Gazeta Parkowa - Grudzień 2016

23 grudnia 2016

Bezpłatny miesięcznik informacyjny Parku Śląskiego w Chorzowie

Przed nami jubileuszowa edycja Parkowej Korony Biegów

W numerze: STR. 2

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

Parkowa Korona na piątkę

Kultura bardziej dostępna

Park Śląski w okresie świątecznym STR. 3

To był rok!

STR. 4 Parkową Koronę Biegów czeka jubileusz

Znamy już daty wszystkich siedmiu startów przyszłorocznej Parkowej Korony Biegów. Cykl rozpocznie się od rozruchu w Biegu Wiosennym, a zakończy tym razem nieco inaczej – najtrudniejszym startem Parkowego Półmaratonu.

W

minionej edycji Korony, po Parku Śląskim biegało 5,5 tysiąca osób. Liczymy, że w piątej, jubileuszowej odsłonie cyklu, frekwencja będzie równie dobra albo i jeszcze lepsza. Organizujemy siedem startów oraz planujemy szereg udogodnień dla uczestników.

– Na pewno będzie rejestracja on-line również na biegi dla dzieci, a także dostępny od pierwszych zawodów, podgląd na aktualną klasyfikację generalną całego cyklu – zapowiada Katarzy-

na Zazgórnik-Sitz, koordynator Parkowej Korony Biegów. – W skali makro widać, że duża konkurencja sprawia, iż ilość osób na wielu imprezach raczej spada. Tym bardziej cieszy nas, że nasze biegi są coraz popularniejsze – dodaje.

Czerwiec z Biegiem Nocnym Cała biegowa zabawa rozpocznie się od Biegu Wiosennego (12 marca). Zawodnicy, tradycyjnie, pokonają 10 kilometrów. Kolejnym startem (9 kwietnia) będą Biegi Górskie. Parkowymi alejami, ścieżkami i duktami, biegacze pokonają odpowiednio 5 i 10 kilometrów. Gryfny Bieg, gdzie nie czas a wspólna, kolorowa zabawa będzie najważniejsza, zorganizowany zostanie 17 czerwca.

Trasę 5 km będą mogły wówczas pokonać także dzieci. Nowością cyklu (a raczej zmianą w harmonogramie) będzie Bieg Nocny – 24 czerwca – który zastąpi Bieg Równonocny.

– Wcześniejszy termin, pod koniec września, gdy jest już dość chłodno, nie pozwalał w pełni

na skorzystanie z atrakcji dodatkowych: ogniska, przejścia trasami po parku linowym – tłumaczy Zazgórnik-Sitz. – Tym razem będziemy chcieli dłużej posiedzieć i nacieszyć się wspólnym towarzystwem. Tego dnia jest również planowana Noc Świętojańska w Parku Śląskim – dodaje.

Kolejnymi startami w parkowym kalendarzu są dwie edycje Parkowej Mili (1 lipca i 2 września). Tym razem odbędą się wraz z profesjonalnym pomiarem czasu. Ostatnim startem cyklu będzie Parkowy Półmaraton (10 września).

Dla rodzin i właścicieli psów Już dzisiaj zachęcamy do zapisów na cały cykl (ruszą na początku stycznia) w promocyjnej cenie 160 złotych. Dodajmy, że obok Korony, w planach na rok 2017 jest kilka mniejszych wydarzeń dla miłośników rekreacji, w tym bieg rodzinny, połączony ze „Śniadaniem na trawie” oraz rajd dla miłośników czworonogów. Łukasz Respondek

Przygotowani na WOŚP STR. 15

Rozmowa miesiąca

Jak zwiedzać efektywnie z osobami niewidomymi i słabowidzącymi

Sezon cały rok ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

2

Najważniejsze zrozumienie potrzeb – Jaką rolę w rehabilitacji, ale i codziennym funkcjonowaniu osób niewidomych i słabowidzących mogą pełnić instytucje kultury i obiekty użyteczności publicznej?

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

O trudnościach osób niewidomych i słabowidzących w dostępie do obiektów użyteczności publicznej, a szczególnie instytucji kultury, rozmawiamy z doktor ANETĄ PUKACZ, tyflologiem ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej w Dąbrowie Górniczej. więcej doświadczyli, poznali, przeżyli, zapamiętali i utrwalili.

– Jak pani ocenia obecny pozom dostosowania tych obiektów do potrzeb osób niewidomych i słabowidzących?

– Niestety, zdarza się, że nawet w tych najbardziej zabytkowych i cennych z turystycznego punktu widzenia miejscach w Polsce, nie wszyscy potrafią zrozumieć, że taka grupa ma tak specyficzne potrzeby poznawcze. Tu nie chodzi nawet o duże inwestycje, a o świadomość osób odpowiedzialnych za te działania.

– Pracuję w zawodzie dosyć długo i widzę, że z roku na rok przybywa osób słabowidzących. Skończyły się czasy, kiedy to osoby niepełnosprawne zamykały się w domu, izolowały od społeczeństwa.

Obecnie słabowidzący i niewidomi chętnie uczestniczą w życiu kulturalnym, jeśli przekaz, treści wizualne, dostosowane są do możliwości ich odbioru. Im więcej nowoczesnych rozwiązań w instytucjach kulturalnych, większa świadomość społeczeństwa na temat możliwości, ograniczeń i potrzeb osób z dysfunkcją wzroku, tym większe szanse na to, że te osoby nie pozostaną w swoich domach, będą aktywnie uczestniczyły w życiu kulturalnym.

A uczestnictwo w życiu publicznym jest dla nich niesamowicie ważne, stają się w ten sposób częścią społeczeństwa.

– Jakie są największe utrudnienia dla tych osób?

– Jeśli instytucja ma dostosowania do osób słabowidzących i niewidomych, zwiedzanie nie jest problemem, ale trudnością jest dotarcie do instytucji np. z przystanków komunikacji miejskiej.

W trakcie rozmów z zainteresowanymi, pytałam o ewentualne rozwiązania. Zaproponowali możliwość zatelefonowaWypukły rysunek mówi więcej niż nadmiar informacji słownia do takiej instytucji i wyjścia po nich nych – zauważa Aneta Pukacz jej pracownika na najbliższy przystanek – W realizowanym przez was projekcie, który – Te elementy przyciągną do skansenu? tramwajowy lub autobusowy. Druga sprawa, to został sfinansowany przez Urząd Marszałkow- – Na pewno mogą ułatwić jego zwiedzanie. świadomość pracowników i przewodników. ski Województwa Śląskiego, dostosowywaliście Osoby niewidome i słabowidzące mają Chodzi o dostosowanie zwiedzania do ich pomateriały z podstawy programowej języka pol- ogromny zasób wiedzy encyklopedycznej. Do- trzeb, możliwości. Przekazanie nie tylko inforskiego do potrzeb osób słabowidzących i niepeł- skonale znają definicje, gorzej z samym po- macji słownej, ale umożliwienie poznania dotynosprawnych. Wśród obiektów znalazł się cho- znaniem. Wiedzą na przykład doskonale, że kiem wszystkiego, co mogą w danym miejscu rzowski skansen. cep to urządzenie do młócenia zboża, ale nie dotknąć, użyć, wejść w rolę, nawet jeśli miałoby – Po naszych wizytach studyjnych w parku, ze- są w stanie powiedzieć, jak on wygląda. Nad- to być kosztem zwiedzenia innych miejsc. Świetbraniu materiałów, zaczęły się etapy dostoso- miar informacji słownych, bez ich wizualiza- nym przykładem jest Muzeum Śląskie, w którym wań. Pierwszym z nich były warsztaty dla cji, jest męczący, nieprzyswajany i nieutrwala- zaplanowana wycieczka stała się początkiem cyuczniów SOSW dla Dzieci i Młodzieży Niepeł- ny. Chcemy, aby zajęcia dla słabowidzących klu wyjazdów do muzeum. To dzieci miały nienosprawnej w Dąbrowie Górniczej, na których i niewidomych były poprzedzone pewnymi dosyt, opowiadały swoim kolegom, ze to Mutworzono z różnych materiałów makietę zagro- doznaniami dostarczanymi drogą dotykową zeum Śląskie po prostu jest fajne. dy, pozyskiwaliśmy od nich wiedzę na temat i słuchową, aby czas zwiedzania był dostosotrudności w poznaniu, percepcji, orientacji prze- wany do ich potrzeb i możliwości – lepiej – Które instytucje na Śląsku zasługują na wyróżstrzennej, proporcji, układu, faktury. Następny mniej, ale dokładniej. Niech dotkną, zatrzy- nienie, jako szczególnie przyjazne dla niewidoetap to opracowanie i wydruk tyflografik, wypu- mają się, zapamiętają jakiś szczegół, element mych i słabowidzących? kłych rysunków, przedstawiające przedmioty co- znaczący. Zajęcia dla przewodników wycie- – Na pewno wspomnienie Muzeum Śląskie oraz dziennego użytku w XIX, XX wieku, obiekty, czek mają na celu zwrócenie na te elementy skansen. Poza Śląskiem serdecznie polecam Bielementy dekoracyjne, np. ul, cep, wiatrak, ra- szczególnej uwagi, nie są to szkolenia w sali skupin oraz, dla starszej młodzieży, Muzeum dło... i stworzenie makiety jednej reprezentacyj- audiowizualnej. Podczas szkoleń chcemy, aby Powstania Warszawskiego. nej zagrody. Ostatnim elementem była audiode- przewodnicy wczuli się w rolę osoby słabowiRozmawiał: skrypcja, czyli słowny opis zagrody. dzącej i niewidomej, aby zwiedzający jak najŁukasz Respondek

ANDRZEJ WYROBIEC, prezes Parku Śląskiego

Świąteczne zaproszenia

J

uż po raz czwarty na sportowo rozpoczniemy kolejny rok Parku Śląskiego. 1 stycznia, ci najtwardsi wielbiciele biegania, spotkają się na parkowych alejach podczas Biegu Cyborga.

W poprzedniej edycji tego wydarzenia, wzięło udział ponad 250 osób. Liczę, że tę frekwencję uda się poprawić, patrząc na coraz większą skalę udziału zawodników, chociażby w Parkowej Koronie Biegów. W styczniu otworzymy zapisy do jej jubileuszowej, piątej odsłony i już dzisiaj zapraszam do skorzystania z promocyjnego wpisowego na cały cykl, który zakończymy tym razem Parkowym Półmaratonem.

Tych, którzy wolą pospacerować, również zapraszam do Parku w okresie świąteczno-noworocznym. Każda z instytucji przygotowała wydarzenia na ten szczególny czas – od żywej szopki w zoo, poprzez zajęcia nordic walking Stadionu Śląskiego, do seansu „Gwiazda Betlejemska” w planetarium. Będzie co robić, a przede wszystkim można „złapać oddech” w przerwie od przyjemności świątecznego stołu. Zapewne wielu z Państwa zdecyduje się dokarmiać parkowe ptaki, które występują tu w ponad 80 gatunkach. Zależy nam, by robić to odpowiedzialnie, dlatego w tym wydaniu „Gazety Parkowej” przygotowaliśmy krótki poradnik dokarmiania z troską o zdrowie naszych skrzydlatych gości. Zapraszam wreszcie wszystkich, którzy chcieliby przez rok być właścicielami jednej z parkowych alejek. Tradycyjnie już, nazwę jednego z głównych traktów przy Dużej Łące, przekażemy do licytacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Liczymy na hojność licytujących.

Wszystkim gościom Parku Śląskiego i sympatykom tego miejsca życzę – korzystając z okazji – spokoju i rodzinnych świąt Bożego Narodzenia oraz pomyślności i realizacji wszystkich planów zakładanych na rok 2017. Mam nadzieję, że znajdą się wśród nich także częste odwiedziny w Parku Śląskim.

AKADEMIA AKTYWNEGO SENIORA Fundacja Park Śląski zaprasza w styczniu na bezpłatne zajęcia dla osób starszych.

■ Akademia Dojrzałego Astronoma (lista zamknięta) – wykład „Higiena w Kosmosie” oraz warsztat pod sztucznym niebem Planetarium, Grzegorz Przybyła, piątek 20 stycznia, godz. 17, Planetarium Śląskie, sala konferencyjna.

