ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ژﻣﺎرەی ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن زﯾﺎﺗﺮە
ﺳەرﭼﻨﺎر ﻟە رۆژدا ﻧﺎوﭼەی ﮔەﺷﺘﯿﺎری و ﻟە ﺷەودا ﺷﻮێﻨﯽ ﺷەڕ
ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ٣٩ﻗوارەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ھﺒﮋاردﻧﻛﺎن ﺑﯚ ﺑﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟ ھﺒﮋاردﻧﻛﺎﻧﯽ ٢١ی ﺋﯾﻠﻮول ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون .ﺋو ھﺒﮋاردﻧ دەﻛﺮێ ﻧﺎوی "ھﻮەرﯾﻨﯽ ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯿﺗﯿﯿﻛﺎن"ی ﻟ ﺑﻨﺮﺖ .ﺋوە ﻟ ﻛﺎﺗﻜﺪاﯾ ﻛ ھﻣﻮو ﻻﯾﻧ ﺳﯿﺎﺳـــﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ھرﻢ ﺟﺧﺖ ﻟﺳـــر ﺑھﺰﺑﻮوﻧﯽ ﭘﮕی ﺟﻣﺎوەرﯾﯿﺎن و زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ رﮋەی دەﻧﮕﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛن.
7
3
ﺋەﻣﯿﺮ ﺣەﺳەﻧﭙﻮور: ﺗێڕواﻧﯿﻨێﮏ ﻟﻪ راﺑﺮدوو و داﻫـــﺎﺗﻮوی ژێﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
14
ﻧﺮخ ٥٠٠ :دﯾﻨﺎر
ﺳﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜﯚ ﺑە ﺋﺎﮔﺮی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردان دەﺳﻮوﺗێ ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚ ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾــەی ﺳــەدەﯾەك ﻟەﻣەوﺑــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ داﺑــەش ﻛــﺮد ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــە ﺋﺎﮔــﺮی ﻧەوﺗــﯽ ﻛــﻮردان دەﺳــﻮوﺗێﺖ .ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدان ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛــﻮرددا دەﺷــﻜێﺘەوە. رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑەرەو ﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﻧەﺧﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ دەﭼێــﺖ ﻛــە دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﻟەﺳەر دەﺑێﺖ. ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﭘەﯾامﻧــﮕﺎی رۆژﻫەاڵﺗﻨﺎﺳــﯽ ﻟــە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی ﺳــﯚﭬﯿەﺗﯽ ﻣﯚﺳــﻜﯚ ﺑــﯚ "وﺷــە" دەڵــێ :ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚ ﺗەﻧﯿــﺎ وەﻛﻮ ﺋەﻧﺠــﺎم ﻣﺎوەﺗــەوە و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەﻛﺎت. ﺋــەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺑــﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەﯾــە و دەڵــێ، "ﺋەﮔــەر ﻛــﻮرد ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑــﻜﺎت ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻫەرﺳــێ ﺑەﺷــﯽ ﺑﺎﻛﻮر و ﺑﺎﺷــﻮور و رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚوە ﻫەﯾــە، ﺑﺒﻨــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﯾــﺎن ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺋەوا ﺑــﯚ ﻛﻮرد ﺑــﺎش دەﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜــە رزﮔﺎرﻣــﺎن دەﺑێــﺖ ﻟــە ﻋــەرەب و دەﺑﯿﻨە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ".
ھرﻢ دەﺗﻮاﻧ رﻛﺎﺑراﯾﺗﯿﯽ رووﺳﯿﺎ ﺑﻜﺎت
6
ﻛﯚﻣﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟ ﻧﻮوﺳﺮاوﻜﺪا ﯾﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑ ﻧﯾﺎر ﻧﺎو دەﺑﺎت " ١٠٠ﻣﻮوﭼەﺧﯚری ﭼەﻗﯚﻛێﺸﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻫەزاران دەﻧﮕﯿﺎن ﺳﺎﺧﺘە ﻛﺮد" ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە راﭘﯚرﺗێﻜــﺪا دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚی ﺋﺎﮔــەدار دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە رێﮕــەی ﺳــەت ﮔەﻧﺠﯽ ﻣﻮوﭼەﺧــﯚری ﭼەﻗﯚﻛێﺸــەوە ﻟە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﺷــﺎرۆﭼﻜەی دووزﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﻫــەزاران دەﻧﮕﯿﺎن ﺳــﺎﺧﺘە ﻛــﺮدووە ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛــەدا ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻧەﯾــﺎر ﻧﺎﺳــێرناوە ﺑــەوەی ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟــە ﻛێﺸــەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛــەی ﻛﯚﻣــەڵ )ﺋەﺑــﻮ ﺳــەﻫﯿﺐ( وەرﮔﺮﺗﻮوە ﯾﯚ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﻫەڵﺒﮋاردن. 2
10
ﻣﯿﺴﺮ
ﺋﯿﺨﻮانﻣﻮﺳﻠﻤﯿﻦﺑەﻫﺎریﻧەﻫێﻨﺎ 8
ﺷرﻗﻮﻟﺌوﺳت:
ﻋﻟﯽ ﻧﯿﻌﻤ
٢٤ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﻋێﺮاق دﯾﺎر ﻧﯿﯿە
ﻣﻮوﭼی ﻛﺎرﻣﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﯚڕێ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺑــﯚ دووﺑــﺎرە داڕﺷــﺘﻨەوەی ﻣﻮوﭼــەی ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق داﻧــﺎوە و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێــﺖ ﻣﻮوﭼــە ﻛەﻣــەﻛﺎن زﯾــﺎد ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻣﻮوﭼــە زۆرەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺗﯚزێــﻚ ﻛــەم ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾﯿــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻧەﺟﯿﺒــە ﻧەﺟﯿــﺐ ﻛــە ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان دەﻛﺎت ،ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە "وﺷــە" ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧەﯾــە ﺧﺸــﺘەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑــﯚ ﻣﻮوﭼە و دەرﻣﺎڵــەی ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ داﻣﻮدەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە وێــڕای ﺋﺎﻣﺎژەدان ﺑــەوەی ﻛە ﻫەﻧﺪێ ﻟــە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪان ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛــەم وەردەﮔــﺮن ،دەڵێ،
ﻧوەی ﻧﻮﯽ ﻧ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮی ﺋﺮاﻧﯽ
"ﻟﯿﮋﻧەﻛــە ﻫەوڵــﯽ ﻫێﻨﺎﻧەدﯾــﯽ دادﭘــەروەری ﻟەﻧــﺎو ﻣﻮوﭼــەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ دەوڵەﺗــﺪا دەدات و ﺋەواﻧــەی ﻛــە ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن ﻛەﻣــە ﺑــەرز دەﻛﺎﺗــەوە و ﺋەواﻧەﯾﺸﯽ ﻛە ﻣﻮوﭼەﯾﺎن زۆرە ،ﻟەواﻧەﯾە ﻛەم ﺑﻜﺮێﻨەوە". ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻧەﺟﯿــﺐ ﺋــەم ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻫەرێﻤﯿــﺶ دەﮔﺮێﺘەوە. ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾﯿــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق دﻛﺘﯚر ﺋەﺣﻤــەد ﭼﺎوﺷــﯿﻦ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺋــەم ﻛﺎرە ﻫێﺸــﺘﺎ زۆری ﻣــﺎوە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜﺮێﺖ ﭘڕ ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر ر و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە و ﻟەوێــﺶ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳــەر و ﭘﺎﺷــﺎن ﺑێﺘــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋەوﺟــﺎ ﺋەﮔــەر
رێﺒــﺎز ﻓەﺗــﺎح ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێ ﭘــڕۆژەی دەﺳــﺘﻮور ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻟەﺳــەر ﺑﻜــﺮێ ﻟــە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺋەﻣــە ﺑــە ﻫەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﺑــﺎش دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑــەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەی ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧێــﻚ و ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﺎوەڕی ﺧــﯚی ﺗﺎ ﺋــەو رادەﯾــەی ﻣﻮﻣﻜﯿﻨــە ﻟەﻧــﺎو دەﺳــﺘﻮوردا ﺑﺒﯿﻨێﺘەوە ،ﺑــەاڵم ﺋێﻤــە ﮔﻮﻣﺎمنﺎن ﻫەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺎﻛــﺮێ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﺒــێ ﯾــەك ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨــێ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗــﺮ ﻫەژﻣﺎر ﺑﻜﺮێ ﻛــە ﺗﻮاﻧــﺎ و دەﻧﮕﺪەر و ﺟەﻣﺎوەرێﻜــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﻟەﺳــەر ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻫەﺑــێ ،ﻧــەك ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗــﺮ ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﺣﺰﺑــە دەﺳــەاڵﺗﺪارەﻛﺎﻧەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﻟەﺳــەر دروﺳــﺖ ﺑﻜــﺮێ و ﮔﻮﺷــﺎر ﻟەﺳــەر ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﻗﺒﻮوڵﻧەﻛﺮدﻧﯽﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن.
وﺗﺎرەﻛی رﻜﺨری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮔﯚڕان ﺑﯚ ﻛ ﺑﻮو؟
ﻻﯾﻧﻛﺎن ..ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺧرﯾﻜﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻦ
ﻫەﻓﺘــەی راﺑــﺮدوو ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ رێﻜﺨــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟــە وﺗﺎرێﻜــﺪا ﺑــﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــەی ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك زۆر ﺗﻮﻧــﺪ دوا و زۆرﺑــەی ﭼﺎودێــﺮان ﻛﯚﻛــﻦ ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی وﺗﺎرەﻛــە ﺋــەو ﻛەﺷــە ﻫێــﻮرەی ﺑــەرەو ﺋﺎڵــﯚزﻛﺎن ﺑــﺮدەوە ﻛــە ﺑەﻫﯚی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﻮوری ﻫەرێﻢ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﭘەﯾﺪا ﺑﻮو.
ﻫەرﺳــێ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﭘێﺪاﮔــﺮن ﻟەﺳــەر ﺑەﺷــﺪاری ﭘــێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﺣــﺰب و ﻻﯾەﻧﺎﻧــەی ﻧﻮێﻨەرﯾــﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ﻧﯿﯿــە ﻟــەو ﻟێﮋﻧەﯾــەی ﻛــە ﺑڕﯾﺎرە ﺑــﯚ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوەی رەﺷﻨﻮوﺳــﯽ دەﺳــﺘﻮور ﭘێــﻚ ﺑێــﺖ .ﺣﺰﺑــە ﺑﭽﻮوﻛــەﻛﺎن و ﺋێﺰﯾﺪی و ﺗﻮرﻛامﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺑەﺣﺰﺑﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯽ و ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە. ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑــﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻗﯚرﺧــﻜﺎری ﻟــە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪان و ﺋــەوەش ﺑە واﺗﺎی ﺑەﺣﺰﺑﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻫەﻣﻮو ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﻋﻮﺳــامن ﺣﺎﺟــﯽ ﻣــﺎرف ﮔﻮﺗــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮور ﺑەﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــﺮاون و ﺑەدﮔﻤەن ﺑــﺎس ﻟــە رووە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەﻛــەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ وەﻫــﺎ ﮔﺮﻧــﮓ ﻛــﺮاوە .ﺋەو دەڵــێ" ،ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی دەﺳــﺘﻮوردا ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑﻮوﯾﻨــە ،ﺑــەاڵم وەﻛــﻮو ﻫﺎوواڵﺗﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﻣــﯽ دەزاﻧــﻢ ﻛە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯿﺪا ﺑێﺪەﻧﮓ ﻧەﺑــﻢ و ﺗێﺒﯿﻨــﯽ و ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛﺎمنﺎن ﺑەﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑﮕەﯾەﻧﻢ".
16
15
ﮔﯚڕان ..ﻧﺎﺑ ﻻﯾﻧ ﺑﭽﻮوﻛﻛﺎن ﺑﺷﺪارﯾﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی دەﺳﺘﻮور ﺑﻜن
4
5
ﺳەراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺣﯿﺴﺎب ﺑﯚ ﯾەﻛﱰ ﻧﺎﻛەن 8
رووﺳــﯿﺎ دەزاﻧــێ ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺘــە رﻛﺎﺑــەری ﻟــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﮔﺎزی ﴎوﺷــﺘﯽ ﺑــﯚ ﺋەوروﭘــﺎ، ﺑﯚﯾــە ﻣﯚﺳــﻜﯚ ﻫﺎوڕێﯿەﺗﯿﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەڵﺒــﮋاردووە ،ﺋەﻣــە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺑەﻛــﺮ ﺷــﺎﻣﺤەﻣەد ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﯿﺴﺘﯿﻮﺗﯽ ﻛﻮردە ﻟە رووﺳﯿﺎ. ﺋــەو ﻟــە دﯾامﻧەﯾەﻛــﯽ رۆژﻧﺎﻣــەی "وﺷــە"دا ﺑــﺎس ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﻛﺎت و ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﯽ رووﺳــﯿﺎ ﻟە ﻫەوﻟێــﺮ ﻟەو ﺑــﻮارەدا رۆڵﯽ "ﺑﺎش" ﻧﺎﮔێڕێﺖ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋەﻣــڕۆ رۆژێﻜــﯽ ﺗــﺮە و ﺳــەردەﻣﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿــە. ﻣــﻦ دڵﻨﯿــﺎم ﻟــەوەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێــﻢ و ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوەﻧــﺪە ﺗﻮاﻧﺎﯾــﺎن ﻫەﯾــە ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و رووﺳﯿﺎدا راﺑﮕﺮن.
ﺑﺑﻜﻮژەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧﻛﺮﻦ ﻛﺸﻛ ددەﺑﯾﻨ ﻻھﺎی
3
5
2
ﻛﺎرﻣﻧﺪاﻧﯽ ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣت ﻟ ھردوو دﯾﻦ ﺑﻮون
16
2
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
ﺳﻴﺎﺳەت
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻧﻮوﴎاوێﻜﺪا ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑە ﻧەﯾﺎر ﻧﺎو دەﺑﺎت
١٠٠ﻣﻮوﭼەﺧﯚری ﭼەﻗﯚﻛێﺸﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ""١٠٠ ﻫەزاران دەﻧﮕﯿﺎن ﺳﺎﺧﺘە ﻛﺮد" ﻛرﻛﻮوك /وﺷ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە راﭘﯚرﺗێﻜﺪا دەزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺋﺎﮔەدار دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە رێﮕەی ﺳەت ﮔەﻧﺠﯽ ﻣﻮوﭼەﺧﯚری ﭼەﻗﯚﻛێﺸەوە ﻟە ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳەاڵﺣەدﯾﻦ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷﺎرۆﭼﻜەی دووزﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﻫەزاران دەﻧﮕﯿﺎن ﺳﺎﺧﺘە ﻛﺮدووە ،ﻫﺎوﻛﺎت ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛەدا ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﻧەﯾﺎر ﻧﺎﺳێرناوە ﺑەوەی ﺳﻮودﯾﺎن ﻟە ﻛێﺸەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛەی ﻛﯚﻣەڵ )ﺋەﺑﻮ ﺳەﻫﯿﺐ( وەرﮔﺮﺗﻮوە ﯾﯚ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﻫەڵﺒﮋاردن. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ٢١ی ﻧﯿﺴــﺎن/ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ٢١ی ﺋەﭘﺮﯾﻠﯽ راﺑــﺮدوو ﺑەڕێﻮە ﭼــﻮو ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻛــﻮرد ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ و دﯾﺎﻟــە و ﺑەﻏﺪا ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨﺎ.
ﺑــە ﻧــﻮوﴎاوی داﻣــەزراوەی ﻣەﻛﺘــەب و دەزﮔﺎﻛﺎن /ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ٢ی ﺋﺎﯾــﺎر/ (٠٢١ﻟــە ی )ا(٠٢١/ ﺑــە ژﻣــﺎرە )ا/ ﻣﺎﯾــﯚی راﺑــﺮدوو ،ﺑــە ﺋﯿﻤــﺰای ﺑﯿــﻼل ﺳــﻠێامن ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی
ﻫەڵﺒــﮋاردن راﭘﯚرﺗێــﻚ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەﺷــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﮔﺸــﺖ ﻣەڵﺒەﻧــﺪ و ﺳــﻜﺮﺗﺎرﯾەﺗەﻛﺎن ﻛــﺮاوە و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺑــە وردی ﻫــﯚی دەرﻧەﭼﻮوﻧــﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛەﯾــﺎن ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳەاڵﺣەدﯾﻦ دەﺧﺎﺗە ڕوو. ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛــەدا ﻫﺎﺗــﻮوە ،ﭘێﻨــﺞ ﻛەﺳــامن ﺑــﯚ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﻛﯚﻣــەڵ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮد، ﺑــەاڵم دوای ﺳــەرداﻧﻜﺮدﻧﯿﺎن، ﻫﯿﭽﯿــﺎن رازی ﻧەﺑــﻮون ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ ﺑﻜــەن ﺑەﻫــﯚی ﺋــەوەی ﻟــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە دوو ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑــﯚ
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﮔﯿﺮاواﻧﯽ ﭘەﯾەدەی ﺋﺎزاد ﻛﺮد دﻛﺘﯚر ﺟەﻋﻔەر ﺣەﻣﺎم ﻧﻮێﻨەری ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات /ﺑﺎڵﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﭘەﻛەﻛە" /ﭘەﯾەدە" ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێ دۆﺧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﺧﺮاﭘە ،ﺋەو رەﺧﻨﺎﻧەش رەت دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﺣﺰﺑەﻛەی ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ دەﯾەوێ ﺋﯿﺪارەی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردی ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺑەاڵم ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺸﯽ دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺷﯚرﺷﯽ ﺳﻮورﯾﺎوە ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﯿﺮاواﻧﯽ ﭘەﯾەدەی ﺋﺎزاد ﻛﺮدووە .ﺣەﻣﺎم ﻟەو دﯾامﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗەی ﻟەﮔەڵ "وﺷە" ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻫﯿﭻ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ و ﭼەك و ﺗەﻗەﻣەﻧﯿﯿﺎن ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻧەﯾﺎراﻧﯽ رژێﻤەﻛەی ﺋەﺳەد وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ﺧەڵﻜﯽ ﻫەر ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯿﺶ ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردی ﺋﯿﺪارەی ﻧﺎوﭼەﻛەی ﺧﯚی دەﻛﺎت.
ﺋێﺴــﺘە ﻛــﻮرد ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە چ دۆﺧێﻜﺪاﯾە؟ ﻛــﻮرد ﻟــە دۆﺧێﻜــﯽ زۆر ﺧﺮاﭘﺪاﯾــە و ﻫێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻫــەوڵ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــنت و ﺑﺎﺷــﱰﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛــە دەدەن. ﺋێﺴــﺘە چ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردی ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎ؟ ﺋﯿــﺪارەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی ﻟەﻻﯾــەن ﯾەﻛﯿﻨــەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔــەل دەﻛــﺮێ، ﻟــە ﺑــﻮاری ﺗەﻧﺎﻫﯿﯿــﺶ ﻫﯿﺰێــﻚ ﻛــە ﺳــەر ﺑــە دەﺳــﺘەی ﺑــﺎاڵی ﻛﻮرداﻧــﯽ رۆژﺋﺎواﯾــە ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە دەﭘﺎرێــﺰێ، ﻟــە ﺑــﻮاری رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿــﺶ ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪارن ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێ. ﭘەﯾەدە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟــە چ ﻻﯾەﻧێﻚ وەردەﮔــﺮێ ﺗــﺎ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟــە ﺋﯿــﺪارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎنﺑﻜەن؟ ﺋێﻤە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟــە ﻣﯿﻠﻠەﺗــﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەﻛەﯾــﻦ و ﻫێــﺰی ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد ﺋﯿــﺪارەی ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾــە دەﻛــەن و ﻫێﺮﺷــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑــﯚ ﺳــەر ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی روو دەدات و ﺋێﻤــە ﺑــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﮔەﻟــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن رووﺑــەڕووی ﻫــەر ﺑﺎرێﻜﯽ ﻧەﺧــﻮازراو دەﺑﯿﻨەوە ﻛە دژی ﻛﻮرد ﺑﻜﺮێﺖ. ﻫێــﺰ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛــﻮردی ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿــﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﭘەﯾەدە ﻫەﯾــە ﺑــەوەی ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧــە ﻫــەوڵ ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﱰۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی دەدات؟ ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە زۆرﺑــەی ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻫەﯾــە ﻟــە ﺋﯿﺪارەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﺑــەاڵم ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﻻﯾەﻧﺎﻧــە ﭘێﯿــﺎن ﺧــﯚش ﻧﯿﯿــە ﺋﯿﺪارەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛــﻮردی ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻫەﺑــێ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــامن ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻫەﯾــە و ﻣﺎﻓــﯽ ﻫــەر ﺣﺰﺑێﻜــە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻟــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ﺑــﻜﺎت ﻛــە ﺋەﻣــڕۆ ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە، ﺑــەاڵم ﺋێﻤــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧــە ﻧﺎﻛەﯾــﻦ ﻛــە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر دەﺳــﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ،ﺋــەم ﺟــﯚرە ﻟێﺪواﻧﺎﻧــە ﻟێﺪواﻧــﯽ دروﺳــﺖ ﻧﯿﯿــە و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋێﻤــە ﺋەوەﯾە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ﺑێﺘــە دروﺳــﺘﻜﺮدن ،ﺑــە
رێﮕەﭘێﺪاﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻫەر ﻛﺎرێــﻚ ،ﺋەوە ﺑــﻮو ﻟــە دوای ﺳــەﻋﺎت دووی ﭘــﺎش ﻧﯿــﻮەڕۆوە ﺑــە ﻫــەزاران دەﻧﮕﯿــﺎن
ﺳﺎﺧﺘە ﻛﺮد. ﻫﯚﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی دەرﻧەﭼﻮوﻧــﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛــەی ﻛﯚﻣــەڵ وەك ﻟــە
ﺑﻨەﻣﺎڵەیﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽرۆﺑﯚﺳﻜﯽ:
ﻧﻮێﻨەری ﭘەﯾەدە ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﺳﺎزداﻧﯽ -وﺷ
ﻛــﻮرد دەﺑــێ ﺋەوﯾــﺶ ﺑــﯚ ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ دەﺑــێ ،ﺑﯚﯾــە ﺑــەزۆر و ﺗــﻜﺎی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ و ﻧﺎوﭼــە )ﺋەﺑــﻮ ﺳــەﻫﯿﺐ( رازی ﺑــﻮو ﺑــە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮدﻧﯽ. ﻧﻮوﴎاوەﻛــە ﺋــەوەی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ڕوو ﻛــە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە رێﮕــەی ١٠٠ ﮔەﻧﺠــﯽ ﻣﻮوﭼەﺧــﯚری ﺧــﯚی و ﭼەﻗﯚﻛێﺸــەوە ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻣەڵﺒەﻧــﺪ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ٨ﺑﻨﻜــەی دەﻧﮕــﺪان ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﻮون ،ﻛﺎرﺗێﻜﯿــﺎن ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﻛــﺮا ﻛــە ﭘﯿﺘــﯽ "م"ی ﭘێــﻮە ﺑــﻮو وەك ﻫێامﯾــەك ﺑــﯚ ﻧﺎﺳــﯿﻨەوەﯾﺎن و
راﭘﯚرﺗەﻛــەدا ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮاوە "ﺋەﺑــﻮ ﺳــەﻫﯿﺐ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﺪا ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە و ﻻﯾەﻧــە ﻧەﯾــﺎرەﻛﺎن ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟــێ وەرﮔــﺮت و ﺑەﻛﺎرﯾــﺎن ﻫێﻨــﺎ ﺑــﯚ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﻫەڵﺒــﮋاردن، ﻫەروەﻫــﺎ داراﯾــﯽ ﭘــﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ ﻧەﻛﺮدﯾــﻦ و ﻟــە ﻛــﯚی ٩٧ ﭼﺎودێــﺮ ﻛــە ﺑﺎﺟــﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚمنﺎن ٦٢ﯾــﺎن ﺋﺎﻣﺎدەﺑــﻮون ﺑــﯚ ﻛﺮدﺑــﻮون٦٢ ،ﯾــﺎن ﻟەﺳەر ﺳﻨﺪووق. راﭘﯚرﺗەﻛــە ﺑــﺎس رۆڵــﯽ ﭘﺎرﺗﯿــﺶ دەﻛﺎت و دەڵــێ ،ﺳــەرﺟەم ﺑﻨﻜــەﻛﺎن ﻛﯚﻧــﱰۆڵ ﻛﺮاﺑــﻮون ﻟەﻻﯾــەن ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﭘﻠەی دووەﻣﯿﺶ ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە. "ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ راﺑــﺮدوو ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ دەﻧﮕــﺪان ﻟەﻧﺎو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی دووز ﻛﺮاﺑــﻮوەوە و ﺋەﻧــﺪام ﻛﯚﻣﯿﺘەﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــە ﻧــﺎوی )ﻛﺎﻣﯿــﻞ( ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑــﻮو ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺳــەرەوە ﺑــێ و ﺑەﻫﯚﯾــەوە ﯾەﻛێﺘﯽ ٥٠٠دەﻧﮕــﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛــﺮد" ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛەداﻫﺎﺗﻮوە.
ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ رێﮕــە ﻟە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﮕﺮﯾــﻦ و ﺋەواﻧە ﻫێﺮﺷﯽﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﻦ. ﺑــەاڵم رەﺧﻨــەی ﺋەوەش ﻟــە ﺋێﻮە دەﮔﯿــﺮێ ﻛــە ﭘﺎﺑەﻧــﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻫەوﻟێــﺮ ﻧﺎﺑــﻦ ﻛــە ﻟــە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋــﺎوا ﺋﯿﻤــﺰا ﻛﺮاوە. ﻧەﺧێــﺮ ﺋەﻣــەش وا ﻧﯿﯿــە ،ﺋێﻤــە ﻟەﮔــەڵ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻫەوﻟێﺮﯾــﻦ و رێــﺰی ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە دەﮔﺮﯾــﻦ و ﺟێﺒەﺟێﺸــﯽ دەﻛەﯾــﻦ، ﻫــەر ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾــەدا دەﺳــﺘەی ﺑﺎاڵی ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﭘێﻚ ﻫێرنا. ﻫﯿــﭻ ﺋﺎﻣﺎرێــﻚ ﻫەﯾــە ﺑــەوەی ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛــﻮرد ﻛــﻮژراون و ﭼەﻧﺪﯾــﺶ ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﺑﻮوﻧە؟ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ دروﺳــﺖ ﻧﯿﯿــە ،ﺑە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺳــﻮورﯾﺎ ژﻣﺎرەﻛــە ﻛەﻣــﱰە ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﻫەوڵــامن دا ﺋــەو ﺷــەڕەی ﻟــە دﯾﻤەﺷــﻖ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻫەﯾــە ﻧەﮔﻮازرێﺘــەوە ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی، ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﻫەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷﯚڕﺷەوە ﺑــە ﺳــەﺗﺎن زﯾﻨﺪاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮرد ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺳــەر ﺑــە ﭘەﯾــەدە ﻟــە زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺋــﺎزاد ﻛــﺮان، ﻫەﻣــﻮو ﻫەوڵێﻜﯿــﺶ ﺑــەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ رێﮕــە ﻟــە ﺷــەﻫﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﮕﺮﯾﻦ. ﻗﺴــەی ﺋەوەﺗــﺎن ﻟەﺳــەرە ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺘــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﺎﺷــﱰە ﻧــەك ﻫێــﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺑــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردی ﺳﻮورﯾﺎ؟ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛــﻮردی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾەك ﺧﺎڵــﯽ رووﻧﯿﺎن ﻧەﺧﺴــﺘﻮوەﺗە روو ﺑــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺋﯿــﺪارەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺟﮕــە ﻟەوەﯾــﺶ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە داوا دەﻛــەن ﭘەﯾــەدە ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﺋﯿﺪارەﻛﺮدﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی ﺑﻜەن و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن دەڵێــﻦ ﺑﺎ ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑﻦ، ﯾﺎﺧــﯚ ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﺋەوەﻣــﺎن دەﺧەﻧە ﭘﺎڵ ﮔﻮاﯾــە ﭘەﯾــەدە رێﮕــەی ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟــێ دەﮔــﺮن ،ﺋێﻤــە رێﮕــە ﻟــە ﻫﯿــﭻ ﻫێﺰێﻜــﯽ ﻛــﻮردی ﻧﺎﮔﺮﯾــﻦ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﭘﺎراﺳــنت و ﺑەرەوﭘێﺸــﱪدﻧﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردی ﺑﻜﺎت.
ﺑﻜﻮژەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧﻛﺮﻦ ﻛﺸﻛ دەﺑﯾﻨ ﻻھﺎی وﺷ /رۆﺑﯚﺳﻜﯽ .ﻣﺳﻌﻮود ﻣﻧﺎف ﻫەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ٥٠٠ ،رۆژ ﺑەﺳەر ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻗەﺗﻠﻮﻋﺎﻣەﻛە ﺗێﭙەڕ ﺑﻮو. ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن ﭼﻮوﻧە ﺷﻮێﻨﯽ رووداوەﻛە و وﯾﺴﺘﺒﻮوﯾﺎن ﮔﻮڵﯽ ﺳﻮور ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼەﺑﻮوﻧﯽ رۆڵەﻛﺎﻧﯿﺎن داﺑﻨێﻦ ،ﺑەاڵم دادﮔەی ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﺷڕﻧﺎخ ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﺳﻨﻮور و ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﻫەرێﻤﯽ ﻗەدەﺧەﻛﺮاوی ﺳەرﺑﺎزی ٢٥ ،ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﭘێﺒﮋاردﻧﯽ ٣ﻫەزار ﻟﯿﺮەی ﺗﻮرﻛﯽ ﺳﺰا دا. ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﻫــەرای ﻧﺎﯾــەوە، ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ دەﻣﯿﺮﺗــﺎش ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻫەﻓﺘــەی راﺑــﺮدووی ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑەدەﭘــە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــە ﺗﻮوڕەﯾﯿﯿــەوە ﮔﻮﺗــﯽ، "ﻛﺎم ﺳــﻨﻮور؟ ﺋەﻣــﻼ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﺋــەوﻻش ﻫــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن! دە ﺳــﺰا ﺑﺒڕﻧەوە ﺑﺰاﻧﻢ ﭼﯿﺘﺎن ﭘێ دەﻛﺮێ؟". "وﺷــە" ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ زاﻧﯿــﺎری ﻟەﺳــەر ﻓﺎﯾﻠــﯽ رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ و ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎن ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑە ﻓەرﻫــﺎد ﺋەﻧﺠــﻮو ﻛــﺮد ﻛــە ١٢ﻛەس ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛــەی ﻟــەو ﻫێﺮﺷــەدا ﻟەدەﺳــﺖ داوە و ﻫــﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ودﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿە. ﻓەرﻫــﺎد ﺋەﻧﺠــﻮو ﻟەﺑــﺎرەی ﻓﺎﯾﻠــﯽ رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ دەڵــێ" ،ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــە دوو ﻫەﻓﺘــە ﻟەﻣەوﺑــەر ،دادﮔــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳــﭭﯿﻠﯽ ،ﻓﺎﯾﻠەﻛــەی رەواﻧــەی دادﮔــەی ﺳــەرﺑﺎزی ﻛــﺮد .وادﯾــﺎرە ١٨ﻣﺎﻧﮕــە ﻟــەو ﺑﯿﺎﻧــﻮوە دەﮔــەڕان. دادﮔــەی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە و ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻛەﺳــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪە ﺑــە ﭘﻠەی ﺳــەرﺗﺮ ﻟــە ﺧــﯚی دادﮔەﯾــﯽ ﺑــﻜﺎ. ﭼﻮﻧﻜــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫﯿــﭻ دادﮔەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺳــﺰای ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﯽ ﻧــەداوە ،ﺑﯚﯾــە ﭘﺎرێﺰەراﻧــﯽ ﺋێﻤــە ﺗﺎﻧەﯾﺎن ﻟەو ﺑڕﯾﺎرە داوە". ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧــﯽ رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ دەڵێــﻦ" ،ﺑڕﯾــﺎری دادﮔــەی ﺋﺎﻣــەد ،ﻫەوڵێﻜــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺑــﯚ ﭘەردەﭘﯚﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻗەﺗﻠﻮﻋﺎﻣەﻛــە و دواﺧﺴﺘﻨﯽﻓﺎﯾﻠەﻛە". ﺋەﻧﺠــﻮو ﺑــﺎس ﻟــە داﺧﺮاﻧــﯽ زۆر دۆزی ﻫﺎوﺷــێﻮە ﺑــە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎت دەﻛﺎت و دەڵــێ، "ﻣێــﮋووی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﭘــڕە ﻟــە دۆزی ﻟــەو ﭼەﺷــﻨە ،ﺑــﯚ وێﻨــە ﻗەﺗﻠﻮﻋﺎﻣﯽ ﺳــﯿﻮاس .ﺗﺎواﻧــﯽ دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﻧﺎﺑــێ واﺑەﺳــﺘەی ﻛﺎت ﺑــێ ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻓﺎﯾﻠەﻛــە وەك ﻛﺎرﺗــﯽ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ
ﺑــەﻛﺎر دێﻨــێ و ﻫــەوڵ دەدات ﻗەﺗﻠﻮﻋﺎﻣەﻛــە ﻟەﺑﯿــﺮ ﺧەڵــﻚ ﺑﺒﺎﺗەوە، ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ﻟــە دەﺳــەاڵت مبێﻨێﺘــەوە ﺋەﮔــەری ﻟەﺑﯿﺮﺑﺮدﻧــەوەی ﻓﺎﯾﻠﯽ رۆﺑﯚﺳﻜﯽ ﻫەﯾە". ٢٨ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛــەم/ ﺷــەوی ٢٨ی ،٢٠١١ﭘﯚﻟێــﻚ ﻟــە دﯾﺴــێﻤﺒەری ،٢٠١١ ﻛﺎﺳــﺒﻜﺎراﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟەوﻛﺎﺗــەی ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑــەرەو ﮔﻮﻧــﺪی رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ ﺷــڕﻧﺎخ دەﮔەڕاﻧــەوە ،ﻟەﻻﯾــەن ﻓڕۆﻛــە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە ﺑﯚﻣﺒــﺎران ﻛــﺮان .ﭼەﻧــﺪ ﺧﻮﻟەﻛێــﻚ دواﺗــﺮ، ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎن ﺗەرﻣــﯽ ﭘﺎرﭼــە ﭘﺎرﭼەﻛــﺮاوی ٣٤ﮔەﻧــﺞ و ﻣێﺮدﻣﻨﺪاڵــﯽ ﻛﻮردﯾــﺎن ﻟەﺳــەر زەوی ﻛــﯚ ﻛــﺮدەوە .ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﺧــﯚی ﻟــە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛە ﮔێــﻞ ﻛــﺮد و ﻣێﱰۆﭘﯚﻟەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑــﯚ ﭼﺮﻛەﺳــﺎﺗێﻜﯿﺶ وازﯾﺎن ﻟــە ﺟــەژن و ﻫەڵﭙەڕﻛێــﯽ ﺳــەری ﺳــﺎڵﯽ ﻧﻮێــﯽ زاﯾﯿﻨــﯽ ﻧەﻫێﻨــﺎ و ﺑــەم
ﺷــێﻮە ،رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ ،ﻗەڵﺸــﺘﯽ ﺑــێ ﻣﺘامﻧەﯾــﯽ و داﺑڕاﻧــﯽ دوو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮرد و ﺗﻮرﻛﯽ ﺑەرﯾﻨﱰ ﻛﺮد. "ﺋەﮔــەر ﻟــە دادﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪەراﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯿــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﻛــەن، رێﮕــەی دادﮔــەی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و دادﮔــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺗــﺎوان ﻟــە ﻻﻫــﺎی دەﮔﺮﯾﻨــە ﺑــەر، ﺑــەاڵم ﺳــەرەﺗﺎ دەﺑــێ دادﮔــەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑڕﯾــﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــﺪات ﺋﯿﻨﺠﺎ دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟــە دەرەوە دۆزی ﺑــﯚ ﺑﻜەﯾﻨەوە" ﺋەﻧﺠﻮو وای ﮔﻮت. ﺑــە وﺗەی ﺋــەو ﭼﻮار ﭘﺎرێﺰەری ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻛە ﻟــە ﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯽ ﺑەدەﭘــە ،ﻫﺎوﺳــەری ﺷــﺎرەداری ﺋﺎﻣــەد ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﯿﺮۆی ﭘﺎرێﺰەراﻧــﯽ ﺋﺎﻣــەد و ﭘﺎرێﺰەرێﻜــﯽ ﺗﺮ، ﺑەدواداﭼــﻮون ﺑــﯚ ﻓﺎﯾﻠــﯽ رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ دەﻛەن. ﺋەﻧﺠــﻮو ﻛە ﺧﯚی ﺑە ﻗﺴــەی دادوەری ﺗــﻮرك "ﺳــﻨﻮور"ی ﺑەزاﻧــﺪووە ،ﻟــەم ﺑــﺎرەوە ﮔﻮﺗــﯽ" ،ﺋێﻤە ﺋەو ﺳــﻨﻮورە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧﺎﻧﺎﺳــﯿﻦ ،ﺋەوﺑــەر و ﺋەﻣﺒەری ﺳــﻨﻮور ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان دوو ﺑﻨەﻣﺎڵــە و ﯾــەك ﻣﯿﻠﻠــەت ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ". ﺋەﻧﺠــﻮو و ٤٨ﻛەﺳــﯽ ﺳــﺰادراو ﭼﻮوﻧەﺗــە دادﮔــەی ﺷــڕﻧﺎخ و ﺑــە ﻛــﻮردی ﺑــە دادوەرﯾــﺎن وﺗــﻮوە وەاڵﻣــﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎن ﻧﺎدەﯾﻨــەوە و ﺳــﺰاﻛە ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ ﻧﺎﻧﺎﺳــﯿﻦ "ﺗــﺎ ﺑﻜــﻮژی رۆڵەﻛﺎمنــﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﻛەن". ﺳــﺰاﯾەك ﻛە ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺋــەو ،داﻫﺎﺗﯽ ﯾەك ﺳﺎڵﯽ زۆرێﻚ ﻟەو ﻛەﺳﺎﻧەﯾە. ﺋەﻧﺠــﻮو دەڵــێ" ،داوای ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧــﯽ رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ ﺋەوەﯾــە ﻛە "ﺑﻜــﻮژی ﺋــەو ٣٤ﻣﺮۆﭬە ﻟە ﻫــەر ﭘﻠــە و ﭘﺎﯾەﯾــەك ﺑــﻦ ،دەﺑێ ﺋﺎﺷــﻜﺮا و دادﮔەﯾــﯽ ﺑﻜﺮێــﻦ .داواﻣﺎن ﻟــە ﻧﻮوﺳــەر و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ
ﺑەوﯾــﮋدان ﺋەوەﯾە ﺑە ﻫەﺳــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ زﯾﺎﺗــﺮەوە ﻟــە ﻓﺎﯾﻠەﻛــە ﺑڕواﻧــﻦ و ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﺑﺨەﻧــە ﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﺑﯿــﺮ ﻧەﻛەن". زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ" ،ﻗەﺗﻠﻮﻋﺎﻣﯽ رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ ﻟە ﺧﺎﻛــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووی داوە و ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻣﺎﯾــەی ﮔﺮﻧﮕــە ﺑــﯚ ﺋێﻤــە ﻟەﮔــەڵ ﻣــﺎم ﺟــەﻻل ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ زۆرﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮرد ﻫەﺑــﻮوە و ﻟە زۆر ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﺪا ،ﻫەر ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣەﻻ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧﯿﯿەوە ﻫەرێﻤــﯽ ﺑﯚﺗــﺎن ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﻫەﻣﯿﺸــەﯾﯿﯽ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﺑﻮوە ﻟــە ﻧەﻫﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ،ﺑﯚﯾــە داواﻣــﺎن ﻟــە ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺋەوەﯾە ﺑــە ﻫەﺳــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮەوە ﻧﺰﯾﻜــﯽ ﻓﺎﯾﻠﯽ رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ ﺑﺒﻨــەوە ﺑﯚ وێﻨــە :ﺑە ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﺧﺴــﺘﻨە ﺳــەر ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــﯚ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻜــﻮژان و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەراﻧــﯽ ﻗەﺗﻠﻮﻋﺎﻣەﻛــە، ﯾــﺎ ﻫــەر رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎوی ﺗــﺮ ﯾﺎرﻣەﺗﯿامنﺑﺪەن. ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ، ﺋــەردۆﮔﺎن ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەری ﺋــەو ﻛﯚﻛﻮژﯾﯿــە دەزاﻧــﻦ ،ﺋەوﯾﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ رەﺗــﯽ ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﺋﺎﮔــەداری ﺋــەو ﻫێﺮﺷــە ﻧەﺑﻮوﺑــێ ﯾــﺎ ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻧەداﺑــێ ﺗــﺎ ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮێــﻚ ﭘــﺎش رووداوەﻛــە ،دادﮔــەی ﺋﺎﻣــەد ﺑڕﯾﺎری دا ﻓﺎﯾﻠــﯽ ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯽ رۆﺑﯚﺳــﻜﯽ ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﺪرێﺘــە دادﮔەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی، ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﺑﯚ ﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎن ﺑەردەواﻣــە و ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ٣٤ﮔەﻧــﺞ ،ﺑــە ﺗﺎواﻧــﯽ داﻧﺎﻧﯽ ﮔﻮڵﯽ ﺳــﻮور ﻟەﺳــەر ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﻮژراﻧــﯽ رۆڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﺑــە ﭘــﺎرە ﺳــﺰا دراون.
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
ﺳﻴﺎﺳەت
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﺣﺰب و ﭘﭘێﻜﻬﺎﺗەی دەرەوەی ﭘﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑەﺣﺰﺑﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯿە ھوﻟﺮ-وﺷ ﻫەرﺳێ ﻻﯾەﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﭘێﺪاﮔﺮن ﻟەﺳەر ﺑەﺷﺪاری ﭘێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻫەﻣﻮو ﺋەو ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﻧﻮێﻨەرﯾﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ﻟەو ﻟێﮋﻧەﯾەی ﻛە ﺑڕﯾﺎرە ﺑﯚ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی رەﺷﻨﻮوﺳﯽ دەﺳﺘﻮور ﭘێﻚ ﺑێﺖ. ﺣﺰﺑە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎن و ﺋێﺰﯾﺪی و ﺗﻮرﻛامﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑەﺣﺰﺑﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯽ و ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە. ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻧێــﻮان ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣــﺎن دوو رای ﺟﯿــﺎوازی ﻟــێ ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە و ﻫــەر ﺋەوەش واﯾﻜــﺮدووە ﻛــە ﺑﻨﺒەﺳــﺘێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ دەﺳــﺘﻮور دروﺳﺖ ﺑێــﺖ .ﻻﯾەﻧــﯽ دەﺳــەاڵت داوا دەﻛﺎت ﻟێﮋﻧەﯾــەك ﺑــە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﺳــەرﺟەم ﻫێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧــﯽ رەﺷﻨﻮوﺳــﯽ دەﺳــﺘﻮور ﭘێــﻚ ﺑێﺖ، ﺑــەاڵم ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە و دەڵــێ" ،ﺗەﻧﯿــﺎ دەﺑــێ ﺋــەو ﻫێﺰاﻧــەی ﻧﻮێﻨەرﯾــﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﻫەﯾە ،ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﻟێﮋﻧەﻛە ﺑﻦ". ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻫەرﺳــێ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋــەو رادەﯾــەی ﻛــە دواﯾــﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی
ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﺎﯾﻜــﯚت ﻛــﺮد و ﺟەﺧﺘﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﺑەﺷــﺪاری ﭘــێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻟێﮋﻧــە ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوەﻛــەدا ﻛﺮدەوە. داواﻛی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ھﯿﭻ ﺑﻨﻣﺎﯾﻛﯽ ﺳﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺗﺪا ﻧﯿﯿ ﺋــەو ﻫەڵﻮێﺴــﺘەی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن دژ ﻛــﺮدەوەی ﺣــﺰب و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻟــێ ﻛەوﺗــەوە .ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻏەﻓــﻮر ﻣەﺧﻤــﻮوری ﭘێــﯽ واﯾــە ﺑەﺷــﺪاری ﭘــێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ
ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ،ﻫﯿــﭻ ﻫەﻣ ﻮو ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛــﯽ ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﺑﻨە ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿــە و ﺑەﺣﺰﺑﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﺎزاﻧە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧە .ﻣەﺧﻤــﻮوری ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی "وﺷــە" دەڵــێ" ،ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧــەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﻦ ،ﻣێــﮋوو و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻫەﯾــە و ﻫەﺑــﻮوە ،ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﻛــﺮێ ﭘێــﻮەری ﻧﻮێﻨــەری ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﻜﺮێﺘــە ﭘﺎﺳــﺎوی ﺑەﺷــﺪاری ﭘــێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزی وەﻛــﻮ دەﺳــﺘﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑــە ﻫەﻣــﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻫەﯾە". ﻏەﻓــﻮور ﻣەﺧﻤــﻮوری ﭘێــﯽ واﯾــە ﺣﺰﺑــﯽ ﺑﭽــﻮوك ،ﻫەوێﻨــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﮔــەورەن .ﺋــەو دەڵــێ" ،ﺣﺰﺑــﯽ ﮔــەورەش ﻫەﺑــﻮوە ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەڕادەﯾــەك ﺑﭽــﻮوك ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ﻛە ﻧﻮێﻨەری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻧﯿﯿە". دەﺳﺘﻮور ﺑ ﺗﻧﯿﺎ ھﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻧﯿﯿ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺗﻮرﻛــامن ﻛەرﺧــﯽ ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ
ﺋﺎڵﺘــﯽ ﺑەرﻣــﺎخ ﻫﯚﺷــﺪاری دەدات ﻛــە ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻟێﮋﻧەﻛــەدا ﻫەﻣﻮو ﻫێــﺰ و ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑــﻦ ،ﻫەرﮔﯿــﺰ ﺳــﺎزاﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﻮور دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێــﺖ .ﺑەرﻣــﺎخ ﺑــە "وﺷــە" دەڵێ، "دەﺳــﺘﻮور ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻫﯽ دەﺳــەاڵت و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻧﯿﯿــە ،دەﺳــﺘﻮور ﺑﯚ ﺋەواﻧەﯾﺸــە ﻛە ﻟە داﻫﺎﺗــﻮودا رەﻧﮕە ﻧﻮێﻨەرﯾﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻫەﺑێﺖ". "ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺑــە ﺑەﺷــﺪاری ﭘــێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزەﻛﺎﻧﯽ وەﻛــﻮ دەﺳــﺘﻮور ﺑﻜەن ،ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﺑێ ﻫﯿــﭻ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻟــە ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎی ﺑەرﺗەﺳــﻜﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿــەوە ﺳــەﯾﺮی دەﺳــﺘﻮور ﺑــﻜﺎت" .ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺗﻮرﻛــامن وای ﮔﻮت. دەﺑ ھﻣﻮو ﭘﻜﮫﺎﺗ و ﺋﺎﯾﻨﻛﺎن ﻗﺴ ﻟﺳر دەﺳﺘﻮور ﺑﻜن ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ
دەﺳﺘﻮور ﺧﺎڵێﻜە ﻛە ﻫەﻣﻮو ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿەك دەﺗﻮاﻧێ ﺑﯿﻜﺎﺗە ﺑﻨەﻣﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﺎﻓﯽ ﭘﺎرێﺰراو ﺑێﺖ ﻟــە ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮور ،ﺑــێ ﺑەﻫﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑــەڕای ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺗەﻧﯿــﺎ دەﻧﮕــە
ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻧﻮێﻨەرﯾــﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەاڵم ﻫﺎوواڵﺗﯿﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﺧﺎﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ. ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺟﭭﺎﺗــﯽ رۆﺣﺎﻧــﯽ
ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻛەرﯾــﻢ ﺳــﻠێامن ﺑەﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧــێ ﻫەﻣــﻮو دﯾﻦ و ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗﺴــەی ﺧﯚﯾــﺎن ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﻮور ﻫەﺑێﺖ و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑەﻫەﻧــﺪ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﻛەرﯾــﻢ ﺳــﻠێامن ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی "وﺷــە" دەڵــێ" ،دەﺳــﺘﻮور ﺧﺎڵێﻜە ﻛــە ﻫەﻣــﻮو ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــەك دەﺗﻮاﻧێ ﺑﯿﻜﺎﺗــە ﺑﻨەﻣــﺎ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻣﺎﻓــﯽ ﭘﺎرێــﺰراو ﺑێــﺖ .دەﺳــەاڵت و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚﯾﺎن ﻧﯿﯿــە ﻟە دەرەوەی وﯾﺴــﺖ و ﺋﯿــﺮادەی ﻫەﻣــﻮو ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺳــەرﺟەم ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر رەﺷﻨﻮوﺳﯽ دەﺳﺘﻮور ﺑﺪەن". ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺧرﯾﻜﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿ ﺳــﻮورﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان، ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟەﺳــەر ﺑەﺷــﺪاری ﭘــێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــەرﺟەم ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻟێﮋﻧــەی
ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﺑــە رەﺷﻨﻮوﺳــﯽ دەﺳــﺘﻮوردا ،واﯾﻜــﺮدووە ﻛــە ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻋﻮﺳــامن ﺣﺎﺟــﯽ ﻣــﺎرف ﺑڵــێ" ،ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺧەرﯾﻜﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯿە". ﻋﻮﺳــامن ﺣﺎﺟــﯽ ﻣــﺎرف ﭘێــﯽ واﯾە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮور ﺑەﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــﺮاون و ﺑەدﮔﻤــەن ﺑﺎس ﻟــە رووە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ وەﻫــﺎ ﮔﺮﻧــﮓ ﻛــﺮاوە .ﺋــەو دەڵــێ، "ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی دەﺳــﺘﻮوردا ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑﻮوﯾﻨــە ،ﺑــەاڵم وەﻛــﻮو ﻫﺎوواڵﺗﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﻣــﯽ دەزاﻧــﻢ ﻛــە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯿﺪا ﺑێﺪەﻧــﮓ ﻧەﺑــﻢ و ﺗێﺒﯿﻨــﯽ و ﺑەﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛﺎمنﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑﮕەﯾەﻧﻢ". ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑــﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﯽ واﯾــە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻗﯚرﺧــﻜﺎری ﻟــە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪان و ﺋــەوەش ﺑــە واﺗــﺎی ﺑەﺣﺰﺑﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە.
ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ژﻣﺎرەی ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽﭘەرﻟەﻣﺎنزﯾﺎﺗﺮە ھوﻟﺮ /وﺷ .ھﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎن رەﺣﯿﻢ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ٣٩ﻗەوارەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ٢١ی ﺋەﯾﻠﻮول ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون .ﺋەو ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ٢١ی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەی دەﻛﺮێ ﻧﺎوی "ﻫەڵﻮەرﯾﻨﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛﺎن"ی ﻟێ ﺑرنێﺖ .ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﻫەﻣﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻢ ﺟەﺧﺖ ﻟەﺳەر ﺑەﻫێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﮕەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿﺎن و زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ رێﮋەی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺎندەﻛەن. ﭘﺎرﺗﯽ ٥٠ :ﻛﻮرﺳﯽ دەھﻨﯿﻦ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﺣﻤــەد ﻛﺎﻧــﯽ ﻛــە ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧﺎوەﻧــﯽ ٣٠ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿــە ،ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە رەت دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ داﻫﺎﺗــﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛــەم دەﻛﺎﺗــەوە و دەڵێ، "ﺋێﻤــە ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻣﺠــﺎرەدا ﻛﻮرﺳﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑەﯾﻦ". ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋــەو دواﯾﯿﯿــەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳــڵﺪا ﺗﻮاﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾــﻦ دەﻧــﮓ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨــێ .ﺋەﺣﻤــەد ﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺳــەرﻛەوﺗﻨەی ﺣﺰﺑەﻛــەی وەﻛــﻮ ﺑەڵﮕــە ﺑــﯚ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ دێﻨێﺘــەوە و ﻫﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ﺑــﯚ "ﻣﯿﺎﻧڕەوﯾﯿــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و راﺳــﺘﮕﯚﯾﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾــەی داﯾڕﺷــﺘﻮوە و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺑەڵێﻨﺎﻧــەی ﻛــە ﺑــە ﺧەڵﻜــﯽ داوە ،ﻫەروەﻫــﺎ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﭘﺎرﺗــﯽ ﻫەﻣﯿﺸــە ﺧــﯚی ﻟــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑــە ﺑەرﭘــﺮس زاﻧﯿــﻮە ،ﻫەڵﻮێﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻛــە وەﻛــﻮ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێــﻢ و وەﻛــﻮ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻫــﯚﻛﺎرن ﻟــەوەی ﺑەﭼــﺎوی رێــﺰەوە ﻟەﻻﯾــەن ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺗەﻣﺎﺷــﺎ ﺑﻜﺮێﺖ" .ﻛﺎﻧــﯽ ﺑەدڵﻨﯿﺎﺑﻮوﻧێﻜﯽ زۆرەوە دەﺷــڵێ" ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻣﺠﺎرەدا ﺋەﮔــەر ﻧﯿﻮەی ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن واﺗــە ٥٠ﻛﻮرﺳــﯽ ﻧەﺑــﺎت، ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە دەﺑﺎﺗەوە". ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــێ ﺟــﺎر ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێــﻮە ﭼﻮوە ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ واڵت دەﺑــﻮو ﺷــەش ﺟــﺎر ﺋەﻧﺠــﺎم دراﺑــﺎ .ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ١٩٩٢ﺑەڕێــﻮە ١٩٩٢/٥/١٩ ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻟــە ١٩ ﭼــﻮو ،ﺣــەوت ﻟﯿﺴــﺖ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛــﺮد ،ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ٪ی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻫێﻨــﺎ، ٪٨٩ی زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ٨٩ ٪٤٣٫٦ی ٪٤٥٫٥و ﯾەﻛێﺘــﯽ ٪٤٣٫٦ی ﭘﺎرﺗــﯽ ٪٤٥٫٥ دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﺮدەوە ،ﻫەرﭼﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــە "ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن" رێــﮋەی ٪٥٫٥و ٪٪٢٫٥٦و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ٪٥٫٥ ٢٫٥٦ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ٪٢٫١٧ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ و ﺑێﻼﯾەﻧــەﻛﺎن ٪٢٫١٧ ٪١٫٠٢و ﻟﯿﺴــﺘﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﮔــەل ٪١٫٠٢ ٪٠٫٠٥ﯾــﺎن ﺳــەرﺑەﺧﯚ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن ٪٠٫٠٥ﯾــﺎن ﻫێﻨﺎ. ﯾﻛﺘﯽ :دەﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ھﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺸﻮو دەھﻨﯿﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻫەوﻟێــﺮی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣەﻣﯿــﺪ ﻋەﺑــﺪواڵ ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜــﺪا ﺑــە رۆژﻧﺎﻣــەی "وﺷــە" دەڵــێ" ،ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻣﺠــﺎرەدا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﺟﯿــﺪی و ﻣﻮﻓﺎﺟەﺋــە روو دەدات". ﺋــەو ﭘێﺸــﯽ واﯾــە دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ "ﺑــﺎش" ﺑــەرز دەﺑێﺘــەوە و ﻫﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺋەﻣەش ﺑــﯚ "ﺑەﺟﯿــﺎ داﺑەزﯾﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ" دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە و ﺟەﺧــﺖ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﯚ داﻧﺎﻧــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚی ﺑــﯚ ﻻی دەﻧﮕﺪەراﻧــﯽ دەﮔەڕێﺘەوە.
ﻟەﺑــﺎرەی ژﻣــﺎرەی ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ ﺑەدڵﻨﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە دەڵــێ، ﻛ "دەﻧــﮓ و رێــﮋەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﺟﯿــﺎواز دەﺑــێ و دەﻧﮕــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەدەﺳــﺖ دەﻫێﻨﯿــﻦ، ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻫەوﻟێﺮ". ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ دووەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ٢٠٠٥دا، ٣٠ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەﻣــﯽ ٢٠٠٥دا، ﻟــە ٣٠ی ﺳــێﺰدە ﻟﯿﺴــﺖ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮد و ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــێﯿﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ﭘێﻜﻬﺎﺗەﻛــەی ﺑــﻮون و ١٠٤ﻛﻮرﺳــﯿﯿﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ٪٨٩٫٥٥ی دەﻧﮕــەﻛﺎن، ﻫێﻨــﺎ واﺗــە ٪٨٩٫٥٥ی ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ٦ﻛﻮرﺳــﯽ ٪٤٫٨٦ی دەﻧﮕــەﻛﺎن ،ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺑەڕێــﮋەی ٪٤٫٨٦ی زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎن و ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺎن ١ ٪ی دەﻧﮕەﻛﺎن. ٪١٫١٧ی ﻛﻮرﺳﯽ ﺑەڕێﮋەی ١٫١٧ ﻛﯚﻣﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ٨ :ﺗﺎ ١٢ ﻛﻮرﺳﯽ دەھﻨﯿﻦ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼــﻮار ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿــە و ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛــەی ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٩ﻫﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو، زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎن و ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﺪا ﺑــﻮو .ﺋەو ﻟﯿﺴــﺘە ﺑــە ﻫﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺗەﻣەﻧــﯽ درێــﮋ ﻧەﺑــﻮو و ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﻫەرﭼــﻮار ﻻﯾــەن ﺑــە ﻟﯿﺴــﺘێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن دەﻛــەن. ﺟﯿــﺎ ﻟەﻣــەش ﻫەوڵــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻫەرﺳــێ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﯚﻣــەڵ ،ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــە ﺗــەواوی ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮو. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دەزﮔﺎی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﯿــﻼل ﺳــﻠێامن ،ﭘێﯽ واﯾــە ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻣﺠــﺎرەدا ﺳــێ ﻻﯾەﻧەﻛــەی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن دەﺑﻨــە زۆرﯾﻨە و ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن
ﻛــەم دەﺑێﺘــەوە و ﺑــەو ﭘێﯿــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا روو دەدات .ﻟەﺑــﺎرەی دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﺸــەوە دەڵــێ" ،ﺑەﭘێﯽ راﭘﺮﺳــﯽ و ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەﻛﺎن ،ﺑﺎاڵﻧﺴــﯽ دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە". ﺑﯿــﻼل ﺳــﻠێامن ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ژﻣــﺎرە و رووﻧــﱰ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە دەڵــێ" ،ﻟــە ﻧێــﻮان ﻫەﺷــﺖ ﻛﻮرﺳــﯽ وەﻛــﻮ ﻛەﻣﱰﯾــﻦ رێــﮋە و ١٢ﻛﻮرﺳــﯽ وەﻛــﻮ ﺑەرزﺗﺮﯾــﻦ ﺋﺎﺳــﺖ دەﻫێﻨﯿــﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﻤــە ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ ٢٠٠٩دادا دەﻧﮕەﻛﺎمنــﺎن ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ٢٠٠٩ دوو ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻧﺰﯾﻜــەی ١٤٨ﻫــەزار دەﻧﮕــامن ﻫێﻨــﺎ ،ﺋەﮔــەر ﺋــەوە ﺑــﯚ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺣﯿﺴــﺎب ﺑﻜەﯾﻦ ﺋەوا ﻫەﺷــﺖ ﻛﻮرﺳﯽدەﻫێﻨﯿﻦ". ﮔﯚڕان :ﻟ ﻛﻮرﺳﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎ زﯾﺎﺗﺮ دەھﻨﯿﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دەزﮔﺎی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﺋــﺎرام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣــەد دەڵــێ" ،ﺑەﭘێﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﻮدی ﮔــﯚڕان و دەرەوەﺷــﯽ ،ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣﺠــﺎرەدا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــەو ﻛﻮرﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەدەﺳــﺖ دەﻫێﻨﯿــﻦ" .ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﻫﯿــﭻ ژﻣﺎرەﯾــەك ﺑڵــێ ﺑــەو ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾــەی "ﻧەﺑﺎدا ﺑــە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺋەم ﻻﯾــەن و ﺋــەو ﻻﯾەن ﺑﯚ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﻫەڵﺒﮋاردن ﻟێﻚ ﺑﺪرێﺘەوە". ﻫــﺎوﻛﺎت ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەﻛــﯚی ﮔــﯚڕان ﻟە ﻫەوﻟێــﺮ ﺑــﺮزۆ ﻣەﺟﯿــﺪ دەڵــێ" ،ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﻫﯿﭻ ﺷــﺎرێﻚ ﺑــﯚ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﺗــﺮدا ﺟﯿــﺎواز ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەاڵم ﺑﺎﯾەﺧێﻜــﯽ ﮔەورەﻣــﺎن ﺑــﯚ ﻫەوﻟێــﺮ دەﺑێــﺖ ،ﺋەﻣەﯾــﺶ ﺑــﯚ ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﺒﻮوﻧــﯽ ﻟــە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣێــﮋووی و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــەوە دەﮔەڕێﺘــەوە" .ﺋــەو ﭘێــﯽ واﯾــە ﻫەوﻟێﺮ، ﺷﺎریﯾەﻛﻼﻛەرەوەیﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﺎﻧە.
ﺋﺣﻤد ﻛﺎﻧﯽ" :ﺋﻤ ﻟ ھﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﻣﺠﺎرەدا ﻛﻮرﺳﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﯾﻦ"
ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳێﯿەﻣﯿﺸــﺪا ﻛــە ٢٠٠٩دا ٢٥ی ﺗەﻣــﻮوزی ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٩دا ﻟــە ٢٥ی ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو ،دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﺑــە ﻫێــﺰی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ﺳــﯿامﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮو .ﻟــەو ﻫەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧــەدا ٢٤ﻟﯿﺴــﺖ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛــﺮد ،ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﺎﺗﺮﯾــﻦ ٪٥٧٫٣٧ی ﭘێﻜﻬﺎﺗەﻛــەی ﺑــﻮون ٪٥٧٫٣٧ی دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎ، ٪٢٣٫٧٢و ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﮔــﯚڕان ٪٢٣٫٧٢ ٪١٢٫٨٤ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ٪١٢٫٨٤ ٪١٫٤٥و و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ٪١٫٤٥ ﺋــﺎزادی و ﻋەداﻟەﺗــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ٪٠٫٨٠ی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ٪٠٫٨٠ی ﻫێﻨــﺎ .واﺗــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ٥٩ﻛﻮرﺳــﯽ ٣٠ﺑــﯚ ﭘﺎرﺗــﯽ و ٢٩ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﮔــﯚڕان ٢٥ﻛﻮرﺳــﯽ ،ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ٦ﻛﻮرﺳــﯽ، ﻛﯚﻣــەڵ ٤و ﺑﺰووﺗﻨــەوە ٢ﻛﻮرﺳــﯽ، ﺷﯿﻮﻋﯽﻛﻮرﺳﯿﯿەك. ﯾﻛﮕﺮﺗﻮو :ﻛﻮرﺳﯿﯿﻛﺎﻧﻤﺎن زﯾﺎد دەﻛﺎت ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﯾــﺎن ﻧــﻮوری ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺎت ﺑەﻫــﯚی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــەوە ،ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺋەﻣﺠــﺎرە ﻛﻮرﺳــﯿﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨــێ .ﺋــەو دەڵــێ" ،ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟــە ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﺪاﯾە" ،ﻧﻮوری ﻛــە ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ژﻣــﺎرەی ﺋەو ﻛﻮرﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ﺑەدەﺳــﺘﯽ دەﻫێﻨــﻦ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑــﻜﺎت، ﺑــەاڵم ﻣﻜــﻮڕە ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی "ﺑــەرەو
زﯾﺎدﻛﺮدﻧێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎمنﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەڕۆﯾﻦ". ﺑەﯾــﺎن ﻧــﻮوری ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺋــەوەش دەﻛﺎت ﻛــە ﺋەﻣﺠــﺎرە ژﻣــﺎرەی ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــەاڵت ﻛــەم ﺑﻜﺎت و ﻫﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯿﺶ زﯾﺎد ﺑﻜﺎت. ٢٠١٣ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ٢٠١٣/٩/٢١ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ٢١ ﺧەﺳــڵەﺗێﻜﺪا ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋەواﻧــەی ﭘێــﺶ ﺧﯚﯾــﺪا ﻫەﯾــە .ﺋــەم ﻫەڵﺒﮋاردﻧــە ،ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻫەڵﻮەرﯾﻨــﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــە ﻛــە ﻫەﻣــﻮو ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑەﺟﯿــﺎ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ دەﻛــەن. ﺑــﯚ دووەم ﺟــﺎرە ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛــە دوو ﺣﺰﺑــﯽ دەﺳــەاڵﺗﺪارن ،ﻟــە ﭘــﺎش ١٩٩٢ەوە ﻟــە ﯾەﻛــﱰ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ١٩٩٢ەوە ﺟﯿــﺎ دەﺑﻨــەوە و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ رێﻚ ﺑﻜەون. ﺷﯿﻮﻋﯽ :روو ﻟ ﮔﺷﯾﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــﻮﺑﺤﯽ ﻣەﻫــﺪی ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧــﺪ ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﭼەﭘــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺪا ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﯿﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫەﯾــە ،ﭘێــﯽ واﯾــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻣﺠــﺎرە ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯿﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺣﺰﺑــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەردەﺧــﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە "ﻫــەر ﺣﺰﺑە و ﺑەﺟﯿﺎ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﺪا دەﻛﺎت". ﺋــەو دەڵــێ" ،ﺋەﮔــەر ﻫەڵﺒــﮋاردن دوور ﺑێــﺖ ﻟــە دەﺳــﺘﻮەردان و ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری، ﺋــەوا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﮔــەورە روو دەدات،
ﻫەروەﻫــﺎ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧﯿﻤﭽــە ﻛــﺮاوەش ﯾﺎرﯾــﺪەدەری ﻗــەوارە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧــە و دەﻧﮕــە ﭘەرﺗﻮﺑاڵوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛــﯚ دەﻛﺎﺗــەوە" .ﻟەﺑــﺎرەی ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﺸــﯿﺎﻧەوە ﺑــﯚ دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ دەڵێ، "ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ روو ﻟە ﮔەﺷــە دەﺑﯿﻦ، ﺑەڕێﮋەﯾەﻛﯽدﯾﺎرﯾﻜﺮاو". ﺳــﻮﺑﺤﯽ ﻣەﻫــﺪی ﻟەﺑــﺎرەی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳەاڵﺗﯿﺸــەوە دەڵــێ" ،ژﻣــﺎرەی ﺑەڕێﮋەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻛــەم دەﺑێﺘــەوە ،دەﻧﮕــە ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــە رۆﯾﺸــﺘﺒﻮو ﺑﯚ ﮔــﯚڕان ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻧﺎڕەزاﯾﯿــﯽ ﺋەﻧﺪام و ﻛﺎدﯾﺮاﻧــﯽ ﻟــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧێﺘــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ راﺑــﺮدوو ﺑــﯚی دەﮔەڕێﻨــەوە و دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕان ﻛــەم دەﻛﺎت و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺶ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ رێﮋەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻫەﯾە". ﺳــﻮﺑﺤﯽ ﻣەﻫــﺪی ﺋــەوەش ﺑــەدوور ﻧﺎزاﻧــێ ،ﺣﺰﺑەﻛــەی ﭘــﺎش ﻫەڵﺒــﮋاردن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ﻫﺎوﭘەﯾامﻧێﺘــﯽ ﻟەﮔــەڵ زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎن و ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺴــﺘﺪا ﺑﺒەﺳﺘێ. ٢٠٠٩دا ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ٢٠٠٩دا ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و ٧٦ﻫــەزار و ٣٧٠دەﻧﮕــﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎ .ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﮔــﯚڕان ٤٤٥ﻫــەزار و ٢٤دەﻧــﮓ، ﻫەرﭼــﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﭼــﻮار ﺣﺰﺑەﻛەﯾــە ٢٤٠ ﻫــەزار و ٨٤٢دەﻧــﮓ ،ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺋــﺎزادی و ﻋەداﻟەﺗــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ١٥ﻫــەزار و ٢٨دەﻧﮓ.
