Miesięcznik "Dwa Kwadranse" wydanie czerwiec 2021 by Park Śląski

HOROSKOP MIESIĘCZNY 30–31

CZERWIEC 2021 | wydanie nr 16

PRZEZ ZŁOTO DO ELITY Drużynowo na Starym Kontynencie nie ma lepszej ekipy od polskich lekkoatletów. Biało-Czerwoni na Stadionie Śląskim obronili złoty medal sprzed dwóch lat, już przy aplauzie kibiców, którzy wrócili na trybuny kultowego Kotła Czarownic. Świetna organizacja sportowych imprez przyniosła jeszcze jeden sukces. W 2028 roku nasz stadion będzie gospodarzem Lekkoatletycznych Mistrzostw Europy. Po raz pierwszy w historii!

GAZETA BEZPŁATNA

Wracają imprezy w Parku Śląskim W każdą sobotę park zaprasza na „Śniadanie na trawie”. Wraca też „Muzyczny Bukiet Róż” – koncerty na żywo, przy których odpoczynek na świeżym powietrzu jest jeszcze przyjemniejszym doznaniem.

rugi dzień Drużynowych Mistrzostw Europy okazał się podwójnie szczęśliwy. Jeszcze zanim sportowcy pojawili się na murawie i bieżni, podczas specjalnej konferencji prasowej ogłoszono Stadion Śląski areną Lekkoatletycznych Mistrzostw Europy 2028. Polska będzie gospodarzem tej najwyższej rangą imprezy po raz pierwszy. W przyszłym roku mistrzostwa odbędą się w Monachium, kolejne zorganizuje Rzym. Do tej pory reprezentacja Polski podczas Mistrzostw Europy w lekkoatletyce 54

razy sięgnęła po złoty medal. Pierwszym medalistą w barwach biało-czerwonych był Janusz Kusociński, który w 1934 r. zdobył srebro w biegu na 5000 metrów. Najwięcej medali dla Polski, bo aż 10, wywalczyła Irena Szewińska, startując w biegach sprinterskich i skoku w dal. Konkurencją, w której Polacy najczęściej triumfowali, był rzut młotem. Aż 16 razy stawali na podium, z czego czterokrotnie złotą medalistką była Anita Włodarczyk, Ambasadorka Stadionu Śląskiego. – Stadion Śląski stał się poważnym konkurentem w rywali-

Stadion Śląski w 2028 roku będzie gospodarzem najważniejszej imprezy lekkoatletycznej w Europie. Gratulacje marszałkowi województwa, Jakubowi Chełstowskiemu, złożył Dobromir Karamarinov, p.o. prezydenta European Athletics.

zacji o organizację międzynarodowych wydarzeń najwyższej rangi. Jestem z tego bardzo dumny zarówno jako marszałek, jak i mieszkaniec Śląska. To pokazuje, że obiekt spełnia wszelkie wymogi i jest doskonale przystosowany do tego, by

TO NIE SCIENCE-FICTION

gościć elitę światowych sportowców – ocenia marszałek województwa, Jakub Chełstowski. /MAR/ Szeroko na ten temat piszemy na stronach 16–17.

Roboty opanowały szpital! Wykonują polecenia, potrafią ćwiczyć, mierzyć temperaturę i… opowiadać bajki. Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu jest pierwszym szpitalem w Polsce, któremu pomaga sześć humanoidalnych robotów! – Czytając „Bajki robotów” Stanisława Lema czy oglądając filmy science-fiction przed laty, w gruncie rzeczy nie spodziewałem się, że zmierzę się z tą przyszłością aż tak namacalnie. To już nie futurystyczne wizje, a rzeczywistość – uśmiecha się Andrzej Siwiec, prezes sosnowieckiego Centrum Pediatrii. Zakup sześciu sztuk robotów humanoidalnych (trzy modele robotów humanoidalnych – recepcyjne, inspekcyjne i edukacyjne), a także

sprzętu i oprogramowania do pracy zdalnej personelu medycznego był możliwy przy wsparciu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014–2020. Głównym założeniem projektu było wprowadzenie usług e-recepcji, e-porad, e-konsultacji, i e-zabiegów rehabilitacyjnych w szpitalu. /MAR/

Więcej na ten temat na stronie 7.

„Śniadanie na trawie” to już stały punkt wakacyjnego harmonogramu w Parku Śląskim. Wydarzenie wróciło do Rosarium, za nami dwa spotkania (12 i 19 czerwca). To świetna okazja do spędzenia rodzinnej soboty. Organizatorzy zapewniają szereg atrakcji. Od porannej jogi, przy której można zadbać o kondycję i umysł, po zabawy i gry dla dzieci. Przy każdym śniadaniu nie może oczywiście zabraknąć pysznego jedzenia. Śniadania odbywają się w każdą sobotę od godziny 10.00 do 16.00. I tak będzie do 11 września. Najbliższe zaplanowano na 26 czerwca i będzie połączone z piknikiem na rozpoczęcie wakacji. W tym dniu planować będzie można pobyt w Parku Śląskim aż do nocy! Nie zabraknie dodatkowych atrakcji. Przy stacji Kolejki Linowej Elka odbędzie się potańcówka, a wieczorem goście zaproszeni zostaną do Rosarium na pokaz filmowy, który zorganizuje Silesia Film. Kolejne cykliczne wydarzenie to „Muzyczny Bukiet Róż”, które zaplanowano na lipiec i sierpień (od 11 lipca do 29 sierpnia). Plenerowe koncerty będą się rozpoczynać w każdą niedzielę o godz. 16.00. Partnerem wydarzenia jest Zespół Państwowych Szkół Muzycznych im. Wojciecha Kilara w Katowicach. Uczniowie i absolwenci prezentować będą swoje umiejętności na scenie w Rosarium. W minionym roku wydarzenie cieszyło się wielkim zainteresowaniem. Wstęp jest wolny. Podobnie jak przed rokiem, planowane są turnieje szachowe. Szczegóły na profilu fb Parku Śląskiego. /ŁP/

KURIEREM PRZEZ #ŚLĄSKIE

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Rusza budowa centrum przesiadkowego ORZESZE

Jego budowę zaplanowano w samym centrum miasta przy ul. Dworcowej, przy stacji kolejowej. Koszt inwestycji to blisko 2,9 mln zł, z czego ponad 2,3 mln zł stanowi dofinansowanie z Unii Europejskiej.

akres projektu obejmuje: wykonanie nowej nawierzchni asfaltowej pętli oraz odcinka ul. Dworcowej, budowę parkingów park&ride z drogami dojazdowymi, w tym 54 miejsca postojowe, z czego dwa przeznaczone dla osób Dworzec w Orzeszu na razie nie prezentuje się imponująco. Po remoncie odzyska blask.

niepełnosprawnych, budowę dwóch zatok autobusowych postojowych i jednej przystankowej. Powstaną też nowe chodniki, wymieniona zostanie nawierzchnia na części chodnika wzdłuż ul. Dworcowej, zbudowana zostanie toaleta, powstaną dwie wiaty przystankowe, schody terenowe, oświetlenie terenu (17 latarni). W ramach projektu planowany jest montaż czterech kamer monitoringu miejskiego, rozbudowa kanalizacji deszczowej, budowa przyłącza wody, kanalizacji sanitarnej oraz przyłącza energetycznego. Zamontowane zostaną trzy smart ławki, wiata rowerowa z samoobsługową stacją naprawy rowerów. Przewidzia-

no budowę punktu ładowania samochodów elektrycznych, zabezpieczenie instalacji teletechnicznych PKP oraz tzw. architekturę – ławki, kosze, mury oporowe. – Centrum przesiadkowe bez wątpienia podniesie komfort podróżowania. Warte uwagi jest zastosowanie proekologicznych rozwiązań, które świetnie wpisują się w strategię województwa ujętą w programie „Zielone Śląskie 2030”. Finalizacja tego projektu stanowi też bardzo dobry przykład współpracy samorządu województwa z samorządami lokalnymi – podsumowuje wicemarszałek województwa, Wojciech Kałuża. /MAR/

Inwestycja w bezpieczeństwo OGRODZIENIEC

840 tys. zł w ramach dotacji z budżetu województwa trafi do podmiotów realizujących zadania z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa osobom przebywającym w górach i nad wodą. – Chcemy, by mieszkańcy i turyści odwiedzający nasz region czuli się u nas bezpiecznie, dlatego inwestujemy w sprzęt, który ratuje zdrowie i życie – mówi wicemarszałek Wojciech Kałuża. – Ten sprzęt pozwoli nam jeszcze sprawniej i skuteczniej działać w terenie – przekonuje Wiktor Zajączkowski, prezes zarządu WOPR na Śląsku. Śląskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe w Katowicach i Beskidzkie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe w Bielsku-Białej, otrzymały wsparcie

w wysokości po 170 tys. zł. Grupa Regionalna Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Grupa Jurajska, Kroczyce –158 tys. zł, a Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Grupa Regionalna GOPR Grupa Beskidzka, Szczyrk – 342 tys. zł. /MAR/

Ratownicy z symbolicznymi czekami. Pieniądze zostaną m.in. przeznaczone na zakup sprzętu.

DWA KWADRANSE wydanie nr 16 Wydawca: Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku S.A. w Chorzowie Redakcja: aleja Różana 2, 41-501 Chorzów Tel. 694 594 633 E-mail: dwakwadranse@parkslaski.pl

Redaktor naczelny: Marcin Król Dział reporterski: Przemysław Malisz, Łukasz Pulnar Redaguje: Zespół Reklama: Dagmara Piskorz Projekt: Marcin Król/KaT-Graphic

Drukarnia: POLSKA PRESS sp. z o.o. Oddział Poligrafia Drukarnia Sosnowiec Nakład: 150 000 egzemplarzy

temat na czasie

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Na rozwój firm, na miejsca pracy, na dobrą przyszłość!

Rafał Suchan

Pięć kolejnych podmiotów otrzymało pomoc w ramach Śląskiego Pakietu dla Gospodarki. Zwiększona o 14 milionów złotych alokacja dla III rundy konkursu pozwoliła na wsparcie łącznie 37 wniosków o dofinansowanie. Z programu wsparcia skorzystało już 593 przedsiębiorców. – To bodaj największy tego typu pomocowy program w Europie. Zresztą otrzymaliśmy mnóstwo pochwał za jego realizację ze strony Komisji Europejskiej – przypomina Jakub Chełstowski, marszałek województwa. Podmioty otrzymały środki na podstawie procedury odwoławczej dla III rundy konkursu „Inwestycje w MŚP” w ramach naboru Śląskiego Pakietu dla Gospodarki (III Filar, konkurs ubiegłoroczny 28.04– 24.06.2020). Zwiększona o 14 milionów złotych alokacja dla III rundy konkursu pozwoliła na realizację łącznie 37 wniosków o dofinansowanie, w tym 30 złożonych przez mikro i małe przedsiębiorstwa oraz 7 wniosków złożonych przez średnie przedsiębiorstwa. Ostatecznie III runda zamyka się dofinansowaniem dla 113 mikro i małych firm oraz 22 średnich. – Zainteresowanie wśród firm akurat tymi propozycjami finansowania było ogromne. W ramach czterech rund wpłynęło ponad 2200 wniosków – najwięcej w historii, a okres programowania na lata 2014–2020 właśnie się kończy. Łączna liczba przedsiębiorstw, które w ramach tego konkursu realizują przedsięwzięcia z unijnym dofinansowaniem, wynosi 593, a kwota przyznana na ten cel przekroczyła 410 mln złotych – wylicza Krzysztof Spyra, dyrektor Śląskiego Centrum Przedsiębiorczości. Przypomnijmy, że konkurs ten dotyczył przede wszystkim dofinansowania inwestycji – zakupu nowych i używanych środków trwałych, urządzeń podnoszących jakość usług, często również inwestycji dających możliwość przebranżowienia, dywersyfikacji działalności ze względu na ograni-

Halniak sp. z o.o. – firma specjalizuje się w organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży, głównie z terenu Województwa Śląskiego. Firma dzięki przyznanym środkom chce podnieść konkurencyjność swojej oferty, utrzymać zatrudnienie, a z czasem je zwiększyć. Zaplanowane prace będą dotyczyły rozbudowy stołówki, budowy narciarni oraz boiska spor-

dyrektor finansowy firmy Flukar

– Kwota ponad 600 tysięcy złotych, a taką otrzymaliśmy w ramach wsparcia dla każdego małego i przedsiębiorstwa, jest kwotą niebagatelną. Bez tej pomocy pewnie nie zrealizowalibyśmy tego projektu. Plastikowe opakowania olejów smarowych zastępujemy kartonowymi. To produkt podwójnie ekologiczny – nie tylko ze względu na opakowanie. Olej, który produkujemy, pochodzi z recyklingu, oleju już przepracowanego, zużytego oleju silnikowego. Jeśli produkt się przyjmie na rynku, na pewno pomyślimy o zwiększeniu zatrudnienia. Wtedy na pewno będą potrzebni pracownicy do konfekcjonowania na tej linii produkcyjnej.

Fot. Freepik

czenia wynikające z pandemii. Dotacjom towarzyszyło również wsparcie w zakresie utrzymania zatrudnienia oraz bieżących kosztów prowadzenia firmy. Ogółem Śląski Pakiet dla Gospodarki wyniósł aż 1,4 miliarda złotych. Powstał on w oparciu o środki unijne zarządzane z poziomu regionu. Pakiet podzielono na pięć filarów: pożyczki obrotowe i płynnościowe wraz z uproszczeniami w zakresie wsparcia zwrotnego (298 mln zł), wsparcie pracodawców w utrzymaniu miejsc pracy (640 mln zł), wsparcie bezzwrotne i inwestycje w sektorze Małych i Średnich Przedsiębiorstw (360 mln zł). W realizację Pakietu zaangażowanych zostało pięć instytucji: Fundusz Górnośląski, Wojewódzki Urząd Pracy, Śląskie Centrum Przedsiębiorczości,

Departament Gospodarki i Współpracy Międzynarodowej Urzędu Marszałkowskiego oraz Śląski Fundusz Rozwoju. Maksymalna kwota dofinansowania ustalona została na poziomie 800 tys. zł. Samorząd województwa pomógł także branży turystycznej, która ogółem otrzyma wsparcie na kwotę 87,5 mln zł. Dla przypomnienia, w ubiegłym roku była to 3,5 mln zł. Do 18 maja przedsiębiorcy z regionu mogli składać wnioski w przeznaczonym dla branży turystycznej konkursie „Inwestycje w MŚP”, którego alokacja wynosi 76 mln złotych. Maksymalna kwota dofinansowania przewidziana w tym naborze wynosi 500 tys. złotych, minimalna 50 tys. zł. /Mar/

KOLEJNE FIRMY, KTÓRE OTRZYMAŁY WSPARCIE Flukar sp. z o.o. – projekt Blue Line Oil polegający w praktyce na produkcji oleju w ekologicznym opakowaniu. Firma planuje uruchomienie sprzedaży produktów, w tym oleju uzyskanego z recyklingu oleju przepracowanego, w nowoczesnych, innowacyjnych opakowaniach ekologicznych typu Bag in Box. Rozwiązania zastosowane zarówno w produkcji samych olejów, jak i nowych opakowań, wpisują się w ogólnoświatowe trendy związane z gospodarką odpadami. Kwota wsparcia: 646 tys. zł.

towego. Kwota wsparcia: blisko 562 tys. zł. LF sp. z o.o. sp. k. – poszerzenie oferty asortymentowej o innowacyjne, kompaktowe frezarki odlewane z żeliwa, dedykowane dla firm z sektora metalowego. Wprowadzenie innowacji w skali świata – kompaktowych frezarek tworzonych pod potrzeby konkretnych odbiorców. Zastosowane rozwiązania wyeliminują wady często używanych w budownictwie konstrukcji z profili aluminiowych. Poza wdrożeniem innowacji wnioskodawca utrzyma z otrzymanej dotacji miejsca pracy oraz dofinansuje bieżącą działalność. Wsparcie: 800 tys. zł Specjalistyczna Praktyka Lekarska Aleksandra Kościelna MEDINOVA Aleksandra Kościelna – firma przeznaczy środki na rozszerzenie oferty usług medycyny estetycznej, w tym zabiegów przy użyciu lasera oraz specjali-

stycznej aparatury – modułowej platformy wielozadaniowej IPL oraz urządzenia do redukcji trzewnej tkanki tłuszczowej. Kwota wsparcia to blisko 544 tys. zł. W&T sp. z o.o. sp. k. – firma chce poszerzyć profil biznesowy oraz poprawić konkurencyjność, wdrażając do praktyki budowlanej innowacyjnej kompleksowej usługi opartej o opatentowaną technologię instalacji modułowych izolacji termicznych z przeznaczeniem dla magistralnych sieci ciepłowniczych i przemysłowych prowadzonych w systemie kanałowym i napowietrznym. Rozwiązanie zabezpiecza przed rozszczelnieniem izolacji, likwidując w ten sposób niekontrolowaną utratę ciepła. Rezultatem ma być udział w zmniejszaniu procesu cieplarnianego. Kwota wsparcia to ponad 775 tys. zł.

Wojciech Kałuża

wicemarszałek województwa

– Cieszymy się, że zwiększamy pulę środków, które posłużą przedsiębiorcom w odbudowie ich firm po pandemii, która mocno wszystkim dała się we znaki. Tym razem jest to 14 mln zł skierowanych ogółem do 37 firm. To też pokazuje jak ważne jest dziś wsparcie ze strony Unii Europejskiej. Aktywność przedsiębiorców dowodzi, że unijne programy po prostu się sprawdzają. Nasza strategia pomocowa została bardzo dobrze przyjęta przez Europejski Komitet Regionów. To motywuje do dalszej pracy.

o tym się mówi

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA PODSUMOWAŁ PÓŁMETEK AKTUALNEJ KADENCJI

Jak PRACOWAĆ

w trudnych czasach

Podczas konferencji na Stadionie Śląskim podsumowano półmetek pracy obecnego zarządu województwa. – Minione dwa i pół roku to solidnie przepracowany czas. Musieliśmy się odnaleźć w sytuacji, z którą nie miał do czynienia żaden z poprzednich zarządów województwa i to w całej historii – podkreślił marszałek Jakub Chełstowski.

Gospodarzem konferencji był Stadion Śląski. Na zdjęciu (od lewej): wicemarszałek Wojciech Kałuża, członek zarządu województwa Beata Białowąs, przewodniczący Sejmiku Jan Kawulok, marszałek Jakub Chełstowski, członek zarządu województwa Izabela Domogała, wicemarszałek Dariusz Starzycki.

o tym się mówi

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

– Priorytetem stało się dla nas wsparcie służby zdrowia i pomoc przedsiębiorcom, którzy bardzo mocno ucierpieli przez szarżę koronawirusa. Myślę, że z tego kryzysu jako region wychodzimy obronną ręką, o czym świadczy choćby niski poziom bezrobocia. Drugi rok z rzędu mamy rekordowy budżet. Przypomnę, że w ubiegłym roku były to 2 mld zł, w tym w roku mówimy o kwocie zbliżonej, a wszystkie wpisane w grafik inwestycje realizowane są zgodnie z planem – zaznaczył Jakub Chełstowski. – Rolą Sejmiku jest zwracanie uwagi na wszelkie detale związane z pracą zarządu województwa. Czasami są to uwagi krytyczne, ale konstruktywna krytyka może przynieść zawsze wiele dobrego. To dobry moment, aby podziękować za dotychczasową współpracę, którą uważam za bardzo dobrą. Zgoda zawsze buduje – przekonywał przewodniczący Sejmiku województwa Jan Kawulok.

