Opracowanie: Arkadiusz Maćkowiak Redakcja: Magdalena Hinz Opracowanie graficzne: Grzegorz Janik Projekt okładki: Sandra Dudek Zdjęcia: Fotolia.com; Wikipedia.pl
© Copyright by Wydawnictwo Harmonia, 2011
Redakcja i Biuro Handlowe:
80-283 Gdańsk, ul. Szczodra 6 tel. 58 348 09 50, 58 348 09 51 fax 58 348 09 00 e-mail: harmonia@harmonia.edu.pl
Szczegółowe informacje o naszych publikacjach: www.harmonia.edu.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone. Zarówno cała publikacja, jak i jakakolwiek jej część nie może być przedrukowywana ani reprodukowana – mechanicznie, elektronicznie lub w jakikolwiek inny sposób, z kserokopiowaniem i odtwarzaniem w środkach masowego przekazu włącznie – bez pisemnej zgody Wydawnictwa Harmonia.
ISBN 978-83-7134-517-3 Gdańsk 2011 – Wydanie I
Nasza ojczyzna, Polska, leży w Europie. Europa jest jednym z siedmiu kontynentów. Znajduje się w północnej części kuli ziemskiej (zajmuje zaledwie 2% jej powierzchni). Granice Europy są wyznaczone przez: • na północy – Ocean Arktyczny • na wschodzie – znajdujące się w Rosji góry Ural • na południu – Morze Śródziemne i Morze Czarne • na zachodzie – Ocean Atlantycki. W przeważającej części Europa jest terenem nizinnym. Góry znajdują się na południu kontynentu oraz na północy, na Półwyspie Skandynawskim. Najwyższe z nich są Alpy. Przez Europę przepływa wiele rzek, jednak w skali światowej nie są one zbyt długie. Najdłuższą rzeką europejską jest rosyjska Wołga. W Rosji również położone jest największe jezioro – Ładoga. W Europie znajduje się 46 państw, z czego trzy: Rosja, Kazachstan i Turcja, leżą częściowo w Europie i częściowo w Azji. W tej książce jest przedstawionych 38 krajów. Na liście tej nie ma Kazachstanu i Turcji, gdyż tylko niewielka część ich terytorium znajduje się na naszym kontynencie, oraz kilku najmniejszych: Andory, Monako, Liechtensteinu, Malty, San Marino i Watykanu. Nie uwzględniono również Kosowa – państwa, które jest uznawane za niepodległe tylko przez niektóre kraje. Opis każdego państwa zawiera między innymi położenie, ukształtowanie terenu, stolicę, liczbę i nazwę mieszkańców, język urzędowy, zabytki, atrakcje turystyczne, ciekawostki, a także informację, czy dane państwo należy do Unii Europejskiej. Na podstawie takiej notatki dziecko odpowiada na pytania, a także wypełnia tabelkę z podstawowymi danymi. Poza tym koloruje flagę oraz fragment mapy z krajem i jego sąsiadami. Gdy pozna już całą Europę, może rozwiązać znajdujące się na końcu książki zadania. Dla ułatwienia może korzystać z atlasu.
3
ALBANIA Oznaczenie literowe samochodów MNE
Stolica Kosowo
Język MK
AL GR
Liczba mieszkańców Nazwa mieszkańca kraju Nazwa mieszkanki kraju Członek Unii Europejskiej
Albania to niewielki kraj leżący na Półwyspie Bałkańskim, nad Morzem Adriatyckim i Morzem Jońskim. Większość tego kraju pokrywają wysokie góry. Jedynie w zachodniej części ciągnie się pas nizinny. Albania jest jednym z najbiedniejszych państw europejskich, ponieważ przez wiele lat rządzili nią komuniści, którzy izolowali ją od reszty świata. Stolicą kraju jest jedyne większe miasto – Tirana. Ponad połowa mieszkańców żyje na wsi. W Albanii mieszkają ponad trzy miliony Albańczyków i Albanek. Mówią oni po albańsku. Jest to bardzo stary naród zamieszkujący te ziemie od kilku tysięcy lat. Najsłynniejszą Albanką była Matka Teresa z Kalkuty. Samochody albańskie mają oznaczenie AL. Albania nie należy do Unii Europejskiej. 1. Gdzie leży Albania? 2. Jaki krajobraz jest najczęściej spotykany w Albanii? 3. Od jak dawna Albańczycy zamieszkują swoją ziemię? 4. Najbardziej znaną na świecie Albanką była zakonnica opiekująca się ludźmi chorymi i bezdomnymi w Kalkucie w Indiach. Jak się nazywała? Pokoloruj flagę Albanii: • dwugłowego orła – na czarno • tło, czyli pozostałą część – na czerwono Pokoloruj Albanię na czerwono, a jej sąsiadów: • Czarnogórę (oznaczoną literami MNE) – na niebiesko • Kosowo – na fioletowo • Macedonię (oznaczoną literami MK) – na żółto • Grecję (oznaczoną literami GR) – na zielono