4
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن:
وﺷ-ھوﻟﺮ
رێﺒﺎز ﻓەﺗﺎح ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﭘڕۆژەی دەﺳﺘﻮوری ﻫەرێﻢ ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻫەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺑﺎﺷە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳﺎزاﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێ. ﻓەﺗﺎح ،ﻛە ﻫﺎوﻛﺎت ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ﺋەو ﻫەﻧﮕﺎواﻧەی ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﺪا دەﻧﺮێ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ﻫەﻧﮕﺎوی زاﻧﺴﺘﯽ ﻧﯿﻦ .رەﺷﺒﯿﻨﯿﯽ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﺑﯚردە ﺧﺴﺘە روو ﻛە ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﺠﺎرە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن و ﺑەرەوﭘێﺸﱪدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽﻫﺎﺗﻮوەﺗەﭘێﻜﻬێﻨﺎن.
ﻟەﺳــەر ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﺑﯚﭼــﯽ ﮔﻮﻣــﺎن ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ دەﻛــەن ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻫێﺸــﺘﺎ ﺋــەو ﭘﺮﺳــەی ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛــەن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﻧەﺑﻮوە؟ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋــەو ﮔﻮﻣﺎﻧﺎﻧــە ﻟەﺑەرﺋەوەﯾە ﻟەﺳــەر ﻫەﻣــﺎن رێﭽﻜە ﻟە راﺑــﺮدوودا داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﺗﺮﻣــﺎن ﻫەﺑــﻮوە ﺑــﯚ ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻫەﻣﯿﺸــە ﺋەو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﺎﻧەی ﻛــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــەاڵت دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﺑەﺳــەرﯾﺎﻧەوە ﻫەﺑــێ و ﺧﺎوەﻧــﯽ رێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛەﻣــﯽ دەﻧﮕﺪاﻧــﻦ، ﻟەﻻﯾــەن دەﺳــەاڵﺗەوە ﺑــەﻛﺎر ﻫێرناون ﺑــﯚ ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن، ﺋێﻤــە ﺗێﺒﯿﻨﯿــامن ﻛــﺮدووە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ دەﺳــەاڵت ﻟــە رێﮕــەی ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﺑﭽﻮوﻛﺎﻧەوەدەﮔەﯾەﻧﺮێ. ﺑــە رەوای دەزاﻧــﻦ رێﮕــە ﻟــە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻻﯾــەن ﺑﮕﯿــﺮێ ﻛــە ﺧەﺑﺎﺗێﻜــﯽ دوورودرێﮋﯾــﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺑﺰاﻓــﯽ رزﮔﺎرﯾﺨــﻮازی ﻛــﻮرددا ﻫەﺑــﻮوە ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﭘﺮﺳــێﻜﯽ وەك
دەﺳــﺘﻮور ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺗــﯚ دەڵێــﯽ ﺑﺎ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑڵێﻦ؟ ﺑەڵــێ ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﻛﺎر و ﻛــﺮداری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋــەو ﻻﯾەﻧــە وای ﻛــﺮدووە ﺟەﻣــﺎوەر ﻣﺘامﻧەﯾــﺎن ﻟــێ وەرﺑﮕﺮێﺘــەوە ،ﺋــەوە ﺋێﻤە ﻧﯿــﻦ ﺑە زۆر ﻣﺘامﻧەﯾــﺎن ﻟــێ وەرﺑﮕﺮﯾﻨەوە ،ﺷــەﻗﺎم و ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛــﻮردی ﺧــﯚی ﺗێﺒﯿﻨﯿــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻫەڵــەی ﺋەواﻧــﯽ ﻛــﺮدووە ﻛــە ﭘﺎﺷــﻜﯚی دەﺳــەاڵﺗﻦ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﺗــەواوی ﺋــەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ،ﺑەاڵم ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆرﯾــﺎن ،ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەﻣﺘامﻧەﯾﺎنﻧەﻣێﻨێ. دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋــەو ﺳــﺎزاﻧەی ﺋێــﻮە داواﺗــﺎن دەﻛــﺮد ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ چ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﻟێ دەﻛﺮێ؟ ﺑەﻫﯿﻮاﯾــﻦ ﺋــەو داﻧﯿﺸــﺘﺎﻧە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻟــێ ﺑﻜەوێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﺋــەوەی ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾەی ﺋێﺴــﺘﺎ دەﺑﯿــرنێ ﻫەوڵــﯽ ﺟﯿــﺪی ﻧﯿﯿــە ﺑــەوەی ﻟــە ﻧﺰﯾﻜﱰﯾــﻦ ﻣــﺎوە ﺋــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻫەﺑــێ ،ﺗێﺒﯿﻨﯿــﯽ ﺋــەوە دەﻛەﯾــﻦ ﻛــە دەوﯾﺴــﱰێ ﻛﺎﺗێﻜــﯽ زۆرﺗــﺮ ﺑــەو ﺑﺎﺑەﺗــەوە ﺑﱪێﺘــە ﺳــەر ،ﭘــێ دەﭼــێ ﺋــەو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎﻧــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ درێــﮋی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــێ ﺋەﮔــەر ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜــﯽ ﻟێ
ﺑﻜەوێﺘەوە. ﭼەﻧــﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ دەﻛــەم ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑەﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺟەﻧﺎﺑﺘــەوە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻫــەوڵ ﻫەﯾــە ﺑــﯚ ﺑەرەوﭘێﺸــﱪدﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋــەو ﻫەواڵﻧــە ﭼــﯚن دەﺑﯿﻨــﯽ و ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە چ دۆﺧێﻜﺪاﯾە؟ ﺋــەو ﻫەﻧﮕﺎواﻧــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻢ دەﯾﻬــﺎوێ ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺪا ﻫەﻧــﮕﺎوی زاﻧﺴــﺘﯽ ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەی رۆژاﻧــەن ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا ﺋەوەﻣﺎن ﭘــێ ﺑڵێ ﻟــە ﭘﻼﻧــﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺪا ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ﻛــﻮێ، وەك ﺋەوەﯾــە ﻛەﺳــێﻚ دووﭼــﺎری ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەك ﺑﻮوﺑــێ و ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﻨەڕەﺗﯿــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــەﻛە ﻧەﻛﺎت ،ﺑڵﻜﻮ ﺋﺎزاری ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛــﺮێ ﻛــە ﻟﯿﮋﻧەﯾــەك ﭘێــﻚ ﺑﻬێــرنێ ﻟــە ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن ﻫەﺑــێ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی داﺗــﺎ و زاﻧﯿــﺎری ﺑەﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﭘﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺑــەاڵم ﺋەوەی ﺑﺎﺳــﻢ ﻛــﺮد ﻫﯿﭻ ﻛﺎﻣێــﻚ ﻟەو ﻣەرﺟﺎﻧــە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿــە و ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە، ﺋەﻣــەش ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەی ﺑﻨەڕەﺗﯽﺑﻜﺎت. ﺑــەاڵم ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﯚردێﻜــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن،
ﺑەﻧﺪی ٧ ژێﺮدەﺳﺘەﯾﯽ ﺋــەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﺑــﻜﺎت ﻛــە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟــە ﺑــﻮاری دەرﻣﺎﻧــﺪا ﺑــﯚی دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و دەﺷــﺘﻮاﻧێ ﭘێــﺖ ﺑڵــێ ﻛێ رێﮕــﺮە ﻟــەوەی ﺋــەو دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧﺎﻧــەی ﻫﯿــﭻ ﻣەرﺟێﻜــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿــە و داﻧﺎﺧﺮێــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﮔەﺷــﺒﻨﯿﺶ ﻧﯿــﻢ ﺋــەو ﺑــﯚردە ﺑﺘﻮاﻧــێ ﭼﺎرەﺳــەری ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧە ﺑﻜﺎت. ﺋێــﻮە وەك ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەزاﻧــﻦ ﻛێﺸەﻛەﭼﯿﯿە؟ ﺷــﺘێﻚ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿــە ﺑە ﻧــﺎوی ﭘەرﻟەﻣﺎن، ﺋــەوەی ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەﯾە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە ،ﺑﯚﯾــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرن ﻫــەم ﻟــە ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻫــەم ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛــە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﺪا راﯾــﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،دەﺑــێ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻛەرﺗــە ﺑﻜــەن و ﺋێﻤــەش وەك ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻛﺎرﻣــﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــەوەی رەﺧﻨــە ﻟــەو ﻛێﺸــە و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﺎﻧــە ﺑﮕﺮﯾــﻦ و ﻛــەی ﮔەﯾﺸــﺘﻤە دەﺳــەاڵت ﺋــەوﻛﺎت ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎر دەﺑــﻢ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛێﺸــەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە ﺋــەوەی ﻫەﯾــە ﻛێﺸەیوردەﻛﺎرﯾﯽﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯿەﺗﯽ. ﮔﻮﺗــﺖ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە، واﺗە ﻟﯿﮋﻧەﻛەی ﺋێﻮەش ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە؟ دەﺗﻮاﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺑﻜــەی ﻛــە ﺋﺎﺧــﯚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﺗﻮاﻧــێ ﭼــﯽ ﺑــﻜﺎت ،ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ
ﮔەﺷﺒﯿﻦ ﻧﯿﻢ ﺑە ﺑﯚردی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺋەﻣــە ﻫەﻧــﮕﺎوی ﻛﺮدەﻧــﯽ و زاﻧﺴــﺘﯽ ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﺑەرەوﭘێﺸــﱪدﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ؟ ﺑەﻧــﺪە ﻫﯿــﭻ ﮔەﺷــﺒﯿﻦ ﻧﯿــﻢ ﺑــەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻛەﺳــێﻚ دەﺗﻮاﻧــێ ﺑڕﯾــﺎر ﻟــە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﺪات ﻛە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣە و ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺑــﻮاری ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑێ، ﺋەﻣــەش ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دەوێ، ﺋﯿــﺮادەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﻗﺴــە ﺑﻮوﻧﯽ ﻫەﯾــە ،وەزﯾــﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺋەﮔــەر راﺳــﺘﮕﯚﯾﺎﻧە ﻗﺴــە ﺑﻜﺎت دەﺗﻮاﻧێ ﺑﺎﺳﯽ ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﺑــﻜﺎت ﻛە ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﯚی دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ،دەﺷــﺘﻮاﻧێ ﺑﺎﺳــﯽ
ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺟﯿــﺎوازە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻫــەر ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧێﻚ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﻫەﯾــە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋــەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘﺎ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺑــە دەﺳــﺘەوەﯾە ﺑەڵێﻨﯽ ﺑە ﺧەڵــﻚ داوە ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑــﯚ ﺑەڕێــﻮە ﺑﺒﺎت ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەوە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــە دەﺗﻮاﻧێ ﺑڕﯾــﺎر ﺑﺪات ﺑــەوەی ﺋﺎﯾﺎ ﺑﺎﺷــﯽ ﺑــﯚ ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺎت و ﻣﻨﯿــﺶ ﻛﺎﺗێــﻚ ﭼﻮوﻣــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەڵێﻨــﯽ دﯾﻜــەم داوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەوەی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﻮوﻧــﯽ ﻫەﯾــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺟﯿــﺎوازە ﻧــەك ﺋــەوەی ﻫەﻣــﻮو ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺑێ ﻟەو ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧە.
ﻛﯚﻣﺴﯿﯚن ﺑەدوای ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوە ﺑﯚ دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺣﺎﺟﯿﯿﺎن ھوﻟﺮ .وﺷ /ﭘﺸەو ﻫﺎوﻛﺎﺗﯿــﯽ ﺋەﮔــەری ﻟــە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣەراﺳــﯿﻤﯽ ﺣەﺟــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﺣﺎﺟﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ﺑێﺒەﺷــﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻟــەو ﻫەڵﺒﮋاردﻧە ﻧﯿﮕەراﻧــﻦ ،ﻟــەو ﻛﺎﺗــەی وەزﯾــﺮی ﺋەوﻗﺎﻓــﯽ ﻫەرێــﻢ دەڵــێ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛــەن دەﻧﮕــﯽ ﯾــەك ﺣﺎﺟــﯽ ﺑﻔەوﺗــێ ،رێﻜﺨــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻫەرێﻤﯿــﺶ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎ ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﯿﺮ ﻟە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو دەﻛەﻧەوە ﺑﯚ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە. ﺋەﮔــەر ﻫەﯾە ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە وادەی دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی
٢٠١٣ﻫــﺎوﻛﺎت ﺑــێ ٢٠١٣/٩/٢١ ﺧــﯚی ﻟــە ٢١ ﻟەﮔــەڵ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ﻓەرﯾــﺰەی ﺣــەج ﻟەﻻﯾــەن ﻣﻮﺳــڵامﻧﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد و ﺋــەوەش وا دەﻛﺎ ﺣﺎﺟﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە دەﻧﮕــﺪان ﺑێﺒــەش ﺑــﻦ ﺑەﻫــﯚی ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺧﺎﻛــﯽ ﺳﻌﻮودﯾە. ﻛﺎﻣﯿــﻞ ﺣﺎﺟــﯽ ﻋەﻟــﯽ وەزﯾــﺮی ﺋەوﻗﺎﻓﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟەو ﺑﺎرەﯾــەوە ﮔﻮﺗﯽ، ﺑەﻧــﻮوﴎاوی ﻓەرﻣــﯽ داواﻣــﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚن و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺑەﺷــێﻮەی ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دەﻧﮕــﺪان ﺑــﯚ ﺣﺎﺟﯿﯿــﺎن ﺑﻜــەن ،وەك ﭼــﯚن ﺑــﯚ ﭘﯚﻟﯿــﺲ و دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎﻫــﯽ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ وەاڵﻣﯿﺎنﻧەداوﯾﻨەﺗەوە. ﻟــە ﺋەﮔــەری دەﻧﮕﻨەداﻧــﯽ ﺣﺎﺟﯿﯿــﺎن،
داواﻛﺮاوە ﺑﺷﻮەی ھﺒﮋاردﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒت دەﻧﮕﺪان ﺑﯚ ﺣﺎﺟﯿﺎن ﺑﻜﺮێ
ﻋەﻟﯽ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾــﻦ دەﻧﮕﯽ ﯾــەك ﺣﺎﺟــﯽ ﺑﻔەوﺗــێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﻣە ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــە و ﺷــﺘێﻜﯽ ﻫێﻨــﺪە ﻗــﻮرس ﻧﯿﯿــە ،ژﻣــﺎرەی ﺣﺎﺟﯿﯿﺎﻧﯿــﺶ ﺋەوەﻧــﺪە زۆر ﻧﯿﯿــە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭼــﻮار ﻫەزار و ﭘێﻨــﺞ ﺳــەد ﺣﺎﺟﯿــﻦ و ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚن زۆر ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧــێ ﺋەﻣــە ﺑﻜﺎت، ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛــﺮد" ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼﺎوەڕێــﯽ
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
رەﻫەﻧﺪەﻛﺎن
ﻧﺎﺑێ ﻻﯾەﻧە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎن ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی دەﺳﺘﻮور ﺑﻜەن
ﭘــﺎش ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯿــﯽ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﭘڕۆژەی دەﺳــﺘﻮوری ﻫەرێﻤــﯽ ﮔەڕاﻧــﺪەوە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻜــﺮێ ،ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﺳــﺎزاﻧە ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺋەوەی ﻛــە ﭘڕۆژەﻛە ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻟەﺳــەر ﺑﻜــﺮێ ﻟــە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺋەﻣــە ﺑــە ﻫەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺑﺎش دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑــەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەی ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧێــﻚ و ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﺎوەڕی ﺧــﯚی ﺗــﺎ ﺋــەو رادەﯾــەی ﻣﻮﻣﻜﯿﻨە ﻟەﻧــﺎو دەﺳــﺘﻮوردا ﺑﺒﯿﻨێﺘەوە، ﺑــەاڵم ﺋێﻤــە ﮔﻮﻣﺎمنــﺎن ﻫەﯾــە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺎﻛــﺮێ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﺒــێ ﯾــەك ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨــێ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗــﺮ ﻫەژﻣــﺎر ﺑﻜــﺮێ ﻛــە ﺗﻮاﻧﺎ و دەﻧﮕــﺪەر و ﺟەﻣﺎوەرێﻜــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﻟەﺳــەر ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻫەﺑــێ، ﻧــەك ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗــﺮ ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﺣﺰﺑــە دەﺳــەاڵﺗﺪارەﻛﺎﻧەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﻟەﺳــەر دروﺳــﺖ ﺑﻜــﺮێ و ﮔﻮﺷــﺎر
ﺳﻴﺎﺳەت ت ﺳە
وەاڵﻣــﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯿﻦ ﺗــﺎ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ چ وەاڵﻣێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺋێﻤە دەﺑێ". ﻋەﻟــﯽ ﻗــﺎدر رێﻜﺨــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﯿــﺮ ﻟــە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎو دەﻛەﯾﻨــەوە ﺑــﯚ ﺋــەم ﺣﺎﺟﯿﯿﺎﻧــە و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوﯾﻨەﺗە دوا ﺑڕﯾــﺎر
ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك دەﻧﮕﺪاﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺋﺎﺧــﯚ ﻟێﺮە ﯾﺎن ﺳﻨﺪووﻗﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەرﯾﻨە ﻣەﻛﻜە. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺣﺎﺟﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــە )وﺷــەی( ﮔــﻮت ،ﭘێﻮﺳــﺘە دەﻧــﮓ ﺑﺪەﯾــﻦ و ﻧﺎﺑــێ ﭼﻮومنــﺎن ﺑــﯚ ﻣﺎڵﯽ ﺧــﻮدا ﺑﺒێﺘــە ﻫــﯚی ﺑێﺒەﺷــﺒﻮومنﺎن ﻟەو ﻣﺎﻓە.
ﻫەﻓﺘــەی راﺑــﺮدوو ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﺑاڵوﯾــﺎن ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻋێــﺮاق ﻟــە رێﮕــەی وەزﯾــﺮی دەرەوەﯾــەوە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟەژێــﺮ ﺑەﻧــﺪی ٧دەرﺑﭽــﻦ ﻛــە ﭘێﻨﺎﺳــەﻛەی ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە ﻟەﺑــﺎرەی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﻮێــﺖ ﻟەﻻﯾــەن ﻋێﺮاﻗــەوە و ﻫەروەﻫــﺎ دەرﭼﻮوﻧﯿەﺗــﯽ ﻟــەو داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿــەی ﻛــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺧــﯚی ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،داواﻛﺎرﯾﯿەﻛــە رەﻫەﻧــﺪی ﺟﯿــﺎوازی ﻫەﯾــە، رەﻧﮕــە ﻟەﻻﯾــەك ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑەﻫــەردوو واڵﺗــﯽ ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە ﻫەﺑێــﺖ ﻛــە ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﺑــە ﻫەڵﺒــﮋاردن دۆﺧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی دەﮔــﯚڕێ و ﺋــەوی ﺗﺮﯾــﺎن ﻟەژێــﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﺧەڵــﻚ و ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺧەرﯾﻜــﯽ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗەﻛﺎﻧﯿەﺗﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﻧەﺗــەوە و ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،ﻟــە رووﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە دوور ﻧﯿﯿــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم دواﯾﯿﯿــەوە ﻫەﺑێ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﻟێ ﺑەرﻫەم ﻫﺎت. ﭘﺮﺳــﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﻮێــﺖ ﻛــە ﻟــە ﺳــەروەﺧﺘﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﻟــە ١٩٩٠ﻟەﻻﯾــەن ﺑەﻋﺴــەوە ﺑﻮو ﻛــە دواﺟﺎر ﻫــەم وەﻛﻮ دەوڵــەت و ﻫــەم ﺧەڵﻜﯿــﺶ ﺑﺎﺟەﻛەﯾــﺎن داﯾــەوە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،ﺋەﻣە ﻓﺎﯾﻠێﻜــﯽ ﻛﯚﻧە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗــﯽ دەرەوەی ﻋێﺮاﻗــەوە ﻫەڵﺪەدرێﺘــەوە و داوا دەﻛﺮێــﺖ ﺋــەو ﺑەﻧــﺪە ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﺴــڕێﺘەوە و ﭼﯿــﱰ ﻛﺎری ﭘــێ ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻫــەردوو واڵت ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﺒێﺘــەوە ،ﺋــەم ﻓﺎﯾﻠــە ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑەﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑــەاڵم ﻫەﻣﯿﺸــە ﻛﺮاوە ﺑــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻗﻮوڵــە ﻫەم ﻟــە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻫــەم ﻟــە رووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﺑــﯚ داﻫﺎﺗــﻮوی رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻛە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑەو ﻗەرزاﻧــەوە ﻫەﯾە ﻋێــﺮاق ﺑــە ﻛﻮێــﺖ ﻗــەرزارە ،رەﻫەﻧﺪێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﺋەوەﯾــە ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ﺷــێﻮەﻛﺎن ﮔەڕاﻧەوەﯾــە ﺑــﯚ ﺳــەدەﯾەك ﺑــەر ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛــە ﭼــﯚن ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻫﺎﺗــﻦ ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق و ﻛﻮێﺖ ﻛــە ﺋــەوﻛﺎت ﻟەژێــﺮ ﻛﯚﻧﱰۆڵﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾەﺗــﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﯿﺪا ﺑــﻮون و ﻛــﺮان ﺑــە دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ،ﺑﯚﯾــە دوور ﻧﯿﯿــە ﺋێﺴــﺘﺎش ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻋێﺮاق ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑێــﺖ و ﭼﯿــﱰ ﻫێــﺰی ﻧﺎدﯾــﺎر ﻧــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻧەرێﻨــﯽ ﺑەﺳــەرەوە ﻫەﺑــێ ،ﻧــە دەﺳــﺖ وەردەﻧــە ﻛﺎروﺑــﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەوە ﻛــە ﺑەﻫﯚﯾــەوە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻫەﯾﺒەﺗــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻟەدەﺳــﺖ داوە ،وا ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺋەو داواﻛﺎرﯾﯿــە ﻟــە ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﻋێــﺮاق ﺧﯚﯾــەوە ،ﺳــەرەﺗﺎی رزﮔﺎرﺑــﻮون ﺑێــﺖ ﻟــە ژێﺮدەﺳــﺘەﯾﯿﯽ دەوڵەﺗﺎن و ﺧﯚی ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی ﺑﺪات. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ١٠ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــەر داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺗێﭙــەڕ دەﺑێــﺖ ﻛــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑەﻧــﺎوی رزﮔﺎرﻛــﺮدن و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەژێــﺮ ﺳــﺘەﻣﯽ ﺑەﻋــﺲ، ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــەو رژێﻤــە ﻫێﻨــﺎ و ﻓەزاﯾەﻛــﯽ ﻫەﻣەﺟــﯚری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺑەرﻫــەم ﻫێﻨــﺎ، ﻫەروەﻫــﺎ دەرﮔﺎﯾەﻛــﯽ ﻓﺮاواﻧــﯽ ﺑەﺳــەر ﺧەڵﻜــﯽ ﻋێــﺮاق و ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەﯾــﺪا ﻛــﺮدەوە ،ﺑــەاڵم دۆﺧێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ﻛــە ﯾــﺎن ﺋەوەﺗــﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﻛﯚﻧﱰۆڵــﯽ ﭘێﻜﻬﺎﺗــەﻛﺎن ﺑــﻜﺎت ﺑــﯚ ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن و ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ،ﮔﻮاﯾــە ﻟــە رووی ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﻣﺎوﯾەﺗــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﮕەﻧە دوا وێﺴــﺘﮕەی ژﯾﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﻫﺎﺗــﻦ ﺑــەو دۆﺧــە ﻧﺎﺟێﮕﯿــﺮە ،ﯾــﺎن ﺋەوەﺗــﺎ ﻫێــﺰە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺋەوەﯾــﺎن ﮔــەرەك ﺑﻮو ،ﺑــەاڵم دﯾﺴــﺎن ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ﺑﯚﭼــﯽ دوای ١٠ﺳــﺎڵ ﻋێــﺮاق داوا دەﻛﺎت ﻟەژێــﺮ ﺋــەو ﺑەﻧــﺪە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە دەرﺑﭽێــﺖ ﻛــە ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﭘــێ داوە ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻻی ﺑﺒــﺎت ،ﺋﺎﯾــﺎ وەﻫــﺎ داواﻛﺎرﯾﯿــەك ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــەو دۆﺧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﻋێﺮاق ﻟــە ﮔــﺮەوی ﺋەوەداﯾــە ﭼﯚن ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕ ﺑەﺳــەر ﺋــەو ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻨە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەدا ﺑێﻨــێ و ﺑﯿــﻜﺎت ﺑــە ﻣﯚدێﻠێــﻚ ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو ﻋێــﺮاق، ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻟــە ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻋێﺮاﻗــە ﻛــە ﺳــەرەﺗﺎﻛەی ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯿﯿــەوە دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە و رەﻧﮕــە ﺑﮕﺎﺗــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﻫەڵﺒەت ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺋەوەﯾە ﻟــە رێﮕــەی دەﻧﮕﺪاﻧەوە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿــﯽ ﻣﯚدێــﻞ ﻧــﻮێ دﯾــﺎری ﺑﻜــەن و ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﭘێﻜﻬﺎﺗــە ﺟﯿــﺎوازە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻣەزەﺑﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﺪرێــﺖ و ﻟــەو ژێﺮدەﺳــﺘەﯾﯿﯿە رزﮔﺎری ﺑێ.
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
ﺳﻴﺎﺳەت
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
5
وﺗﺎرەﻛەی رێﻜﺨەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮔﯚڕان ﺑﯚ ﻛێ ﺑﻮو؟ ﻛرﻛﻮوك-وﺷ ﻫەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە وﺗﺎرێﻜﺪا ﺑﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەی ﻟە ﻛەرﻛﻮوك زۆر ﺗﻮﻧﺪ دوا و زۆرﺑەی ﭼﺎودێﺮان ﻛﯚﻛﻦ ﻟەﺳەر ﺋەوەی وﺗﺎرەﻛە ﺋەو ﻛەﺷە ﻫێﻮرەی ﺑەرەو ﺋﺎڵﯚزﻛﺎن ﺑﺮدەوە ﻛە ﺑەﻫﯚی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر دەﺳﺘﻮوری ﻫەرێﻢ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﭘەﯾﺪا ﺑﻮو. وﺗﺎرەﻛــە زۆر ﻻﯾەﻧــﯽ ﻫەﺑــﻮو، ﻫەروەﻫــﺎ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺟﯿــﺎوازی ﮔﺮﺗە ﺧــﯚی ﻛە ﻟــەم راﭘﯚرﺗــە ﺷــﯿﻜﺎرﯾﯿەدا ﺑەﺷێﻜﯽ ﺷﯽ دەﻛەﯾﻨەوە. وﯾﺴﺘﯽ ﺟﻣﺎوەری ﮔﯚڕان و ﯾﻛﺘﯽ ﻟ ﯾك دوور ﺑﺨﺎﺗوە ﻣﺎوەﯾــەك ﺑــﻮو ﺟەﻣــﺎوەری
ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻛــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ،ﺋــﺎرەزووی ﺑﻮوﻧــەوە ﺑــە ﯾەﻛێﺘﯿﯿــﺎن دەﻛــﺮد ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﻟــەم ﻣﺎوەﯾــەدا ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﺑــە دڵــﯽ ﺋــەو ﺟەﻣــﺎوەرە ﺳﯿﺎﺳــەت دەﻛﺎت ،ﺋــەم ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەﯾــە ﺗﺮﺳــﯽ
ﺟﺪﯾــﯽ ﻻی ﮔــﯚڕان دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑەﺷــﺪاری دەﻛﺎت ،زﯾــﺎن ﺑــە ﮔــﯚڕان دەﮔﺎت. رێﻜﺨــەری ﮔــﯚڕان ﻛــە زۆرﺟــﺎر ﺑﯚﯾــە ێﻜﺨ ە ﯚ ە دەوﺗــﺮێ ﻟــە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﺪا ﮔەﺷــە دەﻛﺎت ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ روو ﻛــﺮدە ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ و ﺧﺴــﺘﯿﯿە ﺑــەر ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭼــﺎوەڕوان ﻧەدەﻛــﺮا ﺋــەو ﺑــە ﻫﺎوڕێــﯽ ٥٠ﺳــﺎڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺑڵێ "ﺑەﻫــﯚی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎرەوە ﻛەرﻛﻮوﻛﺘــﺎن ﺧﺴــﺘە ﻗﻮڕﮔــﯽ ﻧەﻫەﻧﮓ ١٤٠ـــەوە" ،ﺋەﻣــە ﺟﮕــە و ﻣــﺎدەی ١٤٠ـــەوە"، ﻟــەوەی ﻟە ﻋﻮرﻓــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﻛﺎﺗﯽ ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە ﻧەﺑﻮو ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻛــە ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﭼڕی ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﺪاﯾە. ﺑــەاڵم ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﭘێــﻜﺎ و ﺑــەو ﻗﺴــە ﺗﻮﻧﺪاﻧــە ﺑــە ﺟەﻣــﺎوەری ﮔﯚڕاﻧــﯽ وت، ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــامن زۆر
ﺧﺮاﭘــە و ﺑــﯚ ﺋــەوە ﻧﺎﺑێ ﻟە ﯾــەك ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒﻨــەوە ،ﺋەﻣەﯾــﺶ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﮔــﯚڕان ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو داﻧەﺑــەزێ و ﺑــە ﺳــﻮودی ﯾەﻛێﺘﯽﻧەﺷﻜێﺘەوە. ﺗﻮﻧﺪﯾﯽ وﺗﺎرەﻛ ﺑﯚ ورووژاﻧﺪﻧﯽ ھﺳﺘﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ ﺑﻮو ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟەوەﺗــەی ،٢٠٠٩ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿــەوە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ،٢٠٠٩ رەﺧﻨــەی ﺋــەوەی ﺋﺎراﺳــﺘە دەﻛــﺮێ ﻛــە ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺳــﻠێامﻧﯽ ﻧەﺑەزاﻧــﺪووە و زۆر ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــە و ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺷــﺎرﭼێﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە رێﮕەی ﻛەﻧﺎڵــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚﯾﺶ ﻟــەوە دڵﻨﯿــﺎ ﺑــﻮوە ﻛــە ﻛــﻮردی ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺎوﭼــە ﺟــێ ﻧﺎﻛﯚﻛــەﻛﺎن ﺋﯿﻨﺘامﯾــﺎن ﺑــﯚ ﮔــﯚڕان ﻧﯿﯿــە ﯾﺎﺧــﯚ زۆر ﻻوازە و ﻫەڵﺴﻮﻛەوﺗەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛــﻮرد ﻧﺎﺑﯿﻨــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﻟــە وﺗﺎرەﻛەﯾــﺪا وﯾﺴــﺘﯽ ﻫەﺳــﺘﯽ
ﻧەﺗەوەﯾﯿــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــە ﻻی ﺧﯚﯾــﺪا راﺑﻜێﺸــێ ،ﺑــﯚ ﺋەﻣەﯾــﺶ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻛــﺮدە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻧﺎدﯾﺎرﯾﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺧــﯚی ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە داڕێﮋەراﻧــﯽ دەﺳﺘﻮوری ﻧﻮێﯽ ﻋێﺮاق. ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮﺳــێﻜﯽ وەك ﻛەرﻛــﻮوك ،ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻻی ﻫﺎوواڵﺗــﯽ دروﺳــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺷﯚڕﺷــێﻜﯿﺎن ﻛــﺮدە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــە ﺋﻮﻣێــﺪی ﻧەﺗەوەﯾــەك ﺑــﻮو ،ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــە ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ دﯾﺴــﺎن ﺧەﺑﺎﺗــﻜﺎر و ﺗێﻜﯚﺷــەرێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯿــﯽ ﻛــﻮردە ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﻛەرﻛــﻮوك و دەﯾــﺎن ﺟــﺎر دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە "ﻛەرﻛﻮوك ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿە".
دڵﺨﯚﺷــﺒﻮون ﺑــە وﺗﺎرەﻛــەی ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛەﺷــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﺑــەرەو ﺋﺎڵــﯚزﻛﺎن ﺑــﺮد ﻛــە ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رازﯾﺒــﻮون ﺑــەوەی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚدەﻧﮕــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋــەو دەﺳــﺘﻮورە دروﺳــﺖ ﺑﻜــﺮێ ﻛــە ﻣــﺎوەی ﭼــﻮار ﺳــﺎڵە ﮔــﯚڕان و رێﻜﺨەرەﻛــەی داوای ﻫەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەیدەﻛەن. رەزاﻣەﻧﺪﯾﯿەﻛــەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﻮور ﭼەﻧــﺪ رۆژێــﻚ ﺑــﻮو ﻫێــﻮری ﺑەﺧﺸــﯿﺒﻮوە دۆﺧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن دڵﺨﯚﺷــﺒﻮون ﺑەوەی ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن رێﻚ دەﻛــەون ،ﺑــەاڵم رێﻜﺨــەری ﮔــﯚڕان دۆﺧەﻛــەی ﺷــڵەﻗﺎﻧﺪەوە و ﺑــە
ﺣﺰﺑــە ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﮔــﯚڕان زۆر
ﺣەﻣﺎﺳــێﻜﯽ دوور ﻟــە ﻟﯚﺟﯿﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔﻮﺗــﯽ) ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧەﯾﻬێﺸــﺘﻮوە ﻫەرێــﻢ دەﺳــﺘﻮوری ﻫەﺑــێ( و رۆژێــﻚ دواﺗﺮﯾــﺶ ﻧەﭼﻮوﻧــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــﯚ ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﻮوری ﻫەرێــﻢ ،ﺑەﻣەﯾــﺶ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــەو ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿــە ﻫێﻨــﺎ ﻛــە داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛــﻮردی دﻧﯿﺎ ﭘێﯿــﺎن واﺑــﻮو زەﻣەﻧﯽ "ﺳــﺎزان"ە ،ﺑﯚﯾە ﭘﺎرﺗﯿﯿــەﻛﺎن دەڵێﻦ ﮔــﯚڕان ﻫەرﮔﯿــﺰ ﻟەﮔــەڵ ﺗەﺑﺎﯾــﯽ و ﺋﺎﺷﺘﯿﯽﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﺪاﻧﯿﯿە. ﻫەروەﻫــﺎ ﺋەوەﯾﺶ دەڵێــﻦ ،ﺋەﮔەر ﻟــەو دۆﺧــەدا ﻛــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻫەرێــﻢ دﯾــﺎر ﻧەﺑــﻮو ،ﭘﺎرﺗــﯽ رێﮕﺮ ﺑﻮوﺑێ ﻟــە ﺑﻮوﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮور ،ﺋەی ﺋﺋێﺴــﺘﺎ ﮔــﯚڕان ﺋــەو ﺷــﯿﻨە ﺑــﯚ ﻛێ ددەﻛﺎت و ﺑﯚﭼــﯽ رێﮕــە ﻧــﺎدات ﻫﻫەرێﻢ دەﺳﺘﻮوری ﻫەﺑێ.
ﺑەﻛﺮ ﺷﺎﻣﺤەﻣەد ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﯿﺴﺘﯿﻮﺗﯽ ﻛﻮرد ﻟە رووﺳﯿﺎ
ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻢ دەﺗﻮاﻧ رﻛﺎﺑراﯾﺗﯿﯽ رووﺳﯿﺎ ﺑﻜﺎت ﻟ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺎز ﺑﯚ ﺋوروﭘﺎ
ھوﻟﺮ /وﺷ .ھوراﻣﺎن ﺳﻋﺪ رووﺳﯿﺎ دەزاﻧێ ﻟە داﻫﺎﺗﻮودا ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘە رﻛﺎﺑەری ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺎزی ﴎوﺷﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ ،ﺑﯚﯾە ﻣﯚﺳﻜﯚ ﻫﺎوڕێﯿەﺗﯿﯽ ﻟەﮔەڵ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻫەڵﺒﮋاردووە ،ﺋەﻣە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺑەﻛﺮ ﺷﺎﻣﺤەﻣەد ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﯿﺴﺘﯿﻮﺗﯽ ﻛﻮردە ﻟە رووﺳﯿﺎ .ﺋەو ﻟە دﯾامﻧەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەی "وﺷە"دا ﺑﺎس ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺎت و ﭘێﯽ واﯾە ﻛﻮﻧﺴﻮڵﯽ رووﺳﯿﺎ ﻟە ﻫەوﻟێﺮ ﻟەو ﺑﻮارەدا رۆڵﯽ "ﺑﺎش" ﻧﺎﮔێڕێﺖ. وەزﯾــﺮی دەرەوەی رووﺳــﯿﺎ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــﺪا ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە دا ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﻫەرێــﻢ و واڵﺗەﻛــەی ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ زۆر ﭘﺘــەون، ﭘێﺖ واﯾە ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎﻧە ﺋەوەﻧﺪە ﺑەﻫێﺰﺑﻦ؟ ﻣــﻦ رێــﺰم ﻫەﯾــە ﺑــﯚ وەزﯾــﺮی دەرەوەی رووﺳــﯿﺎ، ﺑەاڵم ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﻣﺒﯿﻨﯿــﻮە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ رووﺳــﯿﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻜﺎت. ﺋەوەﻧﺪەی ﻣــﻦ ﺋﺎﮔەدارﺑــﻢ ﻫﯿﭻ ﺷــﺎﻧﺪێﻚ ﻧەﻫﺎﺗﻮوە. ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋــەوە ﻧەﺑێﺖ ﻛــە ﺋێﻤە ﻟــە رێﮕــەی وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻻواﻧــەوە دوو ﺷــﺎﻧﺪﻣﺎن ﻧــﺎردووە ﺑــﯚ رووﺳــﯿﺎ ،ﺋەوﯾــﺶ ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧــەك ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ رووﺳــﯿﺎ .ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا دوو ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ ﻫﺎﺗــە رووﺳــﯿﺎ و ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﯽ رووﺳــﯿﺎﯾﺶ ﻟێــﺮە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻛﺮدﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن ﺑﺪەﻧێ ﺑــﯚ ﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــەﻧﺘەرێﻜﯽ زﻣﺎﻧــﯽ رووﺳــﯿﺎﯾﯽ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺑــەاڵم ﻛﺎﺗێــﻚ ﻫﺎﺗﻨە ﺋــەوێ ،وەﻛــﻮ ﺋەوەی ﺧێﺮﯾﺎن ﭘێ ﺑﻜەن ﺳەﯾﺮﯾﺎن دەﻛﺮدن. وەك ﺧــﯚت دەڵێــﯽ ﭘێﺸــﱰ ﻫﺎوﺋﺎﻫەﻧﮕــﯽ ﻛﺮاوە، ﺋەدی ﻫﯚﻛﺎر ﭼﯽ ﺑﻮو؟ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻻﯾــەن رووﺳــﯿﺎوە ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧــﺮاوە ،ﺑــەاڵم ﺋــەوەش ﻣﺎﻧــﺎی ﺋــەوە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻧﺎﺑێــﺖ ﺋێﻤــە ﻟەﮔــەڵ ﺋەواﻧﺪا ﻛﺎر ﺑﻜەﯾــﻦ .دەﺑێــﺖ ﻫەوڵــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدن و ﭘﺘەوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎمنــﺎن ﻟەﮔــەڵ واڵﺗــﯽ رووﺳــﯿﺎ ﺑﺪەﯾــﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە رووﺳــﯿﺎ ﺑــﯚ ﺋێﻤــە زۆر ﮔﺮﻧﮕــە .ﯾەﻛــەم ﻧﺰﯾﻜــەی ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ ﻛــﻮرد ﻟــە رووﺳــﯿﺎﯾە و دووﻣﯿﺶ ﺳــﺎاڵﻧە ﭼــﻞ زەﻣﺎﻟــەی ﺧﻮێﻨــﺪن دەدەﻧــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﺑەداﺧــەوە ﺗﺎﻛــﻮ ﺋﯿﺴــﺘﺎ ﺳــﻮود ﻟەو زەﻣﺎﻻﻧــە وەرﻧەﮔﯿــﺮاوە و ژﻣﺎرﯾەﯾەﻛﯿــﺎن ﻓــﺮۆﴍاوە. ﺑﯚﯾە ﻣــﻦ ﻫﯿــﻮادارم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻢ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑــﺪات ﺑــە رووﺳــﯿﺎ .ﺋێﻤە ﺧﯚﻣــﺎن ﻟە رووﺳــﯿﺎ ﺳــەﻧﺘەرێﻜﯽ دراﺳــﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿامن ﺑــە ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﯿﺎﺗــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن داﻧﺎوە ،ﻣﺎڵــﯽ ﺋﺎواﺑێــﺖ وەزﯾﺮی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻻوان دﻛﺘــﯚر ﻛﺎوە ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ داﯾــﻦ ﺑێﯿﻨــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟێــﺮە ﻟﻘــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑﻜەﯾﻨــەوە، ﺑــەاڵم ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛــەس ﻧەﻫﺎﺗــﻮوە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻛامن ﺑﺪات. رۆڵــﯽ ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﺨﺎﻧەی رووﺳــﯿﺎ ﻟــەو ﺑــﻮارەدا ﭼﯚن ﺑﻮوە؟ ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﯽ رووﺳــﯿﺎ ﻟــە ﻫﺎﺗﻨــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ واڵﺗەﻛــەی ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﺮﺳــێ ،ﺑــەو ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەی ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــە دەﺑــﻦ .ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋــەو ﻧﯿﯿــە ،دﯾــﺎرە وەزارەﺗــﯽ دەرەوەی رووﺳــﯿﺎﯾﺶ ﺋــەو ﺗﺮﺳــەی ﻫەﯾــە .ﻣــﻦ ﻧﺎڵێــﻢ رێﮕــﺮە ،ﺑــەاڵم ﭘﺎڵﻨــەر ﻧﯿــﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺧەڵﻜــﯽ واڵﺗەﻛەﯾــﺎن ﺑێﺘــە ﻫەرێﻤــﯽ
ﺧﯚ ﺋێﺮە ﺋﺎراﻣە. ﻟــەوە دەﺗﺮﺳــﻦ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــە ﺑــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﻟەﻣەوﺑــەر ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻜﯽ رووﺳــﯿﺎﯾﯽ ﻟــە ﺑەﻏــﺪا رﻓێــرنان و ﺗﺮﺳــﯽ ﺋەوەﯾــﺎن ﻫەﯾــە ﺋەو ﺷــﺘە دووﺑــﺎرە ﺑێﺘــەوە و دەڵێﻦ ﺑــﺎ ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــە ﻧەﺑﯿــﻦ ،ﺋەﮔــەر ﻧەﯾەن ﻛێﺸــەﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ رووﺳــﯿﺎ ﻟــەوە دڵﻨﯿﺎ ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛــە ﻫەرێﻢ ﭼەﻧﺪە ﺋەﻣﻦ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺗێﺪاﯾە؟ ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﯽ رووﺳــﯿﺎ ﺧــﯚی ﻟێﺮەﯾــە و ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺖ دەﺑﯿﻨێــﺖ ،ﻣەﻋﻘــﻮل ﻧﯿﯿــە ﺋــەو ﺷــﺘە ﻧەزاﻧێــﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑــﯚ واﯾــە؟ ﻣــﻦ ﻧﺎزاﻧــﻢ .ﺋــەو ﻛێﺸــەﯾەﻣﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮﻧﺴــﻮڵەﻛەی ﭘێﺸــﱰدا ﻧەﺑــﻮو .ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ رووﺳــﯿﺎ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ دەﻛﺎت و ﭘﯿﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻫەﻧﺪێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﯾﺎﻧﯽ ﺟﯿــﺎوازی دەﻛﺎت ﻟــە ﻧێــﻮان ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــەی ﻫــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ و ﺋەواﻧەی ﺳەر ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ. ﺗــﯚ دەڵێــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێــﻮان ﻣﯚﺳــﻜﯚ و ﻫەوﻟێﺮ ﻻوازن ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ رووﺳﯿﺎ دەﺗﻮاﻧێ ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎﻧە ﺑەﻫێﺰ ﺑﻜﺎت؟ ﺋەو ﺳــەرداﻧە ﻟە ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ
ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﻫەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﺎزی ﻗەﺗەر ﻟە رێﮕەی ﺳﻮورﯾﺎوە ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ ﺑﻨێﺮدرێﺖ و ﺋەﻣەش ﺑە واﺗﺎی زﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪﻧە ﺑە ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﭘێﮕەی رووﺳﯿﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﺎری وەﺑەرﻫێﻨﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن. ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەﻧــﺪێ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی رووﺳــﯿﺎﯾﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑــﯚ ﺋەﻣــە ﭼﯽ دەڵێﯽ؟ ﺑەڵــێ ،ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔﺎز ﭘــﺮۆم ﻫــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ رووﺳــﯿﺎﯾە و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺗﺮﯾــﺶ ﻫــەن ﻛــە ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ دەﻛــەن ،ﺑــەاڵم ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﻛﺎرە ﻧﺎﻛەن. * ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﺨﺎﻧەی رووﺳــﯿﺎ و وەزارەﺗــﯽ دەرەوەی ﻣﯚﺳــﻜﯚ ﻟــە ﭼﯿــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﺮﺳــێﺖ؟
دەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﮔــەورەﻛﺎن دێﻨــە ﺋــەوێ ،ﻟەوێﺸــﺪا دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﺑﻜەن. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﻟە رووﺳــﯿﺎ ﻫەﯾــە ،ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە رووی ﻫەرێــﻢ ﺑــە رووﺳــﯿﺎ ﻧﯿﺸــﺎن ﺑــﺪەن و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺘەوﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻫەﺑێﺖ؟ ﻧﺰﯾﻜــەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕــە رێﮕــە دراوە ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەو واڵﺗــەدا ﺑﻜﺮێﺘــەوە .ﺋەوەﻧــﺪەی ﻣﻦ
ﺑﺰاﻧــﻢ ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻟەو واڵﺗــەدا ﺑــﻜﺎت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﺑــﻮاری ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەوە. ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﻟــەو واڵﺗــەدا ﻫەﯾــە ﻛــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺳــﺎڵ ﻟەﺳــەر ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛــﻮرد ﻛﺎرﯾــﺎن ﻛــﺮدووە، ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛــەس ﻟێﯿﺎﻧــﯽ ﻧەﭘﺮﺳــﯿﻮە. ﻛەﺳــﯽ وا ﻫەﯾــە ﻛــە ٥٠ﺳــﺎڵە ﻟەﺳــەر ﻣﯿﺮﻧﺸــﯿﻨە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﺎری ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﻛەﺳــﯽ ﺋــﺎوڕی ﻟێ ﻧەداوەﺗەوە و ﺋەرﺷﯿﻔەﻛەی ﻟەوێ ﻛەوﺗﻮوە. ﺋەرﺷﯿﻔﯽ ﻛﻮرد ﻟەوێ زۆرە؟ ﺋەرﺷــﯿﻔێﻜﯽ زۆر ﻟــەو واڵﺗــەدا ﻫەﯾــە .ژﻧێﻜــﯽ ﻟێﯿە ﭘەﻧﺠــﺎ ﺳــﺎڵ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق و ﻗەﻓﻘــﺎز ﻛــﺮدووە و ﺋەﻣــەی ﭘێﺸﻜێﺸــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛەس ﻧﺎﯾــەت ﺋەو ﺋەرﺷــﯿﻔە ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒﺎﺗــەوە .ﻣﻦ ﺑﯚ ﺋــەو ﻛﺎرە زۆرم ﻫــەوڵ دا ،ﺑــەاڵم ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮوم .دﯾــﺎرە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻧﺎﯾــەوێ ﭘــﺎرە ﺧەرج ﺑــﻜﺎت و ﺋەو ﺋەرﺷﯿﻔە ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ دەﯾــەوێ ﻟە رووﺳــﯿﺎ ﻧﺰﯾﻚ ﺑێﺘــەوە ،ﺋــەوە ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾەﯾە ﻛە ﻛــﻮرد ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﺑﻮوە؟ رووﺳــﯿﺎ واڵﺗێﻜــﯽ زۆر ﮔەورەﯾــە و دووەم واڵﺗــە ﻟــە ﺋﺎﺑﻮورﯾــﺪا و زۆر ﻛﺎرﯾﺸــﯽ ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە .ﺑﺎرزاﻧﯿــﯽ ﻧەﻣــﺮ و ﻫﺎوڕێﻜﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺳــﺎڵ ﻟــەوێ ﺑــﻮون و ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛــﻮردی ﻟێﯿــە .ﺋێﻤــە ﻗــەرزداری ﺋەواﻧﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﮔــەورەی وەﻛــﻮ ﺑﺎرزاﻧﯿــﯽ ﻧەﻣــﺮ ﻟەوێــﺪا ﭘﺎرێﺰرا ،ﺑﯚﯾــە ﻣﻦ ﭘێﻢ واﻧﯿﯿە ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪی ﻛــﻮردی و ﺑەﻫێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ رووﺳــﯿﺎ ،وەﻛــﻮ ﻛﺎرﺗێﻜــﯽ ﺑەدﯾــﻞ ﺑێــﺖ ﻟــە ﺑەراﻧﺒەر ﺋەﻣەرﯾﻜﺎدا. ﺑــەاڵم ﻫەر رووﺳــﯿﺎ ﺑﻮو ﻛــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەر ﺑﻮو ﻟە رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺑﺒــﻮورە ﻫﯿــﭻ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺋــەو واڵﺗــە ﻧــﺎﻛﺎت .ﻋــەرەب ﮔﻮﻧﺎﺣــﯽ ﻧﯿﯿــە ﻟەوەی ﺳــەدام ﺑەﺳــەر ﻛــﻮردی ﻫێﻨــﺎ ،ﻗەوﻣﯿﯿــەت ﺑەرﭘﺮس ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەﻛﺎن .ﻣــﻦ ﺋــەوەم ﻟەﺑﯿــﺮ ﻧﺎﭼێﺘــەوە ﻛــە وەزﯾــﺮی درەوەی ﺋێﺴــﺘﺎی رووﺳــﯿﺎ ﺳــێﺮﮔﯽ ﻻﭬــﺮۆڤ ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ٪١٧ی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﭘﺸــﻜﯽ ٪١٧ی ﻟــە ﺑﻮدﺟــە ﺑﺒڕێــﺖ ،ﻻﭬــﺮۆڤ ﻟەﻧــﺎو ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن دەﯾﮕــﻮت ﻛــە ﺋێﻤــە ﺟﮕــە ﻟــە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛەﺳــﯽ ﺗــﺮ ﻧﺎﻧﺎﺳــﯿﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﻮردﯾﺶ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﻮاﻧــێ ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و رووﺳﯿﺎدا راﺑﮕﺮێﺖ؟ ﻣﻦ ﻧﺎزاﻧــﻢ ،ﺑەاڵم دەﺑــێ ﺋەو ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿە راﺑﮕﺮێﺖ. ﭘێــﻢ واﯾــە دەﺗﻮاﻧێــﺖ و ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﺎﻛــﻮ ﺋﯿﺴــﺘﺎ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــە ﻫﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ ﻟــەو ﻛﺎرە دەرﻧەﺑڕﯾــﻮە .ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ رۆﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛــە ﺋەوﯾــﺶ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺗﻮاﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ رازی ﺑــﻜﺎت. ﺋەﻣە ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛە ﺑــﯚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوە ﻟە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺋﺎزادﯾــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔــەر ﺋــەو ﺑﯚرﯾﯿــە ﻧەوﺗــە ﺑــڕوات ،ﻛــەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻫەڕەﺷــەی ﻟــێ ﺑﻜﺎت. ﺋەﮔــەر ﭘێــﯽ ﻧەﻛــﺮا ﭼــﯽ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﮔــەری ﻛﯚﻣــﺎری ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻫەﯾە؟ ﺋەﻣــڕۆ رۆژێﻜــﯽ ﺗــﺮە و ﺳــەردەﻣﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿە .ﻣــﻦ دڵﻨﯿﺎم ﻟــەوەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻢ و ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوەﻧــﺪە ﺗﻮاﻧﺎﯾــﺎن ﻫەﯾە ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺋەو ﻫﺎوﺳەﻧﮕﯿﯿە راﺑﮕﺮن. ﻫەرێــﻢ ﺧەرﯾﻜــە دەﭼێﺘە ﻧــﺎو ﻫێڵــﯽ ﻧﺎﺑﯚﻛﯚوە، ﭘێــﺖ واﯾــە رووﺳــﯿﺎ ﻟــەوەدا ﻫﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﻛــﻮرد ﺑﻜﺎت؟ ﭼﻮﻧﻜــە رەﻧﮕــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒێﺘــە رﻛﺎﺑــەری رووﺳــﯿﺎ ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺎزی ﴎوﺷﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ. ﯾــەك ﻟــە ﻫﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ رووﺳــﯿﺎ ﻟــە ﻣﺎﻧــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ،ﺋەﻣەﯾە. ﺑەرﻧﺎﻣەﯾــەك ﻫەﯾــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﮔﺎزی ﻗەﺗــەر ﻟــە رێﮕــەی ﺳــﻮورﯾﺎوە ﺑــﯚ ﺋەوروﭘــﺎ ﺑﻨێﺮدرێــﺖ و ﺋەﻣەش ﺑــە واﺗــﺎی زﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــە ﺑــە ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﭘێﮕــەی رووﺳــﯿﺎ .ﺑــەو ﻛﺎرە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەﺑێﺘــە رﻛﺎﺑەرێﻜــﯽ رووﺳــﯿﺎ ،ﺑــەاڵم رووﺳــەﻛﺎن ﻋﺎﻗڵــﻦ و دەﯾﺎﻧــەوێ ﺋێﻤــە ﻫﺎوڕێﯿــﺎن ﺑﯿﻦ ﻧەك رﻛﺎﺑەر. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــەو ﺑــﻮارەدا رﻛﺎﺑەرﯾــﯽ رووﺳﯿﺎی ﭘێ دەﻛﺮێﺖ؟ ﺑﯚﭼــﯽ ﻧــﺎ ،ﺧــﯚ رووﺳــﯿﺎ ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎﻧێﺮێــﺖ ﺑﯚردوﻣﺎمنﺎن ﺑﻜﺎت.
6
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
ﺳﻴﺎﺳەت
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺳﺎﯾﻜﺲﺑﯿﻜﯚ ﺑە ﺋﺎﮔﺮی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردان دەﺳﻮوﺗێﺖ
ﺳەﻧﮓ ﺷەڕە دەﻧﻮوك ﯾﺎن ﺷەڕەﻗﻮڵﯿﻨﮓ؟
ھوﻟﺮ /وﺷ .ھﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎن رەﺣﯿﻢ ﺳﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜﯚ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾەی ﺳەدەﯾەك ﻟەﻣەوﺑەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ داﺑەش ﻛﺮد ،ﺋێﺴﺘﺎ ﺑە ﺋﺎﮔﺮی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردان دەﺳﻮوﺗێﺖ .ﺷﺎرەزاﯾﺎن ﻟەو ﺑﺎوەڕەدان ﻛە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەش ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮرددا دەﺷﻜێﺘەوە .رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑەرەو ﻛێﺸﺎﻧەوەی ﻧەﺧﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دەﭼێﺖ ﻛە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﻟەﺳەر دەﺑێﺖ.
"ﺳﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜﯚ ﺑەرەو ﻧەﻣﺎن دەﭼێﺖ ﺑﯿﺮ ﻣە ﻧــﺪ ی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ ﻧــﻮام ﭼﯚﻣﺴــﻜﯽ ﻟــە دوا ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﻛــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕە ﺑاڵو ﺑــﻮوەوە، ﺟەﺧــﺖ ﻟــە "ﻧﺎﺷــەرﻋﯿﺒﻮون" و "ﺗێﻜﺸــﻜﺎن"ی رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜﯚ دەﻛﺎﺗەوە .ﭼﯚﻣﺴــﻜﯽ دەڵــێ" ،ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚ ﺑــەرەو ﻧەﻣــﺎن دەﭼێــﺖ و ﺳــﻮورﯾﺎ داﺑــەش دەﺑێــﺖ ،ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﺣﻮﻛﻤــﯽ زاﺗﯿــﺎن دەﺑــێ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻋێﺮاﻗــەوە دەﻛــەن ﻛــە ﺣﻮﻛﻤــﯽ زاﺗﯿﯿــﺎن ﻫەﯾە، ﺑــەو ﻫﯚﯾەﺷــەوە رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرﻓﺮاواندەﺑێﺘەوە". ﮔﯚﭬــﺎری ﻓﯚرﯾﻦ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻟــە ﯾﯚﻟﯿﯚی ٢٠٠٦دا راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە ٢٠٠٦دا ﻛــە ﺗێﯿــﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻧەﺧﺸــەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێــﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑەﻧﺎوی "ﺳــﻨﻮوری ﺧﻮێــﻦ" ﻛﺮدﺑــﻮو .ﺑەﭘێــﯽ راﭘﯚرﺗەﻛــە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎ، ﻋێــﺮاق ،ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن و ﺳــﻮورﯾﺎ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﯚڕدرێــﺖ و ﺋەﮔــەری داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻫەﯾــە، ﻫەرﯾــەك ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻟﺒﻨــﺎن ،ﺋﻮردن و ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــە ﻫــﯚﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەرﻓــﺮاوان دەﺑێﺖ. ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛــەدا ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﻛــﺮاوە ﻛــە ﻟــە دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﭼەﻧــﺪ واڵﺗێﻜــﯽ ﻧــﻮێ دروﺳــﺖ دەﺑــﻦ و دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑــە ﻛەرﻛــﻮوك و ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻣﻮﺳــڵ و ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ و ﻣەﻧﺪەﻟــﯽ و ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێــﺮان و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺋەرﻣﯿﻨﯿــﺎ و ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠــﺎن ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو واڵﺗﺎﻧــە دەﺑێﺖ .ﻫــﺎوﻛﺎت دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺷــﯿﻌﯿﯽ ﻋەرەﺑــﯽ و دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﺳﻮﻧﻨﯿﯽ ﻋەرەﺑﯿﺶ دروﺳﺖ دەﺑﻦ. دوو رﻜﻜوﺗﻨﻨﺎﻣ ﺑﯚ داﺑﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــﺎڵﯽ ١٩١٦ﻟێــﻚ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻜﯽ ﻧﻬێﻨــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﻓڕەﻧﺴــﺎ و ﺷﺎﻧﺸــﯿﻨﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو )ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ( ﺑــە رەزاﻣەﻧﺪﯾــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾەﺗــﯽ رووﺳــﯿﺎ ﺋﯿﻤــﺰا ﻛــﺮا .ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨە
ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ داﺑــەش ﻛــﺮد .ﻣﻮوﺳــڵ و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و رۆژﻫــەاڵت و رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻓڕەﻧﺴــﺎ درا و زۆرﺑــەی ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑە رووﺳــﯿﺎ درا و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎش ﺑەﺷــێﻚ ﻟە وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﻣﻮﺳــڵﯽ وەرﮔــﺮت .دوای ﺋــەوەش ،رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﻟــﯚزان ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ١٩٢٣ﺋﯿﻤــﺰا ﻛﺮا و ﺑــە ﻫﯚﯾەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺳــەر ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺋێــﺮان، ﻋێــﺮاق ،ﺳــﻮورﯾﺎ و رووﺳــﯿﺎ داﺑــەش ﻛــﺮا .ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ، رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﭘێﻜﻬﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﻧەﺧﺸــەی ﻧﺎوﭼەﻛــە دەﻛــەن ﻛــە ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﭼــﺎوەڕوان دەﻛــﺮێ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛــﻮرد ﺑێــﺖ ،ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﮔەﻟێــﻚ ﻛە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﮔەﻟــﯽ ﺑــێ دەوڵەﺗــﯽ دﻧﯿﺎﯾە. دﻛﺘــﯚر ﺋﯿﺴــامﻋﯿﻞ ﻣﺤەﻣــەد ﺣەﺳــﺎف دەرﭼﻮوی ﺑەﺷــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﭘەﯾامﻧﮕــەی رۆژﻫەاڵﺗﻨﺎﺳــﯽ ﻟــە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی ﺳــﯚﭬﯿەﺗﯿﯽ ﻣﯚﺳــﻜﯚ ،رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚ ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ "ﻛﯚﻟﯿﻨﯿﺎﻟﯿﺰﻣــﯽ" دەزاﻧــێ ﻛە ﺑەﺳــەر ﻛــﻮرددا ﺳــەﭘێرناوە و ﺟەﺧــﺖ ﻟــە "ﻧﺎﺷــەرﻋﯿﺒﻮون"ی دەﻛﺎﺗــەوە .ﺋــەو ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی "وﺷــە" دەڵــێ" ،ﻛﻮرد و ﻋــەرەب ﻟــەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾــە زەرەرﻣەﻧﺪﺑــﻮون ،ﺑــەاڵم ﻛــﻮرد دووﺟــﺎر زەرەرﻣەﻧــﺪ ﺑــﻮو .دوای رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛــە ﻋــەرەب ﺑــﻮون ﺑــە ﺧﺎوەﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺑــەاڵم ﻛــﻮرد ﺧﺎﻛــﯽ داﺑەش ﻛــﺮا و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش دەوڵەﺗــﯽ ﺧــﯚی ﻧﯿﯿە". ﺋــەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﭘێــﯽ واﯾــە ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚ ﺗەﻧﯿﺎ وەﻛــﻮ ﺋەﻧﺠــﺎم ﻣﺎوەﺗەوە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەوڵەﺗــﯽ دەﻛﺎت .ﺋــەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەﯾــە و دەڵــێ" ،ﺋەﮔــەر ﻛــﻮرد ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ رێﻜﻜەوﺗــﻦ
ﻟە ﻫەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺋێﺴﺘﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑﺎرە ﺑﯚ ﻟەﺋەﺳﺘﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯿﯿە ﺑــﯚ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯿﺮاﺗــﯽ دەوڵەﺗــﯽ رووﺧــﺎوی ﻋﻮﺳــامﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﻓڕەﻧﺴــﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎدا ﺑــﻮو. رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛــە ﻧﯚﭬەﻣﺒــەری ١٩١٥ ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ وﺗﻮوێــﮋی ﻧﻬێﻨﯿــﯽ دوو دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗــﻜﺎری ﻓڕەﻧﺴــﺎﯾﯽ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾــﯽ ﺑــە ﻧﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﺮاﻧﺴــﻮا ﺟــﯚرج ﺑﯿﻜــﯚ و ﻣﺎرك ﺳﺎﯾﻜﺴــﺪا ﻫﺎﺗە ﺋــﺎراوە ،ﺑﯚﯾــە دواﺗــﺮ ﻧــﺎوی ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜﯚی ﻟێ ﻧﺮا.
ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻫەرﺳــێ ﺑەﺷــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر و ﺑﺎﺷــﻮور و رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚوە ﻫەﯾــە، ﺑﺒﻨــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﯾــﺎن ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺋــەوا ﺑــﯚ ﻛــﻮرد ﺑــﺎش دەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە رزﮔﺎرﻣــﺎن دەﺑێــﺖ ﻟــە ﻋــەرەب و دەﺑﯿﻨە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ".
دوای ﺳﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜﯚ ﻋرەب ﺑﻮو ﺑ ﺧﺎوەﻧﯽ دەوت ،ﺑم ﻛﻮرد ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ دەوﺗﯽ ﻧﯿﯿ
"ﺳﻨﻮوری ﺧﻮﻦ" ﺑ ﺧﻮﻦ دەﻧﻮوﺳﺮﺘوە؟ ﺋﺎﻟﻮف ﺑــﻦ ﺳەرﻧﻮوﺳــەری رۆژﻧﺎﻣەی ﻫﺎﺋﺎرێﺘﺴــﯽ ﺋﯿﴪاﺋﯿﻠﯽ ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ دەوڵەﺗێــﻚ ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا دەﻛﺎت .ﺋەو ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ ﺳــەﻧﺘەری زەﯾﺘﻮﻧــە ﺑــە ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ "رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﻧەﺧﺸــەی ﻧــﻮێ دەﻛێﴩێــﺖ" دەﻛﺎت .ﺋﺎﻟــﻮف ﺑــﻦ دەڵــێ" ،راﭘەڕﯾﻨــە ﻣﯿﻠﻠﯿﯿــەﻛﺎن و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن دەﺑێﺘــە ﻫــﯚی ﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﻧەﺧﺸــە ﻫەرێﻤﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛــە ﻟــە ﻧﺎوەڕۆﻛــﺪا زۆر ﺟﯿــﺎوازە ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚ، ﺋــەم ﻧەﺧﺸــەﯾە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ داﻫﺎﺗــﻮو دەﻛێﴩێــﺖ و ﭘــەردە ﻟەﺳــەر ﭼەﻧﺪﯾــﻦ واڵﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻧــﻮێ وەﻛــﻮ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ، ﺑﻮرﻗــە ﻟــە رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻟﯿﺒﯿــﺎ و ﺑﺎﺷﻮوری ﯾەﻣەن ﻻدەدات". ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﺎﺳــﻜﺮدن ﻟــە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻻﻧــﯽ ﺑــەزۆر ﻟﻜێــرناو ﺑــە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﺑــە ﺗﻮاﻧەوە و ﺑﭽﻮوﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺋﻮﻣەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم و ﭘﺎڵﺪاﻧــە ﺑــە ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﻟەﻻﯾــەن ﻫەﻧــﺪێ ﻟــە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــەوە ﻟێــﻚ دەدرێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺋەو ﺳــﺘەﻣە دەﯾــﺎن ﺳــﺎڵەﯾە واﯾﻜــﺮدووە ﺧــﻮدی ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛــﱰ ﻫەڵﻨەﻛــەن .ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺳــﻌﻮودﯾە ،ﺑەﺣﺮێــﻦ ،ﻗەﺗەر و ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻟﺒﻨــﺎن و ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ منﻮوﻧــەی ﻧﺎوﭼەﻛــەن. ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان و داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﯿــﯚری ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎدا ﺑــﯚ ﺳــەر ﺳــێ ﻧﺎوﭼــە ،ﺑﺎﺳــێﻜﯽ ﮔەرﻣﻦ ،ﻫــەر ﺑﯚﯾە
ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﯿــﺎن واﯾــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــێ ﺋــﺎزار ﺗــێ ﻧەﭘەرێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻧەوﺗﯿــﺶ ﺑــە ﻫﯚﻛﺎرێــﻚ دەزاﻧــﻦ ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺧەوﻧــە ﻟەﻣێﮋﯾﻨەﻛەی. دۆری ﮔﯚڵــﺪ ﺑﺎڵﯿــﯚزی ﭘێﺸــﱰی ﺋﯿﴪاﺋﯿــﻞ ﻟە ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺳــەﻧﺘەری ﻗﻮدﺳــە ،ﭘێــﯽ واﯾــە راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺑﯚری ﻧەوت ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛە ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯽ ﺋــەو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن.
رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻣێﮋووﯾﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘێﯽ واﯾــە ﺋێﺴــﺘﺎ دۆﺧێــﻚ ﻫﺎﺗﻮوەﺗە ﺋــﺎراوە ﻛــە رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ژاﻧــﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﻧــﻮێ ﮔﺮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ و ﺳــەرﺗﯚﭘﯽ ﺋــەو ﭼﺎوەڕواﻧﻜــﺮاوەش ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە. ﺋەو ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی "وﺷــە" دەڵێ" ،ﻟە ﻫەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺑــﺎرە ﺑــﯚ ﻟەﺋەﺳــﺘﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯿﯿە ﻣێﮋووﯾﯿﯿــە و ﻫەﻣــﻮو ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧــەی ﺗێﺪاﯾە ﻛە
ﻛﻮرد ﻟە ﺳﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜﯚ دووﺟﺎر زەرەرﻣەﻧﺪ ﺑﻮون ،ﺧﺎﻛﯽ داﺑەش ﻛﺮا و دەوڵەﺗﯿﺸﯽ ﻧﯿﯿە ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﺑــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮون ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ﺳــێ دەوڵــەت ﺷــﯿﻌﯽ ،ﺳــﻮﻧﻨﯽ ،ﻛــﻮردی، ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﺳــﻮﻧﻨە و ﺷــﯿﻌە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿــﯽ ﺋەو ﻛﺎرەﯾــﺎن ﻧﯿﯿە. ﺋــەو دەڵــێ" ،ﺑــە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋــەو ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨەی ﻟــە ﺋﺎﯾﻨــﺪەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێــﺮاق روو دەدەن و ﻫەرﭼﯿﯿەﻛﯿــﺶ ﺑــﻦ ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێــﺖ ﻧەﺧﺸــەی رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ زۆر ﺟﯿــﺎواز ﺑێــﺖ ﻟەوەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ و ﻓڕەﻧﺴــﺎ ﭘێــﺶ ٩٧ﺳــﺎڵ ﻛێﺸﺎوﯾﺎﻧە". ﺑرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯿﯽ ﻣﮋوﯾﯿﯽ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دﻛﺘــﯚر ﻗــﺎدر ﻣﺤەﻣــەد ﺣەﺳــەن ﭘﺮۆﻓﯿﺴــﯚری ﻫﺎرﯾــﻜﺎر ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ و ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮر
دەﺷێ دەوڵەﺗێﻚ ﻫەﯾﺒێ". ﺋــەو ﭘﺮۆﻓﯿﺴــﯚرە ﻫﺎرﯾــﻜﺎرە ﭘێــﯽ واﯾــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫــەم ﺑێﺪەﻧﮕــﯽ ﺑەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﭘــﻮوش و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــەدۆزی ﻛــﻮرد ﭘﻮوﻛﺎوەﺗــەوە و ﻫەﻣﯿــﺶ ﺋﺎﮔﺎﯾﯿــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓﯚرﻣﯚﻟەﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ ﻟەﺟــﺎران زﯾﺎﺗﺮە .ﺋەو ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎس ﻟــە ﺑﺰاوﺗــە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ واڵﺗێﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ دەﻛﺎت ﻛــە ﻛــﻮرد ﺗێﯿــﺪا ﺑەﺷــﺪارە و ﺟێﮕەی ﺑﺎﯾەﺧــە و ﻟــە ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻧەﺧﺸــەی داﻫﺎﺗــﻮوی ﺋــەو واڵﺗﺎﻧەﺷــﺪا رۆڵــﯽ ﻛﺎرای دەﺑێﺖ. ﻫەرﭼﯚﻧێــﻚ ﺑێــﺖ ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﺳــەردەﻣﯽ ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜــﯚ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭘــێ ﻫﺎﺗﺒێــﺖ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺰﯾﻜﯿــﺶ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەرەو دەوڵەﺗﺒــﻮون ﺑﺒــەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧــەوت ﻫﺎوﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽﮔﯚڕﯾﻮە.
ﻗــەدەری ﻣﺮۆﭬــە ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘەﻛﺎن ﺑــە ﻧﺎﻛﺎﻣڵــﯽ و ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗــﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻨــێ ،ﺑــﯚ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو ﻧﺎﻛﺎﻣڵﯿﯿــەش دەﺑێ ﺗــﺎ ﺋەﺑەد ﻟەﻧێــﻮ ﺑﺎزﻧەی "ﻫەوڵــﺪان و ﻫەڵــە"دا وەك دەﺳــﺘﻬﺎڕ ﺑﺴــﻮوڕێﺘەوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﭼﻮﻧﻜــە ﺷــﺘەﻛﺎن زادەی ﺑﯿــﺮ و ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬــﻦ ﻛــە ﺧــﯚی ﻛﺎﺋﯿﻨێﻜــﯽ "ﺗەواوﻧەﻛــﺮاو"ە و ﻟــە ﺳــەﯾﺮورەی ژﯾــﺎن و ﻟەڕێــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــە رۆﺣﯽ و زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــەوە ﻫەوڵــﯽ ﺧﯚﺗەواوﻛــﺮدن دەدا .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﺎﯾﻨــە ﺋﺎﺳــامﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــەم رێﺴــﺎﯾە ﺑەدەر ﻧﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣــﺮۆڤ ﻫەر زوو ﻣــﯚرك و ﺟێﭙەﻧﺠــە و زاﺗﯿەﺗــﯽ ﺧــﯚی ﺑەﺳــەر وێﻨــە و ﺋەزﻣﻮوﻧــە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛەﯾﺸەوە ﺑەﺟێﺪێڵێ و دەﯾﮕﯚڕێ ﺑﯚ ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ. ﭼەﻣــﻚ و ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﺶ )زﯾﺎﺗــﺮ منﻮوﻧــە ﻟﯿﱪاﻟﯿﯿەﻛــە ﻣەﺑەﺳــﺘە ،ﻛــە ﺑﻮوەﺗــە منﻮوﻧــەی زاڵ و رۆﺣــﯽ ﺳــەردەﻣﯽ دوای ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺳــﺎرد( ،ﻛــە ﺑەﻫــەق ﺑــێ ﯾــﺎن ﺑــە ﻧﺎﻫــەق ،ﺑــە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨەوە ﺑــێ ﯾــﺎن ﺑــە ﭼﺎوﻟێﻜــەری ،ﺑﻮوەﺗە دروﺷــﻢ و ﺧﻮاﺳــﺖ و ﺧەوﻧــﯽ ﮔــەﻻن و ﻫێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﺳــەرﭼﺎوەی ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ دەﺳــەاڵﺗەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ،ﻟــە ﻫەڵــە و ﭘەڵــە ﺑــەری ﻧﯿﯿــە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﺪا ﻛــە ﻫێﺸــﺘﺎ ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛــەی زﯾﺎﺗــﺮ رووﻛــەش و دروﺷــﻢ و ﭼﺎوﻟێﻜــەری و دەﻣﺎﻣــﻚ ﺑــێ و رﯾﺸــەی ﻟەﻧێــﻮ ﻫﺰر و ﻫﯚش و ﻫەﺳﺖ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﯚﻣەڵﮕەدا داﻧەﻛﻮﺗﺎﺑێ. راﺳــﺘە وﺗــﺮاوە "ﻣێــﮋووی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻣێــﮋووی ﻫەڵەﻛﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿە" ،واﺗــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﺶ ﺑــەردەوام ﻟــە ﻫەڵەداﯾــە ،ﺑــەاڵم ﺑــە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن و ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﻫەڵەﻛﺎﻧﯿەﺗــﯽ ،ﺑەﺑــێ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧــێ ﻟە ﺑﺎزﻧــەی ﻫەڵە ﺑﭽێﺘــە دەرەوە. ﻫەڵــە و ﻛەﻟەﺑــەرەﻛﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەك رووﻧــﻦ ﺗەﻧﺎﻧــەت دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرێﻜــﯽ وەك ﻗەزاﻓﯿــﺶ ﻟــە "ﻛﺘێﺒــﯽ ﺳــەوز"ەﻛەﯾﺪا ﻛــە ﺑــە ﺋﯿﻨﺠﯿﻠــﯽ ﺷﯚڕﺷــەﻛەی دادەﻧــﺎ ،دەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــێ رەﺧﻨــەی ﺟﯿــﺪی ﻟــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑﮕــﺮێ .ﻧــەك ﻫەر ﻗەزاﻓــﯽ ،دەﯾﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟــە ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪان و ﻧﻮوﺳــەران ،ﻟــە ﺑــەرەی ﯾــﺎر و ﻧەﯾــﺎری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﻟﯿﱪاﻟــﯽ، رەﺧﻨــە ﻟــەو ﻛەﻟەﺑەراﻧــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ دەﮔــﺮن ،ﻛــە ﻧﺎدادﭘــەروەری و زﯾﺎﻧﯿﺎن ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە. ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﻟــە واڵﺗێﻜــﯽ وەك ﻣﯿــﴪ دەﯾــﺎن ﻣﻠﯿــﯚن ﺧێﺰاﻧﯽ ﻫــەژاری ﺗێﺪاﯾــە ﻛــە ﺋﺎﺗﺎﺟﯽ دۆﻻرێﻜــﻦ ،ﺳــەدان ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و رەﻧﮕــە ﺳــەداﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑــﯚ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭼﯿــﻦ و ﺗﻮێــﮋە ﭘﯿﺸــەﯾﯽ و ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺧــەرج دەﻛــﺮێ، دەﯾــﺎن ﻣﻠﯿــﯚن ﺧەڵــﻚ –ﻛــە زۆرﯾــﺎن رەﻧﮕــە ﻫــەر ﻧەزاﻧﻦ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﻫەڵﺒــﮋاردن ﭼﯿــﻦ -ﺑــەو ﭘﺮۆﺳــﺎﻧەوە ﺳــەرﻗﺎڵ دەﺑــﻦ ،ﻛەﭼــﯽ ﻟەﭘــڕ دادﮔــەی دەﺳــﺘﻮوری ﺗﺎﻧــە ﻟــە ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛــە دەدات و دەﺑــێ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻫەﻣــﺎن ﺧــەرج و ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دووﺑــﺎرە ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﯾــﺎن ﺑەﻫــﯚی ﻗەﯾﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ واڵﺗــەوە ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛەﻣــﺪا ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ دەﮔــﯚڕێ و ﺑﻮدﺟەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ﺑەﻓﯿــڕۆ دەﭼــێ) .دەڵێــﻦ ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ﻋێــﺮاق ١٠ﺟــﺎر ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔــﯚڕاوە(. ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟەﺳــەر وﺷــەﯾەك ،ﯾــﺎن رﺳــﺘەﯾەك، ﻛــە رەﻧﮕــە زۆر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزﯾﺶ ﻧەﺑــێ و زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺑــێ ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻫەﻓﺘــە و رەﻧﮕــە ﻣﺎﻧﮓ ﻣﺸــﺘﻮﻣڕ دەﻛــەن و رێ ﻟــە دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﯾــﺎن ﭘڕۆژەﯾــەك دەﮔــﺮن و ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺟﻤﻮﺟﻮڵــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و زاﻧﺴــﺘﯿﯽ واڵت ﺳﺴــﺖ دەﻛــەن. ﺳــﺎاڵﻧە ﺑﻮدﺟەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑــﯚ دەﯾــﺎن ﺣﺰﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و رێﻜﺨــﺮاوی ﻣﯚڵەﺗﭙێــﺪراو ﻟــە ﮔەﻧﺠﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺧــەرج دەﻛﺮێ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻫەﻧــﺪێ ﺟــﺎر دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣــﺰب و رێﻜﺨــﺮاو دەﺑێﺘــە ﺟــﯚرێ ﻟــە ﻛەﺳــﺎﺑەت و ﺧﯚژﯾﺎﻧــﺪن .ﺳــەدان رۆژﻧﺎﻣــە و ﮔﯚﭬــﺎر دەردەﭼــﻦ و ﻫــەر ﻫەﻣﻮوﯾﺸــﯿﺎن ﻟــە ﻗﻮوﺗــﯽ واڵت دەﺧــﯚن و ﻛەﻣﯿــﺎن ﻫەﯾــە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿەﻛﯽ ﺟﯿــﺪی ﭘــڕ ﺑﻜەﻧــەوە .ﻫەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑــەﻛﺎن و ﻣﺸــﺘﻮﻣڕە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺳــﻨﻮوری زەوق و رەوﺷــﺖ ﺗێﺪەﭘەڕێﻨێ و رۆح و ﻣێﺸﻜﯽ ﺧەڵﻚ ﺷەﻛەت دەﻛﺎ. ﻫەﻣــﻮو ﺋەﻣﺎﻧــە و دەﯾﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻟــە دەرﻫﺎوﯾﺸــﺘە ﺳــەﻟﺒﯽ و ﻧﯿﻤﭽە ﺳــەﻟﺒﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﻦ ،ﻛــە ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧــە ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺳﯿﺴﺘﻤە ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺳﻨﻮوردارﺗﺮە. ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺑﺎرەﻛﺎﻧــﺪا منﻮوﻧــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەﻛە ﻣﺮۆﭬﺎﻧەﺗــﺮ و ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮوﻛﱰن ﺗــﺎ ﺋەزﻣﻮوﻧــە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯿەﻛــە ،ﻛــە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە رێﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوەی ﻣــﺮۆڤ ﻓﺮەﺗــﺮ و ﻛەﻧﺪڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻟﻮوﺷــﺪاﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﮔەورەﺗــﺮن و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﭘێﺸــﯽ ﭘێﺒﮕﺮێ. ﺋــەو ﻣﺸــﺘﻮﻣڕەی ﺣﺎڵــﯽ ﺣــﺎزر ﻟــە ﻧێــﻮان ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﯾــﺎن وردﺗــﺮ ﻟە ﻧێــﻮان ﻫەردوو ﻫێــﺰی ﯾەﻛەﻣﯽ دەﺳــەاڵت و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن :ﭘﺎرﺗــﯽ و ﮔــﯚڕان( ﻟەﺳــەر ﻣەﺳــەﻟەی دەﺳــﺘﻮور و ﺑﺎﺑەﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻟەﺋﺎراداﯾــە ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻫەﻧــﺪێ ﺟــﺎر زﻣﺎﻧﯽ زﺑــﺮ و ﺗﯚﻣەﺗﺒەﺧﺸﯿﻨەوەﯾﺸــﯽ ﺗێﺪەﻛــەوێ ،ﺑــەاڵم ﺳــﯿامﯾەﻛە ﻟــە ﺳــﯿامﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و دەﺑــێ -دوور ﻟــە دەﻣﺎرﮔــﺮژی و ﺑەﺷــەﯾﺘﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەوی ﺗــﺮ -ﺑە "رۆﺣــﯽ رﯾــﺎزی" وەرﺑﮕﯿــﺮێ ،ﻫﺎوﻛﺎت ﻫــەوڵ ﺑــﺪرێ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜــە ﻟــە ﺳــﻨﻮوری "ﺷــەڕە دەﻧــﻮوك"دا مبێﻨێﺘەوە و ﻧەﺑێﺘە "ﺷەڕە ﻗﻮڵﯿﻨﮓ" و ﺋێﺴﻜامن ﺑﺸﻜێﻨێ.
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
ﺳﻴﺎﺳەت
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﻛﯚﴎەت ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣامن
واﻟﯿﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻓێڵﯽ ﻟێ ﻛﺮدﯾﻦ
ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ وادەی راﮔﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﻧﻮﯽ ﺑرﻧﺎﻣی ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی دﯾﺎر ﻧﻛﺮاوە
ﮔەﻧﺠﺎن روو ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎاڵ دەﻛەن ھوﻟﺮ /وﺷ .ﻋﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﻟەﮔەڵ زۆرﺑﻮوﻧﯽ رێﮋەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎن و زۆرﺑﻮوﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺋەﻫﻠﯽ و ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن، داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻣﺎﺳﺘەر و دﻛﺘﯚراش زﯾﺎد دەﻛەن. ﻫــﺎوڕێ ﻓﺎﺧﯿــﺮ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾــﯚس ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــەاڵﺣەدﯾﻦ ،ﺑــەاڵم وەك ﺧــﯚی دەڵــێ ﺋەﮔــەر ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﻣﺎﺳــﺘەر ﻧەﻫێﻨێــﺖ ،ﺋــەوا ﺑــە ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــەﻛەش دڵﺨــﯚش ﻧﯿﯿــە .ﺋــەو دەڵێ" ،ﭘێﺸــﱰ ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﻫەﺑﻮاﯾــە، زۆر ﺑــە ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛــﺮا ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەﻫــﯚی ﻛﺮاﻧــەوەی دەرﻓەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن ﺑــە رووی ﮔەﻧﺠــﺎن و زۆرﺑﻮوﻧــﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺋەﻫﻠــﯽ ،وا ﻧﯿﯿــە .ﺑەﻫﯚی ﺑﺎﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺧەڵﻜﯿــﺶ ،رێﮋەﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر زۆر ﮔەﻧــﺞ ﺑﻮوەﺗە ﺧﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣە ،ﺋەﻣەش ﺟێﮕەی دڵﺨﯚﺷﯿﯿە". ﺑــﮋار رەﺷــﯿﺪﯾﺶ وەﻛــﻮ ﻫــﺎوڕێ ﻓﺎﺧﯿــﺮ ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﺋەوﯾﺶ دوو ﺳــﺎڵە ﭼﺎوەڕێﯽ دەرﻓەﺗێــﻚ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﻣﺎﺳــﺘەر وەرﺑﮕﺮێــﺖ .ﺋەو ﭘێﯽ واﯾــە ﻫەڵﮕﺮاﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﺳــﺘەر دەﺗﻮاﻧــﻦ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﱰﯾﺎن ﻫەﺑێــﺖ و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﱰﯾﺶ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﺧــﺰم و ﻛەﺳــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜەن. ﺑــﮋار رەﺷــﯿﺪ دەڵــێ" ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧەڵــﻚ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻗەﻧﺎﻋەﺗــﯽ ﺗــەواو ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﻮێﻨــﺪن دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑــەرەو ﭘێــﺶ ﺑەرێﺖ .راﺳــﺘﯿﯿەﻛﯿﺶ ﻫەﯾە ﻛە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەر ﮔەﻧﺠێﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻟــێ ﺑﻜــەی ،ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑﯚﯾــە وا ﻫەﺳــﺖ دەﻛــەم ﻣﺎﺳــﺘەری ﺋێﺴــﺘﺎ وەك ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﺟﺎراﻧــە ،ﺑﯚﯾــە ﮔەﻧﺠێﻚ وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻫەﺑێــﺖ ،ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾــﯚس ﺑەﻛــەم دەزاﻧێــﺖ ،ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ
ﺗــﺮەوە ﺑــڕوام واﯾە ﺑەﻫــﯚی ﺑﺎﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺧﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛﺎن ﺋەو وﯾﺴﺘە ﻻی ﮔەﻧﺠﺎن زۆرﺗﺮ ﺑﻮوە". ﺋﻣﺴﺎڵ ﻧﺰﯾﻜی ٣٨ھزار ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ دەﭼﻨ زاﻧﻜﯚﻛﺎن ٢٠١٣دا زۆرﺗﺮﯾــﻦ ژﻣــﺎرەی ٢٠١٣-٢٠١٢دا ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ٢٠١٢ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﺎن ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ وەرﮔﯿــﺮاون .ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﺷــﺪا ﺳــﯽ ﻫــەزار و ٦٠٠ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ ﻟــە ١٠زاﻧﻜــﯚی ﺣﻜﻮوﻣــﯽ و دوو دەﺳــﺘەی ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ و ﺳــﻠێامﻧﯽ و ﭘێﻨــﺞ ﺑــﯚ ﺣــەوت ﻫــەزار ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﺶ ﻟــە زاﻧﻜــﯚ ﺋەﻫﻠﯿﯿــەﻛﺎن وەرﮔﯿــﺮاون ﻛــە ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻧــﯚ زاﻧﻜﯚ و دوو ﻟﻘــﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺋەﻫﻠﯿــﻦ ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن. ﺑــەو ﭘێﯿــەش ﻧﺰﯾﻜــەی ٣٨ﻫــەزار ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ ﻟــە زاﻧﻜــﯚ و ﭘەﯾامﻧﮕە ﺣﻜﻮﻣﯽ و ﺋەﻫﻠﯿﯿەﻛﺎن وەرﮔﯿﺮاون. ﺑــە ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی رێــﮋەی وەرﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە زاﻧﻜــﯚﻛﺎن، داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎاڵ رووی ﻟــە زﯾﺎدﺑﻮون ﻛﺮدووە. وادەی ﺧﻮﻟﯽ ﻧﻮﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی دﯾﺎری ﻧﻛﺮاوە ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺷەﺷــەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺳــﺎاڵﻧە ﺑــڕی ١٠٠ ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺑــﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻻوان ﻟــە ﻧﺎﻣــەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزﯾﺪا داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮێــﺖ و ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺑەر
ﻧﺎﻣەﯾە ﺑﯚ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ دوو ﻫــەزار و ٢٥٠ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﺋــەو ﺑەر ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﺳــﺘەر و دﻛﺘــﯚرا ،رەواﻧــەی زاﻧﻜﯚﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿەﻛﺎنﻛﺮاون. ﻧﺎﻣــەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزﯾﺪا ،ﭼﻮار ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەر ﻫــەزار و ٣٩٠ﻛــەس ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﺎرە ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ ﻛــﺮاون. ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾــە دوو ﻫــەزار و ٢٥٠ﻛەﺳــﯿﺎن ﺳــەﻓەرﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﻫەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﻦ. ﺋێﺴــﺘﺎ وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎاڵ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ،ﻣﺎﻣەڵــەی ﻧﺰﯾﻜــەی دوو ﻫــەزار ٦٠٠ﯾــﺎن ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﯚرﺳــﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪ راﯾــﯽ دەﻛﺎت ﻛــە ٦٠٠ﯾــﺎن زﻣﺎﻧــﻦ ﻟــە ﻧــﺎوەوە و دەرەوەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑﯚﯾــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ وادەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻧﺎﻣەی ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی دﯾﺎر ﻧەﻛﺮاوە. ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺑەر ھوﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑﯚ ﺧﻮﻨﺪن ﻟ دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻫەوڵــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟــە دەرەوەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿﺎوازەوەﯾە .ﺑەﺷــێﻚ ﻧﺎﻣەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻟە ﮔەﻧﺠــەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺳــﻮود ﻟــە ﺑەر وەرﮔــﺮن و ﺑەﺷــێﻜﯽ دﯾﻜەﺷــﯿﺎن ﻟــە رێﮕــەی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە ،رێﮕــەی درێﮋەدان ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎاڵﯾﺎن ﭘێ دراوە. ﻫەردی ﻋەﺑﺪوڵاڵ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻣﺎﺳــﺘەر ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺧــﯚی ﭼﻮوەﺗــە ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿــﺎ ،ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ ﮔەڕاوەﺗــەوە. منﺮەﻛــەی ﻫــەردی ﺑە ﺷــێﻮەﯾەك ﺑــﻮوە ﻛە ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﻓەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﻣﺎﺳــﺘەری ﭘێ ﻧــەدراوە، ﻫــەر ﺑﯚﯾــە ﻛﺎری ﻛــﺮدووە و ﭘــﺎرەی ﻛــﯚ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن درێــﮋە ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺪات .ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿــﺎ ،ﻣﺎﻟﯿﺰﯾﺎ و ﻫﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﺋەو واڵﺗﺎﻧــە ﺑﻮوﻧە
ﻛــە ﻫــەردی وﯾﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﻟــەوێ ﺑﺨﻮێﻨــێ ،ﭼﻮﻧﻜــە وەك ﺧــﯚی دەڵــێ ژﯾــﺎن ﺗێﯿﺎﻧــﺪا ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗــﺮە و زاﻧﻜــﯚی ﺑﺎﺷﯿﺸﯿﺎنﻫەﯾە. ﺋــەو دەڵــێ" ،دوای ﮔەڕاﻧــەوەم ﻟــە ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎ ،ﺑڕﯾــﺎرە ﺑڕۆم ﺑــﯚ ﻣﺎﻟﯿﺰﯾــﺎ و ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺧﯚڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەم ﻟــە رووی ﻣﺎدﯾﯿــەوە .ﭘێــﻢ واﯾــە ﮔەﻧﺠﺎﻧێﻜــﯽ زۆر ﺧەوﻧــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑﺎاڵﯾــﺎن ﻫەﯾــەن ﺑــەاڵم ﺑەﻫــﯚی ﺋــەوەی ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەﻛــەم و دووەم و ﺳــێﯿەﻣﯽ ﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــەﻛﺎن وەردەﮔﯿﺮێــﻦ ،ﺑﻮار ﺑــﯚ زۆرﯾﻨەی ﮔەﻧﺠــﺎن ﻛەﻣــە .ﺧﯚﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻫەﻣــﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﺎن ﯾەﻛــەم ﺑﻦ ،ﺑﯚﯾــە زۆرێﻚ ﻟــەو ﮔەﻧﺠﺎﻧــەی ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯿﺎن ﺗەواو ﻛــﺮدووە و منﺮەﻛەﯾــﺎن ﺑــﯚ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە ،ﻫەوڵﯽ ﭼﻮوﻧە دەرەوە دەدەن". ﺳــەرﻛەوت ﺷــێﺨە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛــﯽ ﺗــﺮە ﻛــە ﺑڕﯾــﺎرە ﻟــە داﻫﺎﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜــﺪا ﺑﭽێــﺖ ﺑــﯚ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ. ﺳــەرﻛەوت ﺑــﺎس ﻟــە ﺧﻮﻟﯿــﺎی ﮔەﻧﺠــﺎن ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ دەرەوە دەﻛﺎت و ﺋەﻣــەش ﺑــە ﮔﺮﯾﻨــﮓ و ﻧﺠڕاﻛێﺶ دەزاﻧــﯽ .ﺋــەو ﻛــە ﻣــﺎوەی ٥ﺳــﺎڵ ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﻧﺠ ﺳــەر ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻛﺎری وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە رێﮕــەی ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــەوە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ رۆﯾﺸــﺘﻨە ﺑــﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺨﻮێﻨێــﺖ .ﺳــەرﻛەوت دەڵێ، "ﭼﻮوﻧــە دەرەوە ﺧەوﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﮔەﻧﺠﺎﻧــە ،ﺟــﺎران ﺧەوﻧێــﻚ ﺑــﻮو وەك ﭼﺎوﻟێﻜــەری ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﮔەﻧﺠــﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﺷــﯽ و ﺳــەﯾﺮان و ﭘﺎرە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوە ﻧﺎﭼﻨــە دەرەوە. ﺋێﺴــﺘﺎ ﮔەﻧﺠــﺎن ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨــﺪن روو ﻟــە دەرەوە دەﻛــەن و ﺋەﻣــەش دﯾﺎردەﯾەﻛــە ﺟێﮕــەی دڵﺨﯚﺷــﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻫــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەك وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎاڵی زۆرﺑێﺖ، ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪ و ﭘﺴﭙﯚڕی زۆر دەﺑێﺖ".
ﺳەرﭼﻨﺎر ﻟە رۆژدا ﻧﺎوﭼەی ﮔەﺷﺘﯿﺎری و ﻟە ﺷەودا ﺷﻮێﻨﯽ ﺷەڕ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ /وﺷ ﺳەرﭼﻨﺎر ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﱰﯾﻦ ﻧﺎوﭼەی ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿە ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێامﻧﯽ و ﻫﯿﭻ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺋەو ﺷﺎرە ﻧﯿﯿە ﺳەرداﻧﯽ ﻧەﻛﺮدﺑێﺖ ،ﺑەاڵم ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺧەڵﻚ ﻛەﻣﱰ ﺳەرداﻧﯽ دەﻛەن و وەك ﺟﺎران ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺑەﺗەﻣەن ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﭘﯿﺎﺳەی ﺷەواﻧﯽ ﺳەرﭼﻨﺎر دەﭘﺎرێﺰن ،ﺋەوەش ﺑەو ﻫﯚﯾەی ﻟە ﺷەواﻧﺪا ﺑﻮوەﺗە ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﯚ ﺗﯚڵەﺳەﻧﺪﻧەوە و ﺷەڕەﺗەﻗە ،ﻫەر ﺋەﻣەش وای ﻛﺮدووە ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﻫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎﻫﯽ ﻟە ﺋﯿﺸﻜﮕﺮﺗﻦ ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑێﺰار ﺑﻦ. درەﻧﮕﺎﻧێﻜــﯽ رۆژی ﻫەﯾﻨــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿــامن ﻛــﺮد و دوای دﯾــﺪار ﻟەﮔــەڵ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر و دووﻛﺎﻧــﺪار و ﺧــﺎوەن ﻓﺮۆﺷــﮕەﻛﺎن، ﺑﯚﻣــﺎن دەرﻛــەوت ﻛــە راﺳــﺘە ﺳــەرﭼﻨﺎر دﯾﻤەﻧﯽ ﻟە ﺟــﺎران ﺟﻮاﻧــﱰ و ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﱰ ﺑــﻮوە ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﺧﯚﺷــﯿﯿەی ﺟﺎراﻧــﯽ ﻧەﻣــﺎوە ،ﺋــەوەش ﺑە ﻫــﯚی ﺋەو ﺷــەڕ و ﺗەﻗــە و ﭘﺸــێﻮﯾﯿﺎﻧەی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا روو دەدەن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷەواﻧﺪا. ٣٠ﺳــﺎڵ /ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜــﯽ ﺋــﺎراس رەﺋــﻮوف ٣٠// ﺧەڵﻜــﯽ ﺳــﻠێامﻧﯿﯿە و ﻟەﮔــەڵ ﻫﺎوﺳــەرەﻛەی ﺑــﯚ ﻛﺎت ﺑەﺳــەرﺑﺮدن ﻫﺎﺗﺒﻮوﻧــە ﺳــەﯾﺮاﻧﮕەی ﻧــەورۆز، ﺋــەوەی ﻧەﺷــﺎردەوە ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺗــﺎ درەﻧﮕﺎﻧێﻜــﯽ ﺷــەو ﻟــەم ﺳــەﯾﺮاﻧﮕەﯾە و ﻟــە ﺳــەرﭼﻨﺎر مبێﻨێﺘــەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑــە وﺗــەی ﺧــﯚی ﻟــە ﺷــەودا ﺳــەرﭼﻨﺎر ﺑــﯚ ﺧێــﺰان ﺑەﻛەڵﻜــﯽ ﭘﯿﺎﺳــە ﻧﺎﯾێــﺖ ،رەﺋــﻮوف ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣە ﻻوەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﻛــﺮد و ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻫەﻣــﻮوی ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﻧﺎﺑێــﺖ ﻟەو ﺳــەر ﺟﺎدەﯾــە ﻛەﺳــێﻜﯿﺎن داﯾــە ﺑــەر دەﺳــﺘڕێﮋی ﮔﻮﻟﻠە و ﻛﻮﺷﺘﯿﺎن. ٣٥ﺳــﺎڵ /ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﻛﭽــە ﺗەﻣەن ﺧﺎﺗــﻮو ﻛﺎﺷــام ٣٥// ٦ﺳــﺎڵەﻛەﯾﺪا ﻟەﺳــەر ﻣێﺰێــﻚ داﻧﯿﺸــﺘﺒﻮون ﮔﻮﺗــﯽ، راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺳــەرﭼﻨﺎر ﻟــە ﺷــەودا ﺑــﯚ ﺋێﻤــە ﻧﺎﺑێﺖ
و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧــە و ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛــﺮد ﻛــە ﻟــە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەﻛﺎن زۆر ﺟــﺎر ﺋەوەﯾــﺎن ﺑﯿﺴــﺘﻮوە ،ﻛــە ﺳــەرﭼﻨﺎر ﺑﻮوەﺗــە ﻣﯚڵﮕەی ﺷــەڕ و ﺗﯚڵەﺳــەﻧﺪﻧەوەی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﭘێﺸــﱰ ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻫەﺑــﻮوە ،ﺑﯚﯾــە
ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻚ دەﺑێــﺖ ﺋــەوان ﺑــە ﺷــەو ﻧەﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺋێﺮە ﺑﯚ ﻛﺎت ﺑەﺳەرﺑﺮدن. ﻟــەم ﻛﺎﺗــەی ﻛــە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻗﺴــەﻛﺮدن ﺑﻮوﯾــﻦ، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜــﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﺑەﻟێﺪاﻧــﯽ ﻫــﯚڕن ﺑەﻻﻣﺎﻧــﺪا ﺗێﭙــەڕی و ﻫێﻨــﺪەی ﭘــێ ﻧەﭼــﻮو ﺑﯿﻨﯿــامن ﻫەﻣــﺎن ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﮔەڕاﯾــەوە و ﭼەﻧــﺪ ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ ﺗێﺪاﯾــە، ﻛــە دﯾــﺎر ﺑــﻮو ﻟەﻻﯾــەن ﭘﯚﻟﯿﺴــەﻛﺎﻧەوە دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮاﺑﻮون. ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛە ﻫﺎﺗﯿﻨــە دەرەوە و ٦٠ﺳــﺎڵ/ﻣﺎن دواﻧــﺪ ﻋەﺑﺪوڕەﺣــامن ﭼﻨﺎرەﯾــﯽ ٦٠// و ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺳــەرﭼﻨﺎرﻣﺎن ﻟــێ ﭘﺮﺳــﯽ و ﮔﻮﺗــﯽ،
"ﻟ ﺷودا ﺳرﭼﻨﺎر ﺑﯚ ﺧﺰان ﺑﻛﻜﯽ ﭘﯿﺎﺳ ﻧﺎﯾﺖ"
زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ٣٠ﺳــﺎڵە ﻣﺎڵــامن ﻟــەم ﮔەڕەﻛەﯾــە ،ﺟﺎران ﺋێــﺮە ﺧﯚﺷــﱰﯾﻦ ﮔەڕەﻛــﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێامﻧﯽ ﺑــﻮو، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧﺮﺧــﯽ ﺧﺎﻧــﻮوی ﺋــەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧــە زۆر زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﻮو ﻟــە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺷــﺎری ﺳــﻠێامﻧﯽ ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەﺳــﺖ دەﻛەﯾــﻦ ﺋەﮔــەر ﻧﺮﺧەﻛــەی ﻛەﻣــﱰ ﻧەﺑێــﺖ ﺋــەوا ﻫﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﻟەﮔــەڵ ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺷﺎری ﺳﻠێامﻧﯽ ﻧﯿﯿە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻧﺎوێﺮﯾــﻦ ﺑــە ﺷــەوان ﻣــﺎڵ ﭼــﯚڵ ﺑﻜەﯾــﻦ و ﻫەﻣــﻮو ﺷــەوێﻚ ﮔﻮێامن ﻟە دەﻧﮕﯽ ﺗەﻗە دەﺑێﺖ. ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ ﭼﻮوﯾﻨــە ﻻی ﺋــەو ﻣەﻓﺮەزاﻧــەی ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻛــە ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛەی ﺳــەرﭼﻨﺎر ﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛە ﺋێﺸــﻜﯿﺎن دەﮔــﺮت ،ﺑــەاڵم ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﻧەﺑﻮﻧﯽ ﻣﯚڵەت ﻛەﺳــﯿﺎن ﻗﺴــەﯾﺎن ﻧەدەﻛــﺮد ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەﻓﺴــەرێﻚ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛﺮد ﻛــە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻟــە ﭘﺸــێﻮی و ﺷــەڕ و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﺷــﻮێﻨە ﺑﺒێﺰار ﺑــﻮون و ﭘێﯿﺎن ﺧﯚﺷــە ﭼەﻧــﺪ رۆژ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺋێﺸــﻜﺪا ﺑﻦ ،ﺑــەاڵم ﯾــەك ﺷــەو ﻧەﻫێرنێﻦ ﺑﯚ ﺳەرﭼﻨﺎر. ﻧەﻗﯿﺐ ﺳــەرﻛەوت ﺋەﺣﻤــەد وﺗەﺑێﮋ ﺑەﻧﺎوی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێامﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە دا ﻛــە ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻟەﺑــەر دەﺳــﺘﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەاڵم ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻫەر ﻛێﺸــە و ﺷــەڕێﻚ ﻟــە ﺳــەرﭼﻨﺎر روو ﺑــﺪات ﻟەﻻﯾەن ﻣەﻓﺮەزەﻛﺎمنﺎﻧەوە ﻛﯚﻧﱰۆڵ دەﻛﺮێﺖ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋــەو ﮔەﻧﺠەی ﻣﺎوەﯾــەك ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﺳــەرﭼﻨﺎر ﻛــﻮژرا ،ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟــە رووداوەﻛــەی دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،ﻟە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﭼەﻧــﺪ ﭘﺎرﭼە ﭼەﻛێﻜﯿــﺶ ﻟــەو رووداوەدا دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەردا ﮔﯿﺮاوە و ﺟەﺧﺘــﯽ ﻛــﺮدەوە ﺋــەوە راﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ﺳــەرﭼﻨﺎر ﻟە ﺷەودا ﻟە ﻛﯚﻧﱰۆڵ دەرﭼﻮوﺑێﺖ.
ﻟــە ﻧێــﻮان ﻋﺎﺗﯿﻔــە و ﻋەﻗڵــﺪا ﻣــﺮۆڤ ﻧەزاﻧــێ ﻛﺎﻣﯿــﺎن ﺑــەﻛﺎر ﺑﻬێﻨــێ ﺋــەوە واﻟﯿﯿەﻛــەت ﻓێڵــﺖ ﻟــێ دەﻛﺎت ،ﻻی زۆرێــﻚ ﻟــە ﺑﯿﺮﻣەﻧــﺪ و ﻓەﯾﻠەﺳــﻮﻓەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ دووﭘــﺎت ﻛﺮاوەﺗــەوە ﺋەﮔــەر ﻣــﺮۆڤ ﺑــە ﻋەﻗــڵ ﺑﯿــﺮی ﻛــﺮدەوە ﻫەڵــە ﻧــﺎﻛﺎت ﯾــﺎن ﻛــەم دەﯾــﻜﺎت ،ﺑــەاڵم ﻛــە ﺑــە ﻋﺎﺗﯿﻔــە ﺑﯿــﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە وەﻛﻮ ﺋێﺴــﺘﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷــﯚك دەﺑــێ، ﭼﻮﻧﻜــە ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﺗێﻜــڕا واﻟﯿــﯽ ﻧﻮێامن ﻗﺒــﻮوڵ ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﺋــەوەی وەك ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە و ﺟــﯚری ﭘێﻜﻬﺎﺗــەﻛﺎن ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت و ﻛﺎر ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺒﻮوﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻜﺎت. ﻛەﭼــﯽ واﻟــﯽ ﻓێڵــﯽ ﻟــێ ﻛﺮدﯾــﻦ ﻛــە ﺑــﻮو ﺑــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر ،ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﮔــﯚڕا و ﻫەڵﺴــﻮﻛەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﯾﺮ دەردەﻛــەون و ﭘــێ ﻧﺎﭼــێ ﺋــﺎﮔﺎی ﻟەوەﺑــێ ﻛــە ﻛەرﻛﻮوك ﻛێﺸــەی ﻟەﺳــەرە و ﻛــﻮرد ﻟــە ﻣێــﮋوودا ﺑﺴــﺘێﻚ ﺧﺎﻛﯽ ﻧەﺑەﺧﺸــﯿﻮە و ﺳﺎزﺷﯿﺸــﯽ ﻟەﺳــەر ﻧەﻛﺮدووە، ﺑەڵﻜــﻮ ﯾەﻛــەم و دوا ﻗﺴــەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ﺋەﻣەﯾە "ﻛەرﻛﻮوك ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿە". ﺋێﺴــﺘﺎ واﻟﯿــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ژێﺮاوژێــﺮ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﻫەرێﻤــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛەرﻛــﻮوك دەﻛﺎت، ﺑﯚﯾــە ﭘێــامن واﯾــە واﻟــﯽ ﻟــە ﺧەﯾﺎڵﺪاﯾــە، ﭼــﯚن ﭼﯚﻧــﯽ؟ واﻟــﯽ ﺑﯿــﺮی ﭼــﻮوە ﻛــﻮرد ﻣێﮋووﯾەﻛــﯽ ﺧﻮێﻨﺎوﯾــﯽ ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﻛەرﻛــﻮوك ﻫەﯾــە و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﯽ ﺑــﯚ داوە، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋــەوەی ﺑــەﻻوە ﮔﺮﻧﮕــە ﻛــە ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەردا ﻫێﻨــﺎوە ﭘێﯿــﺎن وﺗــﻮوە ﺗــﯚ ﺑــﯚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛەرﻛــﻮوك ﮔﻮﻧﺠــﺎوی، ﺋــەوە وای ﻛــﺮدووە واﻟــﯽ ﺧــەو ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــەوە دەﺑﯿﻨــێ و دەﯾــەوێ ﺋەﮔــەر ﺳــەرداﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛــﺮد ﻟــە رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﺪا ﺑڵێــﻦ :ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺸــﯚازی ﻟــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮد. ﺋــەو ﻫەﻗــﯽ ﺑــەوەوە ﻧﯿﯿــە ﻛەرﻛــﻮوك ﭼــﯽ ﺑەﺳــەر دێــﺖ و ﺑــەرەو ﻛــﻮێ دەﭼێــﺖ، ﻛەرﻛــﻮوك ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿە ﯾــﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑــڕوای ﺑــە ﺑﺮاﯾەﺗــﯽ و ﺗەﺑﺎﯾــﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋــەو ﺣــەزی ﭼﻮوەﺗــە ﺳــەر ﭘﯚﺳــﺘێﻚ ﻫــەر ﭼﯚﻧێــﻚ ﺑێﺖ دەﺑــێ ﺑﯿــﻜﺎت و ﺑﺒێــﺖ ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛەرﻛﻮوك. ﺑﯚﯾــە وەك ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿــەك ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﻣــە ﺑڵێــﻢ واﻟﯿــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻓێڵــﯽ ﻛــﺮد ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﺎوڕﻣــﺎن داﯾــەوە واﻟــﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ١٢ی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﭘێﺸﻜێﺸــﯽ ﻓﯿﺮﻗــەی ١٢ی ﻛــﺮد ،ومتــﺎن ﻫەڵــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﻮو ،ﺋــەو ﭘﯿﺎوێﻜــﯽ ﭘــەروەردە ﺋەوروﭘﺎﯾﯿﯿــە و رەﻧﮕــە ﻫێﻨــﺪە ﺋــەم ﻛﺎراﻧــەی ﻻ ﮔﺮﻧﮓ ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەاڵم دواﺗــﺮ ﺑﯚﻣــﺎن دەرﻛــەوت واﻟــﯽ ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدﻧە ،ﺑــەاڵم ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻧــﺎ ،ﺑﮕــﺮە ﻫــەوڵ دەدات ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــﻜﺎت ﺑــە ﻫەرێﻤێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺗــﺎ ﺧــﯚی ﺑﺒێــﺖ ﺑــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێﻤەﻛە. واﻟﯿــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﮔەورەﻣــﺎن ﻟێــﯽ ﻫەﺑــﻮو ،ﻫەﻣــﻮو ﻫەوڵێﻜﯽ ﺑــﯚ رەﻧﮕێﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛە و رازﯾﻜﺮدﻧــﯽ دڵــﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەی )ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن( ﺑﻮو. واﻟــﯽ ﺑەوەﯾﺸــەوە ﻧەوەﺳــﺘﺎ ،ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻫەرێــﻢ ،ﺑﺎﻧﮕﻬێﺸــﺘﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺷــﺎرەﻛە، ﻛەﭼــﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑــەوەی ﻧەزاﻧــﯽ و ﭘﺎﺳــەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ واﻟﯿﯿــﺎن ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﭘﺸﻜﻨﯽ. ﻫەروەﻫــﺎ زاﻧﯿﻮﻣﺎﻧــە واﻟــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﻟــە ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳــەر دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــﺎش ﺑﺰاﻧــێ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﺋەﻣــە ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛــەن و ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻟێﯽ ﺑەدەﻧﮓ دێﻦ.
8
ﻛﻮردﻟەﻣﯿﺪﯾﺎی ﻋەرەﺑﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣەﺣﻤﻮد ﺋﯿﺴامﻋﯿﻞ
ﻋێﺮاق.. ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر ﻟە ﻛﻮێﯿە؟ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﻧﯿــﻮ ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــەر ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەی ﺟــەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﻋێــﺮاق ﺗێﭙەڕﯾــﻮە و ﺋــەو واڵﺗــە ﻟــە دوای ﻛﺸــﺎﻧەوەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ٢٠١١ﻟەﻧــﺎو ﺗەﻧﮕــﮋەی دواﻧەﻫﺎﺗــﻮودا دەژی ،ﺳــەرۆك ﻟــە ﻫــەر واڵﺗێﻜــﺪا ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜــە و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ ﻣﻮوﭼە وەردەﮔــﺮێ ،ﺑــەاڵم زۆرێــﻚ ﻫــەن ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ وەك ﺳــەرﻛﺮدەﯾەك دەﺑﯿﻨــﻦ ﻧەوەك ﺳەرۆك. ﺣــەوت ﻣﺎﻧــﮓ دەﺑــێ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﻋێــﺮاق ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەﯾﺪا ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿــە، ﻫەﻧﺪێــﻚ دەڵێــﻦ ﻛــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی ﺗەﴍﯾﻔــﯽ و ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚﻟﯿﯿــە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر رێــڕەوی ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە واڵﺗــﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﺋەﮔــەر ﺗﺎ
ﺑەدرێﮋاﯾﯿــﯽ ﭼــﻮار دەﯾــە ﺳــەرﻛﺮدە ﺑــﻮوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﺶ ﺑــﻮوە ﻟــە ﻣێــﮋووی ﻫەرێــﻢ و ﻣێــﮋووی دۆزی ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرددا ،ﻫــەروەك ﭼــﯚن ﺑﺎرزاﻧــﯽ وەك ﺳــەرﻛﺮدەﯾەك رۆڵــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫەﯾــە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺸــە ﻟــە ﻣێﮋووەﻛــەی، ﺑەو ﺷــێﻮە دەﺑــێ ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺗەواﻓﻮﻗﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ و رۆڵﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دوای دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﻋێــﺮاق ﺑێﺘە ﺋﺎراوە. ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎن ﺳــﻮورن ﻟەﺳــەر ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗەواﻓــﻮق و ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯽ ﻟەرزۆﻛــﯽ ﻧێــﻮان ﭘــﺎرت و ﻫێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺋــەوەش ﻟەﺧﯚﯾــﺪا دەﺑێﺘــە ﻣﺎﯾــەی دواﺧﺴــﺘﻨﯽ
ﻟە ﭘﺸﺖ ﭘەردەوە ﺑﺎﺳﯽ ﺋەوە دەﻛﺮێ ﻛە ﻫێﺮۆ ﺋﯿﱪاﻫﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻫﺎوﺳەری ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ رەﻧﮕە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆك وەرﺑﮕﺮێ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﺑــێ ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﭼــﺎوەڕوان ﺑﻜــﺮێ ،ﻟــەو ﻛﺎﺗەی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮ دەڵێﻦ ﺳــەرۆك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﻫﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻫێــﺰ ﻟــە ﺑەﻏــﺪا و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫەﯾە و ﺋــەوەش ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻗﺴــەﯾەی ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەرۆﻛێﻜﯽﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚﻟﯿﯿە،ﭘێﭽەواﻧەﯾە. ﻫەڵﻮێﺴــﺘەﻛە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑــەدەر ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﻣﺸــﺘﻮﻣڕ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ
ﯾەﻛﻼﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﺮﺳــﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻛﺎﺗێﻜــﯽ ﻧﺎدﯾــﺎر ،ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﮔﺮﻧﮕەی ﻟێــﺮەدا دەﺑێ ﺑﻜــﺮێ ﺋەوەﯾــە ،ﺋﺎﺧﯚ ﭼﯚن دەﺑــێ واڵﺗێﻜﯽ ﻧﻮﻗﻮم ﺑﻮو ﻟەﻧﺎو ﻛێﺸــەدا ﻣﺎوەی ﺣەوت ﻣﺎﻧﮓ ﺑێ ﺳەرۆك ﺑێ؟ ﺋــەوە رووﻧــە ﻛە دۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ رێﮕــە ﺑــە ﮔەڕاﻧــەوەی ﺑــﯚ ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی ﻧــﺎدا ،ﺑــەاڵم ﺋﺎﺧــﯚ
ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚﭼــﯽ دواﻛەوﺗــﻮون ﻟــە ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﭘﺮﺳــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﺳــەرۆك ﻫــەر ﺳــەرۆﻛێﻚ ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەرە و ﺋەرﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻣﻮوﭼەﻛەﯾــﺪا ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم ﺋﺎﺧــﯚ دۆﺧەﻛە ﺑﯚﭼــﯽ ﺑــەو ﺷــێﻮە ﺑەﻫەڵﭙەﺳــێﺮدراوی ﺑەردەوام ﺑێ؟ ﻟــە وەاڵﻣــﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەدا دﻛﺘــﯚر ﻣﻮﺋەﯾــەد ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﺗﺎر ﻧﻮوﺳــەر و ﴍۆﭬــەﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەڵــێ ،ﯾﺎﺳــﺎ ﺑەﺳــەر ﻫــەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێــﻚ ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛــﺮێ ﺟــﺎ ﺋەﮔــەر ﺳــەرۆك دەوڵــەت ﯾــﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﯾــﺎن وەزﯾﺮ ﯾــﺎن ﻫــەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێ، ﺑــەاڵم دۆﺧەﻛــە ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺟﯿــﺎوازە، ﭼﻮﻧﻜــە دۆﺧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە دوای ﺳــﺎاڵﻧێﻜﯽ درێــﮋ ﻟــە ﺑﺎاڵدەﺳــﺘﯿﯽ رژێﻤێﻜــﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚری ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ ﻟــە ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ دەوڵــەت ﺗێﻜــﺪا ﺑەﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت، ﺑﯚﯾــە ﻟــە دوای ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ،٢٠٠٣ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟــە ،٢٠٠٣ ﻟەﮔــەڵ ﭘﺮﺳــەﻛﺎن ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧەﺑــﻮو ،ﺋێﺴــﺘﺎ دۆﺧەﻛە ﻟە ﻋێــﺮاق ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿــە و دۆﺧﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎرﯾــﺶ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﯚﺳــﺘە ﺳــەروەرﯾﯿەﻛﺎن ﻛەوﺗﻨــە ژێﺮﺑــﺎری ﭘﺸﻜﭙﺸــﻜﺎﻧێ و ﺗەواﻓﻮﻗﺎﺗــﯽ ﺳــەﺧﺖ و ﻫــەر ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﺳــەروەری ﻟــە ﻋێــﺮاق دووﭼــﺎری ﻫەژان ﺑێﺘــەوە ﺋــەوە دەﺑێﺘە
ﻫﯚی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛێﺸە ﻟەو واڵﺗەدا. ﺑەاڵم ﺋەو ﭘﺎﺳــﺎوە ﺑﻮوﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯿﯽ ﮔــەورە ﻟــە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺋــەو ﻛەﺳــەی ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر ﺑەڕێــﻮە دەﺑــﺎ رەت ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە ،ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺎن ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺑڕﯾﺎرێﻚ و ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﭼەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗــﺮەوە ﻫەﯾــە، وێــڕای دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻫﺎوڕێﻜــﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﻫــەردوو دەﺳــەاڵﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎن و ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ،ﻟێــﺮە و ﻟەو ﺳــﯚﻧﮕەﯾەوە ﺧەڵــﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻟە ﺧــﯚی دەﻛﺎ ،ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧێﻜــﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﺪا ،ﻛــێ ﺋەرﻛﯽ ﺳەرۆك ﺑەﺟێ دەﮔەﯾەﻧێ؟ ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﺗﺎر ﻟــە ﺳــەروﺑەﻧﺪی وەاڵﻣﺪاﻧــەوەی ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەدا رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣــﺎر دەزﮔﺎﯾەﻛــە ﭼەﻧــﺪ ﺟێﮕﺮێﻜــﯽ ﺳــەرۆك ﻟەﺧــﯚ دەﮔــﺮێ و ﺋێﺴــﺘﺎش ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﺟێﮕﺮاﻧــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرۆك ﺑــەڕێ دەﻛﺎ، ﺋەوەش ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛێﺸــەﻛە ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺎت .ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛــﺮد ،ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەﯾﺪا ﺋێﺴــﺘﺎ زۆر ﻛێﺸــە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم ﺑﻮوﻧــﯽ ﺟێﮕﺮاﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺳــﻮوك دەﻛــەن و وا دەﻛــەن ﺑﺘﻮاﻧــﺮێ ﺗــﺎ ﻛﺎﺗێﻜــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﭼــﺎوەڕوان ﺑﻜــﺮێ، ﺗــﺎ ﻛﺎﺗــﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽﺑﺎﺷﱰ. ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ دۆﺧــﯽ ﻋێــﺮاق دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯿــﯽ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ رۆڵﯽ ﮔەل ﻟــە ﺑڕﯾــﺎردان ﻟــە ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﺪا ﺑﻜــەن ،ﺋــەوەش ﭘﺮﺳــێﻜە ﻛﺎر دەﻛﺎﺗــە ﺳــەر ﻣﺎﻧــﺎی راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی
دەﺳــﺘەواژەی ﮔــەل و ﻣﺎﻧــﺎ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دەﺳــﺘﻮورﯾﯿەﻛەی ﻟــە ﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﻜــﯽ ﻧﻮێﻨــەران ﻛــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺋــەو دەﻛــەن ،ﻫــەردوو ﻣﺎﻧﺎﻛــەش ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺣــەوت ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑــەدی ﻧەﻛــﺮان ،ﺑــە واﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛــەس ﺑﯿــﺮی ﻟــەوە ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە راوێــﮋ ﺑــە ﮔــەل ﺑﻜــﺮێ ﻟەو ﭘﺮﺳەدا ﺑﯚ زاﻧﯿﻨﯽ ﺧﻮاﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ. ﻟــەو ﺑﺎرەﯾــەوە ﻋەﺑــﺎس ﻧﻮوری ﻧﻮوﺳــەر و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﻜﺎر دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﮔــەل ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿــە و ﯾەﻛــەم ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙﯿﺶ ﻟــە ﻋێﺮاق ﭘﺸﻜﭙﺸــﻜﺎﻧێﯿە و ﻫەﻣــﻮو ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑــە دەﺳــﺘﻮورەوە ﺑەﻗــەدی دﯾــﻮارەوە ﻛێﴩاون. ﻧــﻮوری ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛــﺮد ،ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾــەك ﺑﺎﺳــﯽ ﮔەڕاﻧــەوە ﺑــﯚ دەﺳــﺘﻮور دەﻛەن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ،ﺑــەاڵم ﺋــەوە ﺗەﻧﯿــﺎ رووﻛەﺷــە و ﻧﺎواﺧﻨەﻛــەی رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻟەﺳــەر داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻫەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑەﭘێﯽ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙﯽ ﭘﺸﻜﭙﺸــﻜﺎﻧێ ﻛــە ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ٢٠٠٤ەوە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﻟــە ٢٠٠٤ەوە ﻛﺎری ﭘــێ دەﻛــﺮێ ،ﺑﯚﯾــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎر ﭘﺸــﻜە و ﻫێڵــﯽ ﺳــﻮورە ،ﺋەوەش ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﭘێڕەوﻛــﺮاو ﻟــە ﻧێــﻮان ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﺪا ﻧــەك ﺑەﭘێــﯽ دەﺳــﺘﻮور، ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ دەﺳﺘﯽ ﻟێ ﺑﺪرێ. ﻧــﻮوری رەﺧﻨــەی ﻟــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــە ﮔــﺮت ﻛــە دەڵــێ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر ﺗەﴍﯾﻔﯿﯿــە و ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛــﺮد "دەﺳــﺘﻮور ﺋــەوە دەردەﺧــﺎت ﻛــە ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر
دەﻣەواﻧــەی ﺳــەﻻﻣەﺗﯿﯿە ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا و ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ﻫﯿﭻ ﺑێﺘــە ﺗێﭙەڕاﻧــﺪن ﺑەﺑــێ رەزاﻣەﻧﺪی ﺋــەو" .زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺧﺰەﯾﺮ ﺧﻮزاﻋــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر ﻛــە ﺋەرﻛــﯽ ﺳــەرۆك ﺑەڕێــﻮە دەﺑــﺎت ،ﻟــە ﯾــەك ﭘﺎرﺗــﻦ )ﺣﺰﺑﯽ دەﻋــﻮا( ،ﺑﯚﯾــە ﺋەو رەزاﻣەﻧــﺪی ﻟەﺳــەر ﻫــەر ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دەردەﺑڕێ ﻛە دەری دەﻛﺎت. ﻟە ﭘﺸــﺖ ﭘــەردەوە ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەوە دەﻛﺮێ ﻛە ﻫێــﺮۆ ﺋﯿﱪاﻫﯿــﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻫﺎوﺳــەری ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ رەﻧﮕــە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆك وەرﺑﮕــﺮێ ،ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯿﺶ ﺋــەوە ﺑــاڵو دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﺳــەرداﻧەﻛەی ﺑــﯚ ﺋێﺮان و دﯾــﺪاری ﻟەﮔــەڵ ﺋەﺣﻤــەدی ﻧــەژاد ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺋێــﺮان ﺑــﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺑﻮوە ،ﻣﻮﺋەﯾەد ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﺗﺎر
ﭘێﺸــﻮازﯾﯽ ﺧــﯚی ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەﻛە ﻟەﻻﯾــەن ﺧﺎﺗــﻮو ﻫێــﺮۆوە ﭘێﺸــﺎن دا و ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛــﺮد ،ﺋــەوە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ دەﺑــێ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،ﺑــەاڵم ﺋﺎﻣﺎژەی ﻛــﺮد ﻛە ﺋێﺴــﺘﺎ دۆﺧەﻛــە ﻟــەوە ﺋﺎڵﯚزﺗــﺮە ﭘﺎرﺗێﻚ ﯾــﺎن ﻻﯾەﻧێــﻚ ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﺑڕﯾﺎر ﺑــﺪات ﻛێ ﺳــەرۆﻛﯽ داﻫﺎﺗــﻮوی واڵت دەﺑــێ ،ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻫــەر ﻛەﺳــێﻚ ﻟــە دەرەوەی ﭼەﺗــﺮی ﺗەواﻓــﻮق و ﭘﺸﻜﭙﺸــﻜﺎﻧێ ﺑــەوە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ دێ ﺋــەو ﻛەﺳــە ﺑــە دەﺳــﻜەوﺗێﻚ ﺑﯚ ﺋــەو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾــﺎن ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﯾــﺎن ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەی ﺑــﯚی دەﮔەڕێﺘــەوە ﺣﺴــێﺐ دەﻛــﺮێ، ﺑﯚﯾــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ﺋەو ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙە ﻟە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ﺳــەروەرﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜﺮێ. DWی ﺋەڵامﻧﯽ ﺑەﺷﯽ ﻋەرەﺑﯿﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ DWی
ﺷەرﻗﻮﻟﺌەوﺳەت :ﺑەﻫﯚی ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺣﯿﺴﺎب ﺑﯚ ﯾەﻛﱰ ﻧﺎﻛەن ﺳــﻠێامﻧﯽ دووەم ﮔــەورە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘێﮕــەی ﺟــەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﻋێــﺮاق و ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛــەم ﻧﯿﯿــە ﺑەدەﺳــﺖ ﻛەﻣﯿــﯽ ﭘــﺎرە ﻟــە ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧﯿــﺪا دەﻧﺎڵێﻨــێ ،وای ﻟــێ ﻫﺎﺗــﻮوە ﻟــە ﺗﻮاﻧﺎﯾــﺪا ﻧەﺑێ ﻣﻮوﭼەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﺑــﺪات ،ﺳــەرﭼﺎوە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻫــﯚی ﺋــەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿﯿــە ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ دەﮔەڕێﻨﻨەوە و ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوە دەﻛــەن ﻫــەر ﻟەﮔــەڵ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﻜەوﺗﻨﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ و ﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺑێﻬﯚﺷــﯽ ،زۆرﯾﻨــەی دەوڵەﻣەﻧــﺪ و وەﺑەرﻫێﻨــەران و ﺧــﺎوەن ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛﺎن ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن
ﻟــە ﺑﺎﻧﻜــەﻛﺎن ﻛێﺸــﺎﯾەوە ،ﺋــەوەش ﺑــﻮوە ﻫــﯚی ﺳــەرﻫەڵﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﺗەﻧﮕــﮋە ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﮔــەورەی ﻛــﺮدە ﺳــەر ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﺎزاڕ ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﺪا ،ﺑﮕــﺮە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻢ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻛەﻣﯿﯽ ﭘــﺎرە ﭘــڕ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺗــﺎ رادەﯾەﻛﯿــﺶ ﻛێﺸــەﻛە ﺑــﯚ ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەوﻟێﺮﯾــﺶ ﮔﻮازراوەﺗەوە. ﺋەﮔــەر ﻧەﺧﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﻛﺎری ﻛﺮدﺑێﺘــە ﺳــەر ﺑــﺎری ﺋﺎﺑــﻮوری و وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا، ﺋــەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەر دۆﺧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺣﺰﺑەﻛــەی ﮔەورەﺗــﺮ ﺑــﻮو، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑــﺎاڵی ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــەو ﻛﺎﺗــەی دوا ﻗﺴــە و ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﺣــﺰب و ﻫەڵﻮێﺴــﺖ و
ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑــﯚ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑــﻮون ،ﺑەو ﭘێﯿــەی داﻣەزرێﻨــەری ﺣﺰب و ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ و وەك ﻣﺎﻣــﯽ ﻫەﻣﻮواﻧﯿــﺶ ﺑﻮو ﻛــە ﺑە "ﻣــﺎم ﺟەﻻل" ﻧــﺎوزەد دەﻛــﺮا ،ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﻛەوﺗــە داﺑەﺷــﺒﻮون و ﻟێﻜــﱰازان و ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە ﻛەوﺗــە ﭘێﻮەﺳــﺘﺒﻮون ﺑــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯿﯿەوە ،ﺗــﺎ وای ﻟێ ﻫــﺎت رۆڵﯽ ﮔﯚﺗﯿــﺎری رەﺳــﻤﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە ﻟەﺑــﺎرەی رووداو و ﭘێﺸــﻬﺎﺗەﻛﺎن ﮔەﯾﺸــﺘە رادەی ﻓەراﻣﯚﺷــﻜﺮدن ،ﺋێﺴــﺘﺎ وای ﻟێ ﻫﺎﺗﻮوە ﻫــەر ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﻫﺎوڕێﻜــەی دەﺧﺎﺗــە ڕوو ،ﺑــەم ﺟﯚرەﯾــﺶ ﺗەواﻓــﻮق و ﯾەﻛﻬەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻟــەو ﺣﺰﺑــەدا ﻧەﻣــﺎ ،ﺗــﺎ ﺋــەو رادەی
ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێــﻢ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺎ ﺑــە "ﺷەرﻗﻮﻟﺌەوﺳــەت"ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، وای ﻟــێ ﻫﺎﺗــﻮوە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ ﺳــەﺧﺖ ﺑێ، ﭼﻮﻧﻜە ﻛــەس ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﯾەﻛﻼﻛــەرەوەی ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻧﺎزاﻧــێ، ﻫەرﯾەﻛەﯾــﺎن ﻟێﺪواﻧــﯽ ﭘێﭽەواﻧــەی ﺋــەوەی ﺗﺮﯾــﺎن دەدا ،ﺑﯚﯾــە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎردان و ﻣەرﺟەﻋﯿــەت ﻟــەو ﺣﺰﺑەدا ﻧەﻣﺎوە. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﭘﺎرﺗــﯽ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە دۆﺧێﻜــﯽ زۆر ﻫەﺳــﺘﯿﺎردا ﺗێﭙــەڕ دەﺑــێ و زۆر
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑ دۆﺧﻜﯽ زۆر ھﺳﺘﯿﺎردا ﺗﭙڕ دەﺑ و زۆر ﭘﺮس ھن ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑ ﺗواﻓﻮق و ﯾﻛﮫﻮﺴﺘﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻛﺘﯽ ھﯾ
ﭘــﺮس ﻫــەن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە ﺗەواﻓــﻮق و ﯾەﻛﻬەڵﻮێﺴــﺘﯿﯽ ﺋێﻤــە و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە ﻟــە ﻛــێ وەرﺑﮕﺮﯾﻦ و ﮔــﻮێ ﻟە ﻛــێ ﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﻟــەو دۆﺧــەی ﻛــە ﺗێﻜەڵ و ﭘێﻜەڵ ﺑﻮوە.
