Appartement & Eigenaar 2017-4 by Wonen Media

APPARTEMENT & EIGENAAR

MICROAPPART EMENT : compac t, centraal gelegen en betaa lbaar

www.appartementeneigenaar.nl jaargang 18 - 2017 - editie 4

AED: als elke seconde telt Project: renovatie van de binnentuin Professionele glazenwasser: de voordelen Roken: de regels binnen je gebouw

VCA*

• Dakrenovatie • Dakonderhoud • Dakbeheer • Dakveiligheid • Zonnedaken • Begroeide daken • Parkeerdaken

ELRO. EEN BETROUWBARE NAAM VOOR DAKEN Elro is al sinds 1987 specialist op en voor het platte dak. In de loop van de jaren is Elro uitgegroeid tot de expert op het gebied van dakbedekking, dakveiligheid, dakonderhoud en dakduurzaamheid. Vanuit onze vestigingen in Apeldoorn, Gorinchem, Alkmaar en Son zijn we actief in heel Nederland. Tot onze opdrachtgevers mogen we zowel bedrijven, instellingen als overheden rekenen; we werken onder andere voor woningbouwverenigingen, gemeenten, zorginstellingen, verzekeraars en pensioenfondsen, vastgoedbeheerders, verenigingen van eigenaren en institutionele beleggers. Topkwaliteit wordt gecombineerd met een professionele, betrokken aanpak en een hoog serviceniveau. Het resultaat: hoogwaardige daken mogelijk gemaakt door enthousiaste vakmensen met een schat aan kennis en ervaring.

Hoenderparkweg 48a

Wilt u meer weten over onze diensten en aanpak? Kijk op www.elroduurzamedaken.nl

T 0499 49 49 00

7335 GV Apeldoorn T 055 541 30 05 F 055 542 40 34 Avelingen West 27a 4202 MS Gorinchem T 0183 630 633 F 0183 637 512 Fluorietweg 16d 1812 RR Alkmaar T 072 540 77 70 F 072 540 95 80 Ekkersrijt 4503 5692 DN Son F 0499 49 49 09

Gefeliciteerd! Medewerkers van de volgende VvE beheerders hebben de toets Basiskennis VvE met succes afgelegd.

VvE Kennispeil Wie met een VvE te maken heeft moet veel weten, over weten regelgeving, bouwkunde, MJOP’s, belastingen enzovoorts. Dit geldt voor zowel appartementseigenaren als bedrijven die werken voor VvE’s. Maar waar haalt u die kennis vandaan? VvE Kennispeil is dé oplossing; een transparant platform waar u op een laagdrempelige manier zelfstandig online cursussen kunt doen. En dat tegen zeer lage kosten! VvE Kennispeil kost namelijk slechts € 25,- (excl. btw) per deelnemer per jaar. Interesse? Kijk voor meer informatie op www.vvekennispeil.nl!

VvE Kennispeil is een initiatief van Appartement & Eigenaar

INHOUD

VOORWOORD We zien het overal om ons heen; de huizenmarkt is weer enorm aan het aantrekken. Met als gevolg dat het kopen van een woning steeds lastiger wordt, met name in de Randstad. Zeker voor starters in deze contreien is het bijna niet meer te doen. Er is echter een duidelijke oplossing uit de markt: het micro-appartement. De woonruimtes worden voorzien van handige, compacte meubels waardoor je alsnog een ruimtelijk gevoel hebt. De gemeenschappelijke ruimtes worden

Micro-appartement 04.

daarnaast steeds belangrijker bij deze appartementen; hier vind je bijvoorbeeld een wasserette en gemeenschappelijke werkplek. De extra sociale contacten krijg je hier gratis bij! Een handige oplossing dus! Je leest er verderop in het magazine meer over. Veel leesplezier! Rene Ter Veer - Uitgever

COLOFON Wonen Media BV

Red levens met een AED 10.

VERDER IN DEZE EDITIE: Column VT2000

09.

Circulaire lift 14.

Postbus 2093, 1960 GB Heemskerk Telefoon 0251 207 400 Fax 0251 207 401 E-mail info@appartementeneigenaar.nl Internet www.appartementeneigenaar.nl Uitgever Rene ter Veer Hoofdredactie Monique Hoeksma Redactie Wendy Bosch, Guido van Loon Vormgeving Jessica Geertsma, Wendy Smit Advertentie-exploitatie Tim Hes, Rene ter Veer

Nieuws en producten

16.

ThinkLED

21.

Professionele glazenwassers

22.

Ledverlichting

26.

Column Langer Thuis Wonen

29.

Roken; wat is toegestaan?

30.

Fax 0251-31 04 05

Besluiten binnen de VvE

33.

of www.aboland.nl

Zorgeloos groen

35.

Abonnementenland is ook bereikbaar

Zo Wonen Wij

36.

@Aboland_klanten

ISSN 1572-185X Lithografie en druk VHP Drukkers, Heemskerk Cover AM Abonnementbeheer wordt verzorgd door Abonnementenland: Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 (â&#x201A;Ź 0,10 per minuut) I: www.bladenbox.nl (voor abonneren) (voor adreswijzigingen en opzeggingen) via Twitter. Stuur je tweet naar:

MICRO-APPARTEMENTEN: COMPACTE OPLOSSING OP KRAPPE WONINGMARKT

Even voorstellen: Eva Hekkenberg – ontwikkelingsmanager AM Paul Roodnat – projectontwikkelaar Synchroon B.V. Jesse Hupkens – student en bewoner van een micro-appartement

TREND

Huizenprijzen rijzen de pan uit, voor starters is het bijna niet te doen een woning te kopen, laat staan een woning in de stad. Het antwoord op deze problematiek: micro-appartementen. Compact, centraal gelegen en betaalbaar.

Uit onderzoek van Unicef blijkt dat de helft

of een apart gastenverblijf in het appar-

van de wereldbevolking in steden woont,

tementencomplex waar logées eventueel

in 2050 zal dit zeventig procent zijn. Met

kunnen overnachten.”

de ontwikkeling van micro-appartemen-

Eva Hekkenberg: “Ons eerste project is

ten wordt ingespeeld op de vraag naar be-

ontwikkeld tijdens de financiële crisis.

taalbare woningen in de stad.

Toen is het voormalig GAK-gebouw in Amsterdam getransformeerd naar een appar-

Waar licht de oorsprong van deze compac-

tementencomplex met compacte apparte-

te appartementen?

menten. Hiermee konden we inspelen op

Paul Roodnat: “Er is een aantal zaken dat

de enorme vraag naar betaalbare huur- en

hierbij een rol speelt. Wat je vooral ziet,

koopwoningen voor starters en studen-

is de enorme groei van één- en tweeper-

ten. Gemeenschappelijke voorzieningen

soonshuishoudens en dan met name de

spelen een belangrijke rol bij dit concept,

eenpersoonshuishoudens in de grote ste-

denk hierbij aan een gemeenschappelijke

den. Daarnaast zie je dat mensen de wo-

werkruimte met koffiebar en een aparte

ning anders gaan gebruiken. Zo wordt de

wasruimte. Het idee hierachter is dat de

stad veel meer gezien als de huiskamer

privéwoonruimte weliswaar compacter

waarin wordt geleefd, waarbij men zich

is, maar door het plaatsen van deze func-

aan het einde van de dag terugtrekt in het

ties buiten het appartement, hou je als

eigen appartement. En dan heb je nog de

bewoner evengoed voldoende woon- of

trend om steeds meer met elkaar te wil-

leefruimte over. Deze gemeenschappelijke

len delen. Dat is wat je ook terugziet in de

ruimten bieden ook luxe en kwaliteit aan

concepten rondom micro-appartementen,

de bewoners, denk bijvoorbeeld aan een

deze bevatten veel gedeelde voorzieningen

gemeenschappelijke sportschool of mis-

waarvoor allerlei functies kunnen wor-

schien wel bioscoopruimte? Vervolgens

den bedacht. Een dakterras bijvoorbeeld,

zijn we dit concept verder gaan ontwikke-

als gezamenlijke tuin en een kookstudio.

len en zijn we de wensen zijn van speci-

Maar denk ook bijvoorbeeld aan een was-

fieke doelgroepen uitgebreid gaan onder-

serette, een yoga-studio, een bibliotheek

zoeken.”

In 2050 woont 70 procent van de mensen in de stad BRON: Unicef AM

Grootste groei in de 4 grote steden

De verwachting is dat de vier grootste steden het meest groeien en in 2030 gemiddeld 15 procent meer inwoners zullen tellen dan in 2015. BRON: Centraal Bureau voor de Statistiek

Hoe zit dat met die doelgroepen? Voor wie zijn

onder de zogenaamde millennials (mensen ge-

deze appartementen bedoeld?

boren tussen 1980 en 2000, red.). Maar ook on-

Roodnat: “Het zijn met name stedelijke geo-

der mensen die een tweede woning in de stad

riënteerde doelgroepen bestaande uit één of

willen, met name om de betaalbaarheid ervan.

twee personen die zich vestigen in micro-ap-

We zijn nu ook aan het onderzoeken of deze

partementen. Leeftijd speelt hierbij geen rol.

manier van wonen ook voor ouderen interes-

We zien veel jongeren, denk hierbij aan stu-

sant is en wat hun wensen zijn op het gebied

denten, maar ook jongeren die aan het begin

van de gemeenschappelijke voorzieningen.”

van hun carrière staan kiezen vaak voor een

2,9 miljoen

micro-appartement. Daarnaast zien we ook

De gezamenlijke voorzieningen bij micro-ap-

Het aantal alleenstaan-

kansen voor expats, tweeverdieners zonder

partementen spelen dus een belangrijke rol.

den groeit. Waren er in

kinderen, second home en de zogenaamde

Hoe is het gebruik daarvan geregeld?

2000 ongeveer 2,3 mil-

‘emptynesters,’ ouders waarvan de kinderen

Roodnat: “Dat hangt af van de eigenaar of ei-

joen Nederlanders sin-

inmiddels het huis uit zijn, die graag in de stad

genaren van het pand. Gebruikelijk is om het

willen wonen in verband met alle faciliteiten

gebruik van deze gezamenlijke voorzieningen

van de stad.”

in een VvE te regelen en vast te leggen. In het

gle, in 2016 waren dat er ruim 2,9 miljoen. BRON: Centraal Bureau voor de Statistiek

huishoudelijk regelement kunnen afspraken Hekkenberg: “Micro-appartementen, of liever

over onder andere het gebruik, het onderhoud

gezegd compacte appartementen, zijn populair

en eventuele kosten worden opgenomen.”

2-in-1: bed én tafel Hoe woont dat nou, in zo’n micro-appartement, dat vroegen

was het opklapbed een logische keuze, omdat er geen aparte

we aan Jesse Hupkens, bewoner van Villa Mokum in Amster-

slaapkamer is. Bovendien zit er onder het bed een tafel. Als

dam. Jesse Hupkens: “Het is prima wonen hier, het is én be-

het bed is opgeklapt, komt er een tafel tevoorschijn om aan te

taalbaar én in de stad, ideaal. Een ander voordeel is dat ik een

zitten of aan te werken: heel handig. De gemeenschappelijke

woonruimte voor mezelf heb, ik hoef niets te delen met een

voorzieningen van Villa Mokum bestaan onder andere uit ge-

ander en ook geen rekening te houden met kamergenoten, in

meenschappelijke tuinen en terrassen. Bij mooi weer wordt

tegenstelling tot wonen in een studentenhuis. Het voordeel

hier veel gebruik van gemaakt. Ook de buurttuin is populair.

van een studentenhuis is dan wel weer dat je meer mensen

Het onderhoud wordt geregeld via de VvE. Heel in het begin

om je heen hebt, dat moet je nu wel zelf opzoeken.

heb ik nog weleens een vergadering bijgewoond. Zo was de

Omdat ik op zoek was naar woonruimte in Amsterdam en het

deur bij de fietsenstalling nogal onhandig, als je de fiets aan

heel lastig is om een fatsoenlijke kamer voor een fatsoenlij-

de hand had, dan was de deur bijna niet te openen, met name

ke prijs te vinden, hebben mijn ouders dit appartement ge-

vrouwen hadden hier moeite mee. Daar is toen een elektri-

kocht. Ik huur het appartement nu van mijn ouders. Toen het

sche deur voor in de plaats gekomen. Eigenlijk is alles ge-

appartement werd opgeleverd, kreeg ik de keuze tussen een

woon prima geregeld, ik woon hier goed en heb geluk gehad

waardebon van de MediaMarkt of een opklapbed. Voor mij

dat het op deze manier kon.”

