Recenzent: prof. dr hab. Antoni F. Komorowski Redakcja: Magdalena Hinz Opracowanie graficzne i redakcja techniczna: Witold Preyss Projekt okładki: Witold Preyss Zdjęcie na okładce: Michał Kosmowski [eSurf.pl]
© Copyright by Paweł Hlavaty © Copyright by Wydawnictwo Harmonia
Redakcja i Biuro Handlowe: 80-283 Gdańsk, ul. Szczodra 6 tel. 058 348 09 50, 058 348 09 51 fax 058 348 09 00 e-mail: harmonia@harmonia.edu.pl
Szczegółowe informacje o naszych publikacjach: www.harmonia.edu.pl
Przedruk części lub całości książki bez pisemnej zgody Wydawnictwa zabroniony.
ISBN 978-83-7134-344-5 Gdańsk 2009 – Wydanie I Druk i oprawa: Drukarnia Naukowo-Techniczna w Warszawie, Oddział PAP SA
Rys historyczny i organizacja żeglarstwa deskowego Historia żeglarstwa deskowego Żeglarstwo deskowe wywodzi się z surfingu. Surfing polega na zjeżdżaniu z fal przybojowych przy użyciu specjalnej deski. Najstarsze zapiski na temat tej dyscypliny sportu pochodzą z 1778 roku, kiedy kapitan James Cook żeglował w pobliżu archipelagu Wysp Hawajskich. Na Tahiti i w Nowej Zelandii odnaleziono ślady surfingu z wcześniejszego okresu. Uważa się, że sport ten wywodzi się z Polinezji, a Polinezyjczycy migrując w IV wieku n.e., przywieźli go na Hawaje. Pojęcie windsurfingu powstało z połączenia dwóch angielskich wyrazów: wind – wiatr i surf – fala przybojowa, a zatem windsurfing oznacza zjeżdżanie z fal przybojowych z wykorzystaniem żagla. Nazwa tej dyscypliny sportowej powstała w 1967 roku, w trakcie pierwszych prób użycia deski z żaglem przez Jima Drake’a i Hoyle’a Schweitzera. Wcześniej wynalazcy zastanawiali się nad nazwami „Skate” i „Baja Board”. Drake i Schweitzer opatentowali deskę z żaglem w 1967 roku i nazwali ją „windsurfer”. Charakterystyczną częścią windsurfera było przegubowe połączenie pędnika z kadłubem. To jedyna tego typu forma żeglarstwa. Dzięki temu windsurfer nie wymaga steru, jak tradycyjne żaglówki. Sterowanie następuje przez pochylanie pędnika w różnych płaszczyznach. Drake i Schweitzer nie byli jednak pionierami w tej dziedzinie, ponieważ dwa lata wcześniej, w 1965 roku, Newman Darby wykonał podobny do windsurfera szkic, który był zaopatrzony w przegub. Przegubowe łącze było inspiracją dla Drake’a, który udoskonalił i zastosował to rozwiązanie w winsurferze. Pozostała część projektu Darby’ego nie była dopracowana. Kadłub wykonany był z drzwi, a żeglowało się, stojąc plecami do żagla w kształcie rombu [ Jankowiak, 1983].