■ Fitness – 10, 17, 24, 31 stycznia (wtorek), godz.11.30-12.30, Gołębnik ■ Gimnastyka i taniec – 12, 19, 26 stycznia (czwartek), godz. 11-12, Gołębnik

■ Język angielski dla wszystkich – 11, 18, 25 stycznia (środa), godz. 11-12.30, Bratek ■ Język i kultura włoska – 12, 19, 26 stycznia (czwartek), godz. 9.30-11, Bratek ■ Joga śmiechu – 10, 17, 24, 31 stycznia (wtorek), godz.15-15.40, Gołębnik ■ Komputery i multimedia – ćwiczenia – 9, 16, 23, 30 stycznia (poniedziałek), godz. 10-11.30; wykłady i ćwiczenia – 16, 30 stycznia (poniedziałek), godz. 12-13.30, siedziba Fundacji Park Śląski

■ Rękodzieło – 9, 16, 23, 30 stycznia (poniedziałek), godz. 10-12 oraz 12, 19, 26 stycznia (czwartek), godz. 14-15.30, Bratek ■ Spacery z kijkami po parku – 10, 17, 24, 31 stycznia (wtorek), godz. 13-14.30, start sprzed Bratka ■ Spotkania z kulturą i językiem rosyjskim – 3, 20, 27 stycznia (piątek), godz.12.30-14, Bratek

Miejsca zajęć: ■ Gołębnik, aleja Różana 6 ■ Siedziba Fundacji Park Śląski, al. Gwiazd 2 (zielony budynek za Marysinym Dworem) ■ Bratek, aleja Główna (żółty budynek, koło tzw. Ścian Płaczu) Szczegóły na: fundacja.parkslaski.pl, facebook.com/fundacjaparkslaski i pod numerem tel. 666 031 514.

Wydarzenia

3

Bieg, bożonarodzeniowa szopka, nordic walking i Gwiazda Betlejemska

ZDJĘCIE: ŚLĄSKIE ZOO

Pomysły na świętowanie w Parku Śląskim Święta i okres noworoczny warto spędzić aktywnie. Zachęcamy nie tylko do spacerowania po Parku Śląskim, ale również do skorzystania z bogatej oferty zlokalizowanych na jego terenie instytucji.

Prezentujemy krótką listę rzeczy, z których warto skorzystać pod koniec grudnia i na początku stycznia.

S

zczególnie namawiamy oczywiście do spacerowania po parku. – Takie przechadzki, szczególnie po świątecznym przejedzeniu, mogą być bardzo zdrowe dla naszego organizmu – przyznaje Łukasz Buszman, rzecznik prasowy Parku Śląskiego. – Ten okres jest bardzo dobry na różnorakie aktywności. Przygotowaliśmy specjalną ściągę dla tych, którzy wybiorą się do parku.

Żywa szopka Od 21 grudnia do 6 stycznia (z wyjątkiem Wigilii oraz Sylwestra), w godzinach od 9 do 16, goście Śląskiego Ogrodu Zoologicznego mogą odwiedzać szopkę bożonarodzeniową, która już od ośmiu lat uatrakcyjnia świąteczny spacer po zoo. W drewnianej stajence, sąsiadującej z pawilonem dydaktycznym, zobaczymy Świętą RoREKLAMA

Szopkę można oglądać w śląskim zoo dzinę w towarzystwie Trzech Króli oraz żywych zwierząt – osiołków, owieczek i alpak.

– Warto wybrać się na spacer po zoo także zimą, tym bardziej, że zgodnie z tradycją, w tym świątecznym okresie obowiązywać będzie promocyjna cena biletów wstępu dla wszystkich dzieci i dorosłych, 5 zł od osoby – zachęca Jolanta Kopiec, dyrektor ogrodu. W zoo będzie można zobaczyć m.in. dwa młode słonie, lwa i pantery śnieżne. To lokatorzy, którzy w Chorzowie mieszkają od niedawna.

Gwiazdy betlejemskie Najpopularniejszym seansem, który w przerwie świątecznej proponuje swoim widzom Planeta-

rium Śląskie, jest „Gwiazda Betlejemska”. Podczas seansu publiczność dowie się m. in., czy Gwiazda Betlejemska rzeczywiście była kometą, która zwróciła uwagę mędrców ze wschodu. Seans oglądać można 23 grudnia o godzinie 17, a także 3 stycznia (godzina 17), 5 stycznia (godzina 17), oraz 6 stycznia (godziny 13 i 17). Bilet normalny do planetarium kosztuje 12 złotych, a ulgowy 6 złotych.

Zimowy skansen Warto też odwiedzić chorzowski skansen. Zimowa sceneria górnośląskiej wsi ma swój niepowtarzalny klimat. Na świąteczny spacer do skansenu można przyjść od 27 do 30 grudnia oraz od 2 stycznia. Bilety kosztują 6 i 8 złotych.

I ty możesz zostać „Cyborgiem” 1 stycznia, już po raz jedenasty odbędzie się Śląski Maraton Noworoczny „Cyborg”. Jest to znana i lubiana impreza biegowa, będąca doskonałym sposobem na rozpoczęcie Nowego Roku. Tradycyjnie, w samo południe spod hali „Kapelusz”, około pół tysiąca biegaczy wystartuje do biegu na trasie od 7 kilometrów do pełnego maratonu. Zawody mają przyjemną for-

mułę, w której uczestnik po każdym siedmiokilometrowym okrążeniu może podjąć decyzję o zakończeniu bądź kontynuacji biegu. Szczegółowe informacje dostępne są pod adresem mailowym: nocnebieganie@gmail.com lub na portalu Facebook (XI Śląski Maraton Noworoczny Cyborg), a także na stronie: elektronicznezapisy.pl.

Aktywnie na stadionie Do spalania kalorii zachęca Stadion Śląski. Bezpłatne zajęcia nordic walking odbędą się 28 grudnia oraz 2 i 4 stycznia od godziny 17.30 do 19 oraz 29 grudnia od 10.30 do 12. Akcja Biegaj z nami na Stadionie Śląskim odbędzie się 27 grudnia i 3 stycznia od godziny 18 do 20.

Zabawy i koncerty W świąteczno-noworocznej przerwie, można wreszcie poimprezować w kilku parkowych klubach i restauracjach. Najwięcej będzie się działo w Leśniczówce. Poza Leśną Pasterką, która w Wigilię rozpocznie się o 22, klub zaprasza na jubileuszowy, XV Koncert Świąteczny, który odbędzie się 26, 27 i 28 grudnia. Zagrają Jan Gałach i przyjaciele. Większość parkowych restauracji, pubów i klubów zaprasza w tym roku na zabawy sylwestrowe. Ilość miejsc jest jednak ograniczona. Łukasz Respondek

4

Wydarzenia

Taki był rok 2016

Z ekologią i ochroną przyrody ZDJĘCIA: PARK ŚLĄSKI

Kultury, sportu, wydarzeń społecznych oraz tych, dedykowanych konkretnym grupom wiekowym w tym roku w Parku Śląskim nie brakowało. Szczególnie skupiliśmy się jednak na edukacji ekologicznej i dbaniu o parkową przyrodę.

Akcja „Sadzenie w Parku Śląskim”

Czwarta edycja Pakowej Korony Biegów

Dwudniowe sadzenie zaczęło się przy alei Ziętka, a skończyło w Rosarium. W parku, dzięki wspólnej pracy, która nawiązywała do słynnych czynów społecznych, przybyło kilka tysięcy roślin. Sadzili je społecznicy, przedszkolaki, uczniowie szkół podstawowych oraz całe rodziny. Zorganizowano warsztaty i ciekawe prelekcje dotyczące pielęgnacji roślin.

W kolejnej edycji padło wiele rekordów, zarówno tych sportowych, jak i frekwencyjnych.

Od marca do września, odbyło się siedem startów: Bieg Wiosenny, Biegi Górskie, Gryfny Bieg, dwie edycje Parkowej Mili, Parkowy Półmaraton i Bieg Równonocny. Tytuł króla i królowej parkowych tras obronili Tomasz Panchyrz i Beata Wrońska.

Jubileuszowy „Park wielu pokoleń”

Słonie wracają do zoo

Na 65-lecie Parku Śląskiego wydano ilustrowany album, poświęcony jego historii.

Na 190 stronach znalazły się unikatowe fotografie, opisy miejsc, rozmowy z twórcami i osobami związanymi z parkiem oraz mnóstwo ciekawostek na jego temat. Książka kosztuje 45 złotych. Całkowity dochód z jej sprzedaży zostanie przekazany na statutowe cele Fundacji Park Śląski.

Po ponad rocznej przerwie, do Śląskiego Ogrodu Zoologicznego wróciły słonie. Dwaj przyrodni bracia, pięcioletni Scott i o rok starszy Ned, przyjechali z zoo w Londynie. Spędzą w Chorzowie kilka najbliższych lat. Na razie czują się świetnie. Zamieszkali w pawilonie, który przeszedł remont.

Do ich dyspozycji są m.in. wybieg oraz basen.

„Przygarnij ławkę” jak w innych parkach Pomysł fundowania i dedykowania ławek, narodził się w krajach anglosaskich.

W Polsce takie akcje przeprowadzono już m.in. w Krakowie i w Gdańsku. W Parku Śląskim pierwsza z tej możliwości skorzystała Joanna Borczon, która w Rosarium postawiła ławkę upamiętniającą swego ojca, Jerzego Świrada, który brał udział w budowie tego ogrodu.

Śniadania dla całych rodzin Tegoroczne „Śniadania na trawie” cieszyły się ogromną popularnością.

Przez kilkanaście wosennych i letnich sobót, do ogrodu różanego przychodziły tysiące ludzi. W trakcie tych imprez, można było m.in. poćwiczyć pilates, zjeść coś zdrowego, posłuchać o noszeniu dzieci w chuście i – co chyba najważniejsze – nieco zwolnić tempo i pobyć na łonie natury z rodziną.

Spływ rwącą rzeką Pierwszy raz od dawna, w Śląskim Wesołym Miasteczku oddano w pełni stematyzowane i spełniające europejskie standardy urządzenie – Diamond River. To atrakcja ekstremalna, jedyna taka w Polsce, osadzona w tematyce kopalni diamentów. Przeprawa odbywa się dwunastoosobową łodzią po torze imitującym rzekę. Na trasie znajdują się zjazdy z dwóch wież o wysokości 8 i 12 metrów.

Rada do spraw przyrody W trosce o parkową zieleń, powołano Radę ds. Różnorodności Biologicznej Parku Śląskiego. W jej skład weszły przede wszystkim środowiska naukowe uczelni wyższych, a także przedstawiciele służb porządkowych oraz pracownicy parku.

Rada jest ciałem opiniującym, ale też inicjującym różne przedsięwzięcia. Jej kompetencje mają ścisły związek z przyrodą parku.

Opracował: Łukasz Respondek

Śląskie w teatrze

5

Robert Talarczyk o spektaklu „Wujek 81. Czarna ballada"

Więcej niż gigantyczna przygoda – Boże Narodzenie w 1981 roku nie należało w Katowicach do najszczęśliwszych. Jest jakiś obraz tych świąt, który szczególnie zarysował się w pana pamięci?

– Były bardzo smutne. Po 16 grudnia, kiedy mój ojciec wrócił z pracy i opowiadał o martwych górnikach leżących na posadzce, a potem, kiedy w okolicy samych świąt, aresztowano moich sąsiadów, Mariana Głucha i Ludwika Karmińskiego, nie potrafiliśmy dojść do siebie.

Nawet abstrahując od tego, że na półkach w sklepach nie było dosłownie nic. Zamiast karpi były jakieś obrzydliwe ruskie amury itd.

Ale wszystko tego roku było w takim minorowym nastroju – trudno było oczywiście o inny.

Ale pamiętam też, że strasznie długo się ludzie po tym wydarzeniu zbierali. To nie trwało miesiąc, czy dwa. Obok drewnianego krzyża, pojawiły się świeczki i kwiaty. Przynosili je po kryjomu, a nad osiedlem wisiał taki czarny smog.

