧﺒــﺎر ﻧــﺎﴎا و ﺳــﺰای 14ﺳــﺎڵ ﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەﺳــەردا ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮا. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ دﯾــﺎر ﻧﯿﯿــە ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺰای ﻣــﺎدی ﺑــﯚ وﻧــﮓ دﯾــﺎری ﻛــﺮاوە ﯾــﺎن ﺑــڕی ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەی ﺋﯿﺴــﺘﺎ ﭼەﻧــﺪە، ﺑــەاڵم ﺑەڕووﻧــﯽ دﯾﺎرە ﻧﺎوﺑــﺮاو ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺳــﻮود ﻟــە ﺳﺎﻣﺎﻧەﻛەیوەرﺑﮕﺮێ.
ﺑەﺳــەردا ﺳــەﭘﺎﻧﺪ .ﺋــەو ﻣﻠﯿﯚﻧێــﺮە 2003ﺷــﺪا ﺑەﻫــﯚی ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2003ﺷــﺪا ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری ،ﺣــەوت ﻣﺎﻧــﮓ ﺑەﻧــﺪ ﻛــﺮا .ﺳــﺎڵﯽ 2008دۆﺳــﯿەی ﻧﺎوﺑــﺮاو داﺧــﺮا و ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺑــﯚ دەرﭼــﻮو، ﺑــەاڵم 300ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺑەﻫــﯚی ﺗﺎواﻧەﻛەﯾەوە ﻟە دەﺳﺖ دا.
ﻣﯿﺨﺎﺋﯿﻞ ﺧﻮدۆرﻛﯚﺳﻜﯽ و ﭘﻼﺗﯚن ﻟﺑﺪو
ﺋﺎﻟﻔﺮﺪ ﺗﯚﺑﻤن ﻣﺎﯾﻜ ﻣﯿﻜﻠﻦ ﺳﺰای ﺣوت ﻣﻠﯿﯚن و 500 ﺑﻧﺪﯾﺨﺎﻧدا ﻟ ژﯾﺎن دوو ﺳﺎڵ ھزار دۆﻻر
ﭼﯽ ﺗﺎی ون ﺳﺰای 300ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر
ﭼــﯽ ﺗــﺎوی ون ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺮووﭘﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــەری ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﻛﯚرﯾﺎﯾﯽ (SKە ﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە (SK Corporationە )Corporation ﺑــﻮاری وزە ،ﻧــەوت و ﻛەرﺳــﺘەی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾــﯽ ﻛﺎری دەﻛــﺮد .ﺋــەو ﺑەﻫــﯚی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺎرﻛــﯽ ﮔــەورەی ﺋﻮﻟﺴــﺎن ﻟــە ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷﻮور ،ﻧﺎوی دەرﻛﺮد. 2012دا ﺋــەو ﻣﻠﯿﯚﻧێــﺮە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﺑەﻫــﯚی ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری داراﯾــﯽ ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﺑــە ﺑــڕی 45ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ،دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛــﺮا و دادﮔﺎ ﺑڕﯾــﺎری ﭼــﻮار ﺳــﺎڵ ﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ
ﺑــﻮاری ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻣﯿﻜﻠــﻦ داراﯾــﯽ ﺑــﻮو ﻛــە ﺑەﻫــﯚی ﻛﺎری ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧەی وەﻛــﻮ ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺋەﻧﯿﺴــﺘﯿﺘﯚﺗﯽ ﻣﯿﻜﻠــﻦ ﺑﯚﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدﻧــﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەﻛﺎن، ﻧــﺎودار ﺑــﻮو .ﻣﯿﻠﻜﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﯚردی Knowledge Universeﺑــﻮو ﻛــە ﺑــە 40ﻫــەزار ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ﻟە ﻫــەزاران ﺑﺎﺧﭽەی ﺳﺎواﯾﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛﺮد. ﺋــەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎﯾﯿــە ﻟــە ﻛﺎری ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧەدا ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ زۆری ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮد ،ﺑــەاڵم ﺑەﻫــﯚی ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ وەﻛــﻮ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ،ﺑەرﺗﯿــﻞ و ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری 22 ،ﻣﺎﻧــﮓ ﺑەﻧــﺪ ﻛــﺮا. 1993دا ﺋــﺎزاد ﻛــﺮا، ﺋــەو ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1993دا ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎش ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﺪا ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﻟەﺳەرە.