Służba zdrowia na pierwszym planie Województwo Śląskie przekazało na walkę z koronawirusem ponad 300 mln zł. To najwięcej w skali kraju. W regionie na ten cel pomiędzy szpitale podzielono ogółem aż 123 mln. Sejmik zdecydował się przekazać na służbę zdrowia dodatkowe 62 mln zł z budżetu. Pomoc w kwocie 11,3 mln zł otrzymały szpitale powiatowe. Ważną rolę w pracach nad COVID-19 odgrywają naukowcy z Laboratorium Genetycznego Gyncentrum w Sosnowcu, którzy zajmują się wyizolowaniem i sekwencjonowaniem genomu wirusa SARS-CoV-2. Laboratorium otrzymało z funduszy unijnych 2,5 mln zł na zakup sprzętu oraz adaptację pomieszczeń. Po podpisaniu aneksu do umowy o dofinansowanie wartość całkowita projektu wyniosła ponad 5,2 mln zł. Badania laboratoryjne wykażą też występowanie w próbkach innych patogenów, w tym wirusów grypy. To pierwsze tak dokładne i wieloparametrowe badanie populacji zamieszkującej konkretny rejon Polski. – Uruchomiliśmy także program „Śląskie pomaga” polegający na wsparciu całodobowych placówek sprawujących opiekę nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi – przypomniała Izabela Domogała, członek zarządu województwa. Na ten cel województwo przeznaczyło 13 mln zł. Dzięki temu możliwe było m.in. sfinansowanie zatrudnienia nowych pracowników i specjalistów ds. opieki.

Na ratunek przedsiębiorcom i turystyce – Skalę udzielonej przedsiębiorcom pomocy najlepiej obrazują liczby – aż 1,4 miliarda złotych wyniósł Śląski Pakiet dla Gospodarki, który powstał w oparciu o środki unijne zarządzane z poziomu regionu – mówił wicemarszałek Wojciech Kałuża. Pakiet podzielono na pięć filarów: pożyczki obrotowe i płynnościowe wraz z uproszczeniami w zakresie wsparcia zwrotnego (298 mln zł), wsparcie pracodawców w utrzymaniu miejsc pracy (640 mln zł), wsparcie bezzwrotne i inwestycje w sektorze MŚP (360 mln zł). Maksymalna kwota dofinansowania w ramach konkursów dla przedsiębiorców wynosiła 800 tys. zł. Wystartowało w nich aż 2200 podmiotów. Samorząd województwa pomógł także branży turystycznej, która ogółem otrzyma wsparcie na kwotę 87,5 mln zł. Do 18 maja przedsiębiorcy z regionu mogli składać wnioski w przeznaczonym dla branży turystycznej konkursie „Inwestycje w MŚP”, którego alokacja wynosi 76 mln zł. Maksymalna kwota dofinansowania przewidziana w tym naborze wynosi 500 tys. zł, minimalna 50 tys. zł. W lutym 12 gmin (Szczyrk, Wisła, Ustroń, Istebna, Jeleśnia, Bielsko-Biała, Wilkowice, Węgierska Górka, Brenna, Jaworze, Rajcza i Gilowice) otrzymało od województwa finansowe wsparcie w odbudowie ruchu turystycznego. Do ich budżetów trafiło w sumie 8 mln zł. W efekcie gminy mają podjąć inicjatywy na rzecz przedsiębiorców. Będą to zwolnienia z podatków czy też umorzenia opłat lokalnych.

Ku zielonej rewolucji W ramach RPO 2014–2020 ogłoszono aż 25 naborów z zakresu odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz termomodernizacji. Wybrano 493 projekty na kwotę ok. 1,23 mld zł (wkład UE razem ze środkami z budżetu państwa). Podział projektów ze względu na rodzaj w omawianym zakresie rozłożył się następująco: odnawialne źródła energii (OZE) 26 proc., termomodernizacja 74 proc. W ciągu dekady mamy stać się regionem ekologicznie przyjaznym i tworzyć nowe miejsca pracy w zielonej gospodarce. W październiku ubiegłego roku radni Sejmiku jednomyślnie przyjęli wieloletnią strategię dla województwa, którego podstawą jest program „Zielone Śląskie 2030”. Strategia koncentruje się na poprawie jakości życia w regionie oraz zielonej transformacji gospodarczej. Wpisuje się w nią także Park Śląski. Trafi tu 226 mln zł w ramach unijnej inicjatywy Jessica. Za 65 mln zł zmodernizowane zostanie kąpielisko Fala. Metamorfozę przechodzi również Planetarium Śląskie.

Duże inwestycje drogowe W tegorocznym budżecie na zadania drogowe zapisano kwotę około 540 mln zł, włącznie ze środkami z RPO. – Obsługujemy sieć ponad 1250 kilometrów dróg. Prace na kluczowych odcinkach są zaawansowane. Nowe arterie wpłyną na zmniejszenie ruchu w centrach miast. Poprawią komfort jazdy i bezpieczeństwo – mówił wicemarszałek Dariusz Starzycki. Na drogach wojewódzkich kontynuowane są cztery projekty własne o wartości ok. 357 mln zł, z czego ok. 168,6 mln zł to środki unijne. Jest to budowa Regionalnej Drogi Racibórz – Pszczyna na odcinku od włączenia do DK nr 45 w gminie Rudnik do granicy Rybnika – etap 4 i etap 5 Wschodnia Obwodnica Raciborza (93 mln zł); Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 933 (blisko 131 mln zł); drugi etap przebudowy DW 791 na odcinku od DK 1 do DK 78 (96 mln zł) oraz drugi etap przebudowy drogi wojewódzkiej nr 913, od skrzyżowania z DK 78 w miejscowości Celiny do skrzyżowania z DK 86 (ok. 36 mln zł). Ponad 200 mln zł w tegorocznym budżecie pochłonie organizowanie i dotowanie przewozów pasażerskich wykonywanych przez Koleje Śląskie i POLREGIO.

Więcej na kulturę W 2019 roku nakłady na kulturę w regionie zwiększono aż o 27,5 mln zł, do kwoty blisko 191 mln zł. Ta kwota jeszcze wzrosła w ubiegłym roku i wyniosła 213,7 mln zł. W obecnym budżecie to już 224 mln zł. Zarząd województwa podpisał umowę na współprowadzenie Muzeum Powstań Śląskich z miastem Świętochłowice. W podziemiach archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach powstaje Panteon Górnośląski. Wystawa będzie podzielona na cztery obszary – związane z kulturą, społeczeństwem, bohaterami i ludźmi kościoła. Panteon zostanie otwarty za rok, w stulecie powrotu Śląska do Polski. Trwają prace przy rozbudowie Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach. Zakończą się w grudniu br., na 40-lecie pacyfikacji kopalni Wujek.

Lider w nakładach na sport W 2020 roku do 73 klubów sportowych z regionu trafiło 800 tys. zł w ramach „Śląskiego Programu Klub”. Dofinansowanie można przeznaczyć m.in. na zakup sprzętu sportowego, opłacenie trenerów i organizację obozów sportowych. W tym roku w puli jest 1 mln zł. Śląskie jest również partnerem rozgrywek w ramach Polskiego Związku Hokeja na Lodzie. W 2019 roku Województwo Śląskie przeznaczyło na wsparcie sportu aż 36 mln zł. To najwięcej spośród wszystkich regionów.

Potrzeby małych ojczyzn W maju zakończył się nabór wniosków do kolejnej edycji konkursu „Inicjatywa Sołecka”. Maksymalna kwota pomocy finansowej dla gminy wynosi 60 tys. zł. W ramach konkursu w latach 2019–2021 w budżecie zabezpieczono środki w łącznej kwocie 10,4 mln zł. Pomoc finansową otrzymało w sumie 156 gmin, a przekazane dotychczas środki zamknęły się w kwocie ponad 6,6 mln zł. W ubiegłym roku zarząd województwa przyjął do realizacji 42 zadania gmin oraz dwa zadania powiatów na łączną kwotę 7,2 mln zł na budowę dróg dojazdowych do gruntów rolnych.

Dobra perspektywa 4,4 mld euro – tyle trafi do Województwa Śląskiego w ramach nowej perspektywy unijnej na lata 2021–2027. Śląskie jest największym beneficjentem tych środków spośród wszystkich regionów. Planowana w przyszłym RPO kwota w wysokości 2,4 mld euro zostanie wzmocniona 2 mld euro z trzech funduszy. – To olbrzymie środki, jakimi region nigdy nie dysponował – podsumowuje marszałek Jakub Chełstowski.

/MAR/

puls regionu

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Kolejne miliony dla szpitali Blisko 19,5 mln zł zostanie przeznaczonych na inwestycje w szpitalach wojewódzkich z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. W sumie wartość projektów przekroczy 25,5 mln zł, z czego ponad 3,8 mln zł to środki Województwa Śląskiego, a kwotę 2,1 mln zł zabezpieczą szpitale. – Tak duże wsparcie dla szpitali w regionie nie byłoby możliwe, gdyby nie wzorowa współpraca samorządu województwa z premierem Mateuszem Morawieckim i stroną rządową. Dziękuję za zaangażowanie posłom ze Śląska, a szczególnie Lidii Burzyńskiej, Andrzejowi Gawronowi, Jerzemu Polaczkowi, Grzegorzowi Matusiakowi, Szymonowi Giżyńskiemu, Ryszardowi Majerowi i Kazimierzowi Matusznemu. Dziękuję też pani Izabeli Domogale, która w zarządzie województwa odpowiada za zdrowie. Ponad 19 mln zł, które trafiło do szpitali z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych, pozwoli jeszcze bardziej wzmocnić placówki w trudnym czasie walki z pandemią – podkreśla marszałek Jakub Chełstowski. – To pokaźne środki, które finalnie mają podnieść jakość specjalistycznych usług medycznych w regionie. Warunkiem zawsze są jednak inwe-

stycje – dodaje Izabela Domogała, członek zarządu województwa. Środki trafią na doposażenie Katowickiego Centrum Onkologii w sprzęt medyczny niezbędny do zapobiegania i przeciwdziałania COVID-19 oraz podniesienia jakości świadczeń medycznych, w tym: RTG płucno-kostny, EBUS (bronchofiberoskopia z ultrasonografią), monitory funkcji życiowych, EKG, pompy infuzyjne, defibrylatory, aparaty RTG, respiratory, bronchoskop. Koszt inwestycji to ponad 4,3 mln zł. Środki RFIL przekroczą 3,8 mln zł, 100 tys. zł zabezpiecza województwo, nieco ponad 459 tys. zł sam szpital. Kolejna inwestycja to modernizacja Oddziału Gastro-enterologii Ogólnej i Onkologicznej z Pododdziałem Chorób Wewnętrznych Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Najświętszej Maryi Panny w Częstochowie. Będzie to kompleksowa modernizacja w zakresie robót

KAtowice

W przekazaniu czeków udział wzięli parlamentarzyści: posłanka Lidia Burzyńska oraz posłowie Grzegorz Matusiak i Andrzej Gawron. Samorząd województwa reprezentowali marszałek Jakub Chełstowski i członek zarządu województwa Izabela Domogała.

Bogdan Koczy

dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich

– Te środki pozwolą nam na dalszy rozwój technologiczny i naukowy. W przypadku szpitala urazowego wiąże się to z dużym komfortem dla pacjentów, którzy z racji, że nie jesteśmy kliniką, będą wypisywani po zabiegach znacznie szybciej. budowlanych i instalacyjnych, obejmująca m.in. stworzenie jednoosobowej izolatki, utworzenie w strukturze Oddziału pracowni endoskopii (przeniesienie z dotychczasowej lokalizacji z modernizacją i doposażeniem). Koszt inwestycji przekroczy 6,8 mln zł, środki RFIL to blisko 5,5 mln zł, 350 tys. zł ze strony województwa, ponad milion zł to środki własne szpitala.

Kolejna duża inwestycja to przebudowa Oddziału Neurochirurgii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju wraz z doposażeniem oddziału w sprzęt i urządzenia medyczne. Inwestycja zamknie się kwotą 4 mln zł, z czego ponad 2,8 mln zł to wsparcie rządowe, ponad 1,1 mln zł to wsparcie województwa, a 72 tys. zł dołoży szpital. Duże środki otrzyma „urazówka” w Piekarach Śląskich. Modernizacja budynku znajdującego się w kompleksie budynków szpitalnych Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Urazowej, której celem jest dostosowanie infrastruktury do działalności medycznej w zakresie ortopedii i traumatologii narządu ruchu realizowanej w formule chirurgii jednego dnia, pochłonie 4,4 mln zł. Wsparcie rządu to, 3,3 mln zł, województwa 700 tys. zł, środki szpitala to kolejne 400 tys. zł. Wyremontowany zostanie także zabytkowy budynek Ośrodka Rehabilitacji w Kochcicach. Koszt inwestycji to

ponad milion zł, środki rządowe to 800 tys. zł, środki Województwa Śląskiego wyniosą 200 tys. zł, środki szpitala to ponad 20 tys. zł. Na adaptację pomieszczeń Działu Farmacji Szpitalnej na Aptekę Szpitalną wraz z pracownią leków cytostatycznych w Wojewódzkim Szpitalu Chorób Płuc im. dr. A. Pawelca z siedzibą w Wodzisławiu Śląskim przeznaczonych zostanie 900 tys. zł, środki RFIL to 500 tys. zł, środki Województwa Śląskiego: 200 tys. zł, środki szpitala to również 200 tys. zł. W dofinansowaniu ujęto również utworzenie Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego na 60 łóżek z pełnym kompleksowym wyposażeniem, przeprowadzeniem prac budowlanych i dostosowaniem do tego celu budynku dawnej kuchni Szpitala Kolejowego w Wilkowicach-Bystrej. Koszt to 4 mln zł, blisko 2,8 mln zł to środki rządowe. Kwotę 2,8 mln zł przekaże województwo, 10 tys. zł sam szpital. /MAR/

Kardio-Med Silesia otrzymał środki na prace badawcze KAtowice / zabrze

Kardio-Med Silesia, zabrzański park technologii medycznych otrzyma pokaźne środki na projekt Centrum Badawczego Medycyny Spersonalizowanej i Bioregeneracji. Koszt całkowity tej naukowej inwestycji to ponad 4,5 mln zł. Dofinansowanie ze środków unijnych przekroczy 3,7 mln zł

rzedmiotem projektu jest rozwój infrastruktury Śląskiego Parku Technologii Medycznych Kardio-Med Silesia poprzez modernizację Banku Tkanek i Komórek oraz utworzenie nowych stanowisk laboratoryjnych. – Chodzi o medycynę spersonalizowaną, regeneracyjną oraz rozwijanie medycyny precyzyjnej w obszarze genetyki zaburzeń kardiologicznych i metabolicznych. Chcemy rozwijać innowacyjne technologie materiałowe w zakresie medycyny regeneracyjnej z wykorzystaniem technologii druku 3D – wyjaśnia Adam Konka, prezes Kardio-Med Silesia. – Śląsk słynie z medycyny. Stajemy się czymś na kształt medycznej Śląskiej Doliny Krzemowej. Innowacje są naszą wizytówką. Cieszy fakt, że nasza praca jest dostrzegana

i doceniana, a przy tym wspierana przez władze województwa – ocenia prof. Marian Zembala, autorytet w dziedzinie kardiochirurgii, na którego ręce marszałek Jakub Chełstowski przekazał umowę dotacyjną. W ramach projektu zostanie zmodernizowana istniejąca już infrastruktura Banku Tkanek i Komórek. Ponadto planowany jest zakup aparatury badawczej. – Rozwój medycyny jest zapisany w Regionalnej Strategii Innowacji. Znajduje to odbicie zarówno w starej perspektywie finansowej, jak i nowej. Zainteresowanie jest ogromne. Dla przykładu, w konkursie w ramach działań 1.2 dotyczących badań i rozwoju zawężonych właśnie do branży medycznej,

Kardio-Med Silesia staje się jedną z kolejnych medycznych wizytówek Zabrza.

wpłynęło 38 wniosków na kwotę ponad 80 mln zł. To też pokazuje, że firmy czy też instytuty badawcze nauczyły się aplikować i korzystać ze środków unijnych. To cieszy i pokazuje ogromny potencjał

w kontekście nowej perspektywy unijnej. A innowacje są kluczowymi kwestiami w ocenie prowadzonej przez Komisję Europejską – podsumowuje wicemarszałek Wojciech Kałuża. /MAR/

Alina Nowak

radna Sejmiku województwa

– Kardio-Med Silesia, to ośrodek badawczy, który prężnie się rozwija i takie projekty należy wspierać. W ramach parku medycznego powstanie centrum, które będzie stanowić kluczową dla regionu infrastrukturę badawczą, co pozwoli na realizację planu badań wpisującego się w światowe trendy naukowe i jednocześnie realizującego najpilniejsze potrzeby naukowo-społeczne nie tylko regionu, ale i kraju.

puls regionu

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Roboty z przyszłości SOSNOWIEC

w teraźniejszości

Wykonują polecenia, potrafią ćwiczyć, mierzyć temperaturę i… opowiadać bajki. Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu jest pierwszym szpitalem w Polsce, któremu pomaga sześć humanoidalnych robotów. – To pionierski projekt, który jeśli się sprawdzi, na pewno będziemy chcieli również wprowadzać w innych szpitalach wojewódzkich – mówi wicemarszałek Dariusz Starzycki.

– Czytając „Bajki robotów” Stanisława Lema czy oglądając filmy science-fiction przed laty, w gruncie rzeczy nie spodziewałem się, że zmierzę się z tą przyszłością aż tak namacalnie. To już nie futurystyczne wizje, a rzeczywistość – uśmiecha się Andrzej Siwiec, prezes sosnowieckiego Centrum Pediatrii. – Dziś roboty pracują w służbie medycyny. Spełniają bardzo ważną funkcję. Dzieci, które przebywają na oddziałach, mają dzięki nim dużo frajdy i radości. Umilają im pobyt w szpitalu, a to przecież jest dla nich niełatwe przeżycie, zawsze wiążące się z jakimś obciążeniem psychicznym – dodaje. Zakup sześciu sztuk robotów humanoidalnych (trzy modele robotów humanoidalnych – recepcyjne, inspekcyjne i edukacyjne), a także sprzętu i oprogramowania do pracy zdalnej personelu medycznego był możliwy przy wsparciu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014–2020. Głównym założeniem projektu było wprowadzenie usług e-recepcji, e-porad, e-konsultacji i e-zabiegów rehabilitacyjnych w szpitalu.

Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu to jednostka samorządu Województwa Śląskiego, w którym rocznie udziela się ok 55. tys. porad oraz hospitalizuje blisko 8 tys. pacjentów. W placówce funkcjonuje Izba Przyjęć, opieka nocna i świąteczna, 10 oddziałów oraz 14 poradni specjalistycznych. Centrum Pediatrii posiada certyfikat akredytacyjny Ministerstwa Zdrowia. – Jest też laureatem wielu nagród, m. in. zostało wyróżnione w Rankingu Szpitali 2020 na miejscu trzecim w kategorii „szpitale pediatryczne" w Polsce oraz na piątym miejscu w kategorii „Najlepszy szpital w Województwie Śląskim” – przypomina wicemarszałek Dariusz Starzycki. Roboty Nao, Sanbot i Pepper będą wspierać personel m.in. w zakresie obsługi pacjentów w szpitalnej rejestracji, automatycznego pomiaru temperatury ciała, nawigowania pacjentów po obiekcie czy podczas zajęć rehabilitacyjnych. Urządzenia potrafią przypomnieć o przyjęciu leku, wyświetlić film czy zainicjować rozmowę wideo pacjenta z rodziną. Roboty mogą też instruować, jak zażywać leki oraz promować prawidłowe

Roboty Nao, Sanbot i Pepper będą wspierać personel m.in. w zakresie obsługi pacjentów w szpitalnej rejestracji, automatycznego pomiaru temperatury ciała, nawigowania pacjentów po obiekcie czy podczas zajęć rehabilitacyjnych.

zachowania epidemiczne. Są również przydane w prowadzeniu e-porad. Roboty są efektowne, przyjazne i mają wiele ciekawych funkcji, dlatego z pewnością będą cieszyć, a także bawić naszych małych pacjentów i oswajać ich ze szpitalem. Pozyskanie robotów to etap wprowadzania w Centrum Pediatrii nowoczesnych rozwiązań informatycznych. W Europie liderem wykorzystującym roboty humanoidalne w branży medycz-

nej, głównie w domach pomocy społecznej, jest Belgia. Urządzenia takie działają także w Niemczech i Holandii. W Polsce z tej technologii korzystają m. in. niektóre banki, w branży medycznej Centrum Pediatrii jest jednym z pierwszych korzystających z takich technologii. Wartość całkowita projektu to 895 tys. zł, z czego ponad 760 tys. zł to współfinansowanie z UE. Budżet krajowy wspomógł projekt kwotą blisko 90 tys. zł, udział własny szpitala wyniósł blisko 45 tys. zł. /MAR/

Niepełnosprawnym będzie łatwiej

też uporządkowanie infrastruktury podziemnej. Finisz prac to koniec 2021 roku. To kolejna inwestycja ułatwiająca korzystanie z kampusu Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach osobom z niepełnosprawnościami. W miejscach bezpośredniej obsługi działają pętle indukcyjne, są też krzesła schodowe do ewakuacji przeciwpożarowej osób poruszających się na wózku, tyflograficzne plany ewakuacyjne, a tabliczki przydrzwiowe są

– Roboty w służbie medycyny akurat w takiej formie są już obecne w wielu krajach Europy Zachodniej. Na pewno ten projekt przyjmie się także u nas. Cieszę się, że akurat w Sosnowcu przeciera on swój szlak, dzięki czemu szpital jest pionierem w stosowaniu tego rozwiązania.

KAtowice

2 mln zł dotacji celowej przekazały władze Województwa Śląskiego na inwestycję związaną z dostosowaniem kampusu Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

przebudowę części ko m u n i ka c y j n e j budynków A, B i C Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach złożą się m.in.: montaż dwóch wind zewnętrznych z wykonaniem nowych podejść i wykonanie pochylni dojazdowej do głównego budynku A z nowymi podejściami. Między budynkami B i C powstanie strefa rekreacyjna z ławkami oraz trzy miejsca parkingowe. Projekt obejmuje

Dariusz Starzycki

wicemarszałek województwa

Prof. Celina Olszak rektor Uniwersytetu Ekonomicznego

Jedną z inwestycji był montaż pętli indukcyjnych dla osób niesłyszących.

wykonane z antyrefleksyjnego pleksi. Zmodernizowano także basen, wydzielając sanitariaty dla osób z niepełnosprawnościami i montując podnośnik basenowy. Każde z 25 laboratoriów

komputerowych jest wyposażone w stanowisko dla osób ze szczególnymi potrzebami. Osiem specjalnych stanowisk znajduje się w czytelni multimedialnej. /MAR/

– Za tą umową kryje się szczytny, humanitarny cel, jakim jest pomoc osobom ze szczególnymi potrzebami. Rocznie w naszej uczelni przebywa ok. 140 studentów i doktorantów z różnymi niepełnosprawnościami. Ta inwestycja jest nam niezwykle potrzebna.

PULS REGIONU

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

#Śląskie jedzie do Dubaju

Województwo Śląskie będzie obecne na Światowej Wystawie Expo 2020 w Dubaju. Wydarzenie z uwagi na pandemię zostało przeniesione na przełom stycznia i lutego 2022 roku i stanie się okazją do promocji regionów, a także przedsiębiorców szukających nowych rynków dla swojej oferty.

Jednym z ambasadorów regionu będzie Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”.

Lucyna Ligocka-Kohut prezes Fundacji Koronki Koniakowskie

– Koronka koniakowska to motyw polskiej wystawy w Dubaju. Możliwość zaprezentowania się na tak prestiżowej imprezie to wielka szansa na promocję naszej marki. Marki, która z racji wykorzystania do produkcji bawełny, nawiązuje do natury. Dla nas teraźniejszość jest tożsama z poszanowaniem tradycji.

– Expo będzie świetną okazją do pokazania potencjału naszego regionu w oderwaniu od stereotypu związanego z przemysłem ciężkim. Województwo śląskie to nie tylko węgiel i stal, ale nowoczesne, przyjazne technologie czy nowoczesna, liczącą się w świecie medycyna. Dla naszych przedsiębiorców jest to szansa na promocję w jednym z najbardziej prestiżowych miejsc na świecie. Jako region będziemy łączyć tradycję z nowoczesnością. Etos pracy, z którego słyniemy, przenosimy do nowej rzeczywistości – mówi marszałek Jakub Chełstowski. W ramach Expo odbędą się m.in. targi technologiczne z udziałem przedstawicieli branż z całego świata, polsko-arabskie i polsko-afrykańskie fora dyskusyjne. Na Expo pojedzie Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny, naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego, swoją reprezentację będzie miał Śląski Klaster Lotniczy oraz Fundacja Koronki Koniakowskie. – Wizyta w Dubaju to nasz debiut. Mam nadzieję, że obecność „Śląska” przyczyni się do zainteresowania i odwiedzania pol-

POZNAJCIE NASZYCH AMBASADORÓW  Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” – Jeden z najpopularniejszych polskich zespołów folklorystycznych, założony 1 lipca 1953 roku przez Stanisława Hadynę oraz Elwirę Kamińską; siedziba zespołu mieści się w pałacu w Koszęcinie. Ponad stuosobowy skład artystyczny obejmuje chór, balet i orkiestrę. „Śląsk” odwiedził 44 kraje na pięciu kontynentach. Zespół dał ponad 8 tysięcy koncertów dla ponad 26 milionów widzów. Obecnie jego dyrektorem jest Zbigniew Cierniak.  Fundacja Koronki Koniakowskie – działa od sierpnia 2018 roku, a jej założycielką jest Lucyna Ligocka-Kohut, etnolożka i antropolożka, propagatorka regionalnej kultury ludowej. W 2011 roku wpadła na pomysł wykonania „Największej Koronki Koniakowskiej Świata” i wpisania jej do Księgi Rekordów Guinnessa – jest to gigantyczna koronka o średnicy 5 metrów, składająca się z tysięcy elementów.  Śląski Klaster Lotniczy – podczas EXPO będzie reprezentował firmy specjalizujące się w lekkim lotnictwie i dronach. Zrzesza ponad 80 członków (o łącznym zatrudnieniu ponad 15 tys. pracowników), w tym uczelnie wyższe, instytucje otoczenia biznesu oraz przedsiębiorców związanych zarówno z branżą lotniczą, jak i automotive.  Śląski Festiwal Nauki – to największe wydarzenie popularyzujące naukę w Polsce. Pomysłodawcą festiwalu i jego liderem jest Uniwersytet Śląski w Katowicach. Tyl-

skich stoisk – przekonuje dyrektor zespołu, Zbigniew Cierniak. Obecność na Expo Uniwersytetu Śląskiego to wielki sukces Festiwalu Nauki. W ostatniej jego edycji, jeszcze przed wybuchem pandemii, udział wzięło ponad 50 tysięcy osób. – Do Dubaju pojadą na pewno nasi fizycy – zapowiada prof. Ryszard Koziołek, rektor uczelni. Z kolei słynna koniakowska koronka pojawiła się w polskim logotypie przyszłorocznej wystawy. Istniejący od 2006 roku Śląski Klaster Lotniczy, który obok podkarpackiego, jest drugą co do wielkości i znaczenia tego typu instytucją w kraju, także zagości w Dubaju. – Ktoś może być zaskoczony, że Śląsk kojarzony jest z lotnictwem, tymczasem jako region jesteśmy kolebką tzw. lekkiego przemysłu lotniczego. Bielsko-Biała to przecież miejsce, gdzie powstawały szybowce. Pilot szybowcowy Sebastian Kawa, który co rusz zdobywa kolejne mistrzostwa, pochodzi właśnie ze Śląska, poza tym jesteśmy coraz bardziej znaczącym producentem dronów – przypomina prezes Śląskiego Klastra Lotniczego, Krzysztof Krystowski. /MAR/

Adrian Malinowski komisarz generalny polskiej sekcji Expo

– Atutem Województwa Śląskiego jest kreatywność. Expo będzie dobrym miejscem, aby pokazać efekty zachodzącej w nim transformacji. Śląskie cechuje dynamika, a jednocześnie umiejętność dostosowania się do nowej rzeczywistości. To region niezwykle elastyczny. Dziś jego wyzwaniem jest transformacja energetyczna i klimatyczna.

ko podczas ostatniej edycji zorganizowanych zostało 79 wydarzeń i 199 stanowisk pokazowych oraz udostępniono przestrzeń dla ponad 1400 wystawców. Rektorem UŚ jest prof. dr hab. Ryszard Koziołek, literaturoznawca, eseista, profesor w Instytucie Literaturoznawstwa UŚ.  Janusz Michałek – prezes Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej SA. Ekspert z zakresu doradztwa strategicznego, inwestycji publicznych, zarządzania środowiskowego, restrukturyzacji infrastruktury publicznej oraz w obszarze funkcjonowania programów unijnych.  Adam Mokrysz – prezes zarządu Grupy Mokate SA – sukcesor i lider rodzinnego biznesu. Grupa Mokate należy dzisiaj do czołówki polskich producentów eksportowych, a eksport stanowi dziś 70 proc. jej przychodów. Obecna jest w 70 krajach.  Robert Konieczny – założyciel pracowni KWK Promes, od 2019 roku członek Francuskiej Académie d'architecture. Laureat licznych nagród i konkursów, m.in.: Best New Private House – Wallpaper Design Awards 2017 oraz European Prize for Urban Public Space 2016 (CCCB, Barcelona) za Muzeum CDP w Szczecinie.  dr hab. n. med. Michał Zembala – koordynator Oddziału Kardiochirurgii, Transplantacji Serca i Płuc oraz Mechanicznego Wspomagania Krążenia w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu. Dwa lata temu został absolwentem podyplomowego studium Surgical Leadership Program, organizowanego przez Harvard Medical School w Bostonie.

puls REGIONU

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Jeden zespół, wiele projektów. A wszystko dla zdrowia! KATOWICE

Celem współpracy jest wsparcie przy szkoleniu przyszłych kadr medycznych i zagwarantowanie im pracy w szpitalach województwa. | Ilustracja: freepik

Województwo Śląskie i Śląski Uniwersytet Medyczny będą współpracować w obszarze ochrony zdrowia. Chodzi o inwestycje, a także m.in. o program stypendialny, który pilotażowo powinien ruszyć już w nowym roku akademickim. W planach jest również opracowanie regionalnego atlasu zdrowia.

elem współpracy ma być podjęcie działań zmierzających do poprawy i wydłużenia życia mieszkańców regionu. Istotną szansę w tym zakresie stwarza również nowa unijna perspektywa. W praktyce będzie to wsparcie inicjatyw podnoszących jakość usług medycznych oraz zwiększenie ich dostępności, rozwój technologii medycznych i telemedycznych oraz działań promujących zdrowy tryb życia. To przedsięwzięcia, które mogą zostać zrealizowane z udziałem środków unijnych. Innowacyjne projekty związane z medycyną są jednym z elementów transformacji regionu.

Prof. Tomasz Szczepański rektor ŚUM

– Dobrym rozwiązaniem byłoby utworzenie w Katowicach Centrum Medycyny Spersonalizowanej, które dawałoby możliwości leczenia w oparciu o stosowanie terapii komórkowych. Plany są także co do Zabrza, gdzie z kolei powstałoby Centrum Medycyny Cywilizacyjnej zlokalizowane w kampusie w Rokitnicy.

– Porozumienie z ŚUM tylko potwierdza, jak bardzo ważny jest dla nas rozwój medycyny. W tym kontekście uczelnia medyczna jest dla nas bardzo istotnym, perspektywicznym partnerem – dodaje wicemarszałek Wojciech Kałuża. – Dzięki temu porozumieniu podpisanemu z Urzędem Marszałkowskim, aplikując o środki unijne na konkretne projekty, możemy działać jako jeden zespół. Wspólny głos będzie po prostu lepiej słyszalny, co ma znaczenie, gdy będziemy starali się o środki, dzięki którym możliwe będzie wzmocnienie bazy naukowej dla studentów. Finalnie ich wiedza wykorzystywana w praktyce ma przecież służyć mieszkańcom regionu – przekonuje prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański, rektor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego,

akcentując, że zaplecze edukacyjne jest tutaj kluczowe. Jak zaznacza, ważne jest powoływanie do życia nowych placówek medycznych – w tym przypadku szpitali klinicznych. Powstanie też regionalny atlas zdrowia (narzędzie ICT), który będzie precyzował zachorowalność na poszczególne schorzenia oraz wskazywał dostępność usług medycznych. – Z poziomu województwa zarządzamy kilkudziesięcioma szpitalami, zatem posiadamy doskonałe zaplecze dla przyszłych kadr medycznych, które mogą zdobywać w nich doświadczenie praktyczne. Wykorzystamy w ten sposób potencjał sektora medycznego regionu, przy jednoczesnym podniesieniu poziomu jakości i skuteczności usług zdrowotnych. Doświadczenia związane z COVID-19 pokazują, jak ważny jest postęp w medycynie, który tak, jak w przypadku pandemii, musi dokonywać się szybko. Jestem przekonany, że współpraca z tak ważnym ośrodkiem jak Śląski Uniwersytet Medyczny do tego się przyczyni, powstaną na przykład nowe programy profilaktyki zdrowotnej. Wsparcie dla służby zdrowia, medycyny to jeden z priorytetów kadencji obecnego zarządu województwa. Pomagamy szpitalom, ośrodkom badawczym, zrobiliśmy kolejny krok, stawiając na edukację – podsumowuje marszałek województwa, Jakub Chełstowski. /MAR/

Izabela Domogała członek zarządu województwa

– Ważnym elementem tej współpracy jest program stypendialny, który dzięki wsparciu województwa dla studentów ŚUM ma ruszyć na początku nowego roku akademickiego. Współpraca z uczelnią jest ważna także pod kątem przyszłości. Chcemy zatrzymać przyszłe kadry medyczne, gwarantując im edukację, rozwój i miejsca pracy w nowoczesnych szpitalach.

AKTUALNOŚCI

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Pacjentce wszczepiono endoprotezę odwróconą barku

PIERWSZY TAKI ZABIEG W SZPITALU W USTRONIU!

Zespół, który wykonał zabieg wszczepienia endoprotezy odwróconej barku (od prawej): Michał Mielnik, Artur Szczerbak, Joanna Bujok, Jakub Kaczor, Mateusz Bączek.

Implant wszczepiany jest w miejsce zniszczonego przez schorzenie stawu. Właśnie ten zabieg, po raz pierwszy w historii ustrońskiego szpitala, przeprowadził zespół Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej pod kierownictwem koordynatora oddziału dr. n. med. Michała Mielnika.

perację przeprowadził dr Artur Szczerbak, specjalista w zakresie operacyjnego leczenia schorzeń stawu ramiennego. Endoprotezoplastyka stawu barkowego polega na wszczepieniu protezy – implantu – w miejsce zniszczonego przez schorzenia reumatyczne stawu. Wszczepienie endoprotezy całkowitej odwróconej rozważa się, gdy oprócz uszkodzenia powierzchni stawowych głowy kości ramiennej oraz panewki, uszkodzone są także ścięgna stożka rotatorów i chory nie może sam unieść ręki ponad głowę. W tej endoprotezie całkowitej głowa kości ramiennej zastępowana jest panewką endoprotezy, a panewka łopatki – sztuczną głową kości ramiennej. Dzięki temu odwróceniu (stąd nazwa – endoproteza całkowita odwrócona) możliwe jest przesunięcie środka obrotu stawu i uzyskanie w nim

czynnego ruchu z użyciem nieuszkodzonych mięśni. Pacjentka, która poddała się zabiegowi operacyjnemu, czuje się po nim bardzo dobrze, a badania RTG potwierdziły jego pomyślny przebieg i efekt. Wczesne obserwacje procesu rehabilitacyjnego pacjentki również są bardzo obiecujące. – Z moich doświadczeń i praktyki wynika, że co czwarty konsultowany przeze mnie reumatologicznie pacjent skarży się na większą lub mniejszą dysfunkcję barków, a choroby zapalne dotykają nas niezależnie od wieku. Odsetek ludzi młodych z uszkodzonymi stawami ramiennymi jest duży – mówi Artur Szczerbak, specjalista w zakresie ortopedii i traumatologii narządu ruchu. – W przypadku bardzo zmienionych zapalnie stawów, zabieg

wszczepienia endoprotezy jest czasem jedyną drogą powrotu do zadowalającej sprawności, ale kluczowym aspektem implantacji jest likwidacja bólu. Endoprotezoplastyka po prostu uwalnia pacjentów od bólu i przywraca funkcje kończyny. W jakim stopniu te funkcje zostaną odzyskane – to indywidualna kwestia. Nie można oczekiwać po endoprotezoplastyce stawu ramiennego odzyskania sprawności takiej, jak u sportowca. Efekt sprowadza się głównie do odzyskania możliwości wykonywaniu zwykłych czynności dnia codziennego, co należy uznać za ogromną zdobycz. Przecież u pacjentów z zaawansowanym procesem zwyrodnieniowym lub zapalnym barku nawet tak podstawowe czynności mogą być niemożliwe do wykonania. Niewiele ośrodków w Polsce zajmuje się schorzeniami barku, a jeszcze mniej

wszczepianiem endoprotez stawu ramiennego. – To jest potwierdzenie wysokich kompetencji kadry medycznej Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej, ale to także szanse na pozyskanie nowych pacjentów, dalszy rozwój ortopedii w Śląskim Centrum Reumatologii i jak najlepsze wykorzystanie Bloku Operacyjnego – ocenia Janusz Król, prezes zarządu Centrum Reumatologii w Ustroniu. Koszt ubiegłorocznej inwestycji, dzięki której ustroński „Reumatolog” dysponuje nowoczesnym blokiem operacyjnym (wraz ze sterylizatornią), wyniósł niespełna 16,9 mln zł. Ponad 10 mln szpital pozyskał z funduszy Unii Europejskiej. Wkład własny zapewnił samorząd Województwa Śląskiego. /MAR/

Promesy dla strażaków ochotników KATOWICE

Tylko w ubiegłym roku współfinansowanie ze strony województwa Państwowej Straży Pożarnej wyniosło ponad 3,6 mln zł. Środki przeznaczone dla jednostek ochotniczych to 3 mln zł. Pod koniec maja strażacy ochotnicy otrzymali kolejne promesy.

ofinansowanie w ubiegłym roku umożliwiło ogółem zakup 37 samochodów: 10 dla 7 jednostek PSP oraz 27 dla jednostek ochotniczych. W tym roku planowany jest zakup 17 samochodów. Całkowity budżet na ten cel zamknie się kwotą 19,5 mln zł, a dofinansowanie z budżetu województwa w wysokości 1,2 mln zł pomoże w zakupie samochodów dla czterech jednostek PSP. Komenda Miejska PSP w Bielsku-Białej otrzyma 800 tys. zł wsparcia na zakup drabiny SD 42, której koszt to w sumie aż 3,4 mln zł. Komendy Powiatowe PSP w Kłobucku, Chorzowie i Żorach otrzymają kolejno 200 i po 100 tys. zł wsparcia na zakup wozów gaśniczych. W maju promesy na zakup sprzętu otrzymały jednostki ochotnicze w miejscowościach: Twardowice, Sarnów, Psary, Pisarzowice, Iłownica, Chełm Śląski, Bieruń Stary, Isteb-

na-Zaolzie, Piasek, Stary Kocin, Wiercica, Dąbrowa Górnicza, Gliwice-Ostropa, Toszek, Osiedle Stałe, Opatów, Parzymiechy, Tanina, Poraj, Koziegłówki, Budziska, Leszczyny, Kamień, Zendek, Gogołowa, Goleniowy, Zawiercie-Kromołów, Sopotnia Mała, Pewel Mała, Trzebinia, Bystra, Żywiec-Moszczanica. Z kolei Koszarawa, Osiedle Stałe, Toporowice, Parzymiechy, Katowice-Podlesie, Bełk i Goczałkowice zostały włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. – Doposażenie jednostek w konieczny sprzęt zwiększa efektywność ich działań. Szczególnie dotyczy to jednostek OSP, działających w warunkach lokalnych. Stają one do walki nie tylko z żywiołem, ale niosą również pomoc podczas klęsk żywiołowych i katastrof – akcentuje wicemarszałek Wojciech Kałuża. /MAR/

Promesy na zakup sprzętu gaśniczego przedstawicielom jednostek ochotniczych wręczał wicemarszałek Wojciech Kałuża.

WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

RAZEM MOŻEMY WIĘCEJ!

Będziemy się od siebie

uczyć i wspierać

Województwo Śląskie zacieśnia współpracę z Krajem Śląsko-Morawskim. Oba regiony – przez lata mocno utożsamiane z przemysłem ciężkim – będą wzajemnie się wspierały w procesie transformacji. – Na pewno wspólnym mianownikiem dla obu regionów jest sprawiedliwa transformacja. Dużo pod tym względem łączy nasze województwo z Krajem Morawsko-Śląskim. Nasze korzenie gospodarcze tkwią w przemyśle ciężkim. Można powiedzieć, że właściwie przez dziesiątki lat ich wizerunek był kreślony według stereotypu górniczych szybów i dymiących kominów. Sprawiedliwa transformacja to poszanowanie etosu pracy, przy czym łączy się z nowoczesnymi technologiami, edukacją i przede wszystkim ekologią. Nasze regiony przed takim wyzwaniem dziś stoją, przy czym strona czeska już, przyszłym roku kończy eksploatację złóż węgla, jednak ten proces u naszych południowych sąsiadów rozpoczął się dekadę wcześniej. Komisja Europejska promuje dobre projekty transgraniczne, a bliskość i sąsiedztwo z Krajem Morawsko-Śląskim sprawia, że można przynajmniej część z nich realizować wspólnie, wymieniać się przy tym doświadczeniami. Aktywizacja terenów poprzemysłowych, ich zagospodarowanie są dla obu stron priorytetem. Zresztą rozmawialiśmy o tym jeszcze przed podpisaniem porozumienia, które jest właściwie dopełnieniem naszych wspólnych założeń. W ten sposób możemy osiągnąć więcej – podkreślił marszałek Jakub Chełstowski. Podpisana przez obie strony umowa bazuje na dotychczasowym porozumieniu o współpracy podpisanym w Ostrawie 21 listopada 2001 roku. Obecnie oba regiony są włączone do platformy europejskiej CRIT (Coal Regions in Transition). Dlatego współpraca w nowym wymiarze będzie dotyczyła przede wszystkim gospodarki w obszarze jej innowacji, rozwoju biznesu, restrukturyzacji przemysłu ciężkiego, nowej energetyki, ochrony środowiska, w szczególności w kontekście poprawy jakości powietrza i rekultywacji terenów pogórniczych. Wspólne projekty będą realizowane również w takich dziedzinach jak transport i komunikacja, administracja samorządowa, kultura, nauka, oświata, edukacja, turystyka, sport i rekreacja, zatrudnienie i sprawy społeczne oraz wzajemna promocja regionów. Regiony będą także nawzajem się promować. Kolej-

Ivo Vondrak

hejtman Kraju Śląsko-Morawskiego

Już po podpisaniu umowy, w Muzeum Śląskim odbyła się debata poświęcona wykorzystaniu Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Wzięli w niej udział marszałek Jakub Chełstowski i wicemarszałek Wojciech Kałuża. Stronę czeską reprezentowali: hejtman Ivo Vondrak oraz Zdeněk Karásek, radny Kraju Morawsko-Śląskiego, pełnomocnik hejtmana ds. RE:START i transformacji.

nym etapem ma być włączenie do współpracy instytucji z otoczenia biznesu, w szczególności agencji rozwoju. Po stronie czeskiej będą to: Morawsko-Śląskie Centrum Innowacji, Morawsko-Śląskie Inwestycje i Rozwój, Morawsko-Śląskie Centrum Energetyczne i MSPakt. Nasze województwo będą reprezentować: Śląski Fundusz Rozwoju, Fundusz Górnośląski, Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, Główny Instytut Górnictwa. W Muzeum Śląskim odbyła się debata poświęcona wykorzystania Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Wzięli w niej udział marszałek Jakub Chełstowski i wicemarszałek Wojciech Kałuża. Stronę czeską reprezentowali: hejtman Ivo Vondrak oraz Zdeněk Karásek, radny Kraju Morawsko-Śląskiego, pełnomocnik hejtmana ds. R E : S TA RT i transformacji – Kryzys, jaki dotknął górnictwo pod koniec ubiegłego stulecia, był ogromnym szokiem dla władz i mieszkańców

regionu. Wejście do Unii Europejskiej pomogło nam stawić czoła zmianom i jednocześnie przygotować się na przyszłość, w której węgla już nie ma. Właściwym sposobem poradzenia sobie z tymi zmianami jest wspieranie rozwoju innowacji, cyfryzacji i nowych umiejętności. Z perspektywy czasu uważam, że obraliśmy dobry kierunek rozwoju. Większość mieszkańców naszego regionu była zatrudniona w sektorze przemysłu ciężkiego. Obecnie te branże związane z technologiami informacyjnymi i produkcją pojaz-

dów zatrudniają taką samą liczbę osób, co przemysł stalowy, dzięki czemu możemy zapewniać naszym mieszkańcom ciekawe oferty pracy – mówił hejtman Ivo Vondrak. Zdeněk Karásek zaakcentował, że fundusze europejskie w znacznym stopniu przyczyniają się do podnoszenia jakości życia w Kraju Morawsko-Śląskim. Najważniejsze projekty są realizowane w takich dziedzinach jak transport, usługi socjalne, opieka zdrowotna, nauka, badania i innowacje. Gdyby nie wsparcie finansowe ze środków UE, wiele z nich nie doszłoby do skutku lub byłoby realizowanych znacznie wolniej i na mniejszą skalę. Dla przykładu, ponad 228 mln euro przeznaczono na budowę ośrodków badawczych w takich dziedzinach jak energia, środowisko i superkomputery. Program RE:START ma na celu zaspokojenie szczególnych potrzeb regionów górniczych

– Byliśmy pod tym względem liderami, dziś w tej polityce musi dokonać się zmiana. Odchodzimy od przemysłu, a zbliżamy się do ekologii. Wymaga od nas tego Unia Europejska i warunki Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Musimy zastanowić się, jak terenom pogórniczym, poprzemysłowym dać drugie życie i przekształcić je w miejsca ponownego użytkowania. w okresie transformacji. Ciekawy jest realizowany przez stronę czeską projekt „Krajobraz po wydobyciu”, wykorzystujący potencjał terenów, które ucierpiały wskutek wydobycia węgla. Projekt o zbliżonym charakterze – jak przypomniał podczas debaty marszałek Jakub Chełstowski – opracowywany jest także przez Województwo Śląskie we współpracy z Głównym Instytutem Górnictwa. Tereny pogórnicze są krok po kroku badane i analizowana jest ich przydatność pod kątem ponownego wykorzystania – pod nową formę działalności gospodarczej lub z pożytkiem dla tzw. przemysłu czasu wolnego. Podczas debaty zaakcentowano, że Śląskie pod kątem transformacji mocno będzie wspierać małe i średnie przedsiębiorstwa, edukację, ekologię oraz Parki Technologiczne. Odejście od węgla nie będzie jednak procesem łatwym. W sektorze, włącznie z branżą okołogórniczą, zatrudnionych jest ponad 200 tys. osób. /MAR/

aktualności

wielki remont

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

BYTOM

Operę czeka

Przedmiotem projektu jest przeprowadzenie prac w zakresie mechaniki sceny dolnej, mechanizacji górnej, elektroakustyki, oświetlenia scenicznego, instalacji wewnętrznych, instalacji elektrycznej.

Opera Śląska w Bytomiu zostanie kompleksowo zmodernizowana. Podpisano wartą 56 mln zł umowę na sfinansowanie inwestycji, a jej realizacja odbywa się przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.

rzedmiotem projektu jest przeprowadzenie prac w zakresie mechaniki sceny dolnej, mechanizacji górnej, elektroakustyki, oświetlenia scenicznego, instalacji wewnętrznych, instalacji elektrycznej. W ramach projektu zostaną wykonane roboty budowlano-konserwatorskie, roboty budowlane związane z przebudową infrastruktury technicznej, w tym prace związane ze sceną i jej technologią, prace instalacyjne i zabezpieczające substancję zabytku. Obiekt zostanie dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Temat remontu opery pojawił się już w 2009 roku, ale jak zaznacza dyrektor Łukasz Goik, projekt ewoluował dzięki wsparciu marszałka Jakuba Chełstowskiego i ostatecznie zostanie zrealizowany. – Pierwszy akt mamy za sobą, Drugi akt to wejście wykonawców realizujących prace, trzecim stanie się oddanie obiektu po remoncie do użytku. Pełna przebudowa sceny i jej zaplecza będzie miała przecież przełożenie na rozwój artystyczny i da komfort artystom – dodaje Łukasz Goik.

Opera Śląska w Bytomiu jest jedną z kulturalnych pereł Śląska. Dzięki tej inwestycji wzmocni swoją pozycję z korzyścią dla regionu i dla melomanów – podkreślił marszałek Jakub Chełstowski. – Bytomska opera to miejsce wyjątkowe. Długi czas brakowało środków na jej modernizację. W niełatwych czasach nadeszło wsparcie. Przyznam, że z niecierpliwością czekam, aby zobaczyć artystów już w nowej odsłonie opery – podsumowała Izabela Domogała, członek zarządu województwa.

– Pozyskanie tak znaczących środków na ten cel jest pracą zespołową radnych Sejmiku, zarządu województwa i urzędników. Była to praca skomplikowana, ale udało się. Opera ma też szczęście do przyjaciół, wśród których jest poseł na Sejm RP Wojciech Szarama. Efektem tej inwestycji będą komfortowe warunki dla artystów i publiczności, która będzie ich podziwiać.

Prace zrealizuje konsorcjum ALSTAL GRUPA BUDOWLANA i ALSTAL DEVELOPMENT, a ich zakończenie przewidziane jest na 2023 rok. /MAR/

Wojciech Szarama poseł RP

– Ze swojej strony chciałbym pogratulować determinacji samorządowi województwa, dzięki czemu ta inwestycja zostanie zrealizowana. Opera Śląska w Bytomiu to przecież nie tylko chluba miasta, ale kulturalna marka rozpoznawalna w całej Polsce. Już dziś cieszę na premierowe spektakle w nowej odsłonie opery.

aktualności

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

NOWY PROGRAM RZĄDU Wspólna konferencja dotycząca założeń programu Polski Ład z udziałem parlamentarzystów, Grzegorza Gaży i Marka Wesołego oraz marszałka Jakuba Chełstowskiego.

Dla poprawy jakości życia

Parlamentarzyści Grzegorz Gaża i Marek Wesoły podczas wspólnej konferencji z udziałem marszałka Jakuba Chełstowskiego przedstawili główne założenia ogłoszonego w maju programu Polski Ład. – Splatają się dwa bardzo istotne momenty dla krajowej i regionalnej gospodarki. Przyjęto zapisy co do podziału środków w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, z którego nasze województwo otrzyma 2 mld euro, jednocześnie ogłoszony został program Polski Ład, zakładający rozwój w każdym aspekcie życia społecznego. Mocno kibicuję stronie rządowej w realizacji tego programu, bo w praktyce – zwłaszcza patrząc na kwestie podatkowe i politykę mieszkaniową – będziemy równać do najbogatszych krajów Unii Europejskiej. W kieszeniach Polaków zostanie więcej pieniędzy. Będzie nas stać na więcej, a te pieniądze i tak wrócą do gospodarki. Ważnym punktem jest przeznaczenie znacznie większych środków na kwestie związane z ochroną zdrowia. Będzie to aż 7 procent w ciągu najbliższych sześciu lat. Jak duże ma to znaczenie, mogliśmy przekonać się zwłaszcza teraz, w czasie pandemii – akcentował marszałek województwa Jakub Chełstowski. Program zakłada m.in. emerytury bez podatku do 2,5 tys. zł, co oznacza, że przeciętny emeryt będzie otrzymywał nawet 2 tys. zł rocznie więcej. – To jest program, którego Polacy oczekiwali, dający szansę, a jego realizacja podniesie stopę życiową. W praktyce będzie on wiązał się z obniżką podatków dla 18 mln Polaków. Kwota wolna od podatku zostanie

podniesiona do 30 tys. zł. Skorzystają także przedsiębiorcy. Dzięki reformie wprowadzającej wysoką kwotę wolną od podatków, obniżone zostaną także obciążenia dla 500 tys. firm, które mają dochody do poziomu 6 tys. zł miesięcznie. Najmniejszym firmom zostanie dzięki temu 2 tys. zł rocznie – argumentował poseł Grzegorz Gaża.

rodzice będą mogli elastycznie wykorzystać na pokrycie kosztów opieki nad drugim dzieckiem pomiędzy 12. a 36. miesiącem życia. Rodzice sami wybiorą wariant: po 1000 zł miesięcznie przez rok czy po 500 zł miesięcznie przez dwa lata. Sami też zdecydują, na co spożytkują te środki.

giego dziecka, 60 tys. zł – trzeciego, 20 tys. zł – każdego kolejnego. – Chcemy nie tylko pomóc rodzinom, których nie stać było na własne mieszkanie, ale także jednocześnie zatrzymać wzrost cen za lokum, które dzisiaj często są horrendalne – dodał poseł Marek Wesoły.

Według założeń programu, próg podatkowy zostanie podniesiony z 85 tys. do 120 tys. zł, co pozwoli zatrzymać więcej pieniędzy w kieszeniach przedstawicieli klasy średniej. Przewidziana jest także ulga w PIT dla osób zatrudnionych na umowę o pracę osiągających roczny dochód w przedziale 70–130 tys. zł. Według założeń programu, próg podatkowy zostanie podniesiony z 85 tys. do 120 tys. zł, co pozwoli zatrzymać więcej pieniędzy w kieszeniach przedstawicieli klasy średniej. Przewidziana jest także ulga w PIT dla osób zatrudnionych na umowę o pracę osiągających roczny dochód w przedziale 70–130 tys. zł. Dzięki uldze reforma będzie neutralna dla podatników zatrudnionych na umowę o pracę z dochodem od 6 do 10 tys. zł miesięcznie. Zostanie wprowadzony dodatkowy instrument finansowy dla rodziców. To w sumie 12 tys. zł, które

Łatwiejszy będzie zakup mieszkania na własność. Państwo będzie gwarantować maksymalnie 100 tys. zł wkładu własnego dla biorących kredyt lub oferować dofinansowanie w wysokości do 160 tys. zł dla osób korzystających z mieszkalnictwa społecznego czy też rodzin wielodzietnych (w zależności od liczebności rodziny). Łącznie z programu „Mieszkanie bez wkładu własnego” będzie mogło skorzystać około 80 tys. rodzin rocznie. Wysokość otrzymanego finansowania będzie uzależniona od liczby dzieci w rodzinie – 20 tys. zł w przypadku dru-

Zostaną także wprowadzone przepisy regulujące budowę małych domów mieszkalnych. Realizacja budynków jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 m2 będzie możliwa bez pozwolenia, kierownika i książki budowy, a jedynie na podstawie zgłoszenia. Na ochronę zdrowia będzie przekazane 7 proc. PKB, a kadry medyczne mają zarabiać więcej. Ma poprawić się diagnostyka: zostaną zniesione limity na wizyty u lekarzy specjalistów, powstanie też krajowa sieć onkologiczna i kardiologiczna. /MAR/

parkowe wieści

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

INWESTYCJE

Alejki będą jeszcze piękniejsze!

Zarząd Parku Śląskiego podpisał umowę na realizację zadania „Kompleksowa modernizacja otoczenia Planetarium Śląskiego. Etap 2: Remont ciągów komunikacyjnych”. Prace obejmą też przestrzeń w pobliżu Świątyni Petrycha.

Agnieszka Bożek prezes Parku Śląskiego

W ramach prac zrewitalizowany zostanie teren wokół modernizowanego budynku Planetarium Śląskiego wraz z otoczeniem w pobliżu Świątyni Petrycha. Finał zaplanowano na koniec kwietnia 2022 roku.

ykonawcą zadania jest Przedsiębiorstwo Budowy Dróg „DROGOPOL-ZW” z siedzibą w Katowicach. Inwestycja opiewa na 1,8 mln zł. W ramach prac zrewitalizowany zostanie teren wokół modernizowanego budynku Planetarium Śląskiego wraz z otoczeniem w pobliżu Świątyni Petrycha. Finał zaplanowano na koniec kwietnia 2022 roku.

Alejki spacerowe przejdą metamorfozę, a istniejące murki przy budynku Planetarium Śląskiego i w pobliżu Świątyni Petrycha będą odnowione i zyskają siedziska. Ważne jest, że teren zostanie przygotowany również pod kolejne działania, m.in. pod ekspozycję zewnętrzną „Eppur si muove”, tj. montaż urządzeń zabawowo-naukowych wzdłuż alejek. Już wcześniej zadbano o teren przy Planetarium. Pobliski staw został oczyszczony,

rozpoczęto nasadzenia oraz ustawianie małej architektury. – Jestem przekonany, że wykonywane prace wpiszą się w całość modernizacji Śląskiego Parku Nauki – mówi Jakub Chełstowski, marszałek województwa. Zadanie realizowane jest w ramach Inicjatywy Jessica Regionalnego Programu operacyjnego Województwa Śląskiego 2007–2013. /ŁP/

– Realizując takie projekty, odnosimy się do historycznego układu tego miejsca. Chcemy, żeby wszystko współgrało. Mam nadzieję, że uda nam się stworzyć atrakcyjną przestrzeń rekreacyjną dla osób odwiedzających Planetarium oraz Świątynię Petrycha.

GOTOWE!

