4
Str. 33-42
Unità 3 Una tipica giornata
Str. 23-32
Unità 2 La mia GRANDE famiglia!
Str.13–22
Unità 1 Ciao! Io sono...
Str.7–12
Unità 0 Benvenuti in Italia!
Rozdział
•O pisywanie dnia, informowanie o wykonywanych czynnościach. • Pytanie �������������������������������� o rozkład dnia i wykonywane czynności. •P ytanie o godzinę, określanie godziny.
Nazwy czynności dnia codziennego. Nazwy dni tygodnia. Liczebniki od 21 do 30.
Członkowie rodziny. Zainteresowania. Nazwy zawodów. Opis wyglądu. Cechy charakteru. Kolory.
Powitania i pożegnania formalne i nieformalne. Wybrane nazwy miast, państw, narodowości. Liczebniki od 11 do 20.
• Powitania, pozdrowienia i pożegnania. • Udzielanie podstawowych informacji na swój temat. • Formułowanie pytań o dane rozmówcy i innych osób.
• Przedstawianie swojej rodziny i przyjaciół. • Informowanie o pasjach, zainteresowaniach i wykonywanych zawodach. • Pytanie o zainteresowania, wykonywany zawód. • Opisywanie wyglądu i charakteru.
Podstawowe formuły grzecznościowe – powitania i pożegnania. Wybrane nazwy narodowości. Przedmioty na biurku, w klasie. Liczebniki od 1 do 10. Alfabet włoski.
Słownictwo
• Powitania, pozdrowienia i pożegnania. • Przedstawianie się. • Literowanie prostych wyrazów.
Cele komunikacyjne
Odmiana czasowników regularnych zakończonych na -are, -ere, -ire w liczbie pojedynczej. Odmiana regularnych czasowników zwrotnych w liczbie pojedynczej: svegliarsi, mettersi, vestirsi.
Rodzajniki określone w liczbie pojedynczej i mnogiej. Odmiana czasownika nieregularnego fare w liczbie pojedynczej. Rodzaj żeński i męski rzeczowników i przymiotników.
Odmiana czasowników avere i essere. Odmiana czasowników regularnych -are w liczbie pojedynczej chiamarsi, abitare, presentare. Rodzaj żeński i męski, liczba pojedyncza i mnoga rzeczowników.
Struktura zdania prostego pytającego i oznajmującego. Odmiana czasowników chiamarsi, essere, stare w 1. i 2. osobie liczby pojedynczej.
Gramatyka
sci + a, o, u; sc + a, o, u
gn, gli
ch + i, e; c + i, e, gh + i, e; g + i, e
Wymowa poznanych włoskich liter i wyrazów.
Fonetyka Zasady wymowy
Włoski rytm dnia.
Włoska rodzina.
Zasady dotyczące witania się i żegnania.
Podstawowe wiadomości na temat Włoch: usytuowanie na mapie Europy, wybrane symbole.
Poznajemy Włochy i Włochów
Spis tresci
Nazwy przedmiotów szkolnych. Sprzęty i przedmioty znajdujące się w sali lekcyjnej. Nazwy miesięcy. Pory roku. Formy spędzania czasu wolnego – miejsca i wykonywane czynności. Zwroty, wyrażenia stosowane w zaproszeniach. Zwroty, wyrażenia służące do przyjmowania lub odrzucania zaproszeń. Podstawowe artykuły spożywcze. Nazwy włoskich posiłków i typowych potraw. Formy grzecznościowe per favore, vorrei. Monety używane we Włoszech, ich nominały. Liczebniki do 100.
• Informowanie o obowiązkach i czynnościach związanych ze szkołą. • Zadawanie pytań i udzielanie informacji dotyczących planu lekcji i godzin zajęć.
• Informowanie o ulubionych miejscach i formach spędzania czasu wolnego. • Określanie częstotliwości wykonywanych czynności. • Zapraszanie, akceptowanie lub odrzucanie zaproszenia. • Pisanie krótkich wiadomości tekstowych – SMS-ów.
•O pisywanie włoskiego posiłku i włoskich potraw. • I nformowanie o preferencjach dotyczących posiłków, potraw. • S kładanie zamówienia w pizzerii.
Unità 5 Perché andare a scuola?
Str. 73-82
Unità 7 Ragazzi, andiamo a mangiare!
Str. 63-72
Unità 6 Cosa facciamo di bello?
Str. 53-62
Str. 43-52
Typy domów i mieszkań. Nazwy pomieszczeń w domu, mieszkaniu. Meble, wyposażenie mieszkania, pokoju.
Słownictwo
• Opisywanie swojego domu, pokoju. • Informowanie o obowiązkach i pracach wykonywanych w domu. • Informowanie o preferencjach dotyczących obowiązków domowych. • Określanie położenia przedmiotów.
Cele komunikacyjne
Unità 4 Casa dolce casa...
Rozdział
Przysłówki i przymiotniki nieokreślone molto, tanto, poco, troppo. Zaimki i przymiotniki pytające quale, quanto, chi, che cosa.
Odmiana czasowników nieregularnych andare i venire. Przyimki: a, in, da z okolicznikiem miejsca. Zaimki nieakcentowane mi, ti, ci, vi. Przysłówki określające częstotliwość: sempre, spesso, ogni tanto/ di tanto in tanto, raramente, quasi mai, mai.
Odmiana czasowników regularnych zakończonych na -are, -ere, -ire w liczbie pojedynczej i mnogiej. Odmiana czasowników modalnych dovere, potere, volere w liczbie pojedynczej i mnogiej.
Wyrażenia przyimkowe: nell’armadio, sulla lampada, sotto il tavolo, di fronte allo specchio, accanto alla porta, dietro il divano... Rodzajnik nieokreślony w liczbie pojedynczej. Konstrukcja c’è, ci sono. Odmiana czasownika modalnego dovere. Użycie czasownika piacere.