ﺋــەو ﻣﻠﯿﯚﻧێــﺮەش وەﻛــﻮ ﻣﺎﯾــﻜڵ ﻣﯿﻜﻠــﻦ ﻛﺎری ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧەی ﻛﺮدووە .ﺋــەو ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻣﯿﺸــﯿﮕﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎﯾــە و راوێــﮋﻛﺎری ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺑــﻮوە .ﺋــەو ﺑەﻫــﯚی داﻫێﻨﺎﻧــﯽ واﺗــﺎی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻛڕﯾﻨــﯽ ﻣﯚدێــﺮن ،ﻧــﺎوی دەرﻛــﺮد .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧﺎوﺑﺮاو ﻛــە ﺑەﻧﺎوی ﺗﯚمبەن ﺳــەﻧﺘەرزە، ﺧﺎوەﻧــﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻛڕﯾــﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎﯾــە. ﺗﯚمبــەن ﺳــﺎڵﯽ 2000ﺑەﻫــﯚی ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری ﻟــە ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ،ﺑڕﯾــﺎری 10 ﻣﺎﻧــﮓ ﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺑەﺳــەردا ﺟێﺒەﺟێ ﻛــﺮا .ﻫەروەﻫــﺎ ﻧﺎوﺑــﺮاو ﻫــەر ﺑەﻫﯚی ﺋــەو ﺗﺎواﻧــەوە ،ﺑە ﺑڕی ﺣــەوت ﻣﻠﯿﯚن و 500ﻫــەزار دۆﻻر ﺳــﺰای ﻣــﺎدی درا.
ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺳــەردەﻣﺎﻧێﻚ ﻟــە دەوڵەﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ رووﺳــﯿﺎ ﺑــﻮون و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﺳــەرووی 15ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﺑــﻮو .ﺋــەوان ﭘێﺸــﱰ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯿــﯽ ﯾﻮﻛﯚﺳــﯿﺎن ﺑەڕێــﻮە دەﺑــﺮد، 2003وە ﺑەﻫــﯚی ﺑــەاڵم ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2003وە دۆﺳــﯿەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﺑــە ﻧەداﻧﯽ ﺑﺎج و ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎری ،ﻟە ﻧﺎو ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەدان. ﺑڕﯾــﺎر ﺑــﻮو ﺋــەو دوو ﻛەﺳــە ﺳــﺎڵﯽ 2011ﺋــﺎزاد ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﺑــەاڵم 2009دا ﺑەﻫــﯚی دﯾﺴــﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2009دا ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ،ﺳــﺰا دران. دوای ﺑڕﯾــﺎری دادﮔﺎ ،دەﻧﮕﯚﯾــەك ﻟــە رووﺳــﯿﺎ ﺑــاڵو ﺑــﻮوەوە ﻛــە ﮔﻮاﯾە دەﺳــﺘﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻣەراﻣــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﭘﺸــﺘەوە ﺑــﻮوە. ﺧﻮدۆرﻛﯚﺳــﻜﯽ ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨێﻜﯽ 2011دا ،ﭼەﻧــﺪ دادﮔﺎﯾــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2011دا، ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﻛــﺮد ﻛــە زۆر ﺑەﺧێﺮاﯾــﯽ ﺑــاڵو ﺑــﻮوەوە و ﻛەوﺗــە ﺳــەر زاران، ﺋــەو ﮔﻮﺗﯽ ”ﻣــﻦ زۆر واﻗﯿﻌﮕــەرا ﻧﯿﻢ، ﺑــەاڵم ﻣﺮۆﭬێﻜــﻢ ﻛــە واﻗﯿﻌــﻢ ﻫەﯾە. ﺑــﯚ ﻣــﻦ وەﻛــﻮ ﻫــەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮ، ژﯾﺎﻧﻜــﺮدن ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەدا ﺋەﺳــﺘەﻣە و ﻧﺎﻣــەوێ ﻟێــﺮە مبــﺮم ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﻧﺎﭼــﺎر ﺑــﻢ ،ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟەو ژﯾﺎﻧــە دوودڵ ﻧﺎﺑــﻢ .ﺋــەو ﺷــﺘەی ﺑــﺎوەڕم ﭘێــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﻣــﺮدن ﻟــە ﭘێﻨﺎوﯾــﺪا ﻫەﯾــە .ﭘێﻢ واﯾــە ﺋەوەم ﻧﯿﺸﺎن داوە و ﺳەﳌﺎﻧﺪووﺷﻤە“.
