ﻣﯾﺪاﻧﯽ ﺗﻗﺴﯿﻢ و ﭼﺎرەﺳری ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد
ﻧوت ﻛﯚﮔﯾﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ داﻣزراﻧﺪﻧﯽ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧ
ﻣﺸﻜﯽ دەوﺗﯽ ﺗﻮرك ﻟﺳر ﻧﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد ﺷﻮەی ﮔﺮﺗﻮوە و ﺋم ﻋﻗﯿﺗ ﺳت ﺳﺎ ﻟم وﺗ ﺣﻮﻛﻢ دەﻛﺎت و ،ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ ﻧﯾت ﻧ ﻛﺸی ﻛﻮرد ﭼﺎرەﺳر دەﺑﺖ و ﻧ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑرەو دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ھﻧﮕﺎو دەﻧﺖ. 17
3
ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﻟﻪ ﻣوﻟﻮود ﺋﺎﻓﻧﺪەوە ﺗﺎ ﺳردەﺷﺖ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻟ ﻧﻮان ﺋو دوو ﻛﯾﺴ رۆژﻧﺎﻣﮔرﯾﯿدا دەﯾﺎن ﺟﯿﺎوازی دروﺳﺖ ﻛﺮا ﻛ ھﻣﻮوی ﺑرھﻣﯽ ﭼواﺷﻛﺎرﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺑﺷﻚ ﻟ ﻣﯿﺪﯾﺎی "ﺋھﻠﯽ" و دەﺳﺗﯽ ﺋﻣﻨﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺗﺎﯾﺒت ﻟ ﻧﺎوﭼی ﺋو رووداوەدا ﺑﻮو ﻛ ﻧﺎﻛﺮێ ﻓراﻣﯚش ﺑﻜﺮﻦ.
2
ﻧﺮخ ٥٠٠ :دﯾﻨﺎر
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ،
ﭘﺎرﺗﯽ ﺗﺎﻛﻼﯾﻧ ﺑ رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﺪا دەﭼﺘوە
ﺳرﭼﺎوەﯾﻛﯽ ﺑرﭘﺮس ﻟﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯽ ﺑ "وﺷــ"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﺟﻣﺎوەری ﭘﺎرﺗﯽ ﻧﯿﮕراﻧ ﻟ ھﺴــﻮﻛوﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾﻛﺘﯿــﯽ ھﺎوﭘﯾﻤﺎن و ﭘﯿﺎن ﺑﺎﺷــ ﭼﯽ ﺗﺮ ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﺋو ﺣﺰﺑ ﻧﻛﺮێ ﻛ ﺳﯿﺎﺳــﺗﻜﯽ ﺟﮕﯿــﺮی ﺑراﻣﺒر رووداوەﻛﺎن ﻧﯿﯿــ و ﺑھﯚی ﺷــﭘﯚﻟﯽ راﮔﯾﺎﻧﺪﻧوە ھﻮﺴﺘﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﯚڕن. ﺳــرﭼﺎوەﻛ ﺋﺎﻣﺎژەی دا "ﭘﺎﭘﺳﺘﯚی ﺟﻣــﺎوەری ﭘﺎرﺗــﯽ ﮔﯾﺸــﺘﻮوەﺗ ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯽ و ﭘﯿــﺎن واﯾ ﯾﻛﺘﯽ ﺑو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎﻧی ﻧزاﻧﯿﻮە ﻛ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟ ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ دۆﺧﯽ ﺣﺰﺑﯿﺪا ﭘﺸﻜﺸــﯽ ﻛﺮدوون ﺑﯚ راﺳــﺘﻜﺮدﻧوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﻣﺎوەرﯾﯿــﺎن ،ﺑﯚﯾــ ﺧﻮاﺳــﺘﻜﯽ ھﻣﻻﯾﻧــ ﻟﻧــﺎو ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ ﭘﺪاﭼﻮوﻧــوە ﺑ رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺗﻧﺎﻧت ﺋﮔر ﺗﺎﻛﻼﯾﻧﯾﺶ ﺑ." ﻟ دوو ﺳــﺎﯽ راﺑــﺮدوودا ﯾﻛﺘﯽ ﻟ زۆر ھﻮﺴــﺘﯽ ھﺳــﺘﯿﺎردا ﭘﺎﺑﻧﺪی ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯿﯿﻛی ﻟﮔڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﻧﺑﻮو ﻛ دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﭘﺮﺳﯽ وەرﮔﺮﺗﻨوەی ﻣﺘﻤﺎﻧ ﻟ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋﺮاق و ﮔڕاﻧﺪﻧوە ﯾﺎﺧﯚ ﺧﺴــﺘﻨ راﭘﺮﺳﯿﯽ دەﺳﺘﻮوری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون.
ﺳﻋﺪی ﺋﺣﻤد ﭘﯿﺮە:
ﯾﻛﺘﯽ ﻓﺮەھﻮﺴﺖ ﻧﯿﯿ
3
ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ رووﺳﯽ:
دەﺑ ﻛﻮرد ﻟ ﻋﺮاق ﺟﯿﺎ ﺑﺒﺘوە
ژﻣﺎرەﯾك ﻟ ﭘﺴﭙﯚڕان و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ رووﺳﯿﺎ ،ﭘﯿﺎن واﯾ ﺋﺴﺘﺎ ﻛﻮرد دەرﻓﺗﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﯚ ﮔﯾﺸﺘﻦ ﺑ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻛی ﺧﯚی ھﯾ .ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺳﯿﺎﺳﺗﻤدار )ﻣﻮراز ﺋﺟﻮﯾﭫ( دە" ،ﻋﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﺑﺒﺘ وﺗﻜﯽ ﻓﯿﺪراﯽ و ﺑﯚﯾ ﺑﺎﺷﺘﺮ واﯾ ﻛﻮردەﻛﺎن ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺋم دەوﺗ ﺑﭽﻨ دەرەوە" .ﺋو ﭘﯽ واﯾ ﻛﺸی ﺳرەﻛﯿﯽ ﻛﻮرد ﺋوەﯾ ﻛ زۆرﺑی ﻻﯾﻧ ﻛﻮردﯾﯿﻛﺎن ﺑﺎس ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛن .ﺋﺟﻮﯾﭫ ﺟﺧﺖ دەﻛﺎﺗوە ﻛ" ﺗﺎ ﺋوﻛﺎﺗی ﻛﻮرد ﻟ ﺑﯿﺮی ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻧﺗوەﯾﯿﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﺑﺖ ھﯿﭻ ﻛﺳﻚ دەﺳﺘﯽ ﯾﺎرﻣﺗﯿﯽ ﺑﯚ درﮋ ﻧﺎﻛﺎت". 9 6
وەزﯾﺮی ﻛﯚﭼﯽ ﻋﺮاق
ﺑﺷﻚ ﻟ ﻛﺸﻛﺎن ﺑﯚ دوای ھﺒﮋاردن دەﻣﻨﻨوە 15
ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺗوەﻛﻮﻟﯽ
8
دﭭﯿﺪ ﺋﯿﮕﻨﺎﺗﯿﯚس
3
ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ ﻟ ﺑﺎﻧﮕﺷی ھﺒﮋاردﻧﺪا
ﻟ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻛرﻛﻮوك ١٣٦ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ ﻛﺮاوە
ﻛﺸﺎﻧﯽ ﻧﺧﺸڕﮕی رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ
ﻧﺎوﭼ ﺟ ﻧﺎﻛﯚﻛﻛﺎن داوا دەﻛن دەﻧﮓ ﺑ دەﺳﺘﻮوری ھرﻢ ﺑﺪەن
ﺑھﯚی رﮕﺮﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿوە دەﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﯾك ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮردی ﻧﺎوﭼ ﺟ ﻧﺎﻛﯚﻛﻛﺎﻧﯽ ﻧــﻮان ھرﻢ و ﻋﺮاق ﺑﺒش دەﺑﻦ ﻟ دەﻧﮕﺪان ﻟﺳــر ﭘۆژە دەﺳــﺘﻮوری ھرﻢ ،ﺳرۆﻛﯽ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دە ﭘﺎش ﮔڕاﻧوەی ﺋو ﻧﺎوﭼﺎﻧ ﺑﯚ ﺳر ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺗﻮاﻧﺮﺖ ﻟﺳر ھﻣﻮارﻛﺮدﻧوەی دەﻧﮓ ﺑﺪەن، ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻟﮋﻧی داڕﺷﺘﻨوەی ﭘۆژەی دەﺳﺘﻮور زاﻧﺎ رۆﺳﺘﺎﯾﯽ ﭘﯽ واﯾ ﺑــ رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋــﺮاق و ھرﻢ دەﻛﺮﺖ ﺋو ﻛﻮرداﻧ دەﻧﮓ ﺑﺪەن ﭼﻮﻧﻜ ﺑ ﻣﺎﻓﻜﯽ ﻧﺗوەﯾﯿﯽ ﺋواﻧﯽ دەزاﻧﺖ.
ﻧﯿﮕراﻧﯿﯽ دووﻻﯾﻧ ﻟﺳر ﻣﺎدەی ﺷﺷﯽ دەﺳﺘﻮور ھﯾ
ﻣﺤﻣد ﺋﯿﺤﺴﺎن ﺳرۆﻛﯽ دەﺳــﺘی ﻧﺎوﭼ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھرــﻢ رای دەﮔﯾﻧﺖ ﻛ دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﻧﺎوﭼ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھرﻢ ﻟﺳــر ﭘۆژەی دەﺳﺘﻮور داواﻛﺎرﯾﯽ ﺋواﻧﯿﺸــ و دە" ،ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﺋو 4 ﻛﻮرداﻧــی دەرەوەی ھرــﻢ دەﻧﮓ ﻟﺳــر ﭘۆژەی دەﺳﺘﻮوری ھرﻢ ﺑﺪەن و ھﻗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧ، ﺋﻤ ﺗﻣﻧﺎ دەﻛﯾــﻦ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋو ﻧﺎوﭼﺎﻧ دەﻧﮓ ﺑدەﺳﺘﻮور ﺑﺪەن".
7
ﺳــﻋﺪی ﺋﺣﻤــد ﭘﯿــﺮە ﺋﻧﺪاﻣــﯽ ﻣﻛﺘﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔﯾﻧ ﺣﺰﺑﻛی ﻟ ﺳرﻛﺮداﯾﺗﯽ ﺗﺎ ﺧﻮارێ دراوﻛﯽ ﻧﯿﯿ ﻟ دەرﺑﯾﻨﯽ ھﻮﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪا. ﭘﯿﺮە ﻟ دﯾﻤﺎﻧﯾﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣی "وﺷ"دا دەــ" ﭘــﻢ واﻧﯿﯿــ دڕاوﻛــ ﯾﺎن ﻓﺮەھﻮﺴــﺘﯽ ﻟ وﺗی ﺑرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﯾﻛﺘﯿﺪا ھﺑ ،ﺋوە ﻟوەوە ﺳرﭼﺎوەی دەﮔﺮێ ﻛــ ﯾﻛﺘﯽ رﻜﺨﺴــﺘﻨﻜﯽ ﻓﺮەﻣﯿﻨﺒر ﺑــﻮوە و ﻟﻧﺎو ﯾﻛﺘﯽ ﻛس رﮕی ﻗﺴﻛﺮدﻧﯽ ﻟ ﻧﺎﮔﯿﺮێ ،ﺗﻧﺎﻧت ﻣﺳﻟﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﻜﯽ ﺳرەوە ﺗﺎ ﺧــﻮارەوە و ﺧﻮارﺗﺮﯾﺶ ﺧﻚ ﺑ ﻧﺎﻣ و ﻛﻧﺎ رەﺳــﻤﯿﯿﻛﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﯾﻛﺘﯽ دەﻧﺮێ و ﻟ ﻛﯚی ﺋو ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧ ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﯾﻛﺘﯽ ﺑﯾﺎر دەدات ،ﭘﺸﻢ واﯾ ﻟوەدا ﺟﯚرە ﺑ ھ ﺗﮕﯾﺸﺘﻨﻚ ھﯾ".
ﺑﮕﻧﺎﻣﻛﺎن دەری دەﺧن ﻛ ﻟ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾﻛم/دﯾﺴﻤﺒری ٢٠١٢ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻛرﻛﻮوك ١٠ﻣﺎﺗﯚڕی ﭘﺎﭘﯚڕ ﻟ ﺟﯚری )ﺗﻮھﺎﺗﺴــﯚ(ی ﺑ ٩٩ﻣﻠﯿــﯚن و ٥٠٠ھزار دﯾﻨﺎر ﻟ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی "ﺋﺎری ھﺮش" ﻛﯾﻮە، ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﺋو ﻣﺎﺗﯚڕاﻧ ﻟو ﻛﺎﺗدا ﺑ ھﺷــﺖ ﻣﻠﯿــﯚن و ٢٥٠ھزار دﯾﻨــﺎر ﺑﻮوە ،واﺗ ﻟــ ﻛﯾﻨﯽ ھر ﻣﺎﺗﯚڕﻜﺪا ﻣﻠﯿﯚﻧــﻚ و ٧٠٠ھزار دﯾﻨﺎر زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ ﻛﺮاوە ﻛ ﺑ ﺗﻜا دەﻛﺎﺗ ١٧ ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر.
ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮﺖ ﺑھﺎی ز ﺑردەوام داﺑزێ
ﮔﯚڕان دژی ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ھﺑﺠﯾ
ﺳرﭼﺎوەﯾك ﻟ ﺋﯿﺪارەی ھﺑﺠ ﺑ" وﺷ"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﻛﻮﺴﺘﺎن ﻣﺤﻣد ﭘرﻟﻣﺎﻧﺘﺎری ﺑﺰووﺗﻨوەی ﮔﯚڕان ﻟ رۆژاﻧﯽ راﺑﺮدوودا ﻟ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﻛﯽ ﺑﺷﻚ ﻟ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺳﯾﺪﺳﺎدق دژی ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ھﺑﺠ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮو ،ﺋوەﯾﺶ ﺑﮕی ﻧﯾﺎرﯾﯽ ﺑﺰووﺗﻨوەﻛﯾ ﺑﯚ ﺑ ﺋﻧﺠﺎم ﻧﮔﯾﺸﺘﻨﯽ ﭘۆژەی ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺮدﻧﯽ ھﺑﺠ. ﻻی ﺧﯚﯾوە ﺳــرﻛﺮدەﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛ ﻧﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺮێ ﺑ" وﺷ"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﮔــﯚڕان دژی ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ھﺑﺠﯾ ،ﭼﻮﻧﻜ ﭘﯽ واﯾ ﻟو ﭘﺎرﺰﮔﺎ ﺗﺎزەدا ﻧﺎﺑﺘ ﺧﺎوەن ﺟﻣﺎوەر و ﻛﺎﺗﻛﯾﺸﯽ ﺑ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﺎزاﻧ ،ﭼﻮﻧﻜ ﻧﺰﯾﻜ ﻟ ھﺒﮋاردﻧﻛﺎﻧﯽ ھرﻤوە .ﻛﺎوە ﻋﺑﺪو ﺳــرۆﻛﯽ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ "وﺷ "ﺋوەی ﺧﺴــﺘ ڕوو ﻛ ﻧﯿﮕراﻧﯿﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋو ﺷــﺎرۆﻛﺎﻧ ﻛﻮﻓﺮﻜﯽ ﮔورە ﻧﯿﯿ ،ھﻣﻮو ﻛﺳــﻚ ﺋﺎزادە ﻟ دەرﺑﯾﻨﯽ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﻟﺳــر ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ھﺑﺠ ،دەﻛﺮﺖ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯿﺮ ﻟوە ﺑﻜﺎﺗوە ﭘﺶ ﺋوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎڕەزاﯾﯽ دەرﺑﺒن ،ﺑ ﺳﯿﺴﺘﻤﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﺘ ﺋو ﻧﺎوﭼﺎﻧ و ڕ ﮔﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟﮔڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﻜﺎت. 2
زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﻛﺮاوە ھوﻟﺮ .وﺷ
ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﭘۆژە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﻋرەﺑﯽ دادەڕﮋرﻦ و ﺑﺷﻚ ﻟ ﻧﻮوﺳــﺮاوە ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻧﯿﻦ ،ﺑﺷــﯽ زۆری ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﻦ و ﻣﺎﻣی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟ زاﻧﻜﯚ ﺋھﻠﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑ ﻛﻮردی ﻧﯿﯿ ،ﺋوە ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪاﯾ ﻛ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ زﻣﺎﻧﻜﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﯚ داوودەزﮔﺎ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿﻛﺎن دﯾﺎری ﻧﻛﺮاوە و ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎی ەوە ﻟ ﭘرﻟﻣﺎن ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺮاوە. ٢٠٠٦ەوە زﻣﺎﻧ ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟ٢٠٠٦ دﻛﺘﯚر ﺋﺣﻤد وەرﺗﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻟﮋﻧی رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﭘرﻟﻣﺎن ﻟ ﻟﺪواﻧﻜﺪا ﺑﯚ "وﺷ" ﭘــﯽ واﯾ ﻛ ﺋﺎﯚزﯾﯿﻛﯽ زۆر ﻟ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟ داوودەزﮔﺎ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﺗﺎﯾﺒت و ﻟ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھﯾ ،زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﯾﻛﻚ ﻟ ﮔﺮﻓﺘﻛﺎﻧﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻛﺎرﻧھﻨﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿ ﻟ داڕﺷﺘﻨوەی ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن ،ﻛ ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎی زﻣﺎﻧ ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘ داوە. 5
2
16
ﺑﯚﭼﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺑﺷﺎر ﺋﺳد ﻟ ﭘﯚﺳﺘﻛی ﻻﻧﺎﺑﺎت؟
10
2
ﺳﻴﺎﺳت ت ﺎﺳ
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﮔﯚڕان دژی ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ھﺑﺠﯾ ھﺑﺠ-وﺷ .ﻛﺎردۆ ﺷﺎرەزووری دوای ﺋوەی ﻟ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎری راﺑﺮدوو ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯾﺎری دا ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺮدﻧﯽ ھﺑﺠ ﺑﻜﺮێ ،ﭼﻧﺪ ﻻﯾﻧﻚ ﺑ ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑﺷﻚ ﻟ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزوور، ﺳﯾﺪﺳﺎدق و ﭘﻨﺠﻮﻦ ﻛ ﺑﯾﺎرە ﺑﺨﺮﻨ ﺳر ﭘﺎرﺰﮔﺎ ﻧﻮﯿﻛ، ﻧﯿﮕران دەﻛن. ﺳــرﭼﺎوەﯾك ﻟ ﺋﯿــﺪارەی ھﺑﺠ ﺑ" وﺷــ"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﻛﻮﺴﺘﺎن ﻣﺤﻣد ﭘرﻟﻣﺎﻧﺘﺎری ﺑﺰووﺗﻨوەی ﮔﯚڕان ﻟ رۆژاﻧﯽ راﺑﺮدوودا ﻟ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﻛﯽ ﺑﺷــﻚ ﻟ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺳﯾﺪﺳــﺎدق دژی ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ھﺑﺠ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮو ،ﺋوەﯾﺶ ﺑﮕــی ﻧﯾﺎرﯾﯽ ﺑﺰووﺗﻨوەﻛﯾ ﺑﯚ ﺑ ﺋﻧﺠﺎم ﻧﮔﯾﺸﺘﻨﯽ ﭘۆژەی ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺮدﻧﯽ ھﺑﺠ. ﻻی ﺧﯚﯾوە ﺳــرﻛﺮدەﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛ ﻧﯾﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێ ﺑ" وﺷــ"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﮔﯚڕان دژی ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﺑﻮوﻧــﯽ ھﺑﺠﯾــ ،ﭼﻮﻧﻜــ ﭘﯽ واﯾ ﻟو ﭘﺎرــﺰﮔﺎ ﺗﺎزەدا ﻧﺎﺑﺘ ﺧﺎوەن ﺟﻣﺎوەر و ﻛﺎﺗﻛﯾﺸﯽ
ﺑ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﺎزاﻧ ،ﭼﻮﻧﻜ ﻧﺰﯾﻜ ﻟ ھﺒﮋاردﻧﻛﺎﻧﯽ ھرﻤوە. ﻛﺎوە ﻋﺑﺪو ﺳــرۆﻛﯽ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ "وﺷ" ﺋوەی ﺧﺴﺘ ڕوو ﻛ ﻧﯿﮕراﻧﯿﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋو ﺷﺎرۆﻛﺎﻧ ﻛﻮﻓﺮﻜﯽ ﮔورە ﻧﯿﯿ ،ھﻣﻮو ﻛﺳﻚ ﺋﺎزادە ﻟ دەرﺑﯾﻨﯽ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﻟﺳــر ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ھﺑﺠ ،دەﻛﺮــﺖ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯿﺮ ﻟوە ﺑﻜﺎﺗوە ﭘﺶ ﺋــوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ دەرﺑﺒن ،ﺑ ﺳﯿﺴــﺘﻤﻜﯽ ﻧــﻮێ ﺑﺘ ﺋو ﻧﺎوﭼﺎﻧ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟﮔڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﻜﺎت. ﻛﺎوە ﻋﺑﺪو ﻛ ﻟ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﮔﯚڕاﻧ ﻟ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎی ﺳــﻠﻤﺎﻧﯽ دەــ" ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿ ھﺑﺠ وەك ﭘﺎرﺰﮔﺎﯾﻛــﯽ ﻧﻤﻮوﻧــی ڕاﺑﮕﯾﻧﺮێ و ﺗﻧﯿﺎ ﺋو ﺷﺎرەدﯿﺎﻧ ﺑﮕﺮﺘوە ﻛ ﺳر ﺑ ھﺑﺠن". ﺳﺎﻻر ﻣﺤﻣد داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﭘﻨﺠﻮﻦ ﺑ" وﺷ"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ، ھﺑﺠ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﻟوە زﯾﺎﺗﺮە ﻛ ﺑﻜﺮﺖ ﭘﺎرﺰﮔﺎ و ﺋﻤ ﭘﺮۆزﺑﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟ دەﻛﯾﻦ ،ﺑم وەك ﭼﯚن ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھﺑﺠ ﺧﯚﺷﺤﺎﻦ ﺷﺎرۆﻛﻛﯾﺎن ﺑﻜﺮێ ﺑ ﭘﺎرﺰﮔﺎ، ﺋﻤش ﭘﻤﺎن ﺧﯚﺷ ﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮﻣﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێ. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋﻟﯽ ﺳﻠﻤﺎن ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻛﻣﭙﯿﻨﯽ داﻛﯚﻛﯿــﻜﺎر ﻟــ
ﻣﺎﻓﻛﺎﻧــﯽ ﺧﻜﯽ ﺷــﺎرەزوور ﺑــﯚ "وﺷــ "ﮔﻮﺗــﯽ ،ھﺑﺠ ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾــﯽ ﺧــﯚی ھﯾــ و ھﻣﻮوﻣــﺎن ﺷــﺎﻧﺎزی ﭘــﻮە دەﻛﯾﻦ ،ﺑــم ﺋﻣــ ﻧﺎﻛﺎﺗ ﺋوەی ﺳﻮودی زﯾﺎﺗﺮ ﻟو ﭘﺎرﺰﮔﺎ ﻧﻮﯿــ وەردەﮔﺮﯾﻦ ،ﺑﯚﯾ ھﻣﻮو ﺷــﻮازﻜﯽ ﻣدەﻧــﯽ دەﮔﺮﯾﻨ ﺑر ﺑﯚ ﺋوەی ﻟﺳــر ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑﻤﻨﯿﻨوە. ﻟﺑــﺎرەی ﺋــو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧی ﻛ دەری دەﺧــن ﮔــﯚڕان دژی ﺑﭘﺎرﺰﮔﺎﺑﻮوﻧــﯽ ھﺑﺠﯾــ، ﻧﺰار ﻣﺣﻤﻮود ﺳــﺎﺢ ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﻣﻛﯚی ﮔــﯚڕان ﻟ ھﺑﺠ ﺑﯚ "وﺷ "ﮔﻮﺗﯽ" ،ﺋﻤ ھﻣﻮو ﺋو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧ ڕەت دەﻛﯾﻨوە و ﺑ ﻧﺎڕاﺳــﺘﯽ دەزاﻧﯿﻦ ،ﭘﻮەﻧﺪﯾﻢ ﺑ ھرﯾك ﻟ ﻣﻛﯚﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزوور، ﺳﯾﺪﺳــﺎدق و ﭘﻨﺠﻮﻨــوە ﻛــﺮدووە و ﺑھﯿﭻ ﺷــﻮەﯾك ﭘﻤﺎن ﻧﺎﺧﯚش ﻧﯿﯿ و ﻛﺎرﻣﺎن ﻛﺮدووە ﺑــﯚ ﺋوەی ھﺑﺠ ﺑﻜﺮﺘ ﭘﺎرﺰﮔﺎ.
ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ﺑﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟ ﺳﻮورﯾﺎ
ﭘﯾدە ﺳرەڕۆﯾ ھوﻟﺮ /وﺷ
وﺗﺑــﮋی ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧــﯽ ﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺋﺣﻤد ﺳﻠﻤﺎن رای ﮔﯾﺎﻧﺪ ﻛ ﭘﯾدە ﭘﺎﺑﻧﺪی رﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣی
ھوﻟﺮ ﻧﯿﯿ. ﺋﺣﻤد ﺳــﻠﻤﺎن ﺑﯚ رۆژﻧﺎﻣی "وﺷ "ﺟﺧﺘﯽ ﻛﺮدەوە ﻛ ﭘﯾدە ﻟــ دەرەوەی رﻜﻜوﺗــﻦ و ﺋو
ﺑﯾﺎراﻧی ﻟ ھوﻟﺮ دران ،ﻣﺎﻣ دەﻛﺎت. ﺑﭘــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻛﺎﻧــﯽ وﺗﺑﮋی ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟ ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺑﯾﺎرە ﺷﺎﻧﺪﻜﯽ ﭘﯾــدە ﺳــرداﻧﯽ ھرﻤــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻜﺎت و ﻟﮔــڵ ﻣﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــرۆﻛﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﯚ ﺑﺒﺘوە. ﺋو زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﻟﺳــر وردەﻛﺎرﯾﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧوە ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوەﻛ ﻧﺑﻮو. ﺋﺣﻤــد ﺳــﻠﻤﺎﻧﯽ دەــ،
"ﺳرەڕۆﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ﮔﻟﯽ رۆژﺋــﺎوا ،ﺑﻮوەﺗ ھﯚﻛﺎری ﺳــرەﻛﯿﯽ ﺟﯿﺒﺟ ﻧﺑﻮوﻧﯽ رﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣی ھوﻟﺮ ﻟ ﻧﻮان ھــﺰ و ﻻﯾﻧ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن".
ﻟ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻛرﻛﻮوك ١٣٦ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ ﻛﺮاوە ﻛرﻛﻮوك -وﺷ ﺑﭘــﯽ ﭼﻧــﺪ ﺑﮕﻧﺎﻣﯾك ﻛ دەﺳــﺖ رۆژﻧﺎﻣی "وﺷــ" ﻛوﺗــﻮون ،ﻟ ﻛﯾﻨــﯽ ﭼﻧﺪ ﭘﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿك و وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺳﻮوﺗﻣﻧﯽ ﺑﯚ ﺑڕﻮەﺑراﯾﺗﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻛرﻛﻮوك١٣٦ ، ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ ﻛﺮاوە. ﺑﮕﻧﺎﻣــﻛﺎن دەری دەﺧن
ﻛ ﻟــ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾﻛم/ دﯾﺴــﻤﺒری ٢٠١٢ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻛرﻛــﻮوك ١٠ﻣﺎﺗــﯚڕی ﭘﺎﭘﯚڕ ﻟ ﺟﯚری )ﺗﻮھﺎﺗﺴﯚ(ی ﺑ ٩٩ ﻣﻠﯿﯚن و ٥٠٠ھــزار دﯾﻨﺎر ﻟ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی "ﺋﺎری ھﺮش" ﻛﯾﻮە ،ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﺋو ﻣﺎﺗﯚڕاﻧ ﻟو ﻛﺎﺗدا ﺑ ھﺷﺖ ﻣﻠﯿﯚن و ٢٥٠ھــزار دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە،
واﺗــ ﻟ ﻛﯾﻨﯽ ھــر ﻣﺎﺗﯚڕﻜﺪا ﻣﻠﯿﯚﻧــﻚ و ٧٠٠ھــزار دﯾﻨــﺎر زﯾﺎدەڕۆﯾــﯽ ﻛﺮاوە ﻛــ ﺑ ﺗﻜا دەﻛﺎﺗ ١٧ ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر. "ﺑ ﻧﻮوﺳــﺮاوی ژﻣــﺎرە ٢٥٥ﻟ ٥ﺷــﻮﺑﺎت/ﻓﺒﺮاﯾری ٢٠١٣ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻛرﻛــﻮوك داوای ﻟــ ﻟﻘــﯽ ﻛرﻛﻮوﻛــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی داﺑﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑرھﻣ ﻧوﺗﯿﯿﻛﺎن ((٥٤٠ھزار ﻟﯿﺘﺮ ﺑﻧﺰﯾﻦ ﻛﺮدووە ))٥٤٠
ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷــﻮوﺑﺎت ﺑﯚ وﺴﺘﮕی ﺳــﻮوﺗﻣﻧﯿﯽ ﺑڕﻮەﺑراﯾﺗﯿــﯽ ﺋﺎﻣﺮەﻛﺎن )ﺋﺎﻟﯿﺎت(ی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻛرﻛــﻮوك داﺑﯿﻦ ﺑﻜــن و راﺋﯿﺪ ﻣﻮراد ﯾﻮوﺳﻒ ﺣﯾﺎل راﺳﭙﺪراوە ﺑﯚ ﺋو ﻛﺎرە ،ﺑم ٣٦٠ھزار ﻟﯿﺘﺮ ﺑﻧﺰﯾﻦ ﻟ وﺴــﺘﮕﻛ داﻧﺮاوە و ١٨٠ھزار ﻟﯿﺘﺮ ﻛ ﺑﺎﯾﯽ ٩٠ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرە دﯾﺎر ﻧﻣﺎوە" ﻟ ﺑﮕﻛﻧﺪا ھﺎﺗﻮوە.
ھر ﺑﭘــﯽ ﺋــو ﺑﮕﻧﺎﻣﺎﻧ "ﻟﯿﮋﻧی ﻛﯾﻨﯽ ﺑڕﻮەﺑراﯾﺗﯿﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻛرﻛﻮوك ١١١ﺋﺎﻣﺮی ﺋﺎﮔﺮﻛﻮژﻨوەی ﻟ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕی )ﺋﻤــﺎس( ﻛﯾــﻮە و ﺑﯚ ھر داﻧﯾﻛﯿــﺎن ٣٦٠ھــزار دﯾﻨﺎر ﺧرج ﻛﺮاوە ،ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا داﻧﯾك ﻟو ﺋﺎﻣﺮاﻧ ﺑ ٩٥ ھزار دﯾﻨﺎرە، ﺑوەﯾﺶ ٢٩ﻣﻠﯿﯚن و ٤١٥ھزار دﯾﻨﺎر زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ ﻛﺮاوە.
"دەﺑﺎﺷﺎن" ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﻛﯽ ﺗﺮی ﻧﻮان ﯾﻛﺘﯽ و ﮔﯚڕان ھوﻟﺮ /وﺷ ﺑﺰووﺗﻨوەی ﮔﯚڕان ﺟﺧﺖ دەﻛﺎﺗوە ﻛ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەی دەﺑﺎﺷﺎن، رﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣی ﻟ ﻛوﺗﻮوەﺗوە ،ﺑم ﯾﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دە ﺋﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەﻛ ﺗﻧﯿﺎ راﮔﯾﻧﺮاوﻜﯽ ھﺎوﺑش ﺑﻮوە. ﺑرﭘﺮﺳــﯽ ژووری ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿــ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨوەی ﮔــﯚڕان ﻣﺤﻣــد ﺗﯚﻓﯿــﻖ رەﺣﯿــﻢ ﺟﺧﺖ دەﻛﺎﺗــوە ﻛ ﺑﺰووﺗﻨوەﻛــی و ﯾﻛﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەی داﺑﺎﺷﺎﻧﺪا ،ﺑ ﻧﻮوﺳﺮاو رﻚ ﻛوﺗــﻮون و ﺋﻧﺠﺎﻣﻛ ﺑ رﻜﻜوﺗﻦ ﻧﺎو دەﺑﺎت. ﻣﺤﻣد ﺗﯚﻓﯿﻖ رەﺣﯿﻢ ﺑ رۆژﻧﺎﻣی "وﺷ "دە" ،ﺋﻤ ﺑ رﻜﻜوﺗﻨﯽ دەﺑﺎﺷﺎﻧوە ﭘﺎﺑﻧﺪﯾﻦ ،ﺑم ﺑﺷﻚ ﻟ ﺳرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﯾﻛﺘﯽ ﺑھﯚی
ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺷﺧﺴﯿﯿوە دان ﺑ رﻜﻜوﺗﻨﻛدا ﻧﺎﻧﻦ". ﺋﺎزاد ﺟﻮﻧﺪﯾﺎﻧﯽ وﺗﺑﮋی ﻣﻛﺘﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾﻛﺘﯽ رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗوە ﻛ ﻟ ﻧﻮان ﺣﺰﺑﻛی و ﮔﯚڕاﻧﺪا، رﻜﻜوﺗﻦ ھﺑﻮوﺑﺖ. ﺟﻮﻧﺪﯾﺎﻧــﯽ ﺑ رۆژﻧﺎﻣی "وﺷــ" دە" ،ﻟ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەی دەﺑﺎﺷــﺎن ﺗﻧﯿﺎ ﺑﻻﻏﻜﯽ ھﺎوﺑش ﻧﻮوﺳﺮاوە، ﺧﯚم ﺣﺰوورم ھﺑﻮوە و ﺳــﯿﻐی ﺑﻻﻏﻛم ﻧﻮوﺳﯿﻮە". ٢٥ی ﺗﻣﻮوزی ﻟ ھﺒﮋاردﻧﻛﺎﻧﯽ ٢٥ی ٢٠٠٩دادا ﺑﺰووﺗﻨوەی ﮔﯚڕان ﺳﺎﯽ ٢٠٠٩
ﻛ ﻟ ﯾﻛﺘﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﺒﻮوەوە ،ﺗﻮاﻧﯽ ٢٥ﻛﻮرﺳﯽ ﻟ ١١١ ﻛﻮرﺳﯿﯿﻛی ﭘرﻟﻣﺎن ﺑﯚ ﺧﯚی ﻣﺴﯚﮔر ﺑﻜﺎت، ﺑﻣش ﮔﯚڕان ﺑﻮوە ﺳــﯿم ھﺰ ﻟ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮرﺳﺘﺎﻧﺪا. ﻧوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘﻓﺎ رﻜﺨری ﮔﯚڕان ﻛــ ﭘــﺶ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧوە، ﺟﮕﺮی ﺟﻻل ﺗﺎﺑﺎﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮو ،دوای ﺳ ﺳﺎڵ ﻟ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەی داﺑﺎﺷﺎﻧﺪا ﭼﺎوی ﺑ ﺳﻜﺮﺗﺮی ﭘﺸﻮوی ﺧﯚی ﻛوت. ٩ی ﺳــﺎﯽ ی ی ٢٤ی ﻛﯚﺑﻮوﻧوەﻛ ﻟ٢٤ ٢٠١٢دادا ﺑڕــﻮە ﭼﻮو .ﺗﺎ رﻜوﺗﯽ ٢٠١٢ ی ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻛﺎن ١٢ی ١٢ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻧﻮﯿــﺎن ﻧﺑی ،ﺑم ﻟو رۆژەدا ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﯾﻛﺘﯽ ﺑﯾﺎری دا ﻛﯚﺑﻮوﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﻟﮔڵ
ﮔﯚڕان دەﺳــﺖ ﭘ ﺑﻜﺎﺗــوە .ﻟ ٢٥ی ھﻣﺎن ﻣﺎﻧﮕﯿﺶ رﻜوﺗــﯽ ٢٥ی ﻧوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘﻓﺎ رای ﮔﯾﺎﻧﺪ ﻛ ﺑردەواﻣﯿــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﮔــﯚڕان و ﯾﻛﺘﯽ ،ﭘﺎﺑﻧﺪە ﺑ ﻣرﺟﻛﺎﻧﯽ "رﯾﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣ"ی دەﺑﺎﺷــﺎن .ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺳﯿﺴــﺘﻣﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧــﯽ و ﮔڕاﻧﺪﻧوەی دەﺳــﺘﻮور و ھﻣﻮو ﺋــو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧی "رەھﻧــﺪی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ"ﯾﺎن ھﯾ ﺑﯚ ﭘرﻟﻣﺎن، ﺋو ﻣرﺟﺎﻧ ﺑﻮون ﻛ ﻧوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘﻓﺎ ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻮە ﻛﺮد. ﯾﻛﺘﯿــﯽ ھﻮﺴــﺘﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺑﺎرەت ﺑــ دەﺳــﺘﻮوری ھرــﻢ و ھﺒﮋاردﻧﻛﺎن ،ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺋوەی ﻻی ھﻧﺪێ ﭼﺎودﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ دروﺳﺖ
ﻛﺮدووە ﻛ ﺋو ھﻮﺴﺘﺎﻧ ﻟژﺮ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ داﻧﯿﺸﺘﻨﻛی دەﺑﺎﺷﺎن ﺑﻮوﺑﺖ ،ﺑــم ﺋﺎرــﺰ ﻋﺑﺪو ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﺳرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﯾﻛﺘﯽ ﺑ"وﺷــ "دە" ،داﻧﯿﺸﺘﻨﻛی دەﺑﺎﺷــﺎن ھرﭼﯿﯿــك ﺑــﺖ، ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﻟﺳر ھﻮﺴﺘﻛﺎﻧﯽ ﯾﻛﺘــﯽ ﻧﺑــﻮوە .ﺋﻤــ ﭘﺶ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەی دەﺑﺎﺷﺎﻧﯿﺶ ﺑﯾﺎرﻣﺎن ﻟﺳر ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟﺳر دەﺳﺘﻮور و ﺑﻟﯿﺴﺘﯽ ﺟﯿﺎ داﺑزﯾﻦ ﻟ ھﺒﮋاردﻧﻛﺎﻧﺪا داﺑﻮو". ﺋﺎرﺰ ﻋﺑــﺪو رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗوە ﻛ ﺣﺰﺑﻛــی رﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣی ﻧﮫﻨﯿﯽ ﻟﮔڵ ﮔــﯚڕان ھﺑﺖ. ﺋــو دەــ" ،ﯾﻛﺘــﯽ ﺗﻧﯿــﺎ رﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻟﮔڵ ﭘﺎرﺗﯽ ھﯾ و ھﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋو رﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣن".
ھﺎوار ﺑﺎزﯾﺎن
ﻟ ﻣوﻟﻮود ﺋﺎﻓﻧﺪەوە ﺗﺎ ﺳردەﺷﺖ ﻋﻮﺳﻤﺎن ھردووﻛﯿﺎن رۆژﻧﺎﻣﻧﻮوس ﺑﻮون ،ﺗﻮوﺷــﯽ دەرەﻧﺠﺎﻣﻜﯽ ھﺎوﺷــﻮەی ﯾﻛﺘﺮی ھﺎﺗﻦ .ﯾﻛﻜﯿــﺎن رﻓﻨﺮا و ﺑ ﭼﻧﺪ رۆژﻚ ﺗرﻣﻛــی ھﺎﺗوە ،ﺋوی دﯾﻜﯾﺎن ﺳــﺎﻜ ﺑ ﺳروﺷﻮﻨ و ﭼﺎوەڕﯽ ﺗرﻣﻛی دەﻛﺮێ ،ﺑم ﻟ ﻧﻮان ﺋو دوو ﻛﯾﺴ رۆژﻧﺎﻣﮔرﯾﯿدا دەﯾﺎن ﺟﯿﺎوازی درووﺳﺖ ﻛﺮا ﻛ ھﻣﻮوی ﺑرھﻣﯽ ﭼواﺷــﻛﺎرﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺑﺷﻚ ﻟ ﻣﯿﺪﯾﺎی "ﺋھﻠﯽ" و دەﺳﺗﯽ ﺋﻣﻨﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺗﺎﯾﺒت ﻟ ﻧﺎوﭼی ﺋو رووداوەدا ﺑﻮو ﻛ ﻧﺎﻛﺮێ ﻓراﻣﯚش ﺑﻜﺮﻦ. ﺋﺎﻓﻧــﺪ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﯾك ﺳــﺎ ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑ ﺳروﺷــﻮﻨ ،ﻟو ھرﻤی ٧ﺳﺎڵ ﺑﻮو ﻣﯚﺗﯽ رەﺳﻤﯿﯽ "ﺋﯿﻘﺎﻣ"ی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘﺪراﺑﻮو ،ﺑم ھﯿﭻ ﻛــس و ﻻﯾﻧﻜﯽ رەﺳــﻤﯽ و ﺋھﻠﯽ ﻧك ھر ﺧﯚی ﻟ ﺑرﭘــﺮس ﻧﺎﻛن ،ﺑﮕــﺮە ﻟﻻﯾن ﺋو ﺑﺷــ ﻟ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻛ دەﻛوﺘ ﺷــﻮﻨﯽ رووداوەﻛی ﺋﺎﻓﻧﺪ )ﺷﺎری ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ( ھوﯽ ﺷــﻮاﻧﺪن و ﭼواﺷــﻛﺮدﻧﯽ ﺋو دۆﺳﯿ دەدرێ. ﺑﺷــﯽ ھرەزۆری ﻛﻧﺎڵ و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ راﮔﯾﺎﻧﺪن ھر ﻟ ﺳرﺑﺧﯚ ،ﺋھﻠﯽ و ﻧﻧﺎﺳﺮاو ﺗﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣﺑﺳﺘﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﺳر رووداوی دﯾﺎرﻧﻣﺎﻧﯽ ﻣوﻟﻮود ﺋﺎﻓﻧﺪ ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮد و ﺑدەﮔﻤن ﻧﯿﺎزﻜﯽ ﭘﺎك دەﺑﯿﻨﺮێ. ﺋــو دەزﮔﺎ و ﻛﻧﺎﻧی راﮔﯾﺎﻧﺪن ﻛ ﻟ ھرﻤﺪا ﺧﯚﯾﺎن ﺑ" ﺳــرﺑﺧﯚ" و "ﺋھﻠﯽ" ﭘﻨﺎﺳــ دەﻛن ،ﻟ ﻛﯾﺴﯽ ﺳردەﺷــﺖ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﺪا ﺗﻧﯿﺎ دوو-ﺳــ رۆژ ﭘﺎش رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ھﻣﻮو ھﺰی دﯾﺎر و ﺷﺎراوەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻛﺎر ھﻨﺎ و ﻛﺎرﯾﺎن ﻟﺳر ﻛﺮد .ﭼﻧﺪﯾﻦ ﺳرﭼﺎوەی ﺋﺎﺷﻜﺮا و ﻧﮫﻨﯽ ﺑﻛﺎر ھﻨﺮا و ھواﯽ ﻟﺳر درووﺳﺖ ﻛﺮا ﻛ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋو رۆژﻧﺎﻣﻧﻮوﺳــ ﺑﻮون و دواﺗﺮﯾﺶ ﻛ ﺗرﻣﻛی دۆزراﯾوە ﺗوژﻣﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﻛﺎﻧﯿــﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو و ﺗﻧﺎﻧت ھﻧﺪﻜﺠﺎر زﺪەڕۆﯾﯿﯿﻛﯽ ﺑرﭼﺎوﯾﺎن دەﻛﺮد ﻟوەی ﻛﺳﺎﯾﺗﯽ و ھﺰی رۆژﻧﺎﻣﮔرﯾﯽ ﺳردەﺷــﺖ ﮔورەﺗﺮ ﻟﺧﯚی ﭘﺸﺎن ﺑﺪەن، ﺑم ﺑراﻣﺒر دۆﺳﯿی ﺋﺎﻓﻧﺪ ھﻣﻮو ﺷﺘﻚ ﭘﭽواﻧ ﺑﻮو. راﺳــﺘ ﺋﺎﻓﻧﺪ ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﭼﻧﺪﯾﻦ ﻛﺸی ﺋﻣﻨﯽ-ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔﻣﺎرۆ دراﺑﻮو ﻛ ﻟ ھﻣﻮوﯾﺎن ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮ، ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ﺋو رۆژﻧﺎﻣﻧﻮوﺳــ وەك ﺳرﻧﻮوﺳری ﮔﯚﭬﺎری ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ-ﻛﻮرد ﺑﻮو ﻛ ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ٢٠ژﻣــﺎرەی ﻟﺪەرﭼﻮو ،ﺑم ﺑ ﺳروﺷــﻮﻦ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋو رۆژﻧﺎﻣﻧﻮوﺳ دواﺟﺎر ﺗﻧﯿﺎ ﭘﻮەﻧﺪی ﺑ ﭘﯿﺸﻛﯾوە ھﺑﻮو ﻛ ﻛﺎری رۆژﻧﺎﻣﮔری ﺑﻮو .ﻣوﻟﻮود ﭘﺸﯿﻨﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ- ﺳــرﺑﺎزی ﻟﮔڵ ﭘﺎرﺗﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھﺑﻮو و ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﺋو ﭘﺎرﺗ ﺑرھﺴﺘﻜﺎرە ﺗﻮﻧﺪەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻮو ،ﺑم ﭘﺎش وازھﻨﺎﻧﯽ ﻟ ﭘﮋاك ھرﮔﯿﺰ ﻟﺳــر ﺋو ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧی راﺳﺘوﺧﯚ ﻧﻛوﺗ ژﺮ ﻓﺸﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺖ و ﭘﻮەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻻﯾﻧﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻟ ھرﻢ .ﻛﺸﻛﺎﻧﯽ ﺋو ﻛﺳ ﻛﺎﺗﻚ دەﺳﺘﯽ ﭘﻜﺮد ﻛ رووی ﻟ راﮔﯾﺎﻧﺪن ﻛﺮد. ﻟﮔڵ ﺑ ﺳروﺷﻮﻦ ﺑﻮوﻧﯿﺪا و ﺑﮕﺮە ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎش ﭘﺎش زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﺳﺎﻚ ﺑﺳر ﺋو رووداوەدا ،ﻟﻧﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎی ھرﻤﺪا دەﯾﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ دژﺑر و ﺑﮕﺮە زﯾﺎﻧﺒﺎر دژی ﺋو رۆژﻧﺎﻣﻧﻮوﺳــی رۆژھﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺮاوەﺗ ﺑرﺑــﺎس .ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ﻣوﻟﻮود رووﯾﺎن ﻟ دەﺳــﺗﻜﯽ وەك ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﻮو و ﺟﮕی ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﺷﺮۆﭬﯾﻛﯽ ﭼواﺷﻛﺎراﻧی ﺗﺪا ﻧﺑﻮو. ﻟ ﻛﯾﺴﯽ ﺋﺎﻓﻧﺪ-دا راﺳﺘﯿﯿﻛﺎن ھﻣﻮوﯾﺎن ﺑرەو ﮔﻮﻣﺎن ﭼواﺷــ ﻛﺮان ﺗﺎ وای ﻟﮫﺎت ﻛﺷــﻚ درووﺳﺖ ﻛﺮا ﻛ ﺑدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﺋو ﻛﯾﺴــ وەك ﻛﺎرﻜﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺑ ﺳــﻮود ﺋژﻣﺎر ﺑﻜﺮێ و رەﭼﺎوی ھﯿﭻ ﺑﮕ ﯾﺎن ﻓﺎﻛﺘرﻚ ﻧﻛﺮێ ،ﺑ ﭘﭽواﻧی ﻛﯾﺴﻛی ﺳردەﺷﺖ ﻛ ھوﯽ ﺗواو درا ﮔﻮﻣﺎن ﺑرەو راﺳــﺘﯽ ھﺎن ﺑﺪرێ و ﻓزاﯾك ﺑﺘ ﺋﺎراوە ﻛ ﺗﯿﺪا ﺑﯿﻨر ﯾﺎن ﺧﻮﻨری ﻛﻮرد راﺳﺘوﺧﯚ ﺑﯾﺎر ﻟﺳر ﺗﺎواﻧﺒﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻻﯾﻧﻚ ﺑﺪا. ﺑو ﺷﻮەﯾ و ﺑﺳﺎﻧﺎﯾﯽ دەرﻛوت ﻛ ﺑﯚ ﺑﺷﻜﯽ ھرەزۆری ﻣﯿﺪﯾﺎی "ﺋھﻠﯽ و ﺳــرﺑﺧﯚ" ﻛ ﭘﯿﺎن واﯾ" ﺑ ﻻﯾن" ﻛﺎر دەﻛن ،ﺋو درووﺷﻤﯾﺎن راﺳﺖ ﻧﯿﯿ .ﻛﯾﺴﯽ ﻣوﻟﻮود ﺋﺎﻓﻧﺪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ دەرﻓت ﺑﻮو ﺗﺎ ﺋو ﺟﯚرە ﻟ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﺎرای ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑ ﻻﯾﻧﯽ و ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ و ﺳﯚزی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚی ﺑﺴﻟﻤﻨ و ﭼﻧﺪان ﺑﮕ ﻟﺑردەﺳﺘﺪا ﺑﻮو ﻛ ﺳﻟﻤﻨری ﺋو راﺳﺘﯿﯿ ﺑﻮون ﻛﯾﺴﯽ ﺋﺎﻓﻧﺪ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﺳردەﺷــﺖ دەﺗﻮاﻧ زﯾﺎن ﺑ ﻧﯾﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﮕﯾﻧــ .ﺑﭽﻮوﻛﻜﺮدﻧوەی ﻛﯾﺴــﯽ ﺋﺎﻓﻧــﺪ و ھﺎوﻛﺎت ﮔورەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯾﺴــﯽ ﺳردەﺷﺖ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺗﻧﯿﺎ ﯾك راﺳــﺘﯿﻤﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎ ﺋوﯾﺶ ﻓﺒﺎزی و ﻧﺎڕاﺳﺘﯿﯽ ﺟﯚرﻜ ﻟ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛ ﺑﺷﻜﯽ زۆری ﻟ ﺧﻮﻨر و ﺑﯿﻨری ﻛﻮردی داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە.
ﺳﻴﺎﺳت
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﭘﺎرﺗﯽ ﺗﺎﻛﻼﯾﻧ ﺑ رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﺪا دەﭼﺘوە
ھوﻟﺮ-وﺷ
ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎﭘﺳــﺘﯚی ﺑھــﯚی ﺟﻣﺎوەرەﻛی ﺑ رﻜﻜوﺗﻨﺎﻣی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻟﮔــڵ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﭼﺘوە و ﺑﯿﺮ ﻟ ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﻮﯽ ﻟﻧﺎو ﺣﺰﺑﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﻛﺎﺗوە. رﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻟ ٢٧ﺗﻣﻮوز/ﯾﯚﻟﯿﯚی ٢٠٠٧ﻟ ﻧﻮان ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و
ﯾﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاوە .ڕﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣﻛ ﻟ ٨ﻣﺎدە ﭘﻚ ھﺎﺗﻮوە ﻛ ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺋﺎھﻧﮕﯿــﯽ ھــردوو ﺣﺰب دﯾﺎری دەﻛن ،ﻟواﻧ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗﯿــﯚری ،ﻻﯾﻧــﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ و ﺣﻜﻮوﻣــت ،ڕاﮔﯾﺎﻧــﺪن، ﭼﺎودﺮﯾــﯽ ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧــﯽ ڕﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣﻛــ ،ھــﺎوﻛﺎری و ھﺎوﺋﺎھﻧﮕــﯽ ﻟــ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ
ﺑﻏﺪا ،ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ دەرەوە و ﻧھﺸﺘﻨﯽ ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ڕاﺑﺮدوو. ﺳــرﭼﺎوەﯾﻛﯽ ﺑرﭘﺮس ﻟﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯽ ﺑــ" وﺷــ"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ، ﺟﻣﺎوەری ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧﯿﮕراﻧ ﻟ ھﺴﻮﻛوﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾﻛﺘﯿﯽ ھﺎوﭘﯾﻤﺎن و ﭘﯿﺎن ﺑﺎﺷ ﭼﯿﺘﺮ ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﺋو ﺣﺰﺑ ﻧﻛﺮێ ﻛــ ﺳﯿﺎﺳــﺗﻜﯽ ﺟﮕﯿــﺮی ﺑراﻣﺒــر رووداوەﻛﺎن ﻧﯿﯿــ و
ﺑھﯚی ﺷــﭘﯚﻟﯽ راﮔﯾﺎﻧﺪﻧوە ھﻮﺴﺘﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﯚڕن. ﺳــرﭼﺎوەﻛ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا "ﭘﺎﭘﺳﺘﯚی ﺟﻣﺎوەری ﭘﺎرﺗﯽ ﮔﯾﺸــﺘﻮوەﺗ ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯽ و ﭘﯿــﺎن واﯾــ ﯾﻛﺘــﯽ ﺑو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎﻧــی ﻧزاﻧﯿــﻮە ﻛــ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــ ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾــﻦ دۆﺧﯽ ﺣﺰﺑﯿــﺪا ﭘﺸﻜﺸــﯽ ﻛﺮدوون ﺑــﯚ راﺳــﺘﻜﺮدﻧوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﻣﺎوەرﯾﯿﺎن ،ﺑﯚﯾ ﺧﻮاﺳﺘﻜﯽ
ھﻣﻻﯾﻧ ﻟﻧﺎو ﺳرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــﯚ ﭘﺪاﭼﻮوﻧــوە ﺑ رﻜﻜوﺗﻨــﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺗﻧﺎﻧت ﺋﮔر ﺗﺎﻛﻼﯾﻧﯾﺶ ﺑ." ﻟ دوو ﺳﺎﯽ راﺑﺮدوودا ﯾﻛﺘﯽ ﻟ زۆر ھﻮﺴــﺘﯽ ھﺳﺘﯿﺎردا ﭘﺎﺑﻧــﺪی ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯿﯿﻛــی ﻟﮔــڵ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧﺑــﻮو ﻛــ دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﭘﺮﺳﯽ وەرﮔﺮﺗﻨوەی ﻣﺘﻤﺎﻧ ﻟ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳرۆك
ﺳﻋﺪی ﺋﺣﻤد ﭘﯿﺮە:
ﺗﻮرﻛﯿﺎ /وﺷ . ﻣﺳﻌﻮد ﻣﻧﺎف ﭘﺪەﭼ ﺋﺎﯚزﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋم دواﯾﯿﯿﺎﻧی ﻣﯾﺪاﻧﯽ ﺗﻗﺴﯿﻤﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮول ،ﻟ ﺑﯿﺮ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺋﺎﻛﭘی ﺑﺮدﺑﺘوە ﻛ ﻛﻮرد ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ھﻧﮕﺎوھﻨﺎﻧﯽ رژدە ﺗﺎ ﺑوا ﺑ راﺳﺘﺒﮋﯾﯽ ﺋردۆﮔﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳری ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚﯾ ﺳﯿﺎﺳﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﭘﯾﺘﺎ ﭘﯾﺘﺎ ،ﻟ ﺋﯿﻤﺮاﯽ ،ﺋﺎﻧﻜرە ،ﺋﺎﻣد و ﻗﻧﺪﯾﻠوە ھﯚﺷﺪاری ﺑ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەدەن ﻛ ﭼﯿﺘﺮ ﻛﺎت ﺑﻓﯿۆ ﻧدا و رﮕ ﺑﯚ ﺑ ﺑﻨﺒﺳﺖ ﮔﯾﺸﺘﻨﯽ ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺧﯚش ﻧﻛﺎ.
ﺳﺎزداﻧﯽ -وﺷ ﺳﻋﺪی ﺋﺣﻤد ﭘﯿﺮە ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻣﻛﺘﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔﯾﻧ ﺣﺰﺑﻛی ﻟ ﺳرﻛﺮداﯾﺗﯽ ﺗﺎ ﺧﻮارێ دراوﻛﯽ ﻧﯿﯿ ﻟ دەرﺑﯾﻨﯽ ھﻮﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪا ،دووﭘﺎﺗﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗوە ﯾﻛﺘﯽ ﻧ ﭘﺎڵ ﺑ ﭘﺎرﺗﯽ و ﻧ ﺑ ﮔﯚڕاﻧﯿﺸوە دەدا ،ﺑﻜﻮ ﯾﻛﺘﯽ ﻟ ﺟﯽ ﺧﯚﯾﺗﯽ و دەرﮔﺎﺷﯽ واﯾ ﺑراﻣﺒر ﺳرﺟم ﻻﯾﻧﻛﺎن، ﺋوەﯾﺸﯽ ﺧﺴﺘ ڕوو ﻛ ھﯿﭻ ﻗﺴﯾﻛﯽ ﺑراﻣﺒر دەرﺑﯾﻨﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎدر ﺣﻣﺟﺎن ﻧﯿﯿ ﻛ وﺗﺒﻮوی ﺋﮔر ﻧوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘﻓﺎ ﺧﯚ ﺑﯚ ﺳرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ ھرﻢ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﻜﺎت ﯾﻛﺘﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚی دەﺑ. ﭘﯿﺮە ﻟ دﯾﻤﺎﻧﯾﻛﺪا ﻟﮔڵ "وﺷ "ﺋﺎﻣﺎژەی دا ﺑوەی "دەﺳﺘﻮوری ھرﻢ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑ ﺳﺎزان ھﯾ ،ﺋﮔرﭼﯽ رﻮﺷﻮﻨ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺗﭙڕاﻧﺪووە". ﻟ ﯾﺎدﻛﺮدﻧوەی ﺋﻣﺠﺎرەی ﯾﻛﺘﯽ ﺟﻣﺎوەرﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﻛﯚ ﻛﺮدەوە ،ﭼﺎودــﺮان ﭘﯿﺎن واﯾ ﺋو ﯾﺎدەﺗﺎن وەك ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻣﺎوەری ﯾﻛﺘﯽ ﺑراﻣﺒر ﺑ ﮔﯚڕان ﻛﺮدەوە؟ ﭘﻢ واﯾ ﺋو ﺟﯚرە ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧ و زۆر ﺟﺎرﯾﺶ ﺧﻚ ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟﺳــر ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﯾﻛﺘــﯽ دەﻛﺎت ،ﯾﻛﺘــﯽ ھﻣﯿﺸــ ﻟﻧﺎو زاﻛﯿــﺮەی ﺧﻜﯽ ھوﻟﺮ و ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮدا زﯾﻨــﺪووە ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯿﺶ ﺋــوەی ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑ ھوﻟﺮەوە ھﯾــ ،ﺋواﻧی ﺋﺎﮔداری ﻣــﮋووی ﯾﻛﺘﯽ و ﻛــﻮرد ﻧﯿﻦ ﺋو ﺟﯚرە ﻛﺳــﺎﻧ ﺟﺎروﺑﺎر ﻟﯿﺎن ﺗﻚ دەﭼ ﺑوەی ﯾﻛﺘﯽ ﻻواز ﺑﻮوە ،ﺋوەی ٦-١ ﻟ ﺧﺎﻧﻗﯿﻦ ﺗﺎ زاﺧــﯚ رووی دا ﺗﻧﯿﺎ ﺋوەی ﭼﺳﭙﺎﻧﺪ ﺟﺎرﻜﯽ ﺗــﺮ ﻛــس
ﺳﻋﺪی ﺋﺣﻤد ﭘﯿﺮە ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻣﻛﺘﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ
و ﺑرﭘﺮﺳــﯿﺎرﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧﺗوەﯾﯽ ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﺘﯽ دەﻛﺎت. ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺧــﯚت ﻟﮔــڵ ﮔڕاﻧوەی ﭘۆژەی دەﺳﺘﻮوری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭘرﻟﻣﺎن ﯾﺎﺧﯚ ﺧﺴﺘﻨ راﭘﺮﺳﯽ؟ ﻛﺎری ﺑﻧــﺪە ﻧﯿﯿــ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻛﺳــﯽ ﺧــﯚم ﺑــﻢ ،ﭼﻮﻧﻜ ﺋﻧﺪاﻣــﯽ ﻣﻛﺘﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾﻛﺘﯿﻢ ،ﺋــو راﯾــی ﺑﻧﺪە دەﯾــ رای ﯾﻛﺘﯿﯿــ ﻟــ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﯾﻛﺘﯽ، ﯾﻛﺘﯽ وﺗﺑﮋی ھﯾ و ﺑﻧﺪە وﺗﺑﮋ ﻧﯿﯿ ،ﺑم وەك ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚم ﭘــﻢ واﯾ ﺋــم ﭘﺮﺳــ ﭘﻢ واﯾ ﯾﻛﺘﯽ ﺟﻣﺎوەری ﺧﯚی ھﯾ و دوو ﻻﯾﻧــﯽ ھﯾ :ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﺎﺑرﭘﺮﺳﯿﺎرﺘﯿﺸ ﺑوەی ﺑﺎس ﻟوە ﺑﻜم و ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﭼﻧﺪ ﻻﯾﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﻮرﺳﯽ ﺑدەﺳﺖ دەھﻨﯿﻦ ﯾﺎﺧﯚ ﭼﻧﺪ ﻧﺎھﻨﯿﻦ دﯾــﺎرە ﭘۆژەی دەﺳــﺘﻮور ﺑو ھــی وا ﻧﻛﺎت رﯾﺰﺑﻧﺪی ﺑﯚ ﻟــ رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ و ﭘﺮۆﺳــﯾدا ﺗﭙڕﯾــﻮە ﻛ ﻟ ﺑﯾﺎﻧﻨﺎﻣی دەﺑﺎﺷﺎن دەﻛن. ﭘرﻟﻣﺎن ﭘﺳــﻨﺪ ﻛﺮاوە ،ﻻﯾﻧ ﯾﻛﺘــﯽ داﺑﻨ ،ﺑﻜﻮ ﯾﻛﺘﯽ ﺧــﯚی رﯾﺰﺑﻧــﺪی ﺑــﯚ ﺧﯚی ﯾﻛﺘــﯽ ﻟ ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯽ ﺗﺎ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻛش ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ھﯾ دادەﻧ ،ﺑﻧﺪەش ﻟــو ﺑﺎﺑﺗﺎﻧ ﺧــﻮارێ دراوﻛــﯽ ﻧﯿﯿــ ﻟ ﻟﺳــر دەرﭼﻮون و ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧﯿﯿــ رﯾﺰﺑﻧــﺪی ﺑــﯚ ﯾﻛﺘﯽ دەرﺑﯾﻨــﯽ ھﻮﺴــﺘﯽ ﺧﯚی ،ﺑــ ﺳــﺎزاﻧﻚ ھﯾ ﻟــ ﻧﻮان دﯾــﺎری ﺑﻜــم ھﺒﮋاردﻧﻛﺎﻧﯽ ﺋــوەی ﻟــ دڕاوﻛﺪاﯾ ﭘﻢ ﻻﯾﻧــﻛﺎن ،ﺑﻧــﺪە ﻻﯾﻧﮕﺮی داھﺎﺗﻮو ﺋــوە دەردەﺧﺎت و ﺋو واﯾــ رۆژﻧﺎﻣ ﺋھﻠﯿﯿﻛﺎﻧﻦ و ﺑ ﺳﺎزاﻧﻢ ،ﺋو ﺳﺎزاﻧ ﻟﻧﺎو ﭘرﻟﻣﺎن دوای ﻣﺎﻧﺸــﺖ دەﮔڕﻦ ،ﺑﯚﯾ ﯾﺎﺧــﯚ دەرەوەی ﭘرﻟﻣﺎن ﺑ، رﯾﺰﺑﻧﺪﯾﯿ ﺑدەردەﻛوێ. ﻟــ ﻟﺪواﻧــﯽ ﺑرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋــو ﺟﯚرە ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧ دەﻛن ،ﺋﻤ ﻧﻣﺎﻧﻮﺗﻮوە رەﺗﯽ دەﻛﯾﻨوە ﯾﻛﺘــﯽ ﺟــﯚرە دڕاوﻛﯿك ﺋﮔر ﻧــﺎ ﯾﻛﺘﯽ ﻧــ ﭘﺎڵ ﺑ ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺋﻣ ﭘﺮﺳﯿﺎرﻜ ﺑھﯿﭻ دەردەﻛــوێ ﺑﺗﺎﯾﺒﺗــﯽ ﻟــ ﭘﺎرﺗﯽ و ﻧ ﺑ ﮔﯚڕاﻧﯿﺸوە دەدا ،ﺷﻮەﯾك ﮔﻮزارﺷﺖ ﻟ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﯾﺎدﻛﺮدﻧــوەی داﻣزراﻧﺪﻧــﯽ ﺑﻜﻮ ﯾﻛﺘﯽ ﻟ ﺟﯽ ﺧﯚﯾﺗﯽ ﯾﻛﺘﯽ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑﻜﻮ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﯾﻛﺘﯽ ﺋوە ﺑڕووﻧﯽ دﯾﺎر ﺑﻮو .و دەرﮔﺎﺷــﯽ واﯾــ ﺑراﻣﺒر ﯾﻛﺘــﯽ ﺑــم ﺷــﻮەﯾ ﺋﻤ ﭘــﻢ واﻧﯿﯿــ دڕاوﻛــ ﯾﺎن ﺳــرﺟم ﻻﯾﻧﻛﺎن ﻟﺳــر ﭘﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑ ﻛﯚدەﻧﮕﯿﯿﻛﯽ ﻓﺮەھﻮﺴــﺘﯽ ﻟــ وﺗــی ﺑﻨﻣــﺎی ﺑرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺑﺎی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧﺗوەﯾﯽ ﻧﺗوە و ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯾ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸی
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳﺖ ﭘ دەﻛﺎت، "ﭼﻮﻧﻜ ﺋﺴــﺘﺎ ﻛﺷﻜﯽ ﻟﺑﺎر ﻟ ﻧﻮان ھــردوو ﻻﻣﺎن ھﯾ ﺑ ﺗﺎﯾﺒــت دوای ﺋوەی ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻛﮕﺮﺗــﻮو رــﻚ ﻛوﺗــﻦ ﺑــ ﻛﺸــﺎﻧﺪﻧوەی ھــردوو داوا ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﻛی ﺳــر ﺳﺣدﯾﻦ ﺑھﺎﺋدﯾﻦ ﻟﻻﯾن ﭘﺎرﺗﯿﯿــوە و ﺋدھــم ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟﻻﯾن ﺋﻣﯿﻨﺪاری ﭘﺸــﻮوی ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوەوە.