TREND

Veel micro-appartementen zitten in het huursegment, waarom is dat? Hekkenberg: “Dat ligt vooral aan de doelgroep. Het zijn jongeren. Omdat ze zich nog niet definitief willen vestigen is er bij deze doelgroep veel vraag naar huur. Vaak staan ze aan de start van hun carrière en werken ze over een paar jaar wellicht in een andere stad of zelfs in het buitenland. Voor studenten is kopen sowieso geen optie. De meeste compacte appartementen zijn gericht op een snelle doorstroom.” Roodnat: “Je ziet ook gecombineerde projecten waarbij zowel koop als huurappartementen worden aangeboden.” Voor welke doelgroep zijn de koopappartementen dan? Hekkenberg: “Als het gaat om de aankoop van een micro-appartement zijn het met name de alleenstaanden en de ‘emptynesters’. Wat we echter ook zien is dat ouders een appartement voor hun kinderen kopen.” Wat zijn de verschillen tussen een regulier appartement en een micro-appartement?

Hekkenberg: “Je hebt al een compact appartement tussen de € 100.000,- en € 150.000,-. Daar is in Amsterdam geen reguliere woning voor

Roodnat: “Omdat de appartementen kleiner

te krijgen. De appartementen zijn beperkt in

zijn, zijn ze goedkoper. Daar staat tegenover

omvang, maar slim ingericht. Alle extra’s haal

dat je voor het gebruik van de gedeelde voor-

je uit de gemeenschappelijke ruimten. De

zieningen wel weer wat extra kosten maakt.

woonruimte telt gemiddeld tussen de dertig en

Maar je krijgt er wel veel voor terug. In onze

veertig vierkante meters. Waar mogelijk probe-

micro-appartementen maken we de voorzie-

ren we wel een aparte slaapkamer te realise-

ningen, zoals de keuken, de badkamer, een

ren, maar er zijn ook appartementen met een

bedstede zo compact en praktisch mogelijk,

opklapbaar bed in de wand. Juist omdat het

waardoor een klein appartement uiteindelijk

woonoppervlak schaars is, moet je goed kijken

toch heel veel ruimte, comfort en gebruiksmo-

naar wat iemand nodig heeft.”

gelijkheden heeft.”

Single in the city In Amsterdam en Utrecht bestaat ongeveer 53 procent van de huishoudens uit één persoon. In Rotterdam en Den Haag ligt dat percentage rond de 47. Dat verklaart waarom juist in deze steden micro-appartementen zo populair zijn. BRON: NOS Synchroon

d n e v e g n a a n o o t 50 jaar in gevelconstructies

Robertson Restyling BV Larserpoortweg 32 Postbus 199 8200 AD Lelystad Tel. 0320 267 878 www.robertson.nl 8

OVER ZOVEEL JAAR?

COLUMN

DAN LEEF IK WAARSCHIJNLIJK TOCH NIET MEER Vaak is dit de eerste opmerking die wij bij veel vergaderingen ho-

Tijdens iedere algemene ledenvergadering is het planmatig on-

ren als er gesproken wordt over het meerjaren onderhoudsplan

derhoud een vast agendapunt. Het is van groot belang dat uw

(MJOP). Bij een VvE - waarbij de belangrijkste doelstelling is om

complex in de juiste staat onderhouden wordt en er altijd naar

gezamenlijk je complex op een goede manier te onderhouden -

de toekomst wordt gekeken. Hierdoor komt de VvE niet voor ver-

komen verschillende vormen van onderhoud aan bod.

rassingen te staan. Het plan helpt u daarbij. Vervolgens kunt u na goedkeuring van de ledenvergadering de werkzaamheden op een

Van klachten en storingen tot het uitvoeren van contractonder-

efficiënte en effectieve manier laten uitvoeren.

houd. In deze column willen wij stil staan bij het meerjaren onderhoud of zoals wij dit liever noemen, het planmatig onderhoud.

VT2000 heeft alle kennis in eigen huis om voor uw VvE het plan op te stellen en de volledige bouwbegeleiding uit te voeren. Hier-

Vanaf de start van ons bedrijf, is onze visie om op basis van een

mee bent u verzekerd van een goed product en kunt u volledig

plan het planmatig onderhoud uit te voeren en hiervoor te spa-

ontzorgd worden.

ren. In dit plan worden de toekomstige uitgaven voor vervanging van dak, lift en de overige elementen van het complex vastge-

Wij hopen dat uw VvE ook een gedegen plan heeft zodat uw ap-

legd. Het plan heeft als doel om op de juiste momenten het onder-

partement goed wordt onderhouden en er geen extra bijdragen

houd uit te voeren en ervoor te zorgen dat de benodigde middelen

nodig zijn.

aanwezig zijn. Per slot van rekening moet er ook betaald worden. Duurzaamheid staat bij ons hoog in het vaandel. Voor enkele verenigingen wordt inmiddels een zogenaamd “groen” MJOP opgesteld. Hierbij zijn er ook subsidiemogelijkheden. Indien voor uw VvE het Modelreglement 2006 van toepassing is het bij akte geregeld en sinds kort is bij wet “verbetering van

Toke Ragetlie

VvE’s” vastgelegd dat u een onderhoudsplan moet opstellen of

VT2000

een % van de herbouwwaarde jaarlijks voor groot onderhoud

T: 085-0410500

moet reserveren.

I: www.vt2000.nl

ALS ELKE SECONDE TELT Je moet er niet aan denken, maar stel dat één van de bewoners een hartstilstand krijgt. Is er dan een AED in de buurt?

Volgens de cijfers op de site van de Hart-

woont. Je hebt namelijk wel mensen nodig

stichting krijgen elke week 300 mensen een

die het toestel kunnen bedienen. Woon je

hartstilstand buiten het ziekenhuis. De eer-

in je eentje op een boerderij, dan schiet je er

ste 6 minuten zijn cruciaal, waardoor snel

weinig mee op.”

handelen noodzakelijk is. Een AED kan dan

‘Het streven is om binnen 3 minuten iemand een schok toe te kunnen dienen. Dan heb je de beste overlevingskansen’ Cees Thijssen, directeur/eigenaar AED.nl 10

absoluut het verschil maken. Wat is een AED,

Wat is een AED eigenlijk precies?

hoe werkt het precies en waarom is het voor

Thijssen: “AED staat voor Automatische Ex-

VvE’s belangrijk om er eentje te hebben? Dat

terne Defibrillator. Het is een toestel dat door

vroegen we aan Cees Thijssen, directeur/ei-

middel van een elektrische schok het hartrit-

genaar van AED.nl.

me weer kan herstellen bij een hartstilstand.”

Dat zijn pittige cijfers van de Hartstichting.

Hoe gaat dat precies in zijn werk?

Cees Thijssen: “Zeker als je bedenkt dat in 70

“Op de borst van het slachtoffer plaats je twee

tot 80 procent van de gevallen mensen thuis

elektroden. Dat zijn, simpel gezegd, stickers

een hartstilstand krijgen. Veel AED’s hangen

met een draad eraan.” Thijssen vervolgt: “Dan

bij bedrijven, in winkelcentra, overheidsge-

volgt er eerst een meting van het hartritme,

bouwen en instellingen en dat is goed! Maar

een elektrocardiogram, die meet of er nog ac-

eigenlijk zou ieder huis ook een AED moeten

tiviteit is bij het hart. Is er een normale activi-

hebben. Helaas is dat vooralsnog financi-

teit, ons hart klopt 60 tot 80 keer per minuut,

eel niet voor iedereen haalbaar. Bij een VvE

dan is een schok niet nodig en zal het appa-

ligt dat anders. Door met alle eigenaren een

raat ook geen schok geven. Is het hart hele-

bijdrage te leveren vergroot je - tegen rela-

maal stil, omdat de persoon al is overleden,

tief lage investeringskosten - de veiligheid

dan geeft het apparaat ook geen schok. Ech-

op het gebied van (be)handelen tijdens een

ter, bij een hartstilstand staat het hart vaak

hartstilstand. Een ander bijkomend voordeel

niet helemaal stil, er is dan sprake van ka-

van een AED in een appartementencomplex

merfibrilleren. Dat wil zeggen dat door snelle

is dat je met meerdere mensen onder één dak

chaotische prikkelingen de kamers niet meer

VEILIGHEID

‘Een AED is een een relatief eenvoudig te bedienen apparaat waarmee men, en dat is bewezen, levens kan redden’ Cees Thijssen, directeur/eigenaar AED.nl

samentrekken, waardoor het bloed niet meer

ze Bedrijfshulpverlener (BHV) zijn of omdat

wordt rondgepompt. Wat je met de AED doet,

ze in de zorg werken.”

is in feite het hart resetten, zodat het hart weer gaat pompen. Bij iedere minuut die voor-

Hoe werkt dat met die trainingen?

bij gaat, zonder dat er iets gebeurt, gaat er zo’n

Thijssen: “Dat verschilt. Er zijn diverse pak-

8 procent van de overlevingskans af.”

ketten. Zo kunnen er bijvoorbeeld instructies op locatie, dus bij de VvE, worden gege-

Kan iedereen het apparaat zomaar gebruiken?

ven. Maar mensen kunnen ook een reguliere

“Ja, het toestel is relatief eenvoudig te bedie-

EHBO-cursus volgen, daar leer je natuurlijk

nen. De AED vertelt je namelijk precies wat

veel meer dan alleen het bedienen van de

je moet doen. Als je in staat bent om rustig te

AED. De kortste cursus duurt een uur, een re-

Cijfers en feiten

blijven en de instructies te volgen, dan is het

guliere EHBO-opleiding 10 tot 12 avonden.”

-- Jaarlijks krijgen zo’n

geen probleem om de AED te bedienen. Toch

15.000 tot 16.000 men-

is het handig om het een keer te oefenen.”

Moet je als je de AED gebruikt ook nog re-

Thijssen legt uit: “In een panieksituatie is het

animeren?

niet iedereen gegeven om rustig te blijven. En

Thijssen: “Ja, dat is wel de bedoeling. Je belt

als snel handelen essentieel is, dan is het jam-

112, start met reanimeren terwijl iemand de

mer als je eerst alle instructies moet volgen,

AED haalt en na het toedienen van de schok

voor je kunt handelen. Als je voor het eerst

reanimeer je ook weer. Het is een beetje een

met een AED werkt, dan gaat het wat minder

technisch verhaal, maar als het hart stopt met

vlot allemaal. Een training is daarom wel aan-

de pompfunctie en begint te fibrilleren dan

bevolen, ook al zijn er situaties bekend waar-

stroomt het hart vol met bloed en zwelt op. Zie

bij mensen zonder training of opleiding met

het als de motor van een auto die aan het ver-

succes een AED hebben ingezet. Wat je in de

zuipen is. Door de hartmassage masseer je het

praktijk vaak ziet is dat er in het appartemen-

hart weer compacter en kan er sneller weer

tencomplex wel mensen wonen die ervaring

een krachtige bloedcirculatie ontstaan. Met

hebben met reanimeren, bijvoorbeeld omdat

het oog op de zuurstofvoorziening, met name

sen een hartstilstand. -- Per dag sterven gemiddeld zo’n 33 mensen aan een hartstilstand. -- In 65-70% van de gevallen krijgt men in en rond het huis een hartstilstand. -- Elke minuut tot aan een schok met een AED daalt de overlevingskans met 10%. BRON: Hartstichting

VvE Kroonenburg & Houtlust Dhr. B. Kok “In ons appartementencomplex hangt al een

naar de hersenen, is het belangrijk dat de cir-

cent! De locatie van de AED is dus belangrijk.

culatie zo snel mogelijk weer op gang komt.