To okropne wspomnienie.

– Ale chyba dobry moment na jego przywołanie.

– Moi dziadkowie mieszkali naprzeciw tego miejsca, gdzie czołg rozwalił bramę. Całą pacyfikację obser wowałem z dachu jednego z bloków. Dla mnie, jako trzynastolatka, była to wtedy przygoda. Przez długi czas szukałem sposobu, jak opowiedzieć tę historię. Nosiłem się z tym już od bodaj 20 lat. Wreszcie ta rocznica sprawiła, że w końcu wpadłem na pomysł, jak to zrobić. Aby znaleźć pewnego rodzaju wytrych, wymyśliliśmy formę balladową. Mieści się w niej wszystko: groteska i różne formy muzyczne oraz taneczne. W przedsięwzięciu bierze udział Miuosh, nasz eksportowy raper, który napisał do niego cztery songi. Są też przepiękne pieśni stworzone przez Hadriana Filipa Tabęckiego, jest wybitna śpiewaczka operowa Joanna Kściuczyk-Jędrusik, jest dziewięciu tancerzy z opery i trzydziestu naszych aktorów. Są też muzycy Orkiestry Dętej KWK „Wujek”. To ogromne przedsięwzięcie logistyczne, masa ludzi, dzięki którym – taką przynajmniej mam nadzieję – będziemy mogli opowiedzieć tę historię w sposób różnorodny.

– Nie boi się pan, że dla młodszych będzie to za trudne, a starsi nie będą już chcieli do tego wracać?

– My nie pokazujemy historii pacyfikacji kopalni – o tym jest znakomity i mocno faktograficzny film Kazimierza Kutza. Opowiadamy balladę miejsca, którego już nie ma, o społeczności zorganizowanej wokół kopalni. Ona została zniszczona, już nie istnieje. A przecież były takie czasy, że przy kopalni działał dom kultury, fryzjer, sklep. Mówimy o tęsknocie za tamtymi czasami, bo właśnie po traumatycznej historii związanej z pacyfikacją, ta społeczność zaczęła obumierać. Nieopodal mieszka moja mama i moi teściowie. Myślę, że mogą potwierdzić, że ta trauma trwa i po wydarzeniach z grudnia 1981 oni ciągle do końca chyba nie potrafią się pozbierać. Mam nadzieję, że ten spektakl sprawi, że poczują dumę z tego miejsca i z tego faktu, że byli uczestnikami tamtych wydarzeń. Że przestanie to być coś, o czym się nie mówi lub coś, czego się trzeba wstydzić.

ZDJĘCIE: PRZEMYSŁAW JĘDROSKA

Od 17 grudnia, na deskach Teatru Śląskiego, można oglądać spektakl „Wujek 81. Czarna ballada”. – Opowiada o tragedii, ale też o tęsknocie za tym, że kiedyś wszyscy byliśmy razem – przyznaje ROBERT TALARCZYK, jego reżyser i scenarzysta, z którym udało nam się porozmawiać tuż przed premierą.

Chciałbym żebyśmy poczuli się Ślązakami, bez względu na to czy mówimy gwarą, czy mamy takie a nie inne poglądy i sposób patrzenia na świat – mówi Robert Talarczyk (na zdjęciu trzeci z lewej) w otoczeniu młodych aktorów spektaklu „Wujek 81. Czarna ballada”

– Na ile ten spektakl jest pana historią, a na ile można w nim odnaleźć inne inspiracje?

– To cały czas jest we mnie. Do tego momentu żyliśmy z rówieśnikami dosyć beztrosko. Kupowaliśmy niemieckie komiksy i Bravo. Oglądaliśmy Godzillę. I nagle przyszedł taki moment, który stał się dla nas właśnie tą niesamowitą przygodą, a po latach okazało się, że również traumatycznym przeżyciem. Mam

Mówimy o tęsknocie za tamtymi czasami, bo właśnie po traumatycznej historii związanej z pacyfikacją, ta społeczność zaczęła obumierać jednak świadomość, że biorę odpowiedzialność za ileś instytucji, które uczestniczą w tym przedsięwzięciu oraz przede wszystkim za tych chłopaków. Chciałbym, żeby oni opowiedzieli nie tylko moją, ale też swoje historie, żeby znaleźli jakąś emocję, która dla nich jest ważna dzisiaj. Żeby nie tylko odtwarzali Talarczyka i jego kolegów, którzy coś tam przeżywali 35 lat temu, ale aby na tym moim dachu znaleźli się dzisiaj i spojrzeli na ten świat z jego perspektywy. Odnaleźli swój bunt, sprzeciw. Swoją prawdziwą historię, na którą ja nałożę swoją. Jeżeli im się uda, będą prawdziwi i autentyczni, a widzowie również przejmą się tym, co zobaczą na scenie.

– Aby ich zainspirować, zabrał ich pan m.in. na właśnie ten słynny dach, z którego pan oglądał pacyfikację. Jak oni obecnie odbierają tę sytuację?

– Wydaje mi się, że tak, jak ja wtedy – jak gigantyczną przygodę. Uczestniczą w wielkim wydarzeniu, siedzą na próbach, śpiewają piosenki, biorą udział w konkretnych scenach.

Chciałbym jednak, żeby, kiedy będzie już po wszystkim, z czasem zrozumiali, że to nie tylko przygoda. Aby została w nich taka re-

fleksja, że robimy to po to, aby upamiętnić coś ważnego. To fajni chłopcy, kiedy opowiadamy sobie różne rzeczy, mam wrażenie, że to do nich dociera – pytają o historię kopalni, chcą wiedzieć więcej niż jest w scenariuszu.

Myślę, że to będzie dla nich bardzo ważna lekcja.

– Ostatnim tak dużym przedsięwzięciem teatralnym z udziałem nastolatków na Śląsku był bodaj „Olivier” Magdaleny Piekorz.

Z perspektywy reżysera, jakimi aktorami są dzieci?

– Są fantastyczne, ale nie są zawodowcami.

Trzeba je stymulować, żeby na scenę chciały wychodzić z pewną energią, pasją. Nie mają takich instrumentów, jak zawodowcy, że potrafią coś udać. Przez cały czas trzeba w nich utrzymywać odpowiedni poziom fascynacji. I przyznam szczerze, że mam z nimi świetny kontakt. Myślę nawet, że gdybym nie był aktorem, czy dyrektorem teatru, to mógłbym zostać nauczycielem. Mam też takie spostrzeżenie, że historycy w szkołach powinni poświęcić więcej czasu na pokazywanie takich właśnie miejsc, jak kopalnia Wujek. Jedno zdanie na ich temat w podręczniku, to zdecydowanie zbyt mało.

– 35 lat to jednak cała epoka. Na czym polega uniwersalny charakter tego przedsięwzięcia?

– Urodziłem się 23 lata po drugiej wojnie światowej, a dla mnie tamte wydarzenia są jak jakieś science fiction. Trudno się więc dziwić, że dla ludzi młodych, wydarzenia sprzed 35 lat są odbierane, jak coś z zupełnie innej planety.

Natomiast właśnie po to są takie spektakle, żeby im uświadomić, że jest pewna ciągłość historii i to, co wydarzyło się te 35 lat temu, za chwilę może się wydarzyć i u nas. Bo wolność i demokracja nigdy nie są nadane raz na zawsze. Trochę o tym zapomnieliśmy. Ten spektakl z jednej strony ma nam uświadomić, jakie zagrożenia na nas czyhają, a z drugiej chciałbym, żeby młodzi ludzie pomyśleli sobie, że emocje, które mają w sobie i bunt wo-

bec rzeczywistości, może być tożsamy z buntem górników, którzy brali udział w mszy w łaźni łańcuszkowej kopalni Wujek 35 lat temu. Jego odbiorca i przedmiot jest inny, natomiast emocja jest ta sama. Jeżeli widz ją poczuje, to wtedy się z nią utożsami i zda sobie sprawę z tej ciągłości historii. Trzeci element jest natomiast taki, że my wspólnie tworzymy pewien łańcuszek zdarzeń i pewną ciągłość historyczną. Chciałem przypomnieć, że najmłodszy aktor, jakiego zobaczymy na scenie, ma 9 lat, a najstarszy 86. Myślę, że dzięki temu przedsięwzięciu, wszyscy oni są paciorkami jednego różańca, czują pewną ciągłość historyczną. Mam takie marzenie, żeby coś podobnego wydarzyło się wśród publiczności – żebyśmy wszyscy złączeni pewną nicią i poczuli się Ślązakami, bez względu na to, czy mówimy gwarą, czy mamy takie a nie inne poglądy i sposób patrzenia na świat.

– Wiemy w jakiej sytuacji jest obecnie śląski przemysł górniczy. Mówił pan też, że ten górniczy duch obumarł przez ostatnie kilkadziesiąt lat. Czy ten spektakl choć na chwilę pozwoli go wskrzesić?

– Kopalnia Wujek to moja kopalnia – choć całe życie uciekałem, żeby tam nie pracować. Kopalnie obumierają, a wraz nimi wszystko inne: dom kultury z krzywą podłogą, knajpa Watykan, Rozwój Katowice czy okoliczne sklepiki.

Te społeczności się rozłażą, a niegdyś funkcjonowały właśnie wokół tego. Ten spektakl tego nie przywróci, ale sprawi, że ludzie sobie pomyślą, że to były fajne czasy, które niosły ze sobą coś wartościowego. Że życie w takiej społeczności było ważne. I o tym też jest ten spektakl: o tragedii, ale też o tęsknocie za tym, że kiedyś wszyscy byliśmy razem. I kiedy ci górnicy szli naprzeciw zomowców, to mieli pełne wsparcie nie tylko tych na kopalni, ale również poza nią. Kiedy w moim bloku aresztowano tych dwóch sąsiadów, cała reszta wokół starała się im pomagać. To było piękne, choć czasy były okrutne.

Rozmawiał: Łukasz Respondek

Śląskie light

6 Przemysłowe historie z rabatem

Ruszyła druga edycja Programu rabatowego Gwiazdy Szlaku Zabytków Techniki. Dzięki niemu, można odwiedzić kilka ciekawych obiektów, płacąc za bilety aż 20 procent taniej. Promocja potrwa do 30 kwietnia.

ZDJĘCE: UMWŚ

Gwiazdy Szlaku w promocyjnej cenie Kopalnia Guido także na „promocyjnym” szlaku

P

o okazyjnej cenie można zwiedzić Kopalnię Guido w Zabrzu, Muzeum Tyskich Browarów Książęcych, Zabytkową Kopalnię Srebra w Tarnowskich Górach oraz otwartą ponownie po modernizacji ekspozycję Muzeum Browaru Żywiec.

– W pierwszej edycji, z tej oferty skorzystało prawie tysiąc osób. Teraz oferta jest pełna, bo dołożyliśmy obiekt w Żywcu, dlatego liczymy na jeszcze większe zainteresowanie – przyznaje Adam Hajduga, kierownik referatu promocji dziedzictwa industrialnego w Wydziale Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.

Zostaw paragon Program rabatowy jest skierowany do wszystkich osób indywidualnych i grup zorganizowanych. Kto odwiedzi jeden obiekt, może otrzymać 20 procent zniżki przy zakupie biletu w kolejnej Gwieździe Techniki. Aby skorzystać z rabatu, należy zostawić sobie dowód zakupu (paragon lub fakturę) albo datowany bilet wstępu w obiekcie biorącym udział w programie.

REKLAMA

Adam Hajduga poleca wszystkie obiekty objęte promocją, ale w szczególności Zabytkową Kopalnię Srebra w Tarnowskich Górach.

– Po wpisie na listę światowego dziedzictwa UNECO, mogą się tam zrobić kolejki. W innych obiektach, które się na niej znalazły, frekwencja wzrosła nawet do 100 procent – zaznacza.

Duże oszczędności Przykładowo, dzięki tej promocji, grupa pięciu znajomych chcących poznać mroki podziemi

w Kopalni Guido, może zaoszczędzić 75 zł.