Kolejne rzeźby odzyskały dawny blask Tym razem renowację przeszły dwie kolejne rzeźby – „Pączkowanie” Mirosława Kicińskiego oraz „Dziewczyna z kwiatem” Tadeusza Sadowskiego. – Jako zarząd wiemy, że wielu z gości czeka na duże inwestycje. One się dzieją, prace w Ogrodzie Japońskim dobiegają końca, Kręgi Taneczne w przyszłym roku z pewnością państwa zachwycą. Trwa projektowanie kolejnej linii Elki, a dokumentacja projektowa Kąpieliska „Fala” jest już przygotowana. W tym wszystkim nie zapominajmy o mniejszych inwestycjach, które również są bardzo potrzebne. Konsekwentnie poddajemy renowacji parkowe rzeźby, które swoim urokiem wypełniają wiele miejsc. Tym razem „Łanie” w Rosarium mogą na nowo cieszyć parkowych gości – mówi Agnieszka Bożek, prezes Parku Śląskiego. Rzeźba „Pączkowanie” powstała w 1983 roku na zamówienie WPKiW i znajduje się na terenie Galerii Rzeźby Śląskiej przy Alei Łani, natomiast „Dziewczyna z kwiatem” pochodzi z 1965 roku i eksponowana jest przy Alei Różanej w pobliżu budynku Bratek. Obie te konstrukcje zostały w 2011 roku wpisane do rejestru zabytków ruchomych regionu.

specjalną zaprawą z kitu mineralnego o kolorze i fakturze dobranej do otoczenia ubytków. Cała powierzchnia została tak zabezpieczona, aby woda – zwłaszcza w okresie zimowym – jej nie niszczyła.

Rzeźba „Pączkowanie” odzyskała dawny blask. Została gruntownie wyczyszczona, usunięto z niej nalot z porastających ją glonów, ubytki kamienne uzupełniono

Rzeźba „Dziewczyna z kwiatem” została wykonana ze sztucznego kamienia – lastryka. Ona również uległa z biegiem czasu zniszczeniu. Spoiwa mineralne zostały

Odbiór rzeźby „Pączkowanie” po zakończeniu prac renowacyjnych.

uszkodzone prawie na całej jej powierzchni. W powstałych rozwarstwieniach zadomowiły się glony i inne mikroogranizmy, co przyspieszało proces jej niszczenia.

Rzeźba „Dziewczyna z kwiatem” powstała ze sztucznego kamienia – lastryka.

Na szczęście dzięki interwencji konserwatorów także „Dziewczynę z kwiatem” udało się ocalić. Inwestycja zrealizowana została w ramach umowy o dofinansowanie Projektu Miejskiego pn. „Modernizacja

Parku Śląskiego” realizowanego w ramach drugiego obrotu środkami wracającymi z Inicjatywy JESSICA Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007–2013. /PM/

parkowe wieści

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

WPADNIJ DO NAS NA WAKACJE

Pięć atrakcji na jednym bilecie!

Zapowiada się cudowne lato w Parku Śląskim! By jeszcze bardziej umilić pobyt w Zielonych Płucach Śląska, jednostki, które tutaj funkcjonują, przygotowały wspólny bilet. To aż pięć atrakcji, z których skorzystać można: w Skansenie, na Stadionie Śląskim, Kolejce Elka, Śląskim Ogrodzie Zoologicznym i Legendii. Oferta, którą przygotowano, jest bardzo atrakcyjna cenowo. Bilet indywidualny do Parku Śląskiego kosztuje 130 zł. Decydując się na takie rozwiązanie, w kieszeni zostawiamy 71 zł, które musielibyśmy wydać, kupując bilety osobno na każdą z atrakcji. Jest też opcja rodzinna (2 dorosłych + 2 dzieci) w cenie 320 zł. W tym przypadku zaoszczędzamy blisko 200 zł. Spokojnie zostaje na obiad i pyszny deser. Warto podkreślić, że dzieciaki do 3 roku życia z atrakcji mogą korzystać za darmo. Bilet ważny jest do 30 września. Korzystanie z przewidzianych atrakcji można rozłożyć na kilka dni, planując np. pojedyncze wizyty w Parku Śląskim.

Moc wrażeń Na mapie parkowych atrakcji znalazło się Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Znajduje się tutaj 78 obiektów (w tym 61 kubaturowych) prezentujących kulturę materialną regionu Górnego Śląska, w tym Beskidu Śląskiego, Pogórza Cieszyńskiego, rejonów: pszczyńsko-rybnickiego, bytomsko-tarnogórskiego, lublinieckiego oraz regionu Zagłębia Dąbrowskiego. Kolejna niespodzianka to Stadion Śląski. Podczas wizyty zobaczymy: recepcję, spa, szatnię zawodników, arenę głów-

ną, lożę VIP, galerię, salę kinową, salę muzealną, komisariat policji oraz trybunę prasową. Wielu wielbicieli ma kultowa kolejka Elka. Do wyboru mamy przejazd w jedną stronę ze stacji Stadion Śląski lub Wesołe Miasteczko. Podróż kilka metrów nad ziemią w gondoli bądź kanapie to niezapomniane przeżycie i moc wrażeń. Jest co podziwiać, park o tej porze roku jest wyjątkowo piękny! Będąc w sercu Paku Śląskiego, nie można pominąć Śląskiego Ogrodu Zoologicznego. Wyprawę do świata zwierząt i roślin spokojnie można rozłożyć na kilka godzin. To jedno z ulubionych miejsc, odwiedzanych przez całe rodziny. Piątkę zamyka Legendia Śląskie Wesołe Miasteczko. Tutaj każdy znajdzie coś dla siebie. Dmuchańce, karuzele, trampoliny, baseny z piłeczkami, krzywe lustra, diabelski młyn, zwariowany rollercoaster to tylko namiastka tego, czego można tutaj spróbować. – Po krótkiej przerwie wraca bilet wspólny, to bardzo dobra informacja. Wiele osób przyzwyczaiło się do tej oferty i zdecydowanie czekało na jej uruchomienie. Wspólny bilet to połączone działania jednostek mieszczących się na terenie Parku Śląskiego, a to dopiero początek. Szykujemy bogatą ofertę na sezon letni – zapowiada Agnieszka Bożek, prezes Parku Śląskiego. /ŁP/

Tutaj kupisz bilety: 1. Sklep internetowy na www.parkslaski.pl 2. W Punkcie Parkowej Informacji przy Kanale Regatowym (czynny od piątku do niedzieli w godz. 10.00–20.00) 3. Na stacjach kolei linowej Elka (w soboty i niedziele na obydwu stacjach, w tygodniu na stacji Stadion Śląski) 4. W kasie w budynku dyrekcji Parku Śląskiego przy alei Różanej 2 (od poniedziałku do piątku w godz. 8.00–14.00)

Kiedy na wycieczkę? Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”

Godziny otwarcia: Do końca sierpnia: poniedziałek–piątek: 9.00–19.00, sobota–niedziela: 10.00–21.00 Wrzesień: poniedziałek-piątek: 9.00-19.00, sobota–niedziela: 10.00–19.00

Stadion Śląski Zwiedzanie po wcześniejszym uzgodnieniu terminu, tel. 500-006-415

Kolejka Linowa Elka Godziny kursowania kolejki są na bieżąco aktualizowane na stronie: www.elka.parkslaski.pl w zakładce: godziny kursowania.

Śląski Ogród Zoologiczny Godziny otwarcia: codziennie od 9.00 do 19.00. Wejście do godz. 18.00

Legednia Śląskie Wesołe Miasteczko Godziny otwarcia podane są na stronie internetowej. Wyłączeniu podlegają wejścia na wydarzenia specjalne/ okazjonalne organizowane na obiekcie.

JESTEŚCIE ZAINTERESOWANI WSPÓLNYM BILETEM NA WSZYSTKIE PARKOWE ATRAKCJE? BĘDZIEMY MIELI DLA WAS NIESPODZIANKĘ! 28 CZERWCA KONIECZNIE ODWIEDŹCIE PROFIL FB PARKU!

wydarzenia

Kocioł Czarownic w blasku złota

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

PRZEŻYJMY TO JESZCZE RAZ! Zawody mogli w końcu zobaczyć kibice. Ich doping uskrzydlał naszych reprezentantów.

Alicja Konieczek wystartowała w rywalizacji 3000 m z przeszkodami, nie będąc faworytką w swojej konkurencji. Rywalki przechytrzyła jednak taktyką, osiągając wynik 9:35,63.

Drużynowo na Starym Kontynencie nie ma lepszej ekipy od polskich lekkoatletów. Biało-Czerwoni na Stadionie Śląskim obronili złoty medal sprzed dwóch lat, już przy aplauzie kibiców, którzy wrócili na trybuny kultowego Kotła Czarownic. Świetna organizacja sportowych imprez przyniosła jeszcze jeden sukces. W 2028 roku nasz stadion będzie gospodarzem Lekkoatletycznych Mistrzostw Europy. Po raz pierwszy w historii.

zwycięstw w 40 konkurencjach i 181,5 zdobytych punktów – to bilans występów naszej biało-czerwonej ekipy podczas majowych Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce. Kluczowe w ostatecznej rozgrywce były sztafety 4 × 400. Faworytkami były Polki. Aniołki Matusińskiego w składzie: Justyna Święty-Ersetic, Natalia Kaczmarek, Małgorzata Hołub-Kowalik, Kornelia Lesiewicz osiągnęły czas 3:26,37, deklasując rywalki. Trzecie miejsce panów na tym samym dystansie z rewelacyjnym finiszem Karola Zalewskiego sprawiło, że Polsce drużynowo zwycięstwa nie mógł już nikt odebrać.

Panie na pierwszym planie Podczas pierwszego dnia zawodów najwięcej radości kibicom, którzy mogli już obejrzeć zawody, dostarczyły występy pań. Zwycięską serię

zaczęła Pia Skrzyszowska, odnosząc kapitalną wygraną w biegu na 100 metrów. Pobiła rekord Europy do lat 23, osiągając czas 11:25. Było to pierwsze zwycięstwo reprezentanta Polski w imprezie tej rangi. Polka wyprzedziła Lisę Mayer z Niemiec oraz Imani Lansiquot z Wielkiej Brytanii. Skrzyszowska wyrasta na gwiazdę lekkoatletyki najwyższego formatu. W ubiegłym roku podczas Memoriału Kamili Skolimowskiej na Stadionie Śląskim zajęła trzecie miejsce w biegu na 100 m przez płotki. Na początku maja w składzie polskiej sztafety 4 × 100 metrów zdobyła srebrny medal. Alicja Konieczek wystartowała w rywalizacji 3000 m z przeszkodami, nie będąc faworytką w swojej konkurencji. Rywalki przechytrzyła jednak taktyką, osiągając wynik 9:35,63. Nasza zawodniczka podkreśliła, że pomógł jej doping z trybun. – Widok biało-czerwonych flag działał bardzo mobilizująco. Stadion Śląski jest magiczny! – przyznała Alicja Konieczek.

W biegu na 400 metrów zwyciężyła Natalia Kaczmarek z czasem 51:36. – Czuję, że jestem w bardzo dobrej formie. Nie byłam nawet świadoma, że z tak dobrym czasem pokonałam rywalki – powiedziała nasza reprezentantka. W skoku wzwyż mężczyzn triumfował Norbert Kobielski, który wyrównał najlepszy wynik w sezonie – 2,24 m. Polak atakował poprzeczkę na wysokości 2,28 m i dwukrotnie był blisko jej pokonania. Michał Haratyk scharakteryzował swój występ jako „wykonaną robotę”. Oddał dwa najdalsze pchnięcia kulą, a najlepszy jego wynik to 21,34. W rzucie oszczepem bardzo dobrze zaprezentował się Marcin Krukowski. Jego wynik to 85,12. Był drugi za rekordzistą z Niemiec Johannesem Vetterem, który na Śląskim rzucił 96,29. Bardzo dobrze wypadła Adrianna Szóstak w trójskoku. Uzyskała 13,96 m, bijąc o 21 cm swój życiowy rekord. Puentą zawodów była sztafeta 4 × 100 metrów. Nasze

reprezentantki zajęły drugie miejsce, panowie przybiegli na metę jako czwarci.

Europejskie mistrzostwa, światowy poziom – Gdyby pod kątem utrzymania zasad bezpieczeństwa igrzyska w Tokio były tak przygotowane jak zawody na Śląskim, byłbym naprawdę spokojny – komplementował poziom organizacyjny Mistrzostw Świata w Sztafetach Sebastian Coe, prezydent World Athletics. Najważniejsze imprezy lekkoatletyczne, których gospodarzem był Stadion Śląski, odbyły się, mimo wciąż trwającej pandemii, jednak przy zachowaniu najwyższych rygorów bezpieczeństwa. Co więcej, nawet drugiego dnia Drużynowych Mistrzostw Europy można było

wydarzenia

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Wielka feta po zakończeniu zawodów. Polka znów najlepsza!

CZY … WIESZ, ŻEPolski podczas

zy tacja Reprezen lekkoatletyce 54 ralistą y r o p j te eda Do Europy w rwszym m Mistrzostwo złoty medal. Pie był Janusz Kuso-a h sięgnęła ph biało-czerwonycł srebro w biegu naż y c b a w barw ry w 1934 r. zdo dali dla Polski, bo ciński, któ ów. Najwięcej me ska startując w bie, 5000 metrlczyła Irena Szewińw dal. Konkurencjąt 10, wywa nterskich i skoku iumfowali, był rzu gach spri olacy najczęściej tr a podium, z czew której P Aż 16 razy stawali n dalistką była młotem. krotnie złotą me asadorka go cztero łodarczyk, Amb . Anita W dionu Śląskiego Sta

Aniołki Matusińskiego nie dały szans rywalkom w sztafecie 4 × 100

Dobromir Karamarinov p.o. prezydenta European Athtletics

– Stadion Śląski jako gospodarz Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce stanął na wysokości zadania i udowodnił, że jest godnym zaufania partnerem do organizacji tego typu imprez. Pragnę złożyć gratulacje oraz podziękowania za intensywną i bardzo owocną współpracę. Wspólnie udało nam się przygotować mistrzostwa, które są prawdziwym świętem królowej sportu. Jestem przekonany, że Stadion Śląski doskonale sprawdzi się również w nowej roli. Ten obiekt ma ogromny potencjał, który należy dobrze wykorzystać.

zaszczepić się przeciwko COVID-19 w specjalnie wyznaczonym do tego punkcie przed stadionem. Drugi dzień tych zawodów okazał się podwójnie szczęśliwy. Jeszcze zanim sportowcy pojawili się na murawie i bieżni, podczas specjalnej konferencji prasowej ogłoszono Stadion Śląski areną Lekkoatletycznych Mistrzostw Europy 2028. Polska będzie gospodarzem tej największej rangą imprezy po raz pierwszy. W przyszłym roku mistrzostwa odbędą się w Monachium, kolejne zorganizuje Rzym. Czy ta informacja podziałała na naszą ekipę biorącą udział w DME mobilizująco, trudno oceniać. Coś chyba w tym jest, bo od pierwszych minut drugiego dnia zawodów sportowcy ostro ruszyli do walki o obronę złotego medalu. Magdalena Żebrowska zajęła drugie miejsce w skoku w dal. Polka wynikiem 6,58 ustanowiła nowy rekord życiowy. Dzień wcześniej świętowała swoje urodziny. Lepszego prezentu chyba nie mogła sobie wymarzyć. Kolejny sukces odniosła Pia Skrzyszowska. Pierwszego dnia najlepiej pobiegła na 100 metrów. Nazajutrz była bezkonkurencyjna na tym

samym dystansie przez płotki, osiągając czas 12,99. Robert Sobera zwyciężył z kolei w skoku o tyczce z wysokością 5,65. W biegu na 800 metrów mężczyzn trzeci był Mateusz Borkowski (1:46,66). Jak zwykle nie zawiódł Paweł Fajdek, który tradycyjnie po mistrzowsku wygrał konkurs w rzucie młotem, śrubując przy okazji nowy rekord w tej rywalizacji – 82,98 m. – W takiej dyspozycji, przy odrobinie szczęścia, młot mógł polecieć za daleko i wtedy byłby problem – skomentował z uśmiechem nasz reprezentant. Rewelacyjny wynik osiągnęła Kamila Lićwinko w skoku wzwyż. Jej rezultat to 1,94 m. Polka była zdecydowaną faworytką zawodów. Tydzień wcześniej wygrała w zawodach Diamentowej Ligi w Gateshead. Lićwinko skoczyła w Wielkiej Brytanii 1,91 i pokonała tam m.in. trzykrotną mistrzynię świata Marię Lasickiene. Zawodniczka przyznała, że w Chorzowie bardzo pomógł jej doping publiczności. – Atmosfera tutaj jest naprawdę świetna. Stadion Śląski to idealne miejsce dla zawodów tej rangi. Doping nas uskrzydlał – podsumowała nasza reprezentantka. /MAR/

Jakub Chełstowski marszałek województwa

– Stadion Śląski stał się poważnym konkurentem w rywalizacji o organizację międzynarodowych wydarzeń najwyższej rangi. Jestem z tego bardzo dumny zarówno jako marszałek, jak i mieszkaniec Śląska. To pokazuje, że obiekt spełnia wszelkie wymogi i jest doskonale przystosowany do tego, by gościć elitę światowych sportowców. Chciałbym serdecznie podziękować przedstawicielom europejskiej federacji za zaufanie, jakim po raz kolejny nas obdarzyli, przyznając organizację tak prestiżowych zawodów oraz za wsparcie podczas Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce Silesia 2021, które odbyły się właśnie na Śląskim.

