28 sierpnia 2015
Bezpłatny miesięcznik informacyjny Parku Śląskiego w Chorzowie
Ścieżka ornitologiczna – nowa, ekologiczna trasa
W numerze:
Szlakiem ptasich treli
Miuosh – stały, parkowy gość
ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI
STR. 2
Kos, zięba i bogatka, musiały pojawić się na tablicach ornitologicznych, bo – jak podkreśla ornitolog Emilia Grzędzicka, autorka ścieżki ornitologicznej – to dominanci w Parku Śląskim. Ale na 17 tablicach, które ją tworzą, gatunków będzie znacznie więcej. Nowa, miejscami interaktywna, ekologiczna atrakcja, zostanie udostępniona 19 września, podczas obchodów Światowego Dnia Parków Miejskich.
Przyjemność z obserwowania przyrody Ścieżka powstaje dzięki dofinansowaniu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Jej pomysłodawczynią i autorką treści jest Emilia Grzędzicka, doktorantka Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadząca od roku na terenie parku warsztaty ornitologiczne, organizowane przez Fundację Park Śląski w ramach projektu Akademia Bioróżnorodności. Jest ona również autorką rysunków, które podziwiać będzie można na tablicach edukacyjnych ścieżki. Zdjęcia do niej wykonali natomiast znani już w Parku Śląskim fotografowie przyrody – Jacek Żbikowski i Barbara Bacler-Żbikowska. – Nie chcielibyśmy ludzi na siłę uczyć ptaków, ale przygotowywaną ścieżką pokazać, że obserwowanie przyrody przynosi dużo przyjemności – zaznacza Emilia Grzędzicka. – Trudno mieć przyjemność z czegoś, czego się nie zna, a nie ma kogo zapytać. Nasza ścieżka to wstępna odpowiedź na różne pytania dzieci z zajęć orni-
STR. 3
Spacery z ornitologiem, to jeden z ważnych elementów edukacji w Akademii Bioróżnorodności ZDJĘCIE: BARBARA I JACEK ŻBIKOWSCY
Ś
cieżka „Ptaki Parku Śląskiego”, to – po ścieżce dendrologicznej, Akademii Bioróżnorodności i kilku innych przedsięwzięciach – kolejny etap rozwoju edukacji ekologicznej w parkowym wydaniu. Projekt zakłada powstanie oznakowanej, ornitologicznej ścieżki dydaktycznej, wyposażonej w tablice edukacyjne, foldery informacyjne na jej temat, a także pomoce naukowe do wykorzystania – zarówno przez grupy zorganizowane (szkoły, koła biologiczne, kluby zainteresowań, stowarzyszenia, itp.), jak i przez osoby na co dzień odwiedzające park. Jak podkreśla Anna Poraj, prezes Fundacji Park Śląski, która realizuje powstanie nowej ścieżki, stali goście Parku Śląskiego bardzo dbają o parkowe ptactwo, dokarmiają je zimą, stawiają poidła, ale też chętnie obserwują i podglądają. – Ale przez brak informacji i właściwego wyedukowania, nie zawsze wykonują to prawidłowo – przyznaje i dopowiada, że prowadzone na terenie parku warsztaty ornitologiczne potwierdzają, że zainteresowanie ptasią tematyką jest duże, a park jest doskonałym miejscem na rozwijanie ornitologicznych pasji. – Ptaki, obok motyli, są najbardziej atrakcyjną grupą zwierząt, zachęcającą do obserwacji, ponieważ są kolorowe, różnorodne, latają oraz wydają dźwięki. Dlatego na całym świecie wzbudzają zainteresowanie osób niezwiązanych z naukami przyrodniczymi – dodaje prezes fundacji.
Gotowi na półmaraton?
Perkozy – jedne z ptaków, które można spotkać w Parku Śląskim tologicznych oraz innych zainteresowanych osób, które czasem przyłączają się do grup.
