Ìåëèîðàöèéí ìóæ ä/ä. ÕÕÀ-í òàðèìàë
Àëòàéí Õàíãàéí
Òºâ
Áàðóóí
Óìàðä ãîâü
ªìíºä ãîâü
1. ¯ð òàðèàíû òºðëèéí 1800-2000 2000-2400 2500-2800 2600-3000 4100-4400 óðãàìàë 2. Ýðäýíýøèø 1800-2000 2600-2900 2800-3100 2900-3200 3200-3600 3. Íýã íàñò óðãàìàë
1500-1800 1800-2800 2400-2800 2600-3000 3200-3600
4. 񼓖
2000-2400 2500-3000 3100-3400 3200-3600 4000-4500
5. Õ¿íñíèé íîãîî (áàéöàà)
2200-2500 2600-3200 3500-3900 3600-4000 --------------
6. Îëîí íàñò óðãàìàë
2400-2900 3000-3300 3500-4000 3600-4100 3800-4200
Төрөл
Усалгааны норм (м3/ га)
Үр тариа
2600
Нэг наст
2600
Төмс
3200
Хүнсний ногоо байцаа
3700
Олон наст
3800
Ñàð I ñàð
II ñàð
III ñàð
IV ñàð
V ñàð
Àâàõ àðãà õýìæýý Ãàçàð òàðèàëàíãèéí õîëáîîòîé ãàðûí àâëàãà, íîì óíøèæ ñóäëàõ, ñóðãàëòàíä õàìðàãäàõ Òàëáàéäàà öàñ òîãòîîõ àðãà õýìæýýã àâíà. ßìàð õýìæýýíèé ãàçàð õýäýí òºðëèéí íîãîî òàðèàëàõ áîëîìæ áàéãààãàà òîîöîæ õàøààíäàà áîëîí íýãäñýí òàëáàéäàà òàëáàéí çóðàãëàë õèéíý. Íîãîî Øèíæèëãýýíä õàìðàãäñàí ÷àíàðûí áàòàëãààòàé ¿ð îëæ õè÷íýýí õýìæýýíèé ¿ð øààðäàõ òîîöîîã ãàðãàõ òàðèàëàõ ¯ðñýëãýý õèéõ áýëòãýë àæèë õèéíý. ¯¿íä: áýëòãýë àæëàà Áóóö òàòàæ àâíà, äàðëàãûí æààç, ïë¸íê, øèëèéã øàëãàíà. Õ¿ðýëöýõ¿éö õýìæýýíèé õó÷ëàãà áýëòãýæ óñ õàëààõ ãàçàð, òîðõ õàíãàíà ñàâíóóä, øèãø¿¿ð, ø¿ðø¿¿ð çýðãèéã áýëäýíý. ¯ð ñóóëãàõ øîðîîã øèãøñýí áóóöòàé õîëüæ äàðëàãûí õºðñ áýëòãýíý. Õ¿ðç, ìîäîí òýãøë¿¿ð, äóëààí õýìæèõ òåðìîìåòðèéã áýëäñýí áàéíà. Äàðëàãàà õàëààõ, äàðëàãûí õºðñ áýëòãýõ Äàðëàãàà áóóöààð áàÿæóóëíà. Îâîîëñîí áóóö 20-èîä õîíîõîä 40-60 õýì õ¿ð÷ õàëñàí áàéõ ¸ñòîéã òîîöíî. ¯ðñëýã ¯ð ñóóëãàõ øîðîîãîî 15-20 ñì çóçààí õèéæ æààçàà òàâüæ õó÷èí ¿ðñëýãýý õèéõýä áýëòãýíý. áîéæóóëàõ 3 ñàðûí 15-íààñ ýðòèéí áàéöàà, ëîîëü, àìòàò áà ãàøóóí ÷èíæ¿¿, öýñ çýðãèéí ýðòèéí ¿ðñëýã áîéæóóëàõ áýëòãýë àæèë òàðèàëàëò õèéíý. Îðîéí ¿ðñëýã áîéæóóëàõ áýëòãýë õèéíý. Ãýðýë ¿ç¿¿ëýõ, óñëàõ, áîðäîõ, çýðëýã ò¿¿õ çýðãýýð îðîéí ¿ðñëýã àð÷ëàõ àæëóóäûã õèéíý. 