Czteroosobowa rodzina wybierająca się na wycieczkę do Zabytkowej Kopalni Srebra, wyda około 30 zł mniej z domowego budżetu.

Tyle samo zostanie w portfelu paczki znajomych, którzy w piątkę przyjadą do Muzeum Browaru Żywiec. Na ekstra degustacji zaoszczędzą też zwiedzający Muzeum Tyskich Browarów Książęcych.

Trzeba pamiętać, że w przypadku obu browarów, program dotyczy wyłącznie osób pełnoletnich.

Gwiazdy Techniki to wybrane i najlepsze obiekty Szlaku, oferujące zwiedzającym najwyższą jakość i różnorodność usług, przy jednoczesnej unikatowej wartości merytorycznej.

Tu można poznać, dotknąć, a nawet posmakować przemysłowej historii regionu. To miejsca, które po prostu trzeba odwiedzić. Łukasz Respondek

Szczegółowy regulamin programu rabatowego znajduje się na stronie: zabytkitechniki.pl oraz na stronach internetowych organizatorów.

Śląskie innowacyjne

7

Niekonwencjonalna oferta Uniwersytetu Śląskiego

ZDJĘCIA: WFOŚiGW

ULKA – mobilne centrum badawcze umieszczone w balonie, pozwoli na zaznajoŚląskie powietrze będzie badał… balon. Na Uniwersytecie mienie studentów z nowoczesnymi metodami badawczymi, mającymi zastosowanie Śląskim powstaną Uniwersyteckie Laboratoria Kontroli At- w poznaniu środowiska, wczesnym rozpoznaniu jego zagrożeń oraz skutecznej ich elimosfery (ULKA). W ten spominacji – dodaje. sób uczelnia rozbudowuje zaplecze dydaktyczne dla nowo Sprzęt dla kilku wydziałów otwartych kierunków studiów Z nowego sprzętu będą korzystać Wydział na Wydziale Nauk o Ziemi.

C

ULKA to nieoficjalna nazwa balonu Uniwersytetu Śląskiego REKLAMA

ałe przedsięwzięcie zakłada powstanie unikalnego i zarazem pierwszego w Polsce układu laboratoriów: Napowietrznego Mobilnego Laboratorium (NML), wyposażonego w różnorodną aparaturę pomiarową, umieszczoną w koszu balonu na ogrzane powietrze, a także stacjonarnych laboratoriów, wyposażonych w Aparaturę do Badań Zanieczyszczeń Atmosfery (ABZA) i stanowiących zarazem specjalistyczne laboratoria badawcze Uniwersytetu Śląskiego.

– Projekt, którego elementem jest ULKA, proponuje wprowadzenie do oferty dydaktycznej niekonwencjonalnej, a zarazem bardzo nowoczesnej metody kształcenia w zakresie monitoringu stanu naszego środowiska. Mam tutaj na myśli zwłaszcza badanie atmosfery – tłumaczy Jacek Szymik-Kozaczko, rzecznik prasowy Uniwersytetu Śląskiego. – Mobilne laboratorium,

Nauk o Ziemi, Instytut Fizyki; Wydział Biologii i Ochrony Środowiska.

– Naukowcy od lat specjalizujący się na uczelni w badaniach atmosfery, w tym część badaczy, posiada odpowiednie uprawnienia z dziedziny baloniarstwa – tłumaczy Szymik-Kozaczko. – Wydział Nauk o Ziemi uruchomił nowy kierunek studiów: Inżynieria Zagrożeń Środowiskowych. Ponadto te trzy wydziały prowadzą wspólnie międzywydziałowy kierunek: Ochrona Środowiska. Stąd też środki własne uczelni przeznaczane rokrocznie na wyposażanie laboratoriów w zaawansowany sprzęt laboratoryjny – mówi.

Balon wykonuje wyłoniona w przetargu firma z Wielkiej Brytanii. Obecnie przechodzi on etapy odbioru technicznego, wymagane dla każdego statku powietrznego. Musi być certyfikowany oraz zarejestrowany.

Na razie bez oficjalnej nazwy Na razie nie ma oficjalnej nazwy balonu, ale prawdopodobnie przyjmie się nazwa ULKA.

– Brzmi sympatycznie, tym bardziej, że w ramach innego dużego projektu naukowego, realizowanego kilka lat temu na Zbiorniku Goczałkowickim, Uniwersytet zakupił jednostkę pływająca z wyposażeniem do badań, która oficjalnie nazywała się UŚKA – wyjaśnia rzecznik. Jak tłumaczy, ze względów proceduralnych, balon będzie miał znak rejestracyjny BUS, gdzie B jest przypisane polskim statkom powietrznym, a US można potraktować jak skrót od University of Silesia. – Chyba, że studenci zaproponują inną nazwę – zaznacza Szymik-Kozaczko.

Projekt może być realizowany dzięki wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach, który dofinansował go w wysokości 300 tysięcy złotych.

Badanie aerozoli Dzięki zastosowaniu balonu, będzie można przeprowadzać bezpośrednie pomiary składników gazowych i aerozoli powietrza, pobierać próbki, zarówno w gradiencie poziomym, jak i pionowym do wysokości około 4 km. Ponieważ balon nie posiada napędu, ruch w kierunku poziomym jest zgodny z naturalnym ruchem powietrza, co stwarza unikalną sytuację poboru próbek w strefach atmosfery, które nie zostały zaburzone żadnymi urządzeniami mechanicznymi. Łukasz Respondek

8

Śląskie w podróży

Tramwajem z Katowic do Gliwic, obok Parku Śląskiego

Przez sześć miast przejeżdża „jedynka”, nowa i najdłuższa obecnie linia w ofercie Tramwajów Śląskich. Od połowy grudnia można nią dojechać z zajezdni w Gliwicach aż do centrum Katowic.

Tramwaj przejeżdża również obok Parku Śląskiego.

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

„Jedynką” bez przesiadki łączenie tramwajowe Gliwic i Katowic już kiedyś funkcjonowało. I z tego co mi wiadomo, dosyć dobrze się sprawdzało – dodaje.

Linia nr 1 została najdłuższą w ofercie spółki – cała jej trasa liczy 27 kilometrów. „Jedynka” wyprzedziła w rankingu najdłuższych, linię nr 21, której trasa liczy prawie 23 kilometry oraz o kilometr krótszą linię nr 19.

Kursy co pół godziny

W

cześniej linia numer 1 kursowała między zajezdnią w Gliwicach, przez Zabrze do Rudy Śląskiej Chebzia, gdzie na pętli kończyła bieg. Obecnie tramwaje linii nr 1 z Chebzia kierują się do Świętochłowic, stamtąd do Chorzowa, przejadą przez centrum przesiadkowe i pojadą wzdłuż Parku Śląskiego do Katowic, gdzie kończą bieg na pl. Miarki. Cała podróż – zgodnie z rozkładem – trwa 92 minuty.

Sprawdzone rozwiązanie – Takie bezpośrednie połączenie to duże ułatwienie dla pasażerów, którzy teraz, bez przesiadki mogą na przykład dojechać z Zabrza do Śląskiego Wesołego Miasteczka lub z Rudy Śląskiej do Spodka – podkreśla Andrzej Zowada, rzecznik prasowy Tramwajów Śląskich. – Oczywiście, pociągi i autobusy jadą krócej, ale za to zagęszczenie, a przez to i dojście do przystanków tramwajowych, jest znacznie krótsze niż do dworca kolejowego – zaznacza. – To poREKLAMA

Na wydłużonej trasie linii numer 1 kursują tramwaje typu E1, czyli popularne wiedeńskie „Sznycle” oraz sprawdzone w bojach pojazdy typu 105N. Pasażerowie przynajmniej na razie będą musieli zadowolić się starszymi typami wagonów. – Na tej trasie planowane są wkrótce modernizacje torów. Przynajmniej do ich zakończenia nie będziemy puszczać na niej nowych tramwajów – tłumaczy Zowada. „Jedynka” w dzień kursuje co pół godziny, a w nocy co godzinę. Na razie nie widomo, czy kolejne linie tramwajowe będą wydłużane, ale… – Taka jest strategia KZK GOP – przyznaje rzecznik.

Od połowy grudnia nastąpiły też inne zmiany. Linia nr 19 nieco zmieniła swoją trasę – nie jedzie do pl. Miarki w Katowicach, lecz kieruje się do pl. Wolności, skąd rusza w drogę powrotną. Z kolei tramwaje linii nr 11, z pętli w Chebziu dojeżdżają do katowickiego Rynku i dalej – zamiast do pl. Wolności – do pl. Miarki. Zmienią się również rozkłady jazdy linii numer 4, 5, 9 i 30. Łukasz Respondek

Tramwajowa „jedynka” kursuje obok Parku Śląskiego REKLAMA

Śląskie rowerowe

9

Setki kilometrów kolejowych tras pod Velo Silesia

ZDJĘCIE: UMWŚ

W stronę autostrady rowerowej Velo Silesia coraz bliżej. Jak pokazał audyt zlecony przez urząd marszałkowski, w naszym województwie jest aż tysiąc kilometrów nieczynnych tras kolejowych. Spora ich część będzie mogła posłużyć, jako szybka autostrada rowerowa.

A

udyt wskazał wnioski, które posłużą do dalszego postępowania. Najważniejszym z nich jest wyznaczenie trasy Velo Silesia. – Szczegółowej analizie poddano 280 kilometrów nieczynnych tras kolejowych. Szlaki wytyczone po dawnych torowiskach, razem z istniejącą już Wiślaną Trasą Rowerową, mogłyby stanowić kręgosłup śląskiego systemu tras rowerowych o wysokim standardzie – tłumaczy Aleksander Kopia, śląski oficer rowerowy.

Przypomnijmy: województwo śląskie nie posiada trasy o najwyższym standardzie Euro Velo (długodystansowe szlaki rowerowe biegnące nawet przez całą Europę). Ma natomiast niezwykle duży potencjał w tym zakresie, który może być zagospodarowany dla rowerzystów – dawne szlaki kolejowe. Około 75 proc. z nich przebiega na terenach będących własnością gmin, skarbu państwa i kolei (PKP), reszta na działkach prywatnych. To obiecujący początek rozmowy o szlaku dla cyklistów. Zagrożeniem dla planów powstania dróg rowerowych w śladzie kolejowym – jak wynika z audytu – jest z kolei brak jednolitej koncepcji wyREKLAMA

korzystania dawnych tras kolejowych, dewastacja infrastruktury, brak wdrożonych standardów budowy tras i współpracy pomiędzy gminami oraz pomiędzy organizacjami pozarządowymi.

Nie tylko narzędzie rekreacji – Naszym celem jest traktowanie roweru jako pełnoprawnego środka transportu, a nie tylko narzędzia rekreacji czy turystyki – podkreśla Henryk Mercik, członek zarządu województwa śląskiego. Jak przyznaje, problemem jest ciągle słaba infrastruktura transportowa, która pozwoliłaby skutecznie skomunikować szczególnie centralną, silnie zurbanizowaną część na-

Szlaki dla rowerzystów na dawnych torowiskach, pozwolą tchnąć w dziedzictwo Śląska i Zagłębia nowego ducha

szego województwa. – Audyt pozwoli nam spojrzeć na możliwości stworzenia takiego systemu w naszym regionie – mówi Mercik.

Autorzy audytu proponują szeroką wymianę informacji, doświadczeń i współpracę oraz ustanowienie i wprowadzenie jednolitych standardów projektowych i wykonawczych. Sugerują, by zinwentaryzować istniejące szlaki rowerowe, a także dokonać ich certyfikacji oraz opracować model finansowania projektu utworzenia tras rowerowych.

– Województwo śląskie jako jedyne w Polsce ma w takiej skali i w takim skupieniu nieczynne linie kolejowe, będące zalążkiem regionalnej sieci rowerowej. Nieeksploatowane linie kolejowe, to pomnik kultury materialnej Śląska i Za-

Rower coraz popularniejszy W Europie przemysł rowerowy („cycle industry”) generuje 655 000 miejsc pracy i daje 44 mld euro przychodów rocznie z turystyki rowerowej. Europejczycy odbywają łącznie 26 milionów podróży rowerowych rocznie, co stanowi 3 procent rynku turystycznego w Unii Europejskiej. 170 milionów noclegów na rok – to wielkość potrzeb tego rynku w europejskiej skali, zaś przeciętny niemiecki i austriacki turysta rowerowy wydaje od 53 do 70 euro na każdy dzień podróży rowerem.

głębia, który trzeba ocalić w nowej funkcji – uważa dr Tadeusz Kopta, ekspert ds. projektowania dróg rowerowych.

