Przebaczajcie i przyjmujcie przebaczenie Véronique Alzieu: A jak wygląda kwestia pojednania między ludźmi w kontekście umierania? o.
Ange Rodriguez: To jedna z częstych przyczyn cierpienia ludzi umierających – rozmyślanie o tym, jaki obraz wyłania się z historii naszego życia. Czy jesteśmy wierzący, czy też nie, zdrową postawą jest wzięcie odpowiedzialności za własne czyny, uznanie zła, które popełniliśmy. Uświadomienie sobie, że jest coś, czego nie powinienem był robić. Coś, czego bym nie zrobił, gdybym miał możność jeszcze raz przeżyć swoje życie. Uznanie tego faktu jest źródłem pokoju. Człowiek dojrzewa, wzrasta duchowo na tym świecie i wreszcie przechodzi na drugą stronę taki, jakim stał się podczas swojego ziemskiego życia. Kiedy natomiast przepływa na drugi brzeg i trafia tam z tą samą niezdolnością do kochania i przebaczania, z którą rozpoczynał swoją wędrówkę tu, na ziemi, to słusznie może się obawiać. Tym, co budzi obawę, jest uświadomienie sobie, że na tyle, na ile byliśmy niezdolni do przebaczenia i nie kochaliśmy tutaj, na ziemi, nie będziemy potrafili kochać i potem. To właśnie piekło.
30
Pytania-o-zycie-przyszle.indd 30
2017-09-29 14:41:06
Wyobrazić sobie tamten świat Véronique Alzieu: Często próbujemy wyobrazić sobie, jak będzie wyglądał raj. Opisywał go choćby św. Augustyn w Państwie Bożym9, wspominała o nim w swoich pismach również św. Gertruda. o.
Ange Rodriguez: Aby móc wyobrazić sobie niebo, musimy dokonać tego przez analogię. Jednak najistotniejsze dla nas jest to, dlaczego w ogóle zostało ono stworzone. Otóż człowiek został stworzony jako capax Dei – z łac. ‘otwarty na Boga’, ‘zdolny do przyjęcia Boga’.10 Albo inaczej: człowiek jest taką samą istotą jak inne istoty żywe, jednak tylko on został stworzony jako capax Dei, to znaczy tylko on jest zdolny do wejścia w relację z Bogiem, który go przebóstwia. Po to właśnie zostaliśmy stworzeni, do tego właśnie mamy dążyć i to właśnie jest nam obiecane po śmierci – zanurzenie się w Bogu. Co do innych pytań dotyczących życia wiecznego… Czy będziemy jedli? Czy będziemy rozmawiali, a jeśli tak, to jak? Jest tak wiele podobnych pytań, na które można uzyskać tylko częściowe odpowiedzi. Natomiast jest rzeczą pewną, że będziemy potrafili kochać, choć nie tak jak na ziemi, a także będziemy kochani, ponieważ będziemy żyć w miłości.
9
Zob. św. Augustyn, Państwo Boże, tłum. W. Kubicki, Wydawnictwo Antyk – Marek Derewiecki, Kęty 2002. 10 Można o tym przeczytać więcej na przykład w Katechizmie Kościoła Katolickiego, w rozdziałe I. [przyp. red.]
31
Pytania-o-zycie-przyszle.indd 31
2017-09-29 14:41:06
Zbawić swoją duszę Véronique Alzieu: Chrześcijanie wierzą, że dzięki Chrystusowi życie odniosło zwycięstwo nad śmiercią, która została pochłonięta przez życie. A jednak trzeba umrzeć, przejść przez śmierć. O jakie więc zwycięstwo chodzi, skoro mimo wszystko umrzemy? o.
Ange Rodriguez: „Chrystus zwyciężył śmierć”, to wyznanie między innymi oznacza, że Pan zwyciężył nasz strach przed śmiercią, strach przed tym, iż jest ona zwyczajnym unicestwieniem. Jest rzeczą niezwykłą poznanie Kogoś, kto powrócił ze śmierci do życia, aby nam powiedzieć: „Nie jesteście stworzeni dla nicości ani jako łup dla robaków. Jesteście stworzeni, by żyć przez Boga, w Bogu, w sposób Boski, żyć w pełni, z tym wszystkim, co przeżyliście tu, na ziemi, i co było w zgodzie z Duchem Bożym”. Potem jednak pojawia się też strach przed tym, co nazywamy zgubą duszy. Od dawna raczej nie mówi się o tych sprawach i rzadko dziś można spotkać kaznodzieję, który mówiłby ludziom o przyszłym świecie. Obwiniano nas, katolików, że nasze opowieści o sądzie i o zbawieniu przerażają ludzi, ale to nieprawda. Zbawienie nie jest bynajmniej pytaniem o sprawiedliwość, lecz pytaniem o łaskę! Pójście do raju wpisuje się właśnie w owo pytanie o łaskę, to nie jest jakaś należność. Pewna starsza kobieta była zaszokowana, kiedy powiedziałem jej: „To, o co Bóg cię prosi, nie jest dla Jego dobra, ale dla twojego. On 32
Pytania-o-zycie-przyszle.indd 32
2017-09-29 14:41:06
nie musi ci za to dziękować”. Tymczasem przez całe życie owa kobieta pełniła dobre uczynki, gromadziła mnóstwo „dobrych rzeczy” niejako interesownie, z intencją, by kiedyś Bóg odpłacił jej za to rajem. Zadbać o swoje zbawienie Véronique Alzieu: Czy z tego wolno wnioskować, że możemy wszystko, cokolwiek przyjdzie nam do głowy? Czy – parafrazując Dostojewskiego – można powiedzieć: „Jeśli piekło nie istnieje, to wszystko jest dozwolone”? o.
