Redakcja: Magdalena Tomkowska Redakcja techniczna: Usługi Informatyczne KELO Ilustracje: Agata Półtorak Projekt okładki: Donat Supiński © Copyright by Wydawnictwo Harmonia © Copyright by Barbara Zakrzewska
Redakcja i Biuro Handlowe: 80–283 Gdańsk, ul. Szczodra 6 tel. 58 348 09 50, 58 348 09 51 fax 58 348 09 00 e-mail: harmonia@harmonia.edu.pl
Szczegółowe informacje o naszych publikacjach: www.harmonia.edu.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone. Zarówno cała publikacja, jak i jakakolwiek jej część nie może być przedrukowywana ani reprodukowana – mechanicznie, elektronicznie lub w jakikolwiek inny sposób, z kserokopiowaniem i odtwarzaniem w środkach masowego przekazu włącznie – bez pisemnej zgody Wydawnictwa Harmonia.
ISBN 978-83-7134-293-6 Gdańsk 2010 – Wydanie II
SPIS TREŚCI
Weź czytanie w swoje ręce! .......................................................................................................................
5
CZĘŚĆ I List do ucznia ................................................................................................................................................. 6 Książka do lamusa?… .................................................................................................................................. 7 Czy wiesz, że… .............................................................................................................................................. 8 Krótko o czytaniu .......................................................................................................................................... 9 List do Rodziców ........................................................................................................................................... 10
CZĘŚĆ II CZYTANIE TRENINGOWE. ĆWICZENIA Rozdział 1 Czytanie wyrazów z sylabami dwuliterowymi ................................................................................... 12 Rozdział 2 Czytanie wyrazów z podobnymi sylabami .......................................................................................... 18 Rozdział 3 Czytanie wyrazów o podobnym obrazie graficznym ...................................................................... 22 Rozdział 4 Czytanie wyrazów o zróżnicowanym wyglądzie graficznym ........................................................ 29 Rozdział 5 Czytanie wyrazów z lukami. Brak samogłosek ................................................................................... 36 Rozdział 6 Czytanie wyrazów z lukami. Brak spółgłosek ..................................................................................... 66 Rozdział 7 Czytanie wyrazów mających podobny początek lub koniec (aliteracje i rymy) ..................... 80 Rozdział 8 Czytanie treningowe wyrazów z układami literowymi w normalnym i odwróconym porządku ............................................................................................................................ 90 Rozdział 9 Czytanie wyrazów z grupami spółgłoskowymi ................................................................................. 97 Rozdział 10 Czytanie wyrazów mających ł–t z usuniętymi elementami literowymi .................................... 105 Rozdział 11 Czytanie wyrazów z dwuznakami .......................................................................................................... 108 Rozdział 12 Czytanie wyrazów ze zmiękczeniami .................................................................................................... 123 Zakończenie .................................................................................................................................................... 135 3
4
Weź czytanie w swoje ręce! Nie wiem, w której jesteś klasie. Może w początkowej, a może w starszej. Może już kończysz szkołę podstawową. To nieważne, na jakim etapie nauczania jesteś. Ważne – jak czytasz. Czy jesteś zadowolony ze swego czytania? Czy czytasz szybko i ze zrozumieniem? Czy czytasz dobrze i uczysz się dobrze? Jeśli tak nie jest, jeśli z czytaniem masz trudności, ktoś starszy musi ci pomagać, to weź od zaraz czytanie w swoje ręce! Przewodnikiem i przyjacielem w tej pracy będzie książka, którą napisałam z myślą o tobie, twojej nauce i przyszłości: 3, 2, 1, 0... Start! Czytanie treningowe. To czytanie, które polubisz, inne niż w szkole. Zamiast czytania w dowolnym tempie – czytanie na czas. Zamiast czytania dowolnie długich tekstów – czytanie krótkich list wyrazowych. Zamiast porażki w czytaniu – czytanie z sukcesem! Czytanie treningowe to czytanie dla ambitnych. Dla tych, którzy chcą, by ich życie było ciekawe i piękne. A więc czytanie dla ciebie. Nie tylko ty masz kłopoty z czytaniem. Musisz wiedzieć, że w Polsce – zgodnie z badaniami naukowymi – kilkanaście procent dzieci i młodzieży niemających wad wzroku i słuchu, często bardzo inteligentnych, nie może opanować umiejętności czytania i pisania, ucząc się metodami obowiązującymi w szkole.