Rower to styl życia Jak podkreślił Kopia, istniejące w Polsce szlaki są krótkie i ograniczają się do maksymalnie trzech gmin, nie nadają się więc do odbycia wielodniowych podróży, bądź spędzenia wakacji czy urlopu „na rowerze”. Wiele do życzenia pozostawia ich stan techniczny – duże nachylenia, brak jednolitego oznakowania, a także brak integracji z transportem zbiorowym. To dobry czas, by zacząć je unowocześniać.

Mat. UMWŚ

Śląskie eko

10 Bezpiecznie i odpowiedzialnie

ZDJĘCIE: BARBARA BACLER-ŻBIKOWSKA

O dokarmianiu ptaków zimą Co roku zadajemy sobie pytanie czy dokarmiać ptaki zimą i – jeżeli tak – to czym? Pytanie to budzi, szczególnie wśród przyrodników, wiele kontrowersji. Niewłaściwe dokarmianie ptaków może bowiem przynieść więcej szkody niż pożytku. Oto kilka wskazówek, jak mądrze dokarmiać ptaki w mieście.

A

by dokarmianie ptaków stało się realną pomocą, powinno się odbywać w okresie zmniejszonego dostępu do pożywienia, kiedy ptaki nie są w stanie zapewnić sobie odpowiednich racji żywnościowych. Okres ten przypada na zimę, w której zalegający śnieg ogranicza dostęp do pokarmu, a niskie temperatury wymagają większych zapasów kalorii. Warto jednak zwrócić uwagę, że gdy już przyzwyczaimy dzikie ptaki do dokarmiania w danym miejscu, musimy być konsekwentni i kontynuować to przez cały okres.

Suche miejsca Do wykładania pokarmu wybierajmy suche miejsca. Świetnym rozwiązaniem są karmniki.

Można kupić karmnik gotowy, bądź też zbudować go samemu, co często daje większą satysfakcję. Funkcjonalny karmnik to taki, który zabezpiecza pokarm przed warunkami atmosferycznymi, czyli chroni go przed śniegiem oraz deszczem. Te dwa czynniki mają wpływ na psucie się pokarmu, dlatego warto zadbać o solidny daszek. Podstawa powinna być łatwa do czyszczenia z resztek pokarmu oraz ptasich odchodów. Taka higiena jest bardzo istotna w miejscach, w których gromadzi się wiele gatunków

Dokarmianie ptaków wiąże się z dużą odpowiedzialnością za ich życie

ptaków. Miejsce nie może zostać wybrane przypadkowo. Karmnik powinien być umiejscowiony na wysokości minimum dwóch metrów, by ptaki nie stały się ofiarą kotów. Najlepiej powiesić lub postawić karmnik w zaroślach, w bliskości krzaków bądź też koron drzew, by ptaki mogły się uchronić przed atakiem ptaków drapieżnych np. krogulca, który często w pobliżu karmników poluje m in. na sikory, dzwońce czy kowaliki. Nie należy też wybierać oszklonych werand czy okien. Ptaki podczas odlatywania z karmnika, mogą wpaść na niewidoczną dla nich szybę.

Pokarm serwowany ptakom, musi być jak najbardziej zbliżony do ich naturalnego pożywienia. Bardzo niebezpieczna jest sól znajdu-

jąca się w pokarmie przetworzonym, zaburza ona gospodarkę wodno-elektrolitową. Pleśń w resztkach jedzenia, jest dla ptaków trucizną.

nasz karmnik przyciągał różnorakie gatunki dzikich ptaków, powinien serwować możliwie urozmaicony pokarm. Sikory chętnie pobierają słonecznik. Wróble i mazurki – proso i słonecznik łuskany. Dzwońce i zięby – słonecznik oraz konopie, a trznadle najchętniej jedzą słonecznik, proso i owies nagi. Kaczki, łabędzie i inne ptaki wodne chętnie jedzą ziarna zbóż, płatki owsiane i kasze. Dla kosów możemy wyłożyć rozdrobnione jabłka.

Z pokarmów zwierzęcych idealnie nadaje się słonina, będąca przysmakiem dla sikor i dzięciołów. Wywieszając ją, należy pamiętać, by znajdowała się od północnej strony oraz by nie wisiała dłużej niż 2 tygodnie, ponieważ może zjełczeć i zaszkodzić naszym podopiecznym.

Dobrym rozwiązaniem są więc dostępne w sklepach tzw. kule zimowe, tłuszczowe, będące połączeniem pokarmu pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Umieszczone w gotowej siatce, ułatwiają nam zawieszenie na gałęzi, a ptakom łatwy dostęp do pobierania pokarmu.

Pamiętajmy również o tym, że zima to okres utrudnionego dostępu do czystej wody pitnej.

Starajmy się obok karmników, w miarę możliwości, ustawiać poidła i dbać, aby woda nie była zamarznięta.

Szymon Kurzak, Barbara Bacler-Żbikowska

To nie kosze Pamiętajmy – karmniki nie mogą stać się naszymi koszami na odpady. Po przebudzeniu się, ptak potrzebuje uzupełnić utraconą przez noc energię oraz zadbać o swą naturalną tłuszczową warstwę izolacyjną. W sklepach możemy się zaopatrzyć w gotowe mieszanki, mające w swoim składzie odpowiednio dobrane oleiste ziarna.

Do popularnych składników należy słonecznik, konopie, siemię lniane, rzepak oraz proso. Aby

Karmniki w pobliżu Fundacji Park Śląski zapełnia firma Karma Mix – profesjonalny producent mieszanek dla ptaków.

KONKURS

Tym spośród naszych Czytelników, do których najnowsze wydanie „Gazety Parkowej” dotrze jeszcze przed Wigilią Bożego Narodzenia, życzymy radosnych i rodzinnych Świąt w gronie najbliższych i na spacerze w Parku Śląskim. Jeśli grudniowe wydanie naszej gazety zaszeleści w Państwa dłoniach dopiero po Sylwestrze, życzymy zdrowia, wszelkiej pomyślności w Nowym Roku. Ponieważ bożonarodzeniowe kolędy i pastorałki rozbrzmiewają w naszych uszach i sercach tylko przez kilka okołoświątecznych tygodni, nasza płyta miesiąca zawiera repertuar ponadczasowy, sprzyjający zawarciu bliższej znajomości z muzycznymi, międzypokoleniowymi dokonaniami rodziny Cugowskich. Ponadczasowy jest też blask gwiazdy Marylin Monroe – legendarnej aktorki, jednej z najbardziej znanych i uwielbianych przez miliony fanów kina i kobiecej urody. Osobiste zwierzenia gwiazdy w naszej książce miesiąca, rzucają zupełnie nowe światło na jej intymną i artystyczną tożsamość.

Prezenty dla dwóch zwycięzców naszej zgaduj zgaduli tradycyjnie ufundował empik, który zaprasza do swojego katowickiego salonu w Silesia City Center przy ul. Chorzowskiej 107. My zapraszamy do udziału w naszej kolejnej, comiesięcznej zgadywance. Wśród Czytelników, którzy na adres: gazeta@parkslaski.pl nadeślą prawidłowe odpowiedzi na oba pytania, rozlosujemy książkę oraz płytę miesiąca. Do odpowiedzi należy dołączyć jednozdaniowe uzasadnienie – „dlaczego to właśnie do mnie powinna trafić akurat ta nagroda”.

KSIĄŻKA MIESIĄCA Marilyn Monroe

Fragmenty – wiersze, zapiski intymne, listy

Oto aktualne pytania: 1. Kto był adresatem słynnego, wyśpiewanego przez Marilyn Monroe „Happy birthday Mr. President, happy birthday to you”?

2. Jak nazywa się zespół, którego wokalistą był Krzysztof Cugowski?

Termin nadsyłania odpowiedzi: 20 stycznia 2017 r.

Prosimy także o podanie adresu pocztowego i numeru telefonu.

PŁYTA MIESIĄCA

poleca:

Gdyby żyła, miałaby dziś 90 lat. Miliony miłośników jej talentu i urody byli i są przekonani, że wiedzą o niej wszystko. Czy na pewno? Przez prawie 20 lat, do momentu śmierci, zapisywała swoje myśli, wrażenia i lęki. Świat dowiedział się o nich niedawno.

Kim była naprawdę? Nieznana twarz platynowej blond piękności, gwiazdy uważanej za symbol seksu kina lat 50. Fragmenty złożone z niepublikowanych dotychczas intymnych zapisków Marilyn Monroe, jej wierszy i listów, tworzą niezwykły portret wrażliwej, inteligentnej kobiety – diametralnie różny od tego, jaki dla potrzeb opinii publicznej wykreowały media.

Cugowscy

Zaklęty krąg

W 2014 roku, świętując jubileusz czterdziestolecia, Budka Suflera żegnała się ze swoją publicznością. I to właśnie wtedy, gdy wśród gości wspierających rockowych weteranów podczas pożegnalnej, jubileuszowej trasy pojawili się także Piotr i Wojtek Cugowscy, narodził się pomysł współpracy synów z ojcem, Krzysztofem. W 2015 rozpoczęli działalność koncertową, zaś wraz z początkiem tego roku, trio rozpoczęło pracę nad „Zaklętym kręgiem”, pierwszą wspólną płytą.

Nie brak tu hardrockowych riffów, z których słyną bracia, nie brak też rhythm'n'bluesowych i bluesowych fascynacji nestora tego muzycznego rodu.

Śląskie kulturalne

11

KULTURALNIE PO REGIONIE

W Teatrze Rozrywki

P

owitanie roku 2017 odbędzie się przy akompaniamencie egzotycznych rytmów i melodii z siedmiu stron świata. Pod takim hasłem bawić będą się goście chorzowskiej sceny, podczas ostatniego wieczoru mijającego roku oraz ci, którzy przyjdą zobaczyć widowisko prezentowane w styczniu „na bis”. Ale to nie koniec nowości.

Baletowy faun Szczególnie interesująco zapowiada się premierowy spektakl „Popołudnie Fauna”, inspirowany baletem pod tym samym tytułem, którego prapremiera odbyła się w 1912 roku.

– Około 2000 lat temu faunowie funkcjonowali na granicy pomiędzy tym, co cywilizowane, a tym, co dzikie. Byli rozbójnikami wyjętymi spod prawa, grasującymi na pograniczach górskich lasów i pastwisk. To właśnie tam natura zderzała się z kulturą. Tam widywano również nimfy, które zjawiały się jak istoty ludzkie i znikały jak widma. Dzisiaj taka granica przebiega gdzie indziej. Została przesunięta, a właściwie ukryta przed nami: szczelnie zapakowana w foliowy worek pełen żyznej ziemi – pisze Łukasz Wojtysko, twórca tekstu i dramaturgii spektaklu w re-

„Popołudnie Fauna” – przygotowania do spektaklu

żyserii i choreografii Dominiki Knapik. Akcja „Popołudnia Fauna” rozgrywa się w sklepie ogrodniczym. Czy to nie tam należy właśnie szukać tej dawnej, mitycznej granicy? Tego pierwotnego zderzenia? Naszymi bohaterami są faunowie-sprzedawcy z działu ogrodniczego, którzy jak starożytni bożkowie, poruszają się pomiędzy naturą i kulturą. Premiera spektaklu 19 stycznia.