Ochrona poprzez edukację Parkowa ścieżka nie ma pretendować do miana atlasu, czy przewodnika do diagnostyki ptaków, ale zapozna użytkowników z zasadami obserwacji, nauczy dostrzegania zmian w przyrodzie, wskaże jak się zachowywać, będąc na łonie natury, jak również podkreśli aspekty ekologiczne współwystępowania ptaków obok człowieka – na trasie są tablice z zasadami prawidłowego dokarmiania ptaków, kojarzenie określonych ptaków z typem siedliska roślinnego, czy właściwe zachowanie się w sąsiedztwie ich gniazd. Ścieżka będzie miała też charakter interaktywny. Dwie tablice będą bowiem działały jak aktywne quizy dla młodszych odbiorców. To m.in. ptasie memo oraz ptasi światowid. – Moją pierwszą przesłanką do wyboru gatunków w ścieżce, była chęć ochrony tego miejsca poprzez edukację, a drugim motywem było pokazanie ptaków, które występują w parku licznie i dają się w interesującym kontekście zaobserwować – wyjaśnia ornitolożka. – Według moich obserwacji, do dominantów w Parku Śląskim należą: kos, zięba i bogatka, licznie słychać również śpiewaka oraz rudzika. Kos i śpiewak, jako przed-
stawiciele rodziny drozdów, trafiły na specjalną, osobną tablicę, razem ze spokrewnionym z nimi kwiczołem. Będzie również osobna tablica, poświęcona sikorom, gdzie znajduje się bogatka, ale również modraszka i inne spośród sześciu krajowych sikor. Kolejne tablice, to informacje na temat piór, jaj i gniazd ptaków, które łatwo znaleźć w terenie, a skoro były zainteresowane nimi dzieci, innym odbiorcom ścieżki przydadzą się tym bardziej.
Spacer na minimum dwie godziny Ścieżka ornitologiczna składa się z trzech elementów, a każdy następny uzupełnia poprzedni. Razem stanowią spacer na kilka godzin. Pierwszy wariant zaczyna się w okolicy Wejścia Głównego i prowadzi dookoła Dużego Stawu. Odwiedzający obejrzą na nim siedem tablic, m.in. tę dotyczącą ptaków terenów otwartych, następnie zagajników, gdzie można usłyszeć rudzika, pleszkę i pięknie śpiewające pokrzewki, jak również dowiedzą się, jak rozpoznać ptaki w miastach ściśle związane z człowiekiem: gawrona, kawkę, wróbla i jerzyka. – To dobre miejsce, gdyż latające wysoko nad Dużym Stawem jerzyki są łatwe do obserwacji na kawałku odkrytego nieba – tłumaczy autorka ścieżki. – Widać tam również myszołowy z grupy ptaków szponiastych, których obecność najłatwiej wykryć jeśli nie po sylwetce, to po gubionych piórach. Tablica z piórami też będzie w pierwszym najkrótszym wariancie. Myślę, że przejście i przeczytanie tej trasy zajmie około 30 minut lub dowolnie dłużej, zależnie od zainteresowania – dodaje Grzędzicka. Osoby bardziej chętne do zdobywania wiedzy, poszerzą trasę o zadrzewienia w środkowej części parku i dowiedzą się więcej na temat ptaków lasów oraz rodzin: sikor i drozdów. Najdłuższa trasa prowadzi do stawu „Hutnik” i jest to wyprawa na minimum dwie godziny. Wszystko zależy oczywiście od pory roku. – Wiosną, awifauna Parku Śląskiego jest taka, że nawet najbardziej wprawny w rozpoznawaniu głosów ornitolog, z chęcią spędziłby na trasie ścieżki okres największej, dziennej aktywności ptaków, czyli od wczesnego świtu, co najmniej do południa – dodaje pani Emilia. Łukasz Respondek
Czekamy na „Dizajn ze sznurka” STR. 5
Wrzesień Fundacji Park Śląski STR. 6-7