Q Perspektywy produkcji mleka na świecie str

Perspektywy produkcji mleka na świecie, w EU i Polsce do 2030 r.

Co było i jak będzie

Ponad 80% ludności świata regularnie spożywa mleko i jego przetwory. Mleko odgrywa ważną rolę w gospodarce narodowej i jest źródłem dochodów gospodarstw mlecznych, a jest ich na świecie ok. 112 mln. Głównym wyzwaniem, przed którym obecnie stoi mleczarstwo, jest zaspokojenie rosnącego popytu na nabiał, przy rosnących kosztach.

Podczas 19. edycji Międzynarodowego Forum Spółdzielczości Mleczarskiej, które odbyło się we wrześniu w Białymstoku, producenci, przetwórcy i spółdzielcy dyskutowali o przyszłości sektora mleczarskiego.

Łukasz Wyrzykowski, dyrektor generalny IFCN – The Dairy Research Network zaprezentował czynniki wpływające na producentów i konsumentów mleka na poziomie światowym i regionalnym, z naciskiem na Unię Europejską i Polskę. Przedstawił również aktualne informacje na temat rynku mleczarskiego. Zaznaczył, iż w ciągu ostatnich 25 lat mleczarstwo bardzo się zmieniło. Zmniejszyła się liczba gospodarstw, a wzrosła w nich średnia liczba zwierząt. Nieustannie również dąży się do zmniejszenia wpływu hodowli i produkcji na środowisko.

Jednym z tematów poruszanych podczas wykładu był sektor rynku mleczarskiego w UE, która jednym z trzech głównych eksporterów produktów mlecznych na świecie. W ciągu ostatniej dekady produkcja mleka w UE wzrosła o 14%, a eksport o ponad 35%. Mleczarstwo stanowi drugi najważniejszy sektor w rolnictwie UE (12% produkcji rolnej). Sześciu największych producentów UE to: Niemcy, Francja, Holandia, Polska, Włochy i Irlandia, (69% całkowitej produkcji mleka w UE). Prawie 50% wszystkich krów jest utrzymywanych w gospodarstwach większych niż sto krów na gospodarstwo.

Biznes mleczarski w UE boryka się z kilkoma problemami, tj.: niestabilne ceny, wysokie koszty produkcji, starzejące się społeczeństwo, nowe regulacje środowiskowe. Wojna na Ukrainie powoduje wysokie ceny pasz, zbóż i ropy. Zmienność dochodów gospodarstw rolnych uległa pogorszeniu. Wiele z nich zmniejszyło wielkość stada lub zamknęło działalność. Gospodarstwa w zachodnich krajach UE stoją przed większymi wyzwaniami. W Niemczech zyski gospodarstw od 2019 r. są słabe. Cena mleka w 2022 r. wzrosła tam znacznie mniej niż na rynku światowym, a wzrost podaży mleka przesunął się do -3%/rok. Z drugiej strony, gospodarstwa we wschodniej UE wykazały się większą odpornością w 2021 r., co przełożyło się na wzrost produkcji mleka. Tu gospodarstwa mleczne są nadal w procesie konsolidacji. Liczne, średnie, rodzinne nadal się rozwijają i w większym stopniu opierają się na własnej, domowej paszy. Koszty produkcji mleka są średnio o 22% niższe niż w zachodniej UE, ze względu na niższe koszty pracy, maszyn i budynków. Według prognozy IFCN, do 2031r. w UE zniknie ok. 500 tys. gospodarstw (mniej rentownych), a średnia wielkość gospodarstwa wzrośnie do 44 krów i bawołów. Wzrost podaży będzie napędzany przez wydajność, a nie przez liczbę krów. Sprzyjają temu: lepsza infrastruktura i genetyka oraz dostęp do technologii i zasobów. Przewiduje się, że średnia wydajność wzrośnie o 16%.

Przyczyną mniejszego wzrostu produkcji mleka są regulacje dotyczące zrównoważonego rozwoju. Inicjatywy: Farm to Fork (od pola do stołu) oraz Wspólna Polityka Rolna będą dominować nad problemami sektora mleczarskiego UE. Gospodarka mleczna w Holandii, Danii i Niemczech będzie w dużym stopniu dotknięta nowymi regulacjami dotyczącymi zanieczyszczenia środowiska. Zmniejszy się liczba krów mlecznych. Wzrost produkcji ekologicznej doprowadzi do dalszego spadku pogłowia

|Łukasz Wyrzykowski proponował rozważenie kilku ulepszeń sektora mleczarskiego w Polsce, w celu zapewnienia jego zrównoważonego rozwoju:

Qudoskonalenie procesów produkcji i zarządzania gospodarstwami Qzbadanie możliwości wykorzystania dotacji UE dla wszystkich producentów mleka Qzwiększenie inwestycji w małych i średnich gospodarstwach przy jednoczesnym rozwoju dużych gospodarstw jako podstawę przyszłej krajowej produkcji mleka Qpodniesienie wynagrodzeń do poziomu porównywalnego z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce narodowej, by zabezpieczyć długoterminowy rozwoj gospodarstw rolnych Q rozwój polskich marek produktów mlecznych i promowanie ich w całej UE Q rozwój strategii rolnej dla Polski poprzez zdefiniowanie leaderów zmian w łańcuchu dostaw, odpowiednie ramy polityki rolnej i systemu produkcji, który odpowiada na potrzeby przyszłych rolników i konsumentów przy zapewnieniu konkurencyjności na rynkach światowych i UE Q zwiększenie środków bezpieczeństwa i poprawienie warunków pracy Q przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony środowiska

C.D. ZE STR. 14

bydła mlecznego w UE (o -10% do 2031 r.), co spowoduje wzrost cen. Krowy wykorzystywane do ekologicznej produkcji mleka mają średnio o 30% niższą wydajność niż krowy wykorzystywane do produkcji konwencjonalnej.