Las Villas Nie mniej ciekawie zapowiadają się wieczory 23 oraz 30 stycznia. Teatr Nowy Proxima z Krakowa

W Muzeum Śląskim

zaprezentuje w Chorzowie spektakl „Las Villas” – opowieść o niemożności pozbycia się kompleksów, o ciągłej potrzebie rozgłosu i smutnym końcu Violetty Villas – legendzie polskiej estrady, w której prywatnym i zawodowym życiu spektakularne sukcesy nieustannie przeplatały się z bolesnymi klęskami. Z kolei w przedostatni wieczór stycznia, swój nowy album „Memorabilia”, promować będzie legendarna grupa Stare Dobre Małżeństwo, która przypomni swoje kultowe piosenki i zaprezentuje te najnowsze. Szczegóły na: www.teatr-rozrywki.pl.

Oprac. WZ

Na częstochowskiej scenie

Obrazy światłem pisane Historie łóżkowe

odatkową atrakcją dla zwiedzających jest możliwość uczestnictwa w oprowadzaniu kuratorskim Katarzyny Jarmuł z Muzeum Śląskiego, które zaplanowano na 28 grudnia o 17.

– Sztuka ikon cieszy się niezmiennym zainteresowaniem, zaciekawia nie tylko swoją odmiennością artystyczną, ale przede wszystkim skrywaną głębią duchowego dziedzictwa prawosławia. Jak pokazały dotychczasowe spo- Wystawa ikon tkania na wystawie, ikony się nie tylko ogląda, przedłużona do końca ale odkrywa się poprzez nie transcendentną roku rzeczywistość – mówi kuratorka ekspozycji.

Wystawiany w gmachu muzeum przy al. Korfantego w Katowicach zbiór malarstwa ikonowego, powstaje od 1999 roku z dzieł zatrzymanych przez służby celne, podczas prób nielegalnego wywozu tych przedmiotów za granicę w celach handlowych. Wystawa jest różnorodna stylistycznie, obejmuje ikony powstałe na terenie Rosji, głównie w XIX i na początku XX wieku. Na ekspozycji znajdują się również ikony z najbogatszej na Śląsku kolekcji, należącej do Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie. Największą grupę stanowią ikony maryjne oraz przedstawiające Chrystusa, a także ikony świętych prawosławnych. Odrębną grupę tworzą tzw. ikony dydaktyczne. Zaliczają się do nich prazdniki, ikony hagiograficzne i tzw. menologiony. Większa część ikon ze zbiorów obu muzeów to tzw. ikony domowe, wyróżniające się ogromną prostotą, często przypominające rzemieślniczą, a nawet ludową twórczość.

Oprac. WZ

To jeden z najpopularniejszych scenicznych przebojów Teatru im.

A. Mickiewicza w Częstochowie. Po sylwestrowo-noworocznym pokazie specjalnym, w styczniu spektakl w reżyserii Michała Połatyńskiego pojawi się na częstochowskiej scenie jeszcze kilkakrotnie.

A

ZDJĘCIE: MAT. NADESŁ.

D

ZDJĘCIE: MUZEUM ŚLĄSKIE

Ze względu na ogromne zainteresowanie wystawą „Obrazy światłem pisane. Ikony ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach i Muzeum Śląska Cieszyńskiego”, zapadła decyzja o przedłużeniu ekspozycji do końca roku.

utor sztuki – Norm Foster (prapremiera Bedtime Stories w Theatre Orangeville w 2006) zbudował „Historie łóżkowe” na kształt komiksowych rysunków. Fabuła podzielona jest na sześć epizodów, a w piętnaście postaci wciela się tylko ośmioro Spektakl nieco erotyczny w Teatrze aktorów! Akcja rozgrywa się w ma- im. Adama Mickiewicza łym miasteczku, w ciągu dwóch godzin, choć w sześciu różnych pokojach, w których głównym meblem jest łóżko. Kim są bohaterowie Fostera? Oto kilkoro z nich: para 50-latków godzących się uprawiać sex na antenie radiowej; włamywacz-zawodowiec i amator-księgowy, którzy podczas „skoku na mieszkanie” odkrywają pewną tajemnicę; starzejąca się gwiazda rocka – Tommy Quick („coś takiego jak Alice Cooper, albo Marilyn Manson”) i jego młodociana fanka, składająca mu niedwuznaczną propozycję; szef klubu nocnego, który musi zwolnić nieudolną tancerkę egzotyczną, ponieważ „muzyka w tańcu jej nie przeszkadza” oraz taksówkarka, dla której jazda samochodem jest horrorem, ponieważ nie posiada krzty orientacji w terenie („mąż ją codziennie odprowadza do pracy (…) Inaczej by się zgubiła”). W sumie 15 postaci granych brawurowo przez ośmioro aktorów. Doskonała zabawa, ale i przestrzeń do refleksji, bo pod karykaturalnymi maskami, które przybierają bohaterowie Fostera – ukryty jest człowiek: zagubiony, przegrany, samotny. To trzeba zobaczyć np. w Sylwestra, bo tego dnia zaplanowano dwa przedstawienia. Więcej na www.teatr-mickiewicza.pl.

Oprac. WZ

Benefis Krystyny Prońko „Jesteś lekiem na całe zło”, „Niech moje serce kołysze ciebie do snu”, „Deszcz w Cisnej”, „Małe tęsknoty” to przeboje, które zachwycają swoim ponadczasowym pięknem jako lektury obowiązkowe w katalogu najwybitniejszych dzieł polskiej muzyki rozrywkowej. W repertuarze niedzielnego wieczoru, 15 stycznia, w siedzibie NOSPR, znajdą się także najnowsze piosenki wspaniałej wokalistki jazzowej, Krystyny Prońko, której tym razem towarzyszyć będzie Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia. Katowice, to w artystycznym życiorysie wokalistki miejsce wyjątkowe. Krystyna Prońko jest absolwentką oraz byłym pedagogiem Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach. Więcej na: www.nospr.org.pl.

Wiwisexia Tomasza Jachimka Po listopadowej premierze – 7, 8, 13 i 31 stycznia, na scenę teatru Korez powróci równie zabawna, co pouczająca terapia małżeńska, przepełniona humorem i subtelną nutką erotyzmu. Mowa o spektaklu „Wiwisexia” Tomasza Jachimka. Seks, małżeństwo, lekarz erotoman... czy to może prowadzić do czegoś dobrego?

Okaże się w czasie spektaklu. Ten dowcipny wizerunek żony i męża w krzywym zwierciadle, to niezawodny sposób na małżeńskie kryzysy. I nie tylko.

Więcej na: www.korez.art.pl.

Wieczór pamięci w Filharmonii Śląskiej Po 15 latach od poprzedniej inscenizacji, Teatr Zagłębia w Sosnowcu sięga po najsłynniejsze dzieło Ryszarda Kapuścińskiego – wybitnego pisarza i reportażysty. Odległe realia funkcjonowania cesarskiego dworu w dawnej Etiopii, w dzisiejszych czasach prowadzą do gorzkiej refleksji o tym, jak ponadczasowa i nieuleczalna bywa żądza władzy i towarzyszący jej uniwersalny mechanizm działań, intryg i zachowań „dworu”, który tej władzy przyklaskuje i nadskakuje. „Cesarz” w Teatrze Zagłębia 9 i 10 grudnia. Więcej na: www.teatrzaglebia.pl. „Prezent urodzinowy” Teatru Zagłębia Atrakcyjnie zapowiada się przedświąteczny weekend w Filharmonii Śląskiej. W sobotę, 17 grudnia, na scenie w sali przy ul. Sokolskiej w Katowicach, królować będzie muzyka Johanna Sebastiana Bacha. Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii Śląskiej poprowadzi jej dyrektor, Mirosław Jacek Błaszczyk, a w repertuarze wieczoru znajdzie się słynne Oratorium NaBoże Narodzenie, zgościnnym udziałem wybitnych śpiewaków. W pierwszej części wieczoru zabrzmią kolędy i pastorałki w wykonaniu zespołu góralskiego. Więcej na: www.filharmonia-slaska.eu.

Oprac. WZ

ZDIĘCIA: MAT. PROM.

W styczniowym repertuarze chorzowskiego Teatru Rozrywki, dominuje Sylwester Bis, czyli wyczekiwana przez tysiące widzów powtórka koncertu sylwestrowego, którym już po raz 21. artyści teatru oraz publiczność witają Nowy Rok.

ZDJĘCIE: TEATR ROZRYWKI

Styczeń z faunem

Śląskie aktywne

12 Lodowiska czekają na łyżwiarzy

Czas ostrzenia i ślizgania Łyżwy to świetny sposób na utrzymanie dobrej formy również zimą.

W centralnej części naszego województwa, coraz częściej miasta wynajmują lub kupują własne lodowiska. Gdy tylko temperatura pozwala, korzysta z nich wielu łyżwiarzy.

W

Chorzów Tuż przy samym parku, już od wielu lat działa lodowisko przy ul. Katowickiej, obok Centrum Handlowego AKS Carrefour. Od niedzieli do czwartku, jest ono czynne od godziny 10 do 20, natomiast w piątki i soboty – od 10 do 21.

Podczas jednej ślizgawki – trwającej 45 minut, równocześnie może przebywać na lodzie 80 osób. Drugie lodowisko w Chorzowie, działa

czenie łyżew kosztuje natomiast 5 złotych.

Otwarte jest codziennie, od godziny 8 do 22.

na Orliku, przy ul. 3 Maja 78, w sąsiedztwie Szkoły Podstawowej nr 15, od poniedziałku do niedzieli, w godzinach od 10 do 19. Bilety na oba obiekty kosztują tyle samo: normalna wejściówka 6 złotych, a ulgowa 4 zł. Za wypożyczenie łyżew, zapłacimy 7 zł, a za ich szlifowanie 5 zł.

Siemianowice Śląskie W siemianowickim Parku Pszczelnik, na miłośników łyżwiarstwa czeka 800 metrów kwadratowych tafli lodu, foodtrack z ciepłymi napojami i posiłkami oraz muzyka. Lodowisko działa od poniedziałku do niedzieli, od godziny 10 do 21. Dzieci do lat 7 mogą korzystać z niego bezpłatnie. Bilet normalny kosztuje 4 złote, a ulgowy 2 złote. Za wypożyczenie łyżew, zapłacimy 2,50 zł, a za ich ostrzenie 7 złotych. Lodowisko można też wynająć. Za godzinę musimy wówczas zapłacić 250 złotych.

Katowice Ślizgawkę, podobnie jak przed rokiem, uruchomiono również w Katowicach. Lodowisko znajduje się tuż przy pawilonie gastronomicznym, na wysokości ulicy Mickiewicza. Tafla ma 300 m kw., jest szeroka na 15 i długa na 20 metrów. Z lodowiska można korzystać bezpłatnie, wypożyZDJĘCIE: MORiS CHORZÓW

Parku Śląskim do 2000 roku ślizgawka funkcjonowała na kąpielisku Fala. Obecnie, zdecydowanie lepszą lokalizacją na tego typu atrakcję,

są centra miast lub miejsca, do który szybko można się dostać samochodem lub komunikacją miejską. Przygotowaliśmy krótki przewodnik po lodowiskach, które są najbliżej parku.

Bytom W Bytomiu ze ślizgawki można korzystać na placu Sobieskiego. Ślizgawka jest ogólnodostępna, od poniedziałku do piątku, w godzinach od 16 do 20.45, a w soboty, niedziele i święta od 9 do 20.45. Między 15 a 16, trwa przerwa techniczna. Sztuczne lodowisko ma wymiary 20 na 40 metrów. 45-minutowa sesja na bytomskim lodowisku kosztuje 3 złote. Za ostrzenie łyżew zapłacimy 7 złotych, a za ich wypożyczenie 4 zł.

Świętochłowice Ślizgawkę udostępniono też w Ośrodku Sportu i Rekreacji „Skałka”, w Świętochłowicach. Można z niej korzystać przy alei Parkowej. Od poniedziałku do piątku lodowisko jest czynne od godziny 14 do 20, a w soboty i niedziele od 10 do 20. Bilet normalny kosztuje 6 złotych, a ulgowy 4 złote. Za wypożyczenie łyżew na godzinę zapłacimy 6 złotych, a za ich szlifowanie 5 zł.