رووداوەﻛﺎﻧــﯽ دواﯾﯿــﺪا دەﻧﮕــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ زﯾﺎﺗﺮ ﺑــەرز ﺑﻮوەوە ﺑەڕەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺑﻨﻜــە ﺣﺰﺑﯿﯿــەی ﻛــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ دەﻛﺎ و زۆرﯾﻨــەی ﺑڕﯾــﺎر و ﻫەڵﻮێﺴــﺘە ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن راﮔەﯾﺎﻧﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ
ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺋەو ﭘەرﺗەوازﯾﯿﯿەی ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻫەﯾە ،ﺑﯚ ﺋەوﻛﺎﺗە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﺳێ ﺑﺎڵﯽ رﻛﺎﺑەر ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻫەﺑﻮون ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻓەرﯾــﺪ ﺋەﺳەﺳــەرد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی "ﺷەرﻗﻮﻟﺌەوﺳــەت" دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺑەﭘێــﯽ ﭘێــڕەوی ﻧﺎوﺧــﯚی ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻣەرﺟەﻋــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑە ،ﺋــەوەش ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻫــەردوو ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣــﺰب ﻟەﺧــﯚ دەﮔــﺮێ و ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟێــﻜﺎری ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑــە، ﺑــەاڵم ﺑەﻫــﯚی ﺑﺎاڵدەﺳــﺘﯿﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەﺳــەر رووﻛەﺷــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺣــﺰب ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر رووداوە ﻫەﻧﻮوﻛەﯾﯿﯿــەﻛﺎن، دەﻧﮕــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﻛــﭗ ﺑــﻮوە ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی دەﻧﮕــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺣــﺰب ﻛــە ﻋــﺎدل ﻣــﻮراد ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺎ و وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺣــﺰب ﺧــﯚی دەﻧﻮێﻨــێ ،ﻟــە ﻣــﺎوەی
ﭘێﭽەواﻧــەی ﻟێﺪواﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﻮون ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯿــﯽ ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﺪا. ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜــﺮێ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺋەو ﭘەرﺗەوازﯾﯿﯿــەی ﻟــە رﯾﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻫەﯾــە ،ﺑــﯚ ﺋەوﻛﺎﺗــە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﺳــێ ﺑﺎڵــﯽ رﻛﺎﺑــەر ﻟەﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯿــﺪا ﻫەﺑــﻮون ،ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑﺎڵــﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ و ﺑﺎڵــﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ و ﺑﺎڵــﯽ ﻛــﯚﴎەت رەﺳــﻮوڵ ﻋەﻟــﯽ ،ﻟــە دوای ﭼﻮوﻧــە دەرەوەی ﺑﺎڵــﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان و ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان، دوو ﺑــﺎڵ ﻣﺎﻧــەوە ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﻫێڵــﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﺋــەوی ﺗﺮﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻫێڵــﯽ ﻛــﯚﴎەت رەﺳــﻮوڵﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯿە ﻛــە زۆرﯾﻨەﯾــﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺑــەاڵم ﺋەﻣڕۆ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋــەو دوو ﺑﺎڵــەش ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﺑــﯚ ﺳــەر ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻧەﻣــﺎوە ،ﭼﻮﻧﻜە
ﺑەﻫــﯚی ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺳــەراﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە ﻛەﺳــﯿﺎن ﺣﺴــێﺐ ﺑﯚ ﯾەﻛــﱰ ﻧﺎﻛەن و ﺋــەو دۆﺧەش ﺑﻮوە ﻫــﯚی ﻟێﻜﱰازاﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯽ ،ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿــﺪا ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەی ﻫەوڵــﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﺑــﯚ ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻟێﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳــێ ﻛەﺳــﯽ ﻟــە ﻛــﯚﴎەت ﺑەرﻫــەم رەﺳــﻮوڵ، ﺳــﺎڵﺢ ﻫــەردوو ﺟێﮕــﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮ و ﻫێــﺮۆ ﺋﯿﱪاﻫﯿــﻢ ﺋەﺣﻤــەدی ﻫﺎوﺳــەری ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿــﺪا ﻫﯿــﭻ ﺳــﻮودی ﻧەﺑــﻮو ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧە ﻫﯿــﭻ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ دﯾــﺎری ﻟــە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺳــەراﻧﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﺑــەدی ﻧەﻫێﻨــﺎ ﻛــە زۆﺑــەی ﺟــﺎر ﭘێﭽەواﻧەی ﯾەﻛﱰ ﺑﻮون. ﺑــەو ﻫﯚﯾــەی ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘــﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ﻗﯚﻧﺎﻏێــﻚ ﺑەﺑــێ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ زۆر ﺳــەﺧﺘە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫەﻣــﻮو ﺗێڕواﻧﯿﻨــەﻛﺎن روو ﻟــە ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋــەون ﺑــﯚ ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨەوەی ﺣﺰﺑەﻛە، ﺋەﮔﯿﻨــﺎ دۆﺧەﻛــە ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑــەردەوام دەﺑــێ ﺗــﺎ ﻛﺎﺗــﯽ ﮔﺮێﺪاﻧﯽ ﭼــﻮارەم ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺣــﺰب ﻛــە ﭼــﺎوەڕوان دەﻛــﺮێ ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗﴩﯾﻨــﯽ ﯾەﻛەم/ﺋﯚﻛﺘﯚﺑــەری داﻫﺎﺗﻮو ﻟــە دوای ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑێﺘــە ﺳــﺎزﻛﺮدن ،ﺋــەوﻛﺎت ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﯾــەﻛﻼ دەﻛﺮێﺘەوە. رۆژﻧﺎﻣەیﺷەرﻗﻮﻟﺌەوﺳەت
ﻛﻮرد ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻋەﻟﯽ ﻫەوراﻣﯽ
9
وێڵﺪ ﺗﺮﯾﺒﯿﻮن :ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺷﻜﺴﺖ ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻬێﻨێﺖ رۆژﻧﺎﻣــەی "وێڵــﺪ ﺗﺮﯾﺒﯿــﻮن" ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﺪا دەڵێ ،راﺳــﺘە ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺑــﻮاری ﻧەوﺗــەوە زۆر دەوڵەﻣەﻧﺪە ،ﺑــەاڵم ﭼﯽ ﺗــﺮ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری ﻧــەوت ﻧﺎﯾﺎﻧەوێــﺖ روو ﻟە ﺧﻮارووی ﻋێﺮاق ﺑﻜەن ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎن. ﭼەﻧــﺪ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەﻛەﯾــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ رۆژﺋﺎواﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻋێــﺮاق ﻛــەم ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺋێﺴــﺘﺎ زﯾﺎﺗــﺮ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿــﺎن ﺋەوەﯾــە ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎری وەﺑەرﻫێﻨﺎن ﺑﻜەن. ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎواﻧە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾﺎن ﻛــﺮدووە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻫــﯚﻛﺎر واﯾﺎﻧﻜــﺮدووە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭘــڕۆژەی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻫﯿــﭻ ﺳــﻮودێﻜﯽ ﻧەﺑێــﺖ ،ﻟەواﻧــەش ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛــﯽ زۆر و ﺑەردەواﻣﯿــﯽ ﺗەﻗﯿﻨــەوە و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎن ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەﻛــەی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ "ﻫەﻣــﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ رۆژﺋﺎواﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﭘەﺷــﯿامﻧﻦ ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﻛﺎری وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧﯿــﺎن ﻛــﺮدووە. ﺑﯚﯾــە ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺑﻜﺸــێﻨەوە و روو ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎنﺑﻜەن". رۆژﻧﺎﻣــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿەﻛــە ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ ،ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﭘﻼﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ٢٠١٢دادا دەرﻛەوت، ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن زۆر ﺑــە رووﻧــﯽ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٢ ﺋــەوەش ﻛﺎﺗێــﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ وەﻛــﻮ "ﭘﯿﱰۆڵــﻢ" و "ﺋﯿﻜﺴــﯚن ﻣﯚﺑﯿــﻞ" و "رۆﯾــﺎڵ دەچ" ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑــﻮون ﻟــە ﺧــﻮارووی ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻛﺎری وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﺑﻜــەن ،ﺑــەاڵم ﭘﺎﺷــﺎن زۆرﺑەﯾــﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﮔەورەﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا واژۆ ﻛــﺮد ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ دەرﻫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟەو ﻫەرێﻤەدا.
"ﻋﺮاق رووﺑڕووی ﻗﯾﺮاﻧﻜﯽ ﮔورەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﻮوەﺗوە و ﺷڕی ﻧﻮان ﺷﯿﻌ و ﺳﻮﻧﻨش ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺪاﯾ"
ﭘﺸﻜوﺗﻨﯽ ﻛرﺗﯽ ﻧوﺗﯽ ھرﻢ ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﺎس ﻟــەو راﺳــﺘﯿﯿەش دەﻛــەن ﻛــە ﻣﺎﻧــﮓ ﻟــە دوای ﻣﺎﻧــﮓ ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەﺧﯚﯾــەوە دەﺑﯿﻨێــﺖ .ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﻫەواڵــﯽ "ﯾﻮﻧﺎﯾﺘــﺪ ﭘﺮێــﺲ ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺷــﻨﺎڵ" ﻟــە راﭘﯚرﺗێﻜــﺪا دەڵــێ ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘــڕۆژە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی "ﮔەڵــﻒ ﻛــﯽ ﺳــﺘەون"ی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾــﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی "ﺷــێﺨﺎن"ی
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە )ﺟــﯚن ﻛﺮﯾﺴــﺘﻨﻠﯚر( رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ، "٧ﻣــﺎوەی ١٠ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﭘــێ ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ "ﺷــێﺨﺎن " دەﭼێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﭘــﺎش ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ دەﺑێﺘــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑﯿﺮە ﻧەوﺗەﻛﺎن. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺋــەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﺋەوەﺷــﯽ روون ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻧﺰﯾﻜــەی ١٠ﻣﻠﯿــﺎر و ﻧﯿــﻮ ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗــﯽ ﯾــەدەك ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾــەدا ﻫەﯾــە ﻛــە ﺑﯿــﺮە ﻧەوﺗەﻛــەی ﻟــێ دەدرێــﺖ و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯽ ﺋەوەﺷــﯽ ﻛــﺮد ﺗﺎﻛــﻮ ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٥رۆژاﻧــە
ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺋەم ﺑﯿــﺮە ﻧەوﺗــە ﺑﮕﺎﺗە ١٥٠ ﻫەزار ﺑەرﻣﯿﻞ.
ﻋﺮاق و دژاﯾﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ھرﻢ ﻫــﺎوﻛﺎت ﻣﺎڵﭙــەڕی "ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺳــﺎﯾﻨﺲ ﻣﯚﻧﯿﺘــەر"ی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﺑــاڵو ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﻫﺎﺗــﻮوە ،رۆژ ﻟــە دوای رۆژ ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺘە ﺟێﯽ ﺑﺎﯾەخ و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﺟﯿﻬﺎن. ﻣﺎڵﭙەڕەﻛــە دەڵێــﺖ ،ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ
راﺑــﺮدوودا ﻟــە ﺑــﻮاری ﻧەوﺗــەوە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﮔــەورەی ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎوە و ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘﺎش ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾــەك ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ دەﻛﺎت ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺑﯚرﯾﯿــە ﻧەوﺗەﯾــە ﻛە ﺑڕﯾــﺎرە ﻟــە رێﮕەﯾــەوە ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺘە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دەرەوە. ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی راﭘﯚرﺗــەدا ﻫﺎﺗــﻮوە ،ﺳــەرەﺗﺎ ﺑڕێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻧــەوت ﻟــەم ﺑﯚرﯾــەوە رەواﻧــەی دەرەوە دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﺗﺎﻛــﻮ ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٥ﺋــەو ﺑــڕە دەﮔﺎﺗــە ١ ﻣﻠﯿــﯚن ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻟــە ﻫــەر رۆژێﻜﺪا ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﺎﻛــﻮ ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﻧــﺪە زۆر دەﺑێــﺖ ﻛــە ﺑﻜﺮێــﺖ رۆژاﻧــە ﺋــەو ﺑــڕە ﻧەوﺗــە ﺑەﺑــێ ﻫﯿــﭻ ﺟﯚرە ﻛێﺸەﯾەك ﺑﻨێﺮدرێﺘە دەرەوە. "ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺳــﺎﯾﻨﺲ ﻣﯚﻧﯿﺘــەر" ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻟــە ﺑەﻏــﺪا دژی ﺋەم ﭘﻼﻧەﯾــە ،ﺑەاڵم ﺋﺎﯾــﺎ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻫﯿــﭻ ﻛﺎرێــﻚ ﺑــﻜﺎت؟ وەاڵﻣــﯽ ﻣﺎڵﭙەڕەﻛە ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛەی ﺋەﻣەﯾــە :ﻋێــﺮاق رووﺑــەڕووی ﻗەﯾﺮاﻧێﻜﯽ ﮔــەورەی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺷــەڕی ﻧێــﻮان ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨەش ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺪاﯾە .ﺳــەرداﻧەﻛەی ﭼەﻧــﺪ رۆژێــﻚ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑــﯚ ﻫەوﻟێــﺮ و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎاڵی ﻫەرێﻢ ﺋــەوەی ﭘﯿﺸــﺎن دا ﻛــە ﭘێﮕەی ﻫەرێــﻢ زۆرە ﺑەﻫێــﺰە و ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﭘێﮕــەی ﺑەﻏﺪا ﻻوازە .ﺑﯚﯾــە ﺑەﻏــﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ رێﮕﺮ ﺑێﺖ ﻟە ﭘــڕۆژە و ﭘﻼﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﻧەوﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻢ .ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺋﯿﺸــﯽ ﺑﯚرﯾﯿــە ﻧەوﺗەﻛە ﺗــەواو ﺑﻮو و ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەواﻧەی دەرەوە ﻛــﺮا ،ﺋﯿــﺪی "ﯾﺎرﯾﯿەﻛــە ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ دێــﺖ و ﺑەﻏــﺪا ﭼﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻫﯿﭻ ﻛﺎرێﻚ ﺑﻜﺎت".
ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺳەرەﻛﯿﱰﯾﻦ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧێﻮان ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺗــەواوی ﻫەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻏــﺪاش ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛەﻣــﱰ ﭘﺸﺘﺒەﺳــنت ﺑــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ واڵﺗــﺪا ﺑــە ﺗــەواوی ﺷﻜﺴﺘﯽﻫێﻨﺎوە. ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر ﺳــەﯾﺮێﻜﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەﯾــﺖ ،ﺋەوا ﺑــﯚت روون دەﺑێﺘــەوە ﻟــەوێ ﻫەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺟﯿــﺎوازە .ﻋەﺑــﺪواڵ ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾــﻢ ﻟە ﺷــﺎری ﻫەوﻟێﺮ دەﯾەوێــﺖ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ ﺑﻜڕێــﺖ و ﺑــە زەردەﺧەﻧــەوە دەڵێ، "رۆژ ﻟــە دوای رۆژ ﺑــﺎرودۆخ و ژﯾﺎمنﺎن ﺑﺎﺷﱰ دەﺑێﺖ". ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻋەﺑــﺪواڵ ﺗەﻧﯿﺎ ﻛــەس ﻧﯿﯿە ﺑــەم ﺟﯚرە ﺑﯿــﺮ دەﻛﺎﺗــەوە .ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺑەردەواﻣﺪاﯾــە ،ﺑــەاڵم ﺋــەو ﺟــﯚرە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨە ﻟــە ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻧﺎﺑﯿرنێــﺖ .ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ، ﺋﺎراﻣــﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻫەﯾە ،ﺑــەاڵم رۆژاﻧــە ﺑەﻫﯚی ﺗەﻗﯿﻨەوە
و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەوە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاق دەﯾﺎن ﻛەس دەﺑﻨە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ. ﭼﺎﺧﺎﻧــە و رﯾﺴــﺘﻮراﻧﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﻫەوﻟێــﺮ ﭘــڕن ﻟــە ﺧەڵــﻚ و ﺋــەو ﺧەڵﻜــەش ﻫﯿﭻ ﺗﺮﺳــێﻜﯽ ﻟــە ﺗەﻗﯿﻨەوە و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻧﯿﯿــە .ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ، ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر وەﺑەرﻫێﻨەری ﺑﯿﺎﻧــﯽ دەﮔەﻧــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟــەم ﻫەرێﻤــەدا دەﺳــﺖ ﺑــە ﻛﺎری وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﺑﻜــەن .ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەﻣەش ﺑــﯚ داﻫﺎﺗــﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﮔەورەی ﻫەﯾە. ﺟــﯚرج رێﺴــﺘﯿﺮﯾﭙﯚ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿــە و ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻧــەوت ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎری راوێــﮋﻛﺎری دەﻛﺎت .ﺋــەو دەڵــێ، "دەرﻓەﺗــﯽ ﺋﯿــﺶ و ﻛﺎر ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﮔﻮﻧﺠــﺎوە و ﺋێﺴــﺘﺎ زۆر ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧﯿــﺖ ﻟــە ﻫــەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﺘەوێﺖ دووﻛﺎﻧێــﻚ ﺑﻜەﯾﺘــەوە ..ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە وەﺑەرﻫێﻨەراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ دەﻛﺎت".
وەﺑرھﻨﺎن ﻟ ھرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ٢٢ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑڕﯾــﺎری ﻧﺎوﭼەی دژەﻓڕﯾــﻦ ﺑەﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا درا ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻫەرێﻤەﻛــە ﻟــە ﺳــﻮﭘﺎی رژێﻤــﯽ ﺳــەدام .ﻟــەو ﻛﺎﺗــەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەردەوام ﺧــﯚی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق ﭘﺎراﺳﺘﻮوە. ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرۆك و ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان و ﺋــﺎاڵی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺧــﯚی ﻫەﯾــە .ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻫێــﺰی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻫەرێﻤەﻛــە ﭘێــﻚ دەﻫێﻨــﻦ و ﺋﺎراﻣﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛەن. ﻟﯿﮋﻧــەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﮔەﺷــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎدا دەﮔﺎﺗــە .٪١٢ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ڕێــﮋەی .٪١٢ ﻛــە ﺳــﻨﺪووﻗﯽ دراوی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﮔەﺷــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە دەوروﺑەری ٪٪٩ﺧەﻣاڵﻧﺪووە. ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ ،ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺰﯾﻜــەی ٨٠٠ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻫﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﻧــﺎو ﺑــﺎزاڕی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە .ﯾﺎﺳــﺎی ٢٠٠٦ی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٦ی ﻫەرێﻤﯿــﺶ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرێﻜــﯽ زۆر ﺑــﺎش ﺑــﻮوە ﺑــﯚ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻧﺠﯽ
ﻟ ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺴﺘﺎدا ھﯿﭻ ﺷﺘﻚ ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﯿ ﺟﯽ ﻧﯿﮕراﻧﯿﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﺖ
وەﺑەرﻫێﻨــەران ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن. ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺋــەم ﯾﺎﺳــﺎﯾە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ١٠ﺳــﺎڵﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋﯿﺸــﻜﺮدﻧﯿﺎﻧﺪا ﻟــە ﺑــﻮاری ﺑﺎﺟــﺪا ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤﯿــﺶ ﻛﺎﻣــەران ﻣﻮﻓﺘــﯽ دەڵــێ، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻧﺎﭼــﺎر ﻧﺎﻛﺮێــﻦ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ راﭘەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺋﯿــﺶ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن وەرﺑﮕــﺮن ﯾــﺎن وەﺑەرﻫێﻨــەری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﻜەﻧــە ﻫﺎوﻛﺎر و ﺷــەرﯾﻜﯽ ﺧﯚﯾــﺎن .ﻛﺎﻣــەران ﻣﻮﻓﺘــﯽ دەڵــێ ،وەﺑەرﻫێﻨەراﻧــﯽ دەرەﻛــﯽ دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭘــﺎرەی ﺧﯚﯾــﺎن رەواﻧــەی واڵﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜەﻧــەوە .ﺋــەم ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﮔەورەی ﻟەﺳــەر راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻧﺠﯽ وەﺑەرﻫێﻨــەران ﻫەﯾــە ،ﺑەاڵم ﺋــەو ﺷــﺘەی ﻛــە ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﺑــﻮاری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸە. ﮔﻧﺪەﯽ ﻟ ﻋﺮاﻗﺪا ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻛــﯚڕەك ﻏــﺎدە ﺟﯿﺒــﺎرا دەڵــێ "ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻛﻠﯿﻠــﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە". ﻧەﺗــەوە رێﻜﺨــﺮاوی ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن دەڵــێ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾــﺎری راﺑــﺮدوو ﺧﻮێﻨﺎوﯾﱰﯾﻦ ﻣﺎﻧــﮓ ﺑــﻮوە ﺑــﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻣــﺎوەی ٥ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا، ﺑــەاڵم ﻛﺎﻣەران ﻣﻮﻓﺘــﯽ دەڵێ ﺑە درێــﮋای ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوو ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾــەك رووداوی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و
ﺗەﻗﯿﻨەوەش ﻟە ﻫەرێﻢ ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاوە. ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻧﯿﯿــە ﺋــەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿەی ﻟــە ﻧێــﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاﻗــﺪا دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە. ﺟــﯚرج رێﺴــﺘﯿﺮﯾﭙﯚ دەڵــێ ،ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺗــەواوی ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﺑەو ﺟــﯚرە ﻧﯿﯿــە .ﺋــەو راوێﮋﻛﺎرە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿــە ﺑــﺎس ﻟــەوەش دەﻛﺎت ﻛــە ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ و ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﻧێــﻮان ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨە ﻫەﻧﺪێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــەو ﻛێﺸــﺎﻧەن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق ﻫــەن و ﺑﻮوﻧەﺗــە ﻫــﯚی ﺋەوەی وەﺑەرﻫێﻨــەران روو ﻟــە ﻋێــﺮاق ﻧەﻛــەن و ﺑێﻨــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎنﺗﯿﺎﯾﺪا. ﻋێــﺮاق ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﮔەﻧﺪەڵﱰﯾــﻦ ١٦٩ﯾەﻣﯿــﻦ واڵﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ))١٦٩ﯾەﻣﯿــﻦ واڵﺗــە ﻟــە ١٧٦واڵﺗــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا( .ﻛﺎﻣــەران ﻣﻮﻓﺘﯿــﺶ دەڵــێ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﻼﻧێــﻚ ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ. ﻛﺎرەﺑﺎ و ﻧوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸــﻜە و ﺗﻨﯽ ﻫە رێﻤــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺑــﻮارەوە ﺑــە رووﻧــﯽ دەﺑﯿرنێــﺖ .ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﻫەﻧــﮕﺎوی ﮔــەورە ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەی ﻛﺎرەﺑــﺎدا ﻫەڵﮕﺮێــﺖ .ﺋێﺴــﺘﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻢ ﺋەوەﻧﺪە ﺑــڕە ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەرﻫــەم دەﻫێﻨێﺖ ﻛە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەﺷــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك و ﻧەﯾﻨــەواش دەدات .ﺑــەاڵم دەﺑێــﺖ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەو راﺳــﺘﯿﯿەش ﺑﻜﺮێــﺖ ﻛــە ﺗــەواوی ﺋــەم ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨەی ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری ﻧەوﺗەوە ﻫەﯾە. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻫەرێــﻢ دەڵێــﻦ ﻧەوﺗــﯽ ﯾەدەﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜــەی ٤٥ ﻣﻠﯿــﺎر ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧــەوت دەﺑێــﺖ ﻛــە دەﻛﺎﺗــە ﯾــەك ﻟەﺳــەر ﺳــێﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﯾەدەﻛــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻋێــﺮاق ،ﺑــەاڵم ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋەم ﻧەوﺗە ﺑﻮوەﺗــە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚﻛﺎن .ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑــە ﺗﻮﻧــﺪی رەﺧﻨــە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ دەﮔﺮێــﺖ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر واژۆﻛﺮدﻧــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــە ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻮاری ﻧــەوت و دەڵــێ ﺋــەم ﻛﺎرە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤﯿــﺶ ﺑــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەﻛﻮ ﻗﺎﭼﺎخ ﻧﺎو دەﺑﺎت. ﻛێﺸــەی ﺳــﻨﻮورﯾﺶ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺳــە رﻛﺮد ا ﯾە ﺗﯿﯽ ﺳــﯿﯽ ﺳﯿﺎ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﺪا ﻫەﯾــە .ﺟﯿﺒﺎراﯾــﺶ ﭘێــﯽ واﯾــە ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋــەم ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎﻧە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ﻫەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛەﺷــێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺖ دەﻛــەن .ﻫەرﭼــﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕان و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯿﺸــە ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺋــەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎﻧــە دەﻛﺮێﺖ ﺑﺒﻨە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻫەڕەﺷــە ﺑﯚ ﺳــەر ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻋێﺮاق. ﺑــەاڵم ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎدا ﻫﯿــﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿــە ﺟێــﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎن ﺑێــﺖ .ﻫﻮﻧەر ﻣەﺟﯿــﺪ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــە و ﺋﻮﻣێــﺪی ﺋــەوە دەﺧﻮازێﺖ ﺑﺎزاڕی ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووی ﺑﺎﺷــﱰ ﺑێﺖ. ﻋەﺑﺪواڵﯾــﺶ ﻟە ﺑــەردەم ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛــەی ﻫﻮﻧەردا وەﺳــﺘﺎوە و دەﯾەوێــﺖ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜــﯽ ﺑﺎرﻫەڵﮕــﺮ ﺑﻜڕێــﺖ .ﺋــەو دەڵــێ، "ﭘێﺸــﱰ ژﯾــﺎن زۆر زەﺣﻤــەت ﺑــﻮو و ﻫﯿــﭻ ﻛﺎت ﻧەﻣﺪەﺗﻮاﻧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑﺎرﻫەڵﮕــﺮ ﺑﻜــڕم ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﺎرودۆخ زۆر ﺑﺎﺷە". ﺳــەرﭼﺎوە :ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﻫەواڵﯽ "ﻓﺮاﻧﺲ ﭘﺮێﺲ" ﺗێﺒﯿﻨــﯽ :ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــە واﯾﻜﺮد ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ رۆژﻧﺎﻣە و ﻣﺎڵﭙــەڕ وەك ﺧــﯚی ﺑــاڵو ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﻟەواﻧــەش رۆژﻧﺎﻣــەی "دەﯾﻠﯽ ﺳــﺘﺎر" و ﻣﺎڵﭙەڕی "ﻣﯿــﺪل ﺋﯿﺴــﺖ ﺋﯚﻧﻼﯾــﻦ" و ﻣﺎڵﭙەڕی ﻛەﻧﺎڵﯽ"ﺋەﻟﻌەرەﺑﯿﯿە".
10
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ، ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻋەﻟﯽ ﻫەوراﻣﯽ
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ
درەوﺷﺎﻧەوەی ﻧەﯾامر ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺑە ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪەران ﭼﯚڵ ﻧەﻛﺮد وﺷ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ﺑەرازﯾﻞ ﻫەﺳﺖ ﺑە ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯿﯿەﻛﯽ زۆر دەﻛەن ﻛﺎﺗێﻚ دەﺑﯿﻨﻦ رۆژ ﻟە دوای رۆژ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﯿﻤەﻛەﯾﺎن ﺑﺎﺷﱰ دەﺑێﺖ .ﺑەاڵم ﻟە دەرەوەی ﯾﺎرﯾﮕەﻛﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﺳەر ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﺑەردەواﻣﻦ .ﺗﻮوڕەﯾﯿﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻫﯚﻛﺎرێﻜەوە ﻫەﯾە ،ﻟەواﻧەش ﺑەرزﯾﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﺑﻠﯿﺘﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻛێﺸە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن.
ﺑردەواﻣﯿﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻛﺎن ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران زۆرﺟــﺎر ﻟــە ﯾﺎرﯾﮕــەﻛﺎن ﻧﺰﯾــﻚ دەﺑﻨــەوە ،ﺑــەاڵم ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺗﺎﻛﻮ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەﯾﻬێﺸــﺘﻮوە ﺋەم ﻧﺎﺋﺎراﻣﯿﯿــە ﺑﮕﺎﺗــە ﻧﺎو ﯾﺎرﯾﮕــەﻛﺎن و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽﭘﺎڵەواﻧێﺘﯿﯽﻛﯿﺸﻮەرەﻛﺎنﻫەﺑێﺖ. رﯾﺠﯿﺴــﯽ ﺗەﻣــەن ٢٣ﺳــﺎڵ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران و دەڵــێ" ،ﻟەﺳــەر ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــەردەوام دەﺑﯿــﻦ ﺗﺎﻛــﻮ داﻫﺎﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﮔەﺷــﱰ ﺑــﯚ ﺑەرازﯾﻠﯿﯿــەﻛﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛەﯾﻦ". ﺋەﮔــەر ﺗەﻧﯿــﺎ ٢ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﻟــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﮔﺮدﺑﻮوﻧەوەی ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران دوور ﺑﻜەوﯾﺘــەوە ،ﺋــەوا دەﮔەﯾﺘــە ﯾﺎرﯾﮕــەﻛﺎن و ﻟەوێــﺶ ﻫەﻣــﻮو ﻛــەس ﻧــﺎوی ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﻧﻮێــﯽ واڵﺗەﻛەﯾــﺎن ﻧەﯾــامر دووﺑــﺎرە دەﻛەﻧــەوە .ﺑەرازﯾﻠﯿﯿــەﻛﺎن زۆر ﺣەزﯾــﺎن ﻟــە ﺗﯚﭘــﯽ ﭘێﯿــە ،ﺑەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺑەﻫێﺰﯾــﯽ ﺗﯿﻤﯽ ﺗﯚﭘــﯽ ﭘێــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿــﯽ ﺑەرازﯾــﻞ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋــەو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەﯾە واڵﺗﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە. ﺗﯚﭘﯽ ﭘﯽ و ﺑﻮوژاﻧﺪﻧوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑرازﯾﻞ ﺑەرازﯾــﻞ ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە واڵﺗــە زۆر ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯿﺸــﻮەری ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎی ﻻﺗﯿــﻦ .ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛەﻧــﺎراوی دڵﮕﯿــﺮ ﻟــەم واڵﺗــەدا ﻫــەن و ﺑﯚﯾە ﺳــﺎاڵﻧە ﻣﻠﯿﯚﻧــﺎن ﻛــەس ﻟــە ﺳەراﻧﺴــەری ﺟﯿﻬﺎﻧــەوە ڕوو ﻟــە ﺑەرازﯾــﻞ دەﻛــەن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەرﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺗێﻜــﯽ
ﺑرازﯾﻞ ﺷﺷﻣﯿﻦ وﺗﯽ ﭘﺸﻜوﺗﻮوی ﺟﯿﮫﺎﻧ ﻟ ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿوە )ﺗﻧﯿﺎ ﭘﺎش ﺋﻣرﯾﻜﺎ ،ﭼﯿﻦ ،ژاﭘﯚن ،ﺋﻤﺎﻧﯿﺎ و ﻓەﻧﺴﺎ( دﺖ
ﺧﯚش. ﺗﯚﭘــﯽ ﭘــێ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﮔــەورەی ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺑەرازﯾــﻞ ﻫەﯾــە .ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﯾﺎرﯾﺰاﻧــﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪی ﺟﯿﻬــﺎن ﺧەڵﻜــﯽ ﺑەرازﯾﻠــﻦ و ﺋــەم ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧــەش ﻟــە واڵﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﭘــڕۆژەی وەﺑەرﻫێﻨﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن. ﺳــەرەڕای ﺋــەوەش ،ﺑەرازﯾــﻞ ﻟــە ﺑــﻮاری ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﴎوﺷــﺘﯿﯿەوە دەوڵەﻣەﻧــﺪە .ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار و ﺗﯚﭘــﯽ ﭘێــﯽ و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﴎوﺷــﺘﯿﺶ واﯾﻜــﺮدووە ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺑەرازﯾــﻞ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا
ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﮔــەورە ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻬێﻨێــﺖ .ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەرازﯾــﻞ ﺷەﺷــەﻣﯿﻦ واڵﺗــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ﺟﯿﻬﺎﻧــە ﻟــە ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە )ﺗەﻧﯿﺎ ﭘــﺎش ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ﭼﯿﻦ، ژاﭘﯚن ،ﺋەڵامﻧﯿﺎ و ﻓڕەﻧﺴﺎ( دێﺖ. ﮔﻧﺪەﯽ ﻟ وﺗﺪا ﻟەﮔــەڵ ﺋــەم ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨە ﺑەرﭼــﺎوەی ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑﻮورﯾﺸــﺪا ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛــﯽ ﮔــەورە ﻟــە داﻣﻮدەزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ واڵﺗــﺪا ﺑەرﭼــﺎو دەﻛەوێــﺖ .ﺳــﺎاڵﻧە ﺑەﻫــﯚی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿــەوە ٤١ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ
٪٧٠ی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو واڵﺗــەش ﺑەﻓﯿــڕۆ دەڕوات٪٧٠ .ی ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛــەن ﮔەﻧﺪەڵــﯽ واﯾﻜــﺮدووە ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑﺒﻨــە رﻛﺎﺑــەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن .ﺑﯚﯾــە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﺗــﻮوڕەن و داوای ﺋــەوە دەﻛــەن ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟــە واڵﺗەﻛەﯾﺎﻧــﺪا ﺑﻬێرنێــﺖ .ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەرﯾﺶ دەڵێﻦ ،ﺋــەوان ﺑە ﻫەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺗﯿﻤــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿــﯽ واڵﺗەﻛەﯾــﺎن دەﻛــەن ،ﺑــەاڵم ﻧﺎﺑێــﺖ وەزارەﺗــﯽ وەرزش ﻟەﮔــەڵ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﯾﺎرﯾﮕەﯾــەك و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾــﺪا ﺑــﯚ ﭘﺎڵەواﻧێﺘﯿﯿەﻛﺎنﻣﻠﯿﯚﻧﺎندۆﻻرﯾﺶﺑﺪزێﺖ.
ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﺋەﺳــﺘێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو و ﺋێﺴــﺘﺎی ﺗﯚﭘــﯽ ﭘێــﯽ ﺑەرازﯾﻠﯿــﺶ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە داواﻛﺎری ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران دەﻛــەن ،ﻟەواﻧــەش ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﭘێﺸــﻮوی واڵت رۆﻣﺎرﯾــﯚ و ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﺋێﺴــﺘﺎی ﺑەرازﯾﻞ ﻧەﯾامر. ڕاﻫێﻨــەری ﺑەرازﯾﻠﯿــﺶ ﻟﻮﯾــﺰ ﻓﻠﯿــﭗ ﺳــﻜﯚﻻری دەڵێ، ﯾﺎرﯾﺰاﻧــەﻛﺎن ﺋــﺎزادن چ ﺷــﺘێﻚ دەڵێﻦ ،ﺑەاڵم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﮔﺎﯾــﺎن ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑێــﺖ -ﺋەوﯾﺶ ﻫەوڵﺪاﻧــە ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎزﻧــﺎوەﻛﺎن ﺑﯚ ﺑەرازﯾﻞ.
ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﻤﯿﻦ ﺑەﻫﺎری ﺑﯚ ﻣﯿﴪﯾﯿەﻛﺎن ﻧەﻫێﻨﺎ وﺷﻪ
ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﯽ دراو ﻟــە ﻣﯿــﴪدا ﻟــە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەداﯾــە و ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕــﯽ داﻫﺎﺗﻮوﯾﺸــﺪا ﺋەوەﻧــﺪە ﭘــﺎرەی ﭘﺎﺷــەﻛەوت ﻧەﻣێﻨێــﺖ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﭘﯿــﱰۆڵ و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ٪٢٥ی ﺑﻮدﺟــەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺧﻮاردﻧــﺪا ﺑﯿــﺪات ،ﭼﻮﻧﻜــە ٪٢٥ی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺧــﯚراك و ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯿﺪا ﺧەرج دەﻛﺮێﺖ.
ﻟ ﺳﺎﯽ ٢٠١٠دا ٧٤٤ﺣﺎﺗﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟ ﻣﯿﺴﺮدا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون
ﻧﻮوﺳــەری ﮔــەورەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ ﺗﯚﻣــﺎس ﻓﺮﯾﺪﻣــﺎن ﻟــە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗــە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯿــﺪا دەڵــێ ،دەﺑێﺖ ﭼﯽ ﺗــﺮ زاراوەی "ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ" ﺑــﯚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺑــەﻛﺎر ﻧەﻫێرنێــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻫﯿــﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻟە ﺟﯿﻬﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﺪا ڕوو ﻧﺎدات ﺑﯚﻧﯽ ﺑەﻫﺎری ﻟێﻮە ﺑێﺖ. ﺳــەﯾﺮێﻜﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﻣﯿــﴪ ﺑﻜــەن و ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ﻫەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧێﻚ ﺑﯚ ﺋــەم ﮔﻮﺗەﯾــەی ﺗﯚﻣﺎس ﻓﺮﯾﺪﻣــﺎن ﺑﻜــەن ٢ .ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻣﯿﴪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەرێــﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻣﻠﯿــﯚن ﻛەﺳــﯿﯿەوە ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑــە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘێﺸــﻮوی واڵﺗەﻛەﯾﺎن ﺣﻮﺳــﻨﯽ ﻣﻮﺑــﺎرەك ﺑﻬێﻨــﻦ .ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨــﺎن ﺑــە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾــەت ،ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ،دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋــﺎزادی، ڕێﺰﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﺋــﺎزادی و ﺑﺎﺷــﱰﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮاری ﺑﮋێﻮی ﺑﻮو. ﯾــەك ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎش ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ ﺑﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﯿــﴪ )ﻣﺤەﻣەد ﻣﻮرﺳــﯽ( ﺑــە ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان و ﻟﯿﱪاﻟــەﻛﺎن ﺑــﻮوە ﺳــەرۆﻛﯽ واڵت، ﺑــەاڵم ﻧﺎوﺑــﺮاو ﻟە ﻣــﺎوەی ﺋــەم ١٢ﻣﺎﻧﮕــەی راﺑــﺮدوودا ﻫﯿــﭻ ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧەﻛــﺮدووە ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﮔەﯾﺸــنت ﺑەو
ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــەی دوو ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻣﯿﴪﯾﯿــەﻛﺎن رژاﻧــە ﺳەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺑﯚی. ﻗﻮوﺒﻮوﻧوەی ﺗﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻣﯿﺴﺮ ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﻣﯿــﴪ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﯿﺸــﻮﻛﺎر ،ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﺧــﻮاردن، ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮە. ﻣﻮرﺳــﯿﺶ ﻟە ﻣــﺎوەی ١٢ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﺎروﺑﺎری واڵﺗــﺪا ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻫﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟــەم ﻛێﺸــﺎﻧە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت. ﻛەرﺗــﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻟــە ﻣﯿــﴪدا ﺑــەرەو وێﺮاﻧﺒــﻮون دەڕوات و ﻣﺎﻧــﮓ ﻟــە دوای ﻣﺎﻧــﮓ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛەﻣــﱰ ﻟــە ﮔەﺷــﺘﯿﺎر روو ﻟــەو واڵﺗە دەﻛــەن .ﺋەﻣە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛەرﺗــﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ دەﯾــەی راﺑــﺮدوودا ﯾەﻛێــﻚ ﺑــﻮوە ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﱰﯾــﻦ و ﭼﺎﻻﻛﱰﯾــﻦ ﻛەرﺗەﻛﺎﻧــﯽ واڵت و ﻣﻠﯿﯚﻧــﺎن ﻛەﺳــﯿﺶ ﺋﯿﺸــﯿﺎن ﺗێــﺪا ﻛﺮدووە. ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ،وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻟــە ﻣﯿــﴪدا زۆر ﻛــەم ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻣﺎﻧــﮓ ﻟــە دوای ﻣﺎﻧــﮓ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ وەﺑەرﻫێﻨــەری دەرەﻛــﯽ و ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﻟــە رەوﺷــﯽ ﺋەو واڵﺗە ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪ دەﺑﻦ و ﻣﯿﴪ ﺑەﺟێ دەﻫێڵﻦ.
زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ رﮋەی ﺗﺎواﻧﻛﺎن ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ دەﺳــەاڵﺗﯽ "ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ"دا ﻟــە ﻣﯿــﴪ رێﮋەی ﺗــﺎوان ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗــەوە .وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ٢٠١٠دا ٧٤٤ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﻛﻮﺷــنت ﻣﯿــﴪ دەڵێــﺖ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٠دا ﻟــە ﻣﯿــﴪدا ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاون ،ﺑــەاڵم ﺋــەم ژﻣﺎرەﯾە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑــﯚ ٢ﻫــەزار و ١٤٤ﺣﺎڵەت ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە .ﺑە ﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﻣﯿﴪ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٠دا ٧ﻫــەزار و ٣٦٨ﺣﺎڵەﺗــﯽ دزﯾﻜــﺮدن ﻟــە ﻣﺎاڵﻧــﺪا ٢٠١٠دا ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاون ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ١١ﻫــەزار و ٩٦٦ﺣﺎڵــەت .زاﻧﯿﺎرﯾﯿــە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﻣﯿــﴪ ﺋــەوە ﭘﯿﺸــﺎن دەدەن ﻛــە رێــﮋەی ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ دەﺳــەاڵﺗﯽ "ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ"دا ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار ﺑــەرز ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﺎواﻧــەﻛﺎن و ﺧەﻣﺴــﺎردﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ واﯾﻜــﺮدووە ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﭼــەك ﻫەڵﮕــﺮن و ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﺎری ﺋﺎراﻣــﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑــﯚ ﺧﺎﻧەوادەﻛﺎﻧﯿﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. ﺋﯿﺨﻮان و ﻛﯚﻧﺘﺮۆﻜﺮدﻧﯽ ھﻮﻧری ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯿــﴪ ﻫەﻣﯿﺸــە ﻟــە ﺑــﻮاری ﻫﻮﻧەرﯾﯿــەوە ﭘێﺸــەﻧﮕﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑــﻮوە ،ﺑەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ "ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ" دەﯾەوێﺖ ﻫﻮﻧەری واڵت ﺑﺨﺎﺗە ژێﺮ ﻛﯚﻧﱰۆڵﯽ ﺧﯚﯾەوە. ٦ﻫەﻓﺘــە ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻋــەﻻ ﻋەﺑﺪوﻟﻌەزﯾﺰ ﺑــﻮوە وەزﯾﺮی ﻧﻮێــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ واڵت .ﺋــەو ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺋــەم ٦ ﻫەﻓﺘەﯾــەدا ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑــﺎاڵی وەزارەﺗەﻛــەی ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن دوور ﺧﺴــﺘﻮوەﺗەوە ،ﻟەواﻧــەش ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺧﺎﻧــەی ﺋﯚﭘێﺮای ﻗﺎﻫﯿــﺮە ﺋﯿﻨــﺎس ﻋەﺑﺪوﻟﺪەﯾﺎم ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺘێــﺐ ﺋەﺣﻤــەد ﻣﻮﺟﺎﻫﯿــﺪ و ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﯽ ﻫﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎن ﺳەاڵح ﺋەﳌەﻟەﻛﯽ. ﺋــەم ﻫەﻧــﮕﺎوەی وەزﯾــﺮی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ واڵت ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ ﻻی ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان و ﻧﻮوﺳــەران دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە .ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﺷــﺪا ٣ﻫەﻓﺘــە ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــﯽ ﻧــﺎﴎاوی ﻣﯿــﴪ ﺑەﻫــﺎ ﺗﺎﻫﯿــﺮ ﺑڕﯾــﺎری دا واز ﻟــە
ﭘﯚﺳﺘەﻛەیﺑﻬێﻨێﺖ. ﺑەﻫــﺎ ﺗﺎﻫﯿــﺮ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑﺎاڵی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻣﯿــﴪە و وەرﮔــﺮی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺧەاڵﺗــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑــﻮاری ﻧﻮوﺳــﯿﻨە .ﺋــەو ﻫــﯚﻛﺎری دەﺳــﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﺑــﯚ ﺋــەوە ﮔەڕاﻧــﺪەوە ﻛە "ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا وەزﯾــﺮی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛەﺳــﯽ زۆر ﺑەﺗﻮاﻧــﺎ و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ و ﻫﻮﻧەردۆﺳــﺘﯽ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن دوور ﺧﺴــﺘﻮوەﺗەوە" .ﺑەﻫــﺎ ﺗﺎﻫﯿــﺮ ﮔﻮﺗﯿﺸــﯽ "ﺋەم ﻫەﻧــﮕﺎوەی وەزﯾــﺮ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛــﯽ رووﻧە ﺑﯚ ﺳــﱰاﺗﯿﮋﯾەﺗێﻚ ﻛــە ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻫﻮﻧەریﻣﯿﴪﯾﯿە". ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ ،ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ﺗﺮﺳــﯽ ﺋەوەﯾــﺎن ﻫەﯾــە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﭘەﻧــﺎ ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑﻮدﺟەی داﻣــەزراوە ﻫﻮﻧەرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑﺒــەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﻫەﻧــﮕﺎوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﮔەورەی ﻟەﺳەر ﻫﻮﻧەری ﻣﯿﴪ دەﺑێﺖ. داﻟﯿــﺎ ﻓــﺎزڵ دەرﭼــﻮوی زاﻧﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻜــﯽ ﺋﯚﭘێــﺮای ﻗﺎﻫﯿﺮەﯾــە و دەڵێﺖ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻣﯿــﴪ ﻟــە ﻻﯾەﻛــەوە دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺑﻮدﺟــەی داﻣــەزراوە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻫﻮﻧەرﯾﯿــەﻛﺎن ﻛــەم ﺑﻜەﻧــەوە و ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻫﻮﻧەردۆﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن دوور دەﺧەﻧــەوە. داﻟﯿــﺎ دەڵێ ﺋﯿﺨﻮاﻧــەﻛﺎن و ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎن ﻟــەم رێﮕەﯾەوە دەﯾﺎﻧەوێــﺖ داﻣــەزراوە ﻫﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ واڵﺗﯿــﺶ ﻛﯚﻧﱰۆڵ ﺑﻜەن. ﺗﺎواﻧﯽ دژ ﺑ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﻟــە ﺷﯚڕﺷــەﻛەی ٢ﺳــﺎڵ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘﺎدا رۆڵێﻜــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ و ﻛﺎراﯾــﺎن ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻬێﻨﺎن ﺑە دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺣﻮﺳــﻨﯽ ﻣﻮﺑﺎرەﻛــﺪا ﮔێــڕا ،ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ رووﺑــەڕووی دەﯾﺎن ﻛێﺸە ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟــە ﻣﯿــﴪدا ﻧــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەو ﭼﯿﻨــە ﮔﺮﻧﮕــەی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺷــێﻮە رووﺑــەڕووی ﻫەڕەﺷــە و ﻫێــﺮش دەﺑﻨــەوە ،ﻟەواﻧــەش دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﻛــە ﻟــە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ وەﻫﺎداﯾــە ﺟێﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ رێﻜﺨﺮاوە ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧە. منﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ دﯾــﺎری ﺋــەم دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯿە ﻟــە رۆژی ٢٥ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەﻣــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺑــﻮو ،ﺋــەوەش ﻛﺎﺗێﻚ ٢٥ی ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛــﻮڕ و ﭘﯿــﺎو ﻫێﺮﺷــﯿﺎن ﻛــﺮدە ﺳــەر ﭼﺎﻻﻛێﻜــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛﺎری ﻧەﺷــﯿﺎوﯾﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻛــﺮد و ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯿﺸــﯿﺎن ﻻﺑــﺮد .ﺋەم دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯿە
ﻟــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧێﻜــﯽ ﻛــﺮاوە ﺋەﻧﺠــﺎم درا ،ﻧــەوەك ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوﯾــەك .ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾە ﺋەﻣــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺎڵــەت ﻧﯿﯿە ﻛــە ڕووی داﺑێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ دەﯾــﺎن ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﺮ ﺑــەردەوام روو دەدەن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﻫﯿــﭻ ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻧﺎﻛﺎت. ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﻤﯿﻦ ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوەی ﻛێﺸــەﻛﺎن واﯾﻜــﺮدووە داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻣﯿــﴪ زۆر ﻟــە ﺑڕﯾــﺎر و ﺷــێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ واڵﺗەﻛەﯾــﺎن ﻟــە ﻻﯾــەن "ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ" و ﻣﻮرﺳــﯿﯿەوە ﺗــﻮوڕە و ﻧﯿﮕــەران ﺑــﻦ .دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋــەم ﺗﻮوڕەﯾﯿﯿــەش ﻟــە دواﯾــﻦ ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ واڵﺗــﺪا دەﺑﯿرنێﺖ. ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﺎن ﻟــە ﺳەراﻧﺴــەری واڵﺗــﺪا ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو و ﺗﯿﺎﯾــﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪە ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯿﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎ ،ﻧــەوەك ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛﺎﻧــﯽ "ﺋﯿﺨــﻮان" .ﻟــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ ،ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەﻧﺘەری "ﺋەﻫــﺮام" زﯾــﺎ ڕەﺷــﻮان ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﻫێﻨــﺎ ،ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛــە ﻧﺎوﺑــﺮاو ﺳــەرەﻛﯿﱰﯾﻦ رﻛﺎﺑــەری ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ ﺑــﻮو .ﺑــە واﺗﺎﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ،رۆژ ﻟــە دوای رۆژ "ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ" ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەدەﺳﺖ دەدات. ﻣــﺎرك ﻟﯿﻨــﭻ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻛﺎروﺑــﺎری رۆژﻫەاڵﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘە ﻟە زاﻧﻜــﯚی "ﺟﯚرج واﺷــﻨﺘﯚن"ی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ و ﻧﻮوﺳــەری ﻛﺘێﺒــﯽ "ﺑەﻫــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ: ﺷﯚڕﺷــە ﻧﺎﺗەواوەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻫەاڵﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻧﻮێ"ﯾە. ﻟﯿﻨــﭻ دەڵــێ "ﺋﯿﺨﻮاﻧــەﻛﺎن ﭘێﮕــە و دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەدەﺳــﺖ داوە ،ﻟەﮔــەڵ ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛێﺸــەﯾﺎن ٪٢٥ی ﻫەﯾــە و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻧﺰﯾﻜــەی ٪٢٥ی داﺑەزﯾــﻮە .ﺋەﮔــەر ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺋــﺎزاد ﻟــەو واڵﺗە ﺑەڕێــﻮە ﺑﭽێــﺖ ،ﺋــەوا ﺋﯿﺨﻮاﻧــەﻛﺎن ﺑە ﻫﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻦ ﺑەدەﺳﺖ ﺑﻬێﻨﻦ". ٣٠ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــەش ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺳــﺎڵﯿﺎدی رۆژی ٣٠ی دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻮرﺳــﯿﯿە وەﻛــﻮ ﺳــەرۆﻛﯽ واڵت. ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و ﭼــﺎﻻﻛﺎن و ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن ﭘﻼﻧــﯽ ﺋەوەﯾــﺎن ﻫەﯾــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان ﺑﻜــەن و ﺑــە ﯾەﻛﺪەﻧــﮓ داوا ﻟــە ﻣﻮرﺳــﯽ و ﺋﯿﺨﻮاﻧــەﻛﺎن ﺑﻜــەن واز ﻟــە دەﺳــەاڵﺗﺪاری ﺑﻬێﻨــﻦ ﭘێــﺶ ﺋــەوەی ﻣﯿــﴪ ﺑە ﺗەواوی وێﺮان ﺑێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽﺧەڵﻚ ﺋێﻤــەی ﻛــﻮرد ﺑــەردەوام ﻟەژێــﺮ ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوەدا ﺑﻮوﯾــﻦ و واڵمتــﺎن داﺑــەش ﻛــﺮاوە ﺑﯚ ﭼــﻮار ﭘﺎرﭼــە ،ﻫەر ﺋەﻣــەش واﯾﻜــﺮدووە ﺑــﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮامنﺎن ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑﺒﻨــە ﺧﺎوەﻧــﯽ زۆر ﺷــﺖ و ﺑــەردەوام ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﮋێــﻮی ژﯾــﺎن ﺑــﻮون ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧەرﯾﻜە ﺧەوﻧــﯽ ﺋــەوان ﺑــەدی دێــﺖ و ﺋێﻤــەی ﻛــﻮرد ڕۆژی ﭘﺮﺷــﻨﮕﺪارﻣﺎن ﻟــێ ﻫەڵﺪێــﺖ ،ﻫــەر ﺑﯚﯾــە ﭼﺎوﻣــﺎن ﻟــە ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﯾەﻛﺠﺎرﯾﯿــە و ﺑــەو ﺋﻮﻣێﺪەﯾــﻦ ﺋﯿــﱰ ﻫﯿــﭻ ﺳــﻨﻮورێﻚ ﻟە ﻧێــﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەﻛەﻣﺎﻧﺪا ﻧەﻣێﻨێــﺖ و ﺑەﺑــێ ﻫﯿــﭻ ڕێﮕە ﭘێﺪاﻧێــﻚ ﻫﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑﻜەﯾــﻦ و ﻫەﺳــﺖ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛــە ﺧﺎوەﻧﯽواڵﺗێﻜﯿﻦ. ﻋەﻟــﯽ دەڵــێ" ،ﺧەوﻧــﯽ ﻫــەر ﺗﺎﻛێﻚ و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋێﻤــەی ﮔەﻧﺠــﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ واڵﺗەﻛەﻣﺎﻧــە ،ﺑﯚﯾــە داوا ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﺣﺰﺑــەﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺷەﺧﺴــﯽ و ﺣﺰﺑﯿﯿــﺎن ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەﯾــﺎن ﻟەﺑﯿــﺮ ﻧەﻛــەن و ﺧەوﻧــﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵەﻣﺎن ﺑﻬێﻨﻨەدی".
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت
ﻋﻟﯽ ﯾﻮوﺳﻒ
11
ﭼﺎوﻣﺎن ﻟە ﺳەرﻛەوﺗﻨە
ﻣﺤﻣد ﺳﻮارە
رەﻣەزان ﺑﯚ ﮔﺮاﻧﯿﯽ ﺑﺎزاڕ ﻫﺎﺗەوە
ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺣوﺰ
ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑڕان ﺧەرﯾﻜە ﺑێﺰارﻣﺎن دەﻛﺎت
ﺑەداﺧــەوە ﺳــﺎاڵﻧە ﻟەﺑــﺮی ﺋــەوەی ﻣﺎﻧﮕــﯽ رەﻣــەزان ﺑﻜﺮێﺘــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺧﯚﺷــﯽ ﻧــەوە و ﺋەو ﻣﺎﻧﮕە دەﻗﯚزﻧــەوە و ﻫەرزاﻧــﯽ ،ﻫەﻧﺪێﻚ ﻟــە دووﻛﺎﻧــﺪارەﻛﺎن ﺋەو ﻫەﻟــە دەﻗﯚز دەﻛەﻧــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﮔﺮاﻧــﯽ ،ﺋەﻣــەش دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﺷــﯿﺎوە و ﻫﯿﻮاﺧﻮازﯾــﻦ ﻫەر دووﻛﺎﻧﺪارێــﻚ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧــﯚی ﻫــەوڵ ﺑﺪات ﺋــەو ﻣﺎﻧﮕەﯾــە ﺑﻜﺎﺗــە ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﻛــە ﻫەﻗﺪەﺳــﺖ و ﻧﺮﺧــﯽ ﻛﺎاڵﻛﺎﻧﯽ ﻛــەم ﺑﻜﺎﺗــەوە ﺗﺎﻛــﻮ ﻣﺎﻧﮕەﻛە ﺑەﺧﯚﺷــﯽ ﺑەﺳــەر ﺑﱪێــﺖ و ﻫــەژاران و ﻧەداراﻧﯿــﺶ ﺳــﻮود ﻟــەو ﻣﺎﻧﮕــە وەرﺑﮕــﺮن ،ﻧەك ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻛــە ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﻛﺎاڵﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻜــڕن و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯽ رۆژاﻧەﯾــﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. ﻣﺤەﻣــەد ﻫﯿــﻮای ﺧﻮاﺳــﺖ ﻫەرﯾــەك ﻟــە ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﺎزاڕ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑــە ﺟﯿــﺪی رۆڵــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺒﯿﻨــﻦ و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺑــﺎزاڕەﻛﺎن ﭼــڕ ﺑﻜەﻧەوە، ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت زۆرﯾﻨــەی دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎو ﻛﯚاڵﻧــەﻛﺎن ﻛە ﺋــەوان ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﻛﺎاڵﻛﺎن ﺑەﮔﺮاﻧﯽ دەﻓﺮۆﺷﻦ و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ وردﯾﺎن ﺑﺨەﻧە ﺳەر.
ﺑەداﺧــەوە ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻛﺎرەﺑــﺎ زۆر دەﭘﭽڕێــﺖ و ﺋــەم دﯾﺎردەﯾە ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﻟــە ﻫﺎوﯾﻨــﺎن دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت ،ﭘﭽڕاﻧــﯽ ﺗــەزووی ﻛﺎرەﺑــﺎ و درەﻧــﮓ ﻛﺎر ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەﻫﻠﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺧەﻣێﻜﯽ ﮔەورەی ﺋێﻤەﯾە ﻟەم ﻫﺎوﯾﻨەدا. ﺋﯿﺴــامﻋﯿﻞ ﺣەوێــﺰ دەڵــێ ﭘﭽڕاﻧــﯽ ﺗــەزووی ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻟــە وەرزی ﻫﺎوﯾﻨــﺪا، ﻫەﻣــﻮو ﺳــﺎڵێﻚ وەك دﯾــﺎردەی ﻟــێ ﻫﺎﺗﻮوە و ﺑــەردەوام ﺋــەوە ﻫەﯾــە ،ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺋــەوەش ﺑﯚﭼــﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە؟ ﮔﻮﺗﯿﺸــﯽ "ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟەﻧــﺎﻛﺎو وزەی ﻛﺎرەﺑــﺎ دەﺑڕێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﻫەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﺧــﺎوەن ﻣﯚﻟﯿــﺪەﻛﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﻟە ﺧەت دەدەن ﯾﺎﺧــﻮد ﺧﯚﯾــﺎن دەﺧاڵﻓێﻨــﻦ ﺗــﺎوەك درەﻧــﮓ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻣﯚﻟﯿﺪەﻣــﺎن ﺑﯚ ﭘێ ﺑﻜــەن ،داوا ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن دەﻛەﯾــﻦ ﺑــە ﺟﯿــﺪی ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﭘﭽڕاﻧــﯽ ﺗــەزووی ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺧﯚﯾﺎن و ﺧــﺎوەن ﻣﯚﻟﯿــﺪەﻛﺎن ڕێﻚ ﺑﻜەون ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﺧﺸــﺘەﯾەﻛﯽ دروﺳــﺖ داﺑرنێــﺖ ﺑــﯚ ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﻫەروەﻫــﺎ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﺑﺨەﻧە ﺳــەر ﺧــﺎوەن ﻣﯚﻟﯿــﺪەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘﭽڕاﻧﯽ ﺗــەزووی ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑــﯚ ﺋەوەی زوو ﻣﯚﻟﯿــﺪەﻛﺎن ﭘــێ ﺑﻜــەن ،ﺋــەوەش ﻟەﺑەرﺧﺎﺗــﺮی ﻣﻨــﺪااڵن و ﭘەﻛﻜەوﺗــﻮوان و ﺑــە ﺳــﺎاڵﭼﻮوان ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوان ﺑەڕاﺳــﺘﯽ زوو ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن ﺑــە ﮔەرﻣــﺎ ﺗێﻚ دەﭼێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴﯿﺘﺎن ﺑە ﻓێﻨﻜﻜەرەوە ﻫەﯾە.
ﺧﺰر ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ
ﺋﺎرام ﺑھﺮام
ﻧﺮﺧﯽ داودەرﻣﺎن زۆر ﮔﺮاﻧە
ﺋــەو ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــە ﻋەرەﺑــەی ﻛە ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛــەی رووی ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ ﺧــﯚی دەرﺑــڕی ﺑــەوەی ﻛە ﻧﺮﺧﯽ داودەرﻣﺎن زۆر ﮔﺮاﻧە. ﺧــﺰر ﺋﯿﱪاﻫﯿــﻢ ﻛــە ﺑــﯚ ﭘﺸــﻮو وەرﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺧﻮاردﻧﮕــەﻛﺎن داﻧﯿﺸــﺘﺒﻮو ،ڕووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻫەﺳــﺖ ﺑــە ﺋﺎراﻣــﯽ و رێﺰﮔﺮﺗــﻦ دەﻛﺎت ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ،ﺑــەاڵم ﮔﺮاﻧﯿــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ دەرﻣﺎن ﺑێــﺰاری ﻛــﺮدووە و ﺋەوەش ﺑــﯚ ﺋــەوان ﺑﻮوەﺗــە ﻣﺎﯾــەی ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎن ﻛــە ﺑﯚﭼــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ دەرﻣــﺎن ﻫێﻨﺪە ﮔﺮاﻧــە .ﺧــﺰر ﮔﻮﺗــﯽ" ،ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ دﻛﺘﯚرێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــامن ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﺑﯿﺴــﺘﺒﻮو ﺑﯚﯾــە ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﺧێﺰاﻧەﻛــەم ڕووم ﻛــﺮدە ﺋــەم ﺷــﺎرە ،ﺑــەاڵم وێــڕای ﺋــەوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﻢ ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚﺷــەﻛەم ﺋەﻧﺠــﺎم دا ،ﺑــەاڵم ﺑەداﺧــەوە ﺋــەو ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿﺎﻧەی ﻛــە دﻛﺘــﯚر ﺑــﯚی ﻧﻮوﺳــﯿﻢ ﻧﺮﺧەﻛەﯾــﺎن زۆر ﮔــﺮان ﺑــﻮو ﻫەروەﻫــﺎ ﺑەڕووﻧــﯽ ﻫەﺳــﺖ ﺑــە ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ دەرﻣﺎن دەﻛــەم ﻟە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﯾــەك ﺑــﯚ دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ،ﻫﯿﻮاﺧﻮازﯾــﻦ ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣــﺎن ﻧﺮﺧە راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﻛەی ﺑێــﺖ و ﭼﯿــﺪی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑــە ﻧﺮﺧــﯽ دەرﻣﺎﻧــەوە ﻧەﻛﺮێــﺖ و ﺗێﯿﺪا ﻓەﻗﯿﺮ و ﻫەژارەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﻨە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ.
ﺑەم ﻫﺎوﯾﻨە ﻧەومتﺎن ﺑﯚ دێﺖ
ﺳــەﯾﺮە ﻟــە ﻫﺎوﯾــﻦ و ﻛﯚﺗﺎی زﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧەومتﺎن ﺑــﯚ دێــﺖ ،ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋــەو ﻧەوﺗە ﺑﯚ ﭼﯿﯿــە؟! ﺳــﺎاڵﻧە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺳــێ ﺟــﺎر ﻧەومتــﺎن ﺑەﺳــەردا داﺑــەش دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟە زﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﯿﺴــﻮوﺗێﻨﯿﻦ ،ﺋەوﯾــﺶ ﻫــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻜە و ﺑەر زﺳــﺘﺎن ﻧﺎﻛەوێــﺖ و ﻟــە ﻫﺎوﯾﻨــﺪا ﺑەﺷــە ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯿامن ﭘێ دەدرێــﺖ .ﺟﯿﺎ ﻟــەوە ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑەﺷــە ﻧەومتﺎﻧــﺪا زۆر ﺗﻮوﺷــﯽ زەﺣﻤەﺗــﯽ دەﺑﯿــﻦ ،دەﺑــێ ﺟﺎرێــﻚ ﺗەﻛﺴــﯽ ﺑﮕﺮﯾــﻦ و ﺑەرﻣﯿــﻞ ﺑــﯚ ﺑﺮﯾﻜﺎر ﺑﺒەﯾــﻦ ،ﺟﺎرێﻜــﯽ دﯾﻜە ﭘﯿــﻜﺎب ﺑەﻛﺮێ ﺑﮕﺮﯾﻦ و ﻧەوﺗەﻛە ﺑﻬێﻨﯿﻨەوە. ﺋــﺎرام ﺑەﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧــێ ﭼــﺎو ﺑەﺳــەر ﺷــێﻮازی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﺪا ﺑەﺧﺸــێﻨﺪرێﺘەوە و رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﻧﻮێﯽ ﺑــﯚ ﺑﺪۆزرێﺘــەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧەوﺗــﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ زەﺣﻤەﺗــﯽ ﻧەﺑﻦ .ﺋــەو دەڵــێ" ،ﺋەﻣە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﭘﯿﺮ و ﭘەﻛﻜەوﺗﻮوەﻛﺎن زۆر ﺋەﺳﺘەﻣە".
ﻋﺎﺋﯿﺸ ﺟﻣﯿﻞ
ﻛێﺸەی ﺋﺎو ﺳەری ﻫەڵﺪاﯾەوە
ﺑەداﺧــەوە ﻫﺎوﯾﻨــﺎن دەﺑێــﺖ ﺑــەردەوام ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋﺎوﮔﺮﺗــﻦ و ﭘەﻣــﭗ ﻟێــﺪان ﺑﯿــﻦ ،ﻛێﺸــەی ﻛەﻣﯿــﯽ ﺋــﺎو ﺑەردەواﻣــە و ﻫــەر ﺑەڵێــﻦ دەدەن و دەڵێﻦ ﭼﺎﻛﯽ دەﻛەﯾــﻦ ،ﻛەﭼــﯽ ﻫــەر وەك ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ،ﺗــﺎ ﺋــﺎو دێﺘــەوە ﻛﺎرەﺑــﺎ دەﺑــڕێ و ﺗﺎ ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻫەﯾــە ﺋــﺎو ﻧﯿﯿــە ،ﺋەﻣــە ﻛەی ﺣﺎڵــە ﺧــﻮا ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧــﺎﻛﺎت ﺑــەو ﻫﺎوﯾﻨە واﻣﺎن ﻟێ دەﻛەن. ﻋﺎﺋﯿﺸــە دەردی دڵــﯽ ﺧــﯚی ﻫەڵڕﺷــﺖ و ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎوﻛــﯽ ﻣﻨﺪااڵﻧــﺪا ﺷــەواﻧە ﺗــﺎ ﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺧەﻓەرﯾــﺎت و ﺳــەرەﮔﺮﺗﻨﯿﻦ و ﺑــەردەوام ﭼﺎوﻣــﺎن ﻟــە ﺑەﻟﯚﻋەﻛــەی ﻣﺎڵەوەﯾــە ﺗــﺎ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﻗﻮﻣە ﺋﺎوێــﻚ ﻧﯿﯿــە ﺑﯿﮕﺮﯾﻦ و ﺑﯿﻜەﯾﻨەﻧﺎوﺗەﻧﻜﯿﯿەوە. ﻋﺎﺋﯿﺸــە دەڵــێ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻟــە ﮔەڕەﻛــﯽ ﺋێﻤە ﻛەﻣﯿــﯽ ﺋﺎو ﻫەﯾــە ،ﺑەاڵم ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻛــﯚاڵن ﺋﺎوﯾــﺎن زۆر ﺑﺎﺷــە ،ﺋــەوەش ﻧﺎزاﻧﺮێــﺖ ﻫﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺑﯚﭼــﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە و رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە دوو ﻫەﻓﺘەﯾــە ﺑــەردەوام ﺋــﺎو ﻟە دراوﺳــێﻜﺎﻧﯽ ﻗــەرز دەﻛﺎت ،ﺋــەوەش ﺑەﻫــﯚی ﺋــەوەی ﺗەﻧﻜەرێــﻚ ﺋــﺎو ﺑە ٢٠ ﻫەزار دﯾﻨﺎرە و ﺗﻮاﻧﺎی داراﯾﯿﯿﺎن ﺑەﺷﯽ ﺋەوە ﻧﺎﻛﺎت ﻛە ﺋﺎو ﺑﻜڕن.
ﺋﺣﻤد ﺣﻮﺳﻦ
ﭼﺎوەڕواﻧﯽﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ رۆژﺋﺎوایﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﻦ
ﺑەﻫــﯚی ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧــە ﻧەﺧــﻮازراوەی ﺑەﺳــەر ﺳــﻮورﯾﺎدا ﻫﺎﺗــﻮوە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺋێﻤــەی ﻛــﻮردان ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﻣﺎڵەﻛﺎمنــﺎن وێــﺮان ﺑﻮوﻧــە ،ﻫﯿــﭻ ﻛﺎر و ﻛﺎﺳــﺒﯿﯿەﻛامن ﻟــە واڵت ﻧەﻣــﺎوە ،ﺑﯚﯾــە ﺑەﻧﺎﭼــﺎری رووﻣﺎن ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛــﺮدووە و ﻟێﺮە ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ. ﺋەﺣﻤــەد دەڵــێ" ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼﺎوﻣــﺎن ﻟــە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷــﯽ داﮔﯿﺮﻛــﺮاوی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﻤــەش ﺑەﺧﯚﺷــﯿﯿەوە ﺑﮕەڕێﯿﻨــەوە ﻧێــﻮ ﻣــﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵــامن و ﭘێﯿــﺎن ﺷــﺎد ﺑﺒﯿﻨــەوە ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﻫﯿﻮاﺧﻮاﯾــﻦ ﺑــەوەی ﻛــە ﺋێﻤەش ﺑﺒﯿﻨــە ﺧــﺎوەن ﻧﯿﺸــﺘامﻧێﻚ و ﺑــە ﺳــەرﺑەرزی ﺑﮋﯾــﻦ و ﻛﺎر و ﻛﺎﺳــﺒﯿامﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑــەڕێ ﺑﻜەﯾــﻦ .ﻟێﺮەوە ﺳــاڵو ﺑــﯚ ﮔﺸــﺖ ﻛــﻮردان دەﻧێﺮﯾــﻦ و داوای ﺧﯚڕاﮔﺮی ﻟــە ﺑﺮاﻛﺎمنــﺎن دەﻛەﯾــﻦ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺗــﺎ ﺋــەوەی رۆژێــﻚ ﺑــە ﺋﻮﻣێــﺪی ﺧﻮای ﮔەورە ﻟە ﻧﯿﺸﺘامﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﯾەك ﺷﺎد ﺑﺒﯿﻨەوە".