4 ñàðûí 05-íààñ îðîéí ¿ðñýëãýý áîëîõ áàéöàà, øàð áà óëààí ìàíæèí, ºðãºñò õýìõ, òàðâàñ, õóëóó çýðýã òàðèìëóóäûí ¿ðñýëãýýã õèéíý. ¯¿íä äóëààí, ãýðýë, àãààð, óñ ÷èéã, øèì òýæýýëèéí õàíãàìæèéã òîõèðóóëíà. Õ¿ëýìæèíä ýðò óðãàöûí íîãîî áîëîõ ðåäèñ, ñàëàò, áóóöàé, øàíöàé, çýðãèéã ¿ðýýð, ºðãºñò õýìõ, ëîîëü, ÷èíæ¿¿ çýðãèéã ¿ðñëýãýýð òàðèàëíà. Íîãîîíû ãàçàð òàëáàéí õîã ÷óëóóã ò¿¿æ, õºðñ 20 ñì ãýññýí ¿åä õàãàëæ òýãøèëíý. Õàéðöàã õàìàð õèéíý. Õ¿íñíèé íîãîî òàðèàëàõ, àð÷ëàõàä øààðäëàãàòàé á¿õ òºðëèéí áàãàæèéã áýëòãýõ, õóäãàà ëàéäàõ, óñàëãààíû ñèñòåìýý Òàðèàëàëòûí øàëãàõ , øèíý÷ëýõ, ãîëîîñ óñàëäàã øóâàã øóóäóóãàà öýâýðëýæ óñàëãààíû àñóóäëàà øèéäíý. áýëòãýë àæèë ªâºëæ¿¿ëñýí ñîíãèíû òàëáàéã óñàëíà. õàíãàõ ¯ðèéí òºìñèéã òàðèàëàëòàíä áýëòãýõäýý ãýðýëòýé, äóëààí ãàçàð íàðëóóëæ ñî¸îëóóëíà, ºâ÷èëñºí, õàéðàãäñàí çýðãèéã ÿëãàíà. Ýíý ñàðûí 20-íîîñ ºìíº ¿ðñýëãýýí äýýð öººëºëò õèéæ, 20-íîîñ ýõëýí ¿ðñýëãýýã õ¿éòýíä äàñãàæ ýõýëíý. Áóóö, ñàíãàñíû óóñìàë áýëòãýõ íýìýëò òýæýýë ºãºõ àæèë ýõýëíý. 25-íû äîòîð õ¿éòýíä òýñâýðòýé òàðèìëóóä áîëîõ ñàðìèñ, æóóöàé, ãîíüä, ñîíãèíî çýðãèéã ¿ðýýð òàðèàëíà ¯ðýýð òàðèàëæ áàéãàà òàðèìëóóäûí ¿ðèéã àðèóòãàõ, ÷èéãëýõ, õàëóóí õ¿éòýíä òýñâýðòýé áîëãîõ àðãà õýìæýýí¿¿äèéã àâíà. Èë òàëáàéí Õºðñºí äýýð òîãòìîë õýì áîëñîí ¿åä èë òàëáàéí òàðèàëàëò õèéæ òºìñ áîëîí ¿ðýýð òàðèàëäàã òàðèìëóóäûã ñóóëãàíà. Ýðòèéí ¿ðñýëãýýã èë òàëáàéä ãàðãàõäàà ¿ðñýëãýýíèé á¿òýýëãèéã ºã뺺 ýðò àâàõ, íýëýýí îðîé õó÷èõ, ñ¿¿ëèéí õîíîãóóäàä òàðèàëàëòàä á¿òýýëýã æààçã¿éãýýð õîíóóëàõ çýðãýýð ãàäíà îð÷èíä äàñãàõ àæëûã òîãòìîë õèéíý. áýëòãýõ Ýðòèéí áàéöàà áîëîí ìàíæèíãèéí ¿ðñýëãýýã òàëáàéä ãàðãàí òàðèàëàëò õèéíý. Õ¿ëýìæèéí íîãîîíóóäûí óñàëãàà, äóëààíû ãîðèìûã òîõèðóóëíà, íýìýãäýë òýæýýë ºãºõ çýðãýýð õàìãààëàëòòàé õºðñíèé àð÷èëãàà õèéíý. 16
Ñàð
VI ñàð
¯éë àæèëëàãàà
Òàðèìëûí àð÷èëãàà
Àâàõ àðãà õýìæýý Òàëáàéí çàõààð ñàëõèíû äýýä òàëä àðãàë, õîìîîë, ÷èéãòýé ¿ðòýñ ãýõ ìýò óäààí øàòàõ ìàòåðèàëûã îâîîëæ áýëäýæ áàéãààä öî÷èð õ¿éòðýë áîëîõîîñ 02-05 öàãèéí ºìíº õîîðîíä îâîîëãîî àñààæ äºë¿¿ëýõã¿éýýð óóãèóëæ çýðãýýð òàðèìëûã öî÷èð õ¿éòðýëýýñ õàìãààëàõ àðãà õýìæýý àâíà. Íîãîîíóóäàà 5-7 õîíîã òóòàì óñàëíà. Óñàëãàà á¿ðèéí äàðàà ñèéð¿¿ëæ õîã óðãàìëûã óñòãàíà. Õýò õàëóóí ºäð¿¿äýä 11-16 öàãèéí õîîðîíä àãààðûí õýìòýé èæèë óñààð òîì íàâ÷òàé óðãàìëûí íàâ÷èíä ø¿ðø¿¿ðýýð ñýð¿¿ö¿¿ëýõ óñàëãààã õèéíý. Õîðòîí øàâüæòàé òýìöýõèéí òóëä óðãàìëûí õàíä áîëîí ñàâàíãèéí óóñìàë áýëòãýæ ø¿ðøèíý, àðãàëûí ¿íñ áóðãèóëíà.
