PROMIC_Lagerkv_mariamne
15/05/13
14:39
Page 37
Mar iamne Cz´Êç swego ˝ycia zachowywa∏ zawsze dla siebie, nie dopuszcza∏, by coÊ o tym wiedzia∏a. I nie tylko, gdy chodzi∏o o te nocne w´drówki po Êwiàtyni, lecz tak˝e w ca∏kiem innych sprawach. Krótko mówiàc, nie przywyk∏ mieç powiernika. I nigdy nie sta∏a si´ jego powierniczkà. Nie zwierzali si´ sobie nawzajem. Nigdy. Nie odpowiada∏oby to ani jemu, ani jej. Nikomu. Przywyk∏ te˝ sam o sobie decydowaç i jej tak˝e na to pozwala∏. Ka˝de z nich zajmowa∏o si´ w∏asnymi sprawami, nie mieszajàc si´ do spraw nie swoich. On mimo to wiedzia∏ zawsze du˝o wi´cej o niej ni˝ ona o nim. By∏ niezwykle wyczulony i mia∏ dar obserwacji, mi´dzy innymi z powodu swej podejrzliwoÊci. A ponadto rozporzàdza∏ przecie˝ dobrze zorganizowanym wywiadem. Tak na przyk∏ad wiadomo mu by∏o doskonale, ˝e stara s∏u˝ebna z domu jej machabejskich krewniaków odwiedzi∏a jà w pa∏acu. By∏aby zaniepokojona, gdyby o tym wiedzia∏a. Rozjàtrzy∏o go, ˝e ch∏opak, którego wypuÊci∏ na wolnoÊç, uciek∏ w góry, do jednej z kryjówek Machabeuszów. Postàpi∏ g∏upio, ˝e go uwolni∏ z wi´zienia, w ˝adnym razie nie powinien by∏ tego uczyniç. D∏ugo go to z∏oÊci∏o, choç nie mia∏o to jakiegoÊ znaczenia. Mariamne jednak nie powiedzia∏ ani s∏owa. Jego gwa∏towne po˝àdanie jej nie zmniejsza∏o si´. Trudno by∏o Mariamne podo∏aç jego wymaga-
37
PROMIC_Lagerkv_mariamne
15/05/13
14:39
Page 38
Pär Lagerkvist niom, gdy˝ ˝àda∏ tak du˝o. Si∏y jego wydawa∏y si´ niewyczerpane, podczas gdy w niej by∏a wielka potrzeba czu∏oÊci. Tyle ˝e on akurat tego nie zaspokaja∏. Co prawda próbowa∏a uczyniç go nieco bardziej czu∏ym i nawet uda∏o jej si´ sprawiç, by wi´cej si´ z nià liczy∏, z jej potrzebami, ale nie zawsze si´ do tego stosowa∏. MyÊla∏ przewa˝nie tylko o sobie i by∏ gwa∏towny w mi∏oÊci jak we wszystkim innym, czasem zdawa∏o si´ jej, ˝e jego ci´˝kie cia∏o jà zadusi. Nie mia∏ przecie˝ nigdy takiej kobiety jak ona, prawdopodobnie i to budzi∏o w nim nami´tnoÊç. By∏a dla niego czymÊ ca∏kiem nowym, czymÊ zupe∏nie odmiennym. I to te˝ by∏o powodem, ˝e nie móg∏ jej zrozumieç, wejÊç niejako w jej inny, ch∏odniejszy Êwiat zmys∏owych uczuç. Nigdy jeszcze dotychczas nie zazna∏ mi∏oÊci i nie zna∏ tego uczucia. By∏o te˝ ono obce ca∏ej jego istocie. Wiedzia∏, ˝e jà kocha, ale nie rozumia∏, co to powinno oznaczaç. I mi∏oÊç ta nie zmieni∏a go. Natomiast rozumia∏ to, i˝ jej po˝àda∏ i sàdzi∏, ˝e to wystarcza, ˝e to w∏aÊnie jest mi∏oÊcià. Tymczasem ona, cz´sto zbyt wyczerpana, by sama mog∏a coÊ odczuwaç, robi∏a mimo to, co mog∏a, by wyjÊç mu naprzeciw, by go zaspokoiç. Zarówno dlatego, ˝e l´ka∏a si´ mu odmówiç, jak i dlatego, ˝e chcia∏a, by u niej znalaz∏ wyzwolenie od wszystkiego, od swego dzikiego pop´du, od swej bezgranicznej ˝àdzy, od wszystkiego, co nim miota∏o.