Chorzowskie lodowisko, tradycyjnie zlokalizowane jest przy centrum AKS REKLAMA

Oprac. Łukasz Respondek

Śląskie Wesołe Miasteczko

13

Kolejne strefy Śląskiego Wesołego Miasteczka

ZDJĘCIE: MAREK HAJKOVSKY/ŚWM

Kamieniczki, góry i magiczny las W tym miesiącu prezentujemy ostatnie dwie strefy, które pojawią się jako nowe w Śląskim Wesołym Miasteczku w sezonie 2017. Magical Village, powita nas nową strefą wejścia i atrakcjami w stylu uroczego miasta, a tuż obok strefa Magical Forest, przeniesie nas w świat lasu pełnego magii, tajemnic i czarodziejskich stworzeń.

Ś

ląskie Wesołe Miasteczko zmieni się w przyszłym roku nie do poznania.

W ostatnich numerach zaprezentowaliśmy między innymi nową atrakcję Lech Coaster oraz sąsiadujące z nim urządzenia w strefie Magical Mountains, a także budowaną strefę Valley of Dreams. W tym numerze poznacie nową strefę wejścia, z wyjątkową atrakcją jaka zostanie w niej umieszczona, strefę Magical Village, z której części atrakcji mogliście już korzystać w minionym sezonie, a także strefę Magical Forest, gdzie umieszczona jest największa i najbardziej widoczna z zewnątrz atrakcja – Duża Gwiazda.

Nowa brama – Wejście do parku powita nas zupełnie nową bramą, wybudowaną na styl polskich, romantycznych i kolorowych kamienic, w których ulokowane zostaną kasy, kawiarnia oraz sklepy. Nowa strefa wejścia mieścić również będzie ekspozycję najwyższych gór świata, która zostanie wypożyczona do Śląskiego Wesołego Miasteczka z Centrum Górskiego Korona Ziemi w Zawoi. Ekspozycja ma za zadanie wnieść element edukacyjny i uatrakcyjnić wizytę nie tylko indywidualnym gościom, ale przede wszystkim zorganizowanym grupom szkolnym – tłumaczy Kamil Michno, rzecznik prasowy ŚWM. Strefa wejścia prowadzić będzie do Magical Village, w której umieszczone zostały funkcjonujące już w minionym sezonie 2016: Magical Lake Expedition, Magical Postal Service, Cyclodrome, Circus Hoppala czy Carousel of Love.

Magical Village to romantyczna wioska, pełna uroczych kamienic, miejsc, w których możemy napić się kawy, pobawić się na cyrkowych urządzeniach czy też wsiąść na nadbrzeżny statek w poszukiwaniu przygód. To miejsce,

Sezon 2017 powita gości lunaparku wieloma nowymi atrakcjami w którym coś dla siebie znajdą zarówno dorośli goście jak i najmniejsze pociechy, które będą mogły pobawić się na rodzinnych atrakcjach. W najbliższym sezonie w tej strefie uruchomiony zostanie również rollercoaster Scary Toy Factory.

Las w lunaparku To jednak nie koniec nowości, gdyż z magicznej wioski przejść możemy do strefy Magical Forest. Magiczny las to miejsce, gdzie goście będą mogli poczuć prawdziwą magię. Zielony, tajemniczy, zamieszkały przez magiczne stworzenia, przeniesie nas w świat prawdziwych

przygód. Ponadto, w tej strefie będziemy mogli wznieść się ponad wyżyny drzew i spojrzeć na roztaczający się dookoła krajobraz, dzięki ogromnemu diabelskiemu kołu, jakim jest Duża Gwiazda. Zobaczymy nie tylko panoramę Wesołego Miasteczka, ale też panoramę rozpościerającą się na miasto.

Przyszły sezon w Śląskim Wesołym Miasteczku zapowiada się więc niezwykle ekscytująco. Każdy z gości na pewno znajdzie coś dla siebie, a dzięki zmianom, jakie obecnie zachodzą, Miasteczko powita nas zupełnie nową, lepszą jakością na światowym poziomie.

Nowości Śląskiego Wesołego Miasteczka w 2017 roku ■ Powstaną 4 nowe strefy: Magical Mountains, Valley of Dreams, Magical Village, Magical Forest; ■ Wybudowana zostanie nowa brama wejściowa i nowa strefa wejścia; ■ Odnowione zostanie ponad 60 proc. terenu i atrakcji; ■ Największą i najnowszą atrakcją będzie Lech Coaster – największy rollercoaster w Europie Środkowo-Wschodniej o wysokości 40 m i długości toru 908 m, z prędkością maksymalną 95 km/h.

Mat. Śląskie Wesołe Miasteczko

NAJWAŻNIEJSZE URZĄDZENIA STREFY MAGICAL VILLAGE

Sailor Academy

Circus Tea Cups

Adres redakcji: aleja Różana 2, 41 - 501 Chorzów Tel. 601 472 618, fax. 032 790 53 76 E – mail: gazeta@parkslaski.pl Redaktor naczelny: Łukasz Buszman

Cyclodrome Looping Bikes

Sekretarz redakcji: Łukasz Respondek Zespół: Ewa Kulisz, Wojciech Zamorski Redakcja i korekta: Aneta Bergieł Projekt i redakcja graficzna: Marek Michalski

Miesięcznik w nakładzie: 50 tys.egzemplarzy Dział sprzedaży reklam: Katarzyna Zazgórnik-Sitz tel. 666 031 465

Air Baloons

Wydawca: Park Śląski w Chorzowie Gazeta Parkowa także w internecie na: www.parkslaski.pl Kolejny numer Gazety Parkowej ukaże się: 27 stycznia 2017

Po sąsiedzku

14 Monotonna zima? Nie w śląskim zoo

Lwy, pantery i nowe akwaria ZDJĘCIE: ŚLĄSKIE ZOO

Lew Bolek czeka na spotkanie z samicami; pantery śnieżne, bliźniaczki, poznają swój nowy dom, a jeden z pracowników przymierza strój nurka, w którym będzie czyścił nowe zbiorniki w wyremontowanym pawilonie akwarium – tegoroczna zima w śląskim zoo, na pewno nie będzie monotonna.

P

Lew Bolek – nowy mieszkaniec śląskiego zoo z zaciekawieniem obserwują nowego lokatora, który z równie wielkim zainteresowaniem spogląda w ich stronę. – Póki co, są w osobnych pomieszczeniach, jest dosyć ślisko i nie chcemy, żeby zwierzęta zrobiły sobie krzywdę – mówi Kopiec. Przyznaje jednak, że już wiosną lwy zamieszkają razem. – Chcemy oczywiście założyć

Stadion Śląski

Nowy rok z Kożusznikiem

Bliźniaczki mają się dobrze Dwie bliźniaczki panter śnieżnych, Aleika i Amalia, przyjechały do naszego zoo z Wildpark Lüneburger Heide w Niemczech. Są to

Łukasz Respondek

Miejski ogrodnik, WITOLD SZWEDKOWSKI z Miejskiej Partyzantki Ogrodniczej

Liz Christy – za jednego dolara

Stadion Śląski już po raz 12 wydał swój kalendarz czternastostronicowy. Tym razem… z przymrużeniem oka.

P

o raz pierwszy kalendarz ma także wymiar multimedialny.

– Postanowiliśmy pokazać historię obiektu za pomocą rysunków satyrycznych, połączonych z krótką opowieścią, związaną ze sportowym wydarzeniem. Dzięki zamieszczonym w kalendarzu kodom QR, po ich zeskanowaniu, można połączyć się ze stroną internetową Stadionu Śląskiego i posłuchać, jak padła pierwsza bramka na Stadionie Śląskim, jak przebiegał barażowy wyścig o mistrzostwo świata na żużlu lub zobaczyć, jak polscy piłkarze strzelali bramki Anglikom, Norwegom, Belgom w „Kotle Czarownic”! – tłumaczy Adam Pawlicki, odpowiedzialny ze strony spółki Stadion Śląski za projekt wydawnictwa.

Pierwszy kalendarz 14-stronicowy Stadionu Śląskiego ukazał się w 2005 roku i wydawany był od tamtej pory co roku (z przerwą w 2015).

– Tym razem postanowiliśmy podsumować 60-lecie Stadionu Śląskiego (uroczyste otwarcie miało miejsce 22 lipca 1956 roku) i wybrać najważniejsze sportowe wydarzenia z bogatej historii obiektu – podkreśla Pawlicki.

Wyboru dokonywał m.in. autor satyrycznych ilustracji w kalendarzu, rysownik Janusz Kożusznik.

– Łatwo nie było – podkreśla Kożusznik. – Każda z osób, która odwiedzała Stadion Śląski, przeżywała na nim wielkie emocje, zna historię obiektu, pewnie miałaby swoją listę ważnych wydarzeń, ale na tym też polega zabawa, trzeba było przyjąć jakieś kryteria, bo inaczej nigdy nie wy-

stado. Być może już w przyszłym roku urodzą się u nas małe lwiątka – cieszy się dyrektor.

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

Bolek chce zostać ojcem Lew Bolek przyszedł na świat 14 lipca ubiegłego roku. Do Chorzowa przyjechał z Gdańska. Waży 107 kilogramów. Na jego ciele można zobaczyć cętki, które z wiekiem znikną. Dołączył do dwóch samic, Kasai i Lingali, które w naszym ogrodzie są od 2013 roku. Na razie samice

Nurek wyczyści akwaria Do zoo warto też zajrzeć, żeby zobaczyć wyremontowany pawilon akwarium. Można tam oglądać zarówno ryby słodkowodne, jak i morskie. Nowością są dwa potężne zbiorniki.

W jednym zamieszkały płaszczki, a w drugim, będące pod opieką Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, sumy oraz piranie paku – dorosłe osobniki obu tych gatunków mogą przebywać w jednym akwarium. – Do czyszczenia tych zbiorników musieliśmy kupić strój i sprzęt płetwonurka. Jeden z naszych pracowników będzie je czyścił w odpowiednich odstępach czasu, co także będzie ciekawostką dla zwiedzających – kończy Jolanta Kopiec.

D Jedna z kart stadionowego kalendarza bralibyśmy tych 12 wydarzeń na poszczególne miesiące kalendarza. Chyba łatwiej byłoby zrobić kalendarz na każdy dzień! – uśmiecha się autor.

Część nakładu kalendarza zostanie przeznaczona na zabawy, które będą przeprowadzane podczas imprez organizowanych na obiektach Stadionu Śląskiego oraz na nagrody w konkursach. Warto więc śledzić stronę: www.stadionslaski.pl oraz profil Stadionu Śląskiego na Facebooku i konto na Twitterze.

zisiaj nieco informacji o kolejnym z ogrodów społecznych – tym razem w Stanach Zjednoczonych. Pierwszy ogród społeczny w Nowym Jorku założony został w roku 1973. Zainicjowała go grupa mieszkańców z okolicy ulicy Houston, pomiędzy ulicą Bowery i Drugą Aleją.

Na rogu Houston i Bowery, znajdował się zaniedbany plac po wyburzonej kamienicy. Mieszkańcy pod przewodnictwem Liz Christy, zaczęli oczyszczać teren z komunalnych odpadków, w tym mebli i jak byśmy to dziś nazwali, elektrośmieci. Zaczynali oczywiście bez pytania kogokolwiek o pozwolenie na sprzątanie miejskiej parceli. Czując ZDJĘCIE: WIKIPEDIA

óźna jesień i zima w ogrodach zoologicznych, to zwykle okres nieco spokojniejszy od pozostałych pór roku. Jednak obecny rok w śląskim zoo jest dość wyjątkowy i to nie tylko ze względu na przyjazd słoni. – Nie da się ukryć, że dzieje się sporo. Ale to bardzo dobrze, bo liczymy, że wpłynie to na frekwencję w naszym ogrodzie – przyznaje Jolanta Kopiec, dyrektor śląskiego zoo. – Koszty utrzymania zimą są większe, a ilość osób, co zrozumiałe, mniejsza niż latem. Jednak pogoda ostatnio dopisuje.

Po spacerze na alejach, warto wejść i odpocząć w naszych pawilonach, obserwując niezwykły świat zwierząt – dodaje.

młode koty, które w maju skończyły dopiero rok. Koordynator gatunku z Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów stwierdził, że nasze zoo posiada wystarczająco dobre warunki, aby zwierzęta tego gatunku miały się w Chorzowie dobrze. – Pantery śnieżne mieszkały u nas do zeszłego roku. Przez wiele lat cieszyły się sporym zainteresowaniem.

