Redakcja: Renata Gromuł Opracowanie graficzne: eS-De Ilustracje: Fotolia.com Projekt okładki: eS-De
© Copyright by Wydawnictwo Harmonia, 2012
Redakcja i Biuro Handlowe: 80-283 Gdańsk, ul. Szczodra 6 tel. 58 348 09 50, 58 348 09 51 fax 58 348 09 00 e-mail: harmonia@harmonia.edu.pl
Szczegółowe informacje o naszych publikacjach: www.harmonia.edu.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone. Zarówno cała publikacja, jak i jakakolwiek jej część nie może być przedrukowywana ani reprodukowana – mechanicznie, elektronicznie lub w jakikolwiek inny sposób, z kserokopiowaniem i odtwarzaniem w środkach masowego przekazu włącznie – bez pisemnej zgody Wydawnictwa Harmonia. ISBN 978-83-7134-565-4
Gdańsk –
Wydanie I
Wstęp
Nasze emocje
Rozpoznawanie przez dziecko własnych emocji, a także uczuć innych osób jest bardzo ważne dla jego rozwoju. Umiejętność kontrolowania objawów emocji jest znaczącym elementem wychowania i kultury. Istotna też jest świadomość potrzeby ich ujawniania w określonych sytuacjach życiowych. Celem książeczki jest przybliżenie dzieciom zagadnienia emocji w atrakcyjnej, interaktywnej formie. Polega ona na czytaniu dziecku rymowanek i jednoczesnym aktywnym oglądaniu oraz interpretowaniu przez malucha związanych z nimi ilustracji. Może to stanowić dobry wstęp do rozmowy z dzieckiem na temat poszczególnych emocji, a także ich źródeł i przejawów. Niedokończone rysunki twarzy powinny zachęcić dziecko do podejmowania prób samodzielnego, graficznego zobrazowania przejawów emocji wyrażanych mimiką. Książeczka składa się z trzech części. W pierwszej posługując się dla porównania uproszczonymi rysunkami różnych autorów, podano rozmaite sposoby wyrażania podstawowych stanów emocjonalnych, które zostały opisane krótkimi rymowankami. W kilku zdaniach wskazano także typowe okoliczności pojawienia się danego stanu emocjonalnego − komentarz ten można potraktować jako punkt wyjścia do rozmowy z dzieckiem. Zadaniem malucha jest dorysowanie na niedokończonych rysunkach twarzy swojej interpretacji mimiki związanej z omówionym stanem emocjonalnym. W drugiej części w formie rymowanek podano wskazówki na temat możliwych sposobów interpretowania wyglądu poszczególnych elementów twarzy: ust, brwi i oczu. Zadaniem dziecka jest uzupełnienie twarzy o brakujące elementy, tak żeby wyrazić różne rodzaje emocji. Trzecia część zawiera krótkie rymowane historyjki nawiązujące do stanów emocjonalnych, zachowań i nastrojów dwóch postaci: Minki i Zuzi. Historyjki ilustrowane są odpowiednimi ikonkami. Do rymowanek ułożono pytania sprawdzające umiejętność słuchania ze zrozumieniem i pobudzające wyobraźnię dziecka. Zadaniem malucha jest przedstawienie własnej graficznej interpretacji opisanych w historyjce emocji. W przypadku Minki oczy potraktowane są schematycznie − jako kropki lub kreski. Portrety Zuzi z kolei dają możliwość pełniejszego wyrażania emocji za pomocą spojrzenia. W psychologii istnieje wiele definicji pojęcia emocji i uczuć. Granice między tymi definicjami są płynne, a ich zakresy znaczeniowe częściowo się ze sobą pokrywają. W tej książeczce określenia emocje, uczucia, stany emocjonalne używane są często wymiennie i rozumiane w znaczeniu szerokim: jako „stan psychiczny odzwierciedlający stosunek do zdarzeń, do innych ludzi, otaczającego świata i siebie samego”1. Dlatego też obok podstawowych emocji, takich jak: radość, smutek czy gniew, w książce pojawiają się także opisy naszych reakcji, zachowań i cech charakteru, jakie ujawniamy w konkretnych sytuacjach. 1
Warsz awa 2008, s. 1077−1078. Słowni k języka polski ego, oprac. E. Sobol, PWN,
Krążą wokół nas emocje. Tych emocji różnych moc jest. Gdy coś o emocjach wiemy, łatwiej je rozpoznajemy i u siebie, i u innych, więc je wszyscy znać powinni.
4
Emocje Chcesz emocje zauważyć? Przyjrzyj się uważnie twarzy! Głównie elementy trzy: usta, oczy oraz brwi łatwo wygląd swój zmieniają i emocje ujawniają.
5
Zadowolenie Poznać chcesz zadowolenie? Gdy się cieszy ktoś, spojrzenie ma spokojne, pewne siebie, często patrzy się przed siebie. Jego usta rozchylone mogą być i uniesione swe kąciki w górę mają, gdy się w śmiechu wyginają. Humor swój manifestuje i go ukryć nie próbuje przed innymi. Swoją drogą, inni humor popsuć mogą.
Zadowolenie jest przyjemnym uczuciem, jakiego doznajemy, gdy spełniły się nasze pragnienia lub coś nam się udało. Jesteśmy zadowoleni, kiedy dostajemy w prezencie wymarzoną zabawkę, gdy strzelimy gola albo ładnie posprzątamy swój pokój i mama nas pochwali. Odczuwamy wtedy satysfakcję z wykonanego zadania i z dumą pokazujemy swoje zadowolenie − nasza twarz jest pogodna i wywołuje uśmiech na twarzach innych osób z naszego otoczenia. Czasem jednak cieszy nas czyjeś niepowodzenie i wtedy ukrywamy swoje zadowolenie, bo trochę się tego wstydzimy...
6
Zadowolenie Dorysuj dzieciom r贸偶ne zadowolone minki.
? 7
Radość Ktoś, kto powód do radości jakiś ma lub chciałby gości w humor dobry szybko wprawić, lub inaczej ich zabawić, to swą radość okazuje tym, że uśmiech prezentuje wyrazisty i szeroki. Gdy ze śmiechu zrywa boki, że aż mu się trzęsą uszy i w uśmiechu zęby suszy, oczy często ma zmrużone, czasem nawet załzawione. Warto radość okazywać, chociaż krótkotrwała bywa.
Radość jest przeciwieństwem smutku, przyjemnym uczuciem szczęścia i rozbawienia. Wywołuje śmiech, ale z radości można się też popłakać. Powodem radości może być zwycięstwo w zawodach sportowych albo dobra zabawa. Czasem wybuch radości jest reakcją na dobry żart albo nieoczekiwane spotkanie kogoś bardzo lubianego. Źródłem radości może być także sprawienie przyjemności innej osobie, na przykład pomoc w jakimś zadaniu lub podzielenie się zabawkami z kolegą. Kiedy odczuwamy radość, to jesteśmy pełni zapału i optymizmu − czujemy, że możemy góry przenosić.
8
Radość Dorysuj dzieciom różne radosne minki.
?
9