ﻣﯾﺪاﻧﯽ ﺗﻗﺴﯿﻢ و ﭼﺎرەﺳری ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد
دڕاوﻛ و ﻓﺮەھﻮﺴﺘﯽ ﻟ ﻧﺎو ﯾﻛﺘﯿﺪا ﻧﯿﯿ
ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾﻛﺘﯿﺪا ھﺑ ،ﺋوە ﻟوەوە ﺳــرﭼﺎوەی دەﮔﺮێ ﻛ ﯾﻛﺘﯽرﻜﺨﺴﺘﻨﻜﯽﻓﺮەﻣﯿﻨﺒر ﺑــﻮوە و ﻟﻧــﺎو ﯾﻛﺘﯽ ﻛس رﮕی ﻗﺴﻛﺮدﻧﯽ ﻟ ﻧﺎﮔﯿﺮێ، ﺗﻧﺎﻧت ﻣﺳﻟﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﻜﯽ ﺳــرەوە ﺗﺎ ﺧــﻮارەوە و ﺧﻮارﺗﺮﯾــﺶ ﺧﻚ ﺑ ﻧﺎﻣ و ﻛﻧﺎ رەﺳــﻤﯿﯿﻛﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺳرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﯾﻛﺘﯽ دەﻧﺮێ و ﻟ ﻛﯚی ﺋو ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧ ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﯾﻛﺘﯽ ﺑﯾﺎر دەدات ،ﭘﺸﻢ واﯾ ﻟوەدا ﺟﯚرە ﺑ ھ ﺗﮕﯾﺸﺘﻨﻚ ھﯾ. ﻟ ﺳﯿﺎﺳﺗﯿﺸــﺪا ھﺳــﺖ ﺑ دڕاوﻛﯽ ﯾﻛﺘﯽ دەﻛﺮێ، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧ وا ھﺳــﺖ دەﻛﺮێ ﺋﺴــﺘ ﯾﻛﺘﯽ ﻣﺎوەﺗــوە ﻟ ﻧــﻮان ﭼﻮوﻧ ﭘﺎڵ ﮔــﯚڕان ﯾﺎن ﭘﺎرﺗــﯽ ،ﺑﯚﯾــ ﺑــردەوام ﺑﺎس
وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋــﺮاق و ﮔڕاﻧﺪﻧوە ﯾﺎﺧــﯚ ﺧﺴــﺘﻨ راﭘﺮﺳــﯿﯽ دەﺳﺘﻮوری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون. ﺳرﭼﺎوەﻛ ﺋوەﯾﺸﯽ ﺧﺴﺘ ڕوو ﻛ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑو ﭘﯿی ﺑھﺰﺗﺮﯾﻦ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧ ﻟﮔڵ ﻻﯾﻧ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ دەﻛوﺘ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﯚ ﺑﺳﺘﻨﯽ رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ و ﺳرەﺗﺎی ھوﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﻟﮔڵ ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ
3
دەﺳﺘﻮور. ھﻓﺘی راﺑﺮدووش وﺗﺑﮋی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑ راﺷــﻜﺎواﻧ ﻧﯿﮕراﻧﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺎن دا ﺑراﻣﺒــر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ھﻮﺴﺘﻛﺎﻧﯽ ﯾﻛﺘﯽ ،ﭘﺘﺎن واﯾــ ﻧﯿﮕراﻧﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟ ﭼﯿﯿوە ﺳرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە؟ ﺑﻧﺪە ﮔﻮﻢ ﻟ ﻗﺴــﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎك ﺟﻋﻔر ﺋﯿﻤﯿﻨﻜﯽ ﻧﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻗﺴی ﻟﺳر ﺑﻜم. ﭘﺸــﺒﯿﻨﯿﯽ ﭼــﯽ ﻟــ ھﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﻣﺠﺎرە دەﻛن ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﭘﻢ واﯾ ﯾﻛﺘــﯽ ﺟﻣﺎوەری ﺧﯚی ھﯾ و ﻧﺎﺑرﭘﺮﺳﯿﺎرﺘﯿﺸ ﺑوەی ﺑﺎس ﻟــوە ﺑﻜم ﭼﻧﺪ ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑدەﺳــﺖ دەھﻨﯿﻦ ﯾﺎﺧــﯚ ﭼﻧﺪ ﻧﺎھﻨﯿﻦ ،ﺋﻤ ﻛﺎر دەﻛﯾﻦ ﻟ ﭘﻨﺎو ﺋوەی ﯾﻛﺘﯽ ﯾﻛم ﺑﺖ و ﺳروەرﯾﯿﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﺋو ھﻗی ﭘ دەدا. ﻗــﺎدر ﺣﻣﺟــﺎن ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻣﻛﺘﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾﻛﺘﯽ رای ﮔﯾﺎﻧﺪ ﺋﮔر ﻧوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘﻓﺎ ﺧــﯚی ﺑﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــرۆﻛﯽ ھرﻢ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ ﺑﻜﺎت ،ﯾﻛﺘﯽ ﻗﺴی ﺧﯚی دەﺑ ،ﺋو ﻗﺴﯾ ﭼﯿﯿ ﯾﻛﺘــﯽ دەﯾﺒ ،ﺋﮔر ﻧوﺷﯿﺮوان ﺧﯚی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮد؟ ﺑﻧﺪە ھﯿﭻ دەرﺑﻨﻜﯽ ﺑراﻣﺒر ﺑــ ﻗﺴــﻛﺎﻧﯽ ﺣﺎﻛــﻢ ﻗــﺎدر ﻧﯿﯿ ،ھﯿﭻ ﻛﺳــﻚ ﺗﺎ ﺋﺴــﺘ ﺧﯚی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻧﻛــﺮدووە ،ھر ﻛﺳــﻜﯿﺶ ﺧﯚی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻛﺮد ﺋوﻛﺎت دەﺑ ﻟو ﻻﯾﻧ ﺋﺎﮔدار ﺑﻜﺮﻨوە و ﭘﺎﺷــﺎن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟﺳــر دەﻛﯾــﻦ ،ﻟﺳــر
ﺷــﺎری ﺋﺎﻣد ،ﻟ رۆژاﻧﯽ ﺷﻣﻮو و ﯾﻛﺸﻣﯽ راﺑﺮدوو ،ﻣﯿﻮاﻧﺪارﯾﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﻜﯽ ﻣزﻧﯽ ﻟژﺮ ﻧﺎوی "ﯾﻛﺘﯽ و ﭼﺎرەﺳــری ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن" ﻛﺮد ،ﺗﯿﺎﯾﺪا زۆرﺑی ﺣــﺰب و ﻻﯾﻧﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣدەﻧﯿــﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛــﺮد و ھوﯿﺎن دا ھرﯾك ﻟــ ﮔﯚﺷــﻧﯿﮕﺎﯾﻛوە دﯾــﺪی ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﭼﯚﻧﯿﺗﯿﯽ ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﺑﺨﺎﺗ روو ،دواﺟﺎر ﮔﯾﺸــﺘﻦ ﺑ ﮔﻮﺗﺎر و ﻧﺧﺸــڕﮕﯾﻛﯽ ھﺎوﺑش و رﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻧﺎوﻣﺎﯽ ﻛﻮردی ﻛﺮدە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێ ﺑﯾﺎر و راﺳﭙﺎردەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ ،رۆﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕــر ﻟــ درــﮋەی ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﻧﺎودﺮﻛﺮاو ﺑ" ﺋﺎﺷﺘﯽ" ﺑﺒﯿﻨ. ﻟ ﻛﯚﺗــﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدووﺷــﺪا، ﭘﺎﯾﺘﺧﺘــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﻣﯿﻮاﻧﺪارﯾﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ "ﺋﺎﺷــﺘﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ" ﻛﺮدﺑﻮو .ﺑﺷﺪاراﻧﯽ ﺋــو ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯾﺶ ،ﻗﯚﻧﺎﺧــﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨوەی دەﺳــﺘﻮور و ﺋرﻛ ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﭘﺮۆﺳــی ﭼﺎرەﺳــری ﻛﺸــی ﻛﻮردﯾﺎن ﺗﺎوﺗﻮێ ﻛﺮدﺑﻮو. ﺋﻣﺠﺎر ﻟ ﺋﺎﻣد" ،ﺋﺣﻤد ﺗﻮرك" ھﺎوﺳــرۆﻛﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺟﭭﺎﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻚ رای ﮔﯾﺎﻧﺪ "ﻣﺸﻜﯽ دەوﺗــﯽ ﺗﻮرك ﻟﺳــر ﻧﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد ﺷﻮەی ﮔﺮﺗﻮوە و ﺋم
ﺑﻮوﻧﺗــ ھﺰﻜﯽ ﺧــﺎوەن ﺑﯾﺎر و ﻛﺎرﯾﮕری و ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﻛﺮێ ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺑﺨﺮﻦ. ﻟ ﭘﯾﺎﻣﯽ ﻋﺑﺪو ﺋﯚﺟﻻن رﺒری ﮔﯿﺮاوی ﭘﻛﻛ ﺑﯚ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ ،ھﺎﺗﺒﻮو "ﻛﻮرد ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﺳﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ 'ﺑﻮون'ی ﺧﯚی ﺳرﻛوﺗﻮواﻧ ﺗواو ﻛﺮدووە و ﺋﺴﺘﺎ ﻛﺎﺗﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﮔرەﻧﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ 'ﺑﻮون'ی ﻛﻮرد ﻟ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾ." ﯾﺷﺎر ﻛﻣﺎل رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛــﻮرد ﭘﯾﺎﻣﻜﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﻛ ﻧﺎردﺑــﻮو ﺗﯿﺎﯾــﺪا وای ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑ ﮔﺮﯾﻨﮕﯿــﯽ 'زﻣــﺎن' ﺑــﯚ 'ﻧﺗــوە' و ﭘﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑﻓرﻣــﯽ ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﻮﻨﺪن ﺑــ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی، وﺗــﯽ 'زﻣﺎن ،ﺗﻧﯿﺎ ﺑوەی ﻗﺴــی ﭘﺪەﻛﺮێ زﯾﻨــﺪوو ﻧﺎﻣﻨ ﺑﻜﻮ ﺑﯚ زﯾﻨﺪووڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ،ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺑو زﻣﺎﻧ ﭘروەردە ﺑﺒﯿﻨﺮێ'. ﻻی ﺧﯚﯾﺸﯿوە ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑﺸﻜﭽﯽ ﻛﯚﻣﻨﺎﺳﯽ ﻧﺎوداری ﺗﻮرك ﻛ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ دەﯾﯾــك ﻟﺳــر دۆزی ﻛﻮرد ﻟ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧدا ﺑــﻮوە ،ﻟ وﺗﺎرﻜﺪا رەﺧﻨــی ﻟــ ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﭘﯾﺎﻣﯽ ﺋﯚﺟﻻن ﺑﯚ ﻧورۆزی ﺋﻣﺴﺎﯽ ﺋﺎﻣد و ﭘﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳری ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﮔﺮت و ﺋﺎﻣﺎژەی دا "دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﭼﺎرەﺳر ﻧﺎﻛﺎت .ﺗﻧﯿﺎ رﮕی رزﮔﺎری ﻛﻮردان ،ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﻛﻮردﯾﯿ ﻧك ﺑﺮاﯾﺗﯽ دﯾﻨﯽ". ﻟﯾﻼ زاﻧﺎ ،ﻧﻮﻨری ﺋﺎﻣد ﻟ ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ
ﺣﻮﻛــﻢ دەﻛﺎت و ،ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ ﻧﯾــت ﻧ ﻛﺸــی ﻛﻮرد
ﻛﺮ د
ﺑرەو دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ھﻧﮕﺎو ﻛــﺮدەوە ،ﻛﻮرد ﻧﺎوﯾﻨﺪا وﯾ
وﺗﺎرﻜﯽ ﭘﺸــﻜﺶ ﯽ و دووﭘﺎﺗﯽ
ﻟ ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯽ ﻛــﻮردان ﻛــﺮد و ﺋﻣــی ﺑــ ﺳــرﻛوﺗﻨﻜﯽ ﻣزن زاﻧﯽ .زاﻧﺎ ﻟﺑﺎرەی داﺧﻮازی ﻛﻮردەوە ﮔﻮﺗﯽ "ﺋﻤ ﺳــﻮاڵ ﻟ ﻛــس ﻧﺎﻛﯾﻦ، ﺑﻜﻮ ﻣﺎﻓﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﮔرەﻛ، ھﮕﯿﺮاﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛﺎن و ژﯾﺎﻧﻜﯽ ﺋﺎزاد و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻤﺎن ﮔرەﻛ." ھــر ﻟــم رۆژاﻧــی دواﯾﯿــﺪا، ﺷﺷــﻣﯿﻦ ﺷــﺎﻧﺪی ﺑدەﭘ ،ﻟ ﮔرﻣی ﺋﺎﯚزﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺗﻗﺴﯿﻤﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮوﻟﺪا ،ﺳرداﻧﯽ ﺋﯿﻤﺮاﯿﺎن ﻛــﺮد و ﭼﺎوﯾــﺎن ﺑــ ﺋﯚﺟﻻن ﻛــوت .ﺋﯚﺟﻻن ﻟــو دﯾﺪارەدا ﻧﯿﮕراﻧﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻟﻣــڕ ﻛﻣﺘرﺧﻣﯿــﯽ دەوــت ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳری ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﺧﺴﺘﺒﻮوە روو و رای ﮔﯾﺎﻧﺪﺑﻮو "ﻛﻮرد ھرﭼﯽ ﻟ دەﺳــﺘﯽ ھﺎﺗﻮوە ﻛﺮدووﯾﺗﯽ و ﺋﺴــﺘﺎ ﻧﯚﺑی ﺣﻜﻮوﻣﺗ ھﻧﮕﺎو ھﺒﻨ ."ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﻛ ھر رۆژ دەﺳــﺘﯾﻛﯽ ﺗﺮی ﮔرﯾﻼ ﺳﻨﻮور دەرﺑﺎز دەﻛــن و ﺧﯚ دەﮔﯾﻧﻨ ﻗﻧﺪﯾــﻞ ،وەﻓــﺪی ﺑدەﭘــ ﻟ ﻛﻧﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻣڕﻣڕە ،ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﮔﻣﯿﯿك ﺑرەو ﺋﯿﻤﺮاﯿﯿ ،ﭼﻧﺪ رۆژﻜ ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﻣﯾﺪاﻧﯽ ﺗﻗﺴــﯿﻢ ﻛــ ﻛﻮردﯾــﺶ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺋﻛﺘری ﺳرەﻛﯿﯿ ،ﭼﻧﺪ رۆژ و ﺷــوﻜ ﺗﻧﮕﯿﺎن ﺑ ﺋردۆﮔﺎن و ﺣﻜﻮوﻣﺗﻛیھﭽﯿﻨﻮە. ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺋﺴــﺘﺎ ﺋوەﯾــ ﮔﻟﯚ
4
ﺳﻴﺎﺳت ت ﺎﺳ
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﻧﺎوﭼ ﺟ ﻧﺎﻛﯚﻛﻛﺎن داوا دەﻛن دەﻧﮓ ﺑ دەﺳﺘﻮوری ھرﻢ ﺑﺪەن ﭘﺸﺪەر /وﺷ . ھﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎن رەﺣﯿﻢ
ﺑھﯚی رﮕﺮﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿوە دەﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﯾك ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮردی ﻧﺎوﭼ ﺟ ﻧﺎﻛﯚﻛﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ھرﻢ و ﻋﺮاق ﺑﺒش دەﺑﻦ ﻟ دەﻧﮕﺪان ﻟﺳر ﭘۆژە دەﺳﺘﻮوری ھرﻢ ،ﺳرۆﻛﯽ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دە ﭘﺎش ﮔڕاﻧوەی ﺋو ﻧﺎوﭼﺎﻧ ﺑﯚ ﺳر ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺗﻮاﻧﺮﺖ ﻟﺳر ھﻣﻮارﻛﺮدﻧوەی دەﻧﮓ ﺑﺪەن، ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻟﮋﻧی داڕﺷﺘﻨوەی ﭘۆژەی دەﺳﺘﻮور زاﻧﺎ رۆﺳﺘﺎﯾﯽ ﭘﯽ واﯾ ﺑ رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋﺮاق و ھرﻢ دەﻛﺮﺖ ﺋو ﻛﻮرداﻧ دەﻧﮓ ﺑﺪەن ﭼﻮﻧﻜ ﺑ ﻣﺎﻓﻜﯽ ﻧﺗوەﯾﯿﯽ ﺋواﻧﯽ دەزاﻧﺖ.
ﺑﭘﯽ ﺗﻮﮋﯾﻨوەﯾك ٪٤٨ی ﻛﻮرداﻧﯽ ﻋﺮاق ﻟ ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺋﯿﺪارەی ھرﻢ دەژﯾﻦ
ﮔﻧﺠﻜﯽ ﻛرﻛﻮوﻛﯽ: ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧ دەﻧﮓ ﻟﺳر دەﺳﺘﻮورەﻛﻣﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ھﯿــﻮا ﻧﺟﻤدﯾــﻦ ﮔﻧﺠﻜﯽ ٣٢ﺳﺎڵ /ﺑ رۆژﻧﺎﻣی ﻛﻮردی ٣٢// "وﺷــ "دەﺖ ،وەﻛﻮ ﻛﻮرداﻧﯽ ﻧﺎوﭼــ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﻛﺎن ھﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧﻚ ﻟﺳر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺒﻮوﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧﯿﯿ ،ﺑﯚﯾ ﭘﻮﯾﺴﺘ رﮕــ ﺑــﺪرێ دەﻧﮓ ﻟﺳــر ﭘــۆژەی دەﺳــﺘﻮوری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜ ﺋﻤ ﻛﻮردﯾﻦ و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﯿﻦ ،ﺑﯚﯾ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ھرﻢ ﺋﻣ ﺑﺨﻧ ﺑرﻧﺎﻣﯾﺎﻧــوە ﺑﯚ ﺋوەی دەﺳــﺘﻮورەﻛ ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟــ ﺋﻤش ﺑﻜﺎت. ھﯿــﻮا ﻛــ دەرﭼــﻮوی زاﻧﻜﯚی ﻛرﻛﻮوﻛ ﺋوەﯾﺶ دەﺧﺎﺗ ڕوو "ﺋﮔر دەﻧﮓ ﻧدەﯾﻦ ھﺳــﺖ دەﻛﯾﻦ ﻣﺎﻓﻤﺎن دەﺧﻮرﺖ". ﺳرەﺗﺎی ﺋم ھﻓﺘﯾ ﻣﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــرۆﻛﯽ ھرﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑ ﻧﺎﻣﯾــك داوای ﻟ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻻﯾﻧــﻛﺎن ﻟﺳــر دەﺳــﺘﻮوری ھرﻢ ﻛﯚ ﺑﻜﻧوە و ﻛﯚدەﻧﮕﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟﺳر دروﺳﺖ ﺑﻜن. ﺋﮔرﭼــﯽ "وﺷــ "ﻟــم ﺑدواداﭼﻮوﻧﯾﺪا ﭼﻧﺪان دەزﮔﺎی ﻓرﻣﯿــﯽ ﺑﺳــر ﻛــﺮدەوە ﺑﯚ زاﻧﯿﻨﯽ ژﻣــﺎرەی ﻛﻮرداﻧﯽ ﻧﺎوﭼ ﺟــ ﻧﺎﻛﯚﻛﻛﺎن ،ﺑــم ھﯿﭻ
ﯾﺎﺳﺎ رﮕﺮە و داواﻛﺎرﯾﯽ ﻧﺗوەﯾﯿﺶ ھﯾ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﯾﺎﺳــﺎی دەﺳﺘﻮوری ﻟﺗﯿﻒ ﻣﺴــﺘﻓﺎ ﭘــﯽ واﯾ ﻟ رووی دەﺳﺘﻮوری و ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿوە
ﻣﺤﻣد ﺋﯿﺤﺴﺎن: ﺗﻣﻧﺎ دەﻛﯾﻦ دەﻧﮓ ﺑﺪەن ﺋو ﻛﻮرداﻧی ﻟ دەرەوەی ﺳ ﭘﺎرﺰﮔﻛی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دەﻧﮓ ﻟﺳر ﺋو ﭘۆژەﯾ ﺑﺪەن ﺑو ﭘﯿــی ﺟﮕ ﻟوەی ﻟ ﭘۆژە دەﺳــﺘﻮوری ھرﻤﺪا ﺋوە ﯾــﻛﻼ ﻛﺮاوەﺗوە ،ھﺎوﻛﺎت "ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋــﺮاق رﮕ ﺑوە ﻧــﺎدات ،ﺋﻣــش ﯾﻛﻜــ ﻟ ﻛﺸﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘۆژەﻛ." ﺋــو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﻛــ ﺋﻧﺪاﻣــﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧــﯽ ﻋﺮاﻗﯿﺸــ دە، "دەﻛﺮــﺖ دەﻗﻜــﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿﻘﺎﻟﯽ ﻟﻧﺎو ﭘۆژەﻛدا ﺑﭽﺳــﭙﻨﺮﺖ و ﺑــﺖ ﺋﮔــر ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛ دەﮔڕﻨوە ﺑﯚ ﺳر ھرﻢ، دەﺗﻮاﻧﻦ راﭘﺮﺳــﯽ ﻟﺳــر ﺋو ﭘﺮۆژەﯾ ﺑﻜن". ﻟ ﺳﺎﯾﺘﯽ ﺳرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟﺑﺎرەی ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧوە ھﺎﺗــﻮوە ﺋــم ﻧﺎوﭼﺎﻧ دەﮔﺮﺘوە "ﭘﺎرﺰﮔﻛﺎﻧﯽ ھوﻟــﺮ ،ﺳــﻠﻤﺎﻧﯽ ،دھــﯚك،
ﭘرﻟﻣﺎﻧﺘﺎرﻜﯽ ﮔﯚڕان: ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋﺮاق رﮕ ﻧﺎدات زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻛﯽ دەﺳــﺖ ﻧﻛوت، ﺑﭘﯽ ﺳــرﭼﺎوە ﻧﺎﻓرﻣﯿﯿﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ٢ ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮرد ﻟ ﻧﺎوﭼ ﺟ ﻧﺎﻛﯚﻛﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪدا دەژﯾﻦ ﻛــ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﻣﻠﯿﯚﻧﻜﯿﺎن ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﯿﺎن ھﯾ.
ﻟ ﭘﺎرﺰﮔی واﺳﺖ ،ﻛﻮت". ﻟــ ﻣــﺎدەی دووەﻣﯽ ﭘــۆژەی دەﺳﺘﻮوری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟﺑــﺎرەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧوە ھﺎﺗﻮوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﻚ دﺖ ﻟ ﭘﺎرﺰﮔی دھــﯚك ﺑ ﺳــﻨﻮوری ﻛﺎرﮔﯾﯽ
ﻛرﻛﻮوك ،ھﻣﻮو ﺷــﺎرۆﭼﻜ و ﺷــﺎرەدﻜﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔی ﻧﯾﻨوا ﺟﮕــ ﻟ ﻣﻮوﺳــ ،ﺑﻋــﺎج و ﺣزەر ،ﺷﺎرۆﭼﻜﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻗﯿﻦ، ﻣﻧﺪەﻟــﯽ و ﻛﻔــﺮی ،ﺟﮕــ ﻟ ﺷﺎرەدﯽ ﺑﻟدروز ﻟ ﭘﺎرﺰﮔی دﯾﺎﻟ ،ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎرۆﭼﻜی ﺑدرە
ﺋﺴﺘﺎوە ،ﭘﺎرﺰﮔﻛﺎﻧﯽ ﻛرﻛﻮوك، ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ،ھوﻟﺮ و ﺷﺎرۆﭼﻜﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻛﺮێ ،ﺷﺨﺎن ،ﺷﻨﮕﺎل ،ﺗﻠﻜﻒ، ﻗرەﻗﻮش و ﺷــﺎرەدﻜﺎﻧﯽ زﻣﺎر، ﺑﻋﺸــﯿﻘ و ﺋﺎﺳــﻜﯽ ﻛك ﻟ ﭘﺎرﺰﮔــی ﻧﯾﻨــوا و ھردوو ﺷﺎرۆﭼﻜی ﺧﺎﻧﻗﯿﻦ و ﻣﻧﺪەﻟﯽ ﻟــ ﭘﺎرﺰﮔی دﯾﺎﻟــ ،ﺋﻣﺎﻧش ﺑﺳــﻨﻮوری ﻛﺎرﮔﯾــﯽ ﭘﺶ ﯾﺎﻧوە" .ﻟ ﺑﮔی ١٩٦٨ﯾﺎﻧوە". ﺳــﺎﯽ ١٩٦٨ دووەﻣﯽ ھﻣﺎن ﻣﺎدەﺷﺪا ھﺎﺗﻮوە ﺳﻨﻮورە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن -ﻋﺮاق ﺑ ﭘﺸﺘﺒﺳﺘﻦ ١٤٠ی ی ﺑ ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎدەی ١٤٠ دەﺳــﺘﻮوری ﻓﯿﺪراﯿﯿوە دﯾﺎری دەﻛﺮﻦ.
٪٤٨ی ﻛﻮرداﻧﯽ ﻋﺮاق ﻟ ٪٤٨ی دەرەوەی ھرﻢ دەژﯾﻦ ﺧﻠﯿﻞ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ ﻟ ﻛﺘﺒﻛﯾﺪا ﺑ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ "ﻧﺎوﭼــ ﺟــ ﻧﺎﻛﯚﻛــﻛﺎن ﻟ ﻧــﻮان ﺋﺴــﺘﺎی ﮔﮔﺮﺗــﻮو و داھﺎﺗــﻮوی ﻧﺎدﯾــﺎردا" دەــ، ﻟﮔــڵ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ھوﻛﺎن ﺑﯚ ١٤٠ی ی ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧﯽ ﻣــﺎدەی ١٤٠ دەﺳﺘﻮوری ھﻣﯿﺸﯾﯿﯽ ﻋﺮاق، ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟ ھرﻢ رازی ﺑﻮون ﻟﺳــر دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﻟ ﻧﺧﺸــﯾﻛﺪا ﻛــ ﻓﺎﻛﺘرە ﻣﮋووﯾﯽ و ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿﻛﺎن رەﭼﺎو ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺋوەی ﺑﺒﺘ ﺑﻨﭽﯿﻨﯾك ﺑــﯚ ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻓﯿﺪراــﯽ .ﺑﭘﯽ ﺗﻮﮋﯾﻨوەﻛی رووﺑری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ٪ی ﻛﯚی رووﺑری ٪١٨،٥ی ﮔﯾﺸﺘ١٨،٥ ﻋﺮاق. ﺋــو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﻛــ ﭼﻧﺪﯾــﻦ ﺗﻮﮋﯾﻨوەی ﻟﺳــر داﻧﯿﺸﺘﻮان ھﯾ ﺑﯚ رۆژﻧﺎﻣی "وﺷ "دە، ﺋﺴــﺘﺎ ﺳــ ﺑش ﻟ ﻛﻮرد ﻟ ﻋﺮاﻗﺪا دەژﯾﻦ ،ﺑﺷــﯽ ﯾﻛم ﺋواﻧن ﻛــ دەﻛوﻧ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﺷﯽ دووەم ﺋواﻧن ﻛ ﻟ ﻧﺎوﭼ ﺟــ ﻧﺎﻛﯚﻛﻛﺎﻧﻦ وەﻛــﻮ ﻛرﻛــﻮوك ،ﺑﺷــﯽ ﺳﯿﻣﯿﺶ ﺋواﻧن ﻟو ﻧﺎوﭼﺎﻧدا ﺟﮕﯿﺮن ﻛ ﺟﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧﯿﻦ وەك ﻛﻮرداﻧﯽ ﺑﻏﺪا و ﺑﺳﺮە. ﺑﭘــﯽ ﺗﻮﮋﯾﻨﻛــی ﺧﻟﯿﻞ ٪ی ﻛﻮرداﻧــﯽ ٪٤٨ی ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ٤٨ ﻋﺮاق ﻟــ ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ٪٥٢ی ٪ی ﺋﯿﺪارەی ھرﻢ دەژﯾﻦ و ٥٢ رووﺑری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛوﺘ دەرەوەی ﺋﯿﺪارەی ھرﻤوە. "ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻢ دەﺗﻮاﻧﺖ ﺑ رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟﮔڵ ﺑﻏﺪا ﺋو ﻛﻮرداﻧ ﺑﺒش ﻧﻛﺎت" ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻟﮋﻧی داڕﺷﺘﻨﯽ ﭘۆژە دەﺳﺘﻮوری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زاﻧــﺎ رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﻟــ ﻟﺪواﻧﻜﺪا ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــی "وﺷــ "ﮔﻮﺗﯽ، دەﻧﮕﻨداﻧــﯽ ﺋــو ﻛﻮرداﻧی ﻟ دەرەوەی ھرﻤــﻦ ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﯾﻛــﻚ ﺑــﻮو ﻟــ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟﺳــر دەﺳﺘﻮورەﻛ. "ﻟــ رووی ﻧﺗوەﯾﯿﯿوە ﻣﺎﻓﯽ
5
ﺋو ﺧﻜﺎﻧﯾ ﻛ ﻟ ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھرﻤــﻦ دەﻧﮕــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﺳــر ﭘۆژەﻛ ﺑﺪەن، دەﻛﺮێ ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ھرﻢ ﺑ رﻜﻜوﺗﻨﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟﮔڵ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺋو ﻛﺎرە ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺋــوەی ﺑﺒش ﻧﺑﻦ" رۆﺳﺘﺎﯾﯽ ﮔﻮﺗﯽ. ﺑﭘــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــﻛﺎن رووﺑری ٪ی ﻛﯚی ﺧﺎﻛﯽ ٪١٨،٥ی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ١٨،٥ ﻋــﺮاق ﭘﻚ دەھﻨــﺖ و ﺑم ،٪١١،٧ھوﻟﺮ ﺷــﻮەﯾ) دھﯚك ،٪١١،٧ ،٪ﻛرﻛﻮوك ،٪١٤ ،٪١٨ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ١٤ ،٪١٨ ٪ﻟﺮەدا ٪١٥،٣ ،٪٢٦،١ﻧﯾﻨــوا ١٥،٣ ،٪٢٦،١ ﺋوەی ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧ ﻟو ٪٣٤،٤ی ﻛﯚی ﭘﺎرﺰﮔﺎﯾ ﺗﻧﯿــﺎ ٪٣٤،٤ی ٪٤،٩ ٪ ﺧﺎﻛﯽ ﻧﯾﻨواﯾ ،ﺧﺎﻧﻗﯿﻦ ٤،٩ ٪٥٣،٦ی ﺧﺎﻛﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎی واﺗــ٪٥٣،٦ ی ،٪ﺑدرە ،٪٥،٥ دﯾﺎﻟــ ،ﺑﻟــدروز ٥،٥ ٪٢١،٣ی ﺧﺎﻛــﯽ ٪واﺗــ٪٢١،٣ ی ٪٤،٥ ٤،٥ ﭘﺎرﺰﮔﺎی واﺳﺖ(. ﻣﺤﻣد ﺋﯿﺤﺴــﺎن ﺳــرۆﻛﯽ دەﺳﺘی ﻧﺎوﭼ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھرﻢ رای دەﮔﯾﻧﺖ ﻛــ دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﻧﺎوﭼ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھرﻢ ﻟﺳر ﭘۆژەی دەﺳﺘﻮور داواﻛﺎرﯾــﯽ ﺋواﻧﯿﺸــ و دە، "ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋو ﻛﻮرداﻧی دەرەوەی ھرــﻢ دەﻧﮓ ﻟﺳــر ﭘۆژەی دەﺳﺘﻮوری ھرﻢ ﺑﺪەن و ھﻗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــ ،ﺋﻤ ﺗﻣﻧــﺎ دەﻛﯾﻦ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋــو ﻧﺎوﭼﺎﻧــ دەﻧﮓ ﺑدەﺳﺘﻮور ﺑﺪەن". ﻧﯿﻌﻤــت ﻋﺑــﺪو ﺳــرۆﻛﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﯾﻛﺘﯿــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﻤﺎ ﺑﯚ ﺋوە دەﻛﺎت ﻛ ﺋﺴــﺘﺎ ﻟ رووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺋﯿﺪارﯾﯿوە ﻧﺎوﭼ ﺟ ﻧﺎﻛﯚﻛﻛﺎن ﻟژﺮ دەﺳــﺗﯽ ھرﻤﺪا ﻧﯿﻦ، ﺑو ﭘﯿ ﻧﺎﻛﺮﺖ ﺋو ﻛﻮرداﻧی ﻟ ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ دەﻧﮓ ﻟﺳر ﭘۆژەی دەﺳﺘﻮور ﺑﺪەن ،ﻟﮔڵ ﺋوەﺷــﺪا دەﺖ دەﻛﺮــﺖ ﭘــﺎش راﭘﺮﺳــﯽ و ﮔڕاﻧوەی ﺋو ﻧﺎوﭼﺎﻧ ﺑﯚ ﺳــر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن" ﭘۆژەﻛــ دووﺑﺎرە ھﻣــﻮار ﺑﻜﺮﺘــوە و ﺋواﻧﯿﺶ ﺑﺘﻮاﻧﻦ دەﻧﮕﯽ ﻟﺳر ﺑﺪەن. ﺑﭘﯽ ﺗﻮﮋﯾﻨوەﻛی د.ﺧﻟﯿﻞ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ١٥ﺷــﻮﻦ وەﻛــﻮ ﻧﺎوﭼی ﺟ ﻧﺎﻛﯚك دﯾﺎری ﻛﺮاون ﻛ ﺋواﻧﯿﺶ ﺑﭘــﯽ رووﺑرﯾﺎن ﻟــ ﺧﺎﻛــﯽ ھرــﻢ و ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯿﺎن دﯾﺎری ﻛﺮاون:
¿âËgÐÅ ÍËg?dÌÔ ÎеÐË
¿âËgÐÅ ÍÁ?ÊLpÌÁ?c ÎÙµ й Ä?ÊLpÌÁ?c
¿âËgÐÅ ÎgÐGÉÉg ÎÙµ й ÎgÐGÉÉg
¼@ïÁÐo Î?iб
6\1
4\/
gЮ¥Ð¹ÐK
./\5
..\.
Ä@`âÌo
/\/
0\0
¯Ì¶ºK
2\-
0\.
ÐÌÌÁ?d½ÐW
1\4
/\6
½ gÉÊ Ð
3\2
3\6
¸Éʵgе
/2\.
.0\5
Ð ÉÐW
1\5
4\4
jGÉc
.\4
1\-
Îh®µ
1\-
2\2
ÉÊK@½gÊ_iÉÉc
5\1
2\4
_@ ±ÐÁ
.-\2
5\4
½ ͹ÏdÁÐ
/\3
0\-
ÐÌÌÁ?iб
-\6
5\.
ÏgcÐG
.\1
6\-
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤﻣد
رەھﻧﺪەﻛﺎن
دوا ھﺒﮋاردﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﯾﻛﭙﺎرﭼ ﺋﻣ دوا ھﺒﮋاردﻧ ﻛ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾك ھرﻢ و ﯾك ﭘﺎرﭼﯾ ،ﺣﻜﻮوﻣﺗ ﺧﯚﺟﯿﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮارووی ﻋﺮاق ﻛ ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﺷﯿﻌ و ﺳﻮﻧﻨی ﮔﻮاﺳــﺘوە ﺑﯚ ﻧﻮان ﺳــ ﭘﻜﮫﺎﺗ ﺷﯿﻌﻛﺎن و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﯽ دەﺳت ﻛ دەوﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎی دەﺳﺗﺪاری ﻛﺮد ﺑ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و ﺷــﯿﻌﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚ ﺣﻜﻮﻣاﻧﯽ، ھروەھﺎ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺧﯚﺟﯿﯿﯽ ﻧﺎوﭼی ﺳﻮﻧﻨﻧﺸــﯿﻦ ﻛ ﭘﺸﺘﺮ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دژاﯾﺗﯿﯽ دەﻛﺮد و ﺋﺴﺘﺎ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿ ﺑ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﺮاوە ،ﺋزﻣﻮوﻧﻜﺎرﯾﯿﻛ ﻟ داھﺎﺗﻮودا ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋزﻣﻮون دەﻛﺮێ. ﺳﯿﺎﺳــﺗﯽ ﺋزﻣﻮوﻧﻜﺎری ﻟــ دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﺑﻋﺲ ﻛ ھ و زەﻧﺎی ﻟ ﻛوﺗوە و ﻣﺑﺳﺘﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯿﯿﻛﺎن ﺑﻮو ﺋو ﺋزﻣﻮوﻧ دووﺑﺎرە ﺑﻜﺮﺘوە ﺑ ﺷــڕ و ﺋﺎﺷﺘﯿﯿوە و ﺑ ﺋزﻣﻮوﻧﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯿﯿوە و ﺑو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿوە ﻛ ﻟ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺑــﻮو ﻟ ﻋﺮاﻗﯿﺶ دﯾﻤﻧﻛﺎن دووﺑﺎرە ﺑﻮوﻧوە ،ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧوە ﻣﯚدﻠﻛــ ﮔﻮاﺳــﺘﺮاﯾوە ﺑﯚ ﺧﻮاروو ﺑﮔﺸــﺘﯽ و ﺑﻏﺪا ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ،ﺋﺴﺘﺎ دۆﺧ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻛ ﭘﭽواﻧ ﻛﺮاﯾوە، ﺋﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﻣﯚدﻠﻜﯽ ﻧــﻮێ ﻟ ﺧﻮارەوە ﺑرەو ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﻜﺸﺎ ،ﺋم ﭘﺸﺒﯿﻨﯿﯿ ﻟوﻮە ﺳرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە ﻛ ﭘﺸﻮەﺧﺘ ھﺸﺘﺎ ھﺒﮋاردن ﻧھﺎﺗﻮوەﺗ ﭘﺸ و وادەﻛﺷﯽ ﻟ ﺑردەم ﺋﺎﻮﮔﯚڕداﯾ و دەﯾﺎن ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺳﯾﺮ ﺧﺮاوﻧﺗ روو ،ﺳرەﻧﺠﺎم ﺑ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺗواﻓﻮﻗﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ دﺖ ،ﺷڕ و ھڕەﺷی ﻧﺎڕاﺳﺘوﺧﯚ دەﻛﺮﺖ ،ﯾﻛﻚ ﻟواﻧــ ﺋﮔری ﺋوە ﻟ ﺋﺎراداﯾ ھرﻤﯽ ﺳــﻠﻤﺎﻧﯽ ﻟ ھرﻤ ﮔورەﻛی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﯿﺎ ﺑﺘوە. ﺋﻣش ﺋﮔر ﺑﺷﻜﯽ ﺑﯚ ﻧﺑﻮوﻧﯽ زەﻣﯿﻨی ﭘﻜوەژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧ ﺑﮕڕﺘوە و دوو ﺑرەی ﺟــﻮدان ﻟ رووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿوە ،ﺑﺷﻛی ﺗﺮی ﺑﺎﻛﮕﺮاوﻧﺪﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھﯾ و ﺑﯚ ﺋو ﺋﯿﻤﺰاﯾ دەﮔڕﺘوە ﻛ ﻟ ﺳروەﺧﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻣﺎم ﺟﻻل ﻟﮔڵ ﭘﯚل ﺑﺮﯾﻤر ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺋوﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ ﻟ ﻋﺮاق ﻛﺮدی ،ﻣﺑﺳــﺘﻢ ﻟ داﻣزراﻧﺪﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﭘﺎرﺰﮔﻛﺎﻧ ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ﻛ ﺋﺴﺘﺎﯾ. ﺋﻣ دوا ھﺒﮋاردﻧ ﻛ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﻛﭙﺎرﭼﯾﯽ ﺑﺧﯚﯾوە دەﯾﺒﯿﻨ ،ﺑﯿﺎﻧﻮوم ﺑﯚ ﺋم ﭘﺸﺒﯿﻨﯿﯿ ﺋوەﯾ ﻛ ﻟ ﺧﻮﻟﯽ داھﺎﺗﻮودا ﻣﺳــﻟی ﺳرۆﻛﯽ ھرﻢ ﭼﯽ ﺗﺮ ﭼﻧﺪ ﺑﺎرە ﻧﺎﻛﺮﺘوە ،ﺑﯚ ﺋﻣش ﭘﻮﯾﺴﺘ ﻛﺳﻜﯽ ﺗﺮ ﺧﯚی ﺑﭙﺎﻮێ ﻛ ﺋزﻣﻮوﻧﯽ ھﺑﺖ و ﻛﺳﻜﯽ ﻟﻮەﺷﺎوە ﺑﺖ و ھﻣﻮو ﻻﯾك ﻗﺒﻮوﯽ ﺑﻜن ﺑﺣﺰﺑ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﭼﭘﻛﺎﻧﯿﺸوە، ھروەھﺎ ﻟ دەﺳﺘﻮوردا ﺟﮕی ﺑﺒﺘوە و ﺧﺎوەن ﻧﻔﻮزی ﺧــﯚی ﺑﺖ و ﺑﺘﻮاﻧ ﺑﺎﻧﺴــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ راﺑﮕﺮﺖ ،ﺋم ﻛﺳــﺎﯾﺗﯿﯿ و ﺋم ﻛﺎرەﻛﺘرە ﭼﺎﻻﻛ ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دەرەوە ﻧﺎﺳــﺮاو ﺑﺖ ،ﻧك ھر ﻧﯿﯿ ،ﺑﻜﻮ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺮێ ﻟﻻﯾــن ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟو ﺣﺰﺑﺎﻧی ﻛﺒرﻛﯽ ﺑﯚ دەﻛن و ﺋواﻧش ﻛ ﺗﻣﺎﺷﺎﻛری ﯾﺎرﯾﯿﻛن ،ﺑﯚﯾ ھﺎوﻛﺸﻛ زۆر ﭘﭽواﻧ دەﺑﺘوە و دەﺑﺖ ﺑدوای ﺋﻟﺘرﻧﺎﺗﯿﭭﻜﯽ ﺗﺮدا ﺑﮕڕﯿﻦ ﻛ ﺋوﯾﺶ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎرﯾﯽ ﭘﺎرﺰﮔﻛﺎﻧ ﯾﺎن ھر ﻛس ﻟ ﻧﺎوﭼی ﻧﻔﻮزی ﺧﯚی ﺳرۆك ھﺒﮋﺮﺖ ﻛ ﺋﻣ ﻟ دەﺳﺘﻮوردا ﻧﯿﯿ. ﻛ دەﻢ ﺋﻣ دوا ھﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﻜوەﯾﯿﯿ ،ﻣﺑﺳــﺘﻢ ﻟوەﯾ ﺋو ﻓزا ﺳﯿﺎﺳﯿﯿی ﻛ ﺑھﻣﻮو ﻛﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﻛﺎﻧوە ھﯾ ،ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑﺖ ﻟوەی داھﺎﺗﻮو ﺑﯚ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدن ﻟ ﮔﻮﺗﺎری ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوی ﻛﻮرد ،ﺑم ﺑﯚ ﺳﻻﻣﺗﯿﯽ دۆﺧﻛ و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛﻮرد ﻟ ﺋﮔرﻜﯽ ﺗﺮی ﺧﺮاپ ﻛ ﺷــڕ ﺑــﺖ ،ھر ﺋو ﺋﻟﺘرﻧﺎﺗﯿﭭﯾ ﻛ ﺑﯿﺮی ﻟ ﻛﺮاوەﺗوە و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑم وﻨﯾی ﺋﺴﺘﺎ ﻧﻣﻨﺘوە و ﺋﯿﺨﺘﯿﺎر ﺑﺪرﺘ دەﺳــﺖ ھــر ھﺎووﺗﯿﯿك ﻟ ﻛــﻮێ ﺋﺎرەزووی ﻧﯿﺸــﺘﺟﺒﻮوﻧﯽ ھﯾ ،ھروەك ﺋوەی ﺋﺴﺘﺎ ﻟ ﻧﺎوﭼ ﺳﻮﻧﻨﻧﺸﯿﻨﻛﺎن ﺧرﯾﻜ ﺑﺧﺸﻜﯾﯽ دەﺳﺖ ﭘ دەﻛﺎت و ﺳرەﺗﺎﻛی دﯾﺎرە ،ﺑﯚﯾ ﺋﻣش ﺳر دەﮔﺮﺖ ،ﭼﻮﻧﻜ ﺟﮕ ﻟ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﻧﻮان ﭘﻜﮫﺎﺗ ﺳرەﻛﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﻛ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ ﻟ ﻛﻮرد ،ﺷــﯿﻌ و ﺳﻮﻧﻨ ،ﻟﻧﻮ ﺣوزەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﺑردەوام و ﻣﮋووﯾﯽ ھﯾ ﻛ وا ﺑ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﺰاﻧﺮێ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳرﻛوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘﺎرﺰﮔﻛﺎن ﺑﻜﺮێ .ﻛواﺑﻮو ﺋــم ھﺒﮋاردﻧی ﺑردەﻣﻤﺎن ﻛ ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﺎﻧﯽ ﮔﯚڕﯾﻮە و وﻨــ و ﻣﺎﻧﺎی ﺟﯿﺎوازی ھﯾ ﻟﮔڵ ﺋواﻧﯽ ﭘﺸــﻮوﺗﺮ، ھر ﺋوەﯾ ﻛ دوا ھﺒﮋاردﻧ ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﯾﻛﭙﺎرﭼ.
ﺳﻴﺎﺳت
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
5
ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎوی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﻮوەﺗ ﻣﯚدﻞ
ھوﻟﺮ -وﺷ .ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ
ﺋﺎﻓﺮەﺗﻜﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ﭘﮕﯾﺸﺘﻮوی ﺷﺎری ھوﻟﺮ ﻛ داﯾﻜﯽ دوو ﻣﻨﺪا و ﺧﯚﺷوﯾﺴﺘﯿﯿﻛﯽ ﺋﺠﮕﺎر زۆرﯾﺸﯽ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاﻛﺎﻧﯽ ھﯾ ،ﻟ رﮕی دراﻣﺎ ﺗﻮرﻛﯿﯿﻛﺎﻧوە ﻛﺎرﯾﮕرە ﺑ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺗﻮرك ،ﻟ ﻗﺴﻛﺎﻧﯿوە دەردەﻛوﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺎرﯾﮕرە ﺑ ﻛﭽﻛی و دە" ،ﺧﯚم ﻧﺎوم ﻧﺎوە )ﺋﻼ( ،ﺋﻼ واﺗﺎ ﻛﺎڵ، زﯾﺎﺗﺮ ﺑو ﻣﺎﻧﺎﯾ دﺖ )ﭼﺎوی ﻛﺎڵ(". ٣٩ﺳــﺎڵ /ﺳــﺑﺎرەت ﺑ ﺑدﯾﻌــ ﺋﺣﻤد ٣٩// ﻧﺎوﻟﻨﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑوە دا ﻛ ﻟو ٢ ﻣﻨﺪای ھﯾﺗﯽ ﻛﭽﻛی ﺑ ﺋﺎرەزووی ﺧﯚی ﻧﺎو ﻧﺎوە ،ﺋﮔرﭼﯽ ﻧﺎوەﻛ ﻟ ﺑﻨڕەﺗﺪا ﺗﻮرﻛﯿﯿ، ﺑم ﺑو ﻧﺎوە دﺨﯚﺷﺘﺮە ﻧوەك ﻛﻮڕەﻛی ،ﻛ ﻟﻻﯾن ﻣﺮدەﻛﯾوە ﻧﺎو ﻧﺮاوە )ﺋﺎرام( . ﺑدﯾﻌ دە" ،راﺳﺘ ﻣﻦ ﺗﻮرك ﻧﯿﻢ ،ﺑم ﻧﺎوی ﻣﻨﺪاﻛم ﻧﺎوﻜﯽ ﺧﯚش و ﺳرەﻧﺠاﻛﺶ و دەﮔﻤﻧ ﻟﻧﺎو ﻛﯚﻣﮕدا ،ﻧﺎوی ﻛﻮڕەﻛﺷــﻢ ﻧﺎوﻜﯽ ﺳﺎدە و ﺧﯚﺷ ،ﺑم زۆر دووﺑﺎرەﯾ ﺑﯚﯾ ھﻨﺪە ﻟﮔڵ ﺋﺎرەزووی ﻣﻦ ﯾك ﻧﺎﮔﺮﺘوە". ﺟﯿﺎ ﻟ ﻧﺎوی ﺗﺎﻛﻛﺎن ،ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﻛﺮﻦ ﺑ ﺑﯿﺎﻧﯽ ،ﮔﻮﻧــﺪی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ،ﮔﻮﻧﺪی ﺋﯿﺘﺎﯽ، ﮔﻮﻧﺪی ﺋﻣرﯾﻜﯽ ،دوﺑی ﺳــﯿﺘﯽ و ﺋﯿﻤﭙﺎﯾر ھــﯚڵ ،ﻧﻤﻮوﻧی ﻧــﺎوە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــﻛﺎن ،ﺟﮕ ﻟ ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧــ و ﺧﻮاردﻧﮕﻛﺎن ﻛ زۆرﻜﯿﺎن ﻧﺎوی ﺑﯿﺎﻧﯿﺎن ﺑﺳرەوەﯾ. ی ﺋﻣﺴــﺎﺪا ﺋﻛﺎدﯾﻤﯿﺎی ﻛﻮردی ﻟ ﻣﺎﻧﮕﯽ ٢ی ﺑﯾــﺎری ﭘﻜﮫﻨﺎﻧــﯽ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﻜــﯽ دا ﺑﯚ رﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺷﻮﻨ ﮔﺸﺘﯿﯿﻛﺎن ،ھﺎوﻛﺎت داوا ﻟ ژووری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻛﺮا ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻧﺎوی ﺷﻮﻨ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﻛﺎن ﭘﺸﻜﺶ ﺑو ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧ ﺑﻜﺎت، ﻟﻻﯾﻛﯽ دﯾﻜوە ﺳــرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ داوای ﻟ ﺋﻛﺎدﯾﻤﯿﺎی ﻛﻮردی ﻛﺮدووە ﻛ ﻧﺎوی ﻧﺎوداراﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﭘﺸﻜﺶ ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﻟ ﻧﺎوﻟﻨﺎﻧﯽ ﺷﻗﺎم و ﭘﺎرك و ﺷﻮﻨ ﮔﺸﺘﯿﯿﻛﺎن ﺳﻮودی ﻟ وەرﮔﺮن. ﺑﭘــﯽ ﺑﮔی ٥ﻟــ ﻣﺎدەی ٤ی ﯾﺎﺳــﺎی ی ھﻣﻮارﻛﺮاو، ٢٠٠٧ی ی ﺳﺎﯽ ٢٠٠٧ ١٢ی ﺋﻛﺎدﯾﻤﯿﺎ ژﻣﺎرە ١٢ ﺑﭘﯽ ﺋو ﭘۆژە ﯾﺎﺳــﺎﯾی ﺑــﯚ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧــﺮدراوە ،زﻣﺎﻧــﯽ ﻓرﻣﯽ ﻟ ھرﻢ ﻛﻮردﯾﯿــ و ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿ ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻧــﻮان ھرــﻢ و ﺑﻏﺪاش ھــر دەﺑ ﺑ ﻛــﻮردی ﺑــﺖ ،دەﺑــﺖ ﺗﺎﺑﻠــﯚی ھﻣﻮو داوودەزﮔﺎ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﻧﻮﻨراﯾﺗﯿﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﺶ زﻣﺎﻧــ ﻛﻮردﯾﯿﻛــی ﮔورەﺗﺮ و ﻟﺳرەوە ﺑﻨﻮوﺳﺮﺖ ،ھﺎوﻛﺎت ﺑﭘﯽ ﭘۆژە ﯾﺎﺳــﺎی زﻣﺎﻧ ﻓرﻣﯿﯿــﻛﺎن دەﺑ ھﻣﻮو ﺧﺰﻣﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﻛرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ﺧﻮﻨﺪن و ﻣﺎﻣﻛﺮدﻧﯽ ﻟﮔڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑ ﻛﻮردی ﺑﺖ. ﺑم ھﻣﻮو ﺋو ﺧﺎﻧ و زۆر ﺧﺎﯽ دﯾﻜش ﻟ ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾﻛﺪا ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺮاوە و ﺗﻧﺎﻧت ﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎش ﭘۆژە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘرﻟﻣﺎن ﺑ ﻋرەﺑﯽ دەﻧﻮوﺳﺮﻦ و زۆرﺟﺎرﯾﺶ ﻧﻮوﺳﺮای ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺑ زﻣﺎﻧﯽ ﻋرەﺑﯽ دەﺑﯿﻨﺮﻦ. دﻛﺘــﯚر ﺋﺎﺳــﯚ ﺣﺳــﻧﺰادە وەك ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﺋو ﻟﮋﻧﯾی ﭘۆژە ﯾﺎﺳــﺎﻛﯾﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە، ﺑ"وﺷ"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ ﻛ ﺋو ﭘۆژەﯾ ﻟ ﭘﻨﺎو دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ زﻣﺎن ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮاوە ،ﺑوﺗی ﺋو ﻟ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك وﺗﻜﯽ ﻓﺮەزﻣﺎن و ﻓﺮەزاراوە ﭘﻮﯾﺴﺘ وەﻣــﯽ ﺋو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺑﺪرﺘــوە ،ﻛ ﺑﯚ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧــﻮان ﺣﻜﻮوﻣــت و ﺧﻚ چ زﻣﺎﻧﻚ ﺑﻛﺎر ﺑﮫﻨﺮﺖ. ﺣﺳﻧﺰادە ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛ ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﻛ ﻟ ﭘرﻟﻣﺎن واژووی ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻟ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯿــﺶ ﺑﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ وەزارەﺗ ﭘﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن دواﯾﻦ ﺗﺒﯿﻨﯿﯿﻛﺎن ﻟﺳــر ﭘــۆژە ﯾﺎﺳــﺎﻛ دراون و رەواﻧی ﭘرﻟﻣﺎن ﻛﺮاوەﺗوە. ھــﺎوﻛﺎت دﻛﺘﯚر ﺋﺣﻤــد وەرﺗﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻟﮋﻧی رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﭘرﻟﻣﺎن ﻟ ﻟﺪواﻧﻜﺪا ﺑﯚ "وﺷــ "ﭘﯽ واﯾ ﻛــ ﺋﺎﯚزﯾﯿﻛﯽ زۆر ﻟــ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟــ داوودەزﮔﺎ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﺗﺎﯾﺒت و ﻟ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھﯾ، زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﯾﻛﻚ ﻟ ﮔﺮﻓﺘﻛﺎﻧﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻛﺎرﻧھﻨﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿ ﻟ
ﺋﻛﺎدﯾﻤﯿﺎ ﻟ رووی زﻣﺎﻧواﻧﯽ ﻟ ﮔﺸــﺖ ﺗﺎﺑﻠﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺷﻮﻨ ﮔﺸﺘﯿﯿﻛﺎن ﺑرﭘﺮﺳ. ﺳــردەﻣﯽ ﻓﺘﻮﺣﺎﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼم و داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻟﻻﯾن دەوﺗﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ و ﻟ ﺳردەﻣﻛﺎﻧﯽ زووی ﻣــﮋوودا ،ﺑﻮوە ھﯚی ﺋوەی ﺷــﭘﯚﻟﻚ ﻧﺎوی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﻨ ﻧﺎو ﻛﻮﻟﺘﻮوری ھﻧﺪﻚ ﻧﺗوە، ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺗﻜڵ ﺑ ﺷــﻮﻦ و رەﺳــﻧﺎﯾﺗﯽ ﺋو ﻧﺗواﻧﺑﻮون ،ﻛﻮردﯾﺶ ﯾﻛﻚ ﺑﻮو ﻟوان، ﺋو داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ رەﻧﮕﺪاﻧوەی ﻟﺳر ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﻧﺗوەی ﻛﻮرد ﺑدی دەﻛﺮﺖ ،دواﺗﺮ ﺑھــﯚی ﻛﺮاﻧوەی ھرﻢ ﺑ رووی ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا و ھﺎﺗﻨﯽ وەﺑرھﻨﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻻﯾن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺋوروﭘﺎﯾﯿﯿﻛﺎن ﺋــو ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯿﺎﻧ
رووﻜﯽ دﯾﻜی ﺑ ﺑر ﺧﯚﯾﺪا ﻛﺮدووە ،ﺋوﯾﺶ ﻧﺎوی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺗﺎزە ﺑﺳــر ﺷﻮﻦ و ﻧوەﻛﺎن ﺑو دەﻛﺎﺗوە. ﺳــﺎﻣﺎن ﻣﻻ ﻣﺤﻣد ﺗﻮــﮋەری ﻛﯚﻣﯾﺗﯽ ﻟﺑﺎرەی ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎوی ﺑﯿﺎﻧﯿﯿوە دە" ،ﭼﻮوﻧﯽ ﺧﺰاﻧ ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋوروﭘﺎ ﻟــ ﺳــردەﻣﯽ ﺷــڕی ﻧﺎوﺧــﯚ و دواﺗﺮﯾﺶ ﮔڕاﻧوەﯾﺎن و ﻛﺮاﻧوەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ھرﻢ ﺑ رووی وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟ ﮔﺸﺖ ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا و ﭘﺸﻜوﺗﻨﯽ ﻛﯚﻣﮕی ﻛﻮردی و ﺑرزﺑﻮوﻧوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ،ھﻣﻮو ﺋﻣﺎﻧ ھﯚﻛﺎرن ﺑﯚ ﺋوەی ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﺧﺮا دروﺳــﺖ ﺑﺒﺖ ﻟﺳــر ﺧﺰاﻧﯽ ﻛــﻮردی و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧﺎوﻟﻨﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاﻛﺎﻧﯿﺎن". ﺋو ﺗﻮﮋەرە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑوەش دەﻛﺎت وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧــﺎوی ﺑﯿﺎﻧﯽ ھﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯿﻛــﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﻛﯚﻣﯾﺗــﯽ و دەرووﻧﯽ ﻟﺳــر ﻣﻨﺪاﻛﺎن ﻧﺎﺑﺖ و ﺗﻧﯿﺎ ﻟ رووی زﻣﺎﻧوە ﻛﺎرﯾﮕرە. ﻣــﻻ ﻣﺤﻣــد ھروەھــﺎ دەــ" ،ﺋﮔر
وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋو ﻧﺎوە ﺑﯿﺎﻧﯿﺎﻧ داﺑﺘﺎﺷــﺮﻦ وەك ﺋوەی ﻟ ﺗﻮرﻛﯿــﺪا ھﯾ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧ ﻣﺤﻣد دەﻛن ﺑ ﻣﮫﻣد ،ﺋوە ھﯿﭻ ﻣﯚرﻛﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭘﻮە ﻧﺎﻣﻨ و ﺑ ﺟﯚرﻚ ﻟ ﺟﯚرەﻛﺎن ﻓﯚرﻣﻜﯽ ﻛﻮردی ﺑ ﺑردا دەﻛﺮﺖ". ﺳﺑﺮﯾ ﻗﺎﺳــﻢ ﯾﻛﻜ ﻟو داﯾﻜﺎﻧی ﻟ ﻛﯚی ٧ﻣﻨﺪاﺪا ﯾك ﻧﺎوی ﻛﻮردﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿ ،ﺳــﺑﺮﯾ دە" ،دوو ﻟ ﻣﻨﺪاﻛﺎﻧﻢ ﻧﺎو ﻟﻨﺎوە ،ﺋواﻧی دﯾﻜ ﻟﻻﯾــن ﺑﺎوﻛﯿﺎﻧوە ﻧﺎو ﻧــﺮاون ،ﺟﺎران ﺧﻚ زۆرﺑی ﻧﺎوی ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺑﻛﺎر دەھﻨﺎو ﭘﯽ ﺑﺎش ﺑﻮو ،ﺑم ﻟم ﺳــردەﻣدا ﺧﻚ ﻧﺎوی ﺳﯾﺮ و ﺳﻣرە دەﺑﯿﻨﺘوە". ﺳﺑﺮﯾ ﺗﻣﻧﯽ ٥٧ﺳﺎ و ﻛﺎرﯾﮕرە ﺑ ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺗﻗﺎﻟﯿﺪی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋوەش ﻧﺎﺷﺎرﺘوە ﻛ ﺋو ﻧﺎوە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﺎﻧی ﭘ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟ ﻧﺎوی ﻛﻮردی و ھر ﻧﺎوﻜﯽ دﯾﻜ. ﻣﻨﺪاﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺑﺮﯾ ﻧﺎوﯾﺎن )ﺳــﻻم ،ﺳﺘﺎر، ﺳــﺑﻮر ،ﻗدرﯾ ،دەھﺎم ،ﺳــﻮﻣﯾ ،ﺳﺎﺢ(ە، ﺳــﻻم ﻛﻮڕی ﮔورەﯾﺗﯽ و ﺗﻣﻧﯽ ٢٩ﺳﺎ
زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﻛﺮاوە ھوﻟﺮ -وﺷ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﻋرەﺑﯽ دادەڕﮋرﻦ و ﺑﺷﻚ ﻟ ﻧﻮوﺳﺮاوە ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻧﯿﻦ ،ﺑﺷﯽ زۆری ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﻦ و ﻣﺎﻣی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟ زاﻧﻜﯚ ﺋھﻠﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑ ﻛﻮردی ﻧﯿﯿ ،ﺋوە ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪاﯾ ﻛ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ زﻣﺎﻧﻜﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﯚ داوودەزﮔﺎ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿﻛﺎن ەوە ﻟ ﭘرﻟﻣﺎن ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺮاوە. ٢٠٠٦ەوە دﯾﺎری ﻧﻛﺮاوە و ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎی زﻣﺎﻧ ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟ٢٠٠٦ داڕﺷﺘﻨوەی ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن ،ﻛ ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎی زﻣﺎﻧ ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘ داوە. ﺑﮔﻮﺗــی وەرﺗﯽ ﺋﺴــﺘﺎ ﭘۆژە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﺑــ ﻋرەﺑﯽ دەﻧﻮوﺳــﺮﻦ ،ﺑﺷــﻜﯽ زۆر ﻟ ﭘرﻟﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿــﺶ ﻟﮔڵ زﻣﺎﻧــﯽ ﻋرەﺑﯽ ﻟ
ﺗﮕﯾﺸــﺘﻦ و داڕﺷﺘﻨﺪا ﻛﺸــﯾﺎن ھﯾ و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺸــﯽ ﻛــﺮد ﻛ ﺋواﻧﯿــﺶ وەك ﻟﮋﻧ داواﯾﺎن ﻛــﺮدووە ﻛ ﺋوﻟوﯾــت ﺑو ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾ ﺑﺪرـﺖ ،ﺑم ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﻛﺎری ﺟﯿﺪی ﻟﺳر ﻧﻛﺮاوە.
زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺋو ﭘۆژە ﯾﺎﺳــﺎﯾ ﻟوەداﯾ ﻛ ﺳــﺎﯽ راﺑﺮدوو ﯾﺎﺳﺎی ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی ﻛــﻮردی ﻟ ﭘرﻟﻣــﺎن ھﻣﻮار ﻛﺮاوەﺗــوە ،ﻛ ﻟو ھﻣﻮارﻛــﺮاوەدا ﺑﺎس ﻟ ﮔﺮﻧﮕﯿــﺪان ﺑ زﻣــﺎن و ھﻨﺎﻧدﯾــﯽ زﻣﺎﻧﯽ
ﻟ ﭘﯿﺸﺳﺎزﯾﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﻧﺎوەﻛی ﺧﯚی ﺑــ زەردەﺧﻧﯾﻛوە ﮔﻮﺗﯽ، "ﺋﮔر ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﺋﺎﮔﺎم ﻟ ﺑﻮاﯾ ﻧﻣﺪەھﺸﺖ ﺋو ﻧــﺎوەم ﻟﺒﻨﻦ ،ﭼﻮﻧﻜ ﺣزم دەﻛﺮد ﻧﺎوی ﻛﻮردﯾﻢ ﻟﺒﻨﺮاﯾ." ﺳــﺑﺎرەت ﺑــ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﺎوی ،ﺳــﻻم دە، "ھرﮔﯿﺰ ﺑﯿﺮم ﻟوە ﻧﻛﺮدووەﺗوە و ﻧﺎﺷﻜﻣوە، ﺗﺎزە ﺧﻚ ﺑو ﻧﺎوە دەﻣﻨﺎﺳﻦ و ﺑﺎﻧﮕﻢ دەﻛن، دواﺟﺎر ﻧﺎوﯾﺶ ﺑﯚ ﻧﺎﺳــﯿﻨوەﯾ ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋوەﯾ ﺋﯿﻨﺴــﺎن ﻧﺎوﻜﯽ ھﺑﺖ ﭘﯽ ﺑﺎﻧﮓ ﺑﻜﺮﺖ و ﺑﻨﺎﺳﺮﺘوە ،ﺋﮔرﻧﺎ ﺷﺘﻜﯽ دﯾﻜ ﻧﯿﯿ ،راﺳﺘ ﻧﺎوﻜﯽ ﺧﯚش ﻛ ﻧﺗوەﯾﯽ و ﻓرھﻧﮕﯽ ﺧﯚت ﺑﺖ ﺧﯚﺷــﺘﺮ و ﺟﻮاﻧﺘﺮە ،ﺑم ﺋوەش ھﻣﻮو ﺷــﺘﻚ ﻧﯿﯿ ،ﻣﺮۆڤ دەﺗﻮاﻧ ﻧﺎوی ﺧﯚی ﺟﻮان ﺑﻜﺎت ،ﻧك ﺑ ﭘﭽواﻧوە". ﻟم ﺳﺎﻧی دواﯾﯿﺪا داواﻛﺎرﯾﯿﻛﯽ ﺋﺠﮕﺎر زۆر ﻟﺳر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﺎو ھﺑﻮو ،دادﮔﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑردەوام دەرﮔﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮاﺑﻮوەوە ﺑﺳــر ﺋو ﻛﺳﺎﻧی ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﺮدە ﻛﻮردی ،ﻣﻨﺪاﻛﺎن ھر ﻛﺎﺗﻚ ﺑﯿﺎﻧوێ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﯚڕن ﺑﯚ ﺋــو ﻧﺎوەی ﻟﮔڵ وﯾﺴــﺖ و ﺋﺎرەزووﯾﺎن ﯾك دەﮔﺮﺘوە ،ﺋﮔرﭼﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿ ﻧﺎوە ﺗﺎزەﻛﺎن ﻟ ﻣﺎوەﯾﻛــﯽ ﻛﻣﺪا ﺟﮕی ﺧﯚی ﺑﮕﺮﺖ و ﻛﺳﻛﺎن ﭘﯽ ﺑﻨﺎﺳﺮﻨوە. ﭘﺎرﺰەر ﻣﻧﺴــﻮور ﻋﯿﺴــﺎ ﺑﺎس ﻟوە دەﻛﺎت ﻛ رۆژاﻧ ﻛﺳــﺎﻧﻚ ھن ﺑﻣﺑﺳــﺗﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕﯾﻨﯿﺎن ﺳرداﻧﯽ دادﮔﺎ دەﻛن ،دادﮔﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﭘــﯽ رﻨﻤﺎﯾﯿ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻛﺎن ھــﺎوﻛﺎرن ﺑﯚ ﺋواﻧی دەﯾﺎﻧوﺖ ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﯚڕن. ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑوەش دەﻛﺎت ﻛﺳــﺎﻧﻚ ھن ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن دەﮔــﯚڕن ﻟﺑرﺋوەی ﺑ دﯿﺎن ﻧﯿﯿ و ﻛﺳﺎﻧﻜﯿﺶ ھن ﻟﻻﯾن داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯿﺎﻧوە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﯚڕدرﺖ ﺑ ﺋوەی وﯾﺴﺘﯽ ﻣﻨﺪاﻛی ﻟﮔڵ ﺑﺖ ،ﺋوﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﺋواﻧن ﻛ ﻣﻨﺪاﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﻣﻧﯿﺎن ﺑﭽﻮوﻛ و ھﺸﺘﺎن ﻓﺎم ﻧﺎﻛﺎت.
ﺳﺘﺎﻧﺪارد دەﻛﺎت. ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎی زﻣﺎﻧ ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎن ﻟ ٤٦ ﻣﺎدە ﭘــﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﻛ ﺑ ﮔﻮﺗــی ﺗﺎرﯾﻖ ﺟﺎﻣﺒﺎز ﯾﺎﺳــﺎﻧﺎس و ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻟﮋﻧــی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯽ ﭘۆژەﻛ ،ﺋو ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾ ﻣﺎﻓﯽ زﻣﺎﻧﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜــی وەك ﺳــﺮﯾﺎن و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿــﺶ دەﭘﺎرﺰﺖ و ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﭘ دەدات ،ﺋﺎﻣﺎژەﺷﯽ ﻛــﺮد ،ﻟو رﮕﯾوە زﻣﺎﻧﻜﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﺑﯚ ھﻣــﻮو داوودەزﮔﺎ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﺋھﻠﯿﯿﻛﺎن و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪن دەﺳﺘﺑر دەﻛﺮﺖ. ﺑم ﻟو ﭼﻧﺪ ﺳــﺎی راﺑﺮدوو ﻛ ﺑﺎﺳﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد دەﻛﺮﺖ ،ھﺳــﺘﯿﺎرﯾﯿك ﻟﺳــر ھﺒﮋاردﻧﯽ زاراوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ ﺳﺘﺎﻧﺪاردی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی دروﺳﺖ دەﺑﺖ، ﺑﮔﻮﺗــی ﻧرﯾﻤــﺎن ﺋﺣﻤد ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ ﭘﺮﺳﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪاری ﻛــﻮردی ﻟﻧﺎو ﺋو رﮋە زۆرە ﻟ زاراوە و ﺑﻦ زاراوەﻛﺎﻧــﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا دژوارە ،ﺋو ﭘﯽ واﯾ ﻛــ ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯽ و ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ زﻣﺎن ﻟ رﮕــی ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯿﺎی ﻛﻮردی ﺑراوﮋ ﻟﮔڵ ﻧﻮﺧﺒﻛﺎﻧﯽ ھﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻗﺴ ﻟﺳر زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪار ﺑﻜن. ﺑــم ﺣﺳــﻧﺰادە ﻧﯿﮕراﻧﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺋو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾی زاﻧﻜﯚ ﺑراﻣﺒر ﺑ ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎی زﻣﺎﻧــ ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎن رەت دەﻛﺎﺗوە و ڕووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛ ﯾﻛﻚ ﻟ ﻧﯿﮕراﻧﯿﯿﻛﺎن ﺋوەﯾ ﻛ ﭘﯿﺎن واﯾ ﻟ ھوﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوداﯾــﻦ و ﺑــ رای ھﻧﺪﻚ ﻛس ﺋﻤــ دەﻣﺎﻧوﺖ ،زاراوەﯾــك ھﺒﮋﺮﯾﻦ، ﺑم ﺑ رای دﻛﺘﯚر ﺋﺎﺳــﯚ ﭘۆژە ﯾﺎﺳــﺎی زﻣﺎﻧ ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎن ﺑﺎس ﻟ زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﻧﺎﻛﺎت و ﺗﻧﯿﺎ ﻗﺴــ ﻟﺳر زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿ ﻧــك زاراوەﯾﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ،ﺋو دەﺖ ﺑر ﻟ ھﻣﻮو ﺷــﺘﻚ ﯾﺎﺳــﺎﯾك ﺑﯚ رﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺣﻜﻮوﻣت و داوودەزﮔﺎﻛﺎن ﺑ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﭘﻮﯾﺴﺘ ،ﺑﯚ ﺋوەی ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣی ﺋو زﻣﺎﻧ ﺑ ﺋﯿﺪارەﻛﺎن و ﻧﻮوﺳــﺮاوە ﻓرﻣﯿﯿﻛﺎن و ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧوە دﯾﺎر ﺑﺖ.