3
Rys. 1. Szkic patentu windsurfera opracowany w 1967 roku przez Drake’a i Schweitzera [www.star-board.com]
Wracając do Drake’a i Schweitzera – po pewnym czasie drogi obu projektantów rozeszły się. Drake wyjechał na dwuletni kontrakt do Pentagonu. W tym czasie bardziej przedsiębiorczy Schweitzer bez uzgodnienia z kolegą założył firmę Windsurfing International. Później starał się odkupić udział Drake’a w patencie. W 1972 roku udało mu się go w końcu namówić na sprzedaż prawa do patentu za 36 000 dolarów. W tych latach Windsurfing International odnosił już znaczne sukcesy finansowe i rozpoczynał ekspansję w Europie. Od tego czasu produkcja windsurfera rosła w olbrzymim tempie. Jednak na terenie Europy zaczęto omijać patent Schweitzera. Robiła to między innymi istniejąca do dziś firma Mistral. Wraz ze wzrostem popularności windsurfera zaczęto używać do rozgrywania regat. Pod koniec roku 1972 powstał Międzynarodowy Związek Klasy Windsurfer (International Windsurfer Class Association), który od 1973 roku organizował mistrzostwa Europy, a od 1974 roku mistrzostwa świata. W grudniu 1977 roku najwyższa władza żeglarska – Międzynarodowa Federacja Żeglarska (IYRU – International Yacht Racing Union; dzisiejszy ISAF) – powołała Komisję i Podkomisję Żeglarstwa Deskowego. W praktyce oznaczało to włączenie żeglarstwa deskowego do klas żeglarskich IYRU. Na członka pierwszego składu Podkomisji Żeglarstwa Deskowego powołano Polaka – Piotra Jankowiaka. W trakcie igrzysk w Moskwie w 1980 roku zadecydowano o wprowadzeniu żeglarstwa deskowego do programu następnej olimpiady. Na igrzyskach olimpijskich w Los Angeles w 1984 roku oficjalną klasą reprezentującą 4
windsurfing był Windglider. Przyczyną wyboru tej klasy sprzętowej była możliwość zapewnienia odpowiedniej ilości sprzętu monotypowego. Producent desek windglider Fred Osterman dostarczył organizatorom igrzysk wyprodukowane kolejno w jednej serii deski w ilości dwukrotnie większej niż liczba dopuszczonych zawodników oraz zapewnił obsługę. W każdym dniu regat deski były losowane. Trasa regat przebiegała po trójkącie olimpijskim o boku 1,2 mili morskiej. Rozegrano dziesięć biegów, średnio dwa dziennie. Obowiązywał zakaz używania trapezów. Pierwszym mistrzem olimpijskim został Stephan Van den Berg z Holandii, drugie miejsce zajął Scott Steele ze Stanów Zjednoczonych, a trzecie Bruce Kendall z Nowej Zelandii.
Fot. 1. Klasa Windglider [Windsurfing in the olympics, 2004, s. 49]
Na igrzyska olimpijskie w Seulu w 1988 roku została zatwierdzona nowa konstrukcja deski z żaglem o nazwie Dywizjon II IYRU – oznaczało to, że kadłub deski miał charakterystyczne okrągłe dno. Producentem sprzętu była firma Lechner. Zwycięzcą tych regat został Bruce Kendall z Nowej Zelandii. W igrzyskach uczestniczył Polak Grzegorz Myszkowski, który zajął 17. miejsce (na 45 zawodników). Kolejną deską olimpijską był ponownie Lechner, ale ze zmodyfikowanym żaglem, a regaty w Barcelonie w 1992 roku odbyły się w kategoriach 5
kobiet i mężczyzn. Nasi reprezentanci: Piotr Olewiński i Joanna Burzyńska, zajęli odpowiednio 28. i 9. miejsce. Zwycięzcami regat zostali: Frank David w kategorii mężczyzn i Barbara Kendall w kategorii kobiet. W roku 1996 odbyły się igrzyska olimpijskie w Atlancie. Ponownie zmieniono sprzęt regatowy – na konstrukcję monotypową Mistral One Design. Polska posiadała potencjalnie szansę na zdobycie medalu w kategorii mężczyzn, dzięki świetnie zapowiadającemu się Pawłowi Gardasiewiczowi. Jednak tuż przed igrzyskami podczas jednego ze zgrupowań zawodnik zachorował i musiał zrezygnować z walki o podium. Zastąpił go Mirosław Małek, który zajął 11. miejsce. W kategorii kobiet 9. miejsce zajęła Dorota Staszewska. W 2000 roku na igrzyskach w Sydney po raz kolejny użyto tego samego sprzętu co cztery lata wcześniej w Atlancie. Polskę reprezentowali: Przemysław Miarczyński i Anna Gałecka. Zajęli odpowiednio 8. i 11. miejsce. Na olimpiadzie zwyciężyli: Christoph Sieber z Austrii i Aleksandra Sensini z Włoch. W 2004 roku w Atenach sprzętem olimpijskim był nadal Mistral One Design (używany był więc przez trzy kolejne kadencje olimpijskie). Na tych igrzyskach Przemysław Miarczyński zajął 5. miejsce, a Zofia Klepacka 12. miejsce. Po tym okresie ISAF podjął decyzję o zmianie klasy dla żeglarstwa deskowego. Nową klasą olimpijską został RS:X produkowany przez firmę Neil Pryde.