www.wishe.net ﻟ ﻣﺎﭙڕی وﺷ ھﻣﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿك ﺑﺒﯿﻨ
دارﯾﻮش ﭘﯿﺎوێﻚ ﻟە ﺑﯿامرﺳﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ رۆﺣﯽ ﺋێﻤە
wishe@wishe.net
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳرﺑﺎز ﺳﺎﺢ
kawa@wishe.net
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟﻟﯿﻞ
Heftenameyekî sîyasî giştîye
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ﻫەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋﺳﻮەد
19
sarbaz25@yahoo.com
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟم
ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
16
ﻣﻠﯿﯚﻧێﺮە ﺑەﻧﺪﻛﺮاوەﻛﺎن
0964(0)7502376262
0964(0)7502386262 ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ﻫەوﻟێﺮ
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿﺪە :ﻟە ﻧێﻮان دوو ﺷەوﯾﻠەی ﻣﺎﺷەﯾەﻛﺪا
ﺑﺎن ﻛﯽ ﻣﯚن ﺳرداﻧﯽ ﻛﻣﭙﯽ ﻛورﮔﯚﺳﻜﯽ ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ ”زۆر دڵ ﻧﯿﮕراﻧﻢ“ ..ﻓﯚﺗﯚ :ﺳﻓﯿﻦ ﺣﻣﯿﺪ
ﺷێﻮەﻛﺎرێﻜﯽﻛﻮردﺧەاڵﺗێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽوەردەﮔﺮێﺖ
ﻣﺎﻧەوە و ﮔێڕاﻧەوە
واﻗﯿﻌــﯽ داﺳــﺘﺎﻧﯽ ،ﺑﯿــﺮەوەری دەﺳــﺖ ﺗێــﻮەردراوی واﻗﯿﻌــﯽ ﻣەوﺟــﻮودە. ﻧﻮوﺳــەر ﺑــە ﭼــﺎوی ﺧــﯚی ڕووداوەﻛــە ﻧﺎﺑﯿﻨــێ و ﻧﺎﯾﮕێڕێﺘــەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑە ﻛﺎﻣێﺮاﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ دەﭘەرژێﺘــە ﺳــەر ﻧەﺧﺸــﺎﻧﺪﻧﯽ وێﻨــە و ڕووداو و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن. ﺑــە دەﺳــﺘەوەﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﺎﻣێــﺮا ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺗەﻛﻨﯿﻜــە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭼﯿــﺮۆك و ڕۆﻣﺎﻧــە و ﻧەزاﻧﯿﻨــﯽ ﺋەم ﺗەﻛﻨﯿﻜــە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺳــﺎﻧﺎ دەﻛﺎ ﺑــە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧەﻟــﻮاو .واﻗﯿﻌــﯽ ﻣەوﺟــﻮود دەﺑێ دەﺳــﺘﯽ ﺗێــﻮەردرێ .واﻗﯿﻌﯽ ﻣەوﺟــﻮودی ﻫــەر ڕووداوێــﻚ ،ﻣــﺎدەی ﺧــﺎو و ﻫەڵــڕژاوی ﺑﺎﺑەﺗێﻜــە ﻛــە ﻧﻮوﺳەرێﻜﯽ ﻟێﺰان وەﻛﻮ ﭼﯿﺮۆﻛێﻚ دەﯾﮕﯚڕێ و دەﯾﮕﻮورێﻨێ. 17
15
ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ وێﮋەﯾﯽ 15ﺑەرﻫەﻣﯽ ﺋەدەﺑﯽ دەﺧﺎﺗە ﺑەردەﺳﺘﯽ ﺧﻮێﻨەران ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ وێﮋەﯾــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﭘــڕۆژەی ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوە و ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەرﻫــەم و ژﯾﺎﻧــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﯚﻧــﯽ ﻫەوﻟێــﺮی دەﺳــﺖ ﭘێﻜــﺮدووە و ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜــﺪا 5ﻟــەو ﺑەرﻫەﻣﺎﻧە دەﺧﺎﺗە ﺑەردەﺳــﺘﯽ 17
ﺧﻮێﻨــەران .زاﻧــﺎ ﺧەﻟﯿــﻞ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ وێﮋەﯾــﯽ ﻟەﻣﺒﺎرەﯾــەوە دەڵێــﺖ ”ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻛــﯚی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﺑــە ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻧــﻮێ ﻟەﺳــەر ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن و
ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯿــﺎن ،ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2013 ﭘێﻨــﺞ ﺷــﺎﻋﯿﺮﻣﺎن ﻫەڵﺒــﮋارد )ﺑﻮرﻫــﺎن ﺟﺎﻫﯿــﺪ ،ﻛﺎﻧــﯽ ،ﺑــێ دڵ ،ﭘﺎﻛﯽ ،رەﺷــﺎد ﻣﻮﻓﺘــﯽ( ﻛﺎرﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﻛﺮدووە ﺗــەواوی ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﯚ ﺑﻜەﯾﻨەوە و ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎ و ﻫەﻧــﺪێ دﯾﻜﯿﯚﻣێﻨــﺖ
ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﺨەﯾــﻦ، داوا ﻟــە ﺗﻮێﮋەراﻧــﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﺑﻮاری ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋەدەﺑــﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛــە ﺑــﯚ ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻫــەر ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ 10 ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻧــﻮێ ﺑﻨــﻮوﴎێ .واﺗــﺎ: ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎی ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺗــەواوی
ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ و دﯾﻜﯿﯚﻣێﻨﺘــﯽ وەك )ﻧﺎﻣــە ،وێﻨــە و .ﺗــﺎد( ﻟەﮔــەڵ 10ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻧــﻮێ ﻟەﺳــەر ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەواﻧــە ﻫەﻣــﻮوی ﻛــﯚ دەﻛەﯾﻨــەوە و ﻟــە ﻛﺘێﺒێــﻚ ﭼﺎﭘﯿــﺎن دەﻛەﯾﻦ“.