Daarover adviseren we vooral. Veel mensen

Als de hersenen te lang zonder zuurstof zitten,

denken ‘we hangen ́m bij de ingang’. Dat is op

treedt er schade op.”

zich wel aardig, maar bij een gebouw van 10 verdiepingen niet handig, als iedere minuut

Zijn er richtlijnen hoeveel AED’s er per be-

telt. Bovendien loop je bij de ingang het risico

woners moeten zijn?

dat iemand de AED steelt. Waar we ook naar

Thijssen: “We kijken naar de populatie en de

kijken is of er veel alleenstaanden in het com-

grootte van het gebouw. Hoe snel kan je de

plex wonen. Men zou zich dan af kunnen vra-

AED halen en weer terug zijn bij het slacht-

gen of de aanschaf van een AED dan zinvol is,

offer? Het streven is om binnen 3 minuten

want wie signaleert dan de hartstilstand? Wie

ingezet,

iemand een schok toe te kunnen dienen. Dan

gaat er dan actie ondernemen? Je hebt elkaar

volgen er wel jaarlijks

heb je de beste overlevingskansen en de min-

nodig om elkaar te redden, dat is iets om reke-

een stuk of tien bewo-

ste kans op blijvende hersenschade. Als je op

ning mee te houden.”

ners

hoe

de hulpdiensten moet wachten, dan duurt dit

men om moet gaan met

al snel 10 minuten, dit reduceert de overle-

Hoe vaak kan een AED worden gebruikt?

dit

Gewoon

vingskansen tot 10 à 20 procent. Kun je binnen

“In principe honderden keren”, legt Thijssen

om bij te blijven. Deze

3 minuten handelen, dan zit je op 60 tot 70 pro-

uit. “Bij de meeste AED’s hoef je na gebruik

aantal jaren een AED, maar daar is gelukkig nog nooit gebruik van gemaakt. Ondanks dat we het apparaat nog nooit

hebben

een

cursus

apparaat.

cursussen

volgen

bij de ambulancepost, die hier redelijk dichtbij is gevestigd. De AED is destijds aangeschaft vanuit veiligheidsoverwegingen. In ons appar tementencomplex, bestaande uit zo’n 60 appartementen, wonen vooral ouderen. We vonden het daarom wel belangrijk om een AED in het gebouw te hebben.”

‘VvE’s kunnen een AED prima zelf onderhouden’ Cees Thijssen, directeur/ eigenaar AED.nl 12

AED.nl bestaat 20 jaar! Om dat te vieren en om de AED meer onder de aandacht

brengen

bij VvE’s, heeft fabrikant ZOLL een AED beschikbaar gesteld. VvE’s konden op www.appart e m e n t e n e i g e n a a r. n l meedoen aan een winactie en uit alle ingezonden reacties is het appartementencomplex VvE Seringenplantsoen getrokken als winnaar. Op maandag 17 juli is de AED door Cees Thijssen uitgereikt aan bestuurslid Kristel Donker. Kristel Donker: “We waren al een tijdje bezig om een AED in ons appartementencomplex te krijgen en waren daarover in gesprek met de alleen maar de elektroden te vervangen. Deze

zelftest. Maar in de basis komt het allemaal op

kun je eenvoudig bestellen en zelf vervangen.”

hetzelfde neer. De prijzen variëren van tussen de € 1.100,- en € 2.500,-.”

Hoe zit het met het onderhoud? Is dat lastig

leden van de VvE. De voorzitter zag de winactie en heeft meegedaan. We zijn héél blij dat we de AED hebben gewon-

en duur?

Koop of lease?

Thijssen: “VvE’s kunnen dit in principe pri-

Thijssen: “Beide kan. Men kan een AED lea-

ma zelf. Er is een aantal dingen dat periodiek

sen, maar in de meeste gevallen worden ze

moet worden vervangen. De elektroden om de

gekocht. Leasen kan al voor minder dan een

2 jaar, omdat dan de plakkracht minder wordt.

euro per dag. We merken dat in de meeste ge-

De batterij die zorgt voor de schok moet elke 4

vallen de voorkeur uitgaat naar kopen. Een

à 5 jaar worden vervangen. Deze batterij zorgt

AED kost tussen de € 1.100,- en 2.500,-.”

cursus willen en meer

test van het apparaat. Het is een kwestie van

Nog even kort, waarom een AED in het ap-

een AED werkt. Een aan-

controleren of het lampje knippert en op tijd

partementencomplex?

dingen vervangen. In de praktijk blijkt echter

Thijssen: “Wekelijks krijgen we meldingen

ikzelf heeft hier al de

wel dat dit nog weleens wordt vergeten. Het

van AED’s die zijn ingezet. Ik verkoop graag

nodige papieren voor.

voordeel van een onderhoudscontract is dat

AED’s, maar hoor nog liever dat ze het verschil

Samen kunnen we nu

je zeker weet dat het onderhoud op tijd wordt

hebben gemaakt, dat ze een leven hebben ge-

aan de slag om de ove-

uitgevoerd, we komen dan jaarlijks langs en

red. Vandaar de ommezwaai naar de thuis-

rige bewoners voor te

men kan ons bij storing dag en nacht bellen.

situatie, omdat juist daar de meeste hartstil-

lichten en te enthousi-

Al met al scheelt het maar een paar tientjes of

standen plaatsvinden. Diverse VvE’s hebben

asmeren. Voor mij per-

je het zelf doet, of je laat het door bijvoorbeeld

inmiddels laten weten dat men het een fijn

soonlijk geeft het heb-

ons doen.”

gevoel vindt dat er een AED in het complex

ben van een AED in het

ook voor een wekelijks en dagelijkse zelf-

nen. Hij hangt ook al in het complex. Nu we de AED hebben kunnen we gaan inventariseren welke

bewoners

een

willen weten over hoe tal bewoners, waaronder

is. Het is een relatief eenvoudig te bedienen

complex een stukje rust.

Zijn er veel merken en soorten AED’s?

apparaat waarmee men, en dat is bewezen, le-

Het is een hulpmiddel,

Thijsen: “Er zijn verschillende soorten en mer-

vens kan redden.”

mocht er nood zijn, dan

ken, de ene is misschien wat helderder in de

kunnen we nu actie on-

uitleg, de ander heeft goedkopere elektroden

Lees meer op:

en weer een ander heeft misschien een betere

www.appartementeneigenaar.nl/aed

dernemen.”

VEILIGHEID

En de winnaar is…

CIRCULAIRE LIFT BEVRIJDT MARKT VAN VERSTIKKENDE WURGGREEP In amper een jaar tijd heeft Mitsubishi Elevator Europe vijftig circulaire M-Use® liften in Nederland weten te slijten. Het resultaat van onvermoeibaar missiewerk. Want veel partijen moeten wennen aan het idee dat de lift eigendom blijft van de fabrikant en ze alleen betalen voor het gebruik ervan.

Ze dachten er al ruim 10 jaar over na. Over hoe

markt te verkopen. “De markt was verwikkeld

ze de trend van materiaalverspilling kunnen

in een wedloop naar beneden, waarin werd be-

keren. Want dat ze liften kunnen maken die

knibbeld op materialen en componenten om

40 jaar lang meegaan en niet meer dan 0,2%

maar een zo scherp mogelijke prijs te kunnen

van de tijd in storing staan, is in de markt in-

bieden. Via langjarige onderhoudscontrac-

middels wel bekend. Dat bewijzen Mitsubishi

ten hoopten veel liftleveranciers toch nog wat

liften dubbel en dwars door elk jaar als beste

winst te maken. Aan die wedren naar de bodem

uit de bus te komen in wereldwijd onderzoek

hebben wij nooit meegedaan. Toen de markt

van liftadviseurs, naar storingspercentages

verschoof van de utiliteitsbouw naar woning-

en levensduur van componenten.

bouw hebben we daar een apart product voor ontwikkeld. We waren echter altijd volledig

Toch slaagde Mitsubishi er volgens Marketing

transparant wat je wel en niet kunt verwach-

Manager Bram van der Sanden niet vaak ge-

ten. Liften in de woningbouw worden nou een-

noeg in deze kwaliteit ook in de Nederlandse

maal minder intensief gebruikt dan in kantoren en andere utiliteit. Dat deden we dus buiten het Mitsubishi merk om, onder de vlag MEECON.” Tegelijkertijd tuigden ze in Veenendaal, waar het hoofdkantoor van Mitsubishi Elevator Europe zetelt, een soort lease-constructie op genaamd M-Use®. Hierbij kunnen klanten rekenen op nagenoeg storingsvrije liften tegen een vast jaarbedrag. Ze hoeven geen investering te doen aan het begin, hebben nergens omkijken meer naar en het risico en de kosten voor onderhoud, storingen en keuringen liggen volledig bij Mitsubishi. Voor het juridische probleem van aard- en nagelvastheid hebben ze ook een oplossing bedacht. Anders dan een lease-auto kun je een lift immers niet zomaar terughalen als de klant zijn maandbedrag niet betaalt.

inmiddels al met vijftig partijen contracten af voor de M-Use® lift. De bekendste daarvan is waarschijnlijk ABN Amro dat aan de Zuidas een circulair paviljoen neerzet. Veel minder in het oog springend, maar wel heel illustratief voor de kracht van het concept is volgens Sales Manager Nieuwbouw Ronald Koedam de lift die ze leverden voor een appartementencomplex in Rijssen. Het pand was nog geen veertien jaar oud, toen de bewoners hun voortdurend haperende lift helemaal beu waren en op zoek bezit en de lift bijna de enige manier is om je woning te bereiken? Via M-Use® kregen de bewoners niet alleen een lift die nauwelijks stoort; ze zijn over de hele looptijd van het contract van 40 jaar, per jaar ook nog eens 1500 euro voordeliger uit. Een besparing van liefst € 60.000,-.” Refurbished liften De initiële investering is volgens Koedam bovendien zo laag omdat de lift met een restwaarde in de boeken komt. Die restwaarde hangt af van de gebruiksintensiteit en de gebouwsituatie (hoe makkelijk halen we hem er weer uit), maar gaat veel verder dan de schrootwaarde. Met afvalbedrijf Remondis zijn bijvoorbeeld bindende afspraken gemaakt over het terugwinnen van edelmetalen uit de moederboards van de liftbesturing. Maar veel componenten zullen na afloop nog een tijd dienst En deze constructie biedt in veel gevallen precies de oplossing

kunnen doen in een andere lift. Bij Mitsubishi voorziet men

voor de patstelling waar veel bouwers en gebouweigenaren mee

dat er een markt in refurbished liften en liftcomponenten zal

worstelen: wie gaat betalen voor de kwaliteit op de lange ter-

ontstaan, zoals die er al is voor mobieltjes en laptops. “Ook dat

mijn? “Een aannemer die slechts één jaar garantie op een dak

draagt bij aan die restwaarde, die zich vertaalt in een lager jaar-

moet geven, kiest een andere dakbedekking dan wanneer hij 20

bedrag voor de klanten.”

jaar verantwoordelijk is voor de kwaliteit.”, aldus Van der Sanden. “Hierdoor worden veel gebouweigenaren na een paar jaar

Van der Sanden: “Het mooie aan M-Use® is dat het uiteindelijk

geconfronteerd met een kwaliteit waar ze niet blij van worden.

ook een eerlijkere verdeling van de kosten oplevert onder ge-

Met M-Use® doorbreken we dit fenomeen, doordat wij de initi-

bruikers. Als jij vijf jaar eigenaar bent van een appartement in

ële investering voor onze rekening nemen, topkwaliteit liften

een complex, betaal je met M-Use® ook maar vijf jaar voor een

plaatsen en de gebouweigenaar c.q. huurder alleen hoeft te be-

werkende lift en niet via een ingewikkelde spaarconstructie

talen voor het gebruik van de lift. We rekenen dus af op daad-

aan de VvE terwijl je al die jaren hebt moeten traplopen. Op het

werkelijk gemaakte ritten.”

moment dat je verhuist, ben je dat geld immers kwijt.

Toepasbaarheid in verschillende gebouwen

Blijkt een klant de lift minder vaak te gebruiken dan gedacht,

Aangespoord door Delta Projectontwikkeling werden expliciete

dan kan het leasebedrag bovendien omlaag. Dat is geen loze

duurzaamheidsdoelstellingen aan het plan toegevoegd. Delta

belofte, maar een reëel aanbod, want de lift zal immers ook lan-

ontwikkelt in Hoofddorp het circulaire bedrijvenpark 20|20 en

ger meegaan. Een auto die 10.000 kilometer per jaar rijdt heeft

zoekt naar de meest duurzame oplossingen voor alle gebouw-

immers lagere jaarlijkse onderhoudskosten, dan een auto die

onderdelen, van de funderingspaal tot en met de dakbedekking.

jaarlijks 50.000 kilometer aflegt. “Wij zien met onze sensoren

De M-Use® lift die Mitsubishi uiteindelijk leverde aan Delta is

feilloos wanneer en hoe vaak onderhoud nodig is.”

voorzien van een uitgebreid materiaalpaspoort. Veel componenten zijn uitwisselbaar en remontabel. Daarnaast houden

Leefbare aarde

sensoren de hoofdcomponenten van de liften voortdurend

Het allerbelangrijkste aan M-Use® vindt men het circulaire as-

goed in de gaten. De tractieschijf, de geleiders, de liftkabel en

pect: het zo verantwoord mogelijk omgaan met schaarse grond-

de deuren worden continu gemonitord. Zodra zich afwijkingen

stoffen en materialen. De hoogwaardige materialen gaan lang

voordoen krijgen de monteurs van Mitsubishi een seintje. Daar-

mee en aan het eind van de rit krijgt alles een nieuwe toepas-

door kunnen ze vaak al ingrijpen voordat een storing ontstaat.

sing. “Dat hebben we compleet in kaart gebracht en ligt vast in

Zo kunnen ze het lage storingspercentage garanderen. Dit bete-

die materiaalpaspoorten. Met M-Use® draagt Mitsubishi haar

kent op jaarbasis per M-use lift gemiddeld 70 uur minder stil-

steentje bij aan het leefbaar houden van de aarde. Zodat de ge-

stand dan het landelijk gemiddelde.

neratie die na ons komt ook nog goed uit de voeten kan.”