Początki żeglarstwa deskowego w Polsce W Polsce pierwsza wzmianka o żeglarstwie deskowym pojawiła się w marcowym numerze miesięcznika „Żagle” w 1972 roku. W październiku 1973 roku odbyła się oficjalna prezentacja „ślizgarstwa” (tak początkowo nazywano żeglarstwo deskowe). Miejscem prezentacji był ośrodek TKKF Wodnik w Nieporęcie nad Zalewem Zegrzyńskim. Publicznej prezentacji deski z żaglem dokonał Marian Szelągowski. Pierwsze regaty w Polsce odbyły się 16 czerwca 1974 roku w Nieporęcie na terenie ośrodka Warszawskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego. Z całego kraju zgłosiło się ponad trzydziestu zawodników. W pierwszych regatach zwyciężył Józef Łozowski z Augustowa, drugie miejsce zajął Piotr Wolski z Krakowa, a trzecie Bronisław Korzec z Bielska-Białej. W tym samym roku zakłady Foto-Pam z Augustowa zaczęły pierwszą w Polsce produkcję desek sklejkowych. 6
Fot. 2. „Augustówka” – pierwsza deska produkowana seryjnie w Polsce [zbiory autora]
Na pewien czas deski augustowskie zostały zatwierdzone jako klasa monotypowa „A”. Konstrukcja ze względu na użyty materiał okazała się wadliwa. W 1974 roku Polski Związek Żeglarski (PZŻ) powołał Zespół Żeglarstwa Deskowego, przekształcony w 1977 roku w Komisję Żeglarstwa Deskowego. Pierwsze Mistrzostwa Polski w Windsurfingu odbyły się w dniach 9–10 sierpnia 1975 roku nad Zalewem Sulejowskim w miejscowości Swoszowice. Na starcie stanęło 46 zawodników, w tym 11 na deskach produkcji seryjnej oraz 35 w klasie wolnej na deskach własnej konstrukcji. W klasie wolnej zwyciężył Stefan Jopyk z Sopotu, a w klasie desek produkcji seryjnej – Tadeusz Bielowski z Olsztyna. W regatach startowała jedna kobieta – Halina Morzuch, zajęła 34. miejsce [ Jankowiak, 1999].
Odmiany żeglarstwa deskowego i kitesurfingu W swojej krótkiej historii sprzęt windsurfingowy rozwijał się w różnych kierunkach. Od momentu powstania windsurfera myślano nad jego modyfikacjami. W wyniku tego powstało wiele odmian podobnych do żeglarstwa deskowego i opartych na komponentach jego sprzętu. Są to: a) kitesurfing (ang. kite – latawiec) – ten sport powstał niemal jednocześnie z żeglarstwem deskowym. Wynalazcy windsurfera już w swoich pierwszych projektach zakładali użycie czegoś w rodzaju latawca. Kitesurfing rozwinął się zwłaszcza pod koniec lat dziewięćdziesiątych poprzedniego wieku. Jego sprzęt stanowi specjalny latawiec o powierzchni 5–18 m² oraz deska o małej wyporności. Deski i latawce kitesurfingowe mają bardzo różne konstrukcje. Większość 7
współczesnych desek podobna jest do tych używanych w wakeboardingu. Latawca od kitesurfingu można używać także w połączeniu z łyżwami, nartami i snowboardem.
Fot. 3. Kitesurfing [www.sxc.hu]
b) iceboard (ang. ice – lód; ang. board – deska) – jest to adaptacja żeglarstwa deskowego do warunków zimowych. Sport ten jest bardzo popularny w krajach skandynawskich i słowiańskich, w których sezon letni jest krótki, a zimy są na tyle mroźne, że większość zbiorników wodnych jest skuta lodem. Sprzętem jest typowo windsurfingowy pędnik oraz ślizg lodowy zrobiony z drewna lub laminatu, wyposażony przeważnie w płozy bojerowe lub narty. Ślizgi mają bardzo różnorodne konstrukcje, najczęściej wykonywane własnoręcznie przez zapaleńców tego sportu.