،،2001ﻟێﻜەوﺗــەوە )ﻣﻮﺷــﺘەﻗﺎت(ی زۆری ﻟــێ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪە ﭘــﺎش 2001 ﭘەﯾــﺪا ﺑــﻮو .ﻫەﻧﺪێﻜــﯽ ﺑەﻫــﯚی ﺋەو زەﺑــﺮەی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ دواﺗــﺮدا ﻟە ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن ﭘێــﯽ ﻛــەوت و ﺑــە دﻧﯿــﺎدا ﺑــاڵوی ﻛــﺮدەوە .ﻫەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯽ وەك منﻮوﻧــەی ﻟەﺑەرﮔﯿــﺮاوە )ﻛﯚﭘــﯽ( ﻟــە ﻫــەر واڵﺗێــﻚ و ﺑــە ﻧﺎوێﻜــەوە ﺳــەری ﻫەڵــﺪا ﻟــە ﺳــﯚﻧﮕەی ﺳەرﺳــﺎﻣﯿﯽ ﻻوەﯾﻠــﯽ ﺳــەرەڕۆی ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەوە ﺑــە ﻛــﺮدەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﯿــە دﻧﯿﺎﻫەژێﻨەﻛــەی ﯾــﺎزدەی ﺳــێﭙﺘێﻤﺒەر .ﺗــﺎ وای ﻟــێ ﻫــﺎت ،ﻟــە ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن ﻟــە رۆﻫەاڵﺗــﯽ دﻧﯿــﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەوە ﺗــﺎ ﻣﺎﻟﯽ ﻟــە رۆﺋــﺎوای ﺋــەو دﻧﯿﺎﯾەی ﮔﺮﺗــەوە و ﺑــﻮو ﺑــە ﻫەڕەﺷــەﯾەﻛﯽ رۆژاﻧە ،ﺑﮕﺮە ﻫەڕەﺷــەﯾەﻛﯽ ﻫەﻣﻮو ﺳــﺎﺗﯽ .ﻫەﻣــﻮو رۆژ ﻟــە ﮔﺰﻧﮕــﯽ ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿــەوە ﺗﺎ ﺋــەو دەﻣﯽ ﻧﻮوﺳــنت ،ﺑــﺎس ﻫــەر ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿﺪە و ﺋەﻧﺴﺎروﻟﺸــەرﯾﻌە و ﺋەﻧﺴﺎروﻟﺴــﻮﻧە و ﺋەﻧﺴﺎروﻟﺌﯿﺴــﻼم و ﻧــﻮﴎە و داﻋﺸــە و ﺑﻮوەﺗەﺑﮋێﻮﯾﯽﮔﯿﺎﻧﯿﯽﺋێﻤە. ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﮔــەورەی ﺋــەو ﻟــەو رێﻜﺨﺴــﺘﻨە ﻟــە ﯾــﺎزدەی ﺳــێﭙﺘێﻤﺒەر ﺑــەدواوە، ﻟــەوەوە ﻫــﺎت ،ﻻﯾەﻧەﯾﻠــﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻻﯾەﻧەﯾﻠــﯽ دژ ﺑــە ﯾەﻛﯿــﺶ ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەﻛﺎرﯾــﺎن ﻫێﻨــﺎ .ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﺳــﻮورﯾە و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان .ﻟــەم ﺳــﺎاڵﻧەی دواﯾﯿﺸــﺪا ﺗﻮرﻛﯿــە و ﻗەﺗــەر .ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮی ﻟــەوەوە ﻫــﺎت ،ﺑﺰاوەﯾﻠــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻧەرێﺘــﯽ ،ﻛــە ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــە ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧە و ﻧەرﻣــڕۆ ﭘێﺸــﺎن دەدا ،ﻫﺎﺗــﻦ وەك ”ﺑﺎڵــﯽ ﺗﻮﻧﺪﺗﯿــﮋ“ی ﺧﯚﯾــﺎن ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو رێﻜﺨﺴــﺘﻨەدا ﻛــﺮد ﺗــﺎ ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋــەوەی ﻟــە ﻣﯿــﴪدا ﺑﺮاﯾەﻟــﯽ ﻣﻮﺳــڵامن ﺑــە ﺗەواوی ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﺟﻮوت ﺑﻮون. ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻟﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻗﺎﻋﯿــﺪە ،ﻟــە ژﻣــﺎرە ﻧﺎﯾــەن .ﺑــﯚ منﻮوﻧــە :ﺷــێﻮازێﻜﯽ وەﺷــﺎردووی ﻫەﯾــە ﻟــە ﻛﺎردا .ﺋەﻧﺪاﻣەﯾﻠــﯽ وی وەك ﻣﺎﺳــﯽ ﺟﻮوڵــە دەﻛــەن .ﺑە ﻫﯿــﭻ ﻫێﺰێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﺗەﻧﺎﻫــﯽ ﻧﺎﯾەﻧە ﺳــﯚراﻏﻜﺮدن .