PARK ŚLĄSKI POLECA

[KR 01]

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

ZAPROSZENIE

Zakończenie sezonu Filharmonii Śląskiej

2 lipca Filharmonia Śląska zaprosi na TAURON EKO Koncert, który będzie jednocześnie wydarzeniem zamykającym 76. sezon artystyczny. Melomani spragnieni kontaktu z muzyką na żywo nie muszą się jednak martwić – filharmonicy przygotowali po tej dacie jeszcze kilka innych propozycji, idealnych na wakacyjne wieczory.

oncert 2 lipca zabierze słuchaczy w świat barwnej muzyki, przenoszącej w różne zakątki świata. Zabrzmią echa Ameryki, energiczne węgierskie tańce, a przez postać Don Juana pojawią się obrazy słonecznej Hiszpanii. Nim to jednak nastąpi, goście Filharmonii odkryją piękno drzemiące bardzo niedaleko – w Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach. O muzyczne wrażenia zadbają wspólnie Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej pod batutą Yaroslava Shemeta oraz znakomita solistka, pianistka Anna Górecka. Jako pierwsze zabrzmi „Silver concerto” Adama Wesołowskiego, kompozycja, w której fortepian solo, orkiestra smyczkowa oraz multimedia, wykorzystujące dźwięki i obrazy Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach, połączą się w znakomitej harmonii. W drugim punkcie programu znajdzie się Capriccio na fortepian i orkiestrę Mikołaja Piotra Góreckiego, w którym, podobnie jak w „Silver concerto”, partię solową wykona Anna Górecka. Będzie tu można usłyszeć inspiracje twórczością ojca kompozytora i solistki, Patrona Filharmonii Śląskiej – Henryka Mikołaja Góreckiego oraz wpływy muzyki amerykańskiej. Koncert zakończy się poematem symfonicznym „Don Juan” Richarda Straussa. Jest to nie tyle muzyczne

DO POSŁUCHANIA

„WODECKI JAZZ '70 – Dialogi”

40 lat minęło od tych właśnie sesji nagraniowych Zbigniewa Wodeckiego. Nadarza się wyjątkowa okazja do poznania ich w nowych interpretacjach. To wydawnictwo pewnie jednak nie ujrzałoby światła dziennego, gdyby nie zaangażowanie córki artysty, Kasi Stubbs-Wodeckiej.

lasyczne utwory Wodeckiego na nowo zaaranżowało i nagrało zacne grono: Leszek Możdżer, Henryk Miśkiewicz, Marek Napiórkowski, Paweł Dobrowolski, Michał Tokaj i Michał Barański. Na jednej płycie otrzymujemy wersje oryginalne, zarejestrowane w latach 70., jak i całkiem nowe. Fani kultowego „1976: A Space Odyssey" Zbigniewa Wodeckiego i Mitch & Mitch Orchestra and Choir będą mieli powody do satysfakcji. Album otwiera „Fantazja", skomponowana przez Zbigniewa Wodeckiego, śpiewana do tekstu Janusza Terakowskiego. To nagranie z 1978 roku, orkiestra PRiTV akompaniuje artyście pod batutą Andrzeja Trzaskowskiego. Na płycie obok oryginału znajduje się instrumentalna interpretacja utworu autorstwa Michała Tokaja. Takich elektryzujących zestawień jest tu więcej – na przykład „Etiuda na big band i skrzypce” i dopełniająca ją „Etiuda na głos i sprzypce” Możdżera. „Balladę o nieznajomej” na warsztat wziął Henryk Miśkiewicz, „Dzielę z tobą dzień na dwoje" Marek Napiórkowski. Na wydawnictwo trafiła też „Wariacja na temat tańców

To jednak nie wszystko, co Filharmonia Śląska przygotowała dla melomanów na lipiec! 4 lipca odbędzie się przełożony z zeszłego roku koncert „W kręgu muzyki filmowej” z udziałem Macieja Zakościelnego, Romana Widaszka, Grzegorza Biegasa i Śląskiej Orkiestry Kameralnej. W drugi piątek miesiąca, 9 lipca, filharmonicy zaproszą na wieczór ukazujący, jak bogaty jest dorobek polskiej – i śląskiej – szkoły kompozytorskiej, bo to właśnie rodzime utwory wypełnią większość programu. Koncert będzie dedykowany dwóm profesorom: Eugeniuszowi Knapikowi oraz Janowi Wincentemu Hawelowi, którzy w lipcu świętować będą swoje urodziny. Na zakończenie tego muzycznego spotkania zabrzmi urzekająca Serenada C-dur op. 48 Piotra Czajkowskiego. Tydzień później – coś dla ducha i humoru, czyli koncert piosenek Kabaretu Starszych Panów. Chór Filharmonii Śląskiej tego dnia poprowadzi Andrzej Borzym, syn związanego z Kabaretem Juliusza Borzyma, autor opracowań znanych hitów Kabaretu na chór mieszany. Szczegółowy program oraz bilety dostępne są na stronie filharmonia-slaska.eu. /SAD/

DO POCZYTANIA

Przemysław Żarski „Cierń”

W styczniowy wieczór w pobliżu kapliczki i metalowego krzyża śledczy znajdują rozkopany dół, a w nim ludzkie kości. Kilka dni później na drugim końcu miasta samobójstwo popełnia młoda kobieta.

obert Kreft wraca do pracy i mierzy się z dramatycznymi wydarzeniami ostatnich tygodni, kiedy to znalazł się o krok od rozwikłania tajemnicy samobójczej śmierci matki. Dwadzieścia pięć lat wcześniej Anna Kreft odebrała sobie życie, skacząc z balkonu na oczach dziesięcioletniego syna. Kobieta spotkała na swojej drodze pewnego człowieka, który wbił cierń w tkankę ich ustabilizowanego życia, niszcząc spokój, zatruwając relacje i popychając Annę w ramiona obłędu. rumuńskich”, na której Zbigniew Wodecki udowadnia, jak utalentowanym był skrzypkiem. Ten utwór to jego solowy popis. „Dialogi” to kapitalne zestawienie oryginałów z nowymi interpretacjami. Pozycja obowiązkowa nie tylko dla fanów Wodeckiego. Płyta powinna trafić na półkę każdego, kto po prostu lubi dobrą muzykę. /MAR/

przedstawienie historii o tytułowym bohaterze, lecz bardziej jego charakterystyka – obraz młodego, energicznego uwodziciela.

„Cierń” to historia o tym, że wspomnienia potrafią uwierać jak tkwiąca w skórze zadra. To bolesna, jątrząca się opowieść o dążeniu do prawdy, która nie zawsze prowadzi do zagojenia blizn i ukojenia bólu. Brawurowy finał cyklu z komisarzem Robertem Kreftem w roli głównej! /SAD/

PARK ŚLĄSKI POLECA

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

19 [KR 02]

Od 12 czerwca do 5 września w Muzeum Śląskim w Katowicach będzie można zwiedzać wystawę planszową przygotowaną w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu z okazji 20-lecia badań Polaków na stanowisku Tell el-Farcha w Egipcie. Piękne zdjęcia ukazują nie tylko najważniejsze odkrycia i otoczenie, w którym pracują i żyją archeolodzy, lecz także mieszkańców wsi Gazala. Tell el-Farcha. Prace wykopaliskowe

na komie wschodnim. | Fot. Robert Słaboński

Tell el-Farcha.

20 lat polskich wykopalisk Stanowisko zostało odkryte w 1987 r. przez włoskich archeologów, a od 1998 r. jest przedmiotem badań polskiej ekspedycji, zorganizowanej przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Muzeum Archeologiczne w Poznaniu przy współpracy Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Pracami od początku kierują prof. dr hab. Krzysztof M. Ciałowicz z Krakowa i dr Marek Chłodnicki z Poznania. Badania w Tell el-Farcha są realizowane wielodyscyplinarnie. W skład ekspedycji wchodzą nie tylko archeolodzy, ale i paleobotanicy,

geofizycy, geolodzy, archeozoolodzy i antropolodzy. Tutaj również odbywają swoje praktyki studenci. W ciągu 20 lat badań dokonano wielu ważnych odkryć, które zmieniły wiedzę na temat najstarszych dziejów cywilizacji egipskiej. Stanowisko położone jest w północno-wschodniej delcie Nilu, około 120 km od Kairu, na obrzeżach wsi Gazala. Przedmiotem badań polskich archeologów są osada oraz cmentarzysko. Najstarsze ślady osadnictwa na wzgórzu w Tell el-Farcha datowane są na początek IV tysiąclecia p.n.e. Osada była zamieszkana przez prawie 1000 lat,

Tell el-Farcha. Mury nagadyjskiej mastaby na komie wschodnim (ok. 3300 p.n.e.). | Fot. Robert Słaboński

a odkrycia dokonywane przez polskich archeologów są świadectwem życia w czasach ważnych zmian kulturowych, gospodarczych i politycznych od okresu predynastycznego aż do początku okresu Starego Państwa (ok. 3700–2600 p.n.e.). Tell el-Farcha była ważnym ośrodkiem gospodarczo-politycznym w okresie formowania się zjednoczonego państwa egipskiego. Jej mieszkańcy aktywnie uczestniczyli w handlu ze wschodem i południem. To tutaj siedzibę mieli przedstawiciele królewskiej administracji pierwszych faraonów. Obok osady założono cmentarzysko, na którym chowano zmarłych, również tych z wyższych szczebli hierarchii społecznej, wyposażanych w dużą liczbę darów grobowych, niekiedy o charakterze luksusowym. Ich obecność w Tell el-Farcha potwierdza wysoką rangę tego miejsca. Ważnym elementem wystawy są również zabytki pochodzące ze zbiorów poznańskiego Muzeum Archeologicznego pozyskane z predynastycznego cmentarzyska w Minszat Abu Omar, położonego w tej samej części delty Nilu. To właśnie tutaj 20 lat przed badaniami w Tell el-Farcha rozpoczęły się wykopaliska, w których uczestniczyli także archeolodzy z Poznania. Zapoczątkowały one długą tradycję badań nad okresem predynastycznym w poznańskim Muzeum Archeologicznym.

Kuratorzy wystawy: dr Marek Chłodnicki, dr hab. Agnieszka Mączyńska, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu Kurator wystawy w Muzeum Śląskim w Katowicach: dr Renata Abłamowicz

Tell el-Farcha. Archeozoolog Renata

Abłamowicz eksploruje szczątki zwierzęce leżące przy zmarłym na komie wschodnim. | Fot. Ewa Kuciewicz

Materiał powstał we współpracy z Muzeum Śląskim w Katowicach.

Tell el-Farcha. Przedmioty wotywne z komu zachodniego (3200-3000 p.n.e.). | Fot. Robert Słaboński

PARK ŚLĄSKI POLECA

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

[KR 03]

KONCERTOWA WIOSNA ZESPOŁU PIEŚNI I TAŃCA „ŚLĄSK” Fot. W. Korpusik

Tak wspaniale znów

usłyszeć brawa!

Maj upłynął Zespołowi Pieśni i Tańca „Śląsk” pod znakiem premier online, ale powoli można było spotykać artystów także zasiadając na widowni czy uczestnicząc w wydarzeniach odbywających się w regionie. Wciąż w rytm obowiązujących reguł sanitarnych „odmrażana” jest działalność kulturalna. Otwiera się ponownie siedziba „Śląska” w Koszęcinie, pojawiają się pierwsi goście i turyści. Zespół wraca do koncertów z udziałem widzów.

wielkie przeżycie dla artystów móc ponownie usłyszeć brawa, zobaczyć na żywo, jakie wrażenie robi na widzach ich twórczość, pooddychać koncertową atmosferą. Jeszcze w maju „Śląsk” postawił na formułę online, przygotowując dwie premiery, które można było oglądać na Facebooku i kanale YouTube. 8 maja z okazji Dnia Europy zaprezentował program „Podróże ze Śląskiem” z tańcami i pieśniami narodów państw członkowskich, w tym także polskich. Przy tej różnorodności repertuarowej Zespół mógł się wykazać swoimi uniwersalnymi możliwościami wykonawczymi. Także online, 28 maja, w zupełnie innym klimacie muzycznym, wybrzmiał koncert pieśni maryjnych „Bogurodzica”. Specjalnie z okazji Roku Kardynała Stefana Wyszyńskiego, dokładnie w 40. rocznicę śmierci Prymasa Tysiąclecia, „Śląsk” zaprosił internautów do wspólnego przeżywania miesiąca maryjnego i duchowych przygotowań do wrześniowej beatyfikacji Kardynała. „Śląsk” chętnie sięga po repertuar sakralny ku czci Matki Bożej. W Polsce kult maryjny jest pielęgnowany od stuleci, a bliskość światowej sławy sanktuarium maryjnego na Jasnej Górze sprawia, że artyści często mają okazję do prezentowania swoich opracowań, także w Bazylice Jasnogórskiej. Okazja ku temu pojawiła się również w maju, na ogólnopolskiej antenie telewizyjnej. 3 maja w telewizji Polsat został wyemitowany koncert pt. „Serdeczna Matko, opiekunko ludzi”, zarejestrowany w Bazylice na Jasnej Górze z udziałem m.in. Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Okazją do tego niezwykłego muzycznego spotkania była uroczystość upamiętniająca święto Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, śluby króla Jana Kazimierza – powierzenie królestwa opiece Matki Bożej oraz uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Koncert był także formą włączenia się w ogólnopolską akcję modlitewnych podziękowań za opiekę w trudnych czasach walki z koronawirusem i próśb o dalsze wstawiennictwo. Wystąpiły gwiazdy polskiej sceny muzycznej, m.in.: Stanisława Celińska, Andrzej Lampert, Krzysztof Cugowski, Arka Noego, kapela Sebastiana Karpiela-Bułecki oraz Pectus, Eleni i Cleo. Muzyczną oprawę zapewniła orkiestra i chór Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”, towarzysząc wszystkim artystom.

i poczuć tę niepowtarzalną adrenalinę związaną z występami. I wreszcie długo oczekiwana niespodzianka. Światło dzienne ujrzał nowy projekt śląskiego rapera Miuosha – „Pieśni współczesne”. – Wspólny album Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” i Miuosha to projekt przełomowy, w którym niesamowity potencjał jednego z najstarszych i najbardziej docenianych zespołów folklorystycznych w Polsce i Europie kontrastuje z muzyką miejską, współczesną i korzystającą z zupełnie innych form wyrazu niż klasyczna – napisał artysta w dniu premiery teledysku do utworu „Doliny”. Premiera całego albumu we wrześniu, informacje na piesniwspolczesne.pl.

Fot. I. Dorożański

Specjalny koncert w formule online pojawił się także na oficjalnych kontach Zespołu z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Tańce narodowe i pieśni patriotyczne to obok twórczości ludowej jedna z wizytówek Zespołu „Śląsk”. Artyści od wielu lat prezentują ten repertuar na scenach całego świata, tym razem publiczność mogła go podziwiać w programie online pt. „Pieśń o Ojczyźnie”. Maj to także miesiąc rocznicy wybuchu III Powstania Śląskiego. Była więc okazja do oprawy artystycznej oficjalnych uroczystości, ale i udziału w muzycznej podróży śladami III Powstania Śląskiego. W opolskim Amfiteatrze odbył się koncert pt. „Moja ziemio wyśniona”. Wśród legend polskiej muzyki: Stanisława Soyki, Renaty Przemyk, SBB i Józefa Skrzeka, Sebastiana Riedela i wielu innych, wystąpił także chór Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Koncert transmitowano na żywo na facebookowym profilu programu „Niepodległa” oraz na ich kanale YouTube, a także na profilu Zespołu „Śląsk”. Transmisję usłyszeli również słuchacze kilku stacji radiowych. Na widowni mogła zasiąść niewielka grupa widzów. Artyści z radością spotkali się także z uczestnikami wydarzeń w Regionie. 21 maja wystąpili podczas inauguracji Kwiatowego Kiermaszu

w Parku Śląskim. Wraz z innymi śląskimi artystami Zespół uświetnił chorzowską imprezę wokalnymi występami. Wspólnie z mieszkańcami Śląska przeżywali także lekkoatletyczne emocje podczas piątej edycji World Athletic Relays Silesia21, czyli Mistrzostw Świata Sztafet oraz Mistrzostw Europy w lekkiej atletyce. „Śląsk” towarzyszył z pieśnią sportowcom z całego świata podczas otwarcia zawodów i ceremonii zamknięcia. Zespół był z nimi także podczas dekoracji złotymi medalami, które wywalczyła polska reprezentacja. Jakże wyjątkowo śpiewa się „Mazurka Dąbrowskiego”, kiedy na podium stoi narodowa drużyna!

Z początkiem kolejnego miesiąca „Śląsk” mógł po raz pierwszy po długiej przerwie spotkać się z publicznością na koncertach. W pierwszy weekend czerwca artystów podziwiano w Rzuchowie, Wiśle i Katowicach. Artyści nie ukrywali, że wspaniale było znów zaśpiewać i zatańczyć na żywo, usłyszeć brawa

Pod koniec maja, po trwającym ponad pół roku zawieszeniu działań Instytucji w związku z obostrzeniami epidemiologicznymi, ponownie udostępniono zwiedzającym siedzibę w Koszęcinie. Już pierwszego dnia gośćmi byli ułani Ochotniczego Szwadronu 3 Pułku Ułanów Śląskich z Tarnowskich Gór, uczestniczący w III Rajdzie Konnym Szlakiem Bojowym 3 Pułku Ułanów Śląskich. Do Koszęcina zaczynają przyjeżdżać także indywidualni turyści, którzy jeszcze nieco nieśmiało dopytują o możliwość zwiedzania pałacu. „Śląsk” otwiera szeroko drzwi całego zespołu pałacowo-parkowego i serdecznie zaprasza do spacerów po zabytkowym parku i wycieczek po obiekcie. Przy zachowaniu stosownych zasad, pracownicy działu edukacji chętnie oprowadzą gości i opowiedzą o historii Zespołu i pałacu. Jeszcze przed wakacjami artystów Zespołu „Śląsk” spotkamy m.in. w Janikowie w województwie kujawsko-pomorskim, w Raciborzu podczas Festiwalu „Śląskie Smaki”, a w Katowicach i Krakowie wystąpią gościnnie z chorwackim Zespołem „Lado”. W ostatni weekend czerwca zapraszają do swojej siedziby na Dni Otwarte z Zespołem „Śląsk”. W programie m.in. koncert gospodarzy, wspólny występ z Zespołem „Lado” oraz dodatkowe atrakcje. Wszystkie informacje są dostępne w mediach społecznościowych oraz na stronie internetowej Zespołu „Śląsk”. /MW/

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

21 [KR 04]

OPERA ŚLĄSKA ZAPRASZA

Mocny k niec sezonu!

Jeszcze nie umilkły echa po premierze opery „La Rondine” G. Pucciniego, a już szeroko komentowana jest kolejna nowa produkcja „Sól ziemi czarnej”. Opera Śląska zaprasza na zaledwie kilka w tym sezonie przedstawień spektaklu baletowego, którego tematem przewodnim stał się Śląsk i rodzinne tradycje tego regionu.

maja odbyła się premiera spektaklu „La Rondine” G. Pucciniego, która była międzynarodową koprodukcją z Meininger Staatstheater. Najlepiej emocje po premierze oddają słowa Magdaleny Mikrut-Majeranek z Dziennika Teatralnego: „Jaskółka symbolizuje wolność, ale zwiastuje też dobrą nowinę i wiosnę, a więc odrodzenie, a w przypadku pandemii „odmrożenie" instytucji kultury. Nie bez kozery właśnie „La Rondine", czyli „Jaskółką" Giacomo Pucciniego Opera Śląska w Bytomiu zainaugurowała działalność po wielomiesięcznym lockdownie. (…) Dzięki utalentowanym artystom z bytomskiego teatru najmniej znane dzieło Giacomo Pucciniego ponownie zabrzmiało w przybytku olimpijskich muz.

„Lekka opera sentymentalna kusi niezwykłą muzyką, która pobrzmiewa w głowie jeszcze długo po zakończeniu spektaklu”. Natomiast 19 czerwca odbyła się premiera spektaklu baletowego „Sól ziemi czarnej”, na kanwie filmu Kazimierza Kutza o tym samym tytule, w reżyserii i choreografii Artura Żymełki. Oparty na tradycji, nowoczesny w wyrazie spektakl jest oznaką szacunku

dla minionych bohaterów oraz szansą na przybliżenie powstań śląskich kolejnym pokoleniom.

Film Kutza nosi cechy ballady – łączy realizm z baśniową fikcją. Spektakl korzysta z tych malarskich i poetyckich obrazów, śląskiego języka i piosenek oraz ludowej stylistyki. Tkankę muzyczną spektaklu tworzy przebogaty dorobek śląskich kompozytorów. Zabrzmiała poważna, sakralna, filmowa i ludowa muzyka Wojciecha Kilara, Michała Spisaka, Stefana Kisielewskiego, Bolesława Szabelskiego, kameralna i symfoniczna muzyka Henryka Mikołaja Góreckiego z poruszającą trzecią częścią Symfonii Pieśni Żałosnych i pieśnią „Kajze mi sie podzioł mój synocek miły”. Spektakl wplata elementy folkloru, groteskę, rubaszność w złożony język choreograficznej wypowiedzi. Sceniczne przetworzenie filmu z pietyzmem odnosi się do pierwowzoru, uwypukla charakterystyczną dla Śląska siłę tradycji, więzów rodzinnych, stanowczość charakterów i głębię poczucia regionalnej tożsamości. Ascetyczna scenografia, multimedialne projekcje oraz symboliczne rekwizyty uzupełniają metaforyczny przekaz płynący z filmu.

29 maja odbyła się premiera spektaklu „La Rondine” G. Pucciniego, która była międzynarodową koprodukcją z Meininger Staatstheater. | Fot. Krzysztof Bieliński

– W obliczu 100. rocznicy Powstań Śląskich stworzenie spektaklu opartego na ikonie polskiej filmografii staje się zasadne dla upamiętnienia obrazu Kutza i historii. Nowoczesny spektakl baletowy jest okazaniem szacunku minionym bohaterom oraz szansą na przywrócenie pamięci powstań i polskiej historii kolejnym

pokoleniom – dodaje reżyser i choreograf spektaklu Artur Żymełka. Przedsięwzięcie powstało przy pomocy dofinansowania ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Taniec”, realizowanego

przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Spektakl będzie grany jeszcze 26 i 27 czerwca w Operze Śląskiej oraz 9 lipca na Międzynarodowym Festiwalu Tańca im. Olgi Sawickiej w Lądku-Zdroju. Bilety do nabycia na stronie opera-slaska.pl

/MW/

PROPOZYCJA NA WAKACJE

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

RUSZAMY W GÓRY! Bacówka w Pietraszonce

Bacówki z tradycją i charakterem

2021 jest Rokiem Górali. W ramach zaplanowanych imprez odbędą się wystawy związane z tradycjami góralskimi w regionie, koncerty, warsztaty i wydarzenia plenerowe. Warto mieć ten kierunek na uwadze, planując wakacje i wyruszyć na przykład szlakiem bacówek.