6
ﺳﻴﺎﺳت
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﻛﯚﻧ ﺑﻋﺴﯿﯿﻛﺎن ھوﯽ وەرﮔﺮﺗﻨوەی زەوﯾﯿﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟ ھرﻢ دەدەن
ھوﻟﺮ-وﺷ
ﻣﺎوەﯾﻛــ ﻛﯚﻧ ﺑﻋﺴــﯿﯿﻛﺎن ﻟــ رﮕــی دادﮔــوە ﻛﺎر ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــوەی ﺋــو زەوﯾﯿﺎﻧــ دەﻛــن ﻛــ رژﻤﯽ ﭘﺸــﻮوی ﻋــﺮاق ﭘــﯽ داﺑــﻮون و دوای راﭘڕﯾﻦ ﻟﯿﺎن وەرﮔﯿﺮاوەﺗوە ،ﻟو رووەوە ﺗﺎ ﺋﺴــﺘ ژﻣﺎرەﯾﻛﯿﺎن ﻟ رﮕی دادﮔﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧوە زەوﯾﯿﻛﺎﻧﯿــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوەﺗــوە، ﺑم وەزﯾﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھرﻢ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗوە ﻛ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻢ ﻟ رﮕی ﭘۆژەﯾﺎﺳﺎﯾﻛوە رﮕ ﻟ ﭘﺪاﻧوەی ﺋو زەوﯾﯿﺎﻧ ﺑ ﺑﻋﺴﯿﯿﻛﺎن دەﮔﺮێ. ﻟ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎﻧﯽ ھﺷــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــدەی راﺑﺮدوو رژﻤﯽ ﺑﻋﺴﯽ
ﻟﻧﺎوﭼﻮوی ﻋــﺮاق ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺑﺧﺸﯿﻨﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزات ﺑو ﻛﺳﺎﻧی "ﺑﻋﺴــﯽ" ﺑﻮون ﺑــ ﭘﺪاﻧﯽ ﭘﻠ و ﭘﺎرە و ﭘﺎﺷــﺎن زەوی ،ﺑ ﺳــدان ﭘﺎرﭼ زەوی ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﺋﻧﺪام و دﺴــﯚزاﻧﯽ رژﻤﻛی ﺑﺧﺸــﯽ ،ﻟــ دوای ھﺒﮋاردﻧــﯽ ،١٩٩٢ﺑ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟ،١٩٩٢ ﺑﯾﺎرﻜﯽ ﭘرﻟﻣﺎن ﺋو زەوﯾﯿﺎﻧی ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﺑﻋﺴﯿﯿﻛﺎن دراﺑﻮون ﻟﯿﺎن ﺳﻧﺪراﯾوە و ﺟﺎرﻜﯽ ﺗﺮ ﺣﻜﻮوﻣت ﺑﯚ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺳــﻮودی ﻟ وەرﮔﺮت ﯾﺎن داﺑﺷﯽ ﺳر ﻛﺳﻮﻛﺎری ﺷھﯿﺪاﻧﯽ ﻛﺮد. دﺸﺎد ﺷھﺎب وەزﯾﺮی ﺷﺎرەواﻧﯽ و ﮔﺷﺘﻮﮔﻮزاری ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ" وﺷــ"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ، ﺧﻜﺎﻧﻚ ﺑر ﻟ راﭘڕﯾﻨﯽ ﺳــﺎﯽ ١٩٩١ﺑھﯚی ﻧﺰﯾﻜﯿﺎن ﻟ ﺑﻋﺴوە ﻟ ھرﻢ زەوﯾﯿﺎن ﭘ دراوە ،ﺑﮕﻮﻣﺎن زۆرﺑﺷﯿﺎن داﻧﯿﺸــﺘﻮوی دەرەوەی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧ و ﺑﭘﯽ ﺑﯾﺎرﻜــﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ١٩٩١ـوە ﺋو ﻟــ دوای راﭘرﯾﻨــﯽ ١٩٩١ـوە زەوﯾﯿﺎﻧﯾــﺎن ﻟ ﺳــﻧﺪراوەﺗوە و ﺣﻜﻮوﻣت ﺑــ ﻛﺎری ھﻨــﺎون و داﺑﺷﯽ ﺳــر ھﺎووﺗﯿﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە و ﺑﺷــﻜﯿﺎن دراوە ﺑ ﻛﺳﻮﻛﺎری ﺷھﯿﺪان. ﺷــھﺎب ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋﺴﺘﺎ ﺋوان )ﻛﯚﻧ ﺑﻋﺴــﯿﯿﻛﺎن( ﺑو ﭘﯿی ﭘﺸﺘﺮ ﺑﯾﺎرﻜﯿﺎن ھﺑﻮوە ﺑ ﺗرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺋو ﭘﺎرﭼ زەوﯾﯿﺎﻧ ،ﺑﺷﻚ ﻟواﻧ ﻟ رﮕی ﭘﺎرﺰەرەوە ﺳــرداﻧﯽ دادﮔ
دەﻛــن ﺑﯚ دووﺑــﺎرە وەرﮔﺮﺗﻨوەی ﺋــو زەوﯾﯿﺎﻧ و ﺑﯾﺎری دادﮔش ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺑﺷﻚ ﻟوان ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎﺗﻮوە. وەزﯾﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﮔﺷﺘﻮﮔﻮزار ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــوە دەﻛﺎت ﻛ ﻟ رﮕی ﭘۆژە ﺑﯾﺎرﻜوە رﮕ ﻟوە دەﮔﺮن ﺋو ﺑﻋﺴﯿﯿﺎﻧ دووﺑﺎرە زەوﯾﯿﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺳﺖ ﺑﻜوﺘوە. "ﻛﺎﺗﻚ ھﺳــﺘﻤﺎن ﺑو ﻛﺸــﯾ ﻛﺮد ،ﭘۆژە ﺑﯾﺎرﻜﻤﺎن ﺑ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺳرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋﺮاق ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە و ﺑم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧ ﭘﺸﻜﺸــﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛــﺮێ ﺑﯚ ﺋوەی ﭘﺳــﻨﺪ ﺑﻜﺮێ. ﭘۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛ ﺋوە ﻟــ ﺧﯚ دەﮔﺮێ ﻛ ﺋو زەوﯾﯿﺎﻧ ﻟ ﻛﯚﻧ ﺑﻋﺴــﯽ و ﻛﺳــﺎﻧی ﺑھﯚی دەﺳﺖ ی ﺋو
ﺗﻜﻜــﺮدن ﻟﮔــڵ رژﻤــﯽ ﭘﺸــﻮوی ﺑﻋــﺲ زەوﯾﯿﺎن ﭘ دراﺑــﻮو و ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟﯽ ﺳــﻧﺪﺑﻮوﻧوە ﺟﺎ چ ﺑــوەی ﺑﻛﺎری ھﻨﺎﺑ ﺑﯚ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﯾﺎﺧﯚ داﺑﺷﯽ ﺳــر ھﺎووﺗﯿﺎﻧــﯽ ﻛﺮدﺑ ،ﺋو زەوﯾﯿ ھر ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﻛی ھرﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑــ و ﺑ ﻛﯚﻧ ﺑﻋﺴــﯿﯿﻛ ﻧﺎدرﺘوە" ﺷھﺎب ﮔﻮﺗﯽ. دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ ﻛﺮدەوە "ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﭘرﻟﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯾﺎرﻚ دەرﺑﻜﺎت ﺑــوەی دادﮔﻛﺎن ﺋو ﺟــﯚرە ﺳــﻜﺎﯾﺎﻧ وەرﻧﮔﺮن و زەوﯾﯿﻛﺎن ﺑو ﻛﺳــﺎﻧ ﻧدەﻧوە دراﺑﻮو".. زەوﯾﺎن ﭘ دراﺑﻮو
وەزﯾﺮی ﻛﯚﭼﯽ ﻋﺮاق:
ﺑﺷﻚ ﻟ ﻛﺸﻛﺎﻧﯽ ھرﻢ و ﺑﻏﺪا ﺑﯚ دوای ھﺒﮋاردن دەﻣﻨﻨوە
ﺳﺎزداﻧﯽ -وﺷ وەزﯾﺮی ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒراﻧﯽ ﻋﺮاق رای دەﮔﯾﻧ ﻛ ﻛﺸی ﯾﺎﺳﺎی ﻧوت و ﮔﺎز ﻟ ﻧﻮان ھوﻟﺮ و ﺑﻏﺪا ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ داھﺎﺗﻮوی ھﺒﮋاردﻧﻛﺎﻧﯽ ﻋﺮاق و ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻧﻮێ دەﻣﻨﺘوە .ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮوﻧوەی ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ھوﻟﺮ و ﺑﻏﺪا و ﺳرداﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑھﯚی ﭘﺎﭘﺳﺘﯚی دەرەﻛﯽ و ﭘﺎﺷﺎن ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿوە ﺑﻮوە. دﯾﻨﺪار ﻧﺟﻤﺎن دۆﺳﻜﯽ ﻛ ﻟﺳر ﭘﺸﻜﯽ ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋو ﭘﯚﺳﺘی وەرﮔﺮﺗﻮوە ﻟ دﯾﻤﺎﻧﯾﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣی "وﺷ"دا ﺋوە دەﺧﺎﺗ ڕوو ﻛ ٦٠ ھزار ﺋﺎوارەی ﻧﺎوﺧﯚی ﻋﺮاق داوا دەﻛن ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﮕﯿﺮ ﺑﻦ و ﻧﮔڕﻨوە ﺷﻮﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،رووﻧﯿﺸﯽ ٢٠٠٣ـﻮە ـﻮە دەﻛﺎﺗوە ﻧﺰﯾﻜی ﭼﻮار ھزار ﻛﻮردی ﻓﯾﻠﯽ ﻟ دوای ٢٠٠٣ ﮔڕاوﻧﺗوە ﻋﺮاق.
" ٦٠ھزار ﺋﺎوارەی ﻧﺎوﺧﯚی ﻋﺮاق داوا دەﻛن ﻟ ھرﻢ ﺟﮕﯿﺮ ﺑﻦ" دوای رﻜﻜوﺗﻨ ٧ ﺧﺎﯿﯿﻛی ھردوو ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻢ و ﻧﺎوەﻧﺪ و دواﺗﺮ ھﺎﺗﻨﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﯚ ھوﻟﺮ ،چ ﮔرەﻧﺘﯿﯿك ھﯾ ﺟﺎرﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﻮرد ﻟ ﭘﺮۆﺳی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘراوﺰ ﻧﺧﺮێ و داواﻛﺎرﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺟﺒﺟ ﺑﻜﺮێ؟ ﻟ ﺳﯿﺎﺳﺗﺪا ھﯿﭻ ﮔرەﻧﺘﯿﯿك ﻧﯿﯿ، ﺑﻜﻮ ﺋﺴــﺘ ﭼﻧــﺪ رﻜﻜوﺗﻨﻚ ﻟ ﻧــﻮان ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋﺮاق ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاوە و ﺋو ﺧﺎﻧی ﺑﺎس ﻛﺮاون ﺧﺎﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﻦ ﻟ ﻧــﻮان ھــردوو ﻻدا ،ﭘﻢ واﯾ ﺑﺷﻚ ﻟو ﺧﺎﻧی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﻟﺳرە
ﻧك ﻟــم ﻣﺎوەﯾدا ،ﺑﮕــﺮە ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ ﻟم ﺧﻮﻟی ﺋﺴــﺘﺎی ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋﺮاﻗﯿﺸــﺪا ﭼﺎرەﺳر ﺑﻜﺮێ ،راﺳﺘ ﺑﺷﻜﯿﺎن رەﻧﮕ ﺑﯾﺎری ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋﺮاﻗﯽ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑ و ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﺑ ،ﺑم ﺑﺷﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ﭘﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑ ﯾﺎﺳﺎ ھﯾ و دەﺑ ﻟ ﭘرﻟﻣﺎن دەرﺑﻜﺮێ ،ﺋوەی ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑــ ﻛﺮدەوەﮔﻟﯽ دﯾﺠﻠــوە ھﯾ ﺋﮔر ﺑﻜﺮێ دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﻟ رﮕی ﻟﯿﮋﻧــی ﺗﻧﺎھﯽ ﻛــ ﭘﻜﮫﻨﺪراوە ﭼﺎرەﺳر ﺑﻜﺮێ ،ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﺑﻮدﺟﯾﺶ ﻟﯿﮋﻧﯾﻛﯽ داراﯾﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە
و ﺑﺎ ھرــﻢ ﺑدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﭼﺎرەﺳری ﻛﺸــﻛﺎن دەﻛﺮێ، ﺑم ھﻣﻮارﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟ ﺑ ﺷﺘﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﺎزاﻧﻢ ﺑﺗﺎﯾﺒت ﺋﺴﺘﺎ ﻛ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﻟ ﭘﺸﻮوداﯾ. ﻟــ راﺑــﺮدوو ﭼﻧﺪﯾــﻦ ﺟﺎر رﻜﻜوﺗﻦ ﻟ ﻧﻮان ھوﻟﺮ و ﺑﻏﺪا ﺋﯿﻤﺰا ﻛــﺮاوە و ﺟﺒﺟ ﻧﻛﺮاون، وەك ﺳرﻛﺮدەﯾﻛﯽ ﻛﻮرد ﻟ ﺑﻏﺪا ﺋﻣﺠﺎرە ﺗــﺎ ﭼﻧﺪ ﮔﺷــﺒﯿﻨﯽ ﺑ ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﺧﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋو رﻜﻜوﺗﻨﺎﻣ ﺗﺎزاﻧ؟ ھﻧﺪــﻚ ﺷــﺖ ھﯾ ﺑــ ﺑﯾﺎری ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋــﺮاق ﭼﺎرەﺳــر دەﻛﺮێ ،ﺑم ھﻧﺪﻚ ﭘﺮﺳــﯽ ﺗﺮ ھﯾــ ﻟ دەﺳــﺗﯽ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﺪا ﻧﯿﯿ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧ ﺋﮔر ﻟ ﭘﺮﺳﯽ ھﻣﻮارﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟ ﻟﯿﮋﻧﻛ ﺑﮕﻧ رﻜﻜوﺗﻦ و رەواﻧی ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺑﻜﺮێ ﭘﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛــم ﺗﭙڕﻨﺪرێ و رەواﻧــی ﭘرﻟﻣﺎن ﺑﻜــﺮێ ،ﺑم ﻟــ ﭘرﻟﻣﺎن ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿــ و ﺋو ﻛﺸﺎﻧی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ وەك ﻧوت و ﮔﺎز ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑوەﯾ ﭘﺸﺘﺮ ﻻﯾﻧﻛﺎن رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﻟﺳــر ﺑﻜن و ﭘﺎﺷﺎن ﻟ ﭘرﻟﻣﺎن ﺧﻮﻨﺪﻧوەی ﯾﻛم و دووەﻣﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺮێ و دواﺗﺮ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی دەوێ ،ﺑﯚﯾ ﻟــو ﺑواﯾدام ﺋﺳــﺘﻣ ﺑﺘﻮاﻧﺮێ ﯾﺎﺳﺎی ﻧوت و ﮔﺎز ﺗﭙڕﻨﺪرێ و ﭼﺎرەﺳــری ﺋو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿ ﺑﻜﺮێ. ﺋﻣــ دووەﻣﯿــﻦ ﺧﻮﻟ ﻛﻮرد
زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ١١٦ ھزار ﻛس ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﺸﺘﺟﻦ ﻛ ﺑﺷﯽ ھرە زۆرﯾﺎن ﻛﻮردی رۆژﺋﺎوان
ﻟــ ﻣﺎﻣﻛﺮدن ﻟﮔــڵ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ھﯿﭻ ﻧﺎﭼﻨﺘــوە ،ﺋﻣﺠﺎرەش وەك ﺧﻮﻟــﯽ ﭘﺸــﻮو ﺑر ﻟ ﺳــﺎﻚ ﻟ وادەی ھﺒــﮋاردن ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﭘﻧﺎی ﺑﯚ ﻛــﻮرد ھﻨﺎﯾــوە ،ﺋﺎﺧﯚ ﺋم ﺧﯚ ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧوەﯾ ﻟژﺮ ﭘﺎﭘﺳــﺘﯚدا ﺑــﻮوە ﯾﺎن ﺧــﯚی دەﯾــوێ ﺑر ﻟ ھﺒﮋاردن ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗوە؟ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧوەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺳــرداﻧﯽ ﺑﯚ ھوﻟــﺮ رەﻧﮕــ داﺧﻮازﯾﯿﻛﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾــﯽ و ﺋــﺮان ﺑﻮوﺑ ،واﺗ ﭘﺎﭘﺳﺘﯚی دەرەﻛﯽ و ﻧﺎوﭼﯾﯽ و ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ھﺑﻮوە ،ﺋﻤ ﻛﺸــﻣﺎن ﻟﮔــڵ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ھﯾــ ،ﺑم وای ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻢ وەك ﭘﺸﺘﺮ ﺗﻛﺘﯿﻜﻚ ﺑﻮوﺑ ﻟﻻﯾن ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿوە ،ﭘﺎﭘﺳﺘﯚﻛﺎن رۆﯿﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە و ﻟواﻧﺷ ھردووﻻ ﭘﯿﺎن ﺑــﺎش ﺑﻮوﺑ ﻟــم ﻗﯚﻧﺎﻏدا ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑــ و ﺋو ﻛﺸــﺎﻧی ھﯾ ﺋﮔــر ﺑﻜﺮێ ﻟ ﻣﺎوەی ﺋو ﭼﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕی داھﺎﺗﻮو ﭼﺎرەﺳــر ﺑﻜﺮێ و ﺋــوەی ﻧﻛﺮا ﺑﮫﺪرﺘوە ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ داھﺎﺗﻮو. ﺑﺎ ﻟو ﺑﺎﺳــ ﺑﭽﯿﻨــ دەرەوە، دواﯾﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎری ﺋﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﻛﺎن ﻟ ﻋﺮاق ﭼﻧﺪە و ﭼﻧﺪ ﮔڕاوﻧﺗوە ﺷﻮﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن؟ ٢٠٠٣ـوە ﺗﻮاﻧﺮاوە ﻟ دوای ﺳــﺎﯽ ٢٠٠٣ـوە ٢٠٠ھزار ﺧﺰاﻧﯽ ﻋﺮاﻗﯽ ﻟ ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە ﺑﮕڕﻨﯿﻨوە ﺷــﻮﻨﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺋوەی ﺗﺎ ﺋﺴﺘ ﻣﺎوە زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ١٤٠ ھزار ﺧﺰاﻧ ،ﺟﮕ ﻟواﻧی
ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ﻛ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــ ٦٠ ھزار ﺧﺰان دەﺑ و داواﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺑ ﯾﻛﺠﺎری ﻟ ﺷﻮﻨﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﯾﺎن ﺑﻤﻨﻨوە ،وەزارەﺗﯽ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒران ﺑﯾﺎری داوە دەﺑ ﯾﺎن ﺑﮕڕﻨوەﺷﻮﻨﻛﺎﻧﯽﭘﺸﻮوﯾﺎنﯾﺎﺧﯚ ﺑ ﯾﻛﺠﺎری ﻟو ﺷﻮﻨی ﺋﺴﺘﯾﺎن ﻧﯿﺸﺘﺟ ﺑﻦ ،ﺑردەواﻣﺒﻮوﻧﯽ ﺷڕی ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﻧﺎﺳــﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺧﺮاﭘﯿﯽ دۆﺧﯽ ﺗﻧﺎھﯽ، واﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺋو ﺋﺎواراﻧ ﻧﮔڕﻨوە ﺷﻮﻨﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ژﻣــﺎرەی ﻛﻮرداﻧــﯽ ﻓﯾﻠﯽ ﻛ رژﻤﯽ ﭘﺸﻮو ﻟ ﻋﺮاق دەری ﻛﺮدن و رەﮔزﻧﺎﻣی ﻟﺴﻧﺪﻧوە ﭼﻧﺪن و ﺗﺎ ﺋﺴــﺘ ﭼﻧﺪﯾﺎن ﮔڕاوﻧﺗوە ﻋﺮاق ،ﺑﯚﭼﯽ ﺑﯚ ﮔڕاﻧوەی ﻛﻮرداﻧﯽ ﻓﯾﻠﯽ ھﻨﺪە ﺳﺴﺘﻦ؟ وەزارەﺗﯽ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒراﻧﯽ ﻋﺮاق ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎرﻜﯽ ﻟﺑر دەﺳــﺖ ﻧﯿﯿ، ﻧــك ﺗﻧﯿﺎ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﻓﯾﻠﯽ ،ﺑﻜﻮ ﺋﺎﻣﺎرﻣــﺎن ﻧﯿﯿ ﭼﻧــﺪ ﻋﺮاﻗﯽ ﻟ دەرەوە ﺋﺎوارەن ،ﺳــرﺑﺎری ﺋوەش ژﻣﺎرەﯾﻛﯽ ﺑﺎش ﻟ ﻛﻮرداﻧﯽ ﻓﯾﻠﯽ ـوە ﮔڕاوﻧﺗوە ٢٠٠٣ـوە ﻟ دوای ﺳﺎﯽ ٢٠٠٣ وت و دەﺳــﺘﺒﺟ رەﮔزﻧﺎﻣﯾﺎن ﭘ دەدرﺘوە ،ﻧﺰﯾﻜی ﭼﻮار ھزار ﻟ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﻓﯾﻠــﯽ ﮔڕاوﻧﺗوە ﺷﺎری ﺑﻏﺪا و ﺳﻨﻮوری ﺧﺎﻧﻗﯿﻦ و ﭘﺎرﺰﮔی ﻛﻮت. ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛ رووﯾﺎن ﻟ ﻋﺮاق ﻛﺮدﺑ ﮔﯾﺸﺘﻮوەﺗ ﭼﻧــﺪ ،ﺑﯚﭼﯽ ﻟ ﭘﺸﻜﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺰﻣﺗﮕﻮزارﯾﯿﻛﺎﻧــﯽ ژﯾــﺎن ﺑﯚﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋﺮاق ﺳﺴﺘ؟ ﻧﺰﯾﻜی ٥٠ھزار ﻛس ﻟ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟ ﭼﻧﺪ ﭘﺎرﺰﮔﯾﻛﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋﺮاﻗﻦ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟ١١٦ ھزار ﻛﺳــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺘﺟﻦ ﻛ ﺑﺷﯽ ھرە زۆرﯾﺎن ﻛﻮردی رۆژﺋﺎوان ،ﺋﻤ ھوﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑو ﺋﺎراﺳﺘﯾﯾ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﭘﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑﻜﯾﻦ و ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧﯾﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﯾﻦ ،ﺋو ﺋﺎواراﻧی رووﯾﺎن ﻟ ھرﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە دۆﺧﯿﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑ ﺑراورد ﻟﮔڵ ﭘﺎرﺰﮔﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋﺮاق.
5
ﻋﻮﻣر ﻋﻟﯽ ﻏﻓﻮر
ﺳﻧﮓ ﺋﺎﯾﻦ وەك ﺳﻮوﺗﻣﻧﯿﯽ ﻣزەب زۆر ﺟﺎر ﺑﮕﻧوﯾﺴﺘ ﻣﻧﺘﯿﻘﯿﻛﺎن ﻟ واﻗﯿﻌﯽ ژﯾﺎن و ﻟ ھﯚﺷﯽ ﺧﻜﺪا ﭘﭽواﻧ دەﺑﻨوە ،ﺑﺷﻮەﯾك ﻟﻖ ﻟ ﺳرﭼﺎوە و ﺑش ﻟ ﮔﺸــﺖ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ دەﺑ .ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﺋﺎﻣﺮاز ﺟﮕﯚڕﻛ دەﻛن و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ دەﻛﺮﺘ ﺳﻮوﺗﻣﻧﯽ و ﺋﺎﻣﺮازی ﺋﺎﻣﺮاز .ﺳﺘﺮاﺗﯿﺞ دەﻛﺮﺘ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺗﺎﻛﺘﯿﻚ و ﺷــﺘ ﮔورەﻛﺎن دەﻛﺮﻨ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺷــﺘ ﺑﭽﻮوﻛﻛﺎن. ﻣﮋوو ﺑﻧﺎوی ﺋﺎﯾﻨوە ﺟﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ راﺳﺘﻗﯿﻨ دەﮔﺮﺘوە. ھ ﻧﺑﻢ ﻣﺳــﻌﻮود ﻣﺤﻣدە ﻛ ﻟــ ﻣﯿﺎﻧی رەﺧﻨﮔﺮﺗﻨﯽ ﻟ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧوەی ﭼﭘﯽ ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴﺘﯽ ﺳردەم دە" ﺋﮔر ﻣﺎرﻛﺲ ﺧﯚﯾﺸــﯽ زﯾﻨﺪوو ﺑﺘوە و ﺑ ﺋوەی ﺋﻮە دەﯾﻜن ﻣﺎرﻛﺴــﯿﺰم ﻧﯿﯿ ،ﺑﺎوەڕی ﭘ ﻧﺎﻛن و ھر ﻟﺳــر ﺗﮕﯾﺸــﺘﻨﻛی ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻮور دەﺑﻦ". ﺑھﻣﺎن ﺷﻮە ﺋﮔر ﭘﻐﻣﺒری ﺋﯿﺴﻼم )د.خ( ﺑ ﻣﻮﻋﺠﯿﺰەﯾك زﯾﻨﺪوو ﺑﺒﺘوە و ﺑ ﺷــﯿﻌ ﺑ" ﺋﻮە ھن و ﺳﻮﻧﻨ راﺳﺘ و رﺒﺎزی ﻣﻨ ،"ﯾﺎن ﺑ ﺳﻮﻧﻨ ﺑ" ﺋﻮە ھن و ﺷﯿﻌ رﺒﺎزی ﻣﻨ" ﺑوام ﻧﯿﯿ ھﯿﭻ ﻻﯾﻛﯿﺎن دەﺳﺘﺒرداری ﺋو ﻣزەﺑ ﻣﮋووﯾﯿﯾﺎن ﺑﺒــﻦ ،ھر ھﯿﭻ ﻧﺑ ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋوە دﻨﻨوە ﻛ دﻨﯿﺎ ﻧﯿﻦ ﻟوەی ﺋوە ﺧﻮدی ﭘﯾﺎﻣﺒرە. ﺋﺎﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ ،ﺑم ﻣزەب ﯾﺎﺧﻮد ﺋﺎﯾﻨﺰا ﺋﺎﻣﺮازە ،ﺋﺎﯾﻦ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯿ، ﺑم ﻣــزەب ﻣﮋووﯾﯽ و ﻣﺮۆﭬﻜﺮدە ،ﺋﺎﯾﻦ ﯾﻛ و ﻣزەب زۆرن ﻧــك ھﻨﺪەی ژﻣﺎرەی ﮔــورە ﻣﻮﺟﺘھﯿــﺪەﻛﺎن ﺑﻜﻮ دەﻛﺮێ ھﻨﺪەی ھﻣﻮو ﻣﺮۆﭬ ھﯚﺷﯿﺎر و ﺑﯿﺮﻛرەوەﻛﺎن ﻣزەﺑﻤﺎن ھﺑﻦ، ﭼﻮﻧﻜ ھر ﻣﺮۆﭬﻚ ﺑﯚ ﺧﯚی ﺟﯿﮫﺎﻧﻜﯽ ﺳــرﺑﺧﯚﯾ و دەﻛﺮێ دﯾــﻦ ﺑ دﯾﻤن و وﻨﯾﻛﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻟواﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺒﯿﻨ .ﺋﯿﻤﺎﻣﯽ ﻏزاﻟــﯽ دە ﻟ ھﻧﺪێ ﺣﺎﺗﺪا ﻣﺮۆﭬﯽ ﻋواﻣﯿﺶ ﻣﻮﺟﺘھﯿﺪە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧ ﻛﺎﺗ ﻟ ﭼﯚواﻧﯿﯿﻛﺪا دەﯾوێ ﻧﻮﮋ ﺑﻜﺎ و ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺑ ﻋﻗ و ﻛﯚﺷﺸﯽ ﺧﯚی رووﮔ) ﻗﯿﺒﻠ (ﺑﺪۆزﺘوە. ﺋﮔر ﻣزەب ﺑﻮو ﺑ ﺋﺎﻣﺮاز ﺑﯚ ﺗﻜﺪان و ﻟﺪاﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻦ، ﯾﺎن ﺧﯚی ﺑﻮو ﺑ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻟو ﭘﻨﺎوەدا ﺗﻧﺎﻧت ﺋﺎﯾﻨﻛﯾﺸﯽ ﻛﺮدە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ،ﺋوە ﺑﺰاﻧ ھﯾﻛﯽ ﮔورە ﻟﺋﺎراداﯾ ،ﺋﯿﺪی ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿ ﭘﺎﺳﺎو و ﺑﯿﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺷﻮﻨﻜوﺗﻮاﻧﯽ ﺋو ﻣزەﺑ ﭼﯿﻦ. ﺋوەی ﺷﯿﻌ و ﺳﻮﻧﻨ- ﻛ دوو ﺋﺎﯾﻨﺰای ﺋﯿﺴﻼﻣﻦ -ﺑﻧﺎوی ﺋﺎﯾﻦ/ ﻣزەﺑﯽ راﺳﺘﻗﯿﻨوە ﺑﯾﻛﯽ دەﻛن ،ھر ﻟ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧوە ﺗﺎ ﺋﺮان و ﻋﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺑﺣﺮﻦ ،ھر ﺷــﺘﻚ ﺑ دﯾﻨﺪاری ﻧﯿﯿ، دەﻛﺮێ ﺷڕی ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑ ،ﺑم ﻧﺎﻛﺮێ ﻧﺎوی ﺟﯿﮫﺎد و ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ﻟ ﺑﻨﺮێ. ﺑداﺧوە راﭘڕﯾﻨﻛﺎﻧﯽ ﺑھﺎری ﻋرەﺑﯽ ﻛ ھﻣﻮو ﺋﺎزادﯾﺨﻮازﻜﯽ دﻧﯿﺎ و ﮔﻻﻧﯽ زەﺑﻮوﻧﻜﺮاوی ﺋم ﻧﺎوﭼﯾﯾﺸﯽ ﺷﺎﮔﺷﻜ ﻛﺮد ،ﻟﺑﺮی ﺑﻨﺒﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﻤﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟ ﻧﺎوﭼﻛ وەك ﯾﻛﻚ ﻟ دﯾﻤﻧﻛﺎﻧــﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﭘﺎﻛﺘﺎوﻛﺮدن، ﻛﻮورەﯾﻛﯽ ﺑﯚ ﺗﺎوداﻧﯽ ﺋو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿ و ﺑﺳﯿﺠﻜﺮدﻧﯽ ﺳرﺑﺎزاﻧﯽ ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪای ﺷﯿﻌ و ﺳﻮﻧﻨ ﺑﯚ ﮔرﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺗﻮوﻧﯽ ﺋو ﺷڕە ،ﺳﺎز دا. دواﯾﻦ ﭘرەﺳــﻧﺪﻧﯽ ﺋــو دۆﺧــ دژوارە ﻟﺪواﻧﻛی ھﯾﻨﯿﯽ راﺑﺮدووی ﺣﺳــن ﻧﺳــﺮوی ﺋﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣﺰﺑﻮی ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،ﻛ ﺗﯿﺪا ﻗﯾﺮاﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﺑ ﭘﯿﻼﻧﻜﯽ ﮔردووﻧﯿﯽ ﺋﻣرﯾﻜﯽ-ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠﯽ-ﺗﻛﻔﯿﺮی دژی ﻧﺎوﭼﻛــ ﻟﻗم دا و ﺑﻨــﯽ درﮋەداﻧــﯽ ﭼﻛﺪاراﻧﯽ ﺣﺰﺑﻛی ﺑ ﺷــڕﻛﺮدن دژی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە .رۆژی دوای ﺋوەﯾﺶ ﻣﺤﻣد ﻣﻮرﺳﯽ ﺳرﻛﯚﻣﺎری ﻣﯿﺴﺮ و ﺋﯿﺨﻮاﻧﯽ ،ﻟ وﺗﺎرﻜﯿﺪا ﻟ ﻛﯚﻧﮕﺮەی )ﺳرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ( ﭘﭽاﻧﯽ ﭘﯾﻮەﻧﺪﯾﯿ دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴــﺮی ﻟﮔڵ رژﻤﯽ ﺳﻮورﯾﺎ راﮔﯾﺎﻧﺪ و ﻟﺑﺎرەی ﺣﺰﺑﻮﯾﺸوە وﺗﯽ "ﺳــﺎﯽ ٢٠٠٦ﻟﮔڵ ﺣﺰﺑﻮ وەﺳﺘﺎﯾﻦ ﻟ ﺟﻧﮕﻛﯾﺪا دژ ﺑ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ،ﺑم ﺋﺴﺘﺎ ﺑھﯚی دەﺳﺘﺪرﮋﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﺳر ﺳﻮورﯾﺎ، دژی دەوەﺳﺘﯿﻦ") .ھردوو ﻟﺪواﻧﻛ ﻟ :اﻟﻌﺮﺑﯿ.ﻧﺖ وەرﮔﯿﺮاون(. وەك دﯾﺎرە ﺷڕەﻛ ﺟﮕ ﻟوەی ﺷڕی ﺷﯿﻌ و ﺳﻮﻧﻨﯾ ،ﻛ ھﻧﺪێ ﻟــ زاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ھردووﻻﯾﺶ ﺑردەوام ﻓﻮو ﺑ ﻛﻮاﻧﻮوەﻛﯾﺪا دەﻛن، ﺷڕی دوو ھﺰی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺸ ،ﻛ ﺣﺰﺑﻮ و ﺳﻮﭘﺎی ﺳﻮورﯾﺎی ﺋﺎزاد و ﮔﺮووﭘ ﭼﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺳﻮورﯾﺎن ﻛ زۆرﯾﻨﯾﺎن ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﻦ. ھرﺑﯚﯾ ﺋو ﺷڕە ﺗﻧﯿﺎ ﺷﻜﺴﺘﯽ ﻣرﺟع و دەﻣاﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋو دوو ﻣزەﺑ ﻧﯿﯿ ﻟ ﺳــﺎزﻛﺮدﻧﯽ زەﻣﯿﻨﯾﻛﯽ رۆﺣﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟﺑﺎر ﺑﯚ ﭘﻜوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋو دوو ﺋﺎﯾﻨﺰاﯾ ،ﻛ ﺑﺣﺴــﺎﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن "ﺋرﻛﯽ ھﯿﺪاﯾﺗﺪاﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺎن ﻟﺳر ﺷﺎﻧ و دەﯾﺎن دوژﻣﻦ ﻟ ﺑﯚﺳداﯾ ﺑﯚﯾﺎن" ،ﺑﻜﻮ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸ ﻧ ﺗﻧﯿﺎ ﻟ داﻧﺎﻧﯽ ﭼﺎرەﺳر ﺑﯚ ﻛﺸــ ھﺎوﭼرﺧﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﮕﻛﺎﻧﯿﺎن و دﻧﯿﺎی ﻧﻮێ ،ﺑﻜﻮ ﺗﻧﺎﻧت ﻟ ﭼﺎرەﺳــرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸ ﺗﻗﻠﯿﺪﯾﯿ ﻣﮋووﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮ ﻛﯚﻣﮕﻛﯾﺎن ،ﻛ ﻧك ﭼﺎرەﺳرﯾﺎن ﻧﻛﺮدوون، ﺑﮕﺮە ﺧﯚﯾﺎن وا دەﺑﻨ ﺑﺎﯾﺴــﯽ زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧــوە و ﮔﻮڕﭘﺪاﻧﯽ ﺋو ﻛﺸ ﻣﮋووﯾﯿﺎﻧ. ﻟــ ﺑﺎرﻜﯽ وادا ﭼﯿﺘﺮ ﭘﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎ ﻓﺶ و ھﻮڕ ﺑ دروﺷــﻤﯽ ﺑﮔﮋاﭼﻮوﻧوەی ﭘﯿﻼﻧﻛﺎﻧﯽ "دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼم"ەوە ﺑﻜن ،ﭼﻮﻧﻜ وا ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــ رەﻓﺘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ھﻣﺎن ﭘﯿــﻼن ﺟﺒﺟ دەﻛن، ھروەك ﭼﯿﺘﺮ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎ ﺣﺰﺑﻮ و ﺣﻣﺎس ﺑﺎس ﻟ ﻟﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺑﻜن ،ﭼﻮﻧﻜ ﮔرﻣﺒﻮوﻧﯽ ﺋو ﺷڕە زاﻣﻨﯽ ﺋوەﯾ ﭼﯿﺘﺮ ﻧﯾﺎﻧﭙرژﺘ ﺳر ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ.
ﺳﻴﺎﺳت
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﻧﯿﮕراﻧﯿﯽ دووﻻﯾﻧ ﻟﺳر ﻣﺎدەی ﺷﺷﯽ دەﺳﺘﻮور ھﯾ
ﺗﺎﻛﻛﺎن ﺑرﺗﺳﻚ ﺑﻜﺎﺗوە".
ﺑھﯚی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردی و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧوە ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوەﺗ ﺷﻮﻨﯽ ﭘﻜوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧی ﭘﯾەواﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﻛﺎن
ھوﻟﺮ /وﺷ .ھوراﻣﺎن ﻋﻟﯽ ﺳﯚزان ﺟﻣﺎل دوا ﻧﻮوﺳرە ﻛ ﻟﻻﯾن ھﻧﺪێ ﻛﺳوە وەك ﺧﯚی دە ھڕەﺷی ﻟﻜﺮاوە و ﺧﻮﻨﯿﺎن "ﺣڵ" ﻛﺮدووە .ھڕەﺷﻛﺎﻧﯽ ﺳر ﺳﯚزان ﺟﻣﺎل ﺑھﯚی وەرﮔاﻧﯽ ﻛﺘﺒﯽ "ﯾك ﻣﻠﯿﯚن ﭘﺮﺳﯿﺎر و وەم دەرﺑﺎرەی ﺳﻜﺲ" ﺑﻮوە. ﺋو ھڕەﺷﺎﻧ ﻟ ڕﮕی ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ،ﺋﯿﻤﯾﻞ و ﺗﯚڕی ﻛﯚﻣﯾﺗﯿﯽ ﻓﯾﺴﺒﻮوﻛوە ﺑﯚ ﺳﯚزان ھﺎﺗﻮوە و داواﯾﺎن ﻟ ﻛﺮدووە ﻛﺘﺒﻛی ﻟ ﺑﺎزاڕ ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗوە. ﺳــﯚزان ﺟﻣﺎل ﺑ رۆژﻧﺎﻣی "وﺷــ "دەــ" ،ﺋواﻧــی ھڕەﺷــﯾﺎن ﻟــ ﻛــﺮدووم ﻧﺎﯾﺎﻧﻨﺎﺳــﻢ ،ﺑــم ﺑﭘــﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ھڕەﺷﻛﺎن ﻛ ﺑﯚم دەھﺎﺗﻦ ،ﭘ دەﭼ ﺳــر ﺑ ڕەوﺗﻜﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻦ ،ﭼﻮﻧﻜ ﻟﮔڵ زۆرﺑــی ﭘﯾﺎﻣﻛﺎﻧﺪا ﺋﺎﯾﺗﻜــﯽ ﻗﻮرﺋﺎﻧــﯽ ﭘﯿﺮۆز و ﻓرﻣﻮودەﯾﻛــﯽ ﭘﻐﻣﺒرﯾﺎن دەﻧﺎرد و داواﯾــﺎن ﻟ دەﻛﺮدم ﻟ ﻛﺎرەﻛم ﭘﺷﯿﻤﺎن ﺑﺒﻤوە و ﺧﻮا ھﯿﺪاﯾﺗﻢ ﺑﺪات".
ﺗﺮﯾﺶ ھن ﻛ ھﻣﺎن ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺳــﯚزاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗﻮوەﺗــ ﭘﺶ. "ﭘﺷﯿﻤﺎن ﺑﻮوﻧوە و ﮔڕاﻧوە ﺑﯚ ﺋﯿﺴﻼم" ﻟ ھﻣﻮو ھڕەﺷﻛﺎﻧﺪا ھﺑﻮوە. ﺑﭘﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺳﺰاﻛﺎﻧﯽ ﻋﺮاﻗﯽ و ﭼﻧﺪ ﯾﺎﺳﺎﯾﻛﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾﺪار ﻣﺎﻣ ﻟﮔڵ ﺋو ھڕەﺷــﺎﻧ دەﻛﺮﺖ، ﺑم ھﻣﻮو ﺋواﻧــ ﻧﯿﮕراﻧﯿﯽ ﻻی ﻛﺳــﺎﻧﯽ ھڕەﺷــ ﻟﻜﺮاو ﻧﺎڕەوﻨﺘوە .ﺳــﯚزان ﺟﻣﺎل و ھﺎوﭼﯿﻨﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﺗﻚ زۆر ﻧﯿﮕران دەﺑﻦ ﻛ دەﺳﺘﻜﺎرﯾﯽ ﻣﺎدەی ٦ی ی
ھﻣﻮو ﻧﻮوﺳر و رۆﺷﻨﺒﯿﺮان و رﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯽ ﻣدەﻧﯽ ﻛﺎر دەﻛﯾﻦ ﺑﯚ ﺋوەی ﻟ ﺧﻚ ﺑﮕﯾﻧﯿﻦ ﺋﮔر ﺋﯿﺴﻼم ﺑﺒﺘ ﺗﺎﻛ ﺳرﭼﺎوە ،ﺋﻤ ﺑ ﻛﻮێ دەﮔﯾﻦ ﺗﺮس ﻟ داھﺎﺗﻮو ﺳــﯚزان ﺗﺎﻛ ﻛس ﻧﯿﯿ ﺋو ھڕەﺷــﺎﻧی ﻟ ﻛﺮاوە ،ﺑﻜﻮ ﭼﻧﺪ ﻧﻮوﺳــر و ﺷــﺎﻋﯿﺮی
دەﺳﺘﻮوری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺮﺖ .ﺋــوان ﭘﯿﺎن واﯾ ﺣﺰﺑ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﻛﺎن دەﯾﺎﻧــوێ ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ﻣﺎدەی ﺷــش ھﻣــﻮار ﺑﻜﺮﺘــوە و
ﺋﮔرﯾﺶ ﺋﻣــ ﺑﻜﺮﺖ دەﺑﺘ ھﯚی ﺑرﺗﺳﻜﺒﻮوﻧوەی ﺋﺎزادﯾﯽ ﺗﺎﻛﻛﺳﯽ. ﻟ ﺑﺷﻜﯽ ﺋو ﻣﺎدەﯾدا ھﺎﺗﻮوە ﻛــ" ﺑﻨﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺷــرﯾﻌﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺳرﭼﺎوەﯾﻛﯽ ﺳرەﻛﯿﯽ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎﻧ ."ﺋو دەﺳﺘﻮورە ھﺸﺘﺎ ﻧﺧﺮاوەﺗ راﭘﺮﺳــﯽ ﺳــرەڕای ﭘﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﻟﻻﯾن ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧوە ،ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن )ﮔــﯚڕان ،ﯾﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﻛﯚﻣڵ( دەﯾﺎﻧوێ ﺑﮕڕﺘوە ﭘرﻟﻣﺎن و دوای ھﻣﻮارﻛﺮدﻧوەی ،ﺑﺨﺮﺘ راﭘﺮﺳﯿﯿوە. ﺳــﯚزان ﺟﻣــﺎل دەــ" ،ﻧﺎﺑ ڕﮕ ﺑﺪەﯾﻦ ﺷــرﯾﻌﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺑﺒﺘ ﺗﺎﻛ ﺳرﭼﺎوەی ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن ﻟ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ھﻣﻮو ﻧﻮوﺳــر و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان و رﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯽ ﻣدەﻧﯽ ﻛﺎر دەﻛﯾﻦ ﺑﯚ ﺋوەی ﻟ ﺧﻚ ﺑﮕﯾﻧﯿﻦ ﺋﮔر ﺋﯿﺴﻼم ﺑﺒﺘ ﺗﺎﻛ ﺳرﭼﺎوە ،ﺋﻤ ﺑ ﻛﻮێ دەﮔﯾﻦ". ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻛﯚﻣﮕی ﻣدەﻧﯽ ﭘروا ﻋﻟﯽ ،ﻟ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺳــﯚزان ﻧﺰﯾﻜــ .ﺋو ﭘــﯽ واﯾ دەﺳﺘﻮور ﺗﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻛﯚﻣ ﻛﺳﻚ ﯾــﺎن ﻻﯾﻧﻚ ﯾــﺎن ﺣﺰﺑﻚ ﻧﯿﯿ و ﭘﻮﯾﺴــﺘ وەﻛﻮ ﭼﺗﺮﻚ ﺑﺖ ﻛ ھﻣﻮو داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺋﺎراﻣﯽ ﻟ ﺳﺎﯾﯾﺪا ﺑﮋﯾﻦ.ﭘروا دەــ" ،ﻟﺑرﺋوەی زۆرﯾﻨــی ﺧﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﻮﺳــﻤﺎﻧ ،ﺑﺎ ﻟ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﺪا ﭘﺸﺖ ﺑ ﺷرﯾﻌﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺑﺒﺳﺘﺮﺖ، ﺑم ﻧك ﺑﯚ ھﻣﻮو ﺟﻮﻣﮕﯾﻛﯽ و ﺑﺷــﻮەﯾك ﺑــﺖ ﺋﺎزادﯾــﯽ
ﻗﺎوﻏﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧی دەﺳﺘﻮور و ﭘﺮﺳﯽ ﻛﯚﻣﮕ ﯾﻛــﻚ ﻟــ ﻧﯿﮕراﻧﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺑﺷــﻜﯽ ﻛﯚﻣﮕی ﻛﻮردی ﺋوەﯾ ﻛ ھﻣﻮو ﺷــﺘﻚ ﻟم ھرﻤــدا ﺑﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛﺮاوە و ﺗﻧﺎﻧت ﻟ ﺷــﺘﻜﯽ وەﻛﻮ دەﺳﺘﻮورﯾﺸــﺪا ﺗﻧﯿﺎ ﻛﺳــ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻛﺎن ﺑﯾﺎدەرن ﺗﯿﺪا و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﮕــی ﻣدەﻧﯽ و ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﺋﺎﯾﻨﺰاﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻟــو ﻛﺎرەدا ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺮاون. ھﯚﮔــﺮ ﭼﺗﯚ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺑﻮاری ﻛﯚﻣﮕی ﻣدەﻧﯽ ﺑ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧ دەﺳــﺘﻮور ﻟــو ﻗﺎوﻏ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿ ﺣﺰﺑﯿﯿ ﺑﺒﻧ دەرەوە و ﺑﯿﻜﻧ ﭘﺮﺳﻜﯽ ﻛﯚﻣﯾﺗﯿﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮی ﻛﯚﻣﮕ .ﺋو دە، "ﻣﺎدام ﺑﺎس ﻟ ﺳﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺮﺖ ﻟﺳــر رەﺷﻨﻮوﺳﯽ دەﺳــﺘﻮور ،ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﺗﻧﯿــﺎ ﭘﺎرﺗ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻛﺎن ﺗﺣﻛﻮم ﺑــو ﺑﺎﺑﺗوە ﻧﻛــن و رای ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ﻛﯚﻣﮕی ﻣدەﻧﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯿﺶ وەرﺑﮕﺮن". ﺋو ﭘــﯽ واﯾــ" ھﯾﻛﯽ ﮔورە" ﻟ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ وﺗﺪا ھﯾ ﻛ ﺑﺷﻜﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑ ﺗﻨﮔﯾﺸﺘﻦ و ﮔﺷﻧﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﮕراﯾﯽ ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧوە ھﯾ و ﺗﻧﺎﻧت ﺋﻣ ﺑﺎﯽ ﻛﺸــﺎوە ﺑﯚ ﺳــر ﯾﻛﺘﯿﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﺶ. زاﻧﺎ رۆﺳﺘﺎﯾﯽ: ﻣﺎدەی ﺷش ھﯽ ﺳﻮورە ھر ﺑو ﺷﻮەﯾی ﻧﻮوﺳران و رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎﻜﺸﺎﻧﯽ ﺑﻨﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷرﯾﻌﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺑﯚ ﺳرە ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛن ،ﮔﻮﻣﺎﻧﻜﯽ ﭘﭽواﻧش ﻻی ﻛﯚﻣﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ھﯾ ﻛ ﻣﺎدەی ﺷﺷــﯽ دەﺳﺘﻮور ھﻣﻮار ﺑﻜﺮﺖ و ﺋﯿﺴﻼم ﺑﺒﺘ ﺳرﭼﺎوەﯾك ﺑﯚ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن ،ﻧك ﺳرﭼﺎوەﯾﻛﯽ ﺳرەﻛﯽ. زاﻧﺎ رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﻛــ ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ﭘﺸﻮوی ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟﺳــر ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯽ ﭘرﻟﻣــﺎن ﺑــﻮو، دەﺳﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎدەی ﺷﺷﯽ دەﺳﺘﻮور ﺑ" ھﯽ ﺳﻮور" ﻧﺎو دەﺑﺎت .رۆﺳﺘﺎﯾﯽ دە" ،ﻣﺎدەﻛ ﺑ ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑدەﺳﺖ ﻧھﺎﺗﻮوە و دەﺳــﺘﺒﺮدن ﺑﯚی ،ﻧﺎﻧوەی ﭘﺸﻮﯾﯿ ﻟ ﻛﯚﻣﮕ." "ﻟ دەﺳﺘﻮوردا ﻛﻣﺘﺮﯾﻦ رۆڵ ﺑ ﺋﯿﺴﻼم و ﺷرﯾﻌﺗﻛی دراوە و ﻟواﻧﯾ ﻻوازﺗﺮ ﺑﺖ ﻟوەی ﻟ دەﺳﺘﻮوری ﻋﺮاﻗﺪا ھﺎﺗﻮوە. ﺋﻤ ﺑو ھﯚﯾوە ﺋوەﻣﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﻛــﺮدووە ﻛ ھﻣﻮو ﻻﯾﻧﻛﺎن ﻟﺳــری ﺑﮕﯾﻨ رﻜﻜوﺗﻦ، ﺋﮔﯿﻨﺎ ﻻﯾﻧ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﻛﺎن داﺧﻮازﯾﯽ زۆر ﻟوە زﯾﺎﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ھﯾ ﻟ دەﺳﺘﻮوری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋوەی ﻛ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ھﺑﺖ ﺑ ﺷرﯾﻌﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﻟﺳر ﻣﺳــﻟی ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن ﻟ ھرﻤﺪا" ،رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ.
7
ﺳ ﺳﺎ ﭘۆژەی ﭘﺎرﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺷﺎرەزوور ﺗواو ﻧﻛﺮاوە ھوﻟﺮ /وﺷ . ﻛﺎردۆ ﺷﺎرەزووری
ﻣﺎوەی ﺳــ ﺳﺎ دەﺳــﺖ ﻛﺮاوە ﺑ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺷــﺎرەزوور ،ﺑــم ﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎ ﺋو ﭘۆژەﯾ ﺗــواو ﻧﻛــﺮاوە ،ﺋﻣش ﺑﻮوەﺗ ﺟﮕی ﻧﯿﮕراﻧﯽ و ﮔﻠﯾﯿﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻗزای ﺷــﺎرەزوور، ﺳرۆﻛﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺷﺎرەزوورﯾﺶ دەــ ،ﻟ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دووەﻣﺪا ھوڵ دەدەن ﺋــو ﻛﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﺎﻧــی ﻟو ﭘﺎرﻛداﯾ ﭼﺎرەﺳر ﺑﻜن. ﺋﯾــﻮب ﻣﺤﻣــد /ھﺎووﺗﯽ /ﺑ "وﺷ"ی ﮔﻮت ،ﻟ ﺳرەﺗﺎدا دﺨﯚش ﺑﻮوﯾﻦ ﺑ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋم ﭘﺎرﻛ، ﺑم ﺋﺴﺘﺎ ﺑﯚ ﺋﻤ ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﻧﯿﯿ، ﭼﻮﻧﻜ ھﯿﭻ ﻛﺎﺗــﻚ وەك ﭘﺎرﻛﻜﯽ
ﭘﺸــﻜوﺗﻮو ﻧﺎﺑــﺖ و زۆرﯾــﺶ دواﻛوﺗﻮوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ زوو ﺗواوﺑﻮوﻧﯽ ﺋم ﭘﺎرﻛ ﻟوەدا ﺑﻮو ﻛ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻗزاﻛ ﺳﻮودﻣﻧﺪی ﯾﻛم ﺑﻮون ،ﭼﻮﻧﻜ ﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎ ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﯾﺎرﯾﯿﻛﯽ ﻣﻨﺪان ﻟ ﺷﺎرەزوور ﻧﯿﯿ، ﺑﯚﯾ داواﻛﺎرم ﻻﯾﻧﯽ ﻛﻣﺘرﺧم ﻟ دواﻛوﺗﻨﯽ ﻟﭙﺮﺳــﯿﻨوەی ﻟﮔﺪا ﺑﻜﺮﺖ .ﺣﺳن ﺷﺨﺎﻧﯽ ﺳرۆﻛﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﻗــزای ﺷــﺎرەزوور ﺑ "وﺷــ"ی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﭘﺎرﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺷــﺎرەزوور ﻛﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯽ ﺗﺪاﯾ ﻟ رووی دروﺳــﺖ ﻧﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺎﻓﻮورە و ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ و ﺷــﻮازی ﺋو ﯾﺎرﯾﯿﺎﻧی ﻛ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﺑﯚ ﻛﺳﺎﻧﯽ ﮔورە
داﺑﻨﺮﺖ ،ﮔﻮﺗﯿﺸﯽ ،ﻟ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دووەﻣﺪا ھوڵ دەدەﯾﻦ ﺋو ﻛﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿﺎﻧی ﻟ ﭘﺎرﻛﻛداﯾ ﭼﺎرەﺳــر ﺑﻜﯾﻦ و ﺑﭽﺘ ﺑﻮاری ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧوە. ﭘۆژەی ﭘﺎرﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺷﺎرەزوور، ٢٠١٠ﭼﻮوەﺗــ ﺑــﻮاری ٢٠١٠-١١ ١١-١٧ ﻟــ١٧ ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧوە ،ﻣــﺎوەی ﭘۆژەﻛ ٣٠٠ڕۆژ ﺑــﻮوە و ﺑ ﺑی ٣ﻣﻠﯿﺎر و ﭘﻨﺞ ﺳــد ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر و زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﺟﺎرﻚ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﻟ ﺑﺮی ٣٦ دۆﻧﻢ زەوی ﻛ ﺳرەﺗﺎ ﺑﯚی ﺗرﺧﺎن ﻛﺮا ﺑﭽﻮوك ﻛﺮاوەﺗوە ﺑﯚ ٢٦دۆﻧﻢ و دواﺗﺮ ﺑ ١٠ دۆﻧــﻢ ﻟﺑرﺋوەی ﺋو ﭘﺎرەﯾی ﺑﯚی ﺗرﺧﺎن ﻛﺮا ﺑﺷــﯽ ﻧدەﻛﺮد ،ﺑم ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺑ ﻛﯚﻣﻚ ﻛﻣﻮﻛﻮڕﯾﯽ زۆرەوە ﻣﺎوەﺗوە و ﺗواو ﻧﻛﺮاوە.
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ روو ﻟ دﺷﺪاﺷی ﻋرەﺑﯽ دەﻛن ھوﻟﺮ /وﺷ
رۆژ ﺑڕۆژ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﺋو ﻛﺳﺎﻧ زۆرﺗﺮ دەﺑﺖ ﻛ دﺷﺪاﺷــ ﻟﺑر دەﻛن و ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرﻜﯿﺶ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﯚ ﺋوە دەﻛﺎت ،ھﺎوﺷــﻮەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻋرەب داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ و ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯿﺶ دﺷﺪاﺷ دەﻛن. ﺋﺴــﺘﺎ ﭼﻧﺪ دووﻛﺎﻧﻚ ﻟــ ﺑﺎزاڕی ﺳﺣدﯾﻦ و ﺑﺎزاڕی ﮔورە و ﺑﺎزاڕی زاﻧﻜﯚ ﻟ ﺷﺎری ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮاوەﺗوە ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﭘﯚﺷﺎﻛﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﺗﺎﯾﺒت دﺷﺪاﺷ. ﺋﺎرﯾــﺎن ﻋﻟــﯽ ﺧــﺎوەن ﯾﻛﻚ ﻟ دووﻛﺎﻧــﻛﺎن ﻟــ ﺑــﺎزاڕی زاﻧﻜﯚ ﺑﯚ "وﺷ"ی روون ﻛﺮدەوە ،ھﺎوﺷﻮەی ﭘﯚﺷــﺎﻛﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ دﺷﺪاﺷــش دەﻓﺮۆﺷــﺮﺖ ،ﻟــ ھﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ھروەك ﭼﯚن ﺋو ﻋرەب و ﺋﺎواراﻧی ﻟ ﺷﺎری ﺳــﻠﻤﺎﻧﯽ دﻦ دﺷﺪاﺷ دەﻛن ،ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﻻی ﺧﯚﺷــﻤﺎن دﺷﺪاﺷــ دەﻛن ،ﺑ وﺗــی ﺋم ﺧﺎوەن دووﻛﺎﻧ ﻟﺑرﻛﺮدﻧﯽ دﺷﺪاﺷ ﺧﯚﺷــ و ﺑﯚ ھﺎوﯾﻦ ﺑــﺎزاڕی ﮔرم دەﺑﺖ و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻻی ﺧﯚﻣﺎن
ﺑﯚ ﻣﺎوە ﻟﺑری دەﻛن. ﻋﻟــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــوە ﻛــﺮد، ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎ ﺋــم دووﻛﺎﻧی ﻛﺮدووەﺗــوە ،داھﺎﺗــﯽ زۆرﺑﺎﺷــﯽ ھﯾ ،ﺷــﻤﻛﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟ ﺑﻏﺪا و ﻣﻮﺳوە دﺖ و زۆرﺟﺎرﯾﺶ ﺧﻚ داوای ﺷﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﺎن ﻟ دەﻛن و ﺋﻤش ﻟ دەرەوەی وت ﺑﺗﺎﯾﺒت ﻟ دوﺑی و ﺋﯿﻤﺎرات ﺑﯚﯾﺎن دﻨﯿﻦ. ﻣﺎوەی ﭼﻧﺪ ﺧﻮﻟﻛﻚ ﻟ دووﻛﺎﻧﻛ ﻣﺎﯾﻨوە ﺑﯚ ﺋوەی ﻛﺳﻚ ﺑﺪوﻨﯿﻦ ﻟﺳر ﻛﯾﻨﯽ ﭘﯚﺷــﺎﻛﯽ دﺷﺪاﺷ، ﻟو ﻣﺎوەﯾدا ﭼﻧﺪ ھﺎووﺗﯿﯽ ﻛﻮرد و ﻋرەﺑﻤﺎن ﺑﯿﻨﯽ و ﻗﺴﻣﺎن ﻟﮔڵ ﻛﺮدن ،رﺒــﻮار ﺣﻣﺋﻣﯿﻦ ﯾﻛﻚ ﻟو ھﺎووﺗﯿﯿ ﻛﻮرداﻧی ﺑﯚ ﻛﯾﻨﯽ دﺷﺪاﺷــ ھﺎﺗﺒﻮوە دوﻛﺎﻧﻛ ،ﮔﻮﺗﯽ "ﻣﻦ ﺑﯚ ﺧﯚم ﻣﺎوەی ﭼﻧﺪ ﺳــﺎﻜ ﻟ ھﺎوﯾﻨﺎن ﺑﺗﺎﯾﺒــت ﻟ ﻣﺎوە و ﺑﯚ ﻛﺎﺗﯽ ﺣواﻧوە دﺷﺪاﺷــ ﻟﺑر دەﻛــم ،ﺑــم ﺑــﯚ دەرەوە و ﺑﺎزاڕ ﺑ ﭘﯚﺷــﺎﻛﯽ ﻛﻮردی ﯾﺎن ﭘﺎﻧﺘﯚوە دەﭼﻤ دەرەوە".
ﺳــﺑﺎح ﺑﻏــﺪادی ھﺎووﺗﯿﯿﻛﯽ ﺳ ﺑﺎح ﻋرەﺑ و ﻣﺎوەی ﺳ ﺳﺎ ﺑﯚ ﺋﯿﺸﯽ ھوﯾﺮ ھﺎﺗﻮوەﺗ ﺷــﺎری ﺳــﻠﻤﺎﻧﯽ ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﭘﯚﺷﺎﻛﯽ ﻋرەﺑﯽ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛ ھﯿﭻ ﻛﺸﯾﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿ ﻟ دەﺳﺘﻜوﺗﻨﯽ ﭘﯚﺷﺎﻛﯽ ﻋرەﺑﯽ ﺟﺎ ﺋو ﭘﯚﺷــﺎﻛ ﭘﯿﺎواﻧ ﺑﺖ ﯾﺎن ژﻧﺎﻧ، ﭼﻮﻧﻜ ھﻣﻮو ﭘﯚﺷﺎﻛﻛﺎن ﻟ ﺷﺎری ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ دەﺳﺖ دەﻛوﺖ. ﺳﺑﺎح ﺗﻣﻧﯽ ٤٠ﺳﺎ و ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳ ﻣﻨﺪا ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑوەش دەﻛﺎت زۆرﺟﺎر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠﻤﺎﻧﯿﺶ دەﺑﯿﻨﺖ ﻛ دﺷﺪاﺷ ﻟﺑر دەﻛن، ﺑﯚﯾ ﻧﺎﻛﺮﺖ ﺑﻮﺗﺮﺖ دﺷﺪاﺷ ﺗﻧﯿﺎ ﻋرەب ﻟﺑری دەﻛﺎت. دﺷﺪاﺷــ ﭘﯚﺷــﺎﻛﻜﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻧﺗوەی ﻋرەﺑ و ﺑ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﭘــﯽ دەوﺗﺮﺖ )دەرەداﻣــﺎن( ،واﺗ ﻟ ﺳــرەوە ﺑﯚ ﺧــﻮارەوە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟ وﺗ ﻋرەﺑﯿﯿــﻛﺎن ﻟﺑر دەﻛﺮﺖ و ھﻧﺪﻚ ﺟﺎرﯾﺶ ﺋو ﻛﺳــﺎﻧی ھﮕــﺮی ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﻦ ﻟﺑری دەﻛن ،ﺑﺗﺎﯾﺒت ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﭼﻮوﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭘرﺳﺘﮕﺎﻛﺎن )ﻣﺰﮔوت(.
ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرەزوور :ﺑﻨﯿﺎن ﭘ داوﯾﻦ زاﻧﻜﯚﯾﻛﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮﺘوە ھوﻟﺮ /وﺷ . ﻛﺎردۆ ﺷﺎرەزووری
ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرەزوور رای ﮔﯾﺎﻧﺪ ﻛ ﺑﻨﯿــﺎن ﭘ دراوە ﺑــﯚ ﻛﺮدﻧوەی زاﻧﻜﯚﯾك ﻟــ ﻗزای ﺷــﺎرەزوور و ﺳرﺟم ﭘﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﻛﺮدﻧوەی ﺋو زاﻧﻜﯚﯾ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــ ،ﺑڕﻮەﺑری ﭘروەردەی ﺷﺎرەزوورﯾﺶ ﺋﺎﻣﺎژە دەﻛﺎ ﻛ ھر ﻛﺎﺗﻚ ﺑﯾــﺎری ﻛﺮدﻧوەی درا دەﺗﻮاﻧﻦ ﺷــﻮﻦ و ﻣﯿﻼﻛﺎﺗﯽ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜن .ﺳﯚران ﻋﻟﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرەزوور ﺑ" وﺷ"ی ﮔﻮت ،ﺑردەوام ھوﻤﺎن داوە ﺑﯚ ﻛﺮدﻧوەی ﻛﯚﻟﮋﻚ ﻟ ﺷــﺎرەزوور و ﺑﯚ ﺋو ﻣﺑﺳــﺘ ﻗﺴﻣﺎن ﻟﮔڵ ﭘروەردەی ﺷﺎرەزوور و ﺑڕﻮەﺑراﯾﺗﯿﯽ دﻨﯿﺎﯾﯽ و ﺟﯚری و ﺳرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ھﺑﺠ ﻛﺮدووە، زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑﻨﯿﺎن ﭘ داوﯾﻦ ﻛ زاﻧﻜﯚﻛ ﺑﻜﺮﺘوە. ھروەھﺎﮔﻮﺗﯽ،ﺳرﺟمﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﯽ ﻛﺮدﻧــوەی ﺋو زاﻧﻜﯚﯾــ ﺋﺎﻣﺎدەﯾ، ﺑﯚﯾــ داواﻛﺎرم ﻟ ﺳــرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ
ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧــﯽ وەزﯾــﺮان و وەزﯾﺮی ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ و ﺗﻮﮋﯾﻨوی زاﻧﺴﺘﯽ ﻛ ﻛﺎری ﺟﯿﺪی و ﺑﭘﻟ ﺑﻜن ﺑﯚ ﻛﺮدﻧوەی زاﻧﻜﯚﯾك ﻟ ﺷﺎرەزوور. ﻻی ﺧﯚﯾوە ﻣﺤﻣد ﺋﺣﻤد ﻛرﯾﻢ ﺑڕﻮەﺑری ﭘروردەی ﺷــﺎرەزوور ﺑ" وﺷــ"ی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ" ،ﺑــردەوام ژﻣﺎرەی ﺧﻮﻨﺪﻛﺎران ﻟ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾ و ﺑﯚ ﻛﺮدﻧــوەی ﻛﯚﻟﮋ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ھﻣﻮو ﻻﯾك ﺷﻮﻦ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﯾﻦ ،ﺳــﺑﺎرەت ﺑ ﻣﯿﻼﻛﺎﺗﯿﺶ ھر ﻛﺎﺗﻚ ﺑﯾــﺎری ﻛﺮدﻧوەی درا ﭼﻧﺪ ﻛﺳــﻜﻤﺎن ھﯾ ﺑواﻧﺎﻣی ﻣﺎﺟﺴﺘﺮﯾﺎن ھﯾ و ھﻧﺪﻜﯽ ﺗﺮﻣﺎن ھﯾ ﻣﺎﺟﺴﺘﺮ دەﺧﻮﻨﻦ ﺑﯚ ﺳﺎﯽ داھﺎﺗﻮو دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟ ﻗزاﻛی ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺰﻣت ﺑﻜن. ﺋﺎﺳﯚ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﻛﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﻗزای ﺷﺎرەزوور ﺑ" وﺷ"ی ﮔﻮت، ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ھرﻤﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وەزارەﺗﯽ ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﺎﺑﺎ ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑ ﺷﺎرەزوور ﺑﺪەن و ھوﯽ ﺗواو ﺑــﺪەن ﺗﺎ زاﻧﻜﯚﯾك ﺑﻜﺮﺘــوە و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧــﯽ دەرﭼﻮوی ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺑﺘﻮاﻧﻦ درﮋە ﺑ ﺧﻮﻨﺪن ﺗﺪا ﺑﺪەن .ﻣرﯾﻮان ﺗﯚﻓﯿﻖ وﺗﺑﮋی ﺗــﯚڕی رۆژﻧﺎﻣﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻗــزای ﺷــﺎرەزوور ﺑ" وﺷ"ی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﻟ ھر ﺋﮔرﻜﯽ ﻧﻛﺮدﻧــوەی ﺋو زاﻧﻜﯚﯾــ ھﻣﻮو ڕﮕﯾﻛﯽ ﻣدەﻧﯽ دەﮔﺮﯾﻨ ﺑر ،ﻟﺑرﺋوەی ﻗزاﻛﻣﺎن ﻟ ھﻣــﻮو رووﯾﻛوە ﺷــﯿﺎوە ﺑﯚ ﻛﺮدﻧوەی .ﺳــﺎﻧ ﻟ ﺳــﻨﻮوری ﻗزای ﺷﺎرەزوور ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎن روو دەﻛﻧ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺧﻮﻨﺪن ﻟ زاﻧﻜﯚ و ﭘﯾﻤﺎﻧﮕﻛﺎن ،ﺋــوەش ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻛﺮدوون ،دواﺟﺎر ﺑﯾﺎر درا ﻛ زاﻧﻜﯚﯾك ﻟــ ﻗزاﻛ ﺑﻜﺮﺘوە، ﺑم ﺋﺴﺘﺎ دەﻧﮕﯚی ﺋوە ھﯾ ﻛ ﺋو ﺑﯾﺎرە ھﻮەﺷــﺎوەﺗوە ،ﺋوەش ﺑﻮوەﺗ ﻣﺎﯾی ﻧﯿﮕراﻧﯿﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ ﻗزاﻛ.