ﻟــە دوای ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎﻧەوە ،ﻧەﺑــﻮوە ،ﻛــە ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪە و ﻟێﻜەوﺗەوەﯾﻠــﯽ وی ،ﺑﻨﻜە و ﺷــﻮێﻨﯽ دﯾﺎرﯾــﺎن ﻫەﺑــێ .ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮﯾــﺎن ﺋەوەﯾــە ﺑــێ وﯾﮋداﻧﺎﻧــە زەﺑﺮ ﻟــە ﺧەڵﻜﯽ ﺑێــﻮەی دەوەﺷــێﻨﻦ ،ﻛە ﺋەﻣــە ﻻوازﺗﺮﯾــﻦ ﺧﺎڵﯽ ﻫەﻣﻮو ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە و ورەی ﮔﺸــﺘﯽ دەﻫێﻨێﺘــە ژێــﺮ ﺳــﻔﺮ .ﺗــﺎ ﮔەﯾﯿﻮەﺗــە رادەی ﺋــەوەی ،واڵﺗەﯾــﻞ ﺑــﯚ ﺧــﯚﻻدان ﻟــە ﻫەڕەﺷــەی ﺋــەو رێﻜﺨﺴــﺘﻨە ،ژێــﺮ ﺑەژێــﺮی ﻟەﮔەڵﯿــﺪا ﺑﻜەوﻧە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن و ﻫــﺎوﻛﺎری .ﺑــەاڵم ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪە ﺑﯚ ﻛەس ﻣــﺎڵ ﻧﯿﯿــە .ﺋەﻣەرﯾﻜە ﺧﯚی 1979دا ﺗــﺎ دواﺟﺎرﯾﺶ دروﺳــﺘﯽ ﻛــﺮد و ﭘێــﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻟە ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1979دا ﺑــە رووی ﺧﯚﯾــﺪا ﺗەﻗﯿﯿــەوە .ﻫەروەﻫــﺎ رێﮋﯾﻤــﯽ ﯾەﻣەن ،ﻛــە ﭘــﺎش ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎﺷــﻮوری واڵﺗــﺪا ،ﻛەوﺗــە ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪە ﺑــﯚ ﻟێﺪاﻧــﯽ ﺑــﺰاوی ﭼەﭘﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ،ﺋێﺴﺘەش وا ﺑە رووی ﺧﯚﯾﺪا ﺗەﻗﯿﻮەﺗەوە. ﭼﺎﻛﱰﯾــﻦ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔــەڵ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪەدا ،ﺋەوەﯾــە ﻫەﻣﻮو دﻧﯿــﺎ ﻛﯚك و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﺑــێ ﺑــﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ،ﻛــە ﺋەﻣــە وا دەردەﻛــەوێ ﻟە ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺟﻨێﭫ 22ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــەدا ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾە ،ﺑێﺘــە دی. دوو ﻟــە 22ی ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ،وەك دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻧــە ﻟــە ﭘەڕﮔــە و ﻧــە ﻟــە ﺟەرﮔــەی ﺋــەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾــەدا ﺑەﺷــﺪار ﻧﯿﯿــە .وەك ﺧﯚﺷــامن دەزاﻧﯿﻦ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﯚ ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾە ،ﺑــێ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺧەﯾﺎڵــە و ﻣەﺣــﺎڵ .ﺑــەاڵم دﯾــﺎرە ﻛــە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻛەﻣــﱰی ﻟــە ﭘێــﺶ ﭘــەردەدا دێﺘــە ﺑەرﭼــﺎو و زۆرﺗــﺮی ﻟە ﭘﺸــﺖ ﭘــەردەدا دەﮔــەڕێ .ﺑەﻫــﯚی ﺋﺎڵﯚزﺑﻮوﻧــﯽ ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾەوە ﻟــە ﻻﯾــەك ،ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﺑــە ﻫــﯚی ﺋــەو ﺧﻮێﻨــەی ،ﻛــە رێﮋﯾﻤەﻛــە ﻟــە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑــە ﮔــﯚڕەوەی ﻛــﺮدووە ،روون ﺑﻮوەﺗــەوە ﺋەو رێﮋﯾﻤە ﺷــﺎﯾەﻧﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ ﻧﯿﯿــە .ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿە دەزاﻧــێ ﺑﯚﯾە دەﺑێ دەﺳــﺘﯽ ﻟــە ﺋەﺳــەد ﺷﻮﺷــﺘﺒێ ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﻛﺎﺗەش دەﺳــﺘﯽ ﻟــێ ﺑــەردەدا ﻛــە ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﺒێ .ﻟێــﺮەوە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟــەو ﻫێﺮش و ﭼەﭘــﺎوە ﻟە ﻧﺎﻛﺎوە ﺗــێ ﺑﮕەﯾﻦ ،ﻛە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻛﺮدﯾە ﺳــەر ﻧﺎوﭼەی ﺋەﻧﺒــﺎر .ﻫێﻨﺎﻧە ژێﺮڕﻛێﻔــﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﻋەرەﺑــﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەرۆك وەزﯾﺮەﯾﻠــﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە، ﻟــەو ﺧەاڵﺗــە دەﭼــێ ،ﻛــە ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﺑﺮێﺘــﯽ ﺑەدەﺳــﺘەوەداﻧﯽ ﺳــﻮورﯾەدا وەری ﮔﺮﺗﺒــێ .وەك ﺑﯿﻨﯿﺸــامن ،ﺋەﻧﺠﻮﻣەﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯿــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ، ﺑــێ ﺳــێ و دوو ﭘﺸــﺘﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﯽ ﮔــﺮت ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﺎرەی و ﺑــەر ﻟەوەﯾﺶ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﭼەك و ﺗﻔﺎﻗﯽ ﺑﯚ ﻧﺎرد. ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە و ﻫــﺎوﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﻟێﺪاﻧــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﺪا ﺑــﯚ داﻋــﺶ و ﻫەوڵﯽ دەﺳــەاڵت رەواﻧﺪﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑەﺳــەر ﻣەﻛﯚی ﺗﯿﺮۆر ﻟە ﺳێﮕﯚﺷــەی ﺳﻮﻧﻨەﻧﺸــﯿﻨﺪا، ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزادی ﺳــﻮورﯾە ﻟــە ﺟێــﯽ ﺧﯚﯾــەوە ﻛەوﺗــە ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﻧــﻮﴎە و داﻋــﺶ. ﻫەﻣــﻮو ﺋەواﻧــە ﭘێــﺶ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ”ﺟﻨێــﭫ دوو“ ﻫﺎﺗﻦ و ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﭼﺎرەﺳــەری ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ و ﺑﻨەﺑڕﻛــەرن ﺑــﯚ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪە و ﻟێﻜەوﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾــەدا .ﺋەﻣــە رۆژە رەﺷــەﻛەی ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿﺪەﯾــە ،ﻛــە ﭘــﺎش ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەی ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮە ﺑﻨﻜــە و ﺑﺎرەﮔــەی دﯾــﺎری ﺧــﯚی ﻫەﺑێ و ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑﻜەوێﺘــە ﻧــﺎو دوو ﺷــەوﯾﻠەی ﻣﺎﺷــەﯾەﻛەوە ،ﻛــە رزﮔﺎرﯾــﯽ ﻟێ ﻧەﯾــەت .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿــﺪە ﻟــە رەﮔــەوە ﻫەڵﻨﺎﻛەﻧێ ﺑەاڵم ﺑــﺎ ﭼــﺎوەڕوان ﺑﯿﻦ :ﭘﺎش ﺋــەو دووەﻣﯿﻦ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﯾە،ﭼﯽدەﻛﺎ.