Fot. 4. Ślizg lodowy [Robert Graczyk]
8
c) wing (kitewing) (ang. wing – skrzydło) – ta odmiana żeglarstwa deskowego jest prawie tak stara jak ono samo. Trzymanie pędnika luzem w rękach to cecha charakterystyczna kitewinga. Z takim pędnikiem można jeździć na desce windsurfingowej, nartach, rolkach, łyżwach, snowboardzie czy też rollboardzie. Daje to możliwość uprawiania tego sportu zarówno latem, jak i zimą. Można poruszać się po wodzie, lodzie lub po asfalcie.
Fot. 5. Kitewing [Patrik Polak]
Fot. 6. Skok na kitewingu [Patrik Polak]
9
Organizacje żeglarstwa i żeglarstwa deskowego na świecie i w Polsce Najważniejszą jednostką organizacyjną w żeglarstwie jest Międzynarodowa Federacja Żeglarska ISAF (International Saling Federation). Organizacja ta powstała w październiku 1907 roku w Paryżu pod nazwą IYRU – International Yacht Racing Union. Obecną nazwę ISAF uzyskał dopiero w 1996 roku. Główną przyczyną powstania tej organizacji była potrzeba ujednolicenia przepisów regatowych dla wszystkich żeglarzy na świecie. Obecnie ISAF zrzesza 121 żeglarskich związków krajowych, które tworzą gremium odpowiedzialne za decyzje federacji. Jednym z zadań ISAF-u jest nadzorowanie olimpijskiej klasy windsurfingowej RS:X. Do pozostałych zadań należą między innymi: • promowanie wszystkich form żeglarstwa, • ustanawianie, interpretowanie i egzekwowanie przepisów żeglarskich, • nadzorowanie i organizowanie sportowej gałęzi żeglarstwa oraz nadawanie statutów nowo powstałym klasom żeglarskim, ustanawianie przepisów klasowych, • organizowanie regat olimpijskich, • organizowanie i nadzorowanie innych imprez żeglarskich na szczeblu międzynarodowym. Organizacją, która zajmuje się nadzorowaniem wszystkich pozostałych klas windsurfingowych, jest IWA – International Windsurfing Association, czyli Międzynarodowe Stowarzyszenie Windsurfingowe. Do głównych zadań organizacji należą: • promowanie programu juniorskiego we wszystkich dyscyplinach windsurfingowych, • współpraca ze Stowarzyszeniem Profesjonalnych Deskarzy, • udzielanie pomocy związkom i organizacjom krajowym w organizowaniu struktur klas windsurfingowych oraz w zakresie doboru sprzętu, • podnoszenie jakości imprez windsurfingowych, • rozpowszechnianie przejrzystej struktury organizacji windsurfingowych. Trzecią organizacją windsurfingową na poziomie międzynarodowym jest PWA (Professional Windsurfers Association) – Stowarzyszenie Profesjonalnych Deskarzy. Zadaniem PWA jest organizowanie Pucharu Świata Zawodowców w windsurfingu. Zarząd tworzą czołowi zawodnicy Pucharu 10
Świata wybierani na dorocznym walnym zgromadzeniu. Głównym celem stowarzyszenia jest uzyskiwanie środków na nagrody finansowe dla zwycięzców regat Pucharu Świata i organizacja tych zawodów. Tytuł mistrza świata PWA jest najbardziej prestiżowym w windsurfingu. W Polsce główną jednostką organizacyjną w żeglarstwie jest Polski Związek Żeglarski – PZŻ. Do statutowych zadań związku należą: • ustalenie niezbędnych norm organizacyjnych oraz przepisów sportowych, technicznych, szkoleniowych i bezpieczeństwa dla żeglarstwa, • popularyzowanie dobrych obyczajów żeglarskich, • wyznaczanie reprezentacji żeglarstwa polskiego na zawody międzynarodowe, przy współpracy z PKOL- em ustalanie składu kadry na igrzyska olimpijskie, • przyznawanie licencji sportowych i szkoleniowych, • prowadzenie szkoleń żeglarskich, organizowanie regat, obozów, pokazów, kursów, odczytów itp., • reprezentowanie żeglarstwa polskiego w żeglarskich organizacjach międzynarodowych, • popieranie wszelkich form działalności kulturalnej związanych z żeglarstwem, • prowadzenie działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego, • nadzorowanie i koordynowanie wszelkich działań związanych z olimpijską klasą windsurfingową RS:X na terenie Polski. Działalność pozostałych związków klasowych1 w windsurfingu na terenie kraju nadzoruje Polskie Stowarzyszenie Windsurfingowe – PSW.