Na het NOW gebouw in Park 20|20 vorig jaar, sloot Mitsubishi

Meer informatie: www.mitsubishi-liften.nl

Mitsubishi

gingen naar een nieuwe. “Wat moet je ook, als je een penthouse

NIEUWS

Een overzicht van innovatieve producten, diensten en ontwikkelingen die voor VvEâ&#x20AC;&#x2122;s relevant en interessant zijn.

WINDMOLEN OP JE DAK Woningcorporatie Bo-Ex gaat een kleine windmolen testen op het dak van een flat. Het gebouw is tien verdiepingen hoog en staat in de Utrechtse wijk Overvecht. De windgenerator is ongeveer 3 meter hoog en de wieken draaien horizontaal als bij een draaimolen (en niet verticaal zoals gebruikelijk is bij windmolens). De opgewekte stroom wordt direct gebruikt in de gemeenschappelijke ruimtes. www.boex.nl

TOP 3 ENERGIELEVERANCIERS Welke energieleverancier biedt de beste prijs? Als je niet alleen kijkt naar de tarieven voor gas en elektriciteit, maar ook naar andere bijkomende kosten (zoals vastrecht en netbeheerkosten) en eventuele kortingen? In 2017 scoren onderstaande bedrijven tot nu het best: 1 Essent 2 Nuon 3 Pure Energie www.welkeenergieleverancier.nl

OPWEKKEND ZONWEREND Slim! Lamellen met ingebouwde zonnepanelen, die op hun beurt weer zijn voorzien van ingebouwde sensoren. Deze Solar Gaps zorgen dat de zonwering meebewegen met de zon voor een maximaal resultaat. Prijzig zijn ze wel, de goedkoopste versie is voor 390 dollar te reserveren via Kickstarter.com. www.kickstarter.com

NIEUWS

GADGET

WASSEN ZONDER STROOM Wassen zonder stroom, dat klinkt als een utopie, maar niet volgens het Haagse bedrijf Monono. Met hun Gentlewasher kan men altijd en overal een wasje draaien. De speciaal ontworpen wastrommel zorgt ervoor dat je kleren worden vermengd met water en wasmiddel. Slechts een minuut of 2 draaien aan de hendel en de was is schoon. Deze ‘wasmachine’ werkt namelijk op ouderwetse spierballenkracht! De wasmachine van de toekomst zal het niet worden, maar met zijn compacte afmeting en slechts 12 kilo wegend, is het wellicht handig om mee te nemen op vakanties.

SUBSIDIE AANSCHAF ZONNEBOILER

www.indiegogo.com

Wie nu een zonneboiler voor 4 personen aanschaft, profiteert van een aantrekkelijke subsidie. Kost zo’n boiler normaal rond de € 3.300,-, met subsidie zo’n € 1.500,-. Volgens Milieu Centraal is het rendement van een investering in een zonneboiler vergelijkbaar met een rente van 3% op een spaarrekening. www.rvo.nl/isde

PUBLICATIE VAN DE OVERHEID:

Boven prognose Zonnepanelen leverden in 2016 gemiddeld meer rendement dan verwacht. 2016: 3220 kWh 2015: 3250 kWh De jaaropbrengst van zonnepanelen wordt niet alleen bepaald door de technologie, oriëntatie en het aantal zonuren, maar ook door de hoeveelheid kracht van de zon, de zoninstraling. BRON: energiebusiness.nl

GEMEENSCHAPPELIJKE ROOKGASAFVOEREN SITUATIE: in

Woningen

appartementencom-

plexen of flatgebouwen zijn vaak voorzien van een

gemeenschappelijke

rookgasafvoer.

deze

gemeenschappelijke rookgasafvoer is per appartement een cv-ketel aangesloten. RISICO:

Uit

onderzoek

naar koolmonoxideongevallen blijkt dat ongevallen kunnen worden veroorzaakt door lekkende gemeenschappelijke rookgasafvoeren of verkeerd aangesloten ketels. Hierdoor komen rookgassen en mogelijk ook koolmonoxide vrij. BEWUSTWORDING: Gemeenschappelijke rookgasafvoeren zijn vaak weggewerkt. Bewoners zijn zich daardoor niet bewust van de aanwezigheid van rookgasafvoeren. Zij zijn zich nog minder bewust van de staat van onderhoud van deze rookgasafvoeren en eventuele risico’s op koolmonoxideongevallen. Om appartementseigenaren bewust te maken van dit probleem is een infoblad opgesteld. www.rijksoverheid.nl

KLIK KLIK KLIK… WIE IS DAAR? Eerst even checken voor wie je de deur opendoet, dat kan met Busch-WelcomePanel. Het XXL-touchdisplay met hoge resolutie geeft een duidelijk beeld van wie er voor de deur staat. Tijdens het gesprek kunnen - indien nodig - foto’s worden genomen. Dit doet het systeem overigens automatisch als iemand aanbelt en men niet thuis is. www.busch-jaeger.de/nl

MINI-INTERVIEW

‘Gevel gevaarlijk? De VvE is verantwoordelijk’ Gebouweigenaren zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van deze gebouwen dus ook voor de veiligheid van de gevel van het appartementencomplex. We vroegen Jacob Mink van Totalwall waarom het van belang is om de gevel te onderzoeken. Mink: “Naar aanleiding van diverse incidenten waarbij, bijvoorbeeld na harde wind, stukken van gevels naar beneden vielen is er onderzoek gedaan naar de oorzaak hiervan. Uit dit onderzoek bleek dat er bij deze gevels te weinig spouwankers waren gebruikt en de spouwankers die er wel waren in een slechte staat verkeerden. In 2007 heeft het toenmalig Ministerie van VROM daarom regelgeving uitgevaardigd waarin onder andere is aangegeven dat gemeentes in kaart moeten brengen hoe het gesteld is met de veiligheid van de gevels van hoogbouw.” Waarom is het voor gebouweigenaren belangrijk dit te weten? Mink: “Niet alle gemeenten zijn even voortvarend, het kan dus heel goed zijn dat er nog geen onderzoek is gedaan naar het gebouw waarin je woont. Woon je in een appartementencomplex gebouwd tussen de eind jaren '40 en begin jaren '80 en telt het complex 4 lagen of meer, dan is het raadzaam een onderzoek te laten uitvoeren, als dit nog niet is gedaan.” Wat gebeurt er tijdens zo’n inspectie? Mink: “Wij hebben ruim 20 jaar ervaring op het gebied van muurproblemen en het herstellen daarvan. Aan de hand van vastgestelde protocollen wordt het gebouw onderzocht. Zo wordt er bijvoorbeeld met behulp van een metaaldetector gekeken hoeveel spouwankers er zijn verwerkt. Daarnaast worden een aantal spouwankers vrijgemaakt zodat kan worden gecontroleerd of deze nog in goede staat verkeren. Op basis van deze inspectie wordt in het geleverde rapport een advies gegeven over eventueel te nemen maatregelen. Dit kan betekenen dat, om aan de huidige eisen van een veilige gevel te kunnen voldoen, de gevels van een gebouw moeten worden voorzien van speciale renovatie-spouwankers.” Wat zijn de kosten? Mink: “Dat is van diverse factoren afhankelijk, denk hierbij aan de hoogte van het gebouw, de bereikbaarheid enzovoorts. Een gebouweigenaar ontvangt van ons altijd een heldere offerte met duidelijk prijsafspraken en omschrijving van de werkzaamheden.”

REMINDER

IS DE COLLECTIEVE DRINKWATERINSTALLATIE NOG VEILIG? Eigenaren van collectieve drinkwaterinstallaties zijn wettelijk verantwoordelijk voor de veiligheid van deze installatie. Maatregelen nemen om legionellabesmetting te voorkomen hoort daar dus ook bij. Echter volgens Cor van de Wal, specialist op het gebied van bacteriologisch onderhoud van drinkwaterinstallaties is het niet best gesteld met de collectieve drinkwaterinstallaties van VvE’s. Tijd voor een reminder: wanneer is de collectieve drinkwaterinstallatie in het appartementencomplex voor het laatst gecontroleerd?

De komende tijd verrijzen er op minstens 28 plekken in Nederland grote zonneparken. Er staat nu ongeveer 2 GW aan zon-PV in Nederland en dat moet de komende zes jaar groeien naar 22 GW. En dat is dan 300 km2 aan zonnepanelen. BRON: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Van Lierop GROEN SOPPEN Klaar met de chemische schoonmaakmiddelen en op zoek naar een duurzaam alternatief? Dan ben je bij Marcels Green Soap aan het juiste adres. Hier vind je schoonmaakmiddelen die voor 99% biologisch afbreekbaar zijn, in verpakkingen van 100% gerecycled materiaal, betaalbaar en het ruikt nog lekker ook! www.marcelsgreensoap.nl

Conserveert & Herstelt Hout | Verdrijft Vocht Met 50 gemotiveerde medewerkers werken wij dagelijks vanuit verschillende vestigingen in Nederland en België aan restauratie en renovatie projecten. Van Lierop ontzorgt door het aanbieden van een totaalpakket voor:

Van Lierop

Houtinsectenbestrijding

2 Houtrestauratie 3 Gevelimpregnering

Van Lierop

4 Kruipruimterenovatie 5 Zwamsanering

6 Isochips® bodemisolatie 7 Kelderafdichting

8 Behandelen optrekkend vocht

Vestigingen Noord: Alphen a.d. Rijn | Assen Heerhugowaard 0172 43 35 14

info@vanlierop.nl Vestigingen Zuid: Boxtel | Echt | Mechelen (B) 0411 63 26 47

info@vanlieropzuid.nl

www.vanlierop.nl

5 6

VCA* & ISO 9001 gecertificeerd

(advertorial)

THINKLED:

GESPECIALISEERD IN LEDVERLICHTING THINKLED

In 2010 startte Peter Stolk zijn onderneming ThinkLED. Hij zag dat onder meer VvE's vaak erg hoge energiekosten hadden en tegelijkertijd groeide het besef dat ze een sociale verantwoordelijkheid droegen om duurzaam te zijn.

Door met zijn expertise op het gebied van ledverlichting een

dat wil niet zeggen dat de leverancier bereid is om de garan-

brug te vormen tussen fabrikanten van de meest hoogwaardige

tieperiode ook zo lang te laten zijn. ThinkLed was, vanwege de

ledtechnologie en zijn klanten – onder meer dus VvE’s – maak-

omvang van het project, wél bereid om daar een oplossing voor

te Peter het overstapproces gemakkelijk en inzichtelijk.

te vinden. Ze nemen die verantwoordelijkheid.'

ThinkLED denkt dus graag mee. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij

Er waren ook onvoorziene aspecten aan het project

twee VvE's in Amsterdam West. In 2008 werd er op het Wes-

'Een bepaalde verhouding van de armaturen moest met noodac-

terdok, aan de zuidoever van 't IJ, een opmerkelijk wooncom-

cu’s worden uitgebouwd waar ledindicaties opzitten, om te zien

plex in gebruik genomen. De appartementendichtheid is hierbij

of ze worden geladen of niet. Daar hebben we toch wel wat experi-

groter dan waar ook in Nederland. Maar van een krap gevoel

menten moeten doen om dat eindresultaat naar behoren te laten

is geen sprake, want door ruime binnenplaatsen te combineren

zijn, en dat heeft allemaal veel meer tijd gekost dan ingeschat.

met een slimme indeling is het geheel een luxueuze woonoptie

Ook van de exitbordjes bleken er twee keer meer te zijn dan we

met alle gemakken die de moderne mens zich kan wensen. En

dachten, en daar hebben we besloten nieuwe componenten voor

dat in hartje Amsterdam!

te gebruiken. ThinkLed is daar echter positief mee omgesprongen, in de vorm van: we hebben A gezegd, we zeggen ook B.'