Gramatyka
Zasady wymowy i, u.
Samogłoski a, e, i, o, u.
Spółgłoski s, z.
Podwójne spółgłoski.
Fonetyka Zasady wymowy
Zwyczaje żywieniowe Włochów.
Włosi i czas wolny.
Szkoła we Włoszech, nazwy przedmiotów szkolnych. Zajęcia pozalekcyjne włoskich uczniów.
Włoski dom.
Poznajemy Włochy i Włochów
Spis tresci
5
6
• Pisanie pocztówki z pozdrowieniami. • Opisywanie wspomnień z wycieczki szkolnej. • Określanie środków transportu i ich cech. • Pytanie o drogę. • Udzielanie informacji dotyczących poruszania się w mieście.
• Nazywanie części ciała. • Określanie cech charakteru (ciąg dalszy). • Opisywanie osób (ciąg dalszy) – wygląd i cechy charakteru. • Przedstawianie rodziny (ciąg dalszy). • Wyrażanie opinii i sądów. • Odpowiadanie na pytania dotyczące głównych myśli tekstu.
• Opisywanie ubioru, części garderoby. • Wyrażanie potrzeby, zamiaru, życzenia. • Informowanie o preferencjach dotyczących garderoby, stylu ubierania się. • Informowanie o zamiarach, planach, chęciach. • Pytanie o cenę i udzielanie odpowiedzi na pytanie o cenę.
Cele komunikacyjne
Nazwy środków transportu i ich cechy. Nazwy typowych miejskich obiektów. Typowe zwroty stosowane w pytaniach z prośbą o informację. Zwroty typowe w korespondencji prywatnej.
Człowiek: wygląd zewnętrzny, części ciała, podstawowe cechy charakteru. Uczucia i emocje: smutek, radość, złość. Nazwy członków rodziny i ich zdrobnienia.
Podstawowe części garderoby i ich cechy. Style w modzie. Nazwy kolorów (ciąg dalszy). Banknoty używane we Włoszech, ich nominały. Liczebniki do 1000.
Słownictwo
Regularne formy participio passato + formy nieregularne: fatto, visto, stato. Czas przeszły passato prossimo. Przyimek in z nazwami środków transportu. Przysłówki i konstrukcje pytające dov’è..., per andare..., come si va... . Wyrażenia przyimkowe a piedi, vicino a..., dietro..., in fondo a, a pochi metri da..., lontano da...
Odmiana czasowników nieregularnych bere, dare, dire, rimanere, tenere. Zaimki przymiotne dzierżawcze w liczbie pojedynczej i mnogiej. Zaimki przymiotne dzierżawcze z nazwami członków rodziny. Zaimki pytające chi, che cosa, dove, quando, perché. Struktury służące do wyrażania opinii: mi sembra, mi pare, secondo me.
Rzeczowniki i przymiotniki nieodmienne w liczbie pojedynczej i mnogiej: città, radio, sport, bar, euro, lilla, rosa, viola. Zaimki wskazujące questo, quello w liczbie pojedynczej. Spójniki e, o, ma, perché, quindi, perciò.
Gramatyka
Wymowa czasowników włoskich: giocare, navigare, conoscere, leggere.
Intonacja zdania oznajmującego, pytającego i rozkazującego.
Akcent ruchomy: sylaba akcentowana w języku włoskim.
Fonetyka Zasady wymowy
Zalety turystyczne Włoch.
Stereotypy Włocha i Polaka.
Style ubiorów włoskich uczniów.
Poznajemy Włochy i Włochów
Tabele odmian czasowników ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 113 Słowniczek włosko-polski ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 119
Str. 103-112
Unità 10 Saluti da...
Str. 93-102
Unità 9 Come siamo?
Str. 83-92
Unità 8 Che cosa mi metto oggi?
Rozdział
Spis tresci
LA MIA GRANDE FAMIGLIA!
2
NAUCZĘ SIĘ
• mówić o swojej rodzinie i przyjaciołach; • mówić o pasjach, zainteresowaniach i wykonywanych zawodach; • uzyskiwać informacje dotyczące zainteresowań i zawodów innych osób; • opisywać wygląd zewnętrzny i charakter osób.
Avanti!
We Włoszech LA FAMIGLIA jest bardzo ważna! Nie mówiąc już o LA MAMMA, która dla wielu Włochów jest prawie niezastąpiona.
1
Powiedz, ile jest osób na ilustracji? Nella foto ci sono: ? persone, ? bambini, ? donne.
23
2
La mia GRANDE famiglia!
Comunichiamo
La famiglia di Tomek Klara
1 2
Tomek
3
4
Jan
6
2
14
7
P osłuchaj, co mówią członkowie rodziny Tomka. Zapisz w zeszycie imiona, których brakuje na schemacie.
Il nonno: Mi chiamo Ta� ��� deusz e sono in pensione. Anche se non lavoro sono sempre molto occupato, perché la nonna Klara organizza la mia giornata sempre molto bene.
La madre: Io sono Magda� lena e faccio la casalinga, cioè lavoro in casa. Mi occu� po dei bambini e della casa. Mia figlia si chiama Julia e mio figlio Tomek. La mia passione è lavorare in giar� dino. Adoro i fiori!
Il padre: Mi chiamo Jan, in italiano Giovanni. Sono ingegnere. Il mio lavoro è molto impor� tante. Realizzo i progetti di case piccole e grandi. Amo l’architettura moderna. A casa leggo spesso i libri o faccio sport.
3
14
5
La zia Ewa: Sono la sorella di Jan. Vivo in Polonia e faccio la dentista. Mio marito si chiama Marek ed è pilota. Ho due bambine: Klaudia e Natalia. Loro sono sorelle gemelle. Amiamo i viaggi e soprattutto andare in Italia!