Ange Rodriguez: Nie, ponieważ nasze przeznaczenie w przyszłym świecie nie jest także kwestią wyłącznie moralności. Z pewnością wiemy, że zawsze możemy otrzymać przebaczenie. Jest to możliwe zawsze, aż do ostatniej chwili, choć oczywiście pod warunkiem, że zgodzimy się na przebaczenie. Największy nawet bezbożnik, najbardziej zdemoralizowany człowiek, zostanie zbawiony, jeśli pod koniec życia będzie potrafił powiedzieć: „Jezu, powierzam się Tobie!”. Musimy jednak pamiętać, że wieczność w Bogu jest sprawą ontologii, to znaczy, że muszę budować siebie samego dla tej wieczności. Buduję siebie w taki sposób, bym po przejściu przez śmierć mógł wejść w komunię z Bogiem. Tak więc, robiąc wszystko, co zechcemy, możemy stworzyć przeszkodę do tej komunii z Bogiem. Podczas spotkań z niewierzącymi zdarzało mi się mówić: 33
Pytania-o-zycie-przyszle.indd 33
2017-09-29 14:41:06
„Troszczycie się o prawdę, macie poczucie sprawiedliwości, nie godzicie się na kompromisy ani na kłamstwa, dostrzegacie potrzeby najmniejszych i najuboższych. Wprawdzie nie przyjmujecie wiary Kościoła, wiary w Boga, wiary w Trójcę Przenajświętszą, wiary w Jezusa z Nazaretu, ale jesteście sprawiedliwi. Jezus zaś powiedział nam, że ten, kto żyje w prawdzie i kto czyni sprawiedliwość, nosi w sobie coś Bożego, ma w sobie coś z Ducha Bożego”. Niektórzy niewierzący są zdumiewająco podobni do Jezusa. Nie chodzą na Mszę Świętą, nie chcą odmawiać Ojcze nasz, tym niemniej we wszystkim, czym żyją, przypominają Jezusa, w istocie mają tego samego Ducha. Ludzie ci noszą w sobie dowody na realność zmartwychwstania: są w nich znaki życia, które jest silniejsze od śmierci. Życia, które zwiastuje nam Jezus. W Ewangelii według św. Mateusza znajdujemy fragment o Sądzie Ostatecznym, który nazywany jest potocznie „Ewangelią niewierzących”. Jezus mówi: „Byłem głodny, a daliście Mi jeść, byłem spragniony, a daliście Mi pić” (Mt 25, 35). Ci, których upomina, pytają: „Kiedy to wszystko dla Ciebie uczyniliśmy?” (por. Mt 25, 37-39). Jezus odpowiada: „Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili” (Mt 25, 40). Otrzymanie życia wiecznego nie jest grą na loterii ani decyzją Boga – w znaczeniu decyzji takiej, jaką może podjąć zwyczajny sędzia. Ze strony Boga nie ma problemu, gdyż On zawsze ma otwarte ramiona. Chodzi o to, czy ja ze swojej strony wzrastam tak, by 34
Pytania-o-zycie-przyszle.indd 34
2017-09-29 14:41:06
móc rzucić się w Jego ramiona? To bardzo proste. Aby rzucić się w te ramiona i budować siebie, mam podążać drogą wyznaczoną przez Jezusa z Nazaretu. Dobrowolnie pójść do piekła Véronique Alzieu: A jeśli nie przeżyliśmy naszego życia tak, aby – jak ojciec mówi – móc rzucić się w ramiona Boga, to czy czeka nas po śmierci piekło? o.
Ange Rodriguez: Myślę, podobnie tak jak św. Teresa z Lisieux, że piekło istnieje, ale jest tam mało ludzi. Tym, co skłania mnie do zgody na możliwość istnienia piekła, jest troska o sprawiedliwość, bo trudno mi zgodzić się na to, żeby przeznaczenie ludobójcy miało być takie samo jak milionów ludzi, których kazał zamordować. Rzecz jednak w tym, że człowiek, który działa powodowany nienawiścią i posuwa się do mordowania innych, co jest zbrodnią par excellence, formuje siebie samego w taki sposób, że może stać się wręcz niezdolny do zjednoczenia z Bogiem po śmierci. I wówczas Bóg tutaj nic nie pomoże. Istnieje wszak ów fundamentalny problem wolności. Proszę nie zapominać, że Bóg dał nam swoją własną wolność. Gdy Bóg mówi do Mojżesza, rozumiemy to w ten sposób, że rozmawia z nim twarzą w twarz. Otóż to wyrażenie po hebrajsku brzmi dosłownie: Panim el Panim, co oznacza, że Bóg mówił do Mojżesza nie tyle 35
Pytania-o-zycie-przyszle.indd 35
2017-09-29 14:41:06