5
CZĘŚĆ I List do ucznia Witaj! „3, 2, 1, 0... Start!” – z pewnością to zawołanie jest ci dobrze znane. Słyszysz je na olimpiadach i igrzyskach sportowych. To sygnał dla zawodnika, by wyruszył po zwycięstwo. „3, 2, 1, 0... Start!” ciebie także dotyczy, gdy uczestniczysz w szkolnych zawodach sportowych. W grupie kolegów zmagasz się ze swoimi słabościami, by godnie reprezentować drużynę. „3, 2, 1, 0... Start!” to zawołanie, które towarzyszyć ci będzie w czytaniu treningowym. Bo czytanie treningowe ma charakter sportowy. Każdy przedstawiony zestaw około 20 wyrazów będziesz głośno czytać dwa razy. Tym czytaniem będziesz sam kierować. Nastawisz stoper lub spojrzysz na zegarek z sekundnikiem i zaczniesz czytać. Gdy skończysz, zatrzymasz stoper lub ponownie spojrzysz na zegarek. Uzyskany czas wpiszesz na tablicy wyników na końcu zadania. Następnie wykonasz ćwiczenia i ponownie przeczytasz wyrazy, mierząc czas. Jeśli czas drugiego czytania będzie krótszy od czasu pierwszego czytania, wpiszesz „+” w rubryce „poprawa”. Jeśli nie zmniejszy się, wpiszesz „+” w rubryce „brak poprawy”. Będzie to za każdym razem rzetelny sprawdzian twoich postępów. Ważne jest, co ci teraz powiem! Żebyś uzyskał jak najwięcej korzyści z przygotowanych dla ciebie zestawów treningowych, jednego dnia wykonaj tylko jedno ćwiczenie. Każde ćwiczenie treningowe składa się z kilku poleceń – krótszych bądź dłuższych. Będziesz więc jednego dnia pracował krócej, drugiego dłużej. Nie dziel dłuższego ćwiczenia na części. Zatracisz przez to jego wartość służącą rozwojowi twoich zdolności niezbędnych w nauce – nie tylko w nauce czytania. A więc pamiętaj: jedno ćwiczenie jednego dnia, aż do ukończenia całego cyklu zestawów treningowych. Wykonaj w przedstawionej kolejności wszystkie ćwiczenia. Nawet te, które wydadzą ci się zbyt łatwe. W wyrazach z kropkami tworzącymi listy wyrazów nie wpisuj liter, chyba że specjalnie cię o to poproszę.
6
Książka do lamusa?... Jak wiesz, współczesna technika spowodowała rewolucję w sferze sposobów przekazywania informacji między ludźmi. Dzięki elektronice mamy środki przekazu, które przenoszą informacje niewspółmiernie szybciej i efektywniej niż drukowane kartki książki. Na przykład za pomocą telewizji możemy wizualnie śledzić wydarzenia w tej samej chwili, w której się one odbywają, czyli na żywo. Wszystko więc – zdawać by się mogło – przemawia za tym, że książka przeżywa oczywisty kryzys. Czyli książka do lamusa?... Mimo olbrzymiego postępu w dziedzinie elektronicznej komunikacji książka nadal jest najważniejszym na świecie medium w zakresie rejestrowania i przekazywania wiedzy w sposób ścisły i usystematyzowany. W porównaniu z radiem, telewizją, kinem i Internetem ma swoje niepowtarzalne walory. Dzięki książce możesz: – czytać w danej chwili to, co chcesz, – wybrać sobie miejsce, czas i sposób czytania, jaki ci najbardziej odpowiada, – kilka razy przeczytać to, co cię zainteresowało, – kolorystycznie zaznaczyć w tekście to, co trzeba zapamiętać, do czego warto jeszcze wrócić, by na nowo przemyśleć i lepiej zrozumieć treść, – gromadzić swoje ulubione książki, by do nich po latach powracać i przypominać sobie losy dobrze znanych ci bohaterów. Jak widzisz, czytanie książek jest w najwyższym stopniu czynnością osobistą, zależną od twoich aktualnych potrzeb, zainteresowań, wolnego czasu. Książka dostarcza ciekawych wiadomości i przeżyć. Kształci i wychowuje, ale też bawi.
7
Czy wiesz, że… Czy wiesz, że... ...podczas czytania twoje oko wykonuje aż trzy rodzaje różnych ruchów: – ruch postępowy – od lewej do prawej strony wzdłuż linii czytanego tekstu, – ruch zwrotny – od końca jednej linii do początku następnej; te dwa ruchy występują w prawidłowym czytaniu, – ruch wsteczny, który umożliwia powrót do tego, co już zostało przeczytane. Jest ci on potrzebny wtedy, gdy źle przeczytałeś i nie wszystko dobrze zrozumiałeś. Ruch wsteczny oczywiście opóźnia czytanie, ale daje ci szansę, żebyś je poprawił. Czy wiesz, że... ...ruch oczu przy czytaniu nie jest równomierny, lecz dokonuje się skokami. Między skokami są przerwy. Właściwe czytanie odbywa się w czasie owych pauz. Im przerwy spoczynkowe są dłuższe, tym czytanie jest szybsze i sprawniejsze, bo więcej treści zostało spostrzeżonych. Wiesz już teraz, jak odpowiedzialną i precyzyjną rolę spełniają oczy przy czytaniu. Ale musisz też wiedzieć, że oczy tylko patrzą, a czyta mózg. Bo w mózgu dokonuje się główna, skomplikowana praca związana z czytaniem.
8
Krótko o czytaniu Czytanie, które niebawem dobrze opanujesz, jest umiejętnością bardzo skomplikowaną. Niektórzy mówią nawet, że czytanie jest sztuką. Żeby sprawnie czytać, trzeba znać bezbłędnie wszystkie litery, a niektóre są do siebie bardzo podobne (np. m – n, l – t – ł, b – d). Trzeba wszystkie głoski prawidłowo wybrzmiewać, szybko i bezbłędnie scalać w sylaby, wyrazy, zdania. Wszystko to zrozumieć i zapamiętać. Trzeba cały tekst pięknie, z właściwą dykcją i interpunkcją przeczytać, żeby można go było słuchać z zaciekawieniem. Z pewnością opanujesz sztukę czytania, bo pomogą ci w tym: – twoja inteligencja, prawidłowe logiczne myślenie, które ułatwi ci zrozumienie tego, co przeczytałeś, – twoje dokładne spostrzeganie liter, – twoje poprawne różnicowanie głosek, – twoja dobra pamięć i umiejętność skupienia uwagi, – no i wreszcie – twoja ciekawość poznania tego, co nowe. Ona będzie motorem do czytania, które wzbogaci twoje zainteresowania i rozwinie zdolności.
9