De slimme verdichting die het gevolg is van deze manier van bouwen vraagt natuurlijk ook om slimme verlichting. Twee gro-

Hoe reageerden de bewoners op de nieuwe verlichting

te VvE’s van het complex, die samen zo’n 350 appartementen

'In eerste instantie zeiden mensen: het is best donker. Maar op

representeren, stelden zich daarom vijf jaar na oplevering de

dat moment was de noodverlichting nog niet aangesloten. Toen

taak om over te stappen op ledverlichting. De technische co-

die wel was aangesloten zeiden ze: het is een fantastisch, con-

ördinator van het project aan het woord: 'We zochten bewust

stant, vrij licht. Iedereen was enthousiast. Bij zo’n project als dit

naar een leverancier die verder wilde kijken dan het kant-en-

is het ook altijd goed als je niks hoort, als ze niet eens merken

klare product, bereid was om mee te denken. We vonden ook:

dat er iets veranderd is. Dat betekent dat mensen over het alge-

het moet groen zijn, en het moet recyclebaar zijn, en natuurlijk

meen tevreden zijn.'

is het belachelijk dat je dan prima armaturen weggooit. En zo zijn we in die voorselectie bij ThinkLED uitgekomen.'

Meer informatie: www.thinkled.eu

Was deze bereidwilligheid de enige overweging om voor ThinkLED te kiezen? 'Behalve dat je over energiebesparing praat, en initiële kosten, hebben wij nog een ander aspect ingebracht: de garantieperiode op de spullen. Normaal heeft een ledlamp een aantal branduren, en als je dat omrekent dan kom je op een aantal jaar uit. Maar

PROFESSIONELE GLAZENWASSERS:

GLASHEL DER & TRANSPARANT

Men neme een sopje, een spons en een wisser en ziedaar: schone ramen. Klinkt simpel, toch is ramenlappen echt een vak apart, zeker als het om de ramen van een appartementencomplex gaat. Waarom? Appartement & Eigenaar vroeg het aan een deskundige.

Glazenwasser, hoe word je dat? Boy Bolderman: “Ik ben als jochie van 16 begonnen in het bedrijf van mijn vader. Zowel mijn opa als mijn vader waren glazenwasser. Ik hielp regelmatig bij mijn vader, tot ik in 1999 besloot mijn eigen glazenwasserij te starten. Ik begon met een kleine wijk in Amsterdam en al het geld dat ik verdiende investeerde

Even voorstellen:

ik weer in het bedrijf. Dankzij hard werken en het áltijd nakomen van afspraken, begon mijn bedrijf te groeien. Particuliere klanten met eigen bedrijven huurden me ook in en zo kwam van het één, het ander. Ik heb alles in de praktijk geleerd. Tegenwoordig krijgen onze jongens wel een opleiding of hebben al een opleiding gevolgd en hebben een VCA-certificaat. Met zo’n opleiding is het eigenlijk net als met autorijden. Je leert de basis, zodat je zelfstandig verder kunt, maar het échte werk, dat leer je toch als je er dagelijks mee bezig bent. Het moet een handigheid worden.” Waarom zou je als VvE kiezen voor een glazenwasser die is gespecialiseerd in appartementencomplexen en VvE’s?

Boy Bolderman, directeur van VvE-schoonmaak

Bolderman: “Het voornaamste is wel omdat VvE’s een andere

Een ander belangrijk punt en veel mensen

GLAZENWASSER

‘Gelukkig zijn steeds meer VvE’s goed op de hoogte van de geldende regels’

weten dit niet, is dat niet alleen het bedrijf dat de werkzaamheden uitvoert aan het pand aansprakelijk is, maar de VvE in sommige gevallen zelf ook. Daar gaat het nog wel eens mis. Het is dus belangrijk om met een glazenwasser in zee te gaan die werkt volgens de laatste en meest actuele Arbo-regelgeving.” Hoe werkt dat dan in de praktijk? Stel, iemand is niet gezekerd, moet de VvE daar

behandeling nodig hebben dan bijvoorbeeld

dan ook op letten? Of is dat de verantwoor-

bedrijven. Je hebt te maken met mensen in

delijkheid van degene die aan het werk is?

hun eigen huis. We weten hoe het werkt met

Bolderman: “Een professioneel bedrijf instru-

de besluitvorming binnen VvE’s, kunnen des-

eert de medewerkers vooraf welke veilig-

gewenst tijdens vergaderingen uitleg geven.

heidsmaatregelen en -middelen nodig zijn.

Daarnaast is de communicatie heel belang-

Daar moeten de glazenwassers zich aan hou-

rijk. Laten weten wanneer je komt, zodat de

den. Deze afspraken delen we ook met de VvE.

bewoners alle ramen kunnen sluiten. Het

Zo kan een VvE verantwoordelijk zijn voor

klinkt heel logisch, maar er zijn zat bedrijven

deugdelijk materiaal, zoals een goedwerken-

die daarmee geen rekening houden, met alle

de gondel. In dat geval betekent dat dat de VvE

gevolgen vandien. Wanneer wij werken met

daar een stukje verantwoordelijkheid draagt.

een zogenoemde ‘Tuckerpole’ (een borstel waaraan een waterslang is gekoppeld, red.), dan spuit daar al snel zo’n 80 tot 100 liter water per uur uit. Als er dan een raampje op een kier staat… Een glazenwasser gespecialiseerd in VvE’s snapt dat de bewoners willen weten wat er gaat gebeuren. En wanneer. Komen er hoogwerkers? Moet de parkeerplaats vrij blijven? Het is een kleine moeite om de mensen vooraf goed te informeren. Ook als je onverwacht, bijvoorbeeld door slecht weer, niet kan komen.” Wat zijn aandachtspunten voor de VvE als ze op zoek zijn naar een gespecialiseerde glazenwasser? Bolderman: “Tja, ik zeg altijd ‘iemand kan mooie, bruine ogen hebben, maar dat zegt niets’. Vraag specifiek of het bedrijf is gespecialiseerd in VvE’s en vraag referenties. Doe onderzoek, kijk hoe lang een bedrijf al meedraait en durf vooral te vragen! Ga met elkaar om de tafel, een website kan er nog zo gelikt uitzien, dat zegt niets over de kwaliteit van het bedrijf, wel over die van de webdesigner. Let ook op de prijs. Een bedrijf dat ineens flink in prijs kan zakken omdat een ander goedkoper is, is niet geloofwaardig. Goedkoop is niet altijd de beste keuze. Kijk wat je er voor terugkrijgt. Zijn er mogelijkheden dingen tussentijds aan te passen, denkt het bedrijf met je mee? Ik wil geen kortetermijnrelatie met mijn klanten, ik ben op zoek naar trouwe klanten. Uiteindelijk word je als bedrijf wel afgerekend op je prestaties.

wensen en is dat haalbaar binnen dat budget? Hoe kunnen we onze dienstverlening optimaal aanpassen aan het budget? Daarin spelen we ook een adviserende rol. Dit is ook wel waar het onderscheid zit tussen reguliere glazenwassers en bedrijven die gespecialiseerd zijn in VvE’s. We denken mee en ontzorgen. De gemaakte afspraken en de kosten worden in het contract opgenomen, zodat iedereen weet waar hij/zij aan toe is.” Hoe ziet dat ontzorgen eruit? Bolderman: “We adviseren, denken mee en signaleren. Als we merken dat het nodig is vaker te komen, dan de afgesproken termijn, dan bespreken we dat en kijken we wat de mogelijkheden zijn. Ramen worden sowieso tegenwoordig veel sneller vuil. Het weer en stof spelen hierbij een grote rol, met name in de stad. Daarnaast kijken we ook altijd mee. Stel, we zien dat bij de kozijnen dat het schilderwerk begint te bladderen, dan melden we dit. Het is altijd prettig als een extra paar ogen meekijkt toch? Waar we ook rekening mee houden is dat veel schildersbedrijven willen dat de kozijnen minstens vier keer per jaar worden schoongemaakt, afhankelijk van het soort kozijn, in verband met de garantie. Dit bespreken we ook met de VvE, zodat ze aan de eisen van het schildersbedrijf voldoen. Een glazenwasser gespecialiseerd in VvE’s weet wat belangrijk is voor de VvE. Zo zitten bewoners echt niet te wachten op dagenlang een hoogwerker voor de deur. We zorgen altijd dat we binnen 1 à 2 werkdagen, afhankelijk van de grootte van het gebouw klaar zijn. Een hoge Gelukkig zijn steeds meer VvE’s goed op de

klantvriendelijkheid en servicegerichtheid

hoogte van de geldende regels. Juist omdat

is waar het om draait. En soms doe je net dat

dit stukje zo belangrijk is, spreken we dit ook

beetje meer, zien we rommel rondom het ap-

altijd door met de VvE. Het is belangrijk dat

partementencomplex liggen, dan ruimen we

je hierin samenwerkt. De VvE mag van ons

dat op.”

verwachten dat we volgens de regels werken.

‘Dé tip? Nawrijven met een schone, droge theedoek’ 24

Belangrijk is dat in het contract is opgenomen

Hoort het afnemen van het houtwerk stan-

dat de glazenwassers altijd volgens de laatste

daard bij het glazenwassen?

Arbo-regelgeving werken. Dan is het voor de

“Ja, houten kozijnen nemen wij standaard

VvE veilig.”

mee.” Bolderman legt uit: “Aluminium of kunststof kozijnen grondig reinigen is meer-

Wat zet je nog meer in zo’n contract, behalve

werk. Wij nemen de kunststof kozijnen ook

het werken volgens de laatste Arbo-regelge-

standaard af, maar dat is bij kunststof niet

ving?

voldoende. Die moeten periodiek grondig wor-

“Ik kan alleen maar uitleggen hoe het bij ons

den gereinigd en geconserveerd.”

werkt,” vervolgt Bolderman. “Ik ga sowieso altijd eerst persoonlijk langs bij het complex

Hoe zit het met de duurzaamheid als het

om een scan te maken van het gebouw. We

gaat om ramenlappen?

kijken naar de hoogte en welk materiaal moet

Bolderman: “Wij werken onder andere met

worden ingezet. Daarnaast is ook het budget

osmosesystemen, osmosewater is gefilterd

van de VvE een belangrijke factor. Wat zijn de

water waar helemaal niks in zit. Dit kan dus

geen kwaad voor het groen en het houtwerk. We proberen zoveel mogelijk met milieuvriendelijke middelen te werken en luisteren hierbij ook altijd naar de wensen van de VvE. We werken in ieder geval niet met schadelijke chemicaliën, ook niet op het gebied van spinnenbestrijding.”

‘Veel schildersbedrijven verlenen alleen garantie als de kozijnen minstens vier keer per jaar worden schoongemaakt’

Hoe krijgen jullie het toch voor elkaar om streeploos de ramen te lappen? Wat is de gouden tip voor de doe-het-zelf-ramenlapper? Bolderman lacht: “Een klein scheutje afwas-

terieel wordt lichter en efficiënter. Mijn eerste

middel door het water, investeren in een goe-

‘Tuckerpole’ was loeizwaar, tegenwoordig zijn

de wisser en nawrijven met een schone, droge

ze van carbon. De belasting tijdens het werk

theedoek. Kijk, voor ons is het dagelijks werk

wordt steeds minder, gelukkig.”

hè, daar komt het stukje vakmanschap ook echt om de hoek kijken. Wij moeten veel klan-

Kopje koffie glazenwasser?

ten per dag bedienen, dat betekent snel en ef-

Bolderman: “Ja, dát is dus het leuke van VvE’s.

ficiënt werken, netjes en streeploos.”

De ene biedt je een frisje, of een kop koffie aan, de ander vraagt of je een broodje wilt. Tuurlijk

Over goed gereedschap gesproken, hoe zit

zijn er ook mensen die het niet interesseert

het met de ontwikkelingen in de glazenwas-

hoe schoon alles is, maar over het algemeen

sersbranche?

zijn de mensen er blij mee en trots op. Het

Bolderman: “Er wordt continu doorontwik-

contact met de mensen is gewoon leuk.”

keld, alles wordt steeds beter, veiliger en duurzamer. Hoogwerkers worden beter, wer-

Lees meer op:

ken op accu’s en gaan langer mee. Het ma-

www.appartementeneigenaar.nl/schoonmaak

EENVOUDIG BESPAREN MET BEHOUD VAN HUIDIGE ARMATUREN

Zijn uw armaturen eigenlijk ook nog veel te goed om ze te vervangen door hun led-opvolgers...?

Hierin bent u ècht niet de enige!