زەﯾﻨڵ ﯾﺎﺳﯿﻦ
ﺑە ﻛﺎرەﻛەم دڵﺨﯚﺷﻢ و ﺷﺎﻧﺎزی ﭘێﻮە دەﻛەم
زەﯾﻨــەڵ ﻫەﻣﻮو رۆژێﻚ ﺷــەﻗﺎﻣێﻜﯽ دوورودرێــﮋ ﻟــە ﺋەﻛﺴــەرای ﺋەﺳــﺘەﻧﺒﻮوڵ ﺧﺎوێــﻦ دەﻛﺎﺗــەوە. ﺋــەو ﻛــە ﻛﻮردێﻜــﯽ ﺑﺎﻛــﻮرە و ﻟــە ﺷــﺎری ﺑﺎمتــﺎن رووی ﻟــە ﺋەﺳــﺘەﺑﻮوڵ ﻛــﺮدووە ،دڵﺨﯚﺷــە ﺑــە ﻛﺎرەﻛــەی و ﺷــﺎﻧﺎزی دەﻛﺎت ﺑــەوەی ﻛــە دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑــە ﻫــﯚی ﻛﺎرەﻛەﯾــەوە ﺑﮋێــﻮی ﺧێﺰاﻧەﻛــەی داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت. زەﯾﻨــەڵ دەڵــێ" ،ﺧﺎوەﻧــﯽ دوو ﻣﻨﺪاڵــﻢ و ﺧێﺰاﻧەﻛــەم ﻟــە ﺷــﺎری ﺑﺎمتﺎﻧــە ،ﺑــەاڵم ﺑەﻫــﯚی ﻛەﻣﯿــﯽ ﻛﺎر ﻟــە ﺷــﺎرەﻛەم ﺑە ﻧﺎﭼــﺎری رووم ﻟــە ﺋەﺳــﺘەﻧﺒﻮوڵ ﻛــﺮدووە و ﻟێــﺮە ﻛﺎر دەﻛــەم ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻛﺎرەﻛــەم ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧــەوەی ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧە، ﺑــەاڵم ﺑــە ﻛﺎرەﻛــەم دڵﺨﯚﺷــﻢ و ﺷــﺎﻧﺎزی ﭘێــﻮە دەﻛــەم ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﻫﯚﯾــەوە دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑە ﺳــەرﺑەرزی ﺑﮋێﻮی ﺧێﺰاﻧەﻛەم داﺑﯿﻦ ﺑﻜەم". زەﯾﻨــەڵ رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺋەﺳــﺘەﻧﺒﻮوڵ و ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ،رێــﺰ ﻟــە ﻛﺎرەﻛەﯾــﺎن دەﮔــﺮن و ﻫــﺎوﻛﺎت ﻫﺎوﻛﺎرﯾﺎﻧــﻦ ﺑــەوەی ﻛــە ﭘﺎﺷــاموەی ﺧﯚراﻛەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻓــڕێ ﻧﺎدەﻧــە ﺳــەر زەوی و ﺑەڵﻜــﻮ ﻟەﻧــﺎو ﺳــەﻟەﻛﺎﻧﺪا ﻓڕێــﯽ دەدەن و ﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺗــەواوی ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺋەﻣــەش ﻛﺎر ﺑــﯚ ﻛﺎرەﻛەﯾــﺎن ﻛــﺮدووە و ﻫــﺎوﻛﺎت ﺋــەوە ﻧﯿﺸــﺎن دەدات ﻛە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺧەڵــﻚ واﯾﻜــﺮدووە ﺷــﺎرەﻛە ﻫەﻣﯿﺸــە ﺧﺎوێــﻦ دەرﺑﻜەوێﺖ.
12
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﭘﻮوﻟﯽ ﭘﯚﺳﺘە ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
دﯾﺰاﯾﻦ و ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯽ ﻧﺰم ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەم ﺑﺎﯾەخ دەﻛﺎت رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح ﭘﻮوﻟﻛﺎﻧﯽ ﺷﯚڕش ﭘــﺎش ﮔەڕاﻧــەوەی ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮودی ﺣەﻓﯿــﺪ ﻟــە ﻫﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن و ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺋەﺣﻤــەد ﺧﻮاﺟــەی ﻛــﻮڕی ﻋەزﯾــﺰ ﻋﻮﺳــامن ﺋﺎﻏــﺎی ﺋەردەاڵﻧــﯽ ،ﻟەﻻﯾــەن ﺷــێﺨەوە وەك ﮔەﻧﺠﯿﻨــەوان دﯾﺎری ﻛــﺮا .ﺧﻮاﺟــە ،ﻛــە ﺳەرﻧﻮوﺳــەری رۆژﻧﺎﻣەی ﺋﻮﻣێــﺪی ﺋﯿﺴــﺘﻘﻼل ﺑــﻮو ،ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد .ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮد ،رەزاﻣەﻧﺪ ﺑﻮو. ﻧەﺧﺸــەی ﭘﻮوﻟەﻛــە ،وێﻨــەی دوو ﺧەﻧﺠــەری ﯾەﻛﱰﺑــڕ و دوو ﻛەواﻧــە ،ﻛــە ﺷــێﺦ ﻟەﺗﯿﻔــﯽ داﻧﺴــﺎز ﻛێﺸــﺎوﯾەﺗﯽ و ﻟەﺳــەر ﻛﺎﻏــەزی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑــە ﻓﯿﺘــﯽ ﻧﯿــﻮ ﺋﺎﻧــە ﺗــﺎ ﭘێﻨــﺞ رووﭘﯿــە دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە .ﺋــەوە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ﺑــﻮو ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑــە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺧﻮاﺟــە و ﺑە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود ﭘێﻚ ﻫﺎت. دواﺗــﺮ ﻟــە ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ﺟﺎﺳــەﻧە ،ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــێ درا ،ﻛــە وێﻨــەی دەﺳــﺘێﻜە و ﺧەﻧﺠەرێﻜــﯽ ﻫەڵﮕﺮﺗــﻮوە ،ﻟەﺳــەر ﭘﻮوﻟەﻛــە ﻧﻮوﴎاوە "دەﺳــﺘﯽ ﺗﻔﺎﻗﯽ ﻛﻮرد ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺑﯚ رۆژی ﺧﯚی". وێﻨــەی ﭘﻮوﻟەﻛــە ،ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر ﻟەﻻﯾــەن ﺟــەودەت ﻧەﺟــﺎر ﺑــاڵو ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭘﻮوﻟەﻛــەش ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑــە ﻧەﺗــەوە ﺋەرﻣــەن ﺑــﻮو، ﺑەﻧــﺎوی )ﯾﯚرﻛــﯽ ﻛﺮﯾﺴــﺘﯚ( ،ﺳــﺎڵﯽ ١٩٩٦ ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾــﯽ ﻛــﺮد ،ﻛﺮﯾﺴــﺘﯚ ﺟﮕــە ﻟــەو ﭘﻮوﻟــە، ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﺒﻮو ،ﻛــە زەﺧﺮەﻓەﯾەﻛــﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﻠﯽ ﻟەﺳــەرە ،ﺑــەاڵم وێﻨەﻛــەی ﺑــە رەش و ﺳــﭙﯽ ﮔﯿــﺮاوە و ﻧەﺗﻮاﻧــﺮاوە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺨﻮێرنێﺘــەوە .ﭘﻮوﻟەﻛــەی دواﯾــﯽ ،ﻟەﻻﯾــەن ﺳەرﻛﻮﻧﺴــﻮڵﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە ﻋێــﺮاق
ﻛــڕدراوە ،ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ ﺗــﯚڕی )ﺋــﯽ ﺑــﺎی( ﺑــﯚ ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋەﻟﯿﻜﱰۆﻧــﯽ ،ﭘﻮوﻟەﻛــە ﺑــﯚ ﻓﺮۆﺷــنت منﺎﯾﺶ ﻛﺮاوە. ﯾﻮوﺳــﻒ ﻛەﻣــﺎل ﻫەوﻟێــﺮی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﻋێــﺮاق و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺋەرﺷــﯿﭭﯽ ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،دەڵــێ" ،ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەوﻛﺎت،
دەﭼﻨــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘﻮوﻟــﯽ ﺷﯚڕﺷــەوە و ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﭼﯿﻨﯿﺸــﺪا ،ﺋــەو ﭘﻮوﻻﻧــە ﻫەﺑﻮون". ﭘﻮوﻟﯽ ﭘﯚﺳﺘ ﻟ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋﯾﻠﻮوﻟﺪا ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋەﯾﻠــﻮول ،ﺑــە رێﺒەراﯾەﺗﯿﯽ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ،ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ١٩٧٤ ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــێ درا ،ﻛــە ﻟەﺳــەر ﻛﺎﻏەزی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە ،ﭘﻮوﻟەﻛــە ﺑﺎﻛﮕﺮاوﻧﺪێﻜــﯽ زەرد و زﻧﺠﯿﺮە ﭼﯿﺎﯾەك ﻧﯿﺸﺎن دەدات. ﻟــە ﭘﯿﺸــﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ﻛــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٨ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ ﺳــﺎز ﻛــﺮا ،دﻛﺘــﯚر ﻣــەﻻ ﻓﺎﯾــﺰ، دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﻛــە ﺧﯚی ﺋــەو ﭘﻮوﻟــەی ﻫەﺑﻮوە، ﺑــەاڵم ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻧﺴــﻜﯚی ﺋەﯾﻠــﻮول ﻟەﺳــەر ﺳــﻨﻮور ﻓەوﺗﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ. ﯾﻮوﺳــﻒ ﻛەﻣــﺎل ﻫەوﻟێــﺮی ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت، ﻛــە "ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﻛﯚﻣەڵــە ﻣﯚرێﻜــﯽ ﻟــە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﺋەﯾﻠــﻮول دەﺳــﺖ ﻛەوﺗــﻮوە، ﻟەﺳــەرﯾﺎن ﻧــﻮوﴎاوە ،ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻟەﮔــەڵ وﺷــەی ﭘﯚﺳــﺘە و ﺑــە ﻓﯿﺘﯽ ﻓﻠﺴــە"، ﻫەوﻟێــﺮی دەڵــێ" ،ﺋــەو ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾە ،ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ ﺋــەو ﻣﯚراﻧــەی ﺑــﯚ ﯾــﺎدﮔﺎری ﻫەڵﮕﺮﺗــﻮوە ،ﻛــە ﮔﻮاﯾە ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ ١٩٧٤دەﮔەڕێﺘــەوە" ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ راﺳــﺘﯿﯽ ﻣێﮋووﯾﯿﻨــەی ﻣــﯚرەﻛﺎن ﺳــﺎخ ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﻧﺎوﺑــﺮاو دەڵــێ" ،ﺑەﻧﯿــﺎزم ﻟــە ﻟێﺰەرﯾــﺎن ﺑــﺪەم و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﯚم ﻧەﻛﺮاوە". ﻓەﻟەﻛەدﯾــﻦ ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﻟــە وﺗﺎرێﻜــﺪا ،ﺑــﺎس ﻟــەو ﭘــﻮول دەﻛﺎت و ﺑــە ﻛﺎرێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻛﯚﻧــﯽ دادەﻧێــﺖ ،ﻫــەروەك د .ﺋــﺎزا ﻋﻮﺑێــﺪ ﻟــە ﺗێﺰی ﻧﺎﻣــەی ﻣﺎﺳــﺘەرەﻛەی ،ﻟەﺑــﺎرەی رۆڵــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻟــە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﺪا ،ﻫەﻣــﺎن ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ دووﭘﺎت دەﻛﺎﺗەوە. ﭘﯚﺳﺘ ﻟ ﺳردەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣﺗﯽ ھرﻤﺪا دوای ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﯾەﻛــەم ﭘــﻮول ،ﺑــە وێﻨــەی ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﺎﻏەزێﻜــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮا .ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ، ﻧﺰﯾﻜەی ٢٨٠ﭘﻮوﻟﯽ ﭘﯚﺳﺘەی دەرﻛﺮدووە. ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ،ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿــە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە دەوڵەﺗــەوە ﻫەﯾــە .ﺑــەاڵم ﻫەرێﻤەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە ﭼەﻧــﺪ واڵﺗێﻜــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ﺧــﺎوەن ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەن. ﺋــەو ﭘﻮوﻻﻧــەی ﻫەرێﻤــەﻛﺎن دەرﯾــﺎن دەﻛــەن ،ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی واڵﺗــﺪا ﺑــەﻛﺎر دەﻫێرنێــﻦ .ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە، ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ دەرەوە و ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚدا ﺑەﻛﺎر دێﺖ. "ﭘێﮕــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻫەرێﻤێــﻚ ﻟەﻧــﺎو دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا و رەﭼﺎوﻧەﻛﺮدﻧــﯽ رێﻨامﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﻮوﻟــﺪا و ﻻوازﯾــﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻫﻮﻧــەری و ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﭘﻮوﻟــەﻛﺎن ،ﻫــﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﻟــە ﻛەم ﺑﺎﯾەﺧﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا" .ﯾﻮوﺳــﻒ ﻛەﻣﺎل ﻫەوﻟێﺮی وای ﮔﻮت. ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ،ﺋەﻣڕۆ ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ،ﻛەرەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿــە ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﮔــەورە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑــە ﭘﻮوﻟــەوە دەﻛــەن و ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑەﭘێــﯽ ﻣێــﮋوو و ﻻﯾەﻧــﯽ ﻫﻮﻧــەری و
ﻧﺎوەڕۆﻛە ،ﻧﺮﺧﯽ ﺑەرزﺗﺮ ﯾﺎن ﻛەﻣﱰ دەﻛەن. ﯾﻮوﺳــﻒ ﻛەﻣــﺎل ﻫەوﻟێــﺮی ،دەڵــێ" ،ﮔﺮاﻧﱰﯾــﻦ ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘﻮوﻟەﻛــەی ﺳــەردەﻣﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮودە ،ﺑــەاڵم ﺑــەو ﺣﺎڵــەوە، ﻧﺮﺧەﻛــەی ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﺳــەد دۆﻻرێــﻚ ﺗــێ ﻧﺎﭘەڕێﺖ". ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛﯚﻧﱰﯾــﻦ ﭘﻮوﻟــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻛــە ﺑەﻫەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾﯿﯿــەﻛﺎن و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ١٩٢٣ﻟــێ دراوە" ،ﻧﺮﺧەﻛــەی ﭘێﻨــﺞ ﻫــەزار دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ دەﻛﺎت". ﻛرەﺳﺘﻛﺎﻧﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﻮول ﻛــﯚی ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﻛﺎﻏەزی
ﺋﺣﻤد ﺧﻮاﺟ
ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮاون ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻛــە ﺋەﻣڕۆ ﻟــە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﺪا ،ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ،ﺟﮕــە ﻟــە ﻛﺎﻏــەزی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺗﻮﺧﻢ و ﻛەرەﺳــﺘەی ﺗﺮ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ،ﻟەواﻧە ﺋەﻟەﻣﻨﯿﯚم. ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،زۆر ﺳــﺎدەن ،ﻟــە رووی ﻫﻮﻧەرﯾﯿــەوە ﺑﺎﯾەﺧێﻜــﯽ ﻫﻮﻧەرﯾﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﻟــەو وێﻨــە و ﺗﺎﺑﻠــﯚ ﺷــێﻮەﻛﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟــە ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﺪا ﺑــەﻛﺎر ﻫێــرناون ،ﺑــە ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ﻧﺰﻣەوە ﭼﺎپ ﻛﺮاون. ﯾﻮوﻧــﺲ ﻣﺤەﻣــەد ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓــەر و ﺋﺎرەزووﻣەﻧــﺪی ﭘــﻮول ،دەڵــێ" ،ﻧــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑێﺴــەروﺑەری ﻟــە ﺑﻮاری ﭘﻮوﻟــﺪا ﻫەﯾــە ،ﺑﮕــﺮە ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﺶ ﻟــە ﺑﻮارەﻛــەدا ﻧﯿﯿــە و ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘــێ ﻧﺎدرێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﻧﺎزاﻧﺮێــﺖ" ،ﻫــەروەك دەڵــێ" ،ﻻوازﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﻮوﻟەﻛﺎمنــﺎن ﮔﺮﻓﺘێﻜــە ،ﻛــە ﺑەداﺧــەوە ﺑــﯚ ﺷــﺎرەزاﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﻛﺎرەﻛەﯾــﺎن ﻟــە ﺋەﺳــﺘﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻫەرﭼەﻧــﺪ ﻟــەم ﺳــﺎاڵﻧەی دواﯾﯿــﺪا ﺑــﺎری ﭘﻮوﻟــەﻛﺎن ﺑــەرەو ﺑﺎﺷــﱰ ﭼﻮوە". ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ وێﻨــەی ﻛﻮاﻟێﺘﯿــﯽ ﻧــﺰم و دﯾﺰاﯾﻨــﯽ ﻻواز ﻟەﻻﯾــەك و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ،ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧــﯽ ﭘــﻮول ﻟــە ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧــﺪا ،ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗــﺮ ،زﯾﺎﻧــﯽ ﺑــە ﻛﻮاﻟێﺘﯿــﯽ ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە .ﺗەﻫــﺎ زراری ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘﯚﺳــﺘەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێــﺮ ،دان ﺑــەوەدا دەﻧێــﺖ ،ﻛە ﭘێﺸــﱰ ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﭼــﺎپ ﻛــﺮاون ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دەﺑێــﺖ ﭘــﻮول ﻟــە ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــەی ﺗﺎﯾﺒــەت و ﺑــە ﻛﺎﻏــەزی ﺗﺎﯾﺒــەت ﭼــﺎپ ﺑﻜﺮێــﻦ .ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎدا ،ﭘﯚﺳــﺘەی ﻫەرێــﻢ ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﻟە
ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــەی ﮔﺮﯾــﻦ ﻟــﯚری ﻟــە ﻟﺒﻨــﺎن ﭼــﺎپ دەﻛﺎت، ﺑــەاڵم زراری ﭘێــﯽ واﯾــە ،ﺋــەو ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەﯾــەش ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿەﻛــﯽ ﺑــەرزی ﻧﯿﯿــە و ﭘﻮوﻟــەﻛﺎن ﺑــە ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻧﺰﻣەوە ﭼﺎپ دەﻛﺎت. ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻫﯿــﭻ ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿــە ،ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾــﺶ ﻟــە ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێــﻢ ،ﻟــە وێﻨــەی ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓــﯽ ﭘێــﻚ ﻫﺎﺗــﻮون، ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا وێﻨــەی ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺑﻨەﻣــﺎ و رێﻨامﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﯾــەك ﻧﺎﮔﺮێﺘــەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺮەوەرﯾــﺪا، وەك ﯾﻮوﺳﻒ ﻛەﻣﺎل ﻫەوﻟێﺮی ﮔﻮﺗﯽ. ﯾەﻛــەم ﭘﻮوﻟــﯽ ﯾﺎدەوەرﯾﺶ ﻟــە ﻫەرێﻢ ،ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٠ ﺑــە ﺑﯚﻧــەی ﺑەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻫێڵــﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێــﺖ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ﺳــﺎزداﻧﯽ ﯾەﻛــەم ﭘﯿﺸــﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺋﺎﯾﺘــﯽ و ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗــەر ﻟــە وێﻨــەی ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓــﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮا ،ﺋــەوەش ﺑــە ﺗــەواوی ﭘێﭽەواﻧــەی رێﻨامﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﭘﯚﺳﺘەی ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿە. ﯾﻮوﻧــﺲ ﻣﺤەﻣــەد دەڵــێ" ،ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﺑــە ﺳــﺎدەﯾﯽ ﭘــﻮول دەردەﻛﺮێــﺖ ،وەك ﺋــەوەی ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺗەﻧﯿــﺎ دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﭘــﻮول ﺑێــﺖ و ﮔﺮﻧــﮓ ﻧەﺑێــﺖ ﭘﻮوﻟــەﻛﺎن ﺑــە چ ﺷــێﻮەﯾەك و ﻫەڵﮕــﺮی چ ﻧﺎوەڕۆﻛێﻜﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻫﻮﻧەری ﺑﻦ". ﭘﻮوﻟﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ھﺑﺠ ﺑ ﺑﯚﻧﯽ ﺳﻮەوە واڵﺗﺎﻧــﯽ ﺟﯿﻬــﺎن ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﻮوﻟــﺪا ،ﻫــەوڵ دەدەن ﭘﻮوﻟــﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ،ﺋــەوەش ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﮔــەورە ﻟەﺳــەر ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﭘﻮوﻟﯽ واڵﺗەﻛﺎن دادەﻧێﺖ. ﺳــﺎڵﯽ ١٩٦٨ﻟــە ﺑﻮﻟﮕﺎرﯾــﺎ ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ،ﻟــە ﺋەﻟەﻣﻨﯿــﯚم دروﺳــﺖ ﻛــﺮا ،ﺋــەو ﺑــە ﯾەﻛــەم ﭘــﻮول دادەﻧﺮێــﺖ ،ﻛــە ﺟﮕە ﻟــە ﻛﺎﻏەز ﺑــە ﻛەرەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ دروﺳــﺖ ﻛﺮاﺑێــﺖ .ﻟــە ﻣەﻏﺮﯾــﺐ ،ﻛــە داوای ﮔەڕاﻧــەوەی ﺑﯿﺎﺑﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا دەﻛــﺮا ،ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دروﺳــﺖ ﻛــﺮا ،ﻛــە ﺑﺎﻛﮕﺮاوﻧﺪەﻛــەی ﻟــە ﺑﯿﺎﺑﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا وەرﮔﯿــﺮاوە .ﻟــە ﺳــﻮﯾﴪا ﺑــە ﯾــﺎدی ﺳــەد ﺳــﺎڵەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەﺳــﺘەﻟە ،ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﺑﯚﻧﺪار ﺑــە ﺑﯚﻧﯽ ﻧەﺳــﺘەﻟە دروﺳــﺖ ﻛــﺮا ،ﺋەﻣــەش ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﺑﯚﻧــﺪار ﺑــﻮو ﻟــە ﻣێــﮋووی ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ﻟــە ﺟﯿﻬﺎﻧﺪا.ﭘــﺎش ﺋــەوە ﻟــە ﻫﯿﻨﺪﯾﺴــﺘﺎن، ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﺑﯚﻧــﺪار دروﺳــﺖ ﻛــﺮا ،ﻛــە ﺑﯚﻧــﯽ ﺧەڵــﻮوز دەدات ،ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﯚﻧــﯽ ﺧەڵــﻮوز ﯾــﺎن داری ﺳــﻮوﺗﺎو ،وەك رەﺗﻜﺮدﻧەوەﯾــەك ﺑــﯚ دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ژﯾﻨﮕــە و دارﺳــﺘﺎن ﺑــەﻛﺎر ﻫــﺎت .دواﺗــﺮ ﺑەرازﯾــﻞ ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﺑﯚﻧــﺪار ﺑــە ﺑﯚﻧــﯽ ﻗــﺎوەی دروﺳــﺖ ﻛــﺮد و ﻫەر ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘﻮوﻟە ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ،ﻟــە ﭘﯚڵەﻧــﺪا ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻓﻠﯿﻨــە و ﻟــە ﻧەﻣﺴــﺎش ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﭼرناو دروﺳــﺖ ﻛﺮا. ش ،ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﻛﯚﻣەڵــە ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ٢٠١٠ش، ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٠ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻣێــﮋووی ﭘﯚﺳــﺘە دروﺳــﺖ ﻛــﺮد، ﻛــە واڵﺗەﻛــە ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﺗێــﺪا ﺑــەﻛﺎر ﻫﺎﺗــﻮوە .ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵــە ﭘﻮوﻟــەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ، ﻛــﯚدی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﺑــﻮو ،ﻛــە دوای ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﯚدەﻛــە ﻟــە ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘــﺪا ،ﻛﻮرﺗــە ﻓﯿﻠــﻢ و ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ﭘێﺸﻜێﺶ دەﻛﺮێﺖ. ٢٠١١دا ﺑڕﯾــﺎری دا، ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘﯚﺳــﺘەی ﻋێــﺮاق ﻟــە ٢٠١١دا ﭘﻮوﻟێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧــﯽ ﻫەڵەﺑﺠــە
دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ،ﻟەﻻﯾــەن ﯾﻮوﺳــﻒ ﻛەﻣــﺎل ﻫەوﻟێﺮﯾﯿــەوە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺋــەوە ﻛــﺮا ﭘﻮوﻟەﻛــە ﺑــە ﺑﯚﻧــﯽ ﺳــێﻮ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﮔﺎزە ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﯿــەی ﺑەﺳــەر ﻫەڵەﺑﺠــەدا رژێــرنا ،ﺑــە ﺑﯚﻧــﯽ ﺳــێﻮ ﺑﯚﻧــﺪار ﻛﺮاﺑﻮو ،ﺑــەاڵم وەك ﺧﯚی دەڵــێ" ،ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــامن ﺑــە ﭘﯚﺳــﺘەی ﻋێﺮاﻗــەوە ﻛــﺮد ،ﮔﻮﺗﯿــﺎن ﺗــەواو ﺑــﻮوە و ﻟــە ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەداﯾــە، دﯾﺰاﻧــﯽ ﭘﻮوﻟەﻛــە ﺗــەواو ﻟەﺑەرﺋەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دەﺳﺘﻜﺎرﯾﯽ ﺑﻜەن". ﺋرﺷﯿﭭﯽ ﭘﯚﺳﺘی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو رەﺧﻨﺎﻧــەی ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﭘــﻮول ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ دەﻛــەن ،ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەرﺷــﯿﭭﯽ ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﺳﺘەی ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﯾﻮوﺳــﻒ ﻛەﻣــﺎل ﻫەوﻟێــﺮی ،ﻛــە وەك ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﭘــﻮول ،زۆرﺗﺮﯾــﻦ ژﻣــﺎرەی ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻫەﯾــە ،دەڵــێ" ،ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەرﺷــﯿﭫ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺧﺎڵــە ﻫــەرە ﻻوازەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﺳﺘەﯾە و ﻣﺎﻧﺎی ﺑە ﮔﺮﻧﮓ ﻧەزاﻧﯿﻨﯽ ﻛﺎرەﻛەﯾە". ﯾﻮوﻧــﺲ ﻣﺤەﻣــەد ،ﻛــە ﺑــە ﻫەوڵــﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯽ ﺧــﯚی ،ﺋەرﺷــﯿﭭێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻜێﺶ ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ﻛــﺮدووە ،دەڵــێ" ،ﺋــەو ﺋەرﺷــﯿﭭەی ﺑــﯚم دروﺳــﺘﻜﺮدن ،ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ زۆر ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ﺑەﻛﺎر ﻫێرنا و ﻓەوﺗێرنا". ﺋــەو دەڵــێ" ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەرﺷــﯿﭭﯽ ﭘــﻮول راﺳــﺘﯿﯿەﻛە و ﻧﺎزاﻧــﻢ ﭼــﯚن دەﺑێــﺖ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺋەرﺷــﯿﭭﯽ ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەداﺧــەوە ﭘــﺎش ﻓەوﺗﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋــەو ﺋەرﺷــﯿﭭەی ﺑــﯚ وەزارەﺗﻢ دروﺳــﺖ ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺑەرﭘــﺮس ﻫەوڵﯿــﺎن دا ﭼــﯽ ﺑەﺳــەر ﺋەرﺷــﯿﭭەﻛە ﻫــﺎت ،ﺑەﺳــەر ﺋەرﺷــﯿﭭﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻣﻨﯿــﺶ ﺑێﻨــﻦ ،ﻛــە ﻣــﻦ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮوم ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘێﻜﯽ زۆر ﺳــﺎدە ،ﯾــﺎری ﺑــە ﺋەرﺷــﯿﭭﯽ
ﻧەﺗەوەﯾەك ﺑﻜەم". ﺗەﻫــﺎ زراری ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻫەوﻟێــﺮ ،رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺋەرﺷــﯿﭭﯽ ﭘﯚﺳــﺘە ﻧەﺑێﺖ، "ﺋەرﺷــﯿﭫ ﻫەﯾــە ،ﺳــﺎاڵﻧە ﭘﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێــﺖ ﺑــە ﺋەﻟﺒﻮوﻣــﯽ ﭘــﻮول و ﭘێﺸــﻜێﺶ ﺑــە داﻣــەزراوەﻛﺎن و رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن و ﺳــەرﻛﺮدە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ".
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ﺳەاڵح ﺣەﺳەن ﭘﺎڵەوان
ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎنﭘﺮﺳﯿﺎر دروﺳﺖ دەﻛەن
ﺳﺎﺑﯿﺮ ﻫﺎﻛﺎ ﺷﺎﻋﯿﺮی ﻛﺮێﻜﺎران:
ﻣﻦ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی دەﻧﻮوﺳﻤەوە ﺳﺎزداﻧﯽ :ﻛﻣﻧﺪ ،ﺗﺎران ١٩٨٥ی ﺷﺎری رەواﻧﺴەری ﺳەر ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﺎﺑﯿﺮ ﻗﻮﺑﺎدی ﻛە ﺑە ﺳﺎﺑﯿﺮ ﻫﺎﻛﺎ ﻧﺎﴎاوە ﻟە داﯾﻜﺒﻮوی ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ١٩٨٥ی ﻛﺮﻣﺎﺷﺎﻧە ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﻣﺎﻧﮕﺪا ﻛﺘێﺒە ﺷﯿﻌﺮﯾﯿەﻛەی ﺑە ﻧﺎوی )دەﺗﺮﺳﻢ دوای ﻣﺮدﻧﯿﺶ ﻫەر ﻛﺮێﻜﺎر ﺑﻢ( دووﺟﺎر ﭼﺎپ ﺑﻮوە ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺣەوت رۆژی ﭘﯿﺸﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﻛﺘێﺒﯽ ﺗﺎراﻧﺪا زﯾﺎد ﻟە ١١٠٠ﻧﻮﺳﺨەی ﻟێ ﻓﺮۆﴍاوە ،ﻫﺎﻛﺎ ﻛﻮردە و ﺑە ﻓﺎرﺳﯽ دەﻧﻮوﺳێ ،دەڵێ "ﭘێﺶ ﺋەوەی دەﺳﺖ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺑﻜەم ،ﻛﺎرم ﻟە ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﺎﻧﺪا دەﻛﺮد ،ﻋﺎﺷﻘﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﺑﻮوم ،ﺑەاڵم ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﺑﯚ ﻣﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺧەوﻧێﻚ ﺑﻮو ،ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﺎﻧﯿﺶ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو دەرد و ژاﻧەم ﺧﺎڵﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ﻫەﻣە ،ﻟە رەواﻧﺴەر ﻛە ﻣﻨﺪاڵﯿﺶ ﺑﻮوم ﻣﻦ داﻧێﻚ دەﭼﻮوﻣە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە، داﻧێﻜﯿﺶ ﻛﺎرم دەﻛﺮد". ﻫــﺎﻛﺎ ﻛــە ﺑــﺎس ﻟــە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ دەﻛﺎت ،دەڵــێ "ﺑــە دروﺳــﺘﯽ ﻧﺎزاﻧــﻢ ﻛــەی دەﺳــﺘﻢ ﺑــە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻛــﺮد ،ﺑــەاڵم ﻛﺎﺗــێ دەﺳــﺘﻢ ﺑــە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻛــﺮد ،ﺧــﯚم ﻫﯿﭽــﻢ ﻧەﺑــﻮو ﺑــﯚ ﮔﻮﺗــﻦ ،زۆرﺑەﯾــﻢ دەدزی و ﺑــﯚ ﻫﺎوڕێﻜﺎﻧــﻢ دەﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ،وا ﺑــەردەوام ﺑﻮوم ،ﺗــﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻤە ﺋەوەی ﻛــە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺷــﺘێﻜە ﻣــﻦ دەﻣــەوێ، ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺋﺎراﻣــﯽ دەﻛﺮدﻣــەوە ،ﺗــﺎ ﺋــەوەی ﻛــە ﻟــە رەواﻧﺴــەر ﻫﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋەدەﺑﯿــﻢ ﻛــﺮد ،ﻟەﮔــەڵ ﭼﯿﺮۆك و ﺷــﯿﻌﺮ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑــﻮوم ،ﺗەﻣەﻧﻢ ١٦ﺳــﺎڵ ﺑــﻮو ،زۆری ﭘــێ ﻧەﭼــﻮو ﻛــە ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮوم ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑێﻤە ﺗــﺎران، ﺑــەردەوام دەﻣﺨﻮێﻨﺪەوە ،ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯿﺶ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەو ﺋﺎﺳــﺘە ﺑــﻮو ﻛــە ﺋﺎزارەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣــﻢ دەﻧﻮوﺳــﯿﯿەوە ،ﺗــﺎ ﺋــەوەی ﻛە ﺷــﯿﻌﺮم ﻟــە ﮔﯚﭬــﺎرەﻛﺎن ﺑــاڵو ﻛــﺮدەوە و ﺧﯚﻣــﻢ ﺑﯿﻨــﯽ ،ﻫــەر ﺑــە ڕێﻜــەوت ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣەڵــێ ﻟــە ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺗــﺎران ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑــﻮوم و ﺗێﻜــەڵ ﺑــە ﻓــەزای ﺋەدەﺑﯿــﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧــﺖ ﺑــﻮوم". ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻫــﺎﻛﺎ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا ﻛە ﻫەﻣﻮو ﻧﻮوﺳــەرێﻚ ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺋەو ﺷــﻮێﻨەی ﻛە ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺧــﯚی ﺑﺪۆزێﺘەوە، ﻛﺎﺗێﻜــﯽ زۆری ﭘێﻮﯾﺴــﺘە و دەڵــێ "ﺑﯚ ﻣﻨﯿﺶ ﻫــەر وا ﺑــﻮو ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆری وﯾﺴــﺖ ﺗــﺎ ﺷــێﻮاز و ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﺧــﯚم ﺑﺪۆزﻣــەوە ،ﻫــەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﻫﺎوڕێ ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﻢ ﻟــە رەواﻧﺴــەر دژی ﺋــەوە ﺑــﻮون ﻛە ﻣــﻦ ﺑە ﻓﺎرﺳــﯽ دەﻧﻮوﺳــﻢ، ﭘێﯿــﺎن ﺧــﯚش ﺑــﻮو ﻛە ﻣــﻦ ﺑــە زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺑﻨﻮوﺳــﻢ ،ﺑــەاڵم ﺑــﯚ زۆرﺑــەی ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺋێــﺮان ،زﻣﺎﻧــﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ ﺑــﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻧﺰﯾﻜﱰە ﺗــﺎ ﻛــﻮردی" .ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟــە درێــﮋەی وەاڵﻣەﻛەﯾﺪا ﮔﻮﺗــﯽ "ﻟەو ﻛﺎﺗــەوەی ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻢ ﺷــﯿﻌﺮ ﭼﯿﯿــە و چ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣــﻦ ﻫەﯾــە ،ﻫەﻣﯿﺸــە ﻫەوڵــﻢ داوە
ﻛــە ﺗــﺮس و ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ و ﺋﺎزارەﻛﺎﻧــﻢ ﺑﻨﻮوﺳــﻤەوە" ،ﻫــﺎﻛﺎ ﺑــﺎس ﻟــە ﻛﯚﻣەڵە ﺷــﯿﻌﺮە ﭼﺎﭘﻜﺮاوەﻛــەی ﺧــﯚی دەﻛﺎت و دەڵــێ "دوای ﭼــﻮار ﺳــﺎڵ ﻫەوڵــﻢ دا ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻢ ﻛــﯚ ﺑﻜەﻣــەوە و ﭼﺎﭘﯿــﺎن ﺑﻜــەم ،ﺑــە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺟﯚراوﺟــﯚر و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿــەوە ﭼــﻮار ﺟﺎر رەت ﻛﺮاﯾــەوە و ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﭼﺎﭘﯿــﺎن ﻧەداﯾــە ،ﺗــﺎ دواﺟــﺎر دەزﮔﺎی ﭘەﺧﺸــﯽ )ﻧﯿــامژ( ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﭼﺎﭘــﯽ ﺑــﯚ وەرﮔﺮت و دووﺟــﺎر ﭼﺎﭘﯿــﺎن ﻛــﺮد" .ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەوەی ﻛــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی دەرد و ﺋــﺎزار ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻫەﺑــﻮوە ﻟەﺳــەر ﺧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧــﯽ و ﺋــەو دەرد و ﺋــﺎزارە ﻟە ﻛﻮێــﻮە دێــﺖ ،ﺳــﺎﺑﯿﺮ دەڵێ "راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ﻣــﻦ ﺑــەس ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟــە دەرد و ﺋــﺎزار ﺑﻨﻮوﺳــﻢ ،دەﻧﻮوﺳــﻢ ،ﻣــﻦ دواﯾــﯽ ﺋــەو ﻫەﻣــﻮو ﻣﺎﻧﺪووﯾەﺗﯿﯿــە، ﭘێــﻢ واﯾــە ﺋــەو ٩ﻣﺎﻧﮕــەش ﻟە ﺳــﻜﯽ داﯾﻜــﻢ ﺑﻮوم ﻫــەر ﻛﺮێﻜﺎرﯾﻢ ﻛــﺮدووە، ﻣــﻦ ٢٨ﺳــﺎڵە وام ،ﻣﺎﻧــﺪووم ،ﻛﺎﺗــێ ﻣــﻦ ﻟــە ﺳــﻜﯽ داﯾﻜﻢ ﺑــﻮوم ،داﯾﻜــﻢ ﻛﺎری ﻛــﺮدووە ،ﻫــەر ﻟــەو ﻛﺎﺗــەوە ﻣﺎﻧــﺪووم ،ﻫەر ﺑﯚﯾــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻣــﻦ ﯾﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی ﺋﺎزار و ﻣﺎﻧﺪووﯾەﺗــﯽ" ،ﻫــﺎﻛﺎ ﻟــە درێــﮋەی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە دﯾــﺪی ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﺷــﯿﻌﺮ دەﻛﺎت و دەڵێ "ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗــێ ﻧەﻣﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﭘێﻨﺎﺳــەﯾەﻛﯽ ﺗــەواو و ﭼەﺳﭙﺎوم ﺑﯚ ﺷــﯿﻌﺮ ﻫەﺑێ، ﻫەڵﺒــەت ﻛــەس ﺋــەوەی ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑــەاڵم ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﭘێﻨﺎﺳــەﮔەﻟێﻚ ﻫــەن ،ﻛــە ﭘەﯾﻮەﺳــنت ﺑــەو ﺳــەردەم و رۆژﮔﺎرەوە، ﻧﺎﻛــﺮێ ﺋــەو ﭘێﻨﺎﺳــﺎﻧە وەك ﭘێﻨﺎﺳــەﯾەﻛﯽ ﭼەﺳــﭙﺎو و
ﺳــەرەﻛﯽ وەرﮔــﺮی" ،ﻫــﺎﻛﺎ ﭘێــﯽ واﯾە ﻛــە ﺷــﯿﻌﺮ ﻣﺎﻫﯿەﺗێﻜــﯽ ﭼەﺳــﭙﺎوی ﻧﯿﯿــە ،دەﮔــﯚڕدرێ ،ﻛﯚﻣەڵێ ﭘێﻨﺎﺳــەی ﻧﺎدﯾــﺎر و ﻧەوﺗــﺮاوی ﻫەﯾــە و دەﺷــڵێ "ﻣــﻦ ﺑــڕوام ﺑــە وەﺣــﯽ و ﴎوش ﻧﯿﯿــە ،ﺷــﯿﻌﺮ ﻫەﻣﯿﺸــە ﻟە ﻧﺎﺷــﻮێﻦ و ﯾﯚﺗﯚﭘﯿﺎوە دێﺖ ،ﺷــﯿﻌﺮ وەك ﺷــﺘەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜــە ﻫەﯾــە ،وەك ﻫێــﺰ و وەك وزە ﻫەﯾە ،ﺷــﯿﻌﺮ ﻫەﻣﯿﺸــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧﻮدی ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﻟەﮔــەڵ ﺑــﻮون و دۆزﯾﻨــەوەی دﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ دﯾﻜــە ..ﺋەﻣە ﻫەﻣﯿﺸــە ﻟە زەﯾﻨــﯽ ﻣﻨﺪاﯾــە و ﻫەوڵﯿﺸــﻢ داوە ﻛــە ﻟــەم ﻓﯚرﻣﻮڵــە ﺳــﻮود وەرﮔــﺮم ،ﻣــﻦ ﻫەڵﺒﮋێــﺮدراوی ﺋــەم ﺟﯚرە ﻟە ﺷــﯿﻌﺮم، ﺷــﯿﻌﺮ ﺧﻮدی ژﯾﺎﻧە ،ﺑﯚﯾەﺷــە ﭘێﻢ واﯾە ﻛە ﻫەر ﺳــﺎﺗێﻚ ،ﻫــەر رووداوێﻚ ،ﻫەر ﺧﻮﻟەﻛێــﻚ دەﻛــﺮێ ﺷــﯿﻌﺮێﻚ ﺑێــﺖ، ﻛﺎﻓــﻜﺎ دەﻧﻮوﺳــێ :ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺑــﯚ ﻣــﻦ ﭼﻮوﻧەدەرەوەﯾــە ﻟــە رﯾــﺰی ﻣــﺮدوان. ﺷــﯿﻌﺮﯾﺶ ﺑــﯚ ﻣــﻦ ﻫﯿــﭻ ﻧﯿﯿــە ﺟﮕە ﻟــە ﻣﺎﻧــﺎ
و وێﻨــە و ﻫﺎودەردﯾﻜــﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﺧەڵــﻚ" ،ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﺧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛــە زۆرن ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛــە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو و ﺋەم ﺟــﯚرە ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮﯾﺎن ﻻﭘەﺳــەﻧﺪە ﻧﮕــﯽ ﭘــێ دەدەن ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﮔﺮﻧﮕــﯽ و ﮔﺮ ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﮔەورەﻛﺎﻧﯿــﺶ .ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەوە ﺑﯚﭼﻮوﻧــەی ﻛــە ﭘێــﯽ واﯾــە ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪاﻧــە دەﻧﻮوﺳــێ و ﻓەزای ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪی ﺑﺎڵــﯽ ﺑەﺳــەر ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺪا ﻛێﺸــﺎوە ،دەڵــێ "ﻣــﻦ ﺧــﯚم وەك ﺳــەرەﺗﺎش ﮔﻮﺗــﻢ ﺑــە ﻫﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺑــﺎش ﻧەژﯾــﺎوم و ژﯾﺎﻧــﻢ ﭘــڕ ﺑــﻮوە ﻟــە دەرد و ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪی ،ﺑﯚﯾــە راﺳــﺘە ﻣﻦ ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪی دەﻧﻮوﺳــﻤەوە، ﺑــﺎ ﻛەﺳــێﻚ ﻛــە ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺑــﺎش و ﺧﯚﺷــﯽ ﻫەﺑــﻮوەم ،ﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾــﺎن ﺑﻨﻮوﺳــێﺘەوە ،ﻣــﻦ ﻫﯿــﭻ ﻟەﺑــﺎرەی ﺧﯚﺷــﯿﯽ ژﯾﺎﻧــەوە ﻧﺎزاﻧــﻢ"، ﻧﮕﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــەوەی ﻛــە ﻛەﻣــﱰ ﮔﺮ ﺑــە زﻣــﺎن دەدات ،ﺳــﺎﺑﯿﺮ دەڵــێ "ﻣﻦ دژی ﻓﭙﺮﻣﺎﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎن ﻧﯿــﻢ ،ﺑــەاڵم ﻧﮕــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ ﺷــﯿﻌﺮێﻚ ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﺮ ﺑــە زﻣــﺎن دەدات ،ﺧــﯚش ﺑــﻮێ، راﺳــﺘﯽ ﻣــﻦ ﺑــﯚ ﺑﺎوﻛــﻢ دەﻧﻮوﺳــﻢ، ﺑــﯚ ﻛﺮێــﻜﺎرەﻛﺎن دەﻧﻮوﺳــﻢ ،ﻟــەو ٨٠ ﻣﻠﯿــﯚن ﻛەﺳــەی ﻟــە ﺋێــﺮان دەژﯾــﻦ، ٦٠ﻣﻠﯿﯚﻧــﯽ ﻛﺮێــﻜﺎرن ،ﺑــە ﻫــەر ﺣﺎڵ ﻛﺘێﺒەﻛــەی ﻣــﻦ دەﺧﻮێرنێﺘــەوە، ﺋــەو رۆژەی ﻛﺘێﺒەﻛــەم ﭼــﺎپ ﺑــﻮو ،ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔەﯾــەك ﺋــەو رۆژەﯾﺎن ﻛــﺮدە رۆژی ﭘﺸــﻮو، ﻟــە ﭘﯿﺸــﺎﻧﮕەی ﻛﺘێﺒــﯽ ﺗــﺎران ،ﺳــەرﺑﺎزێﻚ ﺗەﺣﯿەی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮدم ،ﺋەﻣﺎﻧــە ﺑﯚ ﻣﻦ زۆر دڵﺨﯚﺷــﻜەرن". ﻫــﺎﻛﺎ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــەوەی ﻛە ﭼــﯽ وای ﻟێــﯽ ﻛــﺮدووە ﻛــە زۆرﺑــەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە ﻛﺮێــﻜﺎرەوە ﻫەﯾــە دەڵــێ "ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺟﮕــە ﻟــە ﻛﺎری رۆژاﻧەی ﺧــﯚم ﻛە ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿــە ،ﻟــەم واڵﺗــە ﻫەﻣﯿﺸــە دەﻣﺒﯿﻨــﯽ ﻛــە
ﻣــﺎف و ﻫەﻗﯽ ﻛﺮێﻜﺎر ژێﺮﭘــێ دەﺧﺮێ، ﭘێــﻢ ﺧﯚش ﺑــﻮو ،ﺋــەوەی دەﯾﻨﻮوﺳــﻢ ﺑــﯚم ﭘێﺸــﻬﺎﺗﺒێ ،ﻟــە راﺳﺘﯿﺸــﺪا ﻣــﻦ ﺧــﯚم ﺋــەو ﺷــﯿﻌﺮاﻧەی ﺧﯚﻣــﻢ ﺧــﯚش دەوێــﻦ ﻛــە ﺑــﯚ ﺧــﯚم رووﯾــﺎن داوە و ﻟەﻧــﺎو رووداوەﻛــەدا ژﯾــﺎوم ،ﻫــەر ﺑﯚ منﻮوﻧــە ﺷــﯿﻌﺮی )ﺷــﺎﺗﻮو( ﻛــە زۆرم ﺧــﯚش دەوێ ،ﻫﺎوڕێﯿەﻛــﯽ ﻛﺮێــﻜﺎرم ﻫەﺑــﻮو ،ﻛــە ﻟــە ژوورەﻛەی ﺗەﻧﯿﺸــﺘﻢ دەژﯾــﺎ ،ﯾــەك ﺳــﺎڵ ﭘێﻜــەوە ﺑەﯾﺎﻧﯿــﺎن دەﭼﻮوﯾﻨــە ﺳــەر ﻛﺎر و ﺋێــﻮاران ﭘێﻜــەوە دەﮔەڕاﯾﻨــەوە ،رۆژێــﻚ ﻟــە ﭘێــﺶ ﭼــﺎوی ﺧــﯚم ﻟەﺳــەر ﺗــﺎوەری ﻣﯿــﻼد ﻛەوﺗەﺧــﻮارەوە و ﻣــﺮد ،ﺋەﻣــە ﺋەوﭘــەڕی ﺋــﺎزار و ژان ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﻣــﻦ، ﻧەك ﻟــەو ﺗــﺎوەرە ﻟە ﮔەﻟــێ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧە و ﺗــﺎوەری دﯾﻜەی دﻧﯿــﺎ ﺋــەم رووی داوە، ﺑــەاڵم ﻛــەس ﺋەﻣﺎﻧــە ﻧﺎﻧﻮوﺳــێﺘەوە". ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻫــﺎﻛﺎ ﻟــە درێــﮋەی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﺑﯚ ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﺑﺎش ﻛــەم ﺑــﻮون و دەڵــێ "ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴــﺘە ﺷــﺎﻋﯿﺮان ﺑــە دوای دەرد و ﺋﺎزارێﻜــﺪا دەﮔەڕێــﻦ ﻛــە ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەو ﺋﺎزاراﻧــەی ﻛــە ﻫەﯾــە ﻟە ﺑﯿــﺮ دەﻛــەن و ﺑــﺎس ﻟە ﺋﺎزارێــﻚ دەﻛــەن ﻛە ﻧﯿﯿە" .ﻫﺎﻛﺎ ﺑﺎﺳــﯽ ﭘــڕۆژەی داﻫﺎﺗــﻮوی ﺧــﯚی دەﻛﺎت و دەڵــێ "ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﻮرﺗــە ﭼﯿﺮۆﻛــﻢ ﻫەﯾــە ،دەﻣــەوێ زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻜەم و ﺋﯿﻨﺠﺎ ﭼﺎﭘﯿﺎن ﺑﻜەم". وەرﮔاﻧﯽ ﺷﯿﻌﺮﻜﯽ ﺳﺎﺑﯿﺮ ھﺎﻛﺎ )ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﺎﺑﯿﺮ ھﺎﻛﺎ( ﻣﻦ ھرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺒﻤ ﻛﺎرﻣﻧﺪﻜﯽ ﺳﺎدەی ﺑﺎﻧﻚ، ﻓﺮۆﺷﯿﺎری ﻣوادی ﺧﯚراﻛﯽ، ﺳرۆﻛﯽ ﺣﯿﺰﺑﻚ ﯾﺎن ﺷﯚﻓﺮی ﺗﺎﻛﺴﯽ و ﺑوﻛرەوەی رﻜﻼﻣﯽ ﺷﺘﻮوﻣك. ھﻣﯿﺸ ﺣزم ﻟ ﺑﻮو زۆر ﻟ ﺳرووی ﺷﺎرەوە ﺑﻮەﺳﺘﻢ و ﻟﻧﻮ ﻗرەﺑﺎﻐﯽ و ﭼی ﺑﺎﺧﺎﻧﻛﺎن ﺑ دوای ﻣﺎﯽ ﻛﺳﻚ ﺑﮕڕﻢ ﻛ ﺧﯚﺷﻢ دەوێ، ھر ﺑﯚﯾﺷ ﺑﻮوﻣﺗ ﻛﺮﻜﺎر!
ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﭼﯿﺮۆﻛێﻜﺪا ﭘﺮﺳــﯿﺎرێ ﻫەﯾــە وەاڵﻣﺪاﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە، زۆرﺑــەی زۆری ﺋەواﻧــەی ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯿﻨﻦ ،دەﯾﺎﻧــەوێ ﺷــﺘەﻛﺎن ﺑﮕێڕﻧــەوە ،ﺑــەاڵم زۆر ﺑەدەﮔﻤــەن ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﺎﻧێ دەﺑﯿﻨﯽ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺑــﻦ ،ﺋەﻣەﯾــە ﮔﺮﻓﺘــە ﮔەورەﻛــەی ﭼﯿــﺮۆك ﻛە واﻣــﺎن ﻟێ ﻧــﺎﻛﺎت ﺑﺒﯿﻨە ﮔﻮێﮕﺮێﻜــﯽ وﺷــﯿﺎری ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎن، ﻟــە زۆرﺑــەی ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎمنﺎﻧــﺪا ﺋــەو ﮔﺮێﯿﺎﻧــەی ﻛە ﻫــەن ،ﯾــﺎن ﺋەوەﺗﺎ ﭼﺎرەﺳــەرەﻛەﯾﺎن ﻻی ﺧﻮێﻨــەر زاﻧــﺮاوە ،ﯾــﺎن ﺳــەرﺗﺎﭘﺎی ﺑﻮﻧﯿــﺎدی ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــە ﭘێــﻚ دێﻨــێ و ﺧﻮێﻨــەر ﻟەﻧێــﻮ ﺧﯚﯾــﺪا ﮔﻞ دەداﺗــەوە و ﺗﻮوﺷــﯽ ﺟﯚرێــﻚ ﺳەرﻟێﺸــێﻮاوی ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ دەﻛﺎت .ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧــەی ﺑە ﭘﺮﺳــﯿﺎر دەﺳــﺖ ﭘــێ ﻧﺎﻛەن ﻫــەر زوو دەﺗﻮێﻨــەوە و ﺧەﯾــﺎڵ ﺑەﺟــێ دەﻫێڵــﻦ ،رەﻧﮕــە ﺧﻮێﻨــەر ﺑﭙﺮﺳــێ داﺧﯚ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟــە چ ﺷــێﻮە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ ﺑــێ ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەواﻧــەی ﺑــە ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﯿــﺎن دێ؟ ﯾــﺎن ﺋەواﻧــەی زۆر ﺑــە ﻛەﻣــﯽ دووﺑــﺎرە دەﺑﻨــەوە و رۆژﮔﺎر ﻟــە ﭘﺸــﺘێﻨەی ﺧﯚﯾــﺪا ﻛەڵەﻛەﯾﺎﻧــﯽ ﻛــﺮدووە .ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻧێــﻮ ﭼﯿــﺮۆك زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــەوەی ﺧﯚﺳــەرﻗﺎڵﻜﺮدن ﺑێ ﺑــە ﮔــﺮێ و رووداو و ﻛﺎرەﻛﺘەرەﻛﺎﻧــەوە ،دووﺑــﺎرە ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی رووﻛەﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧە، دەﯾــەوێ ﺋــەو دﯾﻜﯚراﻧــە ﺗێــﻚ ﺑــﺪات ﻛــە ﭼــﺎوی ﺗەﻣﺎﺷــﺎﻛەر رام دەﻛــەن و ﮔﻮێــﯽ ﻫەراﺳــﺎن دەﻛــەن و ﺋــەو رەﻧﮕﺎﻧــەی رەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ دەﺳــڕﻧەوە .ﻟــە ﺑﻮﻧﯿــﺎدی ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا ﺋەﻣــڕۆ ﻫەﻧــﺪێ دﯾــﺎردە ﻫــەن ،ﺑەﺗــەواوی ﻟەﺑﯿﺮﭼﻮوﻧەﺗــەوە ،ﯾــﺎن ﻫــەر ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوس ﺑەﻻﯾﺎﻧــﺪا ﻧﺎﭼــێ ،ﻟێــﺮەدا دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑــە دﯾﺎردەﻛﺎﻧــﯽ وەك "ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻣــەودا ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎﻛﺎن ،دەرﭼــﻮون ﻟــە دوو ﻣەوداﯾــﯽ، دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎزﻧــەی ﺑــەردەوام" .دﯾــﺎرە ﺋــەم دﯾﺎرداﻧــەش ﻫﯚﻛــەی ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛــە ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــەﻛﺎمنﺎن ﺑێﺌــﺎﮔﺎن ﻟــە ﺑﺎزﻧەی ﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ﺋــەو ﺟﯿﻬــﺎن و دەوروﺑــەرەی ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر دەﻛــەن .ﯾــﺎن ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ دەﺳــەاڵت ﻟــە دووﺑــﺎرە ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی دەﻧﮕــە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺎن و ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾــﺎن ﺑــە دەﻧﮕــە ﺷــﺎراوەﻛﺎن. ﻟێــﺮەدا ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻣﻦ ﺋــەوە ﻧﯿﯿــە ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوس ﺗــﺎ ﺋەو رادەﯾــە ﺑﺒەم ﺑێﺌــﺎﮔﺎی ﺑﻜــەم ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺧــﯚی و ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺑﻜــەم ﺑــە ﻛﯚﻣەڵێ ﯾﺎﺳــﺎی ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯿﻨەوە ،ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭼﯿــﺮۆك ﻟەوەداﯾــە ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﻫﯿــﭻ ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴــﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻧەﺑــێ و وەك رێﻜﺮدﻧﯽ رووﺑــﺎرێ ﺑــێ ﺑە ﻧێﻮ ﻗــەد و ﻻﭘﺎڵــﯽ ﺷــﺎخ و دۆڵ و ﺑﻦ ﺗﺎوێــﺮ و رەﮔﯽ درەﺧﺘــەﻛﺎن .ﻟەﻧێــﻮ منﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻛــﻮردی ،دەﯾــﺎن منﻮوﻧــە ﻫــەن ﻟــە ﺧﯚﻧەﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﭼﯿﺮۆﻛﺒێــﮋ ﺑە ﻫﯿــﭻ رێﺴــﺎ و ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــەوە ،ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﺎﻧە ﺳــەری ﭘەﺗەﻛەﯾﺎن داوەﺗە دەﺳــﺖ ﺧەﯾــﺎڵ و زﻣــﺎن و ﺑــەرەو ﺧــﻮار ﻛﺸــﺎون ﺗﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ﺋــەوێ ﻛە ﻟەﻧێــﻮ دڵــﯽ ﺧﻮێﻨەراﻧﯿــﺎن ﺷــﺘێ دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﻛــە ﭘێﯽ ﮔﻮﺗــﺮاوە زاﻛﯿــﺮە .ﭼﻮوﻧەﺗە ﺧــﻮاری ﺗﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋــەو ﺋﺎﺳــﺘەی ﭼﯿﺮۆﻛێﻜﯽ ﻫﻮﻧەرﯾــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن .ﻛﺎﺗێ دەڵێﯿــﻦ ﺑﻮوە ﺑــە زاﻛﯿﺮە ﻣەﺑەﺳــﺘامن ﺋەوەﯾە ﻛــە ﻫﯚﺷــﯽ ﺧﻮێﻨەر ﻟــە ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﻗەﺗﯿــﺲ ﺑــﻮوە ،وای ﻟــێ ﻛــﺮدووە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوەی ﺑــﯚ ﺧــﯚی ﻫەﺑێ، ﺑــە ﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﭼﻮوەﺗــەوە و ﻟــە ﺧﯚﯾــﺪا ﻫەﻧــﺪێ ﺷــﺘﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮدووە. ﻛﺎﺗــێ ﭼﯿﺮۆﻛﻨــﻮوس دەﮔﺎﺗــە ﺳــﻨﻮوری ﺋــەوەی زاﻛﯿــﺮە ﻻی ﺧﻮێﻨەرەﻛەی دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ،ﻣﺎﻧﺎی واﯾــە ﻣەوداﯾەﻛــﯽ دۆزﯾﻮەﺗەوە و ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮدووە ،ﺋەوﻛﺎﺗــە ﺧﻮێﻨــەر ﻫەﺳــﺖ دەﻛﺎت ﺑﻮوەﺗــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ،ﻫەروەﻫــﺎ ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەش وەك ﯾﺎدﻧﺎﻣەﯾــەك ﺧﻮێﻨــەر زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺗێــﺪا دەﺑﯿﻨــێ .ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛﻨــﻮوس ﻟەوێــﺪا ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﭼــﯚن ﺑﺎﺑــەت ﻫەڵﺪەﺑﮋێــﺮێ و چ ﮔﯚﺷــەﯾەك دەﻛﺎﺗــە ﮔﯚﺷــەی ﺳــەرەﻛﯽ و ﭼــﯚن ﺑەﻧێــﻮ ﻣەوداﻛﺎﻧــﯽ ﮔــﺮێ و ﻫەڵﭽــﻮون و ﻛﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا ﺗێﺪەﭘــەڕێ ،ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ داﻫێــرناو ﺋەوەﯾــە ﺧــﯚی ﭘەﻟــﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛەی ﮔﺮﺗﺒــێ و رووە و ﺳــەرﭼﺎوە ﻧﻮوﺳــﺘﻮوەﻛﺎن ﺑﺮدﺑێﺘــﯽ و ﻟــە ﺧــەوی رۆژﮔﺎردا ﺑێــﺪاری ﻛﺮدﺑێﺘەوە. ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻫەﻧﺎﺳــەی ژﯾــﺎن ﻣەزﻧﱰﯾــﻦ ﺑەﺳــەرﻫﺎﺗە ،ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻫەڵﭽــﻮون ،ﺧﻮرﭘــەی دڵ ،رووداوە ،دەﺑــێ ﺑﮕێڕدرێﺘــەوە ،ﺧەﯾﺎڵێــﻚ ﻛــە ﺗﻮاﻧــﺎی داﻫێﻨەراﻧــە و ﻛﺎراﻣەﯾــﯽ ﺗێﺪاﯾــە و ﻧﻬێﻨﯿﯿــەك ﺧﺘﻮوﻛەی دەدا ،ﻫــەر زوو ﻫــەوڵ دەدا ﻟــە ﺳــەر ﺑێﺘــە دەرێ و ﮔﯚڕەﭘﺎﻧێﻜــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑﺪۆزێﺘــەوە ،ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯽ داﻫێﻨــەر ﻧﺎڕواﻧێﺘە ﺧﺎڵە ﻻوازەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﻮێﻨــەر و ﻫــەوڵ ﻧــﺎدات ﺧﺘﻮوﻛــەی ﺣەزەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﺪا و ﻟــەو ﺧﺎڵــەوە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻟەﻧێﻮ ﻫەﺳــﺘﯿﺪا دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت .ﻧەﺧێﺮ ﺋەو دەﯾــەوێ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻨﺎﺳــێﺘەوە و ﺑﯿﺎﻧﮕﻮێﺰێﺘــەوە ﺑــﯚ ﻧێــﻮ رﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ،ﻟێﺮەﺷــەوە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟەو ﻫەڵﭽﻮوﻧﺎﻧــەی ﭼﯿﺮۆﻛﻨــﻮوس ﺑــﯚ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دەﻫێﻨــێ ،ﻟــە ﺧﻮێﻨــەرەوە وەری دەﮔــﺮێ و رێﭽﻜەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺳــﺎدە و ﺳــﺎﻛﺎر و دڵﻨەرﻣﻜــەر ﻫەڵﺪەﺑﮋێــﺮێ ﺗــﺎ ﻟەوێــﻮە ﺑﮕﺎﺗــە ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﻧﯽ دﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﭘــڕ ﻟە ﻣﺎﻧــﺎ ،ﻛە ﺧﻮێﻨــەر ﻟەوێﺪا ﺑەﭘەرۆﺷــەوە ﺑــﯚ وەاڵﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕــەڕێ ،ﻫەڵــەداوان ﻫەوڵــﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەو وﺷــە ﭘەرﺗەوازاﻧــە ﺑــﺪات ﻛــە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺧﺘﻮوﻛەﻧــەدان و ﮔەﻣەﻧەﻛﺮدن ﺑــە ﻫەﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮون .ﻟەوێــﻮە ﻣەوداﯾەﻛــﯽ ﮔەورە دەﻣێﻨێﺘــەوە ﺑــﯚ ﮔەﯾﺸــﺘە ﺧﺎڵــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ﺧﻮێﻨــەر و ﮔێڕەوە.