La sorellina: Mi chiamo Julia e ho 7 anni. Vado a scuola e mi piace molto studiare. Dopo le lezio� ni gioco con la mia mamma in giardino o faccio i compiti di scuola. Sono una grande fan di Hello Kitty e ho una grande collezione di Barbie!
V ero o falso? Posłuchaj raz jeszcze nagrania i powiedz, czy podane zdania są prawdziwe, zgodne z tekstem, czy fałszywe.
1. La madre di Tomek è dentista. 2. Julia ha sei anni. 3. Il marito di zia Ewa si chiama Marek. 4. Il padre di Tomek è appassionato dei lavori in giardino. 5. Il nonno Tadeusz non lavora.
4
Przeczytaj wypowiedzi z ćwiczenia nr 2. Przepisz zdania do zeszytu i uzupełnij je.
!
FA L’INGEGNERE / È INGEGNERE W konstrukcjach z czasownikiem fare przed nazwą zawodu stawiamy rodzajnik! Z czasownikiem essere przed nazwą zawodu pomijamy rodzajnik.
24
. Mia madre si chiama ? . 1 2. Mio padre si chiama Giovanni ed è ? . 3. ? è la mia sorellina. 4. ? e ? sono le mie cugine. 5. Ewa è mia ? e fa ? . 6. Invece mio ? Marek, il marito di Ewa, è ? .
La mia GRANDE famiglia!
2
Il mio mestiere...
5
Dobierz do obrazków nazwy zawodów. l’ingegnere • l’insegnante • la cantante • l’attore • la dentista • il pilota • l’impiegato • il poliziotto • il medico • l’avvocato
6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Uzupełnij zdania odpowiednimi formami czasowników podanych w nawiasach i przepisz je do zeszytu.
1. 2. 3. 4. 5.
La cantante (cantare) ? le canzoni. L’impiegato (lavorare) ? in ufficio. L’attore (recitare) ? in un film. L’insegnante (insegnare) ? a scuola. Il medico (curare) ? i pazienti.
La mia passione...
7 8
La mia passione è... Adoro...
Oto dziesięć wyrazów, w których przestawiono litery. Rozwiąż anagramy, a dowiesz się, jakie kryją się w nich zainteresowania.
rospt • maneci • dinogiar • sumica • toreta • gigiav • ilibr • tupemorc • tera • letesivione
W parze z koleżanką lub kolegą przeczytajcie dialog Tomka i Fernandy, uzupełniając go odpowiednimi formami czasownika FARE. FARE
robić
io faccio tu fai lui / lei fa
Qual è la tua passione?
– Tomek, che cosa ? di solito dopo la scuola? – Io ? molte cose: gioco in giardino, leggo i libri, ? i compiti di scuola. E che cosa ? di sera?
– Di solito leggo i libri e ? sport. E tu, che cosa ? ? – Beh, niente.
Teraz Wasza kolej – przeprowadźcie między sobą podobną rozmowę.
25
2
La mia GRANDE famiglia!
Graaa... mmatica
9
Articolo determinativo
W języku włoskim istnieją RODZAJNIKI, czyli jedno- dwu- lub trzyliterowe słowa, które występują przed prawie każdym rzeczownikiem. Zwróć uwagę na rodzajniki w tekście z ćwiczenia 1. Il padre: Mi chiamo Jan, in italiano Giovanni. Sono ingegnere. Il mio lavoro è molto importante. Realizzo i progetti di case piccole e grandi. Amo l'archi� tettura moderna. A casa spesso leggo i libri o faccio sport.
A teraz samodzielnie wskaż rodzajniki w kolejnym tekście. La madre: Io sono Magdalena e faccio la casalinga, cioè lavoro in casa. Mi occupo dei bambini e della casa. Mia figlia si chiama Julia e mio figlio Tomek. La mia passione è lavorare in giardino. Adoro i fiori!
!
Rodzajniki określone wskazują, że mowa o konkretnej, wiadomej, znanej rzeczy lub osobie. Forma rodzajnika zmienia się zależnie od początkowej litery wyrazu, przed którym stoi, np.:
MASCHILE
il libro
i libri
l’amico
gli amici
l’amica
le amiche
Zapamiętaj! lo zaino
FEMMINILE
10
la chiave
le chiavi
gli zaini
Jakich rodzajników brakuje w wypowiedzi Fernandy? Uzupełnij tekst. Mia madre fa 1 insegnante. Insegna 2 inglese in una scuola elementare. Lei adora 3 viaggi all'estero e 4 lavoro in giardino. Mio padre invece fa 5 medico e lavora nell’ospedale di Perugia, dove cura 6 pazienti. Nel tempo libero lui adora leggere 7 libri e fare sport. To łatwe: rodzajnika l' używamy przed wyrazami rodzaju męskiego zaczynającymi się od samogłoski, a lo przed wyrazami zaczynającymi się od s + spółgłoska lub ps, pn, gn, x, y, z. W obu przypadkach przed rzeczownikami rodzaju męskiego w liczbie mnogiej używamy rodzajnika gli.
26
La mia GRANDE famiglia! 11
oniżej podano przykłady wyrazów rodzaju męskiego. Zapisz w zeszycie liczbę mnogą tych P wyrazów, dopisując odpowiednie końcówki.
zaino
zain ?
zio
zi ?
studente
13
student ?
psicologo
GLI
psicolog ?
yogurt
yogurt
gnomo
gnom ?
LO
12
2
Nazwij po włosku osoby lub przedmioty znajdujące się na rysunkach i podaj odpowiednie rodzajniki.
?
?
?
?