Dla

przypomnienia, z wnioskiem o ustanowienie Roku Górali wystąpił Związek Górali Żywieckich i Śląskich Związku Podhalan w Polsce. Idea wpisuje się w program Owca Plus, którego celem jest aktywizacja gospodarcza i turystyczna oraz wspieranie pasterstwa jako źródła góralskiej kultury. Śląskie jest też jedynym regionem kraju, w którym można uzyskać kwalifikacje zawodowe w zawodzie juhas i baca. A skoro mamy za pasem wakacje, warto bliżej się przyjrzeć, jak bacówki wyglądają dziś. To świetna baza wypadowa, jeśli planujemy urlop w górach. Oto kilka propozycji.

Szczyrk na dobry początek Geograficznie obszar ten zaliczany jest do Beskidu Śląskiego. Znajduje się tam kompleks polan, z których część leży w Brennej Węgierski, natomiast pozostałe w Szczyrku, na stokach Wierchu Pośredniego. Obejmują one tereny leżące w obrębie ośrodka narciarskiego „Szczyrk Mountain Resort”, Hali Pośredniej oraz trasy narciarskiej „Golgota”, biegnącej od szczytu hali w dół doliny.

Hala Skrzyczeńska zaprasza W sąsiedztwie polan, Doliną Hołcyny biegnie niebieski szlak Brenna-Pod Kotarzem. Pasmem Kotarza ciągnie zaś szlak czerwony, łączący m.in. Szyndzielnię, przełęcz

PROPOZYCJA NA WAKACJE

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Karkoszczonkę (na której znajduje się schronisko Chata Wuja Toma), Kotarz, Malinów i przełęcz pod Malinowem, skąd w dół doliny Żylicy prowadzi szlak niebieski, dochodzący do Soliska. Na tutejszych polanach prowadzony jest wypas 260 owiec.

del) liczące ok. 1000 sztuk. Owce są dojone ręcznie, a z pozyskanego mleka wyrabiane są sery: bunc, bryndza, oscypki. Można ich spróbować w pobliskiej bacówce w Koniakowie. Dzięki prowadzonemu tutaj wypasowi góra nie zarasta dziką roślinnością krzewów, lecz zachowuje typowe siedliska łąkowe z cennymi gatunkami roślin i zwierząt. Możemy spotkać tu mieczyki dachówkowate, dziewięćsiły bezłodygowe czy rzadkie już siedliska murawy bliźniczkowej.

Grabka w Jaworze Hala Grabka położona jest w gminie Jaworze w powiecie bielskim, w dolinie Potoku Jasionka Beskidzie Śląskim. Od zachodu i południa dolinę okalają szczyty: Łazek, Czupel, Mały Cisowy, Wielka Cisowa, którymi z ZHP Jasionki, położonego w dolinie potoku, aż do schroniska PTTK na Błatniej ciągnie czerwony szlak. Tam rozwidla się on na szlaki: niebieski oraz żółty, które biegną następnie przez – położoną na wschód od Grabki – Przykrą do wsi Jaworze (szlak żółty) oraz Jeziora Wapienickiego (szlak niebieski). Obecnie na powierzchni wszystkich polan w okolicznym kompleksie hal (w obrębie góry Bucze i w przysiółku Grabka) wypasane jest stado 60 owiec.

A może tak do Rajczy? Hala Przysłop Potócki znajduje się w gminie Rajcza, w powiecie żywieckim. Położona jest na przełęczy o tej samej nazwie (Przysłop Potócki), pomiędzy szczytami Bendoszki Wielkiej i Praszywki Wielkiej w Beskidzie Żywieckim. Hala rozpościera się w układzie południkowym – od zboczy Praszywki w dół w stronę przełęczy. Na przełęczy Przysłop Potócki znajduje się baza namiotowa, połączona szlakiem czarnym z Praszywką Wielką oraz Bendoszką Wielką i Schroniskiem PTTK na Przegibku. Na hali, wraz z położoną w okolicy Halą Rycerzową, wypasanych jest łącznie około 400 owiec.

Polana w Pietraszonce Pietraszonka to rozległa polana w Beskidzie Śląskim w gminie Istebna, w powiecie

Złoty Groń w Istebnej cieszyńskim. Położona jest na opadającym na południe w stronę Doliny Olzy zboczu grzbietu biegnącego od Karolówki do Kubalonki. Przez polanę przechodzi zielony szlak turystyczny, prowadzący z Łączyny do znajdującej się na polanie Chatki AKT na Pietraszonce i dalej do Schroniska PTTK na Przysłopie, gdzie łączy się z Głównym Szlakiem Beskidzkim. Na polanie Pietraszonka oraz położonej niedaleko hali Stecówka prowadzony jest wypas stada 260 owiec.

Hala Boracza widoki roztacza Adam Gruszka został bacą, kiedy nikt już nie chciał hodować owiec, a ostatnie stado wypasane przez bacę Strzałkę na Prusowie wraz z ostatnim łossodem przestało istnieć. Był rok 2001. Wnuk bacy Andrzeja Krzusa postanowił, że nie dopuści do zaniku tradycji swoich przodków. Kupił owce i ogłosił we wsi, że teraz on będzie kultywował to starodawne zajęcie. Dziś wypasa 300 owiec należących do kilku hodowców z Żabnicy i Ciśca. Baca Gruszka należy do pierwszych, którzy otrzymali unijny certyfikat potwierdzający prawo wyrobu oscypka, redykołki i bryndzy. Jego produkty należą do najlepszych na Żywiecczyźnie. Wędrując po halach Beskidu Żywieckiego, warto odwiedzić jego bacówkę.

Na Glinne do Korbielowa To najbardziej znana bacówka w rejonie Korbielowa położona przy samej granicy ze Słowacją. To tutaj na polanie odbywa się od kilkunastu lat wiosenny Redyk w Korbielowie. Miejsce traktowane jest przez baców jako tzw. „spodki”, czyli tereny wypasane przez owce przed właściwym wyruszeniem na hale położone wysoko w górach. W XV w., kiedy w dolinie Soły i Koszarawy królowała puszcza karpacka, a dziewicze lasy nie były jeszcze tknięte ręką ludzką, pojawili się Wołosi. To im zawdzięczamy zagospodarowanie wyższych partii żywieckich gór, powstanie polan i hal. Bogata gatunkowo flora łąk, pastwisk i hal to efekt tradycyjnego ekstensywnego wypasu. Spotkać tu można gatunki storczyków, mieczyka dachówkowatego, dziewięćsiła będącego symbolem góralskiej kultury.

Ochodzita serdecznie wita! Ochodzita to bezleśna góra o kopulastym kształcie w Beskidzie Śląskim, wznosząca się w głównym grzbiecie karpackim na terenie Koniakowa. Stoki w większości wykorzystywane są dziś już tylko jako pastwiska dla owiec. Wypasane jest tutaj najliczniejsze stado (kier-

Ta niewysoka góra niegdyś pokryta puszczą karpacką, jak całe Beskidy, została prawie całkowicie ogołocona z lasów przez pierwszych osadników Istebnej, którzy najpierw wypasali tu swoje owce, a następnie osiedlili się na jej południowych stokach. Dziś pokryta jest polami i pastwiskami, gdzie pasą się owce i krowy, a niewielkie fragmenty lasów i zagajniki znajdują się jedynie na północnych stokach. Góra stopniowo przekształca się w centrum turystyczne czerpiące również z tradycji regionalnych. Nie brakuje tu też pensjonatów i hoteli.

Wszystkie drogi prowadzą do Wisły Dawna wieś góralska była samowystarczalna. Wszystkie potrzebne do życia przedmioty i żywność wykonywano na wsi. Owca w ówczesnych czasach była cudownym, uniwersalnym zwierzęciem, które dosłownie – ubierało i karmiło. Wełnę przetwarzano w wiejskich warsztatach tkackich i na kołowrotkach. Z przerobu mleka otrzymywano bunc, który rozdrobniony i lekko osolony przerabiano na bryndzę. Wisła miała doskonałe warunki do rozwoju pasterstwa. Funkcjonowało tu klika sałaszy, m.in. na Jarzębatej, Czuplu, Stożku i funkcjonujący do lat 80. sałasz na Cieńkowie. Dziś powrócił tu wypas sałaszniczy, czyli wspólny wypas owiec pochodzących od wielu gospodarzy i coroczne tradycyjne miyszani owiec. /SAD/

U BORU HALA BORACZA

PRZY GRANICY

KRÓLOWA

WATÓWKI

Beata Białowąs

członek zarządu województwa

beskidzki szlak bacówek

Co oznaczają kolory szlaków pieszych? Jest to główny i najważniejszy szlak w danym obrzarze

Trasa dalekobieżna

Krótki szlak łącznikowy

Najkrótsza droga do charakterystycznych miejsc regionu

Krótka droga dojściowa

– Górale to wyjątkowi ludzie, dbający o rodzinę, tradycję, wiarę i dziedzictwo przodków. Wierzę, że to będzie dla nich dobry rok. Przed nami wiele wydarzeń, dzięki którym będziemy mogli bliżej przyjrzeć się tradycji i kulturze tego subregionu, wesprzeć przy okazji turystykę, która ucierpiała najbardziej w trakcie pandemii. Warto wybrać się na szlak bacówek. To idealne miejsca do relaksu. Beskidzka przyroda jest urzekająca.

ŚLĄSKIEEKO

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021 [KR 05]

Sprzęt trafi m.in. do OSP w Suchej Górze. | Fot. M. Cichy

Pożarnicy otrzymali nowe wozy

Śląskie jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej zyskają 31 nowych samochodów ratowniczo-gaśniczych. Zakup sprzętu możliwy jest dzięki wsparciu z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, dotacji Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego oraz dotacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

dostawę maszyn w całej Polsce przeznaczone zostaną łącznie ok. 244 mln zł (środki wystarczą na 314 specjalistycznych samochodów). W większości będą to najbardziej uniwersalne – średnie samochody ratowniczo-gaśnicze – 80 proc. Wykaz jednostek, które w naszym regionie otrzymają nowe wozy, prezentujemy w tabeli. Druhów dodatkowym wsparciem objął Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. W ramach akcji: „Strażacy na Start”, przeznaczył 2 mln zł. Kolejne 200 tys. zł będzie dodatkowym zastrzykiem gotówki, który

wygospodarowany zostanie dla Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych OSP na zakup sprzętu i wyposażenie młodych strażaków w odzież ochronną, sprzęt ratowniczo-gaśniczy i ćwiczebny. Obecnie trwa dostawa nowego sprzętu w ramach realizacji programu z 2020 roku (przy wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach), dzięki któremu drużyny Ochotniczej Straży Pożarnej na Śląsku zyskają 34 nowe wozy. Sprzęt przekazano już m.in. do OSP Popów, OSP Bytom-Sucha Góra, OSP Bzie. /ŁP/

Wojewódzki Fundusz Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

Wykaz jednostek, które otrzymają wsparcie w tym roku: 1. OSP Sopotnia Mała – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 2. OSP Istebna-Zaolzie – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 3. OSP Iłownica – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 4. OSP Pewel Mała – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 5. OSP Trzebinia – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 6. OSP Bystra – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 7. OSP Żywiec-Moszczanica – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 8. OSP Pisarzowice – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 9. OSP Tanina – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 10. OSP Piasek – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 11. OSP Zwierzyniec Pierwszy – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 12. OSP Poraj – ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy 13. OSP Stary Kocin – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 14. OSP Koziegłówki – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 15. OSP Parzymiechy – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 16. OSP Wiercica – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 17. OSP Zendek – lekki samochód ratowniczo-gaśniczy 18. OSP Gliwice-Ostropa – ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy 19. OSP Toszek – ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy 20. OSP Kamień – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 21. OSP Leszczyny – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 22. OSP Budziska – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 23. OSP Gogołowa – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 24. OSP Chełm Śląski – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 25. OSP Bieruń Stary – lekki samochód ratowniczo-gaśniczy 26. OSP Goleniowy – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 27. OSP Twardowice – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 28. OSP Osiedle Stałe – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 29. OSP Zawiercie-Kromołów – średni samochód ratowniczo-gaśniczy 30. OSP Dąbrowa Górnicza-Łosień – lekki samochód ratowniczo-gaśniczy 31. OSP Sarnów – średni samochód ratowniczo-gaśniczy

Kolumnę dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, używając logotypu znajdującego się na stronie internetowej Funduszu. Za treści przedstawione w programie dofinansowanym ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

[KR 06]

STAW KALINA Teren wokół stawu został ogrodzony, na miejscu jest ciężki sprzęt. Celem prowadzonych tu prac jest oczyszczenie dna i wody z zalegających tu niebezpiecznych substancji.

Coraz bliżej rozbrojenia

bomby ekologicznej

Prace przy oczyszczaniu stawu Kalina miały ruszyć dopiero w lipcu, tymczasem są już w zaawansowanym stadium. Ten obszar na terenie Świętochłowic, który od dziesięcioleci jest zanieczyszczony chemikaliami, zmieni się nie do poznania. Ze skrajnie zdegradowanego środowiskowo terenu, stanie się prawdziwą atrakcją służącą mieszkańcom do rekreacji i wypoczynku.

eren wokół stawu został ogrodzony, na miejscu jest ciężki sprzęt. Celem prowadzonych tu prac jest oczyszczenie dna i wody z zalegających tu niebezpiecznych substancji. To przez nie w promieniu kilkuset metrów dotąd w powietrzu unosił się uciążliwy dla świętochłowiczan fetor. Roboty prowadzi konsorcjum firm Menard i Remea. W ciągu niespełna trzech miesięcy od wejścia w teren udało się już wykonać znaczną część pierwszego etapu zaplanowanych tu prac. Chodzi o odizolowanie i zabezpieczenie chemikaliów, które zalegają na hałdzie zlokalizowanej raptem kilkadziesiąt metrów od stawu Kalina. Przez lata wyrzucane tu substancje przedostawały się wodami gruntowymi właśnie do stawu. Zbudowano już specjalny mur wpuszczony nawet do 15 metrów w grunt. Zadanie jest wykonane w połowie, ale co ważne, ta część przesłony, która odgradza hałdę od stawu, jest już zrealizowana, a co za tym idzie szkodliwe substancje nie przedostają się do zbiornika wodnego. Drugi etap prac to wydobycie z dnia stawu warstwy osadów. Do końca czerwca konsorcjum będzie dysponowało na miejscu tzw. refulerem, czyli pogłębiarką ssącą.

Maszyna wyposażona jest w świder skrawający i inne przyrządy, za sprawą których osad zostanie niejako wycięty z dna zbiornika, a następnie przepompowany do specjalnych urządzeń do odwadniania i oczyszczania, które są już zamontowane na brzegu. System zapewnia odsączenie wody od szkodliwego osadu, ponieważ ze stawu ma być wybrany osad jak najbardziej suchy.

węgla. W ten sposób substancje szkodliwe przestaną istnieć. – Takiego rozwiązania technologicznego nie zastosowano jeszcze dotąd w Polsce, jednak sprawdza się ono z powodzeniem w Europie Zachodniej – zapewnia Piotr Surma, dyrektor kontraktu. – Sam wizytowałem taki proces na granicy Niemiec z Francją. W trakcie oczyszczania podobnych substancji, jakie mamy na Kalinie, w powietrzu nie unosił się

Oczyszczenie stawu Kalina pochłonie blisko 64 mln zł i jest możliwe dzięki dofinansowaniu m.in. ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach. Koniec prac zaplanowano na 2023 rok. Ostatni etap to neutralizacja osadu w sposób termiczny. Na brzegu powstaną i to jeszcze do końca lipca, szczelne, betonowe pryzmy. W nich nastąpi proces podgrzewania osadu (po uprzednim wstępnym odwodnieniu), który będzie odparowywany. Ostatecznie w temperaturze około 800 st. Celsjusza opary zamienią się w parę wodną i dwutlenek

Wojewódzki Fundusz Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

przykry zapach. Nie jest to uciążliwe ani dla środowiska, ani dla mieszkańców – zaznacza. Początkowo na stawie Kalina ruszy test pilotażowy tego systemu. Oczyszczone zostanie 300 m3 osadu, a docelowo będzie odbywało się to partiami liczonymi w tysiącach m3. Test zostanie przeprowadzony do końca sierpnia.

Przebieg prac stale monitorują prezydent miasta Świętochłowice Daniel Beger oraz prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach Tomasz Bednarek. – Dzięki bardzo dobrej współpracy z prezesem Tomaszem Bednarkiem podpisaliśmy umowy z WFOŚiGW w Katowicach na dotację ponad 5 mln zł i pożyczkę ponad 2,7 mln zł – zaznacza prezydent Daniel Beger. – Sprawa stawu Kalina to temat, który ciągnie się od wielu lat. Wiele razy przekładana była realizacja tego przedsięwzięcia. My też jako WFOŚiGW wydłużaliśmy terminy. I dopiero pan prezydent Beger rozpoczął z całym impetem realizację tej inwestycji – powiedział prezes Funduszu, Tomasz Bednarek. Oczyszczenie stawu Kalina pochłonie blisko 64 mln zł i jest możliwe dzięki dofinansowaniu m.in. ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach. Koniec prac zaplanowano na 2023 rok. PRZEMYSŁAW MALISZ

PARK ŚLĄSKI POLECA

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

[KR 07]

Doskonała woda? Mamy na to dowody! KONTROLA JAKOŚCI

Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. często informuje, że bardzo skrupulatnie sprawdza niemalże każdą kropę dostarczanej wody. Zainteresowało nas to i poprosiliśmy o rozwinięcie tej kwestii.

ak działa kontrola jakości wody dostarczanej odbiorcom? GPW S.A. posiada bardzo rozbudowany system kontroli jakości wody. System ten opiera się na laboratoryjnych badaniach parametrów fizyczno-chemicznych, mikrobiologicznych, sensorycznych i hydrobiologicznych wody, która jest pobierana ze środowiska w celu poddania jej procesom uzdatniania w stacjach wodociągowych, jak również wody, która jest uzdatniana w kolejnych etapach procesów technologicznych oraz pobierana w punkcie wtłaczania wody już uzdatnionej ze stacji wodociągowych do rurociągów, a także – dla pewności – w reprezentatywnych punktach regionalnego systemu zaopatrzenia w wodę oraz punktach sprzedaży wody do odbiorców hurtowych.

stacjach wodociągowych, aż po wodę dostarczaną do odbiorców. Rocznie badanych jest ok. 14 000 próbek wody, co przekłada się na ok. aż 160 000 parametrów wskaźnikowych jakości wody! Dodatkowo, GPW S.A. od lat stosuje efektywną zasadę synergii w prowadzonych badaniach, bowiem już w stacjach wodociągowych wysoko wykwalifikowane służby technologiczne sprawują nadzór nad optymalnym prowadzeniem procesów technologicznych zw. z dostarczaniem wody. To właśnie w stacjach (lub zakładach) uzdatniania wody są wykonywane pierwsze analizy kluczowych parametrów fizyczno-chemicznych i mikrobiologicznych (w ramach poszczególnych etapów procesu technologicznego).

