Rymowanki powtarzanki

Redakcja: Ewa Staszkiewicz Redakcja techniczna: Witold Preyss Ilustracje: Lidia Nowak-Chomicz Projekt okładki: Lidia Nowak-Chomicz © Copyright by Wydawnictwo Harmonia, 2012

Redakcja i Biuro Handlowe:

80-283 Gdańsk, ul. Szczodra 6 tel: 58 348 09 50, 58 348 09 51 fax: 58 348 09 00 e-mail: harmonia@harmonia.edu.pl

Szczegółowe informacje o naszych publikacjach: www.harmonia.edu.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. Zarówno cała publikacja, jak i jakakolwiek jej część nie może być przedrukowywana ani reprodukowana – mechanicznie, elektronicznie lub w jakikolwiek inny sposób, z kserokopiowaniem i odtwarzaniem w środkach masowego przekazu włącznie – bez pisemnej zgody Wydawnictwa Harmonia.

Książka, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.

Szanujmy cudzą własność i prawo.

Więcej na www.legalnakultura.pl Polska Izba Książki

ISBN 978-83-7134-648-4 Gdańsk 2013 – Wydanie I

Rymowanki powtarzanki – podobnie jak teksty piosenek w naszej poprzedniej książeczce zatytułowanej Piosenkowe zabawy dla dzieci – nawiązują w swej formie do znanej idei, którą można odnaleźć w wielu tradycyjnych, lubianych przez dzieci wierszach i piosenkach. Większość z nas zna utwory zaczynające się od wersów: Miała baba koguta, W poniedziałek rano kosiliśmy siano, Gdzieżeś ty bywał, czarny baranie?, Stary niedźwiedź mocno śpi.

Mało jest niestety rymowanek tego typu napisanych współczesnym językiem, a jeszcze mniej takich, które poza rozwijaniem poczucia rytmu i rymu spełniają jakieś dodatkowe funkcje edukacyjne. Rymowanki powtarzanki łączą w sobie wszystkie te cechy.

Wierszyki obejmują trzy kręgi tematyczne: emocje, relacje i pogodę. Dziecko słuchając każdej rymowanki, zauważa, że jej zwrotki są zbudowane analogicznie, mają wspólny motyw, niosą podobne przesłanie lub zawierają informacje o tym samym charakterze. Dzięki temu maluch jest lepiej przygotowany do wysłuchania i zrozumienia każdej kolejnej zwrotki. Taka rymowanka nie wymaga od niego wielkiego skupienia i pamiętania rozbitej na kilka zwrotek fabuły, a mimo to dziecko słucha jej z zainteresowaniem, bo jest ciekawe, czym kolejna zwrotka będzie się różniła od poprzedniej.

Rymowanki mają intencjonalnie prostą, niekiedy banalną formę i często równie banalne rymy, ale dzięki temu dzieci dobrze je rozumieją i łatwo mogą nauczyć się ich na pamięć. Taka forma pozwala na wykorzystanie naturalnych mechanizmów poznawczych – łatwiej jest przyswajać i zapamiętywać nowe słowa (a także związki między nimi i kontekst, w jakim mogą być użyte), jeżeli pojawiają się w grupach powiązanych tematycznie lub znaczeniowo. Elementami odróżniającymi poszczególne zwrotki rymowanek są przeważnie określenia z tej samej grupy tematycznej, ich synonimy lub wyrażenia czy związki frazeologiczne o podobnym znaczeniu.

Poszczególne rymowanki celowo zostały oparte na różnych schematach rytmicznych, aby nie przyzwyczajać dziecka do jednego, wybranego.

Klucz, według którego ustalono liczbę sylab w każdym wersie i schemat ich akcentowania, jest za każdym razem łatwy do odczytania. Rymowanki powtarzanki zostały napisane tak, aby nie wymuszać na osobie czytającej sztucznego przesuwania akcentu w celu utrzymania prawidłowego rytmu i intonacji. Taka forma pozwala na wykorzystanie ważnych, ogólnych edukacyjnych aspektów rymowanek, jak rozwijanie poczucia rytmu, umiejętności operowania pauzą i oddechem czy prawidłowego akcentowania.

Przed każdą rymowanką znajdują się sugestie pytań i objaśnień, którymi warto poprzedzić czytanie wierszyka dziecku (lub grupie dzieci). Podane propozycje mają na celu sprawdzenie zasobu słownictwa malucha i przygotowanie go do aktywnego słuchania. Obok rymowanek zamieszczono pytania, które pomogą sprawdzić, czy dziecko zrozumiało przeczytany tekst, ze szczególnym zwróceniem uwagi na znaczenie wyróżnionych słów i wyrażeń. Pytania te należy oczywiście traktować jako propozycję lub inspirację do zbudowania szerszego kontekstu czytanej rymowanki, dostosowanego do indywidualnego poziomu rozwoju dziecka. Jeśli wyróżnione określenia zilustrujemy ruchami i minami, które niejednokrotnie wywołają wesołość u dziecka, to maluch lepiej je zapamięta, będzie ich prawidłowo i swobodnie używać.

Udanej zabawy!

Autorzy

EMOCJE Co można robić ze śmiechu? Czy można śmiać się do bólu? Jakie części ciała mogą boleć ze śmiechu? Jak się zachowuje ktoś, kto ze śmiechu kona albo umiera? Czy naprawdę umiera?

Wrona śmieszka Siedzi na gałęzi wrona i ze śmiechu kona.

Kiedy z tej gałęzi kracze, to ze śmiechu płacze.

Kiedy spadnie, co się zdarza, ze śmiechu się tarza.

Kiedy z ziemi się podnosi, śmiechem się zanosi.

Kiedy się do lotu zbiera, ze śmiechu umiera.