Do wyrazów z kolumny A dobierz odpowiednie wyrazy z kolumny B. Przepisz pary wyrazów do zeszytu. Dopisz poprawne formy rodzajników, tak jak w przykładzie. Modello:
A. SINGOLARE (liczba pojedyncza) la cantante – le cantanti
B. PLURALE (liczba mnoga)
? ingegnere
? studentesse
? medico
? ingegneri
? avvocato
? medici
? poliziotta
? avvocati
? studentessa
? poliziotte
? impiegato
? impiegati
27
2
La mia GRANDE famiglia!
Giochiamo con la lingua!
14
15
Ma anche Adèle è molto bella!
Posłuchaj, jakie dziewczyny lubi Tomek.
Adèle è alta e snella. Ha gli occhi azzurri e i capelli ricci, di media lunghezza. Lei porta sempre gli orecchini.
Paula ha gli occhi marroni e i capelli corti e neri. Ha il naso sottile e un sorriso bellissimo!
Ma quale ragazza è più bella? Mamma mia, sono indeciso!
Invece la mia amica Paola è bellissima! Mia sorella non è molto carina, ma il suo naso è bello e piccolo, come il mio. Ha gli occhi verdi e i capelli biondi e lunghi. Julia porta sempre la coda di cavallo.
Wskaż w tekstach przymiotniki, którymi Tomek określił wygląd dziewczyn.
L’aspetto fisico LA PERSONA È:
GLI OCCHI SONO:
IL NASO È:
I CAPELLI SONO:
bassa ≠ alta
neri
piccolo
lunghi
grassa ≠ magra
azzurri
grande
bella ≠ brutta
marroni
sottile
corti
lisci
ricci
ondulati snella ≠ robusta
verdi
all’insù
biondi
castani
Il carattere
È simpatico/a, antipatico/a, gentile, ottimista, pessimista, spiritoso/a, timido/a, allegro/a
Le passioni
Adora lo sport, la musica, ... La sua passione è il cinema, l’arte, ...
15
28
omóżcie Tomkowi wybrać! Paula czy Adèle? A może macie dla niego jeszcze inną kandydatkę? P Opiszcie ją w zeszycie.
2
La mia GRANDE famiglia! I colori dell’arcobaleno
arancione
rosso
giallo
bianco
verde
nero
blu viola
I periodi della vita
MASCHILE
Il bambino
il ragazzo
l’uomo
l’anziano
La bambina
la ragazza
la donna
l’anziana
piccolo/a
giovane, adolescente
grande, adulto/a
anziano/a
FEMMINILE
COM’È?
16
Il mio colore
17
Il colore preferito nella classe
Numero di persone
BAMBINI
///////////////////////////////// ///////////////////////////////// ////////////////
ADOLESCENTI
///////////////////////////////// ///////////////////////////////// ////////////////
ADULTI
///////////////////////////////// ///////////////////////////////// ////////////////
ANZIANI
///////////////////////////////// ///////////////////////////////// ////////////////
Rozwiąż rebusy! Rozwiązania zapisz w zeszycie. Modello:
Facciamo un sondaggio
Z jakimi kolorami kojarzą Ci się poszczególne etapy życia? Przerysuj tabelę do zeszytu i w pierwszej kolumnie zapisz swoje propozycje. Następnie przeprowadźcie w klasie głosowanie i zapiszcie wyniki.
Oto jak odmieniają się włoskie przymiotniki: italiano → italiani / italiana → italiane francese → francesi Poznajesz te końcówki? Jakie inne wyrazy odmieniają się w ten sam sposób?
(essere) n ov . → Il telefonino è nuovo.
a)
(essere) p c o
b)
(essere)
d
.
c)
te
d)
(essere) g
v n .
(essere) a
i
i.
29
2
La mia GRANDE famiglia!
Pronunciamo bene
18
16
N arysuj w zeszycie tabelkę według wzoru. Każda cyfra oznacza jeden wyraz. Wysłuchaj nagrania i zaznacz cyfrę krzyżykiem, gdy usłyszysz 'gn' [ń], a kółkiem, gdy usłyszysz 'gli' [li]. 1
!
Wymowa 'GN', 'GLI'
2
3
4
5
Odkryłem, że w języku włoskim znajdują się dźwięki, które wymawia się, przyciskając mocno język do górnego podniebienia. Pierwszy z nich podobny jest do polskiego ‘ń’, jak w wyrazie „słoń”. W języku włoskim zapisywany jest literami ‘gn’, tak jak np. w wyrazach: ingegnere, insegnante, gnomo.
19
6
7
8
9
10
11
Drugiego dźwięku nie ma w języku polskim, ale jest podobny do polskiego ‘li’. Zapisywany jest literami ‘gli’, tak jak np. w wyrazach: famiglia, gli amici, figlia.
Przeczytaj następujące wyrazy, starając się przy wymowie ‘gn’ i ‘gli’ położyć język na podniebieniu górnym i przycisnąć go mocno do podniebienia.  insegnante, ingegnere, signora, signorina, gnomo, gnocchi, compagnia, montagna  famiglia, sveglia, luglio, paglia, tagliare, moglie, figlio, figlia, meraviglia
20
Z powyższych wyrazów wybierz cztery i przeczytaj je swojej koleżance lub swojemu koledze. Niech spróbuje powtórzyć je bez zaglądania do książki. Zamieńcie się rolami.
21
Przeczytaj krótki wierszyk i przetłumacz go na język polski. Naucz się tekstu na pamięć, a następnie recytuj wspólnie z koleżankami i kolegami z klasy. Che grande famiglia! La moglie, il figlio, la figlia, tutti gli amici e la loro compagnia vanno a luglio in montagna. Che meraviglia!
30
La mia GRANDE famiglia!
2
So già...