8
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺣﻤﻮد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ﺳرداﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﯚ ھوﻟﺮ ﭼﯚﻛﺪادان ﯾﺎن ﮔﻣی ﭘﯿﺎوی دەوت ھر ﻟﮔــڵ دەرﻛوﺗﻨــﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋﺮاق ﻟ ھوﻟﺮ ،ﺑﯿﺮوڕای ﺟﯿــﺎواز ﻟﺑﺎرەی ھﯚی ﺳــرداﻧﻛی دروﺳﺖ ﺑﻮو، ھﻧﺪﻜﯿﺎن واﯾﺎن داﻧﺎ ﻛ ﻧﯿﺎزﯾﻚ ﺑﯚ ﭘﺸﺘﺒﺳﺘﻦ ﺑ ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ھﺎوﺑﺷﯽ ﻟ دەﺳــت ھﯾــ و ھﻧﺪﻜﯽ ﺗــﺮ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﻛﺮد ﻛ ﺳــرداﻧﻛ ﺑﻛﺎرﯾﮕرﯾــﯽ ﺑرەﻧﺠﺎﻣــﯽ دوا ھﺒﮋاردﻧ ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻋﺮاق دێ. ﻧﺎوەﻧﺎوە ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯿﺗﯿﯽ ﻧﻮێ ﻟﺳر ﻣــﺰی ﺳﯿﺎﺳــﺗﻮاﻧ ﻋﺮاﻗﯿﯿﻛﺎن ﺑدەردەﻛــون و ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯿﯿــ ﻛﯚﻧﻛﺎن دەﺳــﻧوە ،ﺳــرەڕای ﺋــوەی ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ھﻧﺪﻜﯿﺎن ﺑ ﻛﯚن وەﺳﻒ ﺑﻜﺮﻦ ،ﺑم ﮔﻣی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﭘﺎرﺗﻛﺎن ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺋﺎراﺳﺘی ﺑﺎرﺳﺘ ﮔورەﻛﺎن ﻟ وت دەﺳــﭘﻨﻦ .ھﻧﺪﻚ ﻟم ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯿﺗﯿﯿﺎﻧــ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﯿﺎن ﭘ ﻧھﺎﺗﻮوە ،ﺑﮕﺮە ﺧﺮاوﻧﺗ ﻧﺎو ﺑﻓﺮﮔﺮ، ﺑﯚ ﺋوەی ﺗﻚ ﻧﭼﻦ و ﺑﺳرﻧﭼﻦ. ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯿــﯽ ﭘﺎرﺗــ ﺷــﯿﻌﻛﺎن ﻟﮔڵ ﺳــرﻛﺮدە ﻛﻮردەﻛﺎن ﻛﯚﻧ و رەﮔﻮڕﯾﺸــی ﺑﯚ رۆژاﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧ ﻟﮔڵ رژﻤﯽ ﺳــدام ﺣﻮﺳــﻦ دەﮔڕﺘــوە ،ﻣــﺎوەی دواﯾــﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــوەی ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋﺮاق ﺑ ﺳرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧــﯽ دەوﺗــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳــرۆك وەزﯾﺮان و ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺧﯚﯾوە ﺑﯿﻨــﯽ ،ھــﯚﻛﺎری ﺗﻧﮕﮋەﻛ ﭼﻧﺪ ﺷــﺘﻚ ﺑﻮون ﻟواﻧ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟﺳر ﻛرﻛﻮوك ،ﭘﺮﺳــﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧوت
ﻟ ﻛﮕﻛﺎﻧﯽ ھرﻢ و ﮔﺮﺒﺳﺘ ﻧوﺗﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ھرــﻢ ﻟﮔــڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻛﺎن ،ﻟﭘﺎڵ ﭘﺮﺳــﯽ ﭼﻛﺪارﻛﺮدن و ﺑﻮدﺟی ھﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻤرﮔ. ﻟﭘ ﺋﺎراﺳﺘی ﺳرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋــﺮاق ﮔــﯚڕا و ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ٩ی ﺋــم ﻣﺎﻧﮕ ﺳــرۆﻛﻛی ﻟ ی ﺳرداﻧﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد و ﻟﻻﯾن ﻣﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳرۆﻛﯽ ھرﻢ و ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﻛی
ﺑﺳــرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ ﻧﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻏﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﺳﺎزی ﺑﯚ ﻛﺮاﺑﻮو ،ﺋوە ﺳــرەڕای ﺋوەی دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻋﺮاق ﺋوەﻧــﺪە ﺧﺮاﭘ و ﻧﺰﯾﻜ ﻟ داڕووﺧﺎن ،ﺗﺎ ﺋو ﺋﺎﺳﺘی ﻛ ﭘﺎﯽ ﺑ ھﻣﻮو ﻻﯾﻧﻛﺎن ﻧﺎوە ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧوەی ﻧﺎوﻣﺎﯽ ﻋﺮاق ،ﺋو ﺋﺎراﺳــﺘش ﻟ دەﺳﺘﭙﺸﺨرﯾﯿﻛی ﻋﻣﺎر ﺣﻛﯿﻢ ﺳــرﻛﺮدەی ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧــﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟ ﻋﺮاق ﺑﺳــﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەﯾك ﻟ ﻣﺎﻛی ﺧﯚی ﺑر
ﺋﺴــﺘﺎی ﺣﻜﻮوﻣت ﻟﮔڵ ﻻﯾﻧ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ رازی ﻧﯿﯿ. ﻻی ﺧﯚﯾــوە دووەم ﻣﯿﻮاﻧــﯽ ﭘۆﮔﺮاﻣﻛــ دﻛﺘــﯚر ﻋﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﺣﻮﺳﻦ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺳرداﻧﻛ ﺋﺎﻣﺎژەﯾ ﺑﯚ ﺗﻮاﻧﺎی ﻋﺮاﻗﯿﯿﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧوە ﻟﮔــڵ ﯾﻛﺘــﺮ و ﻧھﺸــﺘﻨﯽ ﭘرەﺳــﻧﺪﻧﯽ دۆﺧﻛــ ﻟﻛﺎﺗــﯽ ﺗﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﺪا ،ﺋوەش ﺳــرەڕای ﺟﯿــﺎوازی ﻧﺗــوە و ﺋﺎﯾﻨﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺋﺎﻣﺎژەی ﻛــﺮد ،ﺋﻧﺠﺎﻣﯽ ھﺒﮋاردﻧ
ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ
ﭘﺸﻮازی ﻟ ﻛﺮا ،ھردوو ﺳرﻛﺮدە ﻛﯚﺑﻮوﻧوە و ﻟﺳر ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎــ ﻧﺎﻛﯚﻛــﻛﺎن رــﻚ ﻛوﺗﻦ، ھــﯚﻛﺎری ﺳــرداﻧﻛ ﻟﻻﯾــن ﭼﺎودﺮاﻧوە ﺟﯿﺎواز ﺑﻮو. ﺳرﺑﺳــﺖ ﺑﺎﻣڕﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣﻧﻮوس ﻣﯿﻮاﻧﯽ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ "ﻋﺮاق ﺋﻟﯿوم" (DW ﻟ ﺑﺷــﯽ ﻋرەﺑﯿﯽ ﻛﻧﺎﯽ ))DW ی ﺋﻤﺎﻧــﯽ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺳــرداﻧﻛ ﻛﺘﻮﭘــ ﻧﺑــﻮو ،ﭼﻮﻧﻜ ﻟــ ﻛﺎﺗﯽ ﺳرداﻧﯽ ﭘﺸﺘﺮی ﺷﺎﻧﺪی ﻛﻮردی
ﻟ ﭼﻧﺪ ھﻓﺘﯾك ﺑدەرﻛوت ﻛ ھرﯾك ﻟ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺋﻮﺳﺎﻣ ﻧﻮﺟﻔﯽ ﺳرۆﻛﯽ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﺑﺷﺪارﯾﯿﺎن ﺗﺪا ﻛﺮد. ﺑــم ﺑﺎﻣڕﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ ﭼﻧﺪ ھﯚﻛﺎرﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻛﺮد ﻛــ ﭘﺎﯽ ﺑ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻧــﺎوە ﺑﯚ ﺳــرداﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ھوﻟﺮ ،ﻟواﻧ ﺋﻧﺠﺎﻣﯽ ھﺒﮋاردﻧ ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﻛ ﺋوەﯾﺎن دەرﺧﺴــﺖ ھﺎووﺗﯿﯽ ﻋــﺮاق ﻟ ﺳﯿﺎﺳــﺗﯽ رووﺑڕووﺑﻮوﻧــوەی
ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿﯿﻛﺎن ھﯿﭻ رۆﻜﯽ ﻧﺑﻮوە ﻟ ﺳرداﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﯚ ھوﻟﺮ ،ﺑﮕﺮە ﺳﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەی ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋﺮاق ﻟــوێ ﺑﮕی ﯾﻛﺘﯿﯽ ﻋﺮاﻗﯿﯿﻛﺎن و ﺋوەﺷــ ﻛ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺷﻜﯽ داﻧﺑاوە ﻟ ﻋﺮاق. ﺑﺎﻣڕﻧﯽ ﮔﻮﺗﯽ ،ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﻛﺸــ ھﭙﺳــﺮدراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﻧﺎوەﻧﺪ و ھرﻢ ﭼﺎرەﺳــر ﺑﻜﺮﻦ ،ﻟواﻧ ﻣﺎدەی ١٤٠و ﭘﺮﺳــﯽ ﭘﺸﻤرﮔ و
ﭼﻧﺪ ﭘﺮﺳــﻜﯽ ﺗﺮ و ﺋﺎﻣﺎژەی ﻛﺮد، ﻧﺎﺑ ﻛﯚﺑﻮوﻧوەﻛﺎن ﺗﻧﯿﺎ ﻣرەﻛﺑﯽ ﺳر ﻛﺎﻏز ﺑﻦ ،ﺑﮕﺮە ﭘﻮﯾﺴﺘ ﻧﯿﺎزﻜﯽ راﺳــﺘﻗﯿﻨ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸﻛﺎن ھﺑ و زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﭼﯿﺘﺮ دۆﺧﯽ ﻋﺮاق ﺗﺣﻣﻮل ﻧﺎﻛﺮێ ،ھر ﻟ ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪاﻧﻛﺎﻧﯽ ﺋﻧﺒﺎر و ﻧﺎوﭼی رۆژﺋــﺎوا و ﺧﺮاﭘﯿﯽ دۆﺧﯽ ﺗﻧﺎھﯿﯽ وت و ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺧﺰﻣﺗﮕﻮزارﯾﯿﻛﺎن، ﺑﯚﯾ ﭼﺎرەﺳــرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ھرﻢ و ﻧﺎوەﻧﺪ دۆﺧﻛ ﺑرەو ﺑﺎﺷﯽ ﻟ ﺳراﻧﺴــری ﻋﺮاق ﭘﺎڵ دەدەن. ﺑﺎﻣڕﻧﯽ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﭼﺎو ﺑ ﺷﻮازی ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت ﺑﺨﺸــﻨﺪرﺘوە و ﺧــﯚ ﺑــدوور ﺑﮕﯿﺮی ﻟ رووﺑڕووﺑﻮوﻧوە ﻟ ﻧﻮان ﺣﻜﻮوﻣت و دەوﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻟﮔڵ ھﻣﻮوان ھر ﻟ ﭘﺎرﺗﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌ و ﻛﻮرد و ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪەران ﻟ ﺋﻧﺒﺎر، ﺋوەی ﺋﺴــﺘﺎش روو دەدا دووﺑﺎرە رﻜﺨﺴــﺘﻨوەی ﻧﺎوﻣﺎــﯽ ﻛﻮردە ﻟﺳــر ﺑﻨﻣــﺎی رﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣی ھوﻟــﺮ و رﻜﻜوﺗﻨﯽ ﻧﻮان ھﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿ ﻋﺮاﻗﯿﯿﻛﺎن ﻟﺳــر ﺑﻨﻣﺎی ھﺎوﺑﺷﯿﺪا. ﻟ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا دﻛﺘــﯚر ﻋﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﺣﻮﺳــﻦ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛ ﺋو دەﺳﺘﭙﺸﺨرﯾﯿ ھﻧﮕﺎوﻜﯽ راﺳﺘ ﺑﺋﺎراﺳــﺘی ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳﻛﺎن و ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸﻛﺎن ،ﺑم رەﻧﮕ ﻛﺸی ﻧﻮێ ﺳر ھﺒﺪەن ﻛ ﺋوەش ﺷــﺘﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿ، ﭼﻮﻧﻜــ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ داری ﺳــﯿﺤﺮی ﺑدەﺳﺘوە ﻧﯿﯿ. ﺑﺷﯽ ﻋرەﺑﯽ (ی ﺋﻤﺎﻧﯽ (DWی ﻛﻧﺎﯽ ))DW
ﺷڕی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ھرﻢ ﻟ ﻧﻮان ﺳﻜﻮﺗﻠﻧﺪا و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﻟ ﺋﺑردﯾﻨﯽ ﭘﺎﯾﺗﺧﺘﯽ ﻧوﺗﯽ ﺳﻜﻮﺗﻠﻧﺪا ھﯿﭻ ﺑﺎﺳﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿ ﺑﺠﮕ ﻟ ﮔﺷﺳﻧﺪن و ﻛﺎر و ﺋﺎﺑﻮوری و ﭼﯚﻧﯿﺗﯽ ﻓﺮەواﻧﻜﺮدن و ﺑوﺑﻮوﻧــوە ﺑــرەو ﻧﺎوﭼــ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ و راﻛﺸــﺎﻧﯽ وەﺑرھﻨــﺎن و ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯽ ﻧﺎودەوﺗــﯽ ،ﺑــ ﺗﺮﺳــﺎن ﻟ ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﺋﺗﻨــﯽ و رەﮔزی و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﺑﯿﺮوڕا ﻟ ﻧﻮان ھردوو ﭘﻜﮫﺎﺗی ﻛﺮﯾﺴﺘﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎﺳﯚﻟﯿﻚ و ﭘﺮۆﺗﺴﺘﺎﻧﺘﺪا ،ﻟﺮە ﻛس ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑ ﻣﯿﺮی وت ﻧــﺎدا ﻛ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮو ﺷــﺎژﻧﯽ ﻛﺎﻣﺒﺮﯾﺞ دەﯾﺒ و رەﻧﮕ ﺋﮔــر ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺷﺎﻧﺸﯿﻨﯽ ﯾﻛﮕﺮﺗﻮودا ﺑﻤﻨﺘوە، ﺑﺒﺘــ ﺷــﺎی ﺷﺎﻧﺸــﯿﻨﻛ ﻟ داھﺎﺗﻮودا ،ﻟﺮە ھﻣﻮوان ﺑﺗﻧﯿﺎ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑ" ﺑھﺎری ﺋﺑردﯾﻦ" دەدەن. رــﮋەی ﺑﻜﺎری ﻟو ﺷــﺎرە ﻧﯿﻮ ﭘﻠ ﻟ ﺳــدا ﺗﭙڕ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑﮕﺮە ﮔورەﺗﺮﯾــﻦ ﺧــم داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﻛﺎرﻛــرە ﺑــﯚ دواڕۆژ ﺋﮔر ﭘﻧﺎش ﺑــﯚ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰەﻛﺎن ﻟــ دەرەوەی ﺳــﻨﻮور ﺑﺒﺮێ ،ﻟ
ﻛﺎﺗﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرﻛﺮدن ﻟ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛ ﻟ ﺋﮔــری دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺳــﻜﻮﺗﻼﻧﺪﯾﻛﺎن ﺑــ" ﺑ "ﻟو راﭘﺮﺳــﯿﯿی ﭘﺎﯾــﺰی داھﺎﺗــﻮو ﺑﯚ ﺳــرﺑﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ﻟــ ﺷﺎﻧﺸــﯿﻨﯽ ﯾﻛﮕﺮﺗــﻮو دەﻛﺮێ ،ﻛس وەﻣﯽ راﺷﻜﺎواﻧت ﭘ ﻧﺎ ،ﺑﮕﺮە ھﻣﻮوان ﻛﯚﻛﻦ ﻟﺳــر ﺋوەی ﺋﻧﺠﺎﻣﻛ ھﯿﭻ ﻧﺎﮔﯚڕێ ،ﺋوە ﻟو ﻛﺎﺗی زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﻻﯾﻧــﻚ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑﯚ ﺋوە ﻛﺮد ﻛ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﺋو ﻛﺎﺗ ﮔﺷی ﻛﺮد و ﻟ ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋﺮاق زﯾﺎﺗﺮﭘرەی ﺳــﻧﺪ ،دوای ﺋوەی ﺑﻮوە ھرﻤﻜﯽ ﺳرﺑﺧﯚ. ﻓﯿﺮﮔــﯚس ﺋﯿﯚﻧﮓ وەزﯾــﺮی وزە و ﮔﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﺳــﻜﻮﺗﻼﻧﺪ ﺑ رۆژﻧﺎﻣی "ﺣﯾــﺎت"ی راﮔﯾﺎﻧﺪ، ﺋو ھﻧــﮕﺎوە ﮔﺷﺳــﻧﺪﻧﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎ ،ﭼﻮﻧﻜ ﺋﻤ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻟ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ ﯾﺎرﻣﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛﺎرﺳــﺎزان دەدەﯾــﻦ و ﺟﺧﺘﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻤــﺎن ھﺎرﯾﻜﺎرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮە ﻟﮔڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧوت و ﻏﺎزی ﻋرەﺑﯽ و ﻧﺎودەوﺗﯽ. ﺋــو وەزﯾــﺮەی ﻛــ دﯾﻤﻧﻜﯽ ﮔﺷــﺎوەی ﺑﯚ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وﺗﻛی
و دواڕۆژی ﻧﻮﯽ وزەی وﺗﻛی ﺧﺴــﺘ روو ،ﭘﺸــﻮازی ﻟــ ﺑرزﺑﻮوﻧوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﺎرﯾﻜﺎری ﻟﮔڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧوﺗﯿﯿﻛﺎﻧﯽ وەك ﺋﺎراﻣﻜﯚ و ﻧوﺗــﯽ ﻛﻮﺘﯽ و ﻗﺗر ﻏﺎز و ﻧــوت ﻛﺮد و ﺋﺎﻣﺎژەی ﻛﺮد، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی "وزە"ی ﺋﯿﻤﺎرات ﺑ ﺑھﺎی ﯾــك ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ وەﺑرھﻨﺎﻧﯽ ﻟ ﺋﺑردﯾﻦ ﻛﺮدووە، ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ ﺋوەﺷﯽ ﻛﺮد وەﺑرھﻨﺎﻧﯽ ﻋرەﺑــﯽ ﻟ ﺳــﻜﻮﺗﻼﻧﺪ زﯾﺎﺗﺮ ﺑ، ﺋــو وەزﯾﺮە ﺑﻨــﯽ دا ﻛ دوای راﭘﺮﺳــﯿﯿﻛ و ﺑرەﻧﺠﺎﻣﻛــی ھرﭼــﯽ ﺑــ ،ﺳــﻨﺪووﻗﻜﯽ ﺳروەری دادەﻣزرﻨﻦ ﻛ ﭘﺎرەی داھﺎﺗﯽ ﻧوﺗﯽ ﺗﺪا ﻛﯚ دەﻛﺮﺘوە، ﺑ ھﺎوﺷﻮەی ﺳــﻨﺪووﻗﻛﺎﻧﯽ ﻟ ﺋﺑﻮزەﺑﯽ و ﺳــﻧﻐﺎﻓﻮرە و ﻛﻮﺖ و ﻧروﯾﭻ و ﺳﻌﻮودﯾ ھﯾ. ﻗﺴــﻛﺮدن ﻟﮔڵ ﺋــو وەزﯾﺮە ﻟﺑــﺎرەی رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺳــﻮودی ﻧﯿﯿــ ،ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﻟژﺮ رووﻧﺎﻛﯿﯽ ﺋوەی ﻟ ﻟﯿﺒﯿﺎ و ﺳﻮورﯾﺎدا روو دەدەن ،ﺑــم ﺋــو دەــ، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی "وزە"ی ﺋﯿﻤﺎرات ھﺎوﻛﺎرە ﻟﮔڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺳﻜﻮﺗﻼﻧﺪﯾﯿﻛﺎن
ﺑﯚ ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﻛﮕ ﻧوﺗﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋﺮاق. ﻻی ﺧﯚﯾــوە ﻛﺎرون ﻻﻧﻜﺎﺳــﻞ ﺑرﭘﺮﺳــﯽ دەﺳــﺘی "ﺳــﻜﻮچ ﺋﯿﻨﺘرﭘﺮاﯾﺰ" ﻛ ﺳــﺎﻧ ﺑی ٢٠٠ ﻣﻠﯿﯚن ﺋﯿﺴــﺘﺮﻟﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﺑﺎﻧﮕﺷــ و رﻜﻼم ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺧرج دەﻛﺎ ،ﻟ ﺑﺎﺳﯽ "ﺑھﺎری ﺋﺑردﯾﻦ" دە ،ﺋو ﯾﺎرﻣﺗﯿﺪەرە ﺑﯚ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎن و ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن ﺑﯚ دواڕۆژ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ھﻟﯽ ﻛﺎر و ﺑرزﺑﻮوﻧوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔﺷﺳــﻧﺪن و ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛﺮد، ھرﯾك ﻟــ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎراﻣﻜﯚ و وەزە ﻟﮔــڵ ﺋﻤدا ھﺎوﻛﺎرن و ﺧﻮاﺳﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺸﻤﺎن ھﯾ. ﻻﻧﻜﺎﺳﻞ ھﯿﻮای ھﺎرﯾﻜﺎری ﻟﮔڵ ﺳﻨﺪووﻗﻛﺎﻧﯽ ﺳروەرﯾﯽ ﻋرەﺑﯽ دەﻛﺎ ﻟــ ﭼﻧﺪان ﭘــۆژەی ﺑﻮاری وزە و دەــ ،ﺋﻤــ ﯾدەﻛﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوﻣﺎن ﺑﯚ ٥٠ﺳــﺎڵ ھﯾ ﻛ دەﺗﻮاﻧﺮێ ﻟ رﮕــی ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﮔڕان و ﻧﻮﻜﺮدﻧوەی ﺋﺎﻣﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﻨــﺎن ﻟ ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧوە زﯾﺎد ﺑﻜﺮێ و ﺋﺎﻣﺎژەی ﻛﺮد ،ھروەھﺎ ﭘﯿﺸﺳﺎزی دەرﻣــﺎن و ﺧﯚراﻛﻤﺎن ھﯾ،ﻟﭘﺎڵ داھﺎﺗﻜﯽ ﮔﺷﺘﯿﺎری ﻛ ﺑﺷﻜﯽ
ﮔورەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﻤﺎن ﭘﻚ دﻨ، ﺑم ﺋو ﺑرﭘﺮﺳ داﻧﯽ ﺑ ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻣﻮﻛﻮڕی ﻟ دۆزﯾﻨوەی ﺑﻮاری ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﯚ ﻟﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ھﺎﺗﻮوەﻛﺎن داﻧﺎ. داﯾﭭﯿﺪ ﺑﻨﺴﯚن ﺟﮕﺮی ﺳرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی "ﺋﯿﻜر ﺳﯚﻟﯿﻮﺷــﻦ" ﻟــ ﺑــﺎرەی داھﻨﺎن ﻟــ ﺑﻮاری ﺧﺰﻣﺗﮕــﻮزاری ﭘۆژەﻛﺎﻧﯽ وزەدا دەــ ،ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎن ھﺎن دەدەﯾﻦ ﺑﯚ ﻣﺷﻘﻜﺮدن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻟﺮە ﺑرﻧﺎﻣﯾﺎن ﺑﯚ راﻛﺸﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎن ھﯾ ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟ ﺑﻮاری وزەدا، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻟ دەرﯾﺎی ﺑﺎﻛﻮر ﻛﺎر دەﻛن ﻟ ﻗﺎزاﻧﺠﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﯽ داراﯾﯽ ﭘﯾﻤﺎﻧﮕﺎی راھﻨﺎﻧﯽ وەك "ﺋﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی ﻧــوت و ﻏﺎزی ﻧﺎودەوﺗــﯽ" و "ﻓــﯚرس ﻓﺎﻟﯽ ﻛﯚﻟﺪﯾﺞ" دەﻛن ﻛ ھردووﻛﯿﺎن ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺑ ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟو ﯾﺎرﻣﺗﯿﯿــی ﻛ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟ٧٥ ﻣﻠﯿﯚن ﺋﯿﺴﺘﺮﻟﯿﻨﯽ ﺗﭙڕ ﻛﺮدووە، ﺗﻮاﻧﻮﯾﺎﻧ ﭼﻧﺪان ﺷﺎرەزای ﻧوت ﻟ ﻟﯿﺒﯿﺎ و ﻋﺮاق و ﺳــﻌﻮودﯾ و ﻋﻮﻣﺎن ﻣﺷﻖ ﭘ ﺑﻜن. رۆژﻧﺎﻣی ﺣﯾﺎﺗﯽ ﻟﻧﺪەﻧﯽ
ﻛﻮرد ﻟ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻋرەﺑﯽ دﭭﯿﺪ ﺋﯿﮕﻨﺎﺗﯿﯚس
ﻛﺸﺎﻧﯽ ﻧﺧﺸڕﮕی رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺋﺎﺧﯚ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕﺳــﺘﺪا ﭼﯽ دەﻛﺎ؟ ﺋو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻟﮔڵ ﺑﯾﺎری دواﯾﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺑﯚ ﭘﺪاﻧﯽ ﭼك ﺑ ﺑرھﺴﺘﻜﺎراﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ زۆر دووﺑﺎرە دەﺑﺘوە ،ﺧﻜﯽ ﺑدوای ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿﺗﻜﺪا دەﮔڕﻦ ﻛ ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑوەی ﻟ ھرﯾك ﻟ ﺑﺣﺮﻦ و ﻣﯿﺴﺮ و ﻋﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﭼﻧﺪ ﺑﺷﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوﭼﻛ روو دەدەن ،ﺑﺒﺳﺘﺘوە. ﭘﻮﯾﺴﺘ ﻣﺑﺳﺘﯽ ﺋو ﺣﻜﻮوﻣﺗ ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﻜﺮدن ﺑ ﻟ ھﺰە ﻣﯿﺎﻧەوەﻛﺎن، واﺗــ ﺋواﻧی ﺑ ﺟﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺑھﺎﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮەﯾــﯽ و ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑﯾﻦ و ﺳروەرﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎوە ﭘﺎﺑﻧﺪن ،ﺋواﻧ ﺋو ﺑﺎﺑﺗ ﺳرەﻛﯿﯿﺎﻧ ﺑﻮون ﻛ ﺳرۆك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻟ وﺗﺎرە ﺑﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻛی ﻟ ﯾﯚﻧﯿﯚی ٢٠٠٩ﻟ ﻗﺎھﯿﺮە ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻮە ﻛﺮد ،ﻛ ﺑﺮﻜﯽ زۆرﻛﻣﯽ ﻧﺑ وەك ﻛﺮدار ﺟﺒﺟ ﻧﻛﺮان. وای دەﺑﯿﻨﻢ ﻛ درﮋﻛﺮدﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﯾﺎرﻣﺗﯽ ﺑﯚ ﺷﯚڕﺷــﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑ ﻣﺑﺳــﺘﯽ ﺳﻨﻮورداﻧﺎن ﺑﯚ ﺋﺮان ،ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯽ ﺳرەﻛﯿﯽ ﺑﺷﺎر ﺋﺳد ،ﻟ ﺑﻨڕەﺗﺪا ھﯾ ،ﭼﻮﻧﻜ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺑھﻣﺎن ﺷﻮە ﺑرھﺴﺘﻜﺎرﯾﯽ ھﻣﻮو ﺗﻮﻧﺪڕەوە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿﻛﺎن ﺑﻜﺎ – ﻟواﻧ ﺣﺰﺑﻮی ﭘﺎﭙﺸــﺘﯿﻜﺮاو ﻟﻻﯾن ﺋﺮان و ﺧﯚﺑﺧﺸ ﺳﻮﻧﻨﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﻜﺮاو ﻟﻻﯾن رﯾﻜﺨﺮاوی ﻗﺎﻋﯿﺪە ،ﻛ ھڕەﺷ ﻟ ﻧﺎوﭼﻛ دەﻛن .ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ھﺳﺖ ﺑ ﻣﺘﻤﺎﻧﯾﻛﯽ ﮔورە دەﻛﺎ ﻟ ﭘﺎﭙﺸــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺷﯚڕﺷﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﭼﻮﻧﻜ ﻟﯿﻮا ﺳﻟﯿﻢ ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﺳرﻛﺮدەی ﺳرﺑﺎزی ﺷﯚڕﺷﻮاﻧﺎن ﺑرﺟﺳﺘی ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ﻓﺮەﯾﯽ و ﻣﯿﺎﻧەوی دەﻛﺎ ،ﺑم ﻟﺮەدا ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﭼﺎوی ﺑرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ ﺑراﻣﺒر ﺋو راﺳــﺘﯿﯿﺎﻧ ﻛﻮﺮ ﻧﺑ ﻛ ،ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﻟ رووی ﺳــرﺑﺎزﯾﯿوە ﻻوازە و ﭘﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑ ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﯽ ﺑﭘﻟی ﺋﻣرﯾﻜﺎ ھﯾ ﺑﯚ ﺋوەی ﺑﺒﺘ ﺳرﻛﺮدەﯾﻛﯽ راﺳﺘﻗﯿﻨ ،ﻧوەك ﺗﻧﯿﺎ ﺑرﺑﺳﺘﻜﯽ ﻧﯿﺎزﭘﺎك ﺑﯚ ﭘﻼﻧﻛﺎﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ. ﻟﻧﺎو ھﺎوڕﯿﺎﻧﻢ ﻟ ﺷﯚڕﺷﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﮔﻮﺒﯿﺴﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﻛﯽ ﺑﺌﻮﻣﺪی دەﺑﻢ ﻛ ﺑﯚ ﺳراﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺋﺎراﺳﺘﯾ ،ﻟواﻧ ﻟ ﻟﻮﺋی ﺳﻗﺎ ﻛﺳﻜﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﻛ دە" رۆژ ﺑڕۆژ ھﺳﺘﯽ ﺗﺎﯾﻔﮔری ﻟﻧﺎو ﺧﻜﯿﺪا زﯾﺎﺗﺮ دەﺑ، ﺑو ﺷــﻮەی ﺗﻮڕەﺑﻮوﻧﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑ و ﺑﯚ ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺗﯚﺳﻧﺪﻧوە ﭘﺎﯿﺎن ﭘﻮە دەﻧ ،ھورەھﺎ ﺋﮔــری رازﯾﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺑ ﺑﻨﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺟﻨﭫ ﯾﺎن ھر ﺑﻨﻣﺎﯾﻛﯽ ﺗﺮ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑ "ﺋﺎﻣﺎژە دەﻛﺎ" ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯽ ﻧﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ، ﺷڕەﻛ دەﺧﺎﺗ ﻟﮋاﯾﯿﯿﻛﯽ ﻧﻮێ ،ﺑﺟﯚرﻚ ﺋرﻛﻛﺎﻧﯽ ﺋﻤ و ﺋﻮەش ھﯿﭻ ﺑﻨﻣﺎﯾﻛﯽ ﻣﻧﺘﯿﻘﯿﯿﺎن ﻧﺎﺑ ."ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﻛﺳــﻜﯽ ﺑﺎش و ﻓرﻣﺎﻧﺪەﯾﻛﯽ ھﺳﺘﯿﺎرە ،ﻟ ﭼﻧﺪان دﯾﻤﺎﻧدا ﭘﯽ ﮔﻮﺗﻮوم ﻛ ﺣزی ﻟ ﭘﯾﻮەﻧﺪﯾﯿ ﻟﮔڵ ﻋﻟوی و ﻛﺮﯾﺴﺘﯿﺎن و ﻛﻣﯿﻨﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺳﻮورﯾﺎ ،ھروەھﺎ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋوەی ھﯾ ﻟﮔڵ ﺳﻮﭘﺎی ﺳﻮورﯾﺎدا ﻛﺎر ﺑﻜﺎ و رووﺳﯿﺎش ﻟ دواڕۆژی ﻟ ﺳﻮورﯾﺎ دﻨﯿﺎ ﺑﻜﺎﺗوە ،ﺑم ﺋو ھﻣﻮو ﺳﯿﻔﺎﺗ ﺑﺎﺷﺎﻧ ھﯿﭻ ﺳﻮودﻜﯿﺎن ﻧﺎﺑ ﺋﮔر ﻟ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺷڕدا ﺳرﻛوﺗﻮو ﻧﺑ. ﺷڕ ﺗﯚوی ﺗﺎﯾﻔﮔری دەﭼﻨ ،وەك ﺋوەی ﺑر ﻟ ﺳ دەﯾ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ ﺷڕەﻛی ﻟ ﺋﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻟ دژی ﺳﯚﭬﯿت ﻛﺮدی ،ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺋوە روون ﺑﻜﺎﺗوە ﻛ ﺑھﯚی ﻣﯿﺎﻧەوﯾﯿﻛی ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﻟ ﺋﯿﺪرﯾﺲ دەﻛﺎ و ﺋﮔر ھﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻟو رەوﺗﯾﺎن ﻻﯾﺎن دا ﺋوە ﺧﯚﯾﺎن دەﺧﻧ ﻧﺎو ﻣﺗﺮﺳﯿﯽ ﻧﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺑﯚﯾﺎن. ﭘﻮﯾﺴﺘ ﭘﺎﺑﻧﺪﺑﻮوﻧﻜﯽ ھﺎوﺷــﻮە ﺑ رەوﺗﻜﯽ ﻣﯿﺎﻧەوی ﻛ ﺑﺒﺘ رﮕﺮ ﻟﺑردەم ﺳــرھﺪاﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﺗﺎﯾﻔﮔری ﻟ ﻧﻮان ﺳــﻮﻧﻨ و ﺷﯿﻌ ﻟ ﺑﺣﺮﻦ ،ﺑﺒﺘ ﭘﺎﻨری ﺳﯿﺎﺳــﺗﻛﺎﻧﯽ ﺋﻣرﯾــﻜﺎ ،ﺑﯚ ﺋوەش ﭼﻧﺪ ﺑرﭘﺮﺳﻜﯽ ﺑﺎی ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﭼﺎوﯾﺎن ﺑ ﺷﺎزادە ﺳﻟﻤﺎن ﺑﻦ ﺣﻣد ﺋﺎﻟﺨﻟﯿﻔ ﻛوت و ﺳــرەڕای ﭘﺎﭘﺳــﺘﯚی ﺗﺎﯾﻔﮔرﯾﯽ ﮔورە ﻟو وﺗ ،ﺳﻟﻤﺎن ﻟﺳر داوای وﺗﻮوﮋی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑردەوام ﺑﻮو .ﺑم ﺷﺎزادە ﺳﻟﻤﺎن ﺑﯚ ﺋو ﻛﺎرەی ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑ ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ھﯾ ،ﺋو ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑوەﯾ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﭘﺎﭘﺳﺘﯚ ﺑﺨﺎﺗ ﺳر ﺷﯿﻌ ﻟ ﭘﻨﺎو ﻧھﺸﺘﻨﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟ ﺑراﻣﺒر ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ راﺳﺘﻗﯿﻨی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟﻻﯾن ﺣﻜﻮوﻣﺗوە ﻛ ژﯾﺎن ﻟ ﻧﺎوﭼ ﺷﯿﻌﻧﺸــﯿﻨﻛﺎن ﺑﭘﻟ ﺑرەو ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﺒﺎ .ﭘﻮﯾﺴﺘ ﻣﯿﺴﺮ ﺑﺒﺘ ﺳﯿم ﻧﻤﻮوﻧ ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﭘﺎﭙﺸــﺘﯿﯽ ﻣﯿﺎﻧەو و ﺋﺎﺷﺘواﯾﯿﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ، راﺳﺘﯿﯿﻛﯽ ﺑﺋﺎزار ھﯾ ﻟ ﻣﯿﺴﺮ ﺋوﯾﺶ ﺋوەﯾ ﻛ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺋﯿﺨﻮاﻧﻛﺎن ﻛ ﻣﻮرﺳﯽ ﺳرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ دەﻛﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺎﯾ ﻟ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت ﺑﺷﻮازﻜﯽ ﻓﺮەﯾﯽ ،ﺑﭘﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿﻛﯽ ﻧﻮﯽ "ﻧﺎوەﻧﺪی زوﻏﺒﯽ" ﺑﯚ ﺗﻮﮋﯾﻨوە ،رﮋەی ٪٥٧ی ٪ی ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﺑﯚ ﻣﻮرﺳــﯽ زۆر داﺑزﯾﻮە ،ﺑﺷﻮەﯾك ﻛ ﺑر ﻟ ﺳﺎﻚ ٥٧ ﺧﻜﯽ ﮔﻮﺗﯿﺎن ﺑﺮدﻧوەی ﺋﻧﺠﺎﻣﻜﯽ ﺋرﻨﯽ ﺑﻮو و ﭘﻮﯾﺴــﺘ رﺰی ﻟ .٪٢٨ .٪ ﺑﮕﯿﺮێ ،ﺑم ﺋﻣۆ ﺋو رﮋە ﮔﯾﺸﺘ ﺗﻧﯿﺎ ٢٨ ١١ی ی ﺋﺴﺘﺎ ﻣﯿﺴــﺮ ﺑﻮوەﺗ ﻧﻤﻮوﻧﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ دەﻗﯽ ﺑﺷﯽ ١١ ﯾﺎﺳﺎی ﻣﺎﯾﭘﻮوﭼﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ،ﭼﻮﻧﻜ ﺋو وﺗ ﭘﺸﺖ ﺑ ﯾﺎرﻣﺗﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻗﺗڕ دەﺑﺳﺘ ﻛ ﯾﻛﻜ ﻟ ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻛ ﺋوﯾﺶ ﻧﺎﺣﻛﯿﻤﺎﻧ ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﻟ ﺋﯿﺨﻮاﻧﻛﺎن دەﻛﺎ ،ﺑﯚﯾ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ ﯾﺎرﻣﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ﺋو وﺗ ﻟﻻﯾن ﺧــﯚی و ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎودەوﺗﯿﯿوە ﻣرﺟﯽ ﺋﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﺗﻮﻧﺪ )ﻛ ﭘﺎر ﺳﺎڵ ﺑﺷﻮەﯾﻛﯽ ھ ﭘەوی ﻛﺮا( داﻧﻧ ،ﺑﮕﺮە ﯾﺎرﻣﺗﯿﯿﻛﺎن ﺑ ﭘﺎﺑﻧﺪﺑﻮون ﺑ ﻓﺮەﯾﯽ ﺑﺒﺳﺘﺘوە. ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﺗﯽ ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﯽ ﻣﯿﺎﻧەوی و رووﺑڕووﺑﻮوﻧوەی ﺗﻮﻧﺪڕەوی ﺑﮕﺎﺗــ ﻋــﺮاق ،ﻛﺎﺗﻚ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﮔﯿــﺎن و ﺳــﺎﻣﺎﻧﻜﯽ زۆری ﺗﺪا ﺑﻓﯿۆ دا و ﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎش ﻛﺎرﯾﮕری ﺑﺳــر ﻣﺎوە ،ﺑو ﭘﯿی ﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎ ﭼك و ﻣﺷﻘﯽ ﺳــرﺑﺎزی ﺑ ﻋﺮاﻗﯿﯿﻛﺎن دەدا ،ﺑﯚﯾ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺷﻮازﻜﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿﺎﻧی ﺑھﺰﺗﺮ ﻟ ﻋﺮاق ﭘﯾەو ﺑﻜﺎ ﻟﭘﻨﺎو ﯾﻛﭙﺎرﭼﯾﯿﯽ ﺋو وﺗ ،ﺑﻣﺎﻧﺎی ﻟﺧﯚﮔﺮﺗﻨوەی ﺳــﻮﻧﻨ و وەﺳﺘﺎن ﻟ دژی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻛ ﺋﺎﮔﺮی ﺷڕی ﺗﺎﯾﻔﯾﯽ ﺧﯚش دەﻛﺎ.دوا رووﺑڕووﺑﻮوﻧوەش ﺧﯚی ﻟ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻧﻮﻨ ،ﭼﻮﻧﻜ ﺋﮔر رەﺟب ﺗﯾﺐ ﺋردۆﮔﺎﻧﯽ ﺳرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺋو وﺗ دەﺳﺘﯽ ﺑ دەﺳــت ﮔﺮت و ﺗﺎﻛەوﯾﯽ ﭘەو ﻛﺮد ﺋوە ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻟدەﺳﺖ دەدا ،رەﻧﮕ داوای ﻣﯿﺎﻧەوی ﻟ رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﯿﺮۆﻛﯾﻛﯽ ﻧﺎوازە ﺑ ،ﺑم ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﭼﻛﺪارﻛﺮدﻧﯽ ﺷﯚڕﺷﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﺷﻚ ﺑ ﻟ ھوﯽ وەﺳــﺘﺎن ﻟ رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ھﺰە ﻣﯿﺎﻧەوەﻛﺎن و رووﺑڕووﺑﻮوﻧوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺗﺎﯾﻔﮔری و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋو ﺣﻜﻮوﻣﺗﺎﻧی ﻧﺎوﭼﻛ ﻛ رﺰ ﻟ ﻓﺮەﯾﯽ و ﺳروەرﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎ دەﮔﺮن. رۆژﻧﺎﻣی ﺷرﻗﻮﻟﺌوﺳت
ﻛﻮرد ﻟ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻋﻟﯽ ھوراﻣﯽ
ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ رووﺳﯿﺎ:
9
ﻋﺮاق ﻧﺎﺑﺘ ﻓﯿﺪراﯽ و ﺑﺎ ﻛﻮرد ﺟﯿﺎ ﺑﺒﺘوە
ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﭘﺸﻜوﺗﻨﯽ ﮔورەی ﺑدەﺳﺖ ھﻨﺎوە، ﺑﯚﯾ ﭼﯽ دﯾﻜ ﺗﻧﯿﺎ ﻟ ﺳﻨﻮوری ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﺑﺎرەی ﺋم ﭘﺮﺳ ﻗﺴ ﻧﺎﻛﺮﺖ. ﭼﻧﺪ رۆژﻚ ﭘﺶ ﺋﺴﺘﺎ ﻣﺰﮔﺮدﻚ ﺑﯚ ﺗﺎوﺗﻮﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟژﺮ ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ "ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋﺮاق.. ﺳﯿﺎﺳــﺗﯽ ﻧﻮﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳــرۆك ﻣﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ" ﻟ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﺑﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ڕووﺳــﯿﺎ "ڕﯾﯿﺎ ﻧﯚﭬﺴــﺘﯽ" ﺑڕﻮە ﭼﻮو. ﻟو ﻣﺰﮔﺮدەدا ژﻣﺎرەﯾﻛﯽ زۆر ﭘﺴــﭙﯚڕ و ﺷــﺎرەزا و رۆژﻧﺎﻣﻧﻮوس ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮون.
ﻛﻮرد و رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﯾﻛﻜﯽ دﯾﻜ ﻟ ﺑﺷﺪارﺑﻮواﻧﯽ ﻣﺰﮔﺮدەﻛ ﭘﺮۆﻓﯿﺴﯚر )ﻛﻨﯿــﺎز ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻣﯿﺮزۆﯾﭫ( ﺑــﻮو .ﺋو ﺟﮕ ﻟوەی ﭘﺴﭙﯚڕﻜﯽ ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﭼﻧﺪﯾﻦ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯿﺸﯽ ھﯾ -ﻟواﻧ ﺟﮕﺮی ﺳرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﻛﺎزاﺧﺴﺘﺎن. ﻣﯿﺮزۆﯾﭫ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛﺸی ﻛﻮرد ﭼﯽ دﯾﻜ ﻛﺸی ﯾك ﮔل و وت ﻧﯿﯿ ،ﺑﻜﻮ ﻛﺸی ﺗواوی رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘ .ﺋم ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑ ﭼوﺳﺎﻧﺪﻧوەی ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟ ﭼﻧﺪﯾﻦ دەﯾی ڕاﺑﺮدوودا ﻛﺮد و ڕای ﮔﯾﺎﻧــﺪ ﻛﺎﺗﯽ ﺋوە ھﺎﺗــﻮوە ﻛﻮردﯾﺶ وەﻛﻮ ﮔﻻﻧﯽ دﯾﻜــی ﻧﺎوﭼﻛ و ﺟﯿﮫﺎن ﺑﺒﺘ ﺧﺎوەﻧﯽ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﺧﯚی. ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮی دەرەوەی ﭘﺸــﻮوی ڕووﺳــﯿﺎش ﭘﺮۆﻓﯿﺴــﯚر )ﻓﯿــﻮدر ﺷــﻠﻒ ﻛﺎﭬﯿﺪﯾــﺎڤ( ﮔﻮﺗﯽ، دەرﻓﺗﻜﯽ زﯾﻦ ﺑﯚ ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد ھﺎﺗﻮوەﺗ ﭘﺸوە ﺑﯚ ﺋوەی ﺑﺒﺘ ﺧﺎوەﻧﯽ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﺧﯚی، ﺑم دەﺑﺖ ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻣﺰﮔﺮدﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋﺎژاﻧﺴﯽ )رﯾﯿﺎ ﻧﯚﭬﺴﺘﯽ( ﺑﻧﺎوی "ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ..ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﻧﻮﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳرۆك ﻣﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ"
زۆر ﺳرﻛوﺗﻮو ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾ وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن دەﯾﺎﻧوﺖ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑھﺰﯾﺎن ﻟﮔڵ ھوﻟﺮدا ھﺑﺖ .ﮔﻮﺗﯿﺸﯽ ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ ﺋوەﺷﯽ ﻛﺮد ﻟ ﻣﺎوەی ١٠ﺳﺎﯽ داھﺎﺗﻮودا ھرﭼﻮار ﭘﺎرﭼی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾك ﺑﮕﺮﻧوە.
ﻛﻮرد و ﻧﻮوﺳﯿﻨوەی دەﺳﺘﻮوری ﻋﺮاق ﯾﻛﻚ ﻟ ﺑﺷــﺪارﺑﻮواﻧﯽ ﻣﺰﮔﺮدەﻛ) د .ﺧﯚﺷوی ﻣﻻ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺑﺎﺑﻛﺮ(ی ﻧﻮﻨری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﺸی ھوﻟﺮ و ﺑﻏﺪا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ﻟ ڕووﺳﯿﺎ .ﺋو ﻟ ﮔﻮﺗﯾﻛﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻟ ﯾﻛﻜﯽ دﯾﻜ ﻟ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮواﻧﯽ ﻣﺰﮔﺮدەﻛ ﭘﺴﭙﯚڕ و رۆﯽ ﺳرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻋﺮاﻗﯽ ﺳﯿﺎﺳﺗﻤداری ﻧﺎﺳﺮاو )ﻣﻮراز ﺋﺟﻮﯾﭫ( ﺑﻮو. ﻧﻮﺪا ﻛــﺮد ،ﻟواﻧش ﺟﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻣرﺟﻛﺎﻧﯽ ﺋﺟﻮﯾــﭫ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛﺸــی ﻛــﻮرد ﻟــ ﻋﺮاﻗﺪا ﺑ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿت و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەﺳرﻧﻛﺮاوی دەﻣﻨﺘوە ،ﭼﻮﻧﻜ ﭘﻜﮫﺎﺗــ ﻧﺗوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺑﻏﺪا ﻣﺑﺳﺘﯽ ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﺋو ﻋﺮاق ﻟ دەﺳﺘﻮوری ﻧﻮﯽ وﺗﺪا. ھرﻤﯽ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ "ﺋزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﺸﯾی ﻧﯿﯿ. د .ﺧﯚﺷــوی ڕای ﮔﯾﺎﻧﺪ ،ڕاﺳﺘ ﺋو ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑوەش ﻛﺮد ﻟ ﻋﺮاﻗﺪا ﭘﺎﺑﻧﺪﻧﺑﻮون ﺑ دەﺳــﺘﻮورەوە ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻻﯾن ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ڕﺰ ﻟ دەﺳﺘﻮوری ھﻣﯿﺸﯾﯿﯽ وت ﻋﺮاﻗــﺪا دەﺑﯿﻨﺮﺖ ،ﺑم ھر ﺋو ﻧﺎﮔﯿﺮــﺖ و ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﯿﺶ دەﺳــﺘﻮورە ڕﮕ ﻧــﺎدات ﺟﺎرﻜﯽ ھرﻤوە زۆر ﺳرﻛوﺗﻮو ﺑﻮوە و ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺗﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧــی ﺑ ﺑﻏﺪا دﯾﻜ وت ﺑرەو ﺳﯿﺴــﺘﻣﻜﯽ ﺑھﺰی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑﮕڕﺘوە ﻛ ﺑﯚﯾ وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن دەﯾﺎﻧوﺖ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧﺑﺖ و ﺳﯿﺎﺳــت و ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ﺧﯚی ﭘﯾەو ﺑﻜﺎت. ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻣﺎﻓﯽ ﺑﻜﺮﺖ.ﮔــل و ﭘﻜﮫﺎﺗﻛﺎن ﺑھﺰﯾﺎن ﻟﮔڵ ھوﻟﺮدا ھﺑﺖ" ﺋﺟﻮﯾــﭫ ھروەھــﺎ ڕای ﮔﯾﺎﻧــﺪ، ﭘﺸﻞ ﺳرۆﻛﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻧﻮﻨرەﻛــی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟ ڕووﺳــﯿﺎ ﺋوەﺷــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد ﻟــ ھﮕﺮﺗﻨﯽ ھﻧﮕﺎوﻜﯽ ﻟم ﺟــﯚرەدا ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺑدەﺳــﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﻛﺎﻧــﯽ ﮔﻟﯽ ﻛﻮردە ﻟ ﺳــﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺳــرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوﭼﻛش ﻟﺑرﭼﺎو ﺑﮕﺮﺖ. ﻟ ھﻣﻮو ﭘﺎرﭼﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔــورەدا ،ﺑم ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﺑڕووی ﻓﺸﺎری ﮔورەی ﻧﻮدەوﺗﯽ ﺑرﭘﺮﺳــﯽ ڕﻜﺨﺮاوی ﯾﻛﺘﯿﯽ ڕووﺳــﯿﺎش )ﻛﯿﻢ ﺑﺷــﻚ ﻟ ھﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ دوای ﺑﻮوەﺗوە ،ﺑــم ھﯿﭻ ﻛﺎﺗﻚ ڕﮕی ﻧداوە زﯾﺎن ﺑ ﺋﺣﻤد ﻛﯚﺷﯿﻒ( ڕای ﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﺋزﻣﻮوﻧﯽ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﻛﺳﺎﯾﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧوەن. ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻻﯾن ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤوە زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ﻟ ﺳدەی ڕاﺑﺮدوودا ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد ﯾﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد ﺑﮕﺎت.
ﻧﺑﻮو و ﺋــوەش زﯾﺎﻧﯽ ﮔورەی ﭘ ﮔﯾﺎﻧﺪن ،ﺑم ﻧﺎﺑﺖ ﺋﺴــﺘﺎ ﻛﻮرد ﺋو ھﻧی ڕاﺑــﺮدوو دووﺑﺎرە ﺑﻜﺎﺗوە و ﯾﻛﯾﺰﯾﯽ ﺧﯚی ﺗﻚ ﺑﺪات. ﻛﻮرد و ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘﻮوری )ﺋﺟﻮﯾﭫ( ﻟ وەﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎری رۆژﻧﺎﻣﻧﻮوﺳﻜﺪا دەرﺑﺎرەی ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﮔڵ ﺑﻏﺪا ڕای ﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﭼﻧﺪ رۆژﻚ ﭘﺶ ﺋﺴﺘﺎ ﺳــرۆﻛﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ڕای ﮔﯾﺎﻧﺪ ﺋﮔــر ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑﻨﻛﺎن ﺟﺒﺟ ﻧﻛﺎت ،ﺋوا ﻛﻮرد ﻧﺎﭼﺎر دەﺑﺖ ھﻧﮕﺎوی دﯾﻜ ھﮕﺮﺖ. ﺋﺟﻮﯾﭫ ﮔﻮﺗﯽ ﻣﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻣﺑﺳــﺘﯽ ﻟو ھﻧﮕﺎواﻧ ﺋوەﯾ" ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد دەﺗﻮاﻧﺖ ﺳــﻮود ﻟ ﻣﺎﻓ دەﺳــﺘﻮورﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی وەرﺑﮕﺮﺖ و ﺑﺎرزاﻧﯿﺶ دەﺗﻮاﻧﺖ ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﻓﯿﺪراﯿﺗﯿﯽ ﻋﺮاق ﺑﭽﺘ دەرەوە ،ﭼﻮﻧﻜ ﺗﺎﻛﻮ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋو ﻓﯿﺪراﯿﺗ ﺟﺒﺟ ﻧﻛﺮاون و ﺗﺎواﻧﺒﺎری ﺳرەﻛﯿﺶ ﺑﻏﺪاﯾ، ﻧــوەك ھرﻢ" .ﺋﺎﻣﺎژەی دا ﻋــﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﺑﺒﺘ وﺗﻜﯽ ﻓﯿﺪراﯽ ،ﺑﯚﯾ ﺑﺎﺷــﺘﺮ واﯾــ ﻛﻮردەﻛﺎن ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺋم دەوﺗ ﺑﭽﻨ دەرەوە. ﭘﺮۆﻓﯿﺴﯚر )ﻛﻨﯿﺎز ﻣﯿﺮزۆﯾﭫ(ﯾﺶ ﮔﻮﺗﯽ ،ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯿﯽ ﮔﻟــﯽ ﻛﻮرد زۆر ﮔﺮﻧﮕ .ﺋﮔر ﻛﻮردەﻛﺎن ﯾﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻦ ،ﺋــوا ﻛﯚﻣﮕی ﻧﻮدەوﺗﯿــﺶ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﭘ دەدات ،ﺑو ﺟﯚرەش ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ھﻧﮕﺎوی ﮔورە
ھﺪەﮔﺮﺖ .ﻛﺸی ﺳرەﻛﯽ ﺋوەﯾ زۆرﺑی ﻻﯾﻧ ﻛﻮردﯾﯿــﻛﺎن ﺑﺎس ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛن و "ﺗﺎ ﺋو ﻛﺎﺗش ﻛﻮرد ﻟ ﺑﯿﺮی ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻧﺗوەﯾﯿﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﺑﺖ ھﯿﭻ ﻛﺳﻚ دەﺳﺘﯽ ﯾﺎرﻣﺗﯿﯽ ﺑﯚ درﮋ ﻧﺎﻛﺎت". ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋﺮاق و ﻛﯾﻨﯽ ﭼﻛﯽ ﭘﺸﻜوﺗﻮو دﻛﺘﯚر )ﺳﺘﺎﻧﯿﺴــﻼڤ ﺋﯿﭭﺎﻧﯚڤ( ڕای ﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﻋﺮاق ﺑدەﺳﺖ دەﯾﺎن ﻛﺸوە دەﻧﺎﻨﺖ ،ﻟواﻧش ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھﺎووﺗﯿﺎن ،ﻧﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎوی ﺧﻮاردﻧوە و وزەی ﻛﺎرەﺑﺎی ﭘﻮﯾﺴــﺖ .ﺷــﺘﯽ ﺳــﯾﺮ ﺋوەﯾ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻋﺮاق ﻟ ھوﯽ ﭼﺎرەﺳــرﻛﺮدﻧﯽ ﺋم ﻛﺸﺎﻧدا ﻧﯿﯿ ،ﺑﻜﻮ ﻣﻠﯿﺎران دۆﻻر ﺑﯚ ﻛﯾﻨﯽ ﭼك و ﺗﻗﻣﻧﯽ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت .ﺋﻣ ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪاﯾ ﺑﻏﺪا ﻛﺸی ﺋوﺗﯚی ﻟﮔڵ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳﯿﺪا ﻧﯿﯿ. ﭘﺮۆﻓﯿﺴــﯚر )ﺷــﻒ ﻛﭬﯿﺪﯾﺎڤ(ی ڕای ﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﻟ ڕﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣ ﻧﻮدەوﺗﯿﯿﻛﺎﻧﺪا ﻧﻮوﺳﺮاوە ﻧﺎﺑﺖ ﭼك ﺑو ﻻﯾﻧﺎﻧ ﺑﻔﺮۆﺷــﺮﺖ ﻛ ﻣﺗﺮﺳﯿﯽ ھﮕﯿﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷــڕﯾﺎن ﻟــ دەﻛﺮــﺖ ،ﺑــم ﺑداﺧــوە ﺋم ڕﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣﯾ ﺟﺒﺟ ﻧﺎﻛﺮﺖ و ﺑھﺎی ﻣﻠﯿﺎران دۆﻻر ﭼك ﺑ ﻋﺮاق دەﻓﺮۆﺷﺮﺖ. )ﺋﺟﻮﯾﭫ(ﯾــﺶ ﮔﻮﺗﯽ ھوﯽ ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﯾﺎرﻣﺗﯿــﺪەر ﺑﺖ ﺑﯚ ﺋــوەی وﺗﺎن ﭼك ﺑ ﻋﺮاق ﻧﻓﺮۆﺷﻦ .ﺑﯚﯾ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ڕﮕ ﺋوەﯾ ﻛﻮرد ﻟ ﻋﺮاق ﺟﯿﺎ ﺑﺒﺘوە.
ﻧوت دەﺗﻮاﻧﺖ ﻛﻮرد ﺑﻜﺎﺗ ﺧﺎوەﻧﯽ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻛﯽ ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ ﻧﻛﺮاو رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗوە. ﻟ ھﻧﺪﻚ وﺗﯽ ﻧﺎوﭼﻛ ﺷڕ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ڕووی ﻟ زﯾﺎدﺑﻮوﻧ و ﻟ ھرﻤﯽﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶﭘﺸﻜوﺗﻦ دەﺑﯿﻨﺮﺖ .ﺋم ﭘﺸــﻜوﺗﻨش ﭘﻮەﻧﺪﯾــﯽ ڕاﺳــﺘوﺧﯚی ﺑــو ﺳﯿﺎﺳــﺗوە ھﯾ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻢ ﻟ ﭼﻧﺪ ﺳــﺎﯽ راﺑﺮدوودا ﻟ ﺑﻮاری ﻧوﺗﺪا ﭘﯾەوی ﻛﺮدووە. ﮔﻮاﺳﺘﻨوەی ﻧوﺗﯽ ھرﻢ ﺑﯚ دەرەوە ﻧوﺗــﯽ ﯾدەﻛﯽ ھرــﻢ ﺑ٤٥ ﻣﻠﯿﺎر ﺑرﻣﯿــﻞ دەﺧﻣﻨﺮﺖ و ﺑم ﺟﯚرەش ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼﻮارەﻣﯿﻦ ﺑــی ﻧوﺗﯽ ﯾدەﻛﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧ .ھرﻢ ﻟــ ﺑﻮاری ﻏﺎزی ﺳﺮوﺷﺘﯿﺸــﺪا زۆر دەوﻣﻧــﺪە. ﺋم دەوﻣﻧﺪﯾﯿ و ﺳﯿﺎﺳــﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﯿﺶ واﯾﻜﺮدووە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒﺘــ ھﺰﻜــﯽ ﭘﻛﺎرﯾﮕرﯾــﯽ ﻟــ ﻧﺎوﭼﯾﻛﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﻛﺎﺗﻜﯽ زۆر ھﺳﺘﯿﺎردا. ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ھرــﻢ ﻟﺳــر ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﻧوﺗﯽ ﺧﯚی ﺑردەواﻣ و ﻟ ﭼﻧﺪ ھﻓﺘی داھﺎﺗﻮوﯾﺸﺪا ﺋﯿﺸــﯽ ﺋو ﺑﯚرﯾﯿــ ﻧوﺗ ﺗواو دەﺑﺖ ﻛ ﺑﯾﺎرە ﻟــ ڕﮕﯾوە ﻧوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕەواﻧی دەرەوە ﺑﻜﺮﺖ .ﺳــرەﺗﺎ رۆژاﻧ ﺑی ٣٠٠ ھزار ﺑرﻣﯿﻞ ﻧوت ﻟ ڕﯽ ﺋم ﺑﯚرﯾﯿوە ڕەواﻧی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺮﺖ.
وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎن دەﺖ" :ﺗﻧﯿﺎ ڕﮕ ﺑﯚ ﻣﺎﻧوە و ﭘﺸﻜوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺷی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿ"
ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرــﻢ ﭘﻼﻧﯽ ﺋوەی ھﯾــ ﺗﺎﻛﻮ ﺳــﺎﯽ ٢٠١٥ﺋم ﺑە ﻧوﺗ رۆژاﻧ ﺑــﯚ ١ﻣﻠﯿﯚن ﺑرﻣﯿﻞ ٢٠١٩ﯾﺶ ﯾﺶ ﺑرز ﺑﻜﺎﺗوە و ﭘﺶ ﺳﺎﯽ ٢٠١٩ ﺑی ﻧوﺗﯽ ھﻧﺎردەﻛﺮاو ﺑﮕﯾﻧﺘ٢ ﻣﻠﯿﯚن ﺑرﻣﯿﻞ ﻟ ھر رۆژﻜﺪا. ﻧوت و ﺑﻮوژاﻧﺪﻧوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﯿﺎﺳــﺗﯽ ﻧوﺗﯿــﯽ ھرــﻢ ﺑ ﺑرﺑﺳــﺖ ﻧﯿﯿ .ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺑﻏﺪا دژی ﺋم ﭘﻼﻧــی ھوﻟﺮە ،ﺑم ﺳرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺖ ﻧﺎﻛﺮﺖ ﻛﻮرد داﺑﻨﯿﺸــ و ﭼﺎوەڕﯽ ﺋوە ﺑﻜﺎت ﺑﺰاﻧﺖ ﺑﻏﺪا چ ﺷﺘﻚ دەﻛﺎت و چ ﺷﺘﻚ ﻧﺎﻛﺎت. وەزﯾﺮی ﺳــﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ
ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ھرــﻢ )ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھوراﻣﯽ( دەــﺖ "ﺗﻧﯿﺎ ڕﮕ ﺑﯚ ﻣﺎﻧوە و ﭘﺸــﻜوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺷــی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿ ."ﺋو ﭘﯽ واﯾ دروﺷــﻤﯽ ﺗﺎﯾﺒت ﺑ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻧﺎﺑﺘ داﺑﯿﻨﻜری ﻣﺎﻓﯽ ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد، ﺑﯚﯾــ دەﺑــﺖ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻢ ﭘﻼﻧﯽ ﺧﯚی ھﺑﺖ .وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎن ڕەﺧﻨ ﻟ ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻋﺮاﻗﯿــﺶ دەﮔﺮــﺖ و ﺑــوە ﺗﯚﻣﺗﺒﺎرﯾﺎن دەﻛﺎت ﻛ دەﺳﺘﻮوری ﻋﺮاق ﺟﺒﺟ ﻧﺎﻛن. ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺋﻮﻣﺪﯾﺎن دەﺧﻮاﺳــﺖ ﻟﮔڵ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﮫﻨﺎن ﺑ دەﺳﺗﯽ ﺳــدام ﺣﻮﺳــﻦ ﻋﻗﯿﺗــﯽ ﻋرەﺑﯿﺶ ﺑراﻣﺒر ﺑ ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﯚڕێ ،ﺑم ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ
ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ ﺋﺴﺘﺎی ﺑﻏﺪا ﺋوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدات ﻋﻗﯿﯿﺗﻛ ﻧﮔﯚڕدراوە .ﺳرﻛﺮداﯾﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺟﺧﺖ ﻟﺳر ﺋوە دەﻛﺎﺗوە ﻛﻮرد ﭼﯽ دﯾﻜ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿ ﺑرەو دواوە ﺑﮕڕﺘوە .ﺳــرۆﻛﯽ دﯾﻮاﻧﯽ ﺳرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ ھرﻢ دﻛﺘﯚر ﻓﻮﺋﺎد ﺣﻮﺳﻦ دەﺖ "ﻧوەی ﻣﻦ ﻟ ﻋﺮاﻗﺪا ﮔورە ﺑﻮو و ﺑﺷﻚ ﺑﻮو ﻟ ﺑﺰووﺗﻨوەی ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد .ﻧوەی ﻧﻮێ ﺋﺎزادﯾﯽ ﺗواوی ھﯾ و ﭼــﯽ دﯾﻜش ڕﮕ ﻧﺎدات ﺋم ﺋﺎزادﯾﯿی ﻟ وەرﺑﮕﯿﺮﺘوە". ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧﻮان ھوﻟﺮ و ﺋﻧﻘرە ﭼﻧﺪﯾــﻦ ﻓﺎﻛﺘــر ﺑﻮوﻧﺗــ
ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﻜری ﮔورە ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﻟﮔــڵ ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ھرﻤﯽ ﺳرﺑﺧﯚ. ﺳــرﻛوﺗﻮوی ﻧوﺗــﯽ ھرــﻢ .ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣــ واژۆ ﺳــرەڕای ﺋــوەش ،ﻧﯿﮕراﻧﯽ ﯾﻛﻚ ﻟ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺋو ﻓﺎﻛﺘراﻧ ﺑﻜــن ﺑﯚ ﻣﺑﺳــﺘﯽ دەرھﻨﺎﻧﯽ دەرﺑــﺎرەی ڕەوﺷــﻛ ﻻی ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧﻮان ھوﻟﺮ و ﺋﻧﻘرەﯾ .ﻧوت ﻟ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا .ﻟ ﻣﺎوەی ﺑرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھرﻢ دەﺑﯿﻨﺮﺖ. ﺑﻏﺪا ﺑ ھﻣﻮو ﺷﻮەﯾك دژاﯾﺗﯿﯽ ﭼﻧﺪ ﺳــﺎﯽ ڕاﺑﺮدووﯾﺸﺪا ﭘﻧﺠﺎ ﻓﻮﺋﺎد ﺣﻮﺳــﻦ دەﺖ "رۆژ ﻟ ﺳﯿﺎﺳــﺗﯽ ﻧوﺗﯽ ھرﻢ دەﻛﺎت ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑــﻮاری ﻧوت ﺑ ﺑی دوای رۆژ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻋــﺮاق ﺑم ھﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑﻮاری وزە ٢٠ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾــﯽ ﺧﺮاﭘﺘﺮ دەﺑﺖ .ﺋﮔر ﻧﺗﻮاﻧﯿﻦ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻧﻮان ﺋﻧﻘرە و ھوﻟﺮ وەﺑرھﻨﺎﻧﯿــﺎن ﻟ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا واﯾﻜﺮدووە ﺋو دژاﯾﺗﯿﯿی ﺑﻏﺪا ﺑ ﻛــﺮدووە .ﺋم ﮔﺷﺳــﻧﺪﻧی ﭘﻜــوە ﺑﮋﯾﻦ ،ﺋوا ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﻛرﺗﯽ ﻧوﺗﯿﺶ واﯾﻜﺮدووە ﺋﺴﺘﺎ ﻟﺑﺎرەی ﺷــﺘﻜﯽ دﯾﻜوە ﻗﺴ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﺑﺖ. ﯾﻛﻜﯽ دﯾﻜ ﻟــ ﻓﺎﻛﺘرەﻛﺎن ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھوڵ ﺑﺪەن ﺑﻜﯾﻦ .ﺋﻤی ﻛﻮرد ﺑﺷــﻚ ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸ .رۆژاﻧ ﺗﻗﯿﻨوە ﺑواﻧﺎﻣ ﻟ زاﻧﺴﺘﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ﻧﯿﻦ ﻟ ﻛﺸــی ﻧﻮان ﺷــﯿﻌ و ﻛﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻟ ﺷــﺎر و ﻧوﺗﺪا ﺑدەﺳﺖ ﺑﮫﻨﻦ ﺑﯚ ﺋوەی و ﺳــﻮﻧﻨ ،ﺑم ﺋﮔر ﺋﺎﮔﺮﻚ ﻟــ ﻣﺎ دراوﺳــﻜت ﺑﻜوﺘوە ،ﺋوا ﻣﺎﻛی "ﻧوەی ﻣﻦ ﻟ ﻋﺮاﻗﺪا ﮔورە ﺑﻮو ﺗــﯚش دەﺳــﻮوﺗﻨﺖ. ﺋﺎﮔﺮﻛﻮژﻨوەﯾﺸــﻤﺎن و ﺑﺷﻚ ﺑﻮو ﻟ ﺑﺰووﺗﻨوەی ﻧﯿﯿ." ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿــﺶ ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد .ﻧوەی ﻧﻮێ ھﻣــﺎن ﺗواﻧﯿﻨﯿــﺎن ﺋﺎزادﯾﯽ ﺗواوی ھﯾ و ﭼﯽ دﯾﻜش ڕﮕ ھﯾ .ﭘﺴﭙﯚڕﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎدات ﺋم ﺋﺎزادﯾﯿی ﻟ وەرﺑﮕﯿﺮﺘوە" دەــﺖ "ﻋــﺮاق ﺑرەو ﻟﻚ ھﻮەﺷﺎن دەڕوات.. ﺷــﺎرۆﭼﻜﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜــی ﻋﺮاق ﻟ داھﺎﺗﻮودا ﺑﺷــﻮەﯾﻛﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻛﻮردەﻛﺎن ﭼﯽ دﯾﻜ ﺳــﯾﺮی ڕوو دەدەن ،ﺑــم ﭘﺸــﻤرﮔ ﺧﺰﻣﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻛﯾﺎن ﺑﻜن. ﺑﻏﺪا ﻧﺎﻛن .ﺋﺴــﺘﺎ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛــﻮرد زۆر ﮔﺮﻧﮕــ و ﻧوﺗﯿﺶ ﻧوت و داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھرﻢ ﺑ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت .ﻓﺎﻛﺘرﻜﯽ دﯾﻜ ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﻋﺮاق و ﻧﺎوﭼﻛ ﺑ ﺑﺎرودۆﺧﻜﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺗــﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧﻮان ﻧوﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ھرﻤ .ﺋم ﺗﺎﯾﺒﺗﯿــﺪا دەڕۆن و ﭘﺪەﭼــﺖ ﺋﻧﻘرە و ھوﻟﺮ ﺑرەو ﭘﺸوە ﺳﯿﺎﺳــﺗ واﯾﻜــﺮدووە ﭼﻧﺪﯾﻦ ﻧوﺗﯿﺶ ﯾﺎرﻣﺗﯿﺪەر ﺑﺖ ﺑﯚ ﺋوەی ﺑﺒــﺎت .ﺑــم ھــر ﻧوﺗﯿﺶ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔورەی وەﻛﻮ "ﺋﯿﻜﺴﯚن ﻛﻮرد ﺑــ ﺧوﻧﯽ دﺮﯾﻨی ﺧﯚی دەﺗﻮاﻧﺖ ﺑﺒﺘ ھﯚی داﺑﺷﺒﻮوﻧﯽ ﻣﯚﺑﯿﻞ" و "ﭼﭭــﺮن" و "ﮔﺎزﭘﺮۆم" ﺑﮕﺎت و ﺑﺒﺘــ ﺧﺎوەﻧﯽ دەوﺗﯽ ﻋﺮاق".
10
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻋﻟﯽ ھوراﻣﯽ
ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﺳرﻛﯚﻣﺎری ﺋﺮان ﻟ ﻧﻮان ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯽ ﺧﻚ و دەﺳﺗﻛﺎﻧﯽ راﺑردا ﻣﺎوەﺗوە
ﻓرﯾﺪ زەﻛرﯾﺎ
ﺑﯚﭼﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺑﺷﺎر ﺋﺳد ﻟ ﭘﯚﺳﺘﻛی ﻻﻧﺎﺑﺎت؟
وﺷ
ھﺒﮋاردﻧﯽ ﺳرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋﺮان ﺑﺎﺑﺗﯽ ﺳرەﻛﯿﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻧﺎوﭼﻛ و ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻮو .ﻛﺎﺗﻜﯿﺶ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازەﻛﺎن )ﺣﺳن رۆﺣﺎﻧﯽ( ﺑ ﺑﺮاوەی ھﺒﮋاردﻧﻛﺎن راﮔﯾﻧﺮا داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺋﺮان زۆر ﺧﯚﺷﺤﺎڵ ﺑﻮون و ﺳراﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫﺰی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﺋﻮﻣﺪی ﺋوەﯾﺎن ﺧﻮاﺳﺖ رۆﺣﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﺗﻜﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟ ﺋﺣﻤدی ﻧژاد ﭘﯾەو ﺑﻜﺎت. ﻛﺸﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺋﺮان ﺋﺮان ﺑدەﺳﺖ دەﯾﺎن ﻛﺸوە دەﻧﺎﻨﺖ :ﻣﺎﻧﮓ ﻟــ دوای ﻣﺎﻧﮓ ژﻣﺎرەﯾﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ھﺎووﺗﯿﺎن ﺋﯿﺸﻮﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﻟ دەﺳﺖ دەدەن ،ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﻟ ﻛﻣﺒﻮوﻧوەداﯾ و ﻧﺮﺧﯽ ﻛﻟﻮﭘل و ﺧﻮاردن ﺑردەوام ﮔﺮاﻧﺘﺮ دەﺑﺖ ،رﮋەی ھوﺳــﺎن ﻟ ﺑرزﺑﻮوﻧــوەی ﺑردەواﻣﺪاﯾ ،ﺑھــﺎی دراو ﻟ ﺑراﻣﺒر دۆﻻر زۆر داﺑزﯾﻨﯽ ﺑﺧﯚﯾوە ﺑﯿﻨﯿﻮە. زۆرﺑی ﺋم ﻛﺸﺎﻧ ﻟ ﺳــردەﻣﯽ دەﺳﺗﯽ ﺋﺣﻤدی ﻧژاد ﺑم ﺟﯚرەی ﺋﺴﺘﺎ ﮔورە ﺑﻮون، ﺑم ﺋﻮﻣﺪی ﺧﻜﯽ ﺋﺮان رۆﺣﺎﻧﯿﯿ ﺑﯚ ﺋوەی ﺑﺘﻮاﻧﺖ ﭼﺎرەﺳرﯾﺎن ﺑﻜﺎت. ﻛﺸﻛﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﻟﮔڵ دەرەوە ﮔورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﺸــی ﺋﺮان ﻟﮔڵ ﻛﯚﻣﮕی ﻧﻮدەوﺗــﯽ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــ ﺋﺗﯚﻣﯿﯿﻛﯾﺗــﯽ. ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﻮدەوﺗﯽ داوا ﻟ ﺋﺮان دەﻛﺎت دەﺳــﺘﺒرداری ﭘﺮۆﮔﺮاﻣ ﺋﺗﯚﻣﯿﯿﻛی ﺑﺖ ،ﺑم ﺗــﺎران ﺋو داواﯾــ رەت دەﻛﺎﺗوە. ﺋﻣرﯾــﻜﺎ و ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﻛﺎﻧــﯽ دەــﻦ ﺋﺮان دەﯾوﺖ ﭼﻛﯽ ﺋﺗﯚﻣﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺑم ﺋﺮان دەﺖ ﺗﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣﺑﺳﺘﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧ ﺳﻮود ﻟم ﭘﺮۆﮔﺮاﻣ وەردەﮔﺮﺖ. ﺋم ﻛﺸﯾ ﻣﺎوەی ﭼﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎ ﺑردەواﻣ و ﺑﯚﯾ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﻮدەوﺗﯽ ﭼﻧﺪﯾﻦ ﭘۆژە ﺑﯾﺎری ﺑﺳر ﺋﺮاﻧﺪا ﺳﭘﺎﻧﺪووە .ﻟوەش زﯾﺎﺗﺮ ،ﺋﻣرﯾﻜﺎ و ﯾﻛﺘﯿﯽ ﺋوروﭘﺎ ﺑﺟﯿﺎ ﺳﺰاﯾﺎن ﺑﺳر ﺋﺮاﻧﺪا ﺳﭘﺎﻧﺪووە ﺑﯚ ﺋوەی ﻧﺎﭼﺎری ﺑﻜن واز ﻟ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣ ﺋﺗﯚﻣﯿﯿﻛی ﺑﮫﻨﺖ -ﻟواﻧش ﺳﺰای ﻧوت ﻛ ﺑﻮوەﺗ ھﯚی داﺗﭘﯿﻨﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋﺮان. رۆﺣﺎﻧﯽ و ﭼﺎرەﺳری ﻛﺸﻛﺎن ﺑ ﻟﺑرﭼﺎو ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋو ﭘﺮﺳﺎﻧی ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﭘﻜﺮا
ڕوون دەﺑﺘوە ﻣﺎوەی ﺳرۆﻛﺎﯾﺗﯿﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ زۆر ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ و ھﺳﺘﯿﺎرە. ﺋو ﭘﺮﺳﯿﺎرەی دﺘ ﭘﺸوە ﺋوەﯾ ﺋﺎﯾﺎ ﺳرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﻧﻮﯽ ﺋــﺮان دەﺗﻮاﻧﺖ ﺋم ﻛﺸــﺎﻧ ﭼﺎرەﺳــر ﺑﻜﺎت؟ ﺋﺳــﺘﻣ ،ﭼﻮﻧﻜ ﭘﺮﺳــ ﮔﺮﻧﮕﻛﺎﻧﯽ وەﻛﻮ ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ دەرەوە و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺋﺗﯚﻣﯿﯽ وت ﻟﻻﯾن ڕاﺑری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﺮان )ﺋﺎﯾﺗﻮ ﻋﻟﯽ ﺧﺎﻣﻨﯾــﯽ (ەوە ﺑﯾﺎرﯾﺎن ﻟﺳر دەدرﺖ ،ﻧوەك ﻟﻻﯾن ﺳرۆك ﻛﯚﻣﺎرەوە. ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ زۆرﺑی ﺋم ﻛﺸ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و دەرەﻛﯿﯿﺎﻧش ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺋﺗﯚﻣﯿﯽ ﺋﺮاﻧوە ھﯾ. ﻣرﺟــﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑﯚ ﺳــﻮوﻛﻜﺮدن و دواﺟﺎرﯾﺶ ھﮕﺮﺗﻨﯽ ﺳــﺰا ﻧﻮدەوﺗﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺳر ﺋﺮان ﺋوەﯾ ﻛ دەﺑﺖ ﺗﺎران ﭼﺎﻻﻛﯿﯿ ﺋﺗﯚﻣﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑﮕﺮﺖ .ﺋﺎﯾﺗﻮ ﺧﺎﻣﻨﯾﯿــﺶ دەﯾﺎن ﺟﺎر ڕای ﮔﯾﺎﻧــﺪووە ﺋﺮان ھﯿﭻ ﻛﺎﺗﻚ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿ واز ﻟ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣ ﺋﺗﯚﻣﯿﯿﻛی ﺑﮫﻨﺖ .ﺋﻣش واﺗﺎی ﺋوە دەﮔﯾﻧﺖ رۆﺣﺎﻧــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧﻮان وﺗﻛــی و ﻛﯚﻣﮕــی ﻧﻮدەوﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗوە. ﻟوەش زﯾﺎﺗﺮ ،ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﺗﻧﮕﮋەی ﺑﻜﺎری و ﮔﺮاﻧﯿﯽ ﺋﺮان ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑو ﺳﺰا ﻧﻮدەوﺗﯿﯿﺎﻧوە ھﯾ .ﺑﯚﯾ) رۆﺣﺎﻧــﯽ( ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋﺮان ﺑﺒﻮوژﻨﺘوە ﺋﮔر ﺋﺎﯾﺗﻮ ﺧﺎﻣﻨﯾﯽ ﻟﺳــر ﭘﺪاﮔﺮﯾﯽ ﺧﯚی ﻟ ﺑﻮاری ﭘﺮۆﮔﺮاﻣ ﺋﺗﯚﻣﯿﯿﻛﯾﺪا ﺑردەوام ﺑﺖ. رۆﯽ ﺳﻮﭘﺎ ﻟﻧﺎو ﺋﺮاﻧﺪا ﺋوەی ﻛ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑ ﺑﺎرودۆخ و ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﻧﺎو ﺋﺮاﻧوە ھﯾ دووﺑﺎرە رۆﺣﺎﻧﯽ زۆر دەﺳــﺘﻜﺮاوە ﻧﯿﯿ ﺗﯿﺎﯾﺪا. دەﺑــﺖ ﺋو راﺳــﺘﯿﯿ ﻟﺑرﭼــﺎو ﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛ داﻣزراوەی ﺳــرﺑﺎزی ﻟ ﺋﺮاﻧﺪا رۆﯽ ﮔورەی ھﯾ و ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋم داﻣزراوەﯾش ﻛﺳﺎﻧﯽ
دواﺟــﺎر ﺋﯿــﺪارەی ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﮔﯾﺸــﺘ ﺋو دەرەﻧﺠﺎﻣی ﻛ ﺑ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟ ﺷڕی ﻧﺎوﺧﯚی وﺗﻛﯾﺪا ﭼﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻛﺎر ھﻨﺎوە و ﺋو ھ ﺳــﻮورەی ﺑزاﻧﺪووە ﻛ ﻟ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ راﺑﺮدوودا واﺷــﻨﺘﯚن ﺑﯚی داﻧﺎ .وەﻛــﻮ دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋوەش ،ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﭼﻛﯽ ﺳﻮوك دەداﺗ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺑم ﺋم ﯾﺎرﻣﺗﯿﯿ زۆر ﺳﻨﻮوردارە ،ﺑﯚﯾ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯿﻛﯽ ﺋوﺗﯚی ﻧﺎﺑﺖ.
ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازەﻛﺎن )ﺣﺳن رۆﺣﺎﻧﯽ( ﻛ ﺑ ﺑﺮاوەی ھﺒﮋاردﻧﻛﺎن راﮔﯾﻧﺪرا
ﻣﻮﺣﺎﻓﯿﺰﻛﺎرن .ﺳــرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﭘﺸــﻮوﺗﺮﯾﺶ ﻣﺤﻣد ﺧﺎﺗﻣﯽ ﻟﻻﯾن ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧوە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻟ ﻧﻛﺮا ،ﺑﯚﯾ ﻧﯾﺘﻮاﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾﻛﯽ زۆر ﻟ ﻛﺸــﻛﺎﻧﯽ ﺋــﺮان ﭼﺎرەﺳــر ﺑﻜﺎت. ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮﺖ ﺳﻮﭘﺎ ھﻣﺎن ﺟﯚرە ﻣﺎﻣش ﻟﮔڵ رۆﺣﺎﻧﯿــﺪا ﺑﻜﺎت ،ﺋﻣــش واﺗﺎی ﺋوە دەﮔﯾﻧﺖ ﻧﺎوﺑﺮاو ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﭼﻧﺪﯾﻦ ﻛﺸــی وﺗﻛی ﭼﺎرەﺳــر ﺑﻜﺎت ،ﺑﺗﺎﯾﺒت ﻛﺸی ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ﺋﺎزادﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻛ ﺋﺴﺘﺎ ﮔﻧﺠﺎﻧﯽ ﺋﺮان داوای دەﻛن. رۆژﺋﺎوا و ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻧﻮﯽ ﺋﺮان ﺋﻣرﯾﻜﺎ و ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﺋﻮﻣﺪەوارن رۆﺣﺎﻧﯽ ﻛﺳﻜﯽ ﺳــرﻛﺗﻮو ﺑﺖ و ﻛﺸﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان وﺗﻛی و رۆژﺋﺎوا ﭼﺎرەﺳر ﺑﻜﺎت .ﺑﯚﭼﯽ؟! ﭼﻮﻧﻜ ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﺑﺎش ﻟو راﺳــﺘﯿﯿ ﺗ دەﮔﺎت ﺧﻜﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ ﺷــڕ ﺑــﺰارە و ﭼﯽ دﯾﻜ ﺷــڕی ﻧﺎوﺖ .وﺗﺎﻧﯽ ﺋوروﭘﺎش رووﺑڕووی ﻗﯾﺮاﻧﻜﯽ ﮔورەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮوﻧﺗوە و ﺗﻮاﻧﺎی ﺋوەﯾﺎن ﻧﯿﯿ ﺑﭽﻨ ھﯿﭻ ﺷڕﻜوە. ﺑﯚﯾ ﺋﻣرﯾــﻜﺎ و ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ھر زۆر زوو
ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟ رۆﺣﺎﻧﯽ ﻛﺮد و ﺟﺎرﻜﯽ دﯾﻜش ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯽ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﺋﺎﻣﺎدەﯾ ﻟﮔڵ ﺳــرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﻧﻮﯽ ﺋﺮاﻧــﺪا ﻛﯚﺑﺒﺘوە ﺑﯚ ﻣﺑﺳﺘﯽ ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸﻛﺎن. ﻛﯚﻣﮕــی ﻧﻮدەوﺗﯽ دەﯾوــﺖ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺋﺗﯚﻣﯿﯽ ﺋــﺮان ﻟ ڕﯽ دﯾﺎﻟﯚﮔوە ﭼﺎرەﺳــر ﺑﻜﺮﺖ .ﺋﮔرﯾﺶ ﺋم ﻛﺸﯾ ﭼﺎرەﺳر ﻧﻛﺮا، ﺋوا ﺋﻣرﯾﻜﺎ و ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﭼﺎر دەﺑﻦ ﭘﻧﺎ ﺑﯚ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻨﻜــ ﺋﺗﯚﻣﯿﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﺑﺒن و ﺑو ﺟﯚرەش دەﭼﻨ ﻧﺎو ﺷڕﻜﯽ دﯾﻜوە ﻛ داھﺎﺗﻮوەﻛی دﯾﺎر ﻧﯿﯿ. ﺋﮔر رۆﺣﺎﻧــﯽ ﺑﺘﻮاﻧــﺖ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺋﺗﯚﻣﯿﯽ وﺗﻛی ﭼﺎرەﺳــر ﺑﻜﺎت ،ﺋوﻛﺎﺗ ﺋو ﺟﯚرە ﺷڕەش ڕوو ﻧﺎدات. ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑﺎش ﻟو راﺳﺘﯿﯿ ﺗ دەﮔن رۆﺣﺎﻧــﯽ دەﺳــﺗﯽ زۆر ﺳــﻨﻮوردارە ،ﺑم ﺋﻮﻣﺪەوارن ﻓﺸــﺎرە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋﺮان و ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻧﺎوﭼﻛ ﺋﺎﯾﺗﻮ ﺧﺎﻣﻨﯾﯽ ھﺎن ﺑﺪەن رۆﻜــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪات ﺑ رۆﺣﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﻣﻛﺮدن ﻟﮔڵ ﻛﺸﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە.
ﻧﺎﺑﺖ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ راﺑراﯾﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﭘﺎﺷﻛﺸ ﺑﻜﺎت ﻧﻮﺳﯿﻨﯽ :ﺋﯿﺎن ﺑﺮﯾﻤر
ﺋﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟ ھوﯽ ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﺗﻧﮕﮋە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻛﺎﻧﯿﺗﯽ
ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﮔــورە ﻟ ﺗواﻧﯿﻨﯽ ﺳــراﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫــﺰی ﺟﯿﮫﺎن دەرﺑﺎرەی رۆــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﻛﺎن، ﺳروەرﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎ ،ﺷﻓﺎﻓﯿﯿت و ﺋﺎزادﯾﯽ ڕادەرﺑﯾﻦ، ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑھﺎ ﺑﺎﻛﺎن و ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎن ھﯾ. ﺋﻣش واﯾﻜﺮدووە ﻛﯚﻣﮕی ﻧﻮدەوﺗﯽ ﻧﺗﻮاﻧﺖ ﺑ ﯾك دەﻧﮓ رووﺑڕووی ﻗﯾﺮاﻧﻛﺎن ﺑﺒﺘوە. ﺳرﻗﺎﺒﻮون ﺑ ﻛﺸ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﻛﺎﻧوە ﺋﻣرﯾــﻜﺎ و ﺑرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﻓەﻧﺴــﺎ و وﺗﺎﻧﯽ دﯾﻜی ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯿــﺎن ﻟ ﻣﺎوەی ﭼﻧﺪﯾﻦ ﺳــﺎڵ و دەﯾی ڕاﺑﺮدوودا رۆﯽ ﻛﺎراﯾﺎن ﻟ ﭼﺎرەﺳــرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﻛﺎﻧــﺪا ﮔاوە ،ﺑم ﺋﺴــﺘﺎ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺋم وﺗﺎﻧ ﺧﯚﯾﺎن ﺳــرﻗﺎﯽ ﻛﺸﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺳﻨﻮوری وﺗﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎﻛن ،ﺑﻜﻮ زﯾﺎﺗﺮ ﻣﺑﺳﺘﯿﺎﻧ ﺗﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وﺗﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼﺎرەﺳر ﺑﻜن.
ﺋﻣرﯾــﻜﺎ ﺗﺎﻛــﻮ ﭼﻧﺪﯾﻦ دەﯾــی دﯾﻜش وەﻛﻮ ﺑھﺰﺗﺮﯾﻦ و ﻛﺎرﯾﮕرﺗﺮﯾﻦ وﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎن دەﻣﻨﺘوە، ﺑم ﺋوەی واﺷــﻨﺘﯚن ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺴﺘﺎدا دەﯾوﺖ ﻧھﺸﺘﻨﯽ ﻛﺸی ﻗرز و ﺋﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿ ﻟ ﺑﻮاری ﭘﻧﺎﺑری و ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﮫﻨﺎن ﺑ ﻗﯾﺮاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وﺗﻛی .ﺑرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﺋوروﭘﺎش ﻣﺎوەی ﭼﻧﺪﯾﻦ ﺳــﺎ ﻗﺴ ﻟﺳــر ﺋوە دەﻛن و ﭘﻼن دادەڕﮋن ﺑﯚ ﺋوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻗﯾﺮاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋوروﭘﺎ ﻧھﻦ .ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﭼﯿﻦ و ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن و ﺑرازﯾﻠﯿﺶ دەﯾﺎﻧوﺖ وﺗﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟﺳر ﭘﺸﻜوﺗﻨﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑﻮوژاﻧﺪﻧوەی زاﻧﺴﺘﯽ ﺑردەوام ﺑﻦ و ﺑو ﺟﯚرەش ﻗﯾﺮان و ﻛﺸ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺎن ﻓراﻣﯚش ﻛﺮدوون. زﯾﺎﺗﺮﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺸ و ﻗﯾﺮاﻧﻛﺎن دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋم ﭘﺎﺷﻛﺸــﯾش واﯾﻜﺮدووە ھﯿﭻ
ﺗﯽ ﯽ ﻧﻮدەوﺗ ە
وﺗﻚ ﻧﻣﻨﺖ ڕاﺑراﯾﺗﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﯚ ﻣﺑﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸ و ﻗﯾﺮاﻧﻛﺎن ﺑﻜﺎت .ﺳﯾﺮی ﻧﺎوﭼ ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻜن و ﺋو ﻛﺎﺗ ﺑﯚﺗﺎن ڕوون دەﺑﺘوە ﭼﻧﺪە ﻛﺸ و ﻗﯾﺮان زۆر ﺑﻮوە :ﺷڕ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟ رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﮔﯾﺸﺘﻮوەﺗ ﺋﺎﺳﺘﻜﯽ ﻣﺗﺮﺳﯿﺪار ،ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧﻮان وﺗﻛﺎن ﻟ ﻧﺎوﭼی ﺋﺎﺳــﯿﺎی دوور ﺋوەﻧﺪە ﻗﻮوڵ ﺑﻮوەﺗوە ﻛ ﻣﺗﺮﺳﯿﯽ ھﮕﯿﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷڕی ﮔورەی ﻟ دەﻛﺮﺖ، ﻣﺎﻧﮓ ﻟــ دوای ﻣﺎﻧﮓ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ دﯾﺎردەی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺋﺎووھوا زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﺖ ،رۆژ ﻟ دوای رۆژ ژﻣﺎرەﯾﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن رووﺑڕووی ھژاری و ﺑﺮﺳﯿﺗﯽ دەﺑﻨوە. ﺟﯿﮫﺎن ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑ راﺑر ھﯾ و راﺑراﯾﺗﯿﺶ ﺗﻧﯿﺎ ﺑو وﺗﺎﻧ دەﻛﺮﺖ ﻛ دەﺳﺗﯿﺎن ھﯾ و ﻟ ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿوە دەوﻣﻧﺪن ،ﭼﻮﻧﻜ ﺳراﻧﯽ ﺋم وﺗﺎﻧ دەﺗﻮاﻧــﻦ وﺗﯽ دﯾﻜ ڕازی ﺑﻜن ھﻧﮕﺎوی ﺟﯿﺪی ﺑ ﺋﺎراﺳﺘی ﭼﺎرەﺳری ﻛﺸ و ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﺪا ﺋﻧﺠﺎم ﺑﺪەن .ھروەھﺎ ﺗﻧﯿﺎ ﺳراﻧﯽ ﺋم وﺗﺎﻧن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟ ﺑﻮاری داراﯾﯿﯿوە ﯾﺎرﻣﺗﯿﯽ وﺗﺎﻧﯽ ھژار ﺑﺪەن ﺑﯚ ﺋوەی ﭘۆژەﻛﺎن ﺳرﻛوﺗﻦ ﺑدەﺳﺖ ﺑﮫﻨﻦ. ﺑﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒﻮوﻧﯽ ﻗﯾﺮاﻧﻛﺎن ﺋﺴــﺘﺎ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺑھﺰﺗﺮﯾﻦ وﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧ ،ﺑم "ﭼﯿﻦ"ﯾﺶ ھﺰﻜﯽ ﮔورەﯾ .ﺑﯚﯾ رﻛﺎﺑراﯾﺗﯿﯿﻛﯽ ﮔــورە ﻟ ﻧﻮان ھردوو وت ﻟــ ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳرﺑﺎزی و ﺗﻛﻨﻟﯚژﯾﺎ و ﭼﻧﺪﯾﻦ ﺑﻮاری دﯾﻜوە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە .ﺳــراﻧﯽ ﺋم دوو وﺗ ﺗواﻧﯿﻨﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن دەرﺑﺎرەی ﭘﺮس و ﻛﺸــ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﻛﺎن ھﯾ و ھرﺋﻣش واﯾﻜﺮدووە ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﺋم ﻛﺸﺎﻧ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﺑﺖ. ﻟــ ھﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ،ﻛﺸــﯾﻛﯽ ﮔــورە ﻟ ﻧﻮان ﭼﯿﻦ و ژاﭘﯚﻧﺪا ھﯾ) .ژاﭘﯚﻧﯿﺶ ﺳﯿﻣﯿﻦ ﺑھﺰی
وﺗــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧ ﻟ ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــوە و ﯾﻛﻜ ﻟ ﭘﺸــﻜوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ وﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﺶ ﻟ ﺑﻮاری ﺗﻛﻨﻟﯚژﯾﺎوە( .ﭼﻧــﺪ دوورﮔﯾﻛﯽ ﺟ ﻧﺎﻛﯚك ﻟ ﻧــﻮان ﺋم دوو وﺗدا ھﯾ و ﻟ ﻣﺎوەی ١٠ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑﺮدووﯾﺸﺪا ﺋم دوورﮔﺎﻧ ﺑﻮوﻧﺗ ھﯚی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭼﻧﺪﯾﻦ ﻛﺸــ ﻟ ﻧﻮان ﭼﯿﻦ و ژاﭘﯚﻧﺪا .ﻟوەش زﯾﺎﺗﺮ ،ﭘﺸــﻚ و ﺧﺎوەﻧﺪارﺘــﯽ "دەرﯾﺎی رۆژھﺗﯽ ﭼﯿﻦ" ﻟــ ﻧﻮان ﭼﯿﻦ و ﭼﻧﺪ وﺗﻜﯽ ﺋﺎﺳــﯿﺎی دووردا ﺑردەواﻣــ .ﺋﻣــش واﯾﻜــﺮدووە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﯾﺎری ﭼﯿﻦ ﻟ ﺋﻣرﯾــﻜﺎ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒﻨوە ﺑﯚ ﺋوەی ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟو ﺑﻮارەوە ﺑﭙﺎرﺰرﻦ. ﺷــڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ ﭼﯽ دﯾﻜ ﻟــ ﻧﻮان ﭼﻛﺪاراﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و ﺳــﻮﭘﺎی وﺗﺪا ﻧﻣﺎوە، ﺑﻜﻮ وﺗﺎﻧﯽ دﯾﻜش رۆﯽ ﮔورەی ﺗﺪا دەﮔن- ﻟواﻧش ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ڕووﺳﯿﺎ ،ﺋﺮان ،ﺳﻌﻮودﯾ و ﻗﺗر. ﻟوەش زﯾﺎﺗﺮ ،ﺧرﯾﻜ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﺷڕی ﻧﺎوﺧﯚی ﺳﻮورﯾﺎ دەﺑﺘ ھﯚی ھﮕﯿﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷڕی ﺗﺎﯾﻔﯽ ﻟ ﻋﺮاق و ﻟﻮﺑﻨﺎن .ﻟ ھﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ،ﭘﮕی ھﺰە ﭼﻛﺪارﯾﯿ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﻛﺎن ﻟ وﺗﺎﻧﯽ ﻛﯿﺸﻮەری ﺋﻓﺮﯾﻘﯿﺎ زۆر ﺑھﺰ ﺑﻮوە ،ﺋﯿﺪی ھر ﻟ ﻟﯿﺒﯿﺎوە ﺑﯿﮕﺮە ﺗﺎﻛﻮ دەﮔﺎﺗ ﻧﯾﺠﯿﺮﯾﺎ. ﻧﺑﻮوﻧــﯽ ڕﺒرﯾﺶ ﻟــ ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا دەﺑﺘ ھﯚی ﺋوەی ﻛﺸــی وﺗﺎﻧﯽ ﺋﻓﺮﯾﻘﯿــﺎ ﻗﻮوﺘﺮ ﺑﺘوە و ﺣﻜﻮوﻣﺗﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺗﻮاﻧﻦ رووﺑــڕووی ﮔﺮووﭘ ﭼﻛﺪارﯾﯿــﻛﺎن ﺑﻮەﺳــﺘﻨوە ،ھروەﻛــﻮ ﭼﯚن ﻟ ﺣﺎﺗﯽ "ﻣﺎﻟﯽ"دا ﺑﯿﻨﺮا. ﭘﺎﺷﺎﻧﯿﺶ ﻧﺑﻮوﻧﯽ راﺑر وادەﻛﺎت ﭼﯽ دﯾﻜ وﺗﺎن رﺰ ﻟ ﺑھﺎ و ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﻮدەوﺗﯿﯿﻛﺎن ﻧﮔﺮن .ﺑﯚﯾ ﻧﺎﺑﺖ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ راﺑراﯾﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﭘﺎﺷﻛﺸ ﺑﻜﺎت. ﺳرﭼﺎوە :ﮔﯚﭬﺎری "ﻧﯿﻮ ﺳﺘﯾﺘﺴﻤﺎن"ی ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ
زﯾﺎﺗﺮﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑﺎ راﺳﺘﮕﯚﯾﺎﻧ ﻗﺴ ﺑﻜﯾﻦ .ﺋم ﯾﺎرﻣﺗﯿﯿی ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑو ﻗﯾﺮاﻧ ﻣﺮۆﯾﯿﯿ ﻧﺎھﻨﺖ ﺳــﻮورﯾﺎی ﮔﺮﺗﻮوەﺗــوە ،ﺑﻜــﻮ ﮔورەﺗــﺮی دەﻛﺎت .ﭼﯚن؟ ﭼﻛﺪاراﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺋوەﻧﺪە ﭼﻛﯿﺎن ﻟ ﺋﻣرﯾﻜﺎ دەﺳﺖ دەﻛوﺖ ﻛ ﺑﺘﻮاﻧﻦ رووﺑڕووی ھﺮﺷﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﺒﻨوە ،ﺑم ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋو ﺳﻮﭘﺎﯾ ﺗﻚ ﺑﺸﻜﻨﻦ .ﺑﯚﯾ ﺷڕ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﺖ. دەﺑﺖ ﺋم ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﺑﻜﯾﻦ :ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟم ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﺗ ﭼﯿﯿ؟ رووﺧﺎﻧﯽ رژﻤﯽ ﺑﺷﺎر ﺋﺳد؟ ﺋﺎﺧﺮ ﭘﺪاﻧﯽ ﭼﻛﯽ ﺳــﻮوك ﺑ ﭼﻛﺪاراﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﺋو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ ﺑﭙﻜﺖ .ﺑﯿﺮﺗﺎن ﻧﭼﺖ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ھﺰﻜﯽ ڕﻜﺨﺮاو ﻧﯿﯿ .ﭘﺴﭙﯚڕی ﻛﺎروﺑﺎری ﺳﻮورﯾﺎ )ﺟﯚﺷــﻮا ﻻﻧﺪﯾﺲ( ﻟو ﺑﺎوەڕەداﯾ ﻧﺰﯾﻜی ھزار ﮔﺮووﭘﯽ ﭼﻛﺪار ﻟ ﺳﻮورﯾﺎدا ھن و ﺋﻣﺎﻧش ھﻣﻮوﯾﺎن ﭘﻜوە ھﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﭘﻚ دەھﻨﻦ .ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﻜﯽ ﺑم ﺟﯚرە ڕﻜﻨﺧﺮاو ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑ ﭼﻧﺪﯾﻦ ﺷﻮە ﯾﺎرﻣﺗﯽ ھﯾ ،ﻧوەك ﺗﻧﯿﺎ ﭼﻛﯽ ﺳﻮوك. ﺷڕی ﺗﺎﯾﻔﯽ ﻟ ﺳﻮورﯾﺎدا ﺑﺎﺷــ ،ﮔﺮﯾﻤﺎن ﺋم ﮔﺮووﭘ ﭼﻛﺪاراﻧ ﻟ ﺷڕی ﺳﻮورﯾﺎدا ﺳرﻛوﺗﻦ .ﺋو ﻛﺎﺗ چ ﺷﺘﻚ ڕوو دەدات؟ دﻨﯿﺎ ﺑﻦ ﺋوﻛﺎﺗ ﺋم ﮔﺮووﭘ ﭼﻛﺪاراﻧ دەﺳﺖ ﺑ ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﻟﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻋﻟوﯾﯿﻛﺎن دەﻛن .ﻧﺎزاﻧﺮﺖ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋم ﮔﺮووﭘﺎﻧ چ ھﻮﺴــﺘﻜﯿﺎن ﺑراﻣﺒر ﺑ ﻛﻮردەﻛﺎن و ﻣﺳــﯿﺤﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺶ دەﺑﺖ ،ﺑم ﭘ ﻧﺎﭼﺖ ھﻮﺴﺘﻜﯽ دﺨﯚﺷﻜر ﺑﺖ .ﻋﻟوﯾﯿﻛﺎن ٪٣٤ی ٪ی و ﻣﺳﯿﺤﻛﺎن و ﻛﻮردەﻛﺎن ﭘﻜوە ڕﮋەی ٣٤ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﭘﻚ دەھﻨﻦ .ﺑﯚﯾ ھﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺸــ و ﻧﺎﺋﺎراﻣﯽ ﻟ ﺳﻮورﯾﺎی داھﺎﺗﻮودا ﺑ ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻧﺎﻛﺮــﺖ .ﻟﺑﯿﺮﺗﺎن ﻧﭼــﺖ ١٨٠ھزار ﺳرﺑﺎزی ﺳﻮﭘﺎی ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ ﻋﺮاﻗﺪا ھﺑﻮون ،ﺑم ھﺸﺘﺎ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻧﯾﺘﻮاﻧﯽ ڕﮕﺮی ﻟ ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﭘﺸــﻠﻜﺎرﯾﯽ ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟو وﺗدا ﺑﮕﺮــﺖ .ﺑﯚﯾ دەﻢ ﭘ ﻧﺎﭼﺖ ﺋــم ﯾﺎرﻣﺗﯿﯿ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻛﯽ ﺋوﺗﯚ ﻟ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت .وەﻛﻮ دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋوەش ﻓﺸــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳر ﺋﯿﺪارەی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻦ .ﻛﺳــﺎﯾﺗﯿﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــﻛﺎن ﺳــﯿﻨﺎﺗﯚر ﺟﯚن ﻣﻛﯿــﻦ دەﺖ ﺷرﻋﯿﺗﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻟ ﻣﺗﺮﺳﯿﺪاﯾ .ﻣﻛﯿﻦ دەﺖ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﯾﺎرﻣﺗﯿﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی دا ﻛواﺗ دەﺑﺖ ﺑ ھﻣﻮو ﺷﻮەﯾﻛﯿﺶ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻟ ﺑﻜﺎت ﺗﺎﻛﻮ ﻟم ﺷــڕەدا ﺳرﻛوﺗﻦ ﺑدەﺳﺖ دەھﻨﺖ. ﺑﯚﯾــ ﺋﯿــﺪارەی ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ دوو ڕﮕــی ﻟﺑردەﻣﺪا دەﻣﻨﺘوە :ﻧﺑﻮوﻧﯽ رۆﻜــﯽ ﺋوﺗﯚ ﻟ ﻗﯾﺮان و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا ﯾﺎن ﭼﻮوﻧ ﻧﺎو ﺷڕﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯽ ﺋﺎﯚزەوە. رۆﻜﯽ ﺳﻨﻮوردار ﻟ ﺷڕەﻛدا ﺋــﺮان و ﺣﺰﺑﻮی ﻟﻮﺑﻨﺎن ﺳــرﺑﺎز و ﭘﺎرە و ﭼك ڕەواﻧی ﺳﻮورﯾﺎ دەﻛن ﺑﯚ ﻣﺑﺳﺘﯽ ﯾﺎرﻣﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺑﺷﺎر ﺋﺳــد ،ﺑم ﺋﻣ ﻧﯿﺸــﺎﻧی ﺑھﺰﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿ .ﺋوان ﺗﺮﺳــﯽ ﺋوەﯾﺎن ھﯾ رژﻤﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑووﺧﺖ .ﯾﺎرﻣﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺑردەواﻣﯽ ﺑﺷــﺎر ﺋﺳد ﻟﻻﯾن ﺋﺮان و ﺣﺰﺑﻮوە دەﺑﺘ ھﯚی ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﺋــم دوو ھــﺰەش .ﺋﺎﯾــﺎ دەﻛﺮــﺖ ﺋﻣرﯾﻜﺎش ﺳﯿﺎﺳﺗﻜﯽ ﻟم ﺟﯚرە ﭘﯾەو ﺑﻜﺎت؟ ﭼﻧﺪ رۆژﻚ ﭘﺶ ﺋﺴﺘﺎ ﺳرۆﻛﯽ ﭘﺸــﻮوﺗﺮی ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺑﯿﻞ ﻛﻠﯿﻨﺘﯚن ﮔﻮﺗﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ واﯾ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺑ ﺟﯚرﻚ ﻟ ﺟﯚرەﻛﺎن ﯾﺎرﻣﺗﯿﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﺪات ،ﺑم ﻧﺑﺘ ﺑﺷﻜﯽ ﺳرەﻛﯽ ﻟ ﺷڕەﻛدا. ﺋم ﺟﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧوەﯾ ﺑﯚ ﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋو ڕاﺳﺘﯿﯿﯾ ﻛــ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻧﺎوﭼﻛ ﺟﯽ ﺑﺎﯾخ و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘﺪاﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾ ،ﺑــم ﺋم ﯾﺎرﻣﺗﯿﯿ واﺷﻨﺘﯚن ﻧﺎﮔﯾﻧﺘ ﺋو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠی ﻛ ﻣﺑﺳﺘﯿﺗﯽ. ﺳرﭼﺎوە :ﻣﺎﭙڕی "ﺳﯽ ﺋﻦ ﺋﻦ"ی ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ
ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽﺧﻚ ﺋﮔرﭼﯽ ﺳﺎﻧ رۆژﻚ ھﯾ ﺑﯚ ﺋوەی ﺋﻤی ﺗﺪا ﺑ ﺑﯿﺮ ﺧﻚ ﺑﻨﻨوە ،ﺑم ﺗﻧﯿﺎ ﺋو رۆژە ھﯾ ﻛ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋﻤی ﺗﺪا دەﻛﺮﺖ ﻛ ﭘــﯽ دەوﺗﺮﺖ "ﯾﻛﯽ ﺋﺎﯾﺎر" و ﻟو ڕۆژەﺷــﺪا ﺋﻤی ﻛﺮﻜﺎر ھر ﺧرﯾﻜﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﻣﺎﻧﯿﻦ و ﺋواﻧی ﺑﺎﺳــﯽ ﺋﻤ دەﻛن ﻟ ﭘﺸﻮودان و ﺳﯾﺮان و ﮔﺷﺖ ﺑ ﻣﻨﺪاﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛن. ﺳــﯿﺮوان ﺗﯚﻓﯿﻖ ﺋــو ﻛﺮﻜﺎرە ﮔﻧﺠﯾــ ﻛ ﺑــ دﻜﯽ ﭘ ﻟ ﮔﻠﯾﯿﯿــوە ﻧﯿﮕراﻧﯿــﯽ ﺧﯚی دەرﺑــی ﻟــوەی ﻛــ زۆرﺟﺎر دووﭼﺎری ﭘﺸــﻠﻜﺎری دەﺑﻨوە ﻟــ ﻻﯾــن ﺧﺎوەﻧﻜﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن، ﺑوەی ﻛﺮــﯽ رۆژاﻧﯾــﺎن دوا دەﺧــن و ﮔﻮﺗــﯽ ،وــای ﺋــوەش دووﭼﺎری ﻣﺗﺮﺳــﯽ دەﺑﯿﻨوە و ﺧﺎوەﻧﻜﺎرەﻛﺎن ﮔﻮێ ﺑ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻻﻣﺗﯿﻤﺎن ﻧــﺎدەن و ﺷــﻮﻨﯽ ﺣواﻧوەی ﺗﻧﺪروﺳــﺘﻤﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻧﺎﻛن، ﺑﯚﯾ داوا ﻟــ ﻻﯾﻧﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾﺪار دەﻛﯾﻦ ﺑ ﺟﯿﺪی ھوڵ ﺑﺪەن ﺑﯚ ﺋوەی ﻣﺎﻓﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﭙﺎرﺰن و داﻛﯚﻛﯿﻤﺎن ﻟ ﺑﻜن.
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت
ﺳﯿﺮوان ﺗﯚﻓﯿﻖ
11
ﺗﻧﯿﺎ ﻟ رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﻛﺮﻜﺎران ﺋﻤﯾﺎن ﻟﺑﯿﺮە
راﻣﯿﺎر ﺟواد
ﻗﺎﺳﻢ ﻋزﯾﺰ
ﺗﺎﻛ ﺷﺖ ﻛ ﻟ ﯾﺎدم ﻧﺎﭼ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﭘرە ﺑ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﯾﺎدەوەرﯾﯽ رۆژی ﺧﻮازﺑﻨﯿﯿ ﺗﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﺪرێ
ﺗﺎﻛ ﺷﺖ ﻛ ﻟ ﯾﺎدم ﻧﺎﭼ ﯾﺎدەوەرﯾﯽ رۆژی ﺧﻮازﺑﻨﯿﯿ ،ﺋم ﺋﻮارەﯾ دﻢ زۆر ﺧﯚش ﺑﻮو داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﻢ و ﺗﻧﺎﻧت ﺧﻮﺷﻜ ﮔورەﻛﺷﻢ ﻟﺳر ﻋرەﺑﺎﻧﻛی ﺧﯚی ﺑ ﭘﯿﺮﻣوە ھﺎت ،ﻛ ﻛﺎﺗﯽ ﺷڕی ﻧﺎوﺧﯚ ﮔﻮﻟﯾﻛﯽ وــ ﺑر ﻗﺎﭼﯽ ﻛوﺗﺒﻮو ،ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛﺎﻛ ﺋﻣۆ ﺑﯚ ﺗﯚ ﺋﭼﻨ ﺧﻮازﺑﻨﯿﯽ ﻧﺳﺮﯾﻨﯽ ﺋﺎﻣﯚزات ،ﺋﺎی ھواﻜﯽ ﭼﻧﺪ ﺧﯚش ﺑﻮو. ﻧﺳــﺮﯾﻦ ﻛﭽﯽ ﻣﺎم ﺑﻮو ﻣﺎوەی ﺷــش ﺳــﺎڵ ﺑﻮو ﯾﻛﺘﺮﻣﺎن ﺧﯚش دەوﯾﺴﺖ ،ﺑم ﺋوەی ﭼﺎوەڕﻢ ﻧدەﻛﺮد ﺋوەﺑﻮو ﻛ ﺑﺎوﻛﻢ ھﺎﺗوە وﺗﯽ ﻣﺎﻣﺖ رازی ﻧﯿﯿ ﻧﺳﺮﯾﻦ ﺑ ﺗﯚ ﺑﺪات ﭼﻮﻧﻜ ﺗﯚ داﻧﻣزراوی.
ﻟﯚدﻜﯽ زۆر ﻟﺳر ﻧﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻛﺎن ھﯾ و دەرﻣﺎﻧﻜﯽ زۆرﯾﺶ ﺑﻛﺎر دەھﻨﺮێ ،ﺋوەش ﺋﮔر وەك ﺑﮕ ﺑﻛﺎر ﺑﻨﯿﻦ ،ﺑﮕﯾﻛﯽ ﺑھﺰە ﻟﺳــر ﻻوازﯾﯽ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺗﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻻی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ،ﭼﻮﻧﻜ ﺳرەڕای ھﻣﻮو ھوا ﻛﺎرەﺳﺎﺗﺒﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن ،ﻛﭼﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەرﻣﺎن ﻟ وﺗ رۆژﺋﺎواﯾﯿﯿﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻛﺎر دەھﻨﻦ. ﻋزﯾﺰ ھﯚﻛﺎری ﻻوازﯾﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﺗﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﻧﯿﯽ ﺳﯿﺴﺘﻣﯽ ﺗﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ھرﻢ دەﮔڕﻨﺘوە و دە ،ﺳﯿﺴﺘﻣﻛ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺎﯾخ ﺑ ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدن دەدات و ﻻﯾﻧﯽ ﺧﯚﭘﺎرﺰﯾﯽ ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺴﺘﻮوە ،ﺑﯚﯾ ﭘﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎ ھﻣﻮو ﻻﯾﻧﻛﺎن ﺑﯚ ﺑرزﻛﺮدﻧوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﺗﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھوﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼ ﺑﻜﻧوە ،ھﺗﺎ دراﻣﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﭘﯾﺎﻣﯽ ﺗﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺗﺪا ﺑﺖ ،ﭼﻮﻧﻜ ﻧﺑﻮوﻧﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﺗﻧﺪروﺳﺘﯽ زۆرﺟﺎر ﻛﺎرەﺳﺎت و ﻛﺸی ﻛﯚﻣﯾﺗﯿﯽ ﻟ دەﻛوﺘوە.
ﻋﻟﯽ ﻋﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن
ﺗﺎ ﻛی ﭼﺎوەڕواﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ زەوی ﺑﯿﻦ
ﺋﺎﻻن ﻛﻣﺎل
ﻛﺮﻜﺎران ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﻛﺎردا دووﭼﺎری ﻣﺗﺮﺳﯽ دەﺑﻨوە و ﺧﺎوەﻧﻜﺎر ﺑرﭘﺮﺳ ﻟو زﯾﺎﻧی ﺑر ﻛﺮﻜﺎر دەﻛوێ
ﺑداﺧوە ﻟ ﻛﺎﺗﯽ داﺑﺷﻜﺮدﻧﯽ زەوﯾﺪا ﻟ ﺳﺎﻧﯽ ﭘﺸﻮودا ﻧﺎدادﭘروەری ﭘﯾەو ﻛﺮا ﺑو ھﯚﯾﺷــوە ﻛﯚﻣ ﻛﺳــﺎﻧﻚ زەوﯾﯿﺎن وەرﮔﺮت ﻛ ﺧﺎوەﻧﯽ ھﯿﭻ ﺧﺰﻣﺗﻚ ﺑ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و ﺣﻜﻮوﻣت ﻧﺑﻮون ،ھﺎوﻛﺎت ﺋواﻧی ﻛ ﺧﺰﻣﺗﯿﺎن زۆر ﺑﻮو و دووﭼﺎری ﭼﻧﺪﯾﻦ ﻧﺎﺧﯚﺷﯽ ھﺎﺗﺒﻮون ﺳﻮودﻣﻧﺪ ﻧﺑﻮون ﻟ وەرﮔﺮﺗﯽ زەوی. ﺋﻤ وەك ﯾﺎرﯾﺪەراﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻛ ﻟ ﻛرﺗﯽ ﺗﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻛﺎر دەﻛﯾﻦ و ﺷوﻧﺨﻮوﻧﯽ و زەﺣﻤﺗﻤﺎن دووﭼﺎر دەﺑﺘوە ،زۆرﻚ ﻟو ﻛﺎرﻣﻧﺪاﻧﻣﺎن ﻛ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺧﺰﻣﺗﻜﯽ زۆرﯾﻦ ،ﺳﻮوودﻣﻧﺪ ﻧﺑﻮوﯾﻦ ﻟ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ زەوی ﻛ ﻓرﻣﺎﻧﺒری واﻣﺎن ھﯾ ﺧﺎوەﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ٢٣ ﺧﺎ زەوی ﭘ ﻧدراو و ھﯾﺸــ ﻟﮔڵ ﯾﻛم ﺳــﺎﯽ داﻣزراﻧﺪﻧﯽ زەوی ﭘ درا ،ﺋوەش ﻧﺎدادﭘروەرﯾﯿ ،ﻋﻟﯽ ﺋﻮﻣﺪی ﺧﻮاﺳﺖ ﻛ وەزارەﺗﯽ ﺗﻧﺪروﺳﺘﯽ ﭼﺎو ﺑو ﺑﺎﺑﺗ ﺑﺨﺸﻨﺘوە ﺗﺎ ﻣﺎﻓﯿﺎن ﻧﺧﻮرﺖ و ﺑﺘﻮاﻧﻦ دﺴﯚزاﻧﺗﺮ ﺧﺰﻣت ﺑ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و ﻛرﺗﯽ ﺗﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﻜن.
ﺗﯾﺐ ﺷﺦ ﺑﻮرھﺎن
ﺋﺎواﺗﻤ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﯾﺎرﯾﯽ ﺷﺗﺮەﻧﺞ ﻟ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺑﺸﻛﺘوە ﺋو ﮔﻧﺠ راھﻨری ﺷﺗﺮەﻧﺠ و ﻟ ﻣﺎوەی ١٥ﺳﺎﺪا ٨٢ ،ﺧﺗﯽ ﺷﺗﺮەﻧﺠﯽ ﺑدەﺳﺖ ھﻨﺎوە ،ﺋﺎواﺗﯿﺗﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻧﺎو ١٩٢وﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﺸﻛﻨﺘوە و ﺧﻮﻟﯿﺎی ﺋو ﻻوە ﮔﯾﺸﺘﻨ ﺑ دەرەوەی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ڕﮕی وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿوە. ﺧوﻧﯽ ﺗﯾﺐ ﺷﺦ ﺑﻮرھﺎن ﺋوەﯾ ﺑ ﺟﻠﻜﯽ ﻛﻮردﯾﯽ دوراو ﻟ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺋﯚﯚﻣﭙﯿﺎﺗﺪا ﺧﯚی ﺑﺒﯿﻨﺘوە ،ھروەھﺎ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺗﺮەﻧﺠﻜ ﻟ داری ﮔﻮﺰ و داﺷﻛﺎﻧﯽ ﻟ ﺗﺳﺒﯿﺤﯽ ﺋﺑق ﺋوەش وەك رەﻣﺰﻚ ﺑﯚ رۆژھت و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،وای ﻛﺮدﻧوەی ﺧﻮﻟﻚ ﻟ ﯾﻛﻚ ﻟ ھﺎوﯾﻨھوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﻛﺮﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺪا دووﭼﺎری ﻣﺗﺮﺳــﯽ ﻟﺳر ژﯾﺎﻧﯿﺎن دەﺑﻨــوە ،ھرﭼﻧــﺪە ھﻧﺪﻚ ﻟــ ﻛﺮﻜﺎرەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ﮔــﻮێ ﺑ ﺳﻻﻣﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎدەن و ﻛرەﺳﺘی ﺧﯚﭘﺎرﺰی ﺑﻛﺎر ﻧﺎھﻨﻦ ،ﺑم ﺑھر ھﯚﯾﻛوە ﺑﺖ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺧﺎوەﻧﻜﺎر ﺟﺧﺖ ﺑﻜﺎﺗوە ﻟوەی ﻛــ ﻛﺮﻜﺎرەﻛﺎن ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﻛرەﺳــﺘی ﺧﯚﭘﺎرﺰی ﺑﻛﺎر ﺑﮫﻨﻦ. ﻛﻣــﺎل وەك ﭼــﺎﻻك و ﺑرﮔﺮﯾﻜﺎرــﻚ ﻟــ ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺮﻜﺎران رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــ ﺑﭘﯽ ﯾﺎﺳــﺎ دەﺑ ﺧﺎوەﻧــﻜﺎر ﺳــرﺟم ﭘﺪ ا و ﯾﺴــﺘﯿﯿ ﻛﺎ ﻧﯽ ﺧﯚﭘﺎرﺰی ﺑــﯚ ﻛﺮﻜﺎران داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت و ﺑرﭘﺮﺳﯿﺸ ﻟو زﯾﺎﻧﺎﻧی ﻛ ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﺪا دووﭼــﺎری ﻛﺮﻜﺎرەﻛﺎن دەﺑﺘوە.
12
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﻛﻮﻟﺘﻮور
د .ﻋﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﻣﺸﯿﺮ دزەﯾﯽ:
ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ﺳﻨﻮورﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﻧﯿﯿ دەﻛوﺘ دووڕﯾﺎﻧﯽ ﻓﻟﺴﻓ و زﻣﺎﻧواﻧﯽ ﺳﺎزداﻧﯽ :ھﻤﻦ ﺧﻟﯿﻞ د .ﻋﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﻣﺸﯿﺮ دزەﯾﯽ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺧﺎوەﻧﯽ ١٥ﻛﺘﺒ و ٥ﻛﺘﺒﯿﺎن دەرﺑﺎرەی ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻜﻦ ﻛ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟ :ﺷﯿﻜﺮدﻧوەی ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ ﻟ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا و ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ دەرووﻧﯽ ﻟ ﺑﻮاری راﮔﯾﺎﻧﺪن و ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻜﯽ دەق و ﮔﻮﺗﺎر و ﺷﻮاز و ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ و زاﻧﺴﺘﯽ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ و ﭘﻠی زاﻧﺴﺘﯽ ،ﭘﺮۆﻓﯿﺴﯚری ﯾﺎرﯾﺪەدەر ﻟ ﺑﺷﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟ ﻛﯚﻟﮋی زﻣﺎن ،ﺳﺑﺎرەت ﺑ زاﻧﺴﺘﯽ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ﺋم دﯾﻤﺎﻧﯾﻣﺎن ﻟﮔڵ ﺳﺎز دا؟ دەﻛﺮێ ﻟ ﺳــرەﺗﺎوە ﭘﻨﺎﺳــﯾﻛﯽ ﻛﻮرﺗﯽ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ و ﺑﺎﺳﯽ ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺋو زاﻧﺴﺘﻣﺎن ﺑﯚ ﺑﻜی؟ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ زاﻧﺴﺘﻜﯽ واﺗﺎﯾﯿﯽ ﻧﻮﯿ و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ زﻣﺎن دەدات ،ﻟم ﺳــﺎﻧی دواﯾﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﭘ درا ﻛ ﺳﯿﻤﺎﻧﺘﯿﻚ ﻧﯾﺘﻮاﻧﯽ ﭼﺎرەﺳری ھﻧﺪێ ﻛﺸی واﺗﺎﯾﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺋم زاﻧﺴﺘی واﺗﺎ ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺑﻛﺎرھﻨﺎن واﺗﺎ ﻟﻚ دەداﺗوە ﺑﯚﯾ ھﻧﺪﻚ ﺟﺎر ﺑ زاﻧﺴﺘﯽ ﺑﻛﺎرھﻨﺎن The science of useﻧــﺎو دەﺑﺮــﺖ ،ﺑﯚﯾــ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ ﻟ ﻟﻜﯚﯿﻨوە ﻟــ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧﻮان ھﻤــﺎ و ﺑﻛﺎرھﻨرەﻛی. ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ زاﻧﺴــﺘﻜﯽ ﺋﺎﯚزە و ﺗﻜڵ ﺑ زاﻧﺴﺘ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻮوە و ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﺑرﭼﺎوی ھﯾ ﻟ ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــت و ﺋدەب و راﮔﯾﺎﻧﺪن و دﯾﺎرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺗﺎوان و دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺧﯚﺷﯿﯽ دەرووﻧــﯽ و ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨــﯽ ڕۆژاﻧ.....ھﺘــﺪ ،ﭼﻮﻧﻜ ھﻣﻮو ﺋو رەوﺷﺘ زﻣﺎﻧﯿﯿﺎﻧ دەداﺗ ﺑر ﺗﯿﺸﻜﯽ ﻟﻜﯚﯿﻨوە ﻛ زﻣﺎن دەﻧﻮﻨﻦ ،ﻟواﻧش ﺟﻮوﻧوە و ھﺴﻮﻛوﺗ ﺑ وﯾﺴﺖ و ﺑ وﯾﺴﺘﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜ واﺗﺎ ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﻣﺑﺳﺘوە ﻟﻚ دەداﺗوە. ﺋم زاﻧﺴﺘ ﻛی ﺳری ھﺪا؟ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﯿ؟ ﺳــرھﺪاﻧﯽ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿــﻚ دەﮔڕﺘــوە ﺑــﯚ،،١٩٢٥ ﻓﻟﺴﻓی ﺷﯿﻜﺎری ﺑ راﺑراﯾﺗﯿﯽ ﻓﺮﯾﮕ١٩٢٥ ﭼﻮﻧﻜ ﯾﻛم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋم ﻓﻟﺴﻓﯾ ﻟﻜﯚﯿﻨوە و ڕووﻧﻜﺮدﻧــوەی زﻣﺎن ﺑــﻮو ،ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ﺧﺎﯽ ﺑﯾك ﮔﯾﺸﺘﻨﯽ زاﻧﺴــﺘﻛﺎﻧ وەك دەرووﻧﻨﺎﺳﯽ و ﻓﻟﺴــﻓی ﺷــﯿﻜﺎری ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯿــﺶ ﺗﯿﯚری ﮔﻮﻧﺠــﺎن ،ﻛ ﭘﯽ واﯾ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿــﻚ دۆزﯾﻨوەی ﯾﺎﺳــﺎ ﮔﺸﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ زﻣﺎن و ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی ﻣﺮۆﭬ ﺑــﯚ ﺑردەواﻣﺒﻮون ﻟــ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ، ﻛﺮدەی ﻗﺴﯾﯽ ﭘﯾﻮەﺳﺘ ﺑ ﻓﻟﺴﻓی ﺷﯿﻜﺎری. ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ﻟﻜﯚﯿﻨــوە ﻧﯿﯿ ﻟ ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ زﻣﺎن ،ﺑﻜﻮ ﻟﻜﯚﯿﻨوەﯾ ﻟ ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ زﻣﺎن
ﻟ دەوروﺑرﻜﺪا. ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿــﻚ ﺳــﻨﻮورﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻧﯿﯿ و دەﻛوﺘ دووڕﯾﺎﻧﯽ ﻓﻟﺴﻓ و زﻣﺎﻧواﻧﯽ و ھوڵ دەدات وەﻣﯽ ﭼﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرﻚ ﺑﺪاﺗوە ﻟواﻧش: --١دەﺳﻜوﺗﻤﺎن ﭼﯿﯿ ﻛﺎﺗﻚ ﻗﺴ دەﻛﯾﻦ؟ --٢ چ دەﯿﻦ ﻛﺎﺗﻚ ﻗﺴ دەﻛﯾﻦ؟ --٣ﺑﯚﭼﯽ داوای ھﺎوﻛﺎری ﻟ ﻛﺳﻜﯽ ﻧﺰﯾﻜﻤﺎن دەﻛﯾﻦ ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﺧﯚﻣﺎن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑ ھﺎوﻛﺎری ﺋو ﻛﺎرە ﺋﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ؟ --٤ﻛ ﻗﺴــ دەﻛﺎت؟ --٥ﺑﯚ ﻛ ﻗﺴ دەﻛﺎت؟ --٦ﻛ و ﻛ ﻟﮔڵ ﯾك ﻗﺴ دەﻛن؟ --٧ﻛ و ﻟ ﭘﻨﺎو ﭼﯽ ﻗﺴ دەﻛﺎت؟ --٨ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﭼﯽ ﺑﻜﯾﻦ ﺑﯚ ﺋــوەی ﺗﻣﻮﻣﮋی ھﻧــﺪێ دەرﺑﯾــﻦ ﻧﻣﻨــﺖ؟ --٩ﺑﻦ ﭼﯽ دەﮔﯾﻧﺖ؟ --١٠ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺷﺘﻚ ﺑﯿﻦ و ﻣﺑﺳﺘﯿﺸﻤﺎن ١٠ --١١ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﻛﺎﻧــﯽ زﻣﺎن ﺗﺮﺑــﺖ؟١١ ﺷــﺘﻜﯽ ﺗﺮﺑــﺖ؟ --١٢چ ﭘﻮاﻧﯾك ﺗﻮاﻧﺎی زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ دﯾﺎری ﭼﯿﻦ؟١٢ ﭼﯿﻦ؟ دەﻛﺎت؟ ﭘﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧﻮان ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿــﻚ و ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم ﭼﯿﯿ؟ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم ﻟ وﺗــ ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ وەك ﻣزھﺑﻜﯽ ﻓﻟﺴــﻓﯽ ﭘرەی ﺳــﻧﺪ ،ﻛ رەوﺗﻜﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺧﻮدﯾﯿــ و ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ ﻟ ﻓﻟﺴــﻓی ﻛﺎرﻛﺮدن و ﭼﺎﻻﻛــﯽ ،ﺗﺎﻛ ڕﮕی ﻧﻤﻮوﻧﯾﯿﯿ ﺑــﯚ دووﺑﺎرە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــوەی ﺟﯿﮫﺎن ﺳــرﻟﻧﻮێ ،ﺑﯚ وەدﯾﮫﻨﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﻜﯽ ﺋﺎﺳﻮودەﺗﺮ. ﻓﻟﺴــﻓش ﺑﮔﻮــﺮەی ﺗﮕﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺋوان، ﻛﯚﻣ ﯾﺎﺳﺎﯾﻛﯽ رەوﺷﺘﻜﺎرﯾﯿ ،ﻛ دەﺳﺘﺑری ﺳرﻛوﺗﻦ و ﺳﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ و ﺑﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﮔﯾﺸﺘﻨ. )ﺟﯚن دﻮی و وﻟﯿﺎم ﺟﻤــﺲ( ﻻﯾﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺋم ڕﺒــﺎزەن ﻟ وﺗــ ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ھر ﺑﻮارﻜﯽ ﻓﻟﺴــﻓﯽ ﻧﯿﯿ ،ﺑﻜﻮ ﺑﻮارﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ زﻣﺎﻧواﻧﯿﺸ ﻛ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑ زﻣﺎن دەدات ﻟــ ﻛﺎﺗﯽ ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ دەﻣﺎودەﻣﯿﺪا و ﻟو
ﺑﻨﻣﺎﯾﺎﻧش دەﻛﯚﺘوە ﻛ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﻟﺳــر زﻣﺎن ھﯾ و ﻟﮔــڵ ﻛﯚﻣﮕ ﻛﺎرﻟﻚ دەﻛن. ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿــﻚ Pragmaticsﺑﺗواوی ﺟﯿﺎواز ﻧﯿﯿ ی ﻓﻟﺴــﻓ، Pragmatismی ﻟﮔڵ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم Pragmatism ﭼﻮﻧﻜ ﭼﻧــﺪ رەھﻧﺪﻚ ﻟ ﺑــﻮاری ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ ﺑﯾﻛوەﯾــﺎن دەﺑﺳــﺘﺘوە ﻟواﻧش ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻣﺑﺳﺖ .ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم Pragmatismﺑﯚ ﯾﻛﻣﺠﺎر ((١٩١٠ ١٩١٠-١٨٤٢ ﻟ ﻻﯾن )ﭼﺎرﻟﺲ ﺳﺎﻧﺪر ﭘﺮﺲ( ))١٨٤٢ ﻟ ﯾﻧﺎﯾری ١٨٧٨ﺑ واﺗﺎی ﻛﺎرەﻛﯽ ﺑﻛﺎر ھﻨﺮا ﻟــ وﺗﺎرﻜﺪا و دوای ﺋﻣﯿــﺶ وﻟﯿﺎم ﺟﻤﺲ ﻟ واﻧﺑﮋﯾﯿﻛﺎﻧﯿﺪا دەرﺑﺎرەی ﺑﯚﭼﻮوﻧ ھﯚﺷﻛﯿﯿﻛﺎن ﺧﺴﺘﯿ ڕوو ١٨٩٨ﺧﺴﺘﯿ و ﺋﻧﺠﺎﻣ زاﻧﺴﺘﯿﯿﻛﺎن ﺳﺎﯽ ١٨٩٨ دواﺗﺮﯾﺶ ﻟﯿﭭﻨﺴﻦ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﺋم زاراوەﯾی وﻟﯿﺎم ﺟﻤﺲ ﻛﺮد ﻟ واﻧﺑﮋﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﻛ ﭘﺸﻜﺸــﯽ ١٩٦٧و ﯾﻛﻣﯿﻦ ﺳﺎﯽ١٩٦٧ ﻛﺮدﺑﻮو ﻟ زاﻧﻜﯚی ھﺎرﭬﺎرد ﺳﺎﯽ ی ﻟ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ Implicatureی ﻛﺳﯿﺶ ﺑﻮو زاراوەی Implicature ﺳــﺎﯽ١٩٧٥ ١٩٧٥ ﺑــﻛﺎر ھﻨﺎ دوای ﺋﻣﯿﺶ ﮔﺮاﯾﺲ ﺳــﺎﯽ ھﻣﺎن زاراوەی ﺑﻛﺎر ھﻨﺎوە .ﺳرەﺗﺎی ﻣﮋووی ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ دەﮔڕﺘوە ﺑﯚ ڕەﮔ ﻓﻟﺴﻓﯿﯿﻛی ڕﺒﺎزی Pragmatismھرﭼﻧــﺪە ﺋم زاراوەﯾ ﻣﮋووﯾﻛــﯽ ﻛﯚﻧﺘــﺮی ھﯾ دەﮔڕﺘــوە ﺑﯚ ﺳردەﻣﯽ ﯾﯚﻧﺎن و ڕۆﻣﺎن ﻛ ﺑ دوو ﺷﻮە ﺑرﭼﺎو ((pragmaticusﻟ زﻣﺎﻧﯽ ﻻﺗﯿﻨﯽ ﻛﯚن دەﻛوﺖ ))pragmaticus ((pragmaticosﻟ زﻣﺎﻧﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﻛ ﻟ ھردوو و ))pragmaticos ﺑﺎردا ﺑ واﺗﺎی ﻛﺎرەﻛﯽ ﺑﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە .ﺟﺎ ﺑﺎﺳﻜﺮدن ﻟ زاراوەی ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ دەﮔڕﺘوە ﺑﯚ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﻓﻟﺴــﻓی ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰﻣــﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ )ﺟﯚن دﻮی و وﻟﯿﺎم ﺟﻤﺲ( ﻓﻟﺴــﻓی ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم واﯾﻜﺮد ﻟﻜﯚﯿﻨوەی ﻧﻮدەوﺗﯽ ھﺎوﺷﺎن ﻟﮔڵ ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ زﻣﺎن ﺑﺘﻛﺎﯾوە ﻟﺳــر دەﺳــﺘﯽ ﺳﺒﯿﺮﺑﯿﺮ و وﯾﻠﺴﻮن ١٩٨٦ﻛ ﭼﯚﻧﯿﺗﯽ ﻗﺴﻛﺮدن ﻟﮔڵ ﺧــﻚ و ﺑردەواﻣﺒﻮون ڕوون دەﻛﻧوە، ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم ﺑوە ﺧﯚی ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗوە ﻛ ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﻛﺎرەﻛﯽ ﺑ ﻣﺮۆڤ دەدات و ﺧﯚی ﺑدوور دەﮔﺮﺖ ﻟ ﻣﺳﻟ ڕەھﺎﻛﺎن و ﭘﯽ واﯾ ﭘﻮەری راﺳﺘﯿﯽ ﺑﯿﺮۆﻛ ﯾﺎن ﺑﯚﭼﻮون ﺋم ﺋﻧﺠﺎﻣ زاﻧﺴﺘﯿﯿﯾ ﻛ ﺑ ﺑﺎش و ﺑﺧﺮاپ ﺑدەﺳﺘﯽ دﻨﺖ ﭘﺮﺲ وای ﺑﯚ دەﭼﺖ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم ﺳﯿﺴﺘﻣﻜﯽ ﻓﻟﺴﻓﯿﯿ ﺑﯚ ﻟﻜﺪاﻧوەی ﺑﯿﺮۆﻛ و ﺑﯿﺮ و ﺑﺎوەڕ ،ﺑﯿﺮۆﻛ ﻟﺮەدا ﭘۆژەﯾﻛــﯽ ﻛﺎرە ﻧك ﺧﻮدی ڕاﺳــﺘﯽ ھروەك ﻓﻟﺴــﻓی ﻋﻗﻠــﯽ Rationalismﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﻛ ھﻧﮕﺎوﻜﯽ ﺳرەﺗﺎﯾﯿﯿ ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن و ڕووداو و ﺋﻧﺠﺎم ﻟ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ھﺳﺖ ﭘﻜﺮاو ﺋم
ﺑﯿﺮۆﻛﯾ ﻟ ﺳــردەﻣﯽ )وﻟﯿﺎم ﺟﻤﺲ( ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑﺳــردا ھﺎت ﻛ دەﺖ :ھر ﺑﺎوەڕ ﺑﺧﯚﺑﻮوﻧ دەﺗﮕﯾﻧﺘــ ﺋﻧﺠﺎﻣﻜﯽ ڕازﯾﻜر ﯾﺎن ﺗواو ،ﺟﺎ ﺑﯿﺮۆﻛ ﺗﻧﯿﺎ ﭘۆژەی ﻛﺎرﻛﺮدن ﻧﯿﯿ ،ﺑﻜﻮ ﻛﺎر و ﺋﻧﺠﺎم ﺑﮕی ڕاﺳﺘﯽ ﺑﯿﺮۆﻛن ،ﻧﺮﺧﯽ ﺑﯿﺮۆﻛ ﻟ وﻨ و ﺷﻮە ﻧﯿﯿ ﻛ ھﯚش دەﯾﻮرووژﻨﺖ و ﻟم ﺑﯚﭼﻮوﻧش ﻧﯿﯿ ﻛ ھﯾﺗﯽ دەرﺑﺎرەی ﺑﻮون و ڕاﺳــﺘﯿﯿﻛﺎن ،ﺑﻜﻮ ﺑم ﻛﺎراﻧﯾ ﻛ ﺑﯿﺮۆﻛ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﻟو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧﺷــﺪاﯾ ﻛ ﻟ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەوروﺑرﻣﺎن دروﺳــﺘﯽ دەﻛﺎت ﺑﯚﯾ ﺧﻮدی ڕاﺳــﺘﯿﯽ ﺷــﺘﻛﺎن ﻻی ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿ ﺟﺎ ﻛﺎری ھﺳﺖ ﭘﻜﺮاو ﺧﺎﻜﯽ ھﺎوﺑﺷ ﻟ ﻧﻮان ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم و ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ،ﭼﻮﻧﻜ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم ﭘﯽ واﯾ ﺑﯿﺮۆﻛ وﻨ و ﺷﻮە و ﺑﯚﭼﻮون ﻧﯿﯿ ،ﺑﻜﻮ ﻛﺎرەﻛﯾ ﻛ دروﺳﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﺑم ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ﻟﻜﺪاﻧوەی زﻣﺎن ﻟــ ﺧﻮدی ﺧﯚﯾﺪا ﺗﭙڕاﻧﺪ ﺑﯚ ﻟﻜﺪاﻧوە ﻟو ﺑﺎرەی ﻛــ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑﻛﺎر دﺖ .ﺟﺎ ﺋﮔــر ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿــﻚ ﭘﻮەﻧﺪﯾﺸــﯽ ھﺑﻮوﺑﺖ ﺑ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﺰم و ﻛﯚﺗﯽ ﻛﺮدﺑﺖ ،ﺑم ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﭽﺳــﭙﻨﺖ وەك ﺑﻮارﻜــﯽ زﻣﺎﻧواﻧﯿﯽ ﺳــرﺑﺧﯚی ﺗﺎﯾﺒت ﺑ واﺗﺎ ﻛــ ﻛﺮﻧﮕﯽ دەدات ﺑ ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﯽ زﻣﺎن ﺑﯚ ھﻨﺠﺎن و دۆزﯾﻨوەی ﻣﺑﺳﺖ ﻟ ﭘﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدﻧﺪا. ﭼﻧﺪ رەھﻧﺪــﻚ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ﺑم زاﻧﺴــﺘﺎﻧوە دەﺑﺳﺘﺘوە ﻟﻣﺎﻧش ﭼﻣﻜﯽ ﺧﻮدی ﻛ ﭼﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرﻚ دەورووژﻨﺖ دەرﺑﺎرەی ﭼﻣﻜﯽ ﺑﻜر ﻛﺎﺗﻚ ﻟ ﮔﯚﺷﻧﯿﮕﺎی ﻗﺴﻛر ﺳﯾﺮی ﺑﻜﯾﻦ ﻧك ﻟ ﮔﯚﺷﻧﯿﮕﺎی ﺑﯿﺮ ،ﺑﻜﻮ ﻟ ﮔﯚﺷﻧﯿﮕﺎی ﮔﯾﺎﻧﺪن ﻟــ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ .دﯾﺴــﺎن ﭼﻣﻜــﯽ ھوﺮﻛﺮدن ﻛ ﺳــﯾﺮی وەرﮔﺮی ﭘ ﺑﻜﺮﺖ ﻛ ﻻﯾﻧﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﺮدەی ﮔﯾﺎﻧﺪﻧ و دەﺳﺗﯿﺸــﯽ ﺑﺳــر ﻗﺴﻛرەوە ھﯾ ﺟﺎ ﺑﯚﯾ ﻗﺴﻛر رەﭼﺎوی ﺑﺎری ﮔﻮﮕﺮ دەﻛﺎت ﻟ ﭘﻠوﭘﺎﯾی ﻛﯚﻣﯾﺗﯽ. ﭘﻮەﻧﺪﯾــﯽ زۆری ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ﺑــ زاﻧﯿﻨﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ واﯾﻜــﺮدووە زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻜــﻚ ﺑﺘﻛﺎﯾوە، ﭼﻮﻧﻜ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑﺗﯿﻨﯽ ﺑ ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎﯾﻜﯚﻟﯚﺟﯽ و ﺳﯚﺳﯿﯚﻟﯚﺟﯽ و ھﻤﺎﻟﯚﺟﯽ و ﻟﯚﺟﯿﻚ و ﻓﻟﺴﻓ و ....ھﺘﺪ .ﺑﯚﯾ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﺧﺎﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧوە و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧوەی زاﻧﯿﻨﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮە ،ھروەك ﭘﺸــﺘﺮ ﺑﺎﺳــﻤﺎن ﻛﺮد ﺗﻮﮋەران ﻟﺳــر ﭘﻨﺎﺳــﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ رﻚ ﻧﻛوﺗﻮون ﺑ ھﻣﺎن ﺷﻮەش ﺑﯚ ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ رﻜﻜوﺗﻮوﻧﯿﻦ. ﺋﻮە ﯾﻛم ﻛس ﺑﻮون ﻛ ﻧﺎﻣی ﺋﻛﺎدﯾﻤﯿﯽ
ﻣﺎﺳﺘرەﻛت ﻟﺳــر ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻚ ھﻨﺎوە و دواﺗﺮ درﮋەت ﭘﺪا ﻟ دﻛﺘﯚراﻛﺷﺖ؟ ﺑ ﻣﻦ ﺳــﺎﯽ ١٩٩٩ﯾﻛم ﻧﺎﻣی ﻣﺎﺳﺘرمﻟﺳــر ﭘﻜﮫﺎﺗــﯽ ﺋﺎﺧﺎوﺗــﻦ ﭘﺸــﻜﺶ ﻛﺮد ﺑﺳرﭘرﺷﺘﯿﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺧﻮاﻟﺨﯚﺷﺒﻮو )پ .د. ﻣﺤﻣد ﻣﻋﺮوف ﻓﺗﺎح( دواﺗﺮﯾﺶ ﺳــﺎﯽ ٢٠٠٤ ﻧﺎﻣی دﻛﺘﯚراﻛم ﻛ ﻟﺳر ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻜﯽ دەرووﻧﯽ ﺑﻮو ﻟ راﮔﯾﺎﻧﺪن ،ﺑﺳرﭘرﺷــﺘﯿﯽ )پ .د .ورﯾﺎ ﻋﻮﻣر ﺋﻣﯿﻦ( ﺑﻮو ﺧﻮا ﺗﻣﻧﯽ درﮋ ﺑﻜﺎت .ﺋﯿﺘﺮ ﻟم ﻛﺎﺗوە ڕۆژ ﺑڕۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﺋﭼﻤ ﻧﺎو ﻧﺎﺧﯽ ﺋم زاﻧﺴﺘ. ﺗﺎ چ رادەﯾك ﺳﻮودت ﻟم زاﻧﺴﺘ وەرﮔﺮﺗﻮوە ﻟ ژﯾﺎﻧﯽ ڕۆژاﻧت؟ ﻟ راﺳﺘﯿﺪا ﺋم زاﻧﺴﺘ زۆر ﻛﺎرﯾﮕرە و ﺳﻮودیزۆرە ﺑــﯚ ژﯾﺎﻧــﯽ رۆژاﻧــ ،ﭼﻮﻧﻜــ دەﺗﻮاﻧﯿﺖ ﺑ ﺗﻮاﻧﺎﯾﻛﯽ ﻛم و ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯿﻛﯽ ﺑھﺰ ﻣﺸﻜﯽ ﺑراﻣﺒر ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜﺮﺖ ﯾﺎﺧﻮد ﭘۆﮔﺮاﻣﯽ ﺑﻜﯾﺖ ﻟ ڕﮕی ﺋرﮔﯚﻣﻨﺘــوە و ھروەھﺎ ﻟ ڕﮕی ﺋم زاﻧﺴﺘ دەﺗﻮاﻧﺮﺖ ،ﺷــﻮازی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧوە و ﺑﯿﺮوڕا ﺑﺪۆزﯾﻨوە و ﺑراﻣﺒر ﺑﺨﻮﻨﯿﻨوە ،ﺑﻛﻮرﺗﯽ ﻟ رﮕی ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻜــوە ﻣﺮۆڤ دەﺗﻮاﻧ ھﻣﻮو ﻛﺎرﻚ ﺋﻧﺠﺎم ﺑﺪا ﺋﮔر ﺑﺰاﻧ زﻣﺎن ﺑﺷﻮەﯾﻛﯽ ﻛﺎرﯾﮕــر ﺑﻛﺎر ﺑﻨﺖ .ﺋم زاﻧﺴــﺘ ھﻧﮕﺎو ﺑ ھﻧﮕﺎو زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن ﭘ دەدات ﻛ ﭼﯚن ﺳرﻛوﺗﻦ ﺑدەﺳــﺖ دﻨﯿﻦ و ﭼﯚن ﺧﯚﻣﺎن ﻟ ﺗﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن رزﮔﺎر دەﻛﯾﻦ و ........ھﺘﺪ. ﻟﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ﻧﻤﻮوﻧﯾك ﻟــ ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺟﻮاﻧﯽ زﻣﺎن دەﺧﻣــ ڕوو ﻛ ﻟ ڕﮕی ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻜوە ھﺎﺗﻮوەﺗ دی ،ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻧﻮوﺳرﻜﯽ ﻣﻏﺮﯾﺒﯽ ﺑ ﺑرﻧﺎدﺷﯚی وت ﻣﻦ ﻟ ﺗﯚ ﺑﺎﺷﺘﺮم؟ وﺗﯽ ﭼﻮﻧﻜ ﻣﻦ ﺑﯚ ﺷرەف دەﻧﻮوﺳﻢ و ﺗﯚش ﺑﯚ ﭘﺎرە .ﺑرﻧﺎدﺷﯚ وەﻣﯽ داﯾوە و ﮔﻮﺗﯽ زۆر راﺳــﺘ ھردووﻛﻤﺎن ﺑدوای ﺋــوەدا دەﮔڕﯿﻦ ﻛ ﻧﯿﻤﺎﻧ ،ﻣﻦ ﭘﺎرەم ﻧﯿﯿ و ﺗﯚش ﺷرەف.