1
Związki klasowe są to jednostki organizacyjne zakładane w celu nadzorowania poszczególnych klas żeglarskich czy windsurfingowych. Mogą mieć zasięg międzynarodowy lub krajowy.
11
Organizacje windsurfingowe na świecie i w Polsce
PWA
Wszystkie sportowe klasy żeglarskie
Związki klasowe, które są członkami IWA
PZŻ
PSW
ISWC Rys. 2. Schemat porządkowy organizacji w żeglarstwie na świecie i w Polsce [oprac. własne]
12
Sprzęt – podział, dobór, trymowanie, taklowanie Budowa kadłuba Przedstawiona poniżej deska jest wyposażona w miecz, który zalicza ją do jednej z dwóch głównych grup – desek mieczowych. Drugą grupę stanowią deski bezmieczowe używane obecnie przez największą grupę deskarzy. Myśląc o zakupie sprzętu windsurfingowego, dobrze jest rozpocząć poszukiwania od kadłuba. Ze względu na ilość modeli i firm w doborze odpowiedniej deski mogą być pomocne wiadomości z rozdziału Podział sprzętu – podział desek (s. 22–25). Poniższy rysunek przedstawia podstawowe informacje potrzebne do rozpoczęcia pływania na desce. Jest to kadłub deski szkoleniowej. Charakterystyczny dla niej jest pokład wyłożony miękką pianką chroniącą uczących się od nieprzyjemnych otarć skóry na łokciach i kolanach.
dziób BURTA LEWA
BURTA PRAWA skrzynka masztowa
strzemiono rufa
Rys. 3. Budowa kadłuba deski na przykładzie deski szkoleniowej do windsurfingu [oprac. własne]
13
Budowa pędnika Na rysunku 4 przedstawiono najistotniejsze elementy typowego pędnika windsurfingowego. Składa się on z trzech głównych części: masztu, żagla i bomu.
link wolny
top listwa
łącznik tylny bomu
remizka
bom
widok do środka kieszeni masztowej
kieszeń masztowa
klamra bomu
maszt kamber
linka trapezowa
Rys. 4. Budowa pędnika windsurfingowego [oprac. własne]
Osprzęt windsurfingowy Do osprzętu windsurfingowego zaliczamy: ubiór, osprzęt pędnika oraz osprzęt deski. Poniżej krótko są scharakteryzowane i uporządkowane części osprzętu windsurfingowego.
Ubiór deskarza Ubiór deskarza zmienia się w zależności od panujących warunków atmosferycznych. Odpowiedni ubiór zapewnia komfort pływania i chroni przed wyziębieniem. Do części ubioru należą: 14
a) pianka – w naszej strefie klimatycznej prawie zawsze stosujemy piankę; nawet latem woda i powietrze nie są wystarczająco ciepłe, by żeglować bez pianki, która zapewnia komfort, utrzymując ciepłotę ciała. Wybór pianki uzależniamy od temperatury powietrza, w której będziemy żeglować. Dostępne są pianki pełne, trzy czwarte (krótki rękaw, długie nogawki) oraz krótkie. Są one wykonane głównie z dwóch rodzajów materiałów: neoprenu i dżerseju. Pianki z neoprenu (powinien być miękki i elastyczny) nie przepuszczają wody i są bardziej ciepłe, a z dżerseju bardziej chłoną wodę. Stosuje się je w cieplejsze, letnie dni. Dobrze jest zwrócić uwagę, by łączenia w piance były nie tylko klejone, ale również szyte. Pianka nie powinna krępować ruchów ani uciskać, powinna przylegać do ciała, nie powodując dyskomfortu.
a)
b)
c)
Fot. 7. Pianka: a) długa; b) trzy czwarte; c) krótka [zbiory autora]
b) buty – ogrzewają stopy i chronią je przed skaleczeniami. Latem wielu deskarzy pływa bez obuwia. Stosowanie butów jest sprawą indywidualną.