4
AUSTRIA Oznaczenie literowe samochodów D
Stolica CZ
A
CH
I
SLO
Język SK H
Liczba mieszkańców Nazwa mieszkańca kraju Nazwa mieszkanki kraju Członek Unii Europejskiej
Austria leży w środkowej Europie, na południe od Niemiec i Czech. Ponad połowę powierzchni kraju zajmują bardzo wysokie góry Alpy. Jest w nich bardzo dużo hoteli, wyciągów narciarskich i atrakcji turystycznych. Dlatego też chętnie przyjeżdżają tam turyści, a zwłaszcza narciarze w czasie zimy. Stolicą Austrii jest Wiedeń, przez który przepływa rzeka Dunaj. W Wiedniu mieszkał kiedyś cesarz, który rządził znaczną częścią środkowej Europy. Na dworze cesarskim grywał przez pewien czas najsłynniejszy kompozytor austriacki Wolfgang Amadeusz Mozart. W Austrii mieszka ponad osiem milionów ludzi. Mieszkańców tego państwa nazywamy Austriakami, a mieszkanki – Austriaczkami. Austriacy mówią po niemiecku. Samochody austriackie oznaczone są literą A i flagą Unii Europejskiej, co oznacza, że kraj ten należy do Unii. 1. Jak się nazywają góry położone w Austrii? 2. Kto i dlaczego upodobał sobie te góry w okresie zimowym? 3. Jak się nazywa rzeka przepływająca przez Wiedeń? 4. Kto był najsłynniejszym kompozytorem (muzykiem) austriackim? Pokoloruj flagę Austrii: • górny i dolny pas – na czerwono • środkowy pas zostaw niepokolorowany, czyli biały Pokoloruj Austrię na czerwono, a jej sąsiadów: • Niemcy (oznaczone literą D) – na żółto • Czechy (oznaczone literami CZ) – na niebiesko • Słowację (oznaczoną literami SK) – na brązowo • Węgry (oznaczone literą H) – na zielono • Słowenię (oznaczoną literami SLO) – na fioletowo • Włochy (oznaczone literą I) – na pomarańczowo • Szwajcarię (oznaczoną literami CH ) – na różowo 5
BELGIA Oznaczenie literowe samochodów Stolica NL B
Język D
L F
Liczba mieszkańców Nazwa mieszkańca kraju Nazwa mieszkanki kraju Członek Unii Europejskiej
Belgia jest niewielkim państwem usytuowanym między Francją, Holandią a Niemcami, mającym dostęp do Morza Północnego. Ani pod względem kulturowym, ani językowym nie jest to jeden kraj, ale co najmniej dwa: Flandria położona na północy i Walonia znajdująca się na południu. W Belgii są trzy języki urzędowe: niderlandzki, francuski i niemiecki. Głową państwa jest król. Belgię zamieszkuje ponad 10 milionów ludzi. Mieszkańca tego kraju nazywamy Belgiem, a mieszkankę – Belgijką. Stolicą Belgii jest Bruksela. Ze względu na to, że w mieście tym znajduje się dużo urzędów unijnych, uważane jest ono również za stolicę Unii Europejskiej. Każdy, kto był w Brukseli, widział zapewne słynną fontannę w kształcie siusiającego chłopca. Belgijskie samochody na tablicach rejestracyjnych mają literę B i flagę Unii Europejskiej. 1. Jak nazywają się dwa główne regiony Belgii? 2. Jakie są w Belgii języki urzędowe? 3. Jaki słynny zabytek znajduje się w Brukseli? 4. Dlaczego Bruksela uważana jest za stolicę Unii Europejskiej? Pokoloruj flagę Belgii: • pas z lewej strony – na czarno • pas środkowy – na żółto • pas z prawej strony – na czerwono Pokoloruj Belgię na czerwono, a jej sąsiadów: • Holandię (oznaczoną literami NL) – na zielono • Niemcy (oznaczone literą D) – na żółto • Luksemburg (oznaczony literą L) – na fioletowo • Francję (oznaczoną literą F) – na niebiesko
6
BIAŁORUŚ Oznaczenie literowe samochodów LV
RUS
LT BY
Stolica Język Liczba mieszkańców Nazwa mieszkańca kraju
PL UA
Nazwa mieszkanki kraju Członek Unii Europejskiej
