Q Hipokalcemia i porażenie poporodowe str

Okres poporodowy u bydła mlecznego jest bardzo ważny – często determinuje dalszy ich dobrostan

Dbać w połogu

Bardzo poważnym zagrożeniem metabolicznym jest hipokalcemia i związane z nią porażenie poporodowe, czyli ostre zaburzenie przemiany wapnia u krów mlecznych. Występuje ono z reguły krótko po wycieleniu. Prowadzi do zalegania, a w ciężkich przypadkach do śpiączki. Inne określenia, które odnoszą się do tej choroby to: zaleganie poporodowe, gorączka mleczna, gorączka poporodowa, śpiączka poporodowa.

Choroba występuje na całym świecie w gospodarstwach z intensywnym chowem bydła. Przeciętna częstotliwość jej występowania u dorosłych krów mlecznych wynosi 5-10%. Bardziej podatne są krowy wysoko wydajne niż te z mniejszą produkcją mleka. Jednak znacznie wyraźniejsza jest zależność od wieku krowy. Pierwiastki praktycznie nie chorują na porażenie poporodowe, podczas gdy dla krów w wieku do sześciu lat ryzyko wzrasta liniowo. Choroba występuje zazwyczaj do dwóch dni po wycieleniu. Wystąpienie porażenia jest też możliwe przed porodem jak i w trakcie porodu, co najczęściej powoduje zatrzymanie akcji porodowej.

Objawy & przebieg

Klinicznie wyróżnia się trzy stadia choroby. Pierwsze stadium może trwać krótko, a nawet zostać przeoczone. Natomiast na początku drugiego stadium zdolność zwierzęcia do stania jest przeważnie zachowana. Krowy mają jednak senny wyraz twarzy, są ociężałe, wstają niechętnie i niezdarnie. Pomimo osłabienia kończyn tylnych bronią się przed położeniem. Później zalegają w pozycji mostkowej, z wiotkim porażeniem mięśni. Na dodatek nie czynią prób wstawania także przy wołaniu lub spędzaniu. Senność się nasila, głowę zaczynają opierać o żłób lub o boczną ścianę klatki piersiowej. Badaniem klinicznym stwierdza się prawidłową lub lekko obniżoną ciepłotę ciała i prawidłową lub lekko podwyższoną częstość uderzeń serca. Czynność żwacza zostaje wyraźnie zmniejszona. Zazwyczaj zwierzę nie oddaje kału i moczu. Nierzadko już w tej fazie obniżone jest czucie skóry na obszarze krzyża i kończyn tylnych.

Trzecie stadium występuje tylko przy hipokalcemii wysokiego stopnia. Dlatego też nie w każdym przypadku jest obserwowane. Początkowo objawy kliniczne są nieznaczne. Takie krowy wykazują lekko skurczoną postawę. Niekiedy prą do przodu, odciążają naprzemiennie kończyny i wykazują drgawki mięśni, szczególnie w okolicy barku. Osłabieniu ulegają: przeżuwanie i motoryka przedżołądków. U krów z zatrzymaniem łożyska stwierdza się niekiedy znacznie

zmniejszone napięcie ściany macicy, a błony płodowe nie są mocno zespolone z macicą. Ponadto w trzecim stadium ogólne porażenie ulega nasileniu. Takie zwierzęta leżą, chrapiąc lub rzężąc, z wzdętym brzuchem w pozycji bocznej i nie reagują już na bodźce zewnętrzne. Powierzchnia ciała jest chłodna, nie tylko na kończynach, ale również na tułowiu, temperatura rektalna ulega obniżeniu. Zwiększona częstość uderzeń serca niekiedy wiąże się z arytmią i zastojem krwi w żyle jarzmowej. Oddychanie staje się powierzchowne i bardzo często nieregularne. Odruch powiekowy i rogówkowy oraz czucie skóry są silnie osłabione. U krów leżących dłuższy czas na twardym podłożu mogą wystąpić uszkodzenia spowodowane uciskami. Należą do nich martwice skóry, ropowica, zwyrodnienie i martwica mięśni kończyn lub porażenie nerwów. Dalsze niebezpieczeństwo stanowi zachłystowe zapalenie płuc powstałe w następstwie zwracania treści żwacza lub po doustnym podawaniu leków krowom w śpiączce. Kończy się ono z reguły śmiercią.

Wskutek porażenia poporodowego kładzenie się i wstawanie u krów jest utrudnione. Prowadzić to może do poślizgnięcia się lub upadku. Następstwem tego są często urazy tj.: zmiażdżenie lub otwarte rany strzyków, kończyn tylnych, otwarcie na głowie kości pęcinowej, naciągnięcie lub naderwanie mięśni, zwichnięcia stawów lub złamania. Zapobieganie

Wśród metod zapobiegania należy wyróżnić leczenie farmakologiczne pojedynczych zwierząt i dopasowanie żywienia krów w okresie zasuszenia. Te ostatnie działa z pewnym opóźnieniem. Ma jednak tę zaletę, że dotyczy wszystkich zagrożonych krów. Tę metodę należy wziąć pod uwagę przede wszystkim w stadach, w których porażenie poporodowe występuje często.

Zapobieganie porażeniu poporodowemu przez zmianę dawki pokarmowej w ostatnich tygodniach przed porodem ma na celu przygotowanie krowy do rozpoczęcia laktacji. Inna metoda zapobiegania porażenia poporodowego polega na niecałkowitym wydajaniu krów w pierwszych dniach po wycieleniu. Doi się tylko tyle siary, ile potrzeba do nakarmienia cielęcia, później wydaja się tylko połowę produkowanego mleka. Dzięki temu unika się nadmiernego spadku stężenia wapnia w osoczu.

Po wystąpieniu wyżej wymienionych objawów należy niezwłocznie wezwać lekarza weterynarii gdyż zwlekanie z interwencją lekarza prowadzi do śpiączki i w następstwie do śmierci zwierzęcia.

Qmichał kamiński,

lekarz weTerynarii

QBłażej kochanowski,

Technik weTerynarii Gabinet weterynaryjny w Poświętnem, k.Łap