Fot. 8. Buty: półbuty i buty wysokie [zbiory autora]
15
c) kamizelka asekuracyjna – jest elementem ubioru, zapewnia bezpieczeństwo i komfort psychiczny. Dzieci powinny pływać w kamizelkach asekuracyjnych każdorazowo. Kamizelka nie powinna krępować ruchów deskarza. d) opaska – jesienią i wiosną, kiedy temperatura wody i powietrza spada poniżej 12ºC, zaleca się ubieranie opaski bądź specjalnej neoprenowej czapki. e) rękawice f) pas trapezowy – w skrócie: trapez. Istnieją dwa rodzaje trapezów: • biodrowy – posiada hak trapezowy umiejscowiony poniżej pępka. Taki trapez nadaje się do pływania na płaskiej wodzie, stosują go zawodnicy startujący w dyscyplinie slalom bądź w wyścigach zawierających element halsówki. Używa się go, pływając przez dłuższe odcinki. Trapez biodrowy daje dobrą kontrolę w trakcie żeglowania z dużą prędkością.
a)
b)
Fot. 9. Trapez biodrowy: a) widok z przodu; b) widok z tyłu [zbiory autora]
• lędźwiowy – posiada hak umiejscowiony zaraz pod mostkiem. Taki trapez nadaje się najlepiej do pływania po zafalowanym akwenie. Ułatwia wpinanie się w linki trapezowe, dlatego zaleca się go początkującym. Używają go zawodnicy pływający w dyscyplinach wave, freestyle i slalom. Trapez lędźwiowy jest wygodny, kiedy dużo manewrujemy deską.
a)
b)
Fot. 10. Trapez lędźwiowy: a) widok z przodu; b) widok z tyłu [zbiory autora]
16
Osprzęt pędnika Osprzęt pędnika stanowią: a) maszt – integralna część pędnika. Jest to rura wykonana z kompozytu węglowego bądź szklanego. Maszty posiadają różną sztywność wyrażoną w jednostkach IMCS i różną długość wyrażaną w centymetrach. Obecnie dzielą się na dwie grupy: SDM (maszty standardowe) i RDM (maszty cienkie). Maszty RDM są uważane za bardziej trwałe, stosuje się je do żagli o mniejszych rozmiarach (do 7 m2 powierzchni żagla). Maszty SDM są używane głównie do większych żagli, charakteryzują się lepszą dynamiką (duże żagle wymagają dużej sprężystości masztu, którą cechują się maszty SDM).
Fot. 11. Maszty SDM i RDM oraz dopasowane do nich przedłużki [zbiory autora]
b) przedłużka – rura wykonana z aluminium bądź kompozytu węglowego, służąca do regulacji długości masztu. Przedłużkę łączymy z tzw. paletą. Obecnie produkuje się przedłużki i palety w dwóch systemach zatrzaskowych: UXT i XT, przy czym system UXT jest najczęściej spotykany. 17
Fot. 12. Przedłużki UXT i XT [zbiory autora]
c) bom – osprzęt pędnika, który deskarz trzyma w dłoniach w trakcie żeglowania. Wykonany jest z aluminium lub kompozytu węglowego i posiada specjalną okleinę poprawiającą chwyt. Wyposażony jest w klamrę zatrzaskową i głowicę, którą montuje się na maszcie. Posiada regulowane łączniki tylne, pozwalające dopasować go długością do wybranego żagla. Bomy węglowe są znacznie trwalsze i sztywniejsze, ale też droższe.
regulacja napięcia rogu szotowego
linki trapezowe
fał startowy
Fot. 13. Bom z linkami trapezowymi, fałem startowym i regulacją napięcia rogu szotowego [zbiory autora]
18
d) linki trapezowe – osprzęt montowany na bomie. Deskarz przypina się pasem trapezowym do linek w trakcie żeglowania. Linki mają różną długość mierzoną w calach, przy czym długość 20–22 cale to linki bardzo krótkie, a 30–32 cale to linki długie. Zaleca się stosowanie linek dłuższych niż 26 cali, bo popoprawiają one kontrolę nad sprzętem w trakcie pływania ślizgowego.