Niezależnie od systemu badań laboratoryjnych jakości wody, w kluczowych miejscach na stacjach wodociągowych, sieciowych zbiornikach wyrównawczych i rurociągach magistralnych zainstalowane są urządzenia mierzące ważne parametry jakościowe wody w trybie ciągłym! Wyniki pomiarów są bez przerwy wysyłane do dyżurnych dyspozytorów GPW S.A., którzy dzięki temu mają możliwość szybkiej reakcji na jakiekolwiek odchylenia. Oczywiście system monitoringu online jest cały czas doskonalony i rozbudowywany, gdyż spełnia on rolę systemu wczesnego ostrzegania przed ewentualnymi niepożądanymi cechami wody pitnej. Stałą i planową kontrolę jakości prowadzą aż trzy laboratoria Wydziału Badania Wody GPW S.A. Cała praca laboratoriów jest realizowana zgodnie z wdrożonym i regularnie audytowanym systemem zarządzania według normy PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02, który jest potwierdzony Certyfikatem Akredytacji Laboratorium Badawczego Nr AB1158. Tu należy zauważyć, że na podstawie decyzji administracyjnej Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach, Wydział Badania Wody GPW S.A. został zatwierdzony do wykonywania badań parametrów normowanych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w przedmiotowym zakresie. Ponadto, by jeszcze bardziej wzmocnić potencjał badawczy i zapewnić jak najwyższą jakość realizowanych usług, Wydział Badania Wody GPW S.A. posiada certyfikat według normy PN-EN ISO 9001:2015 na badania laboratoryjne wody i ścieków. Przy okazji warto zauważyć, że laboratoria GPW S.A. są przygotowane nie tylko do profesjonalnego poboru i analizy próbek wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, ale także badania wody powierzchniowej, ścieków oraz… wody na pływalniach! W związku z tak wieloma zadaniami Wydziału Badania Wody, bardzo ważne jest ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez personel laboratoryjny oraz dostosowanie metod badań do standardów zgodnych z najnowszym stanem specjalistycznej wiedzy branżowej. Oczywiście równie istotne są odpowiednie, podlegające stałej kontroli, warunki środowiskowe pomieszczeń, w których GPW S.A. prowadzi badania. Dopiero po spełnieniu licznych

A wszystkie łącznie uzyskane wyniki z przeprowadzonych badań jakości są przekazywane do kolejnych komórek organizacyjnych spółki, które prowadzą dalsze analizy właściwości wody (tym razem w skali makro). Następnie finalne raporty z badań są przekazywane do Państwowych Powiatowych Inspektoratów Sanitarnych oraz do klientów GPW S.A. Wszystkie powyższe działania mają na celu jedno: realizację misji Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów, czyli dostarczanie bezpiecznej, smacznej i najwyższej jakości wody pitnej. /MW/

„wyśrubowanych” norm, regulacji i procedur można mieć pewność, że wyniki są rzetelne i pozwalają w pełni ocenić jakość wody. Do tego niezbędny jest także odpowiedni sprzęt. Laboratoria GPW S.A. dysponują nowoczesną aparaturą badawczą pozwalającą na prowadzenie badań m.in. technikami spektrometrii absorpcyjnej, analizy przepływowej, filtracji membranowej, mikroskopii optycznej czy znanej na całym świecie metody o nazwie Colilert-18®, która pozwala na precyzyjne i szybkie wykrywanie bakterii z grupy coli w tym Escherichia coli. Nota bene, szybkość w otrzymaniu weryfikowalnych wyników badań analizowanych próbek jest jednym z priorytetów w stałej optymalizacji funkcjonowania Wydziału Badania Wody GPW S.A. Ponadto, laboratoria GPW S.A. cały czas stosują szczepy kontrolne i certyfikowane materiały do porównań otrzymywanych wyników, tak, aby zawsze mieć pewność, że rezultaty są miarodajne i dają rzetelną informację Klientom laboratoriów. Potwierdzeniem bardzo wysokiej jakości prowadzonych badań są świetne wyniki uzyskiwane przez laboratoria GPW S.A. w międzynarodowych i krajowych badaniach biegłości. Dodajmy, że próbki pobierane są w ok. 400 reprezentatywnych kluczowych punktach, począwszy od zlewni wód ujmowanych do miejsc uzdatniania, poprzez ujęcia wód surowych i wodę w procesie technologicznym na

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

PARK ŚLĄSKI POLECA

27 [KR 08]

28 [KR 09]

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Z WIZYTĄ W ZOO

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

RATUJEMY ZAGROŻONE GATUNKI

Pantery śnieżn gatunkiem za e są wyginięciem – grożonym w środowisku szacuje się, że n około 2,5 tys. aturalnym żyje osobników. N owy wybieg dla pa nter w śląskim zoo jest znacz nie wię od poprzednie kszy go.

Nowy wybieg dla panter śnieżnych

Obiekt obejmuje budynek z pomieszczeniami dla zwierząt i zapleczem technicznym, trzy duże wybiegi zewnętrzne oraz taras widokowy dla zwiedzających. Inwestycję sfinansowano ze środków I edycji Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego Województwa Śląskiego. Koszt inwestycji wyniósł ponad 1,1 mln zł.

ybieg powstał na niezagospodarowanym do tej pory terenie w sąsiedztwie wybiegu niedźwiedzi brunatnych i lwów. Ekspozycja zajmuje powierzchnię 1600 metrów kwadratowych, a jej główną część stanowią woliery zewnętrzne. W jej skład wchodzi budynek hodowlany – pomieszczenia dla zwierząt i zaplecze techniczne – oraz wybiegi zewnętrzne o powierzchniach około 200 m kw., 600 m kw. i 800 m kw. Nawierzchnia i wystrój wybiegów zostały przygotowane tak, by możliwie najlepiej oddawały naturalne warunki życia tego gatunku. Irbisy zamieszkują tereny górskie, stąd wystrój może wydawać się dość surowy – na wybiegach osadzone zostały kamienie, a nawierzchnię wybiegów zróżnicowano pod względem faktur i roślinności. Konstrukcja wybiegów zapewnia zwierzętom dostęp do miejsc, w których będą mogły się ukryć przed wzrokiem zwiedzających, wyciszyć i odpocząć. Zwiedzający mogą obserwować zwierzęta przebywające na wybiegach zewnętrznych

m.in. przez wkomponowane w ogrodzenie szyby ekspozycyjne. Głównym punktem obserwacyjnym jest taras widokowy, mieszczący się na dachu budynku hodowlanego. Z wysokości 4 m można dojrzeć wszystkie zakamarki dwóch większych wybiegów. Trzeci, najmniejszy wybieg pozostaje częściowo niewidoczny dla wzroku zwiedzających – przeznaczony będzie dla osobników potrzebujących okresowo większego wyciszenia, np. dla samicy w okresie okołoporodowym. Pomieszczenia wewnętrzne budynku hodowlanego nie będą udostępniane zwiedzającym. Irbisy są zwierzętami przystosowanymi do niekorzystnych warunków atmosferycznych, stąd także zimą będzie można obserwować je w wolierach zewnętrznych. Kotniki wewnętrzne będą wykorzystywane w przypadku konieczności odizolowania poszczególnych osobników np. na czas leczenia. Do tej pory pantery śnieżne zamieszkiwały jedną z wolier przeznaczonych dla dużych kotów. W Śląskim Ogrodzie

Zoologicznym mieszka rodzeństwo panter – Amalia i Aslan. Osobniki przyszły na świat w Wildpark Lüneburger Heide w Niemczech. Od blisko pięciu lat przebywają na Śląsku.

– Pantery śnieżne są gatunkiem zagrożonym wyginięciem – szacuje się, że w środowisku naturalnym żyje około 2,5 tys. osobników. Liczebność tego gatunku spada ze względu na kurczące się tere-

W śląskim ogrodzie zoologicznym mieszka rodzeństwo panter – Amalia i Aslan. Osobniki przyszły na świat w Wildpark Lüneburger Heide w Niemczech. Od blisko pięciu lat przebywają na Śląsku. Pantera śnieżna (Panthera uncia) nazywana jest czasem irbisem. Jest gatunkiem zamieszkującym górzyste tereny Środkowej Azji. Prowadzi samotniczy tryb życia. Stroni od towarzystwa człowieka, w efekcie czego jest to jeden z najsłabiej poznanych gatunków zwierząt. W środowisku naturalnym bardzo rzadko udaje się je zaobserwować, dlatego często bywają nazywane „duchami gór”.

ny ich występowania oraz kłusownictwo – zwierzęta te są zabijane ze względu na niezwykle piękne futro. Dzięki nowej inwestycji możliwe będzie stworzenie pary hodowlanej irbisów, dzięki czemu śląskie ZOO będzie mogło aktywnie uczestniczyć w programie hodowli i ochrony tego zagrożonego gatunku – podkreśla Izabela Domogała, członek zarządu województwa. /MAR/

horoskop

? Y D Z A I W G Ą I CO MÓW

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Co szykują Tarot o i planety dla każdeg a n ze znaków Zodiaku ? najbliższe tygodnie Kogo czeka fart, n a kto lepiej powinie ści? mieć się na baczno Sprawdźcie sami!

, e i w o r d z , ć ś o ł i M e z d ą i n e i p , a c a pr KOZIOROŻEC (22.12–19.01)

wiazdy zwiastują kłopoty w pracy. Będziecie w konflikcie ze z współpracownikami i niestety, nie będą to błahe problemy. Koziorożce poczują chęć odwetu, co nie jest wskazane, bo niekoniecznie będą mieć rację. Przytemperujcie swoje rozbuchane ostatnimi czasy ego, bo jak wiecie, nie ma ludzi niezastąpionych. Piątka Kielichów w Tarocie sugeruje, żeby Koziorożce nie biadoliły nad swoim losem, jeśli przegrają starcie z innymi. Sztuką jest podnosić się po porażkach. Szczęśliwy dzień: sobota. Dobra liczba: 7. Pechowa: 12. Zdecydowanie w każdym aspekcie powinniście radzić się Skorpionów. Panny nie pomogą w niczym, co więcej, utrudnią Wam życie. Bliźnięta też niespecjalnie będą przychylne dla Koziorożców.

WODNIK (20.01–18.02)

odniki odniosą sukces, choć ani go nie planowały, ani specjalnie na niego nie liczyły. Wyjdzie na to, że wystarczy robić konsekwentnie swoje. Na koncie pojawią się dodatkowe pieniądze. Wodniki nabiorą wiatru w żagle i zechcą inwestować. Zachowajcie jednak umiar. Rycerz Buław w Tarocie to znak, że mogą dziać się rzeczy mało przewidywalne i niekoniecznie przyjemne. Szczęśliwy dzień: niedziela. Dobra liczba: 2. Pechowa: 8. Strzelce niezbyt Wam sprzyjają. Z jakiegoś powodu będą szukały z Wami zwady. Waszym sojusznikiem będą Ryby. Z nimi będzie Wam tym razem bardzo po drodze.

RYBY (19.02–20.03)

co ostatnio wyprawiają Ryby, można scharakteryzować krótko: jeden wielki bałagan! Z chaosu potrafi urodzić się porządek, ale trzeba temu procesowi pomagać. W Waszym przypadku kompletnie nie ma o tym mowy. To ostatni dzwonek, żeby się opanować. Inaczej będzie źle. Czwórka Buław w Tarocie mówi o ciągu pewnych zdarzeń. Zobaczymy, na ile fortunnych. Szczęśliwy dzień: środa. Dobra liczba: 1. Pechowa: 2. Bliźnięta przyjdą Wam z odsieczą w jakiejś bardzo ważnej sprawie rodzinnej. Uważajcie za to na Koziorożce. Będą z pozoru miłe. W rzeczywistości interesują je knowania, których możecie paść ofiarą.

BARAN (21.03-19.04.)

będzie bardzo dobry miesiąc dla Barana, który nie doświadczy wielu problemów, za to sukcesów – całkiem sporo. Z całą pewnością nie zabraknie mu pieniędzy, więc powinien pomyśleć o bezpiecznym sposobie ich zainwestowania. Wróżba Tarota na czerwiec to Rycerz Buław – sytuacja czasami staje się całkowicie nieprzewidywalna. Wówczas pozostaje zaufać intuicji. Szczęśliwy dzień: poniedziałek. Dobra liczba: 9. Pechowa: 15. Unikajcie Byków i Lwów, bo stracie z nimi może kosztować Was wiele przykrości. Duchowe wsparcie przyjdzie ze strony Wodników. W ich towarzystwie będziecie czuli się najlepiej.

BYK (20.04 – 22.05.)

yki w najbliższych tygodniach powinny ograniczyć wydatki. Lubicie wydawać pieniądze na konkretny cel, ale to nie będzie najlepszy ku temu czas. Remont czy kupno auta przełóżcie na inny, bardziej dogodny czas. Wróżba tarota na czerwiec to Hierofant (Papież, Arcykapłan), która podpowiada: słuchaj rad mądrzejszych od siebie, a będziesz postępować właściwie. Szczęśliwy dzień: piątek. Dobra liczba: 6. Pechowa: 14. Osoby spod znaku Barana będą działały Wam na nerwy, ale spotkają się z Waszą ostrą reakcją. W kontaktach z nimi Byki będą mocno asertywne. Dobrymi sojusznikami będą Bliźnięta. Mają ostatnie niezłe, do tego bardzo skuteczne w praktyce pomysły.

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

horoskop

BLIŹNIĘTA (23.05. – 21.06.)

ożecie otrzymać propozycję z dużą kasą w tle, ale nie będzie ona dla Was korzystna. W efekcie będziecie pracować na cudze konto. Bliźnięta mogą stanąć w obliczu konfliktu. Trudno będzie go uniknąć, jeśli zechcecie zadbać o swoje interesy. Najlepsza strategia to trzymanie się z daleka od wszystkich ludzi, którzy uważają się za błyskotliwych biznesmenów. W rzeczywistości to zwykli hochsztaplerzy. Wróżba Tarota na czerwiec: Głupiec – nowy początek mający duże znaczenie. Nauczysz się czegoś, co może zmienić całe Twoje życie. Pytanie, czy na korzyść. Szczęśliwy dzień: czwartek. Dobra liczba: 11. Pechowa: 16. Sprzymierzeńców znów szukajcie wśród osób spod swojego znaku Zodiaku, ewentualnie dużo rozmawiajcie o swoich problemach z Bykami. Kiepsko wyglądają relacje z Rakami. To nie są dla Was wymarzeni partnerzy.

RAK (22.06 – 22.07.)

rzełom czerwca i lipca będzie dla Raków niezwykle romantyczny. Najbliższe tygodnie mogą wiele zmienić w Waszym życiu osobistym. Czy warto ryzykować, gdy w grę wchodzi poważne uczucie? Cóż, miłość nie wybiera. Ale intuicyjnie można stwierdzić, czy ta osoba to ktoś na całe życie. A przed takimi dylematami staną Raki już na początku lipca. Wróżbą Tarota będą Gwiazdy. Mówią o inspiracjach, ale i też nadziejach. Szczęśliwy dzień: piątek. Dobra liczba: 17. Pechowa: 33. Nic nie stoi na przeszkodzie, abyście wszelkie plany konsultowali z osobami spod znaku Wagi. Będą miały dla Was najlepsze rozwiązania. Unikajcie Ryb i Lwów. Szkoda czasu na dyskusje z nimi.

LEW (23.07. – 23.08.)

wy czeka intensywny czas pod kątem rozwoju kariery zawodowej. Przy okazji nawiążą dość ciekawe znajomości. Romans? No cóż, nic nie jest wykluczone. Letnia pora sprzyja uniesieniom. Lwy im ulegną. Nie będzie jednak żadnych przykrych konsekwencji tej chwili zapomnienia. Siódemka Kielichów we wróżbie Tarota pomoże Wam w podejmowaniu właściwych decyzji. Szczęśliwy dzień: wtorek. Dobra liczba: 3. Pechowa: 19. Koziorożce dadzą Lwom mocno w kość w nadchodzących tygodniach. Pomocy szukajcie u Strzelców i Bliźniąt. Nie bądźcie jednak zbytnio im spolegliwe. Gwiazdy radzą, by słuchać swojej intuicji.

PANNA (24.08. – 22.09)

ajbliższe tygodnie upłyną w miłej, rodzinnej atmosferze. Nie wygłupiajcie się z forsowaniem swoich racji, bo znów wszystkich wyprowadzicie z równowagi. Gwiazdy zalecają pokorę, której ostatnio Pannom brakowało. Pokażcie się zatem z dobrej strony. Potraficie! Karta Tarota to Wieża. Zwiastuje ona zmiany. Szczęśliwy dzień: czwartek. Dobra liczba: 10. Pechowa: 3. W ostatnim czasie wyprowadziłyście z równowagi niemal wszystkich przedstawicieli znaków Zodiaku. Odrobina sympatii wobec Panien została jedynie po stronie Skorpionów. Raki i Strzelce chcą się na Was odegrać. Gwiazdy mówią, że ta sztuka może im się udać.

WAGA (23.09.-22.10.)

agi na przełomie czerwca i lipca zatęsknią za podróżami. Nie tylko z powodu zbliżających się wakacji. Pierwsza połowa roku była dla Wag dość trudna, teraz chcą odetchnąć. Bo reszta roku zapowiada się pracowicie. Do wyjazdu zachęca Tarot. Wasza karta to As Buław. Zwiastuje on szanse, które możecie wykorzystać tylko raz i tylko teraz. Szczęśliwy dzień: niedziela. Dobra liczba: 12. Pechowa: 30. Tak się składa, że Wagi będą teraz przyjaciółmi dla każdego. Staniecie się sojusznikami w każdej sprawie. Nie bardzo znajdziecie jednak nić porozumienia z osobami spod swojego znaku Zodiaku. Tak to czasem bywa, że ze „swoimi” – jak z rodziną – dobrze wychodzi się jedynie na zdjęciu.

SKORPION (23.10-22.11)

iedy wszyscy myślą już tylko o urlopie, Skorpiony czeka praca. Nawet dużo pracy! Szef zasypie Was obowiązkami, zaś wizja premii jest raczej dość mglista. Możecie poczuć się nieco sfrustrowani obrotem sprawy. Ale Tarot uspokaja. Rycerz Monet sugeruje, że gotówka może pojawić się na Waszym koncie z zupełnie innego tytułu niż praca zawodowa. Szczęśliwy dzień: sobota. Dobra liczba: 17. Pechowa: 11. Koziorożce służą pomocą, wsparciem, a nawet pożyczką. Daleko do ideału będzie relacjom z Bliźniętami. Ich druga natura i zdolności kreowania rzeczywistości na własny użytek mogą być dla Was bardzo niebezpieczne. Z pomocą przyjdą Raki.

STRZELEC (22.11. – 21.12)

eoretycznie to dobry czas na lokowanie uczuć. W praktyce możecie się pomylić, przed czym bardzo mocno przestrzegają Gwiazdy. Możecie poczuć się oszukane pustymi deklaracjami swoich potencjalnych drugich połówek. Zauroczenie minie, szarość dnia zostanie. Czwórka Buław w Tarocie może przynieść ze sobą pewne ważne zdarzenie. Bez ryzyka, że zdarzy się coś złego. Wykorzystajcie chwilę, która przeznaczona będzie tylko dla Was. Szczęśliwy dzień: sobota. Dobra liczba: 5. Pechowa: 37. Wodniki i Ryby staną po Waszej stronie w każdej sytuacji, nawet, gdy racje Strzelców nie będą stuprocentowe. Skorpiony będą Was punktowały. I to będzie dość bolesne.

#STREFA relaksu

Dwa Kwadranse | czerwiec 2021

Dwa Kwadranse rozrywki