...czyli co juz potrafie! Â wymienić członków rodziny: madre, padre, zio, zia, sorella, nonno, nonna, cugino, cugina
 wskazać różne zainteresowania: adoro lo sport / il cinema / il giardino / la musica / il teatro / i viaggi / i libri / il computer / l’arte / Internet  zapytać o czyjeś zainteresowania: Che cosa adori fare? Qual è la tua passione?  wymienić nazwy zawodów: l’ingegnere, l’insegnante, la cantante, l’attore, il dentista, il pilota, l’impiegato, il poliziotto, il medico, l’avvocato  wymienić czasowniki wskazujące na czynności związane z zawodami: la cantante canta, il medico cura i pazienti, l’attore recita, l’insegnante insegna, l’impiegato lavora in ufficio  opisać wygląd osób: Mia sorella è bella, ha gli occhi verdi e i capelli biondi e lunghi. Paula è molto bella, ha il naso sottile e i capelli neri.  nazwać cechy wyglądu: La persona bassa – alta, grassa – magra, bella – brutta, snella – robusta, giovane – adolescente – adulta – anziana il naso è piccolo – grande, lungo – corto, sottile, all’insù gli occhi sono neri, azzurri, marroni, verdi i capelli sono lunghi, corti, lisci, ricci, ondulati, biondi, castani  nazwać cechy charakteru: simpatico, antipatico, gentile, ottimista, pessimista, spiritoso, timido, allegro  nazwać kolory: bianco, nero, rosso, arancione, giallo, verde, blu, viola  użyć rodzajników określonych w liczbie pojedynczej i mnogiej: ARTICOLO DETERMINATIVO MASCHILE
IL libro L'amico LO zaino
I libri GLI amici GLI zaini
FEMMINILE
LA zia L'amica
LE zie LE amiche
 rozpoznać, kiedy należy użyć rodzajnika LO: lo studente, lo zaino, lo yogurt, lo gnomo, lo psicologo  odmienić czasownik FARE w liczbie pojedynczej: io faccio, tu fai, lui / lei fa (sport)  tworzyć rodzaj żeński rzeczowników i przymiotników: Rodzaj męski
Rodzaj żeński
il ragazzo polacco l’amico giovane
la ragazza polacca l’amica giovane
31
2
La mia GRANDE famiglia!
Fai una piccola prova!
22
Wskaż właściwą odpowiedź. 1. Il nonno di Tomek non lavora, perché è a) in pensione. b) in ufficio.
c) a scuola.
2. Cosa fa il medico? a) Insegna a scuola.
c) Canta nel coro.
b) Cura i malati.
3. Quale articolo uso con “impiegato”? a) l’ b) la
c) lo
4. Che cosa fai dopo la scuola? a) Ho i libri. b) Adoro i libri.
c) Leggo i libri.
5. Paula è... a) bello.
b) bella.
c) belle.
6. I capelli sono... a) marroni.
b) magri.
c) bassi.
23
Przepisz do zeszytu i dokończ zdania, wpisując odpowiednie przymiotniki z ramki. corti • sottile • giovane • marroni • verdi • belle 1. 2. 3. 4. 5.
24
Mia madre ha gli occhi ? . La mia amica ha il naso ? . I capelli di Tomek sono ? e ? . Adèle e Fernanda sono ? . Io sono ? , ho 13 anni. W parze z koleżanką lub kolegą przerysujcie na kartkę schemat drzewa genealogicznego wymyślonej rodziny. Wypełnijcie schemat. Wpiszcie imiona i stopień pokrewieństwa, a następnie przygotujcie krótki opis tych osób.
Nonna Rosa
?
+
?
?
?
32
?
?
?
UNA TIPICA GIORNATA
3
• opisywać swój dzień; • uzyskiwać informacje dotyczące codziennych czynności; • nazywać dni tygodnia; • określać godziny; • liczyć od 21 do 30.
NAUCZĘ SIĘ
Avanti!
Ciao, mi chiamo ? . Sono ? , di ? . Ho ? anni. Adesso abito in Italia, perché mio ? lavora qui!
1
Pamiętasz szczegóły dotyczące naszego bohatera? Przeczytaj, co mówi Tomek. Uzupełnij brakujące informacje. Sprawdź swoje odpowiedzi, sięgając do rozdziału 1.
2
W parach przywitajcie się i przedstawcie w kilku słowach. Ciao, mi chiamo...
Sono di...
Abito in...
Ho... anni.
33
3
Una tipica giornata
Comunichiamo
3
La mia giornata...
Przyjrzyj się obrazkom. Domyślasz się, jak wygląda typowy dzień Tomka? Czynności podane pod obrazkami są ułożone w chronologicznej kolejności. Wskaż obrazek odpowiadający każdej czynności.
A
B
C
D
E
F
G
H
1. svegliarsi – budzić się • 2. lavarsi i denti – myć zęby • 3. vestirsi – ubierać się • 4. mangiare – jeść 5. prendere l’autobus – wsiadać do autobusu • 6. andare a scuola – jechać do szkoły 7. tornare a casa – wracać do domu • 8. guardare la tv – oglądać telewizję
4
17
P osłuchaj, jak Tomek opisuje swój dzień, śledząc tekst wzrokiem. Następnie przeczytaj tekst, tłumacząc na język włoski czasowniki podane w nawiasach. Podpowiedzi znajdziesz w ramce nad tekstem. gioco al computer • torno a casa • mi alzo • mi lavo • prepara • mangio • resto a letto • prendo • torno • mi sveglio • pranzo • guardo • dormo • mi vesto • mi metto il pigiama • gioco a calcio
La mia giornata tipica è abbastanza intensa. (Budzę się) ? alle sei e trenta , ma non (wstaję) ? subito, (zostaję w łóżku) ? per circa cinque minuti. Poi (myję) ? i denti e (ubieram się) ? . Mia madre (przygotowuje) ? sempre la colazione per tutta la famiglia. (Jem) ? i panini o il latte con i cereali. Alle sette e trenta (wsiadam do) ? l’autobus per andare a scuola. Dopo le lezioni (wracam) ? subito a casa e (jem obiad) ? con i miei genitori. Alle sedici di solito ho la lezione di italiano oppure (gram w piłkę) ? con gli amici. Circa alle diciotto e trenta (wracam do domu) ? . Dopo la cena (oglądam) ? un po’ la TV o (gram na komputerze) ? . Alle ventidue ? (zakładam piżamę) ? e poi a nanna! (Śpię) ? fino alle 6.30.