14
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻫﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺗێڕواﻧﯿﻨێﮏ ﻟﻪ راﺑﺮدوو و داﻫـــﺎﺗﻮوی ژێﻨﯚﺳ زهﺑﺮوزهﻧــﮓ ﻟــﻪ ﭼﻪﺷــﻨﯽ ﺷــﻪڕ ،ﻗــڕان ﺗێﺨﺴــنت ،ﻗﻪاڵﭼﯚﮐــﺮدن ،ﮐﯚﮐــﻮژی ،ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ،و ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﯽ ﺷــﻪڕی ﻟــﻪ ﺑﯿــﺮهوهری و ﺑﯿــﺮی زۆرﺑــﻪی ﮔﻪﻟــﯽ ﮐــﻮرددا ﻣﺎڵــﯽ ﮐــﺮدووه .ﺧﺎﻧــﯽ ،ﻟــﻪ ﻟێﮑﺪاﻧــﻪوهی ﺑــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــﻪ ﺋﺎﺧــﺮی ﺳــﻪدهی ﺣﻪﭬﺪهدا ،راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﺑﻪردهواﻣﯽ ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﻋﻮﺳامﻧﯿﺪا ﻟﻪﺧﻮێﻦ ﮔﻪوزاﻧﻪ : ﺑﻔﮑﺮ ژ ﻋﻪرهب ﺣﻪﺗﺘﺎ ﭬﻪ ﮔﻮرﺟﺎن ھﻪر دوو ﮔﻪرهﻓﺎن ﻗﻪﺑﯿﻠ ﮐﻮرﻣﺎﻧﺞ ﮔﯚﯾﺎ ﮐﻮ ل ﺳﻪرﺣﻪدان ﮐﻠﯿﺪن ﺋﻪڤ ﻗﻮﻟﺰوم رۆم و ﺑﻪﺣﺮ ﺗﺎﺟﯿﮏ ﮐﻮرﻣﺎﻧﺞ دﺑﻦ ب ﺧﻮون ﻣﻮﻟﻪﮔﻪخ
دێﻤﯚﮐﺮاﺳﯽ و زهﺑﺮوزهﻧﮓ دژ ﺑﻪ ﯾﻪک ﻧﯿﻦ و ﺑﮕﺮه ﺑﻪﺑێ ﯾﻪﮐﱰ ﺳﻪرﻧﺎﮐﻪن :ﻟﻪ دهوڵﻪﺗﯽ دێﻤﯚﮐﺮاﺗﯿﺪا ،زهﺑﺮوزهﻧﮓ ﻟﻪﺑﺎﺗﯽ ﺋﻪوهی ﻗﻪدهﻏﻪ ﺑﮑﺮێ ،ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ و ﺋﯿﻨﺤﯿﺴﺎری دهﮐﺮێ ﺋﻣﯿﺮ ﺣﺳﻧﭙﻮور
ﭘێﺸــﮑﻪوﺗﻮو ﺑــﻮو .دهوڵﻪﺗــﯽ ﻣﯚدێــﺮن ﺳــﻪﳌﺎﻧﺪی ﮐــﻪ ﻟــﻪ دهﮐﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ زهﺑﺮوزهﻧﮕــﺪا وهک دهوڵﻪﺗــﯽ ﭘێــﺶ- ﻣﯚدﯾــﺮن واﯾــﻪ و ﺑﮕــﺮه دڕﻧﺪهﺗــﺮه .ﺟــﺎ دوای ﺗﻪواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺷــﻪڕ ،ﺗﺎﻗــﻪ ﮐﻪس و ﮔﺮووﭘــﯽ ﺟﯚراوﺟــﯚر ﺧﻪﺑﺎﺗﯿــﺎن دهﮐﺮد ﺑﯚ ﺑــﻪ ﺟﯿﻨﺎﯾــﻪت داﻧﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ و ﻗﻪدهﻏﻪﮐﺮدن و ﺳﺰاداﻧﯽ. ﻟــﻪو ﺑﺎرودۆﺧﻪدا" ،رێﮑﺨــﺮاوهی ﻧﻪﺗﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗــﻮوهﮐﺎن" ﻟــﻪ 1945ﻫﻪﺗﺎ 1948 ﺧﻪرﯾﮑــﯽ ﮔﻪاڵڵﻪﮐــﺮدن و راوێﮋﮐﺮدﻧــﯽ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚﻧێﮏ ﺑﻮو ﻟــﻪ دژی ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ .دوای ﺳــێ ﺳــﺎڵ ﺧﻪﺑﺎﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﻘﻮوﻗﯽ" ،ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚﻧﯽ
ﺋﻪﺳــﮑﻪﻧﺪهر ﺑﻪﮔــﯽ ﺗﻮرﮐــامن، ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﯽ ﺷــﺎ ﻋﻪﺑﺒﺎﺳــﯽ ﺳــﻪﻓﻪوی ،ﮐــﻪ ﻫﺎوﭼﻪرﺧــﯽ ﺧﺎﻧــﯽ ﺑــﻮو و ﺷــﺎﻫﯿﺪی ﮐﯚﮐﻮژﯾــﯽ ﮐــﻮردی ﻣﻮﮐــﺮی و ﺑﺮادۆﺳــﺖ ﺑــﻮو ،ﭘێــﯽ وا ﺑﻮو ﮐــﻪ ﮐﻮﺷــﺘﺎری ﮐــﻮردان ﺑــﻪ ﺋﻪﻣــﺮی ﺷــﺎﻋﻪﺑﺎس ﺑــﻪ ﺣﻮﮐﻤــﯽ ﺗﻪﻗﺪﯾــﺮ ﺟێﺒﻪﺟــێ ﮐــﺮا 2.ﺑــﻪاڵم ﺧﺎﻧــﯽ ﻟــﻪ داڕژاﻧــﯽ ﺋــﻪو ﺑﻪﺳــﻪرﻫﺎﺗﻪدا ﻫێــﺰی ﺋﺎﺳــامﻧﯽ ﺑــﻪدی ﻧﻪدهﮐﺮد و ﭘێــﯽ واﺑﻮو ﻫێــﺰی دﻧﯿﺎﯾــﯽ ،ﮐــﻪ ﻫێﺰێﮑــﯽ ﺑێﮕﺎﻧﻪ ﯾــﺎن دهرهﮐﯿﯿــﻪ ،ﺋــﻪو ﭼﺎرهﻧﻮوﺳــﻪی داﺑﯿــﻦ ﮐــﺮدووه .ﺧﺎﻧــﯽ ﭘێﯽ واﺑــﻮو ﮐﻪ دوو زﻟﺪهوڵﻪﺗــﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﯽ و ﺋێــﺮان ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﮐﺮدۆﺗــﻪ ﻣﺴــﻠﺦ .ﭼﺎرهی ﺋــﻪو ﭼﺎرهﻧﻮوﺳــﻪش ﺋــﻪوه ﺑــﻮو ﮐــﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﮐــﻮردهﮐﺎن ﯾــﻪک ﺑﮕــﺮن و ﻟﻪ ژێﺮ ﺋــﺎاڵی ﺷــﺎﯾێﮑﯽ ﮐــﻮرد ﮔﻪﻟــﯽ ﮐــﻮرد و ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﭙﺎرێــﺰن .ﻟــﻪو ﻟێﮑﺪاﻧﻪوهی ﺧﺎﻧﯿــﺪا ،ﻧﺎﮐﯚﮐﯿــﯽ دهرهﮐــﯽ و ﻧﺎوهﮐــﯽ ﺗێﮑﻬــﺎاڵون :دوژﻣــﻦ ﺑﻪ ﺳــﻪر ﮐــﻮرددا زاڵــﻪ ﻟﻪﺑﻪرﺋــﻪوهی ﮐــﻪ ﮐــﻮرد ﺑﯚﺧــﯚی رێﮏ ﻧﺎﮐﻪوێ. ﺋﻪﻣﺎرهﺗــﻪ ﮐــﻮردهﮐﺎن ﻟــﻪ ﻧێﻮهڕاﺳــﺘﯽ ﺳــﻪدهی ﻧــﯚزدهدا ﺑــﻪ ﻫێﺮﺷــﯽ ﻋﻪﺳــﮑﻪرﯾﯽ ﺋێــﺮان و ﻋﻮﺳــامﻧﯽ ﺳــﻪرﻧﺨﻮون ﺑــﻮون و ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗــﯽ راﺳــﺘﻪوﺧﯚی ﺋﯿﺴــﺘﺎﻣﺒﻮوڵ و ﺗــﺎران ﺑﻪ ﺳــﻪر ﺗﻪواوی ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دهﺳــﺘﯽ ﭘێﮑــﺮد .ﺋــﻪو ﮔﯚڕاﻧــﻪ ،رووﺧﺎﻧــﯽ ﺋﻪﻣﺎرهﺗــﻪﮐﺎن و "ﻣﯚدێﺮﻧﮑﺮدﻧــﯽ" دهوڵﻪﺗــﯽ ﻓﯿﯚداڵــﯽ ﺋێﺮان و ﻋﻮﺳــامﻧﯽ
ﮐﯚﺗﺎﯾــﯽ ﺑــﻪ ﮐﯚﮐــﻮژی و ﺋــﻪو ﭼﻪﺷــﻨﻪ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﺎﻧــﻪ ﻧﻪﻫێﻨــﺎ .ﺑﻪﺷــێﮏ ﻟــﻪ ﮔﯚڕاﻧــﯽ دهزﮔﺎی دهوڵﻪﺗــﯽ ﺋــﻪوه ﺑــﻮو ﮐــﻪ ﮐﯚﮐــﻮژی )ﻗﺘــﻞ ﻋــﺎم( ﻣﯚدﯾــﺮن ﮐــﺮا و ﺑــﻮو ﺑــﻪ دﯾﺎردهﯾێﮑــﯽ ﮐــﻪ ﻟــﻪ ﻧێﻮهڕاﺳــﺘﯽ ﺳــﻪدهی ﺑﯿﺴــﺘﺪا ﻧێــﻮی "ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ"ﯾﺎنﻟێﻨﺎ. ﮐﯚﮐــﻮژی ﻟﻪ ﮔﺸــﺖ واڵﺗێﮏ و ﻟــﻪ زووه ﻗﻪوﻣــﺎوه .ﺋــﻪو ﺑﺎوﺑﻮوﻧــﻪی ﮐﯚﮐــﻮژی ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهﯾــﻪ ﮐــﻪ ﮐﯚﻣﻪڵــﯽ ﭼﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﯽ ﭘــڕه ﻟــﻪ ﻧﺎﮐﯚﮐﯿــﯽ ﺑﻨﻪڕهﺗــﯽ ﮐــﻪ زۆر ﺟــﺎر ﺑــﻪ دهﮐﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ زهﺑﺮوزهﻧــﮓ "ﭼﺎرهﺳــﻪر دهﮐــﺮێ" .ﺑــﻪاڵم ﮐﯚﮐﻮژﯾﯽ ﻣﯚدێــﺮن ﺑــڕه ﺟﯿﺎوازﯾێﮑــﯽ ﻟﻪﮔــﻪڵ ﮐﯚﮐﻮژﯾــﯽ ﺳــﻮﻧﻪﺗﯽ )ﺗﻪﻗﻠﯿــﺪی( ﻫﻪﯾﻪ. ﺑــﯚ وێﻨــﻪ ،ﺋﻪﮔــﻪر ﮐﯚﮐﻮژﯾــﯽ ﮐــﯚن ﺑــﻪ ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺗﻪﻗﺪﯾــﺮ و ﭼﺎرهﻧــﻮوس و دﯾــﻦ و ﺧــﻮاڵ و ﺧﻮراﻓــﺎت داﺑﯿــﻦ دهﮐــﺮا ،ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﺑــﻪ ﻧێــﻮی ﻧﻪﺗــﻪوه و رهﮔــﻪز و زاﻧﺴــﺖ وهڕێ دهﮐــﻪوێ. ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ دﯾﮑﻪ ﻟﻪ ﺷــێﻮهی ﮐﻮﺷــﺘﺎردا دهردهﮐــﻪوێ ،ﺑــﯚ وێﻨــﻪ ﻗﻪاڵﭼﯚﮐﺮدﻧــﯽ ﮔﺮووﭘێــﮏ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﮐﻮﺷــﺘﺎر ﺑــﻪدی ﻧﺎﯾﺎ، و واﻫﻪﯾــﻪ ﺑــﻪ ﺟﻮێﮑﺮدﻧــﻪوهی ﻣﻨﺪااڵن ﻟــﻪ داﯾــﮏ و ﺑﺎﺑﯿــﺎن و ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ زﻣــﺎن و ژﯾــﺎن و ﮐﻮﻟﺘﻮورﯾــﺎن ﮔﺮووﭘێــﮏ ﯾــﺎن ﮔﻪﻟێــﮏ دهﺗﻮێﻨﻨــﻪوه .ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗێﮑــﯽ زۆر ﺑــﻪ ﺳــﺎﻣﻪ و وهک دﯾﺎردهﯾێﮑــﯽ ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾــﯽ دادهﻧــﺪرێ ﻧــﻪک وهﮐــﻮو "ﮐﺎروﺑــﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ" ﻧﻪﺗــﻪوه -دهوڵــﻪت .ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ،ﺑــﻪ ﭘێﭽﻪواﻧــﻪی ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــﺎو ،ﻟﻪ ﮔﺸــﺖ
دهوڵﻪﺗێﮑــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــﺪا ،دێﻤﯚﮐﺮاﺗــﯽ و ﻧﺎدێﻤﯚﮐﺮاﺗــﯽ ،ﺑــﻪدی ﮐــﺮاوه .ﺋــﻪو ﺑﯚﭼﻮوﻧــﻪ ﮐــﻪ دهوڵﻪﺗــﯽ دێﻤﯚﮐﺮاﺗــﯽ زهﺑﺮوزهﻧــﮓ دهﮐﺎرﻧﺎﻫێﻨــێ ﯾــﺎن ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﻧــﺎﮐﺎ ﻟــﻪ ﺋﻪﻓﺴــﺎﻧﻪ ﻧﺰﯾﮑﱰه ﺗــﺎ ﻟــﻪ راﺳــﺘﯽ 3.دێﻤﯚﮐﺮاﺳــﯽ و زهﺑﺮوزهﻧــﮓ دژ ﺑــﻪ ﯾــﻪک ﻧﯿــﻦ و ﺑﮕﺮه ﺑﻪﺑێ ﯾﻪﮐــﱰ ﺳــﻪرﻧﺎﮐﻪن :ﻟــﻪ دهوڵﻪﺗﯽ دێﻤﯚﮐﺮاﺗﯿــﺪا ،زهﺑﺮوزهﻧــﮓ ﻟﻪﺑﺎﺗــﯽ ﺋــﻪوهی ﻗﻪدهﻏــﻪ ﺑﮑــﺮێ ،ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ و ﺋﯿﻨﺤﯿﺴــﺎری دهﮐــﺮێ .دهوڵــﻪت ،ﺑــﻪ "ﻧﻮێﻨــﻪری ﻧﻪﺗــﻪوه" ،ﺑــﻪ ﺷــێﻮهﯾێﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ زهﺑﺮوزهﻧــﮓ ﻟــﻪ دژی "ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن" دهﮐﺎر دێﻨــێ .ﭘﯚﻟﯿــﺲ، ﻫێــﺰی ﭼﻪﮐــﺪار ،زﯾﻨــﺪان ،وهزارهﺗــﯽ ﺷــﻪڕ ﯾــﺎن "ﺑﻪرﮔــﺮی" ،دادﮔﺎ ،ﻗﺎﻧــﻮون، دهم و دهزﮔﺎی ﺋﻪﻣﻨﯿﯿﻪﺗــﯽ ،و ﺋﻪﮐﺎدﯾﻤﯿــﯽ ﻋﻪﺳــﮑﻪری ﺑﻪﺷــێﮏ ﻟــﻪ ﻧﯿﺰاﻣﯽزهﺑﺮوزهﻧﮕﻦ. ﭼﻪﻣﮑــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ،ﮐــﻪ ﻟــﻪ 1935 داﺗﺎﴍاﺑــﻮو ،دوای ﺗﻪواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺷــﻪڕی ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ دووهم و داﻣﻪزراﻧــﯽ "ﻧﻪﺗﻪوه 1945دا ﺑــﻮو ﺑــﻪ ﯾﻪﮐﮕﺮﺗــﻮوهﮐﺎن" ﻟــﻪ 1945دا ﭼﻪﻣﮑێﮑــﯽ ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﻟــﻪ ﺣﻘﻮوﻗــﯽ ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿــﺪا .ﻟﻪ ﺋﻪو ﺷــﻪڕه ﮔﻪورهدا، ﺟﻮوﻟﻪﮐــﻪ و رۆﻣــﺎﮐﺎن و ﭼﻪﻧــﺪ ﮔﺮووﭘــﯽ دی ﮐﻪوﺗﻨــﻪ ﺑــﻪر ﮐﻮﺷــﺘﺎری دڕﻧﺪاﻧــﻪی رێﮋﯾﻤــﯽ ﻧــﺎزی ﺋﻪﳌﺎﻧــێ و ﭼﻪﻧــﺪ دهوڵﻪﺗــﯽ دی ﺑﻪﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﮐــﺮد .ﺋــﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﻪ ﻟــﻪ واڵﺗێﮑــﺪا ﺑﻪڕێــﻮه ﭼﻮو ﮐــﻪ ﻟﻪ ﺑــﺎری زاﻧﺴــﺖ و ﻫﻮﻧــﻪر و ﮐﻮﻟﺘــﻮوری ﻣﯚدێــﺮن ﻫــﻪره
ﭘێﺸــﮕﺮﺗﻦ و ﺳــﺰاداﻧﯽ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﯽ 1948دا 9ی دێﺴــﺎﻣﱪی 1948دا ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ" ﻟﻪ ی ﭘﻪﺳــﻨﺪ ﮐــﺮا 4.داﻧﺎﻧــﯽ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚﻧﻪﮐﻪ ﻧﺎﮐﯚﮐﯿــﯽ ﻧێــﻮان ﺋــﻪو دهوڵﻪﺗﺎﻧــﻪی ﮐﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣــﯽ رێﮑﺨــﺮاوهی ﺗﺎزه داﻣــﻪزراوی "ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗــﻮوهﮐﺎن" ﺑــﻮون وهدهرﺧﺴــﺖ ،ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒــﻪت ﻟﻪ ﺑــﻮاری دﯾﺎرﯾﮑﺮدﻧــﯽ ﺳــﻨﻮوری دهﺳــﻪاڵﺗﯽ دهوڵﻪﺗــﯽ )ﮐێﺸــﻪی ﺣﺎﮐﻤﯿﯿــﻪت ﯾــﺎن دهﺳــﻪاڵت( ،ﻧﻪزﻣــﯽ ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾــﯽ، و زۆر ﮐێﺸــﻪی دی ﻟــﻪ ﺣﻘﻮوﻗــﯽ ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿــﺪا 5.دهوڵﻪﺗــﻪﮐﺎن ﺑــﻮون ﮐــﻪ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚﻧﻪﮐﻪﯾﺎن ﮔﻪاڵڵــﻪ دهﮐــﺮد ،و ﺋﻪواﻧــﻪش ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟﻪﺑﻪرﭼــﺎو ﺑــﻮو ،و ﻧﻪﯾﺎﻧﺪهوﯾﺴــﺖ رێﮕﻪ ﺑــﺪهن ﺧﻪڵﮏ ﺑﻪ ﺳــﻪر دهوڵﻪﺗــﺪا زاڵ ﺑــﻦ .زۆرﺑــﻪی ﺋﻪو دهوڵﻪﺗﺎﻧﻪ ﻧﻪﯾﺎﻧﺪهوﯾﺴــﺖ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚن رێﮕــﻪ ﺑــﺪا ﺑــﻪ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﮐﺮاوان ﮐــﻪ
"ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗــﻮوهﮐﺎن" ﺑﮑــﻪن ﺑــﻪ دادﮔﺎی دژی دهوڵﻪﺗــﺎن .دهوڵــﻪت، وهک ﺑﻨﯿﺎﺗێﮑــﯽ ﻫــﻪره ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﮐﯚﻣﻪڵــﯽ ﭼﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﯽ ،دهﯾﻪوﯾﺴــﺖ ﺧــﯚی ﺑﭙﺎرێــﺰێ ،ﺑــﻪاڵم "ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــﺎن" و ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﮐﺮاوان دهﯾﺎﻧﻪوﯾﺴــﺖ دهوڵــﻪت ﺳــﺰا ﺑــﺪرێ و ﻣﺎﻓــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﮐﺮدﻧﯽ ﻟــﻪ ﭼﻨﮓ ﺑێﺘــﻪدهرێ. ﺑــﻪاڵم دوو ﻻﯾﻪﻧــﯽ ﺋــﻪو ﺧﻪﺑﺎﺗــﻪ ﻧﺎﺑﻪراﺑﻪرﺑــﻮون" .رێﮑﺨــﺮاوهی ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗــﻮوهﮐﺎن" ﺋﯚرﮔﺎﻧــﯽ ﻧﻪﺗــﻪوه- دهوڵﻪﺗــﺎن ﺑــﻮو ﻧــﻪک ﻧﻪﺗــﻪوهﮐﺎن. ﮐﻮردﯾــﺶ ﻧﻪﺗﻪوهﯾێﮑــﯽ ﺑێﺪهوڵــﻪت
ﺑﻮو و دهﺳــﺘﯽ ﺑــﻪ داوێﻨﯽ ﺋــﻪو ڕێﮑﺨﺮاوهﯾــﻪ ﻧﻪدهﮔﻪﯾﺸــﺖ .ﻫﯿﭻ دهوڵﻪﺗێﮑﯿــﺶ ﻧﻪﺑــﻮو ﮐــﻪ ﻧﻪﺗــﻪوهی ﺑێﺪهوڵﻪﺗــﯽ وهک ﮐــﻮرد ﻧﻮێﻨــﻪری ﺑــﮑﺎ .ﺟﺎ ﺳــﻪﯾﺮ ﻧﯿﯿﻪ ﮐــﻪ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚن، ﻟــﻪ ﺳــﻪرهﺗﺎوه ﺗــﺎ ﺋــﻪوڕۆ ،ﮔﯚڕهﭘﺎﻧــﯽ ﺧﻪﺑــﺎت ﻟــﻪ ﻧێــﻮان ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﮐﺮاوان و ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﮐﻪراﻧﻪ .ﺋــﻪو ﻧــﻮوﴎاوه، ﭼﻪﻧــﺪ ﴎﻧﺠێﮑــﯽ ﺑﻪﭘﻪﻟﻪﯾــﻪ ﻟــﻪ ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚن و ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد.
ﮐﻮرﻣﺎﻧﺠﯿﯿﻪ ﺑﻮوﯾﻪ ﺷﻮﺑﮫﯽ ﺑﻮرﺟـــﺎن ﺑﯚ ﺗﯿﺮی ﻗﻪزا ﮐﺮﯾﻨﻪ ﺋﺎﻣــــــــــــــــــــــــﺎﻧﺞ ھﻪر ﮔـــــــــﺎﺋﯿﻔﻪ ﺳﻪددهﮐﯽ ﺳﻪدﯾﺪن ھﻨﺪی ﮐﻮ ﺑﮑﻪن ﺧﺮووج و ﺗﻪﺣﺮﯾﮏ 1 وان ژﮏ ﭬــــﻪدﮐﻦ ﻣﺴﺎﻟ ﺑﻪرزهخ
ﺋﻪﻟــﻒ – ﮐﻮردﺳــﺘﺎن وهک "ﻣﻪڵﺒﻪﻧــﺪی ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ" ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ،ﻣﺎرک ﻟێﭭﯿﻦ، دهڵــێ "ﻋﻪﻧﻪدۆڵــﯽ رۆژﻫــﻪاڵت"، ﮐــﻪ ﻫﻪرﻣﻪﻧﺴــﺘﺎن و ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣێﺰۆﭘﯚﺗﺎﻣــﯽ دهﮔﺮێﺘــﻪوه ،ﻟــﻪ ﺳــﺎڵﯽ 1878ﺑــﻪوﻻوه ﺑــﻮو ﺑــﻪ "ﻣﻪڵﺒﻪﻧــﺪی .(zone .(zone of genocide ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ" ))genocide ﻟــﻪ ﺋــﻪو ﺳــﺎڵﻪدا ،دهوڵﻪﺗﯽ ﻋﻮﺳــامﻧﯽ دهﺳــﺘﯽ ﮐــﺮد ﺑــﻪ ﻗﻪاڵﭼــﯚی ﮔﻪﻻﻧــﯽ ﻫﻪرﻣﻪﻧــﯽ و ﺋﺎﺷــﯚری و ﻟــﻪ ﺳــﺎاڵﻧﯽ 1915ﻫﻪﺗــﺎ 1923ﺋــﻪو دوو ﮔﻪﻟــﻪی ﻗڕان ﮐﺮد .دهوڵﻪت ﺑﻪﺷــێﮏ ﻟﻪ ﺳــﻪرۆک ﻋﻪﺷــﯿﺮهت و ﺋﺎﻏﺎوهﺗــﯽ ﻫﺎﻧــﺪا ﮐــﻪ ﻟﻪ ﺋــﻪو ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪهدا ﺑﻪﺷــﺪاری ﺑﮑﻪن .ﻟﻪ 1917دا ،دهوڵــﻪت ﻟــﻪ ﺟﻪﻧﮕﻪی ﺳــﺎڵﯽ 1917دا، ﺋــﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﻪدا دهﺳــﺘﯽ ﮐــﺮد ﺑــﻪ راﮔﻮێﺰﺗﻨــﯽ ﮐــﻮردان ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧــﯽ دهرهوهی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،و ﺋــﻪو ﭘــڕۆژهی ﺗﻮاﻧﺪﻧــﻪوه دوای داﻣﻪزراﻧــﯽ ﮐﯚﻣــﺎری ﺗﻮرﮐﯿﯿــﻪ ﺑــﻪ ﺷــێﻮهی دﯾــﺶ درێــﮋهی ﭘێــﺪرا .ﻟــﻪ ﺳــﻪدهی ﺑﯿﺴــﺖ ﻟــﻪ ﺋــﻪو ﻣﻪڵﺒﻪﻧــﺪهدا ،ﮔﻪﻟــﯽ ﻫﻪرﻣﻪﻧــﯽ و ﺋﺎﺷــﯚری و ﮐــﻮرد وهﺑــﻪر ﻫێﺮﺷــﯽ ﺋــﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﻪ ﮐﻪوﺗــﻦ و ﮐــﺮداری ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪاﻧﻪ ﺋێﺴــﺘﻪش درێــﮋهی ﻫﻪﯾﻪ. ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﮑﯽ ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﺋﻪوهﯾــﻪ: ﭼــﯚن دهﮐــﺮێ "ﻣﻪڵﺒﻪﻧــﺪی ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ" ﺑﮑﺮێ ﺑــﻪ "ﻣﻪڵﺒﻪﻧﺪی رزﮔﺎر ﻟــﻪ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ" ﯾــﺎن دژی ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ؟ ﭼــﯚن دهﮐــﺮێ دهوڵــﻪت ﻟــﻪ ﻣﺎﻓــﯽ ﮐﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺗﺎﻗﻪﮐــﻪس )ﺋێﻌــﺪام( و ﮐﯚﮐــﻮژی ) ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ( ﺑێﺒــﻪش ﺑﮑــﺮێ؟ ﺋێﺴــﺘﻪ65 ، ﺳــﺎڵ دوای ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚﻧﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ،ﮐﺎرﻧﺎﻣــﻪی ﺧﻪﺑﺎﺗــﯽ ﮔﻪﻟــﯽ ﮐــﻮرد ﻟــﻪ دژی ﺋــﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﻪ ﭼﯚﻧــﻪ؟ وهاڵم داﻧــﻪوهی ﺋﻪو ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑــﻪ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨــﻪوه و ﻟێﮑﺪاﻧــﻪوهی ﺗێﺮوﺗﻪﺳــﻪل ﻫﻪﯾــﻪ ،و ﻟێــﺮهدا ﺗﻪﻧﯿــﺎ ﺋﺎوڕداﻧﻪوهﯾێــﮏ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺋﺎﻧێﮑﯽ ﺋﻪو ﻣێﮋووﯾﻪ دهﮐﻪم. ب – ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ دژی ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﺑﻪرﺑﻪرهﮐﺎﻧﯿﮑﺮدﻧــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ و "ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﯽ ﺷــﻪڕی" و "ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﯽ دژی ﺑﻪﺷــﻪرﯾﯿﻪت" و ﺗێﮑﯚﺷــﺎن ﺑــﯚ ﺑﻨﻪڕهﺗﮑﺮدﻧــﯽ ﺋــﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﺎﻧــﻪ ﺋﻪرﮐێﮑــﯽ ﺗــﻪواو ﺋﺎڵــﯚزه .ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﻻﯾﻪﻧــﯽ ﺟﯚراوﺟــﯚری ﻫﻪﯾــﻪ و
ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪی دهوڵﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاق ﺑﯚ وهدواﺧﺴﺘﻨﯽ ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﮑﺮدﻧﯽﮐێﺸﻪیﮐﻪرﮐﻮوکﻧﯿﺸﺎﻧﻪﯾێﮑﯽ ﻧﯿﯿﻪﺗﯽ ”ﭘﺎﮐﺘﺎوﯾﯽ ﺋێﺘﻨﯿﮏ“ و ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪه .دﯾﺎره ﻟﻪ ﮐێﺸﻪﯾێﮑﯽ وا دا ،ﮔﺸﺖ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﺑﻪﺷﺪار ﻟﻪ ﻧﺎﮐﯚﮐﯿﺪا دهﺗﻮاﻧﻦ ﻟﻪﺑﺎﺗﯽ ﭼﺎرهﺳﻪرﮐﺮدﻧﯽ دێﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ وهدوای زهﺑﺮوزهﻧﮓ ﺑﮑﻪون
دﯾﺎردهﯾێﮑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ، ﺣﻘﻮوﻗــﯽ ،ﻋﻪﺳــﮑﻪری ،ﻓﮑــﺮی ،زﻣﺎﻧﯽ، ﺋﯿﺪهﺋﯚﻟــﯚژی ،ﮐﻮوﻟﺘــﻮوری ،ﺋﺎﺑــﻮوری ،و ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿــﻪ .ﺑــﯚ ﺑﻪرﺑﻪرهﮐﺎﻧﯿﮑﺮدﻧــﯽ ﺋــﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻪ زاﻧﺴــﺖ و ﺷــﺎرهزاﯾﯽ ﻫﻪﯾــﻪ ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﺣﻘﻮوﻗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ .ﻫﻪروهﻫــﺎ، ﺋــﻪو ﺧﻪﺑﺎﺗــﻪ ﺑﻪﺑــێ رێﮑﺨــﺮاوه و رێﮑﺨﺴــنت ﻟــﻪ رادهی ﻧﺎوﭼﻪﯾــﯽ و ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿــﺪا ﺳــﻪرﻧﺎﮐﻪوێ. دهوڵﻪﺗــﯽ ﻣﯚدێــﺮن ﺑﻨﯿﺎﺗێﮑــﯽ ﻫــﻪره رێﮑﺨﺴــﺘﻮو و ﺑــﻪردهوام و ﺧﯚﭘﺎرێــﺰه و ﺑﻪﺑــێ زهﺑﺮوزهﻧــﮓ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺧــﯚی ﺑﻪرﻫﻪﻣﺒێﻨێﺘــﻪوه .ﺟــﺎ دهﮐﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ زهﺑﺮوزهﻧﮓ ﺑــﻪ زهﺑﺮی ﭘﯚﻟﯿــﺲ و ﻫێﺰی ﭼﻪﮐــﺪار و زﯾﻨــﺪان ودادﮔﺎ و ﻗﺎﻧــﻮون ﺑﻪﺷــێﮏ ﻟــﻪ ﺋﯿﺨﺘﯿﺎراﺗــﯽ دهوڵﻪﺗــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــﻪ و ﺋﺎﻣــﺮازی دهﮐﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﺎﮐﻤﯿﯿــﻪت ﯾــﺎن دهﺳــﻪاڵﺗﻪ ،و دهوڵﻪﺗــﺎن ﻧﺎﯾﺎﻧــﻪوێ ﺳــﻨﻮورێﮏ ﻟــﻪ ﻧێــﻮان ﮐﻮﺷــﺘﺎر و ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ داﺑﻨێــﻦ. ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗێﮑــﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﻪﺳــﺖ و ﻧﯿﯿــﻪت و ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪ دهﺳــﺖ ﭘێــﺪهﮐﺎ و ﺑﻪڕێﻮهدهﭼــێ و دهوڵــﻪت دهﺑــێ ﺧﻪڵﮑــﯽ وهﺧﯚﺑﺨﺎ ﺑــﯚ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﮑﺮدن، ﺑﻪﺷــﺪارﯾﮑﺮدن ،ﯾــﺎن ﻫــﻪر ﻧﻪﺑــێ ﺑێﻼﯾﻪﻧﯿﮑــﺮدن و ﺑێﺪهﻧﮕﯿﮑــﺮدن. دهوڵــﻪت وای دهﻧﻮێﻨــێ ﮐــﻪ "ﺗﻪواوێﺘﯽ ﺋﻪرزﯾــﯽ" واڵت و "ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮوﯾــﯽ ﻧﻪﺗــﻪوه" ﻟــﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳــﯿﺪاﯾﻪ و ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘامن و ﻧﻪﺗــﻪوه دهﺑــێ "ﺟﯿﺎوازﯾﺨــﻮازان" ﻗــڕان ﺑﮑﺮێــﻦ .ﮔﻪﻟﯽ ﮐــﻮرد و زۆر ﮔﻪﻟــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﮐﺮاو ﻟــﻪ ﺑﺎرودۆﺧێﮑــﺪا ﻧﻪﺑــﻮون ﮐــﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟــﻪ ﮔﺸــﺖ ﺋــﻪو ﺑﻮاراﻧــﻪدا ﺑﻪرهﻧــﮕﺎری دهوڵﻪﺗــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﮐﻪر ﺑــﻦ .ﺑــﻪاڵم ﻫﻪڵﮑﻪوﺗﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ واﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪﺷــێﮏ ﻟــﻪ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﺳﯿﺎﺳــﻪت ﺑﻪدهﺳــﺘﯽ ﮐــﻮرد زۆر ﻟــﻪ ﺳــﻪرهﺗﺎوه ﺋﺎﮔﺎﯾــﺎن ﻟــﻪ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚن ﺑــﻮو ،و دهﺳــﺘﯿﺎن ﮐﺮد ﺑﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗــﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــﻪ دژی ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ. ﻫێﺸــﺘﺎ ﻣﻪﺗﻨــﯽ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚﻧﻪﮐﻪ ﺗﻪواو ﭘﻪﺳــﻨﺪ ﻧﻪﮐﺮاﺑــﻮو ﮐــﻪ ﺑﻪدرﺧﺎﻧﯿﯿــﻪﮐﺎن ﺑــﻪ "ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮوهﮐﺎن"ﯾــﺎن راﮔﻪﯾﺎﻧــﺪ ﮐــﻪ ﮔﻪﻟــﯽ ﮐــﻮرد ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ دهﮐــﺮێ و داواﯾــﺎن ﮐــﺮد ﮐــﻪ وهﻓﺮﯾــﺎی ﺑﮑــﻪون .ﺋــﻪو ﺷــﮑﺎﯾﻪﺗﻨﺎﻣﻪ ﻟــﻪ 1948دا وهک ﻧﺎﻣێﻠﮑﻪﯾێــﮏ ﭼﺎﭘﮑــﺮا 1948دا و درا ﺑــﻪ "ﺗﺮﯾﮕﭭــﻪ ﻟــﯽ" ))Trygve Trygve (Lieﺳــێﮑﺮێﺘێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ "ﻧﻪﺗــﻪوه (Lie ﯾﻪﮐﮕﺮﺗــﻮوهﮐﺎن" .ﻟــﻪو ﺷــﮑﺎﯾﻪﺗﻨﺎﻣﻪدا، ﺑﺎﺳــﯽ "ﭘــڕۆژهی ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚن ﻟﻪﻣــﻪڕ 'ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ'" ﮐﺮاوه و ﺑﻪ دهﺳﺘڕاﮐێﺸــﺎن ﺑــﯚ ﻣــﺎدهی ﻫﻪوهڵــﯽ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚﻧﻪﮐﻪ دهﯾــﻪوێ ﺑﯿﺴــﻪﳌێﻨﯽ ﮐــﻪ ﮔﻪﻟــێ ﮐﻮرد
٢٢٠١٣/٦/٢٦ ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە١٣/٦/٢ ،
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
راﻣﯿﻦ ﺟەﻫﺎﻧﺒەﮔﻠﻮو ٢-١
ﺳﺎﯾﺪی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗــﻮوهﮐﺎن" ﮔﻮێــﯽ ﻟﻪ ﺋﻪو ﺟﯚره ﺷﮑﺎﯾﻪﺗﺎﻧﻪ ﻧﻪدهﮔﺮت. ﮐــﻪ رێﮋﯾﻤــﯽ ﺑﻪﻋﺴــﯽ دووهم ﺧﻪرﯾﮑﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﺑــﻮو )ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت دا( ،رێﮑﺨــﺮاوه ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻪ 1988دا(، ﻟــﻪ 1988 ﮐــﻮردهﮐﺎن ﺋﺎﻣــﺎدهی وهﮔﻪڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺗﺎواﻧــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﻧﻪﺑــﻮون .ﺋــﻪوه -ﻧﺎﺗﻪﺑﺎﯾــﯽ ﻟــﻪ ﻧێــﻮان زۆرﺑﻮوﻧــﯽژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی ﮐــﻮرد و ﮐﻪﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﮔﺎﯾــﯽ --ﺑﺎﺳــێﮑﯽ ﺑﻪﺟێﯿــﻪ ﺑــﻪاڵم ﻟێــﺮهدا دهرﻓﻪﺗــﯽ ﺗێڕواﻧﯿﻨێﮑــﯽ ﺗێﺮوﺗﻪﺳــﻪل ﻧﯿﯿــﻪ .دهﮐــﺮێ ﺋﻪوهﻧــﺪه ﺑڵێــﻢ :ﺑﺰووﺗﻨــﻪوهی ﻧﻪﺗﻪوهﯾــﯽ ﻧﺎﮐﯚﮐﯽ ﻧﺎوهﮐﯿــﯽ )ﻧﺎﮐﯚﮐــﯽ ﭼﯿﻨــﻪﮐﺎن ،ﻧﺎﮐﯚﮐﯽ ژن و ﭘﯿــﺎو ،ﻧﺎﮐﯚﮐــﯽ ﺷــﺎر و دێ ،و ﻫﺘــﺪ( وهﻻﻧــﺎوه و ﺗﻪﻧﯿــﺎ دهﭘﻪرژێﺘــﻪ ﻧﺎﮐﯚﮐــﯽ دهرهﮐﯿــﯽ )ﻧێــﻮان ﮔﻪﻟــﯽ ﮐــﻮرد و ﻧﻪﺗﻪوه-دهوڵﻪﺗــﺎن(؛ ﺑــﻪاڵم ﻟــﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﻗﺎﻧﻮوﻧﯿــﯽ و ﺗﯿﯚرﯾــﯽ ﺳــﻪﺑﺎرهت ﺑــﻪو ﻧﺎﮐﯚﮐﯿﯿــﻪ ﭘﺮﯾﻨﮕﺎوهﺗﻪوه. ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ دهﮐــﺮێ ،و دادﺧــﻮازی دهﮐﺎ 6.ﺑــﻪاڵم زۆر رووﻧــﻪ ﮐــﻪ ﺋــﻪو ﻣﺎدهﯾــﻪ ﺋــﻪوه ﻧﯿﯿﻪ ﮐــﻪ ﻟــﻪ دواﻫﻪﻣﯿﻦ ﻣﻪﺗﻨــﯽ ﭘێﺸﻨﻮوﺳــﺪا ﻫﺎﺗﻮوه .و ﭘﻪﺳــﻨﺪ ﮐــﺮاوه .دﯾــﺎره ﺑﻪدرﺧﺎﻧﯿﯿــﻪﮐﺎن ﮐــﻪ ﺋﻪو ﮐﺎت ﻟــﻪ ﭘﺎرﯾــﺲ ﺑــﻮون و ﺋﺎﮔﺎﯾــﺎن ﻟــﻪ ﺑــﺎس و ﻣﻮﻧﺎﻗﺸــﻪی ﭘێﺸﻨﻮوﺳــﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚن ﺑــﻮو ،ﭘێــﺶ ﺋــﻪوهی 1948دا ﭘﻪﺳــﻨﺪ ﻟــﻪ 9دێﺴــﺎﻣﱪی 1948دا ﺑﮑــﺮێ ،ﺋــﻪو ﺷــﮑﺎﯾﻪﺗﻪﯾﺎن ﺋﺎﻣــﺎده 29ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻧﻮاﻣــﱪدا ﮐﺮدﺑــﻮو ،و ﻟــﻪ 29ی داﺑﻮوﯾــﺎن ﺑــﻪ "ﺗﺮﯾﮕﭭــﻪ ﻟــﯽ" 7.ﺋــﻪو ﻧﺎﻣﻪﯾــﻪی ﮐــﻪ وێــڕای ﺷــﮑﺎﯾﻪﺗﻨﺎﻣﻪﮐﻪ دراوه ﺑــﻪ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳــﺘﺎﻧﯽ "ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗــﻮوهﮐﺎن" دهﭘﺮﺳــێ :ﺋێﺴــﺘﻪ ﮐﻪ ﻗﺎﻧــﻮون ﻟــﻪ دژی ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ داﻧــﺪراوه ،ﺑــﯚ دهﺑــێ ﮔﻪﻟــﯽ ﮐــﻮرد ﺑﻪ ﻧﻔﻮوﺳــﯽ ﻧــﯚ ﻣﻠﯿﯚﻧــﻪوه ﻟــﻪ "ﻣﺎﻓﯽ 8 ﺳﻮروﺷﺘﯽ" ﺧﯚی ﺑێﺒﻪش ﺑﮑﺮێ؟ ﺑﻪاڵم ﺳــﻪرهڕای ﺋــﻪوهی ﺋﺎﺷــﻨﺎﺑﻮون ﻟﻪ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚن زۆر زوو دهﺳــﺘﯽ ﭘێﮑــﺮد، ﺋــﻪو ﺑﻪﭘﯿﺮهوهﭼﻮوﻧــﻪ ﺳــﻪرﻟێﺨﻮراﻧێﮑﯽ ﻗــﻮوڵ و ﺑﻪرﯾــﻦ ﺑــﻪدوادا ﻧﻪﻫــﺎت: رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان و رێﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﯿــﺎن ﺷــﺎرهزای ﺋــﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗــﻪ و ﺋــﻪو ﭼﻪﺷــﻨﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗــﻪ ﻧﻪﺑــﻮون و ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت ﺑﻪﺷــێﻮهﯾێﮑﯽ ﯾﻪﮐﺪهﺳــﺖ ﺋﺎﮔﺎﯾــﺎن ﻟــێ ﻧﻪﺑــﻮو .ﺑــﯚ وێﻨــﻪ ﻟــﻪ ﺑﻪڵﮕﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دێﻤﯚﮐﺮاﺗــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘﺎرﺗــﯽ دێﻤﯚﮐﺮاﺗــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن،
ﯾــﺎن ﻟــﻪ ﭼﺎﭘﻪﻣﻪﻧــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوردا ،ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ 1963ﺋــﻪو ﭼﻪﻣﮑــﻪ ﻟــﻪ ﻟێﮑﺪاﻧــﻪوهی ﺑــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻟــﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪی ﺣﯿﺰﺑﯿــﺪا وهﺑﻪرﭼﺎوﻧﺎﮐــﻪوێ 9.ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت دوای 1963ش ﮐــﻪ دهوڵﻪﺗــﯽ ﻣﻪﻏﻮوﻟﺴــﺘﺎن 1963ش و ﯾﻪﮐێﺘﯿــﯽ ﺳــﯚﭬێﺖ ﻟــﻪ "ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮوه"ﮐﺎﻧــﺪا دهوڵﻪﺗــﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯿــﺎن ﺗﺎواﻧﺒــﺎر ﺑــﻪ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی ﮔﻪﻟــﯽ ﮐــﻮرد ﮐــﺮد ،ﺣﯿﺰﺑــﻪ ﮐﻮردﯾﯿــﻪﮐﺎن ﺑــﯚ ﻣﺎوهﯾێــﮏ ﺑﺎﺳــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی ﮐﻮردﯾﺎن ﮐــﺮد 10،و دواﯾــﻪ ﻟﻪﺑﯿﺮﯾــﺎن ﭼــﯚوه .ﺑﯚ وێﻨــﻪ ،ﺋﻪوهﻧــﺪهی ﻣــﻦ ﺋــﻪو ﻣێﮋووﯾﻪم ﭘــێ ﺳــﺎﻏﮑﺮاوهﺗﻪوه ،وێﺪهﭼــێ ﮐــﻪ ﺗﻪﻧﯿــﺎ ﺑﻪدرﺧﺎﻧﯿﯿــﻪﮐﺎن ﺳــﻮورﺑﻮون ﻟــﻪ دهﮐﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــﻪو ﭼﻪﻣﮑــﻪ و ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚﻧﻪﮐﻪ .ﻧﺎﻣێﻠﮑﻪﯾێﮑــﯽ ﮐــﻪ ﺗــﺎزه وهدهﺳــﺖ ﮐﻪوﺗــﻮوه ،ﻟــﻪ ژێــﺮ ﺳــﻪردێڕی JENOSITدا ،ﺷــﮑﺎﯾﻪﺗێﮑﻪ )ﺑــﻪ ﺗﻮرﮐــﯽ و ﺑــﻪ ﻓﻪراﻧﺴــﻪﯾﯽ ﻧــﻮوﴎاوه( ﺑﻪدرﺧﺎﻧﯿﯿــﻪﮐﺎن )"وهﻓــﺪی ﮐــﻮرد"( ﻟــﻪ ﺳــێﮑﺮێﺘێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ "ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮوهﮐﺎن"ﯾــﺎن ﮐــﺮدووه ﺳــﻪﺑﺎرهت ﺑــﻪ ﺳــﻪرﮐﻮﺗﮑﺮدﻧﯽ ﮐــﻮردی ﺟﻮاﻧﺮووﯾــﯽ ﻟــﻪ ﺋێــﺮان 11.ﻟﻪو ﺷــﮑﺎﯾﻪﺗﻨﺎﻣﻪدا دهﮐﻮﺗــﺮێ ﮐــﻪ دهوڵﻪﺗﯽ ﺋێــﺮان ﺑﻪ ﮐﻪڵــﮏ وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟــﻪ "ﭘﻪﯾامﻧﯽ ﺑﻪﻏــﺪا" و ﺑــﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗــﯽ دهوڵﻪﺗﯽ ﻋێﺮاق دهﺳــﺘﯽ ﺑــﻪ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی ﮔﻪﻟــﯽ ﮐﻮرد ﮐــﺮدووه 12.ﺑــﻪاڵم "رێﮑﺨــﺮاوهی
1ـ ﺋﻪﺣﻤــﻪدێ ﺧﺎﻧــﯽ ،ﻣــﻪم و زﯾــﻦ ،ﭬﻪژاﻧﺪﻧــﺎ ﭘﻪروﯾــﺰ ﺟﻬﺎﻧﯽ، ،1367 ﺋﻮرﻣﯿﯿــﻪ ،ﻧﺎوهﻧﺪا وهﺷــﺎﻧێﻦ ﻓﻪرﻫﻪﻧــﮓ و ﺋﻪدهﺑﺎ ﮐــﻮردی،1367 ، .32 ر32 . 2ـ ﺋﻪﺳــﮑﻪﻧﺪهر ﺑێﮕــﯽ ﻣﻮﻧﺸــﯽ ،ﻣێﮋووﻧﻮﺳــﯽ رهﺳــﻤﯿﯽ ﺷــﺎ ﻋﻪﺑــﺎس ﻧﻮوﺳــﯽ” :ﺑــﻪ ﮐﻮرﺗﯽ ﻗﻪﺗڵﯽ ﻋﺎﻣــﯽ ﺋﻪو ﺗﯿﺮه ﺑــﻪ ﻗﻪڵﻪﻣﯽ ﺗﻪﻗﺪﯾــﺮ ﻟﻪﺳــﻪر ﻻﭘــﻪڕهی رۆژﮔﺎر ﻧــﻮوﴎا ...ﺋﺎورﮔــﯽ ﺗﯿــﺮهی ﻣﻮﮐــﺮی ﮐــﻮژاوه و ﻧێــﺮهوهزهﮐﺎن ﻫﻪﻣــﻮو ﮐﻪوﺗﻨــﻪ ﺑــﻪر ﻣــﻪودای ﺷــﯿﺮی ﺑــﻪ ﺑڕﺷــﺖ و ژن و ﻣﻨﺪاڵﻪﮐﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑــﻪ دﯾــﻞ ﮔﯿــﺮان“... ﺋﻪﺳــﮑﻪﻧﺪهر ﺑێﮕــﯽ ﺗﻮرﮐامن” ،ﺑﺎﺳــﯽ ﺑــﻪرهو ﻣﻪراﻏﻪ ﭼﻮوﻧﯽ ﺷــﺎ و رق ﻫﻪﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــﻪ ﺗﯿــﺮهی ﻣﻮﮐــﺮی و ﻗﻪﺗڵﻮﻋﺎﻣــﯽ ﺋﻪو ﺗﯿــﺮهدا“، ﻟــﻪ ﺋﯚﺳــﮑﺎر ﻣــﺎن ،ﺗﺤﻔــﻪی ﻣﻈﻔﺮﯾﻪ ﺑــﻪ زﻣﺎﻧــﯽ ﮐــﻮردی ﻣﻮﮐﺮی، ﭘێﺸــﻪﮐﯽ و ﺳــﺎﺧﮑﺮدﻧﻪوه و ﻫێﻨﺎﻧﻪوه ﺳــﻪر رێﻨﻮوﺳــﯽ ﮐــﻮردی، ﻫێﻤﻨــﯽ ﻣﻮﮐﺮﯾﺎﻧــﯽ ،ﺑﻪﺷــﯽ ﯾﻪﮐــﻪم ،ﭼﺎﭘﺨﺎﻧــﻪی ﮐــﯚڕی زاﻧﯿﺎری .62 .62-64 ،1975ل64 . ﮐﻮرد ،ﺑﻪﻏﺪا،1975 ، Michael Mannـ 3 Mann,, The Dark Side of Democracy Democracy:: Explaining Ethnic Cleansing Cleansing.. London London,, Cambridge University Press Press,, 2005 2005. The Convention on the Prevention and Punishـ4ment of the Crime of Genocide Genocide,, http http:// ://www www.hrweb hrweb. org/legal org legal/genocide genocide.html html William Schabasـ5 Schabas,, Genocide in International Law,, Cambridge Law Cambridge,, Cambridge University Press Press,, 2000. 2000
ج – ﻫﻪﻧﮕﺎوێــﮏ ﺑﻪرهوﭘێــﺶ ،ﭼﻪﻧــﺪ ﻫﻪﻧــﮕﺎو ﺑــﯚ ﭘﺎﺷــﻪوه :ﮐﻪرﮐــﻮوک ﻟــﻪ "ﻣﻪڵﺒﻪﻧﺪی ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪ" دا ﻟﯿــﯚ ﮐﻮوﭘــﺮ ،ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﯽ 1981دا ژﯾﻨﯚﺳــﯿﺪ ،ﻟــﻪ ﺳــﺎڵﯽ 1981 ﮐﻮﺗــﯽ" :دهوڵﻪﺗــﯽ ﻣﻪڵﺒﻪﻧﺪﯾــﯽ sovereign terدهﺳــﻪاڵﺗﺪار ))ter- (ritorialﺋﯿﺪﯾﻌــﺎدهﮐﺎ ﮐــﻪ، ritorial state وهک ﺑﻪﺷــێﮑﯽ ﺟﯿﺎﻧﻪﮐــﺮاوهی دهﺳــﻪاڵﺗﺪارﯾﯿﻪﮐﻪی ،ﻣﺎﻓــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی وهڕێﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻫﻪﯾــﻪ ﯾــﺎن ﻣﺎﻓــﯽ ﮐﻮﺷــﺘﺎری ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪاﻧﻪی ﻫﻪﯾــﻪ ﻟــﻪ دژی ﺋــﻪو ﮔﻪﻻﻧــﻪی ﻟﻪژێــﺮ ﺣﻮﮐﻤﯽ دان ،و ]رێﮑﺨــﺮاوهی[ ﻧﻪﺗــﻪوه ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮوهﮐﺎﻧﯿــﺶ، ﻟــﻪ ﮐــﺮدهوهدا ،ﻟــﻪو ﻣﺎﻓــﻪ 13 ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽدهﮐﺎ". دﯾــﺎره ﮐﻮوﭘــﺮ دهڵــێ دهوڵﻪﺗــﺎن ﺑــﻪ "ﮐــﺮدهوه" ﻧــﻪک ﺑــﻪ ﻗﺴــﻪ ﻣﺎﻓــﯽ ﺑــﻪ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﮐﺮدن ﺧﯚﯾــﺎن دهدهن .ﺑﻪاڵم ﺋﻪو ﻧﺎﺗﻪﺑﺎﯾﯿﻪ ﻟﻪ ﻧێﻮان ﻗﺴــﻪ و ﮐــﺮدهوهدا ﻧــﻪ ﻫﻪڵﮑﻪوﺗﻪ ﻧﻪ ﻫﻪڵﻪ .ﻫــﯚی ﻧﺎﺗﻪﺑﺎﯾﯽ ﺋﻪوهﯾــﻪ ﮐــﻪ ﻧﻪﺗــﻪوه- دهوڵــﻪت ﺳــﻪرﭼﺎوهی ﺳــﻪرهﮐﯿﯽ ژﯾﻨﯚﺳﺎﯾﺪه
15
و دهﯾــﻪوێ ﺧــﯚی ﺑﭙﺎرێــﺰێ .ﻟــﻪ 1963دا ،ﺑــﻪو ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾــﻪ ﮐــﻪ "ﻧﻪﺗــﻪوه 1963دا، ﯾﻪﮐﮕﺮﺗــﻮوهﮐﺎن" دهﻣﻮدهزﮔﺎﯾێــﮏ ﯾــﺎن ﻣێﮑﺎﻧﯿﺴــﻤێﮑﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــﯚ ﺗﻪﻧﻔﯿﺰی 1948ی ﻧﯿﯿــﻪ ،دهوڵﻪﺗﯽ ﮐﯚﻧﻮاﻧﺴــﯿﯚﻧﯽ 1948ی ﺑﻪﻋﺴــﯽ ﻫــﻪوهڵ ﺗﺎواﻧﺒﺎرﻧﻪﮐــﺮا .ﺑــﻪاڵم ﭼﻞ ﺳــﺎڵ دواﯾﻪ ﮐــﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾــﮑﺎ رﯾﮋﯾﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴــﯽ رووﺧﺎﻧــﺪ ،ﺋــﻪو دهﻣﻮدهزﮔﺎﯾﻪ داﻣﻪزراﺑــﻮو" .دادﮔﺎی ﺟﯿﻨﺎﯾــﯽ ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾــﯽ" ﺑــﯚ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪﮐﺮدﻧــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ و ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﯽ ﺷــﻪرﯾﯽ و ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗــﯽ دژی ﺑﻪﺷــﻪرﯾﯿﻪت ﻟــﻪ 2002دا دهﺳــﺘﯽ ﺑﻪﮐﺎرﮐﺮدﺑــﻮو. ﺳــﺎڵﯽ 2002دا ﺳــﻪرهڕای ﺋــﻪوهی دﻧﯿﺎﯾێــﮏ ﺑﻪڵﮕــﻪ و زۆرﺑــﻪی ﺗﺎواﻧﺒــﺎرهﮐﺎن ﻟﻪﺑﻪردهﺳــﺖ داﺑــﻮون ،ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗــﯽ ﻋێــﺮاق و ﺋﻪﻣﺮﯾــﮑﺎ رێﮕﻪﯾــﺎن ﻧﻪدا ﮔﺸــﺖ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﺋــﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﺎﻧــﻪ روون ﺑێﺘــﻪوه، و ﺑــﯚ ﻫــﻪوهڵ ﺟــﺎر "ﻣﻪڵﺒﻪﻧــﺪی ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ" ﺑﺒێﺘــﻪ دادﮔﺎی دهوڵﻪﺗــﯽ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﮐﻪر .ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗــﯽ ﺗــﺎزه ﭘێﮑﻬﺎﺗــﻮوی ﻋﯿــﺮاق ﻟﻪﺑــﻪر ﺋــﻪوهی ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳــﻪت و ﺟﯿﻬﺎﻧﺒﯿﻨــﯽ دا ﺟﯿﺎوازێﮑــﯽ وای ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ رﯾﮋﯾﻤــﯽ ﺑﻪﻋــﺲ ﻧﻪﺑﻮو )ﻫﻪردووﮐﯿــﺎن ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎل-ﺷﯚﭬﯿﻨﯿﺴــﺖ ﺑﻮون( و دهﯾﻪوﯾﺴــﺖ
[Délégationـ6 [Délégation kurde kurde],], Memorandum sur la situation des Kurdes et leurs revendications revendications.. Paris Paris,, 1948,, p.. 46 1948 46. [Délégation kurde kurde],], Memorandum on the Situ [Délégationـ7 ation of the Kurds and their Claims Claims,, Paris Paris,, 1949 1949,, Paris,, Imprimerie Louis Jean Paris Jean,, 1949 1949,, 26 pp pp. 8ـ ﻣﻪﺗﻨــﯽ ﺋــﻪو ﻧﺎﻣﻪﯾــﻪ ﻟــﻪ ﺋــﻪو ﮔﯚﭬــﺎرهی ﺑﻪدرﺧﺎﻧﯿﯿــﻪﮐﺎن ﺑاڵوﺑﯚﺗﻪوه: Bulletin du Centre d’Études Études kurdes kurdes,, 2,, 1948 1948,, p.. 22-23 22 23. 9ـ ﺑــﯚ منﻮوﻧــﻪ ﺑڕواﻧــﻪ ﮐﯚﻧﮕــﺮهی ﺳــێﻬﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دێﻤﻮﮐڕاﺗﯽ 1352ﺳــﯿﭙﺘﺎﻣﱪی 1973 ﮐﻮردﺳــﺘﺎن )ﺋێــﺮان( ڕهزﺑــﻪری 1352-ﺳــﯿﭙﺘﺎﻣﱪی )ﺑــێ ﺟێﮕــﻪ و ﺗﺎرﯾﺨــﯽ ﺑاڵوﮐﺮدﻧــﻪوه 67 ،ﻻﭘــﻪڕه( .ﻟــﻪ ”ﭘﻪﯾــﺎم ﺑــﯚ ﮔﻪﻟــﯽ ﮐــﻮرد ﻟــﻪ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿــﻪ”دا دهڵــێ دهوڵﻪﺗــﯽ ﺗﻮرﮐﯿــﻪ ”ﺣﺎﺷــﺎ ﻟﻪﺑﻮوﻧــﯽ ﮐــﻮرد ﻟــﻪ ﺗﻮرﮐﯿــﻪ دهﮐﺎ“ و ”ﺳﯿﺎﺳــﻪﺗﯽ ﺗﻮاﻧﺪﻧــﻪوهی ﮐــﻮرد“ی ﻫﻪﯾــﻪ و ”زۆرداری ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗــﯽ و زهﺑﺮوزهﻧﮕێﮑــﯽ زۆر“ دهﮐﺎردێﻨــێ ﺑــﻪاڵم ﺋﻪواﻧــﻪ ﺑــﻪ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ .(60 .(60-61 داﻧﺎﻧێ )ل61 . Kurdish Student Organization in the USAـ10 10 USA,, “Is “Is this not genocide genocide?,?,” The Kurdish Journal Journal,, Vol Vol.. III III,, No.. 1,, March 1966 No 1966,, pp pp.. 2-4. Délégation kurdeـ 11 kurde,, ““JENOSIT JENOSIT”:”: Hukuku Hukuku-Be Be ere Tecavuz.. Beyrouth Tecavuz Beyrouth,, Delegation kurde kurde,, 1956 (http (http:// ://
ﺋﻪﮔــﻪر ﺑﮕﻮﻧﺠــێ ﮐــﻮرد ﻟﻪ ژێــﺮ رﮐێﻔﯽ ﺧﯚﯾــﺪا راﺑﮕــﺮێ ،و ﺋﻪﻣﺮﯾــﮑﺎ و ﭼﻪﻧــﺪ دهوڵﻪﺗــﯽ ﻫﺎوﭘﻪﯾامﻧــﯽ ﻟﻪﺑــﻪر ﺋﻪوهی ﺑﻪﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﮐﺮدﺑﻮو ﻟــﻪ ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ رﯾﮋﯾﻤــﯽ ﺑﻪﻋــﺲ 14.ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪی دهوڵﻪﺗــﯽ ﻋﯿــﺮاق ﺑــﯚ وهدواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭼﺎرهﺳــﻪرﯾﮑﺮدﻧﯽ ﮐێﺸــﻪی ﮐﻪرﮐــﻮوک ﻧﯿﺸــﺎﻧﻪﯾێﮑﯽ ﻧﯿﯿﻪﺗــﯽ "ﭘﺎﮐﺘﺎوﯾــﯽ ﺋێﺘﻨﯿــﮏ" و ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪه .دﯾــﺎره ﻟــﻪ ﮐێﺸــﻪﯾێﮑﯽ وا دا ،ﮔﺸــﺖ ﻻﯾﻪﻧــﯽ ﺑﻪﺷــﺪار ﻟــﻪ ﻧﺎﮐﯚﮐﯿــﺪا دهﺗﻮاﻧــﻦ ﻟﻪﺑﺎﺗــﯽ ﭼﺎرهﺳــﻪرﮐﺮدﻧﯽ دێﻤﯚﮐﺮاﺗــﯽ وهدوای زهﺑﺮوزهﻧــﮓ ﺑﮑــﻪون .ﻣــﻦ ﺑــﻪ ﺋﺎوهڕداﻧــﻪوه ﻟﻪ ﮐــﺮدهوهی ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﺋێﺴــﺘﻪی ﻋﯿــﺮاق ﺗێــﯽ راﻧﺎﺑﯿﻨــﻢ ﮐــﻪ ﻫﻪﻧﮕﺎوێــﮏ ﻫﻪڵﺒﮕــﺮێ ﺑــﯚ ﺋــﻪوهی "ﻣﻪڵﺒﻪﻧــﺪی ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ" ﺑﮑــﺮێ ﺑــﻪ "ﻣﻪڵﺒﻪﻧــﺪی رزﮔﺎر ﻟــﻪ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ". ﮔﻪﯾﺸــنت ﺑــﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﮑــﯽ وا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــﻪ ﺗێﮑﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﻓﮑﺮﯾــﯽ و رﯾﮑﺨﺮاوهﯾــﯽ و ﮐﯚﻣﻪاڵﯾﻪﺗﯿــﯽ ﻟــﻪ دژی ﺑﯚﭼــﻮون و ﮐــﺮدهوهی ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪﺧﻮازاﻧﻪ ﻫﻪﯾــﻪ ،ﺋﻪوﯾــﺶ ﺑﻪو ﺗێﮕﻪﯾﺸــﺘﻨﻪ ﮐﻪ ﻫﻪﺗــﺎ ﻧﻪﺗﻪوه-دهوڵﻪت 15 ﻟﻪ ﺋﺎراداﺑێ زهﺑﺮوزهﻧﮓ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﻧﺎﯾﺎ.
www . 12ـ ﻟێــﺮهدا ﻣﻪﺑﻪﺳــﺘﻢ ﺋــﻪوه ﻧﯿﯿــﻪ ﺑڵێﻢ ﮐــﻪ ﻟێﮑﺪاﻧــﻪوهی ﺋﻪو 12 ﺑﻪڵﮕﻪﯾــﻪ )ﺑﻪ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ داﻧﺎﻧــﯽ ﺋﻪو ﮐــﺮدهوهی دهوڵﻪﺗــﯽ ﺋێﺮان( دروﺳــﺘﻪ .ﺑــﯚ زاﻧﯿــﺎری زۆرﺗــﺮ ﺳــﻪﺑﺎرهت ﺑــﻪو رووداوه ﺑڕواﻧــﻪ: ﻣﺤﻤــﺪ ﻋﻠــﯽ ﺳــﻠﻄﺎﻧﯽ ،ﺟﻐﺮاﻓﯿــﺎی ﺗﺎرﯾﺨــﯽ و ﺗﺎرﯾــﺦ ﻣﻔﺼــﻞ ﮐﺮﻣﺎﻧﺸــﺎﻫﺎن .اﯾــﻼت و ﻃﻮاﯾــﻒ ﮐﺮﻣﺎﻧﺸــﺎﻫﺎن .ﺟﻠــﺪ ) 2ﺑﺨــﺶ .210 .210-220 ،،1372ﺻﺺ220 . ،(،(1ﺗﻬﺮان ،ﭼﺎپ ﻣﻮﻓﻖ1372 ، Leo Kuperـ 13 Kuper,, Genocide Genocide:: Its Political Use in the Twentieth Century Century.. New Haven Haven.. Yale University Press,, 1981 Press 1981,, p.. 161 161. ﺑــﯚ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهﯾێــﮏ ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳــﻪﺗﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾــﮑﺎ ﻟﻪﻣﻪڕ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ،ﺑڕواﻧﻪ ﻓﻪﺳڵﯽ 8یی ﺋﻪو ﮐﺘێﺒﻪ: Samantha Powerـ 14 Power,, “A “ Problem from Hell Hell”:”: America and the Age of Genocide Genocide.. New York York,, Perrennial,, 2003 rennial 2003,, pp pp.. 170 170-245 245. ﭼﻪﻧــﺪ ﻻﯾﻪﻧێﮑــﯽ ﺋــﻪو ﺑﯚﭼﻮوﻧــﻪ ﺑــﯚ ژﯾﻨﯚﺳــﺎﯾﺪم زۆر ﺑﻪﮐﻮرﺗﯽ ﻟﻪ ﺟێﯽ دﯾﺪا ﺑﺎﺳﮑﺮدووه .ﺑﯚ وێﻨﻪ ﺑڕواﻧﻪ: 15ـ ”ﻫﻪڵﻪﺑﺠــﻪ دوای ﺑﯿﺴــﺖ ﺳــﺎاڵن :ﮐﻮردﺳــﺘﺎن وهک 15 ”‘ﻣﻪڵﺒﻪﻧــﺪی ﺟێﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ‘“ ،ﮐﻮردﺳــﺘﺎن راﭘــﯚرت ،ﺑﻪﺷــﯽ ﯾﻪﮐــﻪم، 6؛ ﺑﻪﺷــﯽ دووهم و ﮐﯚﺗﺎﯾــﯽ ،ژ. ،2008ل .؛ 16ی ﺋــﺎدار ،2008 16 ،405ی ژ،405 . 6؛ ﻫﻪروهﻫــﺎ” :ﺑــﻪرهو ﺗێﮕﻪﯾﺸــنت و ،2008ل .؛ 17ی ﺋــﺎدار ،2008 17 ،406ی ،406 10-20 10 ،2000ل20 . ،2000 ،1 ﺑﻪرﺑﻪرهﮐﺎﻧــﯽ ﮐﺮدﻧــﯽ ﺋﻪﻧﻔــﺎل“ ،ﺋﻪﻧﻔــﺎل ،ژ ، )ﺋﻪو ﻧﻮوﴎاوه ﭘڕه ﻟﻪ ﻫﻪڵﻪی ﭼﺎﭘﯿﯽ(.
ﺋﺎﮔﻮار ﻧەوەی ﻧﻮێﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮیﺋێﺮاﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ ﻛــە ﺗــﺎ ﺋــەم دواﯾﯿﯿﺎﻧــەش ﻣێﺸــﻜﯽ ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻫﺎوﭼەرﺧــﯽ ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺳــەرﻗﺎڵ ﻛــﺮدووە ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺑﯚﭼــﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ ﭼﻮوﻧــە ﭘــﺎڵ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋێﺮاﻧەوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛەﻣﯿــﺎن ﻧەﺑــێ ﻛــە ﺋەوﯾــﺶ ﯾﺎن ﺷﯚڕﺷــﯿﺎن ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧﺴــﺖ ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻫەﺳــﺘﯿﺎراﻧە دژی وەﺳــﺘﺎﻧەوە .دەﺑــێ وەاڵﻣــﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻟــە ﺋەﻧﺪێﺸــەی رووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮی و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەدا ﺑﺪۆزﯾﯿــەوە ﻛــە ﺑــە "رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧــﯽ ﺷــﯚڕش" ﻧــﺎﴎاون .ﭘــێ دەﭼــێ ﺋــەم ﮔﺮووﭘە ﺑە دوو ﻫــﯚ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟــە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋێــﺮان ﻛﺮدﺑــێ .ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺑەﻫــﯚی ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭼەﻣﻜــﯽ "ﺷــﯚڕش" و ﺋــەو دەرﻛەوﺗەﯾەی ﺋەﻧﺪێﺸــە ﻟــە ﭼەﻣﻜــﯽ ﺷﯚڕﺷــەوە ﻛﺮدووﯾەﺗــﯽ .ﻟە ﺋەﻧﺪێﺸــەی ﺋەواﻧــﺪا ﺋــەم ﺟﻮاﻧﯿﯿﺎﻧــە ﻫﺎوﺗەرﯾــﺐ ﺑــﻮو ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﻟﯿﺰﻣێﻜﯽ ﻧﺎدﯾــﺎری ﺋەﻓﺴــﻮﻧﺎوی و رۆﻣﺎﻧﺘﯿﺰﻣــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــە ﻟــە دەﯾەﻛﺎﻧﯽ ١٩٦١ﺑــﯚ ١٩٧١زۆرێــﻚ ﻟــە رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻻی ﺧــﯚی راﻛێﺸــﺎﺑﻮو .دووەﻣﯿــﺎن ﻛــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻫــﯚﻛﺎر ﺑــﻮو، ﺷﯚڕﺷــﮕێڕﺑﻮوﻧﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧــﯽ ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﺋێــﺮان ﺑــﻮوە ﻛــە دەﺑــێ ﺑــە ﻧﺎﻛﺎﻣڵﺒــﻮون و ﺳــﺎوﯾﻠﻜەﯾﯿﯽ ﺋــەوان ﻧــﺎو ﺑﱪێــﺖ ﻟــە ﺋەﻧﺪێﺸــە ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەواﻧــﺪا .ﺑــە واﺗﺎﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺗــەواو ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎﻧــەی ﺋــەوان ﺑــﯚ ﻫەﻣــﻮو رەﻫەﻧﺪە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺗێﮕەﯾﺸــنت و ﮔﺮﯾامﻧــە ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن رێﮕــەی ﻟــە ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﻫﺎوﺳــەﻧﮓ و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﺎﺗﯿﻚ ﻟەﺳــەر ﻣێــﮋووی ﺋێــﺮان و ﻣﯿﺮاﺗــﯽ ﻓەﻟﺴەﻓەی رۆژﺋﺎوا ﮔﺮت. زۆرێــﻚ ﻟــە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧــە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎﯾــﯽ و ﺗێڕواﻧــە ﻣێﮋووﯾﯿﯿــە ﻛﺮﭼﻮﻛﺎاڵﻧــە ﻟــە ﺗێﻜﺴــﺘﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮە ﭼەﭘﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا رەﻧﮕــﯽ داوە ﻛــە ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑەﻣــﻼوە ﺑاڵوﯾــﺎن ﻛــﺮدەوە .ﺋــەم ﻧﻮوﴎاواﻧــە زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ رﯾــﻜﻼم و ﺗێﮕەﯾﺸــنت ﻟــە ﺋەﻧﺪێﺸــە ﻧﺎدﯾــﺎر و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﺧەڵــﻚ ﺑاڵو دەﻛﺮاﯾــەوە ﻧەك ﺑــﯚ وﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺑﺰووﺗﻨــەوە رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﺑــە ﺗێڕواﻧﯿﻨێﻜــﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ و رەﺧﻨەﮔﺮاﻧــە .ﻫــەر ﺑــەو ﻫﯚﯾــەش ﺑــﻮو ﻛــە زۆرﺑــەی رووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮان ﺑــەر ﻟــە ﺷــﯚڕش ﺑــە ﺗﻮﻧــﺪی ﺑەرﮔﺮﯾﯿــﺎن ﻟــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺷﯚڕﺷــﮕێڕی ﻛــﺮد .ﻟــە ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﻫەﻧﺪێﻜﯿﺎﻧــﺪا "ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧــەوە"ی زاﻧﻜــﯚ و داﻣــەزراوە دەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ،ﻓــەزای ﺑــﯚ ﭼﻮوﻧــە ﻧــﺎوەوەی ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ﻧــﻮێ ﻟــە ﺋێﺮاﻧﯿﯿــەﻛﺎن و ﺳــﻮود وەرﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﺷــێﻮازە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ﭘــەروەردە ﺧــﯚش ﻛــﺮد .ﺑــەاڵم ﭘــﺎش ﻣﺎوەﯾــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەواﻧــەی ﺳــەر ﺑــە رژێﻤﯽ-ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﺷــﯚڕش -ﺑــﻮون و ﻟێــﯽ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــﻮون ﻛــە ﺑــە "ﺧﯚﯾــﯽ" دادەﻧــﺮان ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەواﻧــەی ﻛــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎن ﺑــﯚ رژێﻢ دروﺳــﺖ ﻧەدەﻛــﺮد ﺗﻮاﻧﯿــﺎن ﺑﭽﻨــە ﻧــﺎو داﻣــەزراوە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺷﯚڕﺷــەوە .ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻓەرﻫەﻧﮕــﯽ ﺑــە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی "ﭘﺎﻛﺴــﺎزی" ﺑــەاڵم ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ رەﺧﻨەﮔــﺮان و ﻧەﯾﺎراﻧــﯽ رژێــﻢ و داﻧﺎﻧــﯽ ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻟــە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــە ﭘﺎﺑەﻧﺪی رژێــﻢ ﺑﻮون، ﻫــەزاران ﻛەﺳــﯿﺎن ﻟــە ﻧﺎوەﻧــﺪە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﭘــەروەردەی ﺑــﺎاڵ و ﺧﻮێﻨــﺪﻛﺎرە ﭼــەپ و ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎن ﻟــەﻛﺎر ﻻﺑــﺮد. ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪا ﻫــەر ﺋــەو ﮔﺮووﭘــە رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧــەی ﺑەﻫــﯚی دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯿــﺎن ﻟــە رۆژاوا و ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿــﺰم و دژاﯾەﺗﯿﻜــﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﻛﺮدﺑــﻮو ،وەك دوژﻣﻨﺎﻧــﯽ ﺷــﯚڕش ﻧﺎﺳــێرنان و ﭼﻮوﻧــە ﻧــﺎو رﯾــﺰی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەوە ﻛــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎن ﺑــﯚ رژێــﻢ دروﺳــﺖ دەﻛــﺮد .زۆرﺑــەی رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧــﯽ ﭼەﭘﺨــﻮاز و رەﺧﻨەﮔــﺮ ﻛــە ﻛەوﺗﺒﻮوﻧــە ﺑــەر ﭘەﻻﻣــﺎری دواﻫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯚڕش، ﺑــە ﻧﺎﭼــﺎری واڵﺗﯿــﺎن ﺟێﻬێﺸــﺖ و دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟــەو ﺧەوﻧــە ﺑــەر دا ﻛــە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪا ﺷــﺎﯾەﺗﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ دەﺑــﻦ ﻟــە ﺋێﺮاﻧــﺪا .ﺑێﻬﯿﻮاﯾــﯽ و ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﯾــﯽ ﺋەوان ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﺑــەر ﺷﻜﺴــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﭼــەپ ﻟــە ﺋێﺮاﻧــﺪا ١٩٨٩ش ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺑــﻮو .داڕﻣﺎﻧــﯽ دﯾــﻮاری ﺑەرﻟﯿــﻦ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ١٩٨٩ش ﺷــﯚﻛﯽ ﻛﺮدﺑــﻮون .ﺑــەاڵم ﺋــەو ﺑەﺷــە ﻟــە رووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮان ﻛــە وەك وەﻓــﺎداری رژێــﻢ ﻣﺎﻧــەوە ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺎن وەك ﺋﺎﻣﺮازێــﻚ دەﺑﯿﻨــﯽ ﺑــﯚ ﻧەﻫێﺸــﺘﻨﯽ ﻣــەودای ﻧێــﻮان رووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮان و ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻛــە ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﭘەﻫﻠەوﯾﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮوﺑــﻮو .ﺋــەو ﺗێڕواﻧﯿﻨە ﻓەﻟﺴەﻓﯽ-ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛــە دەﻛــﺮێ ﺑــە "ﻧﯿﺸــﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻟــﯽ ﺋەﺣﻤــەد"ی ﻧــﺎو ﺑﺒەﯾــﺖ ،ﺑــە ﯾەﻛــەم ﮔﻮﺗــﺎری دژە رووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮی دادەﻧﺮێــﺖ ﻛــە ﻫەﻧﺪێﻚ ﻟــە رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧــﯽ دوای ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋێﺮان ﻗﺴــەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﺮدووە .دەﺑــێ ﻫەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﮕێڕاﻧە و دژە رووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮی ﻛــە منﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﻟــە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻓەرﻫەﻧﮕﯿﯽ ﺋێﺮان ،ﻟەو ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەم ﮔﻮﺗﺎرە ﺑﺰاﻧﯿﻦ.