Fot. 14. Żeglowanie w trapezie [ John Carter]
Osprzęt deski Do osprzętu deski należą: a) statecznik (fin) – płetwa wykonana z kompozytu szklanego lub węglowego, która ma za zadanie wytworzenie siły nośnej oraz stabilizowanie kursu deski. Stateczniki mają bardzo różny kształt ze względu na przeznaczenie. Również ich długość jest bardzo różna, waha się w granicach 20–70 cm.
Fot. 15. Stateczniki [zbiory autora]
19
b) miecz – płetwa wykonana z kompozytu węglowego bądź szklanego. Pełni podobną funkcję jak statecznik. W miecz są wyposażone deski dla początkujących, deski hybrydowe oraz deski typu raceboard. Deski posiadające miecz są zwane deskami mieczowymi. Występują dwa rodzaje miecza: • miecz obrotowy – chowany i wystawiany ruchem obrotowym z kadłuba deski. Taki miecz schowany do kadłuba jest prawie niewidoczny. Od strony dna deski skrzynka mieczowa jest najczęściej zamknięta gumowymi fartuchami, które zapobiegają napływaniu do niej wody.
Fot. 16. Miecz obrotowy [zbiory autora]
• miecz szybrowy – stosowany dawniej, wsuwany z góry do skrzynki mieczowej. Po wyjęciu miecza szybrowego deskarz musiał go zakładać na ramię podobnie jak zakłada się torebkę damską. Taki rodzaj miecza występował w klasie Windglider.
Fot. 17. Miecz szybrowy [zbiory autora]
20
Spis treści Rys historyczny i organizacja żeglarstwa deskowego Historia żeglarstwa deskowego 3 Początki żeglarstwa deskowego w Polsce 6 Odmiany żeglarstwa deskowego i kitesurfingu 7 Organizacje żeglarstwa i żeglarstwa deskowego na świecie i w Polsce 10 Sprzęt – podział, dobór, trymowanie, taklowanie Budowa kadłuba 13 Budowa pędnika 14 Osprzęt windsurfingowy 14 Podział sprzętu 22 Rozwój sprzętu 29 Charakterystyka wybranych klas regatowych 41 Składanie (taklowanie) sprzętu 43 Ogólne zasady dotyczące strojenia (trymowania) sprzętu 52 Infrastruktura i geografia ośrodków windsurfingu Wybrane ośrodki windsurfingu w Polsce 57 Polskie wybrzeże a żeglarstwo deskowe 61 Specyfika bazy żeglarstwa deskowego 63 Struktura szkolenia sportowego w windsurfingu Etapy szkolenia w procesie treningu żeglarskiego 64 Aerodynamika i hydrodynamika w windsurfingu Teoria deskowania – definicje 70 Definicja i powstawanie siły aerodynamicznej 71 Siła hydrodynamiczna 74 Zjawisko spin out 75
Metodyka zajęć i zasób ćwiczeń w zakresie nauczania żeglarstwa deskowego Metody nauczania ruchu 76 Fazy w nauce ruchów 77 Kurs podstawowy jako uniwersalna propozycja szkolenia początkujących deskarzy 78 Wybrane ćwiczenia w początkowym nauczaniu żeglarstwa deskowego 80 Wybrane zagadnienia z zakresu taktyki w żeglarstwie deskowym 92 Przepisy obowiązujące w procesie szkolenia w żeglarstwie deskowym Przepisy obowiązujące w procesie szkolenia na stopnie instruktorskie 94 Zarządzenia i regulacje prawne dotyczące zajęć i treningów na wodzie 96 Wybrane przepisy żeglarstwa regatowego ISAF 97 Podstawy organizacyjno-prawne dotyczące tworzenia szkółek żeglarskich 98 Organizacja imprez żeglarskich 99 Zagadnienia bezpieczeństwa Pierwsza pomoc w przypadku zachłyśnięcia się wodą 101 Kontrola sprzętu przed zajęciami oraz sposoby jego składania w sytuacji awaryjnej 103 Podstawy meteorologii – pojęcia, czytanie map synoptycznych 106 Bibliografia 114 Słowniczek użytych terminów 115