Białoruś to średniej wielkości państwo znajdujące się w Europie Wschodniej. Kiedyś należało do Związku Radzieckiego, niepodległość uzyskało w 1991 roku. Kraj zamieszkiwany jest przez Białorusinów i Białorusinki. Liczba mieszkańców wynosi ponad dziewięć milionów. Obowiązują tu dwa języki urzędowe: białoruski i rosyjski. Stolicą jest Mińsk. Białoruś jest krajem nizinnym, pozbawionym pasm górskich i dostępu do morza, ale za to bardzo zasobnym w wodę. Największe rzeki tego kraju to Berezyna, Prypeć, Niemen i Dniepr. W Białorusi znajduje się też wiele jezior i bagien. Ciekawostkę stanowi fakt, że na terenie Białorusi urodziło się wielu słynnych Polaków, m.in. Adam Mickiewicz i Tadeusz Kościuszko. Białorusini nie należą do Unii Europejskiej. Tablice rejestracyjne samochodów jeżdżących w tym państwie mają kod literowy BY. 1. W jakiej części Europy leży Białoruś? 2. Wymień trzy rzeki, które przepływają przez kraj Białorusinów. 3. Do jakiego państwa należały tereny Białorusi? 4. Jacy słynni Polacy urodzili się na Białorusi? Pokoloruj flagę Białorusi: • górny pas – na czerwono • dolny pas – na zielono Pokoloruj Białoruś na czerwono, a jej sąsiadów: • Rosję (oznaczoną literami RUS) – na niebiesko • Ukrainę (oznaczoną literami UA) – na brązowo • Polskę (oznaczoną literami PL) – na fioletowo • Litwę (oznaczoną literami LT) – na zielono • Łotwę (oznaczoną literami LV) – na pomarańczowo
7
BOŚNIA I HERCEGOWINA Oznaczenie literowe samochodów Stolica
HR
Język BIH
SRB MNE
Liczba mieszkańców Nazwa mieszkańca kraju Nazwa mieszkanki kraju Członek Unii Europejskiej
Bośnia i Hercegowina powstała w 1992 roku w wyniku rozpadu Jugosławii. Położona jest w południowo-wschodniej Europie, na Bałkanach. Jest to mały, górzysty kraj posiadający dostęp do Morza Adriatyckiego. Stolicą państwa jest Sarajewo – miasto, którego duża część położona jest na stromych stokach, co decyduje o charakterystycznej zabudowie i układzie ulic. Mieszkańców Bośni i Hercegowiny nazywamy Bośniakami i Bośniaczkami. Jednak narodowościowo jest to bardzo niejednolity kraj, gdyż mieszkają w nim Boszniacy, Chorwaci i Serbowie, którzy przez wiele lat toczyli między sobą wojny. Obecnie na tym terenie jest ich ponad cztery i pół miliona. Języki urzędowe w Bośni i Hercegowinie są trzy: bośniacki, chorwacki i serbski. Bośnia i Hercegowina nie należy do Unii Europejskiej. Na tamtejszych samochodach znajduje się oznaczenie BIH. 1. Czym charakteryzuje się stolica Bośni i Hercegowiny? 2. Jakie narodowości mieszkają w Bośni i Hercegowinie? 3. Jak nazywamy mieszkańców Bośni i Hercegowiny? 4. Do jakiego morza ma dostęp Bośnia i Hercegowina? Pokoloruj flagę Bośni i Hercegowiny: • trójkąt – na żółto • prostokąt i pole po lewej stronie – na niebiesko • gwiazdy – zostaw niepokolorowane Pokoloruj Bośnię i Hercegowinę na czerwono, a jej sąsiadów: • Chorwację (oznaczoną literami HR) – na niebiesko • Serbię (oznaczoną literami SRB) – na zielono • Czarnogórę (oznaczoną literami MNE) – na żółto
8
BUŁGARIA Oznaczenie literowe samochodów
RO
Stolica Język
SRB BG MK
GR
Liczba mieszkańców Nazwa mieszkańca kraju
TR
TR
Nazwa mieszkanki kraju Członek Unii Europejskiej
Bułgaria leży w południowo-wschodniej Europie, na Bałkanach. Ponad połowę powierzchni tego średniej wielkości kraju zajmują tereny wyżynne i górskie. Państwo ma siedem i pół miliona mieszkańców, którzy posługują się językiem bułgarskim. Nazywamy ich Bułgarami i Bułgarkami. Ze względu na dostęp do Morza Czarnego Bułgaria jest często odwiedzana przez turystów. Dwa największe ośrodki turystyczne to Słoneczny Brzeg i Złote Piaski. Stolicą jest Sofia – miasto, które zostało założone przez Rzymian na początku naszej ery. Znajdują się w nim między innymi zabytkowe cerkwie. Bułgaria jest członkiem Unii Europejskiej. Z tego powodu samochody bułgarskie – oprócz swojego kodu literowego BG – oznaczone są flagą Europy. 1. W jakim regionie Europy leży Bułgaria? 2. Jak nazywają się dwa największe kurorty Bułgarii? 3. Do jakiego morza ma dostęp Bułgaria? 4. Kto założył Sofię, stolicę Bułgarii? Pokoloruj flagę Bułgarii: • pas dolny – na czerwono • pas środkowy – na zielono • pas górny – pozostaw niepokolorowany (biały) Pokoloruj Bułgarię na czerwono, a jej sąsiadów: • Turcję (oznaczoną literami TR) – na brązowo • Grecję (oznaczoną literami GR) – na żółto • Macedonię (oznaczoną literami MK) – na niebiesko • Serbię (oznaczoną literami SRB) – na zielono • Rumunię (oznaczoną literami RO) – na fioletowo
9