Redakcja: Magdalena Sibila Redakcja techniczna: Katarzyna Preyss-Zacharuk Ilustracje: Małgorzata Kudelska Projekt okładki: Małgorzata Kudelska, Katarzyna Preyss-Zacharuk
© Copyright by Jakub Skrzek © Copyright by Wydawnictwo Harmonia
Redakcja i Biuro Handlowe: 80-283 Gdańsk, ul. Szczodra 6 tel. 58 348 09 50, 58 348 09 51 fax 58 348 09 00 e-mail: harmonia@harmonia.edu.pl
Szczegółowe informacje o naszych publikacjach: www.harmonia.edu.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone. Zarówno cała publikacja, jak i jakakolwiek jej część nie może być przedrukowywana ani reprodukowana – mechanicznie, elektronicznie lub w jakikolwiek inny sposób, z kserokopiowaniem i odtwarzaniem w środkach masowego przekazu włącznie – bez pisemnej zgody Wydawnictwa Harmonia.
ISBN 978-83-7134-339-1 Gdańsk 2011 – Wydanie II
Szanowni Rodzice i Nauczyciele! W trosce o prawidłowy i harmonijny rozwój języka dziecka przekazuję Państwu zestaw materiałów niezbędnych w terapii głoski r. Gwarantem skutecznej pracy logopedycznej jest między innymi taki dobór pomocy, który zainteresuje dziecko oraz nauczyciela. Książka Radosne r. Ćwiczenia wspomagające wywołanie głoski r i ją utrwalające zawiera 60 zabaw przeznaczonych dla dzieci od 4. roku życia. Proponowana pozycja została zaplanowana w taki sposób, aby mogli z niej korzystać zarówno nauczyciele i terapeuci (logopedzi, pedagodzy, psycholodzy), jak i rodzice. Może być wykorzystana w różnych typach pracy: indywidualnej, z zespołami kompensacyjno-korekcyjnymi, w ćwiczeniach prowadzonych przez rodziców pod kierunkiem terapeuty lub podczas terapii grupowej. Rotacyzm to obok seplenienia najczęściej występujące zaburzenie artykulacji u dzieci. Różnorodność przyczyn tej wady i różnorakie jej typy zmuszają do stosowania odmiennych wariantów ćwiczeń w terapii logopedycznej. Książka Radosne r. Ćwiczenia wspomagające wywołanie głoski r i ją utrwalające zawiera pomoce, które mogą zostać wykorzystane w pracy nad mogirotacyzmem (elizją, opuszczeniem), pararotacyzmem (substytucją, zastąpieniem) oraz rotacyzmem właściwym (deformacją). Jak wskazuje podtytuł, wśród zamieszczonych ćwiczeń wyróżnić można dwa ich typy: wspomagające wywołanie głoski r oraz utrwalające ją. Pierwsze zostały zainspirowane ćwiczeniami Genowefy Demel z książki Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola. Pozostałe zadania mają na celu utrwalenie głoski r w izolacji, w pojedynczych sylabach, następnie w nagłosie, śródgłosie i wygłosie wyrazów, a na końcu w zdaniach. Ćwiczenia zostały wzbogacone krótkimi wierszykami, zagadkami, opowiadaniami oraz rysunkami do pokolorowania. Terapię uzupełni i wspomoże Instrukcja obsługi głoski r. Do książki dołączono grę planszową oraz memory. Instrukcje do nich znajdują się na następnej stronie.
Z życzeniami sukcesów w terapii, radości z wykonywanej pracy oraz satysfakcji z jej efektów Autor
INSTRUKCJE DO GIER Gra planszowa
Uczestniczy w niej przynajmniej dwóch graczy. Każdy zawodnik ma swojego pionka. Po rzucie kostką przesuwa pionek o tyle pól, ile oczek na niej wypadnie. Gracz wykonuje ćwiczenie logopedyczne, którego symbol znajduje się na polu. Wygrywa ten, kto pierwszy przekroczy linię mety.