ﺑﯚ ﯾﻛﻣﺠﺎر دوو ﻛﺘﺒﯽ ﭼﯿﺮۆك ﺑ ﺷﻮەزاری ھوراﻣﯽ ﺑو دەﺑﺘوە ﺋﺎ :ﻛﻮﻟﺘﻮور .وﺷ ﺑﯚ ﯾﻛﻣﺠﺎر ﺑ ﺷــﻮەزاری ھوراﻣﯽ ،ﻧﻮوﺳر و وەرﮔ) ﻓرﺷﯿﺪ ﺷرﯾﻔﯽ( ،ﻛﯚﻣ ﭼﯿۆﻛﻜﯽ ﺧﯚی ﺑ ﻧــﺎوی »ﺗﺎرﻣﺎﯾ ﺑﯚﮔﻧ «و وەرﮔاﻧﯽ ﻛﺘﺒﯽ "داﺳﺘﺎﻧ و دەﺳﻜﺸﻮە" ،ﻛ ﭼﯿۆﻛﻜ ﺑﯚ ﻣﻨﺪان ﺑو دەﻛﺎﺗوە. ﻛﺘﺒﯽ "داﺳﺘﺎﻧ و دەﺳﻜﺸﻮە" واﺗ ﺑﺳرھﺎﺗﯽ دەﺳﻜﺸﻚ ،ﯾﻛم ﻛﺘﺒﯽ ﭼﯿۆﻛ ﺑﯚ ﻣﻨﺪان ﻛ ﺑ ﺷﻮەزاری ھوراﻣﯽ ﺑو دەﺑﺘوە. ﺋم ﻛﺘﺒ ﻟ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻟﯿﻠﯿﺎن ﺑﺮۆﮔﺮ ﻧﻮوﺳرﻜﯽ ﺳﻮﺪﯾﯿ ﻛ ﻟﻻﯾن »ﺣﻣﻓرﯾﻖ ﺣﺳن«ەوە ﻟــ زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﻮﺪﯾﯿوە ﻛــﺮاوە ﺑــ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯿﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ )ﺳﯚراﻧﯽ( ،ﻟﻻﯾن )ﻓرﺷﯿﺪ ﺷرﯾﻔﯽ( ﺷــوە وەرﮔدراوە ﺑﯚ ﺳر ﺷﻮەزاری ھوراﻣﯽ. )ﻓرﺷﯿﺪ ﺷــرﯾﻔﯽ( ﻟﺑﺎرەی ﺋم وەرﮔاﻧﯾوە دەــ" ﻟﺑرﺋــوەی ﻛ ﭼﯿۆﻛﻜــﯽ ﺟﻮان و ﺳرﻧﺠاﻛﺶ ﺑﻮو ،ﺣزم ﻛﺮد ﻣﻨﺪاﻧﯽ دەﭬری ھوراﻣﺎﻧﯿﺶ ﺑ زﻣﺎﻧﯽ زﮔﻤﺎﻛﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯿﺨﻮﻨﻨوە و ﭼﮋی ﻟ ﺑﺒﯿﻨﻦ". ﺋو وەرﮔە ﻟ درﮋەی ﻟﺪواﻧﻛﯾﺪا ﮔﻮﺗﯿﺸﯽ "ﺑ
داﺧوە ﻛﺘﺒﯽ ﭼﯿۆك ﺑ ﺷــﻮەزاری ھوراﻣﯽ ﺑﯚ ﻣﻨﺪان ﺗﺎ ﺋﺴــﺘ ﻛﺎری ﺑــﯚ ﻧﻛﺮاوە و ﺋﻣ ﯾﻛﻣﺠﺎرە ﻛﺘﺒﯽ ﻟم ﭼﺷﻨ ﺑو دەﺑﺘوە ﻛ ھﯿﻮادارم ﺑﺒﺘ ﺑردی ﺑﻨﺎﻏ ﺑﯚ ﻛﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛ ﺋﺎوڕــﻚ ﻟ ﺋدەﺑﯽ ﻣﻨــﺪان و ﺑ ﺗﺎﯾﺒت ژاﻧﺮی ﭼﯿۆك ﺑﺪەﻧوە ،ﭼﻮﻧﻜ ﻣﻦ ﭘﻢ واﯾ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎرﻚ ﺑﻤﺎﻧوﺖ ﺑﯿﻜﯾﻦ ﺑﯚ ﭘﮕﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧوەﯾﻛﯽ ژﯾﺮ و ﺗﮕﯾﺸﺘﻮو ،ﺋوەﯾ ﻛ دەﺑ زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ﺑﺎﯾخ ﺑ ﺋدەﺑﯽ ﻣﻨﺪان ﺑﺪرﺖ". ﺷرﯾﻔﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﺷﯽ ﺑوە دا ﻛ ﺋم ﻛﺘﺒی ﻟﺳر ﺋرﻛﯽ ﺧﯚی ﺑ ﺗﯿﺮاژی ھزار داﻧ ﻟ ﺷﺎری ﺳﻨی ڕۆژھﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﺎپ ﻛﺮدووە و ﻟ ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﭼﻜ ھوراﻣﯿﻨﺸﯿﻨﻛﺎﻧﺪا ﺑو ﻛﺮاوەﺗوە. ﻛﺘﺒﯽ »ﺗﺎرﻣﺎﯾ ﺑﯚﮔﻧ «ﯾﺎن ھﻣﺎن »ﺗﺎرﻣﺎﯾﯿﯿ ﺑﯚﮔﻧﻛﺎن« ﯾﻛم ﻛﺘﺒ ﻟ ﺑﻮاری ﭼﯿۆﻛﺪا ﻛ ﺑ ﺷﻮەزاری ھوراﻣﯽ ﺑو دەﺑﺘوە و ٩ﻛﻮرﺗ ﭼﯿۆﻛﯽ ﻟﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە. ﻓرﺷــﯿﺪ ﺷرﯾﻔﯽ ﻧﻮوﺳــری ﺋم ﻛﺘﺒ دە "ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭼﯿۆك ﺑــ ﺷــﻮەزاری ھوراﻣﯽ
ﭘﺸــﯿﻨﯾﻛﯽ ﺋوﺗﯚی ﻧﯿﯿــ و ڕەﻧﮕ ﻟ دە ﭘﺎﻧﺰە ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ ﺗﻨﭘڕــﺖ و ،ھوراﻣﺎن ﺗﺎ ﺋم ﺳﺎﺗوەﺧﺘش ھﯿﭻ ﻛﺘﺒﻜﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﭼﺎﭘﻜﺮاوی ﻟو ژاﻧﺮەدا ﻧﯿﯿ .ﺳﺎﻧﻚ ﺑﻮو ﺑﯿﺮم ﻟوە دەﻛﺮدەوە ﻛ ﻟ ﺋدەﺑﯽ ھوراﻣﺎﻧﺪا ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿﻛﯽ ﮔورە ﻟ ﺑﻮاری ژاﻧﺮی ﭼﯿۆﻛﺪا ﺑدی دەﻛﺮﺖ و ﻛﺳــﺎﻧﻜﯿﺶ ﻛ ﺑ ﭼﯿۆﻛﻨﻮوس ﻧﺎﺳﺮاون و ﺟﺎروﺑــﺎرەش ﻟ ﮔﯚﭬﺎرە ﻟﯚﻛﺎﯿﯿﻛﺎﻧﺪا ﭼﯿۆك ﺑو دەﻛﻧوە ،ھﻨــﺪە ﺑ ﺧﻣﯽ ﺋوەوە ﻧﯿﻦ ﭼﯿۆﻛﻛﺎﻧﯿــﺎن وەك ﻛﺘﺐ ﺑو ﺑﻜﻧوە .ﺑﯚﯾ ھﺎﺗﻤ ﺳــر ﺑواﯾی ﻛ ﭼﯿۆﻛﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚم ﻟ ﻛﺘﺒﻜﺪا ﻛﯚ ﺑﻜﻣوە و ﻟ ﭼﺎﭘﯿﺎن ﺑﺪەم ،ﺑﻜﻮ ﺋو ڕﭼﯾ ﺑﺸﻜﺖ و ﺋواﻧﯿﺶ ﭼﯿۆﻛﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜن ﺑ ﻛﺘﺐ". ﺷــرﯾﻔﯽ ﺋم ﻛﺘﺒی ﻟﺳر ﺋرﻛﯽ ﺧﯚی ﺑ ﺗﯿﺮاژی ھزار داﻧ ﻟ ﺷﺎری ﺳﻨی ڕۆژھﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﭼﺎپ ﮔﯾﺎﻧﺪووە. ﺷرﯾﻔﯽ ﺋوەﺷﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛ ھر ﻟ ﺑﻮاری ﭼﯿۆﻛــﺪا دوو ﻧﯚﭬﻠﺘﯽ ﺋﺎﻣــﺎدەی ﭼﺎﭘ ﻛ ﻟ داھﺎﺗﻮوﯾﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜــﺪا ﺋواﻧﯿﺶ ﺑو دەﻛﺎﺗوە. ﺋواﻧﯿﺶ ھر ﺑ ﺷﻮەزاری ھوراﻣﯽ ﻧﻮوﺳﺮاون.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﺟﺎﻣﺎﻧ :ﺑ ﺋوەی ﻣﯿﺮاﺗﮕﺮ ﺟﺒﺖ دەﻣﺮێ دەﺑﺳﺘﺮاوە.
ﺷرم ﻟ ﭘﯚﺷﯿﻨﯽ ﺟﺎﻣﺎﻧ ﺋﺴــﺘﺎ ﻟﻧﺎو ﮔﻧﺠﻛﺎن ھﻧﺪﻚ ﺟــﺎر ﺑﯚ ﺑﯚﻧ و ﺟژﻧﻛﺎن ﺑﻛﺎر دﺖ ﺋوﯾﺶ ﺑدەﮔﻤن ،ﮔر وا ﺑوا ﻟﮔڵ ﻧﻣﺎﻧﯽ ﻧوەی ﭘﺸﻮو و ھﺎﺗﻨ ﭘﺸوەی ﻧوەی ﻧﻮێ ﺟﺎﻣﺎﻧ دەﺑﺘ ﺷــﺘﻜﯽ ﻧﺎﻣﯚ ،وای ﺋوەی ﻛ ﻣﯚرﻛﻜﯽ ﻛﻮرداﻧﺷــﯽ ﻟﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە، زۆرﯾﻨی ﮔﻧﺠﺎن ﺋﺴــﺘﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﻧﯿﻦ ﺟﺎﻣﺎﻧ ﻟﺳر ﺑﻜن ،ھﺎووﺗﯽ )ﺳﻣﯿﺮ ﻣﺤﻣد( دەرﭼﻮوی زاﻧﻜﯚ دەﺖ :ﺟﺎﻣﺎﻧ ﺟﻮاﻧ و ﺟﻮاﻧﯿﯿﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒﺗﯿﺸﯽ ھﯾ، ﺑم ﺑﯚ ﺋﻤ ﻧﺎ ،ﺑﻜﻮ ﺑﯚ ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﻤﺎن ،ﭼﻮﻧﻜ ﺋﺴﺘﺎ ﻟ ﺳرﻣﺎن ﺑﻨﯿﻦ ﺧﻜﯽ ﺗﺎﻧ و ﺗﺷرﻣﺎن ﻟ
ﺷﻮازی ﺑﺳﺘﻨﯽ ﺟﺎﻣﺎﻧ ﻟ ﻧﺎوﭼﯾﻛوە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﯾﻛﯽ دﯾﻜ ﺗﺎ رادەﯾك ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ھﯾ
راﭘﯚرﺗﯽ :ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﻛﻮﻟﺘﻮور و رەﺳﻧﺎﯾﺗﯿﯽ ﻧﺗوەﻛﻣﺎن ،ﺟﮕ ﻟوەی ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾﯿﻛﯽ دﯾﺎری ﻧﺎو ﻧﺗوەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﯾ، ھﺎوﻛﺎت ﺳﯿﻤﺎﯾﻛﯽ ﺟﻮان و ﺟﯿﺎوازی ﺑ ﻛﻮرد ﺑﺧﺸﯿﻮە و ﺟﯿﺎی ﻛﺮدووەﺗوە. ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﭘﺸﯿﻨی ﻛﻮرد ،ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯽ زۆرﺑﻣﺎن ھﻣﯿﺸ ﺟﺎﻣﺎﻧﯾﺎن ﺑﺳرەوە ﺑﻮو ،ﺋﺴﺘﺎش ھﻧﺪﻚ ﻟ ﭘﯿﺎوە ﺑﺗﻣﻧﻛﺎن ﺋم ﻛﻮﻟﺘﻮورەﯾﺎن ﻻ ﻣﺎوە ،ﺋﮔرﭼﯽ ﻛم ﺑﻮوە و ﻟﮔڵ ھﺎﺗﻨ ﭘﺸوەی ﻧوەی ﻧﻮێ ﺋو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﻛﻮردەوارﯾﯿ ﺳﯿﻤﺎ ﺟﯿﺎوازەی ﻛﻮرد ﺑرەو ﻟﻧﺎوﭼﻮون دەﭼﺖ. ﺷﻮاز و رەﻧﮓ ﺷــﻮازی ﺑﺳــﺘﻨﯽ ﺟﺎﻣﺎﻧ ﻟ ﻧﺎوﭼﯾﻛوە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﯾﻛــﯽ دﯾﻜ ﺗﺎ رادەﯾــك ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ھﯾ، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧ ﻟــ ﻧﺎوﭼی ھوﻟــﺮ و دەوروﺑری ﺑ ﺷﻮازی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و دەﻗﻜﺮاو دەﻛﺮﺘ ﺳر و ﺑﺷــﻮەﯾﻛﯽ رﻜﺨﺮاو ﻟﺳــر دەﺋﺎﻨﺪرﺖ، ﺳرەﺗﺎ ﺑ ﺳﮕﯚﺷﯾﯽ دادەﻧﺮﺖ و ﻻﯾﻛﯽ ﺑﺳر ﺷﺎن ﯾﺎﺧﻮد ﭘﺸــﺘﺪا ﺷﯚڕ دەﺑﺘوە ،رەﻧﮕﯽ رەش و ﺳــﭙﯽ ﺑﺎوﺗﺮﯾﻦ رەﻧﮕﯽ ﺋو ﻧﺎوﭼﯾﯾ .ﺷﻮازی ﺑﺳﺘﻨﯽ ﺟﺎﻣﺎﻧ ﻟ ﻧﺎوﭼی ﺑﺎرزان ﺑﺷﻮەﯾﻛﯽ ﺧ و ﻟﻮوﻟﺪراو دەﻛﺮﺘ ﺳر ،زۆرﺑی ﺟﺎر ﺗواوی ﺟﺎﻣﺎﻧﻛ ﺑڕﻜﯽ و ﻟﺳر ﯾﻛﺘﺮ دەﻛﺮﺘ ﺳر و ھﯿﭻ ﻻﯾﻛﯽ ﺷﯚڕ ﻧﺎﻛﺮﺘوە ،رەﻧﮕﯽ ﺳﻮور و ﺳﭙﯽ
ﺑﺎوﺗﺮﯾﻦ رەﻧﮕﯽ ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧ ﻟو ﻧﺎوﭼﺎﻧدا .ﻛﻮرداﻧﯽ ﻧﺎوﭼــی ھوراﻣــﺎن و رۆژھت ﺑﺷــﻜﯿﺎن ﻛ زۆرﯾﻨ ھوری )رەﻧﮓ رەﺷــﯽ ﻛﺎڵ و ﺷﻮە ﻧرﻣﻮﺧﺎو( ﺑﻛﺎر دەھﻨــﻦ ﺑوە ﺟﯿﺎ دەﻛﺮﻨوە ﻟــ ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜ ﻛ ﺗﺎ رادەﯾك ﺑﺷــﻮەی ﭘرش و ﺑو ﺟﺎﻣﺎﻧ دەﻛﻧ ﺳر ﻟﮔڵ ﻛوی رەﻧﮕﺎورەﻧﮓ. ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋوەش ﺑﮕﻮﺗﺮﺖ ﺟﺎران ﻛﺎﺗﻚ ﯾﻛﻚ دەﭼﻮو ﺑــﯚ ﻣﺎﯽ ﺧﻮدا )ﺣج( ﻛــ دەﮔڕاﯾوە ﺟﺎﻣﺎﻧﻛــی ھــر رەﻧﮕﻚ ﺑﻮاﯾ ﻓــﯽ دەدا و ﺟﺎﻣﺎﻧﯾﻛﯽ زەردی دەﻛﺮدە ﺳر ،ﺑوەش دەزاﻧﺮا ﺋو ﭘﯿﺎوە ﺑﻮوەﺗــ ﺣﺎﺟﯽ .ﻟ ﻻﯾﻛﯽ دﯾﻜوەش ﻣﻻﻛﺎن ﺟﺎﻣﺎﻧی ﺳــﭙﯿﺎن دەﺑﺳــﺘﺎ ،ﻛ ﭘﯽ دەﮔﻮﺗﺮﺖ )ﻣﻧﺪﯾﻞ( ﺋﻣ ﺗﺎﻛﻮ ﺋﺴــﺘﺎش ﺑﻮوﻧﯽ
ھﯾ و زۆرﺑی ﻣﻻﻛﺎن ھر ﺋو ﻣﻧﺪﯾﻠ دەﻛﻧ ﺳر. ﺳﻮودەﻛﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﺎﻧ ھﺎوﯾﻨﺎن ﻟ ﮔرﻣﺎ و زﺳــﺘﺎﻧﺎن ﻟ ﺳــرﻣﺎ ،ﺳــر دەﭘﺎرﺰﺖ ،ﺟﮕ ﻟوەش ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘﺪا ﺑﯚ زۆر ﺷﺖ ﺑﻛﺎر دﺖ ،ﻟ ﻛﯚﻧﺪا ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﻤﺎن ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺷﺘﯿﺎن دەﻛﺮدە ﻧﺎو ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧ دار و ﺗﻮوﺗﻦ و داﻧو و ...ھﺘﺪ ،ھﺎوﻛﺎت وەك ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﯿﻛﯿﺶ ﻟ ﻛﺎﺗــﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪارﺑﻮون ﻟ ﺷــڕەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺮﯾﻨﯽ ﭘ
دەدەن و ﺑ" ﻣﺎﻣ ﭘﯿﺮە" ﻧﺎوﻣﺎن دەﺑن ،ﻣﻦ ﺑﯚ ﺧﯚم ﺋﺴــﺘﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺗﻧﺎﻧت ﻟ ﺑﯚﻧﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﺑﻛﺎری ﺑﮫﻨﻢ. ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم و ﺟﺎﻣﺎﻧ ﺑﭘﭽواﻧی ﮔﻧﺠﺎﻧوە )ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺧﺪر ﺳﻮﺘﺎن( ی ﺗﻣن ٦٨ﺳــﺎڵ ﭘﯽ واﯾ ﺷﺘﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿ، ﺑو ﭘﯿی رەﺳﻧﺎﯾﺗﯿﯽ ﭘﻮە دﯾﺎرە و ﻛﻮﻟﺘﻮورﻜﯽ ﻛﯚﻧ ،ﭘﻮﯾﺴﺘ ﮔﻧﺠﺎن ﻟوە ﺑﻮﺮﺗﺮن ﺑﻦ ﻟ ﺗﺮﺳﯽ ﻗﺳ و ﻗﺴــﯚك ﭘراوﺰی ﺑﺨن .ﻣﺎم ﻋﻮﺳﻤﺎن
13
ﺑــﺎس ﻟوە دەﻛﺎت ﻛ ھﺳــﺘﯽ ﺧﯚ ﺑﻛﻮردزاﻧﯿﻦ ﻟﻧــﺎو ﻧوەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻻوازە و دە" ،ﻋرەﺑﻛﺎن ﺑ ﮔﻧﺞ و ﭘﯿﺮ و ﻣﻨﺪاﯿﺎﻧوە دﺷﺪاﺷ و ﻋﮔﺎﻟﻛﯾﺎن ﻟﺑﯿﺮ ﻧﺎﻛن ،ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﻧﯿﻮ ھﻨﺪەی ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺳﯿﻤﺎی ﺟﻮاﻧﯽ ﭘﻮە دﯾﺎر ﻧﯿﯿ ،ﺑم ﻛﺸی ﺋﻤ ھﺳﺘﯽ ﺧﯚﺑﻛﻣﺰاﻧﯿﻨ ،ﻋرەﺑﻛﺎن ﻧك ھﯚ ﻟﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﺑﻜﻮ ﻟﺳر ﺗﻟﭬﺰﯾﯚن و ﻟ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪﻧﯿﺶ ﺟﻠ ﺗﺎﯾﺒﺗﻛی ﺧﯚﯾﺎن ھر ﻟﺑرداﯾ و ﭘﺸﺘﮕﻮﯽ ﻧﺎﺧن ،ﻛﭼﯽ ﺋﻤ ﭘﻤﺎن ﺷرﻣ ﻟ ﺑﯚﻧ ﻧﺗوەﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﺑﯿﺮی ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ ﻧﺧﯾﻨوە".
ﻛﺎﺳﺒﯽ ﺑ ﺟﺎﻣﺎﻧ ﯾﺎﺳــﯿﻦ رەﺣﻤﺎن ھﺎووﺗﯿﯿﻛﯽ ﺑﺗﻣﻧﯽ ﺷﺎری ھوﻟﺮە و ﭼﻧﺪان ﺳﺎ ﻟ ﺑﺎزاڕی ﻗﯾﺴری ﺟﺎﻣﺎﻧ دەﻓﺮۆﺷــﺖ ﻟو ﺑﺎرەﯾوە ﮔﻮﺗﯽ :ﺋﺴﺘﺎ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺟﺎﻣﺎﻧ وەك ﭘﺸﻮو ﻧﻣﺎوە ،ھﯚﻛﺎری ﺋوەش ﻧﻣﺎﻧﯽ ﻧوەی ﭘﺸﻮوە ،ﻟﮔڵ ﺑﺳــﺎﭼﻮون و ﻣﺮدﻧﯿﺎن ﻓﺮۆﺷﯽ ﺟﺎﻣﺎﻧش ﻛم دەﺑﺘوە ﻟﺑرﺋوەی ﺧﻚ ﺋﺴﺘﺎ وەك ﺟﺎران ﻧﯿﯿ ﺟﺎﻣﺎﻧ ﺑﻜﺎﺗ ﺳر. ﺋــو دەﻟﺖ" ،ﺟﺎران وا ﺑﺎو ﺑﻮو ھر ﻛﺳــﻚ ﻛ ﺷﺘﻜﯽ ﻟﺳری ﻧﺋﺎﻧﺪاﯾ ﻛ ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﺟﺎﻣﺎﻧی دەﺳﺖ ﻧﻛوﺗﺎﯾ ﺋوا ﺑﺳر ڕووت ﻧﺎوﯾﺎن دەﺑﺮد و ﺑر ﺗﻮاﻧﺞ و ﻗﺴ و ﻗﺴﯚك دەﻛوت ،ﺑم ﺋﺴﺘﺎ ﭘﭽواﻧــ ﺑﻮوەﺗوە و ﮔﻧﺠﻛﺎن ﺗﻋﻠﯿﻖ ﻟ ﺋﻤ دەدەن ﻛ ﺟﺎﻣداﻧﻣﺎن ﺑﺳﺘﻮوە". ﻣﺎم ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺑﺎس ﻟوەش دەﻛﺎت ھﻨﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﺎﻧ ﻟ دەرەوە ﻛﻣﺘﺮ و ﻛﺎﺳﺒﯽ ﭘﻮەﻛﺮدن ﺷﺘﻜﯽ ﺑ ﺑھﺎﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜ ﺑﺎزاڕی زۆر ﻛﺰە و ﻟ ﺑﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﻛﻮ ﺋﻮارە داﻧﯿﺸــﯿﺖ ﻟ ﺑﺎزاڕ ﺟــﺎری وا ھﯾ داﻧﯾك ﻧﺎﻓﺮۆﺷــﺮﺖ ،ﺑﯚﯾ ﺋﺴﺘﺎ ﻛﺎﺳــﺒﯽ ﭘﻮە ﻧﺎﻛﺮﺖ و زەﺣﺗ ﺑﺘﻮاﻧﯿﺖ ﺑﮋﻮی ﭘﻮە ﭘﯾﺪا ﺑﻜی. ﻛﺰﺑﻮون و ﻧﻣﺎﻧﯽ رۆژ ﺑڕۆژ ﺋو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﺑرەو ﻧﻣﺎن دەﭼﺖ ،ﺑو ﻣﺎﻧﺎﯾی ﺟﺎﻣﺎﻧ ﻟﻧﺎو رەﺳﻧﺎﯾﺗﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮری ﻛﻮردﯾﺪا ﻟ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ دوای ﺧﯚی ﺷــﻮﻨوار ﺟ ﻧﺎھ و ﺗﻧﯿﺎ وەك ﻓرھﻧﮓ و ﭘﺸﯿﻨ دەﻣﻨﺘوە ،دواﺟﺎر دەﻣﺮﺖ و ﻣﯿﺮاﺗﮕﺮ ﺑﯚ ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺟ ﻧﺎھﺖ.
ﺗﺎرا ﺧﺎﻟﯿﺪ:
ھﻣﻮو ﻛﺎرﻜﯽ ھﻮﻧرﯾﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺑﻨﻣﺎﯾﻛﯽ ﺋﻛﺎدﯾﻤﯿﯽ ھﺑﺖ
ﺋﺎ :ﺳﺎﻧﺎ ھﻤﻦ ﺗﺎرا ﺧﺎﻟﯿﺪ دەرﭼﻮوی ﭘﯾﻤﺎﻧﮕی ھﻮﻧرە ﺟﻮاﻧﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑﺷﯽ ﭘﯾﻜرﺳﺎزﯾﯽ ،ﭘﯽ واﯾ ﻛ ﺋﺎﺳﺘﯽ ھﻮﻧری ﭘﯾﻜرﺳﺎزی ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟ ﺋﺎﺳﺘﻜﯽ ﺑﺎﺷﺪاﯾ و ھﻧﮕﺎو دەﻧ ﺑﯚ ﭘﺸوە ﻟ رووی ﺑﻮاری ھﻮﻧری ﻛﺎرەﻛﺎن و ﻣﺎدەی ﺑﻛﺎرھﺎﺗﻮو ﻟ ﭘﯾﻜرەﻛﺎﻧﺪا ﻛ ﺑ ﺷﻮەﯾﻛﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟ ﺟﺎران ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺑ ﺧﯚﯾوە ﺑﯿﻨﯿﻮە. ﺋو ﺧﺎﺗﻮوﻧــ ھﻮﻧرﻣﻧﺪە ﺑــﺎس ﻟ ﺑﻨﻣﺎی ﻛﺎرﻛﺮدن و ﭘﯿﺸﯾﯽ دەﻛﺎت و دە" ،ھﻣﻮو ﻛﺎرﻜﯽھﻮﻧریﭘﻮﯾﺴﺘﺑﻨﻣﺎﯾﻛﯽﺋﻛﺎدﯾﻤﯿﯽ ھﺑﺖ چ ﻟــ رووی ھﻮﻧری ﻗﺑﺎرە و ﻣﺎدە و ﺑﺎﺑت ﺑﯚ ﺋوەی ﺑﺒﺘ ﻛﺎرﻜﯽ ﭘﺮۆﻓﯿﺸــﻨﺎڵ، وەك ﺑﻨﺎﻏﯾك ﺑﯚ ﻛﺎرەﻛ ﻟﮔڵ ﺑﺎﻛﮕﺮاوﻧﺪﻜﯽ ھﻮﻧری ،ﺋزﻣﻮوﻧﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑردەواﻣ ﻟ ڕﮕی ھﻮﻧــردا" .ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑوەش دا ﻛــ ھﻣﻮو
ﺑرھﻣﻜــﯽ ھﻮﻧری ﻟــ رووی ﺋﻛﺎدﯾﻤﯿﺎ ﺋو ﻛرەﺳﺘﯾی ﻛ ﺑﻛﺎری دەھﻨﯿﺖ ﺑ ﺷﻮازﻜﯽ ﺟﻮان و ﺗﺎزەﮔری ﺳﻟﯿﻘی ﺧﯚی ﺑﻛﺎر ﺑﮫﻨﺖ ﻟ رووی داڕﺷــﺘﻨوە ﺋوا ﺋــو ﺑرھﻣ دەﺑﺘ ﻛﺎرﻜﯽ ﺳــرﻛوﺗﻮو ﻟﮔڵ داھﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻜﯽ ھﻮﻧرﯾﯽ ﺟﯿﺎواز. ﻟ درﮋەی ﻟﺪواﻧﻛﯾﺪا ﺋو ﭘﯾﻜرﺳــﺎزە ﺑﺎﺳﯽ ﻟ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ڕﺒــﺎزەﻛﺎن ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ" ،ھﻣﻮو
ڕﺒﺎزەﻛﺎﻧــﯽ ھﻮﻧر ﺑﻻی ﻣــﻦ ﺟﻮاﻧﯽ و ﺑھﺎی ﺗﺎﯾﺒﺗــﯽ ﺧــﯚی ھﯾ ،ﭘﻢ ﺑﺎﺷــ ﻟــ ھﻣﻮو ڕﺒﺎزەﻛﺎﻧــﺪا ﺋزﻣﻮوﻧــﯽ ﺧﯚم ﺑﺒﯿﻨﻤــوە ،وەﻛﻮ زۆرﺑی ﻛﺎرە ھﻮﻧرﯾﯿﻛﺎﻧﻢ ﻛ دەﺑﯿﻨﺮﺖ )ﺗﺟﺮﯾﺪ ﺗﻋﺒﯿﺮە(" .ﻟ درﮋەی ﻗﺴﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻟو ﻛﺎرە ھﻮﻧرﯾﯿﺎﻧ ﻛﺮد ﻛ ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟ ﭼﯽ دەﻛن و ﮔﻮﺗﯽ" ،ﭘﯾﻜرەﻛﺎﻧﻢ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﺗﯽ و ﺧﯚﺷوﯾﺴــﺘﯿﯽ داﯾــﻚ و ﺋﺎزادی و ﯾﻛﺴﺎﻧﯽ و ژﯾﻨﮕﭘﺎرﺰی دەﻛن". ﺗﺎرا ﺧﺎﻟﯿﺪ وەﻛﻮ ﺋﺎﻓﺮەﺗﻜﯽ ﭘﯾﻜرﺳــﺎز دە" ، ھﻣﻮو ﻛﺎﺗ داوای ﯾﻛﺴــﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھردوو رەﮔز دەﻛم ﺑراﻣﺒــر ﺑﯾك ﺑــﯚ ﺑردەواﻣﯿﯽ ژﯾﺎن، داوا ﻟ ھﻣﻮو ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ ﻛﻮرد دەﻛم ﻛ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑدەﺳﺖ ﺑﻨﻦ و ﺟﺪەﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەرﺧن ﻟﻧﺎو ﻛﯚﻣﮕدا" .
ﭘﯾﻜری ژﯾﻨﮕﭘﺎرﺰی ﻟ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎرا ﺧﺎﻟﯿﺪ
ھروەھﺎ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟ ﺑرﻧﺎﻣ و ﭘﻼﻧﯽ ﺧﯚی ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ" ،ﺑرﻧﺎﻣ و ﭘﻼن و ﭘۆژە زۆرە ،ﺑم ھﺗﺎ ﭼﻧﺪ ھــﺎوﻛﺎری دەﻛﺮﯿﺖ ﺑﯚ ﺋو ﭘۆژە ﮔوراﻧ ﺋوە ﭘﺮﺳــﯿﺎرﻜﯽ ﺑ وەﻣ؟ ﻟﮔڵ ھﻣﻮو ﺋو ﻛﺸﺎﻧﺷــﺪا ﻛﯚڵ ﻧــﺎدەم و ﺑردەواﻣﻢ ﻟ ﻛﺎری
ھﻮﻧری ﭘﯾﻜرﺳﺎزﯾﺪا ﺑردەوام ﭼﺎﻻﻛﯿﻢ ھﯾ ﻟ ﭘﺸــﻧﮕﻛﺎﻧﺪا" .ھروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ" ،داواﻛﺎرم ﭼﯿﺘﺮ ڕﮕــﺮی ﻧﺑﺖ ﻟ ﺑــردەم ﺋو ﭘۆژە ﮔورەی ﭘﯾﻜرﺳــﺎزﯾﺪا ﺷــﻮﻨﻚ ھﺑﺖ ﺑﯚ ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺋو ﻛﺎرە ﮔوراﻧ."
14
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ،
ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺗوەﻛﻮﻟﯽ ﭘﻜﮫﺎﺗــی ﺟﻣــﺎوەری و ﻛﯚﻣﯾﺗﯿــﯽ ﺋــﺮان و زۆرﻚ ﻟ دەوت-ﻧﺗــوە و وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﻟــ ﺋﺗﻨﯿﻚ و ﺋﺎﯾﻦ و ﺷﻮەی ژﯾﺎن و زﻣﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﭘﻚ ھﺎﺗﻮوە .ﺋو ﻓﺮەﭼﺷــﻨﯿﯿ ﻛ ﻟ ﺋﺮاﻧﺪا ﭘﺸــﯿﻨﯾﻛﯽ ﺑ درﮋاﯾﯿﯽ ﻣــﮋوو ھﯾــ ،ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯿﻛــﯽ ﻓرھﻧﮕﯽ و ﻛﯚﻣﯾﺗﯿﯽ ﻗﻮوﯽ ﻟﺳر ژﯾﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ داﻧﺎوە .ﻟ ﺳردەﻣﯽ ھﺎوﭼرﺧدا ،ﻟوﻛﺎﺗوە ﺳﯿﺎﺳــت و ﭘﺮۆﺳــی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﻧﺗوە ﺑ ﺷﻮەﯾﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟ ﺋﺮاﻧﺪا ﺷﻜﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﻟﭼﺎو ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،دەوری ﺋﺗﻨﯿﻚ ﻟ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻓﺮەﭼﺷﻨﯿﯽ ﻓرھﻧﮕﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﺎرﯾﮕرﺗﺮ و ﺑھﺰﺗﺮ ﺑﻮوە .ﻓﺮەﺟﯚری و ﻓﺮەﭼﺷــﻨﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن و ﺋو دەورە ﺣﺎﺷﺎ ھﻨﮔﺮەی ﻟ راﺑﺮدوو و دۆﺧﯽ ﺋﺴﺘﺎی ﻛﯚﻣﮕی ﺋﺮاﻧﯿﺪا ﺑﯿﻨﯿﻮﯾﺗﯽ ،واﯾﻜﺮدووە ﺋﺮان ﺑﺒﺖ ﺑ ﻛﯚﻣﮕﯾﻛﯽ "ﻓﺮەﺋﺗﻨﯿﻜﯽ". ﺟﯿــﺎ ﻟﻣﺎﻧــ ،ﺑﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒــﻮون و ﭘﻮەﻧﺪی و ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﻟﺳر ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ و ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ ﻟم ﺳﺎﻧی دواﯾﯿﺪا واﯾﻜﺮدووە ﺑﺎس و ﻣﺸﺘﻮﻣ ﻟﺳر ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ و ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ ﺑﺮەوﻜــﯽ ﺑﺎش ﭘﯾﺪا ﺑﻜﺎت و ﻟﻜﯚﯿﻨوەی ﺟﯚراوﺟﯚری ﻟﺳر ﺋﻧﺠﺎم ﺑﺪرﺖ ،ﺑﺟﯚرﻚ ﻛ ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ ﺑ ﭘﺸﺘﺒﺳﺘﻦ ﺑ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ھﻧﺪﻚ ﻟ ﺑﯿﺮﻣﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺘﻛﯚﻣﯾﺗﯿﯿﻛﺎن،دﺨﯚﺷﺒﻦ ﻛ ﻟم ﻓزا ﻧﻮﯿدا رۆﯽ ﺷﻮﻧﺎس- ﺳــﺎزاﻧی دەوﺗــﯽ ﻧﺗوەﯾــﯽ ﻛﺎڵ ﺑﻮوەﺗــوە و ﻟــ ﺑراﻣﺒــردا ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﺑ ﻛﯚﻣﻚ ﭘﻜﮫﺎﺗ و ﭘﺪاوﯾﺴــﺘﯽ راﮔﯾﻮە ﺑﯚ ﺋوەی ﺳرﻟﻧﻮێ ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﭘ دروﺳــﺖ ﺑﻜﻧوە .ﻟ ﻻﯾﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــوە ﻻﯾﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑھﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻧﺗوەﯾــﯽ ﺑــﺎس ﻟــ ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ و ﺷﺎردﻧوەی ﺷﻮﻧﺎﺳ ﺋﯿﺘﻨﯿﻜﯿﯿﻛﺎن دەﻛــن ﻛــ ﺑﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒــﻮون دەرﻓﺗﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﯚ ﺧﻮﻘﺎﻧﺪوون. ﺳــرەڕای ﺋو ھﻣــﻮو ﺋﺗﻨﯿﻜ ﺟﯚراوﺟﯚرە ﻛ ﻣﮋووﯾﻛﯽ ﻛﯚﻧﯿﺎن ھﯾ ﻟ ﺋﺮاﻧﺪا ،ﺑم ﺳﯿﺎﺳﺗﻜﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜــﯽ روون ﺑرﭼﺎو ﻧﺎﻛوﺖ ﻛ ﻟﺳــر ﺑﻨﻣﺎی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ زۆرﯾﻨ و ﻛﻣﯿﻨﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﮕ داڕﮋراﺑﺖ. ﺳــرﺑﺎری ﻧﺑﻮوﻧﯽ ﺷﻓﺎﻓﯿﯿت و ﻧﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﺗﻜﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﯿﯽ ھﺎوﺳــﻧﮓ و ڕوون ﻟ ﺳﯿﺴﺘﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ،ﻟــ ﺳــروﺑﻧﺪی ھﺒﮋاردﻧﻛﺎﻧــﯽ ﺳــرﻛﯚﻣﺎرﯾﺪا زۆرﺑی ﭘﺎﻮراوەﻛﺎن ھوڵ دەدەن ﻟ ﺑرﻧﺎﻣــی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ھﻧﺪﻚ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﺳﯿﺎﺳــﺗ ﺋﺗﻨﯿﻜﯿﯿﻛﺎن ﺑــﺪەن .ﺑــ واﺗﺎﯾﻛﯽ ﺗــﺮ ھﻨﺎﻧ ﺑرﺑﺎﺳﯽ ﺋو ﺑرﻧﺎﻣﺎﻧی ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑــ ﺧﻮاﺳــﺖ و ﭘﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺮاﻧــوە ھﯾ ﻟ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ "ﻣﺤﻣد ﺧﺎﺗﻣﯽ"ﯾوە دەﺳــﺘﯽ ﭘ ﻛﺮد و ﺋﺴــﺘش ﺑﻮوە ﺑ ﻛﻮﻟﺘﻮورﻚ ﻛ ﭘﺎﻮراوەﻛﺎﻧﯽ ﺳرﻛﯚﻣﺎری ھﻣﻮان ﻛم ﺗﺎ زۆر ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻮە دەﻛن. ﻋﻟــﯽ ﺋﻛﺒــری وﯾﻼﯾﺗــﯽ ﺑ ﺋﺎﻣﺎژەدان ﺑ ﺑﻨﻣﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم و ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮوﻧﯽﺟﯿﺎوازﯾﯿﺋﺗﻨﯿﻜﯿﯿﻛﺎن ﺑﺎﺳﯽ ﻟ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎف و ﻛراﻣﺗﯽ ﺳرﺟم ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن ﻛﺮد .ﺑرﻧﺎﻣ ﺋﺗﻨﯿﻜﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺋــو زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺎﺑﺗ ﻓرھﻧﮕﯽ و ﻛــم ﺗﺎ ﻛﻮرﺗﻜﯿﺶ
ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾت ﺟﺎن
ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ ﻟ ﺑﺎﻧﮕﺷی ھﺒﮋاردﻧﺪا ﻧھﺸﺘﻨﯽ دەﺳﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑﻮو و ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدن ﻟ ﻣﺎﻓﯽ ھﺎووﺗﯿﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن، ﺟﺧﺘﯽ ﻟ رەﺧﺴﺎﻧﺪﻧﯽ زەﻣﯿﻨی ﻟﺑﺎر ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ زﻣﺎن و ﻓرھﻧﮓ و ﻧرﯾﺘﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﻛﺮدەوە ﺋوﯾﺶ ﺑ ﺳﻮورﺑﻮون ﻟﺳر ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ھﺎوﺳﻧﮕﯿﯽ ﻓرھﻧﮕﯽ و ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﮔﻛﺎﻧــﯽ ١٥و ی دەﺳﺘﻮور و ﭘﺪاﻧﯽ دەﺳﺗﯽ ١٩ی ١٩ ﭘﻮﯾﺴــﺖ ﺑــ ﭘﺎرــﺰﮔﺎرەﻛﺎن ﺑﯚ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑﯚ ﺋوەی ﻛــﻚ ﻟــ ﺑڕﻮەﺑــر و ﻧﻮﺧﺒ ﺧﯚﺟﯿﯿﯿــﻛﺎن وەرﺑﮕﯿﺮﺖ و ﺑم ﺷﻮەﯾش ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ ﻛﻚ ﻟ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ھﻣﻮو ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن وەردەﮔﯿﺮﺖ ﺑﯚ ﺑرزﻛﺮدﻧوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ وت. ﻣﺤﻣــد رەزا ﻋﺎرف ﻧك ھر دان ﺑــ ﺑﻮوﻧﯽ ﻓﺮەﭼﺷــﻨﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ ﻟــ وﺗﺪا دەﻧــﺖ ﺑﻜﻮ ﺟﺧﺖ
ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ ﻟﻮڕ دەزاﻧﺖ ،ﻓﺮەﭼﺷﻨﯽ ﻓرھﻧﮕﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻗﺒﻮو و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ی دەﺳﺘﻮور دەﻛﺎت. ١٩ی ﺑﮔی ١٥و ١٩ ﺑــ ﺟﯚرﻚ ﻛ ھﯿﭻ ﻛﺸــﯾﻛﯽ ﻟﮔڵ ﺧﻮﻨﺪن ﺑ زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ ﻟ زاﻧﻜﯚﻛﺎن ﻧﯿﯿ. ﺣﺳــن روﺣﺎﻧــﯽ ھــر وەك ﺳــرﺟم ﭘﺎﻮراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻓﺮەﭼﺷﻨﯽ ھرﻤﯽ ،زﻣﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋﺎﯾﻨﺰاﯾﯿﯽ ﺋﺮان ﺑــ ﮔﻮﺰارﻜﯽ ﺑﯚﻧﺨــﯚش دەﺷــﻮﺑﮫﻨﺖ و ﺧﯚی ﺑ ﺑرﭘﺮﺳﯿﺎر دادەﻧﺖ ﻟ ﺑراﻣﺒر ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﮔﻛﺎﻧﯽ ٣و ١٢ و ١٥و ١٩و ٢٢و ..ﺑ ﻣﺑﺳــﺘﯽ ﻧھﻧﯽ ﺟﯿﺎوازی و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕﺗوەری و زەﻣﯿﻨﺳــﺎزی ﺑــﯚ ﺑﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــ ھﻣــﻮو ﺋﺎﺳــﺘﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑڕﻮەﺑﺮدن و ﺑﻛﺮدەوەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوﭼ و ﺧﯚﺟﯿﯿﯿﻛﺎن ﺑدەﺳﺘﯽ ﻧﻮﺧﺒﻛﺎﻧﯽ ﺋو ﻧﺎوﭼﺎﻧ ،ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری
ﭘوﭘﺎﮔﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺗﻨﯿﻚ و ﺋﺎﯾﻨﻛﺎن ﻛﺮدووە و زﯾﺎﺗﺮ ﺑ دﯾﺪﻜﯽ ﺋﻣﻨﯿﯿوە ﻟ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎﻧﯿﺎن دەڕواﻧــﯽ و زﯾﺎﺗــﺮ ﺑواﯾــﺎن واﺑﻮو ﻛ ﻣﺎف و ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن وەﭘﺸــﺖ ﮔﻮێ ﺑﺨن .ﺑــم ﺋو دۆﺧ ﻟژﺮ ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣﯾﺗﯿﯽ ﻛﻮردەﻛﺎن و ھﻧﺪﻚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑﺳردا ھﺎت .ﺋﮔرﭼﯽ ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ﺷﺷﻣﯽ ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ﻧﻮﻨران ﺑ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ "ﺑرەی ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوی ﻛﻮرد" ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن ﺋوﯾﺶ ﺗﻧﯿﺎ ﻟﻻﯾــن رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازەﻛﺎﻧوە ﺑــﺎس دەﻛﺮا ﺑــم ﺋﺴــﺘ ﺋم دروﺷﻤﺎﻧ ﻟﻻﯾن ﺗﻮﻧﺪڕەوەﻛﺎﻧﯿﺶ دﺘ ﺋــﺎراوە و ﻟــ ﺑرﻧﺎﻣﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا دەﯾﮕﻮﻧﺠﻨﻦ .ﺋﮔرﭼﯽ ﺋﺎﻣﺎژەدان ﺑــ ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜــﯽ و ﻻﺑﺮدﻧﯽ دﯾــﺪی ﺋﻣﻨﯽ ﻟم ﺋﺎﺳــﺘدا وەك دەﺳــﻜوﺗﻚ واﯾ ،ﺑم ﺋﮔر ﺑ
دەﻛﺎﺗوە ﻛــ دەﺑ ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻟ ﺑﻜﺮﺖ و دەﺑ ﺑﯚ ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯿﯿﻛﯽ ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ ﻟ ﻧــﻮان ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن ﻓرھﻧﮕﺴــﺎزی ﺑﻜﺮﺖ .ھر ﺑو ﻣﺑﺳﺘش ﺑﻨﯽ دا ﺑ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن و ﺋﺎوڕداﻧوە ﻟــ ﺑڕﻮەﺑــرە ﺧﯚﺟﯿﯿﯿــﻛﺎن و ﭘــ ﺋﺳــﭙﺎردﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺖ و ﻟ ﺳﯿﺴﺘﻣﯽ ﭘروەردەﺷﺪا ﯾﻛﻚ ﻟ ﻻﯾﻧﻛﺎﻧﯽ دادﭘروەری ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن ﻧﺎو دەﺑﺎت. ﻣﺴــﺘﻓﺎ ﭘﻮرﻣﺤﻣدی ﻛ ﯾﻛﻚ ﺑﻮو ﻟ ﭘﺎﻮراوەﻛﺎﻧﯽ ﺳــرﻛﯚﻣﺎری و دواﺗﺮ ﭘﺎﺷــﮕز ﺑــﻮوەوە ،ﯾﻛﻚ ﻟــ ﺳﯿﺎﺳــﺗﻛﺎﻧﯽ ﺳــرﻧﺠﺪان ﺑﻮو ﺑــ ﺋﺗﻨﯿــﻚ و ﻛﻣﯿﻨﻛﺎن و ﺑرﻧﺎﻣــی ﻛﺎرەﻛــی ﻟژﺮ ﻧﺎوی ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﺑﻨﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﺗﯿﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺋﺮاﻧﯽ، ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ زﻣﺎﻧﻛﺎن ،ﺷﻮەزارەﻛﺎن، داﺑﻮﻧرﯾﺘﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن و ھوﺪان ﺑﯚ ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯿﯽ ﺷــﯿﻌ و ﺳﻮﻧﻨ، دژاﯾﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ دەﻣﺎرﮔﺮژﯾﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ و ﺑرزﻛﺮدﻧــوەی ﭘﮕی ﻧﻮﺧﺒ ﺋﺗﻨﯿﻜﯿﯿــﻛﺎن ﻟــ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،داڕﺷﺘﺒﻮو. ﻣﺤﻣد ﺑﺎﻗﺮ ﻗﺎﻟﯿﺒﺎف ﻟ ﺑرﻧﺎﻣﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑ ﺋﺗﻨﯿﻚ و ﺋﺎﯾﻨﻛﺎن داﺑــﻮو و ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــ رەواﻧﺪﻧوەی ھواردن ،ﺑﺮاﯾﺗﯽ و ھﺎورﯾﺰی ﻟ ﻧﻮان ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن و ﻛﻚ وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟﯿﺎن ﻟ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت دەﻛﺮد. ﻣﻮﺣﺴﯿﻦ رەزاﯾﯿﺶ ﻛ ﺑ رەﭼك ﻟــﻮڕی ﺑﺧﺘﯿﺎرﯾﯿــ و ﺧــﯚی ﺑ
و زەﻣﯿﻨﺳﺎزی ﺑﯚ ﺧﻮﻨﺪن ﺑ زﻣﺎﻧﯽ زﮔﻤﺎﻛﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن ﻟ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧ و زاﻧﻜــﯚﻛﺎن .ھروەھﺎ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟ ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﻓرھﻧﮓ و داﺑﻮﻧرﯾﺘﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜــﻛﺎن و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺳرﺟم ﻛﻣﯿﻨ ﺋﺎﯾﻦ و ﺋﺎﯾﻨﺰاﻛﺎن و دەﺳﺘﻮەرﻧدان ﻟ ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﺎن
ﺷــﻮەﯾﻛﯽ رەﺧﻨﯾﯽ ﻟﯽ ﺑواﻧﯽ و ﻟ ﯾﺎد و ﺋﻧﺪﺸــی ﺋﺗﻨﯿﻜﯿﺪا ﺗﯚﻣﺎری ﻧﻛی ،ﺋوﻛﺎﺗﯽ ﻟواﻧﯾ ﺋم ﺑﺎﺑﺗﺎﻧ ﺗﻧﯿﺎ ﺑﺒﻦ ﺑ دروﺷﻤﻜﯽ ھﺒﮋاردن و ﺗﻧﯿﺎ ﻟ ﺳروﺑﻧﺪی ھﺒﮋاردﻧﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻮە ﺑﻜﺮﺖ. ﺑ ﭼﺎوﺧﺸﺎﻧﺪﻧﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺳر
رۆﯽ ﺷﻮﻧﺎس-ﺳﺎزاﻧی دەوﺗﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ ﻛﺎڵ ﺑﻮوەﺗوە و ﻟ ﺑراﻣﺒردا ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﺑ
ﻛﯚﻣﻚ ﭘﻜﮫﺎﺗ و ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯽ راﮔﯾﻮە ﺑﯚ ﺋوەی ﺳرﻟﻧﻮێ ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﭘ دروﺳﺖ ﺑﻜﻧوە و ﻣﺎﻓــﯽ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ رﻮڕەﺳــﻤ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﯾﻛﻜﯽ ﺗﺮ ﻟ ﺑرﻧﺎﻣﻛﺎﻧﯽ ھوﺪان ﺑﯚ ﻗرەﺑﻮوﻛﺮدﻧوەی دواﻛوﺗﻮوﯾﯽ و ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺗواﻧﯿﻨــﯽ ﺋﻣﻨــﯽ ﻟﺳــر ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن و ﺋﺳﭙﺎردﻧﯽ ﺋو ﺑرﭘﺮﺳــﯿﺎرﺘﯿﯿ ﺑ ﯾﻛﻚ ﻟ ﺟﮕﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــرﻛﯚﻣﺎر ﺑﻮوە ﻛ ﺳرﺟﻣﯽ ﺋم ﺧﺎﻧ ﺑﻨﻛﺎﻧﯽ روﺣﺎﻧــﯽ ﺑﻮوە ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ﯾﺎزدەﯾﻣﯽ ﺳرﻛﯚﻣﺎرﯾﺪا. ﭘﺶ ﺧﻮﻟﯽ ﺣوﺗﻣﯽ ﺳرﻛﯚﻣﺎری ﺑــ دەﮔﻤــن ﭘﺎــﻮراوەﻛﺎن ﻟ
ﺑرﻧﺎﻣ و دروﺷﻤﻛﺎن ،دەردەﻛوێ ﻛ زۆرﺑﯾﺎن ﺗواﻧﯿﻨﻜﯽ راﺳﺘﯿﺎن ﻟﺳر ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن و ﻣﺎف و داﺧﻮازﯾﯿﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧﯿﯿ .ﺋﻣش ﻟ ﻧﺑﻮوﻧﯽ ﺑرﻧﺎﻣ و ﺳﯿﺎﺳﺗﻜﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﯿﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو و ھﺎوﺳــﻧﮓ ﻟ ﺳﯿﺴــﺘﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋﺮاﻧوە ﺳــرﭼﺎوە دەﮔﺮﺖ .ﻟــ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﻛ زﯾﺎﺗــﺮ ﺟﺧﺖ ﻟﺳــر ﺑﺎﺑﺗ ﻓرھﻧﮕﯽ و ﺑڕﻮەﺑراﯾﺗﯿﯿﻛﺎن دەﻛﺮﺖ ،ﺑراوردی رﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘرەﭘﺪان دەری دەﺧﺎت ﻛ ﭘﺎرﺰﮔﺎی ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن دۆﺧﻜﯽ
ﻟﺘﻮورر ﻛﻮ ﺘﻮو راﻣﯿﻦ ﺟھﺎﻧﺒﮔﻠﻮو ٢-٢
ﺑﺎش و دﺨﯚﺷﻜری ﻧﯿﯿ. ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓرھﻧﮕﯽ: ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑ ﺗﻧﯿﺎ ﻛﺸ و ﻛﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ ﭼﺎرەﺳر ﻧﺎﻛﺎت .ﻣﺎﯾﻜ ھﺷــﺘر ﭘﯽ واﯾ ﻛ ﺑﻮوژاﻧوە و ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟو وﺗﺎﻧی ﻓﺮەﺋﺗﻨﯿﻜﻦ ،رەوﺗﻚ دەﺧﻮﻘﻨﺖ ﻛ" داﺑﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎری ﻓرھﻧﮕــﯽ" ﭘ دەــﻦ .ﺑﺑوای ﻣﺎﯾﻜ ھﺷــﺘر ﺋو داﺑﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرە ﺟﯚرﻚ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﭘﻜﮫﺎﺗﯾﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻛ ﻛﺎرﻛﺮدن و رۆ ﻛﯚﻣﯾﺗﯿﯿﻛﺎن ﻟﺳــر ﺑﻨﻣﺎی ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾﯿــ ﻓرھﻧﮕﯿﯿــﻛﺎن داﺑش دەﻛﺎت و ﭘﻜﮫﺎﺗی ﺣﺎﻛﻢ – ﻣﺣﻜــﻮم دروﺳــﺖ دەﻛﺎت. ﺋزﻣﻮوﻧﯽ ﺳــردەﻣﯽ ﺑﻮوژاﻧوە ﻛ ﺗﻧﯿــﺎ ﺑﻮوژاﻧوەی ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟﺧﯚ ﮔﺮﺗﺒﻮو ﺋم ﺑﯚﭼﻮوﻧ دەﺳﻟﻤﻨﺖ. ھر ﺑــو ھﯚﯾــش ﺑــﻮو ﻛ ﻟ ﺳــردەﻣﯽ رﯾﻔﯚرﻣــﺪا ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑ ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓرھﻧﮕﯽ درا و ﻟــ دوای ﺋو ﻛﯚﻣﻜﯽ زۆر ﻟ ﺳﯿﺎﺳﺗﻤداراﻧﯽ وت ﺗﻧﺎﻧت ﺋواﻧــی دژی دەوﺗﯽ رﯾﻔﯚرم و رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازەﻛﺎﻧﻦ ﻟ ﭘﻮەﻧﺪی ﻟﮔڵ ﺑﺎﺑﺗ ﺋﺗﻨﯿﻜﯿﯿﻛﺎن ﻗﺴــ ﻟﺳر ﻛﺎروﺑﺎری ﻓرھﻧﮕــﯽ و زەرورەﺗﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑــو ﻻﯾﻧ دەﻛن .ﻟو ﺑرﻧﺎﻣﺎﻧدا دﯾﺪﻜﯽ رۆژھﺗﻨﺎﺳﺎﻧ ﺑدی دەﻛﺮﺖ و ﺋﺗﻨﯿﻚ ﺑ واﺗﺎی ﺗﺎﯾﻔ و ﻋﺷــﯿﺮە ھﻤﺎ دەﻛﺮﺖ و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾ ﻛ ﺋو ﺗﯿواﻧﯿﻨ ﻟﮔڵ ﺋو ﭘﻨﺎﺳــ ﻧﻮﯿﺎﻧی ﻟ زاﻧﺴــﺘ ﻛﯚﻣﯾﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻛﺎن ﺑﯚ ﺋﺗﻨﯿﻚ ﻛﺮاوە ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻛﯽ زۆری ھﯾ و ﻟﻻﯾﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸوە ﻟﮔڵ ﺋو ﺷــﻮە ڕواﻧﯿﻨی ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن ﺳــﺑﺎرەت ﺑﺧﯚﯾﺎن و ﻣﺎﻓﻛﺎﻧﯿﺎن ھﯾﺎﻧ ﯾك ﻧﺎﮔﺮﺘوە .ﺟﯿﺎ ﻟﻣﺎﻧش ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧﯽ ھر ﺑرﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾﺎﺧــﻮد ﻓرھﻧﮕــﯽ و ﻛﯚﻣﯾﺗﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑ ﺋﺎﻣﺎرﻜﯽ ﺑﻨڕەﺗﯿﯿ ﻟﺳر ﺋﺗﻨﯿﻜﻛﺎن .ﺋو ﺋﺎﻣﺎرە ﻟ ﺋﺮاﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿ و ھﯿﭻ ﯾك ﻟ ﭘﺎﻮراوەﻛﺎن ﺳرﻧﺠﯿﺎن ﺑﻣ ﻧداوە .ھروەھــﺎ ﻛﻮرﺗﻜﺮدﻧوەی ﻓرھﻧــﮓ ﺑــﯚ ﺗﻧﯿــﺎ ﺑﺎﺑﺗﻜﯽ ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ﯾﺎﺧــﻮد ﻛﻮرﺗﻜﺮدﻧوەی ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ ﺷﻮﻧﺎﺳــﻜﯽ ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ،ﻟ زۆرﺑــی ﺑرﻧﺎﻣی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا دەدﯾﺘﺮا .ﺑ ﺳرﻧﺠﺪاﻧﯽ ﺳرﺟم ﺋو ﺑﺎﺑﺗﺎﻧ ﺋﮔر دﯾﺪﻜﯽ رەﺧﻨﮔﺮاﻧﯾــﺎن ﻟﺳــر ﻧﺑﺖ، ﺋوەﻧــﺪەی ﻛــ ﺑﻮوﻧﯿﺸــﯽ ھﯾ ﺟﺒﺟــ ﻧﺎﺑﺖ و ﻟــ داھﺎﺗﻮودا رەوﺗﻛ ﺑرەو ﺑﺎﺷﺘﺮﺑﻮون ﻧﺎڕوات. ﺧﺎﻜــﯽ ﺗﺮ ﻛــ ﻟــ ﺑرﻧﺎﻣی ﭘﺎﻮراوەﻛﺎﻧﺪا وەﭘﺸﺖ ﮔﻮێ ﺧﺮاﺑﻮو، ﮔﺮﻧﮕﯿــﺪان ﺑــﻮو ﺑ داﻣــزراوە و رﺨﺮاوە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣدەﻧﯿﯿﻛﺎن ﻛ ﻟ ﻧﺎوﭼ ﺋﺗﻨﯿﻜﯿﯿﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھﯾ و ﺧﺎوەن ﭘﮕﯾﻛﯽ ﺑھﺰی ﺟﻣﺎوەرﯾــﻦ .ﺋــو داﻣزراواﻧش دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑرﻧﺎﻣﯾــﺎن ھﺑــ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــری ﺑﺎﺑت و ﻛﺸــﻛﺎن و ﺟﯿــﺎ ﻟﻣــ ﭼﺎودﺮی ﺑﺳــر ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﺑرﻧﺎﻣﻛﺎﻧــﺪا ﺑﻜن .ﻟ ﺑرﻧﺎﻣــی ﭘﺎﻮراوەﻛﺎﻧﺪا ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﻛﯽ ﺋوﺗﯚ ﺑو ﺑﺎﺑﺗ ﻧدراوە و ﻧﺎﺷــﻜﺮێ رۆڵ و ﻛﺎرﯾﮕرﯾــﯽ ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﻟﺑﯿﺮ ﺑﻜﺮــﺖ ﻛ ﺋو ﺑﺎﺑﺗش ﻟﻧــﺎو ﺑرﻧﺎﻣی زۆرﺑی ﭘﺎﻮراوەﻛﺎﻧﺪا ﺑدی ﻧﻛﺮا.
ﺋﺎﮔﻮرا
ﮔڕاﻧوە ﺑﯚ ﻛﻮردۆﺑﺎ ﺋم ﭘﺮۆﺳی ﻟﯾك ﺗﮕﯾﺸﺘﻨ ﭘﺮۆﺳی ﮔﻮﮕﺮﺗﻦ و ﻓﺮﺑﻮون ﻟ ﯾﻛﺘــﺮ ﺑﻮو .ﺗواﻧﯿﻨﯽ ﻟ ﯾﻛوە ﻓﺮﺑﻮون ﺑ ﻗﻮوﯽ ﻟﮔڵ ژﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﻛﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﮕی ﺳــردەﻣﯽ ﺳدەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻛﻮردۆﺑﺎدا ﺋﺎوﺘــ ﺑﻮو .ﺋو ﻛﺎﺗﺎﻧی ھﻮﻧر و ﻓﻟﺴــﻓ و ھﺎوﺑﺷــﯿﯽ ﻧﻮان ﻓرھﻧﮕﻛﺎن دەﺧﻮﻘــﺎن ،ﭘﺎﺑﻧﺪﺑﻮوﻧﻚ ﻛ ﻟ ﺧﺎﻜﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾﺪا ﮔﺷــی دەﻛﺮد ،ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﻛ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺋﺧﻼﻗﯽ ﻟ ﺑراﻣﺒر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧی وﺮاﻧﻜری دەﻣﺎرﮔﺮژﯾﯽ ﺳــردەم دادەﻧﺮا ،ﺑ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﭘﮕﯾﺸﺘﻮوﯾك ﻛ ﻟﮔڵ ﻓزای ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و ﻣﺘﺎﻣﺎﻧﻛﺮدن ﺑو دەﻛﺮاﯾوە ،ﺋﻧﺠﺎم دەدرا. ﭘﺎراداﯾﻤــﯽ ﻛﻮردۆﺑﺎ ﻟ ﻧﻮان ﺋوروﭘﺎ و ﺋﺎﯾﻨــ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن ﻛ ﻟ ﯾﻛﺘــﺮ ﻓﺮﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻮان ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﭘرە ﭘ دەدا ،ﻧﻤﻮوﻧﯾﻛﯽ ﺳرﻛوﺗﻮو ﻟ ﺳــﺎزﮔﺎرﺑﻮوﻧﯽ ھﺎوﺑﺷﯿﯽ ﻧﻮان ﻓرھﻧﮕﻛﺎن ﻛ ﺑردەوام ﻣﺎﯾوە .ﺋو واﻧﺎﻧی ﺑ ﺋوروﭘﺎی ﮔﻮﺗوە ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾ .ﺋﮔر ﺋوروﭘﺎ ﭘﺎﺑﻧﺪە ﺑ ﺑرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧوەی ﺳــرﺟم ﻛﺸــﻛﺎﻧﯽ وەك ﺑﮕﺎﻧ ﻧوﯾﺴﺘﯽ و ھواردن و ﭘﺸﺘﮕﻮﺨﺴﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﯾﺗﯽ ،ﺋوا ﭘﺎراداﯾﻤﯽ ﻛﻮردۆﺑﺎ ﻛ دەﺷ وەك ﺳﯿﻤﺒﻮﻟﯽ ﻓﺮەﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳــﯾﺮ ﺑﻜﺮﺖ ،دەﺗﻮاﻧ ﺑﯚ ﺋو ﺳــردەﻣش ﺑﻜﺮﺖ ﺑ ﻧﻤﻮوﻧ و رﭙﺸﺎﻧﺪەر .ﺷﺘﻚ ﻛ دەﺷ ﺑﯚ ﺋو ﺑﮔﯾ ﻟ ﻗﺗﺮاﻧﻛﺎﻧﯽ ﺋوروﭘﺎ ﻟو ﭘﺎراداﯾﻤدا ﺑﭙﺎرﺰرﺖ ،ﺗﮕﯾﺸﺘﻨ ﻟ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧﻜﯽ راﺳﺘﻗﯿﻨ ﻟ ﻧﻮان ﻛﯚﻣﮕ ﺋﺗﻨﯿﻜﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن ﻛ ﺋوﯾﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ ﻟ ﭘﺮۆﺳــی ھﻨﺎﻧ ﻧﺎوەوەی "ﺋوی ﺗﺮ" ،واﺗ ﺷﻮازﻚ ﻛ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﻧﻧﺎﺳﺮاو و ﺑﮕﺎﻧﻛﺎن ﺑ ھﯽ ﺧﯚت ﺑﺰاﻧﯽ. ﺑﯚ ﺷﻜﺪان ﺑو ﺑﺎﺑﺗ دەﺑ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛ ﭼﯚن و ھﺗﺎ ﭼﻧﺪ ﮔﺷی ﻛﯚﻣﯾﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟ ﺋوروﭘﺎی ﺋﺴﺘﺎدا دەﺗﻮاﻧ ﺟوھری دۆﺳــﺘﺎﯾﺗﯽ و ﺋﺎﻮﮔﯚڕی ﻓرھﻧﮕﻛﺎن ﭘﻚ ﺑﮫﻨﺖ .ﺋﮔر ﺗﺎ ﺋم ﻛﺎﺗش ﺋﯿﺶ ﺑ ﭘﺎراداﯾﻤﯽ ﻛﻮردۆﺑﺎ ﺑﻜﺮﺖ ،ﺋوا ﻟﺑرﺋوەﯾ ﻛ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎش رﮕﭼﺎرەی ﺑﺳــﻮودﻣﺎن ﭘ دەدات ﺑﯚ ﺑرەوﭘﺸﺒﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــی ﭘﺸــﻨﯿﺎزدان و ﻗﺒﻮوﻜﺮدﻧﯽ ﯾﻛﺘﺮ ﻟ ﺋوروﭘﺎدا .ﺋﺴﺘﺎ ﻛﺸﯾﻛﯽ ﺳرەﻛﯽ ﻛ داوﻨﯽ ﺋوروﭘﺎ و داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗوە، ﺋوەﯾ ﻛ ﭼﯚن ﺑﺳر ﺗﺮﺳــﻛﯾﺎن ﺑراﻣﺒر ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا زاڵ ﺑﺒﻦ و ﭘﺎراداﯾﻤﯽ ﻛﻮردۆﺑﺎ ﻟﺑﺮی ﻟﯚژﯾﻜﯽ "ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮﯾﯽ ﺳــرﻟﻧﻮێ"ی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎی ﺷــش ﺳــدە ﻟﻣوﺑر ﺑرە ﭘ ﺑﺪەن .ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑ ﮔﻮﺗــﻦ ﻧﺎﻛﺎ ﻛ ﺋو ﺑﺎﺑﺗــ ﻟ دوای ﺋم ﭘﺮﺳــﯿﺎرەوە دﺖ :ﭼﯚن ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺋوروﭘﯿﯿــﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﮕن ﺑ درﻛﻚ ﻟ وﯾﺴــﺘﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋوروﭘﺎ و ﻗﺒﻮوﯿﺸﯽ ﺑﻜن ،ﻟ ھﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻣﻮﺳﻤﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﺋوروﭘﺎ دەﺑ ﭘﺪاﭼﻮوﻧوە ﺑﻜن ﺑ ﺗﮕﯾﺸﺘﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﯿﺴﻼم وەك دﯾﻨﻜﯽ ﻧﺎﺋورووﭘﯽ .ﺑﺷــﻚ ﻟ ﻣﺸﺘﻮﻣﯾﯿﻛﺎن ﻟﺳر ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺋوروﭘﺎﯾﯽ و ﺳﺑﺎرەت ﺑ رۆﯽ ﻛﺎرﯾﮕر و ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧی ﻣﻮﺳﻤﺎﻧﺎن ﻟ داھﺎﺗﻮوی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺧﻼﻗﯽ ﺋوروﭘــﺎدا ،دەﺑ ﺑﮕڕﺘوە ﺑﯚ زەرورەﺗــﯽ ﺋﺎﮔﺎدارﺑﻮوﻧوە ﻟ ﺋزﻣﻮوﻧﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﭘﻠﯚراﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻟ ﻣﮋووی ﺋوروﭘﺎدا .ﻓﺮەﭼﺷــﻨﯽ وەك ﺑھﺎﯾﻛﯽ ﭘﯿﺮۆز ﻟ ﺋوروﭘﺎ و ﺷــﺎری ﻛﻮردۆﺑﺎ ﺋزﻣﻮون ﻛﺮا .ﺋﻣــۆ زۆرﻚ ﻟ ﺋوروﭘﺎﯾﯿﯿﻛﺎن ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿﻛﯽ ﻓرھﻧﮕﯿﯽ ﺋوﺗﯚﯾﺎن ﻟ ﭘﻜوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧی ﺋﯿﺴﻼم و رۆژاوا ی ﻛﻮردۆﺑﺎ ﻧﯿﯿ. ﺟﯿﺎ ﻟواﻧی ﻟ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎدا دەژﯾﻦ ،ﺳرﺟم ﺋوروﭘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟﮔڵ ﺋو ﺗواﻧﯿﻨ ﮔورە ﺑﻮوﻧ ﻛ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺳﯿﻤﺎﯾﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ھﯾ و ﺑھﯚی داﺑاﻧﯿﺎن ﻟ ﻣﮋووی ﺋوروﭘﺎ ،ﻣﯾﻠﯽ ﺋوەﯾﺎن ھﯾ ﻛ ﺋزﻣﻮوﻧــﯽ ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﻛﻮردۆﺑــﺎ وەك ﺋزﻣﻮوﻧﻜﯽ ﭘﻣﺎﻧﺎی ﭘﻠﯚراﻟﯿﺴﺘﯽ ﻟﺑرﭼﺎو ﻧﮔﺮن .ﺑم ﺑھﯚی رەوﺗﯽ ﯾﻛﮕﺮﺗﻮوﻛﺮدﻧﯽ ﺋوروﭘﺎ و ﺑﺟﯿﮫﺎﻧﯿﻜﺮدن ،رەوﺗﯽ رووﺑڕووﺑﻮوﻧوەی ﻧﻮان ﺋﯿﺴﻼم و ﺋوروﭘﺎ ،ﺟﺎرﻜﯽ ﺗﺮ دەرﮔﺎی ﻣﺸﺘﻮﻣﯾﯿ ﻛﯚﻧﻛﺎﻧﯽ ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﻗﯾﺮاﻧﯽ ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﺋوروﭘﺎﯾﯽ وا ﻛــﺮدووە .ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗﺪا ﻧﯿﯿ ﻛ ﺋوروﭘﺎی ﺳدەی ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﻛم ﻓﺮەﭼﺷﻨ ،ﺑم ﻟ ﺳﻮﯾﺴﺮا ﻟ راﭘﺮﺳﯿﯿﻛﺎﻧﺪا دژاﯾﺗﯿﯿﻛﯽ زۆر ﻛﺮا ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻨﺎرە ﯾﺎﺧﻮد ﺑﺎﺳ دژﺑﯾﻛﻛﺎن ﻟﺳر "ﺑﺮﻗﻌ "دژوارﺑﻮوﻧﯽ ﺋم ﻛﺎرەﻣﺎن ﺑﯚ ھﻤﺎ دەﻛﺎت. ﺋــم دژاﯾﺗﯿﯿﺎﻧ ﺗﻧﯿﺎ رﮕــ ﺧﯚش دەﻛﺎ ﺑــﯚ ﻧﺎڕەواﯾﯽ و رواﻧﮕ ﺗﺎﻛﻛﺳــﯿﯿﻛﺎن ﺑﯚ ﺋوەی ھرﯾﻛو ﺋوی ﺗﺮ ﺑ دوژﻣﻦ ﺑﺰاﻧﺖ. ﻟﺮەدا ﺋو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە دروﺳــﺖ دەﺑ :ﺋﺎﺧﯚ ﺋوروﭘﺎ دەﺗﻮاﻧ ﺑﺳر ﺋــو ﺑﯚﭼﻮوﻧ ﻧﺎڕەوا و ﻧﮕﺗﯿﭭﺎﻧی ﺑﯚ ﺋﯿﺴــﻼم زاڵ ﺑﺒﺖ؟ ﺋﻣ ﭘﺮﺳــﯿﺎرﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺑدوای ﺧﯚﯾﺪا دەھﻨﺖ :ﺋﺎﯾﺎ ﻣﻮﺳــﻤﺎﻧﺎﻧﯽ ﺋوروﭘﺎ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳرووی ﺋو ﺗﯚﻣﺗﺒﺎرﻛﺮدﻧﺎﻧ ﺑﻜون و ﺑ ﻛﺮدە وزە ﭘﯚزەﺗﯿﭭﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﮕی ﺧﯚﯾﺎن ﺑرەو رۆﺣﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻧــﻮان ﻓرھﻧﮕﻛﺎن و ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ رۆﺣﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟ ﺋورووﭘﺎ ﺑﺒن؟ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋوروﭘﺎ ﻟﮔڵ ﺋﯿﺴــﻼم ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﺑﺷــﺪارﺑﻮون ﻟ ﻣﮋووی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﺋــﺎزار ،ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪە ﺑ ﭘﻜوەژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯾﺗﯽ و ﻓرھﻧﮕﯽ .ﻛﺎﺗﯽ ﺋوەﯾ ﻛ ﺟﺎرﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﮕڕﯿﻨوە ﺑﯚ ﻛﻮردۆﺑﺎ و ﺋو ﺋزﻣﻮوﻧ ﺳرﻟﻧﻮێ دووﺑﺎرە ﺑﻜﯾﻨوە.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
زۆرﺑی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭘﻜﺮدن ﻟ دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮﺖ
15
ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺳﯿﺴﺘﻣﻚ ﻧﯿﯿ ﺑﯚ ﭘﯚﻟﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ٢٠١٢ﻛﯚﻣی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ﻟﺳر داوای ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ٢٠١٢/٥/١٢ ﻟ١٢ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾﻛﯽ ﺑﯚ رﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻛﺎری ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن داڕﺷﺘوە ،ﺳرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﻛ ﭘﯽ واﯾ" ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﻛ ﻟ رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا دەﮔﻤﻧ ﻟﺑرﺋوەی ﻟﻛﺎﺗﯽ داڕﺷﺘﻨوەﯾﺪا ﺳﻮود ﻟ زۆرﺑی ﯾﺎﺳﺎی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻛ و ﺋوروﭘﺎش وەرﮔﯿﺮاوە و ﺑﺑ ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ھﯿﭻ ﻻﯾك ﭘۆژەﻛ ﮔﻮﻧﺠﻨﺪراوە ،ﺑم ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﭘرﻟﻣﺎن ﺋو ﭘۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾی ﻧﺧﺴﺘﻮوەﺗ ﺑرﻧﺎﻣی ﻛﺎرەوە".
ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺋﺎﺳﺘﯽ وەﻣﺪاﻧوەی ﭘﺮۆﺳی ﭼﺎﭘﻣﻧﯿﺪا ﻧﯿﻦ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن زۆرﺑﻮوﻧــﯽ رۆژﻧﺎﻣــ و ﮔﯚﭬــﺎر و ﭼﺎﭘﻣﻧﯿﯿــﻛﺎن ﻟــ ھرﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﻮوە ﺑھﯚی زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ رﮋەی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧ .ﺋﻣش واﯾﻜﺮدووە ﻛﺎری ﭼﺎﭘﻣﻧــﯽ رۆژ ﻟ دوای رۆژ ﮔﺷــی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺧﯚﯾوە ﺑﺒﯿﻨﺖ، ﻟــ ﺷــﺎری ھوﻟﺮ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟ١٢٠ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧی ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﺋھﻠﯽ ھﯾ ﻟﮔڵ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋو ژﻣﺎرەﯾش ﭼﻧﺪان رۆژﻧﺎﻣ و ﮔﯚﭬﺎر ﻟ دەرەوەی ھرﻢ و ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜش ﭼﺎپ دەﻛﺮﻦ. ھــﺎوﻛﺎت ﭼﻧﺪان ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕی ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗر ﻛﺎری ﭼﺎﭘﻣﻧﯽ دەﻛن ﺑ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭼﺎپ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨوەی ﺑ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــﻛﺎن ﯾﺎﺧﻮد ﻧﺎردﻧﯿﺎن ﺑﯚ دەرەوە .ھﺎﺗﻨــﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧی ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﻧﺎردﻧــﯽ ﻛﺎری ﭼﺎﭘﻜﺮدن ﺑﯚ دەرەوە ﻧﯿﮕراﻧﯿــﯽ ﺧــﺎوەن ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ﺑدوای ﺧﯚﯾــﺪا دﻨﺖ و ھﯚﻛﺎری ﺳرەﻛﯿﺶ ﻟوەدا ﻧﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒﺗ ﺑــ ﺑــﻮاری ﭼﺎﭘﻣﻧﯽ ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻓرﯾــﺪ ﺷــﻮەزووری ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧی رۆﻛﺴﺎﻧﺎ دە" ،ﺋﻤ وەك ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ﭘﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑ زۆر ﯾﺎﺳﺎ
ھﯾ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ رﻛﺎﺑرﯾﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەوروﺑــر ﺑﻜﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــ ﺋوان ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟﮔــڵ دەرەوە زﯾﺎﺗﺮە و رﮕی ﮔﻮاﺳــﺘﻨوەی ﻛﻟﻮﭘﻟﯽ ﭼﺎﭘﻣﻧﯿﺎن ﻟ ﺋﻤ ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮە ،ﺟﮕ ﻟوە ﺋوان ھﯿــﭻ ﮔﻮﻣﺮﮔﻜﯽ ﺑو ﺷــﻮەﯾﺎن ﻟ وەرﻧﺎﮔﯿﺮﺖ ھرﺑﯚﯾ زۆرﺑــی ﻛﺎری ﭼﺎﭘﻣﻧﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺋﻤ دەﭼﺘــ دەرەوەی ھرﻢ". ﺋو ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﯾ راﺷــﻜﺎواﻧ دە" ،ﻛﺎﺗﻚ ﺋﻤ ﻛﺎﻏز و ﭘﻠﺖ ﻟ دەرەوەڕا دەھﻨﯿﻦ ﮔﻮﻣﺮﮔﻤﺎن ﻟ وەردەﮔﯿﺮــﺖ واﺗﺎ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧﺮﺧﯽ ھرﻢ ﺑﯚ ھر ﺗﯚﻧﻚ ﻛﺎﻏز ﻟﮔڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ٣٧٠دۆﻻرە ،ﺑﯚﯾ ﭘﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮو ﻣﺎﻓﯽ ﺋﻤ ﺑﭙﺎرﺰرێ ﺑﯚ ﺋوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﺑرھﻣﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑرەو ﭘﺶ ﺑﺒﯾﻦ ،ﻛﭼﯽ رﮕﯾﺎن داوە ﺑ ﺧﻜﯽ ﺗﺮ ﻟ دەرەوەی ھرﻤوە ﺑﻨــ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە". ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧی رۆﻛﺴﺎﻧﺎ ﭘ واﯾ ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯿﭻ ﻛس و ﻻﯾﻧــﻚ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ﻧــﺎﻛﺎت و دە ﻟــ وﺗﺎﻧﯽ دﯾﻜ ﺑﺎﻧﻜﻛﺎن ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣت ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺑرھﻣﯽ ﻧﻮێ
ﯾﺎن ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗﻧﺪەر ھرﺑﯚﯾ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــی ﻟﻮﺑﻨﺎﻧــﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ ﻟ ھﻣــﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﺪا دــﻦ و ﻟﺮە ﻛﺒﻛﻤــﺎن ﻟﮔــڵ دەﻛن و ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﺸﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮﺖ. ﺑــ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺷــﻮەزووری، "دەﺑﺖ ﺳﯿﺴــﺘﻣﻚ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــﻛﺎن داﺑﻨﺪرﺖ ﭼﻮﻧﻜ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺳﯿﺴﺘم ﻧﯿﯿ ﺑﯚ ﭘﯚﻟﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ،ھر ﻛﺳﻚ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺑﻮو دﺖ و ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗــر و ﻣﺰﻚ دادەﻧﺖ و ﻟﺳــری دەﻧﻮوﺳﺖ ھﻣــﻮو ﺟــﯚرە ﭼﺎﭘﻣﻧﯿﯿــك دەﻛﯾﻦ ،واﺗﺎ ﺋﯿﺸــﯽ زۆر ﮔورەﺗﺮ ﻟ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﯾك دەﻛﺎت و ﺑ ﺋوەی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧی ھﺑﺖ". ﺳــﯚران ﻋﺒﺪوﻟەﺣﻤﺎن رەﺷــﯿﺪ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧی ﺷــھﺎب ﻟ ھوﻟــﺮ و ھــﺎوﻛﺎت ﺳــرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــﺑﺎرەت ﺑ ﺋرﻛﯽ ﺳــرەﻛﯿﯽ ﻛﯚﻣﻛﯾﺎﻧوە دە" ،داﻣزراﻧﺪﻧﯽ ﺋــم ﻛﯚﻣﯾــ ﻟــ ﺑﻨڕەﺗــﺪا دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻛﻣﻮﻛﻮڕﯾــﯽ زۆر ﻟ
ﻟ داھﺎﺗﻮوﺷﺪا ﭘﺎوﺗﻨﻜﻤﺎن دەﺑﺖ ﺑﯚ ﺗﯚﻣﺎری ﺋو ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﺎﻧی ﻣﯚﺗﺪار و ﺑ ﻣﯚﺗﻦ". ﺳــرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣــ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛ ﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎ ﻟ ﺳــ داﻣــزراوەی ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿوە ﻣﯚت ﺑ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن دەدرﺖ ﻛــ ﺋواﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟ وەزارەﺗﯽ ﭘﯿﺸﺳــﺎزی و وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ژووری ﺑﺎرزﮔﺎﻧﯽ و دە" ،ﺋﻤ دەﻣﺎﻧوﺖ وا ﺑﻜﯾﻦ ﻛ ﻟ ﯾك داﻣزراوەی ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿوە ﻣﯚــت ﺑ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــﻛﺎن ﺑﺪرﺖ ﺋوﯾﺶ ﺑ ﺷﻮەﯾﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤ و ﺑ ﮔﺮﻓﺖ ﺑﺖ". ﺳــﺑﺎرەت ﺑــو ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــ ﺑــ ﻣﯚﺗﺎﻧی ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛن ﺳﯚران ﻋﺑﺪوﻟەﺣﻤﺎن رای دەﮔﯾﻧﺖ" ،ھر ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﯾك ﻣﯚﺗــﯽ ﻧﺑﺖ ،ﺋوا ﯾﺎﺳــﺎﻏ و ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﺣﻜﻮوﻣــت داﯾﺒﺨﺎت، ھﺎوﻛﺎت ﺋﻤــ وەك ﻛﯚﻣﻛﻣﺎن دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ دەزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﺑﻜﯾﻦ ﺑﯚ ﺋــوەی ھر
ﺳﯚران ﻋﺒﺪوﻟەﺣﻤﺎن رەﺷﯿﺪ
ﺋرﻛﯽ ﺳرەﻛﯿﻤﺎن ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧ ﻟ رووی ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺮۆﯾﯽ و ھﻮﻧری و ﺳﺎﯽ داﻣزراﻧﺪن و ﺟﯚری ﭘﯿﺸﻛﺎﻧﯿﺎﻧوە رﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺎری ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن داﻣــزرا و ﺋرﻛﯽ ﺳــرەﻛﯿﻤﺎن ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧ ﻟ رووی ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺮۆﯾﯽ و ھﻮﻧری و ﺳــﺎﯽ داﻣزراﻧﺪن و ﺟﯚری ﭘﯿﺸﻛﺎﻧﯿﺎﻧوە،
ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﯾك ﻟ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎری ﭼﺎپ دەﻛﺎت ﭘﯿﺎن راﺑﮕﯾﻧﯿﻦ ﻛ ﺋﺎﺧﯚ ﺋو ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﯾ ھﯽ ﺳﻮوری ﺑزاﻧﺪووە ﯾﺎن ﻧﺎ". ﻛﯚﻣی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻓﯚﺗﯚ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻟ ﺳﺎﯽ ٢٠١٠داﻣزراوە و ﺑھﯚی ﺋوەی زۆرﺑی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ﻧﺎوﯾﺎن ﻟوێ ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻛــﺮدووە ﺋﺎﻣﺎرﻜﯽ رووﻧﯽ ﻧﯿﯿ ﺑﯚ ژﻣﺎرەی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺳــرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﻛ ﻟو ﺑﺎرەﯾوە دە٥٩"" ، ٥٩ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧ ﻻی ﺋﻤــ ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ﺑم ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﯾﻛﯽ زۆرﯾﺶ ھﯾ ﻧــﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾ ﺋﻤــ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎرﻜــﯽ دروﺳــﺖ ﺑــﯚ ژﻣﺎرەی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ﺑﺨﯾﻨ روو". ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑ ﺷــﻮەﯾﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳــﺘوﺧﯚ ﻟ رﮕــی ﻗــرزی ﭘﯿﺸﺳــﺎزﯾﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘﯿﺸﺳــﺎزی ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن دەﻛﺎت ﺑم ﺑ وﺗی ﺳــرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن، ﻛس ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﺳــﻮود ﻟو ﻗرزە وەرﺑﮕﺮــﺖ ،ھــروەك دەــ، "ﺑ ھﯿــﭻ ﺷــﻮەﯾك ﺣﻜﻮوﻣت ﭘﻼﻧــﯽ ﻧﯿﯿ ﺑﯚ ﭘﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋو ﺳــﻜﺘرە ،ﻗرزی ﭘﯿﺸﺳــﺎزی ھﯾ ﺑم ﻣرﺟﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋوەﻧﺪە زۆرە ﻛــ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺳﻮودی ﻟ ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﯾﺎن رﻨﻤﺎﯾﯿﯽ
ﮔﺮﺒﺳﺘﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن رﮕ ﺑــوە ﻧﺎدات ﺋﻤــ ﻟﮔڵ دەزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻢ ﻛﺎر ﺑﻜﯾﻦ ﻟﺑرﺋــوەی ﺗﻧﺪەرەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣت ﭘﺎﺑﻧــﺪن ﺑ ﻛﻣﺘﺮﯾﻦ ﻧﺮخ ﺑ ﺑــ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﯾﺎن ﭘﺮۆﺳی ﭼﺎﭘﻣﻧﯿﯽ ھرﻢ .واﺗﺎ ﭼﯚن ﭼﺎﭘﺨﺎﯾﻛﯽ ھرﻢ ﺑﺷــﺪار دەﺑﺖ ﺑھﻣﺎن ﺷــﻮە ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﯾﻛﯽ دەرەوەش ﺑﺷــﺪار دەﺑــﺖ ،ﻟ ﻛﺎﺗﻜــﺪا ﺣﻜﻮوﻣت ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﭼﺎﭘﻣﯽ ھرﻢ ﻧﻛﺎت ﻛ ﻣﮋووی ﭼﺎﭘﻣﻧﯽ ﻟ ھرﻢ ١٠ ﺳﺎ ﺋﻤ ﭼﯚن ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻛﺒﺮﻛﯽ ﻟﻮﺑﻨﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻜﯾﻦ ﻛ ١٥٠ ﺳﺎ ﭘﺮۆﺳی ﭼﺎﭘﻣﻧﯿﺎن ھﯾ." ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺳرەﻛﯿﯽ رۆژﻧﺎﻣ و ﮔﯚﭬﺎر و ﻛﺘﺒﻛﺎﻧــﯽ ھرﻢ ﻛﺸــی ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﯿ و ﻟم ﺑﺎرەﺷوە ﺳرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣــی ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــﻛﺎن دە، "ﻛﺸــی ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑ ﻧﺮخ ﻧﯿﯿ ،ﺑﻜﻮ ﺋﻤ ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﻤﺎن ﺑ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣت ھﯾ ،ﺋﮔر ﺑ ﯾﺎﺳــﺎ ﺣﻜﻮوﻣت ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺋو ﺳﻜﺘرە ﺑﻜﺎت ﺋوە ﺑﮕﻮﻣﺎن ﭘﺶ دەﻛوێ،
ﺑــ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ و ﭘــﺶ ﻧﻛوﺗﻨﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧﻤﺎن دوو رووی ھﯾ ﯾﺎن ﺋوەﯾ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎن ﻧﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺳﻮود ﻟ رﻨﻤﺎﯾﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرﺑﮕــﺮن ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺣﻜﻮوﻣت ھﯿﭻ رﻨﻤﺎﯾﯿﯿﻛﯽ ﻧﯿﯿ ﺑﯚ ﭘﺸﺨﺴﺘﻨﯽ ﺋو ﺳﻜﺘرە". ﺳــﯚران ﻋﺑﺪوﻟەﺣﻤﺎن ھروەھﺎ دەــ" ،ﭘﺮۆﺳــی ﭼﺎﭘﻣﻧﯽ ﻟ ھرﻤﺪا ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻣﺎدی ﻧﯿﯿــ ،ﻟﺑرﺋوەی ﺋﯿﺶ ﻟ ﺑﺎزاڕدا زۆر زۆرە ،ﺑم ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺋﺎﺳﺘﯽ وەﻣﺪاﻧوەی ﺋو ﭘﺮۆﺳﯾدا ﻧﯿﯿ ،ﻟﺑر ﻛﯚﻣﻚ ھﯚﻛﺎر ،ﭼﺎﭘﺨﺎﻧ ھﯾ ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺮۆﯾﯽ زۆرە ﺑــم ﺗﻮاﻧﺎی ھﻮﻧرﯾﯽ ﻛﻣ و ﺑــ ﭘﭽواﻧــوەش ،ﭼﺎﭘﺨﺎﻧ ھﯾ ﺑ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺑﺷﺪارﯾﯽ ھﻣﻮو ﭘﺸﺒﻛﯿﻛﯽ ﭼﺎپ ﺑﻜﺎت ،ﺋواﻧ ھﻣﻮو ﺑﻮون ﺑ ھــﯚﻛﺎر ﺑﯚ ﺋوەی ﭘﺮۆﺳــی ﭼﺎﭘﻣﻧﯽ ﻟــ ھرﻢ ﭘﺶ ﻧﻛوــﺖ ،ﺋﮔرﻧﺎ ﺗﻮاﻧﺎی ھﻮﻧری زۆرە ،ﺑم ﻟ ﯾك ﺑون، ﺋرﻛﯽ ﺋﻤ ﺋوەﯾ ﺋو ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧ ﻛﯚ ﺑﻜﯾﻨوە و ﭘﺸﯽ ﺑﺨﯾﻦ".
ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ ﻟﺳر دەﻧﮓ و ﺋﺎوازەﻛﺎن وﺷ
ﺑﭘﯽ ﻟﻜﯚﯿ ﻻﯾن ﺑ ﻨوەﯾك ﻛ ﻟ وﻛ ــ ﺮا وەی "ﭘﻠﻮس وان"ەوە ﺑــ و ﻛ ﺮا وەﺗ ــ وە، ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ و ﺋ ــ و ﻧ ﺎو ﭼﯾی ﺗﯿﺎﯾــﺪا د ەژ ی ﻛ ﺎرﯾﮕرﯾــﯽ ﻟﺳــر دەﻧ ــ ﮓ و ﺋــﺎوازی ز ھ ﻣﺎﻧﻛﺎن ﯾ. ھــرو ەك ﮔ ﯚﭬ ﺎر ی "ﻧ ﺎﺷــﻨﺎل ﺟﯿﻮﮔﺮاﻓــﯽ" ﻧ ﻮوﺳــﯿﻮﯾﺗﯽ: ﭼﻠﺐ ﺋوەر ت ،زﻣﺎﻧﻨﺎس ﻟ زاﻧﻜﯚی ﻣﯿﺎﻣ ﯽ ﻛ ﻧﻮ وﺳری ﺋو ﻟﻜﯚﯿﻨ وە ﯾ دە" ،رای ﻣﻦ واﺑﻮو ﻛ ﻛ ﯚﻣﻚ ﺋﺎوازی ﺗﺎﯾﺒت ﻟو زﻣﺎ ﻧﺎﻧدا ھﯾ ﻛ ﻟ ﺷﻮﻨ ﺑر زە ﻛﺎﻧ ﺪا دەژﯾﻦ".
ھروەھﺎ دەــﺖ" ،ﺑ ھﯿﭻ ﺷﻮەﯾك ﺑوام ﻧدەﻛﺮد ﻛ ﺑﮕﯾك ﺑﯚ ﺳﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋو ﺑﺎﺑﺗ ﺑﺪۆزﻣوە ﺑم ﻛﺎﺗﻚ ﺳﯾﺮی داﺗﺎﻛﺎﻧﻢ ﻛﺮد ،ﺷﻮەی دەرﺑﯾﻨﯽ ﺋﺎوازەﻛﺎن ﺳرﻧﺠﯽ راﻛﺸﺎم. ﺋــو ﺗﻮــﮋەرە ﺑــ ﻛــﻚ وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟ وﺴــﺘﮕی داﺗﺎ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿــﻛﺎن ،ﻟــ ﻧﻮان ٧٠٠٠زﻣﺎن ﻟ ﺳرﺗﺎﺳــری ﺟﯿﮫﺎن ﺑﭘﯽ ﻟﺑرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷــﻮﻦ و ھﻜوﺗﻛﯾــﺎن ﻧﺰﯾﻚ ﺑ ٦٠٠ زﻣﺎﻧﯽ ھﺒﮋارد و ﺧﺴﺘﯿﯿ ژﺮ ﻟﻜﯚﯿﻨوەی ورد. ﺋوەرت ﮔﯾﺸــﺘ ﺋﻧﺠﺎﻣﻚ ﻛــ ٩٢ زﻣــﺎن ﻟــ ﻛــﯚی ﺋــو زﻣﺎﻧﺎﻧی ﺧﺴــﺘﺒﻮوﯾ ژــﺮ ﻟﻜﯚﯿﻨــوە ﺧــﺎوەن ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾــﯽ ھﺎوﺑﺷــﯽ دەﻧﮕﯿــﻦ ،ﻛﯚﻣــ دەﻧﮕﻚ ﻛ ﻟــ رﮕــی ﻛﺮدﻧوە و
داﺧﺴﺘﻨﯽ زﻣﺎن و ﻗﻮوﯾﯿﯽ دەم و ﻗﻮڕﮔــوە دروﺳــﺖ دەﺑﺖ .ﺋو ﺷــﻮە دەﻧﮕﺎﻧ ﻟﻧﺎو زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿ. زۆرﺑــی ﺋــو زﻣﺎﻧﺎﻧی ﻛ ﻟم ﺷــﻮە دەﻧﮕﺎﻧﯾﺎن ﺗﯿﺎدا ﺑــدی دەﻛﺮــﺖ ﺷــﻮﻨﯽ ھﻜوﺗﻛﯾــﺎن ﺑــرز و ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯿ ﯾﺎﺧــﻮد ﻟــ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺋم ﺷــﻮﻨﺎﻧﯾ .ﻟم ﻟﻜﯚﯿﻨوەﯾدا ﻣﺑﺳﺖ ﻟ ﺷــﻮﻨﯽ ھﻜوﺗی ﺑرز، ﺋو ھﻜوﺗ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾﯿﯿن ﻛ ﻟ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ١٥٠٠ﻣﺗﺮی ﺑرزاﯾــﯽ ﻟﺳــر ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەرﯾﺎﯾ .ﺷــﻮﻨﮕﻟﻜﯽ وەك ﻧﺎوﭼی ﻛﻮردﯾﻠر ﻟ ﺑﺎﻛﻮری ﺋﻣرﯾــﻜﺎ و ﺋﺎﺘــﯽ ﭘﻼﻧﯚ و ﺑرزاﯾﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺋﻓﺮﯾﻘﯿــﺎی ﺑﺎﺷــﻮور و ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﯽ ﻗوﻗﺎز و ﺑرزاﯾﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺘﯿﯚﭘــﯽ و ﺟﺎواﺧﺘﯽ ﮔﻮرﺟﺴــﺘﺎن و
ﻛﯚﻣﻚ ﺷــﻮﻨﯽ ﺗﺮی ﻟم ﺑﺎﺑﺗ. ﺋوەرت ﺑﺎس ﻟــوە دەﻛﺎت ﻛ ﻛﺎﺗﻚ ﺋم دۆزﯾﻨوەﯾی ﺋﻧﺠﺎم دا" ،ﻟﺳر ﻣﺰەﻛم ھﺳــﺘﺎم و ﺑﺧﯚم ﮔﻮت ﻛ ﺋﯿﺘﺮ ﺋــوە ﺷــﺘﻢ دەﻛﺎت.. ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺳرﻧﺠﯽ ﺋو ﺷﺘﻣﺎن ﻧداﺑﻮو؟". ﺑم ھروەك ﺋوەرت ﺑﺎس ﻟ ﺑﻨﺎﻏــی ﭼﯚﻧﯿﺗﯿﯽ ﺋو ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾﯿزﻣﺎﻧﯿﯿﺎﻧدەﻛﺎت و دە" ،ﺋو ﺋﺎوازە ﺑﮔﯾﯿﯿﺎﻧ ﻟ ﺑرزاﯾﯿﯿﻛﺎﻧﺪا زۆر ﺋﺎﺳﺎن دەردەﺑدرــﺖ .ﻟﺑرﺋوەی ﻟــو ﻧﺎوﭼﺎﻧــ ﺑھــﯚی ﺑرزﯾﯿﯿــوە ﭘﺎﭘﺳــﺘﯚی ھــوا ﻛﻣﺘــﺮ دەﺑــﺖ و ﭘﺎﭘﺳــﺘﯚی ھوای ﭘﺘو وزەﯾﻛــﯽ ﻛﻣﺘﺮی دەوﺖ. ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــوەش دەﻛﺎت ﻛ "ھﻧﺪﻚ دەــﻦ ﺋوە ﺗﻧﯿﺎ رووداوﻜــ ﻟ ﻣــﮋوودا ﻛ
واﯾﻜــﺮدووە زﻣﺎﻧﻛﺎن ﺑﺒﻦ ﺑ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋﺎوازﻜﯽ ﺑﮔﯾﯽ ﻟ ﺑرزاﯾﯿﯿﻛﺎﻧﺪا". ﺋو زﻣﺎﻧﻨﺎﺳــ ﻟــ ھﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑﺎس ﻟــوەش دەﻛﺎت ﻛ" دەﻛﺮﺖ ﺋــو ﺑﯚﭼﻮوﻧ راﺳــﺖ ﺑﺖ ﺑم ﺋﮔری زۆر راﺳــﺘﺒﻮوﻧﻛی ﻻوازە و ﻟــ راﺳﺘﯿﺸــﺪا ﻟو ﻧﻤﻮوﻧﺎﻧی دۆزراوﻧﺗوە ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻛﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿ." ﺋﮔرﭼــﯽ ﻟــ ﻛــﺮدەوەدا ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾﯿﻛــﯽ ﺟﯿــﺎواز ﺑردەﺳــﺖ دەﻛوــﺖ ﻛ ﻟﻧﺎو ﻛﯚی ﺋو ﻧﺎوﭼﺎﻧ ،زﻣﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﻧﺎوﭼﯾك ﺧﺎوەن دەﻧﮕﻜﯽ ﺑﮔﯾﯽ ﯾﻛﺪەﺳﺖ ﻧﺑﻮو ﻛــ ﺋوﯾﺶ ﺗﺒﺖ ﺑﻮو ﻛ ﺑ وﺗی ﺋو زﻣﺎﻧﻨﺎﺳ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﯚ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺋو ﻧﺎوﭼﯾ ﻟﮔــڵ ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ وەﻣﻜــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻧدۆزﯾﻮەﺗوە.
16
داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿﺮ
ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮﺖ ﺑھﺎی ز ﺑردەوام داﺑزێ
ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳﺎن ﻟو ﺑواﯾدان ﻛ ﺗﺎ ﺋﻮﻣﺪی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺳﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﮕڕﺘوە ﻧﺮﺧﯽ ز زﯾﺎﺗﺮ دادەﺑزﺖ
ﻟ ﻣﺎوەی ھﺷﺖ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا ز ﯾك ﻟﺳر ﭼﻮاری ﺑھﺎی ﺧﯚی ﻟ دەﺳﺖ داوە
ھوﻟﺮ /وﺷ .ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿﺮ ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﻮاری ﺑﺎزاڕی ز ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛن ﺑھﯚی ﺑﺎﺷﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،ﭼﯽ دﯾﻜ ﺧﻚ داراﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺎن وەك ز ھﻨﮔﺮن و ﻟ ﻛﺎر و ﻛﺎﺳﺒﯿﯿﻛﯽ دﯾﻜدا وەﺑری ﺑﮫﻨﻦ ،ﻛ ﺋﻣ داﺑزﯾﻨﯽ ﺑردەواﻣﯽ ﺑھﺎی زی ﻟ دەﻛوﺘوە. ﺑــﺎزاڕی زــ ﻟ ﭼﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوودا زﯾﻦ ﻧﺑــﻮوە و ﺑ ﺑردەواﻣﯽ ﻟ ﺑھﺎی ﺋم ﻛﺎﻧﺰاﯾ ﻛــم ﺑﻮوەﺗوە .ﺗﺎ ﺋﻮارەی ڕۆژی دووﺷم ،ھر ﻣﺴــﻘﺎﻚ زی ﻋﯾــﺎر ٢١ﺑ ٢٤٠ ھــزار دﯾﻨﺎر ﻣﺎﻣ ﻛﺮا .ﺋﻣ ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪاﯾ ﻛ ﻧﺰﯾﻜی ھﺷﺖ ﻣﺎﻧﮓ ﻟﻣوﺑر ھر ﻣﺴﻘﺎﻚ ﺑ ٣٣٠ ھزار دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷﺮا. زﯾﻨﮕﺮ ﻧــﺰار رواﻧﺪزی ﻛ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ٤٠ ﺳــﺎ ﻟ ﺑﻮاری زدا ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﻟــو داﺑزﯾﻨــی زــ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺳرﺳــﻮڕﻣﺎن ﺑﻮوە و
ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــ زۆرﺑی زﯾﻨﮕــﺮەﻛﺎن زەرەرﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺋم زﯾﻨﮕﺮە داﺑزﯾﻨﯽ ﺑھﺎی ز ﻟ ھﻓﺘی راﺑﺮدوودا ﺑﯚ ھﯚﻛﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دەﮔڕﻨﺘوە .ڕواﻧﺪزی ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗوە ﻛــ ﺑھﯚی داﺑزﯾﻨﯽ ﺑھﺎی دۆﻻر ﻟ ﺑراﻧﺒر دﯾﻨﺎری ﻋﺮاﻗﯿﺪا ،وا دﺘ ﺑرﭼﺎو ﻛ ﺑھﺎی زﯾــﺶ داﺑزﯾﺒﺖ. ﻟ ﻣﺎوەی ﯾــك ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮودا ﺑھــﺎی ١٠٠دۆﻻری ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ ﻟ ١٣٠ ھزار دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ١٢٢ھزار دﯾﻨﺎر داﺑزﯾﻮە.
ھﺒــت داﺑزﯾﻨﯽ ﺑھﺎی دۆﻻر زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ھﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮕ دەﺳﺘﯽ ﺎ ﭘ ﻛﺮدووە و ﺑ ﮔﻮﺗی رواﻧﺪزی ھــﯚﻛﺎرە ﺳــرەﻛﯿﯿﻛی ﺑــﯚ دەرەوەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ھرﻢ دەﮔڕﺘوە. ﭘﺎﯾﺰی ﭘﺎرﺳﺎڵ ﻧﺮﺧﯽ ھر ﺋﯚﻧﺴﻚ ز ﺗﺎ ﻧﺰﯾﻜی ھزار و ھﺷــﺖ ﺳــت دۆﻻر ﺑرز ﺑﻮوەوە ﻛ ﻟ ھرﻢ ھر ﻣﺴــﻘﺎﻜﯽ ﺑ٣٣٠ ھزار دﯾﻨﺎر ﻣﺎﻣ دەﻛﺮا ،ﺑم ﻟو ﻛﺎﺗ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺋم ﻛﺎﻧﺰاﯾ ﯾك ﻟﺳــر ﭼﻮاری ﺑھﺎی ﺧﯚی ﻟ دەﺳﺖ داوە. ﺋﻣ ﻛﺎﺗﻚ دەﺳﺘﯽ ﭘ ﻛﺮد ﻛ دەﻧﮕﯚی ﺋوە ﺑو ﺑﻮوەوە ﻗﻮﺑﺮس ﺑﯚ داﻧوەی ﻗرزەﻛﺎﻧﯽ ﯾدەﻛ١٤ ﺗﯚﻧﯿﯿﻛی ﺧﯚی ،دەﻓﺮۆﺷﺖ. ﻣﺎﻣﻛﺎراﻧﯽ ز ﺗﺮﺳﯽ ﺋوەﯾﺎن ﻟ ﻧﯿﺸــﺖ ﻛــ وﺗﺎﻧــﯽ وەك ﺋﯿﺘﺎﯿﺎ ،ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﺎ و ﭘﻮرﺗﻮﮔﺎﻟﯿﺶ
ھﻣــﺎن ﻛﺎر ﺑﻜن ﺑــ ﺗﺎﯾﺒت ﺑــ ﻟﺑرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋﯿﺘﺎﯿﺎ ﻛ ﺳﯿﻣﯿﻦ ﯾدەﻛﯽ زی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻻﯾ. ھروەھــﺎ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺑــﯚ ﺋوەی ﮔﺮاﻧﯽ ﻟ وﺗﻛﯾﺪا ﻛم ﺑﻜﺎﺗوە، ﻛﻣﺘﺮ ﭘﺎرەی ڕەواﻧی ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﻛﺮد ،ﺋﻣﯾــﺶ ﺑ ﻣﺎﻧﺎی ﺋوەﯾ ﻛ ﺑھــﺎی دۆﻻر ﺟﮕﯿﺮ دەﺑﺖ و ﭼﯽ دﯾﻜ ﺳــرﻣﺎﯾداران ﻟوە ﻧﺎﺗﺮﺳﻦ ﺳرﻣﺎﯾﻛﯾﺎن ﻟ ﺗﺮﺳﯽ داﺑزﯾﻨﯽ ﺑھﺎﻛی ﺑ ز ﺑﮕﯚڕن و ﻟﻣودوا دۆﻻرەﻛﯾﺶ ﺑھﺎی ﺧﯚی دەﻣﻨﺖ. ﭘﺸﺎن ﺑھﯚی ﻧﺎﺳﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻟ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا ﺳرﻣﺎﯾداران ﻟــ ﺗﺮﺳــﯽ ﺋــوەی ﺑھــﺎی ﭘﺎرەﻛﯾﺎن ﻛــم ﺑﺘوە ،زﯾﺎن ﭘــ دەﻛــی ﻛ ﺋﻣ ﺑــﺎزاڕی زی ﮔــرم ﻛﺮدﺑﻮو و ﺑھﺎﻛی ﺑرز ﻛﺮدﺑﻮوەوە .ھروەھﺎ ﻛﺎﺗﻚ
ﺋﺎﺑﻮوری ﻟــ دۆﺧﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺪاﯾ، ﺳرﻣﺎﯾداران ﻛﻣﺘﺮ دەﭘرژﻨ ﺳر وەﺑرھﻨﺎن و ھوڵ دەدەن ﺳــرﻣﺎﯾﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﭙﺎرﺰن ،ﺑم ﻛﺎﺗﻚ ﻛ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺗﯚزﻚ ﺳــﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑﻮوەوە ،وەﺑرھﻨﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﺑ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ زەﻛﯾﺎن ﻛﺮد و ﭘﺎرەﻛﯾﺎن ﻟــ ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜی ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا وەﺑر ھﻨﺎﯾوە. ﺑﭘﯽ ڕاﭘﯚرﺗﻜﯽ ﻛﻧﺎﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﻠﯚﻣﺒــﺮگ ،ﺗﻧﯿــﺎ ﻟــ ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑــﺮدوودا وەﺑرھﻨــران ١٢٣ ﺗﯚن ﻟ زــی ﺧﯚﯾﺎن ﺑ ﺑھﺎی ٥ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و ٦٠٠ﻣﻠﯿﺎرد دۆﻻر ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە. ﺑﭘﭽواﻧی ﺑﺎزاڕە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﻛﺎن، زﯾﻨﮕﺮ ﻧﺰار ڕواﻧﺪزی ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛ ﺧﻜﯽ ھرﻢ ﺋﺴﺘﺎ زﯾﺎﺗﺮ ز دەﻛــن ﺑو ھﯿﻮاﯾی ﻛ ﺟﺎرﻜﯽ دﯾﻜ ﮔﺮان ﺑﺘوە و ﺑﯿﻔﺮۆﺷﻨوە. ﺑ ﮔﻮﺗی ﺋم زﯾﻨﮕﺮە ﺧﻜﯽ ھرﻢ ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﮔﺮاﻧﯿﺪا ،زەﻛﯾﺎن دەﻓﺮۆﺷﺘوە و ﻗﺎزاﻧﺠﻜﯽ ﺑﺎﺷﯿﺎن ﻟ دەﻛﺮد. ﺑﭘﭽواﻧی دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ﻟــو ﺑواﯾدان ﺗﺎ ﺋﻮﻣﺪی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺳــﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ﺑﮕڕﺘوە و ﻛﺎر و ﻛﺎﺳــﺒﯿﯽ ﺧﻚ ﺑﺎﺷــﺘﺮ
ﺑﺖ ،ﺧﻮاﺳﺖ ﻟﺳر ﻛﯾﻨﯽ ز ﻛم دەﺑﺘوە و ﻧﺮﺧﻛی زﯾﺎﺗﺮ دادەﺑزﺖ. ھرﭼﻧــﺪە ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ھواﯽ ﺧﺎوﺑﻮوﻧوەی ﮔﺷــی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ڕاﮔﯾﺎﻧﺪووە، ﺑم ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ﭘﯿﺎن واﯾ ﻟﺑرﺋــوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺧرﯾﻜ دەﻛوﺘوە ﺳر ﺳﻜی ﺧــﯚی ،داﺑزﯾﻨﯽ ﺑھﺎی زﯾﺶ ﺑردەوام دەﺑﺖ. ﺑﭘﯽ ﺷــﺮۆﭬ ﺗﻛﻨﯿﻜﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ،ﺑھــﺎی ھر ﺋﯚﻧﺴــﻚ ز ﻟ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮودا ﺑﯚ ھزار و ٢٥٠دۆﻻر دادەﺑزﺖ. ﺋﺴﺘﺎ ھر ﺋﯚﻧﺴﻚ ﺑ ھزار و ٣٨٠ دۆﻻر ﻣﺎﻣی ﭘﻮە دەﻛﺮﺖ. ﻧﺮﺧﯽ ز ﻟ دوو دەﯾی ڕاﺑﺮدوودا ﻟ ﻧﻮان ٣٠٠ﺗﺎ ٤٠٠دۆﻻردا ﺑﻮوە، ﺑم ﭘﺎش ﺗﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ،٢٠٠٧ﻧﺮﺧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟ ﺳــﺎﯽ ،٢٠٠٧ ﺋم ﻛﺎﻧﺰاﯾ ﺑ ﺷﻮەﯾﻛﯽ ﺑرﭼﺎو ڕووی ﻟ زﯾﺎدﺑﻮون ﻛﺮد و ﺗﺎ ﺳﺎﯽ ٢٠١٢ﮔﯾﺸﺘ ھزار و ٨٠٠دۆﻻر. ﺑﮔﻮــﺮەی ﺋﺎﻣــﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺎﻣﺴــﯚن ڕۆﯾﺘﺮز ھﻣــﻮو زی ﺟﯿﮫﺎن ١٧١ھزار ﺗﯚﻧ .ھرﭼﻧﺪە ھﻧﺪێ داﻣزراوە دﯾﻜی ﺟﯿﮫﺎن ﻟــو ﺑواﯾدان ﻛ ﺑــی زی ﺟﯿﮫﺎن ھﻣﻮوی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧﻛﺮاوە و
ﻟواﻧﯾ ﻟﻣ زﯾﺎﺗﺮ ھﺑﺖ ،ﺑم وەﺑرھﻨراﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﭘﺸﺖ ﺑم ﺋﺎﻣﺎرە دەﺑﺳﺘﻦ. ٢٧ھــزار ﺗﯚﻧﯽ ﺋــم زەی ﺑ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ڕاﮔﯾﻧﺮاوە ،ﻟــ ﺑﺎﻧﻜ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ھﮕﯿﺮاوە. ھﺒت ﺋﻣ ھﻣــﻮو ﺋو زە ﻧﯿﯿ ﻛ ﻟ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ھﯾ ،ﺑﻜﻮ ڕﻜﺨﺮاوی زەوﯾﻨﺎﺳﯿﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ڕای ﮔﯾﺎﻧــﺪووە ﻛ ھﺸــﺘﺎ ٥٢ ھزار ﺗﯚن زی دﯾﻜﯾﺶ ﻟﻧﺎو ﻗﻮوﯾﯿــﯽ زەوﯾﺪاﯾ و ھﺸــﺘﺎ دەرﻧھﻨﺮاوە. زــ وەك ﻛﺎﯾﻛــﯽ ﺑھــﺎدار وای ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھﮕﺮﺗﻨﯽ ﺳــرﻣﺎﯾ ،ﻟــ ﭘﯿﺸﺳﺎزﯾﺸــﺪا ﺑــﻛﺎر دەھﻨﺮــﺖ .ﺑﭘــﯽ ﺋﺎﻣﺎری ڕﻜﺨﺮاوی زەوﯾﻨﺎﺳــﯽ و دۆزﯾﻨــوەی ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺑرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ٪١٢ی زی ﺟﯿﮫــﺎن ﻟ ﺑﻮاری ٪١٢ی ﭘﯿﺸﺳــﺎزی و ﺗﻛﻨﻟﯚژﯾــﯽ ﺋﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿــﺪا ﺑ ﻛﺎر دەھﻨﺮﺖ ﻛ ﻟﺑرﺋوەی ﺑ ﺷــﻮەﯾﻛﯽ زۆر ﺑﭽــﻮوك و ورد دروﺳــﺖ دەﻛﺮﺖ ،دووﺑﺎرە ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧوەی ﻧﺎﺳرﻓﺖ .ﺋﻣ ﻣﺎﻧﺎی ﺋوەﯾ ﻛ ﺑﯚ ﯾﻛﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﺧرﯾﻜ ز ﻟ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﻟﻧﺎو دەﭼﺖ.
ﺑﺷﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟ ﻧوﺗﯽ ھرﻢ ﺟﯿﺎ ﻧﻛﺮاوەﺗوە ھوﻟﺮ /وﺷ .رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح
ھرﭼﻧﺪە ﻟ ﯾﺎﺳﺎی ﻧوت و ﮔﺎزی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺟﺧﺖ ﻟ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻧوت و ﮔﺎز دەﻛﺎﺗوە، ﺑم ﺑﻛﺮدەوە ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﺷﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟو ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺟﯿﺎ ﻧﻛﺮاوەﺗوە.
"ﭘﻮﯾﺴﺘ ﭘﻟ ﺑﻜﺮﺖ ﻟ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﺳﻨﺪووﻗﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﭼﻮﻧﻜ ﺋوە ھم ﻣﺎدەﯾﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿ و ھم ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ زۆری ھﯾ"
ﻧوت ﺗﻧﯿﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎ ﻧﯿﯿ و ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺑﺷﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺸﯽ ﻟ ھﺒﮕﯿﺮﺖ ١٧ی ﭘۆژە دەﺳــﺘﻮوری ﻟ ﻣﺎدەی ١٧ی ھرﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھﺎﺗــﻮوە، "داھﺎت و ﺳرﭼﺎوە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ و ﺋﺎوی ژﺮزەوی و ﻛﺎﻧــ دەرﻧھﻨــﺮاوەﻛﺎن ،ﺋﺎوی ﺳرزەوی و ﻛﺎﻧ ﺑرد و ﻛﺎﻧﮕﺎﻛﺎن ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﻦ و دەرھﻨــﺎن و ﺑﻛﺎرھﻨــﺎن و ﺑڕﻮەﺑــﺮدن و ﻣرﺟﻛﺎﻧﯽ رەﻓﺘﺎر ﻟﺳر ﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑ ﯾﺎﺳــﺎﯾك رﻚ دەﺧﺮﺖ ،ﻛ ﺑﯚ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴــﺘﺎ و دواڕۆژ ،ﭘﺎرﺰﮔﺎرﯾﯿﺎن ﻟ ﺑﻜﺎت". ٥٧ی ﯾﺎﺳــﺎی ﻧوت و ﻟ ﻣﺎدەی ٥٧ی ﮔﺎز ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛ ٢٢ی ﺳــﺎﯽ ٢٠٠٧ﻟ ﺑــ ژﻣــﺎرە ٢٢ی ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺳﻨﺪ ﻛﺮاوە، ﺟﺧﺖ ﻟ" ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ رﮋەﯾك ﻟ داھﺎﺗ ﻧوﺗﯿﯿﻛﺎن ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﻛﺎﻧــﯽ ﻧوەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮو" ﻛﺮاوەﺗوە .ھــروەك ﻟ ھﯚﯾﻛﺎﻧﯽ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺷﺪا ،ﺟﺧﺖ ﻟ "ﻣﺴــﯚﮔرﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو" ﻛﺮاوەﺗوە. وای ﺑﻮوﻧﯽ ژﺮﺧﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﯚ ھﮕﺮﺗﻨﯽ ﺑﺷﻚ ﻟ داھﺎﺗﯽ ﻧوت ﺑﯚ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﺑم ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ
ﺷــﻮازەی ﺋﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺋم ﻛﺎرە دﯾﺎری ﻧﻛﺮاوە. ﻟ ﺑﮔی دووەﻣﯽ ﻣﺎدەی ھﺷﺖ ﻟــ ﭘــۆژە ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــﻨﺪووﻗﯽ داھﺎﺗﻛﺎﻧــﯽ ﻧوت ﻟــ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺟﺧﺖ ﻟ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ "ﺳــﻨﺪووﻗﯽ داھﺎﺗــﯽ ھرﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن" ﻛﺮاوەﺗوە ،ﻛ دەﺑﺖ ﺑ ﯾﺎﺳﺎﯾﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒت رﻚ ﺑﺨﺮﺖ. ﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎ ﭘرﻟﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﺟﺎر ﭘۆژە ﯾﺎﺳــﺎی ﺳﻨﺪووﻗﯽ داھﺎﺗﻛﺎﻧﯽ ﻧوﺗﯽ ﺧﺴﺘ ﻛﺎرﻧﺎﻣی داﻧﯿﺸــﺘﻨﻛﺎﻧﯿوە ،ﺑم ﺑھﯚی ﺋﺎﻣﺎدەﻧﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھوراﻣﯽ وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎن ﻟ داﻧﯿﺸــﺘﻨﻛدا ،ﻧﺗﻮاﻧﺮا ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟﺳر ﺑﻜﺮﺖ ،دواﺗﺮﯾﺶ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺑــﺮاو رای ﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﻛ دەﯾوﺖ ﭘﺪاﭼﻮوﻧوە ﺑ ﭘۆژەﻛدا ﺑﻜﺎﺗوە، ﺑﯚ ﺋــوەی ﻟﮔڵ ﯾﺎﺳــﺎی ﻣﺎﻓ داراﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﻮﻧﺠﻨﺮﺖ ،ﻛ ﻟ دوو ھﻓﺘی راﺑﺮدوودا ﭘرﻟﻣﺎن دەری ﻛﺮدووە. ﺑو ھﯚﯾوە ﭘۆژەﻛ ﺟﺎرﻜﯽ دﯾﻜ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣت رەواﻧ ﻛﺮاوەﺗوە. ﭘﺴﭙﯚڕی ﯾﺎﺳــﺎ و ﮔﺮﺒﺳﺘﻛﺎﻧﯽ
ﻧوت دﻛﺘﯚر زاھﯿﺮ ﻣﺟﯿﺪ دە، "ﭘﻮﯾﺴﺘ ﭘﻟ ﺑﻜﺮﺖ ﻟ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﺳﻨﺪووﻗﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﭼﻮﻧﻜ ﺋوە ھم ﻣﺎدەﯾﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿ و ھم ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ زۆری ھﯾ." ﺑﻮوﻧﯽ ﺋم ﺳــﻨﺪووﻗ ﺑــ ﺑوای ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨــﺎس ﺋﯾﻮب ﺳــﻤﺎﻗﯾﯽ دادﭘروەرﯾﯿــﺶ دﻨﺘــ ﻛﺎﯾوە. ﺳــﻤﺎﻗﯾﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــوە دەدات ﻛ ﺋﺴــﺘﺎ وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن وای داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ دادﭘــروەری ﻟــ رەﺧﺴﺎﻧﺪﻧﯽ دەرﻓﺗﯽ ﻛﺎر و داھﺎت ﺑﯚ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴــﺘﺎ ﺑ ﺷﻮەﯾﻛﯽ ﯾﻛﺴــﺎن ،ھوــﯽ ھﻨﺎﻧدﯾــﯽ دادﭘــروەری ﻟ ﻧــﻮان ﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎ و داھﺎﺗﻮوﯾﺸﺪا دەدەن. ﺋم ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳ ﻟو ﺑواﯾداﯾ ﻛ داھﺎﺗﯽ ﺋم ﺳــﻨﺪووﻗ دەﻛﺮﺖ ﺑﯚ
ﭘﻮﯾﺴﺘ داھﺎﺗﯽ ﻧوت ﻟ ﭘۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑرھﻨﺎﻧﺪا ﺑ ﻛﺎر ﺑﮫﻨﺮﺖ ﺗﺎ ﺑﯚ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﯾﺶ ﺑﺒﺘ ﺳرﭼﺎوەﯾﻛﯽ داھﺎت ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﺑــردەوام ﺑ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑــﻛﺎر ﺑﮫﻨﺮــﺖ و دەﺗﻮاﻧــﺖ ﻛﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻣﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﭘ ﭘ ﺑﻜﺮﺘوە. ﭘﺸﻜﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟ ﻧﻮان ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﺪا ھﻧﺪــﻚ ﻟ ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺟﺧﺖ ﻟوە دەﻛﻧوە ،ﻟ ﺑﻨڕەﺗﺪا ﻧﺎﺑﺖ ﺣﻜﻮوﻣت دەﺳﺖ ﻟ ﭘﺸﻜﯽ ﻧوەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑــﺪات ،ﺑﻜﻮ
ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﺑﺷﻚ ﻟ ﺳــﺎﻣﺎﻧﻛ ﺑﭙﺎرﺰرﺖ و ﺑ دەﺳﺖ ﻟ ﻧدراوی ﺑﮫﺮﺘــوە .ﺑﯚﭼﻮوﻧﻜﯽ دﯾﻜش ﭘﯽ واﯾ ،دەﻛﺮﺖ ﭘﺸﻜﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮو ﻟﻻﯾــن ﺣﻜﻮوﻣﺗوە ﻟ ﭘۆژەﻛﺎﻧــﯽ وەﺑرھﻨﺎﻧﺪا ﺑﻛﺎر ﺑﮫﻨﺮﺖ. ﺳــرۆﻛﯽ ﻣﻮﻧﺘــدای ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺤﻣد ﻛرﯾﻢ ﭘﯽ واﯾ ،ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺗﻧﯿﺎ ﻣﻮﻜﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎ ﻧﯿﯿ ،ﺑﻜﻮ
ﻣﻮﻜﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوﺷــ ،ﻟو رواﻧﮕﯾوە ،دەﺑﺖ ﻟ ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﻛﺎﻧﺪا رەﭼﺎوی دوو ﺧــﺎڵ ﺑﻜﺮــﺖ" ،ﯾﻛﻣﯿﺎن، ﺣﻜﻮوﻣــت دەﺳــﺖ ﺑ ﺳــﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎﻧوە ﺑﮕﺮﺖ و ﺑﺷﯽ ﻧوەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮو ﺑﭙﺎرﺰــﺖ. دووەﻣﯿﺎن ،ﺋﮔر دەﺳﺖ ﻟ ﭘﺸﻜﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوش ﺑﺪات ،ﻧﺎﺑﺖ داھﺎﺗﻛی ﻟ ﭘۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻛﺎرﺑﺮدن ﺧــرج ﺑــﻜﺎت ،ﺑﻜﻮ ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﺑﯿﮕﯚڕﺖ ﺑﯚ ﭘﺮۆژەی وەﺑرھﻦ ،ﻛ ژﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ﻗرەﺑﻮوی ﺑﺷﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دەﻛﺎﺗوە". ﺳــرۆﻛﯽ ﻣﻮﻧﺘــدای ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دە" ،ﺋﻣۆ ﻧوت رۆــﯽ ھﯾ و دەﻛﺮﺖ ﺳــﺒی ﺷﻮﻨﮕﺮەوەی ﺑﯚ ﭘﯾﺪا ﺑﺖ ،ﺋﺴﺘﺎ
ﻛ ﺋو دەرﻓﺗ ﻣﮋووﯾﯿﯿ ھﯾ، دەﺑﺖ دەﺳﺖ ﻟﺪان و ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ، ﺑﺷــﻮەﯾﻛﯽ ﺑرﭘﺮﺳﯿﺎراﻧ ﺑﺖ، ﻛ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺗﺪا ﻧﺧﻮرﺖ .ﺋﮔر ﺋوە ﻧﺑﺖ ،ﺋﻤ دەﺑﯿﻦ ﺑ ﻧوەﯾﻛﯽ ﺧﯚﭘرﺳــﺖ ﻛ ﺗﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺮ ﻟ ﺧﯚی دەﻛﺎﺗوە و ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ دوای ﺧﯚی ﻧﺎوﺖ". ﻟــو رواﻧﮕﯾوە ﺑ ﮔﻮﺗی ﻧﺎوﺑﺮاو، "ﻧﺎﺑــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣــت زﯾــﺎد ﻟــ ﭘﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ،دەﺳــﺖ ﻟ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺑﺪات ،وەك ﺋوەی ﺋﻣۆ ﻟــ وﺗﺎﻧﯽ ﻛﻧﺪاو، ﺳﻌﻮودﯾ ،ﻛﻮﺖ و ﺋﯿﻤﺎرات ﺗﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮــﺖ ،ﻛ زﯾﺎد ﻟ ﭘﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧوت دەﻓﺮۆﺷﻦ و ﺋوەش ﻛﺎرﯾﮕرﯾﯽ ﻧرﻨﯽ ﻟﺳر ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دەﺑﺖ".
داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
17
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﻛﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺳﯿﻣﯿﻦ ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﺧﯚی ﻟﮔڵ ھرﻤﺪا ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد ھوﻟﺮ /وﺷ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎیﺷﭭﺮۆﻧﯽﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﭘرەﭘﺪاﻧﯽ ﻛﮕی ﻧوﺗــﯽ ﻗرەداﻏــﯽ ﻟﮔــڵ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻢ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد ﻛ ﻟﺳر رووﺑری ٨٦٠ﻛﯿﻠﯚﻣﺗﺮ ﭼﻮارﮔﯚﺷ ھﻜوﺗﻮوە. ﺋــم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾ ﭘﺸــﺘﺮ دوو ﮔﺮﺒﺳــﺘﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﻟﮔڵ
وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﺪا ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮدووە ﻛــ ﺗﺎﯾﺒﺗﻦ ﺑــ ﺑرھﻣﮫﻨﺎن ﺑﺷــﻮەی ھﺎوﺑــش ﻟــ دوو ﻛﮕی ﺑﺎﻛﻮری ھوﻟﺮ. ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ ﺋم ﮔﺮﺒﺳــﺘﺎﻧ ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪاﯾــ ﻛ ﻛﺸــی ﻧﻮان ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ھرــﻢ و ﺑﻏــﺪا
ﻟﺳر ﻧوت ھﺸﺘﺎ ﻧﺑاوەﺗوە و ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺑﻏــﺪا ﻛﺮﯽ ﺋو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧی ﻧداوە ﻛ ﻟ ﺑﻮاری ﻧوﺗﺪا ﻟ ھرﻢ ﻛﺎر دەﻛن. ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵ ﭼﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ھڕەﺷی ﻟ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﻧــوت ﻛﺮدووە ﻛ ﺋﮔر ﻟﮔڵ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﺪا ﻛﺎر ﺑﻜن، دەﺑــﺖ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟــ ﻛﮕ
ﻧوﺗﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﻟﺑﯿﺮ ﺑﻜن. ﺑ ﺟﯿــﺎواز ﻟ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺑﻏﺪا، ھرﻢ ﻟــ ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻧوﺗﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑﺷــﺪار دەﻛﺎت ﻛ ﻗﺎزاﻧﺠﻜــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑــ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻛﺎن دەﺑﺧﺸﺖ .ھر ﺋﻣ ﺑﻮوەﺗ ھﯚی راﻛﺸﺎﻧﯽ ﺳرﻧﺠﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧوﺗﯿﯿــﻛﺎن ﺗﺎ ﻟﭘﻨﺎو ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟــ ھرﻤــﺪا واز ﻟ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟ ﺑﻏﺪا ﺑﮫﻨﻦ.
ﭘﺴﭙﯚڕی وزە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺎت ﭘﺘﺮۆﻟﯿﯚﻣﯽ ﺋﻮﺳﺘﻮراﻟﯽ د .ﻧﺎت ﺋﺎرﯾﺎن: ھوﻟﺮ :وﺷ .ھﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎن رەﺣﯿﻢ
ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟﯚﺗﯚی ﻧوﺗﯽ ھرﻤﯽ ﺑﯚ دەرﭼﻮوە ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻛﻮردی ﺗﻮاﻧﯽ ﻧوت وەك ﭼﻛﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻛﺎر ﺑﮫﻨ
ﺋو ﭘﺸﺘﺮ ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﺑﺷﯽ ﮔڕان ﺑﻮوە ﻟ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋﻮﺳﺘﻮراﻟﯿﺎ و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﻛﯽ ﻧوﺗﯿﯿ ،ﭘﯽ واﯾ ﻧوت ﻛﯚﮔﯾﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ داﻣزراﻧﺪﻧﯽ دەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧ و دەﺖ "ﻧوت ﺳﻧﮕﻜﯽ ﻧﻮدەوﺗﯽ ﺑ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﺧﺸ ،"ھﺎوﻛﺎت ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋوە دەﻛﺎت ﻧوت ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟ ﻧﻮان ﻛﻮرد و ﺗﻮرك دروﺳﺖ دەﻛﺎت. د .ﻧﺎت ﺋﺎرﯾﺎن ﻟم ﭼﺎوﭘﻜوﺗﻨدا ﻟﮔڵ "وﺷ "رووﻧﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗوە "ﻧﺎﺑﯚﻛﯚ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﺋوروﭘﺎ ﺑ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﯾﻮەﺳﺖ دەﻛﺎت".
ﭘﻮﯾﺴﺘ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ و ﺋوروﭘﺎﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺪات ﺑﺑ ﺟﯿﺎوازی ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﻧوﺗــﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ داﻣزراﻧﺪﻧﯽ دەوﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟ ﻛﻮﺪاﯾ؟ ﺋﺎﯾﺎ دﯾﺴﺎﻧوە ﮔرەﻧﺘﯽ ھﯾ ﻛﻮرد ﻧﺑــﺖ ﺑ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺳﺎزاﻧﯽ وﺗ زﻟﮫﺰەﻛﺎن؟ ﺋــز وای دەﺑﯿﻨــﻢ ﻛــ ﻧوت ﻛﯚﮔﯾﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ داﻣزراﻧﺪﻧﯽ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧ، ﭼﻮﻧﻜ ﺋــم ﻧوﺗ ﺳــﻧﮕﻜﯽ ﻧﻮدەوﺗــﯽ ﻟ ﺑــﻮاری وزە ﺑ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﺧﺸــ .ڕۆژ ﺑڕۆژ وﺗ ﭘﺸﻜوﺗﻮوەﻛﺎن ﭘﺘﺮ ﭘﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ وزە دەﺑــ ،داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ وزە ﺑﯚ ﺋو وﺗﺎﻧ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ ﻟ ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﻠﻤﻼﻧ و ﭘﺸﺒﻛﯽ ﺗﻛﻨﻟﯚﺟﯽ ،ﺋوان وەك ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺗﻣﺎﺷــﺎی دەﻛــن و ﻟ ﺧﻣﯽ ﺋﺎﯾﻨــﺪەدان .ﺑﯚﯾ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ وەك ﺳرﭼﺎوەﯾﻛﯽ وزە ،ﺟﮕی ﺑﺎﯾﺧــﯽ وﺗــ زﻟﮫﺰەﻛﺎﻧــ، ﺋﻣــش واﯾــﺎن ﻟــ دەﻛﺎت ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜن ﺑﯚ ﮔﯾﺸﺘﻦ ﺑ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ .دەﻛﺮێ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻜﯽ ﺳرﺑﺧﯚ و ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻣﻜﯽ ﺳــﯿﻜﻮﻻر ﺑﺒﺘ ﮔرەﻧﺘﯿﯽ ﺋﺎﯾﻨــﺪەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ
وزە ﺑﯚ ﺋو وﺗﺎﻧ. ﺳــﺑﺎرەت ﺑ ﺑﺷــﯽ دووەﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛت ،ﭘــﻢ واﯾــ ﻟ ﺳﯿﺎﺳــﺗﺪا ﮔرەﻧﺘﯽ ﻧﯿﯿ ،ﺑم ﮔرەﻧﺘــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﯿﻦ ،ﻣﺑﺳــﺘﻢ ﺋوەﯾــ ﺗﺎ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﯚی ﺑ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧوﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﺰاﻧ و وەك ﺋﺴﺘﺎ ژﯾﺮاﻧ ﻟﮔڵ ﻛﯾﺎراﻧﯽ وزە ﺑﺠﻮوﺘــوە و وﺗ زﻟﮫﺰەﻛﺎن ﻟوە دﻨﯿﺎ ﺑﻜﺎﺗوە ﻛ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋــوان ﭘﺎرﺰراوە ﺋــوا ﭘﻢ واﯾ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋﻤش ﻻی ﺋوان ﭘﺎرﺰراو دەﺑﺖ. ﺑــﯚ ھرﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮە ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﻧوت و ﮔﺎزی ﻟﮔڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯿﯿﻛﺎن ﯾﺎن ﺋوروﭘﺎﯾﯿﯿﻛﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜﺎت؟ ﻣﺑﺳــﺖ ﻟــ رووی دۆزی ﻧﺗوەﯾﯿﯿوە دەﯿﻦ و ﺑﯚﭼﯽ؟ ﺑڕای ﻣﻦ ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑــ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯽ و ﺋوروﭘﺎﯾﯿﯿﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺪات ﺑﺑ ﺟﯿﺎوازی ،وەك دەﻦ ﻧﺎﺑ ھﻣﻮو ھﻠﻜﻛﺎن ﺑﺨﺮﻨ ﺳﺑﺗﯾﻛوە. وﺗﺎﻧﯽ ﺋوروﭘــﺎش ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯽ ﺋﻣرﯾــﻜﺎن و ﻟ دۆﺳــﺘﺎﯾﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋﻣرﯾــﻜﺎ ﻛــم
ﻧﺎﻛﺎﺗــوە .ﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر زﯾﺮەﻛﺎﻧــ ﺋــم ﺳــرﭼﺎوە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ دۆزی ﻛﻮرد ﺑــﻛﺎر ھﻨﺎوە ،ﻣﻦ وەك ﻛﻮردﻚ دەﺳﺘﺨﯚﺷﯿﯿﺎن ﻟ دەﻛم. ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟ ﺋﺴﺘﺎ و ﭘﺪەﭼﺖ ﻟ داھﺎﺗﻮوﺷﺪا دەروازەﯾﻛﯽ ﺑﺎش ﺑــﺖ ﺑﯚ ﮔﻮاﺳــﺘﻨوەی ﻧوت و ﮔﺎزی ھرﻢ ﺑﯚ دەرەوەی وت، ﺋﺎﯾﺎ ﺑﯚﭼﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳــﻮورە ﻟﺳر ﺋوەی ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿــ ﻧوﺗﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻟﮔــڵ ھرــﻢ ﺑردەواﻣﯽ ﭘ ﺑﺪات ﺳرﺑﺎری ھڕەﺷی ﻋﺮاق؟ ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەك ﺑﺷﻚ ﻟ ﺳﯿﺎﺳﺗﻜﯽ ﮔورەﺗﺮی ﻧﻮدەوﺗﯽ ﻟ ﺑﻮاری ﭘﻼﻧــﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ وزە ڕۆﯽ ﺧﯚی دەﺑﯿﻨ ،ﻟــ ھﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺳﻮودﻣﻧﺪﻜﯽ ﮔورەﯾــ .ھﺑﻮوﻧــﯽ ﻧوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺗﻧﯿﺸﺖ ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەك ﺋوە واﯾ ﻟﯚﺗــﯚی ﺑﯚ دەرﭼﻮوﺑ، ﭼﻮﻧﻜ ﺗﻮرﻛﯿﺎ وﺗﻜﯽ ﮔورەی
ﺑﻛﺎرﺑری وزەﯾ .ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑھﻣﺎن ﺷﻮە ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەك ﺗﺎﻛ دەروازەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﮔﯾﺸﺘﻦ ﺑ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟ ﺋﺴــﺘﺎدا ﺗﺎﻛ ﺋﻮﻣﺪە. * ﮔرەﻧﺘﯽ ھﯾ ﭘﺎش ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟــ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺋﮔــر روو ﺑﺪات ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨــﺪەی ﺋو وﺗ وەﻛﻮ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺋﺴﺘﺎ ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﻟ ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﻧوﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت ،ﭼﯚن؟
ﺑﻠﯾﺰێ و ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﻟ ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﻧوﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت .ﻟﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧﭼﺖ ﺋو ﭘﺎﭙﺸــﺘﯿﯿ ﺑﻮو ﺑﻮوە ھــﯚی ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ داﺗﭘﯿﻮی ﺗﻮرﻛﯿﺎ. ﺋﺎﯾــﺎ ﺋو ﺑﯚرﯾﯿــی وا ﺑﯾﺎرە ﻛﮕــ ﻧوﺗﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ھرــﻢ ﺑﺒﺳﺘﺘوە ﺑ ﺋوروﭘﺎ ﻟ رﮕی ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە چ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﻛﯽ ھﯾ؟ ﭼــﯚن ھﺎوﻛﺸــی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوﭼﻛش دەﮔﯚڕﺖ؟
ﻧوت ﻛﯚﮔﯾﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ داﻣزراﻧﺪﻧﯽ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧ وەك ﮔﻮﺗﻢ ،ﻟ ﺳﯿﺎﺳﺗﺪا ﮔرەﻧﺘﯽ ﻧﯿﯿ ،ﺑــم ﭘﻢ واﯾ ﺣﻜﻮوﻣت ﺑﮕﯚڕێ ﯾﺎن ﻧﺎ ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەك ﺑﺷﻚ ﻟــ ﺳﯿﺎﺳــﺗﻜﯽ ﮔورەﺗــﺮی ﻧﻮدەوﺗﯽ ﻧﺎﭼــﺎرە رۆﯽ ﺧﯚی
ﭘﻜــوە ﮔﺮﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ھم ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھم ﺑﯚ ﺑﺎزاڕی وزەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕ و ﺑــﯚ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧﻮان ﻛــﻮرد و ﺗﻮرﻛﯿﺶ ﮔﺮﻧﮕ.
دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺳدەﯾك ﺧﺑﺎت و ﺧﻮﻦ ﻧﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟ ﻧﻮان ﻛﻮرد و ﺗﻮرﻛﺎﻧﺪا ﺑدﯾﺒﻨــ ﺑم ﻧوت ﺧرﯾﻜ ﺋم ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿ ﻧك ھر دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﺑﻜﻮ دەﯾﺨﺎﺗ ﭼﻮارﭼــﻮەی ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﺘﯿﯿوە، ﻟﻮوﻟﯾﻛﯽ ﻟم ﺟــﯚرەش ﻣﺎﻧﺎی ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﻛــﯽ درﮋﺧﺎﯾﻧ و ﺋو دۆﺳﺘﺎﯾﺗﯽ و ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﺘﯿﯿش ﺑھﺰﺗﺮ دەﻛﺎت. دۆزﯾﻨــوەی ﺑﻜﯽ زۆری ﻧوت ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە ھﯚی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ھﺎوﻛﺸی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﺎوﭼﻛ ،ﺑ ﺗﭙڕﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎت و ڕاﻛﺸﺎﻧﯽ ﻟﻮوﻟ ﻧوﺗﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ھﺎوﻛﺸﻛﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﻛوﻧــ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻧﺗوەی ﺧﺎوەن ﻧوت ﻛ ﻛﻮردە. ﺋی ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﻧﺎﺑﯚﻛﯚ ﺑﯚ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ رووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿوە ﭼﯿﯿ؟ وەك ﻟ ﺧﺎﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﭘۆژەی ﻧﺎﺑﯚﻛﯚدا ھﺎﺗﻮوە ،ﻧﺎﺑﯚﻛﯚ ﯾﻛﺘﯿﯽ ﺋوروﭘﺎ ﺑ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﯾﻮەﺳــﺖ دەﻛﺎت، ﺋﻣش ﺳرﻛوﺗﻨﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ زۆر ﮔورەﯾ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺳﯿﺎﺳــﺗﯽ ﻧوﺗﯿﯽ ھرﻢ ﻟــ رووی راﻛﺸــﺎﻧﯽ ﮔــورە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧوﺗــﯽ ﺗﺎ ﭼﻧﺪ ﺳرﻛوﺗﻮو ﺑﻮوە و ﭼﯚن و ﺑﯚﭼﯽ؟ ﭘﺸــﺘﺮﯾﺶ ﺑﺎﺳــﻢ ﻛــﺮدووە، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ﯾﻛﺠــﺎر ﺳﯿﺎﺳــﺗﻜﯽ ﺳــرﻛوﺗﻮواﻧی ھﺑــﻮوە ﻟــ ڕاﻛﺸــﺎﻧﯽ ﮔورە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧوت .ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮاﻧﯽ ﺳرﻧﺠﯽ
ھرە ﮔورەﺗﺮﯾــﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧوﺗــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ڕاﺑﻜﺸــﺖ ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﺋواﻧی ﻟ داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﺗﯽ وﺗــ زﻟﮫــﺰەﻛﺎن ﺟﭙﻧﺠﯾــﺎن دﯾﺎرە .ﺳــرەڕای ﻧﺑﻮوﻧﯽ ﭼﻮارﭼﻮەی دەوﺗﺒﻮون و دژاﯾﺗﯿــﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻛ و ھﻧﺪــﻚ ﺟﺎرﯾــﺶ دەﻧﮕﯽ دژ و ﻧزاﻧﺎﻧی ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ، ﺣﻜﻮوﻣﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮاﻧﯽ ﻧــوت وەك ﭼﻛﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــ ﺑرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻛﺎر ﺑﮫﻨــ .ﺑﯚﯾ ﭘــﻢ واﯾ ﺋﻣــ ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿﻛﯽ ﮔورەﯾ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮔﺸﺘﯽ و وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎن و ﻓرﻣﺎﻧﮕــی ﭘﯾﻮەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯽ. دەﮔﻮﺗﺮﺖ ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﯾﺎﺳﺎی ﻧــوت و ﮔﺎزی ھرــﻢ ھﻣﻮار ﺑﻜﺮﺘــوە ﭼﻮﻧﻜ ﺋــو ﻗﯚﻧﺎﻏ ﺑﺳــرﭼﻮو ﻛــ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن راﺑﻜﺸﯿﻦ و ﻟ ﺑﺎج ﺑﯿﺎﻧﺒﻮرﯾﻦ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧ ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﺘﺎن ﻟم ﺑﺎرەﯾوە؟ ﺑداﺧوە زۆرﺟﺎر ﺧﻜﯽ ﻧﺎﺷﺎرەزا ﺑﯚ ﻣﺑﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻧﺎڕەوا ھﺮش دەﻛﻧ ﺳر ﻛرﺗﯽ ﻧوت و ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﻧوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎن دەﯾﺎﻧوێ ﻛﺸــی ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻜــن .دەﻧﺎ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﺎرێ دەوﺗــﯽ ﺳــرﺑﺧﯚ ﻧﯿﯿ ،ﺑﯚﯾ ﭘﻮﯾﺴــﺘ ﺗﺎ ﺑﻜﺮێ ﭘﺘﺮ ﺳرﻧﺠﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧوﺗﯿﯿﻛﺎن ڕاﺑﻜﺸﺮێ و ﺑﻜﺮﻨ ﺑﺷــﻚ ﻟــ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎن و ﭘﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛرﺗــﯽ ﻧوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﭼﻧﺪ ﺑروﺑﻮوﻣﻜﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎﯽ ﺑﯚ ھرﻢ رادەﮔﯿﺮﺖ ھوﻟﺮ /وﺷ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟﭘﻨﺎو ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑرھﻣــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ھرﻢ، ﺑﯾــﺎری داوە ﻛ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﭼﻧــﺪ ﺟﯚرﻚ ﺗــڕە و ﻣﯿﻮە و ﺳوزە ﺑﯚ ھرﻢ راﺑﮕﺮﺖ. ﺑڕﻮەﺑری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺋﻧﻮەر ﻋﻮﻣر رای دەﮔﯾﻧﺖ ﻛ ﺋم ﺑرھﻣﺎﻧــی ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯿــﺎن راﮔﯿــﺮاوە ،ﻟــم وەرزەدا ﻟــ ﻧﺎوﺧــﯚ ﺑرھــم دەھﻨﺮﻦ و
ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﯽ ﺧﻚ ﭘ دەﻛﻧوە. ﺋﻧﻮەر ﻋﻮﻣر ﻟو ﺑواﯾداﯾ ﻛ ﺋﮔر ڕﮕ ﻟــ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺋــم ﺑروﺑﻮوﻣﺎﻧــ ﻧﮔﯿﺮﺖ، ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎﯽ زﯾﺎﻧﻤﻧﺪ دەﺑﻦ. ﺑﮔﻮــﺮەی ﭘﻼﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷﺷــﺪا رﮕﺮی ﻟ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﯿﻮەی ﺷــﻮوﺗﯽ و ھﻧﺠﯿــﺮ دەﻛﺮﺖ. ھروەھﺎ ﻟــم ﻣﺎﻧﮕــدا ڕﮕ ﻧﺎدرﺖ ﺗــڕەی ﺗﻣﺎﺗ ،ﺑﯿﺒر،
ﺑﺎﻣﯿ ،ﻓﺎﺳﯚﻟﯿﺎ ،ﻟﯚﺑﯿﺎ و ﺗﺮۆزی ﻟ ﺋودﯾﻮی ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ھرﻤوە ﺑﺘ ژوورەوە. ﺋم ﭘﻼﻧی وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﺑــﯚ ﻣﺎﻧﮕﻛﺎﻧــﯽ ﺣــوت و ھﺷﺘﯿﺶ ﺑردەوام دەﺑﺖ و ﻟو ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــدا ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﭼﻧﺪ ﺑروﺑﻮوﻣﻜﯽ دﯾﻜﯾﺶ ﻗدەﻏ دەﻛﺮــﺖ ﻛ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺣوت، ﻛﺎك و ﺑﺎﯾﻨﺠﺎﻧﯿﺶ دەﮔﺮﺘوە و ﻟ ﻣﺎﻧﮕﯽ ھﺷﺘﺪا ﻛ وەرزی ﭘﮕﯾﺸﺘﻨﯽ ﺧﯚخ ،ﺳﻮ ،ھﻧﺎر و ﺳﻖ و ﺗﻮورە ،ھﺎﺗﻨﯽ ﺋواﻧﯾﺶ ﻟ دەرەوە رادەﮔﯿﺮﺖ. راﮔﺮﺗﻨــﯽ ھﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋو
ﺑروﺑﻮوﻣﺎﻧ ﺑﮔﻮﺮەی ﭘﻼﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﺗﺎ ﺋوﻛﺎﺗ ﺑردەوام دەﺑﺖ ﻛ ﺑرھﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎﯽ ﺑﺷــﯽ ﭘﻛﺮدﻧوەی ھﻣــﻮو ﭘﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻧﻛﺎت. ھرﭼﻧــﺪە ﻟ ﭼﻧﺪ ﺳــﺎﯽ ﺑروﺑﻮوﻣــﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎﯽ ﺑﻮوژاﻧــوەی ﺑﺧﯚﯾــوە ﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﺑم ﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎ ﻧﮔﯾﺸﺘﻮوەﺗ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺳﺎﻧﯽ ھﺷﺘﺎﻛﺎن ﻛ وای ﺗﺮﻛﺮدﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﻛی، ﺑروﺑﻮوﻣــﯽ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜی ﻋﺮاﻗﯿﺶ ﻧﺎردووە.