Ýðò óðãàöûí ðåäèñ, ñàëàò, áóóöàé, øàíöàé çýðýã íîãîîíóóäûã ò¿¿âýðëýí õóðààíà.
VII ñàð
VIII ñàð
IX ñàð
X ñàð XI ñàð XII ñàð
Õîã óðãàìàëòàé òýìöýõ ýíãèéí àðãóóäûã õýðýãëýíý. Áóóö, ñàíãàñíû óóñìàëààð íýìýëò áîðäîî ºãíº. Ëîîëèíä 7-ð ñàðûí ýõíèé 10 õîíîãîîñ ºìíº àíõíû òàíàëò õèéíý, ñóãàíû íàéëçóóðûã ò¿¿íý, áóò á¿ðèéã ãàäàñëàæ óÿíà. Òàðèìëûí Á¿õ òàðèìëóóäûí ìºð õîîðîíäûí áîëîâñðóóëàëòòàé õàìò õîã óðãàìëûã óñòãàæ øèã¿¿ òàðèãäñàí øàð ëóóâàí, øàð ìàíæèí çýðãèéí àð÷èëãàà öººëºëòèéã õèéíý. 7-ð ñàðûí ýõíèé 10 õîíîãò áàãòààí òºìñºíä ýõíèé ìàíàëòûã èøíèé 1/3-èéã äàëä îðòîë, 2 äàõü ìàíàëòûã öýöãèéí áóíäóó ¿¿ñýõýýñ ºìíº õàìãèéí äîîä òàëûí íàâ÷èéã äàëä îðòîë õèéíý. Õóðäàí áîëöòîé íîãîîíóóäûã 14 õîíîãèéí çàéòàéãààð äàâòàí òàðèëò õèéíý. Ýðò óðãàöûí áàéöàà, õýìõ, ëîîëü, ìàíæèí çýðýã íîãîîã ò¿¿âýðëýí õóðààæ ýõýëíý. Óñàëãààã çºâõºí øààðäëàãàòàé ¿åä õèéíý. Òàðèìëûí Õýìõ, ëîîëü, ìàíæèí, çýðýã íîãîîã ò¿¿âýðëýí õóðààæ ýõýëíý. àð÷èëãàà Áîëîâñîð÷ ã¿éöñýí íîãîîã ò¿¿âýðëýí õóðààíà. Ò¿¿âýðëýí õóðààñàí íîãîîíîîñ ãàðñàí íàâ÷, òàëáàéí çýðëýãèéí íîãîîí ìàññûã àøèãëàí õîëèìîã áîðäîîíû îâîîëãî õèéíý. Õóðààñàí íîãîîãîî õàòààæ ñýâðýýõ, áàãöëàõ, ÿëãàõ, õóäàëäààíä ãàðãàõ Çîîðèî çàñâàðëàíà, àðèóòãàæ õàäãàëàëòàíä áýëòãýíý. Õóðààõ, Òºìñ, øàð ëóóâàíã ñàðûí ýõýýð, áàéöàà, ìàíæèíã ñàðûí ñ¿¿ëýýð õóðààæ äóóñíà. õàäãàëàõ Õóðààñàí íîãîîãîî àíãèëàí ÿëãàõ, ñýâðýýæ çîîðèíä îðóóëàõàä áýëòãýõ Íîãîî äàðøëàõ, íººøëºõ àæëóóä õèéãäýíý. Õóðààæ äóóññàí òàëáàéã öýâýðëýí óðãàìëûí ¿ëäýãäýë, èø ¿íäýñ çýðãèéã çàéëóóëæ òàëáàéãàà áîðäîíî. Òàëáàéí Òàëáàéä öýíýã óñàëãàà õèéõ, áóóö áóñàä îðãàíèê áîðäîîãîîð áîðäîæ õºðñíèé ¿ðæèë øèìèéã äýýøë¿¿ëýõ àðãà õýìæýý àâíà. àð÷èëãàà Òóõàéí æèë õîðõîé øàâüæ èõ ãàðñàí áîë òàëáàéãàà àëü áîëîõ ã¿í õàãàëíà. Óðãàöûíõàà òîîöîîã ãàðãàõ, àøèã îðëîãîî òîîöîæ àëäàà îíîîãîî ä¿ãíýæ ýäèéí çàñãèéí òîîöîî õèéíý. Çîîðèíäîî õÿíàëò òàâèíà Çîîðèíäîî õÿíàëò òàâèíà Òàëáàéä öàñ òîãòîîæ òàëáàéí àð÷èëãààã õèéíý.. Äàðàà æèëèéí òàðèàëàëòàä áýëòãýæ áóñàä íîãîî÷äûí òóðøëàãààñ ñóðàëöàíà, ìýäëýãýý äýýøë¿¿ëýõ çýðãýýð èðýõ æèëèéí àæèëäàà áýëòãýíý.
Ìîíãîë îðîí çýðëýã àí àìüòàí, óðãàìëûí ºëãèé íóòàã áàéæ, õ¿í àðä íü áàéãàëüòàéãàà ø¿òýëöýí ¿åèéí ¿åä ñýòãýë õàíãàëóóí àìüäðàõ èðýýä¿éã á¿òýýõýä îðøèíî.