Q Podsumowanie roku pandemii

13 lat działalNości polskiej izBy mleka i podsumowaNie roku paNdemii silNiejsi Niż przed kryzysem

Kiedy dotarła do nas pandemia, wszyscy programowo zapowiadali katastrofę. Pojawiała się niepewność w zakresie utrzymania eksportu, zapowiadano czasowe wstrzymanie dostaw części zamówionych produktów. Wśród rolników wyrażane były obawy o regularny odbiór mleka. Nade wszystko obawiano się zachorowań, które zamkną zarówno produkcję, jak i przetwórstwo.

I co po roku pozostało z tych obaw. Niewiele, na szczęście. Cały sektor mleczny potrafił dostosować się do epidemicznych warunków funkcjonowania gospodarki, utrzymać zatrudnienie, produkcję i sieci dostaw na poziomie sprzed covidu. Oczywiście, nie był to wynik wyłącznie siły samej branży, ale i szybkich decyzji odpowiedzialnych osób. – W pierwszej kolejności przygotowaliśmy schemat działań prewencyjnych związanych z Covid-19, głównie działań profilaktycznych i zaradczych – powiedziała Agnieszka Maliszewska, dyrektor Polskiej Izby Mleka. – Konieczna była maksymalnie szybka komunikacja z prezesami lub dyrektorami zakładów, którzy non stop, o różnych porach natychmiast podejmowali działania. Stworzyłam grupę na jednym z komunikatorów, co znacząco usprawniło nam natychmiastową wymianę informacji oraz reakcji na kryzysy. To był czas maksymalnie wytężonej pracy, ale skutecznej.

Można te słowa traktować jako deklarację, ale stoją za nimi konkretne liczby. – Dane, jakimi dziś dysponujemy, pokazują, że w 2020 r. sytuacja finansowa sektora mleczarskiego poprawiła się w stosunku do 2019 r.- podkreśla dyrektor. – Przychody z całokształtu działalności operacyjnej zwiększyły się o 1,8% do 35,5 mld zł, w tym przychody ze sprzedaży produktów o 1,9% do 31,2 mld zł. Wartość eksportu bezpośredniego z przedsiębiorstw mleczarskich zwiększyła się o 7,2% do 6,0 mld zł. Koszty działalności operacyjnej zwiększyły się o 0,7% do 34,4 mln zł. Większa dynamika przychodów niż kosztów operacyjnych skutkowała dużym wzrostem zysków, które w ujęciu brutto wzrosły o 54% do 956,7 mln zł, a w ujęciu netto o 63% do 776,0 mln zł. Większa dynamika zysku niż przychodów spowodowała, że poprawiły się wskaźniki rentowności brutto do 2,68%, wobec 1,77% przed rokiem, a rentowności netto z 1,36 do 2,18%. Rentowność przemysłu mleczarskiego pozostaje nadal niższa niż średnio w przemyśle spożywczym (4-5%). Rentowność kapitału własnego wzrosła do 7,21%, wobec 4,69% w 2019 r. Na tej podstawie stwierdza się, że branża pozostaje atrakcyjna dla inwestorów. Przedsiębiorstwa mleczarskie charakteryzowały się bezpieczną płynnością finansową 1,65, która uległa poprawie w porównaniu z 2019 r. Przedsiębiorstwa były zdolne do bieżącego regulowania zobowiązań krótkoterminowych, np. zapłaty za surowiec mleczny.

Analiza poczynań branży producentów i przetwórców mleka w ubiegłym roku przyniosła nie tylko wieści krzepiące. Nadal obserwowana jest tendencja do likwidowania mniejszych zakładów produkcyjnych i spółdzielni mleczarskich. Jest to jednak jedno z prawideł wolnego rynku. W znacznej mierze jest to efekt konsolidacji branży, choć nie zabrakło także spektakularnych upadłości. Mowa tu o bielskiej spółdzielni Bielmlek, której problemy obserwowaliśmy od dłuższego czasu. Tam, jak w soczewce, skupione zostały wszystkie problemy i nieprawidłowości obecne w działalności spółdzielni rolniczych. Najbardziej bolesne jest to, że koszty likwidacji Bielmleku w znacznej mierze poniosą jej spółdzielcy, odpowiadający za zobowiązania swojej spółdzielni do wysokości obejmowanych udziałów. Zatrudnienie w przemyśle mleczarskim w 2020 r. wyniosło ok. 31,9 tys. pełnych etatów i było o 3,2% mniejsze niż przed rokiem. Spadek zatrudnienia jest wynikiem m.in. zmniejszenia się liczby przedsiębiorstw.

Dało się odczuć, że niepewność co do rozwoju sytuacji kazała skupić się na oszczędnościach. I choć udział firm, które wypracowały zyski w ogólnej licznie przedsiębiorstw zwiększył się z 68% do 77%, to inwestycje, które w ostatnich latach stały się znakiem rozpoznawczym krajowego przemysłu przetwórstwa mleka, wyhamowały. W 2020 r. mleczarze mniej inwestowali, zapewne w obawie przez przyszłością związaną z pandemią. Wartość nakładów inwestycyjnych zmniejszyła się o 10,5% do 871,9 mln zł. Ważne jest, że wartość inwestycji była jednak o 65% większa od odpisów amortyzacyjnych i w konsekwencji systematycznie zwiększa się wartość majątku trwałego. Sektor mleczarski to nadal jedna z najważniejszych gałęzi polskiego sektora rolno-spożywczego. Udział mleczarstwa w całym rolnym sektorze to 12,2%. Wbrew obawom cena mleka płaconego dostawcom nie spadła, a wręcz przeciwnie – wzrosła. W ubiegłym roku Izba odnotowała rekordowe ceny mleka, które spółdzielnie wypłacały dostawcom. W tej beczce miodu jest również łyżka dziegciu. Wzrosły koszty produkcji i koszty działalności operacyjnej.

Polska Izba Mleka powstała w kwietniu 2008 r. i od tej pory stale wspiera działalność zakładów i spółdzielni mleczarskich. Działa na arenie krajowej i międzynarodowej.

oprAc. (AG),

fot. polskA izbA MlekA

Hodowcy zapłacą za długi

Los Bielmleku dopełnił się. Sąd Rejonowy w Białymstoku ogłosił upadłość spółdzielni z Bielska Podlaskiego, a syndyk masy upadłościowej ma oszacować jej wartość. Po stronie pasywów jest już ponad 240 mln zł, a rolnicy-dostawcy, nie tylko nie otrzymali pieniędzy za dostarczone mleko, ale otrzymują wezwana do zapłaty.

Sprawa dotyczy 776 byłych członków spółdzielni. Ich zobowiązania wynikają z Prawa Spółdzielczego, zgodnie z którym członkowie spółdzielni uczestniczą w pokrywaniu strat do wysokości do wysokości udziałów. Wielu spółdzielców wcześniej usiłowało wypowiedzieć swoje udziały. Niestety, prawo, w razie wszczęcia postępowania upadłościowego w ciągu roku od dnia, w którym członek przestał należeć do spółdzielni, traktuje go nadal tak jak czynnego spółdzielcę, zobowiązanego do pokrycia strat spółdzielni. Z wielu stron w stronę poszkodowanych rolników wyciągają się dłonie z pomocą. Ze swojej strony interwencję zapowiedziała Agrounia, która od dłuższego czasu nagłaśniała problemy bielskich spółdzielców.