Memory
W grze uczestniczy przynajmniej dwóch graczy. Karty układa się tak, aby symbol ćwiczenia był zakryty. Każdy gracz odkrywa po dwa kartoniki. Jeżeli znajdzie pasujące do siebie symbole, wykonuje ćwiczenie logopedyczne i odkłada karty na bok. Jeżeli wybrane elementy różnią się symbolami – odkłada je z powrotem do gry. Wygrywa gracz, który odkryje więcej par.
Znaczenie symboli: Balonik – naśladujemy jego pękanie „trrrach” Bębenek – gramy na bębenku „rym–cym–cym” Świnka – „chrum, chrum” Wróbelek – „ćwir, ćwir” Wrona – „kra, kra, kra” Dzwoneczek – „drrryn, drrryn” Samochodzik – „brrum, brrum” Kogucik – „kukurrryku” Żarówka –„pstrrryk, pstrrryk” Piesek – „grrrr, grrr” Traktor – „pyr, pyr, pyr” Głoska r – „rrrrrrrr” 4
INSTRUKCJA OBSŁUGI GŁOSKI „R” Przeczytaj uważnie wierszyk, w którym znajdziesz wskazówki, co zrobić ze swoim językiem, aby poprawnie wypowiedzieć głoskę r. Logopeda pokaże ci, gdzie znajduje się „magiczne miejsce”. Powodzenia!
Ten niewielki, ładny rym Na tej karcie wiedzie prym. Każde dziecko, siostra, brat Z tymi słowy ruszy w świat. Magicznego miejsca drzwi – Język tam radośnie tkwi: Trąca, parska, drga, wariuje – I „er” już realizuje! Tu wesoła głoska „er” Rozpromieni ciszy szmer. Mów: drabina, ser, kraina I wesoła jest rodzina. Z „er” wypowiem wszystko już: Ruszać, rozbić, karta, stróż, Car, rolada, kraj, cytryna. Z „er” dzień każdy rozpoczynam.
5
ZAGADKI RAFAŁA Rafał ma dla ciebie zagadkę: zamiast głoski r powstawiał do poniższych wyrazów głoskę d. Przeczytaj te zagadkowe wyrazy, następnie wymień podkreślone d na r i odczytaj słowa, które powstały.
6
TDAWA
T__AWA
TDAMWAJ
T__AMWAJ
TDUDNY
T__UDNY
TDĄBKA
T__ĄBKA
TDUSKAWKA
T__USKAWKA
DDOGA
D__OGA
DDABINA
D__ABINA
PAPUGA MARTA Papuga Marta wypowiada różne dziwne wyrazy. Spróbuj je powtórzyć kilkakrotnie. Pamiętaj, aby wypowiadać zbitki szybko i wyraźnie. Pokoloruj papugę. Miłej zabawy!
te te te te ty ty ty ty tu tu tu tu
teda teda teda tede tede tede tedo tedo tedo
ta ta ta ta da da da da de de de de
tda tda tda tdo tdo tdo tde tde tde
7
KOLEJNA ZABAWA PAPUGI MARTY Papuga Marta ma dla nas następne trudne sylaby. Sprawdź, czy i tym razem poradzisz sobie z ich wypowiadaniem. Pamiętaj o zasadzie dokładnego i szybkiego mówienia. Powodzenia!
bda bda bda
8
bde bde bde bdo bdo bdo bdy bdy bdy
pta pta pta pte pte pte pto pto pto pty pty pty
tre tre tre tro tro tro tra tra tra tru tru tru try try try
dre dre dre dro dro dro dra dra dra dru dru dru dry dry dry
ZAGADKI FIGLARNEGO ROMKA Sprytny Romek usunął głoskę r ze wszystkich wyrazów. Udowodnij, że mimo to potrafisz je rozpoznać. W puste miejsca wstaw r i głośno przeczytaj powstałe wyrazy. Miłej zabawy!