Toch kunt ook u nú al profiteren van onze LED oplossingen in uw huidige armaturen! Los van de enorme besparingen op energie- en CO2-uitstoot, was het voor ons de uitdaging om: • • • • •

dit voor u zo simpel te maken, dat het eigenlijk niet (veel) meer is dan het verwisselen van een lamp; dit voor elk merk, soort èn type armatuur of Wattage mogelijk te maken; hierdoor één mooie, egale en uniforme uitstraling te creëren; ook de noodverlichtingen hiervan te kunnen voorzien; de investering zo laag te houden, dat deze binnen één, max. twee jaar is terugverdiend.

Toegegeven.....het was lang niet altijd eenvoudig, 't heeft even geduurd, maar......het is gelukt...! U kunt nu in "een handomdraai" van elk bestaand armatuur (zoals de Norton Spa, Philips, Hogro, Trilux, Multicare, etc.) een energie-zuinig LED-armatuur maken. U vervangt heel eenvoudig de huidige 8 Watt TL's, de PL-C's, PL-Q's, PL-T's, PL-s'sen of welke andere lichtbron dan ook, voor bijvoorbeeld onze:

LED-plaatjes • • • • • •

rond of rechthoekig; klein, middel of groot; diverse Wattages; warm of neutraal wit; met of zonder opalen diffuser; zeer eenvoudig te koppelen aan de driver-inverter-accu-unit.

LED T6-buisjes

(Vervangen de 8Watt TL-buisjes inclusief de noodstroom-units èn batterijen) • zeer eenvoudige plaatsing, controle èn vervanging; • zeer lange levensduur en bijna geen verlies aan lichtopbrengst; • zeer laag energieverbruik van totaal 4 Watt (75% besparing!); • grote autonomie van > 120 min. (60 min. is verplicht); • Geschikt voor continu-branden of alleen bij nood; • Lithium-Polymeer accu's v.z.v. dubbele laad-en ontlaadcontrole.

LED T5-buisjes met interne driver

• retro-fit en/of direct aansluiten, dus snel en makkelijk te installeren in ieder bestaand T5-armatuur; • vervangers voor de 6 en 8 Watt T5 TL’s;

Waarom moeilijk doen….?

Als het zo simpel kan…. T6 Accu LED TL 4 Watt, inclusief geïntegreerde noodaccu

….een totaaloplossing in één buisje!

LED T5-buisjes met externe driver noodstroom-unit

(idem als T6-echter:) • T5 dus ook in de smalste designarmaturen toepasbaar; • externe driver-inverter-accu-unit, dus per component te vervangen; • externe testknop en controle-LED, dus flexibel in de plaatsing; • zelfde lichtopbrengst als TL, dus ook geschikt als vluchtweg-verlichting.

Driver noodstroom-units

• alles-in-één in compacte behuizing (10,5 x 4,5 x 3,0cm.); • toepasbaar op LED-plaatjes en -TL's; • voorzien van milieu-vriendelijke LithiumPolymeer-accu; • dubbele laad èn status controle-chips (op accu en moederbord); • geen last van het zgn. geheugen-effect; • nauwelijks last van temperatuurwisselingen; • hierdoor een zeer lange en betrouwbare levensduur; • zeer scherpe prijs in vergelijking tot uw huidige noodpakketten.

....Maar, voldoen uw armaturen toch ècht niet meer aan uw eisen en moeten deze vervangen worden...dan hebben wij, ook voor uw specifieke situatie, de perfecte oplossing….bijvoorbeeld:

Eén slim, zuinig, mooi èn uniform LED-armatuur voor elke situatie! • • • • • • • • • •

zowel voor binnen als buiten (IP65, dus spatwaterdicht); stevige behuizing en vandalisme bestendige (IK10) opalen kap; schakelbaar tussen 7 en 4Watt; ca. 8mm. langer en breder dan uw huidige armaturen,....dus géén schilderwerk; leverbaar met sensoren waardoor een nòg grotere besparing mogelijk is; de meervoudig instelbare Sensor schakelt bij beweging en/of op daglichtniveau; automatisch terug te schakelen naar 20 òf 0%; sensoren kunnen draadloos gekoppeld worden...(bijv. beweging bij één, schakelt direct meerdere armaturen); leverbaar met interne noodstroom-module, blijft branden bij stroomuitval; te voorzien van vluchtweg-pictogrammen volgens de nieuwe NEN-EN-ISO 7010 norm.

Dit alles voor een hele concurrerende prijs...! Al met al een snelle en uitgebreide vervanger voor uw huidige Hogro, Philips, Lightronics, Norton, Multicare, etc.-armaturen...!

Voorbeeld van een gerealiseerde besparing: Oude situatie Aantal: Soort verlichting:

Wattage:

Branduren p/d:

Totaal Kwh:

T5 tl tbv noodverlichting + VSA

920

Galerij/gang verlichting PL-C 2x 11W + VSA

2234

Bergingverlichting PL-C 2x 11W + VSA

1752

Trappenhuisverlichting PL-Q 42W + VSA

4380

9286

Totaal per jaar:

9286

Verbruik nieuwe situatie Kwh:

1471

Energie besparing: Energiekosten per Kwh:

Totale besparing per jaar:

Nieuwe situatie Aantal: Soort verlichting:

Verbruik oude situatie Kwh:

Wattage:

Branduren p/d:

Totaal Kwh:

Emergency Led Tube 4W 280mm

245

LED Board 4W 140x40mm

263

LED Board 4W 140x40mm

350

LED Board 7W 180mm

613

7815 Kwh € 0,18

€ 1.407

CO2 uitstoot oude situatie:

4,29

CO2 uitstoot nieuwe situatie:

0,68

CO2 reductie per jaar:

3,61 ton

1471

Totaal per jaar:

Nog meer voordelen van onze led-verlichting zijn: • • • • •

ontwikkeld en ontworpen in Nederland; componenten worden laag belast, dus langere levensduur; hierdoor een grote besparing op de vervangingskosten; zowel in warm als neutraal witte lichtkleur; veel egaler lichtbeeld dan met de huidige lichtbronnen;

• • • •

lage inschakelstroom, dus veilig voor uw installatie; bijna geen uv-straling of hitte-opbouw, dus kappen vergelen niet meer; enorme besparing mogelijk op de vastrecht-kosten bij uw netbeheerder; een grote reductie van CO2 uitstoot en een positief resultaat voor de CO2 ladder.

De duurzaamheid en kwaliteit, van zowel onze producten als onze service, staan sinds 1993 als een huis. De professionele kwaliteit van een grote internationale organisatie, maar toch de innovatie, snelheid, toegankelijkheid, service en garantie.....gewoon vanuit Bodegraven. B2B-light is de exclusieve partner van Bortly® voor Europa. De productie en assemblage gebeuren zo veel als mogelijk in de eigen Bortly®-fabriek te SuZhou (China). Vanzelfsprekend wordt hier uitsluitend volgens de Europese veiligheidsrichtlijnen en normen gewerkt.

De fabriek is dan ook volledig BSCIgecertificeerd. Zowel in SuZhou als ShenZhen is er de beschikking over diverse productiefaciliteiten, een eigen engineering, laboratoria en een eigen continue kwaliteitscontrole. Wereldwijd leveren zij vanuit hier, zowel “retro-fit” LED-modules als kant en klare LED-armaturen.

GEHEEL VRIJBLIJVEND ADVIES? - Tel: 036 - 529 06 11 - E: info@b2b-light.nl - I: www.b2b-light.nl

Rijssenbeek Advocaten is ruim 25 jaar dé huisadvocaat voor VvE’s, bestuurders en beheerders. Als enige advocatenkantoor in Nederland hebben wij ons volledig gericht op het appartementsrecht. Daarnaast zijn wij specialist in het voor VvE’s belangrijke bouw-, huur-, verenigings-, en energierecht. Als dé landelijk specialist voor VvE’s heeft Rijssenbeek Advocaten een juridisch abonnement ontwikkeld voor doorlopende juridische ondersteuning, bijstand en actuele informatie op het gebied van het appartementsrecht. Daar ligt onze kracht en expertise. Inmiddels hebben ruim 3.500 VvE’s voor dit juridische abonnement gekozen. Zij proﬁteren al van onze hoge kwaliteit, praktische adviezen, snelheid en korte lijnen. U binnenkort ook? Voor een oﬀerte of meer informatie neem contact op via 026-443 42 49 of ojd@rijssenbeek.nl Rijssenbeek Advocaten - Velperweg 35-1 - 6824 BE Arnhem www.rijssenbeek.nl - T 026 - 443 42 49

CREËER MEER WOONCOMFORT Geniet van licht, lucht en ruimte op uw balkon. Creëer extra leefruimte met Solarlux balkonbeglazing. Bij mooi weer volledig open en anders heerlijk beschut tegen weer en wind.

SOLARLUX Nederland BV | Tel. 0548 631323 | www.solarlux.nl

Appartementsrecht Aan- en opbouw Opstalverzekering Energie Splitsingsakte Overtreding Incasso Rechtsbijstand Cursus

COLUMN

HOEZO LEVENSLOOPBESTENDIG!! Het is niet zo eenvoudig een exacte definitie te

kelijk wanneer een woning wordt aangeboden

geven van wat een levensloopbestendige wo-

als 55+woning of geschikt voor senioren. Vaak

ning nou precies is. Er bestaan veel verschil-

alleen maar dat het de bedoeling is dat er men-

lende omschrijvingen. Eén daarvan is “Een

sen van 55+ of senioren daar gaan wonen.

levensloopbestendige woning is een woning waar de structuren binnen de woning ervoor

Hoe dat kan?

zorgen dat de ruimten in de woning toegan-

Er worden in het Bouwbesluit geen extra eisen

kelijk, bruikbaar, bezoekbaar en uitgankelijk

gesteld aan het bouwen van woningen voor 55+

zijn”. Een woning dus waar je kunt blijven wo-

of senioren. Er worden wettelijk alleen extra

nen als je te maken krijgt met geestelijke en fy-

eisen gesteld aan de bouw van instellingen.

sieke beperkingen als gevolg van bijvoorbeeld

Een particuliere opdrachtgever of corporatie

ziekte, ongeval of ouderdom.

mag wel specifieke eisen stellen aan woningbouw.

Ik kies zelf liever voor een eenvoudige, uitgeklede definitie voor mijn doelgroep, mensen

U kunt er dus niet op vertrouwen dat u een wo-

van 55 jaar en ouder die nu alvast gaan naden-

ning krijgt waar u tot het laatst uit de voeten

ken over beter wonen nu en later. Deze is als

kunt. Het is zelfs maar zeer de vraag of zorg-

volgt: “Een levensloopgeschikte woning is een

verleners u mogen helpen in de ruimten waar u

woning die geschikt is voor (vrijwel) iedereen

hulp nodig heeft. Dit heeft te maken met eisen

of eenvoudig geschikt te maken is voor bewo-

die de Arbowetgeving stelt. Is het toilet op de

ning tot op hoge leeftijd. Ook in geval van gees-

juiste manier geplaatst, hoe is de relatie tussen

telijke of fysieke beperkingen of chronische

de slaap amer en de badkamer, draairichtingen

ziekten van bewoners”.

van deuren en nog veel meer.

Wanneer we dan kijken naar het momenteel

Woningen en appartementen zonder drempels

explosief gestegen aantal projecten die worden

waar wonen, slapen en baden op dezelfde ver-

aangeboden als “voor senioren”, “55+ wonin-

dieping zijn worden al aangeduid als geschikt.

Yvon Sterk,

gen” of “levensloopbestendig” dan zou je daar

Maar dat is helaas vaak niet het geval. Daarom

Specialist LLB&W

als mogelijk aanstaande bewoner toch heel blij

is het van groot belang dat u zelf weet waar u

bij 101woonoplossingen

van moeten worden. Maar wat zegt het nu wer-

op moet letten.

‘IK MAG TOCH WEL ROKEN OP MIJN EIGEN BALKON, BUURMAN?’ In 1991 kwam de tabaksindustrie met de slogan ‘Roken? We lossen het samen wel op.’ Maar hoe pak je dat aan in een appartementencomplex? Zijn er specifieke regels, wetten en richtlijnen voor? En welke rol kan de VvE spelen?