18
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿ :رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح
زﻣﻨﺎﻛﯚ ﺳﻋﯿﺪ ﻓرەج ﺋﻧﺪازﯾﺎری ﻧوت:
د .زاھﯿﺮ ﻣﺟﯿﺪ ﺟﯿﺪ
ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻧوت و ﮔﺎزدا ﭘﺎرﺰراو ﻧﯿﯿ
ﻛ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧوت و ﮔﺎزە، ﺣﻜﻮوﻣت ﯾﺎن ﮔل؟
ھوﻟﺮ /وﺷ زﻣﻨﺎﻛﯚ ﺳﻋﯿﺪ ﺋﻧﺪازﯾﺎری ﻧوت ،ﻣﺎوەی ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵ دەﺑﺖ ﻟ ﺑﻮاری دەرھﻨﺎن و ﭘﺎوﺗﻦ و ﭘﺮۆﺳﻛﺎﻧﯽ ﭘﯾﻮەﺳﺖ ﺑ ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻧوت ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﻟ ﭼﺎوﭘﻜوﺗﻨﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣی "وﺷ"دا ،ﺟﺧﺖ ﻟ ﭘﺎرﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدن ﻟ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﻟ ﭘﺮۆﺳی ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻧوت و ﮔﺎزدا دەﻛﺎﺗوە ،ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﺳﻨﺪووﻗﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﭘﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﺖ ،رەﺧﻨی ﺋوەش دەﮔﺮﺖ ﻛ ﻟ ﭘﺮۆﺳﻛدا ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺎرﺰراو ﻧﯿﯿ. دەﻣوﺖ ﻟﺮەوە دەﺳــﺖ ﭘ ﺑﻜﯾﻦ ،ﻧوت و ﮔﺎز ﻣﻮﻜــﯽ ﻛﯿ ،دەوت ﯾﺎن ﺧﻚ ،ﻣﻮﻜﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎﯾ ﯾﺎن داھﺎﺗﻮو؟ دەﺳــﺘﻮوری ھﻣﯿﺸــﯾﯿﯽ ﻋﺮاق ،ﻟــ ﭼﻧﺪ ﻣﺎدەﯾﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ﺑﺎس ﻟ ﻧــوت و ﮔﺎز دا ،ھﺎﺗﻮوە" ،ﺗواوی ﻧوت ١١١دا، دەﻛﺎت .ﻟــ ﻣﺎدەی ١١١ و ﮔﺎزی ﻋﺮاق ،ﻣﻮﻜﯽ ﺳرﺟم ﮔﻻﻧﯽ ﻋﺮاﻗ ﻟ ﺳرﺗﺎﺳــری ﻋﺮاﻗﺪا" .ﻛواﺗــ ﻧوت و ﮔﺎز ﻣﻮﻜﯽ ﺧﻜ ،ﺑم دەوــت ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣت ھﺴﻮﻛوﺗﯽ ﭘﻮە دەﻛﺎت .دەﺑﺖ ھﺴﻮﻛوﺗﯽ دەوﺗﯿﺶ ﻟﺗــك ﻧوت و ﮔﺎز ،ﺑ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺗواوی ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺧﻚ ﺑﺖ .ﻟﺑرﺋوەی
ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﺗﺎ ﯾدەﻛــﯽ زۆری ﻧوت ﻟ وﺗﺎﻧﯽ رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ،ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﭘ ﺑﻜﺎﺗــوە .ﻟوــﻮە ،ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻛﺎری ﻟﺳــر ﺑﻨﻣﺎﯾــك ﻛﺮد ،ﻛ ﭘﯽ دەﮔﻮﺗﺮــﺖ "زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺑرھﻣﮫﻨــﺎن" .ﺋوﻛﺎت ﺗﻧﯿﺎ ﺋــﺮان و ﻋﺮاﻗﯽ ﺳردەﻣﯽ ﺳــدام ﺣﻮﺳــﻦ دژی ﺋو ﺑﻨﻣﺎﯾ وەﺳــﺘﺎﻧوە .دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﺳدام و ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﻜﯽ ﻧــﻮێ ،ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﭼﺎوی ﻟﺳــر ﺋوەﯾ ،ﭘﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑ ﻧوﺗﯽ ﻋﺮاق ﭘ ﺑﻜﺎﺗوە .وەك دەردەﻛوﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﺑﻏﺪا، رەﭼــﺎوی ﺋو ﺑﻨﻣﺎﯾی ﻧﻛــﺮد ،ﺑم ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺗﻧﮕﯿوە ﭼﻮو ،ﻟــ ﻣﺎوەی ﭼﻧﺪ
ﻛﺸی ﮔورە ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋوەﯾ ﯾﺎﺳﺎ دەردەﻛﺮﺖ ،ﺑم ﺟﺒﺟ ﻧﺎﻛﺮﺖ ﻧوت وەك ﺳــرﭼﺎوەﯾﻛﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ،دروﺳﺖ ﻧﺎﺑﺘوە و ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ دﺖ ،ﭘﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت وەك ﺑرﭘﺮﺳﯿﺎرﺘﯿﯿﻛﯽ ﺋﺎﻛﺎری و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻟ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﻜﺮﺖ. ﻛواﺗ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدن ﻟ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟ ﻧوت و ﮔﺎزدا ﭼﯿﻦ؟ ﺋﺴﺘﺎ ﻧوت ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﻛﯽ زۆری ھﯾ ﻟ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا، ﺑوەی ﮔورەﺗﺮﯾﻦ ﺳــرﭼﺎوەی وزەﯾ ﺑﯚ وﺗﺎن و ﻟﻧﺎوﯾﺸﯿﺎﻧﺪا ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺑ ﭘﻠی ﯾﻛم ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘــ دەدات .ﻟــ ﺳــردەﻣﯽ ﺑﯿــﻞ ﻛﻠﯿﻨﺘﯚﻧﺪا، ﺋﻣرﯾﻜﺎﯾﯿﯿﻛﺎن ھوﯿﺎن دا ﭘﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ وﺗﻛﯾﺎن ﻟ ﻧوﺗﯽ ﺋﺎﻻﺳــﻜﺎ ﻣﺴــﯚﮔر ﺑﻜن، ﺑــم ھﻧﺪﻚ ﻛﺸــ ھﺑﻮو وەك ﻛﺸــی دەرھﻨﺎن و ﮔﻮاﺳﺘﻨوە ،ھروەك ﺋو ﺑە ﻧوﺗی ﻟ ﺋﺎﻻﺳﻜﺎ ھﺑﻮو ﻟ ﺑﻨڕەﺗﺪا ﺑﺷﯽ ﭘﻛﺮدﻧوەی ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎی ﻧدەﻛﺮد .دوای ﺋوە، ﻟ ﺳــردەﻣﯽ ﺑﻮﺷــﯽ ﻛﻮڕدا ،ﺋﻣرﯾﻜﺎ ھﺎﺗ ﻧﺎو ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﭼﺎوی ﺑﯾ ﻧوﺗﯽ رۆژھﺗﯽ
زﻣﻨﺎﻛﯚ ﺳﻋﯿﺪ ﻟﮔڵ ﺗﯿﻤﻜﯽ ﻛﮕی ﻧوﺗﯿﺪا
ﺳــﺎﻜﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ٦٠ ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﻧوﺗﯽ ﻟﮔڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻛﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد .ﺋﺴﺘﺎ ھﺎوﻛﺸﻛ ﺑو ﺷﻮەﯾﯾ ،ﻛ ﺑراﻣﺒرەﻛت داوای زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺑرھم دەﻛﺎت و ﺗﯚش دەﺑﺖ دەﺳﺖ ﺑ ﻧوﺗوە ﺑﮕﺮﯾﺖ و ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻟــ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﻜﯾﺖ .ﻟو رواﻧﮕﯾوە ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﺳﻨﺪووﻗﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑ ﭘﻮﯾﺴــﺖ دەزاﻧﺮﺖ. دەﺑﺖ ﺋو ﺳﻨﺪووﻗ ﻟﺳر چ ﺑﻨﻣﺎﯾك ﭘﻚ ﺑﮫﻨﺮﺖ؟ ﭘﻮﯾﺴﺘ ،ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻧوت و ﮔﺎز ﺑﭘﯽ ﭘﻼن و ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﺗﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ ﺑﺖ ،ﻛ ﻛﯚی ﭘﺮۆﺳﻛ ﻟﺧــﯚ ﺑﮕﺮﺖ ،ھر ﻟ ﮔڕان و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨوە ﺗﺎ دەﮔﺎت ﺑ دەرھﻨﺎن و ﺑﻛﺎرھﻨﺎن و ھﻧﺎردەﻛﺮدن. ﭘرﻟﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣــت دەﺑــﺖ ﭘﻼﻧﻜﯽ ﻟو ﺷﻮەﯾ داﺑﮋن ،ﻛ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﭙﺎرﺰرﺖ. ﻛواﺗــ ،ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرــﻢ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺗﯽ ﻟ
ﻧوت
ﭘرﻟﻣﺎن ھر ﻟ ﺳرەﺗﺎی داﻣزراﻧﺪﻧﯿوە، ﺗﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋوە ﺑﻮوە رووﻛﺎرﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺪات ﭘﺮۆﺳــی ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻧوﺗﺪا ،ھﺎوﺳﻧﮕﯽ ﻟ ﻧﻮان ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑرھم و ﯾدەﻛﺪا دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت؟ ﻟ ﺗــواوی رۆژھﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﻧوت ﻟ ﻧﯿﻌﻤﺗوە ﺑﻮوە ﺑ ﻧﻓﺮەت .ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻧوت ﺑﺑــ ﭘﻼﻧﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛ رەﭼــﺎوی ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴــﺘﺎ و داھﺎﺗﻮو ﺑﻜﺎت ،ﭼﯿﺘﺮ ﻧﯿﻌﻤت ﻧﯿﯿ و ﻧﻓﺮەﺗ .ﺑداﺧــوە ﻧك ھر ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﮕﺮە ﻟ ﺗواوی رۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا، ﻧﺗﻮاﻧﺮاوە ﺋو ھﺎوﺳــﻧﮕﯿﯿ ﺑﭙﺎرﺰرﺖ .ﺑﮕﻮﻣﺎن ﮔﺮﻧﮓ ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻧوﺗﻛ ﻧﯿﯿ ،ﺑﻜﻮ ﮔﺮﻧﮓ ﺋوەﯾ ﺋو ﭘﺎرەﯾی ﻟ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧوت دەﺳﺖ دەﻛوﺖ ،ﭼــﯚن ﻣﺎﻣی ﭘــﻮە دەﻛﺮﺖ .ﺋﺎﯾﺎ ﺑﯚ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧوەی ژﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺳــﻮودی ﻟ وەردەﮔﯿﺮﺖ ،واﺗ ﻛرﺗﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜی وەﺑرھﻨﺎﻧﯽ ﭘ دەﺑﻮوژﻨﺪرﺘوە ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺋو ﺧﺎﯾﺎن ﮔﺮﻧﮕ و دەﺑﺖ ﺟﺧﺘﯽ ﻟﺳر ﺑﻜﺮﺖ. ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن ﻣﺎﻣﯾﺎن ﻟﮔڵ ﻧوت و ﮔﺎزدا ﻛﺮدووە ،ﻟوەی ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوەوە ھﺑﺖ؟ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــوت و ﮔﺎزی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ١١٥ی ی ﭘﺎﭙﺸــﺖ ﺑــ ﻣﺎدەﻛﺎﻧــﯽ ١١١و ١١٢و ١١٥ دەﺳــﺘﻮوری ﻋﺮاق داڕﮋراوە .ﻣﺎدەی ١١١ﻧوت و ﮔﺎزی ﻋﺮاق ﺑ ﻣﻮﻜﯽ ﺧﻚ دادەﻧﺖ .ﻟ ﯾﺎﺳﺎی ﻧوت و ﮔﺎزی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺟﺧﺖ ﻟ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮو ﻛﺮاوەﺗوە. ﻟ ﭘۆژەﯾﺎﺳﺎی ﺳــﻨﺪووﻗﯽ داھﺎﺗﻛﺎﻧﯽ ﻧوت ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺟﺧﺖ ﻟــ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ "ﺳــﻨﺪووﻗﯽ داھﺎﺗــﻮوی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن" ﻛﺮاوەﺗوە ،ﻛ دەﺑﺖ ﺑ ﯾﺎﺳــﺎﯾك رﻚ ﺑﺨﺮﺖ. ﺑم ﺋو ﭘۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾش ،دوای ﺋوەی رەواﻧی ﭘرﻟﻣﺎن ﻛﺮا و ﭘرﻟﻣﺎن ﺧﺴﺘﯿﯿ ﺑرﻧﺎﻣی ﻛﺎری
داﻧﯿﺸﺘﻨﻛﺎﻧوە ﺑﯚ ﺋوەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟﺳر ﺑﻜﺮﺖ، ﺑم ﺣﻜﻮوﻣت داوای ﭘۆژەﻛــی ﻛﺮدەوە ،ﺑﯚ ﺋــوەی ھﻧﺪﻚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺗﺪا ﺑﻜﺎت .ﺋﺴــﺘﺎ ﭘۆژەﻛ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣت ﮔڕﻨﺮاوەﺗوە. ﺑﭘــﯽ ﺋــو ﯾﺎﺳــﺎ و ﭘۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧی ﻟ ﺑردەﺳﺘﺪان ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﻟ رووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿوە ﻛﺸﯾك ﻟو ﺑﺎرەﯾوە ﻧﯿﯿ؟ ﺗﻧﯿﺎ ﯾﺎﺳﺎ ﺑس ﻧﯿﯿ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸﻛ، ﺑﻜﻮ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﻟ دەﻗﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن ،ﺟﺒﺟﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن ﭘﻮﯾﺴﺘ .ﻛﺸــی ﮔورە ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋوەﯾ ﯾﺎﺳــﺎ دەردەﻛﺮــﺖ ،ﺑم ﺟﺒﺟ ﻧﺎﻛﺮﺖ .ﺑ ﻧﻤﻮوﻧ ﯾﺎﺳﺎی ﻧوت و ﮔﺎز ﻟ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٧دەرﭼﻮوە ،ﺑم ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﻛﺎرا ﻧﻛﺮاوە، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن داﻧﻣزراون ،ﺳﻨﺪووﻗﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧوت و ﺳــﻨﺪووﻗﯽ ژﯾﻨﮕ و ﭘﺮﺳﯽ ﺑﺎج و ...ھﺘﺪ ﺟﺒﺟ ﻧﻛﺮاوە .ﻛواﺗ ﺋوەی ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﻜﺪاﯾ ،ﭘراوﺰ ﺧﺮاوە. ﻛواﺗ ﺋﻮە ﭘرﻟﻣﺎن ﺑ ﻛﻣﺘرﺧم دەزاﻧﻦ ﻟ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺳﻨﺪووﻗﻛﺎن ،ﻟﻧﺎو ﺋواﻧﯿﺸﺪا ﺳﻨﺪووﻗﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو؟ زۆر ﺑداﺧوە دەﻢ ،ﭘرﻟﻣﺎن ھر ﻟ ﺳرەﺗﺎی داﻣزراﻧﺪﻧﯿوە ،ﺗﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋوە ﺑﻮوە رووﻛﺎرﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺪات .ﺣﻜﻮوﻣت ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﭘرﻟﻣــﺎن ﻟ رﮕــی دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻛﺎت .ﭘﺶ ﺋوەی ﯾﺎﺳــﺎی ﻧوت و ﮔﺎز دەرﺑﭽــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣت ١٥ ﮔﺮﺒﺳــﺘﯽ ﻧوﺗﯽ ﻟﮔڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻟ١٥ ﻛﮕی ﻧوﺗﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮدﺑﻮو .ﯾﺎﺳﺎﻛ دەرﭼﻮو ﺗﺎ رووﻛﺎرﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑو ﭘﺮۆﺳﯾ ﺑﺪات ،ﻛ ﭘﺸﺘﺮ دەﺳﺘﯽ ﭘﻜﺮاﺑﻮو .ﺑﭘﭽواﻧوە ،ﺋوەی ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺧﻜوە ھﺑﺖ ،ﻛ ﺧﺎ ﺋرﻨﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾﺎﺳﺎﻛﯾ ،ﺟﺒﺟ ﻧﻛﺮاوە ،وەك ﺋﻧﺠﻮوﻣﻧﯽ ھرﻤﯽ ﺑﯚ ﻧوت و ﮔﺎز ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن، ﺳﻨﺪووﻗﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧوت و ﺳﻨﺪووﻗﯽ ژﯾﻨﮕ و ...ھﺘﺪ ﭘﻢ واﯾ ﺋوەی ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و دەﺳت ﺑﺖ ،ﺑزووﯾﯽ ﺟﺒﺟ دەﻛﺮﺖ و ﺋوەی ﭘﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﺧﻜوە ھﯾ ،ﭘراوﺰ دەﺧﺮﺖ. ﻟو ﻧﻮەﻧﺪەدا دەﺑﺖ ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﻮارەﻛ ،ﻣﯿﺪﯾﺎ و رﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣــﯽ ﻣدەﻧﯽ چ رۆﻜﯿﺎن ھﺑﺖ؟ وەك ﭘﻮﯾﺴﺖ ﻛﺎر ﻧﻛﺮاوە ،ﻧﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻓﺸﺎر دروﺳﺖ ﺑﻜن ،ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﻧوت و ﮔﺎز ،رﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﮕــی ﻣدەﻧــﯽ و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ،ﺟﺧﺖ ﻟﺳر ﭘﺮۆﺳی ﺑرھﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻧوت و ﮔﺎز ﺑﮔﺸــﺘﯽ و ﭘﺎرﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدن ﻟ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎ و داھﺎﺗﻮو ﺑﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﺑﻜﻧوە.
ھﻮﺴــﺘﯽ دەﺳــﺘﻮور و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ﺳــﺑﺎرەت ﺑ ﻣﻮﻜﺪارﺘﯿــﯽ ﻧوت و ﮔﺎز ﺑ ﺷــﻮاز و ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺟﯿﺎوازدا ﺗﭙڕﯾﻮە ،ﻟ دەﺳــﺘﻮوری ﯾﻛﻣﯽ ﻋﺮاق )ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻨڕەﺗﯽ( ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٢٥ﺑ رووﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑوە ﻧﻛﺮدﺑﻮو ﻛ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ٩٤دا ھﺎﺗﺒﻮو ﻛ ﻧوﺗﯽ ﻣﻮﻜــﯽ دەوﺗ ،ﺗﻧﯿﺎ ﻟ ﻣــﺎدەی ٩٤دا )ھﯿﭻ ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﻛﺮدﻧﻚ ﯾﺎن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز )ﺟﯿﺎووك(ﻚ ﻧﺎدرێ ﺑﯚ وەﺑرھﻨﺎﻧﯽ ﺑروﺑﻮوﻣﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﯾﺎن ﺑﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﯾﺎن ﺑ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿك ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿ ﮔﺸﺘﯿﯿﻛﺎن ،و ﺑروﺑﻮوﻣﻛﺎﻧﯽ دەوت ﻧﺎﺑﺧﺸــﺮﻦ ﻟ ڕﮕی ﭘﺎﺑﻧﺪﺑﻮوﻧوە ﺗﻧﯿﺎ ﺑ ﯾﺎﺳﺎ ﻧﺑﺖ(. دەﺳــﺘﻮوری ﻛﺎﺗﯿﯽ ﺳﺎﯽ ١٩٥٨ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﻛﯽ ﺑم ﺑﺎﺑﺗ ١٩٦٤دادا ﺑ ﻧﻛﺮدﺑﻮو ،ﺑم ﻣﺎدەی ٩ﻟ دەﺳــﺘﻮوری ﺳﺎﯽ ١٩٦٤ راﺷــﻜﺎوی ﺗﯿﺪا ھﺎﺗﺒﻮو ﻛ ﺗﻜای ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎن ﻣﻮﻜﯽ دەوﺗ ،دەﺳــﺘﻮوری ﻛﺎﺗﯽ دوای ﻛﻮدەﺗﺎﻛی ﺳﺎﯽ ١٩٦٨ﺑ ھﻣﺎن ﺷــﻮە ﺟﺧﺘﯽ ﻟﺳر ھﻣﺎن ھﻮﺴﺘﯽ ﭘﺸﻮو ﻛﺮدﺑﻮوەوە .ﻛﭼﯽ ﻟ ﻣﺎدەی ١٣ﻟ دەﺳﺘﻮوری ﻛﺎﺗﯽ ١٩٧٠دا ھﺎﺗﺒﻮو ﻛ) ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎن و ﺋﺎﻣﺮازە ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٧٠دا ﺑﻨڕەﺗﯿﯿﻛﺎﻧــﯽ ﺑرھﻣﮫﻨﺎن ﻣﻮﻜﯽ ﮔﻟــ (ھر ﻟ دوای ﺗﭙڕﯾﻨﯽ دوو ﺳﺎﯿﺶ ﺑﺳر ﺋم دەﺳﺘﻮورەدا ،ﻟ١٩٧٢/٦/١ ١٩٧٢ ﻧوﺗﯽ ﻋﺮاق ﺑ ﻓرﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎﯽ ﻛﺮا. ٢٠٠٣ﯾﺎﺳﺎی ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺑ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻣﯽ ﭘﺸﻮو ﻟ٢٠٠٣/٤/٩ دەوت ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨوە دەرﭼــﻮو ﻛ ﻟ ﻣﺎدەی ٢٥ ﺑﮔی )ھـ(دا ھﺎﺗﺒﻮو )ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﻋــﺮاق ،دەﮔڕﺘوە ﺑﯚ ڕۆﻛﺎﻧﯽ ھرــﻢ و ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟ ﻋﺮاق ،ﺑ ڕاوﮋ ﻟﮔڵ ﺣﻜﻮوﻣت و دەﺳــﺗﯽ ﺋو ھرﻢ و ﭘﺎرﺰﮔﺎﯾﺎﻧ.( دواﺟﺎر ﺳﺎﯽ ٢٠٠٥دەﺳﺘﻮوری ھﻣﯿﺸﯾﯿﯽ ﻋﺮاق ھﺎﺗﻛﺎﯾوە، ﻛ ﺗﯿﺪا ﺑ ﺷﻮەﯾﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟ ﯾﺎﺳﺎی ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەوﺗﯽ ﻋﺮاق و ﺗواو ﭘﭽواﻧی دەﺳﺘﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻮی وت ﻟ ١١١دا ھﺎﺗﻮوە )ﻧوت و ﮔﺎز ﻣﻮﻜﯽ ھﻣﻮو ﮔﻟﯽ ﻋﺮاﻗ ﻣﺎدەی ١١١دا ﻟ ھﻣﻮو ھرﻤﻛﺎن و ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن(. ٢٢ی ﺳﺎﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧوت و ﮔﺎزی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ژﻣﺎرە ٢٢ی ١١١ی دەﺳﺘﻮوری ٢٠٠٧زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺸــﺘﯽ ﺑﺳــﺘﻮوە ﺑ ﻣﺎدەی ١١١ی ھﻣﯿﺸﯾﯿﯽ ﻋﺮاق ،ﻟژﺮ رۆﺷﻨﺎﯾﯿﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧوت و ﮔﺎزﯾﺸﺪا ﭼﻧﺪﯾﻦ ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﻧوﺗﯽ ھﯾ ﻟﮔڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻛﺎن ﺑﯚ دەرھﻨﺎﻧﯽ ﻧوت ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ١١١ی دەﺳــﺘﻮور دەﺳــﺘواژەﯾﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ و ھﯿﭻ ﻣﺎدەی ١١١ی ﻟﻜﺪاﻧوەﯾﻛﯽ ﺗﺮی ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺮﺖ ﺟﮕ ﻟوەی ﻛ ھﻣﻮو ﮔﻟﯽ ﻋﺮاق ﻟ ھﻣﻮو ھرﻢ و ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ھﻣﻮو ﻧوت و ﮔﺎزی دەرھﻨﺮاوە ﺑ ﺷﻮەﯾﻛﯽ ھﺎوﺑش ﻟ ھﻣﻮو ھرﻢ و ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن. ﯾﺎﺳﺎی ﻧوت و ﮔﺎزی ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ھﻣﺎن ھﻮﺴﺘﯽ دەﺳﺘﻮوری ﻋﺮاﻗﯽ ھﯾ ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﺧﺎوەﻧﺪارﺘﯿﯽ ﮔل ﺑﯚ ﺳﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﻛﺎن ﻧوەك دەوت ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣت .ﻛ ٥٧دا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟ ﻣﺎدەی ٥٧دا ﻟــو ﻧوت و ﮔﺎزەی ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ھﯾ دەﻛﺎﺗوە .ﺑﺟﯚرﻚ ﻟو ﻣﺎدەﯾدا ھﺎﺗﻮوە ﻛ" ﭘﻮﯾﺴﺘ رﮋەﯾك ﻟ داھﺎﺗﻛﺎﻧﯽ ﻧوت ﺗرﺧﺎن ﺑﻜﺮﺖ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﻛﺎﻧﯽ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو" .ﺋﻣش ﺋوە دەﮔﯾﻧﺖ ﻛ ﯾﺎﺳﺎداﻧری ھرﻢ ﺑوای ﺑوە ھﯾ ﻛ ﻧوت و ﮔﺎزی ھرﻢ ﻧك ھر ﺧﺎوەﻧ راﺳﺘﻗﯿﻨﻛی ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ ﻟ ﮔﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎ، ﺑﻜﻮ ﻧوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوش ﺑﺷــﺪارن ﻟو ﺧﺎوەﻧﺪارﺘﯿﯿ و دەﺑﺖ ﻣﺎﻓﯿﺎن ﭘﺎرﺰراو ﺑﺖ. ﺑو ﺷــﻮەﯾ ،ﻣﻮﻜﺪارﯾﺗﯿﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﻛﺎن ﻟ ﻋﺮاﻗﺪا )ﺑ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸوە( ﺑﯚ ھﻣﻮ ﻋﺮاﻗﯿﯿﻛﺎن دەﮔڕﺘوە ،ﺑﺑ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧﺗوە و ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﻣزھب. ﻟ رووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿوە ،ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﺧﺎوەﻧﺪارﺘﯿﯽ دەوت ﯾﺎن ﮔل دەﻛﺮﺖ ﻟ ﭼﻧﺪ ﺧﺎﻜﺪا ﻛﻮرت ﺑﻜﯾﻨوە: ..١ﺋﮔــر دەوت ﺑ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧــوت و ﮔﺎز داﺑﻨﺮﺖ ،ﺋوا ﺑ ھر ﺷــﻮازﻚ ﺋم ﺳﻜﺘرە ﺑڕﻮە ﺑﺒﺎت ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺗﯽ، ﭼﻮﻧﻜ ﻧﻮﻨراﯾﺗﯿﯽ ھﯿﭻ ﻛس و ﻻﯾﻧﻜﯽ ﻧﻛﺮدووە ،ﺑﻜﻮ ﺗﻧﯿﺎ ﻧﻮﻨراﯾﺗﯿﯽ ﺧــﯚی دەﻛﺎت .ﺑم ﺋﮔر ﺧﺎوەﻧﻛی ﮔل ﺑﺖ ﺋــوا دەوت ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣــت ﺑ ھﯿﭻ ﺟﯚرﻚ ﺑــﯚی ﻧﯿﯿ داھﺎﺗﻛﺎﻧﯽ ﺋم ﺳــﺎﻣﺎﻧ ﺑﺸــﺎرﺘوە ﻟ ﺧﺎوەﻧ راﺳﺘﻗﯿﻨﻛی ﻛ ﮔﻟ و ﻧﺎﺑﺖ ﻟ دژی ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻛﺎﻧﯽ ﮔل ﺑﻛﺎر ﺑﮫﻨﺮﺖ. .٢ﺋﮔــر دەوت ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻧوت و ﮔﺎز ﺑــﺖ ،ﺋوا ﺋو . ﮔﺮﺒﺳــﺘﺎﻧی ﺋﻧﺠﺎﻣﯿــﺎن دەدات ھﻣﻮوی ﺑ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دادەﻧﺮﻦ ،ﭼﻮﻧﻜ دەﺳﺘﻜﺎرﯾﯽ ﻣﻮﻜﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت ﻧك ھﯽ ﺧﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮ .ﺑم ﺋﮔر ﮔل ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑﺖ ﺋوا ﺣﻜﻮوﻣت ﺗﻧﯿﺎ وەك ﺑﺮﯾﻜﺎرﻚ ﺋرﻛﻛﺎﻧﯽ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺟﺒﺟ دەﻛﺎت و ﺑﯚی ﻧﯿﯿ زﺪەڕۆﯾﯿﯽ ﺗﺪا ﺑﻜﺎت .ﺋﮔر ھر زﺪەرۆﯾﯿﯿك ﺑﻜﺮﺖ ،ﺋوا ﻟﺳــر ﻣﺎﻓﯽ ﺧﻚ ﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾ ھﻣﻮو ﺟﯚرە ﺗﺳــروﻓﻚ ﻟ ﻧوت و ﮔﺎز ﻟ ﻻﯾن ﺣﻜﻮوﻣﺗوە ﻣﻠﻜچ دەﺑﺖ ﺑﯚ ﻟﭙﭽﯿﻨوە ﻟﺑردەم ﻧﻮﻨری راﺳﺘﻗﯿﻨی ﮔل ﻛ زۆر ﺟﺎر ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ ﻟ ﭘرﻟﻣﺎن. ..٣ﺋﮔر ﺑﯿﻦ ﮔل ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧوت و ﮔﺎزە ،ﺋوا ﻣﺎﻓﯽ ﺋوەی دەﺑﺖ ﺗﺳــروف ﺑم ﺳــﺎﻣﺎﻧ ﺑﻜﺎت ،ﻟ رووی ﺋوەی ﻛ ﮔﻻن ﻣﺎﻓﯽ ﺑﯾﺎرداﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺑﺖ، واﺗﺎ دەﺗﻮاﻧﻦ ﮔﺮﺒﺳــﺖ ﺋﻧﺠﺎم ﺑــﺪەن ﻟﮔڵ ﺧﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھرﭼﻧــﺪە ﺋﯿﻌﺘﯿﺮاﻓﯿﺸــﯿﺎن ﭘ ﻧﻛﺮاﺑــﺖ وەك دەوﺗﯽ ﺳــرﺑﺧﯚ .ﺋوەی ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﺸ دواﺟﺎر ﺑﯿﺮی ﻟ ﺑﻜﺮﺘوە و ﻛﺎری ﺑﯚ ﺑﻜﺮﺖ ،وەﻻﻧﺎﻧﯽ ھر ﺑﯚﭼﻮوﻧﻜ ﻛ ﻗﯚرﺧﻜﺎری و ﺗﺎﻛەوﯾﯽ ﻟ ﺑﻜوﺘوە ،ﻟ ﺑﺎﺑﺗﯽ ھﺴــﻮﻛوﺗﻜﺮدن ﺑ داھﺎﺗﯽ ﻧوت ،ﭼﻮﻧﻜ ﺋم ﺟﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧواﻧ ﻟ ﻧھﺎﻣﺗﯽ و ﻣﺎﻮﺮاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ ﮔﻻﻧﯽ ﻋﺮاق ﻧھﻨﺎوە و ﻧﺎﯾﮫﻨﺖ، ھﻣﺎھﻧﮕﯽ و ھﺎوﺑﺷــﯽ ﻟ ﻧﻮان ھﻣــﻮو ﻻﯾﻧﻛﺎن ،ﺑﯚ دۆزﯾﻨوەی ڕﮕﭼﺎرەﯾك ﺑﻣﺑﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﻛﺎن ﻟ ﻧﻮان ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی و ھرﻢ و ﭘﺎرﺰﮔﺎ ﺑرھﻣﮫﻨــرەﻛﺎن ،وا دەﻛﺎت ﻛ داھﺎﺗﻛی ﺑﺒﺘ ﻣﺎﯾی ﺧﺮوﺧﯚﺷﯽ ﺑﯚ ھﻣﻮو ﮔﻻﻧﯽ ﻋﺮاق.
ﺟﯚراوﺟﯚر
ژﻣﺎرە ) ، (٤ﭼﻮارﺷﻣﻤ٢٠١٣/٦/١٩ ، ھﻓﺘﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿ
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺳﻮﻋﺎد ﺣﺳن
ﺳﯾﺮﺗﺮﯾﻦ دزﯾﯿﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ
ﭘﺎرﻛﯽ دوو وەرزﯾﯽ ﻧﻣﺴﺎ ﺋــو ﭘﺎرﻛ ﻟﻧﺎو دەرﯾﺎی "ﮔﺮۆﻧﺮ ﺳــﺘﯿﺮﯾﺎ"ی وﺗﯽ ﻧﻣﺴــﺎﯾ. ﻗﻮوﯾﯿــﯽ ﺋو ﭘﺎرﻛ ﻟ وەرزی زﺳــﺘﺎﻧﺪا ﯾك ﯾــﺎن دوو ﻣﺗﺮە و ﺋوﻛﺎﺗی ﭘﺎرﻛﯽ زﺳﺘﺎﻧی "ﺳﺘﯿﺮﯾﺎ" ﺑدەر دەﻛوﺖ ،داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺋو ﻧﺎوﭼﯾ و ﮔﺷﺘﯿﺎران ﺑﯚ ﺑﺳرﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺗﻜﯽ ﺧﯚش ﺳرداﻧﯽ ﺋو ﺷﻮﻨ دەﻛن .ﻟ وەرزی ﺑھﺎرﯾﺸﺪا ﻛ ﭘﻠﻛﺎﻧﯽ ﮔرﻣﺎ ﺑرز دەﺑﻨوە، ﺑﻓﺮی ﺳر ﺑرزاﯾﯿﯽ ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دەﺗﻮﻨوە و دەڕژﻨ ﻧﺎو دەرﯾﺎﻛوە، ﺋوﻛﺎت ﻗﻮوﯾﯿﯽ ﺋﺎوەﻛ دەﮔﺎﺗــ ١٢ ﻣﺗﺮ .ﺋﺎوی دەرﯾﺎﻛ ﺑھﯚی درەﺧﺖ و ﮔﯿﺎی دەوروﺑرﯾﯿوە ،ﺳوز دەﺑﺖ .ﭘﻠی ﮔرﻣﯿﯽ ﺋﺎوەﻛ ﻟ وەرزی ﺑھﺎردا ﺑﯚ ٤ﺗﺎ ٨ﭘﻠ ﺑرز دەﺑﺘوە .ﺋوﻛﺎت ﺧﻜﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ڕوو ﻟــو ﻧﺎوﭼﯾ دەﻛن و ﺑﯚ ﺑﯿﻨﯽ درەﺧﺘﻛﺎن دەﭼﻨ ﺑﻦ ﺋﺎوی دەرﯾﺎﻛ.
ھﻧﺪێ ﺣﺎﺗﯽ دزﯾﻜﺮدن ھﯾ ﻛ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ھﻣﻮو ﺣﺎﺗﻛﺎن ،ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺑﺧﯚﯾوە ﺳرﻗﺎڵ ﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜ زۆر ﺳﯾﺮ و ﺳﻣرە ﺑﻮوﻧ.
دزﯾﻨﯽ ﺑﺎﺧﭽ
"دﻨﯿﺲ ﺗﺎﻣﭙﺴﯚن" ﺧﺎﺗﻮوﻧﻜﯽ ﺑرﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾﯿﯿ ﻛ ﺣزﻜﯽ زۆری ﻟ ﺑﺎﺧﭽ و ﮔــﻮڵ و درەﺧﺘﯽ دەوروﺑــری ﻣﺎﻛﯾﺗﯽ .وەك ﺧﯚی دە ،ﺋو ﺑردەوام ﺋﺎﮔﺎی ﻟــ ﺑﺎﺧﭽﻛﯾﺗــﯽ و ھﻧﺪێ ﺟﺎر ﻣﻨﺪاﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟوﺪا ﯾﺎری دەﻛــن .ﺋو دە" ،ﺷــوﻚ ﭘﺶ ﺋوەی ﺑﺨوم ،ﺑﺎﺧﭽﻛم ﺋﺎو دا ،ﺑم ﺑﯾﺎﻧﯽ ﻛ ﻟ ﺧو ھﺳﺘﺎم ،ﺗﻧﯿﺎ زەوﯾﯿﻛﯽ ﭼﯚﻢ ﺑﯿﻨــﯽ" .ﻟــ ﻟﻜﯚﯿﻨوەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﺪا دەرﻛوﺗــﻮوە ﻛــ ﺑﺎﺧﭽﻛ ﻟــ ﺷــودا دزراوە و ھﯿــﭻ ﺋﺎﺳــوارﻜﯽ ﮔﻮڵ و درەﺧﺘﻛﺎﻧﯿﺶ دﯾﺎر ﻧﯿﯿ.
ﻟﻤﯽ ﻛﻧﺎر دەرﯾﺎ
ﭼﻧــﺪ ﺳــﺎڵ ﻟﻣوﺑــر دۆﺳﯿﯾﻛﯽ دزﯾﻜﺮدن ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ "ﺟﺎﻣﺎﯾﻜﺎ" ﺑﺗواوی ﺑﺧﯚﯾوە ﺳــرﻗﺎڵ ﻛﺮدﺑــﻮو .ﺑﭘــﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ دۆﺳــﯿﻛ ،ﭼﻧﺪ ﻛﺳﻚ ﻟﻤﯽ ﻛﻧﺎری دەرﯾﺎﯾﺎن دەدزی و ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﭘــﯽ واﺑﻮو ﺋﻣ ﺑﻣﺑﺳﺘﯽ زﯾﺎﻧﮕﯾﺎﻧﺪﻧ ﺑ ﻛرﺗﯽ ﮔﺷﺘﻮﮔﻮزاری .ﭘﯚﻟﯿﺲ دوای ﻟﻜﯚﯿﻨوەﯾﻛــﯽ زۆر ﺗﻮاﻧﯽ دزەﻛﺎن دەﺳﺘﮕﯿﺮ ﺑﻜﺎت، ﺑم ﺋو دزﯾﯿ ﺑﯚ ھﻣﯿﺸــ ﻟ ﻣــﮋووی ﺟﺎﻣﺎﯾــﻜﺎدا وەﻛﻮ ﺳﯾﺮﺗﺮﯾﻦ دزی ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮا.
ﭘﯾﻜرﻜﯽ ١٠ﻣﺗﺮی
دزﯾﻨﯽ ﭘﯾﻜرەﻛﺎن ﻛﺎرﻜﯽ ﻧﻮێ ﻧﯿﯿ و ﺋﻣ ﻟ زۆرﺑی وﺗﺎﻧﺪا رووی داوە ،ﺑــم ﻟ ﺳــﺎﯽ ٢٠١١دا ﭘﺸﺎﻧﮕﯾﻛﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﻞ ٢٠١١دا ﻟــ ﻛﺎﻟﯿﻔﯚرﻧﯿــﺎ ھواﻜــﯽ ﺳــﯾﺮی ﺑ ﭘﯚﻟﯿﺲ دا .ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘﺸــﺎﻧﮕﻛ ﮔﻮﺗﻮوﯾﺗــﯽ ﻟ ﺷودا ﭘﯾﻜری ﮔﻮرﻼﯾﻛﯿﺎن ﻟ ﺳــرﺑﺎﻧﯽ ﭘﺸﺎﻧﮕﻛ دزﯾﻮە ﻛــ ﻧﺰﯾﻜی ١٠ﻣﺗــﺮ ﺑرز و ﻛﺸﻛﺷــﯽ ١٥٠ﻛﯿﻠﯚ ﺑﻮوە. ﭘﯚﻟﯿﺲ دەﺳﺘﯽ ﺑ ﻟﻜﯚﯿﻨوە ﻟو رووداوە ﻛﺮد ،ﺑم ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ھﯿﭻ ﺳرەداوﻜﯿﺎن ﻟو ﮔﻮرﻠ ١٥٠ﻛﯿﻠﯚﯾﯿ ﻧدۆزﯾﻮەﺗوە.
ﻛوﻜﯽ ھزار ھﻠﻜﯾﯽ
"ﺟﯚرج داﺳﯿﻠﻮا" ﻧﺎوی ﻟ ﻛﺘﺒﯽ ﭘﻮاﻧﯿﯿﯿی ﮔﯿﻨﺴﺪاﯾ ،ﺋﻣش ﺑھــﯚی ﮔورەﺗﺮﯾــﻦ ﻛوی ھﻠﻜﯾــﯽ .ﺋــو ﻟــ زۆرﺑی ﻣﯿﻮاﻧﺪارﯾﯿﻛﺎﻧﺪا ﺋو ﻛوەی ﻟ ﺳــر ﺑﻮو ﻛ ﻟ ھزار ھﻠﻜ دروﺳــﺖ ﻛﺮاﺑــﻮو .ﻛوەﻛــ
ﺑﺎﯾﺧﯽ زۆر ﺑﻮو ﺑم ھﮕﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﺑﻮو .داﺳــﯿﻠﻮا ﻛﺎﺗﻚ ﻟ ﺋﻤﺎﻧﯿــﺎ ﻣﯿﻮاﻧــﯽ ﺑرﻧﺎﻣﯾﻛﯽ ﺗﻟﭬﺰﯾﯚﻧــﯽ ﺑﻮو ،ﻟ ھﯚش ﺧﯚی ﭼﻮو و رەواﻧی ﻧﺧﯚﺷﺨﺎﻧ ﻛﺮا، ﺑم ﻛﺎﺗﻚ ھﯚﺷــﯽ ھﺎﺗوە ﺑر ﺧﯚی ،ﻛوەﻛــی دﯾﺎر ﻧﻣﺎﺑﻮو.
داﺳﯿﻠﻮا و ﻛوەﻛی ﺑﯾﻛوە رەواﻧــی ﻧﺧﯚﺷــﺨﺎﻧ ﻛﺮان، ﺑم ﻛس ﻧﺎزاﻧ ﻛوﻜﯽ وا ﮔورە ﭼــﯚن دزراوە .ﺋو ﭘﯽ واﯾ ﭼﻧﺪ ﻛﺳﻜﯽ ﺋﻓﺮﯾﻘﯿﺎی ﺑﺎﻛﻮر ،ﻛوەﻛﯾﺎن دزﯾﻮە.
19
ﺋﯚﺳﻜﺎر ﻧﯿﻤﺎﯾﺮ ﺳــﺎﯽ ١٩٠٧ ﻟ ﺷــﺎری رﯾــﯚ دۆ ژاﻧﯿﺮۆی ﺑرازﯾــﻞ ﻟ داﯾﻚ ﺑــﻮوە .ﺋو ھر ﻟو ﺷــﺎرە ﺑﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳﯽ ﻟــ ﺋﻧﺪازﯾﺎری ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی وەرﮔﺮت و ﺳــﺎﯽ ١٩٤٥ﺑﻮوە ﺋﻧﺪاﻣــﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ. دواﺗﺮ ﻟ ﺳردەﻣﯽ ﻛﻮدەﺗﺎی ﺳــرﺑﺎزی ﻟ ﺑرازﯾﻞ ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑــﻮو وﺗﻛی ﺟ ﺑﺖ و ﺑﯚ ﺋوروﭘﺎ ﻛﯚﭼﯽ ﻛﺮد .ﺋوﻛﺎت ﻧﯿﻤﺎﯾﺮ ﯾﻛﻚ ﻟــ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ "ﻟﯚﻛﯚر ﺑﻮزﯾ "ﻧﺧﺸﺳــﺎز و ﺋﻧﺪازﯾﺎری ﮔورەی ﺳﻮﯾﺴﺮا
ﺑﺎوﻛﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزﯾﯽ ﻣﻮدﺮن ﺑﻮو .ﺋــو ﭘﺎﺑﻧﺪ ﺑﻮو ﺑ ﺑﯿﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧــﯚی و ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺗﻣﻧﯿﺸــﯽ ھر ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺖ ﺑﻮو .ﻧﯿﻤﺎﯾﺮ ﻟ ﭼﺎوﭘﻜوﺗﻨﻜﺪا دەــ" ،ھﻣﻮو ﺋــو ﻣﺮۆﭬ ﺑﺎﺷﺎﻧی ﻟ ژﯾﺎﻧﻤﺪا ﺑﯿﻨﯿﻤﻦ، ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺖ ﺑﻮون" .ﺋو ﯾﻛﻚ ﻟ ھــﺎوڕێ ﻧﺰﯾﻜﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﺪل ﻛﺎﺳــﺘﺮۆ رﺒــری ﻛﻮﺑﺎ ﺑﻮو. ﻛﺎﺳﺘﺮۆ دە" ،ﻣﻦ و ﺋﯚﺳﻜﺎر ﻧﯿﻤﺎﯾﺮ دواﯾﯿﻦ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﻛﺎﻧﯽ
دﻧﯿﺎﯾﻦ" .وەك ﺑــﺎس دەﻛن ﻧﯿﻤﺎﯾــﺮ ﻟ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕﻛی ﺧﯚی ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی "ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﮕﯚڕﯾﻦ" .ﺋو ﮔﻮﺗﺒﻮوی ﺑــردەوام ھــوڵ دەدات ﺑﯚ ﺋــوەی ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﺑﺨﺎﺗــ ﺧﺰﻣت ﺧﻜﯽ زەﺣﻤﺗﻜﺶ و ھﻧﺪێ ﺧﯚﺷﯽ و ﺷﺎدﯾﯿﺎن ﺑﯚ ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﻨﺖ .ﻧﺧﺸﺳﺎزﯾﯽ ﺑﺎرەﮔﺎی ڕﻜﺨــﺮاوی ﻧﺗوە ﯾﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻟ ﺋﻣرﯾﻜﺎ،
ﻛﺎرﻜﯽ ھﺎوﺑﺷــﯽ ﻧﯿﻤﺎﯾﺮ و "ﻟﯚﻛــﯚر ﺑﻮزﯾ "ﻛ ﺑ ھﯚﯾوە ﻧﯿﻤﺎﯾــﺮ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ دەرﻛــﺮد .ﺋو ﺑھﯚی ﺗﻣﻧﯽ درﮋﯾــوە ،ﺗﻮاﻧــﯽ ٦٠٠ﺑﯿﻨﺎ دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت و ﻣﯚرﻛﯽ و ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧــﺪی ﺧــﯚی، ﺑﺳــر ھﻣﻮوﯾﺎﻧــوە دﯾﺎرە. ﺳرەڕای ﺋوەی ﻧﯿﻤﺎﯾﺮ وەﻛﻮ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﻛــﯽ "ﻟﯚﻛــﯚر ﺑﻮزﯾ" ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﺑــم زۆرــﻚ ﻟ ﺋﻧﺪازﯾﺎراﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی وەﻛﻮ "ﺑﺎوﻛﯽ ﻣﯚدﺮﻧﯿﺰﻣﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی" ﻧﺎوی ﻧﯿﻤﺎﯾﺮ دەھﻨﻦ.
ﭘﺮدﻜﯽ ﺳﯾﺮ ﻟ وﺗﯽ ﻧﻣﺴﺎ
ﺷــﺎری "ﮔــﺮاز" ﻟ ﻧﻣﺴــﺎ، دووەم ﮔ ورەﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎری ﺋو وﺗﯾ و ﺑ ﺷﺎری ﺋﺎرﻧﯚﺪﯾﺶ دەﻧﺎﺳﺮ ﺘ وە، ﭼﻮﻧ ﻜ ﺋﺎرﻧ ﯚﺪ ﻟــ وێ ﻟ دا ﯾﻚ ﺑ ﻮوە .ﺳــﺎﻧ ﮔﺷــﺘ ﯿﺎرﻜﯽ زۆر روو ﻟو ﺷــﺎرە دەﻛن و ھﯚﯾﻛﺷﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺮ دﻜ ــ ﻛ دوو ﻻی رووﺑــﺎ ری "ﻣــﻮر" ﺑــ ﯾك دەﺑﺳــ ﺘﺘوە .ﻟ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺋو ﭘ ردە ﻣ ﯚد ﺮن و ﺳﯾ ﺮە، دوور ﮔﯾ ﻛـ ـﯽ ﺑ ــ ﻧــﺎوی "ﺋﺎﯾﯚ "ی ﻟﯿــ .ﺋو ﭘﺮدە ﻟ ﺳﺎﯽ ٠٠٣٣ ٢٢٠٠دا دا دروﺳﺖ ﻛﺮاوە و ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﺑﺎ ران و ﻻ ﻓﺎو ﯾﺸﺪا، ﺟﮕی ٠ ٣٥ ﻛ س دەﺑﺘوە.
دۆﺑﻠری ٧٠ ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری
"ھﻧﻚ ﺋﺎزارﯾﺎ" ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺧﯚی ﺑھﯚی ﻛﺎرﺗﯚﻧﯽ "ﺳﯿﻤﭙﺴﯚﻧﻛﺎن" ﺑدەﺳﺖ ھﻨﺎ .ﺋو ﻟو ﻛﺎرﺗﯚﻧدا ﻟﺑﺮی ﻛﺳﺎﯾﺗﯿﯿﻛﺎﻧﯽ "ﺋﺎﭘﻮﻧﺎھﺎﺳﺎ ﭘﯿﻤﺎﺗﭙﯿﻠﯚن"" ،ﻣﯚزﯾﺴﻼك" و "ﺳرۆك وﯾﮕﯚم" ﻗﺴــی ﻛﺮدووە" .ﺋﺎزارﯾﺎ" ﯾﻛﻚ ﻟــ ﺑﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﯾﻦ و ھﺒت دەوﻣﻧﺪﺗﺮﯾﻨﯽ دۆﺑﻠرەﻛﺎﻧ .ﺋو ﺋﺴﺘﺎ ﺑﻛﯚﻛﺮدﻧوەی ٧٠ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ،وەﻛﻮ دەوﻣﻧﺪﺗﺮﯾﻦ دۆﺑﻠر دەﻧﺎﺳﺮﺖ .ﺋو ﺑﯚ ھر وەرزی دۆﺑﻠری ﻟ ﻛﺎرﺗﯚﻧﯽ "ﺳﯿﻤﭙﺴﯚﻧﻛﺎن"دا ٤٠٠ھزار دۆﻻری ﭘ دەدرﺖ" .ﺋﺎزارﯾﺎ" ﺑﯿﻨﺎﯾﻛﯽ ١٠ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرﯾﯽ ﻟ" ﺑﯿﻞ ﺋﯾﺮ"ی ﻛﺎﻟﯿﻔﯚرﻧﯿﺎ و ﺧﺎﻧﻮوﯾﻛﯽ ﭘﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن و ٥٠٠ھزار دۆﻻرﯾﯽ ﻟ" ﺑﯿﻮرﻟﯽ ھﺰ" ھﯾ" .ﺋﺎزارﯾﺎ" ﺧﻜﯽ ﻧﯿﻮرﯾﯚرﻛ و ﻟ ﺑﻨﻣﺎﯾﻛﯽ دەوﻣﻧﺪا ﻟ داﯾﻚ ﺑﻮوە .ﺑﺎوﻛﯿﺸﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧ و رﻮﺷﻮﻨﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﺸﯽ ﺑﺑﺎﺷﯽ ﻓﺮی ﻛﻮڕەﻛی ﻛﺮدووە" .ﺋﺎزارﯾﺎ" ﺧﻮﺷﻚ و ﺑﺮاﯾﻛﯽ ھﯾ ﻛ ﺋواﻧﯿﺶ دەوﻣﻧﺪن.
www.wishe.net ﻟ ﻣﺎﭙڕی وﺷ ھﻣﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿك ﺑﺒﯿﻨ
ﺳﯾﺮﺗﺮﯾﻦ دزﯾﯿﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ
wishe@wishe.net
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳرﻧﻮوﺳر :ﺳرﺑﺎز ﺳﺎﺢ ﺑڕﻮەﺑری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟم
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘﯾﻮەﻧﺪی0964(0)7502376262 : ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
15
sarbaz@wishe.net kawa@wishe.net
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟﻟﯿﻞ
19
زۆرﺑی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭘﻜﺮدن ﻟ دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮﺖ
Heftenameyekî sîyasî giştîye
0964(0)7502386262 داﺑﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﻮەﻧﺪ
ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھوﻟﺮ
ﺑدران ﺋﺣﻤد ﺣﺑﯿﺐ
ﻛﻮﻟﺘﻮور و رەﺳﻧﺎﯾﺗﯿﯽ ﻧﺗوەﻛﻣﺎن ،ﺟﮕ ﻟوەی ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾﯿﻛﯽ دﯾﺎری ﻧﺎو ﻧﺗوەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﯾ ،ھﺎوﻛﺎت ﺳﯿﻤﺎﯾﻛﯽ ﺟﻮان و ﺟﯿﺎوازی ﺑ ﻛﻮرد ﺑﺧﺸﯿﻮە و ﺟﯿﺎی ﻛﺮدووەﺗوە. ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﭘﺸــﯿﻨی ﻛﻮرد ،ﺑــﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯽ زۆرﺑﻣﺎن ھﻣﯿﺸ ﺟﺎﻣﺎﻧﯾﺎن ﺑﺳرەوە ﺑﻮو، ﺋﺴﺘﺎش ھﻧﺪﻚ ﻟ ﭘﯿﺎوە ﺑﺗﻣﻧﻛﺎن ﺋم ﻛﻮﻟﺘﻮورەﯾــﺎن ﻻ ﻣــﺎوە ،ﺋﮔرﭼﯽ ﻛم ﺑﻮوە و ﻟﮔڵ ھﺎﺗﻨ ﭘﺸــوەی ﻧوەی ﻧﻮێ ﺋو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﻛﻮردەوارﯾﯿ ﺳﯿﻤﺎ ﺟﯿﺎوازەی ﻛﻮرد ﺑرەو ﻟﻧﺎوﭼﻮون دەﭼﺖ.
ﻣﺮۆﭬﺎﯾﺗﯿﯿﻛﯽﻧﺧﯚش
ﺟﺎﻣﺎﻧ ..ﺑ ﺋوەی ﻣﯿﺮاﺗﮕﺮ ﺟﺒﺖ دەﻣﺮێ
ﺋﯿﺮﯾﻦ ﺑﺮادی ﺑ ﺷﺎﺟﻮاﻧﯽ ٢٠١٣ی ﺋﻣﺮﯾﻜﺎ ٢٠١٣ی ھﺒﮋﺮدرا
ﺗﭘﯽ ﺷڕ دەﺳﺘﯽ ﺑ ﻛﻮﺗﺎن ﻛﺮد .وەك ﺑﯽ ﺋوەی ﺗﺎ ﺋﺴﺘ ﻟ ﺳﻮورﯾﺎ رووی داوە ﺗﻧﯿــﺎ ﺑرﻛﻮﻚ ﺑ و ھﺸــﺘ ﺟﻣﯽ ﺳــرەﻛﯽ ﻧھﺎﺗﺒﺘ ﭘﺸﻜﺸﻜﺮدن .ﻟم ﺷڕەدا ﺑ ﭘﭽواﻧی ﮔﺸﺖ ﺷڕﻜﯽ ﺗﺮ ،ھﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺷــڕﻛر ﯾﺎن ﺗﻣﺎﺷــﺎﻛرە ،ﻧﯿﯿ ﻧﺎوﺑﮋﯾﻜر ﺑ .ھﯚی ﺋوەش وەك دﺘ ﺑرﭼﺎوﻣــﺎن ،زۆر ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻟﯽ ﻧﺎوﭼﯾﯽ و ﻧﺎودەوﺗﯽ ،ﻟو ﺷــڕە ﺋﺎﯚزەدا ﺗﻚ دەﺳــﺮەوﻦ ﺗﺎ ﯾﻛﻼ دەﺑﻨوە ،ﺑس ﺟﯽ داخ و ﻛﺳرە ﻟ ھﯿﭻ ﯾﻛﻚ ﻟو ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﻟدا ،ھﺳﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﯿﺎﻧ و ﺑﻨوای رەوﺷﺘﯽ ﺳردەﻣﯿﯿﺎﻧ ،ﻧﺎﯾﻧ دﯾﺘﻦ. ﺷﺦ ﯾﻮﺳﻒ ﻗرەزاوی ،ﮔورە ﻓﺘﻮادەری رﭽﻜی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﻮوﻧﻨ ﻣزەو، ﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺧﯚﺑﺧﺘﻜﺮدن و ﻣﺎڵ ﺑﺧﺘﻜﺮدﻧﯽ راھ و ﮔﻮﺗﯽ ﺋوەی ﺑﺷــﺎر ﺋﺳــد و ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯾﻠﯽ دەﯾﻜن ﻟ ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺟﺎڕی ﺷڕە ﻟ دژی ﮔﺸﺖ ﻣﻮﺳﻤﺎﻧﯾﻠﺪا .ﺑ ﻟوە ،وﺗﯾﻠﯽ ﻛﻧﺪاو ﻟﭘﻨﺎو ﺗﻧﮕﮋەﻧﺎﻧوە ﺑﯚ ﺣﺰﺑﻮی ﺑﺷــﺪار ﻟو ﺷڕە ،ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟوە ﻛﺮدەوە ھرﭼﯽ ﺷﯿﻌی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ،ﻛ ﻟو وﺗﯾﻠــدا ﻛﺎر دەﻛن ،ﺑڕﯿﺎن ﺑﻜﻧوە ﺑ ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋوەی ﻻﯾﻧﮕﺮی ﺣﺰﺑﻮن و ﭘﺎرەی ﺑﯚ دەﻧﺮﻧوە .ھروەھﺎ ،ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﻛ ﺗﺎ دوﻨ ﺑﺎوەڕی ﺑ دەﺳﺘﮫﺎوﮋ و ﺑﮕی ﻓڕەﻧﺴﯿﯿل ﻧدەھﻨﺎ ﻟﻣڕ ﺋوەی ،ﻛ رﮋﯾﻤﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﭼﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﯽ ﻟو ﺷڕەدا ﺑﻛﺎر ھﻨﺎوە ،ﺋﺴﺘ ﺋوﯾﺶ ﺑﺎوەڕی ھﻨﺎوە و ﮔرﻣﺘﺮﯾﺸ ﻟوان. ﻟ ﻻﯾﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺋﻮردن ﺧﯚی ﮔﯿﭫ دەﻛﺎﺗوە ﺑﯚ ﺷــڕ ،ﻛ ﺳت ﻛﺸی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوەﺧﯚی ھﯾ .ﻣﯿﺴــﺮ ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟ ﺗﻧﮕﮋەی ﺑرﺑﯿﻨﮕﺮی ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯽ و ﺷﻗﺎﻣﻜﯽ ھﯾﺴﺎو ،ﭼﻮوە ﺑرەی دژ ﺑ ﺳﻮورﯾﺎوە و ﮔﺸﺖ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﻟﯽ ﺧﯚی ﻟﮔﯿﺪا ﺑی .ﻣﺎوەی ﺳﺎﻜ ،ﺋﯿﺨﻮاﻧﯽ ﻣﯿﺴﺮ ﻟﮔڵ ﺋﺮاﻧﺪا ﺗﺑﺎن و ﭘﯿﺎن واﯾ دەﺑ ﺋو ﺷــڕە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧ ﺑﻛﯚﺗﺎ ﺑ، ﺋﺴــﺘ ﺑﺎﯾﺎن داﯾوە ﻟﺑرﺋوەی ﺳــﻮودی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻟ ﮔرﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺷڕەﻛدا دەﺑﯿﻨﻨوە .ﺑﯚ ھﻣﻮو ﻻﯾك ،ھرﻤﯽ ﺑ ﯾﺎن ﻧﺎودەوﺗﯽ ،ﺷڕی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﻮوەﺗ وەرﯾﺴﯽ رزﮔﺎری .ﺗﻧﺎﻧت ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﻛ دوو ﺣوﺗﻮوە ﺑ دەﺳﺘﯽ ﺧﯚﭘﺸــﺎﻧﺪەرﯾﻠﯽ ﺧﯚﯾوە داﻣﺎوە ،ﺋﺴﺘ ﺑﯚی ﺑﻠﻮێ ،ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺧﯚی دەﺧﺎﺗ ﻧﺎو ﻛﻮورەی ﺋﺎﮔﺮەﻛوە ھرﭼﻧﺪە دوو ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮﯾﺸــ ﺑﺒﺎﻛﺎﻧ داری ﺗﻮە دەژەﻧ .ﺑ ﻛﻮرﺗﯽ ،ﻟو ﺷڕەدا ﻛﯚﻣﮕی ﻣﺮۆﭬﺎﯾﺗﯽ ﺑ ﮔﺸﺘﯽ، ﻧﺧﯚش دەردەﻛوێ ،ﻧﺧﯚﺷﻚ ﻛ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑ ﭼﺎرەﺳری ﺗواو ھﯾ. ﻧﺧﯚش ﻧﺑ ﺋو ﻛﺎرەﺳﺎﺗ وا ﺑردەوام ﻧﺎﺑ. ﭼﯿﯽ ﺗﺮت ﺑﯚ ﺑﺎس ﺑﻜم؟ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﯽ ﻗرەزاوی ﺗﻧﮕﺗﺎو ﺑﻮوە و دەﺑﯿﻨ ﺑﺎرودۆخ ﺑرەو ﺗﻧﮕﮋەﯾﻛﯽ ﮔورەﺗﺮ ﻟوەی ﺗﺎ ﺋﺴﺘ ھﯾ، دەڕوا و ﺷــڕ ﻟــ دەرﮔﺎی ﻣﺎﯽ وﯾﺶ ﻧﺰﯾﻚ دەﺑﺘــوە .ﺗ دەﮔﺎت ﺋو ﻓﺘﻮای ﺟﯿﮫﺎدەی ﻗرەزاوی و ﮔورە ﭘﯿﺎوەﯾﻠﯽ رﭽﻜی ﺳﻮوﻧﻨ ،ﻛ ﭘﺶ ﭼﻧﺪ رۆژﻚ ﻟ ﻗﺎھﯿــﺮە داﯾﺎن ،ژﺮ ﺑژﺮی ﺑ ﻛﺎﻓﺮ ﻟﻗﻣﺪاﻧﯽ ﺗواوی ﭘﯾەوﻛﺎرەﯾﻠﯽ ﺷﯿﻌﯾ ﻟ ﺳرووﺷﯿﺎﻧوە رﮋﯾﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ .ﺋوەی ﻣﻦ ﺗﯽ ﮔﯾﺸــﺘﺒﻢ ،ﺟﯿﮫﺎد ﻟ دژی ﻣﻮﺳــﻤﺎﻧﯾﻠﺪا ﻧﺎﯾﺗ ﻛﺮدن .ﺋﯿﺘﺮ ﺑﺎ ﺋوەش ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﯾﻦ ﻟﺮە ،ﺋو ﻓﺘﻮای ﺟﯿﮫﺎدە ﻟﻛﯾك دەﺑ ﺑ ﻧﺎوﭼواﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋم ﺳردەﻣوە وەك ﻟﻛی ﺋﻧﻔﺎﻟﯽ ﮔﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟ ھﺷﺘﺎﯾﻟﯽ ﺳﺗی راﺑﺮدوودا. زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﻟوە ،ﻟﻻی ﮔﻟﯾﻠﯽ ﻋرەﺑﺪا ﺗﺎ ﺋﺴﺘ رﺰﻚ ﺑﯚ ﺷﯿﻌی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ و ﺣﺰﺑﻮ دەھﺎﺗﻨ داﻧﺎن ،ﻛ ﺳرﭼﺎوەﻛی دەﮔڕاﯾوە ﺑﯚ ﺑرﮔﺮﯾﯽ ﺣﺰﺑﻮ و ﮔﻟﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻟﺒﻨﺎن ﻟ رووﺑڕووﺑﻮوﻧوەی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﺪا .ﺋﺴﺘ ﺋو رﺰەی ﺟﺎران دەﻛﺸﻨوە و دەﻦ ﺋوە ﺷڕﻚ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺧﺎﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﻤ ﺋﮔﯿﻨﺎ ﻛی ﺣﺰﺑﻮ دوژﻣﻨﯽ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﺑﻮوە؟ راﺳﺘ ،ﻧﺎﺣزاﯾﺗﯽ ﻛ ﻟ ﺑﻨوای رەوﺷــﺘﻛﯽ دەرﭼﻮو ،ﻧك ﺗﻧﯿﺎ ﺋﺴﺘ و داھﺎﺗﻮوت دەﺳﺘوە، راﺑﺮدووﺷﺖ ﻟ دەﻛﺎ. ﻣﻦ ﺑﯚ ﺧﯚم وەك ﺋوەی ﺗﺎزە ﻟ ژﺮ ﺑﺎری ﻣﯚﺗﻛﯾﻛﺪا راﺳﺖ ﺑﻮوﺑﻤوە ،ﭼﺎو ﺑ دەروﭘﺸﺘﺪا دەﮔم ،ﺋﺎﺧﯚ ﺋوەی روو دەدا راﺳﺖ و دروﺳﺘ ﯾﺎن ﺧون؟ ﭼﻤﺎ ﺋو ھﻣﻮو ﻛﯿﻨوەری و رك و ﺑﻮﻏﺰە ،ﺑﯚ ﺋو ھﻣﻮو ﻣﺎوەﯾ ،ﻟ ﺳﯿﻨی ﺷﯿﻌ و ﺳﻮوﻧﻨدا ھﺎﺗﺒﻮوە ھﮕﺮﺗﻦ؟ ﺑﺎﺷ ﺋﮔر ﻛﺸ ﻛﺸی ﺳﻮوﻧﻨ و ﺷﯿﻌﯾ ،ﺑﯚﭼﯽ وﺗﯾﻠﯽ زﻟﯽ رۆھت و رۆﺋﺎوا وا دەﻛن؟ ﺧﯚ دﯾﺎرە ﻛ ﭘﺮﺳﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻟ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑ ﺷڕی ﺷﯿﻌ و ﺳﻮوﻧﻨ ﯾﻛﻼ ﻧﺎﺑﺘوە .ﯾﺎن ﺋﺎﺧﯚ ھر ﭘﺮﺳﯽ ﭼك ﻓﺮۆﺷﺘﻨ ﯾﺎن ﺷڕی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ وﺗﯾﻠ ﻟ ﻧﻮان رۆھت و رۆﺋﺎوادا ﻛﺘﻮﻣﺖ وەك ﺷــڕی ﮔورەی دﻧﯿﺎ؟ ﺋﮔر ﺋﻣﺎﻧﯾ، ﺑﯚﭼﯽ ﻣﻮﺳﻤﺎﻧﯾﻞ ﺑﯿﺮﻚ ﻟ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﻛﻧوە؟ ﺑم ھرﭼﯿﯿك ﺑ ﻟواﻧ ،دواﺟﺎر دﻤوە ﺳــر ﺋوەی ،ﻛ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﺗﯽ ﻧﺧﯚﺷــ و ﻧﺧﯚﺷــﯿﯿﻛﯽ ﮔﺮاﻧﯿﺶ .ھر ﺟﺎرﻜﯿﺶ ﻟ ﻣــﮋوودا ،ﻛ ﻣﺮۆﭬﺎﯾﺗﯽ ﻧﺧﯚش ﻛوﺗﺒ ،ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﮔورە رووی دﻧﯿﺎی ﮔﺮﺗﻮوەﺗوە.