Niestety, w ubiegłym roku umarły ze starości – wyjaśnia Kopiec. W tej chwili w ogrodach zoologicznych nie ma miejsc dla panter śnieżnych, dlatego koordynator przekazuje do kolejnych ogrodów osobniki tej samej płci. – Kiedy pojawi się taka możliwość, pewnie zostaną połączone z samcem – zaznacza Kopiec. – Te zwierzęta pochodzą z Azji, z terenów górskich, nasza zima służy im bardzo dobrze.

Mat. Stadion Śląski

Uwaga konkurs!

Dla pierwszych 5 osób, które wyślą prawidłową odpowiedź na zadane poniżej pytanie, mamy przygotowany Kalendarz Stadionu Śląskiego 2017. Odpowiedzi prosimy przesłać na adres e-mail: adam.pawlicki@stadionslaski.pl. Czekamy na nie do 30 grudnia br., do godz. 12. Kalendarze wyślemy pocztą.

Pytanie brzmi: ile oficjalnych meczów rozegrała na Stadionie Śląskim reprezentacja Polski w piłce nożnej?

Ogród Liz Christy

odpowiedzialność za swoje otoczenie, zieloni partyzanci oczyszczali teren „po obywatelsku”, dla dobra całej społeczności. Na miejscu gratów, zaczęły pojawiać się zaokienne skrzynki na kwiaty i donice w każdym rozmiarze.

Wymieniono wierzchnią warstwę ziemi, postawiono ogrodzenie... 23 kwietnia 1974 r., departament rozwoju miasta Nowy Jork, wydał zgodę, by społeczność skupiona wokół „Bowery Houston Community Farm and Garden” („Gospodarstwo i ogród społeczny Bowery Houston”), wynajmowała od Ratusza teren w cenie… 1 dolara miesięcznie. Rok później ogród zdobył nagrodę za najlepszą inicjatywę sąsiedzką, a w związku z ogromnym zainteresowaniem i chęcią naśladowania, zaczęto organizować kursy ogrodnictwa miejskiego. W roku 1986 ogrodowi zostało nadane imię inicjatorki – Liz Christy’s Bowery-Houston Garden. Działał już wtedy prężnie, jako zaplecze dla miejskich farm i ogrodów społecznych, będąc profesjonalną szkółką roślin i szkołą ogrodników. I działa do dnia dzisiejszego.

Parkowa Akademia Wolontariatu

15

25. finał w niedzielę 15 stycznia

Od czasu, kiedy chodzę do szpitala geriatrycznego, kiedy Wielka Orkiestra gra dla seniorów, nie boję się starzeć – Krystyna z Parkowej Akademii Wolontariatu w tym roku po raz kolejny pomoże chorzowskiemu sztabowi WOŚP w Parku Śląskim. – Teraz mamy ćwierćwiecze Orkiestry. Wszyscy musimy zagrać!

E

milia (lat prawie 80) grała z Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy od wielu lat. W zeszłym roku stała na trasie biegających w Parku Śląskim i podawała im napoje.

Przed startem w parku padał deszcz, potem przyszedł mróz. Parkowe trasy były bardzo trudne i dla biegaczy, i dla seniorów. Mimo tego, do pomocy w orkiestrowych działaniach chorzowskiego sztabu, stawiło się kilkunastu członków Parkowej Akademii Wolontariatu w wieku 60+.

W tym roku Emilia nie pomoże w finale WOŚP. W październiku potknęła się, przewróciła, pogruchotała kości i przeszła operację.

W dniu finału musi jeszcze poruszać się na wózku. Dzięki temu, że w szpitalu rehabilitant przećwiczył z nią siadanie na wózek, korzystanie z toalety…, teraz Emilia swobodnie porusza się po domu. W szpitalu obok niej leżała kobieta o niemal 30 lat młodsza. Bardzo jej zazdrościła tej sprawności.

Ale sprawność nie spłynęła na prawie 80-letnię Emilię ot tak. Jeszcze przed wypadkiem codziennie pokonywała w Parku Śląskim 1213 km z kijami. Nie było zmiłuj się: upał, śnieg, deszcz. Emilia brała kije i maszerowała tylko w towarzystwie aplikacji w komórce, bo jej koleżanki, ale również rodzina, nie wytrzymywali tempa.

– Czytam w Internecie o takich złamaniach i strach mnie ogarnia: „potwornie boli”, „nie mogę się ruszyć”, „leczenie trwało o wiele dłużej”... Ostatniego jeszcze nie wiem, ale ból był

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

Wielka Orkiestra z seniorami dla seniorów – Musimy pokazać, że skoro oddziały pediatryczne mogą być przyjazne i nowoczesne, to także oddziały geriatryczne mają tak wyglądać. Starszy człowiek, przebywając w szpitalu, spędza w łóżku przeciętnie ponad 23 godziny na dobę.

Czyli jest przykuty do łóżka. I na ogół opuszcza szpital w gorszym stanie ogólnym, niż kiedy tam przychodzi. W Polsce człowiek starszy wchłania średnio pięć i pół leku na dobę. To jest chyba najwięcej w Europie. (…) Seniorzy szczególnie potrzebują diagnostyki, bo mają złożone choroby i często są w złym stanie ogólnym. Mówimy o wymianie 750 łóżek geriatrycznych (bo tyle ich tylko w Polsce jest) na nowoczesne, wyposażone w materace przeciwodleżynowe, do niektórych jeszcze chcemy zainstalować ultrasonografy przyłóżkowe, żeby ten starszy człowiek mógł mieć komfort zaawansowanych badań na miejscu. Możemy techWolontariuszki Parkowej Akademii Wolontariatu przygotowane do warsztatów z dziećmi w czasie nicznie postawić oddziały geria23. Finału WOŚP tryczne z głowy na nogi.

Do szpitali, na oddziały, pododdziały geriatrycztylko na początku, codziennie ćwiczę, bo tak mi wiek często nie wie, czy to ordynator, czy rehazalecił rehabilitant – mówi Emilia. bilitant, bo każdy z nich tak samo pomaga. ne (m. in. do chorzowskiego szpitala miejskiego), W szpitalu, w którym Krystyna, ale też Emilia, trafiły: sterowane elektronicznie łóżka, materace Senior też chce godnie chorować były wolontariuszkami, obsługiwały mobilną przeciwodleżynowe, lokalizatory naczyń, inhalaKrystyna (lat 60+) z PAW Orkiestrę wspiera co bibliotekę, jest sporo sprzętów z serduszkami. tory, ssaki, aparaty EKG, do densytometrii (poroku. Rok temu jej z kolei nie było na finale, ale Podarowała je Fundacja WOŚP, bo od kilku lat miar gęstości minerałów tkanki kostnej), wagi fobędzie teraz. Dwa lata temu chciała ruszyć w bie- Orkiestra gra nie tylko dla dzieci, ale również dla telowe…

Owsiak do Żakowskiego: – Ludzie do mnie gu organizowanym w Parku przez chorzowski seniorów.

Krystyna: – Zawsze się bałam szpitali, ale ten piszą: nie lubiłem orkiestry bo uważałem, że to sztab, ale było tak wielu biegaczy, że potrzebna była jako pomoc: za każde okrążenie biegacze jest jakby nie-szpital: kolorowy, pełno tu kąci- kiczowata feta za wielkie pieniądze. Aż ktoś dostawali serduszka. Opiekowała się też dziećmi, ków z fotelami do przysiadania, poczytania cza- z najbliższych trafił do szpitala. Siedzę przy nim, których rodzice brali udział w wośpowym biegu sopism, książek, z wielkimi zdjęciami na ścia- urządzenia na intensywnej terapii pikają, i praw parku. W specjalnym punkcie dla maluchów, nach, fantastyczna świetlicą. Zwykle takie kolo- wie na każdym z nich jest serduszko. Z trwogą pomagała rysować i opowiadała o ciekawym rowe są oddziały dziecięce, a przecież starzy lu- pomyślałem, co by było, gdyby tych kupionych świecie. przez Orkiestrę urządzeń nie było. dzie też lubią mieć przyjazny świat.

Krystyna przez prawie rok była też wolontaKrystyna z PAW: – Co roku wrzucam do orriuszką w szpitalu geriatrycznym (teraz jest prze- Starszy przykuty do nowego łóżka kiestrowej puszki. Nie wyobrażam sobie bez terwa, bo w szpitalu trwa remont). WolontariuszJerzy Owsiak, twórca WOŚP, w rozmowie z Jac- go stycznia.

W zeszłym roku WOŚP zebrała 72 696 501,53 zł! ka mówi o nim: – Tu widać inny obraz starości, kiem Żakowskim dla „Polityki” trzy lata temu, personelu jest dużo i wszyscy są przyjaźni. Czło- kiedy WOŚP zaczął grać dla seniorów, mówił: Ewa Kulisz

200 gorących serc zaprasza na finał

Bieg, nordic walking i aukcje

Dla ratowania życia i zdrowia dzieci na oddziałach ogólnopediatrycznych oraz dla zapewnienia godnej opieki medycznej seniorom – pod takim hasłem będziemy grać 15 stycznia w Chorzowie podczas 25. Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

D

ZDJĘCIE: SZTAB WOŚP

Z zumbą na zakończenie 25. Finał WOŚP w Parku Śląskim Nie jest ważny wiek, nie są ważna płeć, czy miasto, z którego pochodzisz. Ważne, żebyśmy połączyli siły, rozgrzali ciepłem naszych serc tę styczniową niedzielę, żebyśmy wspólnie pobili rekord zbiórki. A najważniejsze, żeby jeszcze więcej dzieci i seniorów otrzymało profesjonalny sprzęt medyczny. Pamiętajmy zawsze o tym, że kiedyś role mogą się odwrócić i sami będziemy zmuszeni skorzystać z tych wynalazków. Warto pomagać! Do zobaczenia 15 stycznia 2017 roku w Chorzowie!

wieście gorących serduszek wolontariuszy ze sztabu WOŚP ZSTiO Nr 1 zaprasza Was do udziału w przygotowanych przez nas imprezach. Rozpoczniemy aktyw- Alicja Pochmara nie: od biegu oraz nordic walkingu sprzed Stadionu Śląskiego, a zakończyAlicja Pochmara my tanecznie w Starochorzowskim Domu KulKoordynator imprez Sztabu WOŚP Chorzów Zetury maratonem zumby. spół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących Nr 1

Co będzie się działo w czasie gry Orkiestry.

2.

I Nordic walking z sercem – trasa, godziny i opłaty jak wyżej. Na Stadionie będą też: koncerty, pokazy, fotobudka, zabawy, sprzedaż koszulek przygotowanych przez Warsztat Koszulkowy, Razem ze sztabem WOŚP Chorzów ZSTiO nr 1, zapraszamy też na aukcje: ■ Trzygodzinnego warsztatu rękodzieła z oplatania kaboszonu lub robienia wężyków koralikowych razem z mistrzynią rękodzieła; ■ Albumu o historii Parku Śląskiego z dedykacją dla nabywcy, napisaną przez autora Łukasza Respondka; ■ Dnia pracy dziennikarza „Gazety Parkowej” (zebranie informacji na temat seniorów w Parku Śląskim razem z doświadczonym dziennikarzem i redaktorem, napisanie oraz publikacja tekstu w „Gazecie Parkowej”); ■ Kompletu gadżetów Parku Śląskiego.

Szczegóły: chorzow.sztab.wosp.pl, facebook.com/wospchorzow.

3.

1.

III Bieg z sercem WOŚP ze Stadionu Śląskiego w kierunku „Kapelusza”, potem obok Dużego Kręgu Tanecznego i z powrotem pod Stadion. Jedno okrążenie to 1600 m.

W strefie kibica zagrzewać Was będą seniorzy z Parkowej Akademii Wolontariatu. Czas: 1114. Opłata: 40 zł (20 zł na koszty związane z organizacją imprezy, 20 zł na WOŚP).

ek

16

Reklama