5
34
Vero o falso? Który z obrazków przedstawia sytuację z opisu dnia Tomka?
1
2
3
Una tipica giornata
6
3
Powiedz, co widzisz na ilustracjach. Następnie do każdego rzeczownika dobierz odpowiedni czasownik: mangio, prendo, gioco a, guardo, torno a. Ułóż zdania, tak jak w przykładzie i zapisz je w zeszycie.
A
B
C
D
E
Modello: Torno a casa.
7
Która godzina? Do podanej godziny dopasuj ekran zegara. 1. sette e trenta a)
2. sedici b)
8
3. ventidue
4. diciotto e trenta
c)
Przeprowadźcie w klasie głosowanie i zapiszcie wyniki. Która z czynności jest najczęściej wykonywana jako pierwsza?
d)
Attività
e)
Io
Numero di persone
lavarsi i denti
//////////////// ////////////////
lavare i capelli
//////////////// ////////////////
mangiare
//////////////// ////////////////
prendere un caffè
//////////////// ////////////////
ascoltare la musica
//////////////// ////////////////
Facciamo un sondaggio
Przerysuj tabelę do zeszytu. Zaznacz w tabeli kolejność swoich porannych czynności.
5. sei e trenta
accendere il computer //////////////// //////////////// //////////////// ////////////////
altro…
9
18
P osłuchaj wypowiedzi Tomka. Zanotuj w zeszycie, co robi po południu we wtorek, środę, czwartek i niedzielę.
Il giorno della settimana
I giorni della settimana
Attività
Lunedì
le lezioni di italiano
Martedì
/////////////////////////////////////
Mercoledì
/////////////////////////////////////
Giovedì
/////////////////////////////////////
Venerdì
le lezioni di chitarra
Sabato
le lezioni di chitarra
Domenica
/////////////////////////////////////
LUNEDÌ MARTEDÌ MERCOLEDÌ GIOVEDÌ VENERDÌ SABATO DOMENICA
!
Czy wiesz, że nazwy tych dni tygodnia pochodzą od nazw planet? LUNA, MARTE, MERCURIO, GIOVE, VENERE Odgadnij, o jakie planety chodzi!
Przed nazwami dni tygodnia nie stawiamy przyimków: w piątek VENERDÌ
35
3
Una tipica giornata
Graaa... mmatica
10
Verbi in -ere e -ire
Znajdź w wypowiedzi Tomka (ćwiczenie 4.) formy czasowników, których brakuje na schematach i przepisz wzory odmian do zeszytu. PRENDERE
1. brać, wziąć, 2. wsiadać (np. do autobusu)
DORMIRE
io ? tu prendi lui / lei prende
spać
io ? tu dormi lui / lei dorme
odaj końcówki form poznanych czasowników I grupy – zakończonych na -are (zostały przedP stawione w 1. lekcji), II grupy – zakończonych na -ere i III grupy – zakończonych na -ire. Przepisz schematy do zeszytu. Widzisz, jakie to proste? VERBI IN -ARE IO - ? TU - ? LUI / LEI - ?
11
VERBI IN -ERE IO - ? TU - ? LUI / LEI - ?
VERBI IN -IRE IO - ? TU - ? LUI / LEI - ?
Uzupełnij dialogi odpowiednimi formami czasowników podanych w ramce. dormire • preparare • giocare • prendere • tornare • restare • guardare
1
• Quante ore dormi di solito? • Mi sveglio alle 6.30, ? 8 ore.
3
• Prendi l’autobus per andare a scuola? • Sì. ? l’autobus, perché la scuola è lontana.
5
• Cosa fa Tomek dopo la scuola? • Tomek ? a calcio.
• Adèle, quando ti svegli, ti alzi subito? • No, mai! ? a letto ancora per 15 minuti. • ? la TV quando ? a casa? • No, non guardo la TV!
• Chi ti prepara la colazione? • Mia madre ? la colazione per tutti.
2 4
6
Verbi riflessivi Mi chiamo Tomek, e tu come ti chiami? Io mi chiamo Fernanda e lui si chiama Robert.
36
amiętasz, jak przedstawialiśmy się po włosku? Popatrz na przykłady użycia czasowników P zwrotnych. W taki sam sposób odmieniają się pozostałe czasowniki zwrotne.
Una tipica giornata 12
Znajdź w opisie dnia Tomka (w ćwiczeniu 4.) formy czasowników, których brakuje na schematach. Przepisz wzory odmian do zeszytu. SVEGLIARSI
budzić się
METTERSI
io mi ? tu ti svegli lui / lei si sveglia
! 13
3
nakładać (na siebie) VESTIRSI
io mi ? tu ti metti lui / lei si mette
Zaimek zwrotny „się” to po włosku trzy różne formy w liczbie pojedynczej: (io) mi, (tu) ti, (lui, lei) si.
ubierać się
io mi ? tu ti vesti lui / lei si veste
Zaimki zwrotne stosuje się przed czasownikami. Czasowniki odmienia się według schematów odmiany czasowników zakończonych na -ARE, -ERE, -IRE. Widzisz, jakie to proste?
Dobierz do każdej ilustracji jedną z nazw czynności podanych w ramce. si sveglia alle 7 • si lava i denti • non si alza subito • si mette il pigiama • si veste
1
14
2
3
4
5
Uzupełnij zdania właściwymi zaimkami zwrotnymi i przepisz je do zeszytu. Następnie odpowiedz na pytanie. 1. ? sveglio alle 6.30.