38
PROMIC_Lagerkv_mariamne
15/05/13
14:39
Page 39
Mar iamne Gdy potem g∏adzi∏a go po czole, le˝a∏ cicho i mia∏a wra˝enie, jak gdyby obdarzy∏a spokojem du˝e, ci´˝kie zwierz´. Przyjemnie jej by∏o wiedzieç, ˝e uczyni∏a to dla niego. Gdy˝ w ten sposób wyra˝a∏o si´ jej przywiàzanie, a by∏a przecie˝ do niego przywiàzana. ˚al go jej by∏o i troch´ go lubi∏a. Czy by∏ w∏aÊciwie z∏y? Chyba nie taki z∏y jak dawniej? A dla niej nie by∏ przecie˝ nigdy niedobry. Lecz chcia∏a zrobiç go dobrym dla wszystkich. Przy tym, jak rozwin´∏o si´ ich wspó∏˝ycie, nie do unikni´cia by∏o na d∏u˝szà met´, by nie zauwa˝y∏, ˝e ona zadaje sobie przymus w mi∏oÊci do niego, by nie spostrzeg∏, i˝ nie czuje tego samego co on. Gdy w gr´ wchodzi∏y inne kobiety, nie dba∏ o takie rzeczy, byleby tylko sam si´ nasyci∏, zaspokoi∏ swà chuç. Co innego natomiast, gdy chodzi∏o o nià. Cierpia∏, choç nic po sobie nie pokazywa∏. Kry∏ to w sobie. Nie chcia∏ niczego okazaç, nie chcia∏ zdradziç swoich uczuç. Z jego naturà nie by∏o mu ∏atwo prze˝ywaç takie upokorzenie, ale przede wszystkim nie chcia∏ si´ z niczym zdradziç. Nie ulega wàtpliwoÊci, ˝e cierpia∏ naprawd´. Zamyka∏ si´ coraz bardziej w sobie, chodzi∏ pos´pny i wzrok jego przera˝a∏ jà i nie Êmia∏a mu spojrzeç w oczy. A on te˝ unika∏ patrzenia na nià. Wiedzia∏a oczywiÊcie z jakiego powodu, ale nie wa˝y∏a si´ z nim o tym rozmawiaç. I có˝ mog∏aby
39
PROMIC_Lagerkv_mariamne
15/05/13
14:39
Page 40
Pär Lagerkvist mu powiedzieç? Nie∏atwo mówiç o takich rzeczach dwojgu ludziom, którzy ze sobà wspó∏˝yjà. A przy zupe∏nym braku serdecznoÊci w ich po˝yciu by∏o to ca∏kiem niemo˝liwe. Wysila∏a si´ wi´c jeszcze bardziej, by czu∏ zadowolenie i by mu okazaç, ˝e naprawd´ te˝ go potrzebuje, ˝e nie tylko on jej po˝àda, ˝e nie jest tak, jak mu si´ zdaje. Ale to jedynie zwi´ksza∏o jego nieufnoÊç, a ustawiczne czujne obserwowanie jej sprawia∏o, ˝e ca∏a sprawa stawa∏a si´ jeszcze wyraêniejsza dla niego i jeszcze bardziej fatalna dla nich obojga. Zapada∏o mi´dzy nimi coraz g∏´bsze milczenie, on zaÊ stara∏ si´ w miar´ mo˝liwoÊci nie okazywaç, ˝e jej pragnie, choç trudno mu by∏o si´ opanowaç. W koƒcu przesta∏ si´ ju˝ do niej zbli˝aç, nie po˝àda∏ jej wi´cej. Okazywa∏ w ten sposób, ˝e jà kocha. Walki w górach rozgorza∏y na nowo. W Jerozolimie ma∏o kto o tym wiedzia∏ prócz tych, co mieli kontakty z Machabeuszami. Herod, który przyjmowa∏ goƒców z ca∏ego kraju, powiadomiony by∏ oczywiÊcie o wszystkim i wiedzia∏, gdzie te walki si´ zacz´∏y. To nie jego ludzie wszcz´li bój, tym razem zostali napadni´ci przez Machabeuszów. Wojska jego by∏y podobno wtedy s∏absze na tym obszarze i dlatego Machabeusze na nie uderzyli. Po ruchu goƒców w pa∏acu wnet zorientowano si´, ˝e dzieje si´ coÊ niezwyk∏ego. Tak˝e Mariamne musia∏a to zauwa˝yç. Tote˝ nie zdziwi∏a si´,
40