In Nederland rookt 24% van alle mensen van 12 jaar en ouder. Van al deze mensen rookt ongeveer 80 % dagelijks. BRON: ikstop.nl

ROKEN

Stel, de buurman geniet altijd van zijn sigaretje op het balkon. Maar als de wind verkeerd staat, kringelt de rook zo je appartement in. Of je buurman rookt binnenshuis, maar de ventilatie in het complex is zo beroerd dat je de rooklucht binnen ruikt. Prima dat je buurman rookt, maar daar wil jij dan geen last van ondervinden. Hoe los je dit samen op? Afspraak is afspraak Als VvE kun je ervoor kiezen om in het huishoudelijk reglement op te laten nemen dat roken in de gemeenschappelijke ruimten verboden is. Dit kan al aardig wat overlast voorkomen en maakt voor alle bewoners duidelijk hoe het ervoor staat. Tom Voeten van Clean Air Nederland adviseert daarnaast om als toevoeging mee te nemen dat er hoe dan ook geen overlast mag ontstaan. Voeten: “Wij kennen een situatie waarbij de voordeuren van de appartementen uitkwamen op het trappenhuis. In het trappenhuis gold een rookverbod, maar op het moment dat de voordeur van een eigenaar die rookte open-

”Je mag geen onrechtmatige hinder toebrengen aan je buren (art. 5:37 BW, red). Onder hinder wordt in principe ook het verspreiden van rook geschaard. Echter, omdat ook sprake dient te zijn van een onrechtmatige daad (art. 6:162 BW, red), lijkt het lastig om op grond hiervan succesvolle, juridische stappen te zetten.” Alice Kroeze, communicatieadviseur Alliantie Nederland Rookvrij

ging, trok er een rookwalm door het trappenhuis, waarvan andere bewoners last hadden. Dan is er sprake van overlast. Door de toevoe-

wet in werking. Dat is een regelgeving bedoelt

ging in het Huishoudelijk Reglement heb je

om burgers die in hun woonomgeving over-

dan wel een goed argument om het gesprek

last veroorzaken in het ergste geval uit huis

met iemand aan te gaan en mocht het nodig

te laten plaatsen. De burgermeester heeft met

zijn maatregelen te treffen.”

deze wet de mogelijkheid om sancties te treffen. Dat wil overigens niet zeggen dat iemand

Wetten & regels

om het roken van een sigaretje uit zijn of haar

Het invoeren van een anti-rookbeleid in de ge-

woning kan worden gezet. Er moet dan toch

meenschappelijke ruimten is geen probleem.

echt wel sprake zijn van continue overlast,

Je kunt echter bewoners niet verbieden om te

die al langer loopt en waarbij diverse bemid-

roken in het eigen appartement. Op grond van

delingspogingen zijn ondernomen, welke zijn

de Tabaks- en rookwarenwet mogen mensen

vastgelegd in een dossier. Wij krijgen regel-

in de eigen woning roken. Wie last heeft van

matig te maken met schrijnende gevallen, ik

de buurman of buurvrouw die op het balkon

denk daarom dat wanneer je de regels rond-

een sigaretje rookt, zal er samen uit moeten

om roken in het appartementencomplex van-

zien te komen. Door de Tabaks- en rookwaren-

uit de VvE goed regelt, je veel problemen kunt

wet, zijn de juridische mogelijkheden gering.

voorkomen.”

Beter dus om de lucht onderling te klaren. Wat als er niet met de buren te praten valt? Voeten: “Per 1 juli gaat de zogenaamde Aso-

√ CHECK Mechanisch afzuigsysteem in orde? Wie in de winter binnenshuis last heeft van sigarettenrook van rokende bu-

“Het ruiken van sigarettenrook is al een vorm van overlast. Eigenlijk is het net als met geluidsoverlast, als je het hinderlijk vindt, dan is er in feite al sprake van overlast” Tom Voeten van Clean Air Nederland

ren, heeft wellicht te maken met een slecht werkend, vervuild of verouderd mechanisch afzuigsysteem. Indien meer eigenaren hier last van hebben, kan er vanuit de VvE worden gekeken of er maatregelen nodig zijn en zo ja, welke. Een compleet systeem vervangen kan voor aardig wat, onvoorziene, onkosten zorgen. Een grondige reinigingsbeurt is een goed begin. Het advies luidt om bij een mechanisch ventilatiesysteem minstens eens in de zes jaar de ventilatiekanalen schoon te maken.

VORMSTABILITEIT

GELUIDSISOLATIE

BRANDVEILIGHEID

INBRAAKVEILIGHEID

VEILIGER EN COMFORTABELER WONEN. Normaal gesproken denken we niet aan een voordeur. Toch kan een eenvoudige vervanging door een Daloc Veiligheidsdeur van uw thuis een rustig, warm en veilig plekje maken, waar u en uw gezin zich veiliger en comfortabeler kunnen voelen dan waar dan ook. Hij heeft een slimme en sterke stalen constructie, die u beschermt tegen inbraak en brand. Bovendien is de vormvaste constructie bijzonder luchtdicht waardoor hij afdicht tegen tocht, geluid en giftige rook. Er is maar weinig wat u tegen zoveel zaken kan beschermen. Eventueel een super robot... Kijk voor meer informatie op daloc.com of bel 071 87 003 87 32

Veiligheidsdeur

BESLUITEN BINNEN DE VVE Door: mr. Kim Kroon, Van Till Advocaten

In de vergadering van eigenaren kunnen onder andere besluiten worden genomen over het beheer van de gemeenschappelijke gedeelten en zaken in het complex. Afhankelijk van hetgeen hierover in de splitsingsakte is bepaald dient voor het rechts-

JURIDISCH

geldig nemen van besluiten ter vergadering een quorum aanwezig te zijn, zie bijvoorbeeld artikel 37 lid 5 Modelreglement 1992. Vervolgens is van belang te noemen dat besluiten in beginsel worden genomen met een gewone meerderheid van stemmen, te weten: de helft van het aantal uit te brengen stemmen plus één. Bijzondere besluiten, bijvoorbeeld besluiten die betrekking

het dak, vertonen gebreken waardoor wateroverlast ontstaat.

hebben op het doen van uitgaven die een bepaald bedrag te

Dit veroorzaakt schade aan het gebouw. In de vergadering van

boven gaan, worden genomen met een gekwalificeerde meer-

juli 2016 wordt op enig moment besloten dat de lekkage van

derheid van stemmen. Zie hiervoor bijvoorbeeld artikel 38 lid 5

de dakkapellen op kosten van de betreffende eigenaar moeten

Modelreglement 1992 en artikel 52 lid 5 Modelreglement 2006.

worden verholpen en dat voorafgaand aan deze werkzaamheden insecten- en schimmelbestrijding dient te worden uitge-

Indien de vergadering een besluit bij (gekwalificeerde) meer-

voerd. Om dit alles te bewerkstelligen dient het houtwerk op

derheid van stemmen heeft genomen, dan zijn alle eigenaren

een bepaalde manier te worden behandeld. Het is bekend dat de

aan dat besluit gebonden. Ook de eigenaar of eigenaren die niet

aannemer al gipsplaten heeft aangebracht. Deze gipsplaten die-

met het besluit heeft of hebben ingestemd. De enige mogelijk-

nen te worden verwijderd om de betreffende werkzaamheden te

heid die de tegenstemmende eigenaar heeft om het besluit als-

kunnen uitvoeren, aldus het besluit van de vergadering.

nog van tafel te krijgen, is het starten van een procedure bij de kantonrechter waarin om de vernietiging van het betreffende

In de onderhavige procedure vordert de VvE onder andere me-

besluit wordt verzocht. De termijn om een dergelijke procedu-

dewerking van de eigenaar op straffe van dwangsommen. De

re te starten is kort. De wet bepaalt dat vernietiging moet wor-

VvE vordert verwijdering van de gipsplaten, zodat het houtwerk

den verzocht binnen een maand na de dag waarop de persoon

zichtbaar wordt. Een en ander totdat de bestrijdingswerkzaam-

in kwestie “kennis heeft genomen van het besluit” of daarvan

heden en de werkzaamheden die betrekking hebben op het her-

“heeft kunnen kennis nemen”.

stel van het houtwerk volledig zijn uitgevoerd.

Deze termijn wordt door de kantonrechter streng gehandhaafd.

De eigenaar heeft op zich geen bezwaar tegen het uitvoeren

In procedures die pas na een maand worden gestart, wordt de

van de werkzaamheden, maar hij is het niet eens met het tijd-

verzoekende partij niet–ontvankelijk verklaard en wordt het

stip waarop de VvE deze werkzaamheden wil laten uitvoeren.

verzoek niet inhoudelijk beoordeeld door de kantonrechter.

De eigenaar wil de werkzaamheden op een later moment laten

Indien de persoon in kwestie niet bij de vergadering aanwezig

uitvoeren, tegelijkertijd met de algehele reparatie van het dak.

is geweest en pas op een later moment kennis heeft kunnen

Als de dakkapellen op een eerder moment worden hersteld, dan

nemen van het besluit, wordt een overschrijding van de ter-

vervalt de daaraan verbonden garantie. Ook ten aanzien van de

mijn nog wel eens toegestaan. Echter, daar mag ook weer niet

bestrijdingswerkzaamheden is de eigenaar van mening dat het

te gemakkelijk vanuit worden gegaan. Van een eigenaar mag

efficiënter en voordeliger is om deze tegelijkertijd met de dakre-

worden verwacht dat hij navraag doet naar het verloop van de

paratie uit te voeren.

vergadering en de uitkomst van –op voorhand geagendeerdestemmingen.1

Alhoewel de rechter de voordelen inziet van de argumenten die door de eigenaar worden aangevoerd, wordt niettemin geoor-

Zoals gezegd zijn alle eigenaren, waaronder de tegenstemmen-

deeld in het voordeel van de VvE. De rechter neemt tot uitgangs-

de eigenaren, gebonden aan besluiten die door de vergadering

punt dat de vergadering in juli 2016 rechtsgeldig heeft besloten

worden genomen. Het uitgangspunt is dat deze besluiten die-

of –en zo ja wanneer- de werkzaamheden dienen te worden uit-

nen te worden nageleefd, ook als men zich niet kan vinden in

gevoerd. De eigenaar heeft geen vernietiging verzocht van het

een onderdeel van het besluit. Ter illustratie verwijs ik naar een

vergaderbesluit en is dus aan het besluit gebonden. Vanwege

uitspraak van de rechtbank Limburg van 4 mei 2017 (ECLI:NL:R-

het verstrijken van de termijn van één maand is het overigens

BLIM:2017:4101).

ook niet meer mogelijk om vernietiging van het besluit te verzoeken. De eigenaar in kwestie is gebonden aan het vergader-

Een eigenaar brengt in zijn zolderappartement dakkapellen

besluit nu hij heeft nagelaten de tijdige vernietiging daarvan te

aan. Het dak, waaronder de dakkapellen en de aansluiting op

verzoeken.

Multi Protect Nederland BV Multi Protect Nederland (MPN) is een specialistisch en erkend aannemersbedrijf. Onze opdrachtgevers zijn aannemers, gemeentes, woningbouwverenigingen, VvE’s, Rijksgebouwendienst en particulieren. Klantgerichtheid staat hoog bij ons in het vaandel. Overleg over en tijdens de werkzaamheden met opdrachtgevers en bewoners is vanzelfsprekend. Door het toepassen van sneluithardende producten zijn loopvoorzieningen overbodig en wordt de overlast tijdens uitvoering tot een minimum beperkt. Behandelen van trappen en bordessen

Rijbaan- en parkeervak aanduiding

Galerij ophoging, antislip toplaag, inclusief hwa en hekwerkaanpassing Bedrijfsactiviteiten • Antislip maken van galerijen, balkons, trappenhuizen en wandeldekken, eventueel inclusief het ophogen/opplussen en waterdicht maken hiervan. • Op enkele systemen is zelfs een 10-jaar verzekerde garantie mogelijk. • Afdichten van daken met complexe detailleringen. Waar het voor dakdekkers ophoudt, komen wij in beeld. • Behandeling van parkeergarages en hellingbanen. Zoals realiseren van antislip, afdichting, kleurvakken, belijning en het plaatsen van aanrijbeveiliging. • Aanbrengen van vloeibare 2-componenten scheuroverbruggende vloer- en daksystemen. • Kunststofvloeren op basis van pmma, polyurethaan en epoxy. Van coatingvloeren tot exclusieve gietvloeren. • Betonreparatie. Inclusief reiniging en injectiewerk. • Complete renovatie van buitenzijdes van gebouwen. Inclusief hekwerk en schilderwerk in samenwerking met onze schildersafdeling.

Ophogen van galerijen

Antislip maken van houten delen

Multi Protect Nederland BV heeft ook een schildersafdeling. Kijkt u eens op de site: www.mpn-schilderwerken.nl.