2. Io invece ? sveglio alle 7.30.
3. Mia madre ? sveglia alle 6.00!
4. Anche Paula ? sveglia alle 6.00!
E tu a che ora ti svegli? Io...
15
Uzupełnij dialog Tomka i Adèle odpowiednimi formami czasowników. Liczba kwadracików odpowiada liczbie liter. Adèle: Tomek, a che ora ti s ? Tomek: Mi s alle 6.30, e tu? Adèle: Io, alle 7.00. Ti a subito o r a letto ancora? Tomek: Mi a dopo 5 minuti. Adèle: Io mi a subito. Cosa mangi a colazione? Tomek: M un panino, e tu? Adèle: Un piatto di cereali. Mangio il panino a scuola. E dopo la scuola.... cosa f Tomek: G a calcio se non ho lezioni di italiano. E tu Adèle? Adèle: Dopo la scuola g al computer per 30 minuti.
?
37
3
Una tipica giornata
Giochiamo con la lingua!
Le attività
! scrivere
passeggiare
bere
studiare
riposare
suonare la chitarra
leggere una rivista
ascoltare la musica
A che ora? Alle...
due e dieci ALLE
ventidue e trenta
diciotto e venti
16
ventitré
Żeby powiedzieć, o której godzinie coś się wydarza, używamy przyimka ALLE… Jeśli chcemy dodać minuty, mówimy: ALLE… E + liczba minut. To proste!
Zapytaj koleżankę lub kolegę z ławki, o której godzinie wykonuje różne codzienne czynności. Modello: A che ora riordini la camera?
W pytaniu użyjesz formy czasownika z końcówką -i. Gdy odpowiadasz, końcówką czasownika zawsze jest -o! Łatwo zapamiętać, prawda?
Giocare, prendere
A CALCIO A PALLA
AL COMPUTER
! 38
riordinare la camera
We Włoszech używamy systemu 24-godzinnego, tak jak w Polsce. Mówimy: jest 2.00 lub 14.00. Możemy też doprecyzować porę dnia: Sono le due di notte / di pomeriggio.
diciannove
tre
W języku włoskim „uczyć się” nie jest czasownikiem zwrotnym!
PRENDERE A TENNIS
GIOCARE
A NASCONDINO
SUONARE = grać na instrumencie muzycznym IL SUONO = dźwięk
IL BICCHIERE
L’AUTOBUS
UN CAFFÈ
3
Una tipica giornata Le giornate tipiche
17
Jak wygląda typowy dzień włoskiej gimnazjalistki? Uzupełnij tekst odpowiednimi formami czasowników podanych w nawiasach. Carla (svegliarsi) 1 alle 7.00. Subito (lavarsi) 2 i denti, (lavarsi) 3 i capelli e (vestirsi) 4 . Come molti italiani non (fare) 5 colazione a casa. Carla (mangiare) 6 al bar, vicino a casa sua. Di solito (prendere) 7 una tazza di cioccolata e un cornetto. Dopo (prendere) 8 il metrò per andare a scuola. Alle 14.00 (tornare) 9 a casa per pranzare con i genitori. Poi ha le lezioni di ballo o (incontrarsi) 10 con gli amici. Alle 19.30 (cenare) 11 con tutta la famiglia. Dopo (studiare) 12 e alle 23.00 (addormentarsi) 13 .
18
19
P osłuchaj nagrania i dopasuj wypowiedzi do zdjęć. Uwaga! Jedno ze zdjęć nie pasuje do żadnego nagrania. il giocatore di calcio la cantante
l’attore
la mamma di tre figlie
La mia giornata non è molto intensa. Mi sveglio alle 8 e faccio colazione. Poi ho l’allenamento allo stadio e torno a casa stanco morto. La sera mi incontro con gli amici della squadra.
1
La mia giornata è organizzata molto bene! Mi sveglio alle 6 e ho sempre molte cose da fare. Prima preparo la colazione per i bambini. Poi riordino la casa. Quando tutti ritornano a casa, preparo il pranzo e dopo la cena. Solo la sera ho un po’ di tempo libero per me.
2
La mattina per me è un disastro! Io odio la sveglia! Prendo un caffè e dopo comincio la giornata... Mi preparo per una sessione fotografica e poi recito in un film. Dopo il lavoro di solito mi incontro con gli amici per andare alle feste!
3
Przeczytaj teksty i wybierz ten, który podoba Ci się najbardziej. Przedstaw dzień wybranej osoby, przekształcając tekst: zmień formy czasowników i pamiętaj o użyciu zaimków LUI lub LEI.
19
A jak wygląda Twój dzień? Opisz go w swoim zeszycie w 30 słowach. Możesz wykorzystać podane poniżej wyrażenia. Następnie przeczytaj opis koleżanki lub kolegi z ławki. Znajdźcie różnice! La mia giornata è... Mi sveglio alle... Mi alzo... A colazione mangio... Dopo vado...
Prendo l'autobus... Dopo la scuola... Il pomeriggio... La sera... Vado a dormire alle...
39
3
Una tipica giornata
Pronunciamo bene
20
20
Wymowa ‘SC’
N arysuj w zeszycie tabelkę według wzoru. Każda cyfra oznacza jeden wyraz. Wysłuchaj nagrania i zaznacz cyfrę krzyżykiem, gdy usłyszysz spółgłoskę [sz]. 1
2
3
4
5
6
Teraz już wiem, że literki SC w sylabach sca, sco, scu + schi, sche czyta się tak, jak polskie ‘sk’, np. w wyrazie scarpa (but). Tak samo przeczytam: scuola, schermo (ekran).