Kiedy aż z wysiłku stęka, to ze śmiechu pęka.

Gdy ktoś z wroną tą przebywa, to ze śmiechu boki zrywa.

4

•• Czy wrona śmieszka mogłaby się tarzać ze śmiechu w trzeciej zwrotce, gdyby w pierwszej ze śmiechu skonała?

•• Jakie inne niż wymienione w wierszu zwroty określają intensywny śmiech? (śmiać się do rozpuku, śmiać się do łez, pokładać się ze śmiechu).

•• Dziecko za pomocą śmiechu, gestu i ruchu demonstruje wybrany sposób intensywnego śmiania się. Dla grupy dzieci można urządzić zabawę w odgadywanie prezentowanego określenia.

5

EMOCJE Co mogą robić łzy? Kiedy łza kręci się w oku? Czy łzy zawsze oznaczają płacz? Łzy jak groch są duże czy małe? Co oznacza określenie „krokodyle łzy”?

Zwierzęce łzy Stał pod lasem smutny pies i wylewał morze łez.

Cztery koty też tam stały, którym gardła łzy ściskały.

Pies stał koło smutnych loch, które lały łzy jak groch.

Czemu wszyscy tak płakali?

Tak płakali, bo nie znali drogi do swojego domu i nikt im nie umiał pomóc.

Krokodyle smutne trzy lały krokodyle łzy.

Była kura obolała, co we łzach się rozpływała.

Wszystkim na otarcie łez trzeba kupić GPS [dżi-pi-es].

Widać było też wiewiórkę, której łzy leciały ciurkiem.

6

•• Czy łzy mają ręce, którymi ściskają gardło?

•• Dlaczego kotom łzy ściskały gardło?

•• Co oprócz łez może lecieć ciurkiem? (woda z kranu, krew z nosa).

•• Czy kura rozpłynęła się we łzach jak kostka lodu w szklance wody? Dlaczego tak bardzo płakała?

•• Czy trzy smutne krokodyle naprawdę płakały?

•• Czy gdyby zwierzęta dostały w prezencie GPS [dżi-pi-es], to ocierałyby nim swoje łzy? (Nie, prezent ten miałby je pocieszyć).

•• Jakie inne niż wymienione w wierszu zwroty wiążą się z płaczem i łzami? (zalewać się łzami, tonąć we łzach, połykać łzy).

7

EMOCJE Czy radość to przyjemne uczucie? Jakimi słowami można określić, że ktoś jest z czegoś bardzo zadowolony? Co robimy i jak reagujemy, kiedy spotyka nas coś przyjemnego?

Radość Konie się radują, gdy łąkę tratują. Świnki się weselą, gdy im słomę ścielą.

Barany się cieszą, kiedy idą pieszo.

Koguty się śmieją, kiedy głośno pieją.

Każdy znaleźć powód może, żeby w dobrym być humorze.

8

•• Dlaczego koniom tratowanie łąki sprawia radość? Może lubią swobodnie po niej biegać?

•• Dlaczego świnki są zadowolone, kiedy dostają świeżą słomę na podściółkę?

•• W jakim nastroju są barany, gdy idą pieszo?

•• Jak swoją radość wyrażają koguty, gdy głośno pieją?

•• Jakie inne niż wymienione w rymowance słowa określają przyjemne uczucie radości i zadowolenia? (wesołość, uciecha, szczęście, rozradowanie, wesoły nastrój).

•• Dziecko wyjaśnia, co oznacza sformułowanie „mieć dobry humor”, podając przykłady z własnego doświadczenia.

9

EMOCJE Co można robić ze strachu? Po czym można poznać, że ktoś czuje lęk? Jakimi słowami można określić, że ktoś się bardzo boi?

Strach na dachu Siedzi kot na dachu, trzęsie się ze strachu, bo nad dachem krąży orzeł, co go upolować może.

Siedzi lew na dachu, dygoce ze strachu, bo myśliwi ze strzelbami mają porachunki z lwami.

Siedzi mysz na dachu, kuli się ze strachu, bo kot obok spaceruje, który złapać ją próbuje.

Siedzi ryś na dachu i aż drży ze strachu, bo psy, które go goniły, cały dom już otoczyły.

Siedzi kruk na dachu, umiera ze strachu, bo go pan gospodarz szuka, gdyż go dzisiaj kruk oszukał.

A dom z dachem dzielnie stoi, chociaż też się trochę boi.

10

•• •• •• •• ••

Co na dachu robił kot? Dlaczego?

Co na dachu robił kruk? Czy umierał ze śmiechu?

Dlaczego lew znalazł się na dachu i co tam robił?

Jak ryś reagował na psy, które go goniły?

Czy dom z dachem może się bać?

•• Co jeszcze można robić ze strachu? (szczękać zębami, zblednąć, zdrętwieć, zastygnąć, zgłupieć, pocić się).

•• Dziecko gestami wyraża strach zwierząt w sytuacjach opisanych w poszczególnych zwrotkach.

11

SPIS RYMOWANEK EMOCJE

RELACJE

Wrona śmieszka 4

Opieka 26

Zwierzęce łzy 6

Szanowane zwierzęta 28

Radość 8

Udawanie 30

Strach na dachu 10

Pretensje 32

Emocje 12

Współpraca 34

Zwierzęce zmartwienia 14

Wtrącanie się 36

Zmartwienie 16

Kpiny 38

Zachwyty dziewcząt 18

Grzybowe kaprysy 40

Gniewanie się 20

Namawianie 42

Niespodzianka 22

Nieprawda 44

Zawstydzenie 24

POGODA

Pracowite słońce 46

Deszcz 48

Wiatr 50

Mgła widziana z samochodu 52

Śnieg 54

Mróz 56

Burza 58

Coraz mocniej 60