16
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ، ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﻣﺤەﻣەد ﺗﺎﻫﯿﺮ
١٤ﺑەﻧﺪاوی ﺳﱰاﺗﯿﮋی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺮێﻦ زرﯾﺎن ﺟوھر -راﻧﯿ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ١٠ﺳــﺎڵﯽ ﺑــﯚ ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ١٤ﺑەﻧــﺪاوی ﺳــﱰاﺗﯿﮋی ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دروﺳﺖ دەﻛﺮێﻦ. ﺳــﯿﺮوان ﺑﺎﺑــﺎن وەزﯾــﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻫەرێــﻢ وێــڕای ﺋﺎﻣــﺎژەدان ﺑــەو ﺳــەردان و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە راوێﮋﻛﺎرﯾﯿﺎﻧــەی وەزارﺗەﻛەﯾــﺎن ﻛــە ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎﻛﺎن دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،دەڵــێ، "ﺋەﻣﺎﻧــە ﻫەﻣﻮوی ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەم ﭘﻼﻧە ﺳــﱰاﺗﯿﮋﯾﯿەن ﻛــە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺧــﯚراك و ﺋــﺎوی ﻫەرێﻢ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت". ﺑەﮔﻮﺗــەی وەزﯾــﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ١٤ﺑەﻧــﺪاوی
ﺳــﱰاﺗﯿﮋی ﻟەﺑەرﻧﺎﻣــەدان ﻛــە ﻟــە ڕێﮕــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺟﯿﻬﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﻦ ﺗــﺎ ﻫەرێــﻢ ﻟــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا ﻟــە ﺑــﻮاری ﺋــﺎو ﺗﻮوﺷــﯽ دەﺑێــﺖ ،ﺑﭙﺎرێﺰێــﺖ .ﻫەروەﻫــﺎ ﺑەﭘێﯽ ﭘﻼﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ٥٠ﺑەﻧــﺪاوی ﺑﭽﻮوﻛﯿــﺶ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﻦ .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺗەﮔەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەردەم وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑــە ﮔﻮﺗــەی وەزﯾﺮەﻛــەی، ٪ی ﺑﻮدﺟــەی ﻫەرێــﻢ ﭘێﻚ ﻛەﻣﯿــﯽ ﺑﻮدﺟەﯾــە ﻛــە ٪٤ی دەﻫێﻨێــﺖ .ﺳــﯿﺮوان ﺑﺎﺑــﺎن دەڵــێ" ،ﺑﻮدﺟــەی ﻫﯿــﭻ ﯾــەك ﻟــە وەزارەﺗــەﻛﺎن ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﻧﯿﯿــە و ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪاﻧﯿﯿە".
ھوﻟﺮ :وﺷ .ﻣﺤﻣد ﺗﺎھﯿﺮ
ﺧﻮێﻨﺪووەﺗــەوە ،ﺑــەاڵم ﻫێﺸــﺘﺎ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻟەﺳــەر ﻧەﻛــﺮاوە .ﺋــەم ﭘڕۆژەﯾەﯾــﺶ ﻫﺎوﺷــێﻮەی ﭘڕۆژەﻛــەی ﺑەﻏﺪاﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋــەم ﭘﺮﺳــە ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿە ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﻫەر ﻟە ﺑەﻏﺪاوە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪرێﺖ.
ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾﯿــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿــﺐ ﻛــە ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان دەﻛﺎت ،ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە "وﺷــە" ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧەﯾە ﺧﺸــﺘەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑــﯚ ﻣﻮوﭼە و دەرﻣﺎڵــەی ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ داﻣﻮدەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق دادەڕێﮋێﺘەوە. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە وێــڕای ﺋﺎﻣﺎژەدان ﺑــەوەی ﻛە ﻫەﻧﺪێ ﻟــە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪان ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛــەم وەردەﮔــﺮن ،دەڵێ، "ﻟﯿﮋﻧەﻛــە ﻫەوڵــﯽ ﻫێﻨﺎﻧەدﯾــﯽ دادﭘــەروەری ﻟەﻧــﺎو ﻣﻮوﭼــەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ دەوڵەﺗــﺪا دەدات و ﺋەواﻧــەی ﻛــە ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن ﻛەﻣە ﺑــەرز دەﻛﺎﺗــەوە و ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ ﻛە ﻣﻮوﭼەﯾﺎن زۆرە ،ﻟەواﻧەﯾە ﻛەم ﺑﻜﺮێﻨەوە".
ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻧەﺟﯿﺒــە ﻧەﺟﯿــﺐ ﺋــەم ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻫەرێﻤﯿــﺶ دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟﯿﮋﻧەﻛــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــەواو ﻧەﻛــﺮدووە ﺗــﺎ ﺑڕﯾــﺎری ﻟــێ ﺑﺪرێﺖ. ﻟــە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾﯿــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق دﻛﺘــﯚر ﺋەﺣﻤــەد ﭼﺎوﺷــﯿﻦ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺋــەم ﻛﺎرە ﻫێﺸــﺘﺎ زۆری ﻣــﺎوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻜﺮێــﺖ و ﭘﺎﺷــﺎن ﺑێﺘــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻟەوێــﺶ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋەوﺟﺎ ﺋەﮔەر ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﭘێﺸــﱰ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺑــﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﻣﻮوﭼــەی ﻛﺎرﻣەﻧــﺪان ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن
ﻧﺎدادﭘروەری ﻟ ﻣﻮوﭼی ﻛﺎرﻣﻧﺪاﻧﺪا ﺑەﭘێــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ، ﻧﺰﻣﱰﯾــﻦ ﻣﻮوﭼــەی ﺑﻨەڕەﺗﯿــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪێــﻚ ﻛــە ﻫﯿــﭻ ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧەﺑێــﺖ ١٤٠ ،ﻫــەزار دﯾﻨــﺎرە ،ﻛــە ﺑەﺷــﯽ ﭼﺎرەﻛێﻜــﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻧــﺎﻛﺎت، ﺑــەاڵم ﺑەرزﺗﺮﯾــﻦ ﻣﻮوﭼــە ﺣەﻓﺪەﺟــﺎر ﻟــە ﻧﺰﻣﱰﯾــﻦ ﻣﻮوﭼــە زﯾﺎﺗــﺮە .ﺑەرزﺗﺮﯾــﻦ ﻣﻮوﭼــەی ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﺑەﺑــێ دەرﻣﺎڵــەﻛﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ داﻣەزراﻧــﺪا دوو ﻣﻠﯿﯚن و ﭼﻮار ﺳەد و ﺳێﺰدە ﻫەزار دﯾﻨﺎرە. ﺋەﮔــەر ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺑــێ ﺑڕواﻧﺎﻣــە ١١ﺳــﺎڵ ﺧﺰﻣەﺗﯿــﺶ ﺑــﻜﺎت ،ﻣﻮوﭼــە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛــەی ٢٠ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر زﯾــﺎد دەﺑێــﺖ ،ﺑــەاڵم ﻣﻮوﭼــەی ﺑﻨەڕەﺗﯿــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪە ﭘﻠــە
ﺑــﺎاڵﻛﺎن ڕێــﻚ ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەدا ٤١ ،ﻫێﻨﺪەی ﺋــەو ،زﯾﺎد دەﺑێﺖ. دەرﻣﺎڵــەی ﻣﻨــﺪاڵ و ﺧێــﺰان و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ﭼەﻧــﺪ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗێﻜــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻫــەن ﻛــە ﻣﻮوﭼــەی ﭘﻠــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــەﻛﺎن ﺗــﺎ ٨ﻣﻠﯿــﯚن و ﻫەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﺗــﺎ ١٠ ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﺶ ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە. ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿــە زۆرە ﻟــە ﻧێــﻮان ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧــﺪا ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺑڕﯾــﺎری دا ٪ی ﻣﻮوﭼەی ﭘﻠە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﻛەم ﺑﻜەﻧەوە. ٪١٠ی ١٠ ٪ی ﻣﻮوﭼەﻛەﯾــﺎن ﻛــەم ٪١٠ی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛــە ١٠ ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺑﺮﯾﺘﯿــﯽ ﺑــﻮون ﻟــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻫەرێــﻢ و ﺟێﮕەرەﻛــەی ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺟێﮕــﺮ و ﺳــﻜﺮﺗێﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان و ﺟێﮕﺮەﻛــەی ،ﻫەﻣــﻮو وەزﯾــﺮەﻛﺎن و ﺋەواﻧــەی ﻟە ﭘﻠــەی وەزﯾــﺮدان .ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزارەﺗــەﻛﺎن ،ڕاوێــﮋﻛﺎرەﻛﺎن ،دادوەر و داواﻛﺎرە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن.
ﻟە ﻫەردوو دﯾﻦ ﺑﻮون
ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧە ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪﯾﺎن ﻫەﯾە و ﻧە ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺮێﻜﺎر ھوﻟﺮ :وﺷ .رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح ﭘﺎش ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ ٢٠ﺳﺎڵ ﺑەﺳەر ﭘێﻜﻬێﻨﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻫێﺸﺘﺎ ﻫەزاران ﻛﺮێﻜﺎر ﻛە ﻟە داﻣﻮدەزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑە ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدام ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵﺪا دەﻛﺮێﺖ و ﻫەم ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺮێﻜﺎری ﺑێﺒەش ﻛﺮاون و ﻫەﻣﯿﺶ ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿــﺪا ﺑــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ داﻣــەزراوە ،ﺗﻮاﻧــﺎ ﺳــﺎﳌە ﻛــە ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛەﯾﺪا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دراوە ﻛــە ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەی دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑەﺑــێ ﮔەڕاﻧەوەی ﺑﯚ ﺳــەرووی ﺧﯚی ﯾەﻛﺴــەر ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ڕاژەﻛەی ﺑﻬێﻨێﺖ و ﻫﯿﭻ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﻧەﺑێﺖ. ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳــﻮود ﻟــە ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ و ﺑﯿﻤــە وەرﺑﮕــﺮن ،ﺑــەاڵم ﺗﻮاﻧــﺎ ﻛــە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ،دەڵــێ" ،ﻧــەك ﻫــەر ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯿامن ﻧﯿﯿــە ،ﺑﮕــﺮە ﻫﯿــﭻ دەرﻣﺎڵە و ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗێــﻚ ﻛــە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺣﻜﻮوﻣــﯽ و ﻛﺮێــﻜﺎری ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻫەﯾەﺗﯽ ،ﺋێﻤە ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە". ﺗﻮاﻧــﺎ و ﻫەزاراﻧــﯽ وەك ﺋــەو ،ﺑەﻫــﯚی ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدام ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑێﺒــەش ﺑــﻮون ،ﺑــەاڵم ﭘــﺎش ﻧەﻣﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻫێﺸﺘﺎﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ،ﺋەواندەﭼەوﺳێﻨێﺘەوە.
ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﭘێﺸــﱰ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑــﻦ ،ﺑــەاڵم ﺳــﺎڵﯽ ١٩٨٧ ١٥٠ی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺑەﺑڕﯾــﺎری ١٥٠ی ﺑەﻋــﺲ ،ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﮔــﯚڕدرا و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿــﺎن ﻟــێ ﺳــەﻧﺪراﯾەوە .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ، ٥٢ی دەرﻛــﺮد ،ﻛــە ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﺳــﺎڵﺪا ،ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە ٥٢ی ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــە رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺎری ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﺪا و ﻫەﻣــﻮو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿــﺪا ﻗەدەﻏــە ﻛــﺮد، ﺑەﻣــەش ﻫــەم ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑــە ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﺳــەدام ﺣﻮﺳــێﻦ دا و ﻫەﻣﯿــﺶ ﻣﺎﻓــﯽ داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻟەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧە ﺳەﻧﺪەوە. ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٢ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﺎﺳــﺎی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ و دەﺳــﺘەﺑەرﯾﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮار
راﺑەر ﻓەﺗﺎح
ﺳﻮودەﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧﯽ رووەﻛﯽ رﯾﺸﺎڵﯽ ﻛەﻧﺎف وەك منﻮوﻧە
ﻣﻮوﭼەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﯚڕدرێﺖ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ دووﺑﺎرە داڕﺷﺘﻨەوەی ﻣﻮوﭼەی ﻫەﻣﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻋێﺮاق داﻧﺎوە و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﻣﻮوﭼە ﻛەﻣەﻛﺎن زﯾﺎد ﺑﻜﺮێﺖ و ﻣﻮوﭼە زۆرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺗﯚزێﻚ ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە.
داراﯾﯽوﺋﺎﺑﻮوری
ﻛــﺮدەوە و ﻫەﻧــﺪێ ﻣﺎﻓــﯽ ﺗــﺮی ﺑﯚ ﻛﺮێــﻜﺎران دەﺳــﺘەﺑەر ﻛــﺮد ،ﺑــەاڵم ﻫﯿﭻ دەﻗێﻜــﯽ ﺑﯚ ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺳــەدام ﻟەﺳــەر ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﻘــﯽ ﻫەوﻟێــﺮی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﻋﻮﻣــەر ﺋﯿﺴــامﻋﯿﻞ دەڵــێ" ،ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﯾﺎداﺷــﺘﻨﺎﻣەدا ﻛــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎمنﺎن ١٥٠ی ﻛــﺮدووە ،داوای ﻫەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی ﺑڕﯾــﺎری ژﻣــﺎرە ١٥٠ی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺷﯚڕﺷــامن ﻛــﺮدووە ،ﺑەاڵم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﭘێ ﻧەداوە". ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﻻم ﺑــەرواری ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە داواﯾــﺎن ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﻛــﺮدووە ﺗــﺎ ﭘێﺸــﻨﯿﺎز و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺑڕﯾــﺎری ژﻣــﺎرە ١٥٠ﺑــﯚ رەواﻧە ﺑﻜەن ،ﺑەاڵم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﻫﯿﭽﯿﺎن ﺑﯚ ﻧەﻫﺎﺗﻮوە. ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘڕۆژەﯾەﻛﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺑڕﯾﺎری ژﻣــﺎرە ١٥٠ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮد و ﭘڕۆژەﻛــەش ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺑــﯚ ﻛــﺮاوە ،ﺑــەاڵم وەك ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﻻم ﺑــەرواری ﺋﺎﻣــﺎژەی
ﺑــﯚ دەﻛﺎت ﻛە ﺑــە ﻫەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺋەو ﺑڕﯾــﺎرە ،دەﺑێﺖ ﯾﺎﺳــﺎی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ و دەﺳــﺘەﺑەرﯾﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯿــﺶ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻫەﻣــﻮار ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟە ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ﻫﺎﺗــﻮوە ،ﻛــە ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ و دەﺳــﺘەﺑەرﯾﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ،ﺋەواﻧــە ﻧﺎﮔﺮێﺘــەوە ﻛە ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣﯿﺪا ﻛﺎر دەﻛەن. ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــەرواری ،ﺑڕﯾــﺎری ژﻣــﺎرە ١٥٠ﺗەﻧﯿــﺎ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﻧــەك ﺋەواﻧــەی ﺑــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻛﺎر دەﻛــەن" ،ﭼﻮﻧﻜــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن ﻛﺮێــﻜﺎرن و ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﻧﺎﯾﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە ،ﻟەﺑەرﺋــەوە دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ و دەﺳــﺘەﺑەرﯾﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ". ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﻘــﯽ ﺳــﻠێامﻧﯿﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﻋﻮﺳــامن زﯾﻨﺪاﻧــﯽ دەڵــێ، "ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻟــە داﻣــەزراوە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا، ﻧــە دەﻛﺮێــﻦ ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ و ﻧــە دەﺳــﺘەﺑەر دەﻛﺮێــﻦ، ﺋێﻤــەش داواﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﯾــﺎن ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەوە ﺑﻜﺮێﻦ ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری رەﺳــﻤﯽ ﯾــﺎن وەك ﻛﺮێــﻜﺎر دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻜﺮێﻦ". ﻋﻮﺳــامن زﯾﻨﺪاﻧــﯽ دەﺳــﺘەﺑەرﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﺑــە ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎی دەﺳــﺘەﺑەری و ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟــە ﻗەڵــەم دەدات و ﭘێــﯽ واﯾــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە ﭼﺎرەﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﺋەم ﻛﺮێﻜﺎراﻧە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣەن. ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫــەزاران ﻛﺮێﻜﺎر ﺑەﺷــێﻮەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﭘﺎرﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەوﻟێــﺮدا ﻫــەزار و ٢٥٠ﻛﺮێــﻜﺎر و ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳﻠێامﻧﯿﺸــﺪا ﭼــﻮار ﻫــەزار ﻛﺮێﻜﺎر ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑــەاڵم ﻧــە وەك ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﺒﻮون ،دەرﻣﺎڵــەی ﺧﻮێﻨــﺪن و ﻫﺎوﺳــەر و ﻣﻨــﺪاڵ و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎن ﻫەﯾــە و ﻧــە وەك ﻛﺮێــﻜﺎری ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻣﺎﻓــﯽ ﺑﯿﻤــە و ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯿﺎن ﻫەﯾە .ﺋــەوان وەك ﺟﻮو ﻟە ﻫەردوو دﯾﻦ ﺑﻮون.
ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ رووەﻛــە رﯾﺸــﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮوەﺗــە ﺳــەرﭼﺎوەی داﻫــﺎت و دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎر ﻟــە زۆر واڵﺗــﺪا، ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەم ﺟــﯚرە رووەﻛﺎﻧە ﻧەك ﻧﺎﭼێرنێﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺧەرﯾﻜە ﻟەﺑﯿﺮ دەﭼﻨەوە. ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﱰﯾﻨــﯽ ﺋــەم ﺟــﯚرە رووەﻛﺎﻧــە) ،ﻛەﻧــﺎف(ە ﻛــە ﭘێﺸــﱰ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﭼێــرنا و ﮔﻮرﯾﺴــﯽ ﻟێ دروﺳــﺖ دەﻛﺮا. (Kenafە و ﺷــێﻮازی ﻧــﺎوی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾــﯽ ﺋــەم رووەﻛــە ))(Kenafە ﭼﺎﻧــﺪن و ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ زۆر ﺋﺎﺳــﺎﻧە و ﺑــە ﻣﺎﻧــەوەی ٣ ﺗﺎ ٦ﻣﺎﻧﮓ ﻟە ﻛێڵﮕە ،دێﺘە ﺑەر. ﺋــەوەی ﺟﮕــە ﻟــە رﯾﺸــﺎڵەﻛەی دەﻛﺮێــﺖ ﺳــﻮود ﻟە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻟەﺑەر ﺟﯚری ﺋــەو زەﯾﺘــە وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ﻛــە ﻟە ﺗﯚﯾەﻛــەی ﺑەرﻫەم دێــﺖ ،ﺋــەم رووەﻛــە ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺑەﻫێــﺰی ﻟــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﻫەﯾــە .ﺟــﺎران ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﮔﻮرﯾــﺲ و راﯾەخ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎﻏــەزدا ﺑــەﻛﺎر دەﻫــﺎت، ﺑــەاڵم ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەﻫــﯚی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﺎﻣێــﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و زاﻧﺴــﺘەوە ﻟــە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﺧﺘــە و ﻣێــﺰ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﻣــﺎڵ ،ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ وەك دەﺷــﺒﻮول ﺑــەﻛﺎر دەﻫێرنێــﺖ .ﺑەﺷــە ﻓﺎﯾﺒەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎوەوەی دەرﮔﺎ و دەﻋﺎﻣﯿــﯽ ﺳــەﯾﺎرەی ﻟــێ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﺖ ﻛــە ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗــﻦ و رووداوی ﺳەرﻧﺸﯿﻨﺎندەﭘﺎرێﺰێﺖ. ﻫﺎﺗﻮﭼﯚداﺳەرﻧﺸﯿﻨﺎن ﺗﯚوی رووەﻛﯽ ﻛﯿﻨف و ﺋو زەﯾﺘی ﻟﻮەی ﺑرھم دﺖ ٪٢٠٫٤ رێــﮋەی زەﯾﺖ ﻟە ﺗــﯚوی رووەﻛــﯽ ﻛەﻧﺎف ﻧﺰﯾﻜــەی ٪٢٠٫٤ ﻟــە رێــﮋەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛێﺸــﯽ ﺗﯚﯾەﻛەﯾــە ﻛــە ﺑﯚ ﺧــﻮاردن دەﺷــێﺖ .ﻫەروەﻫــﺎ ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﻮاﻧــﻜﺎری و ﭼەورﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﻣێــﺮە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﺑــەﻛﺎر دێــﺖ .ﺟــﯚری ﺋــەو ﺗﺮﺷــﺎﻧەی ﻟــە ﭘێﻜﻬﺎﺗــەی زەﯾﺘەﻛەﯾــﺪا ﻫەﯾــە زۆر ﮔﻮﻧﺠــﺎو و ﻟەﺑــﺎرە ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﮔەﺷــەﯾەﻛﯽ ﴎوﺷــﺘﯽ و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻟﯿﺴﱰۆڵ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪا ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە. ﻛﻧﺎف ﻟ وﺗ ﺟﯚراوﺟﯚرەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧــەی دەﺳــﺖ ﻛەوﺗــﻮون ﻟەﺑــﺎرەی رووەﻛــﯽ ﻛەﻧــﺎف ﻟــە ﺟﯿﻬــﺎن ﻟــە ﮔﺮووﭘــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە رووەﻛﯽ ﺟــﻮوت ﻟە ﻧێــﻮان ﺳــﺎاڵﻧﯽ ٢٠٠٧ ﺗﺎوەﻛــﻮ ٢٠١٠رێﮋەی ﺑەرﻫــەم ﺑەم ﺷــێﻮەﯾەی ﺧﻮارەوەﯾە: ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٧ﻟــە ﻫﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن رێــﮋەی ﺑەرﻫەم ﺑــﯚ رووەﻛﯽ ﻛەﻧــﺎف و ﻫﺎوﺷــێﻮەﻛﺎﻧﯽ ﺑــڕی ١٣٩٫٧ﻣﻠﯿــﯚن ﺗــﯚن ﺑﻮوە، ﺑــەاڵم ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٠ﺋــەو رێﮋەﯾــە زﯾــﺎدی ﻛــﺮدووە ﺑﯚ ١٤٠ﻣﻠﯿــﯚن ﺗــﯚن .ﻟــە دوای ﻫﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن واڵﺗــﯽ ﭼﯿــﻦ دێــﺖ ﻛــە ٨٠ﻣﻠﯿــﯚن ﺗﯚﻧــﯽ ﺑەرﻫــەم ﻫێﻨــﺎوە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،٢٠٠٧ﺑــەاڵم ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﺋــەو رێﮋەﯾــە ﻛــەم دەﻛﺎت ،٢٠٠٧ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٠ﺑــﯚ ٧٥ﻣﻠﯿﯚن ﺗــﯚن .ﺑە ﻫەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﻟە ﺑەرازﯾــﻞ و ﭬێﺘﻨــﺎم ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٧رێــﮋەی ﺑەرﻫــەم ﻛەﻣــﯽ ﻛــﺮدووە ﻟــە ٧٠ﻣﻠﯿــﯚن ﺗﯚﻧــەوە ﺑــﯚ ١٥و ١٢ﻣﻠﯿــﯚن ﺗﯚن ﯾــەك ﻟــەدوای ﯾەك .ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن ﻟــە ﻧێــﻮان ﻫەردوو ﺳــﺎڵﺪا ﻫەﻣــﺎن رێــﮋەی ﺑەرﻫەم ﻫێﻨــﺎوە ﺑێ ﮔــﯚڕان ﻛــە ﺑڕەﻛەی ١٫٥ﻣﻠﯿﯚن ﺗﯚن ﺑﻮوە. ﻛﻧﺎف ﻟ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋــەو رووەﻛــە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟەﻻﯾــەن ﻻدێﻨﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧەوە ﺑەرﻫــەم ﻫﺎﺗــﻮوە و رﯾﺸــﺎڵەﻛەﯾﺎن وەك ﮔﻮرﯾــﺲ ﺑــەﻛﺎر ﻫێﻨــﺎوە و ﻫــەر ﺑــەو ﻧﺎوەﺷــەوە ﻧﺎوﯾﺎن ﺑــﺮدووە )رووەﻛــﯽ ﮔﻮرﯾــﺲ( ،ﺑــەاڵم ﺑەﻫــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ زاﻧﯿــﺎری و ﺋﺎﻣێــﺮی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﻧەﺗﻮاﻧــﺮاوە ﺑەﺷــێﻮەﯾﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧــە ﺳــﻮود ﻟــەو رووەﻛــە وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗــﯚوی ﺋــەو رووەﻛە ﻟە ﻫﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻣﺎوە. ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑەﻫﺎوﻛﺎرﯾــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎاڵ ﭘﻼﻧــﯽ ﺗﯚﻛﻤــە و ﮔﻮﻧﺠــﺎوی ﻫەﺑێــﺖ و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﻓێﺮﺧــﻮازان ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺷــﺎرەزاﺑﻮون ﻟــەم ﺑــﻮارەدا .ﻣﻨﯿــﺶ وەك ﻓێﺮﺧﻮازێﻜــﯽ دﻛﺘــﯚرا ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧﺎﻣەﻣﺪاﯾە ﭘﺎش ﺑەرﻧﺎﻣەﻣﺪاﯾە ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە ﻟــەم ﺑــﻮارەدا دەﻛــەم و ﻟــە ﺑەر ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن ،ﺗــﯚوی ﺋــەو رووەﻛــە ﺑﻬێﻨﻤــەوە ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﺎ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑەﺷــێﻮەێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە ﺋــەو ﺟــﯚرە رووەﻛﺎﻧە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەرﻫــەم ﺑﻬێرنێﺖ، ﺑــەاڵم ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ﻫﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋــەوﻛﺎت زۆر ﻧــﮓ دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘﻼﻧەﻛــە .ﻫﯿــﻮادارم ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﮔﺮﻧــﮓ ﮔﺮ ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮو ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑﻜــەم و ﺣﻜﻮوﻣــەت و وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﺶ ﻫﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺋێﻤەی ﻓێﺮﺧﻮاز ﺑﻜەن. * ﻓێﺮﺧــﻮازی دﻛﺘــﯚرا ﻟــە ﺑــﻮاری ﺑەروﺑﻮوﻣــﯽ ﻛێڵﮕەﯾــﯽ )رووەﻛﯽ رﯾﺸﺎڵﯽ( زاﻧﻜﯚی ﭘﻮﺗڕا ـ ﻣﺎﻟﯿﺰﯾﺎ.
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
داراﯾﯽوﺋﺎﺑﻮوری
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽﭘﺎﻛﻜەرەوەﺑێﮕﺎری ﺑە ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت وﺷ - ﻛﺎردۆ ﺷﺎرەزووری ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔاڵس ﺷﺘﻮﺗﮕﺎرت ﻛە ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺷﺎرۆﭼﻜەی ﺷﺎرەزووری ﻟە ﺋەﺳﺘﯚﯾە ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻛﺎری زﯾﺎدەﯾﺎن ﭘێ دەﻛﺎت و ﻣﻮوﭼەﺷﯿﺎن ﺑﯚ زﯾﺎد ﻧﺎﻛﺎت. ﺋــەم ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە ﻛــە ﻟــە ﺳــەﻋﺎت ﺣەوﺗــﯽ ﺳــەرﻟەﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺗــﺎ ﺋێــﻮارە ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﻮوﭼەﻛــەی ﺧﯚﯾــﺎن ﭘــێ دەدرێــﺖ و ﭘــﺎرەی ﻛﺎری زﯾﺎدەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻫەژﻣــﺎر ﻧﺎﻛﺮێــﺖ .ﻣﺴــﺘەﻓﺎ رەﺳــﻮوڵ ﺗەﻣــەن ٥٨ﺳــﺎڵ ﻛــە ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە دەڵــێ" ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﻫەﻣــﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪێــﻚ ﻛﺎر دەﻛــەم و ﻣﻮوﭼەﻛەﯾﺸــﯿﻢ ٤٥٠ﻫــەزار دﯾﻨــﺎرە ﻛــە دەﺑێــﺖ ١٠ﺳــەر ﺧێﺰاﻧﯽ ﭘێ ﺑەﺧێﻮ ﺑﻜەم".
ﻣﺴــﺘەﻓﺎ رەﺳــﻮوڵ ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛــە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻫﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ داﻣــەزراون و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن و ﻣﻮوﭼەﻛەﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋەواﻧــﺪا ﺟﯿــﺎواز ﻧەﺑێــﺖ .ﻧﺰﯾﻜــەی ١١٠ﻛﺮێــﻜﺎر ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔاڵس ﺷﺘﻮﺗﮕﺎرت ﻛﺎر دەﻛەن. ﺋــەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﯾــﺶ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺗەﻧﺪەرێــﻚ ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺷــﺎرەزوور ﺋەرﻛــﯽ
ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺷــﺎرەزوور و ﺷــﺎرەدێﯽ وارﻣــﺎوا و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ دەوروﺑــەری و ﺋــﯚردوﮔﺎی ﻧەﴎﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﮔﺮﺗﻮوە. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔاڵس ﺷــﺘﻮﺗﮕﺎرت ﻟــە ﺷــﺎرەزوور ﻋەﻟــﯽ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛــە ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە ﻛەﻣــﱰ ﻟــە ﻫەﺷــﺖ ﺳــەﻋﺎت ﻛﺎر دەﻛــەن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــڕی ﻣﻮوﭼەﻛــەی دﯾــﺎری ﻛــﺮدوون و ﻣﻮوﭼــەی ﻫەﻣــﻮو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﭘﺎﻛﻜــەرەوە ﻟە ﺷــﺎرۆﭼﻜەﻛﺎن وەك ﯾەﻛە. ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛــە ﻟێﭙﺮﴎاوی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺷــﺎرەزوور ﺳــەرﺑﺎز ﻣﺤﻤــﻮود دەڵــێ" ،ﺋــەم ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن زۆرە و ﻣﻮوﭼەﯾﺎنﻛەﻣە". ﺳــەرﺑﺎز ﻣەﺣﻤــﻮود ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ ﺑــﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺳــەرداﻧﯽ ﻫەرﯾەك ﻟــە ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺷــﺎرەزوور و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔاڵس ﺷــﺘﻮﺗﮕﺎرﺗﯿﺎن ﻛــﺮدووە و ﭘێﯿــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪوون ﻛــە ﻧﺎﺑێــﺖ ﻛﺎری زﯾــﺎدە ﺑــەم ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە ﺑﻜﺮێــﺖ .ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺳــەرﺑﺎز ﻣەﺣﻤــﻮود ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ﺑەڵێﻨــﯽ ﭘــێ داون ﻛــە ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك زﯾــﺎد ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﺎر ﺑــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە ﻧــەﻛﺎت و ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﭘﺸــﻮو ﯾﺎﺧــﻮد ﻫــەر ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺪا ،ﻫﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧەﺑﻜەن.
17
ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺘﻮێﻦ ﮔەمنﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻫەرزاﻧﻔﺮۆش دەﻛەن
زرﯾﺎن ﺟوھر -راﻧﯿ رۆﺗﯿﻨﯿﺎﺗﯽ ﺑەردەم وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔەﻧﻢ و ﺟﯚ ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺘﻮێﻨﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮدووە ﮔەمنەﻛەﯾﺎن ﺑە ﻫەرزاﻧﱰ ﺑەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑﻔﺮۆﺷﻨەوە ﻛە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻟە رۆﺗﯿﻨﯿﺎﺗەﻛە دەرﺑﭽﻦ. رﯾــﺰی ﻟﯚرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەردەم ﺷــڕە ﺳــﺎﯾﻠﯚﯾەﻛﯽ ﺑﯿﺘﻮێــﻦ رۆژ ﻟــە دوای رۆژ درێﮋﺗــﺮ دەﺑێــﺖ و ﺳــەﺑﺮی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯿــﺶ ﻛەﻣــﱰ .ﻫەرﭼەﻧــﺪە دەﺑﻮاﯾــە ﻟەﮔــەڵ وەرزی دروێﻨــە واﺗــە ﺳــەرەﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺷــەش دەﺳــﺖ ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەﻧــﻢ و ﺟــﯚ ﺑﻜﺮێــﺖ، ﺑــەاڵم ﺑــە ١٦رۆژ دواﻛەوﺗﻦ دەﺳــﺖ ﺑە وەرﮔﺮﺗﻦ ﻛﺮا. ﺟﻮوﺗﯿــﺎری ﮔﻮﻧــﺪی ﻗەﻣﺘەراﻧــﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﺑﯿﺘﻮێــﻦ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﻋەﺑﺪواڵ ﻛــە ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەمنەﻛــەی ﺑێــﺰار ﺑــﻮوە ،دەڵــێ" ،ﻛﺎﻛە ﺋــەوە ﻛــەی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەمنــە ،ﺋــەوە ﭼەوﺳﺎﻧﺪﻧەوەیﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧە". ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋــەم ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ،ﻫەر ﺷــەوێﻚ ﻛە ﻟــﯚری ﺑــە ﺑــﺎرەوە ﻟەﺑەردەم ﺳــﺎﯾﻠﯚ مبێﻨێﺘــەوە ،ﻧﺎﭼــﺎرن ١٥٠ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر ﻛﺮێﯽ ﺑﺪەن .ﺋــەو دەڵێ" ،ﺋەﮔەر ﺋێﺴــﺘﺎ ﺧەرﺟــﯽ و داﻫﺎﺗــﻢ ﻟێــﻚ ﺑﺪەﻣــەوە، ﭘﺎش ﺋەو ﻫەﻣــﻮو ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧــە ،زەرەرم ﻛﺮدووە ﻧەك ﻗﺎزاﻧﺞ". ﻟــەم ﺳــﺎﯾﻠﯚﯾە ﻟﯿﮋﻧەﯾــەك ﻟە ﺑەﻏــﺪاوە
ﻫﺎﺗــﻮون ﻛــە ﻫەﻣﻮوﯾــﺎن ﻋەرەﺑــﻦ و ﻛﺎری ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوە و ﭘﯚﻟێﻨــﯽ ﮔەمنــەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘﻠــە ﯾــەك و دوو دەﻛەن. ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾــﺶ ﭘێﯿــﺎن واﯾــە وێــڕای ﺋــەو ﻫەﻣــﻮوە رۆﺗﯿﻨﯿﺎﺗــە ،ﻟــە ﭘﯚﻟێﻨﻜﺮدﻧﯿﺸﺪاﻣﺎﻓﯿﺎندەﻓەوﺗێﻨﻦ. ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﻋەﺑــﺪواڵ دەڵــێ" ،ﻧــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻧــە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻧــە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ داﻛﯚﻛﯿــامن ﻟــێ ﺑﻜــەن و ﻣﺎﻓــامن وەرﺑﮕﺮن". ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﻘــﯽ راﭘەڕﯾﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﭘﯿــﺮ ﻛەﻟﻜﺎﻧــﯽ ﻧﻜﻮوڵــﯽ ﻟــەوە ﻧــﺎﻛﺎت ﻛــە ﺋــەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﻣﺎﻓــﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎرن وەرﺑﮕــﺮن ،ﺑەڵﻜــﻮ دەڵێ" ،ﺋەﮔــەر ﺋێﻤە رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ زﯾﻨﺪووﺑﺎﯾــﻦ ،ﺋــەوﻛﺎت ﺗﺎﻛــە داﻛﯚﻛــەری ﻣﺎﻓــﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران دەﺑﻮوﯾــﻦ ،ﺋەﮔــەر ﺋێﻤە ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﺋەم ﺋەرﻛــە ﭘﯿﺮۆزەﺑﺎﯾــﻦ ،ﺣﺎڵــﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎر ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧەدەﺑﻮو". ﺋــەو ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ١٠ﻫــەزار ﺟﻮوﺗﯿــﺎر ﻟــە
ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺗەﻧﯿــﺎ ٥٠٠ ﻛەﺳــﯿﺎن ﻣﺎﻓــﯽ ﺋــەوەی ﻫەﯾــە ﮔەﻧــﻢ ٪٧٠ﺷــﯿﺎن ﺑــە ﺳــﺎﯾﻠﯚﻛﺎن ﺑــﺪات ﻛــە ٪٧٠ﺷــﯿﺎن ﺟﻮوﺗﯿــﺎر ﻧﯿــﻦ و وەك ﺑﺎﻧﺪێﻜــﯽ ﺧﻮێﻨﻤــﮋی ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ،ﻫــەر ﺗﯚﻧێــﻚ ﮔەمنﯿــﺎن ﺑــە ٦٠٠ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر ﻟــێ دەﻛــڕن و ﺑــە ٨٠٠ﻫــەزار دﯾﻨــﺎر دەﯾﻔﺮۆﺷﻨەوە. ﺑﺎﭘﯿــﺮ ﻛەﻟﻜﺎﻧــﯽ دەڵــێ" ،ﻛﺎﺗــێ ﺋــەم ﻧﺎدادﭘەروەرﯾﯿــە ﺑە ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار رادەﮔەﯾەﻧﯿــﻦ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﯿﺎوﺧﺮاﭘﯿــامن ﺑﯚ دەﻣێﻨێﺘەوە". ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ راﻧﯿــە ﺳــﺎڵﺢ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑێﺒەرﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﻛێﺸــەی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەﻧــﻢ و ﺟــﯚ رادەﮔەﯾەﻧێــﺖ و ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛــە ﺋــەم ﻛﺎرە ﻟــە ﻻﯾــەن ﺑەﻏــﺪاوە دەﻛﺮێــﺖ و ﺋەوان ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛەن. ﻫــﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺸــەوا ﺗﯚﻓﯿﻖ ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﻟــە ﺋەﺳــﺘﯚی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻻدەﺑــﺎت و دەڵێ، "ﺋــەم ﻛﺎرە ﻟــە ﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿﺪراڵــەوە ﺑەڕێــﻮە دەﭼێــﺖ و ﻟــە دەﺳــﺘەاڵﺗﯽ ﺋێﻤــەدا ﻧﯿﯿــە ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەیﻟێﺑﻜەﯾﻦ". ﻫــﯚﻛﺎری دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﭘﺮۆﺳــەی
وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەﻧــﻢ ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ راﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ رووداوێﻜــﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــﯚ دەﮔەڕێﺘــەوە .ﺋــەو دەڵــێ" ،وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــە ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﺑەﻫــﯚی وەرﮔەڕاﻧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻟەدەﺳــﺖ داﺑــﻮو ،ﺑەﻧﯿــﺎز ﺑــﻮون وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەﻧــﻢ ﺑــﯚ ﺳــﻠێامﻧﯽ ﻧــەوە ،ﺑــەاڵم ﺋێﻤــە ﻗﺒﻮوڵــامن ﺑﮕﻮازازﻧــەوە، ﻧەﻛﺮد و ﺋەوە ﭘﺮۆﺳەﻛەی دواﺧﺴﺖ". ﺳﺴــﺘﯿﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺳــﺎڵﺢ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﺎﯾﻠﯚ ﻟــە ﺑﯿﺘﻮێﻦ دەﮔەڕێﺘــەوە .ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛە ﭘێﺸــەوا ﺗﯚﻓﯿــﻖ ڕەﺧﻨە ﻟــەوە دەﮔﺮێﺖ ﻛە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵە ﺑڕﯾﺎری دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷــەش ﺳــﺎﯾﻠﯚ دەرﭼﻮوە ﻛــە ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﻟــە ﺑﺘﻮێﻨــە ،ﺑــەاڵم ﺗــﺎ ﺋێﺴﺘﺎﺟێﺒەﺟێﻧەﻛﺮاوە. ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەردا ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ راﻧﯿــە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛــە ﺑڕﯾــﺎری دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﺎﯾﻠﯚﯾﺎن ﺑــﯚ دەرﭼــﻮوە و ﺑﻮدﺟەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﭘڕۆژەﻛەﯾــﺶ داﺑﯿــﻦ ﻛــﺮاوە و ﺑڕﯾــﺎرە ﺑﺪرێﺘــە ﺗەﻧــﺪەر و ﺑــڕی ٤٠ دۆﻧــﻢ زەوﯾﺸــﯽ ﺑــﯚ ﺗەرﺧــﺎن ﻛــﺮاوە، ﺑــەاڵم ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻚ دەﺧﺎﯾەﻧێﺖ.
ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎن ﻧﺎﻫﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻟە ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻤﺪا دروﺳﺖ دەﻛەن ھوﻟﺮ :وﺷ.رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ٥٥٢ ،ﭘڕۆژەی وەﺑەرﻫێﻨﺎن ﻟە ١٢ﺳێﻜﺘەری ٢٠٠٧ەوە ﻟە ﺳﺎڵﯽ ٢٠٠٧ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ،ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﺑەاڵم ﻫەوﻟێﺮ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﯿﻮەی ﺑەر ﻛەوﺗﻮوە و ﻫەرﯾەك ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﻫﯚك و ﺳﻠێامﻧﯿﺶ ﭼﺎرەﻛێﻜﯽ ﺋەم ﭘڕۆژاﻧەﯾﺎن ﺑەر ﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﺋەﻣە ﺑە ﮔﻮﺗەی ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻧﺎﻫﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻟە ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە. ﺑەﭘێــﯽ راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣــﺎری ﻫەرێــﻢ ،ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧەی ﻟە دەﺳــﺘەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــەوە ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ﭘــێ دراوە، ﻫەوﻟێــﺮ ٢٥٨ﭘــڕۆژەی ﺑــەر ﻛەوﺗــﻮوە و ﺳــﻠێامﻧﯽ ١٤٣ﭘــڕۆژە و دﻫــﯚك ١٤٢ﭘــڕۆژە ﻛــە ﺋەﻣە ﭘێﺸــﺎن دەدات ژﻣــﺎرەی ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــەﻛﺎن ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯽ ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿە. ﺋــەم ﻧﺎﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑــە دﯾــﺎر ﻛەوﺗــﻮون ﺑــە ﺟﯚرێﻚ ﻛــە ﻛەرﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ٪٣٠ی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەر ﻧﺰﯾﻜــەی ٪٣٠ی ﻛە و ﺗــﻮ و ە ، ﺋەﻣە
ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ٪٤ی ﺑــەر ﻛەوﺗــﻮوە .ﻫەروەﻫــﺎ ٪ی ﻛەرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﺑﺎﻧﻜــﺪاری ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾــەك ﻟــە ﺳــەدﯾﺎن ﭘڕۆژەﯾﺎن ﺗێﺪا وەﺑەرﻫێرناوە. ﺋــەو ﻧﺎﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿە ﻟە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑەﺳــەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ و ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﺪا ،ﻟەوێــﻮە ﺳــە ر ﭼﺎ و ە دەﮔﺮێﺖ، ﻛــە
"ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﮋﯾﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻟە ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ و ﻧﺎوﭼــە ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎﻛﺎن ﻟــە ﻻﯾــەك و ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﺪا ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﭙﺎرێﺰێــﺖ" .ﻓەﻫﻤــﯽ ﺣەﻣــە ﻋەﻟــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟــە ﻛﯚﻟێــﮋی ﻛﺎرﮔێــڕی و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ وای ﮔﻮت. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻋەﻟــﯽ ،ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎرﻧﺎﻣەی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﻛێﺸــە ﻫەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەردەم ﭘﺮۆﺳــەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــە ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ﻟــە ﺳــﺎاڵﻧﯽ
داﻫﺎﺗــﻮودا ،ﺷــﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﺑــە ﺗــەواوی دەردەﻛــەون ،ﻟــە ﻻﯾــەك ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ﮔەورە ﻟە ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ دﯾﻜــە ،ﺋــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە ﮔەﺷــەی ﻟــە رادەﺑــەدەری ﻛەرﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧەوە ﻫەﺑێــﺖ، ﻗەﯾﺮاﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑــەدوای ﺧﯚﯾــﺪا دەﻫێﻨێــﺖ ،ﺋەﮔــەر ﭘــڕۆژە ﻫﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﮔەﺷــەﯾﺎن ﭘێ ﻧەدرێﺖ. ﭘﺴــﭙﯚڕەﻛەی ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری، دەڵــێ" ،ﻟــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻫەﯾــە و ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺳــﱰ ا ﺗﯿﮋ ﯾﯽ
درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ ﺑــﯚ وەﺑەرﻫێﻨــﺎن و ﮔەﺷەﭘێﺪانﻧﯿﯿە". ﻓەﻫﻤﯽ ﺣەﻣە ﻋەﻟــﯽ ﺟەﺧﺖ ﻟەوەش دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی وەﺑەرﻫێﻨﺎن و ﺳــەرﻣﺎﯾەﮔﻮزارﯾﺪا ،ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻣــﺎدی و ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﻫەﯾــە، ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﻼﻧــﯽ ﻧەﺑێــﺖ، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑــﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻣﺎدﯾﯿــﺎن ،ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺳــﻔﺮ دەﻛەﻧــەوە ،وەك ﺋــەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎن ﺑــە ﻧﺎﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ و ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑــە ﻧﺎﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﮔەﺷــەﯾﺎن ﭘــێ دەدرێــﺖ ،زەوﯾﯿــە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑــەﻛﺎر دەﻫێرنێﻦ و ..ﻫﺘﺪ ﻟــەو ﻧێﻮەﻧــﺪەدا ،وەك ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــە دەڵــێ" ،ﺋەرﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوەﯾــە ﻫﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻣﺎدﯾــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺑــەاڵم راﺑﮕﺮێــﺖ، ﺑەداﺧــەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ
ﻫەﺳــﺖ دەﻛﺮێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ و ﺑەﻣــەش ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻣﺎدﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن". ﻫەرﭼەﻧــﺪە ﯾﺎﺳــﺎی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﺑــە ﭘﺎﺳــﺎوی راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن ﻟەﮔەڵ وەﺑەرﻫێﻨەراﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ و ﺑﯿﺎﻧــﯽ دەﻛﺎت ،ﺑــەاڵم ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن ﭘێﺸــﺎن دەدەن ﻛــە زۆرﺑــەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ﻟە ﻻﯾــەن وەﺑەرﻫێﻨەراﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەوەﺟێﺒەﺟێﻛﺮاون. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘەی وەﺑەرﻫێﻨــﺎن ٪٧ی ﭘێﺸــﺎﻧﯽ دەدەن ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ٪ی ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﻟــە ﻻﯾــەن وەﺑەرﻫێﻨەراﻧﯽ ٪٨٨ی ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەوە ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮاون و ٪٨٨ی ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﻟــە ﻻﯾــەن وەﺑەرﻫێﻨەراﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿــەوە وەﺑەرﻫێــرناون .ﻫەروەﻫﺎ ٪٤ی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــە ﻫﺎوﺑەﺷــﯽ ٪ی ﻫەردووﻻ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاون. دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﺧــﺎوەن ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو و ﺟﯿــﺎواز ﻟە ﺳــﺎاڵﻧﯽ
ﭘێــﺶ ٢٠٠٨ﺑــە ﺗــەواوی ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی وەﺑەرﻫێﻨﺎن ﻟــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەرﺟەﺳــﺘە دەﺑێﺘــەوە ﻟــە ﻻﯾــەك ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﻛﺎراﯾﯿــﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەداراﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿــە و ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ دﯾﻜــەی ﺋەﻣــە دەردەﺧــﺎت ﻛــە ﻛەﻣﯿــﯽ ﻣــەرج ﻟــە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﺪا ،وەك رەﭼﺎوﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﻠــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ،ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗەﻧــﺪەر ،ﭘێﺸــﯿﻨەی ﻛﺎر و ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ..ﻫﺘــﺪ زەﻣﯿﻨــەی ﺗــەواوی رەﺧﺴــﺎﻧﺪووە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻫــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺗــﺎزە داﻣــەزراو و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑــێ ﺳــەرﻣﺎﯾە ﻣﺎﻓــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘــڕۆژەی زەﺑەﻻﺣــﯽ وەﺑەرﻫێﻨﺎنوەرﺑﮕﺮێﺖ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣــﺎری ﻫەرێــﻢ ،ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٧ﺗەﻧﯿــﺎ ١١٦ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە، ٢٠٠٨دا ،ژﻣﺎرەﻛــە ﺑﯚ ﺑــەاڵم ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٨دا، ﻫــەزار و ١٠١ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮاو ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗــەوە .ﺑــەاڵم ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٩دا ،ژﻣــﺎرەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ٣١٠ ٢٠٠٩دا، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺗــﺎزە داﻣــەزراو داﺑەزﯾﻮە و ٢٠١٠دا ،ژﻣﺎرەﻛــە ﺑــﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٠دا، ١٩١ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮاو ﻟــە ﻛﻮرﺗﯿﯽ داوە.
18
ە٢٠١٣/٦/٢٦ ، ﭼﻮارﺷەﻣﻤە، ﺷەﻣﻣﻤﻤە ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﭼﻮﻮااررﺷە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿە :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻋەﻟﯽ ﻧﯿﻌﻤە رێﻜﺨەری ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت دەرﻫێﻨﺎن: ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دە
٢٤ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﻟ ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻧوﺗﯽ دوو ﺳﺎﯽ ﻋﺮاق دﯾﺎر ﻧﯿﯿ ھوﻟﺮ /وﺷ .رﺒﯿﻦ ﻓﺗﺎح ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرﻫێﻨﺎن و راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ،ﺗﯚﻣﺎرﻧەﻛﺮدﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺋﺎﻣﺎژەﻧەدان ﺑە ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻛﺎرﻫێرناوی ﻧﺎوﺧﯚ ،ﺑﺎﺟﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ،ﺳﻮودە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ،ﻫەوڵﺪان ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە راﭘﯚرﺗﯽ دووەﻣﯽ ﻋێﺮاق و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺗەوەرە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دﯾﺪارێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ رۆژﻧﺎﻣەی "وﺷە"ﯾە ،ﻟەﮔەڵ ﻋەﻟﯽ ﻧﯿﻌﻤە رێﻜﺨەری ﻫﺎوﭘەﯾامﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرﻫێﻨﺎﻧﺪا. ﻋێــﺮاق ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ﻛــﺮدووە ،ﺋەﻣــە چ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ ﻫەﯾە؟ ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺋــەو ﻫەﻧــﮕﺎوە ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﺑەﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﭘﺎﺑەﻧــﺪی دەﻛﺎ ﺑــە دەرﻛﺮدﻧــﯽ راﭘﯚرﺗــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ )ﺳــﺎاڵﻧە ﯾــﺎن ﻧﯿــﻮە ﺳــﺎاڵﻧە( ﻟەﺑــﺎرەی زاﻧﯿﺎری ﻟەﺳــەر ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ دەرﻫێﻨــﺎن ﺑــە ﻫەﻣــﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ،ﻫەر ﻟــە ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﺗــﺎ ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﺧەرﺟﯽ ﺑــﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺑــەردەوام و ﺑــە ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻛﺎرای رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ،ﻛــە ﻫەﻟێﻜــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺑﯚ ﺋــەوان ﻓەراﻫــەم دەﻛﺎ ﻟە دەﺳﺘﺨﺴــﺘﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو ﻛەرﺗــە ﮔﺮﻧﮕــە و ﻫێﻨﺎﻧــە ﻛﺎﯾەی ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻋێــﺮاق دوو راﭘﯚرﺗــﯽ ﭘێﺸــﻜێﺶ ﺑــە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻛــﺮدووە، ﺋﺎﯾــﺎ ﻟــە راﭘﯚرﺗﯽ دووەﻣــﺪا ﺑە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ راﭘﯚرﺗﯽ
١٠ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ ﻟــە ٢٠٠٩و ﻧﺰﯾﻜــەی ١٤ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﻟــە ٢٠١٠ﭘێــﻚ دێﻨﻦ ،ﺑــەو ﭘێﯿەی ﺋەو ژﻣﺎراﻧــە ﺳــﺎاڵﻧە ﻫﺎوﺗەرﯾــﺐ ﻟەﮔــەڵ ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﻛﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻦ. ﻟــە راﭘﯚرﺗــﯽ ﯾەﻛەﻣــﺪا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑڕﯾــﺎر ﺑﻮو ﻟــە راﭘﯚرﺗــﯽ دووەﻣﺪا ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەﺑێﺖ، ﺑەاڵم زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻢ ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮان ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دووەم راﭘــﯚرت ﺗەرﺧــﺎن ﻛــﺮا، ﺑــەاڵم ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﻮاﺳــﺘەﻛﺎن ﻧەﺑــﻮو ،راﺳــﺘﯿﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻛەرﺗــەی ﻟــە ﻫەرێﻢ دەرﻧەﺧﺴــﺖ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﯾــەك ﻧەﺧﺮاﺑــﻮون ،ﺑﮕــﺮە ﺗەﻧﯿــﺎ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺑــﻮون ،ﺑﯚﯾــە ﭘێــامن واﯾــە ﻫــﯚﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﭘﺸــﺘەوەی ﺋــەو ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەوەﻫەﺑﻮو.
زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫــەردوو راﭘﯚرﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻛﯚﻣەڵێــﻚ زاﻧﯿﺎری ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ و راﮔەﯾەﻧﺪراون ﯾەﻛــەم ،دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮون ﻫەﯾــە؟ ﭼﯚن؟ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟەﺑــﺎرەی ﺟــﯚری زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەﻫﺎﺗــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﯾەﻛەم راﭘــﯚرت ﺗەﻧﯿــﺎ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەوﺗــﯽ ﻫەﻧﺎردەﻛــﺮاو ﻟەﺧــﯚ ﮔﺮت ،ﻟــەو ﻛﺎﺗــەی دووەم راﭘﯚرت ﻧەوﺗــﯽ ﻫەﻧﺎردەﻛــﺮاو و ﭘﺎداﺷــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺧــﯚ ﮔــﺮت ،ﻛــە ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەش زاﻧــﺮاو و راﮔەﯾﺎﻧــﺮاو ﺑــﻮون .دووەم راﭘــﯚرت ﭼەﻧــﺪ وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﺋﺎڵــﯚزی ﻫﻮﻧەرﯾــﯽ ﮔﺮﺗــەوە ،ﻛــە ﺑﻮوﻧــە ﻣﺎﯾــەی ﺑەزەﺣﻤەت ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ راﭘﯚرﺗەﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿــەوە ،ﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺗێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋــەوان ﺑــێ ﻟــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو راﭘﯚرﺗەﻛــە .دووەم راﭘﯚرﺗــﯽ ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٠ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟەﺧــﯚ ﮔــﺮت ،ﺑــەاڵم زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ورد ﻧەﺑــﻮون و ﻟەﮔــەڵ زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﯾــەك ﻧەﺧﺮاﺑــﻮون ،ﺑﯚﯾە ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﻧەﺑــﻮون ،ﻛــە ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﯾەﻛﺒﻮوﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن دەﻛﺎت. ﺑەو ﺣﺎڵەﺷــەوە ،ﻟــە راﭘﯚرﺗــﯽ دووەﻣــﺪا ﺑەﻫەﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﺋــەوەی ﯾەﻛــەم ،داﻫﺎﺗــﯽ ﺋــەو ﻧەوﺗــەی ﺗێﺪا ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚ ﺑــەﻛﺎر دەﻫێرنێــﺖ و ﻫەﻧﺪێﻚ ﺑە ٪٢٥ی ﻛــﯚی ﺑەرﻫەﻣــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ دادەﻧێــﻦ، ٪٢٥ی ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوە ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻧﯿﯿە؟ ﺑەڵــێ ،ﺑــﺎس ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ٪٢٥ی ﻗەﺑــﺎرەی ٪٢٥-٢٠ی ﺑەﻛﺎرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﻛــە رێــﮋەی ٢٠ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﭘێــﻚ دێﻨــێ ،ﻟەﭘــﺎڵ ﭘﺸﺘﮕﻮێﺨﺴــﺘﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﺗــﺮ ،وەك ﭘﺸــﻜﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻛﺮێــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ،ﺑﺎﺟــﯽ ﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ،ﺳــﻮودە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن، ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯿﯿە ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن، ﺣﺴــێﺒﻜﺮدﻧﯽ ﺗێﭽــﻮوی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەرﻣﯿﻠێــﻚ ﻧــەوت و ﻣﺎﻓــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﻫەﻣــﻮو ﺋەواﻧــە ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﮔــەورە ﻟــە ﻫــەردوو راﭘــﯚرت ﭘێــﻚ دێﻨــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﭘێــﯽ ﻗەﺑاڵﻧﺪﻧــە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــە ﻧﺰﯾﻜــەی
راﭘﯚرﺗــﯽ دووەم داوای درێﮋﻛﺮدﻧــەوە دەﻛﺎت ﺑــﯚ ،٢٠١٣ﺑــﯚ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ١٥ی ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ،٢٠١٣ ١٥ی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەاڵم ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳــەر ﺋــەو رێﻜەوﺗــەدا ﺗێﭙــەڕی و راﭘﯚرﺗەﻛــە ﺗــەواو ﻧەﻛﺮا ،ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺑەﻛﻮێ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە؟ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﭘێﺸــﻜێﺶ ﻛــﺮان و ﻟــە دوا ﻛﯚﭘﯿــﯽ راﭘﯚرﺗــﯽ ٢٠١٠ﻫﺎﺗﻨــە ﺑاڵوﻛﺮدﻧــەوە ﻛــە ﻟــە ﺋﺎﯾــﺎری ٢٠١٣دەرﭼــﻮو ،دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺶ ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ ﺋــەوە ﻛــﺮد ﻛە دەﺑێ ﻟــە داﻫﺎﺗــﻮودا زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮەری دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯽﻧێﻮدەوڵەﺗﯽﺑﻦ. دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎردووە ،ﺑــەاڵم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎن ﻧەﻧﺎردووە ،ﺋەوە راﺳﺘە؟ ﺑەڵــێ ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە رەواﻧــە ﻛــﺮان و ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻧﻮێﻨــەری ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ داراﯾــﯽ و ﻧﻮێﻨــەری وەزارەﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــە ﻫەﺑــﻮون، ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﻟەﮔــەڵ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو ﻟەﺑــﺎرەی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﯾــەك ﻧﺎﮔﺮﻧــەوە ﻛــە ﻫەرێــﻢ ﺑــە ﻧــﻮوﴎاوی رەﺳــﻤﯽ ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﻫــەردووﻻ دووﭘــﺎت ﻛﺮدووەﺗــەوە و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﻫەرێــﻢ ﻛﺎر دەﻛــەن رەواﻧە ﻧەﻛــﺮدووە .ﻟێــﺮەدا دەﻣەوێ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﯚ ﺋــەوە ﺑﻜەم ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋــەو ﻛﺎرە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﯾەﻛﺨﺴــنت ﺑــێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋــەو، داوا ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی زاﻧﯿــﺎری ﺑــﻜﺎ ﻫــەر ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻫەرێﻤــﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑــە ﻧﺎردﻧــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚی و ﺋــەو ﻛﺎرەﻛــە ﺑــﻜﺎ ،ﺑﯚﯾــە ﭘﺸﺘﺒەﺳــنت ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــەو ﻛﺎرەدا ﭘێﭽەواﻧەیﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽدەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿە. ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەﮔــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن رەواﻧــە ﻧەﻛــەن ،ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﻫەرێــﻢ ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻛــﺮدووە و داواﺷــﯽ ﻛــﺮدووە
ﻛــە دەﺑــێ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮودا ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺑــﻦ و ﺑەﭘێﭽەواﻧەﺷــەوە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻣﺎﯾەی ﻧﯿﮕەراﻧﯽ دەﺑێ. ﻛێﺸــەﻛە ﻟــە ﻛﻮێــﻮە ﺳــەری ﻫەڵــﺪا ،رەﺧﻨــە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ دەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﻛــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﻧــﺎردووە ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻫەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﺶ ﻓﯚرﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﺑﯚ ﻫەرێﻢ ﻧەﻧﺎردووە ،ﺋەوە راﺳﺘە؟ ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻫەرێــﻢ ﻛﺎﺗێﻜــﯽ زۆری ﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺳــەرﯾﺪا زاڵ ﺑــﻮون، ﺑەردەواﻣﯿــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ واﯾﻜــﺮد ﻫــەر ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻟــەوەی ﺗــﺮ دوور ﺑﻜەوێﺘــەوە و ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺋەوەﯾــﺎن ﻟەﯾــﺎد ﻛــﺮد ﻛــە ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟــەو ﻛەرﺗــەدا وا دەﻛﺎ ﻫــەر ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻛــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ ﻟێ ﺑــﻜﺎ ﻟەﺑەرﭼــﺎوی ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑەﻫێــﺰ و ﭘــﺎك دەرﻛــەوێ ،ﺑﯚﯾــە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﻫــەر ﻻﯾــەك دەﯾــەوێ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﺧەﺗﺎﺑــﺎر ﺑــﻜﺎ و ﺧــﯚی ﺑــە راﺳــﺖ دەرﺑﺨــﺎ ،ﺋێﻤــە ﻻی ﺧﯚﻣﺎﻧــەوە وای دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛە ﻫــەردووﻻ ﻫەوڵــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾﺎن ﻧەداوە ﺑﯚ دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﺋەو ﻓﺎﯾﻠە ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗەوە. ﺋەﮔــەر ﺑەﻫەﻣﺎن ﺷــێﻮە دﯾﺴــﺎن ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛەدا ﻧەﺑێــﺖ ،ﺋەوە ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛــﯽ ﮔــەورە ﻧﺎﺑێــﺖ ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻋێﺮاق ﺑەدەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەوە؟ ﺑەڵــێ ،دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﺋــەوە ﻛــﺮدووە ﻛــە دەﺑــێ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟــە ﻫەرێﻤــەوە رەواﻧــە دەﻛﺮێــﻦ ﺑەﭘێــﯽ ﭘێــﻮەرە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﻦ ،ﻫــﺎوﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﭘێــﻮەرە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن و داﻧﺎﻧــﯽ ﭘێــﻮەری ﻧــﻮێ ﻟە ٢٠١٣دا ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺳــﯿﺪﻧﯽ ﻟە ﻣﺎﯾﺴــﯽ ٢٠١٣دا، ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾــەك ﺑــە رژدی و دوور ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳــەﳌﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟەﺋەﺳــﺘﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜــەن ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧﺎوﺧــﯚ ،ﺟــﺎ ﻟــە ﻫەرێﻢ ﺑێ ﯾــﺎن ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻋێــﺮاق ،ﺋــەوەش ﺑەﭘێﯽ ١١١ی دەﺳــﺘﻮور ﻛــە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ﻣــﺎدەی ١١١ی ﻛــە ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻣﻮڵﻜــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻋێﺮاﻗــﻦ ﻟــە ﻫەﻣﻮو ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ و ﻫەرێﻤەﻛﺎﻧــﺪا ،ﻫــەر ﺑﯚﯾــە و ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑــە ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑــە دەﺳــﺘﻮورەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﺳــەرﯾﺎن ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟە ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟــەو ﻛەرﺗــەدا ﺑﻜــەن ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﮔەﻟﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەﻫەﻣــﻮو ﭘێﻜﻬﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﮔــەداری ﻗەﺑــﺎرەی
ﻫەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺧﻮێﻨــەران دێﺘــە ورووژاﻧــﺪن ﻟەﺑــﺎرەی ﺋﺎﮔــەداری ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎن ﺑــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﺶ دەﻛﺎﺗــە ﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم ﻻﯾــەن و ﺋــەو ﻻﯾــەن .دەﻣــەوێ ﺑــﯚ ﺋەواﻧــەی دووﭘﺎت ﺑﻜەﻣــەوە ﻛە ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن و ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ زۆر ﺑــە وردی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــە ﻟەﺑــﺎرەی ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق دەزاﻧﻦ ،ﺋــەوەش ﻟەﺑەر ﻫﯚﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑﭽــﻮوك ،ﺋەوﯾــﺶ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎوﭼــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ﺑﯿﺎﻧﯿــﻦ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻫەﻣﻮو ﻻﯾەك ﻫەﯾــە و ﻫەﻣﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺧــﺎوەن ﭘﺸــﻜەﻛﺎﻧﯿﺎن رادەﮔەﯾەﻧــﻦ، ﺋەﻣــەش ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی )دۆك ﻓﺮەﻧــﻚ( ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﻛــە ﺑــەم دواﯾﯿﯿــە دەرﻛــﺮان و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ ﻫەﺷــﺖ، ﻛــە ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑــە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــەو ﻛەرﺗــە ﭘﺎﺑەﻧــﺪ دەﻛــەن. ﺑــەاڵم ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻋێــﺮاق ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﻣﺎﻓــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﻟــەو ﻛەرﺗەدا ،ﻫﯿــﭻ ﻟــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە و ﺷــێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﻛەرﺗــە ﻧﺎزاﻧێ ﻛــە ﺋﺎﺧﯚ ﺑــەو رێﮕەﯾــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دێﺘــە دی ﯾــﺎن ﻧــﺎ، ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﺑﺨەﯾﻨــە ﺳــەر ﻫەﻣــﻮو ﻻﯾــەك ﺑــﯚ ﮔەﯾﺸــنت ﺑــە ﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻟەو ﻛەرﺗــەدا ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻋێﺮاق و ﻧەﻫێﺸﺘﻨﯽﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﮔەورەﻛﺎﻧﯽﻛەرﺗەﻛە. ﺋێــﻮە ﻟــە ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرﻫێﻨــﺎن ،ﻫەڵﻮێﺴــﺘﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەو ﻛێﺸەﯾەوە ﭼﯿﯿە؟ ﺋێﻤــە وەك ﻫﺎوﭘەﯾامﻧــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﺑێﻼﯾەﻧﯿــﻦ و ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻫەﻣﯿﺸەﯾﯿﺸــامن ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻋێﺮاﻗﺪاﯾــە ﻟــە ﻫەﻣــﻮو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــەﻛﺎن و ﻫەرێﻤﯿــﺶ و ﻫەوڵﯿــﺶ دەدەﯾــﻦ رۆڵێﻜــﯽ ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮامنــﺎن ﻫەﺑێ ﺑــﯚ دۆزﯾﻨــەوەی ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜﯽ ﻛﺎرا ﻟــە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻫەرێﻢ ﻟــە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛە و ﺑاڵوﻛﺮدﻧــەوەی ﻫەﻣــﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻛەرﺗــە و ﻟەﻻﯾــەن ﻫەﻣﻮواﻧەوە ﻫــەر ﻟە ﻧﺎوەﻧــﺪ و ﻫەرێﻤﯿﺶ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻋێﺮاق ﺋﺎﮔــەداری ﺋەوە ﺑــێ ﻛە ﻟەو ﻛەرﺗــەدا روو دەدا ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺸــﺒێﺘە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺑــﯚ ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚﻛﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﻛەرﺗــﯽ ﻧــەوت و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫﯿــﭻ ﻧﻮێﻨەرێﻜــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺧــﺎوەن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن
زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێــﻢ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧــﺎردووە ،ﺑــەاڵم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫﯿــﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯿــﺎن ﺑەدەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺷەﻓﺎﻓﯿەتﻧەداوە ﺳﺎﻣﺎﻧەﻛەی و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺑێ. زۆر ﺟــﺎر ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ واڵت زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن دەﺷــﺎردرێﻨەوە ،ﮔﻮاﯾــە دەﺳــەاڵت ﻧﺎﯾەوێــﺖ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻦ ،ﺋەوە ﭘﺎﺳﺎوێﻜﯽ ﺑەﺗﺎڵ ﻧﯿﯿە؟ ﻟێــﺮەدا دەﻣــەوێ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــﯚ ﻟێﺪواﻧﯽ ﺑﺮاﯾــەك ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻜــەم ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗەوە ﻛە ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت دەﺑێﺘە ﻫــﯚی ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻛەرﺗــە ﺑــﯚ ﻻﯾەﻧــە ﺟﯿﻬﺎﻧــﯽ و ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﯿــەﻛﺎن و ﺋــەوەش ﻫەﻟﯿــﺎن ﭘــێ دەدا ﺑــﯚ دەﺳــﺘﻮەردان ﻟــە ﻛﺎروﺑﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــەش ﻟەﻻﯾــەن
ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛەی ﻋێــﺮاق ﺋەﻧــﺪام ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﭼــﯽ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەوە ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛــﯽ ﮔەورە ﻧﯿﯿە؟ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەك ﺑــﯚ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻫەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺧــﺎوەن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮا ،ﻟەﭘــﺎڵ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚ ﻧﻮێﻨــەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێــﻢ ،ﺑەاڵم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋــەو دوو ﻛﻮرﺳــﯿﯿە ﺑەﺗﺎڵﻦ و ﭼــﺎوەڕوان دەﻛــﺮێ ﻟــە ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ داﻫﺎﺗــﻮو ﻛــە ﺑڕﯾﺎرە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗەﻣــﻮوزی داﻫﺎﺗﻮو ﺳــﺎز ﺑﻜﺮێﺖ، ﻧﻮێﻨەرێﻚ ﺑﯚ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻫەرێﻢ دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ.