21
21
7
A w sylabach sci, sce czyta się tak, jak polskie ‘sz’, np. w wyrazie sciarpa (szalik). Tak samo przeczytam: scimmia (małpka), scivolare (poślizgnąć się).
Posłuchaj nagrania, śledząc wzrokiem niżej zapisane wyrazy. Następnie przepisz je do zeszytu i pogrupuj w tabeli według podanego wzoru.
scintilla • scuro • sci • sciocco • scivolo • scatola • schema • scolaro • scelta • sciarpa • sconto • scena • schiaffo • scendere • scarpa
22
scarpa...
Słyszę ‘sz’:
sciarpa...
W każdym podpunkcie wskaż wyraz, w którym podkreśloną sylabę wymawia się inaczej niż w pozostałych wyrazach. a) b) c) d)
40
Słyszę ‘sk’:
piccolo, polacco, cinema, giocare dialogo, Perugia, mangiare, giusto sci, scuola, scolaro, maschera cena, chitarra, musica, computer
Una tipica giornata
3
So già...
...czyli co juz potrafie!
 krótko opisać swój dzień: Mi sveglio alle 7.00, mi lavo i denti, mangio un panino a colazione. Alle 8.00 sono a scuola. Dopo le lezioni torno a casa, pranzo e gioco al computer. Di sera tardi mi metto il pigiama e dormo fino alle 7.00.  zapytać, jak wygląda dzień mojej koleżanki, mojego kolegi: A che ora ti svegli? A che ora si sveglia Adèle? Dopo ti alzi subito o resti ancora a letto? Dopo la scuola giochi a calcio? Qual è il tuo giorno della settimana preferito?  powiedzieć, o której godzinie wykonuję jakąś czynność: Mi sveglio alle 7.00. Alle 22.00 sono a letto. Ho la lezione d’italiano alle 16.00.  powiedzieć, co robię w czasie wolnym po szkole, w jaki dzień tygodnia: Lunedì dopo la scuola ho la lezione di chitarra. Martedì gioco a calcio. Sabato gioco a palla con gli amici. Domenica ascolto la musica.  nazwać czynności dnia codziennego: svegliarsi, lavarsi i denti, vestirsi, mangiare il panino, prendere l’autobus, andare a scuola, tornare a casa, guardare la TV, pranzare, cenare, giocare (a calcio, al computer, a palla, a nascondino), ascoltare la musica, accendere il computer, avere la lezione di chitarra
!
jeść śniadanie = FARE COLAZIONE jeść obiad = PRANZARE jeść kolację = CENARE  wymienić nazwy dni tygodnia: lunedì, martedì, mercoledì, giovedì, venerdì, sabato, domenica  liczyć od 21 do 30: 21
22
23
24
25
ventuno
ventidue
ventitré
ventiquattro
venticinque
26
27
28
29
30
ventisei
ventisette
ventotto
ventinove
trenta
 odmienić czasowniki regularne zakończone na -ARE, -ERE i -IRE w liczbie pojedynczej, jak np.: MANGIARE: io mangio, tu mangi, lui / lei mangia (un panino) PRENDERE: io prendo, tu prendi, lui / lei prende (l’autobus) DORMIRE: io dormo, tu dormi, lui / lei dorme (fino alle 7.00)  odmienić regularne czasowniki zwrotne w liczbie pojedynczej: SVEGLIARSI: io mi sveglio, tu ti svegli, lui / lei si sveglia (alle 7.00 di mattina) METTERSI: io mi metto, tu ti metti, lui / lei si mette (il pigiama) VESTIRSI: io mi vesto / tu ti vesti, lui / lei si veste (velocemente)  rozpoznać wyrazy, które w wymowie zawierają dźwięki podobne do polskiego ‘sz’ lub ‘sk’: sciarpa, sciocco, scena, ale scarpa, scuola, schermo
41
3
Una tipica giornata
Fai una piccola prova!
23
Wskaż właściwą odpowiedź. 1. A che ora ti svegli? a) Io mi vesto alle 7.00.
b) Io mi sveglio alle 7.00. c) Io dormo alle 7.00.
2. E dopo la scuola giochi a calcio? a) No, non gioco a calcio. b) No, non giochi a calcio. c) No, non gioca a calcio. Riposo. Riposi. Riposa. 3. Cosa mangia Tomek di solito a colazione? a) il panino b) la pizza
c) gli spaghetti
4. Come si dice in italiano “myć zęby”? a) lavare i capelli b) lavarsi i denti
c) lavare il pigiama
5. Tomek ha le lezioni d’italiano alle sedici. (Wskaż, która godzina jest wymieniona w tym zdaniu.) a) 17.00 b) 18.00 c) 16.00 6. Come si dice in italiano “środa”? a) mercoledì b) giovedì
24
c) martedì
Uzupełnij tekst brakującymi rzeczownikami. Ich pierwsze litery zostały już podane. Liczba kwadracików odpowiada liczbie brakujących liter. Mi chiamo Paula, sono s di Madrid. A a Perugia. La mia tipica giornata è molto normale. Mi sveglio alle 7. Resto a l ancora per 10 minuti. Dopo, mi alzo, mi lavo id e mi vesto. A colazione mangio il l con i cereali. Alle 7 e 40 prendo l’a per andare a s . Dopo le lezioni torno a c , pranzo e guardo un po’ la TV. Alle 18 ho la l di chitarra. Alle 22 mi metto il p e a nanna!
25
O to wykres, na którym Tomek przedstawił swoje codzienne czynności. W małych grupach przygotujcie podobny wykres. Możecie również dodać inne czynności. Następnie porównajcie wyniki z pozostałymi grupami. Czy lubicie to samo?
Najbardziej lubię andare a scuola
42
Lubię umiarkowanie mangiare la pizza
lavarsi i denti
ascoltare la musica
Nie znoszę!
svegliarsi alle 7.00
dormire molto
guardare la TV