Następnie Łukasz Wyrzykowski omówił sektor mleczarski w Polsce, podkreślając, że ma on bardzo duże znaczenie dla gospodarki rolnej w naszym kraju. Jest źródłem dochodów dla uczestników całego łańcucha dostaw. Od momentu przystąpienia Polski do UE nastąpił jego ogromny rozwój. Wysoka jakość krajowych surowców i produktów mlecznych sprawia, że jesteśmy konkurencyjni na rynku międzynarodowym. W 2021 r. odpowiadaliśmy za 9% całkowitej produkcji mleka w UE i 1,5% światowej produkcji mleka. Polska jest na siódmym miejscu w światowej produkcji serów.

Duży segment sektora mleczarskiego stanowią u nas małe lub średnie gospodarstwa, położone głównie w centralnej i wschodniej Polsce (woj. mazowieckie, podlaskie i wielkopolskie). W 2021 r. te z mniej niż 20 krowami stanowiły ok. 82% wszystkich produkujących mleko. Samowystarczalność Polski wynosi 119%, dlatego eksport jest bardzo ważny dla naszej gospodarki. Eksport produktów mleczarskich, od momentu wstąpienia do UE, wzrósł o prawie 200%. A nabiał wysyłamy przede wszystkim do innych państw UE. Jednak w ostatnim czasie zwiększyliśmy eksport również do Chin.

Pomimo rosnących kosztów produkcji, sektor mleczarski w naszym kraju radził sobie dobrze. Produkcja mleka wzrosła o 2,5% w I kwartale i 0,4% w II kwartale (2022 vs 2021). Cena mleka w 2021 r. wzrosła o 15% w stosunku do 2020 r. W czerwcu br. cena osiągnęła najwyższy poziom od grudnia 2013 r. W szczególności znacząco wzrosła cena masła. Rolnicy utrzymują dobrą rentowność i zwiększają produkcję mleka. Generalnie gospodarstwa w krajach Europy Wschodniej osiągnęły lepsze wyniki niż te w Europie Zachodniej. Polska ma produktywne grunty, dobrą pogodę i konkurencyjną siłę roboczą. Te czynniki wspierają wyższą produkcję krajową i większą obecność na rynkach światowych.

Nikt nie jest w stanie przewidzieć katastrofalnych wydarzeń takich jak: nowe choroby, pożary czy globalna recesja. Natomiast, w dłuższej perspektywie rynki będą kontynuować konsolidację gospodarstw. Oczekuje się, że całkowita konsumpcja mleka w regionach wschodzących tj.: Afryka, Azja i Bliski Wschód będzie rosła szybciej niż produkcja.

Wiele wyzwań i niepewności, takich jak Green Deal, zmiany klimatyczne, regulacje środowiskowe czy inflacja, wywierają presję na rozwój, szczególnie po stronie gospodarstwa. Przewidywanie kluczowych wskaźników tj.: koszty, cena i produkcja doprowadzą do większej odporności gospodarstwa i zapewnią stabilny łańcuch dostaw. Nowe metody i i inwestycje w kierunku zrównoważonego i efektywnego kosztowo sposobu produkcji oraz uczynienie mleczarstwa bardziej atrakcyjnym miejscem pracy dla młodych pokoleń to kluczowe czynniki, na których powinni skupić się rolnicy, rząd i naukowcy.

agnieszka Tokajuk na podsTawie wykładu łukasza wyrzykowskiego zdjęcie: z archiwum łukasza wyrzykowskiego

POWODY do dumy

Pierwsze miejsce w konkursie Ekspansywny Eksporter i najwyższe laury w konkursie Złote Innowacje FMCG & Retail 2022. Październik obfitował w nagrody dla Mlekovity.

Złotą Innowację w kategorii: odpowiedź na potrzeby – napoje funkcjonalne otrzymała linia napojów proteinowych Super Body Active 350 g. Na podium znalazły się także: Bio ekologiczny jogurt naturalny 200 g, śmietana termizowana polska 18% w tubie 240 g oraz MiaMu batoniki twarogowe w polewie toffi 40 g. Kongres Ekspansywnych Eksporterów wybiera wiodące przedsiębiorstwa, których działania w zakresie eksportu, przynoszą efekty w postaci rozwoju branży i mogą być przykładem „dobrych praktyk” w zakresie prowadzenia i strategii ekspansji zagranicznej. 5 listopada 2022 r. odsłonięto tablicę pamiątkową na cześć Dariusza Sapińskiego, prezesa zarządu Mlekovity, upamiętniającą jubileusz 30-lecia marki. – Nowe inwestycje to nie tylko skala produkcji – podkreślał Dariusz Sapiński.- To też dbałość o jakość i bezpieczeństwo produkowanej przez nas żywności.

Prof. dr hab. Konrad Raczkowski, prorektor Uniwersytetu im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, nazywał Sapińskiego ojcem polskiego mleczarstwa. W najbliższym czasie zaplanowane jest m.in. jubileuszowe spotkanie z pracownikami o najdłuższym stażu pracy w centrali Grupy Mlekovita, a kolejną okazją świętowania będą targi mleczarskie Mleko-Expo.