ﻧەوت د .زاﻫﯿﺮ ﻣەﺟﯿﺪ ﺟﯿﺪ ٢-١
ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﯾﻛم :ﮔﺮﺒﺳﺘﻛﺎﻧﯽ ﻧوت ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــەوە ،ﭼەﻣﻜــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن ﺑەﺷــێﻮەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﭘێﻨﺎﺳــە ﻛــﺮاون .ﻟەواﻧەﯾــە ﻫﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺋــەوە ﺑێﺖ ﻛە ﻟــە ﻫــەر ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﺪا ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﺑەﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻟە ﻧێــﻮان دەوڵەﺗــﯽ ﺧﺎوەن ﻧــەوت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن رێــﻚ ﺧــﺮاوە .ﺑــەاڵم ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧــەوت" ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜە ﻟــە ﻧێــﻮان دەوڵەﺗێــﻚ ﯾــﺎن ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە دەزﮔﺎ ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوڵــەت ،ﻟەﮔــەڵ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ )ﻛــە زۆر ﺟﺎر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ دەﺑێــﺖ( ،ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻫەرێﻤــﯽ دەوڵەﺗەﻛــە ،ﺑەراﻣﺒەر ﺑڕێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻟــە ﻧــەوت ﯾــﺎن ﺑڕێــﻚ ﭘــﺎرەی دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ،ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽدﯾﺎرﯾﻜﺮاودا". دووەم :ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﻧوت ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﺑــﯚ ﺋــەم ﺟﯚراﻧــە ﭘﯚﻟێﻦدەﻛﺮێﻦ: Concession or license أ .ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎز ))license (Agreement Agreement Production-- Sharing Production ب .ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــﺪارەﻛﯽ ))Sharing (Agreement Agreement (Service Service Agreement ت .ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ))Agreement ((Concession Concession or license Agreement ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز ))Agreement ﻛﯚﻧﱰﯾــﻦ و ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﱰﯾﻦ ﺟــﯚری ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗــە .ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزﯾــﺪا ﺋﺎﺳــﺖ و ﺟــﯚری ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزەﻛــە ﺑەﭘێــﯽ منﻮوﻧەﻛــە دەﮔﯚڕێــﺖ .ﻟــەم ﺟــﯚرە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧەدا ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﯾــەدەك و ﺑﯿــﺮە ﻧەوﺗەﻛەﯾە ،ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛەی دەﺳــﭙێﺮێ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــەش وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﺗێــﺪا دەﻛﺎت .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی وەﺑەرﻫێــﻦ ﮔﺸــﺖ ﺗێﭽﻮوﻧــەﻛﺎن ﻟەﺋەﺳــﺘﯚ دەﮔــﺮێ و ﺑەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻣﻮڵﻜﺎﻧــە و ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە داﻫﺎﺗــﯽ ﯾەدەﻛەﻛــە وەك ﺑــﺎج ،ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارﯾەﺗﯿﯽ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑەدەﺳﺖ دێﻨێﺖ. ﺋەﮔــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ﻟــە دۆزﯾﻨــەوە و دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑێــﺖ ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە ﺗــﺎ ٥ﯾــﺎن ٦ﺳــﺎڵ ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﻫەﯾــە ،ﺑــەاڵم ﺋەﮔــەر دۆزﯾﻨەوەﻛــە ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێــﺖ ،ﺑــەڕادەی ﺗەﻣەﻧــﯽ ﺧەﻣڵێــرناوی ﭼﺎڵــە ﻧەوﺗەﻛــە ﺑــەردەوام دەﺑــێ ،ﺑﯚﯾــە ١٠٠ﺳــﺎڵ ﺑــﻮو .ﯾەﻛــەم ١٠٠-٥٠ ﻣــﺎوەی ﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧە ﻟــە ﻧێــﻮان ٥٠ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺟــﯚری ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎز ،ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ٧٥ .٢٠٠٠ ﺳﺎڵ ﺑﻮو ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ ١٩٢٥ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ .٢٠٠٠ ١٩٥٠ەوە ﭘــەرەی ﺳــەﻧﺪ، ﺋــەم ﺟــﯚرە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﻟــە دوای ﺳــﺎڵﯽ ١٩٥٠ەوە ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎزی وەك رێﮋەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن ﭘێﻨﺎﺳــە ﻛــﺮد ،ﻟــە زۆرﺑــەی واڵﺗەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﻫــﯚی ﮔﯚڕاﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺋــەم ﺟــﯚرە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــﺎن ﺑەﺧــﯚوە ﺑﯿﻨــﯽ و ﺑــﻮون ﺑــە ﺟــﯚری ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن و ﺑەﺷــﯽ ٥٠ ﺑــە ٥٠ﻟــە ﻧێــﻮان دەوڵەﺗەﻛــە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛــە .ﺋــەم ﺟــﯚرە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەش ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر ﻟــە ﭬەﻧﺰوێــﻼ ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮا .ﺷــێﻮازە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎز ،ﻧەرﻣﯿﯿەﻛــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﺗێﺪاﯾــە ،ﺑﯚ منﻮوﻧــە ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎدا ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎز ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ درێــﮋ ﺑﻮو ﻟە ٥٠ﺳــﺎڵەوە ﺑــﯚ ١٠٠ﺳــﺎڵ و ﻛێڵﮕەﻛــەش )ﻧﺎوﭼەﻛــە( ﻣەوداﯾەﻛــﯽ ﺑەرﯾﻨــﯽ دەﮔﺮﺗــەوە ،ﺟــﺎری وا ﻫەﺑــﻮو ﻧﺰﯾﻜــەی ﯾــەك ﻣﻠﯿــﯚن ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮی دەﮔﺮﺗــەوە و ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎزی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە دەدرا .ﺑــەاڵم دواﺗــﺮ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﺗەﺳــﻚ و ﻣﺎﻓــﯽ دەرﻫێﻨﺎﻧەﻛــەش ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﻛەﻣﱰ ﻟە ١٠ﺳــﺎڵ دەﮔﺮێﺘــەوە و ﻣــﺎوەی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧﯿــﺶ ﻧێــﻮان ٣٠ﺗــﺎ ٤٠ﺳــﺎڵ دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوﺗﯿﺸــﺪا ،ﻣﺎﻓــﯽ واڵﺗەﻛە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﮔﯿﺮاوە. ﺋو رەﺧﻨﺎﻧی ﻟ ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز ﮔﯿﺮاون: ١ـ زاڵﺒﻮوﻧــﯽ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەﺳــەر ﯾــەدەك و ـ ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﺪا ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ درێﮋ و ﻟــە ﻣەوداﯾەﻛــﯽ ﺑەرﯾﻨﺪا ،ﺑێ ﺋەوەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ واڵﺗەﻛە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێﺖ. ٢ـ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــە ﻛــﺮدەوە دەﺳــﺘﯿﺎن ﮔﺮﺗــﻮوە ﺑەﺳــەر ـ دەرﻫێﻨــﺎن و ﺑەﺑﺎزاڕﻛــﺮدن و داﻫﺎﺗەﻛﺎﻧــﺪا ،ﻫەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر رێــﮋەی ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن و ﺗێﭽﻮوﻧــەﻛﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ راﺳــﺖ و دروﺳــﺖ راﭘــﯚرت ﻧﺎﻛﺮێــﻦ و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑﯿﺮەﻛــە ﺧــﯚی ﻟــە ﻣﻮڵﻜﺎﻧــە و ﺑﺎﺟــﯽ ﺳەرﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛەدەﺑﻮێﺮێﺖ. (Production Production-- Sharing Agreement ﮔﺮﺒﺳﺘﯽ ﺑﺷﺪارەﻛﯽ ))Agreement ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارەﻛﯽ داﺑــەش دەﺑﻨــە ﺳــەر دوو ﺟــﯚری ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن و وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﺪا .ﻟــەم ﺟــﯚرە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧەدا ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەﻣەرﺟــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــەوە ﻣﯚڵــەت دەدات ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑــﯚ وەﺑەرﻫێﻨــﺎن و ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــﺎن ﻟــە ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽﻧەوﺗﺪا. ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻧــەوت وەك ﻛــﺮێ دەدرێﺘــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛــە ،ﺑﯚﯾە ﭘێــﯽ دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﺪا .واﺗــە ﻟێــﺮەدا ﻧەوت ﻟە ﻧێﻮان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە و واڵﺗەﻛەدا داﺑەش دەﻛﺮێﺖ. ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارەﻛﯽ ﻟــە ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﺪا ،ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ﺑەﺷــﺪاری دەﻛﺎت ﻟــە ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻧﯿﺸــﺘامﻧﺪا .ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑەدەﺳــﺘﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻗﺎزاﻧﺠــە ،ﺑﯚﯾــە ﻛﺎراﻣەﯾــﯽ ﻟــە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑەرزدا دەﺑێ. * ﺟﯚرێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــﺪارەﻛﯽ ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧە ﻟــە وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﺪا .ﺋەﻣەﯾــﺎن ﺟﯚرێﻜــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﺗﺮە ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارەﻛﯽ ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەم ﮔﺮێﺒەﺳﺘە: ١ـ واڵﺗــﯽ ﺧﺎﻧەﺧــﻮێ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻧەوﺗەﻛەﯾــە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــەش ـ ﺑەﺷــﺪارە ﻟــە ﻗﺎزاﻧــﺞ و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛەدا ،رێــﮋەی ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧەﻛەشﺑەﭘێﯽﺑەﺳﺘﻨﯽﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎندەﮔﯚڕێﺖ. ٢ـ واڵﺗەﻛــە ﻫﺎوﺑەﺷــە ﻟــە ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﺪا ،و ﺋــەو ﺑەﺷــە ـ ﺗێﭽﻮوﻧــەی ﻛــە ﺑــەر واڵﺗەﻛــە دەﻛەوێــﺖ ﺑەﺷــێﻮەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﯾــﺎن ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﻫەﻣەﻛــە دەدرێﺘــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛە. ٣ـ ﺳــەرەڕای ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺶ ﻟــە ﺑــﺎری داراﯾﯿــﺪا ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ـ ﺳــﻮودی راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧﯿــﺶ ﺗەرﺧــﺎن دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺧــﯚی ،ﺋەﮔــەر وەﺑەرﻫێﻨەرﯾــﺶ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮو ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ دۆزﯾﻨــەوە و دەرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﺪا ،ﺋــەوا ﺗێﭽﻮوﻧەﻛــە دەﻛەوێﺘــە ﺋەﺳﺘﯚی ﺧﯚی. ٤ـ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە وەﺑەرﻫێﻨﺎﻧــﺪا ﺷــێﻮازێﻜﯽ ـ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﺗﺮە ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارەﻛﯽ ،ﭼﻮﻧﻜــە واڵﺗــەﻛﺎن ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻧەوﺗــﻦ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە ﺳــﻮود و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺷــﺪار دەﺑــﻦ ،ﻫەروەﻫــﺎ ﻛﺎراﻣەﯾﯿﯿەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــﺎن ﻫەﯾــە و ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛەدا داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽﻧﯿﺸﺘامﻧﯽدەﻛﺮێﺑێﺘەدی. * دﻛﺘــﯚرا ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﭼﯚﻧﯿەﺗــﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن
ژﻣﺎرە ) ، (٥ﭼﻮارﺷەﻣﻤە٢٠١٣/٦/٢٦ ،
ﺟﯚراوﺟﯚر
ﻫەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ﺳﻮﻋﺎد ﺣەﺳەن
ﻛﺎرە ﺗﺎﯾﺒﺗﻛﺎﻧﯽ ﺳرﻛﯚﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺟﯚرج واﺷﻨﺘﯚن ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ﻟــە رێﮕــەی دوورەوە ﺑــﯚ ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﭘﯚرﺗﺮێﺘــﯽ واﺷــﻨﺘﯚن، دەﭼﻮوﻧــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻟــە ﻣﺎﻧــﺖ ﭬێﺮﻧــﯚن .واﺷــﻨﺘﯚن زۆر ﺑــﺎش ﺳــەﻣﺎی دەﻛــﺮد و ژﻧــﺎن ﻟــە ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧــﺪا ﺑــﯚ ﺳــەﻣﺎﻛﺮدن ﻟەﮔەڵــﯽ، ﺳەرەﯾﺎن دەﮔﺮت. ﺟــﯚرج واﺷــﻨﺘﯚن ﻟــە ﭘﯿــﺎوە دەوڵەﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺧــﯚی ﺑــﻮو و ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﻣﻮوﭼــەی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛــەی ﻛــە ٢٥ﻫــەزار دۆﻻر ﺑــﻮو، وەرﺑﮕﺮێــﺖ .واﺷــﻨﺘﯚن ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟــە ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯿﺪا ﻧەژﯾــﺎ و ﺗﺎﻛــە ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎرێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﺷــە ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻫﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻚ ﻧەﺑﻮوە. واﺷــﻨﺘﯚن زۆری ﺣــەز ﻟــە ﻣﯚﺗــە ﺑﻮو. ﺋــەو ﺳــﺎڵﯽ ١٧٨٩ﻟــە زەوﯾﯿەﻛــەی ﺧــﯚی ﻟــە ﻣﺎﻧــﺖ ﭬێﺮﻧــﯚن ١١ ،ﻫەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ وﯾﺴــﻜﯿﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮد و ﻟــەو ﺳــﺎڵەدا ﺑــﻮوە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨــەری وﯾﺴــﻜﯽ ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ.
و دوای ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﻣﺮد.
ﻣﯿﻼرد ﻓﯿﻠﻤﯚر ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﻓەﺧﺮﯾــﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺋﯚﻛﺴــﻔﯚرد وەرﺑﮕــﺮێ و ﮔﻮﺗــﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺗﻮاﻧــﺎم ﺋەوەﻧــﺪە زۆر ﻧﯿﯿــە ﺗﺎوەﻛﻮ ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛەوەرﺑﮕﺮم.
ﭬێﺮﺟﯿﻨﯿﺎﯾــە .ﺟێﻔﺮﺳــﯚن ﻟــە ﺣەﺳــﺎری ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯿﺪا دوو ﺑەﭼﻜــە ورﭼــﯽ راﮔﺮﺗﺒــﻮو .ﻟﻮﯾــﺲ و ﻛﻼرك ﻛــە دوو ﮔەڕﯾــﺪە ﺑــﻮون ،ﺋــەو ورﭼﺎﻧەﯾﺎن ﺑﯚ ﺟێﻔﺮﺳﯚن ﻫێﻨﺎﺑﻮو.
ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــﻮو. ﻟﯿﻨﻜﯚڵــﻦ ﺑــە رەﺳــﻤﯽ رۆژی ﺟەژﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳــﮕﻮزاری ﻛــﺮدە ﭘﺸــﻮوی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ .ﻟﯿﻨﻜﯚڵــﻦ زۆراﻧﺒﺎزێﻜــﯽ ﺑﺎش ﺑﻮو.
ﺟﻤﺰ ﻣﺎدﯾﺴﯚن ﺋــەو ﯾەﻛــەم ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ دەرﭼــﻮوی وەك ﭘﺮێﻨﺴــﺘﯚﻧە. زاﻧﻜــﯚی وەﻓﺎدارﯾﯿــەك ﺑــﯚ ﺋــەو ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎرە ،ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ واڵﺗــﯽ ﻟﯿﱪﯾــﺎ ﻟە ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎ ،ﻧﺎوی ﻣﯚﻧﺮۆﭬﯿﺎی ﻟێ ﻧﺮا.
ﯾﯚﻟﯿﺴﯿﺲ ﮔﺮاﻧﺖ ﮔﺮاﻧــﺖ ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ واﺷــﻨﺘﯚﻧﺪا ﺑــە ﺧێﺮاﯾــﯽ ﺋەﺳــﭙەﻛەی ﺗــﺎو داﺑﻮو، ﺑﯚﯾە ٢٠دۆﻻرﯾﺎن ﺳﺰا دا.
ﺟﯚن ﺋﺎداﻣﺰ ﺋﺎداﻣــﺰ ﺑــە ﺳــەری زﻣــﺎن ﻗﺴــەی دەﻛــﺮد .ﺋﺎداﻣــﺰ و ﺗﯚﻣﺎس ﺟێﻔﺮﺳــﯚن دوو ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر ﺑــﻮون ﻛــە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯽ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣــەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﺎن ﺋﯿﻤــﺰا ﻛــﺮد .ﺋــەوان ﻟە ﭼــﻮاری ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ ١٨٢٦ و ﻟــە ﭘەﻧﺠﺎﯾەﻣﯿــﻦ ﺳــﺎڵﻮەﮔەڕی ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣــەی ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧــﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯽﺋەﻣەرﯾﻜﺎ،ﻣﺮدن.
ﺋﻧﺪرۆ ﺟﺎﻛﺴﯚن ﺗﻮوﺗﯿﯿەﻛــەی ﻓێــﺮی ﺟﻨێــﻮدان رێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﻟــە ﻛﺮدﺑــﻮو. ﻧﺎﺷــﺘﻨﯽ ﺟﺎﻛﺴــﯚﻧﺪا ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ رێﻮڕەﺳــﻤەﻛە ﻧﺎﭼﺎرﺑــﻮون ﺗﻮوﺗﯿﯿەﻛە دوور ﺑﺨەﻧــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑــەردەوام ﺟﻨێﻮی دەدا.
وﯾﺪرۆ وﯾﻠﺴﯚن ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎرێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە ﻛە ﺧﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚراﯾە.
ﺗﯚﻣﺎس ﺟﻔﺮﺳﯚن ﺟێﻔﺮﺳــﯚن داﻣەزرێﻨــەری زاﻧﻜــﯚی
ﺋﺎﺑﺮاھﺎم ﻟﯿﻨﻜﯚﻦ ﺑەرزﯾــﯽ ﺑــﺎاڵی ﻣەﺗﺮێــﻚ و ٩٠ ﺳــﺎﻧﺘﯿﻤەﺗﺮ ﺑــﻮو ،ﺑﯚﯾــە ﺑﺎاڵﺑەرزﺗﺮﯾﻦ
ﺟﯿﻤﯽ ﻛﺎرﺗر زەوﯾﻮزارێﻜــﯽ زۆری ﻫەﺑــﻮو و ﻛﺮدﺑﻮوﯾە ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﺑﺎ.
زۆرﺑــەی ﺧەڵﻚ ﺑە ﻧﺎوی ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾە .ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ، ﺷــﻮێﻨﯽ ژﯾــﺎن و ﻛﺎری ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎریﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە. ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﺑەﺳــەر ﺳــێ ﺑەﺷــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻛــە ﻣﺎڵــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﻟێﯿــە ،ﺑەﺷــﯽ رۆژﻫــەاڵت و رۆژﺋﺎوای ﻛﯚﺷــﻜﺪا داﺑــەش ﺑــﻮوە .دوو ﻧﻬﯚﻣــﯽ ﺋــەو ﺑﯿﻨﺎﯾــە ﻟەژێــﺮ زەوﯾﺪاﯾــە و رووﺑەرەﻛــەی ﭘێﻨــﺞ ﻫــەزار و ١٠٠ﻣەﺗــﺮ دووﺟﺎﯾــە .ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘﺎرﻛــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﺪاﯾــە ﻛــە ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﭘﺎری"ﭘﺮێﺰدێﻨﺖ". ﺋــەو ﺑﯿﻨﺎﯾــە ﻟــە ﻧێــﻮان ﺳــﺎاڵﻧﯽ ١٨٠٠دادا ﻫــﺎوﻛﺎت ١٧٩٢ﺑــﯚ ١٨٠٠ ﻟەﮔــەڵ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﺎری واﺷــﻨﺘﯚﻧﺪا ،دروﺳــﺖ ﻛــﺮا .ﺟﯚن ﺋﺎداﻣــﺰ ﯾەﻛــەم ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــﻮو ﻛــە ﻟە ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯿﺪا ژﯾــﺎ و ﻟــەو ﻛﺎﺗــەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﻮوەﺗــە ﺷــﻮێﻨﯽ ژﯾــﺎن و ﻛﺎری ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر. ﺳــﻮﭘﺎی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ١٨١٤دا زﯾﺎﻧێﻜــﯽ زۆرﯾــﺎن ﺑــە ١٨١٤دا ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﮔەﯾﺎﻧــﺪ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﻧﺎوﯾــﺎن دزی ،ﺑــەاڵم ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرﺗــﺪا ﺋــﺎوەدان
رەزەرﻓﯚرد ھﺎﯾﺰ ﺳــەرۆك ﺳــەردەﻣﯽ ﻟــە ﺧﻮاردﻧــەوەی ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛەﯾــﺪا، ﻛﺤﻮﻟــﯽ ﻟە ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯿﺪا ﻗەدەﻏە ﻛﺮد.
ﻣﺎرﺗﯿﻦ ﭬﺎن ﺑﻮرﯾﻦ ﻫەﺷــﺘەم ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــە .ﺋــەو ﯾەﻛــەم ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎرە ﻛــە ﻟــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە داﯾﻚ ﺑــﻮوە .ﻫەﻣــﻮو ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێــﺶ ﻣﺎرﺗﯿــﻦ ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە داﯾﻜﺒﻮوﻧە ﻛــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەژێــﺮ دەﺳــەاڵﺗﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎدا ﺑــﻮو و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯽ وەرﻧەﮔﺮﺗﺒﻮو. ﺑﻮرﯾﻦ وﺷــەی "ﺋﯚﻛەی" ﺑــﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻫەﻣــﻮو ﺟﯿﻬــﺎن ﺟێﻬێﺸــﺖ. ﻫەﻧــﺪێ ﻛــەس دەڵێــﻦ وﺷــەی "ﺋﯚﻛــەی" ﻟــە داﻧﺎﻧــﯽ ﺑــەدوای ﯾەﻛﯽ دوو ﭘﯿﺘــﯽ old Kinderhook دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە) .ﻛﯿﻨﺪەرﻫــﻮك ـ ﻧﯿﻮﯾــﯚرك( ﺷــﻮێﻨﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﭬﺎن ﺑﻮرﯾﻨــە .ﺋــەوﻛﺎت ﺑﻮرﯾــﻦ ﯾﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺑــە ﻧــﺎوی "ﺋﯚﻛــەی" دروﺳــﺖ ﻛــﺮد. ﻟــەو ﺳــەردەﻣەدا "ﺋﯚﻛەی" ﺑــە واﺗﺎی "زۆر راﺳﺘە" ﺑەﻛﺎر دەﻫﺎت. ﺗﯿﯚدۆر رۆزﭬﻠﺖ ﻧﺎوﻟێﻨﺎﻧــﯽ "ﺗێــﺪی" ﻟە ﺑﻮوﻛەﺷﻮوﺷــە ﺑــﯚ ﺳــەردەﻣﯽ ﺋــەو دەﮔەڕێﺘــەوە.
ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯽ ﺑدەر ﻟ ﺳﯿﺎﺳت ﻛﺮاﯾــەوە .دوای ﺋــەوە ﺟﯿﻤــﺰ ﻣﯚﻧــﺮۆی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﭼــﻮوە ﻧــﺎو ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛﻮﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﻛــە ﺋﺎوەدان ﻛﺮاﺑﻮوەوە. ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺑە ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯿﺎن دەﮔــﻮت ،ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﯾــﺎن ﺑﯿﻨــﺎی ﺳــەرۆك ١٨١١دا ﻧﺎوی ﻛﯚﻣﺎری .ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ١٨١١دا ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯽ ﻟەو ﺑﯿﻨﺎﯾە ﻧﺮا.
ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر ﺑەﺷــێﻮەی ﺑﺎزﻧەﯾــﯽ ﻻﻛێﺸــە و ژووری ﻛﺎرﻣەﻧــﺪە ﭘﻠــە ﺑــەرزەﻛﺎن ٥٠ ،ژووری دﯾﻜــە و ژووری ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ دەوڵەت ﻟە ﺑەﺷــﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯿﯿە. ١٩٤٢دا ﺑەﺷــﯽ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ١٩٤٢دا رۆژﻫــەاڵت ﺑــﯚ ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ زﯾــﺎد ﻛــﺮا .ﺋەو ﺑەﺷــە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ
١٩٧٧دا ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﺠــﺎر ﺑــﻮوە ١٩٧٧دا ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ رۆزاﻟﯿــﻦ ﻛﺎرﺗێــﺮی ﺧێﺰاﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎر .ﻟەو ﻛﺎﺗە ﺑەدواوە ﺋــەو ﺷــﻮێﻨە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ رەﺳــﻤﯽ ﺑــﻮوە ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر. ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ٦ﻧﻬﯚﻣــە و ١٣٢ ژوور ٣٢ ،ﺣەﻣــﺎم و ﺋﺎودەﺳــﺖ، ٤١٢دەرﮔﺎ ١٤٧ ،ﭘەﻧﺠــەرە٣٨ ،
ﻟــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻛﻮرﺗﻜــﺮاوەی ﻧــﺎوی ﺗﯿــﯚدۆر" ،ﺗێﺪی"ﯾــە .ﺗێــﺪی رۆزﭬێﻠﺖ زۆری ﺣــەز ﻟــە راو ﺑــﻮو ،ﺑــەاڵم رۆژێــﻚ ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﺗەﻗە ﻟە ﺑەﭼﻜــە ورﭼێــﻚ ﺑــﻜﺎت .ﺋــەو ﻛﺎت ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨەرێﻜــﯽ ﺑﻮوﻛەﺷﻮوﺷــە، ﺑــە ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟــەو ﭼﯿﺮۆﻛــەی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎرەﻛــەی ،ﻧــﺎوی "ﺗێﺪی" ﻟە ﺑﻮوﻛەﺷﻮوﺷەی ورچ ﻧﺎ. ﺟﯚن ﺗﺎﯾﻠر ﺑــە ﻫﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر ﺑــﯚ ﺧــﯚی دﯾــﺎری ﺑــﻜﺎت و ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی ﺗــەواو ﻛــﺮد ،ﻫــەر ﺑەﺑێ ﺟێﮕﺮ ﺑﻮو.
ﺟﻤﺰ ﺑﯿﻮﻛﺎﻧﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎرێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە ﻛــە زەﻣﺎوەﻧــﺪی ﻧەﻛــﺮدووە و ﻫەر ﺑە ﺳــەڵﺘﯽ ﻣﺎوەﺗــەوە .ﺑﯿﻮﻛﺎﻧــﺎن ﺑەدزی ﺑەﻧــﺪەی دەﻛــڕی و رەواﻧــەی ﺑﺎﻛﻮری واڵﺗﯽ دەﻛﺮدن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎزاد ﺑﻦ. ﺑﻨﺠﺎﻣﯿﻦ ھﺎرﯾﺴﯚن ﯾەﻛەم ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە ﻛــە ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺑــﯚ ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ راﻛێﺸــﺎ ،ﺑــەاڵم ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺧــﯚی و ﻫﺎوﺳــەرەﻛەی ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑــﻮون دەﺳــﺖ ﺑــﯚ ﭘﻼﻛــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺑﺒــەن، ﭼﻮﻧﻜەدەﺗﺮﺳﺎن. وارن ھﺎردﯾﻨﮓ زۆرﺑــەی ﻛﺎت ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯿﺪا ﺧﺎﻧەﺧﻮێــﯽ ﯾﺎرﯾــﯽ "ﭘﻮوﻛەر" ﺑﻮو.
19
ﻓﺮاﻧﻜﻠﯿﻦ رۆزﭬﻠﺖ ﯾەﻛــەم ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎرە ﻛــە ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺑﺮدە ﻧﺎو ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛەی ﺧﯚی. ھﺎری ﺗﺮوﻣﺎن ﺑﯿﻨﺎﯾﯿــﯽ ﭼــﺎوی زۆر ﻻواز ﺑــﻮو .ﺋــەو ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻣەﺗــﺮ ﭘێﺸــﯽ ﺧــﯚی ﺑــە ﺑﺎﺷــﯽ ﺑﺒﯿﻨــێ .ﺗﺮوﻣــﺎن ﻛﺎﺗێــﻚ وەﻛﻮ ﺳــەرﺑﺎز ﻧــﺎوی ﺧﯚی ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ﺷــەڕی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺟﯿﻬﺎﻧﯿــﺪا ﻧﻮوﺳــﯽ ،ﻧﺎﭼــﺎر ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﭼﺎوی ﻗﯚﭘﯿە ﺑﻜﺎت.
ﺷــەش ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻧــﺎوی ﺑﭽﻮوﻛﯿــﺎن "ﺟﯿﻤــﺰ" ﺑــﻮوە: ﻣﺎدﯾﺴــﯚن ،ﻣﯚﻧــﺮۆ ،ﭘﯚﻟــﻚ ،ﺑﯚﻛﺎﻧــﺎن، ﮔﺎرﻓﯿﻠﺪ و ﻛﺎرﺗەر ﭼﻮار ﺳرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋﻣرﯾﻜﺎ ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮان :ﻟﯿﻨﻜﯚﻦ، ﮔﺎرﻓﯿﻠﺪ ،ﻣﻛﯿﻨﻠﯽ و ﻛﻨﺪی ﺋەﻧــﺪرۆ ﺟﺎﻛﺴــﯚن ،ﺗێــﺪی رۆزﭬێﻠﺖ، ﻓﺮاﻧﻜﻠﯿــﻦ رۆزﭬێﻠــﺖ ،ﻫــﺎری ﺗﺮوﻣﺎن، رۆﻧﺎڵﺪ رەﯾــﮕﺎن ،ﺑﯿﻞ ﻛﻠﯿﻨﺘــﯚن ،ﺟﯚرج ﺑﯚﺷــﯽ ﺑــﺎوك و ﺟــﯚرج ﺑﯚﺷــﯽ ﻛــﻮڕ ﺋەو ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎراﻧــەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﻧە ﻛــە ﻫەوڵــﯽ ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯿــﺎن دراوە، ﺑەاڵم ﻫەوڵەﻛە ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوە.
وﯾﻠﯿﺎم ھﻨﺮی ھﺎرﯾﺴﯚن ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر ﺑﻮو. ﺳــﻮێﻨﺪﺧﻮاردﻧەﻛەی زۆر دوورودرێــﮋ ﺑــﻮو و ﻧﺰﯾﻜــەی دوو ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋــەوﻛﺎت ﻛەﺷــﻮﻫەوای واﺷــﻨﺘﯚن ﺳــﺎرد ﺑﻮو و ﻫﺎرﯾﺴــﯚﻧﯿﺶ ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺧــﯚی داﻧەﭘﯚﺷــﯿﺒﻮو .ﻫەر ﺑــەو ﻫﯚﯾەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﭘەﺳــﯿﻮی ﺑﻮو ﺋﺎﮔﺮﻛﻮژێﻨەوەی ﻫەﯾــە .ﻫەروەﻫﺎ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺗێﻨــﺲ و راﻛــﺮدن، ﻣەﻟەواﻧﮕــە ،ژووری ﺑﯿﻠﯿــﺎرد و ﻫﯚڵﯽﺑﯚﻟﯿﻨﮕﯽﻟێﯿە. ﻫەﻓﺘﺎﻧــە ﻧﺰﯾﻜەی ٦٥ﻫــەزار ﻧﺎﻣە ﺑﯚ ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ دێﻦ ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ١٠ﻧﺎﻣەﯾــﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەرۆك دەﺧﻮێرنێﻨــەوە. ﻛﯚﻣــﺎرەوە رۆژاﻧــە ﻧﺰﯾﻜــەی ﺳــێ ﻫــەزار و ٥٠٠ﭘﯿﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧــﯽ، ﻫــەزار ﻓﺎﻛــﺲ و ١٠٠ﻫــەزار ﺋﯿﻤەﯾــﻞ ﺑــﯚ ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ دەﭼێــﺖ .رۆژاﻧــەش ﻧﺰﯾﻜــەی ﺷــەش ﻫــەزار ﻛــەس ﺳــەرداﻧﯽ ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯽ دەﻛەن. ﭘﺎﭘــﺎ ژان ﭘــﺎی دووەم ﯾەﻛــەم ﭘﺎﭘــﺎ ﺑــﻮو ﻛــە ﺳــﺎڵﯽ ١٩٧٩ﺑــﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر ﻛﺎرﺗێــﺮدا ﺳــەرداﻧﯽ ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯽ ﻛﺮد. دوو ﺑﯿﻨــﺎی دﯾﻜــەی وەﻛــﻮ ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﻟــە ﻓەرەﻧﺴــﺎ و ﺋﯿﺮﻟەﻧــﺪا ﻫەﯾــە .ﺑﯿﻨﺎﻛــەی ﻓەرەﻧﺴــﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری و ﺑﯿﻨﺎﻛــەی ﺋﯿﺮﻟەﻧــﺪاش ﺑﻮوەﺗــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەو واڵﺗە.
ھﻧﺪێ وردەﻛﺎری ﻟ ژﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﺳرۆك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ رەﻧﮕــە زاﻧﯿﻨــﯽ ﻫەﻧــﺪێ ﭘﺮﺳــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ زۆرﺑەی ﺧەڵﻜﯽ ﺟﯿﻬﺎن ﺧﯚش ﺑێﺖ. ـ ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﻛﺘێﺒێﻜــﯽ ﺑــە ﻧــﺎوی "ﺧەﯾﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ زێــﺪی ﺑﺎوﻛــﻢ" ﻫەﯾــە .ﺋــەو ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٦ﺗﻮاﻧــﯽ ﻫەﻣــﻮو ﻛﺘێﺒەﻛــەی ﻟەﺳــەرﯾەك ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە و ﻫەر ﺑەو ﻫﯚﯾەﺷەوە ﺧەاڵﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺋەﳌﺎﻧﯿﺎ ﭘێ درا. ٢٠٠٥دا ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯿــﺎن ﻟــە وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ـ ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ و ﻫﺎوﺳــەرەﻛەی ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٠٥دا ﺷﯿﻜﺎﮔﯚ ﺑە ﺑڕی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و ٦٥٠ﻫەزار دۆﻻر ﻛڕی. ـ ﯾەﻛــەم ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری رەﺷﭙێﺴــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــە ﻛــە ﺣەزی ﻟــە ﻣﯚﺗە ﻧﯿﯿــە .ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﻛﺎﺗﯿﻚ ﮔەﻧــﺞ ﺑﻮو ﻟــە ﺳــﻮﭘەر ﻣﺎرﻛێﺘﯿﻜﯽ ﮔەورەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻣﯚﺗــە ﺑــە ﻧــﺎوی "ﺑەﺳــﻜﯿﻦ راﺑﯿﻨــﺰ" ﻛﺎری دەﻛــﺮد و رەﻧﮕــە ﻫــەر ﺋەﻣەش ﺑﻮوﺑێﺘە ﻫﯚی ﺋەوەی ﺣەزی ﻟە ﺧﻮاردﻧﯽ ﻣﯚﺗە ﻧەﻣێﻨێ. ـ ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ دووڕەﮔەﯾــە و ﻟــە ﺑﺎوﻛێﻜــﯽ ﻛﯿﻨﯿﺎﯾــﯽ و داﯾﻜێﻜــﯽ ﺳﭙﯿﭙێﺴــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿــە .ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﻟە ﻛﺘێﺒەﻛەﯾﺪا زۆر ﺑەﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ﻛێﺸــەی ﻧەﺗەوەﯾﯿــﯽ داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺋــەو ﻟــە ﮔەﻧﺠﯿــﺪا ﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﺋــەو ﻛێﺸﺎﻧەﺑﻮوە. ـ ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﻟــە ﮔەﻧﺠﯿــﺪا "ﻣﺎرﯾﺠﻮاﻧﺎ" و "ﻛﯚﻛﺎﯾــﻦ"ی ﺑــەﻛﺎر ﻫێﻨــﺎوە ﻛە دوو ﺟــﯚرن ﻟــە ﻣــﺎدەی ﻫﯚﺷــﺒەر .ﺋەو دەڵــێ ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑــەو ﻛﺎرەم ﻧﺎﻛــەم و ﺋەﻣــە ﺑەﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻫەڵــەی ﺳەردەﻣﯽ ﮔەﻧﺠﯿﻢ دەزاﻧﻢ. ـ ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﺟﮕەرەﻛێﺸــە ،ﺑــەاڵم ﮔﻮاﯾە دەﯾــەوێ واز ﻟــەو ﻛﺎرە ﺑێﻨــێ .ﺳــەﯾﺮەﻛە ﻟەوەداﯾــە ﻛە ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ، ﺟﮕەرەﻛێﺸﺎن ﻟە ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯿﺪا ﻗەدەﻏە ﻛﺮاوە. ـ ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﻟــە ﺷــﺎری "ﻫﯚﻧﻮﻟﻮﻟــﻮ" ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی ﻫﺎواﯾــﯽ ﭼــﺎوی ﺑــە دﻧﯿــﺎ ﭘﺸــﻜﻮﺗﻮوە ،ﺑــەاڵم دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛــﯽ ،ﻟــەﻻی ﻧەﻧﻜــﯽ ﻟە ﺋەﻧﺪۆﻧێﺰﯾﺎ ژﯾﺎوە. ـ وەك "ﻣﯿﺸــێﻞ"ی ﺧﯿﺰاﻧــﯽ ﺑــﺎس دەﻛﺎت ،ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﻛەﺳــێﻜﯽ رۆﻣﺎﻧﺴــﯽ و ﺑەﺳــﯚزە .ﺋــەو ﻫﯿــﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺳــﯚز و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛەی ﺑە زﻣــﺎن ﺑﺎس ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺑــەاڵم ﻫەﻣــﻮو ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺑﯿــﺮە و ﺑــەردەوام ﮔﻮڵ ﺑﯚ "ﻣﯿﺸــێﻞ" دەﺑﺎت. ـ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋەﮔــەر ﺷــەواﻧە ﻟــە ﻣﺎڵــﯽ ﺧــﯚی ﺑێــﺖ، ﺑــەردەوام ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧــﯽ "ﻫــﺎری ﭘﯚﺗــەر" ﺑــﯚ "ﻣــﺎﻻی" ﻛﭽــە ﮔەورەﻛــەی دەﺧﻮێﻨێﺘەوە.
www.wishe.net ﻟ ﻣﺎﭙڕی وﺷ ھﻣﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿك ﺑﺒﯿﻨ
ﭘﻮوﻟﯽ ﭘﯚﺳﺘە ﻟە ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
wishe@wishe.net
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳرﺑﺎز ﺳﺎﺢ دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟﻟﯿﻞ
ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
19
sarbaz@wishe.net
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟم
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
12
kawa@wishe.net
Heftenameyekî sîyasî giştîye
araakar4@gmail.com
0964(0)7502376262
ژﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳەرۆك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ
0964(0)7502386262 ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ﻫەوﻟێﺮ
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮەﻧﺪ
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
زۆرﯾﻨەﯾەكﻛەﺗەﻧﯿﺎ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚردەزێ
رﯾﺴﺘﯚراﻧﺘﯽ ﭘﺮۆژەی ﮔﺷﺘﯿﺎرﯾﯽ ﻛﯚڕەك ﺗﻟﻓﺮﯾﻚ ﻟﺳر ﭼﯿﺎی ﻛﯚڕەك
ژﻩﻣێﻚ ﺧﻮاردن ﻟﻪﺳﻪر ﻫﻪورهﻛﺎن ﺳﯚران /وﺷﻪ ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﺳــﱰاﺗﯿﮋی ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٥ﺑــﯚ ﻛﻪرﺗــﯽ ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﻟــﻪ ﻫﻪرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا داﻧــﺮاوه، ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﻮهﻧﺪﯾــﺪار دهﯾﺎﻧــﻪوێ ﻟــﻪ رێﮕــﻪی داﻫﺎﺗــﯽ ﺋــﻪو ﻛﻪرﺗﻪوه، رﻛﺎﺑﻪرﯾــﯽ ﻛﻪرﺗــﯽ ﻧــﻪوت ﻟــﻪ ﻫﻪرێﻤﻪﻛﻪﯾﺎﻧﺪا ﺑﻜﻪن. زۆرﺗﺮﯾــﻦ داﻫﺎﺗــﯽ ﻛﻪرﺗــﯽ ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﻟــﻪ ﺗﺎﻛــﻪ ﻫﻪرێﻤــﯽ ﺋﺎراﻣــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا ،ﺑﻪﻫﯚی ﴎوﺷــﺖ ﻫﺎوﯾﻨﻪﻫﻪوارهﻛﺎﻧﯿﻪﺗــﯽ. و ﻛﻮردهﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻋﻪرهﺑــﯽ ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ و ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق، دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ﮔﻪﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻫﻪرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ .ﻟﻪﮔــﻪڵ ﺋﻪوهﺷــﺪا ﻛــﻪ ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﻟــﻪو ﻫﻪرێﻤــﻪدا ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮه ﺳــﻪرﻧﺠﯽ ﮔﻪﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﺋﻪوروﭘﺎﯾــﯽ و ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﺎﯾــﯽ ﺑــﯚ ﻻی ﺧــﯚی راﺑﻜﺸــێﺖ ،ﺑــﻪاڵم
ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ﻛﻪرﺗــﻪ ﺑــﻪ داﻧﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳــﺘﻪرﭘﻼﻧێﻚ ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ ٢٠٢٥ دهﯾﺎﻧــﻪوێ ﭼﯿــﱰ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﻪﻛﻪﯾــﺎن ﺑــﻪ ﺗــﻪواوی ﭘﺸــﺖ ﺑــﻪ داﻫﺎﺗــﯽ ﻧﻪوت ﻧﻪﺑﻪﺳﺘێﺖ. ﺋﻪﻣــﻪ ﻟــﻪ دهﭬــﻪری ﺳــﯚران ﺑــﻪ ﺗــﻪواوی ﺑﻪرﭼــﺎو دهﻛﻪوێ .ﻟﻪﺳــﻪر ﭼﯿــﺎی ﻛــﯚڕﻩك ﻛــﻪ ﻫــﻪزار و ٨٠٠ ﻣﻪﺗــﺮ ﻟﻪ ﺳــﻪرووی ﺋﺎﺳــﺘﯽ دهرﯾﺎﯾﻪ، ﮔﻮﻧﺪێﻜــﯽ ﮔﻪﺷــﺘﯿﺎری دروﺳــﺖ دهﻛﺮێــﺖ .ﺋــﻪو ﮔﻮﻧﺪه ﮔﻪﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿﻪ ١٧٥ﺳــﻮﯾﺖ ،ﻫﯚﺗێﻠێﻜــﯽ ٦ ﻧﻬﯚﻣــﯽ ،ﺷــﺎری ﯾﺎرﯾﯿﻪﻛــﯽ ﻣﯚدێﺮن و ﺗﻪﻟﻪﻓﺮﯾﻜێﻚ ﻟﻪﺧﯚ دهﮔﺮێﺖ. ﭘێﺸــﻮهﭼﻮون ﻟــﻪ ﻛﻪرﺗــﯽ و ﺧێﺮاﯾــﻪ ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﺣﻜﻮوﻣــﻪت ﻫﻪﻧــﮕﺎوی ﻛﺮدهﯾــﯽ ﺑــﯚ ﻧــﺎوه .ﻫــﻪر ﻟــﻪو دواﯾﯿﯿﺎﻧــﻪدا ﺑڕﯾــﺎر ﻟﻪﺳــﻪر ﭘێﺪاﻧــﯽ ﭘێﺸــﯿﻨﻪی ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزاری دراوه .ﻫﻪروهﻫــﺎ
و ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزار دهﺳــﺘﻪی ﺷــﻮێﻨﻪوار ﻟــﻪ وهزارهﺗﯽ ﺷــﺎرهواﻧﯽ ﻛــﻪ ﭘێﺸــﱰ ﺑــﻪ ﯾﻪﻛــﻪوه ﺑــﻮون، ﺟﯿــﺎ ﻛﺮاوهﺗــﻪوه .ﺟﯿــﺎ ﻟﻪﻣــﻪش ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋﺎﻣــﺎدهﻛﺎری ﺑــﯚ ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯽ ﺑﺎﺷــﱰﯾﻦ ﺗﻮێﮋﯾﻨــﻪوهی زاﻧﺴــﺘﯽ ﻟــﻪ ﺑﻮاری ﮔﻪﺷﺘﻮﮔﻮزاری دهﻛﺮێﺖ. ﮔﻪﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿﻪﻛﻪی ﮔﻮﻧــﺪه ﺳــﻪر ﭼﯿــﺎی ﻛــﯚڕﻩك ،ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی دارﯾﻨــﻪوه ﺟێﺒﻪﺟــێ دهﻛﺮێــﺖ .ﭼﯿــﺎی ﻛــﯚڕﻩك ﺑﻬﻬــﯚی ﺑﻪرزﯾﯿﻪﻛﻪﯾــﻪوه ،ﺑﻪﺳــﻪر ﻫﻪرﭼــﻮار ﻻی ﺧﯚﯾــﺪا دهڕواﻧــێ .ﺑﻪﻫــﯚی ﻛﻪﺷﻮﻫﻪواﻛﻪﺷــﯿﻪوه ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــﻪ ٧ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺳــﺎڵ دهﺗﻮاﻧــﯽ ﻟﻪﺳــﻪر ﻫــﻪورهﻛﺎن ژﻩﻣێــﻚ ﺧــﻮاردن ﺑﺨﯚﯾﺖ. ﺳﻪرﭘﻪرﺷــﺘﯿﺎر ﺋﻪﻧﺪازﯾــﺎری ﺳــﻪاڵﺣﻪدﯾﻦ ﻋﻪﺑﺪوﻟڕﻩﺣــامن ﺑــﻪ رۆژﻧﺎﻣــﻪی "وﺷــﻪ" دهڵێ" ،زﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺴــﺎڵ ﻫێڵــﯽ ﺗﻪﻟﻪﻓﺮﯾﻜﻪﻛــﻪ ﻛﺎری دهﻛــﺮد و رۆژاﻧــﻪ زﯾﺎﺗــﺮ
ﻟــﻪ ﻫــﻪزار ﻛــﻪس ﻟــﻪو رێﮕﻪﯾــﻪوه دهﻫﺎﺗﻨﻪ ﺳﻪر ﭼﯿﺎی ﻛﯚڕﻩك". ﻛــﻪ ﺑﻮﻟﯿﻨــﺖ ﺗﯚرﻫــﺎن داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﻫﺎوواڵﺗﯿﯿﻪﻛــﯽ ﺷــﺎری ﺋﻪﺳــﺘﻪﻧﺒﻮوڵﻪ ،ﭘێــﯽ واﯾــﻪ داﻫﺎﺗﻮوﯾﻪﻛــﯽ ﮔــﻪش ﭼﺎوهڕێــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزاری دهﻛﺎت .ﺋــﻪو ﻛــﻪ ﺑــﯚ ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻫﺎﺗﻮوهﺗــﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟﻪﻧــﺎو ﺗﻪﻟﻪﻓﺮﯾﻜﯽ ﻛﯚڕﻩﻛــﺪا دهڵێ، "ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دهﺗﻮاﻧــێ ﭘﺸــﺖ ﺑــﻪ داﻫﺎﺗــﯽ ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺑﺒﻪﺳــﺘێﺖ و ﺋــﻪو ﭘڕۆژﻩﯾــﻪش ﯾﻪك ﻟــﻪ ﭘڕۆژﻩ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻮوهﻛﺎﻧﻪ". ﺑــﻪ ﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎرهﻛﺎﻧــﯽ دهﺳــﺘﻪی ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﻫﻪرێــﻢ ،ﺋێﺴــﺘﺎ ٥٠ﮔﻮﻧــﺪی ﺳــﻪردهﻣﯿﺎﻧﻪی ﮔﻪﺷــﺘﯿﺎری ﻟــﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫﻪﯾــﻪ. وﺗﻪﺑێــﮋی ﺋــﻪو دهﺳــﺘﻪﯾﻪ ﻧــﺎدر رۆﺳــﺘﯽ ﺑــﻪ رۆژﻧﺎﻣــﻪی "وﺷــﻪ" دهڵــێ" ،داﻫﺎﺗــﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﻣﺎن ﻟــﻪ ﻛﻪرﺗــﯽ ﮔﻪﺷــﺘﻮﮔﻮزار ،ﻧﺰﯾﻜــﻪی
٦٥٠ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺑــﻮو و ﭼــﺎوهرێ ٢٠١٥دا ﺑــﯚ دهﻛﻪﯾــﻦ ﻟــﻪ ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٥دا ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ و ٥٠٠ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺑــﻪرز ﺑﺒێﺘﻪوه". ﻟــﻪ دﯾــﻮی رۆژﺋــﺎوای ﺋــﻪو ﭼﯿﺎﯾــﻪ، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﻨﺎﯾﯿــﻪﻛﺎن ﺳــﻪرﻗﺎڵﯽ دۆزﯾﻨــﻪوهی ﻧﻪوﺗــﻦ .ﺋێﺴــﺘﺎ ﻫﻪرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎوهﻧــﯽ ﻧﺰﯾﻜــﯽ ٦٠ﺑﻠﯚﻛــﯽ ﻧﻪوﺗﯿﯿــﻪ و ﯾﻪدهﻛــﯽ ﻧﻪوﺗﯿﺸــﯽ ﺑــﻪ ٤٥ﻣﻠﯿــﺎر ﺑﻪرﻣﯿــﻞ ﺧﻪﻣﻠێــرناوه .زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــﻪ ٤٠ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑــﻮاری دۆزﯾﻨــﻪوه و دهرﻫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــﻪوت ﻟــﻪو ﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﻪدا ﻛﺎر دهﻛــﻪن .ﺑــﻪ ﭘێــﯽ رێﻜﻜﻪوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ﺑﻪﻏــﺪا و ﻫﻪوﻟێــﺮ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻪ رۆژاﻧــﻪ ٢٥٠ﻫــﻪزار ﺑﻪرﻣﯿــﻞ ﻧﻪوت ﻟــﻪ ﻫﻪرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻪوه ﻫﻪﻧــﺎردهی دهرهوه ﺑﻜﺮێــﺖ، ﺑــﻪاڵم ﺋﻪﻣــﻪ ﺑــﻪ ﻫــﯚی ﻛێﺸــﻪ ﺑﻪردهواﻣﻪﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺋــﻪو دوو ﻻﯾﻪﻧــﻪ ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺑــﻪ ﺗــﻪواوی ﺟێﮕﯿﺮ ﻧﻪﺑﻮوه.
ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﮔﯚﺷﺖ ﻟەﻧﺎو ﺷﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا
ﻓﯚﺗﯚ :ھﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎن
ﺋــەوەی ﻟــە ﺗﻮﻧــﺲ و ﻟــە ﻣﯿــﴪ روو دەدەن ﻟە ﺳــﯽ ﺳــﺎڵەوە ،ﻫەروەﻫــﺎ ﺋەوەی ﻟــە ﻣێــﮋەوە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻟــە ﻛﯚﻧــەوە ﻟــە ﺋێــﺮان روو دەدەن ،واﯾﺎن ﻛــﺮدووە ﻟێﻢ، ﭘەژﯾــﻮان ﺑﺒﻤــەوە ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑﯚ ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾــەی ﺧﯚﻣﺎن و ﺗــﺎ ﭘەﻧﺠﺎ ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ﻧەﻛەﻣــەوە .ﺋەوەش ﻟــە ﺑﺎرێﻜﺪا ﺋەﮔەر ﻟەو ﭘەﻧﺠﺎ ﺳــﺎڵەدا ﺷــەڕ و ﻛێﺸــەی وا ﻧەﯾەﻧــە ﭘێﺸــەوە ،ﻛــە ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗــﯽ ﺑﻮەﺳــﺘێﻨﻦ و وا ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑﻜەن راﺳــﺘﯽ ﻟــە ﭼەوﺗﯿــﺪا ﺑﺪۆزێﺘــەوە .ﺋەﮔەر ﭼﺘــﯽ وا روو ﺑــﺪا ﺋەوا ﺗﺎ ﺳــەت ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺑﺎﺳــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻧﺎﻛەﻣــەوە ،ﺑڕۆ ﺑﯚ ﺳــەت و ﭘەﻧﺠــﺎش .ﻟە منﻮوﻧــەی ﺋــەو واڵﺗەﯾﻠــەوە ﺗــێ ﮔەﯾﺸــﺘﻢ ،ﻛە ﭘﺮﺳــﯽ ﻫەڵﺒــﮋاردن و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺋێﻤە ﻧﯿﻦ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻫەﻣﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دووﺑﺎرە دەﻛەﻧەوە. دەرﻛــەوت ،ﭘﺮﺳــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻟێــﺮە ،داوای ﻛەﻣﯿﻨەﯾەﻛــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە ﺋەﮔــەر ﻧەڵێــﻢ ﺧــﻮازی ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﮋاردەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿﺸــە ﻟــەو ﻛەﻣﯿﻨەﯾــەدا .زۆرﯾﻨــە ،ﺧﯚی ﺑــە ﺑﺎﺳــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەوە ﺧﺎﻓــڵ ﻧەﻛــﺮدووە و ﺑەﻻﺷــﯿەوە ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧﯿﯿــە ﻫەﺑێ ﯾــﺎن ﻧەﺑــێ .ﺑﺎﺑــﺎی ﺳــەر ﺑــە زۆرﯾﻨــە ،ﻛــە دﯾﻨﺎرێﻚ ﻟــە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﻧﺎﺑﯿﻨێ ﭘێــﯽ واﯾــە ﺧــﻮا ﺑەﺷــﯽ وﯾــﯽ ﻛــەم داوە ،ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻧﺎزاﻧێ و ﺑــﯚ ژﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺑەرۆﻛــﯽ ﻫﯿــﭻ دەﺳــەاڵﺗێﻜﯽ ﺳــەر زەوی ﻧﺎﮔــﺮێ .ﺑﺎﺑــﺎی زۆرﯾﻨە دەﻧــﮓ دەدا ﺑــە ﭼﺘێــﻚ ،ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﻫەڵﺒﮋاردﻧەﻛﯽ و ﺑﺎﺷــﯿﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ دەرەﻛﯿــﺪا ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە زۆر ﺟــﺎر دەﻧــﮓ دەدا ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺳــەرﻛﻮﺗﯿﻨەوە و ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوەی ﻛەﻣﯿﻨەی واڵﺗەﻛەی ﺧﯚﯾﺪا. ﻟــەو واڵﺗەﯾﻠــەی ﻟــە ژوورەوەدا ﻧــﺎوم ﻫێﻨــﺎن ،ﺳــەرۆك ﻟەﺑەرﺋــەوەی دەﻧﮕــﯽ زۆرﯾﻨــەی ﺧەڵﻜــﯽ ﻫێﻨــﺎوە ،ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛەﻣﯿﻨــە ﻟــە ﻛﺎوێــﮋی ﻧــﺎو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــەوﻻوە ﻫﯿــﭻ ﻣﺎﻓێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﻧەﻛەوﺗــﻮوە .زۆر ﺟــﺎر ﺋەوەﺷــﯽ ﭘــێ زﯾﺎدەڕۆﯾﯿﯿــە .زۆرﯾﻨــەش ﻛــە دەﻧﮕﯽ ﭘێــﯽ داوە ،ﺑەﻻﯾــەوە ﮔﺮﯾﻨﻚ ﻧﯿﯿــە ﻟە ﺗﻮﻧﺲ ﺷــﻮﻛﺮی ﺑﻠﻌﯿــﺪ دێﺘــە ﻛﻮﺷــنت ،ﯾــﺎن ﻟــە ﻣﯿــﴪ ﺟﺎﻫﯿﻠێــﻚ دەﺑــێ ﺑــە وەزﯾــﺮی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘێﻚ دەﺑــێ ﺑــە وەزﯾــﺮی ﮔەﺷــﺘەوەری ،ﻛــە ﺋــەو دوو ﺑــﻮارە ﭘێﻨﺎﺳــەی واڵﺗەﻛــەن و ﺷــﺎدەﻣﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ وﯾــﻦ .ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺑﮋاردەﯾەﻛــﯽ ﺑﭽﻮوك ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎوەداﻧﯿــﺪا ،ﻛە ﺧﯚی ﻫﯿــﭻ ﻧﯿﯿــە ،ﺳــەرۆك ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺋــەوەی ﻧەرﻣــﯽ ﺑﻨﻮێﻨــێ ،دەﺑــێ ﺑە ﭘــﯚاڵ .ﯾﺎن دﯾﻮﺗــە ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا ،ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳــﯽ و ﺋەوەﻧﺪە ﺳــﺎڵەدا ،ﻧەك دەﻧﮕێــﻚ ﺑﮕــﺮە ﻧﻮوزەﯾەﻛﯿــﺶ ﻟــە ﺋﺎزادﯾــﯽ ﻫﻮﻧــەر و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻛﯚﻣەاڵﯾەﺗﯽ ﻫﺎﺗﺒێﺘــە ﺑﯿﺴــنت؟ ﺑﺎﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت ﻫــەر ﻣەﻛە .ﺋــەرێ ﻛــﻮا ﻫەڵﻮێﺴــﺘﯽ زۆرﯾﻨە ﻟەﻫەڵﺒﮋاردﻧﺪا؟ ﺑــە ﻛﻮرﺗــﯽ ،زۆرﯾﻨە ﻟــەو واڵﺗەﯾﻠــەدا ﻟە رێــﯽ دەﻧﮕﺪاﻧــەوە ﺑەاڵﯾەﻛــﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﺑــە دەﺳــەاڵت زۆر ﺧﺮاﭘــﱰ ﻟــە دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﻛــە دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ، ﺟــﺎران ﺑــە ﻫەڵﮕێڕاﻧــەوەی ﺳــەرﺑﺎزی و ﺧﻮێﻨڕێــﮋی دەﮔەﯾﺸــنت ﺑە ﻛﻮرﺳــﯽ .ﺋەو ﺑەاڵﯾــە ﻟــە ﻻﯾەﻛــەوە دەڵێ ﻣــﻦ ﺑە دەﻧﮕﺪان ﮔەﯾﺸــﺘﻮوم ﺑــە ﻛﻮرﺳــﯽ و زۆرﯾﻨەم ﻟــە ﭘﺸــﺘە .ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻛــﺮدووە ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــەت، ﻫــەر ﺑــە ﺟﺎرێﻚ ﻣــﺎف و ﺋﺎزادﯾــﺖ ﻟــێ زەوت دەﻛﺎ ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟــەو ﺑﻮارەﯾﻠــەدا ،ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﺋﺎﯾــﻦ و ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯿﺸــەوە ﻧﯿﯿــە .ﭼــﯽ روو دەدا ﺋەﮔــەر وەزﯾﺮی ﮔەﺷــﺘەوەری ﻟــە ﻣﯿــﴪ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻧەﺑــێ؟ ﻛــەی ﺋﯿﺴــﻼم رێﯽ ﺑــە ﮔەﺷــﺘەوەری داوە ﺗــﺎ ﻟەوەﺷــﺪا "ﭼﺎرەﺳــەر" ﺑــێ؟ ﯾــﺎن ﭼــﯽ دەﺑــﻮو ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺗﻮﻧــﺲ ،ﻛــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە و ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﭘﺎك ﻣﻮﺳــڵامﻧﺪا دەﺳــڕۆﯾﯿﻮە، رێــﯽ ﺑــە ﺷــﻮﻛﺮی ﺑﻠﻌﯿﺪ ﺑﺪاﯾــە ﺑــﮋی و ﺑەرﻫەڵﺴــﺘﯿﺶ ﺑــێ؟ ﺋــەردۆﮔﺎن ﺑــەر ﻟە ﻫەﻣــﻮو ﻛﯚڵﯿﻨەوەﯾــەك ،ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﭼەﭘﺎﯾەﺗﯿــﯽ داﯾــە ﭘــﺎڵ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەران ،ﻛــە ﭼەﭘﺒﻮون ﺷەرم و ﺷﻮورەﯾﯽ ﻧﯿﯿە .ﺋەرێ ﻛﻮا ﻫەڵﻮێﺴﺖ و ﻫەﺳﺘﯽ زۆرﯾﻨە؟ دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ وەك ﺑﯿﻨﯿــامن ،ﺑــﯚ منﻮوﻧــە ﻟــە ﻋێــﺮاق ،زۆر ﺟــﺎر ﺗەﻛﻨﯚﻛﺮاﺗێﻜــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی دەﻛــﺮد ﺑــە وەزﯾــﺮی داد ﯾــﺎن وەزﯾــﺮی ﭘﻼﻧﺪاﻧــﺎن. زۆر ﺟﺎرﯾــﺶ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﻫﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی دەﻻواﻧــﺪەوە" :ﺗەﻧﯿــﺎ دوور ﺑــﻦ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻛێﺸــەﻣﺎن ﻧﯿﯿە ﻟەﮔەڵﺘﺎﻧــﺪا" .ﻫەﻣﻮو دەﺳــەاڵﺗێﻚ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەوﭘەڕی دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚر و ﻓﺎﺷﺴــﺘﯿﺶ ﺑــێ ،رێــﺰ ﻟــە ﺑــﮋاردەی ﻛﯚﻣەڵﮕــە دەﮔــﺮێ .دەزاﻧــێ ﻟــەو ﺑﮋاردەﯾــەدا ﻛەڵــە ﻛەڵــەی ﻣێﮋووﯾــﯽ ﻫەڵﺪەﻛــەون ،ﻛــە ﺋــەو ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺑێ ﺧــەم ﺑــێ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯿﺎﻧﺪا .دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﺎﺗــﻜﺎ ﺑە ﻧﺎﭘــﺎك ﺑەﺑێ ﺑەڵﮕــە ﺑەاڵم ﺋەواﻧــەی ﻟــە رێــﯽ ﻫەڵﺒﮋاردﻧــەوە دێﻦ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﺑەرﺋــەوەی دەﻧﮕﺖ ﭘێ ﻧــەداون، ﯾــﺎن دەﻧﮕێﻜــﺖ ﻟێــﻮە دەرﭼﻮوە ،ﺧــﯚت و ﺣــەوت ﭘﺸــﺘﯽ راﺑــﺮدوو و داﻫﺎﺗﻮوت دەﺧﺎﺗەﻟﯿﺴﺘەوە. ﻫﯿﭽــﯽ ﭘــێ ﻧــﺎوێ ،ﻛــە ﻣــﻦ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﺧــﻮاز ﻧﯿــﻢ چ ﺋەﻣﯿــﺎن و چ ﺋەوﯾــﺎن ،ﺑەاڵم ﺋەوەﯾــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋێﻤــە و زۆرﯾﻨــەی ﻟەﻣــەڕ ﺋێﻤــە ،ﺗــﯚ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرێــﻚ دەر ﺑﻜە ﺑە ﻫەزار ﻧﺎری ﻋەﻟﯽ وەك ﻟە ﻣﯿﴪ ،ﺋەو ﺳﺒەﯾﻨێ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ دەزێﺘەوە.