T__AWA
D__OGA
T__AMPKI
WIAT__
ŁOT__
CZA__NY
T__UDNY
D__UK
T__USKAWKA
FUT__O
T__AMWAJ
CYT__YNA
D__ABINA
__OMEK
TO__
TA__KA
TO__T
__AK
K__AN
T__ĄBKA
9
BRAKUJA,CE „R” Figlarny Romek kolejny raz usunął r ze wszystkich wyrazów. Udowodnij, że drugi raz również nie dasz się oszukać i odgadniesz, jakie to nazwy. Miłej zabawy!
10
KOMPUTE__
OKULA__Y
TO__BA
GA__NEK
T__ASA
LEKA__STWO
K__OKODYL
__EGAŁ
P__OSZEK
WIEWIÓ__KA
APA__AT
GITA__A
G__A
P__ANIE
G__AŻYNA
CÓ__KA
A__TU__
K__AINA
MA__TA
__AFAŁ
MA__IA
KA__TKA
KOLO__
KU__CZAK
ZACZAROWANE SYLABY Odszukaj pary takich samych sylab, po czym pokoloruj wskazane kółka tym samym kolorem. Głośno wypowiedz dobrane sylaby. Powodzenia!
11
NADJEŻDŻAJĄCY TRAMWAJ Naśladuj odgłos nadjeżdżającego tramwaju, mówiąc: „tram tram tram”, „trum trum trum”, „trem trem trem”, „trym trym trym”, „trom trom trom”. Pokoloruj rysunek. Jak nazywa się osoba kierująca tramwajem? Miłej zabawy!
tram tram tram trum trum trum trem trem trem trym trym trym
12
RADIOWE RYTMY Naśladuj odgłosy zaczarowanego radia. Powtórz je bardzo starannie. Pokoloruj radio. Powodzenia!
tra la la la la tre le le le le tro lo lo lo lo tru lu lu lu lu try ly ly ly ly
tra tre tro tru try tro tra tro try
dra dre dro dru dre dry dry tra tre tre dry tro
13
Spis treści
68
Wstęp
3
Instrukcje do gier
4
Mały trębacz
34
Instrukcja obsługi głoski r
5
Groźny wilk
36
Zagadki Rafała
6
Samochód pradziadka
37
Papuga Marta
7
Brakujące wyrazy
38
Kolejna zabawa papugi Marty
8
O jaki wyraz chodzi?
39
Zagadki figlarnego Romka
9
Rysunkowe zagadki
40
Brakujące r
10
Zegar pradziada
41
Zaczarowane sylaby
11
Nazwy zawodów
42
Nadjeżdżający tramwaj
12
Trudne zagadki
43
Radiowe rytmy
13
Supermarket
46
Bałagan stonogi Berty
14
Stragan pełen świeżych warzyw i owoców 47
Rybia rodzina
15
Rozśpiewany kogut
48
Zagadki Piotra
16
Komórka babci Grażynki
49
Rozcięte wyrazy
17
Prezenty urodzinowe
50
Pękające baloniki
18
Jaśniejące żarówki
51
Telefon komórkowy Krysi
19
Kolorowe kredki
52
Zaczarowane wyrazy
20
Strój Zorro
53
Świnka Renata
21
W garderobie Marianny i Mariana
54
Gramy na werbelku
22
Szczotkowanie zębów
55
Atrament i kreda
23
Telewizor
56
Rodzina wróbelka Roberta
24
Trener Romka
57
Czarna wrona i ziarenka
25
Pracowite mrówki
58
Dzwoneczek
26
Urwane zdania
59
Słoniowa trąba
27
Zagadkowe wyrazy
60
Pranie
28
W ogródku Róży
61
Ulubione zwierzę Artura
29
Ulubione potrawy Piotra
62
Parasol
30
Rudy drwal rąbie drwa
63
Organy Rozalii
31
Przepyszne kremy
64
Frykasy
32
Krem do twarzy
65
Regał Franka
33
Piotr w Krainie Radości
66