Multi Protect Nederland BV Handelsweg 25, 7461 JJ Rijssen Tel. 0548 – 513322 • www.multiprotect.nl info@multiprotect.nl Complexe dakafdichting • Galerijen / balkons • Detailafdichting • Parkeergarages / -daken • Naadloos dakwerk • Kunststofvloeren • Schilderwerk • Betonreparatie • Complete renovatie

(advertorial)

ZORGELOOS GROEN MET GROENKEUR GROENKEUR

GROENKEUR, hét onafhankelijke keurmerk voor: Vakmanschap Duurzaamheid Kwaliteit Garantie

Terreininrichting en groenonderhoud hebben effect op de uitstraling van een appartementencomplex. Groenkeur biedt Verenigingen van Eigenaren, hun beheerders en woningcorporaties meetbare kwaliteit van de groenvoorziening. De eisen die Groenkeur aan de bij haar aangesloten groenondernemers stelt, verzekeren opdrachtgevers van een vaste, hoge standaard in uitvoering en dienstverlening. Groenkeur is het enige onafhankelijke keurmerk in het groen.

denken mee. En omdat zij hun vak verstaan geven zij garantie op

Stichting Groenkeur stelt samen met ondernemers, opdrachtge-

hun werk. De Groenkeur-certificaten Groenvoorziening en Dak- &

vers en andere marktpartijen de ‘regels’ op waaraan aangesloten

Gevelgroen zijn bij uitstek geschikt voor nieuwbouw en ook bij re-

bedrijven moeten voldoen. Om haar onafhankelijke positie te waar-

novatie. Welk keurmerk u ook wenst de Groenkeur-ondernemer

borgen keurt een certificerende instelling de aangesloten bedrijven

ontzorgt gebouwen terreinbeheerders én verenigingen van ei-

en beoordeelt of het bedrijf aan de gestelde eisen voldoet. Zo ja,

genaren. De onafhankelijke controles van de bedrijven maken dat

dan verkrijgen ze het gewenste keurmerk en worden deze bedrij-

opdrachtgevers blijvend kunnen vertrouwen op de kwaliteit van

ven jaarlijks gecontroleerd. Bovendien voeren deskundigen uit de

hun leveranciers.

markt onaangekondigde controles uit. Zij bezoeken Groenkeur-bedrijven bij de opdrachtgever en beoordelen tijdens deze onaange-

Bedrijven met Groenkeur

kondigde controle of er daadwerkelijk volgens de Groenkeur-eisen

In 2017 zijn er 566 bedrijfscertificaten in omloop. Een overzicht van

wordt gewerkt.

alle bedrijven met een Groenkeur-certificaat staan op www.groenkeur.nl. De website biedt altijd een actueel overzicht. Hier kan ook

Goede kwaliteit ontzorgt

de geldigheid van certificaten worden geraadpleegd.

Kwaliteit is het sleutelwoord bij Groenkeur. Naast een goed geoliede bedrijfsvoering heeft iedere Groenkeur-ondernemer vakbe-

Stichting Groenkeur

kwaam en gediplomeerd personeel in dienst. Hierdoor wordt elk

E info@groenkeur.nl

project uitgevoerd door vakmensen. Groenkeur-ondernemers zijn

I www.groenkeur.nl

eigenzinnige vakmensen met een groen hart. Ze zijn kritisch en

@groenkeur.nl

359

STERK STAALTJE HERGEBRUIK De tegels in de gemeenschappelijke tuin lagen schots en scheef. Daar moest nodig wat aan gebeuren. Maar dan wel professioneel. En duurzaam. Zo gezegd, zo gedaan. Een mooi voorbeeld van hoe functioneel en mooi prima samengaan.

ZO WONEN WIJ

Appartementencomplex Oe Thant bestaat uit 128 appartementen in U-vorm. De 6 entrees komen allemaal op dezelfde binnentuin uit. En die was nodig aan een flinke renovatie toe. Zo kwam de toenmalige technische commissie, bestaande uit de heer Kaas en de heer Kokshoorn in contact met hoveniersbedrijf Koornneef de Lier. Wat moest er precies gebeuren? Kaas: “We hadden heel erg veel kuilen in de bestrating. Die zijn met name ontstaan door het rijverkeer. We hebben een grote tuin voor de deur, als er wordt verhuisd of mensen moeten zware spullen naar binnen dragen, dan rijden de auto’s het terrein op. Logisch, maar de bestrating heeft er wel onder te leiden. Voor zover wij weten is de bestrating nooit eerder aangepast en ligt deze er al vanaf het begin in, hij was dus wel aan een flinke opknapbeurt toe. Uiteindelijk hebben we als technische commissie besloten om het grootste gedeelte van de bestrating schoon te laten maken, te hergebruiken en een deel te vervangen. In het MJOP was, juist omdat deze situatie al een tijd speelde, rekening gehouden met de uitvoering van de herbestrating. We stonden dus niet voor onverwachte kosten.” Koornneef: “Alle bestrating is voor hergebruik schoongemaakt met een hogedrukreiniger. Vervolgens zijn er opsluitbanden aangebracht, voor we met herbestraten zijn begonnen. Door het ontbreken van deze opsluitbanden was in de loop der jaren de bestrating als het ware uit elkaar gereden. Er waren kieren ontstaan, waar dan weer onkruid tussen gaat groeien, die zo de bestrating nog verder uit elkaar duwt.” Waren er speciale wensen? Koornneef: “Het belangrijkste was dat er zoveel mogelijk materiaal werd hergebruikt bij het herbestraten van de binnentuin. Daarnaast moesten de borders zo veel mogelijk intact blijven en hebben we dus opsluitbanden aangebracht langs de borders. En alles moest het liefst met zo min mogelijk overlast voor de bewoners worden uitgevoerd.” Kaas: “We hebben eigenlijk een soort bestraat plein. In dat WAT:

Herbestrating binnentuin

plein bevindt zich een grote treurwilg. Die heeft nog wel voor

WAAR: VvE Oe Thant te Rijswijk (zh)

een uitdaging gezorgd. Rondom deze boom kunnen de au-

WIE:

John Kaas voormalig bestuurslid

to’s keren, waardoor de bestrating daar in de loop der jaren

van de technische commissie en

behoorlijk was verzakt. Daarnaast drukten de wortels van

Arjan Koornneef eigenaar van

deze boom de bestrating omhoog en kwamen ze er zelfs hier

full-service hoveniersbedrijf

en daar doorheen. Om dit op te lossen is er aardig wat extra

Koornneef de Lier

zand gestort alvorens er bestraat kon worden en zijn er her en der wat wortels verwijderd.”

Koornneef: “Al met al is de gehele bestrating,

vierkante meter. Deze waren nogal vrij fors

dus niet alleen rondom de treurwilg, opge-

in de prijzen. Toen we bij Arjan terechtkwa-

hoogd met circa 200 kuub zand.”

men, hadden we direct al een goede indruk en ook zijn offerte sprak ons aan. Na de prijs-

Hoe is Koornneef De Lier er bij betrokken ge-

onderhandelingen met Arjan is het resultaat

raakt?

voorgelegd aan de VvE waarna goedkeuring

Koornneef: “We werden telefonisch door de

tot uitvoering werd verkregen.”

technische commissie van de VvE benaderd,

men had een vergadering gehad met de VvE

Was dat lastig om de overlast te beperken

over de binnentuin en wilde een indicatie

met al die portieken die op deze binnen-

van de kosten.”

tuin uitkomen?

Kaas: “Via de gele gids. We hadden al een of-

Kaas: “Dat is vrij behoorlijk en goed meeden-

ferte liggen van een goede relatie, maar die

kend opgepakt door Arjan. De boel is gedeel-

was dermate duur dat we verder zijn gaan

telijk en gefaseerd opengegooid. Iedereen

kijken. De complexheid van de bestrating, de

wist dat het even ongemakkelijk zou zijn,

grote verscheidenheid aan vormen en de vele

natuurlijk wil je het liefst dat zoiets binnen

rondingen rondom de plantenperken zorg-

een dag is gerealiseerd, maar dat kan nu een-

den voor een aardige uitdaging. Veel offertes

maal niet.”

gingen via internet met prijsvoorstellen per

Koornneef: “Ja inderdaad, we hebben niet

ZO WONEN WIJ

de hele bestrating er in één keer uitgehaald.

Het is wel een mooie tuin, maar de bestrating

Dat kon sowieso niet, want we moesten de

is meer van het functionele soort. Daarom

schoongemaakte stenen ook weer ergens op-

is destijds vanuit de technische commissie

slaan om opnieuw te verwerken. ’s Avonds en

van de VvE ook besloten de bestrating zo veel

in het weekend hebben we kunststof rijpla-

mogelijk te hergebruiken.”

ten neergelegd, zodat de mensen zonder

Koornneef: “Het merendeel van het materi-

problemen naar binnen konden. Waar nodig

aal konden we prima gebruiken en wat we

hebben we gedeeltes afgezet met hekken.

tekortkwamen, omdat sommige stenen er

Voor wat betreft het aantrillen en graven en

toch te slecht aan toe waren, hebben we bij-

de bijbehorende geluidsoverlast, daar ont-

besteld.”

kom je nou eenmaal niet aan. Maar daar hebben we niemand over gehoord.”

Hoe verliep het contact? Kaas: “Alle gesprekken met de firma Koorn-

Wat was de staat van het oude bestratingsma-

neef zijn samen met mij en de heer Koks-

teriaal? Was dat nog zo goed na al die jaren?

hoorn gevoerd, wij vormden destijds de tech-

Kaas: “De stenen zelf waren nog in perfecte

nische commissie van de VvE. Vanwege de

staat. Het was meer hoe de bestrating erin

complexiteit van de tuin zijn er vooraf best

lag. We hebben het niet zozeer over sierbe-

een aantal gesprekken geweest.”

strating die men tegenkomt in een siertuin.

Koornneef: “De heer Kaas was ons vaste aan-

spreekpunt, maar die zagen we ook niet elke dag. We zorg-

Zijn er nog tips voor VvE’s waar een bestrating of herbestra-

den gewoon zoveel mogelijk dat de bewoners nog in en uit

tingsproject in de toekomst op het programma staat?

konden en dat ging prima. We hadden van tevoren alles be-

Kaas - lacht: “Ja Arjan bellen! Nee, zonder gekheid, ik zou

sproken met de heer Kaas en Kokshoorn en deze hebben

niet zo snel een advies aan een andere VvE kunnen geven,

alles weer besproken met de VvE. Een adviesbureau waar

behalve dat het belangrijk is een partij te kiezen waar je je

deze VvE al mee samenwerkte heeft bij oplevering alle be-

goed bij voelt, die toegankelijk is en qua prijs ook past.”

langrijke punten gecontroleerd, maar dat was ook allemaal

Koornneef: “Het is belangrijk dat de klus naar tevredenheid

prima. Het was niet nodig tussentijds te rapporteren. De

wordt afgemaakt. Daarnaast zijn schoon werken en van te-

mensen liepen toch eigenlijk elke dag wel voorbij. Al met al

voren nadenken over waar het te gebruiken materiaal van-

is dit een hele leuke klus geweest om te doen.”

daan komt ook van belang. Vraag hiernaar. In dit geval was het in de offerte aanvraag al duidelijk dat het materiaal zo-

Kaas: “Arjan was heel toegankelijk, met alles wat we heb-

veel mogelijk zou worden hergebruikt.”

ben gevraagd en bij alles wat hij heeft uitgelegd. Dat en de

passende offerte waren de reden om met dit bedrijf in zee

Dan nog één vraag, waar komt de naam Oe Thant vandaan?

te gaan. De klus heeft al met al circa zes weken geduurd,

Kaas: “De heer Oe Thant was secretaris-generaal van de Ver-

waarbij er ook met heel slecht weer is gewerkt. Ondanks

enigde Naties, dat geldt ook voor de heer Dag Hammarskjö-

het hondenweer heeft iedereen zich voor de volle honderd

ld, waarnaar de laan is vernoemd waaraan het appartemen-

procent ingezet. Daar heb ik wel bewondering voor.”

tencomplex staat.”

drost, m eer voo r minde r

DROST, DE TROTS VAN MEER DAN 100 JAAR INNOVATIE Schilderen is een ambacht. Een appartementencomplex met precies de juiste verf verfraaien en beschermen is het mooiste vak dat er bestaat. Drost coatings deelt die passie. We leveren al ruim 100 jaar de beste verven voor de meest veeleisende vakmensen. Tegenwoordig zijn we naast voorkeursleverancier van schilders steeds vaker totaalpartner van opdrachtgevers. Vereniging van eigenaars, vastgoedbeheerders, woningcorporaties, ministeries, schilders, verfspeciaalzaken, ze vinden allemaal hun weg naar Drost. U toch ook! Kijk voor verkrijgbaarheid en technische informatie op www.drostcoatings.nl Of bel ons gewoon: T 077 387 38 87